Plaatmaterialen cvo

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Technische werkzaamheden Hout 1 en 2 Studiegebied Bouw Polyvalent Onderhoudsmedewerker Gebouwen

Plaatmaterialen

Schooljaar :

20….. / 20…..

Naam :

……………………………………………………………………

Volwassenonderwijs voor jou, overdag en ’s avonds.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 1

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Plaatmaterialen Bij veel klussen gebruik je platen om grotere oppervlakken af te werken. Afhankelijk van de vorm, de omstandigheden (natte/droge ruimte, buiten/binnen) en je smaak, zal je moeten bepalen welk plaatmateriaal het meest geschikt is voor de klus.

Materiaal ► ► ► ► ► ► ► ►

Gipskartonplaten, Triplex/Multiplex, MDF, OSB, Spaanplaat, Meubelplaat, Hardboard & Zachtboard Betonplex.

Celroosterplaten, Volkernplaten, laminaat, Melamine.

1. Gipskartonplaten

Vochtbestendig (groene gipskartonplaten)

Plaatsing

Verstraeten

Plat stapelen

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 2

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Plaatsing van gipskartonplaten

Gipskartonplaat op de wand lijmen

(Akoestisch) isoleren met gipskartonplaten

Opschroeven op minstens 25 cm afstand

Gipsplaatplug

Opvoegen van gipskartonplaten met voegband en voegpasta.

Gipskartonplaten op plafonds Verstraeten

Onder (houten) dakconstructies

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 3

Materialenkennis

Plaatmaterialen

1.1. Gebruik Gipskartonplaten zijn de meest gebruikte bouwplaten voor woningen. ► Voorzetwanden, ► scheidingswanden, ► plafonds 1.2. Standaardafmetingen ► Plafonds 260x120cm ► Voor plafonds 120x60 zijn praktischer. ► De dikte varieert van 9,5 tot 18 mm ► Platen van 9,5 mm zijn goedkoper. → voor plafonds ► Platen van 12,5 mm zijn duurder maar steviger. → voor wanden of badkamers (als ze vochtwerend zijn).

Regelwerk bevestiging. ► dikkere platen 12,5 mm ► dunnere platen 9,5 mm

Afstand regelwerk Afstand regelwerk

40 cm 60 cm

1.3. Eigenschappen van gipskartonplaten

Vochtwerende : De beste keuze bij vochtige ruimtes.

Te herkennen aan de groene kleur. ► ►

badkamers, keuken,

Brandwerende gipsplaten : Kunnen in geval van brand de hitte en het vuur langer weerstaan. ►

traphal

Dampwerend : Aan één zijde bekleed met een dampwerende laag. ► ►

Plafonds van de bovenverdieping, Afwerking zolderwanden van een zadeldak.

Schokbestendig : Gipsplaat met extra sterke eigenschappen. ► ►

Wanden van fuifzalen, Wanden van voetbalkantines…

Kanttype : De kanttype is belangrijk voor de afwerking. ► ► ► ►

Meest gebruikte platen hebben twee afgeschuinde kanten, De naad tussen twee platen met voegband en voegpasta afwerken.

Platen met afgeronde kanten worden niet afgewerkt.

Platen met halfronde, afgeschuinde kant met voegpasta afwerken.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 4

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Voordelen van gipsplaten : ► ► ► ► ► ►

Snelle en eenvoudige verwerking.

Glad oppervlak.

Hoge geluidsisolatie (Akoestisch isoleren met gipskartonplaten) Bij brede formaten gaat het werk snel vooruit en zijn er minder voegen.

Smalle formaten zijn gemakkelijker te verwerken.

Klussen : Gipsplaten lenen zich goed tot doe-het-zelfwerk.

Bewerkingsvolgorde : ► ►

Het op maat maken kan gemakkelijk met een breekmes of zaag.

Meestal worden gipskartonplaten op een houten of een metalen onder structuur geschroefd. Soms worden de platen rechtstreeks tegen de wand gekleefd met lijm.

Gipskartonplaat snijden

uitzagen

Afwerken randen na snijden

Opschroeven

Opvoegen

Verstraeten

Latten 40 op 40 cm plaatsen

Opvoegen

Bescherm gipswanden tegen intrekken van vocht.

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 5

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Platen op basis van hout Het aantal bouwplaten met hout als hoofdbestanddeel is enorm groot.

Sommige platen zijn goed voor constructieklussen, andere eerder geschikt als afwerkingsmateriaal. Een overzicht van de meest gebruikte bouwplaten op basis van hout.

2. Triplex/Multiplex

Multiplex (5 lagen)

Met een melamine laag belegd.

2.1. Constructie van triplex en multiplex ► Dit zijn platen bestaande uit drie (triplex) lagen hout.

of meer (multiplex)

De platen hebben altijd een oneven aantal lagen → Triplex

3

→ Multiplex 5-7-9…

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 6

Materialenkennis ►

Plaatmaterialen

De lagen worden kruisgewijs op elkaar gelijmd met de houtnerf van de ene laag haaks op de houtnerf van de andere laag.

Het maakt de plaat sterker.

De lagen worden Kruisgewijs op elkaar gelijmd.

Aantal lagen : 5 → Altijd oneven.

Multiplex

Aantal lagen : 7 → Altijd oneven

Triplex Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 7

Materialenkennis ► ► ►

Plaatmaterialen

Hoe dikker de plaat, hoe sterker.

Het materiaal wordt veelal met schroeven bevestigd.

Afmetingen van multiplexplaten

Akoestische platen (geperforeerd) 1.2. Voordelen van Triplex/Multiplex ► ►

Sterker dan massief hout met dezelfde afmetingen

Het trekt VEEL MINDER KROM dan massief hout.

kromtrekken van massief hout

Multiplex

Waarom hebben de platen oneven aantal lagen ?

Reden : Omdat de vezelrichting aan beide zijden van de plaat in dezelfde richting zou lopen. Je kan dan ook de gezaagde stukken omdraaien wanneer het nodig is.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 8

Materialenkennis

Plaatmaterialen

3. MDF ►

Functie Hygiënisch, vochtbestendig (bij lakwerk).

Toepassing decor-/standenbouw, kantoren, living, school,

►

kinderdagverblijven, zorg fris & licht, high-tech, modern

3.1. ►

Sfeer

Acryl wit / mat

2.2.

Meubels

Platen in verschillende diktes.

Gebruik : MDF of medium density fibreboard ►

MDF bestaat uit samengeperste houtvezels en lijm.

Houtvezels

2.3

Lijm

Toepassing ►

MDF is vooral bekend als afwerkingsmateriaal voor → keukenkasten, badkamerkasten, … → deuren,

→ planken, →

wanden, plinten, maar ook als constructie-element

MDF is ideaal om te fineren Verstraeten

MDF heeft een groot gewicht.

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 9

Materialenkennis

Plaatmaterialen

3.4. MDF-platen zijn verkrijgbaar met verschillende eigenschappen.

→ vochtwerende, → → →

brandwerende, voor buitentoepassingen, als vloerbedekking, …

MDF kan niet tegen water.

Gebruik vochtbestendige platen voor in de badkamer.

Draag een masker bij het bewerken van MDF

Badkamerkast

Verstraeten

Keukenkast

Deur

Allerhande kasten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 10

Materialenkennis

► ►

Plaatmaterialen

Bevestig MDF met schroeven. Boor gaten voor om splijten te voorkomen.

Afwerken met lak of verf, maar gebruik eerst een primer.

Voorboren is aangeraden.

3.5.

Voordelen MDF ► ► ► ►

Makkelijk te bewerken.

Slijtvast.

Goed te verzagen in complexe vormen (nette zaagrand).

MDF leent zich goed voor freesbewerkingen.

MDF is gemakkelijk te bewerken Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 11

Materialenkennis

Plaatmaterialen

4. OSB

4.1. OSB : Oriented Strand Board Bestaat uit verschillende lagen gerichte houtschilfers en kan zowel voor decoratieve als voor constructiedoeleinden gebruikt worden.

Het is een veelzijdige bouwplaat.

4.2. Gebruik

► ► ► ► ►

Ondervloeren voor betegeling of laminaat, muren, vloeren, scheidingswanden, plafonds, Meubels…

4.3. Voordelen van OSB

► ► ►

Sterk, Milieuvriendelijke productie, Ruim inzetbaar.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 12

Materialenkennis

Plaatmaterialen

4.4. OSB vind je in verschillende kwaliteiten ► OSB/1 : voor algemeen gebruik in droge omstandigheden, vooral voor decoratieve toepassingen. ► OSB/2 : Voor last dragende constructies in droge omstandigheden. ► OSB/3 : Voor last dragende constructies in vochtige omstandigheden. ► OSB/4 : Voor zware last dragende constructies in droge en vochtige omstandigheden.

Altijd schroefgaten voorboren om splijten te voorkomen.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 13

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Verwerking van houtschilfers tot OSB

Tand en groef

OSB platen met verschillende diktes en afmetingen.

Zwart geverfde OSB platen Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 14

Materialenkennis

Plaatmaterialen

5. Spaanplaat (vezelplaat)

Afvalhout voor het maken van spaanderplaten.

5.1. Structuur van de spaanderplaten

Spaanderplaten bestaan uit kleine stukjes hout (houtvezels) met toevoeging van een bindmiddel. → (LIJM) ► Structuur is grof. Spaanplaat is geen verfijnd afwerkingslaag. ►

► Houtspanen komen vooral van → dunningshout uit de bossen, → afval van zagerijen, → fineer verwerkende bedrijven, → timmerfabrieken…

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 15

Materialenkennis

Geperste stro met bindmiddel

Plaatmaterialen

Houtvezels

5.2. Toepassingen van spaanderplaten ► Ondervloer, werkblad voor een werktafel, opbergkast in garage… ► Splintert gemakkelijk. ► Niet geschikt in vochtige ruimtes.

Spaanplaten zuigen water en zwellen op. ► ►

Werkblad keuken

Moeilijk te verven. Heeft verschillende lagen nodig om te dekken.

De spaanplaten kunnen met een fineerlaag bedekt zijn.

5.3. Voordelen spaanplaat ► Goedkoop, ► Diverse afmetingen.

Spaanplaat met eiken fineer Verstraeten

Een kamer uit gefineerd spaanplaat.

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 16

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Spaanderplaten met toevoeging van polymeer.

5 features van AirMaxx AirMaxx® heeft de volgende belangrijke voordelen:      

Tot 30% besparing in gewicht in vergelijking met een standaard spaanderplaat Het kan identiek verwerkt worden zoals spaanderplaat, De vele mogelijkheden in afwerking(verkrijgbaar als brute plaat, als werkblad, als vlakverlijmde plaat, als maatwerk volgens uw specificaties, …), diktes en afmetingen.

Vele mogelijke toepassingen door zijn lichtgewicht (400 à 450 kg/m³) En natuurlijk niet te vergeten de ruime mogelijkheden in kleur (print HPL) Mogelijkheden in verband met diktes en afmetingen Airmaxx® lichtgewicht panelen ►diktes en afmetingen:

     

16, 18, 19, 22, 25 mm (450 kg/m³) 28, 32, 38, 49, 54, 56, 59 mm (400 kg/m³) 3050 x 1280 mm 4200 x 1280 mm 3300 x 2100 mm 2550 x 2070 mm

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 17

Materialenkennis

Plaatmaterialen

6. Meubelplaat

De meubelplaat is

6.1.

► ►

qua kwaliteit nagenoeg vergelijkbaar met triplex/multiplex.

De plaat bestaat uit twee dunne buitenlagen met daartussen een dikkere plank. ► De meubelplaat wordt uiteraard vaak gebruikt voor meubels.

6.2.

Voordelen meubelplaat

► ► ► ►

Stevig Duurzaam Relatief goedkoop Ruim inzetbaar

DRIELAGIG MASSIEF VUREN/LARIKS Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 18

Materialenkennis

6.3.

Plaatmaterialen

Blokplaat Kern → 20 mm / Staafjesplaat → Kern 8 mm ►

Een meubelplaat is opgebouwd uit een kern van een reeks latten van → Blokplaat → vanaf 20 mm breedte. latten van → Staafjesplaat → 8 mm dikte. met twee buitenlagen uit fineer.

De fineerlagen zijn haaks op de vezelrichting (lengterichting) van de kern gelijmd. Eventueel kan daar haaks bovenop een edelfineer gelijmd worden.

►

De platen zijn niet waterbestendig.

Blokplaat

Staafjesplaat

Blokplaat : latjes van ± 20 mm

Staafjesplaat : latjes van ± 8 mm

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 19

Materialenkennis

Plaatmaterialen

Er bestaan minstens 30 verschillende soorten bamboe platen.

Blokplaten

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 20

Materialenkennis 6.4.

Plaatmaterialen

Plaatmaterialen met een fineerlaag als toplaag

Toplaag :

Dekfineer, dekblad of deklaag Eventueel heeft de toplaag een fineerlaag van

→ Edelfineer → duurdere houtsoort Kern :

Keuze uit Spaanplaat, MDF, Blokplaat, Staafjesplaat of Multiplex in verschillende afmetingen en diktes.

Tegenfineer : Uw gefineerde plaat moet steeds van een tegenfineer voorzien zijn. Zo blijft uw plaat stabiel en trekt niet krom

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 21

Materialenkennis

Plaatmaterialen

7. HARDBOARD en ZACHTBOARD Hardboard wordt onder hoge druk geperst Zacht board wordt wat minder hard geperst

Hardboard paneeldeur

Achterkant kasten 7.1.

hardboard is ► ► ► ►

7.2.

Bedbodem

Dit is een dunne plaat van samengeperste houtvezels Hardboard bestaat in verschillende diktes Hardboard heeft een zachte en een ruwe kant.

De meubelplaat wordt uiteraard vaak gebruikt voor meubels.

Voordelen Hardboard platen ► ► ►

Stevig.

Gemakkelijk te verwerken.

Goed te schilderen.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 22

Materialenkennis 7.3.

Plaatmaterialen

Toepassing hardboard en zachtboard platen : ► ► ► ► ►

Als ondervloer.

Bekledingsmateriaal, bedbodem Achterwand van kasten.

Als je hardboard vochtig maakt kan je die in gebogen vorm bevestigen Zachtboard als prikbord of ondervloer (te zacht voor constructie-plaat)

.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 23

Materialenkennis

Plaatmaterialen

8. Betonplex

Hondenhok

Keuken in betonplex vervaardigd

8.1. Betonplex ► is een multiplex of spaanplaat met een toplaag van epoxy. Deze bovenlaag zorgt voor een slijtvaste, waterdichte afwerking.

► Het gladde oppervlak maakt betonplex geschikt om bekistingen te vervaardigen. De bovenlaag zorgt ervoor dat de beton gemakkelijk loskomt van de platen. ► Verkrijgbaar in diverse formaten en de toplaag in verschillende laagdikten.

8.2.Toepassingen

► Bekleden van aanhangwagens en bedrijfswagens. ► Afwerking hondenhokken en glijbanen in speeltuinen.

8.3.

► ► ► ► ►

Voordelen betonplex Sterker dan massief hout met dezelfde afmetingen.

Het werkt minder dan massief hout.

Verkrijgbaar in uiteenlopende afmetingen.

Waterdichte toplaag.

Gladde afwerking.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 24

Materialenkennis

Plaatmaterialen

9. Celroosterplaten

Celrooster met honinggraatstructuur

Tubespaan

Honinggraat in aluminium

Volspaan

9.1. Celroosterplaten worden gemaakt van platen met een

honinggraatstructuur en zijn licht van gewicht.

9.2.

De kern bestaat uit ► ►

9.3.

Gerecycleerd papier, Kunsthars of metaal met daarop een toplaag.

De toplaag is een ► ► ►

spaanplaat , MDF of hardboard plaat van 3 tot 8 mm dik.

Al dan niet voorzien van een afwerkingslaag.

Geluidswerende toplagen zijn mogelijk.

Volumieke massa (gewicht) bedraagt 150 tot 450 kg/ m³

9.4.Toepassingen

► ► ►

Interieurbouw, Deuren, Demonteerbare meubelen.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 25

Materialenkennis

Plaatmaterialen

10.

10.1.

Volkernplaten

Volkernplaten worden gemaakt uit een materiaal van

thermohardende harsen die homogeen versterkt zijn met cellulosevezels en vervaardigd worden bij een hoge druk en temperatuur.

De oppervlakken van de plaat worden voorzien van een decoratieve laag van papier geïmpregneerd met melaminehars.

10.2.

Gewicht

► De volumieke massa bedraagt 1350 tot 1400 kg/ m³ Ze zijn zwaar.

10.3.

► ► ► ► ► ► ► ►

Eigenschappen

Ze zijn uitzonderlijk kras- en slijtvast.

Ze zijn ongevoelig voor inwerking van vocht. ongevoelig voor chemische schoonmaakmiddelen.

Hebben een hoge weerstand tegen stoten.

Hebben een hoge brandweerstand.

Ze worden zowel binnenshuis als buitenshuis gebruikt.

Verzagen met hardmetaal of diamantzagen Volkernplaten zijn zeer duur.

10.4.

Gebruik

► ► ►

Projectmeubilair, receptiebalies,meubilair, tafels en bedden.

Hygiëne → gezondheidsinstellingen, zwembaden.

Douches, badkamers, Openbare instellingen…

Zwembadkluisjes

Meubilair Verstraeten

Volkern

Hygiëne → Zorg

Toiletruimtes Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 26

Materialenkennis

Plaatmaterialen

11.

Laminaat

11.1. Laminaat HPL → High Pressure Laminate

Bestaat uit cellulosevezels die geïmpregneerd zijn met verharde synthetische harsen die bij een hoge druk samengeperst worden. ► HPL wordt verlijmd op plaatmateriaal, zoals → MDF, spaanderplaat, multiplex.

11.2. Eigenschappen

► Hoge weerstand tegen chemische en mechanische inwerking. ► Alle kleuren en tekeningen zijn mogelijk.

Laminaat ondervloer

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 27

Materialenkennis

Plaatmaterialen

12.

Melamine- platen

12.1. Melamine -platen is een spaanderplaat afgewerkt met een folie. ► ►

Melamine is sterk, licht, hard en bestand tegen zuren.

Melamineformaldehyde is het hoofdbestanddeel van de toplaag van hardplastics en laminaatvloeren. ► Het wordt ook gebruikt bij de fabricage van formica.

12.2. Toxiciteit

► Melamine is schadelijk wanneer het wordt ingeslikt, ingeademd of opgenomen door de huid. ► Inname van melamine kan leiden tot problemen met de voortplanting, of blaaskanker- of nierstenen geven.

12.3. Melamineschandaal In september 2008 kregen 53 000 Chinese baby’s nierstenen door het consumeren van melkpoeder dat melamine bevatte. De stof werd toegevoegd om het eiwitgehalte hoger te doen lijken.

Routineanalyses kijken naar de hoeveelheid organisch stikstof en dat zit zowel in melamine als in eiwitten. Uiteindelijk zijn 6 baby’s overleden en werden meer dan 300 000 kinderen ziek.

Melamine lagen

Melamine platen

Verstraeten

Allerhande kleuren

Melamine servies

Melamine op multiplex

Zwart melamine toetsen

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 28

Materialenkennis

Plaatmaterialen

13.

Opslag van plaatmaterialen

Plaatmaterialen worden bij voorkeur liggend opgeslagen op een droge en vlakke ondergrond. ►

De platen kunnen per pakket gestapeld worden. Als er meerdere pakketten op elkaar opgestapeld worden, moet je de tussenbalken recht boven elkaar leggen, zodat de platen niet kunnen doorbuigen.

►

Aan de zijkanten moeten de platen dan weer gelijk liggen, want anders kunnen de randen beschadigd raken.

► Er wordt aanbevolen om de temperatuur en de vochtigheid in alle ruimtes constant te houden.

Verstraeten

Volwassenenonderwijs DE VLAAMSE ARDENNEN

Pagina 29