06 december 2013
Wouter Snippe:
“ Ondernemen in de biologische sector is uitdagend� Leren van elkaar pagina 12 - 16
schakel in succes voor ondernemers in de tuinbouw, akkerbouw en veehouderij
Fruit: monitoring verhoogt inzicht kwaliteit pagina 19
Tarwepletter voorkomt selectief pikken pagina 31
In dit nummer Tweejaarlijkse Abemec show een succes
Vooruitkijken en terugblikken 3 December is een maand van bezinning. Dat geldt op
Bedrijfsopvolging thema van Jongerendag
4
Agrifirm Ledendag Sojateelt 2013 Veel animo voor Mestinvesteringsfonds Agrifirm en Agriterra
5 6 8 9
het persoonlijke vlak en daarbij wens ik u natuurlijk veel wijsheid. Op deze plaats wil ik het beperken tot het zakelijke perspectief. De Agrifirm Group ontwikkelt zich goed, de diverse dochterondernemingen staan herkenbaar in de markt, de klanten weten ons te vinden en ontwikkelingen en/of innovaties geven inspiratie om op de ingeslagen weg door te gaan. In 2014 zullen we daar nog een schepje bovenop doen, alles vanuit de strategie dat
Kringloopwijzer
10
Gezocht: Medewerkers Biologisch en gangbaar Sturen met Masterlink
11 12 16
Agrifirm meerwaarde wil leveren op uw erf. Daarvoor zijn we als coöperatie in de markt actief. Is het dus allemaal positief? Nee, dat lukt zelfs Agrifirm niet. Afgelopen jaar leverde de economische crisis in het algemeen en de financiële situatie in enkele sectoren in het bijzonder wel degelijk hoofdbrekens op. Zo zijn consumenten zuinig met bestedingen en dat
Aardappelaaltjes beheersen met NemaDecide
18
was te merken in onze Welkoop/Boerenbondwinkels. Daarnaast kreeg het debiteurenbeheer een extra dimensie, een strak beheer was noodzakelijk om grote schadeposten te voorkomen. Een volledig overzicht
‘GBM-plan levert gemak en euro’s op’ Rendement in peenteelt Klantonderzoek Agrifirm Plant Monitoring fruitkwaliteit Introductie Aqua Tray+ type II
19 20 21 22 23
van het reilen en zeilen vindt u natuurlijk in het jaarverslag en op de Ledendagen die we in februari weer organiseren. Daar spreken we u natuurlijk graag. Het economisch herstel lijkt door te zetten, de prijzen voor de landbouwproducten stabiliseren zich op een wat hoger niveau. Plannen maken hoort
PensEfficiënt: meer melk uit voer
24
daarmee weer tot de mogelijkheden. Agrifirm wil daarbij graag uw coöperatieve partner zijn. Namens bestuur, directie en medewerkers
Kali over de vorst Werkplezier met wroetstal Nieuw assortiment vleeskuikenvoeders Tarwepletter voorkomt selectief pikken Samenspel
2
schakel in succes december 2013
27 28 30 31 32
wens ik u goede feestdagen toe.
on Loman T voorzitter hoofddirectie Agrifirm Group
Tweejaarlijkse Abemec show een succes Grote bezoekersaantallen hebben van de tweejaarlijkse Abemec show een succes gemaakt. Ruim 14.000 belangstellenden lieten zich van 22 t/m 24 november 2013 verrassen door Abemec in Veghel. Abemec weet zich met passie voor het
Van groot, groter, grootst tot kleine,
vak prima staande te houden tussen
praktische oplossingen. Al tijdens de
het geweld van de buitenlandse beurzen
show werden enkele nieuwe tractoren
als de Agritechnica in Hannover en de
en werktuigen verkocht.
Agribex in Brussel. Vele noviteiten vinden hun primeur voor Nederland in
In de scholingsruimte van de Abemec
trekkerrijbewijs kwamen aan bod.
de showroom van Abemec. Trekpleister
Academy liet Abemec zien waarom het
Daarnaast was er aandacht voor het
is de spectaculaire live-demo, waar
genomineerd was voor de titel ‘beste
Abemec Service Totaal Plan voor olie en
de bezoekers ieder uur op werden
leerbedrijf’. Leerling monteurs sleutel-
vetten, en voor de onderdelenvoorzie-
geattendeerd met een sirene.
den hier live aan een tractor en lieten
ning middels de AGCO Shop (voorheen
zien over volop vakkennis te beschikken.
MyPartsPartner). Op het serviceplein
De werkplaats in Veghel was omge
was ook ruimte ingericht voor de
Vrijdagmiddag om klokslag 12.00 uur ging de show open voor het publiek.
toverd tot een serviceplein. Verschillende
stands van Agrifirm Feed, Agrifirm
Zowel de occassions als de nieuwe trac-
services, van het keuren van tractoren
Plant en Agrifirm Exlan en een grote
toren en werktuigen in de showroom
en landbouwspuiten en uitlijnen tot
marktkraam met miniaturen en
trokken de aandacht van bezoekers.
een remmentest of het behalen van je
andere merchandise.
Betalen via SEPA: bent u er klaar voor? Alle Europese bedrijven moeten
geïnformeerd over de wijzigingen en
Rabobankklanten kunnen deze registratie
uiterlijk per 1 februari 2014 betalen en
gevraagd om de incassomachtigingen
via Internetbankieren regelen. Klanten
incasseren via SEPA (Single Euro
zo snel mogelijk opnieuw af te geven.
van andere banken kunnen het registra-
Payment Area). Agrifirm heeft de
Nog niet alle machtigingen zijn retour
tieformulier terugsturen aan Agrifirm.
eerste stap naar SEPA in oktober al
ontvangen.
Agrifirm stuurt dit formulier naar de betreffende bank. Bent u klant bij
gemaakt. Betaalt u al via SEPA? Wat moet u doen?
meerdere Agrifirm ondernemingen, dan
SEPA heeft gevolgen voor zowel Agrifirm
Bij het Agrifirm informatiepakket over
dient u voor iedere werkmaatschappij
als voor haar klanten. Alle rekening-
SEPA heeft u ook een machtigingsset
een aparte machtiging op te sturen.
nummers moeten worden veranderd in
ontvangen. Heeft u uw mactiging nog
IBAN-nummers en klanten moeten
niet teruggestuurd? Stuur deze dan zo
Vragen
machtigingen voor zakelijke incasso’s
snel mogelijk terug naar Agrifirm. Om
Als u nog vragen heeft over SEPA of
opnieuw afgeven. Om de overgang
de machtiging definitief te maken is
over de machtiging voor automatische
vlekkeloos te laten verlopen, heeft
het noodzakelijk dat u deze ook regis-
incasso, kunt u contact opnemen met
Agrifirm vanaf juni 2013 haar klanten
treert bij uw bank.
Agrifirm.
schakel in succes december 2013
3
Agrifirm Jongerendag 2014
‘ Succesvolle bedrijfsovernames beginnen met een goed gesprek’ Bedrijfsopvolging. Voor velen een droom die uitkomt. Voor sommigen helaas een
Windesheim, zien dat het familiebedrijf
nachtmerrie. Wat zijn de basisvoorwaarden voor een vlekkeloze en kansrijke bedrijfs
in de land- en tuinbouw een eigen
opvolging? Tijdens de Agrifirm Jongerendag op 8 januari 2014 belichten verschillende
dynamiek kent. Ook vertelt zij meer
sprekers dit thema vanuit hun eigen vakgebied.
over de rol van de partner en de veranderingen door de jaren heen. Vervol-
In de land- en tuinbouw spelen specifieke
kort bij over het thema bedrijfs
gens neemt Danny Meki´c het woord
vragen omtrent bedrijfsopvolging. In
opvolging. Vervolgens deelt Wout Dekker,
van haar over. Hij startte op 15-jarige
alle gevallen geldt: succesvolle bedrijfs-
president-commissaris van Rabobank,
leeftijd als internetprovider. Nu, elf jaar
overnames beginnen altijd met een
vanuit zijn jarenlange ervaring zijn kijk
later, is hij in de media regelmatig te
goed gesprek. Praat erover. Met ouders,
op de toekomst van de (buitenlandse)
zien als multidisciplinaire deskundige.
adviseurs, experts én met collega’s op
agrarische sector. Sieto van Houten,
Tot slot ronden Rob Urgert en Joep van
de Agrifirm Jongerendag 2014.
ondernemerscoach bij Agrifirm Exlan,
Deudekom, het bekende cabaretduo
vertelt vervolgens over verschillende
van radio en tv, op originele wijze af
Kijk op de toekomst
situaties waarin bedrijfsopvolging wel
met de op de lachspieren werkende
De dag begint om 9.45 uur met de ont-
of niet goed verloopt.
Succesquiz. Na afloop is er natuurlijk
vangst, waarna Joep van Deudekom de
volop ruimte voor een goed gesprek
dag om 10.15 uur met een lach aftrapt.
Dynamische wereld
met toekomstgerichte collega-onder-
Samen met Jongerenraadvoorzitter
Na de lunch laat Ilse Matser, lector
nemers.
Herma Tammenga praat hij iedereen
familiebedrijven aan de Hogeschool
4
schakel in succes december 2013
Ledendagen 2014 Van 4 tot en met 26 februari 2014
een namiddag/avond-programma
organiseert Koninklijke Coöperatie
georganiseerd voor één sector.
Agrifirm haar jaarlijkse Ledendagen.
Een aantal sectorbijeenkomsten is
Bestuur en directie nodigen u en uw
’s ochtends. In de onderste tabel vindt
partner en/of medewerkers van harte uit.
u wanneer uw sector aan bod komt.
De Ledendagen starten met work-
tijdsindeling
Een gesprek over bedrijfsopvolging
shops. Iedereen kan twee workshops
10.15 uur* ontvangst, workshops
starten is lastig. Daarom heeft de
volgen en daarbij kiezen uit verschillende
12.30 uur maaltijd
Jongerenraad van Agrifirm al een
onderwerpen. Zie hiervoor onderstaande
14.00 uur toelichting directie en bestuur,
aantal openingszinnen, zoals hiernaast,
tabel. Naast de meer algemeen ge
voor je bedacht.
oriënteerde onderwerpen bieden
17.00 uur maaltijd, sectorbijeenkomst
de rundveehouderij en de akkerbouw
21.00 uur afsluiting
In gesprek met je ouders
gastspreker, napraten
Zoek je een nog originelere start van
op alle locaties een eigen workshop
het gesprek? Kom dan naar Apeldoorn
aan. Na de lunch leggen hoofddirectie
In januari ontvangt u de officiële
op 8 januari a.s.
en bestuur van Agrifirm verantwoor-
uitnodiging. Op www.agrifirm.com
ding af over 2013 en lichten ze de
staat dan een overzicht van de nieuw te
plannen voor 2014 en verder toe.
kiezen Ledenraadsleden. Op de website
Na afloop wordt bij de meeste dagen
kunt u ook uw stem uitbrengen.
workshops
Kom naar de Agrifirm Jongerendag
Image adviseur over uiterlijk en kleuren door een externe deskundige Maatschappelijke betrokkenheid Agrifirm door Agrifirm Group Strategie Agrifirm door directie en commissarissen
Opgeven voor de Agrifirm Jongerendag
Social media, door Agrifirm Group
kan via www.agrifirm.com/Jongerendag
Kringloopwijzer door Agrifirm Exlan
of via de antwoordkaart die wordt
PensEfficiënt, meer melk uit voer bij melkvee door Agrifirm Feed
verspreid met BNDR, het ledenblad van
Regiospecifieke teeltworkshop door Agrifirm Plant
NAJK. agenda Op de website is eveneens de enquête
Datum
Locatie
Sectorbijeenkomst
‘Opvolging in de agrarische sector’ in te
4 februari
Van der Valk, Stein-Urmond
-
vullen. De resultaten van deze enquête
5 februari
Landgoed kasteel de Berckt, Baarlo
Legpluimvee
6 februari
PSV Stadion, Eindhoven
Varkens
11 februari
PEC-Stadion, Zwolle
Legpluimvee Varkens
12 februari
NAC-stadion Breda
Granen
13 februari
Van der Valk, Nuland
Vleeskuikens Varkens
worden tijdens de Jongerendag door Ilse Matser toegelicht. Praktische informatie
Datum en tijd: 8 januari 2014, 9.45 - 15.30 uur Locatie:
19 februari
Afas Stadion Alkmaar
Bloembollen (ochtend)
Schouwburg en Congrescentrum
20 februari
Expo Veilinggebouw Houten
Fruit (ochtend)
Orpheus, Churchillplein 1,
25 februari
WTC (veemarkt) Leeuwarden
-
7314 BZ Apeldoorn.
26 februari
Euroborg, Groningen
Vleeskuikens Granen
* Leeuwarden en Groningen starten om 09.45 uur met ontvangst.
schakel in succes december 2013
5
Terugblik sojateelt 2013
Enthousiaste telers en een goede oogst Samen met elf telers zette Agrifirm in 2013 de eerste stappen in de sojateelt. Nu de oogst van het land is, is het tijd om terug te kijken. De teelt en de oogst verliepen goed en de opbrengsten zijn boven verwachting. De komende jaren zal blijken of de teelt ook op lange termijn perspectief biedt. De telers zijn zowel veehouders als
het land halen en de balans opmaken.
heden geen probleem, maar voor een
akkerbouwers, gangbaar en biologisch.
De opbrengst per hectare lag tussen de
succesvolle teelt op langere termijn is het
Agrifirm selecteerde hen uit 25 aan-
2,5 en 3 ton. “Daar zijn we erg blij mee”,
essentieel om middelen goedgekeurd
meldingen. “Het was heel belangrijk
vertelt Buijsse. “We hadden gehoopt op
te krijgen. Ook de bemesting is nog een
dat de telers de juiste verwachtingen
een opbrengst van 2 tot 2,5 ton. We
aandachtspunt, vertelt Buijsse. “Samen
hadden”, legt projectleider Martijn
hadden ook wel wat geluk, met een
met verschillende telers hebben we
Buijsse van Agrifirm uit. “Het is een
warme en droge zomer, en heel enthou-
bemestingsproeven opgezet. Daarbij
experiment, dus zochten we ook telers
siaste en betrokken telers. Het blijkt in
bleek dat er nog heel veel potentie is,
die geen gouden bergen verwachtten.
elk geval zeker mogelijk om soja te telen
met opbrengsten tot wel 4 ton per
Dat leverde een hele enthousiaste
in Nederland en dat was wat we wilden
hectare.” Vier telers hebben de soja zelf
groep boeren op.”
uitzoeken.”
gehouden. De twee rundveehouders hebben het in combinatie met CCM
Opbrengst
Praktische uitdagingen
ingekuild, de pluimveehouders zoeken
De telers werden eind 2012 benaderd
Natuurlijk zijn er praktische uitdagingen
nog naar een manier om het verder te
en zaaiden eind april de eerste soja. Eén
voor de komende jaren. Er zijn bijvoor-
bewerken zodat ook zij het kunnen
van de telers moest in het voorjaar de
beeld nog geen toegelaten middelen
voeren. De overige soja is door het
proef staken vanwege wildschade, de
tegen schimmels in soja. Afgelopen jaar
Oostenrijkse bedrijf Mona Natur
anderen konden in oktober de oogst van
was dat door de gunstige omstandig-
produkte verwerkt in sojadrinks.
6
schakel in succes december 2013
Opschalen
Experimenteren met een nieuwe teelt
Komend jaar wil Agrifirm opschalen van 26 hectare naar 200 tot 300 hectare soja.
Melkveehouder en akkerbouwer
Daarvoor wordt gezocht naar samen-
Albert-Jan Knijp uit het Drentse
werking met andere ketenpartijen. De
Anderen was één van de deelnemers
teelt is nu nog te kleinschalig om hele-
aan de praktijktest. “Ik zocht naar een
maal zonder ondersteuning te kunnen.
hoogwaardig voedergewas en vind
“Het doel was om te onderzoeken of de
het wel leuk om te experimenteren
teelt praktisch haalbaar is, daarom heeft
met een nieuwe teelt.” Knijp kijkt er positief op terug. “Je hebt geen idee wat je
Agrifirm het project ook nadrukkelijk zo
kunt verwachten, ik had nog nooit een sojaplant gezien. Het ontwikkelde zich
weinig mogelijk financieel ondersteund.
trager dan ik had verwacht, waardoor de onkruidbestrijding de grootste uitda-
Op twee gebieden hebben we een uit-
ging was.” Knijp haalde een opbrengst van krap 3 ton per hectare, waarmee
zondering gemaakt: het beschikbaar
zijn doel ruimschoots gehaald is. “We hebben nog wat geëxperimenteerd met
stellen van het zaaizaad en de logistieke
bemesting en dan blijkt nog meer mogelijk. Zoals het nu lijkt, kan de sojateelt
kosten”, aldus Buijsse. Door de klein-
wel slagen, maar om dat echt te weten doen we volgend jaar zeker weer mee.
schaligheid van de teelt is het transport
Eén jaar is te kort voor een goede proef.”
nog niet efficiënt genoeg, waardoor de kosten per ton erg hoog zijn. Bovendien is de teelt voor alle partijen nog nieuw,
Ketenpartners
Daar hoef je met een bulkwagen
waardoor veel tijd en energie in kennis-
De komende jaren zijn nodig om de teelt
niet aan te komen, laat staan met de
ontwikkeling en -overdracht gaat zitten.
verder te optimaliseren. Dit vergt ook
kisten waar we de soja nu in vervoerd
“De telers hebben veel kennis uitge
nog een duidelijke financiële inspanning,
hebben.” De teelt zal daarom moeten
wisseld via Facebook en via hun eigen
verwacht Buijsse. “Het uiteindelijke doel
opschalen. “We zijn nu op zoek naar
praktijknetwerk met PPO Lelystad,
is om te kunnen concurreren met de
ketenpartners die samen met ons de
maar onze teeltspecialisten hebben
soja voor de veevoerindustrie uit Zuid-
sojateelt in Nederland op de kaart
ook een belangrijke rol gespeeld. Als
Amerika. Dat vraagt een veel grotere
willen zetten. Het zou geweldig zijn
we straks honderd telers hebben,
omvang. In de sojahandel is alles groot:
als we uiteindelijk echt grootschalig
kunnen zij de begeleiding er niet meer
de arealen, de partijen, de schepen die
soja kunnen telen voor verwerking
even bij doen.”
het vervoeren.
in veevoer.”
schakel in succes december 2013
7
Veel animo voor Mestinvesteringsfonds
‘ De stimulans is nu heel belangrijk’ Afgelopen voorjaar richtte Agrifirm, samen met ForFarmers Hendrix en De Heus,
een traject van drie tot vijf jaar van het
het Mestinvesteringsfonds op. Inmiddels zijn er ruim vijftig aanvragen binnen
eerste idee tot realisatie. Uitbreiding
gekomen, maar er is nog niets goedgekeurd. De belangrijkste obstakels blijken de
van bestaande mestverwerkingsinstal-
vergunningverlening en de financiering.
laties kan veel sneller verlopen. Bijvoorbeeld een mestverwerker die vanwege
Het Mestinvesteringsfonds biedt mest-
en dat het voldoende capaciteit heeft
de mestexport het proces wil uitbrei-
verwerkingsplannen die aan de voor-
om een substantiële bijdrage te leveren
den om te gaan hygiëniseren, kan veel
waarden voldoen een achtergestelde
aan het verminderen van het fosfaat
sneller resultaat boeken.
lening van maximaal 30 procent van
overschot”, legt Schepers uit. “Daarnaast
het investeringsbedrag. Op die manier
moet het natuurlijk financieel haalbaar
Stimulans
verbetert de vermogenspositie van de
zijn.” De animo voor het fonds is groot.
De vergunningverlening kost veel tijd
initiatiefnemer, waardoor het gemakke-
Hoewel het minder hard gaat dan in de
en banken zijn voorzichtig. De financiële
lijker wordt om de externe financiering
eerste maanden, komen er nog steeds
steun vanuit het fonds kan het proces
te regelen. “Het kan net het duwtje in
aanvragen binnen. Het totale aantal ligt
vergemakkelijken. Daarnaast kunnen
de rug zijn, waardoor het wel lukt om
inmiddels boven de vijftig, van loon-
ondernemers via het loket terecht bij het
het project te realiseren”, legt Peter
werkers en veehouders tot bedrijven
projectbureau lokale mestverwerking
Schepers uit. Als adviseur milieutechniek
van buiten de agrarische sector.
voor kennis en advies met betrekking tot
bij Agrifirm Exlan heeft Schepers zitting
ontwikkeling van mestverwerkings
in het Mestverwerkingsloket. Dit loket
Langdurige trajecten
locaties. “Er is zoveel onduidelijkheid
neemt de aanvragen voor het fonds in
“Voor een of enkele van deze projecten
dat de stimulans vanuit het fonds nu
ontvangst en voert een technische en
verwacht de fondsmanager wel dat de
heel belangrijk is. Uiteindelijk hopen
financiële beoordeling uit in samen-
aanvraag binnen enkele maanden ge-
we dat de markt het zelf overneemt
spraak met de fondsmanager.
honoreerd kan worden.” Voor nieuwe
en het fonds overbodig wordt, maar de
projecten is het vergunnings- en finan-
komende jaren zullen we wel op deze
Veel aanvragen
cieringstraject erg complex en langdurig.
voet doorgaan.”
“Het is belangrijk dat het project uitgaat
Uit ervaring weet Schepers dat onder-
van een bestaande en bewezen techniek
nemers rekening moeten houden met
8
schakel in succes december 2013
Kijk ook op www.mestverwerkingsloket.nl
Agrifirm-medewerkers Lucas Talsma (m) > en Erik Meuleman in Kenia voor Agriterra.
Agrifirm en Agriterra leggen samenwerking vast Agriterra en Agrifirm hebben hun bestaande samenwerking officieel vastgelegd. Beide partijen vullen elkaar uitstekend aan: Agriterra zet de kennis van de Nederlandse landbouworganisaties en het agrarisch bedrijfs leven in voor economische vooruitgang in ontwikkelingslanden. Na een eerste adviesopdracht van
Het eerste project in 2013 is succesvol
In 2014 zal Agrifirm minimaal vier
Agrifirm-medewerkers bij een zuivel
verlopen, in 2014 is de ambitie om aan
medewerkers een adviesopdracht voor
coöperatie en mengvoerbedrijf in Kenia,
vier projecten invulling te geven. Via
Agriterra laten uitvoeren en nazorg ver-
besloten Agriterra en Agrifirm de samen-
Agriterra stelt Agrifirm haar kennis van
lenen aan de klanten. Als de ervaringen
werking te intensiveren en formaliseren.
onder andere ruwvoer, technologie,
positief blijven, kan dit aantal in de jaren
De Agriterra-projecten betreffen veelal
nutritie, marketing/sales, HRM en
erna groeien. Agrifirm en Agriterra slaan
veehouderij-opdrachten, pakken
management beschikbaar aan land-
zo de handen ineen om kennis over te
medewerkers van Agrifirm Feed op.
bouworganisaties en -coöperaties in
dragen aan Aziatische en Afrikaanse
ontwikkelingslanden.
boeren.
Lagere kostprijs, meer flexibiliteit, dezelfde dienstverlening
Agrifirm Feed besteedt transport uit aan externe vervoerders Per 1 januari 2014 besteedt Agrifirm Feed het transport uit aan externe vervoerders. De maatregel verhoogt de flexibiliteit en efficiency van het transport. Dat betekent een lagere kostprijs en dus een hoger rendement op het boerenerf. aan Nijhof Wassink. Daarnaast blijft “Externe gespecialiseerde vervoerders
al voor vijftig procent met externe ver-
Agrifirm Feed samenwerken met de
kunnen tegen lagere kosten vervoeren
voerders.” De uitbesteding heeft geen
bestaande externe vervoerders.
en leveren ons de noodzakelijke flexi
ontslagen tot gevolg: alle chauffeurs
Het onderbrengen van het vervoer bij
biliteit”, zegt Bas Strijbosch, manager
gaan mee naar de externe vervoerder,
gespecialiseerde bedrijven past binnen
Transport. “Voor klanten verandert er
of worden door Agrifirm gedetacheerd
het streven van Agrifirm Feed om zich
weinig. De service en voorwaarden
bij de externe partijen. De onderneming
te concentreren op de kernactiviteiten.
blijven zoals de veehouders gewend zijn
besteedt de transportactiviteiten van
De onderneming maakte het voor
en de groen-gele bulkwagens blijven
productielocatie Veghel uit aan Ecotrans,
nemen voor de uitbesteding begin dit
gewoon op de weg. Ook nu werken we
het overige transport wordt uitbesteed
jaar bekend.
schakel in succes december 2013
9
Meer inzicht met Kringloopwijzer
Meer ruimte voor mineralen bij efficiënte kringloop De Kringloopwijzer is met ingang van 2015 verplicht voor melkveehouders met een
melk. Voor sommige bedrijven zal het
fosfaatoverschot. Ook voor melkveehouders zonder overschot kan het echter
ook het verschil maken tussen wel of
voordeel opleveren in de bedrijfsvoering of voor de plaatsingsruimte van mest.
geen mestverwerkingsplicht.”
De Kringloopwijzer brengt de kringloop
BEX
Optimaliseren
voer, mest en bodem van een melkvee-
Uitgangspunt van de Kringloopwijzer
Froklage adviseert melkveehouders
bedrijf in beeld. Dit geeft de melkvee-
is BEX, waarin de excretie van stikstof
om met ingang van 2014 de Kringloop-
houder inzicht in de benutting van
en fosfaat van de veestapel wordt
wijzer in te laten vullen. Voor bedrijven
mineralen op het bedrijf en toont aan
bepaald. Daarnaast worden ook de
die in 2015 verplicht zijn mee te doen
hoe het bedrijf scoort op het gebied
emissies van ammoniak, methaan
biedt dat de kans om tijdig eventuele
van fosfaat, stikstof, ammoniak en
en broeikasgassen meegenomen,
maatregelen te nemen. Ook voor andere
broeikasgassen. De zuivelorganisaties
bedrijven kan het interessant zijn om de
stellen de Kringloopwijzer met ingang
Kringloopwijzer in te laten vullen. “Door de bredere benadering dan bij BEX,
van 2015 verplicht voor veehouders
kan de Kringloopwijzer ook voor-
met een fosfaatoverschot, om te zorgen dat de sector zich ook na
delen bieden voor bedrijven
afschaffing van het quotum
voor wie BEX niet interessant
zonder dierrechten kan
is, zoals grasbedrijven.
blijven ontwikkelen.
Bovendien is het een goed managementinstrument
Evenwichtsbemesting
om de bedrijfsvoering
Voor melkveehouders
te optimaliseren”, legt
heeft de Kringloopwijzer
Froklage uit. Exlan neemt
verschillende voordelen.
de Kringloopwijzer mee
“Het geeft inzicht in de
in de gebruikelijke mest-
efficiëntie van het bedrijf,
boekhouding en Mineraal
en daarmee aanknopings
Optimaal.
punten om dit te verbeteren. Dat komt altijd ten goede van het
Een groep rundveespecialisten van
financiële resultaat”, vertelt Agrifirm
Agrifirm Feed wordt nu opgeleid tot
Exlan adviseur mestregelgeving Arnold
Kringloopwijzerspecialist. Omdat het
Froklage. “Daarnaast wil de overheid de
programma nog in ontwikkeling is, krij-
Kringloopwijzer gebruiken als hulp
de stikstof- en fosfaatopbrengst van
gen volgend jaar alle specialisten in-
middel voor evenwichtsbemesting,
gewassen en het organische stof
structie zodat zij een advies op maat
met bedrijfsspecifieke gebruiksnormen.
gehalte van de grond. Froklage: “Als je
kunnen geven.
Wie met de Kringloopwijzer aantoont
hiermee kunt aantonen dat je veel fos-
dat de efficiëntie beter is dan gemid-
faat oogst, mag je in de toekomst waar-
Meer weten over de Kringloopwijzer?
deld, mag straks meer mineralen
schijnlijkmeer fosfaat toedienen. Dat
Neem contact op met uw rundveespeci-
aanwenden op de grond.”
betekent meer opbrengst en meer voe-
alist of het Mineralenteam van Agrifirm
derwaarde per hectare, en dus meer
Exlan op 088-4882931
10
schakel in succes december 2013
Werken bij Agrifirm
Gezocht: medewerkers met groeipotentie Om de beste producten, adviezen en service aan boeren en telers te kunnen bieden, is dan ook altijd op zoek naar medewerkers die het verschil kunnen maken bij de boer.
Verkiezing beste werkgever
Bij Agrifirm werken wereldwijd zo’n
staanders’ vaak een heel verfrissende
Afgelopen september heeft het
3.500 mensen, het merendeel in
kijk op onze business.”
vakblad V-focus een online onder-
het onontbeerlijk om ook het beste personeel in huis te hebben. Als werkgever is Agrifirm
Nederland. Op jaarbasis zijn er zo’n 50 tot 100 vacatures.
zoek uitgevoerd onder 600 HBO-/ Carrière
WO-ers werkzaam in de agrarische
Medewerkers maken het verschil en
sector in Nederland. Hierin werd
Binding met boerenerf
daarom ligt de focus van Agrifirm op
gevraagd naar de tevredenheid over
“We vinden het belangrijk dat onze
het laten groeien van mensen in hun
de eigen werkgever en de populari-
medewerkers een connectie hebben
functie en binnen het bedrijf. Agrifirm
teit van eventuele andere werkgevers.
met de agrarische sector”, vertelt Emiel
biedt geen baan, maar een carrière. Het
Berg, HR-directeur bij Agrifirm. “Een
gaat niet alleen om wat mensen van-
De ondervraagden verkozen Agrifirm
groot deel van onze mensen is opge-
daag kunnen, maar vooral ook om de
tot de op een na beste werkgever in
groeid op het boerenerf, heeft een
potentie voor de toekomst. Om hierin
de dierlijke sectoren, waarbij geen
boerenbedrijf of heeft een agrarische
te faciliteren zijn diverse opleidings- en
onderscheid is gemaakt tussen de
opleiding afgerond. Zij kennen de praktijk
ontwikkelingsprogramma’s aanwezig,
verschillende dochterbedrijven. In de
en weten wat belangrijk is voor boeren
maar medewerkers kunnen ook zelf aan-
mengvoerbranche eindigde Agrifirm
en telers.” Betekent dat dat je geen kans
geven waarin ze verder willen trainen of
op de eerste plaats. De argumenten
maakt als je niet van de boerderij komt?
doorgroeien. De lat ligt hoog binnen
om voor Agrifirm te kiezen waren
“Zeker niet”, stelt Berg. “Het gaat erom
Agrifirm, maar medewerkers krijgen er
o.a. toonaangevend bedrijf, goede
dat mensen enthousiast zijn over hun
ook veel voor terug. Niet voor niets is de
carrièremogelijkheden en een
vak en oprechte interesse hebben voor
onderneming uitgeroepen tot een van de
prettige werksfeer.
onze sector. Bovendien hebben ‘buiten-
beste werkgevers in de agrarische sector.
Een greep uit onze vacatures
Verkoper Landbouwmachines | West-Nederland | Abemec Accountmanager Varkens | Nederland | Agrifirm Feed Senior Specialist Rundvee | Nederland | Agrifirm Feed Senior Onderzoeker Pluimvee | Apeldoorn | Agrifirm Innovation Center
Kijk voor meer informatie
Specialist Loonwerk | Zuidoost-Nederland | Agrifirm Plant
en actuele vacatures op
Specialist Akkerbouw | Zuidwest-Nederland | Agrifirm Plant
www.agrifirm.com/werkenbijagrifirm
Specialist Volle grond | Zuidwest-Nederland | Agrifirm Plant
of volg ons op twitter @agrifirmjobs
schakel in succes december 2013
11
Biologisch en gangbaar
Leren van elkaar De biologische sector groeit. In 2012 gaven Nederlandse
medicijngebruik. Bovendien voelen meer
consumenten voor het eerst meer dan een miljard euro uit aan
en meer ondernemers ook zelf de nood-
biologische voeding. Tegelijkertijd groeit ook de markt voor segmenten tussen biologisch en gangbaar in, en zet de verduur足 zaming van de gangbare sector verder door. De diversiteit aan concepten en dynamiek in de sector bieden ondernemers kansen om van elkaar te leren en zich te laten inspireren.
zaak van een duurzame bedrijfsvoering om tegemoet te komen aan de vraag van de consument en de maatschappij. Evenwicht
Biologische ondernemers hebben al jaren ervaringen met strengere regels op het gebied van welzijn en milieu. Principes en werkwijzen uit de biologische land-
12
schakel in succes december 2013
Gangbare ondernemers hebben te maken
bouw kunnen dan ook interessant zijn
met steeds strengere wet- en regel足
binnen een gangbare bedrijfsvoering.
geving. Akkerbouwers zien de mogelijk-
Agrifirm Plant ziet bij gangbare telers
heden voor onkruid- en plaagbestrijding
bijvoorbeeld een toenemende belang-
en bemesting afnemen, veehouders
stelling voor zaken als evenwicht,
moeten aan nieuwe eisen voldoen op het
balans en duurzaamheid, die in de
gebied van huisvesting, ingrepen en
biologische teelt al lang centraal staan.
biologisch zijn ontwikkeld, worden
de toenemende beperkingen. “In de
steeds interessanter voor gangbare on-
biologische landbouw zijn er minder
dernemers”, stelt Anja Hoorweg, teelt-
mogelijkheden om achteraf in te
specialist biologisch bij Agrifirm Plant.
grijpen en bij te sturen. De nadruk
“Dat begint al met de rassenkeuze.
ligt daardoor meer op het vinden van
Biologische uientelers verbouwen
creatieve oplossingen om problemen te
bijvoorbeeld vaak meeldauwresistente
voorkomen en het maximale uit het
uienrassen, dat kan op termijn voor
gewas en uit de bodem te halen”, legt
gangbare telers ook interessant zijn.
Hoorweg uit. “Biologische telers zijn
Hetzelfde geldt voor phytophtora
veel meer bezig met verandering en
resistente aardappelrassen, waarvan de
het zoeken naar nieuwe oplossingen”,
genetica gebruikt wordt voor de ver-
voegt Prins toe. “Daardoor denken ze
edeling van gangbare rassen.” Eenzelfde
ook meer out of the box. Het werkt
ontwikkeling ziet Jos Langhout-Beemer,
voor gangbare ondernemers heel vaak
hoofd Biologische Veehouderij Agrifirm
inspirerend om te zien dat collega’s
Feed. “De gangbare veehouderij wordt
ook buiten de gebaande paden goede
steeds verder begrensd en gestuurd
resultaten kunnen behalen.”
door regelgeving en de maatschappelijke ontwikkeling. Daardoor groeit de gang-
Management
bare veehouderij naar de biologische
Andersom kan de biologische sector op
sector toe. Het gebruiken van beschik-
het moment ook zeker van gangbaar
bare ervaring en kennis van de biologi-
leren, denkt Langhout-Beemer. “Op het
sche sector kan deze ontwikkeling ver-
gebied van rendement en technische
snellen.” In de biologische veehouderij
resultaten, en het inzicht in de eigen
is bijvoorbeeld al jarenlang ervaring op-
technische resultaten, is nog het een en
gedaan met huisvesten van zeugen in
ander te winnen. Ik denk dat het gebruik
groepen, verenpikken en uitlopen bij
van managementsystemen uit de gang-
pluimvee, het sluiten van kringlopen
bare veehouderij en de focus op voer
en het beperkt inzetten van antibiotica.
efficiëntie ook erg interessant kunnen
“Akkerbouwers zoeken manieren om
Er is daardoor al veel bekend over het
zijn voor de biologische sector.” Ook dit
om te gaan met strengere eisen van de
management, huisvesting en de genetica
geldt zowel voor de veehouderij als voor
wet en de maatschappij, maar het is
om binnen deze kaders zo goed mogelijk
de plantaardige sector. Management-
ook meer dan dat”, stelt teeltspecialist
te presteren.
systemen en technieken die voor de
Fokko Prins van Agrifirm Plant. “Ondernemers zijn zelf ook meer en meer bezig met de duurzaamheid van hun bedrijf, om te zorgen dat toekomstige generaties ook nog op dezelfde grond kunnen boeren. Steeds meer telers kijken daarvoor
“ Ondernemers willen ervoor zorgen dat toekomstige generaties ook nog op dezelfde grond kunnen boeren.”
buiten de gevestigde kaders, bijvoorbeeld bij biologische collega’s.” Ervaring
Denkwijze
gangbare sector ontwikkeld zijn, kunnen
Middelen, producten en systemen die
Meer dan technieken en middelen, is
zeker perspectief bieden voor biologische
voor de biologische sector ontwikkeld
het echter ook de denkwijze van bio
telers, denkt Prins. “Dat zie je bijvoorbeeld
zijn worden daardoor vaker in de gang-
logische ondernemers die de gangbare
in de opkomst van de precisielandbouw.
bare teelt ingezet. “Producten die voor
sector kan inspireren om te gaan met
Dat is ontstaan in de gangbare teelt,
schakel in succes december 2013
13
>
>
maar juist ook voor biologische telers
bouw, er blijft zeker voldoende onder-
je moet zien dat je die investering uit
is het erg interessant. Mechanische
scheid, maar het betekent wel dat de
de markt kunt halen.” Ondernemers
onkruidbestrijding bijvoorbeeld is met
sector zich moet blijven ontwikkelen.
kunnen daarvoor aansluiten bij be-
GPS veel beter uit te voeren.”
Achterover leunen is er niet bij.”
staande concepten of zelf een strategie
Langhout-Beemer wordt hierin bij
ontwikkelen. In de vlees- en eierketen
Innovatiekracht
gevallen door Maurits Steverink, keten-
bestaan al verschillende concepten,
Een thema waarin de biologische sector
manager Dierlijke Productieketens bij
zoals het Beter Leven kenmerk, scharrel
van oudsher voorop loopt is vernieuwing
Bionext en zelfstandig adviseur voor
of Milieukeur, in de plantaardige- en de
en ontwikkeling. Ook in de gangbare
marktontwikkeling in agrofoodketens.
zuivelketen begint dit langzaamaan te
sector wordt dat steeds meer een
“De biologische sector heeft als voorloper
komen. Steverink: “De centrale uitdaging
thema. Langhout-Beemer: “Veel biolo
en trendsetter de rol om consumenten
is om de consument te betrekken bij je
gische ondernemers spannen zich van-
te betrekken bij landbouw en voeding
product en te overtuigen om te betalen
uit hun eigen visie in om het bedrijf
en kan dit verder uitbouwen door te
voor verduurzaming. Als producent
steeds verder te ontwikkelen, verder dan
excelleren in kwaliteit en duurzaamheid.”
moet je daarvoor samenwerken met ketenpartners, zoals (potentiële)
de regels voorschrijven. Die innovatiekracht zie ik in de gangbare sector ook
Vermarkten
afnemers, retailers, collega boeren en
steeds vaker. Gangbare ondernemers
Voor gangbare ondernemers die zich
andere ketenpartijen.”
worden zich meer bewust van het be-
bezig houden met verduurzaming ziet
lang van maatschappelijke acceptatie
Steverink nieuwe uitdagingen, maar
en staan daardoor ook steeds dichterbij
ook kansen op de markt. “Of je nou
de consument. Ik zie dat niet als een
biologisch produceert of op een andere
bedreiging voor de biologische land-
manier investeert in duurzaamheid,
“ De centrale uitdaging is om de consument te betrekken bij je product.”
Louik Ebbers
‘ Ik wil gewoon een mooi bedrijf met gezonde koeien’ Louik Ebbers heeft in Ottersum (Limburg) een biologisch melkveebedrijf met 95 melkkoeien en 110 stuks jongvee. Hij heeft 55 hectare grasland, 30 hectare natuurgrond en 2 hectare mais in gebruik. In 2009 stapte Ebbers over van gangbaar naar biologisch. “We hadden toen varkens, koeien en akkerbouw. Dat was te veel werk. Bij de koeien lag mijn passie, dus besloten we hiermee verder te gaan. Ik wilde niet meegaan in de ‘rat race’ van de gangbare melkveehouderijen. Altijd maar groter groeien, dat was niets voor mij. Daarom koos ik voor biologisch. Ik wil gewoon een mooi bedrijf met gezonde koeien.” Om de koeien zo sterk mogelijk te maken werkt <
Louik Ebbers
Ebbers vooral met Fleckvieh- Zweeds Roodbont- en MRIJ-kruislingen. En met resultaat: zijn dierdagdosering ligt onder 0,5. “Mijn koeien geven met gemiddeld 6.700 liter minder dan gangbare koeien, maar daardoor zijn ze wel minder vatbaar voor ziektes. Al het ruwvoer telen we zelf, waarbij grasklaver essentieel is. Het telen van grasklaver zorgt voor een rijke grond en minder onkruiddruk. Deze teelt zie je ook steeds vaker terug in de gangbare sector, vooral nu er steeds minder bemest mag worden. Klaver is dan een uitstekend alternatief.”
14
schakel in succes december 2013
maar in sommige gevallen kan het interessant zijn. Het is één van de voorbeelden waarbij het kan lonen om verder te kijken dan de eigen sector en dan de gebaande paden. Steverink: “Voor alle ondernemers geldt dat er niet meer één kant en klare route naar continuïteit is. Samenwerking
“Veel producenten hebben vaste relaties
Ondernemers moeten zelf hun weg
Voor veel gangbare ondernemers is
met hun afnemers, het is veel meer
uitstippelen en bepalen welke stroming
intensieve samenwerking in de keten
dan in de gangbare sector gebaseerd
voor hen het meest geschikt is op de
onontgonnen terrein, maar ook hier
op vertrouwen. Voor een aantal gewas-
lange termijn.”
kan de ervaring uit de biologische
sen worden zowel de productie als de
Al kunnen de oplossingen verschillen,
sector als inspiratie dienen. Biologische
afzet veel meer collectief geregeld,
de uitdagingen van de biologische en de
telers en veehouders zijn meer gewend
waardoor producenten niet alleen
gangbare sector zijn deels vergelijkbaar.
om met elkaar samen te werken. “Je
sterker staan tegenover afnemers,
In de keuken kijken bij andere ondernemers
hebt elkaar meer nodig”, stelt biologisch
maar ook de productie op elkaar af
en andere sectoren kan leerzaam en
teeltspecialist Hoorweg. “De sector is
kunnen stemmen zodat die
inspirerend werken.
kleiner en bovendien is de kringloop
beter aansluit bij de marktvraag.”
belangrijk, waardoor akkerbouwers en veehouders meer samenwerken.”
Verder kijken
Ontmoet de biologische specialisten
Daarnaast ziet Hoorweg ook verderop
Niet voor alle gangbare ondernemers
van Agrifirm op de BioVak 2014 op
in de keten samenwerkingsrelaties.
zal samenwerking meerwaarde bieden,
22 en 23 januari in Zwolle.
Wouter Snippe
‘Ondernemen in de biologische sector is uitdagend’ bouwplan bestaat uit wortelen, rode bieten, uien, aardappelen, bonen, erwten en granen. Hij legt uit waarom hij in 2000 koos voor biologische teelt. “Het heeft vooral
Wouter Snippe
met uitdaging te maken. De biologische markt is groeiende en dat maakt het ondernemerschap uitdagender. Daarbij word je als vakman ook uitgedaagd om met de beperktere middelen die je hebt toch het optimale uit je teelt te halen. Daarnaast vind ik het belangrijk dat in de biologische sector duurzame teeltontwikkelingen een kans krijgen. In de gangbare teelt is hier niet altijd ruimte voor.” De biologische en gangbare teelt passen heel goed naast elkaar, aldus Snippe. En kunnen veel van elkaar leren. Snippe: “In de biologische teelt wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van resistente uien- en aardappelrassen. Deze rassen hebben misschien niet de allerhoogste opbrengst, maar hebben wel de sterkste planten. Deze rassen zijn ook te gebruiken in de gangbare teelt. Daarnaast kun je uitstekend van elkaar leren hoe je als akkerbouwer je gewas optimaal verzorgt met de beperkte middelen die er zijn, bijvoorbeeld door inzet van vlinderbloemige groenbemesters of natuurlijke vijanden. Biologisch of gangbaar, beide groepen hebben hiermee te maken.”
schakel in succes december 2013
15
<
Wouter Snippe heeft een biologisch akkerbouwbedrijf in Zeewolde. Zijn uitgebreide
plant
Sturen en plannen met Masterlink
‘ Juiste planning zorgt voor rust’ Een juiste planning zorgt voor rust in de bedrijfsvoering en voorkomt fouten tijdens het groei seizoen. Akkerbouwer Jos Fijten maakt daarvoor niet alleen gebruik van zijn eigen ervaring en vak kennis, maar ook van het programma Masterlink en de adviezen van Agrifirm specialist Fred Sons.
16
schakel in succes december 2013
“Goed ondernemen is vooruitzien. Dit
Extra aandacht
geldt zeker voor de teelt- en bemes-
In financiële zin vormen aardappelen
tingsplanning. Door alles vooraf goed
voor Fijten het belangrijkste gewas. Dit
te regelen en te plannen creëer ik rust.
kan dan ook rekenen op extra aandacht
Hierdoor maak je minder fouten. Moet
in de planning. Net als bij bieten streeft
je tijdens het groeiseizoen switchen of
hij ook bij de aardappelen naar een
bijsturen, dan is dit veelal het gevolg van
rotatie van minimaal 1 op 4. Om over
een verkeerde planning”, zegt akker
verse percelen te beschikken huurt Fijten
bouwer Jos Fijten uit Sittard-Geleen.
jaarlijks grond bij. “Verse grond in
Bij het maken van de planning vult hij
combinatie met een afgestemde
zijn eigen kennis en ervaring aan met
bemesting kan resulteren in opbreng-
de adviezen uit Masterlink en de
sten tot zo’n 70 ton aardappelen. Soms
gesprekken met Fred Sons.
30 tot 40 procent meer dan van percelen
plant < Jos Fijten (links) in gesprek met Agrifirm specialist Fred Sons.
Samen met echtgenote Miriam en
Bemesting
Bemestingsmodule
zoon Roel en dochter Audrey heeft
Vruchtwisseling en bemesting vormen
“Voor het behalen van optimale teeltre-
Jos Fijten (53) een akkerbouwbedrijf
de rode draad in de planning. “De maxi-
sultaten moet je heel goed met de be-
in de gemeente Sittard-Geleen.
male fosfaathoeveelheid per hectare ligt
mesting kunnen sturen en plannen. Ik
Het bouwplan omvat: aardappels,
vast. Ik probeer deze zoveel mogelijk via
maak daarbij veel gebruik van de be-
suikerbieten, brouwgerst,
dierlijke mest aan te voeren. In mijn
mestingsmodule in Masterlink. Hierin
conservenerwten, conservenbonen,
bemestingsplan houd ik steeds ruimte
staan alle relevante bemestingsgege-
graszaad en maïs. Aardappelen
voor het gebruik van Betacal en kunst-
vens per perceel en gewas opgenomen
(Agria en Lady Amarilla) is het
mest. De percelen waar bieten gepland
en maximaal aan te voeren hoeveel-
belangrijkste gewas. Deze vinden
staan krijgen een gift van 10 ton Betacal
heid fosfaat en stikstof,” legt Fijten uit.
via de Duitse aardappelgroothandel
per hectare.” In zijn planning komen
Op basis van eerdere bemestingen, de
Weuthen de weg naar de consument.
bieten veelal na aardappelen. Reden is
groenbemesters en de behoefte van
Om voor de aardappelteelt steeds
dat de aardappelpercelen veelal rijkelijk
het gewas geeft Masterlink hem een
over verse percelen te beschikken
zijn bemest, terwijl de aardappelen niet
toegespitst bemestingsadvies. Over-
huurt Fijten jaarlijks grond bij.
alle aanwezige meststoffen benutten.
schrijdt hij de maximale hoeveelheden
Loonwerk, met de nadruk op het
“Hier profiteert de biet van. Na de suiker-
fosfaat, stikstof en/of kali, dan krijgt hij
mestinjectie en verspreiden van
bieten teel ik brouwgerst.” De bieten
een signaal en zal hij op de bemesting
Betacal op Limburgse en Duitse
hebben veel meststoffen aan de grond
moeten gaan beknibbelen.
percelen, vormt een tweede tak op
onttrokken. De brouwgerst kan toe met
het bedrijf.
een lage bemesting.
Sparren
In de winter bespreekt Jos Fijten de Planning
bereikte oogstresultaten en de plan-
Zowel in zijn planning als bij zijn dage-
ning voor het komende groeiseizoen
lijkse werkzaamheden maakt Fijten in-
met Fred Sons van Agrifirm. “Bij Jos
met een kortere rotatie.” In de planning
tensief gebruik van het management-
staat het uiteindelijke resultaat steeds
luistert de bemesting van de twee rassen
programma Masterlink (van Dacom).
centraal. Hij heeft duidelijk een eigen
Agria en Lady Amirilla nauw. “Agria
“Een onmisbaar programma, niet alleen
visie op zijn teelten en planning. Maar
heeft een lagere stikstofbehoefte. Vóór
voor mijn planning”, onderstreept Fijten.
hij staat ook open voor andermans
het poten verstrek ik 500 kg NPK-kunst-
“Alles wat ik doe en gebruik houd ik per
mening. Hij wil steeds weten of hij wel
mest terwijl Lady Amarilla de dubbele
perceel/dag nauwkeurig bij in mijn
op de goede weg zit”, legt Sons zijn
hoeveelheid krijgt.” Daarnaast bemest Fijten de aardappelpercelen met 30 kuub (in het voorjaar) tot 40 kuub (in het
“Als je moet bijsturen, ben je vaak te laat.”
najaar) rundveedrijfmest. Hij kiest bewust voor rundveedrijfmest. “De samenstelling (circa 1,7 kilo fosfaat, 6 kilo kali en
notitieboekje. Vervolgens klop ik die op
functie als sparringpartner uit. Fijten
4,5 kilo stikstof per ton) past goed bij de
een rustig moment in en heb ik per per-
beaamt dit. “Fred geeft duidelijk zijn
aardappelteelt.” Tijdens het groeiseizoen
ceel en gewas steeds alle gegevens up-
mening en tips over bepaalde teelt-
verstrekt hij, afhankelijk van behoefte,
to-date en kan ik alles traceren. Bepaal-
technische zaken. Ook al stroken die
via bladbemesting nog nutriënten aan-
de afnemers of controlerende
niet altijd met de mijne. Dat heb je ook
gevuld met sporenelementen. Dit bij-
instanties vragen regelmatig om teelt-
nodig”, besluit Jos Fijten.
sturen heeft niet zijn voorkeur. “Als je
informatie. Via een uitdraai uit Master-
moet bijsturen, ben je vaak te laat.”
link kan ik die direct leveren.”
schakel in succes december 2013
17
plant < Geert (r) en Marja Bos in gesprek met Rémy Spierings.
Aaltjes beheersen met NemaDecide
‘ Aardappelmoeheid is als schaken op twee borden’ Geert en Marja Bos hebben een akkerbouwbedrijf in het Noord-Groningse Usquert:
Grip op de toekomst
70 hectare met pootaardappelen, granen, bieten en uien, een deel agrarisch
“Aardappelmoeheid blijft een kwestie
natuurbeheer en de zorg voor een kwelder. Voorkómen van aardappelmoeheid is
van schaken op twee borden”, zegt Bos
een continu aandachtspunt.
treffend. “Voor je eigen bedrijfsvoering probeer je alles in kaart te brengen,
Geert Bos kiest op zijn bedrijf voor 1 op 3
uitslag ‘niet aantoonbaar besmet’ geeft
terwijl er juist niets boven tafel mag
aardappelen. De nadruk ligt daarmee
nooit zekerheid dat er daadwerkelijk
komen tijdens de officiële bemonste-
sterk op de pootgoedtak van het bedrijf.
geen besmetting is, het gaat namelijk
ring. Dat is heel dubbel. Het zou mooi
Pootaardappelen en alles wat daarmee
om een steekproef. Daarom zijn pre-
zijn als je ook beoordeeld wordt op je
samenhangt, zijn steevast onderwerp
ventieve maatregelen heel belangrijk.
actieplan. Met mijn meerjarenplan, dat
van gesprek tussen Bos en Rémy
Hiermee voorkomen we dat een kleine,
op NemaDecide is gebaseerd, doe ik er
Spierings, specialist akkerbouw bij
niet aangetoonde besmetting zich uit-
alles aan om problemen te voorkomen.”
Agrifirm Plant. “Je fungeert niet alleen
breidt tot een serieuze besmetting.”
Spierings: “Het blijft kansberekening. Je
als adviseur, maar ook als klankbord voor nieuwe ideeën. Bijvoorbeeld als het gaat om de strategie tegen aardappelmoeheid. In plaats van reageren willen
hebt geen honderd procent zekerheid,
“ Een goed plan geeft grip op de toekomst.”
maar een goed plan geeft je wel meer grip op de toekomst. Genezen is goed, maar voorkomen is nog beter.”
we anticiperen”, aldus Spierings. Handelshuizen
Meer weten over NemaDecide?
NemaDecide
“NemaDecide voegt veel toe”, zegt Bos.
Neem contact op uw specialist of kijk
Het computerprogramma NemaDecide
“De cijfers in het programma zijn veel
op de website www.agrifirm.com/plant.
is een belangrijk instrument op het
secuurder dan de algemene cijfers die
bedrijf van Bos. Op basis van bouwplan,
we van een ras kennen. Tussen D- en
rassenkeuze en bemonsteringsuitslagen
E-rassen blijkt bijvoorbeeld een behoor-
Agrifirm Plant biedt verschillende
berekent het programma scenario’s die
lijk verschil in resistentie te zitten.”
mogelijkheden om u te ondersteu-
de kans op aardappelmoeheid voor de
Bos noemt ook een interessant neven-
nen bij de bestrijding of beheersing
komende negen tot twaalf jaar in beeld
effect van het plannen op de lange
van aaltjesbesmettingen op uw
brengen. Ook laat het de effecten zien
termijn: “Boeren vragen hun handels-
bedrijf. De meest uitgebreide
van alle mogelijke maatregelen en
huis steeds indringender om geschikte
begeleiding is de
teelthandelingen, zoals andere rassen,
rassen en dat dwingt hen om daarin
Bedrijfsbegeleiding
ontsmetting, granulaat en groenbe-
nog meer te investeren, zowel qua
aaltjesbeheersing.
mester. “Het is een kwestie van plannen
afzetmarkt als qua kweekwerk. Dat is
en vooruit kijken”, vertelt Spierings. “De
een goede ontwikkeling.”
18
schakel in succes december 2013
plant
‘ GBM-plan levert gemak en euro’s op’ <
Albert Rieks (l) en Agrifirm Plant teeltspecialist Wout Ballast.
Akkerbouwer Albert Rieks maakt op zijn bedrijf in Dedemsvaart (Ov.) al drie jaar
Korting via voorkoop
gebruik van het jaarplan gewasbeschermingsmiddelen (GBM) van Agrifirm Plant.
Op basis van het nieuwe bouwplan
“Hiermee heb ik het hele seizoen het juiste middel voorhanden en is er financieel
stelt Ballast een GBM-advies op voor
voordeel door voorkoop”, aldus Rieks.
teeltjaar 2014. “Ik vind het handig om al vroeg in het seizoen te weten welke
Specialisten van Agrifirm Plant maken
op uitgebreide kennis van Agrifirm Plant
middelen het hele jaar nodig zijn”,
sinds 2009 gebruik van een GBM-
over de werkzaamheid van middelen.
aldus Rieks, die met de voorkooporder
computerprogramma. Voorafgaand aan
“Ervaringen van teeltspecialisten en
2014 de zekerheid heeft dat hij de
het seizoen stellen teeltspecialist en
telers, evaluaties van onze proefvelden
juiste middelen beschikbaar heeft op
teler per gewas of perceel adviezen op
en contacten met fabrikanten van
het juiste moment. Met voorkoop krijgt
over een optimaal gebruik van gewas-
gewasbeschermingsmiddelen leveren
hij ook kortingen op de aanschaf van
beschermingsmiddelen voor het hele
veel extra kennis op”, vertelt Ballast.
middelen. “Ik heb de middelen altijd op
seizoen. “Begin maart is het complete
“Daarnaast houden we rekening met
tijd in huis. Bovendien kan Agrifirm
GMB-advies voor al mijn teelten klaar”,
bedrijfsspecifieke omstandigheden,
Plant op deze manier de toelevering
legt Rieks uit. “Per gewas is in een verslag
zoals grondsoort, voorvrucht, wel of
efficiënter organiseren. Dat levert mij
helder weergegeven welke middelen ik
niet bewaring en aanwezigheid van
een lagere inkoopprijs op.”
het beste kan gebruiken tegen onkruiden,
specifieke onkruiden, ziekten en plagen.
ziekten, plagen en eventueel als blad-
De werkzaamheid van een middel staat
voeding. Per middel kan ik precies zien
voorop, maar we zorgen ook voor een
Bedrijfsgegevens
hoe vaak en in welke dosering ik moet
optimale prijs-kwaliteitverhouding”,
Albert Rieks
spuiten voor optimale resultaten.”
zegt Ballast. Volgens Rieks is het soms nodig om spuitschema’s aan te passen.
Grond
Adviezen op maat
“Als er vaak gunstig weer is voor bijvoor-
58,8 ha op dal- en zandgrond
Wout Ballast, teeltspecialist akkerbouw
beeld Phytophthora, dan moet ik vaker
Teelt 2013
bij Agrifirm Plant, stelt de adviezen voor
spuiten dan vooraf gepland. Daarbij maak
25 ha zetmeelaardappelen, 17 ha
Rieks op. De keuze van middelen en
ik gebruik van bedrijfsondersteunende
suikerbieten, 7,5 ha zomergerst, 7,3 ha
doseringen zijn niet alleen gebaseerd
software voor inschatting van de infectie-
wintergerst, 2 ha pootaardappelen
op standaard spuitadviezen, maar ook
kansen en het juiste spuitmoment.”
schakel in succes december 2013
19
plant
Dutch Carrot Group: ketenpartner in peen
‘ Stevige positie leidt tot hoog rendement peenteelt’ Al meer dan twintig jaar speelt Agrifirm
gewassen en verpakt geleverd aan
Gerichte plannen
Plant een belangrijke rol bij de teelt en
supermarkten in binnen- en buitenland
Telers en specialisten van Agrifirm
afzet van winterpeen. Samenwerking
maar ook ongewassen aan klanten in
Plant stellen gezamenlijk gerichte zaai-,
binnen de Dutch Carrot Group maakt
geheel Europa.”
bemestings- en gewasbeschermingsplannen op. De vergelijkingen tussen de
dat Agrifirm Plant een spin in het web Kwaliteitspeen
teeltmaatregelen en de resultaten
De afzetmogelijkheden voor de telers zijn
daarvan, maar ook de wensen van de
“Door de samenwerking met keten
hierdoor heel divers. Zo maakt een grote
klant vormen de basis. Gecombineerd
partners kennen we de wensen en eisen
groep telers gebruik van de pool. Een
met een stevige positie in de markt,
van de markt en weten we de juiste
ander deel doet liever zaken op basis van
leidt dit tot een zo hoog mogelijk
peen bij de juiste klant te brengen”,
daghandel of wil vooraf een prijscontract
rendement van de peenteelt.
aldus Hendrik Eerkens, peenspecialist
afsluiten. Hoe dan ook, het leveren van
bij Agrifirm Plant. De peen wordt
kwaliteitspeen is essentieel.
is van de totale peenketen.
‘Telers verrast over resultaten’
Veris bodemscan brengt bodemvariatie in beeld Groeiverschillen binnen een perceel kunnen grote opbrengstverschillen veroorzaken,
ondersteuning. Om teeltresultaten ver-
in bieten tot wel 50 procent. Grote variatie in de pH en het organische stofgehalte
der te verbeteren, gaat Agrifirm Plant
hebben hier invloed op. De Veris bodemscan helpt de oorzaken van de verschillen
meer variabele adviezen ontwikkelen,
plaatsspecifiek vast te stellen en te vertalen naar advieskaarten.
zoals voor het strooien van compost of gips.
Agrometius brengt met de Veris
baar in kaart, zoals pH, organische
bodemscan de bodemvariatie betrouw-
stofgehalte, hoogte en elektrische
Ervaringen telers
geleidbaarheid. De kaarten worden geijkt
De eerste telers die de Veris bodemscan
met plaatsspecifieke bodemmonsters.
hebben laten uitvoeren zijn verrast over de resultaten. Waar de standaard
Variabel bekalken
mengmonsters een gemiddelde geven
Op basis van de Veris bodemscan maakt
van een perceel, geven de plaats
Agrifirm Plant de bekalkingskaart waar-
specifieke bodemkaarten juist extra
mee aangepaste GPS strooiers vervol-
informatie voor het maken van een
gens variabel kalk strooien, om zo het
plan van aanpak ‘bodem in balans’.
pH-gehalte te optimaliseren en het
20
schakel in succes december 2013
teeltresultaat te verhogen. Agrometius
Geïnteresseerd? Vraag uw specialist naar
is hierbij beschikbaar voor technische
de mogelijkheden.
plant
Drees Beekman (l) en Gerlof Tempelman. >
Klanttevredenheidsonderzoek
‘ Het is belangrijk te weten wat klanten vinden’ In juni 2013 is een klanttevredenheids
zoals via het klantcontact dat specialis-
onderzoek uitgevoerd voor Agrifirm
ten en verkoopondersteuning hebben,
devolle aanbevelingen gedaan waardoor
Plant. Drees Beekman, algemeen
maar ook via allerlei klantbijeenkomsten
we ons verder kunnen verbeteren. Een
directeur, en Gerlof Tempelman,
die we organiseren. Aanvullend is het
voorbeeld van zo’n aanbeveling is ver-
manager Verkoop en R&D, lichten
goed om de klanttevredenheid periodiek
betering van de klachtenafhandeling.”
het onderzoek toe.
te meten door middel van een klant
Waarom is het klanttevredenheids
tevredenheidsonderzoek. Dat doen we
Wat wordt er met de uitkomsten
eens per twee jaar.”
gedaan?
Beekman: “We delen de uitkomsten
onderzoek gedaan?
Beekman: “We bestaan bij de gratie
Wat zijn de belangrijkste uitkomsten?
met alle collega’s van de verschillende
van tevreden klanten. Daarom is het
Tempelman: “Uit het onderzoek komt
afdelingen. Daarbij bespreken we de
belangrijk te weten wat klanten van
naar voren dat 84 procent van de klanten
sterke punten en de verbeterpunten en
ons vinden. Allereerst toetsen we dit
positief is over Agrifirm Plant. Een mooie
gaan we gezamenlijk aan de slag om de
continu in onze dagelijkse activiteiten,
score. Daarnaast zijn er een aantal waar-
klant nog beter van dienst te zijn.”
Rondleiding locaties Kampen en Emmeloord
Landelijke graandag
Agenda > Mechanisatiebeurs Vijfhuizen 7 t/m 9 januari 2014
Op zaterdag 14 december organiseert Agrifirm Plant de landelijke graandag in Kampen en Emmeloord. Tijdens deze dag kunt u de nieuwe grootste graanopslag van
> Themadag aardappelen LNCN
Noordwest Europa bezichtigen die Graansloot samen met Agrifirm Plant in Kampen
15 januari 2014
heeft gerealiseerd. In Emmeloord kunt u het geheel verbouwde moderne zaaizaden
> Fruitteelt Vakbeurs 22 en 23 januari 2014
bewerkingsbedrijf en distributiecentrum bezoeken.
> BioVak Voor het hele gezin
Dit kan uiterlijk tot en met 8 december
22 en 23 januari 2014
De vernieuwde locaties zijn op eigen
via: plant@agrifirm.com onder ver
> De lentetuin Breezand
gelegenheid te bezoeken tussen 10.00
melding van: aanmelden Landelijke
en 16.00 uur. Voor de kinderen doen we
graandag, met het aantal volwassen
op deze dag in Kampen iets speciaals!
en kinderen.
aanmelden
U ontvangt dan een bevestigingsmail.
27 februari - 3 maart 2014
Zie voor aanvullende informatie van alle agenda-items: www.agrifirm.com/plant
Komt u zaterdag 14 december? Dan graag vooraf aanmelden.
schakel in succes december 2013
21
plant
Onderzoek door NFO
‘ Monitoring verhoogt inzicht fruitkwaliteit’ <
Peter van Kampen, Agrifirm Plant specialist fruit.
In oktober gingen drie fruitspecialisten van Agrifirm Plant op pad om appels en
voor de fruittelers. En hoe beter de
peren te kopen. Dit deden zij in het kader van de Kwaliteitsmonitoring Winkelschap.
kwaliteit, hoe beter de verkoop.
Dit is een onderdeel van een onafhankelijk onderzoek van de Nederlandse Fruittel ers Organisatie (NFO) met als doel het verbeteren van de kwaliteit en uitstraling
Teeltadviezen
van het Nederlandse product.
“Wij proberen de telers te helpen door de kwaliteit die zij afleveren zo hoog
Het kwaliteitsmonitoringsonderzoek is
er gedurende het seizoen op vier
mogelijk te houden. Als er zaken uit het
in het najaar van 2011 gestart. Vanaf dit
momenten een kwaliteitsbeoordeling
onderzoek komen, die we via de teelt
seizoen is Agrifirm Plant via samen
op de winkelvloer plaatsvindt.
kunnen sturen, verwerken wij deze in
werkingspartner Fruitconsult ook bij het NFO-onderzoek betrokken. Beoordeling
De drie fruitspecialisten hebben de
“ De vruchten worden beoordeeld op uiterlijke kwaliteit, hardheid en suikergehalte.”
boodschappen gedaan. Oftewel, op één dag hebben zij verspreid over het hele
Verbeteren kwaliteit
onze teeltadviezen. Wij stoppen pas als
land in 75 supermarkten, per winkel
Doel van het ketenproject is het ver
de hele keten van de teelt tot aan het
45 Elstar appels en 25 Conference peren
beteren van de kwaliteit en met name
winkelschap rond is.” Van Kampen zou
gekocht. “Na zo’n dag kijk je op een heel
de hardheid en het uitstalleven op de
dan ook graag zien dat het ketenproject
andere manier naar het product in het
winkelvloer. “De Elstar winkelkwaliteit
een vervolg krijgt. Of dit ook gaat
winkelschap. De vruchten worden door
liet in het tweede monitorjaar een grote
gebeuren, zal duidelijk worden in
adviesbureau Fruitconsult beoordeeld
vooruitgang zien qua hardheid en
januari 2014. Dat wordt tijdens de
in het laboratorium op de uiterlijke
bloskleur. De kwaliteit van Conference
algemene ledenvergadering van de
kwaliteit, de hardheid en het suiker
peren bleef echter sterk achter”, aldus
NFO Productgroepen besloten over
gehalte”, vertelt fruitspecialist Peter
Van Kampen. De doelstelling van
de voortgang van dit project.
van Kampen. Het is de bedoeling dat
Agrifirm Plant is een hoog rendement
22
schakel in succes december 2013
Agrifirm Plant specialist bloembollen Arno Vlaming (r) in gesprek met klant. >
Nieuwe Aqua Tray+ type II op de markt In september introduceerde Agrifirm Plant de Aqua Tray+ type II, de opvolger van type I. Ook deze tray is optimaal geschikt voor waterbroei van bloembollen in stilstaand water en in het eb- en vloedsysteem. “Op basis van praktijkervaringen van
weggroeien. Extra tussenschotjes
teler zelf de positie van de overloop
telers is de mal van onze eerste tray op
houden de wortels goed gescheiden.
gaten bepalen. Bovendien blijft er
verschillende punten verbeterd”, vertelt
Daarnaast zorgen prikkers met meer
minder water achter bij het wassen
bloembollenspecialist Arno Vlaming
aflopende schouders en een speciale
en zijn de bakken 500 gram lichter
van Agrifirm Plant.
ringvorm dat de bollen steviger staan
gemaakt”, stelt Vlaming. Hij signaleert
en minder beschadigen”, legt Vlaming uit.
veel belangstelling voor de vernieuwde tray. “Voordat het op de markt was,
Bolkwaliteit
Net als voorheen passen alle bolmaten
Belangstelling
had ik al een flink aantal bestellingen
in de bak. Om de kwaliteit van de bollen
Ook aan arbeidsgemak is gedacht.
binnen.”
verder te verhogen, zijn de binnenafme-
“Automatisch stapelen gaat nu
tingen aan weerszijden drie millimeter
probleemloos en op één stapel past
Hebt u vragen over de vernieuwde
groter gemaakt. “Zo hebben de bollen
een extra laag bakken. Ook zijn de
Aqua Tray of wilt u meer informatie?
in de twee buitenrijen meer ruimte,
bewortelingscellen makkelijker te
Neem dan contact op met
terwijl de wortels nu ook beter kunnen
vullen en door te spoelen en kan de
T (088) 488 12 40.
Kies voor hoogwaardige kuilfolie
‘ Goed ingekuild product vertegenwoordigt grote waarde’ Kies voor een hoogwaardige Excellent
te gebruiken. “Onderfolie is dun, soepel
die de wanden van de sleufsilo beschermt
kuilfolie, is het advies van specialist
en trekt rondom het product, waardoor
tegen kuilzuren”, legt Albers uit.
Loonwerk John Albers bij Agrifirm
er minder lucht in de kuil dringt. Daar-
Plant. “De besparing van een paar
overheen komt dan de kuilfolie.”
Voorkoop
In december starten Agrifirm Plant en
tientjes op een goedkopere folie weegt niet op tegen beschadigingen en
Soorten folie
Agrifirm Feed de voorkoop van kuilfolie,
conserveringsverliezen. Een goed
In sommige gevallen is het bovendien
kuilkleden en zandslurven, tegen extra
ingekuild product vertegenwoordigt
raadzaam een kuilkleed of wandfolie te
aantrekkelijke prijzen.
een grote waarde.”
gebruiken. “In het geval van een gronddek zorgt een kuilkleed over het folie dat de
Wilt u bestellen of meer informatie?
Om de kwaliteit van het ingekuilde
grond niet van de kuil afglijdt. Ook voor-
Neem contact op met uw specialist of
product te behouden, is het belangrijk
komt het beschadiging van de kuilfolie.
de afdeling Verkoopondersteuning.
dat de kuil luchtdicht wordt afgedekt.
Gebruikers van een sleufsilo doen er goed
Albers adviseert daarom een onderfolie
aan om een wandfolie aan te brengen,
schakel in succes december 2013
23
feed
Picto
PensEfficiënt: meer melk uit voer
‘ Gezonde pens voorwaarde voor lage kostprijs’ Melkveehouder Minne Jansma stuurt zijn bedrijf met name op
het voer, is het de uitdaging de pens-pH
kostprijs. Dat lukt in zijn overtuiging alleen met gezonde koeien.
door de dag heen in balans te houden.
Pensgezondheid is daarom een belangrijk aandachtspunt. De
Dit kan bijvoorbeeld door middel van meer of minder structuur of DairyFit®
afgelopen jaren is Jansma op zijn bedrijf in Terzool (Fr.) jaarlijks
Buffer, dat natriumbicarbonaat bevat,
50.000 liter meer gaan melken, tot het huidige niveau van ruim
te voeren. Ook is de hoeveelheid pens
1,4 miljoen liter.
energie van belang. Het gaat erom dat je de pens goed belast, maar absoluut niet overbelast,” legt Gerrit Poelsma,
Jansma heeft 88 hectare grond in
controleer ik met name aan de mest.
specialist Rundveehouderij bij Agrifirm
gebruik, geheel ingezaaid met gras.
Als die in balans is, weet je dat het juiste
Feed, uit. Voor Jansma geen onbekende
“We kunnen efficiënt werken omdat
rantsoen voor het voerhek ligt”.
kost. “Mijn uitgangspunt is zoveel mogelijk melk uit vers gras te halen. De pens-
we 85 hectare om de stal hebben. Een uitloop zorgt ervoor dat de koeien dag
Pensgezondheid
gezondheid speelt een belangrijke rol
en nacht naar buiten kunnen. Verder
Het creëren van de optimale voorwaar-
om dit te bereiken.” Poelsma vult aan:
voorzien we ze in voorjaar, zomer en
den om efficiënt te kunnen voeren past
“Minne heeft dit goed in de vingers. En
najaar elke dag van vers gras, perspulp,
binnen het nieuwe concept PensEfficiënt
doe je het goed, dan is het kassa.”
aardappelvezels, een kleine hoeveelheid
van Agrifirm Feed. “PensEfficiënt houdt
kuilgras en structuur in de vorm van
simpel gezegd in dat je rekening houdt
Monitoren
gehakseld koolzaadstro.” Voldoende
met de zuren die al in het voer zitten, de
Monitoren is wat Jansma betreft het
structuur, smakelijk ruwvoer en weinig
zuren die de pens maakt en de buffer-
sleutelwoord om gezonde koeien te
selectie zorgen ervoor dat de koeien van
capaciteit van de verschillende voeders.
houden. “Dit doen we niet alleen aan
Jansma gezond blijven. “Of dat lukt,
Wanneer de pens aan de slag gaat met
de hand van de mest. Ook letten we op
24
schakel in succes december 2013
feed < Minne Jansma (r) en Agrifirm Feed specialist Gerrit Poelsma.
het ureum in de melk, het melkeiwit,
gemaakt.” De mannen vullen elkaar
starten en deze optimaal door te komen.
de pensvulling en de conditie van de
goed aan. “We gaan voor de win-win
Om dat voor elkaar te krijgen, wordt
koe. Om dit laatste te beoordelen, houd
situatie. We kunnen en willen veel
gewerkt met de 100-dagenaanpak.
ik met name in de gaten of de koeien
van elkaar leren en dat maakt dat we
We geven onze droge koeien een sober
voldoende herkauwen.” Poelsma: “In
makkelijker samen tot oplossingen
rantsoen van stro, herfstkuilgras en
feite gaat het om alles in de koe. Om
komen”, aldus Jansma.
uitgebalanceerde mineralen. Melkziekte
dat goed te houden, is sturing in het
wordt dan ook niet geaccepteerd.”
rantsoen heel belangrijk.” Jansma voelt
Resultaten maximaliseren
direct aan waar Poelsma naar toe wil.
Niet alleen de lactatiefase speelt een
Gezonde veestapel voorop
“Een tijdje geleden had ik de maai
rol als het gaat om pensgezondheid.
Een laatste belangrijk aandachtspunt is
machine iets dieper gezet, om meer
“Het begint al bij de jongveeopfok. Aan
de hoeveelheid brok die de melkgevende
gras te kunnen pakken. Dat had Gerrit
de hand van OPFOK24 geven we onze
koeien krijgen. Jansma stuurt dit via
tijdens het bedrijfsbezoek direct in de
kalveren een gezonde start mee en
de voercomputer individueel per koe.
gaten. De opname van het verse gras
blijven we continu letten op voldoende
“Iedere kilo brok moet iets doen. Het
daalde, wat duidelijk gevolgen heeft
pensinhoud.” Wat betreft jongveeopfok
krachtvoerverbruik ligt in de zomer
voor de kwaliteit van het rantsoen.
is ook het aantal aan te houden kalveren
periode met plusminus tien kilogram per honderd liter melk vrij laag. Minder
“ Als de mest in balans is, weet je dat het juiste rantsoen voor het voerhek ligt.”
krachtvoer betekent dat ik meer vers gras kan voeren. Dan kies ik liever voor een wat betere brok, waarvan mijn koeien minder nodig hebben.” Jansma
Door regelmatig te ruiken en te voelen
volgens Jansma een aandachtspunt.
besluit tevreden: “Ik houd niet van teveel
aan het voer kunnen we ook op die
“Houd je alle vaarskalveren aan, dan
poespas. Aan een hogere productie zit-
manier monitoren of de kwaliteit nog
doe je sneller de iets minder goede
ten vaak meer kosten. Ik kijk liever naar
steeds klopt. Zo niet, dan sturen we bij.
melkkoeien eruit. Dat is zonde, omdat
het uiteindelijke resultaat, waarbij een
MelkNavigator is hierbij een handig
ze in feite nog prima kunnen presteren.”
gezonde veestapel voorop staat. En dat
hulpmiddel. Hiermee kunnen we het
Ook stipt Jansma de droogstand nog
lukt: we zitten nu op een gemiddelde
rantsoen optimaal samenstellen, waar-
even aan. “Een goede droogstand is
levensproductie van 42.500 liter.”
door geen grote fouten meer worden
cruciaal om de lactatiefase goed te
Bedrijfsgegevens Minne Jansma Omvang
186 melkkoeien, 100 stuks jongvee en 88 ha grond, waarvan 50 ha in eigendom 305-dagenproductie
7.946 kilogram, 4,40% vet en 3,64% eiwit
schakel in succes december 2013
25
feed
Training voor specialisten Rundveehouderij In het kader van het nieuwe concept ‘PensEfficiënt’ zijn in de afgelopen maanden alle specialisten Rundveehouderij bij Agrifirm Feed de boer op gegaan. Zij onder gingen een praktische training pensgezondheid. Hierbij kwamen onder andere aan bod het beoordelen van kuilen, rantsoen aan het voerhek, alertheid koppel,
Meer melk uit voer met PensEfficiënt
pensvulling en mestconsistentie. Met een uniek kengetal, praktijk ervaring en de nieuwste kennis van efficiënt voeren draagt de specialist van Agrifirm Feed met dit concept bij aan een gezonde pens, goede voerefficiëntie en een optimale productie. Het resultaat: meer melk uit voer.
Agrifirm klanten scoren beter + 311 Kg melk +
+
18 Kg vet
12 Kg eiwit
€160,-
extra melkgeld per koe per jaar
Kali over de vorst, ook voor maïs Wat in de akkerbouw op zware en
bodem. Kali spoelt niet uit en kan in
natte (klei)gronden gemeengoed is,
de aanloop naar het groeiseizoen van
wordt in de veehouderij nog weinig
maïs goed door het bodemleven wor-
toegepast: kali strooien over de vorst.
den opgenomen. Daarnaast vermindert
Kali verhoogt de vitaliteit van het
kali strooien over de vorst de arbeidspiek
gewas en daarmee ook de droge
tijdens de voorjaarswerkzaamheden.
Meer weten? Kijk op www.agrifirm.com/meermelk Bron: CRV en Agrifirm
Focus Melkvee
Agrifirm klanten leverden het afgelopen MPR jaar 311 kg melk,
stofopbrengst. Wist u dat een teelt maïs 300 kg kali
12 kg eiwit én 18 kg vet per koe
Bemesting met kali over de vorst voor-
aan de grond onttrekt? Uw Agrifirm
per jaar meer dan collega veehouders.
komt de teler structuurschade aan de
specialist kan er meer over vertellen.
Daardoor ontvangen ze € 160,- meer melkgeld per koe per jaar.
26
schakel in succes december 2013
feed
Introductie Air Line [2.0] Big
50 gram extra groei in de opfokfase Dit voorjaar introduceerde Agrifirm Feed het nieuwe biggenvoer Air Line [2.0] Big. Met succes, want Air Line [2.0] Big groeide binnen zes maanden uit tot de grootste voersoort van het biggenvoerassortiment. blijkt dat biggen met Air Line [2.0] Big
Air Line [2.0] Big is een hoog energe-
5% meer energie uit het voer opnemen.
tisch voer waarvan de grondstoffen
Dit zorgt voor een toename van de
beter te benutten zijn door het Air Line
groei met 50 gram in de opfokperiode.
productieproces. De big neemt het voer
Ook de weerstand van de big verbetert.
beter op en zet het beter om in energie.
Door de open structuur van de korrel
Dit resulteert in een hogere groei en
kan de big het voer makkelijker verte-
een gunstigere voederconversie.
ren en komen minder darmproblemen
Kortom: Air Line [2.0] Big zorgt
<
Hogere groei
Air Line machine.
voor. Dit resulteert in gezondere biggen
voor een hogere groei, een betere
Minder darmproblemen
en minder antibioticagebruik. Het extra
gezondheid van de big en een
Uit onderzoek op Researchfarm
vet in de korrel zorgt voor een smeuïge
daling van het voergebruik.
Laverdonk en uit praktijkresultaten
en smakelijke korrel.
Hogere staltemperatuur, minder kosten De ideale staltemperatuur voor een gespeende big van 7,5 kilo en die één keer
temperatuur. Als twee weken lang de
onderhoud vreet (140 gram) is 31 graden. Elke graad kouder zorgt ervoor dat een big
temperatuur 2 graden wordt verhoogd,
40 gram extra voer moet opnemen om in zijn onderhoud te voorzien. Een nagenoeg
kost dit zo’n 0,07 cent per big aan extra
onmogelijke opgave, aangezien de voeropname na het spenen juist onderdruk staat.
stookkosten. Als dezelfde varkens houder de temperatuur niet verhoogt,
Als de temperatuur in de stal te laag is,
vreten. Ook in de praktijk ziet Agrifrim
moet hij de biggen gemiddeld 40 gram
kruipen de biggen op elkaar. De voerop-
steeds meer de voordelen van het war-
voer per dag meer voeren. Dit kost
name daalt, terwijl de biggen juist dan
mer opvangen van de biggen na spe-
0,56 cent per big. Het onderzoek toont
méér voer nodig hebben. Uit onderzoek
nen. Een betere voeropname direct na
aan dat voeren zo’n 8 maal duurder is
blijkt dat de biggen de eerste dagen na
spenen leidt tot meer weerstand bij de
dan stoken (op aardgas).
spenen veel warmer moeten worden
biggen en dus een betere gezondheid. Wilt u meer weten over
opgevangen dan men tot nu toe dacht. Indien de biggen bij de juiste tempera-
Financiële consequenties
staltemperaturen? Neem dan contact
tuur worden opgevangen, kruipen ze
Agrifirm onderzocht ook de financiële
op met uw Agrifirm Feed specialist.
niet op elkaar en gaan ze juist meer
consequenties van de hogere stal
schakel in succes december 2013
27
feed
Picto
Ammoniakbeleid noodzaakt varkenshouder tot groei
Varkenshouder vindt werkplezier in wroetstal Om te voldoen aan milieuvoorwaarden, zag varkenshouder Paul Groot Koerkamp zich genoodzaakt uit te breiden. Hij had twijfels bij nog meer en nog intensiever en koos voor
een uitbreiding, waardoor ze bijna drie keer zo groot werden. De nieuwe stal heeft 1.434 dierplaatsen. De varkenshouders hebben nu in totaal plek voor zo’n
de diervriendelijke wroetstal. “Voor mij een mooie middenweg
2.300 dieren. Waarom hebben ze geko-
tussen biologisch en gangbaar.”
zen voor een alternatief huisvestings systeem? “Dat past bij ons. Het diervriendelijke karakter spreekt Mooie middenweg
ons aan. We zochten iets anders dan de
vleesvarkensstal van Paul Groot
Paul heeft samen met zijn vrouw Paula
gangbare, intensieve houderij”, aldus
Koerkamp. In de hokken van deze zoge-
een bedrijf met vleesvarkens en twintig
de varkenshouder. Hij vertelt dat hij
heten wroetstal ligt een dikke laag
hectare akkerbouw in Schalkhaar, bij
zich een aantal jaren geleden heeft
strooisel. Als bezoekers door de brede
Deventer. Hij had een varkenstak met
georiënteerd op een overstap naar bio-
gang lopen, komen de dieren nieuws-
850 plaatsen. Die werd te klein door de
logische varkenshouderij. “Dat hebben
gierig naar voren en steken hun neuzen
aanscherping van het ammoniakbeleid.
we toen niet gedaan, omdat de markt
door de spijlen van het hek. “De varkens
“We moesten de ammoniak-emissie
op dat moment niet goed was. Je moet
zijn relaxter dan in gangbare huisvesting”,
terugbrengen van 2.800 naar 1.400 kg.
er je hele bedrijf voor omgooien en er
zegt de varkenshouder over zijn alter-
Onze varkensstapel was te klein om te
was geen zicht op stabiele afzet. Het
natieve systeem. “Je hebt meer contact,
investeren in een luchtwasser.” Groot
was gewoon te riskant. De wroetstal is
ze schrikken minder snel en komen
Koerkamp besloot de investering in de
voor mij een mooie middenweg tussen
vlotter naar je toe.”
ammoniak-reductie te combineren met
biologisch en gangbaar.”
Het ruikt naar zaagsel in de nieuwe
28
schakel in succes december 2013
feed
< Paul en Paula Groot Koerkamp en zoon Wouter met specialist Jasper Knoef (l) in de wroetstal.
Dikke laag strooisel
het Beter Leven kenmerk van de
conclusies te trekken over de techni-
Het concept omvat meer dan de dikke
Dierenbescherming. De stichting
sche resultaten. Het begin ziet er in
laag strooisel. Zo hebben de varkens
heeft een eigen marktconcept opgezet:
elk geval goed uit, constateert Jasper.
minimaal één m ruimte per dier,
Krull, gericht op afzet via ambachtelijke
“Het zou kunnen dat de voeropname
volop daglicht en is de groepsgrootte
slagers. De voeding van de varkens in
iets hoger ligt omdat de dieren in de
tenminste 25. Ook hebben de hokken
de wroetstal is bij Groot Koerkamp
wroetstal meer bewegen. Maar dat
duidelijk verschillende gebieden voor
hetzelfde als die van de gangbaar
heeft mogelijk een positief effect op de
vreten, liggen en mesten. In de stal van
gehuisveste varkens in de oude stallen.
spierontwikkeling en de vleeskwaliteit.”
Paul en Paula hebben de langwerpige
Hij start op met Air Line ® [2.0] start
Groot Koerkamp is in ieder geval heel
hokken voorin een verhoging met een
excellent, gevolgd door Air Line ®[2.0]
enthousiast. “In de nieuwe stal heb ik
droogvoerbak. Erachter ligt een dichte
groei excellent. “Air Line®-voeders
veel meer plezier in mijn werk. Het is
vloer met het zaagsel. Achterin ligt
combineren een hoge EW met een
echt een wereld van verschil.” Hij wil
een mestrooster. De ventilatie is zo
lage fosfaat-aanvoer”, aldus specialist
zijn wroetende varkens graag laten
geregeld, dat het achterin het hok
Varkenshouderij Jasper Knoef van
zien aan de buitenwereld. Een van de
het koudst is. Daardoor gaan de dieren
Agrifirm Feed. “Dat heeft op dit bedrijf
zijgevels is daarom voorzien van extra
het liefst voorin liggen en mesten ze
duidelijke voordelen voor de benutting
ramen op ooghoogte, waarmee de stal
achterin.
van de mest op eigen grond, zodat Paul
een zichtstal is geworden. Een speciaal
kan besparen op de afvoer van mest.”
hiervoor aangelegd grindpad sluit
Voor de laatste fase verstrekt de
rechtstreeks aan op een wandelroute
varkenshouder verschillende eind
in het bos naast de stal. “We zitten hier
voeders voor de zeugen en de beren.
dichtbij de stad Deventer en hier in de
2
“ De stal past bij ons. Het diervriendelijke karakter spreekt ons aan.” Onder het rooster loopt een mestband.
buurt is een hondenuitlaatplaats. Zichtstal
Er komen dus veel mensen langs”,
Omdat de stal nog maar enkele weken
aldus de varkenshouder. “De reacties
in gebruik is, is het nog te vroeg om
zijn allemaal positief.”
De mest wordt daarmee dagelijks uit de stal verwijderd, zodat het klimaat fris blijft. Voor de realisatie van de nieuwbouw kwam de ondernemer in aanmerking voor een subsidie voor milieu- en diervriendelijke stallen. Het systeem voldoet aan de criteria van de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV). Agrifirm Exlan is betrokken geweest bij het aanvragen van alle benodigde vergunningen en het voortraject. Ambachtelijke slagers
De voorwaarden van de wroetstal – ook wel bekend als Canadese Strooiselstal - worden bepaald door de Stichting Maatschappelijk Bewuster Varkensvlees (zie ook www.stichtingmbv.nl). Het concept voldoet aan de eisen van 1 ster volgens
schakel in succes december 2013
29
feed
Nieuw assortiment voeders voor vleeskuikens
‘ Betere overgangen, gezondere kuikens’ Gedurende het leven van een vleeskuiken verandert de behoefte aan nutriënten van het dier. De overgang van de ene voersoort naar de andere moet voor het kuiken zo makkelijk mogelijk worden gemaakt. Daarom heeft Agrifirm Feed het voerassortiment voor vleeskuikens aangepast. Zo wordt beter ingespeeld op de nutriëntbehoefte van het kuiken. Paul Arens, nutritionist Vleespluimvee
Overgang 10, Groei 20/30/40 en
tussen de 20 en de 40% tarwe in het
bij Agrifirm Feed, legt uit hoe dit nieuwe
Afmest 40/50. Door het toevoegen van
rantsoen in te mengen. Arens legt uit:
assortiment tot stand kwam. “We
de extra voersoorten worden de over-
“Door de uitbreiding van het assorti-
hebben als Agrifirm Feed veel ervaring
gangen van de ene naar de andere
ment kunnen pluimveehouders het
met vleeskuikens. Op jaarbasis begelei-
voersoort makkelijker gemaakt. De kui-
voer nog beter afstemmen op de
den onze specialisten zo’n 1.500 koppels
kens blijven gezonder, de darmgezond-
behoefte van het koppel”.
in Nederland, België en Duitsland. We
heid van het kuiken is beter in balans.
hebben de kennis uit het veld gebun-
Naast de verbeterde overgangen op ba-
Ervaringen
deld met de resultaten uit testen op
sis van voersamenstellingen, is ook de
Agrifirm-klanten zijn deze zomer ge-
Researchfarm Laverdonk en daarmee het
overgang naar een andere structuur
start met het voeren van het nieuwe
bestaande assortiment geoptimaliseerd.
makkelijker.
assortiment. De eerste ervaringen zijn
Dit resulteerde in de ontwikkeling van
positief. Arens: “We zijn druk bezig met
onder andere twee nieuwe voersoorten;
Opbouw
het in kaart brengen van de resultaten.
Start 10 en Overgang 10.” Sinds 1 juli
De opbouw van het nieuwe assorti-
Omdat de pluimveehouders in juli
van dit jaar zijn we begonnen met de
ment is als volgt: kuikens starten met
gestart zijn, is het nog te vroeg om de
introductie bij onze klanten.
2mm kruimel, gaan over naar 2mm
gegevens volledig te interpreteren. We
korrel en vervolgens naar 3mm korrel.
zien wel dat de technische resultaten van
Vijf fases
Het tarwepercentage wordt langzaam
de koppels opgezet in juli en augustus
Start 10 en Overgang 10 worden toe
opgebouwd: van 0% via 10% gebroken
(bij een vergelijking van de resultaten
gevoegd aan het assortiment van
naar 10% hele tarwe tot uiteindelijk
van 2013 ten opzichte van 2012) beter
Agrifirm Feed. Dit assortiment bestaat
20/30/40/50% hele tarwe. Hierbij
zijn, dan de koppels opgezet in de
nu uit vijf fases; Start, Start 10,
bestaat de mogelijkheid om grofweg
eerste 6 maanden van het jaar”.
30
schakel in succes december 2013
plant feed
Eigen tarwe voor leghennen
Tarwepletter voorkomt selectief pikken <
Akkerbouwer en pluimveehouder Chris van der Weide.
Akkerbouwer en pluimveehouder Chris
voer met alle andere essentiële grond-
homogeen, zeker in combinatie met
van der Weide voert zijn hennen tarwe
stoffen, en pluimveehouders vullen dat
een wat grover kernvoer”, legt
van eigen land, in combinatie met een
zelf aan met 25 procent tarwe.”
Timmermans uit. “Selectief pikken
kernvoer. Om selectief pikken te
komt daardoor nauwelijks voor met
voorkomen plet hij de tarwekorrels
Mooi idee
geplette tarwe. Bovendien is de tarwe
voordat hij ze voert.
Van der Weide hoorde tijdens een
beter verteerbaar als de korrel geplet is.”
Agrifirm bijeenkomst over de mogelijkheid om eigen tarwe te voeren en vond
met zijn vrouw Hilly een bedrijf met ruim
het direct een mooi idee. “Je eigen pro-
35.000 uitloophennen en 57 hectare
duct, van je eigen land, in de silo, dat is
akkerbouw. “In 1999 begonnen we met
toch prachtig. Gemiddeld is het ook
kippen”, vertelt hij. “De akkerbouwtak
goedkoper, afhankelijk van de tarwe-
was eigenlijk te klein en ik zag bij collega’s
prijzen, en bovendien kun je zelf wat
dat pluimvee een mooie tweede tak was.”
meer sturen. Als het eigewicht wat af-
<
Chris van der Weide heeft in maatschap
Rechts geplette tarwe, links ongeplet.
neemt, verlaag ik het percentage tarwe Combinatie
iets om dat op te vangen.”
Met hulp van onder andere Agrifirm
Uitkomst
Timmermans denkt dat het pletten van
begonnen de ondernemers met
Selectief pikken
tarwe voor meer legbedrijven een uit-
12.500 hennen. “De combinatie is
Een nadeel is het risico op selectief pik-
komst kan zijn. “Selectief pikken valt
ideaal. ’s Ochtends en ’s avonds een
ken. “Een paar rondes geleden had ik
pas op als het in extreme mate is, maar
paar uurtjes in de stal, de rest van de
daar opeens last van”, vertelt Van der
ik denk dat de kippen altijd wel iets
dag kun je buiten bezig zijn.” Sinds een
Weide. “De voorste kippen pikten alle
selectief pikken bij ongeplette tarwe.
jaar of zeven voert Van der Weide eigen
tarwekorrels eruit. Ze hadden de hele
Dat valt dan niet direct op, maar het
tarwe aan de hennen. “Voor pluimvee-
krop vol tarwe, terwijl andere kippen
heeft wel invloed op de resultaten.”
houders die ook een akkerbouwtak
nauwelijks tarwe kregen.” De pluimvee-
Van der Weide is in ieder geval enthou-
hebben, is dat al snel interessant”,
houder besloot te investeren in een
siast. “Het draait goed en ik heb geen
vertelt Agrifirm Feed specialist Herman
tarwepletter. “Na het pletten is de korrel
last meer van selectief pikken. Daar
Timmermans. “Wij leveren een kern-
kleiner en daardoor is het voer meer
was het me om te doen.”
schakel in succes december 2013
31
“ Bart is vindingrijk en innovatief. Hij is altijd bezig met het zoeken naar de optimale omstandigheden voor zijn bedrijf.” Marleen van Hoof, specialist Legpluimvee Agrifirm Feed
“Het is goed samenwerken met Marleen. Ze is er voor me als ik haar nodig heb en ze staat altijd open voor nieuwe uitdagingen.” Bart van Stiphout, Pluimveehouder in Uden
Samenspel Bart van Stiphout heeft een legpluimveebedrijf met zo’n 85.000 hennen, verspreid over 2 locaties. Bij zijn woonadres in Uden houdt hij het gros van zijn kippen, 70.000 dieren, in etagestallen. De ondernemer is vanaf het begin betrokken geweest bij de ontwikkeling van het nieuwe concept voor legpluimveevoer SOLIQ. Dit concept van Agrifirm Feed, Bonda en Roxell, mengt via een gepatenteerd doseeren transportsysteem droog kernvoer met een vloeibare legmix. Dit licht vochtige voer zorgt voor een uniform koppel, meer eieren per Zij begeleidt hem in de proef met SOLIQ en helpt hem bij het realiseren van de optimale condities voor zijn bedrijf.
colofon
schakel in succes is het relatiemagazine van Agrifirm en verschijnt 6 keer per jaar. Redactie Afdeling Communicatie Agrifirm (communicatie@agrifirm.com) Fotografie Marten Aukes, Marcel Bekken, Albert Brunsting, Marnix Klooster, Wim Roefs, Lex Salverda, Carla Scholten Linde en Agrifirm Concept en realisatie JEEN bureau voor communicatie Drukwerk Ten Brink, Meppel
ISSN 2211-5811
hen en een betere voerbenutting van de hennen. Specialist Marleen van Hoof komt nu ongeveer een jaar op het bedrijf van Bart.