IS ER EEN PLAATS VOOR KINDEREN DIE LEVEN IN ARMOEDE IN DE JEUGDBEWEGING EN HET JEUGDWERK?

e-ZINE MET INFORMATIE VAN HET ONDERZOEK- EN DOCUMENTATIECENTRUM OMTRENT (GENERATIE)ARMOEDE EN ARMOEDEBESTRIJDING Jaargang 2, Nr.7 Onderzoek- en documentatiecentrum Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen vzw (t)huis in armoedebestrijding Huis van de Mensenrechten Nieuwebosstraat 3 9000 Gent tel.:+ 32 9 224 12 15 fax: + 32 9 233 10 63 e-mail: bmlik.odc@skynet.be v.u. Jan Vanhee

IS ER EEN PLAATS VOOR KINDEREN DIE LEVEN IN ARMOEDE IN DE JEUGDBEWEGING EN HET JEUGDWERK? Geen plaats voor ontspanning en cultuur Het niet kunnen leven als een gewoon gezin, uit zich eveneens op het vlak van ontspanning, vakantie, cultuur. Hoewel deelname aan de cultuur wel degelijk een absolute noodzaak is voor de armste gezinnen, valt een dergelijke behoefte niet te realiseren binnen het gezinsbudget. Ook voor de kinderen is er weinig of helemaal geen plaats voor het beoefenen van hobbies (sport, jeugdbeweging....).

“Voor ons gezin is er geen mogelijkheid tot ontspanning. Een gewoon gezin doet nu en dan een uitstapje, vandaag naar Walibi, morgen naar Overmere. Maar in de samenleving is het niet zo, dat wij ergens naartoe kunnen gaan. Vakantie, een uitstapje, toneel, wij mogen het vergeten. Wij zouden gaan als de prijzen wat schappelijker waren.”

Bron: Algemeen verslag over de armoede (1994) – Gezin p. 33

Op 11 juni 2010 werden de slotbeschouwingen - concluding observations - gericht aan België gepubliceerd door het Comité voor de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties. Ze bevatten 88 aanbevelingen, 56 méér dan in 2002. Niet minder dan zestien aanbevelingen van het Comité hebben betrekking op kinderarmoede. Het Comité is erg verontrust over het geringe budget dat in vergelijking met andere landen van de OESO wordt besteed aan sociale uitgaven en over de toenemende kinderarmoede in een rijk land als België.

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

1

Het Comité spoort België onder meer aan om: + dringend méér kinderopvangplaatsen te voorzien en te garanderen dat deze toegankelijk zijn voor alle kinderen; + snel doelgerichte maatregelen te treffen om de gezondheidszorg toegankelijker en meer betaalbaar te maken voor alle kinderen; + gelijke toegang tot onderwijs te garanderen, onafhankelijk van de socio-economische status van de ouders; + de prestatiekloof in het onderwijs te dichten (België is in deze de trieste recordhouder onder de rijke landen); + dringend werk te maken van een globale benadering van armoedebestrijding, die rekening houdt met de meest kwetsbare groepen (alleenstaande moeders, kinderen van vreemde origine).

Daarnaast vraagt het Comité bijzondere aandacht voor:

Kinderen op de vlucht: Het Comité voor de Rechten van het Kind meent dat het Belgische onthaalbeleid de mensenrechten niet eerbiedigt, vooral wanneer het gaat om niet-begeleide minderjarige vreemdelingen: geen toegang tot opvangcentra voor kinderen van 13 jaar die geen asiel aanvragen; plaatstekort in de opvangcentra; kinderen die samen met volwassenen worden geplaatst en gebrek aan voogdij voor niet-begeleide kinderen uit Europa. Ook het gebrek aan een wettelijk verbod op het opsluiten van gezinnen met kinderen – ondanks het invoeren van alternatieven voor de opsluiting – wordt benadrukt.

Kinderen in conflict met de wet: Het Comité maakt zich zorgen over de toepassing van het recht voor minderjarigen. Kinderen tussen de 16 en 18 jaar kunnen immers nog steeds als volwassenen worden berecht; het recht op een advocaat wordt niet altijd gerespecteerd; kinderen kunnen nog steeds geen rechtsprocedure inleiden; de toevlucht tot opsluiting is buitenmaats; kinderen in detentie hebben weinig contact met hun familie; isolement is een courante praktijk in de federale gesloten instellingen en de gemeentelijke administratieve sancties voor overlast zijn niet conform met het Verdrag.

Kinderen met een handicap: Het Comité dringt erop aan dat kinderen met een handicap opgenomen worden in het reguliere onderwijs.

Kinderen met psychiatrische problemen: Het Comité maakt zich ernstig zorgen over kinderen met psychiatrische problemen: lange wachtlijsten, gebrek aan informatie rond de behandeling, kinderen hebben weinig kans om hun mening te geven of hun familie en vrienden te zien, ze worden te vaak in isolatie geplaatst; er is het overmatig toedienen van geneesmiddelen en recent een zeer snelle toename van het aantal geneesmiddelen dat wordt voorgeschreven aan kinderen met gedragsstoornissen, zonder dat er een ernstige diagnose aan te pas komt.

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

2

Kinderen die het slachtoffer zijn van geweld: Het Comité vraagt aan België om dringend een verbod uit te vaardigen op lijfstraffen tegen kinderen.

Eén van de problemen die het Comité verontrustend vindt, is de coördinatie van het beleid en het verschil in de manier waarop kinderen in ons land worden behandeld.

Het Comité spoort België er dan ook toe aan, om de bestaande mechanismen op elkaar af te stemmen op alle bevoegdheidsniveaus. België dient ook een systeem in te voeren voor permanente gegevensverzameling en meer middelen toe te kennen voor kinderen. Het Comité wenst ook te weten wat het precieze begrotingsaandeel is dat België wijdt aan de nodige acties ten voordele van de kinderen, om te kunnen oordelen of het land er in de loop der jaren in slaagt om via acties die evenredig zijn met het toegekende budget, de armoede te verminderen.

Ondanks al deze kritiek heeft het Comité voor de Rechten van het Kind er toch op gewezen, dat België een van de landen is die het verst gevorderd is op het vlak van mensenrechten, en vooral dan van kinderrechten. België heeft hier op verschillende niveaus een aanzienlijke vooruitgang geboekt.

Bron: het Comité voor de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties op 11 juni 2010.

Jongerenorganisaties vragen aandacht voor armoede - Bert Gyssels (27/10/2009) Het jaarthema van Jeugd Rode Kruis [1], een studiedag van de Vlaamse Jeugdraad [2], Steunpunt Jeugd [3] en Vleva [4], alarmerende berichten in de media én het Europees Jaar van de Armoede dat er in 2010 aankomt: steeds meer organisaties willen ons bewust maken van de groeiende aanwezigheid van armoede in onze omgeving – misschien ook in jouw jeugdbeweging?

Uit ‘Jongeren en (geen) centen’, de studiedag die onder meer de Vlaamse Jeugdraad op 15 oktober organiseerde, bleek dat steeds meer jongeren in de schulden terecht komen. Ze verdienen al op jonge leeftijd geld, en daarmee kopen ze kleren of gaan ze uit. Maar velen moeten met dat geld ook hun studies betalen, of zelfs in hun eigen levensonderhoud voorzien. Daarbij komt nog dat materialisme en consumeren centraal staan in onze maatschappij. “Jongeren komen voortdurend in de verleiding dure dingen aan te schaffen die ze zich soms niet kunnen veroorloven: internet, gsm, laptop, games, digitale tv…”, zoals een OCMW-medewerker getuigde op de studiedag.

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

3

Misleidende reclame Het hoeft dan ook niet te verbazen dat minister van Onderwijs Pascal Smet (SP.a) in zijn beleidsnota aankondigde dat hij vanaf volgend schooljaar scholieren wil leren hoe ze misleidende reclame kunnen ontmaskeren. “Jongeren worden in onze maatschappij overspoeld door informatie die niet altijd eerlijk is”, zegt Smet in De Standaard [5] van 27 oktober. “En het is heel belangrijk dat ze betrouwbare info van onbetrouwbare leren onderscheiden. Want in de toekomst zal die trend alleen maar erger worden.” Voor Smets plannen concreet worden, moet er nog overleg komen met de vakbonden, de onderwijskoepels en de ouderverenigingen.

Intussen kunnen andere instanties dan de school ook hun verantwoordelijkheid opnemen, zoals de overheid of de ouders. Maar ook het jeugdwerk kan een taak hebben om jongeren en jongvolwassenen bewust te maken van de problematiek. En dat doet Jeugd Rode Kruis al met haar jaarthema, 'Zet 'M niet buitenspel!'. “Het waren de duizelingwekkende armoedecijfers, de, spijtig genoeg, stijgende trend, in combinatie met het feit dat we een open jeugdbeweging zijn, die ons ertoe aanzetten om met dit thema aan de slag te gaan”, legt An Vanderheyden van het JRK uit.

“Bovendien zijn onze vrijwilligers gevoelig voor de thema’s van het Rode Kruis, en zorg voor kwetsbaren is een van die thema’s.”

Armand de kabouter De jeugdbeweging heeft met dit jaarthema niet de ambitie armoede op te lossen. Wel willen ze stilstaan bij het recht van elk kind op spelen. “Wie arm is, wordt namelijk op verschillende levensdomeinen uitgesloten: financieel, werk, huisvesting, school, vrije tijd, culturele participatie…”, legt An uit. “Met dit jaarthema willen we wel voorbeelden – zowel in als uit onze beweging – in de kijker plaatsen en onze leden sensibiliseren over het onderwerp, met posters, stickers en activiteiten. We willen ook onze leiding bewust maken van het concept ‘open jeugdbeweging’, wat betekent dat ze, bijvoorbeeld, nadenken over de kosten van activiteiten en het materiaal dat de kinderen moeten meebrengen.”

Voor het nieuwe jaarthema heeft het JRK het jaarthemafiguurtje Armand de kabouter [6] uitgetekend. Die helpt de plaatselijke afdelingen om insteken te vinden. Omdat de draagkracht en beginsituatie van afdeling tot afdeling verschilt, bestaan er laagdrempelige activiteiten. Die worden aangeduid met één Armand. Afdelingen die verder willen gaan, kunnen gaan voor een activiteit met vier Armands.

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

4

Die activiteiten kunnen een aanleiding zijn om binnen de groep te spreken over armoede. Te vaak nog blijft het onderwerp in de taboesfeer zitten, zoals bleek uit ‘Jongeren en (geen) centen’. Laat het Europees Jaar van de Armoede een aanleiding zijn om armoede uit die taboesfeer weg te halen. (c) 2009 - VER-kijker [7] - Bert Gyssels armanddekabouter.jpg [8] © 1996-2010, JeugdWerkNet vzw Bron URL: http://www.jeugdwerknet.be/nieuws/item/jongerenorganisaties-vragenaandacht-voor-armoede Links: [1] http://www.jeugdrodekruis.be/ [2] http://www.vlaamsejeugdraad.be [3] http://www.steunpuntjeugd.be [4] http://www.vleva.be [5] http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=J02H5DR6 [6] http://www.jeugdrodekruis.be/JRK/Home/index/JRK_Themas/JRK_Jaarthema.html [7] http://www.jeugdwerknet.be/nieuws/verkijker [8] http://www.jeugdwerknet.be/sites/default/files/indekijker/armanddekabouter.jpg

Dag van de Jeugdbeweging: 22 oktober 2010 Weblinks De deelnemende jeugdbewegingen: • • • • • • • •

Chiro FOS Open Scouting Jeugdbond voor Natuur en Milieu Jeugd Rode Kruis KLJ KSJ-KSA-VKSJ Scouts en Gidsen Vlaanderen Wel Jong Niet Hetero

Bron: http://www.dagvandejeugdbeweging.be/historiek.html

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

5

Spelmateriaal ‘Armoede, leidingsploegspel’, Chirojeugd-Vlaanderen vzw, 1995, s.p.

Doelgroep: Chirojeugd Duur: één avond (leidingskring) of enkele weken gedurende een stuk van de leidingskring Doel: stilstaan bij de vraag: hoe open naar alle kinderen en jongeren is onze ploeg?

Welke keuze maken wij i.v.m. extreme armoede?

Inhoud: het thema wordt in vier fasen benaderd: − 1ste fase: situering en afbakening met het onderwerp vanuit praktijk-verhalen; − 2de fase: de armoede-cijfers-kwis; − 3de fase: een luchtfotospel; − 4de fase: uitsluitingsmechanismen en begeleidingshouding hierbij binnen de Chiro ‘Block-out’, spelbrochure, Spoor Zes, de dienst van de Chiro die rond solidariteit en zingeving werkt, Antwerpen, 2007, 32 p.

Doelgroep: jeugdbeweging of secundair onderwijs, 12- tot 18-jarigen Doel: de spelers kruipen in de huid van leerlingen die starten in de middelbare school. De verschillende klassen staan bij het begin van het spel aan de schoolpoort.

De klas die als eerste met alle klasgenoten het zesde middelbaar bereikt, is de winnaar en wordt op de eindejaarsreceptie in de bloemetjes gezet. De opdracht is dus: zo snel mogelijk die Block-out (MET DIPLOMA)!

‘Scouting op maat’, werk en doe-map, VVKSM, 1994 Doelgroep: jongeren uit een jeugdbeweging (van 6 tot 18 jaar) en hun leiding Duur: variabel Doel: ‘Het pakket gaat uit van drie basisideeën: ‘allemaal anders, allemaal scouts’, ‘scouting op maat van de doelgroep’, ‘scouting op maat van jouw groep’ Inhoud: - Deel I: visietekst + stappenplan - Deel II: methodiekfiches (drie spelen voor op groeps- en taakraden) - Deel III: achtergrondteksten rond migranten, maatschappelijke achterstelling, kinderen met een handicap en omgaan met racisme en vooroordelen - Deel IV: praktische informatie rond materiaal, leesvoer, financiën Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

6

- Deel V: een pak spelfiches met uitgewerkte spelletjes om in je groep te spelen rond deze onderwerpen Achtergrondwerken terug te vinden in de bibliotheek van het ODC: - Jaarverslag Chiro-Vlaanderen (1995 – 1996 – 1997 – 1998) / Chirojeugd Vlaanderen vzw: Antwerpen – SISO: 494.2 Organisaties - Komkommerin : werken aan diversiteit in de Chiro / Chirojeugd-Vlaanderen vzw : Antwerpen (2006) – 52 p. - SISO : 494.2 Diversiteit - Open Kamp / VRT – CANVAS (2008) – SISO: 494.2 Organisaties - Passeport pour une action globale concertée à partir des jeunes / Ferrand Claude ATD Quart Monde (1987) – 52 p. – SISO: 494.2 Jeugdwerk / Jeugdbeleid - Patronaten worden Chiro : Jeugdbeweging in Vlaanderen 1918-1950 / Baeten Walter – Davidsfonds : Leuven (1993) – 288 p. – SISO : 494.2 Organisaties Documentatie terug te vinden in de mappen- en tijdschriftenkast van het ODC: - Katern uitsluiten : armoede uitsluiten – scouting op maat – In : Over en Weer – Tijdschrift van VVKSM ; 20ste jg., nr. 3, 30 november 1995 – p. 4-10 – Mappenkast : V.6. Jongeren ; Jeugdorganisaties - Chiro in de stad : de visie – Chirojeugd-Vlaanderen vzw : Antwerpen (2006) – 10 p. - Mappenkast : V.8. a. Jongeren; Chiro in de stad - Dossier : Chiro in de stad – In : Dubbelpunt – Tijdschrift van en voor Chiroleiding – nr. 7, maart 2007 - Chirojeugd-Vlaanderen vzw : Antwerpen - Mappenkast : V.8. a. Jongeren; Chiro in de Stad - Dossier : diversiteit en toegankelijkheid – In : Dubbelpunt, Tijdschrift van en voor Chiroleiding – nr. 2, oktober 2006 - Chirojeugd-Vlaanderen vzw : Antwerpen Mappenkast : V.8. a. Jongeren; Chiro in de stad - Een eigen plek… - In : Dubbelpunt – Tijdschrift van en voor Chiroleiding – nr. 7, maart 2004 – Chirojeugd-Vlaanderen vzw : Antwerpen - Mappenkast : V.8. a.

Jongeren; Chiro in de stad - Een scouts- of gidsengroep in je buurt ? Op zoek naar scouting in Gent ? – Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw : Gent, 2007 – promoboekje – Mappenkast : V.6.

Jongeren ; Jeugdorganisaties - Gebundelde ervaringen en inzichten met Chiro in de stad Gent periode 1993-1996 – Dossier stadsgroepen – 31 p. - Mappenkast : V.6. Jongeren ; Jeugdorganisaties - Gentse jeugdlokalen verkrotten. Jeugdraad klaagt slechte situatie aan.

(24/10/1996) - Mappenkast : V.6. Jongeren ; Jeugdorganisaties - Voorstelling zone Gent. Stadswerking ter ondersteuning van de Gentse Chirogroepen – Chiro in de Stad Gent - 10 p. - Mappenkast : V.8. a. Jongeren; Chiro in de Stad

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

7

Opgemerkt in de provincie Oost-Vlaanderen ‘Kras’ wint armoedeprijs – In: Wablieft (2/06/10) – p. 2 Op woensdag 26 mei reikte de staatssecretaris tegen armoede de armoedeprijs uit.

Een jury koos telkens één winnaar uit Vlaanderen, Brussel en Wallonië. De winnaars zijn de vereniging Kras uit Gent, SMES-B Outreach uit Brussel en Miroir Vagabond uit Luxemburg.

In België strijden veel organisaties en mensen tegen armoede. Die inspanningen verdienen aandacht en een beloning. Sinds vorig jaar reikt de staatssecretaris daarom een armoedeprijs uit. Dit jaar stond de prijs in het teken van de drie thema’s van het Europees jaar tegen Armoede. Dat zijn kinderarmoede, daklozen en het minimuminkomen. Voor Vlaanderen won de organisatie Kras uit Gent. Kras bestaat uit 500 vrijwilligers die elke dag duizend gezinnen in Gent helpen. Voor Brussel won de vereniging Miroir Vagabond. Deze vereniging biedt opleidingen en ontspanning aan arme mensen. De vereniging SMES-B Outreach was de winnaar voor Wallonië.

Zij geven steun aan arme mensen met geestelijke problemen. Elke winnaar krijgt 10.000 euro om het project verder uit te bouwen.

Gent – WACHTNACHT zingt tegen armoede – In: De Gentenaar (15/06/10) – p. 37 Op 11 september organiseert een breed platform van niet-gouvernementele ontwikkelingsorganisaties (ngo’s), onder de koepel van 11.11.11, een groots evenement op het Sint-Pietersplein. Bovenop tal van muzikanten, waaronder Luc De Vos en Sioen, wordt er ook een videoclip voor de Verenigde Naties opgenomen.

De internationale muzikale act wordt nog even geheim gehouden, maar nu al is zeker dat onder meer Sioen, Luc De Vos en Sven Van Hees optreden op het groots opgezet evenement dat de naam de Wachtnacht meekreeg.

Het evenement is een van de hoogtepunten van de campagne Wacht Mee, die zelf een actie is van 2015 De Tijd Loopt, een breed platform van ngo’s die erop wijzen dat van de belofte van de regeringsleiders om tegen 2015 de armoede uit de wereld te helpen, nog niet zo veel in huis is gekomen.

Bovenop optredens van groepen zullen er ook videoboodschappen getoond worden met getuigenissen en zal er allerlei randanimatie zijn op het Sint-Pietersplein. Dat bevestigt Eline Strik, woordvoerster van 11.11.11. De campagne Wacht Mee loopt al een paar maanden en vertaalt zich onder meer in een videoclip waarin tal van bekende namen zich aan de actie verbinden: van An Miller tot Tom Coninx, van Guy Mortier tot Ilse Van Hoecke, Roos Van Acker, Stany Crets, om er maar enkele te noemen. Tijdens het evenement laten de organisatoren ook een videoclip maken waarvoor ze de medewerking van het hele plein nodig hebben. Die clip – die Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

8

inhoudelijk uiteraard in het teken van de campagne Wacht Mee staat – gaat naar de Verenigde Naties. Op die manier willen de organisatoren duidelijk maken dat de tijd voor de realisatie van de millenniumdoelstellingen dringt. (RTL) www.wachtmee.be www.11.be Sint-Lievens-Houtem – OCMW sceptisch tegenover fonds Sint-Lievensinstituut ‘Lions Club helpt kansarme leerlingen’ – In: Het Nieuwsblad (ed. Dender) (7/06/10) – p. 25 Lions Club Rhodeland schreef een cheque van 1000 euro uit voor het opstarten van een proefproject voor kansarmen op het Sint-Lievensinstituut.

Steeds meer ouders van leerlingen kampen met financiële problemen waardoor hun kinderen vaak niet kunnen deelnemen aan sociaal-culturele activiteiten als bosklassen of schoolreizen. Met hulp van de Lions Club richt de school een ‘Fonds tegen kansarmoede’ op in de school. Bestuurslid Patrick Van De Velde overhandigde 1000 euro aan de school en beloofde toekomstige steun als de evaluatie van het systeem gunstig uitvalt. ‘Het fonds kan op termijn uitgebreid worden tot de 11 gemeenten van ons werkingsgebied’, verzekerde hij.

Het initiatief wordt op gemengde gevoelens onthaald bij het Houtemse OCMW. OCMW-raadslid Jeroen Prové (Open VLD) vraagt zich af welke criteria zullen gehanteerd worden om de hulp toe te wijzen aan bepaalde leerlingen. ‘Ik heb maanden geleden op de OCMW-raad al voorgesteld om een structureel systeem op te starten vanuit het OCMW met de vzw Schulden op school zoals in enkele buurgemeenten en in de stad Aalst’, zegt het raadslid.

Ook Houtems OCMW-voorzitter Peter De Naeyer (NH) heeft bedenkingen bij het nieuwe schoolfonds van de Sint-Lievensschool. ‘Wie kan garanderen dat de hulp bij gezinnen terecht komt die het echt nodig hebben’, vraagt hij zich af. ‘Enkel het OCMW heeft het recht om een sociaal onderzoek te doen naar de financiële situatie.

Het Houtemse OCMW heeft al een fonds voor sociaal-culturele participatie en daar kunnen leerlingen van alle scholen mee geholpen worden en niet enkel deze van één school. We zijn niet tegen liefdadigheid maar het fondssysteem van het Sint-Lievensinstituut is dansen op een slappe koord.’

Leerkracht Schooldirecteur Jo Dedeurwaerder geeft toe dat het geen sinecure is om objectieve toewijzingscriteria uit te werken voor gelden uit het fonds maar hij is ervan overtuigd dat de leerkracht het best geplaatst is om armoedesignalen in gezinnen op te vangen. Patrick Van de Velde, voorzitter van de sociale commissie van Lions Club verzekert dat hij zal meehelpen om een degelijk criterium op te stellen. ‘Bovendien zal een kind zijn of haar (financiële) problemen eerder toevertrouwen aan een leerkracht dan aan hulpverleners.’ (HL) Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

9

Het Onderzoek- en Documentatiecentrum (rond generatie-armoede en generatiearmoedebestrijding) is open op: Maandag van 14 tot 16 uur Woensdag van 19 tot 21 uur

Vrijdag van 10 tot 12 uur Ook op afspraak! Gesloten op feestdagen en tijdens schoolvakanties.

Te bereiken op maandag, woensdag en vrijdag op het telefoonnummer: 09/224.12.25 of per e-mail: bmlik.odc@skynet.be Op aanvraag verzorgen wij ook graag rondleidingen!

Steun het Onderzoek- en documentatiecentrum Om u nog beter van dienst te zijn en de collectie ook digitaal te ontsluiten en ter beschikking te stellen voor u allen zijn wij op zoek naar de noodzakelijke financiering hiervoor. Daarom is elke bijdrage belangrijk.

U kan dit doen door een eenmalige gift, een permanente opdracht, de opbrengst van een activiteit of een actie, sponsoring,… Dit alles kan op rekeningnummer 0682022293-64 met vermelding “steun voor het odc!”.

Wilt u deze nieuwsbrief niet langer ontvangen, dan kan u dat per e-mail laten weten: bmlik.odc@skynet.be

Het onderzoek- en documentatiecentrum wordt gesteund door de Provincie Oost-Vlaanderen

10