3� W krainie emocji ������������������������������������������������������������������������������������������������������������

10. Trening umysłu

Zabawy, które angażują zmysły, pozwalają pobudzić mózg i dostarczyć mu niezbędnych bodźców do rozwoju� Kiedy nauka przybiera formę zabawy i stanowi przyjemną aktywność, wtedy zostaje obudzona wewnętrzna motywacja do poszukiwania wiedzy i rozwiązywania problemów� Zabawy sensoryczne to doskonały trening rozwijający koncentrację, spostrzeganie, uwagę, logiczne myślenie oraz pamięć� Jeśli wykorzystamy dary jesieni – nie tylko jako sensoryczne liczmany, ale i materiał, który przyda się między innymi podczas sortowania, porównywania, klasyfikowania, układania, tworzenia symetrii, kodowania, zapamiętywania – wtedy trening umysłu będzie jeszcze bardziej efektywny� „ Jesienny sorter h Potrzebne będą: wytłaczanka na jajka z zamknięciem, kolorowe markery, dary natury

Na pokrywce wytłaczanki kolorowym markerem narysujcie piktogramy symbolizujące dary przyrody: jedno miejsce na jajko – jeden piktogram (np� patyk, kasztan, szyszka, piórko, trawa, liść, kwiat, kamyk, pestka itd�)� Wybierzcie się na spacer� Poszukajcie okazów, których piktogramy narysowaliście, i umieśćcie je w odpowiednich miejscach w sorterze� Gdy będziecie mieć już wszystkie przedmioty, potrząśnijcie pudełkiem, a następnie otwórzcie je i spróbujcie odtworzyć z pamięci położenie okazów, układające je ponownie we właściwych miejscach� h Wariant: Zamiast piktogramów symbolizujących dary przyrody, umieśćcie na pokrywce wytłaczanki znaczniki kolorów – wtedy w sorterze znajdą się przedmioty o określonej barwie� „ Jesienne symetrie h Potrzebne będą: pary okazów przyrodniczych (np� pary takiej samej wielkości kasztanów, liście tego samego gatunku drzewa), dłuższy patyk, lusterko, ewentualnie nożyczki, flamastry, kartki papieru

Patyk jest waszą osią symetrii� Podzielcie okazy po równo – na dwa zbiory� Po jednej stronie patyka ułóżcie dowolną kompozycję (wykorzystajcie dostępne dary jesieni)� Przyłóżcie lusterko do osi symetrii, aby zobaczyć odbicie kompozycji, a następnie ułóżcie symetrycznie drugą kompozycję, po przeciwnej stronie patyka� Na końcu przyłóżcie lusterko do osi symetrii i sprawdźcie, czy poprawnie wykonaliście zadanie� h Wariant: Przetnijcie liść na połowę, wzdłuż osi symetrii� Wklejcie tak powstały fragment na kartkę� Dorysujcie flamastrami drugą część liścia� Aby w trakcie wykonywania tego zadania „zobaczyć cały liść” – możecie wspomóc się lusterkiem� „ Jesienne kodowanie h Potrzebne będą: dary jesieni, „szachownica” 10 pól × 10 pól (jedna na parę, narysowana na dużych arkuszach papieru, górna pozioma linia podpisana kolejnymi literami alfabetu, pionowa lewa – cyframi od 1 do 10), opcjonalnie pionki

Dzieci dobierają się w pary� Zadają sobie nawzajem zadania do wykonania, określając, gdzie mają umieścić odpowiednie dary jesieni (np� kasztan 1B, szyszka 2C i 4H itd�)� h Wariant: Najpierw dorosły – dziecku, a następnie dzieci mogą wskazywać sobie wzajemnie drogę np� do kasztana, omijając szyszki� Przykładowo: Aby dojść do kasztana, musisz ustawić swój pionek na polu w lewym dolnym rogu. Które to pole? Brawo! Teraz przesuń się o trzy pola do góry, a następnie o dwa w prawo. Czy dotarłeś do celu?

„ Kasztanowa maszyna sumująca h Potrzebne będą: pudełko po butach, dwie rolki po ręcznikach papierowych, kasztany, mocna taśma klejąca lub klej na gorąco, nożyczki, tacka

W zamkniętym pudełku po butach wykonajcie w pokrywie dwa otwory, w których umieścicie papierowe rolki� Gdy zajdzie potrzeba, przymocujcie je taśmą lub klejem na gorąco� Jeden z dłuższych boków pudełka natnijcie po przeciwstawnych krótszych bokach od góry do samego dołu i otwórzcie na zewnątrz� Teraz pozostaje wam sprawdzić, jak działa maszyna sumująca�

Wrzućcie np� trzy kasztany do jednej „rury”, a cztery do drugiej� Ile w sumie kasztanów jest w maszynie? „ Matematyczna jabłonka h Potrzebne będą: brązowa taśma klejąca, 20 jabłek

Na dywanie, używając taśmy, stwórzcie duży schemat jabłoni, tak by miała przynajmniej pięć gałęzi głównych, od których będą odchodzić mniejsze gałązki� Połóżcie jabłka na gałązkach�

Teraz pobawcie się w rozwiązywanie zagadek matematycznych i zadawanie sobie pytań, np� Po której stronie drzewa jest więcej jabłek? Ile jabłek jest na środkowej gałązce? h Wskazówka: Takie drzewo to doskonały wstęp do kodowania – dzieci mogą poruszać się po jego pniu i gałęziach zgodnie z podawanym słownym kodem� Może to wyglądać w następujący sposób: ułóżcie na końcach gałęzi jabłka� Wybrana osoba będzie „wspinać się” po jeden z owoców (nie wiedząc, po który), a druga będzie ją prowadzić� W tym celu może podawać komunikaty słowne określające kierunki, w jakich dziecko powinno się poruszać� „ Drzewko i kolorowe liście (układanka) h Potrzebne będą: kontur drzewa (dla każdego dziecka), kolorowe drobne liście (po dwa zestawy bardzo do siebie podobnych liści na parę)

Dzieci dobierają się w pary� Każdemu z nich wręcz kontur drzewa� Jedno dziecko układa kolorowe liście na gałęziach swojego drzewa, drugie odwzorowuje położenie liści� h Wariant: Możesz również zaproponować dzieciom ułożenie swoich drzew według własnego pomysłu� Następnie dzieci w parze wspólnie próbują porównać oba drzewa, szukając różnic i podobieństw� „ Jesienne warcaby h Potrzebne będą: plansze do gry w warcaby (wydrukowane lub narysowane własnoręcznie), jednakowa liczba żołędzi i kasztanów (ewentualnie drobnych szyszek) dla każdego dziecka

Zaproponuj dzieciom rozgrywki jesiennych warcabów – według powszechnie znanych zasad, ale z użyciem darów jesieni zamiast pionków� h Wskazówka: Zamiast planszy do gry w warcaby można przygotować duże kartki i narysować na nich plansze do gry w kółko i krzyżyk� Kółkami niech będą kasztany, a krzyżykami – żołędzie� „ Jesienne ciągi/sekwencje h Potrzebne będą: dary jesieni

Przygotujcie z dziećmi różnorodne dary jesieni (np� liście, żołędzie, kasztany, szyszki, mogą to być również warzywa)� Zacznij układać ciąg – niech dzieci go kontynuują� h Wariant: Możecie też pobawić się w grupowanie – tworzenie zbiorów samych żołędzi/kasztanów/liści itp� bądź grupowanie np� według wielkości, koloru�

19. Scenariusze

Jesień w krainie zmysłów

f Grupa wiekowa: 3-4-latki f Cele zajęć: • poznanie nazw i roli zmysłów; • stymulacja zmysłów dziecka; • budowanie umiejętności współpracy w grupie rówieśniczej; • doskonalenie umiejętności samodzielnego realizowania zadań wyznaczonych przez nauczyciela; • stwarzanie możliwości aktywnego uczestniczenia w rozmowie� f Pomoce: opaski oznaczone jednym z pięciu jesiennych liści, np� dąb, klon, brzoza, kasztanowiec, jarząb (dla dzieci) oraz jedna ze wszystkimi liśćmi (dla nauczyciela), miski, różnego rodzaju dary jesieni (liście, kasztany, żołędzie, szyszki, wrzosy), chusta (do przysłonięcia misek), dyniolina, jesienne warzywa pod różnymi postaciami, talerzyki, widelczyki, nożyki, słoje, tacki z suchym piaskiem, patyczki, nagranie utworu J� Straussa II „Tritsch-Tratsch Polka op� 214”, fotografie przedstawiające różne zmysły (dłonie, buzia i język, nos, oko, ucho) f Przebieg zajęć: ƒ Jesień – rozmowa wprowadzająca w temat

Cała grupa siada wspólnie w kręgu� Nauczyciel pyta dzieci o nazwę aktualnej pory roku (jesień)�

Następnie wskazuje na przygotowane stanowiska (opisane w kolejnej zabawie) i zachęca dzieci do zastanowienia się nad tym, w co będą się bawić w dniu dzisiejszym� Dzieci podejmują próby zgadywania, a nauczyciel może aktywnie podpowiadać i naprowadzać je na tematykę zająć� Po odgadnięciu zaprasza dzieci do zabawy� Wcielając się w rolę Pani lub Pana Jesieni zakłada sobie, a następnie dzieciom wcześniej przygotowane opaski – każde dziecko otrzymuje opaskę z jednym z pięciu jesiennych liści, a nauczyciel ma opaskę ze wszystkimi liśćmi� ƒ Jesień w krainie zmysłów – zabawy sensoryczne na stanowiskach pracy

Nauczyciel prezentuje dzieciom przygotowane wcześniej stanowiska pracy (opisane poniżej), wyjaśniając, jakie czynności będą wykonywać na poszczególnych z nich� Następnie dzieci szukają osób, które mają na opaskach taki sam liść, jak one� W ten sposób grupa zostaje podzielona na pięć drużyn� Każda drużyna podchodzi do jednej stacji i wykonuje zadania, które wcześniej zostały omówione� Po upływie określonego czasu nauczyciel sygnalizuje zmianę stacji� y Pierwsza stacja – zmysł dotyku (oznaczona zdjęciem dłoni) Dzieci siadają przy stoliku i z zamkniętymi oczami poznają dłońmi zawartości misek (w miskach znajdują się suche liście, kasztany, żołędzie, szyszki, wrzosy – dopóki dzieci nie przystąpią do zabawy, miski muszą być przysłonięta chustą)� Starają się odgadnąć, co się w nich znajduje� Obok misek znajduje się dyniolina (przepis na jej wykonanie można znaleźć na s� 47)� Dzieci mogą odciskać w masie dary jesieni lub wykorzystać ten czas na zabawę dynioliną według własnego pomysłu�