2� Konstrukcje ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

5. Zabawy logopedyczne

Jesień słynie z onomatopei� Gdy tylko pomyślimy o jesieni, od razu w głowie pojawiają się nam odgłosy deszczu, szum wiatru, dźwięk szeleszczących liści… Zabawy sensoryczne wpływają również na rozwój mowy� Jest to szczególnie ważne dla tych dzieci, u których rozwój ten jest opóźniony, czy też dla niemowląt, które są na etapie nabierania umiejętności mówienia� Warto więc wprowadzić działania logopedyczne do domu i do przedszkola – przeprowadzać je podczas codziennych zabaw, w terapii czy podczas zajęć� Odpowiednia stymulacja mózgu, całego ciała, postawy korzystnie wpływa na rozwój mowy i jej aparatu� „ Wylosuj kasztan z literką: wymyśl słowo h Potrzebne będą: kasztany, marker, pojemnik

W pojemniku umieść kasztany, na których wcześniej zapiszesz litery� Dziecko losuje jeden kasztan, odczytuje literę i próbuje podać słowo rozpoczynające się na nią� h Wskazówka: Litery na kasztanach mogą być dowolne, np� tylko samogłoski, lub możesz zaproponować wszystkie litery alfabetu (z wyłączeniem ą, ę, ń, y)� Weź pod uwagę umiejętności dzieci w grupie� W zależności od zaawansowania grupy, można utrudnić zadanie, prosząc dziecko o podanie słowa rozpoczynającego się na daną literę i dodatkowo należącego do konkretnej kategorii, np� imię, zwierzę, owoc, warzywo itd� „ Ułóż imię z darów jesieni h Potrzebne będą: dary jesieni (liście, żołędzie, szyszki, kamyki, suszone jagody itp�)

Poproś dzieci, aby z dostępnych darów jesieni ułożyły kształt pierwszej litery swojego imienia, a następnie całe imię� Młodsze dzieci mogą następnie układać proste wyrazy znane z ich otoczenia� Starsze dzieci mogą natomiast układać dowolne wyrazy, a nawet całe zdania� „ Jesienne wyliczanki h Potrzebne będą: teksty jesiennych wyliczanek, przedszkolne znaczki, maskotka jeżyka lub szyszka, jesienny liść, kasztany, orzech włoski

Wyliczanki można wykorzystać do organizacji różnych zabaw i codziennych czynności:

B Tę rymowankę można wykorzystać, by ułatwić dzieciom zapamiętanie swoich znaczków� Przedszkolaki siedzą w kole i recytują rymowankę� Podają sobie z rąk do rąk maskotkę jeżyka lub symbolizującą jeża szyszkę� Ten, kto trzyma jeżyka na ostatnim słowie rymowanki, podaje go kolejnemu dziecku, podchodzi do krzesełka ze swoim znaczkiem i siada na swoim miejscu przy stole�

C Tę rymowankę można wykorzystać do organizacji grupy przed śniadaniem� Przedszkolaki ustawiają się w rzędzie przed drzwiami do łazienki� Nauczyciel recytuje wierszyk i wskazuje kolejno na dzieci – ten, na kogo wypadnie, idzie myć ręce� Wskazówka: Opcjonalnie dzieci mogą stać w parach, a nauczyciel wskazywać jednocześnie dwójkę dzieci, aby skrócić czas oczekiwania na umycie rąk�

D Tę rymowankę wykorzystamy podczas zabawy ruchowej� Dzieci poruszają się swobodnie po całej sali� Jedno z nich stoi z boku, trzymając w ręku listek i wypowiadając słowa rymowanki� Gdy skończy mówić tekst, dzieci zastygają w bezruchu – zamieniają się w drzewa� Dziecko wybiera to „drzewo”, które najlepiej (według niego) wykonało zadanie, przekazuje mu listek i zabawa zaczyna się od nowa�

E Dzięki tej rymowance zagospodarujecie czas np� przed zajęciami, podczas czekania na wszystkie dzieci� Przedszkolaki siedzą w kole, mówią tekst rymowanki i jednocześnie przekazują sobie dwa kasztany z ręki do ręki w przeciwnych kierunkach� Dzieci, które będą mieć w ręce kasztan po zakończeniu słów rymowanki, zamieniają się miejscami� F Tę rymowankę wykorzystamy podczas zabawy ruchowej� Dzieci biegają po całej sali� Wybrane dziecko jest wiewióreczką – trzyma orzech i próbuje kogoś złapać (jak podczas gry w berka)� Wiewiórka przekazuje orzech złapanej osobie (wypowiadając dwa ostatnie wersy rymowanki) – to dziecko przejmuje rolę goniącego� G Za pomocą tej rymowanki można zaprosić dzieci do koła oraz wyciszyć je przed zajęciami�

B Idzie jeżyk: tup, tup, tup.

Nagle słychać: hu, hu, hu!

Jeżyk zląkł się, nieboraczek!

A ty – gdzie masz znaczek?

C Jeden grzybek, drugi, trzeci…

Jak ten czas szybciutko leci!

Zaraz będzie już śniadanie, mili panowie i panie!

Kogo wskażę, ten w łazience znika i szoruje ręce!

D Listek tu, listek tam, komu listek dzisiaj dam?

Temu, kto się w drzewo zmieni, nie poruszy swych korzeni. E Krążą dziś kasztanki w koło, dzieciom bardzo jest wesoło. A tam, gdzie się zatrzymają, dzieci miejsca swe zmieniają. F Wiewióreczka biega po lesie, coś smacznego w łapkach niesie. Kto orzeszek do rąk dostanie, ten otrzyma dziś zadanie. Jeden, dwa, trzy, teraz gonisz ty! G Cicho sza, cicho sza, jesienna opadła mgła. Szybko w kółeczku siadamy, paluszek do buzi przykładamy.

„ Żołędziowy bilard h Potrzebne będą: pudełko po butach, suche żołędzie (ważne, żeby były lekkie), nożyczki, ewentualnie bibuła

W pokrywce pudełka po butach zróbcie kilka otworów w rozmiarze żołędzi (otworów może być więcej lub mniej, gęsto rozstawionych bądź rzadziej – w zależności od wieku i poziomu zaawansowania dzieci)� Nałóżcie pokrywkę na pudełko� Ustawcie przy skraju pokrywki wasze żołędzie� Spróbujcie przedmuchać je tak, aby nie wpadły do otworów� h Wariant: Zamiast żołędzi użyjcie papierowych kulek zrobionych z bibuły� „ Ułóż słowo ukryte w darach jesieni h Potrzebne będą: dary jesieni (kasztany, liście, żołędzie), marker

Na różnorodnych darach jesieni (kasztanach, żołędziach itp�) zapisz markerem litery – niech będą to wszystkie litery alfabetu, bez zmiękczeń i dwuznaków, najlepiej niech każda z nich pojawia się kilkakrotnie, zwłaszcza samogłoski� Ważne, aby litery były napisane dużymi, drukowanymi literami� Starszym przedszkolakom, zainteresowanym nauką pisania i czytania, można przygotować litery pisane� Dzieci przyglądają się literom i próbują ułożyć z nich jak najwięcej słów� h Wskazówka: W wersji łatwiejszej można napisać np� d-o-m na liściach klonu, k-o-t na kasztanach, j-a na żołędziach itd� Dzieci będą grupowały dary jesieni na różne kategorie (liście, kasztany, żołędzie) i dopiero na tej podstawie będą układały z podanych liter słowo, układając przedmioty w odpowiedniej kolejności�