Krótko o związkach matematyki i muzyki

Rozdział 5

Jak skutecznie kształtować i rozwijać kompetencje matematyczne poprzez zajęcia umuzykalniające – praktyczne wskazówki

W każdym obszarze wychowania i kształcenia trzeba stosować zasady efektywnego wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka. Dotyczy to też edukacji muzycznej, a więc słuchania muzyki i śpiewania oraz zabaw ruchowych. Błędne jest – niestety częste – rozumowanie polegające na tym, że wystarczy kupić i odtwarzać dziecku płytę z rekomendacją twierdzącą, że zawiera muzykę dla maluchów. Skutkiem takiego postępowania może być zaprzepaszczenie rozwoju nawet znacznych zadatków uzdolnień muzycznych.

Przejdźmy do zasad, które muszą być przestrzegane w trakcie wspomagania rozwoju psychoruchowego małych dzieci poprzez kontakt z muzyką45. Jest ich niewiele i łatwo je zapamiętać. Otóż należy: • wprowadzić dzieci do słuchania muzyki z ciszy46. Trzeba zapewnić ciszę i pozwolić maluchom wsłuchać się w nią. Warto uprzedzić dzieci, że będą słuchały muzyki, a następnie zacząć odtwarzać z płyty wybrany utwór; • wybierać dla malucha utwory z dość wolną i niezbyt głośną muzyką47; • rozbudzać zainteresowanie małych dzieci muzyką poprzez jednoczesne organizowanie krótkich zabaw o tematyce zaczerpniętej z bliskiego dzieciom świata, np. naśladowanie odgłosów znanych zwierząt, przyrody, pojazdów; • ustalić z dziećmi konkretne sygnały dźwiękowe informujące, że trzeba realizować określoną czynność, np. piosenka na mycie rąk, ustawianie się w kole lub w rzędzie, sprzątanie zabawek.

45) Formułując je, kierowałam się ustaleniami B. Podolskiej (dz. cyt., s. 10–11). 46) B. Podolska (tamże, s. 10) dla potwierdzenia tezy, że w trakcie wsłuchiwania się w ciszę dzieci zastygają w bezruchu, a to sprzyja skupieniu się w oczekiwaniu, co nastąpi, cytuje J. Rethel „(...) w milczącym oczekiwaniu złożonym ze skupienia i spokoju dziecko nabywa niezastąpioną znajomość ciszy”. Osobiście uważam, że to błąd, gdy dorośli, korzystając z dobrodziejstw muzyki, podczas wspomagania rozwoju dziecka nie dbają o to, aby oswajało się ono z ciszą. 47) Jest to konieczne, zważywszy na ograniczone jeszcze możliwości przyjmowania i porządkowania doznań, także muzycznych. Muzyka nie powinna być zbyt głośna, żeby wrażenia mogły się gromadzić stopniowo i żeby można było do nich stopniowo dorzucać nowe bodźce. Nawiązuję tu do treści podanych przez E. Gruszczyk-Kolczyńską w następujących podrozdziałach podręcznika Wspomaganie rozwoju...: Ważniejsze prawidłowości wspomagania małych dzieci w sprawnym mówieniu i porozumiewaniu się z dorosłymi i dziećmi oraz O co trzeba zadbać, a czego unikać w trakcie wspomagania maluchów w sprawnym mówieniu i porozumiewaniu się z dorosłymi i dziećmi w domu, żłobku i przedszkolu.