Kleine beer slaapt niet in het donker! Een les over donkere en lichtere kleuren
BETEKENIS/INHOUD: Het onderwerp gaat over donker-licht. Het thema draait om kleine beer die niet kan slapen als het donker is in zijn kamer. Dit komt heel bekent voor bij de leerlingen en sluit aan bij de belevingswereld. Sommige leerlingen zijn namelijk (nog) bang in het donker of zijn bang geweest. Ze hebben zelf met een lichtje moeten slapen. VORM/BEELDEND- ASPECTEN: Beeldaspecten waar ik extra aandacht aan besteed zijn donkere en lichte kleuren. Kinderen gaan aan de slag om een kamer lichter te maken zodat Kleine Beer wel kan slapen. MATERIAAL: Het materiaal waar ik gebruik van ga maken is A3 papier, tekenpotloden (HB), gummen, puntenslijper en vetkrijt (donkere en lichte kleuren) Reflectie: het beeldmateriaal wat ik toon is tijdens de inleiding een boek (welterusten, Kleine beer). Verder gaan we tijdens inleiding een gesprek voeren over donker en lichte kleuren met behulp van plaatjes die daar mee te maken hebben. Experiment: Kinderen kunnen zelf kiezen welke dingen ze gaan tekenen om de kamer van kleine beer lichter te maken. Ze kunnen ook kiezen waar ze deze dingen gaan zetten op de kamer. Ze kunnen zelf kiezen hoe ze de kamer in gaan richten. De beperking is dat het wel over kleine beer gaat. Ze krijgen een A3 vel met daarop al een slapende beer. Om deze beer moeten ze aspecten tekenen die de kamer lichter maken. Techniek: De kinderen gaan tekenen en als laatste gaan ze de tekening in kleuren met vetkrijt. Beschrijving van de beginsituatie: ZMLK school Jan Baptist. Groep 4/5 (leeftijd 9 – 11 jaar) De kinderen uit deze klas hebben veel behoefte aan structuur. Ze hebben over het algemeen een cognitieve en motorische achterstand van ongeveer 3 jaar. De aanleiding van deze les is dat sommige kinderen bang zijn in het donker. Daar omheen heb ik een thema bedacht. Dat thema gaat over kleine beer die niet kan slapen in het donker.
De kinderen uit deze klas gaan kleine beer helpen d.m.v. dingen te bedenken en te tekenen die de kamer lichter kunnen maken (lampen, maan, sterren etc.) Onderwerp: De kinderen gaan slapen als het donker is en worden wakker als het lichter is. Dit verschil moeten ze kunnen merken. Het zal beste voorkomen dat sommige kinderen nog bang zijn in het donker. Beeldaspecten: Deze kinderen vinden het leuk om te tekenen en te kleuren. Vaak als ze zelfstandig iets mogen pakken is het een tekening. Materiaal: De kinderen hebben ervaring met vetkrijt. De meeste kinderen kunnen wel tekenen met een tekenpotlood. Het zijn geen vaste vormen en ze houden geen rekening met ruimteaspecten. Het is mijn eerste les dus zullen de kinderen mij uit gaan proberen. Planning van de les De les wordt doorgaans als volgt onderverdeeld in fasen: Vooraf: a. onderwerp en doelstellingen (beeldend en technisch) Het onderwerp waar we aandacht besteden is licht en donker. Beeldend doel: De kinderen kennen de kleuraspecten die bij de nacht horen. De kinderen kennen de kleuraspecten die bij dingen horen die verlichting geven (zoals een lampje, sterren, maan). Technisch doel: De kinderen kunnen door middel van vetkrijt een lichtere sfeer creëren zodat kleine beer wel kan gaan slapen. De kinderen kunnen kleine beer in een bed tekenen met behulp van een tekenpotlood (HB). Algemeen doel: De kinderen worden uitgedaagd om effecten en eigenschappen van de materialen en technieken te ontdekken. De kinderen worden uitgedaagd om lichte kleuren te gebruiken zodat kleine beer wel gaat slapen. b.
de organisatie
De groep kan blijven zitten hoe ze zitten tijdens het verhaal. Tijdens de PowerPoint draaien ze hun stoelen zo dat ze het bord kunnen zien. Er wordt gebruik gemaakt van het boek “welterusten, Kleine Beer”en de kinderen zien een PowerPoint. Kinderen krijgen eerst het blaadje met daarop de slapende beer. Na deze stap gaan de kinderen dingen tekenen die de kamer lichter kunnen maken. Vetkrijt wordt nog steeds niet uitgebeeld omdat de kinderen dan aan de slag gaan zonder dat ze daar toestemming voor krijgen. Deze krijgen ze pas bij toestemming van leerkrachten/onderwijsassistenten.
De PowerPoint zien ze op het Smart-Board. De werkjes worden in de klas neergelegd in de Bouwhoek als de kinderen nog bezig zijn. De leerlingen kunnen daar zelf bij, maar mogen daar niet bij. De kinderen krijgen hiervoor 2 lessen van 45 minuten. 2 leerlingen halen de vetkrijtjes op. De leerkracht zorgt voor de werkstukken dat deze netjes in de bouwhoek worden gelegd. Als nabespreking gaan we in een kring zitten. De leerkracht stelt vragen over de tekeningen. Het doel van de kinderen is dat kleine beer weer kan slapen. Hierbij start de leerkracht de PowerPoint op. Als laatste dia zie je kleine beer in zijn bedje slapen. Het doel van de kinderen is bereikt.
Tijdens a. de inleiding beschrijf: Tijdens de inleiding wordt een stuk van het boek “Welterusten, Kleine Beer”voorgelezen. Daarna krijgen de kinderen een PowerPoint te zien over allerlei dingen van donker/licht. De kinderen krijgen hiermee een belangrijk doel: “Kleine Beer moet weer gaan slapen”. b. de instructie
beschrijf:
Kinderen krijgen een tekening van een kleine beer die aan het slapen is. Als tweede moeten de kinderen een aantal voorwerpen bedenken die ze moeten tekenen en die de kamer lichter maken (lamp, maan, sterren etc.) Deze moeten ze ook tekenen. Als laatste gebruiken ze de vetkrijt. Daarmee kleuren ze de tekening in. “Jullie krijgen een tekening van Kleine Beer. Kleine beer ligt in zijn bed en hij kan helemaal niet slapen! Hij heeft dingen nodig die zijn kamer lichter maken. Hoe gaan we dat doen? Welke dingen kunnen we gebruiken? We gaan nu bedenken wat we kunnen tekenen die zijn kamer kunnen verlichten. Dit doen we met tekenpotlood. Als je klaar bent met je tekening steek je je vinger op en dan kom ik of Karin of juf Truus/Judith langs. Als wij zeggen dat het goed is mag je met vetkrijt (die krijg je van ons) de tekening in gaan kleuren. Denk eraan dat de dingen die donker zijn, zoals de kamer, met donkere kleuren moeten ingekleurd worden. De dingen die licht maken moeten met lichte dingen ingekleurd worden, zoals de maan, de sterren het nachtlampje”. De kinderen kleuren de voorwerpen in met lichte en donkere kleuren met vetkrijt. De kinderen moeten de tekening inkleuren met vetkrijt en ze moeten gaan tekenen. Ik bespreek samen met de kinderen een tekening die ik zelf heb gemaakt rondom Kleine beer. Eerst heb ik een tekening gemaakt (PowerPoint) gewoon met een potlood. Op de volgende dia zie je dat de dingen die lichte kleuren hebben met lichte kleuren zijn ingekleurd en donkere kleuren met donkere kleuren zijn ingekleurd.
c. de verwerking beschrijf: De leerkracht loopt rond en helpt met het vetkrijt. Kinderen mogen niet te hard drukken maar ook niet te zacht.
De motoriek van kinderen kunnen een probleem vormen, vooral met het vetkrijt. Daarom krijgen de kinderen ook ieder een krant op hun tafeltje. De eisen die ik wel stel is dat de kinderen de lichte en donkere kleuren op de juiste manier toepassen. De kinderen mogen bijvoorbeeld niet een lamp een donkere kleuren geven of de kamer een lichtere kleur. Het is immers donker.
d. de evaluatie beschrijf: Als afsluiting gaan we in een kring zitten en bespreken de werkstukken. Wat zie je op het werkstuk? Wat is nou licht en wat is nou donker? Denk je dat kleine beer nu wel kan slapen? Is het licht genoeg? Wat is nog donker? De criteria die ik ter bespreking stel is het juiste toepassen van de lichte en donkere kleuren. “Welke dingen zijn nog donker? Welke dingen zijn nog licht? Hoe zie je dat? Waaraan zie je dat? Zou kleine beer nu wel kunnen slapen?” Als afsluiting heb ik op de PowerPoint een slapende beer. Kleine beer is uiteindelijk wel in slaap gevallen. Het doel van de kinderen is bereikt.
<
Observatie/beoordeling
o/t/v/g óf - - / - / + /+ + Het onderwerp was geschikt voor deze kinderen………………………………………………... De beeldende doelen zijn grotendeels bereikt…………………………………………………... Materiaal/technische doelen zijn bereikt………………………………………………………... Het onderwerp wordt aantrekkelijk ingeleid…………………………………………………….. Er wordt boeiend beeldmateriaal getoond……………………………………………………….. Daarbij wordt ingegaan op visuele aspecten…………………………………………………….. Er wordt rekening gehouden met de beleving…………………………………………………... Er wordt helder uitgelegd wat de opdracht is……………………………………………………. En aan welke criteria het werkstuk moet voldoen………………………………………………. Dat wordt verhelderd met behulp van beeldmateriaal……………………………………………. Materiaal/techniek aanschouwelijk toegelicht…………………………………………………... Er is ingegaan op keuzemogelijkheden (vrijheid)……………………………………………….. Eerste handelingen leerlingen duidelijk aangegeven……………………………………………. Het vormgevingsproces leerlingen wordt goed overzien………………………………………... Begeleiding is zowel individueel als groepsgericht……………………………………………... Er wordt gewezen op beeldaspect(en) uit de instructie…………………………………………. Hantering materiaal/techniek goed bijgestuurd…………………………………………………. Aanwijzingen voor de hele groep aanschouwelijk………………………………………………. Kinderen worden gestimuleerd tot onderzoek…………………………………………………... Deeloplossingen worden aan de groep getoond…………………………………………………. Er wordt gewezen op alternatieve mogelijkheden………………………………………………. En ingegaan op individuele keuzes en vondsten………………………………………………... Info over tijd, voltooing, opruimen duidelijk……………………………………………………. Alle werkstukken zijn voor leerlingen goed te zien……………………………………………... De bedoeling (instructie) is kort geresumeerd…………………………………………………... En duidelijk naar welke criteria gekeken wordt…………………………………………………. Kinderen door opdrachtjes actief betrokken…………………………………………………….. Juiste uitspraken over kwaliteit op grond van criteria…………………………………………... Aandacht voor originaliteit van oplossingen……………………………………………………. Idem voor eventuele samenwerking/groepsproces……………………………………………... Beeldmateriaal was duidelijk en goed te zien…………………………………………………... Materiaal/gereedschap was voldoende en bereikbaar…………………………………………... Timing en opbouw (waaronder klaarzetten en opruimen)……………………………………… Beoordeling totaal……………………………………………………………………………….