Targi Aktywnych Form Pomocy 2015

TARGi AKTYWNYCH FORM POMOCY 18-20.06.2015 Police i Nowe Warpno

BIULETYN

ZAMIAST WSTĘPU

2

Targi Aktywnych Form Pomocy to ogólnopolskie, cykliczne wydarzenie umożliwiające wymianę doświadczeń pomiędzy przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów, które na co dzień działają w ramach ekonomii społecznej.

Jest ono realizowane i finansowane w ramach Programu Ministra Pracy i Polityki Społecznej „Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu – edycja 2011-2015 r. Wybór organizatora odbywa się drogą otwartego konkursu ofert, na podstawie którego przygotowanie i przeprowadzenie tegorocznych Targów Aktywnych Form Pomocy powierzono Stowarzyszeniu „SOS dla rodziny” ze Szczecina, które przy realizacji zadania współpracowało ze Stowarzyszeniem „Czas Przestrzeń Tożsamość” i Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Szczecinie.

ORGANIZATOR Organizatorem tegorocznych Targów Aktywnych Form Pomocy jest Stowarzyszenie „SOS dla Rodziny”, przy czym w przeprowadzenie tego przedsięwzięcia, jako wolontariusze włączyły się również osoby na co dzień związane także z innymi podmiotami (przede wszystkim ze Stowarzyszenia „Czas Przestrzeń Tożsamość” i Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Szczecinie).

Stowarzyszenie „SOS dla Rodziny” powstało w 2001 w odpowiedzi na lokalną potrzebę poszerzania oferty profesjonalnej pomocy rodzinom znajdującym się w kryzysach, szczególnie tych spowodowanych przemocą. Celem Stowarzyszenia jest propagowanie rodziny (każdego jej członka) jako społecznej wartości oraz wspieranie członków rodziny w realizacji stawianych przed nimi zadań i pokonywaniu napotykanych trudności.

Szczególną uwagą i troską otaczane są dzieci, szczególnie te które są ofiarami lub świadkami przestępstw.

Działalność Stowarzyszenia świetnie wpisuje się w idee przyświecające Targom Aktywnych Form Pomocy. Stowarzyszenie „SOS dla Rodziny” wspiera bowiem aktywność i integruje środowiska oraz instytucje działające na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów w rodzinie. Współpracuje aktywnie z wymiarem sprawiedliwości, organami ścigania, służbami pomocy społecznej, ochrony zdrowia, integracji społecznej i zawodowej. Równocześnie samo aktywnie wspiera i pomaga poprzez prowadzenie czterech ośrodków: Gminnego Ośrodka Wsparcia Rodziny w Przecławiu (od 2006), Gminnego Ośrodka Wsparcia Rodziny w Dołujach (od 2007), Ośrodka Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem w województwie zachodniopomorskim (od 2009) i Ośrodka Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem w województwie wielkopolskim (od 2013).

Dodatkowo też utworzyło i prowadzi Centrum Integracji Społecznej „SOS” (od 2009).

Więcej informacji na temat Stowarzyszenia „SOS dla Rodziny” na stronie internetowej pod adresem: http://www.sos.home.pl/

BIULETYN

Pierwsze Targi odbyły się w 2010 r. pomocy. Dotychczas Targi Aktywnych Form Pomocy odbyły się w: w Biłgoraju i były one następstwem inicjatywy powstałej na skutek realizacji w latach 2006Biłgoraju – rok 2010 2009 wcześniejszej edycji proŁobzie – rok 2011 gramu Ministra Pracy i Polityki Byczynie – rok 2012 Gorzowie Wielkopolskim, SkwieSpołecznej „Aktywne Formy Przerzynie i Drzonkowie – rok 2013 ciwdziałania Wykluczeniu SpołeczBystrzycy Kłodzkiej – rok 2014. nemu”. Wiązał się on ze wsparciem różnych inicjatyw mających na celu integrację Ważnymi eleKilka słów historii mentami każdych społeczną oraz przeciwdziaładla tych, co o Tar- Targów Aktywnie wykluczeniu nych Form Pomogach Aktywnych społecznemu. cy są: możliwość Form Pomocy Brak jednak było prezentacji swoich miejsca wymiany podmiotów usłyszeli pierwdoświadczeń w ramach stoszy raz. i dobrych praktyk isk targowych wynikających oraz wymiana z dotychczasowych działań, które doświadczeń w trakcie paneli w Polsce regionalnie i lokalnie oddyskusyjnych. Dodatkowo odbywa niosły sukces, szczególnie w zakre- się także uroczystość wręczenia sie reintegracji społecznej i zawonagród i wyróżnień Ministra Pracy dowej oraz zatrudnienia socjalnego. i Polityki Społecznej (przez przedstawicieli Departamentu Pomocy W roku kolejnym kontynuowano i Integracji Społecznej w Ministerorganizację Targów, aby mogły one stwie Pracy i Polityki Społecznej) dalej spełniać swoją rolę, czyli być dla najlepszych podmiotów i osób miejscem prezentacji i wymiany indywidualnych realizujących cenne doświadczeń gmin, organizacji poinicjatywy w zakresie aktywnych zarządowych, spółdzielni socjalnych form pomocy pod nazwą: „Dobra i innych podmiotów wykorzystująPraktyka Aktywnych Form Pomocy cych instrumenty aktywnych form za [poprzedni – przyp. autora] rok”.

5

BIULETYN

I dzień Police 18.06.

2015 r.

6

Police – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, siedziba powiatu i gminy miejsko-wiejskiej.

Jest to tzw. zielona gmina, samo miasto jest położone malowniczo na Równinie Wkrzańskiej nad rzekami: Odrą i Gunicą, dodatkowo otocza je Puszcza Wkrzańska. Historia miasta rozpoczęła się już w średniowieczu i była burzliwa podobnie jak losy regionu, w którym się znajduje. Aktualnie miasto liczy ponad 30 tysięcy mieszkańców, znajduje się w nim czwarty pod względem przeładunku w Polsce port morsko-rzeczny, Zakłady Chemiczne Police oraz Park Przemysłowy Police. Police jak i powiat policki znane są również z najbardziej partnersko w Polsce kooperujących ze sobą służb rynku pracy i polityki społecznej. Powiat policki nie tylko przekazał budynek na stworzenie inkubatora ekonomii społecznej, ale też przekazał kolejne budynki na rzecz Centrum Integracji Społecznej prowadzonego przez Stowarzyszenie „SOS dla Rodziny”.

BIULETYN

Police przywitały uczestników szóstych już Targów Aktywnych Form Pomocy dość chłodną i deszczową pogodą.

Była ona całkowitym przeciwieństwem tego, co dla przybywających do Polickiego Miejskiego Ośrodka Kultury gości przygotowali organizatorzy. Na początku – standardowo – należało pobrać materiały i podpisać listy, po czym można było poczęstować się słodkościami i ciepłą kawą. Na sali obrad wraz z powitaniem uczestników i rozpoczęciem Targów Aktywnych Form Pomocy naturalnie wzrosła temperatura a atmosfera stała się pozytywna.

Hasłem przewodnim Targów Aktywnych Form Pomocy w roku 2015 był rozwój lokalny. Wokół niego oraz działalności reintegracji społecznej i zawodowej w ramach CIS, KIS i spółdzielni socjalnych koncentrowało się większość

Pierwsi uczestnicy oczekujący na rozpoczęcie Targów Aktywnych Form Pomocy

wypowiedzi osób zabierających głos w panelu wprowadzających. Był on prowadzony przez Tomasza Piechowiaka (prezesa Stowarzyszenia „SOS dla Rodziny”) i Antoniego Sobolewskiego (wiceprezesa Stowarzyszenia „Czas Przestrzeń Tożsamość”, eksperta i praktyka z zakresu ekonomii społecznej).

Wśród zaproszonych do udziału w tej części gości znaleźli się: Pani Magdalena Kochan – poseł V i VI kadencji Sejmu RP, zastępca przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Podkomisji stałej ds. rozwoju i rewitalizacji miast Pani Krystyna Wyrwicka – Dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Pan Krzysztof Gierek – Wiceburmistrz Polic Pan Andrzej Bednarek – Starosta Policki

Wręczenie podziękowań

wiatowych urzędów pracy. Podziękowania były wręczane przez Panią Dyrektor Krystynę Wyrwicką, Wiceprzewodniczącego Konwentów Centrów Integracji Społecznej Województwa Zachodniopomorskiego Łukasza Wójcickiego oraz prowadzących panel wprowadzający.

Początek tej części spotkania uświetniły krótkie wypowiedzi zasiadających przy stole prezydialnym gości. Szczególnie cenne były wystąpienia Pani Dyrektor Krystyny Wyrwickiej, która między innymi podkreśliła rolę podmiotów ekonomii społecznej w procesie reintegracji społecznej i zawodowej osób będących klientami pomocy społecznej, oraz Pani Poseł Magdalena Kochan, która wskazała, że chociaż może się wydawać, iż empatia na co dzień nie jest najpowszechniejszą stroną polskiego życia społecznego, to spotkania jak Targi Aktywnych Form Pomoc pozwalają przeczyć takiej hipotezie oraz pokazują, że może ona przychodzić prosto i łatwo.

Kolejny elementem było wręczenie podziękowań partnerom i współpracownikom, czyli osobom zaangażowanym w rozwój reintegracji społecznej i zawodowej w Centrach Integracji Społecznej i Klubach Integracji Społecznej w województwie zachodniopomorskim. Byli to przedstawiciele władz lokalnych – burmistrzowie, starości wójtowie oraz radni – jak również przedstawiciele jednostek pomocy społecznej (zarówno ośrodków pomocy społecznej jak i powiatowych centrów pomocy społecznej) oraz po-

9

Wykład inauguracyjny pt.: Polityka społeczna jako podstawa rozwoju lokalnego wygłosił Antonii Sobolewski (Prezes Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o.), w którym poruszył ważne elementy rozwoju lokalnego (między innymi wskazał na zasób jakim są mieszkańcy społeczności lokalnych czy długie trwanie procesów mających na celu rozwój lokalnych). Przy okazji tego wystąpienia prowadzący przypomniał o rocznicach, które przypadają w 2015 roku, przede wszystkim o 10-leciu powstania pierwszego w województwie zachodniopomorskim Centrum Integracji Społecznej w Łobzie (na koniec panelu wprowadzającego przedstawiciele z Łobza i kilku innych CISów podzielili się swoimi doświadczeniami z początku oraz aktualnej swojej działalności) oraz 6-leciu Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwa Społecznego Sp. z o.o., które działa zarówno w regionie zachodniopomorskim jak i w całej Polsce.

Wykład inauguracyjny

Rodzina jako podstawa lokalnej polityki społecznej

Spotkania i dyskusje w czasie przerw

BIULETYN

W przerwach był przewidziany czas na rozmowy mniej oficjalne czy chwile na wywiady z zainteresowanymi Targami Aktywnych Form Pomocy mediami.

Po przerwie obiadowej uczestnicy z nowymi siłami zostali zaproszeniu do udziału w trzech równoległych panelach roboczych, gdzie zarówno była możliwość wysłuchania ekspertów i praktyków jak również była okazja by wymienić się doświadczeniami czy wejść w żywiołową dyskusję.

Chwila dla mediów (wywiadu udziela Pani Dyrektor Krystyna Wyrwicka)

10

Panel ten odbywał się na sali plenarnej Miejskiego Ośrodka Kultury a prowadziła go Pani Iwona Klimowicz z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Szczecinie. Wśród zaproszonych do udziału gości znaleźli się: Agnieszka Lisicka z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Szczecinie (poruszyła zagadnienie Zachodniopomorskiego program na rzecz rodziny), Anna Malinowska z Ośrodka Pomocy Społecznej w Policach (wskazała na relację między pracą z rodziną a pracą środowiskową), Olga Brążkowska z Centrum Integracji Społecznej SOS w Szczecinie (pokazała aspekty przeciwprzemocowe pracy z rodziną) oraz Romana Krzewicka z Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwa Społecznego Sp. z o.o. (mówiła o projekcie „Praca w posagu – model wychodzenia z bezrobocia rodzinnego na wsi”).

Panel ten był związany z pytaniem „Jaka jest korelacja między rodziną a polityką społeczną?” oraz „W jakim stopniu powinniśmy rozpocząć działania dotyczące wsparcia rodziny w ramach polityki społecznej?”. Poruszono w nim obszar działań organizacji pozarządowych, przez ośrodki pomocy społecznej do organizacji i instytucji stopnia wojewódzkiego. Podkreślono, że musimy myśleć o profilaktyce oraz o przejściu od odpowiedzialności instytucjonalnej do odpowiedzialności człowieka – rodziny traktowanej jako zasób; jako całość.

Dyskusję uczestnicy zakończyli tezą, że ludzie są ekspertami w swoim życiu i należy ich wiedzę szanować, a wszystkie instytucje, łącznie z organizacjami pozarządowymi, powinny wspierać aktywność własną osób.

Strategia rozwiązywania problemów społecznych jako determinant rozwoju lokalnego, miejsce i rola podmiotów o charakterze reintegracyjnym W tym samym czasie w sali konferencyjnej Miejskiego Ośrodka Kultury odbywał się inny panel prowadzony przez Antoniego Sobolewskiego a poświęcony rozwojowi lokalnemu. Wzięli w nim udział: Robert Żarkowski ze Stowarzyszenia Rozwoju Gospodarczego Gmin (przedstawił problematykę programowania rozwoju lokalnego), Szymon Medalion z Centrum Inicjatyw Obywatelskich ze Słupska (mówił o delegowaniu zadań organizacjom pozarządowym), Karolina Majdzińska z Instytutu Gospodarstwa Społecznego ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (wskazała na nową kategorię w lokalnej polityce społecznej jaką są koszty zaniechania), Zofia Rutkowska z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu (przybliżyła sposoby pomiaru efektu reintegracyjnego z Wielkopolski) oraz Joanna Jabłońska z Zespołu Szkół Publicznych w Radowie Małym (mówiła o edukacji jako podstawie rozwoju i reintegracji społecznej i zawodowej).

Paneliści prócz wiedzy zabrali z sobą na Targi Aktywnych Form Pomocy ważną na co dzień pogodę ducha

Generalnie dyskusja w tym panelu dotyczyła liczenia, mierzenia, planowania, edukacji i sposobów zlecania zadań organizacjom pozarządowym. Wskazano, że są to elementy podstawowe procesu reintegracyjnego i ogólnie rozwoju lokalnego. Uczestnicy prześledzili cały przebieg takiego procesu od planowania strategicznego (myślenia strategicznego) po realne działania. Podkreślano przy tym potrzebę pomiaru efektu działań reintegracyjnych. Wskazywano również w jaki sposób pokazywać, że coś się opłaca albo nie opłaca, czy też w jaki sposób wspomagać proces strategiczny. W trakcie panelu postawiono tezy, że należy zmienić sposób myślenia o problemach społecznych (zacząć traktować je jako wyzwania) i o opłacalności lokalnej polityki społecznej (skoro są już narzędzia wskazujące na fakt, że inwestycje w lokalną politykę społeczną opłacają się i zwracają w przyszłości).

Usamodzielnianie osób zależnych Moderatorem ostatniego równoległego panelu roboczego była Kamila Dębińska z Centrum Integracji Społecznej SOS ze Szczecina. Odbywał się on w sali konferencyjnej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Policach. Wśród zaproszonych do udziału gości byli: Celina Chełkowska reprezentująca Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych (mówiła o spółdzielniach socjalnych powstających przy zakładach poprawczych), Tomasz Piechowiak z Centrum Integracji Społecznej SOS w Szczecinie (przybliżył problematykę usamodzielniania podopiecznych CIS), Teresa Abram i Katarzyna Bąk z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Policach (wskazały na przykład usług asystenckich na rzecz osób niepełnosprawnych realizowanych w powiecie polickim), Brygida Borecka z Fundacji „Teatr Teatr” (omówiła doświadczenia płynące z działalności fundacji, którą reprezentuje) oraz Piotr Jaśkiewicz z Fundacji „Nauka dla Środowiska” z Koszalina (zapoznał uczestników z projektem „Wybierz przyszłość – innowacyjne narzędzia wspomagające interwencję socjalną”).

Panel był niezwykle ciekawy, bo różnorodny, szczególnie dlatego, że występowali w nim przedstawiciele organizacji pozarządowych i instytucji pomocy społecznej. Zaproszeni goście zapoznali uczestników z różnorodnymi i wartościowymi inicjatywami z zakresu resocjalizacji czy działaniami reintegracji zawodowej i społecznej. Na koniec tego panel Pani Brygida Borecka z Fundacji „Teatr Teatr” przedstawiła uczestnikom nie tylko doświadczenia fundacji w teorii, ale pozwoliła wszystkim przez chwilę stać się aktorem, co w praktyce ukazało nam tę działalność.

Uroczysty bankiet

Bankiet okazał się być odpowiednią mieszanką elementów dla ciała i ducha

Na koniec pierwszego dnia Targów Aktywnych Form Pomocy odbył się uroczysty bankiet. Jak przystało na tego typu spotkanie uczestnicy zostali zaproszeni do restauracji „Włoski Ogród” prowadzonej w Policach przez Centrum Integracji Społecznej „SOS”. Poczęstunek na tę uroczystość także został przygotowany i podany w profesjonalny sposób przy współudziale uczestników zajęć reintegracyjnych odbywających się w CIS „SOS”.

Podsumowanie paneli roboczych

Po drobnym posileniu się nastąpił czas na uroczyste wręczenie nagród i wyróżnień Ministra Pracy i Polityki Społecznej dla najlepszych podmiotów i osób indywidualnych realizujących cenne inicjatywy w zakresie aktywnych form pomocy pod tytułem: „Dobra Praktyka Aktywnych Form Pomocy za 2014 rok”.

Te szczególnie wartościowe w pracy każdego pomagającego wyróżnienia wręczali przedstawiciele przedstawicieli Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej na czele z Panią Dyrektor Krystyną Wyrwicką.

Wyróżnieni prócz podziękowań często nie mogli ukryć wzruszenia i poczucia dumy z dobrze realizowanych a docenionych inicjatyw

W trakcie bankietu odbyło się również wręczenie certyfikatu „Zakup prospołeczny” dla pierwszego podmiotu w województwie zachodniopomorskim. Certyfikat otrzymało Stowarzyszenie „SOS dla Rodziny”, co było zaskoczeniem dla Pana Prezesa, który się nie spodziewał, że właśnie przy okazji Targów Aktywnych Form Pomocy jego organizacja zostanie wyróżniona. W ten sposób województwo zachodniopomorskie dołączyło do grupy województw w Polsce, w których znajdują się podmioty certyfikowane znakiem

13

Wręczenie certyfikatu „Zakup prospołeczny” przez przedstawicieli władz regionu

BIULETYN

BIULETYN

II i III dzień Nowe Warpno 19-20.06.

2015 r.

14

Nowe Warpno znajduje się w północno-zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, na północno-zachodnim krańcu powiatu polickiego. Miasto jest malowniczo położone na Półwyspie Nowowarpieńskim oddzielającym Jezioro Nowowarpieńskie od Zatoki Nowowarpieńskiej, będącej częścią Zalewu Szczecińskiego. Półwysep należy do Równiny Wkrzańskiej. Otoczone jest lasami, jeziorami i oczywiście wodami wspomnianego już Zalewu Szczecińskiego. Tradycje i prawa miejskie mają swój początek w XIII wieku. Dotąd zresztą Nowe Warpno zachowało średniowieczny układ urbanistyczny, a na uwagę zasługują liczne zabytki: ratusz ryglowy z XVII wieku, kościół późnogotycki pw. Wniebowzięcia NMP z barokowym wyposażeniem, XVIII-wieczny kościółek pw. Św.

Huberta w dzielnicy Karszno, czy XIX-wieczny pałac w stylu neorenesansu francuskiego. Od 7 lat Nowe Warpno znane jest również z odbywających się tu corocznie Targów Ekonomii Społecznej.

Nowe Warpno oczekuje na uczestników Targów Aktywnych Form Pomocy

Kolejny dzień Targów Aktywnych Form Pomocy rozpoczął się rześkim porankiem i podróżą do niewielkiego acz urokliwego miasta – Nowego Warpna, gdzie oczekiwali na uczestników organizatorzy i dalsze ciekawe spotkania oraz inne atrakcje programu.

W ramach dwóch sesji: porannej i południowej, w zespole szkół i ratuszu przy rynku Nowego Warpna odbył się szereg warsztatów o różnorodnej tematyce.

Uczestnicy mieli dowolność w wyborze, w którym z warsztatów i w jakiej jego części będą uczestniczyć, prócz tego mogli się oni zapoznać z ofertą prezentowaną na stoiskach wystawowych podmiotów, które w praktyczny i interaktywny sposób pokazywały przykłady dobrych praktyk aktywnych form pomocy.

Wśród warsztatów sesji porannej największą frekwencją cieszyły się te poświęcone usamodzielnianiu osób zależnych, delegowaniu zadań organizacjom pozarządowym i pomiarowi zaniechania i wartości społecznej.

16

Usamodzielnianie osób zależnych Warsztat prowadziła Celina Chełkowska pracownik Ministerstwa Spraw Wewnętrznych a na Targach Aktywnych Form Pomocy reprezentująca Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych z Poznania.

Był to warsztat interaktywny, bo wzbogacony wieloma filmikami świetnie ilustrującymi omawiane treści. Dyskusja dotyczyła doświadczenia zakładania i funkcjonowania spółdzielni socjalnej przy zakładzie poprawczym. Podkreślano, że osoby będące z takich miejscach potrzebują zajęcia. Takiego dobrego, pozytywnego zajęcia, które wpisuje się w budowanie społeczności, a także odciąga młodzież od popełniania czynów nieakceptowanych.

„to [spółdzielnia socjalna – przyp. autora] ma angażować dzieciaki a nie być maszynką do zarabiania pieniędzy dla osób trzecich”

BIULETYN

Dodatkowo wskazano, że działanie takiej spółdzielni socjalnej może się świetnie wpisywać się w brak odpowiednio dostosowanych do indywidualnych potrzeb programów czy projektów tworzonych na poziomie ministerstw.

Można było również usłyszeć konstatację, że niestety takie projekty często są oderwane od doświadczeń i wiedzy płynących z praktyki codziennej działalności.

formy zajęć dla młodzieży. Często takie inicjatywy mogą powstać spontanicznie lub być „zbiegiem okoliczności’. Wśród przykładów wymieniono choćby inicjatywy polegające na zbudowaniu i przekazaniu schronisku dla zwierząt bud dla psów czy zaangażowanie w zbiórkę na rzecz zakupu wózka dla osoby z niepełnosprawnościami.

Uczestnicy włączyli się żywo w rozmowę szczególnie na temat pracy w zakładach poprawczych czy więzieniach. Pojawiło się również pytanie o istnienie i efekty resocjalizacji. Podkreślano przy tym, że w takiej pracy zgubny jest fałsz i warto włączać niezwyczajne

Kolejny warsztat dotyczył „mierzenia” i był prowadzony przez Karolinę Majdzińską ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

W trakcie warsztatu

Jak mierzyć zaniechanie i wartość społeczną projektów?

Warsztat (standardowo) rozpoczął się od zapoznania się i był prowadzony również przy użyciu narzędzi multimedialnych. W jego trakcie przestawiono koncepcję zaniechania i ogólnie potrzebę pomiaru efektów naszej działalności.

Uczestnikom zostało zaprezentowane innowacyjne narzędzie służące do szacowania kosztów zaniechania

BIULETYN

w pomocy społecznej. Sprawiło to, że było to również najbardziej szkoleniowe spotkanie. Wskazano przy tym, że takie szacunki mogą być przydatne m. in. w planowaniu strategicznym na poziomie lokalnym czy po prostu w dyskusjach z rządzącymi czy innymi praktykami.

O tym jak przekazywać, delegować realizację zadań publicznych organizacjom pozarządowym mówili Szymon Medalion (Centrum Inicjatyw Obywatelskich w Słupsku) oraz Romana Krzewicka (Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o.).

Uczestnicy chętnie dyskutowali na temat planowania lokalnych działań, Był to najdłuższy warsztat acz urozmaa szczególnie o lokalnej polityce icony wieloma ciekawymi dyskusjami społecznej i sposobach jej realizacji. na tematy przywoływane z codziennej Zauważono, że jest ona nierzadko działalności uczestników. Na początku interwencyjna, czyli działanie następuje Szymon Medalion przybliżył wypraconajczęściej jako reakcja na jakieś niepo- wany w trakcie projektu model kontrakżądane zdarzenie, problem towania społeczny. Dodatkowo usług inicjatywy, nawet te najlep- Jak delegować zadania społeczsze bywają niedostrzegane organizacjom pozarzą- nych, przez rządzących, bo nie który był są one „namacalnie” czy dowym? główwycenione. Wskazano, że nym rozwiązaniem takich sytuacji zagadmoże był pomiar wartości społecznej nieniem w trakcie warsztatu. Model ten czy stosowanie szacunków dotyczących był testowany w 17 samorządach żeby kosztów zaniechania. sprawdzić, czy faktycznie jest uniwersalny i nadaje się do użycia we wszystKonkluzją spotkania niech będzie wypo- kich możliwych miejscach, we wszystwiedź, życzenie jednej z uczestniczek: kich typach zlecania zadań Bardzo potrzebujemy strategicznego i we wszystkich obszarach. Zakłada myślenia, bo to daje daleko idące działa- on dobrze przemyślany proces dzielenia nia mobilizujące, wręcz prewencyjne się obowiązkami w samorządach, w tym przekazywanie części działań organizacjom pozarządowym.

Wśród poruszonych wątków znalazły się szczególnie różne praktyki wydatkowania środków finansowych pochodzących z tzw. kapslowego, wróciło (jak w innych warsztatach) pytanie o to jak pomagać i szczególnie jak przeciwdziałać.

W oczekiwaniu na przerwę i uczestników Targów

18

Targi to dobra okazja, aby swoimi działaniami zainteresować młode pokolenie

Także w tym spotkaniu zwrócono uwagę na wagę doboru odpowiednich wskaźników i potrzebę planowania działań. Dodatkowo omawiając praktyczne aspekty delegowania realizacji zadań podkreślono rolę partnerstw między samymi organizacjami pozarządowymi. Wspomniano przy tym o niechlubnych przykładach samorządów, które przekazując zadania publiczne organizacjom pozarządowym swoiście „pozbywają się kosztu” i potem niezbyt chętnie przekazują na ich realizację wsparcie finansowe.

W przerwie między sesjami można było się napić herbaty a przede wszystkim porozmawiać z mieszkańcami miejscowości oraz zapoznać się z ekspozycjami na stoiskach wystawowych.

W trakcie sesji południowej poruszono zagadnienia rewitalizacji, budowy lokalnych strategii oraz sposobów rozmowy z dziećmi wykorzystywanymi seksualnie.

Chwila na posilenie się

Warsztat prowadziła Romana Krzewicka (Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Przedsiębiorstwo Społeczne Sp. z o.o.), która na początku rozszyfrowała co oznacza pojęcie „rewitalizacja” i „rewitalizacja społeczna”, ilustrując przy tym swoją wypowiedź szeregiem zrealizowanych projektów. Między innymi wskazała przykłady miejscowości i społeczności Nowego Warpna czy dzielnicy Kołobrzegu – Czerwonych Koszarów.

Podkreślano, że rewitalizacja to proces, w trakcie którego trzeba kompleksowo podchodzić do problemów społecznych, ale nie tylko, bo też „ludzie musza chcieć”. Podano także przykład jak taki proces rozpocząć: Trzeba zobaczyć kto tam w ogóle mieszka. My zaczęliśmy od takiej diagnozy miejsca, bo poza tymi pięknie wyremontowanymi budynkami okazało się, że jednak nie wszystko jest takie piękne.

Wśród przykładów działań wymieniono między innymi warsztaty dla seniorów, ich współdziałanie z młodzieżą czy wspólne wyjazdy mieszkańców (tych wykluczonych jak i „normalnych”) lokalnych społeczności, które zaowocowały choćby troską o wygląd osiedla.

Doświadczenia przedstawione w trakcie spotkania i dyskusje ukazały m. in. następujące wnioski: programy rewitalizacji społecznej dużo lepiej funkcjonowały tam, gdzie nie było podziału i programy nie były kierowane tylko do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym dużo lepsze efekty rewitalizacji są wtedy, kiedy łączy się tę grupę zagrożoną wykluczeniem społecznym z normalnymi mieszkańcami.

Jak budować lokalne strategie?

Jak rewitalizować? czyli społeczna część rewitalizacji Iwona Klimowicz z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Szczecinie prowadziła warsztat poświęcony sposobom, dobry praktykom budowania lokalnych strategii. Szczególnie szeroko była dyskutowana publikacja pt. „22 kroki do strategii. Standard tworzenia i aktualizacji dokumentów planistycznych z zakresu polityki społecznej” opracowana przez Fundacje TUS z Warszawy. Pokazuje ona jak w prosty sposób przeprowadzić proces planowania lokalnie (w gminie czy powiecie) przy udziale organizacji pozarządowych i mieszkańców.

W ramach spotkania przedstawiono poszczególne elementy działań związanych z tworzeniem strategii. Zostały one poddane analizie i ubogacone wieloma przykładami z życia codziennego.

Prowadzący jak i uczestnicy podkreślali niejednokrotnie rolę strategii w kreowaniu lokalnej polityki społecznej oraz konieczność tworzenia dokumentów tego typu w sposób partycypacyjny z udziałem zainteresowanych grup (w tym właśnie mieszkańców i organizacji pozarządowych).

Jak rozmawiać z dziećmi wykorzystywanymi seksualnie?

Warsztat ten prowadziła Joanna Bierejszyk z Ośrodka Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem Stowarzyszenia „SOS dla Rodziny”. Był to bardzo kameralny warsztat, jednak taka 20

BIULETYN

frekwencja pozwoliła na jeszcze lepsze omówienie tego trudnego zagadnienia.

Uczestnikami byli praktycy pracujący na co dzień z dziećmi i młodzieżą, dlatego zrezygnowano z większości elementów multimedialnych warsztatu na rzecz dyskusji.

Najpierw poruszono kwestie ogólnie przemocy i jej odmian a także aktywności otoczenia. Stwierdzono przy tym, że zaniechanie działań, które mogą zapobiec krzywdzie dziecka, to jest to nad czym chcieliby się skupić uczestnicy tego spotkania. Podkreślono, że należy pamiętać, iż przemoc jest niezależna od tego, w jakim środowisku społecznym dziecko się wychowuje, jaki posiada status materialny.

Zauważono również, że w przypadku przemocy seksualnej, co jest zadziwiające, dzieci się tak zachowują, na pierwszy rzut oka, jak normalne dzieci.

Nie zdradzają na pierwszym spotkaniu, takich symptomów, które już od razu pokazują, że dane dziecko na pewno jest ofiarą. Z tego powodu ważne jest, aby kilkukrotne się spotkać z dziećmi, jednorazowe spotkanie jest bowiem niewystarczające.

Wśród symptomów przemocy seksualnej wymieniono takie zachowania dzieci jak wycofanie, depresję czy taki lęk, po którym widać, że dziecko coś tam ma do ukrycia. Warto też zwrócić uwagę, że także dzieci, które ogólnie mają etykietkę łobuzów mogą być ofiarami czegoś, w tym przemocy seksualnej.

Taka agresywność nie bierze się znikąd.

Dodatkowo infantylizm w przypadku dzieci dotkniętych przemocą może być sygnałem alarmowych.

Wskazano, że istnieje ogromna potrzeba mówienia o tych problemach. Powinna być ona połączona z działaniami na rzecz szerokiej, poważnej i odpowiedniej edukacji. Podkreślono, że ważne jest, aby dzieci i młodzież zostały zapoznane z takimi zasadami/ hasłami, jak: Pamiętaj, masz prawo powiedzieć nie, jak Ci się coś nie podoba. Masz prawo powiedzieć „nie” dorosłemu.

Alarmuj, gdy potrzebujesz pomocy.

Dobrze zrobisz mówiąc o tajemnicach, które Cię niepokoją.

Koniecznie pamiętaj, że twoje ciało należy do ciebie.

Intymne części ciała są szczególnie chronione.

Targi Aktywnych Form Pomocy to nie tylko miejsce poważnych spotkań i ważkich dyskusji, lecz także chwila być pokazać swoją „mniej oficjalną twarz”, skorzystać z możliwości bycia spontanicznym. W tym roku ta część Targów została wzbogacona o szereg dodatkowych atrakcji, między innymi harcerze i harcerki z Związku Harcerstwa Polskiego przygotowali dla chętnych uczestników Targów grę miejską, dzięki której można było poznać uroki regionu. Innym elementem było wydarzenie towarzyszące Targom i z nimi połączone tj.

7. Targi Dobrego Klimatu, które odbyły się kolejnego dnia tj. 20. czerwca. Uczestnicy Targów Aktywnych Form Pomocy zostali zaproszeni do udziału w tym wydarzeniu, które jest uznawane za regionalne, wojewódzkie Targi Ekonomii Społecznej.

Wydarzenie towarzyszące 7. Targi Dobrego Klimatu (Targi Ekonomii Społecznej) w Nowym Warpnie

BIULETYN

Targi Dobrego Klimatu to czas wspólnego, aktywnego działania, który od 2009 jest szczególnie świętowany i przeżywany w Nowym Warpnie. Pierwsze Targi (jeszcze pod nazwą Targi Ekonomii Społecznej – główna nazwa do 2014 r.) zostały zorganizowane wraz z nowowarpieńskimi Dożynkami i II przeglądem Filmów Społecznych. Były one dla podmiotów ekonomii społecznej z regionu idealną szansą na poznanie się, dyskusje oraz wymianę różnego rodzaju doświadczeń.

rozpoczęły swój udział w VII. Ogólnopolskich Spotkaniach Ekonomii Społecznej.

Było to pierwsze tak liczne, ogólnopolskie wydarzenie w Nowym Warpnie.

W 2013 r. w Targach Dobrego Klimatu (Targach Ekonomii Społecznej) wzięli udział przedstawiciele zarówno podmiotów ekonomii społecznej jak i osoby i instytucje je wspierające z całej Polski, które dzień wcześniej

podobnie jak drugi organizator także wpisuje się w idee przyświecające Targom Aktywnych Form Pomocy poprzez swoje liczne aktywizujące działania na rzecz społeczności lokalnych.

Bycie spontanicznym dobre u każdego

Za organizację Targów Dobrego Klimatu odpowiada głównie Stowarzyszenie „Czas Przestrzeń Tożsamość”, które w tym roku wraz ze Stowarzyszeniem „SOS dla Rodziny” do udziału w tych Targach zaprosiło uczestników Targów Aktywnych Form Pomocy. Stowarzyszenie „Czas Przestrzeń Tożsamość”

23

Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu „Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu - edycja 2011-2015”