ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ τεύχος 168

ΚΕΜΠΚΡ 558

ΚΩΔ. ΕΝΤΥΠΟΥ: 2408

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΩΝ ΛΕΣΒΟΥ

Έτος 37ο - Τεύχος 168 Ιανουάριος-Φεβρουάριος - Μάρτιος 2017

Σπύρου Δοντά 10, 117 43 Μακρυγιάννη

ΕΘΙΜΑ του τόπου μας

2

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΑ ΕΝ ΟΙΚΩ

3

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

4

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ “ΑΝΙΕΡΑ” ΙΕΡΑ

6-7

Ο ΜΗΝΑΣ ΜΑΡΤΗΣ

8-9

ΛΑΜΠΡΙΑΤΙΚΟ ΔΙΗΓΗΜΑ

10-11

Ο ΠΑΠΑ-ΖΩΓΡΑΦΟΣ

12-13

Η ΖΩΗ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΜΑΣ

14-15

ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

16-19

ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΚΕΡΑΜΙ

20

Ο ΜΠΟΥΡΜΑΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΒΗΣ

21

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

22-23

ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

24

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

26

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

27

Περιοδικό του Συλλόγου Καλλονιατών Λέσβου ΕΤΟΣ 37ο - ΤΕΥΧΟΣ 168 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ - ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: 0,02 ΕΥΡΩ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΩΝ ΛΕΣΒΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΔΟΝΤΑ 10, 117 43, ΑΘΗΝΑ Τηλ/Fax: 210 9242 492, www.takalloniatika.gr ΕΚΔΟΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΔΙΑΛΕΧΤΟΥ-ΑΓΟΡΑΣΤΟΥ ΕΦΕΣΟΥ 49-51, 17121, ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ Τηλ: 210-9324192 victoriaagorastou@gmail.com ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ - ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΜΩΡΟΥ ΕΥΕΡΓ. ΓΙΑΒΑΣΗ 73, 153 41 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τηλ: 210 6544 573, E-mail: antigon.mo@gmail.com ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΔΟΥΚΕΛΛΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 147/951522-49 (ΙΒΑΝ: GR40 0110 1470 0000 1479 5152 249) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ-ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΔΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΟΝ. ΕΠΕ 2111 844 542 - E-mail: chriscoprint@gmail.com

2017

Διανομή τροφίμων

ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ Φίλοι μας, όλα τα μηνύματα των καιρών απαιτούν συνεργασίες ανάμεσα στα χωριά, στους συλλόγους, στις τοπικές μας κοινωνίες. Θέλουμε αυτή την ανάγκη να την εκφράσουμε στο περιοδικό μας. Να μοιραστούμε με όλους εσάς τους Καλλονιάτες, αλλά και τους συγχωριανούς απ’ τα γύρω χωριά, τα προβλήματα του τόπου μας, να πούμε τις ιστορίες μας, να συζητήσουμε τις προοπτικές που ανοίγονται μπροστά μας. Στο τεύχος αυτό οι εποχές εναλλάσσονται, ο χειμώνας δίνει τη θέση του στην άνοιξη, ζωντανεύει η φύση και μαζί της τα ανοιξιάτικα έθιμα στα χωριά μας: από τα ανατρεπτικά δρώμενα του καρναβαλιού περνάμε στα έθιμα του μήνα Μάρτη, και στη συνέχεια στα πασχαλινά μας τελετουργικά, την καθιερωμένη περιφορά της βάγιας, την κακαρώνα (ή αλλού κουκούρα) δηλαδή το κάψιμο του Ιούδα, αλλά και τις κούνιες στον Χριστό… Όλοι θυμόμαστε τις γειτονιές μας τον παλιό καιρό. Σε μια τέτοια γειτονιά μας ταξιδεύει η φίλη μας στην Αυστραλία. Η μνήμη είναι η ιστορία μας. Τίποτα δεν χάνεται όσο το κρατάμε ζωντανό μέσα μας. Η παράδοση στηρίζει τον πολιτισμό του τόπου μας, κι όταν οι τοπικές κοινωνίες αναβιώνουν τις γιορτές και τα παλιά έθιμα προάγουν αυτό το κομμάτι του λαϊκού πολιτισμού, δίνουν στη νέα γενιά εφόδια να χτίσει το δικό της στέρεο οικοδόμημα. Απ’ την άλλη είναι σημαντικό να αναδεικνύουμε σύγχρονα επιστημονικά θέματα, να θίγουμε νέες όψεις του πολιτισμού μας. Φίλοι μου, χαιρόμαστε που ανταποκριθήκατε τόσο πρόθυμα στη συνεργασία σας με το περιοδικό. Νέοι συνεργάτες αλλά και παλιοί αποτελούν μια γερή ομάδα: στη λογοτεχνία, στην παρουσίαση επιστημονικών θεμάτων, στην έκθεση προβλημάτων του τόπου μας. Το κάλεσμα του περιοδικού αφορά ξεχωριστά στους νέους. Να μας στέλνουν τους προβληματισμούς, τις σκέψεις τους, τα σχέδια για το μέλλον του τόπου. Στηριζόμαστε στη νέα γενιά, στα όνειρά της, στις φιλοδοξίες της. Ας μην ξεχνάμε ότι το περιοδικό είναι η φωνή μας, όλων μας, ενωμένοι, με τις διαφορές μας, την ατομικότητά μας, και μαζί τη χαρά της επικοινωνίας, του μοιράσματος…. ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΜΩΡΟΥ - Υπεύθυνη Σύνταξης

3

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Στο πλαίσιο της ηθικής και υλικής υποστήριξης των οικονομικώς ασθενεστέρων συνανθρώπων μας και με γνώμονα την αγάπη και την αλληλεγγύη, ο Σύλλογος Καλλονιατών εν όψει της Εορτής του Πάσχα, με ομάδα εθελοντών μελών του Δ.Σ., προέβη τη Μεγάλη Παρασκευή 14 Απριλίου 2017 στη διανομή τροφίμων σε 45 οικογένειες στην Καλλονή, στα Δάφια, στην Αρίσβη, στο Κεράμι, στα Αριανά, στα Παπιανά και στη Σκάλα Καλλονής, καθώς και στον Σύλλογο “Εστία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Σίτισης Καλλονής» (ΣιτίΖω). Η συλλογή των τροφίμων πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του Ελληνικού Δικτύου Καταστημάτων “ My market - Super Market”.

Tα εν οίκω

Τ

ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΣ

ο Σάββατο 1η Απριλίου 2017, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία από το νέο Δ. Σ. του Συλλόγου Καλλονιατών μονοήμερη εκδρομή στη Σαλαμίνα. Η συμμετοχή ήταν πρωτοφανής καθώς γύρω στα 60 άτομα όλων των ηλικιών μας τίμησαν με την παρουσία τους, ενώ θα ήταν πολύ περισσότερα, εάν υπήρχε επιπλέον χώρος στο πούλμαν. Ο απώτερος σκοπός της διοργάνωσης της εκδρομής, που ήταν η σύσφιξη και εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ των Καλλονιατών που διαμένουν στην Αθήνα, στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Η εκδρομή ξεκίνησε και τερματίστηκε μέσα σε μία ατμόσφαιρα ενθουσιασμού και ικανοποίησης για όλους τους συμμετέχοντες. Το πρόγραμμα ήταν προσεκτικά σχεδιασμένο, ώστε να καλύψει τις απαιτήσεις των περισσοτέρων. Αρχικά, επισκεφθήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, όπου είχαμε την ευκαιρία να ταξιδέψουμε στο μακρινό παρελθόν, να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας και να θαυμάσουμε παλαιές παραδοσιακές ενδυμασίες από το 1962, όπλα του 1821, μεγάλη ποικιλία από λαογραφικά αντικείμενα του τόπου, έπιπλα, οικιακά σκεύη, κεραμικά, εικόνες μεταβυζαντινές. Στη συνέχεια, αφού σταματήσαμε για να απολαύσουμε τον καφέ μας σε

Εκδρομή στη Σαλαμίνα

μία πολύ προσεγμένη παραθαλάσσια καφετέρια, επισκεφθήκαμε τον Ναό του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος χτισμένος το 1806 είναι και ο παλαιότερος της Σαλαμίνας, στολίζεται από έργα του Χαλεπά και του Λεμπέση και φιλοξενεί τον τάφο του οπλαρχηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Επόμενος σταθμός μας ήταν η Ιερά Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης η οποία αναστηλώθηκε από έναν ευσεβή χριστιανό, τον Λάμπρο Κανέλλο, όταν σκάβοντας βρήκε εκεί την εικόνα της Παναγίας. Ο συγκεκριμένος μόνασε εκεί και αγιοποιήθηκε με το όνομα Όσιος Λαυρέντιος. Η Μονή αυτή διαθέτει γύρω στις 3.530 μορφές και παραστάσεις, ενώ οι μεταβυζαντινές

αγιογραφίες χρονολογούνται από το 1735. Στη διάρκεια της επανάστασης του 1821 αποτέλεσε καταφύγιο των αμάχων.

Στα Σελήνια, στο παραθαλάσσιο εστιατόριο ΒΟΤΣΑΛΑΚΙΑ, γευτήκαμε εκλεκτά εδέσματα πολύ προσεγμένα, ήπιαμε άφθονο κρασί, ακούσαμε ζωντανή μουσική, χορέψαμε, τραγουδήσαμε και περάσαμε μοναδικές στιγμές. Αφού επισκεφθήκαμε και τον Τύμβο των Σαλαμινομάχων ύψους 20 μέτρων, και θαυμάσαμε και το άγαλμα των Σαλαμινομάχων, εκεί όπου έλαβε χώρα η ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.χ μεταξύ των Ελλήνων και των Περσών, ολοκληρώσαμε την περιήγησή μας και επιστρέψαμε.

Τα νέα μέλη του Δ.Σ του Συλλόγου ΚΑΛΛΟΝΗΣ

είναι τα κάτωθι: ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βικτώρια Διαλεκτού – Αγοραστού, ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δημήτριος Κουτρουλής, ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Αντιγόνη Μώρου, ΤΑΜΙΑΣ: Βασίλειος Παπαδόπουλος, ΜΕΛΗ: Τζένη - Ιωάννα Παλαιολόγου, Σταύρος Βαλτάς, Ελευθερία Ανθούσα Καλογήρου, Χρυσάνθη Παπαγρηγορίου, Χρήστος Διαλεκτός.

4

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

?

! ? ? ? ! ? ? ! ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ Του ΑΝΤΩΝΗ ΔΟΥΚΕΛΛΗ*

Κ

ανείς δεν μπορεί να καταλογίσει ευθύνες στη σημερινή Δημοτική Αρχή για το θλιβερό και άκρως επικίνδυνο πρόβλημα της αποχέτευσης στο λεκανοπέδιο Καλλονής, που αποτελεί, ολόκληρο, ένα κατασκευαστικό έγκλημα. Έχει όμως ακέραιη την ευθύνη που δεν προχώρησε ή δεν προχωρεί στην οριστική λύση του, αν και έχει διανύσει μεγάλο μέρος της θητείας της. Οι διάφορες αποσπασματικές παρεμβάσεις στο δίκτυο δεν λύνουν το πρόβλημα, αφού η μονάδα επεξεργασίας λυμάτων είναι νεκρή. Το επιχείρημα της έλλειψης πόρων δεν πείθει, καθότι το πρόβλημα της αποχέτευσης στο λεκανοπέδιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στον δήμο και θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα στην κατανομή των κονδυλίων του προϋπολογισμού.

Αιώνιο θέμα... Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι πολλές, ξεκινώντας από πιθανές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων, καταστροφής του φυσικού περιβάλλον και αρνητικής επίδρασης στις προσπάθειας τόνωσης της τουριστικής ανάπτυξης. Επιπλέον αποτελεί τρανό παράδειγμα κακής διαχείρισης των χρημάτων του ελληνικού λαού από τις ανεύθυνο-υπεύθυνες αρχές καθώς σπαταλήθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια για ένα έργο που δεν λειτούργησε ποτέ! Μια επίσκεψη στη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων-κοντά στην αλυκή Καλλονής- θα γεμίσει απογοήτευση όποιον

αντικρύσει τα έργα της ελληνικής δημοτικής διοίκησης: σύγχρονες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων εγκαταλελειμμένες στη βορά του χρόνου και στις διαθέσεις των επιτήδειων που με μεγάλη ευκολία μπορούν να αφαιρέσουν εξαρτήματα των μηχανημάτων καθώς και διαλυμένες κτηριακές εγκαταστάσεις. Δυστυχώς το πρόβλημα αφορά στο σύνολο του έργου. Και στη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, αλλά και στο δίκτυο μεταφοράς των λυμάτων. Η προηγούμενη Δημοτική Αρχή είχε ζητήσει από τους κατοίκους να προχωρήσουν στη σύνδεση της οικιακής αποχέτευσης με τον αγωγό που περνά μπροστά από τα σπίτια τους. Ένας αριθμός κατοίκων προχώρησε σε αυτή την ενέργεια, πιστεύοντας... πως βόθροι τέλος! Αμ δε! Τα χρόνια περνούν και η περιοχή εξακολουθεί να υποβαθμίζεται, αντί να αναπτύσσεται και να προοδεύει. Απευθυνόμαστε στη Δημοτική Αρχή. Ας δει επιτέλους το σοβαρό αυτό πρόβλημα και ας δώσει λύση. Θα επανέλθουμε. *Ο Αντώνης Δουκέλλης είναι Πρόεδρος του Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Συλλόγου Σκάλας Καλλονής Η Πρόοδος

6

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΠΑΡΑΔΟΣΗ

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Τα αποκριάτικα «ανίερα» ιερά Τα εκχριστιανισμένα Ψυχοσάββατα που διαπλέκονται με το καρναβάλι και την επακολουθούσα Σαρακοστή, μπορεί να αφορούν οικείους νεκρούς, δεν είναι όμως ίσως άσχετα με τις παραδοσιακές αποκριάτικες μεταμφιέσεις των κτηνοτρόφων – αγροτών, με τις προβιές, με τα κουδούνια και με τα μουτζαλωμένα τρομακτικά πρόσωπα που θεωρούνται ότι αναπαριστάνουν δαιμονοποιημένες ψυχές νεκρών

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗ

Η

νεοελληνική αγροτική Αποκριά είναι η μόνη καθαρά εξωεκκλησιαστική λατρευτική ψυχαγωγική γιορτή, μια κορυφαία στιγμή χαράς και ανανέωσης, ένα πρόσκαιρο σταμάτημα της αμείλικτα γοργής περιστροφής του χρόνου. Στο τυπικό της περιλαμβάνει, σταθερά και εναλλακτικά, μια πλούσια σειρά από τελετουργικά θεατρικά στοιχεία με καθαρά μαγικό χαρακτήρα: φαγοπότια και μεθύσια, οργιαστικούς χορούς, μεταμφιέσεις και αλλαγές φύλων, μιμικές παραστάσεις με παρωδίες γάμου ή νεκρανάστασης, καθαρτήριες φωτιές, πρόκληση εκκωφαντικών θορύβων με κουδούνια ή άλλα ηχηρά όργανα, αισχρολογίες, χρήση γονιμικών ομοιωμάτων, αναπαραστάσεις της γενετήσιας πράξης κλπ. Μέσα στο γενικά χαοτικό κλίμα που επικρατεί στα αποκριάτικα ανταμώματα, τα «αλλιώτικα» αντικαθιστούν τα καθημερινά «δεδομένα»: η κατάχρηση αντικαθιστά τη λιτότητα, η ελαφρότητα τη σοβαρότητα, ο αισθησιασμός την εγκράτεια, η προκλητική τολμηρότητα τη σεμνοτυφία, η αταξία την τάξη. Σαν η τροπή του χρόνου σε επίπεδο κοσμικό να φέρνει και την ανατροπή του κόσμου σε επίπεδο κοινωνικό. Δεν είναι χωρίς σημασία ότι η ανοιξιάτικη αυτή γιορτή των υλικών απολαύσεων συμπίπτει χρονικά με μια περίοδο μνήμης και τιμής των νεκρών, νεκρολατρεία που πάντα εντεινόταν τη μεταβατική αυτή εποχή, συνδεδεμένη με το μύθο της αιώνιας επιστροφής. Τα εκχριστιανισμένα Ψυχοσάββατα που διαπλέκονται με το καρναβάλι και την επακολουθούσα Σαρακοστή, μπορεί να αφορούν οικείους νεκρούς, δεν είναι όμως ίσως άσχετα με τις παραδοσιακές αποκριάτικες μεταμφιέσεις των κτηνοτρόφων – αγροτών, με τις προβιές, με τα κουδούνια και με τα μουτζαλωμένα

Δύο φωτογραφίες από το αρχείο του Π. Κουτσκουδή. Αριστερά “Οι Ερευνητές της ζούγκλας” από το 1954 και δεξιά “Οι Μαύροι” του 1964.

τρομακτικά πρόσωπα που θεωρούνται ότι αναπαριστάνουν δαιμονοποιημένες ψυχές νεκρών. Αλλά και με τις κωμικές παραστάσεις που δίνουν οι αποκριάτικοι θίασοι και παρά την αυτοσχεδιαστική ελευθερία τους κρατούν σταθερά στο επίκεντρο και αναπλάθουν συνεχώς σε πολλές παραλλαγές το θέμα «θάνατος – ανάσταση». Η ιδέα του θανάτου που υποφώσκει σ’ όλη την αποκριάτικη λατρευτική δράση, της οποίας μάλιστα οι περισσότερες εκδηλώσεις με αποκορύφωμα την έξοδο της Καθαροδευτέρας διεξάγονταν στο ύπαιθρο πάνω στο νωπό χώμα, αναδεικνύει συμβολικά τη διπλή ιδιότητα της ίδιας της γης, ως υποδοχέα των νεκρών σωμάτων αλλά και ως μήτρας και τροφοδότριας κάθε μορφής ζωής. Πίσω απ’ τις μάσκες των μεταμφιεσμένων και με το πρόσχημα της διακωμώδησης, οι φαλλοφόροι ευωχούμενοι, με θεοποιημένα τα σύμβολα της ζωοποιού τους δύναμης, και οι θιασώτες τους διατυμπανίζουν τις κρυμμένες αλήθειες της ζωής στην αλογόκριτη γλώσσα του σώματος, μέσα από τον αποκαλυπτικό, τολμηρό λόγο των αποκριάτικων τραγουδιών. Ο αγέραστος εφήμερος νόμος του καρναβαλιού τα

ορίζει όλα απ’ την αρχή: ανάποδα. Σε επίπεδο «εικόνας» η ανατροπή συντελείται μέσα από την αλλαγή των μορφών, τους αήθεις τρόπους των μασκαρεμένων και τις αναπάντεχες συμπεριφορές τους, ακόμη και στο πιο αυστηρό τελεστικό πλαίσιο. Τα άτομα δεν μπορούν να καθοριστούν ούτε από το φύλο, ούτε από την ηλικία, ούτε καν από το ζωικό είδος τους. Οι άντρες γίνονται γυναίκες, οι γυναίκες άντρες, οι νέοι γέροι, οι λιπόσαρκοι χοντροί, οι φτωχοί βασιλιάδες, οι άνθρωποι ζώα, οι παπάδες σάτυροι και οι ιερουργίες φάρσες. Σ’ αυτόν τον αναστραμμένο κόσμο νομιμοποιείται η ελευθεροστομία, η ιερή βωμολοχία, η παραβίαση των πιο ισχυρών ταμπού, η βεβήλωση της ιεροσύνης, η επίδειξη της απαγορευμένης σεξουαλικότητας. Τα παράλογα εμφανίζονται ως λογικά, το ψέμα καταργεί την αλήθεια, τα αντίθετα συμβιβάζονται, οι κοινωνικοί κανόνες υποτάσσονται σε αγνοημένους φυσικούς νόμους. Άνθρωποι που δεν είναι αυτό που δείχνουν, τραγουδούν τραγούδια που δεν εννοούν αυτό που λένε. Γιατί μέσα από το παραπλανητικό μπέρδεμα

του εύθυμου, ανάλαφρου, περιπαιχτικού, θυμοσοφικού, αθυρόστομου λόγου, αναζητούν τον διφορούμενο τρόπο με τον οποίο θα εκφράσουν εύστοχα την κριτική και τη διαμαρτυρία τους για τα κακώς κείμενα, θα δηλώσουν την εφήμερη έστω εξέγερσή τους ενάντια σε κάθε καταπίεση, θα ξεσκεπάσουν και θα ομολογήσουν όλα εκείνα μπροστά στα οποία η καθημερινή ηθική εθελοτυφλεί. Αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός τέτοιου «αντικαθεστωτικού» καρναβαλιού, που αποδομεί κάθε εξουσία και φέρει έντονο το στίγμα της δριμείας κοινωνικής διαμαρτυρίας και κριτικής, είναι το καρναβάλι της Αγιάσου, που ξεχώριζε από πολύ παλιά για την εκφραστική ιδιομορφία του, την καυστική και σπιρτόζικη έμμετρη σάτιρά του, που την εκφράζουν με το ντόπιο γλωσσικό ιδίωμα οι λαϊκοί ποιητές. Η Αγιάσος είναι η Μέκκα του Λεσβιακού Καρναβαλιού, όπου συρρέουν χιλιάδες κόσμου κάθε χρόνο για να παρακολουθήσουν τις εκδηλώσεις του. Οι ρίζες του εθίμου χάνονται στα βάθη της Τουρκοκρατίας, όταν με τα μπουλούκια των μεταμφιεσμένων, που ’χαν κορυφαίο - αρχινιστή των τραγουδιών

- έναν μασκαρεμένο Μεγαλέξαντρο, σεργιάνισε στα καλντερίμια του χωριού μας το πάθος για τη λευτεριά του λαού. Μετά τη Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή και στο διάστημα του Μεσοπολέμου ύψωσε βροντερή τη φιλειρηνική - αντιπολεμική του φωνή και άρχισε να ασκεί κριτική και κοινωνικό έλεγχο.Την περίοδο της Κατοχής σατίρισε τη διαγραφόμενη συντριβή του γερμανικού ναζισμού και την επερχόμενη απελευθέρωση της πατρίδας. Την περίοδο της χουντικής δικτατορίας, παρά το γεγονός ότι δέχτηκε αμείλικτα τη δαμόκλειο σπάθη της λογοκρισίας, εντούτοις άφησε άσβηστα στη μνήμη μας κάποια από τα καλύτερα αριστουργήματα της ιστορίας του. Σήμερα εξακολουθεί να αντέχει στον ανελέητο ανταγωνισμό της τηλεόρασης και τη σαρωτική έφοδο των media στο χώρο του θεάματος και της ψυχαγωγίας και να παράγει σπουδαίο πολιτιστικό έργο. Μέσα στο διάβα ενός και πλέον αιώνα το έθιμο πέρασε από πολλά στάδια, επηρεάστηκε από μύριες καταστάσεις και συνοδοιπόρησε με την εκάστοτε ιστορική εποχή εξελικτικά. Σήμερα διατηρεί τη

7

μορφή που πήρε μεταπολεμικά: λαϊκό δρώμενο σε ανοιχτό δημόσιο χώρο με έντονα θεατρικά στοιχεία που συνδυάζει σε ολοκληρωμένη θεματική ενότητα τον έμμετρο σατιρικό λόγο με την εμφάνιση αρμάτων. Ένα είδος λαϊκού «θεάτρου δρόμου». Η θεματολογία της λαϊκής μούσας καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα. Συνήθως επιλέγεται ένας γνωστός ιστορικός ή άλλος μύθος μέσα από τον οποίο αναπαράγεται με αλληγορικό και συμβολικό τρόπο η σημερινή κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα και σατιρίζονται με παραλληλισμούς πρόσωπα και καταστάσεις της επικαιρότητας. Το καρναβάλι λειτουργεί σαν καθρέφτης της κοινωνικής πραγματικότητας. Ο ποιητής λαός δεν μασκαρεύεται απλά για να τέρψει το ακροατήριό του, αλλά και για να φρονηματίσει. Με την καυστική αθυροστομία του κάνει ενέσεις στον άρρωστο κοινωνικό οργανισμό. Δεν είναι σεμνότυφος. Χτυπά αλύπητα τα στραβά, μιλά σταράτα και ειλικρινά. Είναι τολμηρός και προφητικός. Δεν φοβάται, δεν χαρίζεται σε κανέναν. Έντονοι είναι οι δεσμοί του εθίμου με την αρχαιοελληνική πολιτιστική δημιουργία και παράδοση. Ο Καρνάβαλος είναι τραγικό πρόσωπο. Προσπαθεί να αντεπεξέλθει στα χτυπήματα της μοίρας του με τη διακωμώδηση των ίδιων των δεινών του, να βγάλει γέλιο μέσα από τον κυκεώνα των δεινοπαθημάτων του, να κάνει σκώμμα και περιγέλιο τα βάσανα της κερατοζωής του, να σαρκάσει και να αυτοσαρκαστεί, για να μπορέσει να αντέξει ψυχικά και σωματικά και τελικά να επιβιώσει! Απομεινάρια της αρχαίας βακχικής αντίληψης για τη ζωή και του αρχαίου διθυράμβου είναι και τα «τριψίματα», δίστιχα ομοιοκαταληκτικά τραγούδια που υμνούν τα γεννητικά όργανα και τη σεξουαλική πράξη, καθώς και τα «ιμτζουρώματα» αυτών που τα τραγουδούν και τα χορεύουν κυκλικά (αρχίζει ο κορυφαίος και επαναλαμβάνει ο χορός). Στοιχεία που διασώζει μέσα στο διάβα των αιώνων η προφορική λαϊκή μας παράδοση. Το Αγιασώτικο Καρναβάλι είναι ένα ζωντανό πολιτισμικό σύμβολο. Σπάνιο δείγμα της λαογραφικής μας παράδοσης σε πανελλαδική κλίμακα, που επιβιώνει χάρη στην ανιδιοτελή προσφορά και το μεράκι των Αγιασωτών.

8

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

2017

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ

Αγαπητά μας μέλη

Σ

τα χρόνια τα παλιά, που ζούσαμε στα δικά μας χώματα, ο Μάρτης είχε χαρές και απολάψεις για μικρούς και μεγάλους. Πρώτα πρώτα έφερνε το τέλος του χειμώνα, το μήνυμα του καλοκαιριού, μα δεν ήταν μονάχα αυτό. Φορτωμένος από γιορτές και συναθροίσεις είχε να μας παρουσιάσει ένα σωρό όμορφα κι ωραία απ’ την πολιτιστική παράδοση. Η φιέστα άρχιζε απ’ την παραμονή, απ’ το τέλος του Κουτσοφλέβαρου. Σύναξη μεγάλη από κοπελιές, νοικοκυρές και παιδιά. Κλωστές από χρωματιστά μπρισίμια, κόκκινες, ασημί, άσπρες, ετοιμασία μεγάλη για να κλωστεί ο μάρτης, ένα βραχιολάκι με κλωσμένα μπρισίμια με τα παραπάνω χρώματα που θα περνούσαν μικροί μεγάλοι κυρίως κοπελιές, μα αγόρια και κορίτσια από μικρή ηλικία ίσαμε μεγάλους και γριές. Μάρτη λέγαμε αυτές τις κλωσμένες κλωστές και τις φορούσαμε στο χέρι και τα παιδιά αποβραδίς της Πρωτομαρτιάς, μη λάχει και βγει την άλλη μέρα ο ήλιος και μαυρίσουμε. Σούρτα φέρτα, πατιρντί και χαρά μεγάλη το Πρωταπριλιάτικο ψέμα τότε στα χωριά μας το μάρτη μήνα τόχαμε’ αργότερα ήρθαν οι Ευρωπαίοι και μας το μετέφεραν την Πρωταπριλιά. Θάμουν δέκα μ΄έντεκα χρονώ που μ’ έστειλε η ξαδέρφη μου σε μια φίλη της να γυρέψω τ’ς κουμπότρυπας τα’ αχνάρ’. Πού να ξέρω εγώ το χαζόπαιδο –ουζούν αντάμ αχμάκ ολούρ- πως η κουμπότρυπα δεν έχει αχνάρι. Μεταβίβασα την παραγγελία κι η φίλη της με ξανάστειλε πίσω να ζητήσω απ’ την ξαδέρφη μου ολίγο «κουματέλ σιλιπνούς». Τούβλο εγώ, αφού την πάτησα, τότε ένοιωσα το χωρατό.

Ο μήνας Μάρτης

Κατά κανόνα οι αποκριές κι η Καθαρή Δευτέρα πέφτανε μες το μήνα Μάρτη. Φαγοπότι, παναγύρι και χαρές… Κάθε τόσο άλλαζε σκηνικό η παράσταση: των ψυχών, Παρασκευή και Σάββατο, της Κρεατινής, ολόκριγιας κατά τις νοικοκυρές, αποκριάς, γιορτινή ατμόσφαιρα προπαντός για μας τα μωρά κι ας ήταν η μέρα των ψυχών, ένεκα η ετοιμασία για τα κόλυβα κυρίως όμως για τον κολυβόζουμο. Μαγεία, νέκταρ ο «δεμένος» χυλωμένος μελωμένος κουλ’βόσμους. Όχι μόνον γιατί ευφραινόταν η γεύση, αλλά και το μάτι, σερβιριζόταν στις όμορφες χρωματιστές μ’ ένα σωρό πλουμιά κούπες κι η ομορφιά του εξόν απ’ τη μπόλικη γλυκιά αρτσά που την κάλυπτε παχύ στρώμα ζάχαρης με στολίσματα-ζωγραφιές από κανέλα, γαρύφαλο και μοσκοκάρυδο και καλλιτεχνικά σκορπισμένα από πάνω ξεφλουδισμένα, χρυσωμένα αμύγδαλα, σταφίδες, ροδόψιχες και άλλα, χάρμα οφθαλμών οι κούπες γλύκα κι απόλαψη το περιεχόμενο…. Όμως ο Μάρτης είχε κι άλλες πολλές χαρές, έφερνε την άνοιξη, το μπαχάρι, τις λιακάδες του, μα και τα ξεροβόρια του. Ήταν ο κατ’ εξοχήν μήνας των παιχνιδιών ύστερα απ’ τη βαρυχειμωνιά. Τα καζίκια, τα σκλαβάκια (αμπάριζα), η μακριά γαδούρα, η πρώτη ελιά, μούκος, ο πιστής. Όμως η μεγάλη χαρά των παιδιών ήταν το «φιλάντρο» αυτό που

εδώ στην Αθήνα το λένε χαρταετό, στην Καλλονή πουλί και μόνο στην Κεραμνοπαπιανούπολη λέγεται φιλάντρο, μα ήταν κι οι «ψαλίδες» που ήταν εύκολο το φτιάξιμό τους. Και τα χέρια μελανιασμένα απ’ το κρύο να κρατάν σφιχτά το κουβάρι το σπάγγο, το φιλάντρο στα μεσούρανα να «κοσκινίζει» κοντή ουρά, έβαλε το μαστοράκι και το καρδιοχτύπι μη λάχει και σπάσει και φύγει μακριά το φιλάντρο στον Πέρα μαχαλά, μην πάει στις λίμνες, στις Εννιά Καμάρες ή μέχρι του Κουμαρά τους λάκους και τρέχουμε και το κυνηγάμε.

Μα η πιο τρανή, η πιο τρελή χαρά, ήταν ο ερχομός του λέλεκα. Πρώτο δεκαήμερο του Μάρτη τώρα θα φανεί το πρώτο λελέκι, ύστερα θα φανεί να φέρει στα φτερά του και τα χελιδόνια, να του γίνει παμμουρωδικό, παμπαιδικό, γενικό από μικρούς και μεγάλους καλωσόρισμα. «Χος γκελντί εφέντη γέλεκα», καθώς τον καλωσορίζανε οι μεγάλοι. Προηγούμενα έπρεπε να περάσουν ψηλά στον ουρανό οι γερανοί, οι «ουρανοί» όπως τους λέγαμε, οι προπομποί που πρώτοι ανήγγειλαν τον ερχομό της άνοιξης πετούσαν σε σχήματα διάφορα, τρίγωνα, παραλληλόγραμμα, κωνικά, σα νάταν ο στρατός του Ναπολέοντα που έπαιρνε όλες τις προφυλάξεις γρου, γρου, γρου, οι φωνές τους ακουγόταν προχωρώντας προς τα «Λουτζάρια», προς την αλυκή όπου θα στρατοπέδευαν για

να ξεκουραστούν γιατί ήταν περαστικοί, ενώ με τα λελέκια κάναμε έξι μήνες παρέα μαζί, από Μάρτη έως Αύγουστο. Μας έφερναν τη χαρά, την άνοιξη, γέμιζαν παραπάνω απ’ τα μισά σπίτια του χωριού με τις φωλιές τους κι ακόμα πάνω στα κυπαρίσσια των Αργιανών στη συκαμιά του Κοντίνου, στο καμπαναριό του Αϊ –Γιώργη, τα πουλιά αυτά ήταν οι φίλοι μας, οι γειτόνοι μας, τα συντροφάκια μας. Μιμούμασταν τις κινήσεις τους, φτιάχναμε κι εμείς φωλιές κουβαλώντας ξύλα, πανιά, φτερά, μαλακά χόρτα, για να … μη σπάνε τ’ αυγά, που ήταν πέτρες. Μας διασκέδαζαν με τη μουσική και το θέαμα με το κροτάλισμα των ραμφών, με τους καυγάδες τους, όταν ανεπιθύμητος πατούσε τη φωλιά τους κι ύστερα το πλάκωμα των αυγών κι οι νεοσσοί. Στη φωλιά του Κοντού βγήκανε τα γιλικέλια, νάτα που τεντώνουν τα λαιμά τους κι η μάνα τους ξερνά ανάμεσα στα ραμφάκια τους την τροφή τους πούχε προηγούμενα ρίξει στη σγάρα της και αποτελείται από φίδια, βατράχια κομματιασμένα και μισοχωνεμένα, που τάπιασε στις λίμνες, στο σταλό, στ’ αλίπεδα. Το ίδιο με μας τα μωρά ίδιες λαχτάρες, ίδια χαρά είχε και μια Κεραμιώτισσα κυρά, που σιχαινόταν το χειμώνα, χαιρόταν για τον ερχομό της άνοιξης κι υποδεχόταν με την ίδια θέρμη τα αγαπημένα της πουλιά τα λελέκια. Κοκώνα Ελένη την έλεγαν οι πρόσφυγες της Ιωνίας, οι Σμυρνιές, οι Μαινεμενιές, οι Κασαμπαλιές. Νουνά στα μισά παιδιά του χωριού, απ’ το Φλεβάρη μας ειδοποιούσε:» Νάχετε το νου σας που θάρτει ο πρώτος γέλεκας, όποιος έρτει και μου το πει πρώτος θάχει ριγάλο κι άλλα δώρα. Νάρτετε να μου πάρετε τα συχαρίκια.» Και μεις, το μάτι μας να τριγυρνά πάντού, να στραβολαιμιάζουμε κοιτάζοντας τον ουρανό, οι μέρες να κοντεύουν και νάσου ένα βραδάκι, λίγο πριν βουτήξει ο ήλιος, το πρώτο λελέκι πάνω σ’ ένα γειτονικό σπίτι. Και τότε, ένα τσούρμο παιδιά πατείς με πατώ σε, μπουκάραμε στη μεγάλη ξυλένια πόρτα λαχανιασμένοι ποιος πρώτος θα αναγγείλει «Νουνά Ελένη!! Ήρτε ο γέλεκας πάνω στο διπλανό σας σπίτι!» Χαρά, συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια της μητέρας όλων των παιδιών. «Απαντέψτε με μη φύγει κανένας». Σε λίγο μια ποδιά γεμάτη από καλούδια, σύκα σταφίδες, μύγδαλα, καρύδια, μοιράζονται και σ’ όλα τα παιδιά απ’ την κυρά μαζί και τάλιρα και δίφραγκα. «παιδιά ναρθήτε τώρα πούναι καλοκαίρι να σας κουρέψω». Είχε και μηχανή κουρέματος. Τζάμπα κούρεμα.

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τα κατωτέρω θέματα: 1) Λόγω σοβαρής οικονομικής δυσχέρειαςτου ταμείου του συλλόγου, που αφορά στα λειτουργικά του έξοδα και την έκδοση του περιοδικού, παρακαλούμε όπως: α) Τακτοποιηθούν οικονομικά όλα τα μέλη του Συλλόγου. β) Όσοι διαφημίζοντα ήδη ή όσοι επιθυμούν να διαφημιστούν στο περιοδικό του Συλλόγου, να καταβάλουν τα έξοδα διαφήμισης που τους αναλογούν. Σημ. Για οποιοδήποτε θέμα κοστολογίου επικοινωνείστε με τον Σύλλογο.

2) Παρακαλούνται όσοι επιθυμούν την δημοσίευση άρθρων τους στο περιοδικό, να αποστέλλουν αυτά στο mail της κας Αντιγόνης Μώρου (antigon.mo@ gmail.com), σε ηλεκτρονική μορφή.

3) Για τυχόν παράπονα, παραλείψεις, επισημάνσεις ή υποδείξεις σχετικές με την λειτουργία του περιοδικού ή του Συλλόγου εν γένει, να απευθύνεστε στην διεύθυνση του περιοδικού ούτως ,ώστε αυτά να τίθενται υπόψιν του Διοικητικού Συμβουλίου.

Το βιβλίο με τίτλο

” ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ “

του ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ Ν. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ (Διδάκτωρ Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ) αποτυπώνει την εικοσαετή παγκόσμια εμπειρία του συγγραφέα στο εν λόγω αντικείμενο, έχοντας επισκεφτεί περισσότερα απο 40 σχετικά εργοστάσια σε όλη την υφήλιο. Εκδίδεται τον Αύγουστο στο Μαιάμι από τον Ανερικανικό εκδοτικό οίκο TAYLOR & FRANCIS Group, CRC PRESS.

9

10

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΑΤΙΚΟ Ι Ρ Π ΛΑΜ ΗΜΑ ΔΙΗΓ

2017

Παπά παιδί...

2017

11

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Του ΑΝΤΩΝΗ ΔΟΥΚΕΛΛΗ Μια εκκλησιά σε ρυθμό μονόκλιτης βασιλικής*, ήταν ο ναός που εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων του χωριού. Οι προσπάθειες του ιερέα, των επιτρόπων και των πιστών για την ανοικοδόμηση ενός μεγαλύτερου και μεγαλοπρεπούς ναού καρκινοβατούσαν, καθώς χρήματα δεν υπήρχαν και οι εργασίες είχαν σταματήσει. Μόλις είχαν προλάβει να στεγάσουν το κτήριο, αφήνοντας τα νερά της βροχής έξω. Τούτη λοιπόν η μικρή βασιλική κτισμένη πεντακόσια χρόνια πριν, είχε το δάπεδό της μισό μέτρο κάτω από τη γηκατέβαινες δυο μικρά σκαλοπάτια για να μπεις μέσα. Είχε δηλαδή μια ταπεινότητα που την επέβαλαν οι κατακτητές, για να μην παίρνουν αέρα οι ραγιάδες κάνοντας «μεγάλα και θαυμαστά έργα!». Είχε όμως και τον γυναικωνίτη της, για να τρυπώνουν οι γυναίκες, παρέα με τις κόρες τους, κρύβοντάς τες από τα μάτια των ανδρών. Όσο ταπεινή ήταν όμως τούτη η εκκλησιά, τόσο θελκτική ήταν για τους πιστούς· ήταν ας πούμε το «ιερό» του χωριού. Όπως κάθε μεγάλη πόλη είχε τον πολιούχο άγιο ή αγία, έτσι και ο Άγιος Νικόλαος ήταν ο πολιούχος του χωριού. Ο σεβασμός σ› αυτό τον μικρό ναό ήταν έκδηλός από όλους τους κατοίκους, πιστούς και...άπιστους. Όχι μόνο για τους ψαράδες, αλλά και για τους αγρότες, που μέχρι από το ζώο κατέβαιναν για να κάνουν το σταυρό τους, περνώντας έξω από την εκκλησιά. Μεγάλη γιορτή στη μνήμη του αγίου γινόταν, μέσα στο καταχείμωνο, με τους ψαράδες να έχουν τον πρώτο λόγο στην αρτοκλασία και στο συλλείτουργο με την παρουσία πάντοτε του Μητροπολίτη. Η «ιερότητα» του ναού στηριζόταν στην πλούσια ιστορία του στα μεσαιωνικά χρόνια, στην θαυματουργή εικόνα του αγίου, αλλά και στο ότι στον χώρο πίσω από το ιερό εκτεινόταν το κοιμητήριο, με φτωχούς απέριττους ξύλινους σταυρούς και μνήματα σκαμμένα στο χώμα και σκεπασμένα με χώμα. Οι βυζαντινές αγιογραφίες στους τοίχους προξενούσαν δέος στους πιστούς, κυρίως στις νυχτερινές ακολουθίες, που από το φως των κεριών οι στενόμακρες μορφές των αγίων γίνονταν επιβλητικές, γεμάτες μυστήριο! Μέσα της δεκαετίας του ‹60, Μεγάλη Εβδομάδα. Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στις δόξες του. Ασφυκτικά γέμιζε από κόσμο, από το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων, στην ακολουθία του Νυμφίου, μέχρι τη νύχτα της Ανάστασης. Στην αθρόα προσέλευση του κόσμου συντελούσε και ο ιερέας του ναού, ένας φτωχός φαμελίτης

Τούτο το περιστατικό στάθηκε το πιο σημαντικό γεγονός για όλη την επόμενη εβδομάδα. Να προσπαθήσουν μαθές να κάψουν τον παπά, έναν άγιο άνθρωπο. Ποιος ήταν άραγε ο φταίχτης; Τα στόματα κλειστά για τον φόβο της τιμωρίας. Μερικοί από τους έφηβους ήξεραν ποιος το είχε κάνει αλλά δεν μιλούσαν παπάς, που περισσότερο ήταν εργάτης και διάκονος του αγίου παρά ένας κλασικός ιερέας που απλά ακολουθούσε το τυπικό των ακολουθιών της Ορθόδοξης πίστης. Μέρα και νύχτα φρόντιζε για την ευπρέπεια του ναού και διαρκώς προέτρεπε τους πιστούς, κυρίως τους νέους, να έρθουν κοντύτερα στον Άγιο και στον Θεό. Με τις λίγες οικονομικές δυνάμεις του, μέρευε τον ανθρώπινο πόνο όπου μπορούσε! Η εκτίμηση του κόσμου ήταν απεριόριστη στο πρόσωπό του. Όλη η Μεγάλη Εβδομάδα κύλησε με κατάνυξη, με κορύφωση την Μεγάλη Παρασκευή που η περιφορά του Επιταφίου περνούσε και από τους αγρούς και από τα πλεούμενα. Η Ανάσταση στον Άγιο Νικόλα προσέλκυε πολύ κόσμο και από τα γύρω χωριά. Οι άνθρωποι ζητούσαν ψυχική ηρεμία και μετάνοια σ` αυτό το παλιό εκκλησάκι. Η πιτσιρικαρία και οι έφηβοι όμως δεν ήθελαν ησυχία και κατάνυξη, παρά φασαρίες και «πολεμική» ατμόσφαιρα. Από την αρχή της μεγάλης εβδομάδας, έψαχναν τρόπους και μέσα, για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους τη στιγμή που ο παπάς θα έψελνε το Χριστός Ανέστη. Και εδώ, ο καθείς και τα όπλα του. Οι μικροί είχαν εφοδιαστεί με τρακατρούκες που μπορούσαν να προμηθευτούν εύκολα από το μπακάλικο του χωριού και οι πιο μεγάλοι πήγαιναν για μεγαλύτερα πράγματα: σ› ένα συμπαγές στενόμακρο κομμάτι σίδερου δέκα-δεκαπέντε εκατοστών, φρόντιζαν με τη βοήθεια σιδερά, να ανοίξουν μια τρύπα, την οποία γέμιζαν με μπαρούτι, έβαζαν ένα χοντρό κομμένο καρφί μέσα και το χτυπούσαν στις πέτρινες γωνιές των σπιτιών. Αυτό ήταν το «μπαρουλότο». Ο θόρυβος ήταν εκκωφαντικός και η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι πολλά

*Οι χριστιανικές βασιλικές...

...είναι επιμήκη κτίρια που διαιρούνται εσωτερικά σε κλίτη, ή μοίρες, ή δρόμους (δρομικές βασιλικές). Τα κλίτη των βασιλικών είναι ένα, τρία, πέντε. Παλαιά υπήρχαν βασιλικές που είχαν μέχρι και εννιά κλίτη. Ο τύπος και η ονομασία της βασιλικής παραλήφθηκε από τους ειδωλολάτρες ρωμαίους (Basilica), και συγκεκριμένα από τον διαδεδομένο τύπο των μεγάλων δημόσιων πολύστηλων οικοδομημάτων των ρωμαϊκών αγορών (basilicas forences), τα οποία χρησίμευαν για εμπορικές συναλλαγές και δικαστήρια. Οι Ρωμαίοι είχαν παραλάβει αυτόν τον κτιριακό τύπο με τη σειρά τους από τους Έλληνες. Τέτοιο κτίριο ήταν η βασίλειος στοά των Αθηνών, η οποία ονομάστηκε έτσι προς τιμή του άρχοντος βασιλέως. Από αυτόν πήρε και το όνομα βασιλική. Οι χριστιανοί ονόμασαν τους ναούς αυτούς βασιλικές διότι σε αυτές λατρευόταν ο Βασιλεύς Χριστός.

ΠΗΓΗ:Βιβλιοθήκη «›ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ» -Διαδίκτυο

μέτρα μακριά. Τούτη η επικίνδυνη αποκοτιά είχε αφήσει μερικούς με λειψά δάχτυλα καθώς το σίδερο έσπαγε μέσα στην χούφτα τους και τους τραυμάτιζε σοβαρά. Αυτοί όμως αμετανόητοι. Αυτή τη χρονιά, δυο-τρεις ατίθασοι έφηβοι κατασκεύασαν ένα βεγγαλικό δικής τους επινόησης. Γέμισαν ένα χοντρό χαρτί με μπαρούτι, το τύλιξαν σαν μακρύ τσιγάρο και μετά το δίπλωσαν δυο-τρεις φορές δένοντάς το με χοντρό σπάγκο. Στην άκρη προεξείχε το φυτίλι. Ο χώρος της αυλής της εκκλησιάς, όπου ο παππάς και οι ψαλτάδες στέκονταν γύρω από το αναλόγιο για να ψάλουν το Χριστός Ανέστη, ήταν μαγευτικός. Πνιγμένος στις μυρσίνες και τις βάγες, μοσχομύριζε από λογής-λογής λουλούδια. Ο κόσμος πολύς, στριμωγμένος στο μικρό προαύλιο. Τα φώτα έσβησαν, ακούστηκε το «Δεύτε λάβετε φώς...» και σιγά-σιγά το φως των κεριών από χέρι σε χέρι δημιούργησε ένα παραμυθένιο σκηνικό κατάνυξης και ψυχικής ευωχίας. Με το που ακούστηκε το Χριστός Ανέστη από τα χείλη του παπά, καταιγισμός βεγγαλικών σκέπασε τα λόγια του και οι γυναίκες τραβούσαν δίπλα τα παιδιά τους που τρόμαζαν στη σκέψη πως ένα από αυτά τα σύνεργα του διαβόλου θα μπορούσε να τους κάψει το πρόσωπο ή τα χέρια. Ένας έφηβος, από τα σκαλοπάτια του καμπαναριού, εκσφενδόνισε ένα βεγγαλικό στην αυτοσχέδια εξέδρα που έψελναν ο παπάς και οι ψάλτες. Το βεγγαλικό, αφού βρόντηξε κάνα δυο φορές, άναψε μια μικρή φωτιά στα πόδια του ιερέα. Το φαιλόνι του πήρε φωτιά και όλοι όσοι ήταν γύρω όρμησαν να τη σβήσουν. Ο παπάς παράτησε την

ψαλμωδία και προσπαθούσε να πετάξει από πάνω του το ιερό άμφιο που λαμπάδιαζε. Τούτο το περιστατικό στάθηκε το πιο σημαντικό γεγονός για όλη την επόμενη εβδομάδα. Να προσπαθήσουν μαθές να κάψουν τον παπά, έναν άγιο άνθρωπο. Ποιος ήταν άραγε ο φταίχτης; Τα στόματα κλειστά για τον φόβο της τιμωρίας. Μερικοί από τους έφηβους ήξεραν ποιος το είχε κάνει αλλά δεν μιλούσαν. Ο παπάς οργισμένος δεν μπορούσε να συγχωρήσει το δράστη παρά μόνο αν μάθαινε ποιος είναι. Μισόλογα παιδιών άφηναν υπόνοιες γι› αυτούς που έφτιαξαν το δυνατό βεγγαλικό. Ένα απ› αυτά τα παιδιά βρέθηκε στο σπίτι του παπά εκτελώντας ένα θέλημα. Ο ιερέας, χωρίς να έχει καταπνίξει ακόμα το θυμό του, θέλησε να «ψαρέψει» το παιδί μήπως και βρει άκρη για το θλιβερό περιστατικό της Ανάστασης. Ο μικρός τα «γύριζε». Από το ένα ψέμα, πήγαινε στο άλλο. Ο θυμός του παπά είχε γίνει ανεξέλεγκτος, ήταν πάνω απ› όλα άνθρωπος. Σήκωσε το χέρι του και έδωσε ένα χαστούκι στον μικρό που τον κορόιδευε. Ο έφηβος ξέσπασε σε κλάματα και μαρτύρησε με μιας τον ένοχο: «Γιατί πάτερ με χτυπάτε; Το ράσο το έκαψε ο Σταύρος ο γιός σας. Αυτός έριξε το βεγγαλικό από το καμπαναριό..!» Ο ιερέας συγκλονίστηκε για την αδικία που διέπραξε σε βάρος του παιδιού. Το αγκάλιασε και το φίλησε. Καθώς το ξεπροβόδιζε μονολογούσε κάτω απ› τα μουστάκια του: «Καλά λένε πως, «παπά παιδί...»». Δεν απόσωσε τη φράση του, παρά συνέχισε να μονολογεί σταυροκοπούμενος: «Θού Κύριε φυλακήν τώ στόματί μου...».

12

Της ΖΩΗΣ ΚΑΤΣΙΑΜΠΟΥΡΑΠΑΠΑΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ

Μ

όνο Μιχαλάκης δεν ήταν. Αν έπρεπε να του ταιριάζει το όνομά του, τότε θα μπορούσε να αποκαλείται με το βυζαντινό Μιχαήλ . Πολύ ψηλός, λιγνός, ευθυτενής και αυστηρός, στο ύφος του σπαθάτου αρχάγγελου, λιγότερο όμορφος βέβαια. Ίσως στα νιάτα του να ήταν κι αυτός όμορφος. Εγώ τον συνάντησα στο βαθύ του γήρας και μου φάνηκε πολύ αστεία η αναφορά της συγχωριανής του «ο πάτερ Μιχαλάκης», με την οποία τον ανακαλώ στη μνήμη. Βέβαια, αυτό έχει να κάνει μάλλον με τη δική μου μνήμη, που αφορά την πρώτη μας συνάντηση. Όλοι, όπως ξεκαθάρισα αργότερα, τον ανάφεραν με το επίθετό του και απλώς οι χωριανές παρόγδευαν «Πάτερ Μιχαλάκης» την κυρία που τον αποκαλούσε έτσι, την κυρία που μου τον ονομάτισε, την κυρία που έτυχε να συναντήσω ακριβώς την ίδια ώρα με τον παπά! Ο «πάτερ Μιχαλάκης», λοιπόν, πριν γίνει «πάτερ» και αυστηρός, μαζί με τον ταϊφά των συγχωριανών του Μεσοτοπιτών έβαψε και ζωγράφισε πολλούς τοίχους και πολλά ταβάνια σπιτιών στη Σμύρνη και στον Κασαμπά, όπου έβρισκαν καλοπληρωμένη δουλειά τη δεκαετία του 1910-20. Καλλιέργησε την καλαισθησία του, απόκτησε εμπειρία με τα χρώματα και τις τεχνικές, αισθάνθηκε τον εαυτό του καλλιτέχνη. Κι όταν παντρεύτηκε τη Μαρία από τα Παπιανά και της χάρισε τον τίτλο και την άνεση της Πρεσβυτέρας, πιθανόν αποφασισμένος να εξασφαλίσει πιο ξεκούραστο ψωμί ως παπάς , αλλά και πιθανόν από κάποια κλίση προς την εκκλησία, δεν μπορούσε προφανώς να παραιτηθεί από την γνώση και την ευχαρίστηση της τέχνης του. Άρχισε να ζωγραφίζει τις ώρες που του άφηνε το λειτούργημά του άδειες. Ζωγράφιζε μυθολογικές σκηνές με κορίτσια σαν αυτά που εικονίζονται στις λαϊκές λιθογραφίες των αρχών του 20ού αιώνα, τσομπάνους με πρόβατα, ερείπια σε φανταστικά δάση,

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

2017

2017

Ο παπαΣαραντίδης

Ωστόσο, το κύριο έργο του, το καμάρι της ζωής του και η κορωνίδα της τέχνης του ήταν η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στα Παπιανά, εκκλησία που κτίστηκε επί των ημερών του, με τις προσπάθειές του, τη φροντίδα του και την καλλιτεχνική του επιμέλεια

Δεν ξέρω αν τον αγαπούσαν οι άνθρωποι στο χωριό, πέρα από τους δικούς του. Τον σέβονταν όμως, αναγνώριζαν την διαφορετική από τους πολλούς στάση του και διάθεσή του στη ζωή, έστω κι αν οι ίδιοι θα προτιμούσαν λίγο περισσότερο κοτσινέλ’.

Ο παπα-ζωγρ άφος

πορτρέτα (με αρκετή ομοιότητα προς τη φωτογραφία που αντέγραφαν) και κυρίως, τα καλύτερά του, νυχτερινές απόψεις του κόλπου της Καλλονής με το φεγγάρι να μεσουρανεί και το κύμα να στραφταλίζει. Όταν πρωτοείδα τα έργα του στους τοίχους του σπιτιού του έσκυψα κοντά σε ένα να διακρίνω την τεχνική, μου φαινόντουσαν πολύ απαλά τα χρώματα και δεν διακρινόταν καμιά πινελιά. «Λάδια χρησιμοποιείτε;», τόλμησα να εκφράσω την απορία μου. «Λάδια τα λένε τώρα οι αγράμματοι, δυστυχώς! Ελαιογραφία, ναι, μόνο ελαιογραφίες κάνω», με αποπήρε και καμάρωσε. Τις ελαιογραφίες του τις χάριζε σε συγγενείς και φίλους . Όλο το σόι στο χωριό είχαν στο καλό τους δωμάτιο την «Πηνελόπη αναμένουσα την επιστροφήν του Οδυσσέως» ( και «Χαζεύουσα το κύμα στην ακρογιαλιά της Σκάλας», όπως θα μπορούσε να είναι ένας πιο αντιπροσωπευτικός τίτλος για την εικόνα της κοπελίτσας με το ροζ φόρεμα που κάθεται αγκαλιάζοντας τα γόνατά της δίπλα στο κύμα… ) ή μια αντίστοιχη ηρωίδα. Στην κουμπάρα του την Κατσαρή

χάρισε ένα τοπίο στο δάσος με έναν ξαπλωμένο νεαρό και το κεφάλι ενός προβάτου στην κάτω δεξιά γωνία να υπαινίσσεται την ιδιότητα του βοσκού που φέρει ο εικονιζόμενος. Το είδε, λένε, η Κατσαρή και δεν πολυχάρηκε. Τσίνισε ο παπάς «κουμπάρα, δεν σου αρέσει;». Τι να πει η κουμπάρα, προτίμησε να είναι ειλικρινής «καλό είναι, παπά μου, να είχε και κομμάτι κοτσινέλ’…». Θα της φαινόταν πιο χαρούμενο με λίγο κόκκινο, βέβαια! Ωστόσο, το κύριο έργο του, το καμάρι της ζωής του και η κορωνίδα της τέχνης του ήταν η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στα Παπιανά, εκκλησία που κτίστηκε επί των ημερών του, με τις προσπάθειές του, τη φροντίδα του και την καλλιτεχνική του επιμέλεια. Διακόσμησε με φυτικά και γραμμικά μοτίβα τις επιφάνειες, ζωγράφισε όσο μπόρεσε να ζωγραφίσει στους τοίχους, απεικόνισε τους αγίους στις εικόνες. Αλλά σχεδίασε κιόλας το τέμπλο, το πάτωμα, τα πάντα. Οι τυχεροί των Παπιανών , όσοι κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν τις σφραγίδες που κατασκεύασε, έχουν στις κουζίνες

και τα καθιστικά τους τσιμεντένια ανάγλυφα δάπεδα, τα ίδια με το ιερό της εκκλησίας. Ο Μπαλιαμπάς ο μαραγκός θα έφτιαχνε κατά παραγγελία τα ξύλινα κολονοκέφαλα (τι υπέροχο αντίστοιχο του κιονόκρανου στη γλώσσα των μαραγκών!) κάποιων διακοσμητικών κιονίσκων. Τα έφτιαξε και τα παρέδωσε. Θύμωσε ο παπάς. « Μικρά τα έκανες». «Παπά μου, ορίστε και το γύψινο καλούπι που μου έδωκες να πάρω για μέτρο!». Βγήκαν ίσια στη σύγκριση. Λυπήθηκε ο καλλιτέχνης, αλλά δεν έχασε την ψυχραιμία και το τουπέ του, την βρήκε τη λύση: «ε, φαίνεται θα μάζεψε ο γύψος». Ο ίδιος αποκλειόταν να είχε υπολογίσει λάθος κι εν πάση περιπτώσει αποκλειόταν να το ομολογήσει στον τεχνίτη! Πάντως παρατηρώντας προσεκτικά, κατά τη διάρκεια αρκετών τελετών, δεν ανακάλυψα στον Άγιο Νικόλαο ποια είναι τα περίφημα μικρά κολονοκέφαλα. Να μην τοποθετήθηκαν τάχα; Λογάριαζε τον εαυτό του για καλλιτέχνη το ίδιο σοβαρά, όσο

13

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

σοβαρά ασκούσε το παπαδιλίκι. Σοβαρός, απόμακρος, ελεήμων αλλά και τιμητής των παραβατικών συμπεριφορών ο παπάς. Σοβαρός, κυνηγός του ισόρροπου και αρμονικού, του ήρεμου και παραδοσιακού στην τέχνη του ο ζωγράφος. Οι αγιογραφίες του δεν είναι σε βυζαντινό ύφος, στα πρόσωπα εννοώ γιατί στα ρούχα είναι. Δεν αντέγραψε φαίνεται τις εικόνες από τον παρακείμενο Χριστό. Δίνει στις μορφές του μια φυσικότερη εμφάνιση, αυτή που έχουν βέβαια και σε όλες τις εκκλησίες της Λέσβου που εικονογραφήθηκαν τον 19ο και 20ό αιώνα, χωρίς τη βυζαντινή ασκητικότητα. Είναι μια ζωγραφική λίγο ευρωπαϊκή, λίγο προραφαηλίτικη, με τα ροζ μάγουλα και τα όμορφα, σχεδόν παιδικά πρόσωπα των αγίων. Στα ωραία ιώδη και θαλασσιά χρώματα των ρούχων αναδύεται η καλαισθησία του και πιθανόν η τρυφερότητά του απέναντι στα πρόσωπα των αγίων. Ίσως βρήκε τρόπο να εκφράσει εκεί την τρυφερότητα που θεωρούσε πως η θέση του δεν του επέτρεπε να δείχνει ούτε στους δικούς του. Σε κείνη την επίσκεψη στο σπίτι του για να δω τα έργα του τον είχα ρωτήσει αν γνώρισε τον Θεόφιλο. Πήρε φωτιά «Ποιός, αυτός ο μπογιατζής;» και δεν θέλησε να συνεχίσει.

ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΓΕΥΣΕΙΣ

Κολοκυθάκια με ζαβογαρίδες Βάζουμε σε πλατιά κατσαρόλα τα κολοκυθάκια, τα κρεμμυδάκια και την ντομάτα σε καρέ και λίγο νερό να πάρουν λίγες βράσεις. Τον μαϊντανό και το λάδι τα βάζουμε μετά να μη χαθούν τα αρώματά τους. Τις γαρίδες τις καθαρίζουμε εκείνη την ώρα για να μη μας αδειάσουν. Αφού μαλακώσουν τα κολοκυθάκια, βάζουμε πάνω τις γαρίδες, το αλάτι, το πιπέρι για 5΄ λεπτά. Η κουζίνα γεμίζει με αρώματα του κόλπου και του κάμπου της Καλλονής. Το συνοδεύουμε με άσπρο κρασί.

Τα υλικά...

1 κιλό γαρίδες καλλονιάτικες 1 κιλό κολοκυθάκια Ι μάτσο φρέσκα κρεμμυδάκια Ι μάτσο μαϊντανό Μισό κιλό ντομάτες Λάδι Αλάτι, πιπέρι

14

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Η ΖΩΗ ΣΤΑ

Η εορτή Αγίου Γεωργίου στον Ιερό Ναό Κεραμίου

ΧΩΡΙΑ ΜΑΣ

Η εκκλησία αυτή, μία από τις ωραιότερες της Λέσβου, ανεγέρθη το 1860 στο Κεράμι. Το υπέροχο πέτρινο τέμπλο της, οι κολώνες κορινθιακού ρυθμού, οι αναγεννησιακές αγιογραφίες, οι υπέροχοι κρυστάλλινοι πολυέλαιοι, σε συνδυασμό με τον περίτεχνα κεντημένο διάκοσμο τής προσθέτουν ακόμη περισσότερη αρχοντιά και μεγαλοπρέπεια. Στις 23.4.2017 τελέσθηκε με λαμπρότητα η θεία λειτουργία της εορτής του Αγίου Γεωργίου στο Κεράμι, η οποία συνοδεύτηκε με την παρασκευή του παραδοσιακού μας "κεσκέκ".

H Διάσπαση των Δήμων Λέσβου Ο «Καλλικράτης» ήταν μια τομή στην αυτοδιοίκηση, που επιχείρησε να αλλάξει κατεστημένα συμφέροντα και αξίες. Προκάλεσε μια τεραστίων διαστάσεων αναδιανομή εξουσιών επιχειρώντας να αμβλύνει ποικίλες αδυναμίες στην τοπική αυτοδιοίκηση και να νοικοκυρέψει τα οικονομικά των δήμων. Η Λέσβος, αποτέλεσε τη μόνη περίπτωση, όπου τα πράγματα δεν λειτούργησαν καθόλου καλά. Οι τοπικές μας δυσλειτουργίες που οφείλονται και σε ενδογενείς τοπικές αδυναμίες αλλά και στο τεράστιο μέγεθος του νησιού μας κρατούν, ιδιαίτερα την Λεσβιακή περιφέρεια, καθηλωμένους εδώ και χρόνια. Παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες Δημάρχων, Αντιδημάρχων, Προέδρων και λοιπών προσώπων της διοίκησης εκλεγμένων και μη, είναι πλέον πασιφανές ότι το νησί δεν λειτουργεί επ’ωφελεία των κατοίκων του. Τα συσσωρευμένα προβλήματα και η διαχειριστική αδυναμία τόσο των πολλών προβλημάτων, όσο και των υποδομών αλλά και μιας αναγκαίας ανάπτυξης απαιτούν το σπάσιμο του δήμου Λέσβου. Η επαναχάραξη των Δήμων του νησιού θέτει ως προϋπόθεση, απολύτως αναγκαία, ΟΧΙ την απλή γεωγραφική αναδιάταξη, αλλά την δημιουργία Δήμων με δυνατότητες πολιτικής, διοικητικής, προγραμματικής, οργανωτικής και λειτουργικής αναβάθμισης. Χρειαζόμαστε ΟΤΑ οικονομικά αυτοδύναμους και λειτουργικά ανεξάρτητους ώστε με την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της αποκέντρωσης και των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων να μπορούν να σχεδιάσουν, να προγραμματίσουν, να υλοποιήσουν και να ελέγξουν τοπικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες όπως άλλωστε επιβάλλει η Ευρωπαϊκή πραγματικότητα προς όφελος των δημοτών τους. Σ΄αυτόν τον αναγκαίο αγώνα για το σπάσιμο του Δήμου Λέσβου, η συντονιστική επιτροπή καλεί ΟΛΟΥΣ ανεξαιρέτως τους διοικητικούς και πολιτικούς παράγοντες του νησιού, τους αυτοδιοκητικούς εκπροσώπους της Περιφέρειας, του Δήμου και των τοπικών κοινωνιών, τους Βουλευτές, τις συλλογικές εκπροσωπήσεις των δημοτών της Λέσβου εδώ, στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη, να συνταχθούν στον κοινό αγώνα των κατοίκων του νησιού για το σπάσιμο του δήμου Λέσβου. Η ευθύνη, για το μέλλον του νησιού μας είναι τεράστια για όλους και αφορά στην μελλοντική επιβίωση της Λέσβου και των κατοίκων της. Τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής

2017

Η ΖΩΗ ΣΤΑ

Παιδική χαρά

ΧΩΡΙΑ ΜΑΣ

Με μεγάλη μας χαρά διαβάσαμε τη δήλωση του νέου Αντιδημάρχου Έργων του Δήμου Λέσβου κου Κατσαρού, στα Νέα της Λέσβου: « Τα έργα ( για τις παιδικές χαρές) θα ξεκινήσουν άμεσα, με εργολαβίες σε κάθε πρώην Δήμο ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν. Οι νόμοι πρέπει να τηρούνται και θέλω να πιστεύω έως το τέλος του χρόνου θα έχουν ολοκληρωθεί οι παρεμβάσεις στην πλειοψηφία των κοινόχρηστων αυτών χώρων».

4 εξορμήσεις στους υγρότοπους μας

Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου ολοκλήρωσε την Κυριακή 22 Ιανουαρίου τον 1ο κύκλο σεμιναρίωνεξορμήσεων με θέμα τα πουλιά της Λέσβου. Τέσσερεις εξορμήσεις πραγματοποιήθηκαν στους υγρότοπους του βόρειου τμήματος του Κόλπου Καλλονής στις 4, 5, 6 και 22 Ιανουαρίου. Στόχος των εξορμήσεων αυτών ήταν η γνωριμία του κοινού με τα πουλιά που ξεχειμωνιάζουν στη Λέσβο και η σημασία της προστασίας τους και των ενδιαιτημάτων τους κατά τη δύσκολη γι’ αυτά περίοδο. Το πρόγραμμα εστιάζει στη γνωριμία με τον πλούτο των πουλιών της Λέσβου ακόμη και το χειμώνα (το νησί είναι δημοφιλής προορισμός για την παρατήρηση πουλιών κάθε άνοιξη και φθινόπωρο) και στην ανάγκη εξασφάλισης καταφυγίου κατά την απαιτητική γι’ αυτά περίοδο. Είναι κατάλληλο και για παιδιά (που συνοδεύονται από ενήλικα άτομα) και για όσους δεν διαθέτουν καθόλου τον απαιτούμενο εξοπλισμό ή εμπειρία, καθώς θα χρησιμοποιηθεί ο εξοπλισμός του Κέντρου (κιάλια, τηλεσκόπια, οδηγοί αναγνώρισης). Εκατομμύρια πουλιά έρχονται από βορειότερες περιοχές της Ευρώπης στον νότο, όπου επικρατούν ηπιότερες καιρικές συνθήκες κατά τους χειμερινούς μήνες, ήδη από το φθινόπωρο. Με το πολύ κρύο του Ιανουαρίου επισκέπτονται τη Λέσβο ακόμη περισσότερα που προσπαθούν

15

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

να αποφύγουν τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν συνήθως κάθε τέτοια περίοδο στη Βόρεια Ελλάδα. Κατά

τη φετινή περίοδο στα πλαίσια των εξορμήσεων παρατηρήθηκαν τόσο κοινά είδη που παρατηρούνται κάθε τέτοια εποχή στο νησί (σφυριχτάρια, καπακλήδες, βαρβάρες και άλλα είδη πάπιας, όσο και καλημάνες, βροχοπούλια, χειμωνόκιρκοι κ.ά.), αλλά και σπάνια είδη που κατέβασε ο δριμύς και παρατεταμένος φετινός χιονιάς, όπως κοκκινόχηνες, ασπρομέτωπες χήνες, νανοπρίστες, βουβόκυκνοι, αγριόκυκνοι κ.ά

Ο εορτασμός της Ζωοδόχου Πηγής στην Καλλονή Η Εκκλησία μας κάθε χρόνο γιορτάζει, την Παρασκευή της Διακαινησίμου εβδομάδος, την εορτή της Ζωοδόχου ή Ζωηφόρου Πηγής. Η εορτή αυτή καθιερώθηκε ως εξής. Στην Κων/πολη, τον 5ο αιώνα, ανευρέθη υπό του βασιλέως Λέοντος Α΄ του Θρακός (457-474) αγίασμα της Παναγίας, πλησίον του οποίου ο βασιλεύς έκτισε μεγαλοπρεπέστατο ναό αφιερωμένο στη Ζωοδόχο ή Ζωηφόρο Πηγή, δηλαδή την Παναγία μας. Η Παναγία μας ονομάζεται έτσι, γιατί δέχθηκε μέσα στα σπλάχνα της τον χορηγό και εξουσιαστή της ζωής τον Χριστό. Έτσι για το αγίασμα που ανέβλυζε συνεχώς και παρείχε ιάσεις δίπλα στο ναό δεν μπορούσε να υπάρξει καλύτερο όνομα. Τα εγκαίνια του ναού αυτού ετελέσθησαν την Παρασκευή της Διακαινησίμου εβδομάδος και έκτοτε καθιερώθηκε να γιορτάζει η Εκκλησία μας τη μνήμη των εγκαινίων αυτού του ναού κάθε χρόνο την ίδια μέρα. Έτσι και η εκκλησία της Καλλονής είχε την τιμητική της. Με την δέουσα λαμπρότητα και θρησκευτική κατάνυξη τελέστηκε η πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον εορτάζοντα Ι.Ν Ζωοδόχου Πηγής Καλλονής, χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μηθύμνης κ.κ. Χρυσοστόμου, παρουσία εκπροσώπων του στρατού, των τοπικών αρχών και πλήθους πιστών.

Βράβευση του «Λουκάνικου Καλλονής» Στο 16ο Συνέδριο μάρκετιγκ και πωλήσεωνστην Αθήνα βραβεύτηκαν γνωστές εταιρείες τροφίμων και ποτών. Ανάμεσα στους βραβευμένους ήταν και ο γνωστός επιχειρηματίας απ’ την Καλλονή Πάρης Αλεξανδρής, ο οποίος διακρίθηκε για το πιο επιτυχημένο «Λουκάνικο Καλλονής 2016».

Απολογισμός και ευχαριστίες από την ΟΛΣΑ

Την Κυριακή 26 Μαρτίου 2017, πραγματοποιήθηκε στο λιμάνι του Πειραιά, στους φιλόξενους και οικείους χώρους του πλοίου «Blue Star 1» της Blue Star Ferries, το «Μυτιληνιό Γλέντι» της Ομοσπονδίας Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής το οποίο στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία, καθώς 500 περίπου Λέσβιοι και φίλοι του νησιού βρέθηκαν στο μεγάλο ραντεβού της ΟΛΣΑ, το οποίο κράτησε αρκετές ώρες και διασκέδασε τον κόσμο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Φώτα στο γήπεδο

Συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς οι εργασίες ηλεκτροφωτισμού του γηπέδου μας στη Σκάλα Καλλονής. Σύσσωμο όλο το σωματείο «Προοδευτική Σκάλα Καλλονής» αισθάνεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει θερμά όλους σους βοήθησαν ώστε να πραγματοποιηθεί αυτό το έργο και ιδιαίτερα τον αντιδήμαρχο Καλλονής κ.Ταξιάρχη Βέρο, τον κ. Μιχάλη Ταμβακέλη καθώς και τον κ. Δημήτριο Αλεξίου.

16

Κ

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

άποια πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ, μπορεί να ξεθωριάσουν λίγο αλλά χάρη στη μνήμη των ανθρώπων αναβιώνουν. Αυτό συμβαίνει με τα παλιά έθιμα, τα τελετουργικά, τα δρώμενα και τις ιστορίες στα χωριά μας: Καλλονή, Κεράμι, Δάφια, Αρίσβη… Ο στολισμός της εκκλησίας και η περιφορά της «βάγιας»: Το έθιμο του στολισμού της εκκλησίας με τη «βάγια» θεσπίστηκε από τον 9ο αι. σε ανάμνηση της υποδοχής του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, όμως ο λαός το συμπεριέλαβε στις συνήθειές του και του έδωσε τελετουργική μορφή. Ανέλαβε να προμηθεύει στην εκκλησία τα «βάγια» και γι αυτό επιστράτευσε τις νιόπαντρες της χρονιάς με την ευχή η γονιμοποιός δύναμη που περιέχεται στα φύλλα τους να μεταδίδεται και σ’ αυτές μέσα απ’ τα «βαγιοχτυπήματα». Τη «βάγια προσβλέπει ο λαός ως φορέα δραστικής ενέργειας και την περιφέρουν από σπίτι σε σπίτι, με σκοπό τον εξορκισμό κάθε κακού και τη μετάδοση ευρωστίας στα μέλη της κοινότητας. Στο νησί μας και μάλιστα στα δικά μας χωριά το έθιμο διατηρείται εδώ και γενιές ζωντανό. Αυτός ο αγυρμός με τα κλαδιά της βάγιας με ευετηρικό σκοπό θα λέγαμε ότι αναπαριστά την αρχαία ειρεσιώνη, το θαλερό κλαδί που στολισμένο με καρπούς τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα το μετέφεραν στους δρόμους στη διάρκεια των ανοιξιάτικων εορτών. Το παιχνίδι «της κούνιας» κατάγεται απ’ την αρχαία «Αιώρα» των Αθηναίων παρθένων στα Ανθεστήρια, μια απ’ τις λαϊκότερες γιορτές που γιορταζόταν στις αρχές της άνοιξης. Με τις κούνιες συνδέονται τα ανάλογα τραγούδια (της κούνιας). Το παιχνίδι αυτό εμπεριέχει τελετουργικά στοιχεία από τη διονυσιακή λατρεία. Ο μύθος λέει πως ο Ικάριος διδάσκεται από τον Διόνυσο την καλλιέργεια του κρασιού, όμως φονεύεται απ’ τους χωρικούς που δοκιμάζοντας το κρασί νομίζουν πως τους δηλητηρίασε. Η κόρη του Ηριγόνη τον ψάχνει και, όταν τον βρίσκει νεκρό, κρεμιέται αφήνοντας κατάρα στις κόρες της Αττικής να κρεμιούνται στη σειρά. Το κακό σταματάει με χρησμό που ορίζει να στηθεί η γιορτή της «Αιώρας». Έτσι η κούνια δεν είναι απλή ψυχαγωγία αλλά συνήθεια που επικράτησε σε αγροτικές γιορτές, η οποία είχε αρχικά μαγικό χαρακτήρα και αποσκοπούσε στην επίτευξη ευφορίας, όπως όλες οι εαρινές γιορτές. Όσο για την «κακαρόνα» δηλαδή «το κάψιμο του Ιούδα» μας φέρνει στο νου την αρχαία πίστη πως ο προδότης έπρεπε ν’ αποβληθεί από την κοινότητα των πιστών. Αναζητώντας αυτή την παράδοση, μπορούμε, να αναχθούμε ως την αρχαία λαϊκή γιορτή των Θαργηλίων (Απρίλιος-Μάιος), που ήταν αφιερωμένη στον εορτασμό της προσφοράς των πρώτων καρπών, προς τιμήν του Απόλλωνα και της Άρτεμης. Το εξιλαστήριο θύμα λεγόταν φαρμακός, που στην κλασική και μετέπειτα περίοδο κατάντησε συνώνυμο βρισιάς (=κάθαρμα, λέρα). Σε περίπτωση θεομηνίας, λιμού, επιδημίας ή άλλης συμφοράς, η πόλη αισθανόταν την ανάγκη καθαρμού με ανθρωποθυσία – τα αρχαϊκά χρόνια. Συνήθως ο φαρμακός ήταν ένας κατάδικος, που ο λαός περιέφερε στους δρόμους της πόλεως, τον μαστίγωνε με χλωρά κλαδιά και τελικά τον σκότωνε. Μετά έκαιγαν το σώμα του πάνω σε κλαριά άκαρπων δέντρων και πετούσαν την τέφρα του στη θάλασσα. Στην Αρίσβη τέλος αφηγούνται την ιστορία του «μπουρμά», της βρύσης, που αποτέλεσε την αφορμή για να ιδρυθεί ένα χωριό. Γιατί δεν είναι μόνο τα έθιμα και τα αντίστοιχα δρώμενα που κρατάνε ζωντανή την παράδοση, αλλά και η μνήμη μέσα από την αφήγηση ιστοριών, παραδόσεων, μύθων. Ιστορίες και έθιμα αποκαλύπτουν την πίστη των χωριανών μας στη χαρά της ζωής, στην ελευθερία της κοινότητας, στην ευημερία της. Τη δύναμή τους να αποτρέπουν κάθε κακό για τον τόπο τους όλοι ενωμένοι κάθε άνοιξη στον αρχέγονο κύκλο του χορού και του πανηγυριού. Αυτή τη συνέχεια της παγανιστικής τελετής και της χριστιανικής γιορτής μόνο ο αγρότης και ο λαϊκός άνθρωπος είναι σε θέση να μαρτυρήσουν. Για το πώς τα φυσικά στοιχεία λειτουργούν ως θεότητες, πώς νερό, φωτιά, γη και αέρας αποτελούν και θα συνεχίσουν να αποτελούν τη μαγιά της νεότερης τελετουργίας, που οι ρίζες της όμως ανιχνεύονται στα πανάρχαια χρόνια…. Αντιγόνη Μώρου

2017

2017

17

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Ιστορίες και έθιμα από τα χωριά μας

Η περιφορά της «Βάγιας» από το Σύλλογο ‘’ΕΥΠΟΙΙΑ’’ Καλλονής

Ο

σύλλογος η ΕΥΠΟΙΙΑ, πιστός στις παραδόσεις και τα έθιμα του χωρίου μας, αναβίωσε με μεγάλη επιτυχία μετά από πολλά χρόνια το έθιμο της περιφοράς της ‹›ΒΑΓΙΑΣ››στις γειτονιές της Καλλονής ανήμερα των Βαΐων 9-4-2017. Την παραμονή, Σάββατο του Λάζαρου, τα μέλη του Δ.Σ και φίλοι του συλλόγου ετοιμάσαμε τις βάγιες στην αυλή της Ζωοδόχου Πηγής και τις μεταφέραμε στολισμένες στον Άγιο Ιωάννη. Ανήμερα στο τέλος της θείας λειτουργίας, ο ιερέας τις ευλόγησε και όλοι μαζί, μέλη του Δ.Σ, φίλοι και παιδιά περιφέραμε τις βάγιες στην Καλλονή. Η ανταπόκριση, η χαρά και η συγκίνηση των συγχωριανών μας ήταν μεγάλη. Ευχαριστήθηκαν όλοι, μπήκε η ευλογία

στο σπιτικό τους, ανταλλάξαμε ευχές να έχουμε υγεία και του χρόνου να το αναβιώσουμε και πάλι. Τη Λαμπροτρίτη ο σύλλογος η ΕΥΠΟΙΙΑ αναβίωσε για δεύτερη χρονιά το έθιμο της ‹›ΠΑΡΕΑΣ››στον Χριστό στο Μετόχι. Στις 4μ.μ έγινε ο εσπερινός με μεγάλη συμμετοχή κόσμου τόσο από την Καλλονή, όσο και από τα γύρω χωριά. Στήθηκαν κούνιες και όλοι μαζί μια παρέα απολαύσαμε τον καφέ, τα αναψυκτικά και τους λουκουμάδες, κερασμένα από τον σύλλογο ΕΥΠΟΙΙΑ. Στο ανοιξιάτικο περιβάλλον της περιοχής χαρήκαμε τη φύση και κάναμε κούνια μικροί μεγάλοι. Το Δ.Σ εύχεται σε όλους υγεία και να γιορτάσουμε και του χρόνου!

Η “Κακαρόνα” αναβίωσε στα Δάφια

Τ

α Δάφια είναι ένα μικρό χωριό, που στέκεται περήφανα στους πρόποδες του βουνού Παρθένη, στα ΒΔ της Καλλονής. Ένα μικρό χωριό που κουβαλά στα στενά σοκάκια του κομμάτια της ζωής των ανθρώπων του που τα περπάτησαν και στα νεόκτιστα σήμερα σπίτια του τα όνειρα εκείνων που επέλεξαν να κυλίσουν τα χρόνια τους στα όμορφα πλέον καλντερίμια του. Κάθε πέτρα του και μια ιστορία. Εδώ τα πρώτα μας βήματα, τα πρώτα μας γράμματα, τα πρώτα καρδιοχτύπια. Εδώ τα κόκαλα των παππούδων μας. Εδώ η μοίρα των γονιών μας. Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του χωριού, μία εκ των οποίων είναι αυτή που υποστηρίζει ότι το όνομα «Δάφια» πιθανότητα προέρχεται από το ιερό της «Δάφνιας Αρτέμιδος», που βρισκόταν στην περιοχή του τούρκικου τζαμιού, σύμφωνα με τα ευρήματα που έχουν βρεθεί. Κατά μία άλλη εκδοχή, το όνομά του προέρχεται από τη λέξη «ντάπια», που σημαίνει φυλάκιο-παρατηρητήριο. Τα Δάφια γίνονται κοινότητα στα 1918, έχοντας μεικτό πληθυσμό Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛ 18

18

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

2017

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛ 17

(χριστιανούς και μουσουλμάνους) και με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923 ανοίγει μια καινούρια σελίδα στη μοίρα των ανθρώπων τους, γραμμένη με το παράπονο και τον καημό της προσφυγιάς. Ο πληθυσμός του χωριού ενισχύεται από έναν σημαντικό αριθμό προσφύγων, οι περισσότεροι από τους οποίους κατάγονταν από το Κλισέ-κιοϊ του Δικελή. Η προσφυγιά πότισε με τον λυγμό της κάθε μικρή γωνιά που θήλαζε τη μνήμη των ξεριζωμένων, αλλά και τις δικές μας παιδικές αναμνήσεις, μέσα από τις ιστορίες που μας αφηγούνταν σαν παραμύθι τα γέρικα στόματα για τη χαμένη πατρίδα, για την κλεμμένη ζωή, για τους αγαπημένους που χάθηκαν. Ένα από τα έθιμα που χαρακτηρίζει την πολιτιστική παρουσία του χωριού στην ευρύτερη περιοχή, είναι η γνωστή σε όλους «κακαρόνα», η εντυπωσιακή φωτιά που ανάβει κάθε χρόνο το Μ. Σάββατο στο δρόμο έξω από την περίβολο της εκκλησίας. Η «κακαρόνα» ή «κουκούρα», όπως λέγεται σε άλλα χωριά, είναι ένα από τα πιο αρχαία έθιμα του πολιτισμού της Μεσογείου. Η φωτιά μέσα στην οποία καίγεται ο Ιούδας, ως τιμωρία για την προδοσία του, έχει μια πιο βαθιά ερμηνεία. Συμβολίζει την ανάγκη της μικρής κοινότητας για κάθαρση από τις πιθανές αμαρτίες του χρόνου, έτσι ώστε οι κάτοικοι να είναι έτοιμοι να δεχτούν την άνοιξη, αλλά μαζί και την Ανάσταση. Το μάζεμα των ξύλων για το άναμμα της φωτιάς γίνεται σε δύο φάσεις. Ένα μήνα περίπου πριν την Ανάσταση, οι έφηβοι του χωριού αρχίζουν να μαζεύουν από τα γύρω χωράφια τα πρώτα ξύλα που μπορούν να μεταφερθούν με τα χέρια. Και τη Μ. Πέμπτη και Μ. Παρασκευή, αναλαμβάνουν δράση οι άντρες του χωριού, που με φορτηγά και γερανούς μπαίνουν σε πιο δύσβατα σημεία για να κόψουν και να μεταφέρουν μεγάλους κορμούς δέντρων. Το στήσιμο της «κακαρόνας» αρχίζει νωρίς το μεσημέρι του Μ. Σαββάτου και το έναυσμα για το άναμμά της είναι το κάλεσμα της καμπάνας στην εκκλησία αργά το βράδυ. Η εντυπωσιακή φωτιά με τις φλόγες της να ακουμπούν τον βραδινό ουρανό, έρχεται να δέσει με το μεγαλείο της στιγμής της Ανάστασης. Η λάμψη της μαζί με τους ήχους των βεγγαλικών και το αναστάσιμο χτύπημα της καμπάνας, προκαλούν μια μυστηριακή αίσθηση ευδαιμονίας. Πλήθος επισκεπτών έρχονται κάθε χρόνο για να απολαύσουν το εντυπωσιακό θέαμα και να νιώσουν αυτήν τη μοναδική στιγμή που ο άνθρωπος υποδέχεται το Φως της Ανάστασης, μέσα από την έκσταση που του προκαλεί η επιβλητική φωτιά. Το ξημέρωμα της Κυριακής του Πάσχα, ακολουθεί τα τελευταία χρόνια παραδοσιακό γλέντι γύρω από την «κακαρόνα», με τη συμμετοχή των κατοίκων του χωριού. Τα Δάφια είναι ένα χωριό που, μέσα στην απλότητά του, δίνει το δικό του πολιτιστικό στίγμα ανάμεσα στα χωριά αυτού του ευλογημένου τόπου. Και όλοι εμείς οι Δαφιώτες, σ’ αυτό το μικρό κι ασήμαντο για πολλούς χωριουδάκι, θα βρούμε τη δική μας ανατολή, που πάντα θα μας θυμίζει κάτι από χαμένο παράδεισο.

Τα Δάφια

19

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Το έθιμο της βάγιας Όμορφα χρόνια! Όμορφες μνήμες! Ήθη και έθιμα που πάνε να σβήσουν με το πέρασμα των χρόνων.

Το κεσκέκ

Σκαλίζοντας το βιβλίο των παιδικών μου χρόνων μένω στο στόλισμα της βάγιας.

Η

παρασκευή του κεσκέκ ως έθιμο έχει έρθει από τη Μικρά Ασία και από τις αρχές του περασμένου αιώνα έχει καθιερωθεί να παρασκευάζεται την παραμονή της γιορτής του Άι Γιώργη, πολιούχου του χωριού μας, και να μοιράζεται ανήμερα, μετά το τέλος της λειτουργίας, στους προσκυνητές. Ο παλαιότερος γνωστός πρωτομάστορας του κεσκέκ στο Κεράμι Λέσβου ήταν ο συγχωριανός μας Αχιλλέας Κονδίνος και, στη συνέχεια, ο γιος του, γνωστός και αγαπητός σε όλους μας Παλαιολόγος Κονδίνος, ο οποίος φεύγοντας σχετικά πρόσφατα από κοντά μας άφησε πολλούς μαθητές, άξιους διαδόχους και συνεχιστές της παράδοσης. Στο μικρό χωριό μας το κεσκέκ φτιάχνεται κυρίως από κρέας προβάτων, λίγο βοδινό κρέας, κρεμμύδια και αποφλοιωμένο σιτάρι, ενώ σε μεγαλύτερα χωριά σφάζεται και ταύρος, το κρέας του οποίου και χρησιμοποιείται.

Το μαγείρεμα ή ψήσιμο του κεσκέκ είναι μία επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία, διότι απαιτεί πολλή Γεωργία Ανδριώτου προεργασία και αρκετές ώρες μαγείρεμα. Η διαδικασία του μαγειρέματος του κεσκέκ ξεκινά από νωρίς το απόγευμα και ολοκληρώνεται το πρωί. Σε όλη τη διάρκεια του μαγειρέματος, οι ψήστες πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση, ώστε να συμπληρώνουν με νερό τα καζάνια και με αναμμένα κάρβουνα την εστία. Στο χωριό μας τοποθετούμε σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο δώδεκα μεγάλα καζάνια και στρώνουμε στον πάτο των καζανιών σταυρωτά φρέσκα καθαρισμένα καλάμια, τοποθετώντας πάνω από τα καλάμια τα κόκαλα από

Το Σάββατο των Βαϊων, από νωρίς το πρωί, τα κορίτσια του χωριού έβγαιναν στους δρόμους με πανέρια στα χέρια και πήγαιναν στις μοδίστρες για να τους δώσουν χρωματιστά κομμάτια ύφασμα, που θα τα έκοβαν σε κορδελάκια για να στολίσουν τη βάγια. Η βάγια ήταν δουλειά των αγοριών. Έκοβαν ένα πολύ μεγάλο και φουντωτό κλαδί βάγιας και το πήγαιναν στην εκκλησία. Εκεί τα κορίτσια τη στόλιζαν με τα πολύχρωμα κορδελάκια. Τη μέρα των Βαϊων μετά τη λειτουργία, αφού την ευλογούσε ο παπάς, την έπαιρναν τα αγόρια στον ώμο και τη γύριζαν σε όλα τα σπίτια του χωριού ψάλλοντας «Την κοινή Ανάσταση».

Τα Δάφια προετοιμάζονται για την “Κακαρόνα”

τα πλευρά των προβάτων (πνακίδες). Στη συνέχεια στρώνουμε από πάνω τους το λεγόμενο «τσεμπέρι»(λεπτός λιπώδης υμένας γύρω από τα σπλάχνα ζώου), μετά προσθέτουμε καθαρισμένα και λεπτοκομμένα κρεμμύδια και κατόπιν το κρέας, το οποίο είναι σε μεγαλύτερη ποσότητα πρόβειο και σε μικρότερη μοσχαρίσιο. Πάνω από τα κρέατα τοποθετούμε αποφλοιωμένο σιτάρι και προσθέτουμε νερό. Τα καζάνια τα βάζουμε να σιγοβράσουν σε λίγη φωτιά και συχνά ο «μάστορας» προσθέτει καυτό ζωμό στο κάθε καζάνι, ο οποίος προέρχεται από τα κόκαλα των ζώων, που βράζουν σε άλλο καζάνι, το οποίο ονομάζεται «γιντέκ-ι». Το μείγμα αυτό το αφήνουμε για 12 ώρες να σιγοβράσει και μετά αφαιρούμε τα καλάμια και τα κόκαλα, που είχαμε τοποθετήσει στον πάτο των καζανιών. Για να ελέγξουν οι ψήστες αν το φαγητό είναι έτοιμο, χρησιμοποιούν μόνο έναν στενό μπλάστρι, που τον

Έκοβαν ένα κλαδάκι βάγια και το έδιναν στη νοικοκυρά του σπιτιού. Το κλαδί αυτό έμπαινε στο εικονοστάσι για όλο τον χρόνο. Στο τέλος δίνανε ευχές για το σπιτικό: «Χρόνια πολλά εν ονόματι του Κυρίου δομ’ τα’ αυγό να φύγω». Η πλατεία του Κεραμίου

χώνουν μέσα στο καζάνι κάθετα για να δουν αν φτάνει εύκολα στον πάτο του καζανιού, δηλαδή αν έγινε το κρέας. Την επόμενη ημέρα, αφού το φαγητό είναι έτοιμο, το κατεβάζουν από την φωτιά, προστίθεται το αλάτι και αρχίζει το ανακάτεμα με ξύλινο κόπανο, χρησιμοποιώντας και αναδευτήρα, ώστε να ξεχωρίσει το κρέας από τα κόκαλα και να ανακατευτούνε όλα τα υλικά (κρέας, κρεμμύδι και σιτάρι ), δημιουργώντας έτσι ένα παχύρευστο χυλό. Τέλος αφού αγιαστεί από τον ιερέα, το κεσκέκ θα μοιραστεί στους παρευρισκομένους. Χρήστος Διαλεκτός

Τα καλάθια ήταν δύο. Στο ένα έμπαιναν τα αυγά για το σπιτικό του παπά και στο άλλο τα κεράσματα των παιδιών. Αν έπεφταν και σε καμιά γαλαντόμα, έπαιρναν και καμιά δραχμή που θα τη μοιραζόταν. Ό,τι απόμενε απ’ τη βάγια το πήγαιναν στην εκκλησία για να το κάψουν το Μεγάλο Σάββατο στην κουκούρα. Με ευχή για «Καλή Ανάσταση» αποχωρούσαν χαρούμενοι που οι ίδιοι έγιναν προάγγελοι του μηνύματος της ανάστασης του Χριστού… Βικτωρία Διαλεκτού

20

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΤΟ ΌΝΟΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΎ ΈΧΕΙ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΌΤΗΤΑ ΌΤΑΝ ΕΚΕΊ ΈΦΤΙΑΧΝΑΝ ΚΕΡΑΜΙΔΙΑ

Έ

χοντας αφήσει πίσω την Καλλονή, και πριν φθάσω στον γραφικό κόλπο της Σκάλας, στέκομαι μπροστά στον πλάτανο που κατέχει δεσπόζουσα θέση στην μικρή πλατεία του Κεραμίου που αποτελεί έναν από τους επτά οικισμούς της Καλλονής. Το όνομα του χωριού έχει ταξιδέψει στο παρόν από την αρχαιότητα, όταν οι κάτοικοι του επιδίδονταν στην κατασκευή κεραμιδιών και πιθαριών πολλά από τα οποία ακόμα στολίζουν τις αυλές κάποιων σπιτιών. Το όμορφο και ήσυχο αυτό χωριό με τους καθαρούς δρόμους σε απόλυτη ευθεία, έχει μείνει άθικτο από το άγγιγμα του χρόνου καθώς τίποτα δεν έχει αλλάξει από παλιά ούτε στην διάταξη και το ύφος των κτισμάτων αλλά ούτε και στην όψη τους, ώστε και τα συναισθήματα που κάποτε γεννήθηκαν εδώ, να διατηρούν την φρεσκάδα της νιότης τους. Δίπλα στον γέρικο πλάτανο, από το 1733 στέκει αγέρωχο το λιθόκτιστο εκκλησάκι του Αγίου Γιάννη, που παρά τις φθορές της ηλικίας και το μικρό του μέγεθος, διατηρεί ανέγγιχτη την αίγλη και την κομψότητα του. Συνεχίζοντας, βλέπω το μοναδικό καφενείομεζεδοπωλείο του Μιχάλη όπου συχνάζουν πολλοί από τους κατοίκους του χωριού, άνθρωποι ιδιαίτεροι, ζεστοί

2017

Αρίσβη: Ο μπουρμάς της ανεξαρτησίας

Η

Αρίσβη από το 1926 που κατοικήθηκε από πρόσφυγες μέχρι και το 1929 δεν λειτουργούσε σαν αυτοδύναμη κοινότητα, αλλά σαν συνοικισμός Τζουμαϊλή της κοινότητας Καλλονής. Οι γάμοι, οι βαπτίσεις και οι κηδείες γίνονταν στην Καλλονή, αφού ούτε εκκλησία υπήρχε ούτε νεκροταφείο.

Βόλτα στο Κεράμι και φιλόξενοι που δένουν απόλυτα με την φυσιογνωμία του χώρου. Ακολουθώντας το δρομάκι απέναντι από τον Άγιο Γιάννη, προχωρώντας στα ενδότερα του χωριού, προσπερνάω παραδοσιακά πέτρινα σπίτια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής με ψηλές σιδερένιες καγκελόπορτες, μεγάλες αυλές, νοικοκυρεμένες, γεμάτες από λουλούδια και δέντρα με πολλά χρώματα, αρώματα και μνήμες. Ακόμα όμως και κάποια μισοερειπωμένα σπιτάκια κάτι έχουν να πουν. Σ’ αυτό το χωριό, όλα είναι τόσο αρμονικά δεμένα μεταξύ τους που μοιάζουν σαν να έχουν κεντηθεί σε καμβά, σαν να έχουν βγει από τις σελίδες παραμυθιού. Φθάνω στην πέτρινη επιβλητική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Ανάβω

ένα κερί και θαυμάζω το πέτρινο τέμπλο και τις αναγεννησιακές αγιογραφίες που λάμπουν υπό το φως των καλαίσθητων κρυστάλλινων πολυελαίων. Είναι μία από τις ωραιότερες εκκλησίες της Λέσβου. Βγαίνοντας έξω, συνεχίζω ευθεία, στην άκρη του χωριού προς τις μεγάλες εκτάσεις που σφύζουν από ελιόδεντρα και άλλες καλλιέργειες. Αυτός είναι ο τόπος μας και είναι Εύφορος και Ευλογημένος! Ξαναπερνώντας έξω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, εύχομαι αυτή η εικόνα από το χωριό που αφήνω πίσω μου να είναι πάντοτε μπροστά μου και να ορίζει το μυαλό και τα όνειρα μου. Γώγου Παν. Ροδόκλεια

21

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Αφορμή για την “ανεξαρτητοποίηση” της Αρίσβης αποτέλεσε ένας μπουρμάς, μια βρύση δηλαδή. Αρχές καλοκαιριού του 1929, με την εκκλησία του χωριού σχεδόν ολοκληρωμένη, σπάει ο μπουρμάς της μοναδικής βρύσης στην πλατεία του χωριού. Ο Παναγής Κεραμιδάς διηγείται με γλαφυρότητα το γεγονός. «Οι γυναίκες και όλοι μας που παίρναμε νερό γινόμαστε μούσκεμα, γυρέψαμε απ΄ την Καλλονή ένα μπουρμά και δεν μας έδωσαν. Δεν έχουμε μπουρμά για το Τζουμαϊλή τους είπαν απ΄ την κοινότητα Καλλονής. Ε αυτό ήταν. Ξεσηκώθηκαν και απαίτησαν κάτω από τον πλάτανο τη δική τους κοινότητα. Φωνή λαού, οργή θεού. Αυτό ήταν, τα κατάφεραν. Μια επιτροπή πήγε στη Νομαρχία και ξεκίνησαν οι διαδικασίες. Στις αρχές του Σεπτέμβρη του ΄29 έγινε με βούλα και σφραγίδα η Κοινότης Τζουμαϊλή με πρώτο πρόεδρο τον Νικόλαο Κεραμιδά». Από το 1ο βιβλίο αποφάσεων του Κοινοτικού Συμβουλίου αντιγράφω: «Εν Τζουμαϊλή σήμερον την 5ην του μηνός Δεκεμβρίου του έτους 1929… το Κοινοτικόν Συμβούλιον ακούσαν τον πρόεδρον και λαμβάνων υπ’ όψιν του το ως άνω διάταγμα

αποφασίζει όπως η κοινότης έχουσα σήμερον ιστορικήν σημασίαν και κειμένη πλησίον της παλαιάς Αρίσβης μετονομασθεί από το ξενόφωνον όνομα Τζουμαϊλή εις Νέαν Αρίσβην και αναθέτει εις τον πρόεδρον την ενέργειαν των δεόντων.» Με προσωπική εργασία των προσφύγων σε μικρή απόσταση από τη θέση του τζαμιού, ολοκλήρωσαν το χτίσιμο της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων. Κουβάλησαν με το κάρο παλιά κεραμίδια, που τους χάρισε το μοναστήρι του αγίου Ιγνατίου και κρέμασαν ένα σιδερένιο τούρκικο μισοφέγγαρο στον διπλανό ευκάλυπτο για σήμαντρο της εκκλησίας. Τα εγκαίνιά της έγιναν την 1η Νοεμβρίου 1929 και αποτέλεσαν μεγάλο γεγονός. «Ήρθε κόσμος και ντουνιάς, πρόσφυγες από τα γύρω χωριά και τους μουσαφιρέψαμε στα σπίτια μας. Ήρθε και ο Δεσπότης, παπάδες και ψαλτάδες. Χτυπούσαμε συνέχεια το σήμαντρο. Με δανεικά καζάνια φτιάξαμε κεσκέκ και το μοιράσαμε, κάτω απ’ τον πλάτανο, στον κόσμο.» Όλα λοιπόν έγιναν για ένα για έναν «Μπουρμά»; Ασφαλώς όχι. Η σπασμένη κάνουλα στη μέση του χωριού ήταν απλά η αφορμή. Θα συμβολίζει όμως πάντα την αδιαπραγμάτευτη απαίτηση των ελεύθερων ανθρώπων να ορίζουν τη μοίρα τους, με έναν συμβολισμό επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε. Μόνο που τώρα τον μπουρμά τον ζητούμε …40 χιλιόμετρα ανατολικότερα. Θα μας τον δώσουν άραγε; Αργύρης Π. Κεραμιτζής

22

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

2017

Πέντε συμβουλές για το καλοκαίρι

Ομιλία για την ' Ημέρα της Γυναίκας'' από την Αντιπρόεδρο του συλλόγου ' Η ΕΥΠΟΙΙΑ'' H Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας είναι μια μέρα ορόσημο που καθιερώθηκε για να τιμήσει την προσφορά μας στην ανάπτυξη και ευημερία της κοινωνίας. Η γυναίκα έχει σημαδέψει ανεξίτηλα τις σελίδες των σύγχρονων ποιητών που έγραψαν προς τιμήν της αμέτρητα ποιήματα που ένα απ’ αυτά θα σας διαβάσω τώρα....του Γιάννη Τζήκα. Γυναίκα μάνα / γυναίκα παραμάνα / Γυναίκα του ελέους και του χρέους / Γυναίκα του έρωτα του πάθους / Γυναίκα των ονείρων / Γυναίκα η δική σου και του άλλου / Γυναίκα πέτρα του σκανδάλου / Γυναίκα το μισό του ουρανού / Γυναίκα της σκοτεινής πλευράς του φεγγαριού. ''Πυρ, Γυνή και Θάλασσα''. Τρεις συμβολικές λέξεις, τρεις αιώνιες γενεσιουργικές έννοιες, τρία κυρίαρχα στοιχεία της ζωής, που από την εποχή του αρχαίου ποιητή Μένανδρου τα έβλεπαν σαν τρία φοβερά κακά του κόσμου. Οι σύγχρονοι ποιητές και λογοτέχνες τους έχουν δώσει άλλη διάσταση και μεταφράζουν την φωτιά σε Έρωτα, την θάλασσα πηγή ζωής και την γυναίκα το αιώνιο μέσο για την έκφραση της ζωής. Η γυναίκα, η γέννηση, η γέννα, η μάνα είναι λέξεις γεμάτες μυστήριο, που δηλώνει έλξη, ένωση, συνέχεια, διαιώνιση, στοργή, προστασία και αγάπη. Η σημερινή γυναίκα είναι τελείως διαφορετική από εκείνη των προηγούμενων 10ετιών, που οι μορφωμένες και επαγγελματικά επιτυχημένες αποτελούσαν εξαίρεση. Σήμερα η γνώση, η επιδεξιότητα, ο δυναμισμός, η ανεξαρτησία δεν αποτελούν χαρακτηριστικό μόνο των ανδρών. Η σύγχρονη γυναίκα κατάφερε να σπάσει τα δεσμά της και να κυνηγήσει τα όνειρα, τις φιλοδοξίες της και έτσι να προσφέρει στην κοινωνία και στον εαυτό της. Είναι σύζυγος, σύντροφος, μητέρα που μεταφέρει αρχές και αξίες στα παιδιά της, επαγγελματίας αλλά και γυναίκα! «Οι γυναίκες είναι ικανές από το μηδέν να κάνουν τα πάντα», έλεγε ο Ντοστογιέφσκι. Η πολυπλοκότητα των ρόλων καθώς και η επιτέλεση των οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων με επιτυχία αποτελεί τον καθημερινό Γολγοθά της εργαζόμενης μητέρας. Η εργαζόμενη γυναίκα- μητέρα εκτός από τα υλικά και ηθικά οφέλη που έχει ταυτόχρονα βιώνει και συναισθήματα άγχους και ενοχής απέναντι στην οικογένειά της. Έρευνες αναφέρουν ότι οι μητέρες που εργάζονται και που είναι ικανοποιημένες με τον ρόλο τους και δεν βιώνουν αμφιθυμικά συναισθήματα αποτελούν θετικά πρότυπα για τα παιδιά τους. Η γυναίκα στις παραδοσιακές κοινωνίες εργαζόταν πάντα. Κάθε νοικοκυριό ήταν μια μικρή παραγωγική μονάδα, στην οποία μετείχαν όλα τα μέλη της οικογένειας. Η γνώμη των ειδικών για την εργασία της μητέρας αλλάζει κάθε 10ετία. Άλλοτε αναφέρουν ότι η απουσία της μητέρας από το σπίτι έχει αρνητικές συνέπειες στη ψυχολογία των παιδιών τους και αποδίδουν κάθε πρόβλημα των παιδιών από μαθησιακές δυσκολίες μέχρι παραβατική συμπεριφορά στη μερική απουσία της μητέρας τους από το σπίτι. Και άλλοτε απενοχοποιούν την εργασία της μητέρας και κάνουν λόγο για τη σημασία του «ποιοτικού χρόνου» που αφιερώνει η εργαζόμενη μάνα στα παιδιά της. Φαίνεται ότι οι απόψεις των ειδικών αλλάζουν σύμφωνα με τις μεταλλασσόμενες ανάγκες της κοινωνίας και όχι πάντα με γνώμονα το ίδιο το παιδί. Οι σύγχρονες έρευνες αναφέρονται στην ποιότητα της γονικής φροντίδας που συμβαίνει ανεξάρτητα από το αν η μητέρα εργάζεται ή όχι και επικεντρώνονται στην ανάγκη που έχει το παιδί για τρυφερότητα και σταθερότητα μέσα από τις σχέσεις του με τη μητέρα του και τον πατέρα του και τα άλλα σημαντικά γι' αυτό πρόσωπα. Όπως η ανάγκη του παιδιού για τροφή δεν είναι διαρκής, έτσι και η ανάγκη για την παρουσία της μητέρας του δεν είναι συνεχής. Πολλές έρευνες δείχνουν ότι η ψυχολογική κατάσταση της εργαζόμενης μητέρας είναι καλύτερη απ’ αυτή της μη εργαζόμενης, η οποία παρουσιάζει τα περισσότερα συμπτώματα ψυχικής δυσφορίας. Η ευτυχία της οικογένειας βασίζεται στη γυναίκα- μητέρα. Οι ιδιαιτερότητες του ρόλου της χρειάζονται προσοχή. Μια ευτυχισμένη μητέρα είναι η καλύτερη προϋπόθεση για την ευτυχία, λειτουργικότητα και δύναμη της οικογένειας.

23

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

1 Η ανεπαρκής πρόσληψη νερού μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση και πτώση ηλεκτρολυτών. Ιδιαίτερη προσοχή σε όσους αθλούνται.

2 Κατανάλωση αναψυκτικών και έτοιμων χυμών: Δεν ξεδιψούν ουσιαστικά, είναι πλούσια σε σάκχαρα, η κατανάλωση τους αυξάνει την επιθυμία για περισσότερη πρόσληψη. Πρέπει να αντικατασταθούν με φρέσκα φρούτα, λαχανικά καi τους χυμούς τους.

3 Τα παγωτά: Δροσίζουν, αλλά προσοχή περιέχουν σάκχαρα, είναι λιπογόνα, είναι πλούσια σε συντηρητικά, χρωστικές καi άλλα πρόσθετα. Προτείνεται η κατανάλωσή τους με μέτρο.

4 Μπύρα, ούζο, τσίπουρο κλπ: Αυξάνουν τον κίνδυνο αφυδάτωσης, φουσκώνουν, προσθέτουν κιλά. Επιβάλλεται η κατανάλωσή τους με μέτρο και προσοχή.

5Τροφικές δηλητηριάσεις: Η ζέστη αλλοιώνει τα τρόφιμα τα οποία, ειδικά το καλοκαίρι, πρέπει να διατηρούνται στη ψύξη. Προσοχή στα κέντρα εστίασης και στο έτοιμο φαγητό.

Βιταμίνη D: Για αιώνια νεότητα και ομορφιά Της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ ΜΠΡΟΥΜΗ - ΜΙΝΩΤΟΥ*

Η

βιταμίνη D, βιταμίνη του ήλιου(όπως ονομάζεται), μας αποκαλύπτει συνεχώς τα οφέλη της, μετά από σημαντικές πρόσφατες και νυν επιστημονικές μελέτες. Η βιταμίνη D, η ορμόνη του ήλιου, είναι πηγή αιώνιας νεότητας και ομορφιάς. Είναι λιποδιαλυτή γι’ αυτό βρίσκεται σε τροφές πού περιέχουν καλά λιπαρά. Η βιταμίνη D είναι το ελιξίριο της νεότητας, έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει την μυϊκή μάζα, τις αθλητικές επιδόσεις των ατόμων και είναι ισχυρός και σημαντικός αντιγηραντικός παράγων. Οι πιο σημαντικές βιταμίνες D για τον άνθρωπο είναι η D3 (cholecaliferol) και η D2 (ergocalciferol). Η σύνθεση της D3 γίνεται, όταν η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία (UVB) συγκεκριμένου μήκους κύματος διασπά παράγωγο της χοληστερόλης που βρίσκεται στο δέρμα. Η VitD που συντίθεται στο δέρμα ή προσλαμβάνεται από τις τροφές είναι ανενεργή και ενεργοποιείται ενζυματικά στο συκώτι και στα νεφρά. Το 80-90% των αναγκών μας σε

βιταμίνη D το παίρνουμε από τον ήλιο και το υπόλοιπο από τροφές, όπως τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλες,σκουμπρί,σολωμός, κ.λπ.), κρόκος αυγού, πλήρη γαλακτοκομικά, συκώτι, βοδινό δηλ. μοσχαρίσιο κρέας, βούτυρο, μουρουνέλαιο, κλπ. Η επάρκεια της βιταμίνης D στον ανθρώπινο οργανισμό προσδιορίζεται με βιοχημική μέτρηση της hydroxyvitamineD η 25(OH)D στο αίμα. Η εξέταση πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα και σε όμορες χώρες, παρόλη την ηλιοφάνεια, έχουμε αυξημένη ανεπάρκεια της βιταμίνης D και ειδικά σε άτομα άνω των 60 ετών. Η σύνθεση της βιταμίνης D από τον ήλιο δυσχεραίνεται λόγω της αυξημένης ποσότητας μελανίνης στο δέρμα (σκουρόχρωμες επιδερμίδες), λόγω του ότι αποφεύγουμε τελείως τον ήλιο (αν και 10 -15 λεπτά έκθεσης κυρίως του προσώπου, λαιμού, και χεριών αρκούν την ημέρα ), λόγω τού ότι χρησιμοποιούμε αντηλιακά με πολύ υψηλό δείκτη προστασίας και λόγω της μόλυνσης της ατμόσφαιρας. Τον χειμώνα αυξάνεται η ανεπάρκεια σε βιταμίνη D, διότι ζούμε ως επί το πλείστον σε κλειστούς χώρους. Επίσης η ακτινοβολία των UVB που ενεργοποιούν την παραγωγή D είναι

πολύ ασθενής. Η βιταμίνη D προάγει την απορρόφηση του ασβεστίου (Ca) και του φωσφόρου (P), τα οποία είναι απαραίτητα για την υγεία των οστών, για γερά και λαμπερά δόντια και νύχια. Επίσης αυξάνει την απορρόφηση σημαντικών μετάλλων, όπως σιδήρου (Fe), μαγνησίου (Mg), ψευδαργύρου (Zn) κ.α., απαραίτητων για την υγεία και την ομορφιά. Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι η VitD ελαττώνει τις πιθανότητες εμφάνισης κάποιων ασθενειών, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, καρκίνος εντέρου, στήθους, προστάτη κ.λπ. Επίσης ενισχύει το ανοσοποιητικό (δρώντας ως αντιβακτηριδιακός και αντιικός παράγοντας), το καρδιαγγειακό, και δρα κατά της οστεοπόρωσης. Η βιταμίνη D είναι ασπίδα προστασίας της μυϊκής μάζας, της σφριγηλότητας της επιδερμίδας και της λαμπερότητας του δέρματος. Τα παχύσαρκα παιδιά και οι υπέρβαροι ενήλικες έχουν συνήθως χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Έχει αποδειχθεί ότι η επάρκεια VitD έχει σχέση με την καύση του λίπους και ιδιαίτερα από την περιοχή της κοιλιάς. Μελέτες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος ανιχνεύει τα επίπεδα της βιταμίνης D και βάσει αυτού αυξάνεται η ρύθμιση του

σωματικού βάρους, καθώς και το συναίσθημα της πείνας.

Σε κυτταρικό επίπεδο η VitD μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη και ωρίμανση των λιποκυττάρων. Η βιταμίνη D ενισχύει την λαμπερότητα και την ενυδάτωση του δέρματος. Τον χειμώνα το δέρμα γίνεται πιο ξηρό. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη βιταμίνης D. Ερευνητές μέτρησαν την ποσότητα VitD του αίματος και την ενυδάτωση της άνω στοιβάδας του δέρματος 80 εθελοντριών. Απέδειξαν ότι όσο η VitD είναι χαμηλή, τόσο το δέρμα είναι πιο ξηρό. Μετά χορήγησαν βιταμίνη D τοπικά (πάνω στο δέρμα) στα άτομα που τα επίπεδα D ήταν χαμηλά. Σε 3 εβδομάδες οι συμμετέχουσες στην έρευνα είχαν δέρμα καλά ενυδατωμένο. Η 2 Νοεμβρίου θεσπίστηκε και όχι τυχαία από διαφόρους οργανισμούς υγείας ως «Η ημέρα της VitD», γιατί ο ερχομός το χειμώνα, είναι η καταλληλότερη εποχή να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους γύρω μας για την τεράστια σημασία της βιταμίνης D. *MSc Βιοχημείας ParisVII - Κέντρο Μεσογειακής Δίαιτας Νέας Σμύρνης

24

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

2017

Της ΜΑΡΊΚΑΣ ΠΑΠΆΖΟΓΛΟΥ

Κ

λείνω τα μάτια κι αναπολώ τα χρόνια που περάσαν και φύγαν τόσο γρήγορα. Και πάλι σκέφτομαι και λέω, μήπως δεν είναι ο χρόνος που περνάει, οι άνθρωποι περνάμε τον χρόνο, κι ο καθένας με τον τρόπο του αφήνει τα αχνάρια του. Δεν ξέρω αν σκέφτομαι σωστά. Πριν από μερικά χρόνια βρέθηκα στην πατρίδα μου που πάντα νοσταλγώ, βρέθηκα στο νησί μου, στο χωριό μου, στη γειτονιά μου τη Μάνια, βρέθηκα στο σπίτι μου, που τώρα δεν υπάρχει σπίτι, υπάρχει ένας τόπος, ένας τόπος τόσο δα μικρός. Και σκέφτηκα τόσα χρόνια πώς οι γονείς μου σε τόσο μικρό σπίτι ανέθρεψαν τόσα παιδιά, τα πέντε παιδιά με τόση φτώχεια, με πολλή στοργή και πολλή αγάπη. Η γειτονιά μου, άγνωστη για μένα, την περπάτησα και έκλαψα. Αφουγκράστηκα να ακούσω φωνές, μουσικές από το ραδιόφωνο, να μυρίσω τις μυρουδιές από το φαγητό που ψηνόταν στη φουφού, τη φασολάδα που την τρώγαμε δυο τρεις φορές την εβδομάδα. Θυμάμαι τον θείο Λάμπρο που πείραζε τη μαμά μου, «τι μυρίζει πάλι, τσιτσί, Σαπφώ;», εννοούσε τη φασολάδα. Τι να θυμηθώ, τις καλές μου γειτόνισσες που συζητούσαν τα καθημερινά; Η θεία Μαρία η Τσιρέλαινα Ταχτικού, η θεία Ευρύκλεια, η θεία Άννα η Πατακούδαινα, η θεία Μαρία η Χατζοπουλίνα, το Λενάκι, η θεία Αφροδίτη, η Πέρσα…ποια να πρωτοθυμηθώ. Όλες στη γειτονιά μας ήταν θείες, οι πόρτες πάντα ανοιχτές, πατούσες τη τζάκρα κι έμπαινες μέσα στο σπίτι απρόσκλητη αλλά πάντα καλοδεχούμενη. Τα απογεύματα το καλοκαίρι, όλες έξω στο δρόμο στη γειτονιά, η θεία Ελένη η Σινγκερίνα με την κόρη της τη Μαρίκα, που κεντούσαν τα ωραιότερα εργόχειρα. Πιο κάτω η Μυρσίνη η Καλιάδαινα με την Αριάδνη να φτιάχνουν μακαρονάκια, με άλλες γειτόνισσες να τις βοηθούν, και η θεία Φρόσω με τη Μαρία και την Ερμιόνη Μαστρογιάνναινες και τη Μυρσίνη, τη Λεμονιά Νέμτσα, την Ευριδίκη, όλες μαζεμένες, άλλη να πλέκει, άλλη να κεντά κι άλλη να

Γειτόνισσες στη Μάνια το 1951. Από αριστερά: Μαρίκα Πετρέλλη, Μυρσίνη Καλλία, Αριάδνη Καλλία, Πέρσα Βαβλαδέλλη,Σιμέλη Καλαβάντη και Καλλιόπη Δουκάκαρου.

Η γειτονιά μου η Μάνια! ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ καθαρίζει φασολάκια για μαγείρεμα. Και να πίνουν τα καφεδάκια τους διαβάζοντας και το φλυτζάνι και να λένε τα αστειάκια τους και να γίνεται χαμός. Τι να πρωτοθυμηθώ; Τις αδερφές Τηγάνη, τα πιο μοντέρνα κορίτσια της γειτονιάς μου, τη Ζωζώ, την Αδαμαντούλα, και την Περσεφόνη. Η Περσεφόνη ήταν η μικρότερη, σπούδαζε γιατρός στην Ιταλία. Όταν ερχόταν στο σπίτι της για διακοπές, φοιτήτρια ακόμα, οι ηλικιωμένες της γειτονιάς μου, η θεία Μαρία η Νικολάραινα και η θεία Μαστρογιάνναινα τη ρωτούσαν να τις εξετάσει. «Έλα μουρέλ’ μ’, πονάνε τα πο΄δια μ’», «πονέι η μέση μ’, τι έχω Περσεφόνη μ’», τους απαντούσε «Είστε μια χαρά, νευραλγία είναι, θα περάσει». Λοιπόν της Μυρσίνης και της Αριάδνης η μητέρα τους, η θεία Πηνελόπη Καλία, λίγο τη θυμάμαι, πέθανε πολύ νέα, αγαπούσε πολύ τη μαμά μου. Κάθε φορά που ήταν έτοιμη η μαμά μου να γεννήσει, (αυτή την εποχή οι γυναίκες γεννούσαν στα σπίτια), η θεία Πηνελόπη θυμάμαι ετοίμαζε το κρεβάτι της με

άσπρα σεντόνια και μαξιλάρια, κι έστελνε τον πατέρα μου με το φανάρι να φέρει τη μαμή, την Κυρα- Βασιλεία. Τη θυμάμαι πάντα με το άσπρο το γιακαδάκι της και τη μεγάλη της τσάντα που είχε όλα τα εργαλεία της γέννας. Όλα αυτά τα έκανε η θεία Πηνελόπη, γιατί η γιαγιά μου ήταν πολύ φοβισμένη μη τυχόν και πάθει κάτι η μαμά μου, κι έκανε μετάνοιες και διάβαζε την Αγία Γραφή για να βοηθήσει η Παναγιά τη μαμά μου να γεννήσει καλά και να ελευθερωθεί. Και το πρωί τα παιδιά της γειτονιάς μου ερχόταν να μοιραστούν το παξιμάδι με το μέλι. Το σπίτι μας τότε αυτές τις μέρες γέμιζε με πιατέλες από νισεστέ και αλευριές που έστελναν οι γειτόνισσες και γνωστές της μαμάς μου. Αχ, πόσο ευτυχισμένο κοριτσάκι ήμουνα, όταν μου δίνανε το αδερφάκι μου τυλιγμένο στις πάνες του να το κρατήσω προσεκτικά και μου λέγανε να μην το «κρυοκόψω». Αυτή ήταν η γειτονιά μου, η Μάνια, φτωχή αλλά χαρούμενη, αγαπημένη. Αυτά θυμάμαι εδώ στην ξενιτιά, που την έκανα πατρίδα μου. Πήραμε τους δρόμους σαν τα τρελά πουλιά για να βρούμε τι; Την ευτυχία. Και τώρα βρήκα τη γειτονιά μου ρημαδιό και οι καλοί μου γείτονες έχουν φύγει όλοι για πάντα στους ουρανούς, στα σπίτια τους κατοικούν ξένοι, ξενόγλωσσοι. Έψαξα τα αχνάρια τους αλλά δεν τα βρήκα πουθενά, όλα ήταν άγνωστα για μένα…

ΘΥΜΆΜΑΙ ΤΟΝ ΘΕΊΟ ΛΆΜΠΡΟ ΠΟΥ ΠΕΊΡΑΖΕ ΤΗ ΜΑΜΆ ΜΟΥ

26

Π

ολυταξιδεμένος με ποντοπόρα πλοία ο Αντώνης Δουκέλλης, ύστερα από τις σπουδές του στη Διοίκηση Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων και μετά από επιτυχημένη καριέρα στον τομέα της Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού στις πωλήσεις, ασχολήθηκε με το γράψιμο. Ήδη τα βιβλία του «Η Σκάλα μας», «Αλμύρα», και « Με γέλιο και δάκρυ» είχαν θερμή υποδοχή από το αναγνω­ στικό κοινό. Με την «Ε ξ ι λ έ ω σ η» επισημαίνει το τεράστιο κύρος της γραφής του επιβάλλοντάς το κυριαρχικά. Είναι η μυθι­στορηματική πορεία μιας ελληνικής οικογένειας από τη Σμύρνη, η οποία μέσα στη λαίλαπα της Μικρασιάτικης καταστροφής απορρυθμίστηκε, ξεριζώθηκε και μετεγκατα­στάθηκε στην Αθήνα. Ο συγγραφέας καταγράφει λεπτομερειακά την πορεία της, τα πάθη και τις αντιθέσεις της, τις φοβίες και τους διχασμούς της, τις κοινωνικές και πνευματικές ανησυχίες της, τους έρωτες και τις φαντασιώσεις της, χαρακτηριστικά έντονα, τα οποία και αποτελούν τις οδηγητικές γραμμές του αφηγηματικού τούτου έργου του. Ο πρωταγωνιστής, ύστερα απ' τις οδυνηρές περιπέτειες και τις συνειδησιακές μεταλλάξεις, κατέληξε με ολόψυχη αφοσίωση να δοθεί στο Θεό για να νιώσει επιτέλους την

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΒΙΒΛΙΟ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

“Εξιλέωση” αποζητούμενη εξιλέωση. Ο αναγνώστης βιώνει παραστατικά το σκηνικό του Διωγμού, χωρίς την ύπαρξη σωτηρίας, αν και τα πρόσωπα παραμένουν σ' όλη τη μυθιστοριογραφία συμβατικά και μονοδιάστατα. Η τραγωδία, η σκληρότητα και ο τρόμος αποτελούν βασικό υλικό της περιόδου που κινούνται και δρουν οι ήρωες. Η πλοκή είναι σφιχτοδεμένη, ο ρυθμός ήρεμος, χωρίς να χάνεται ούτε στιγμή ο μίτος της διήγησης. Η σύγχρονη τέχνη ενστερνίζεται βέβαια την τηλεόραση, το βίντεο: την πληροφορική, γενικά την εικονική πραγματικότητα. Όμως παρά την πρόκληση αυτή, ένα καλό γραφτό με την έννοια του ενδιαφέροντος, ο σημερινός άνθρωπος

Ο αναγνώστης βιώνει παραστατικά το σκηνικό του Διωγμού, χωρίς την ύπαρξη σωτηρίας, αν και τα πρόσωπα παραμένουν σ' όλη τη μυθιστοριογραφία συμβατικά και μονοδιάστατα το πιάνει στα χέρια του και το απολαμβάνει. Και ο Αντώνης Δουκέλλης ξέρει να γράφει και η «Ε ξ ι λ έ­ω σ ή» του είναι ένα καλό βιβλίο με όλα τα χαρακτηριστικά της έντεχνης και ποιοτικής συγγραφής. Η ροή της διήγησης, παρά τη συχνή διακλάδωσή της, είναι διαχρονική και συγχρονική, καθώς ο συγγραφέας διαπλέκει με εξαιρετική επιδεξιότητα και με απόλυτα φυσικό τρόπο τη μυθοπλασία του. Η αληθοφάνεια των εναλλασσόμενων εκδοχών κάνει την αφηγηματολογία του Αντώνη Δουκέλλη τόσο παραστατική, που οι επινοημένες καταστάσεις και οι περιγραφικοί χώροι έχουν μια αρμονική και συνταιριασμένη διάταξη. Αυτή η μαστοριά του συγγραφέα γοητεύει τον αναγνώστη, καθώς αναδεικνύονται χαρακτήρες με ανθρωπιά, ιστορικές στιγμές και καταστάσεις με πλήρη γνώση και ακέραια επίγνωση. Στρατής Μισγίρης

Διάκριση για τον Αλέξανδρο Ροδίτη, περηφάνια για την Καλλονή Ανάμεσα στους λαμπρούς δικηγόρους της Καλλονής ο Αλέξανδρος Ροδίτης διακρίνεται για την πλήρη κατάρτιση της νομικής επιστήμης του. Πέραν της επιτυχημένης δικηγορικής καριέρας του έχει εκτιμηθεί σαν εκλεκτός πολίτης της κοινωνίας της Καλλονής και της ευρύτατης βοριονησιώτικης περιοχής και εκλέχτηκε Σύμβουλος της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Η συμμετοχή του στο Περιφερειακό Συμβούλιο έχει σοβαρότητα και οι απόψεις του ξέχωρη βαρύτητα, για τα θέματα της νησιώτικης περιοχής. Προτείνει και στηρίζει με ουσιώδη επιχειρήματα έργα κοινής ωφέλειας της γενέτειράς του και γενικά του

Λεκανοπεδίου Καλλονής, με συγκεκριμένα αποτελέσματα. Η Περιφερειάρχης Χριστιάνα Καλογήρου, αποτιμώντας την ουσιαστική συμβολή του Αλέξανδρου Ροδίτη, κατά τις ανανεώσεις των θεσμικών ρόλων του Συμβουλίου, τον πρότεινε στην κορυφαία θέση του Προέδρου και έγινε αποδεκτός παμψηφεί. Ήδη επιτελεί τα νέα θεσμικά καθή­κοντα με πλήρη ευσυνείδητη τελειότητα. Δεν αμφισβητούμε ότι οι προσδοκίες μας για επωφελή προσφορά στον ταλαιπωρημένο τόπο μας θα είναι θετική. Η Καλλονή περηφανεύεται για τον συντοπίτη μας νομικό επιστήμονα και Πρόεδρο της κορυφαίας θεσμικής θέσης και επενδύει στον εκλεγμένο νεαρό βλαστό της πολλά οφέλη. Θερμότατα συγχαρητήρια. Στρατής Μισγίρης

2017

27

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τις φετινές φορολογικές δηλώσεις

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗ

Σ

ε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής είναι η 30η Ιουνίου 2017 με εξαίρεση τα μέλη των προσωπικών εταιρειών που τηρούν απλογραφικά βιβλία, για τα οποία η καταληκτική ημερομηνία είναι η 15η Ιουλίου 2017. Για μισθωτούς συνταξιούχους τα εισοδήματα θα φορολογηθούν με την κλίμακα, όπως ορίζεται στο άρθρο 15 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ήτοι: Εισόδημα (Μισθοί, Συντάξεις, Επιχειρηματική Δραστηριότητα) σε ευρώ

Φορoλογικός Συντελεστής

0 - 20.000

22%

20.001 - 30.000

29%

30.001 - 40.000

37%

40.001 -

45%

Ο κωδικός 049, όπου αναγραφόταν το ποσό των αποδείξεων που συλλέγουν οι φορολογούμενοι, είναι απενεργοποιημένος, οπότε το ποσό της έκπτωσης φόρου για μισθωτούς και συνταξιούχους συμπεριλαμβάνεται στην εκκαθάριση χωρίς να συμπληρωθεί ο κωδικός. Συνεχίζουν όμως και συμπληρώνονται οι ιατρικές και φαρμακευτικές δαπάνες. Η έκπτωση φόρου, όπως αναφέρεται στο άρθρο 16, ανέρχεται σε (1.900) ευρώ για τον φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, όταν το φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, σε (1.950) ευρώ για τον φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο, σε δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ για δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα και σε δύο χιλιάδες εκατό (2.100) ευρώ για τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα και άνω. Για φορολογητέο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις, το οποίο υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, το ποσό της μείωσης μειώνεται κατά δέκα (10) ευρώ ανά χίλια (1.000) ευρώ του φορολογητέου εισοδήματος από μισθούς και συντάξεις. Για τα φορολογικό έτος 2017, προκειμένου να διατηρηθεί η μείωση φόρου για τους μισθωτούς-συνταξιούχους θα πρέπει να πραγματοποιούν δαπάνες που εξοφλούνται με ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Εισόδημα (σε ευρώ) 1-10.000 10.000,01-30.000 30.000,01 και άνω

Ποσοστό ελάχιστης δαπάνης με ηλεκτρονική συναλλαγή και μέσω πληρωμής με κάρτα (Προοδευτική εφαρμογή) 10% 15% 20% και μέχρι 30.000 ευρώ

Από την παραπάνω υποχρέωση εξαιρούνται φορολογούμενοι εβδομήντα (70) ετών και άνω, άτομα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση, οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ν. 4172/2013, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις. Στην περίπτωση που δεν καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό της παραπάνω κλίμακας, τότε ο φόρος προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού, πολλαπλασιαζόμενης με συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%). Τα αγροτικά εισοδήματα θα φορολογηθούν αυτοτελώς με την ίδια κλίμακα, σύμφωνα με την οποία φορολογούνται οι μισθοί και οι συντάξεις και δεν αθροίζονται στα εισοδήματα αυτά. Για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία, εφόσον τουλάχιστον το 50% του εισοδήματός τους προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα, εφαρμόζονται οι μειώσεις του φόρου του άρθρου 16. Όσον αφορά στους κατοίκους εξωτερικού, υποβάλλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος, εφόσον αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα ή αποκτούν περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα. Η καταληκτική ημερομηνία είναι η ίδια με όλους τους υπόλοιπους δηλαδή η 30/06/2017. Τέλος, όσον αφορά στο εισόδημα από ενοίκια, η κλίμακα φόρου, η οποία εφαρμόζεται, είναι η εξής: Εισόδημα από ακίνητη περιουσία 0 - 12.000 12.001 - 35.000 35.001 -

Συντελεστής % 15% 35% 45%

* Ο Νικόλαος Α. Φραγκιαδάκης είναι Λογιστής-Φοροτεχνικός

28

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

Προσωρινή αναβολή ημερίδας Ο Σύλλογος Καλλονιατών Λέσβου, η Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ), Ο Δήμος Λέσβου, η Περιφέρεια Β. Αιγαίου και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, με την υποστήριξη της Πανλεσβιακής Νέας Ιωνίας, διοργάνωσαν ημερίδα για τους βιότοπους της Λέσβου με θέμα «Στη ρότα των πουλιών- Μια εκπαιδευτική έρευνα για τους βιότοπους της Λέσβου», η οποία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί την Κυριακή 30 Απριλίου 2017 στο Συνεδριακό Κέντρο Δήμου Νέας Ιωνίας. Η πρωτοτυπία της Ημερίδας ήταν η

προβολή των βιότοπων της Λέσβου μέσα από την ομαδική έρευνα, ζωντανή παρατήρηση και καταγραφή των πουλιών από μαθητές 4 σχολείων του νησιού και 4 της Αθήνας. (ΕΠΑΛ Καλλονής, 4ο Λύκειο Μυτιλήνης, Λύκειο Πολιχνίτου, Λύκειο Άντισσας - 1ο, 2ο, 5ο Λύκεια Χαλανδρίου και 4ο Λύκειο Αγίας Παρασκευής). Σκοπός της Ημερίδας ήταν να μεταδοθεί η γνώση για την άγρια φύση και τους υγρότοπους της Λέσβου, που κάθε χρόνο συγκεντρώνουν σπάνια είδη πουλιών, η διερεύνηση τρόπων προστασίας του ιδιαίτερου

αυτού περιβάλλοντος και τέλος η τόνωση αυτής της ιδιαίτερης μορφής οικοτουρισμού (λόγω των επισκεπτών/ παρατηρητών των πουλιών). Η Ημερίδα δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί στην προγραμματισμένη ημερομηνία, επειδή δεν καλύφθηκαν οι αναγκαίες δαπάνες για την μετακίνηση και τη διαμονή των μαθητών της Λέσβου. Κρίθηκε σκόπιμο να αναβληθεί μέχρις ότου πληρωθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την άρτια παρουσίασή της.

Αναγνώριση σεμνής κοινωνικής προσφοράς Αισθάνθηκα την ανάγκη να ευχαριστήσω και μέσω του περιοδικού μας τη συγχωριανή μας, από το Κεράμι και μόνιμη κάτοικο Αμερικής, Χριστίνα Γεωργάκη-Σπύαρ, για την προσφορά της στην ιδιαίτερη πατρίδα της. Χάρη στις προσωπικές της – αθόρυβες και ουσιαστικές προσπάθειεςμε την αμέριστη συμπαράσταση του συζύγου της Κώστα, απέκτησε το Κεράμι μας πλατεία και τα όμορα χωριά Κεράμι – Παπιανά άλσος, στη θέση άτυπου σκουπιδότοπου. Οκταετής ο αγώνας της για την πλατεία, αγώνας που συνεχίζεται μέχρι σήμερα για τη διαμόρφωση του άλσους, συνεπικουρούμενη και από συγχωριανούς μας, που πρόθυμα και ανιδιοτελώς ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή της, όπως ο αρχιτέκτονας-πολιτικός μηχανικός από Καλλονή Γιώργος Σωσωνίδης και η Βικτωρία Αγοραστού-Διαλεκτού, απ’ όσους γνωρίζω. Προσωπικά, πήρα μάθημα συλλογικής

οργάνωσης εργασίας για κοινωνικό έργο, αφού η ίδια μας οργάνωσε σε ομάδα φροντίδας του πιο πάνω άλσους, που βρίσκεται δίπλα στο δημοτικό σχολείο Κεραμίου, που λειτουργεί επί 3 χρόνια, με επίβλεψη πάντα της Χριστίνας. Είμαι σίγουρη ότι δεν εκφράζω μόνο τις προσωπικές μου ευχαριστίες καθώς και του Δ.Σ του Συλλόγου μας, αλλά και όλων των συγχωριανών. Νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε ότι η Χριστίνα μας δίνει μάθημα κοινωνικής ευαισθησίας και σεμνής και ανιδιοτελούς προσφοράς. Το Διοικητικό Συμβούλιο σε αναγνωρίζει, Χριστίνα, τιμής ένεκεν, επίτιμο μέλος του συλλόγου μας, με αποστολή του περιοδικού μας. Σε καμαρώνουμε, σου ευχόμαστε να είσαι πάντα καλά και να σε βλέπουμε στην ιδιαίτερη πατρίδα, που λατρεύεις, όσο γίνεται περισσότερο χρόνο. Χρυσάνθη Παπαγρηγορίου

30

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ Γάμοι Ο Ευστράτιος Ταστάνης και η Αικατερίνη Παπά παντρεύτηκαν στην Καλλονή.

Βαπτίσεις Βαπτίσθηκε το αγοράκι του Ευστρατίου Ταστάνη και της Αικατερίνης Παπά και έλαβε το όνομα Γεώργιος. Βαπτίσθηκε το κοριτσάκι του Ευστρατίου Μπίρη και της Σπυριδούλας Κεραμιδά και έλαβε το όνομα Ιωάννα. Βαπτίσθηκε το κοριτσάκι του Ιωάννη Πετριτζικλή και της Ελένης Κουτσού και έλαβε το όνομα Στυλιανή.

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΣΑ ΣΕ ΕΥΡΩ

ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΒΑΒΛΑΔΕΛΛΗΣ ΑΘΗΝΑ ΜΙΣΓΙΡΗ ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΑΤΣΙΚΜΠΑΣΗΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΝΙΚΟΛΑΚΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΑΛΑΚΟΥ ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΠΑΣΕΑΣ ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΑΘΗΝΑ ΜΑΡΩ ΝΕΜΤΣΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΑΦΟΥΤΕΛΗΣ ΑΝΝΑ ΜΑΛΛΗ-ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΕΡΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΧΑΤΖΗΜΠΕΛΑΝΤΕΡΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΙΒΑΛΙΩΤΗΣ ΝΙΝΗ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΒΑΚΙΡΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΛΑΓΟΥΤΑΡΗΣ ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ ΚΟΜΝΗΝΑΚΗ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΖΑΝΤΖΟΓΛΟΥ ΚΩΝ/ΝΑ ΒΑΚΚΑ-ΚΥΡΙΑΖΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΦΙΔΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΡΕΚΟΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΜΩΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΣΙΤΣΗΣ-ΑΛΕΞ.ΤΣΕΡΕΜΕΓΚΛΗ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΔΟΥΚΕΛΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΖΑΝΤΖΟΓΛΟΥ (ΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΟΓΛΟΥ) ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΚΑΛΗ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΙΟΒΑΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ ΣΟΦΙΑ ΣΤΥΛΙΑΝΕΛΛΗ ΜΑΙΡΗ ΣΤΥΛΙΑΝΕΛΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ ΑΘΗΝΑ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

30 50 20 20 30 30 50 50 100 50 50 50 30 50 40 20 20 20 50 20 20 20 50 30 20 20 20 20 200 20 20 20 30 20 30

2017

2017

ΤΑ ΚΑΛΛΟΝΙΑΤΙΚΑ

31