214 Kapital 27 01 2011 by Kapital Media Group

DR@AVATA SO ZAKON FINANSISKI GI OSLOBODUVA KLUBOVITE

KALKULATOR ZA LI^NATA POTRO[UVA^KA KO[NI^KA

KOJ ]E GI PLA]A DOLGOVITE NA SPORTSKITE KLUBOVI?!

LI^NATA INFLACIJA DVOJNO POVISOKA OD STATISTI^KATA

STRANA 4

STRANA 9

~etvrtok

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

“KAPITAL” DOZNAVA: BU^IM VO POTRAGA PO NOVI REZERVI NA RUDA

]E SE OTVORA NOV RUDNIK ZA BAKAR VO MAKEDONIJA?! RAKOVODSTVOTO NA RADOVI[KIOT RUDNIK BU^IM ZA DVE GODINI ]E ZNAE DALI NA LOKACIITE BOROV DOL I KADIICA MO@E DA OTVORI NOVI RUDARSKI OKNA. SO DVETE RUDNI NAO\ALI[TA, VEKOT NA RABOTA NA BU^IM ]E SE ZGOLEMI ZA 20 GODINI ~etvrtok.27. januari. 2011 | broj 214 | godina 1 | cena 20 den. | tel. 2 55 14 41 | faks. 2 58 14 40

STRANA 2-3 NA ZATVORAWE, VTORNIK, 26.01.2011, 13.00~.

MBI 10 MBID OMB

4,16% 4 1,20% 00,22%

EVRO/DENAR DOLAR/DENAR EVRO/DOLAR

61,52 6 445,25 1,36

NAFTA BRENT EURORIBOR

996,50 1,61%

Zoran Kowanovski MINISTER ZA ODBRANA Parite ne se problem za Makedonija da vleze vo NATO

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (26.01)

STRANA 6

...POGLED NA DENOT... QUP^O ZIKOV

“ZAKREPOSTENI SELANI”!? STRANA 4

SRBIJA ZABRANI IZVOZ NA @ITO?!

Гradeжnicite o~ekuvaat poslo`ena, a ne poednostavna procedura STRANA 11

Inovo status akcii so najgolem prinos od 7,4% STRANA 10

]E OSTANE LI MAKEDONIJA BEZ P^ENICA?!

STRANA 12-13

KOLUMNA ALEKS ALEKSANDAR JAN^ESKI STANISLAV STA PIGON

SEMAFORI SEMAF S

STRA STRANA 14 VOVEDNIK D VIKTORIJA MILANOVSKA MILANOVSK

AKO NEMA NEM LEB,, ]E JADEM JADEME MESO! STRANA 2

Navigator

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

^ETVRTOK 27 JANUARI 2011

AKO NEMA LEB, ]E JADEME MESO!

Kako {to stojat rabotite, lebnoto ìto za Makedonija }e stane luksuz. Svetskite trendovi, koi poslednive {est meseci beleàt minimalno proizvodstvo na p~enica, a poradi toa i ekstremno visoki ceni, direktno se reflektiraat i vrz na{ata ekonomska, pa i politi~ka slika. Ne deka Makedonija e vinovna {to p~enicata ednostavno seknala, pa sega se pravat planovi kako na{ite dràvni zalihi da se napolnat. Pogolemoto predupreduvawe povrzano so aktuelnite sostojbi so s$ poskapata hrana e efektot koj{to taa moè da go ima vrz na{iot trgovski deficit i inflacijata. Gledaj}i gi drugite dràvi (pa duri i najrazvienite) kako kalkuliraat i planiraat baraj}i na~ini da go ograni~at uvozot na hrana od drugi zemji, na{ava nesebi~na Makedonija velikodu{no prima {leperi nate`nati od stranski produkti. Deficitot se bilda li bilda. Istisnuva ogromni devizni prilivi od kompaniite. Krugot se svrtuva so toa {to doma{nite kompanii mora da uvezuvaat s$ poskapi surovini, a so toa i da proizveduvaat poskapi makedonski proizvodi, koi i taka se slabo konkurentni na otvoren pazar. A, ako podrazmislime podobro..., pa neli i

na{ata Vlada donese strategija za stimulacija na doma{noto proizvodstvo?! Da, taka be{e. No, edinstveni efekti od ovaa vladina merka se “uli~nite manifestacii” na zemjodelcite. Mlekarite {to turaa mleko po ulicite, lozarite {to si go gazea grozjeto po pati{tata, tutunarite {to go frlaa i s$ u{te go frlaat tutunot... Sosema dovolno za da zaklu~ime deka vladinata strategija ispadna jalova. Nitu kampawata “Kupuvajte makedonski proizvodi” ne vrodi so plod. O~igledno, na Makedonija & treba ne{to pove}e od reklami so dedovci, vnuki i makedonski sonca za do tolku da kupuvaat doma{ni proizvodi {to pove}e }e nema potreba od uvoz na stranski. Zatoa i ne ~udi {to 80% od surovinite za prehranbenata industrija gi uvezuvame, i pokraj “udiraweto vo gradi” deka Makedonija e zemjodelska zemja. I barem da gi opravdame stotinata milioni evra koi velikodu{no se delat na zemjodelcite. Fakt e deka osnovnata funkcija na zemjodelskite subvencii namaluvawe na uvozot na hrana i pogolem devizen priliv od izvoz - ne e ostvarena. Toa doprva }e go po~uvstvuvame, koga celata hrana tolku }e poskapi {to maksimalno }e gi iscedi i doma{nite, no i dr`avniot buxet. No, ne e s$ izgubeno. [ansa s$ u{te ima. Koga ve}e & padnaa vo voda “patriotskite zalo`bi”, red e Vladata barem sega da go napravi vistinskiot ~ekor i da odobri osloboduvawe na stokovite rezervi. Melni~ko-pekarskata komora go isprati ova barawe do resornoto ministerstvo, od

]E SE OTVORA N ZA BAKAR VO M

VIKTORIJA MILANOVSKA milanovska@kapital.com.mk milanovska@k @ api p tal.com.mk

kade {to, neoficijalno, sleduva potvrden odgovor. No, kako i sekoga{, sudbonosnoto DA se ~eka od pogornite sloevi. Ne popusto i ekspertite predupreduvaat deka dokolku Vladata ne prezeme itni merki na ovoj plan, cenite na hranata }e porasnat do plafon. Dodeka Vladata ostanuva imuna na navistina serioznite i zagri`uva~ki najavi koi doa|aat direktno od ustite na srpskite melni~ari, deka Srbija nema da ima p~enica ni za sopstvenite potrebi, s$ poverojatna stanuva prognozata deka Makedonija }e trpi za leb. A malku treba za ~ovek da znae deka osven Srbija i Ungarija ne postoi drug izvoznik na p~enica koj e kompatibilen na na{iot xeb. Enormno poka~enite ceni i na ovie dve zemji spasitelki ne dozvoluvaat ni malku pooptimisti~ko scenario! Deka sme ~udna nacija potvrduva i toa {to pove}e n$ zagri`uva faktot deka }e poskapat menijata vo restoranite, otkolku sekojdnevnoto poskapuvawe na lebot. Ama, ubavo si znaeme nie... ako nema leb, }e jademe meso!

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIK

Qup~o Zikov

OFFICE MANAGER I FINANSII:

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIK

Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:104 nikolova@kapital.com.mk

Spasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIK

Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: 101 pretplati@kapital.com.mk

Igor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

REKLAMA

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:103

Nikolaj Toma{evski

marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJA

OGLASI

Nade Toma{evska, Igor Toma{evski

Dijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: 105

FOTOGRAFIJA

gulakova@kapital.com.mk

20,6

Milijardi evra dostignaa direktnite investicii na evropskiot pazar za nedvi`nosti lani, {to e zgolemuvawe za 68% vo odnos na 2009 godina, pokaà najnovoto istraùvawe na konsultantskata kompanija Xons Lang Lasal. Izve{tajot na ovoj vtor po golemina broker vo svetot na pazarot na nedvi`nosti pokaùva deka vo ~etvrtiot kvartal lani vo Evropa od okolu 150 transakcii na nedvièn imot vrednosta iznesuvala 6,7 milijardi evra, {to e duri 80% pove}e od prethodnoto trimese~je i najgolema kvartalna vrednost vo cela 2010 godina. Velika Britanija vo vkupnite lanski transakcii na nedvi`nosti vo Evropa u~estvuvala so 31%, a Germanija so 23%. Holandija i Francija zaedno u~estvuvale so 4 milijardi evra. Od srednoevropskite zemji, Polska vo tretiot kvartal ostvarila dobri rezultati so transakcii vredni 677 milioni evra, so {to vo 2010 godina ja zacvrsti svojata pozicija na petti po golemina pazar na nedvi`nosti vo Evropa.

“KAPITAL” KAPITAL DOZNAVA: BU^IM VO POTRAGA PO N

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o Zikov IZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Aleksandar Ivanovski

SPECIJALNI PRILOZI:

Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, prilozi@kapital.com.mk Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot. Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Rakovodstvoto na radovi{kiot rudnik Bu~im za dve godini }e znae dali na lokaciite Borov Dol i Kadiica mo`e da otvori novi rudarski okna. So dvete rudni nao|ali{ta, vekot na rabota na Bu~im }e se zgolemi za 20 godini

ATER AT ERIN ER INAA PO IN POPO PO OSK SKAA KATERINA POPOSKA poposka@kapital.com.mk poposk pop oska@k osk a@kapi a@k apital api tal.co tal .co com om.mk m.mk

Detalnite geolo{ki istra`uvawa na radovi{kiot rudnik Bu~im }e go dadat odgovorot dali kaj Peh~evo }e nikne nov rudnik za bakar. Od Bu~im otkrivaat deka neodamna dobile dve koncesii za detalni geolo{ki istra`uvawa na lokalitetite Borov Dol kaj Radovi{ i Kadiica kaj Peh~evo. Nikolaj~o Nikolov, zamenik-

generalen direktor na Bu~im, objasnuva deka so otvoraweto na dve novi rudni nao|ali{ta vekot na radovi{kiot rudnik }e se zgolemi za 20 godini. Dvete koncesii Bu~im go ~inele 200.000 evra, no Nikolov dodava deka ovaa investicija e nesporedliva so pridobivkite koi gi o~ekuvaat dokolku otkrijat novi nao|ali{ta na bakarna ruda. Od Bu~im odvoile vkupno 500.000 evra za site detalni geolo{ki istra`uvawa koi treba da gi napravat ovaa godina. Lokalitetot Borov Dol, koj e oddale~en od Bu~im okolu osum kilometri, bil bogat so sulfiden bakar, ruda kakva {to sega se iskopuva od Bu~im. Ottamu planiraat iskopaniot bakar so transportni lenti da go nosat do Bu~im. “Rudata od Borov Dol, bidej}i e ista so taa {to se iskopuva od Bu~im, ja pravi celata investicija isplatliva i profitabilna. Bakarnata ruda od Kadiica, pak, e oksidna, {to zna~i deka za nejzina prerabotka ne e potrebna flotacija. ]e ja prerabotuvame na samoto mesto, za {to treba da se izgradi i soodveten pogon”, objasnuva Nikolov.

NIKOLAJ^O NIKOLOV

200.000 evra go ~inele Bu~im dvete koncesii za detalni geolo{ki istra`uvawa na Borov Dol i Kadiica

Bu~im prvo }e vidi kolkavi rudni rezervi ima vo Kadiica i Borov Dol, pa }e odlu~i dali e isplatlivo da otvorat rudarski okna i da po~nat so aktivnosti na teren. “Koga se dodeluvaa koncesiite za istraùvawe vo ovie oblasti, interesot be{e nevoobi~aeno golem, {to pokaùva deka investiraweto bi bilo profitabilno. Golemiot interes me|u kompaniite e seriozen pokazatel i deka vo zemjava s$ u{te ima golemi potencijali na raznovidno prirodno bogatstvo. Moèbi treba po~esto da se raspi{uvaat tenderi za dodeluvawe koncesii, kako za geolo{ki istraùvawa, taka i za eksploatacija. Od otvoraweto na rudarsko okno benefit }e imaat kompaniite, nevrabotenite, op{tinite, no i dràvata, koja go polni buxetot od koncesisikiot nadomest”,

DIREKTOR ZA INVESTICII VO RUDNIKOT BUÎM “Koga se dodeluvaa koncesiite za istraùvawe vo Borov Dol i Kadiica, interesot be{e nevoobi~aeno golem, {to pokaùva deka investiraweto bi bilo profitabilno. Golemiot interes me|u kompaniite e seriozen pokazatel i deka vo zemjava s$ u{te ima golem potencijal na raznovidno prirodno bogatstvo. Moèbi treba po~esto da se raspi{uvaat tenderi za dodeluvawe koncesii, kako za geolo{ki istraùvawa, taka i za eksploatacija. Od otvoraweto na rudarsko okno benefit }e imaat kompaniite, nevrabotenite, op{tinite, no i dràvata, koja go polni buxetot od koncesisikiot nadomest.“

Navigator

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

POBEDNIK

I KALKULIRA DOBRI IDEI

ANDONIS SAMARAS

DILMA RUSEF

XELAL BAJRAMI

AKIO TOJODA

aponskiot avtomobilski ako priznavaweto na gr~koto razil privle~e rekordni % od grade`nicite rabotat I veto za vlez na Makedonija Bstranski investicii vo 30 na crno, no ova pra{awe Jgigant povtorno e na udar vo NATO na samitot vo Bukure{t 2010 godina od 48,4 milijardi voop{to ne e stignato na dneven - ovojpat mora da povle~e 1,3 od strana na liderot na gr~kata opozicija nema mnogu da pomogne, sepak, e pozitiven poteg

dolari, pa mo`e da bide primer za zemjite za toa kakva strategija da vodat

red kaj ministerot za trud, iako pretstavuva seriozen problem za ekonomijata

milioni vozila od pazarot poradi problemi so pritisokot na pumpite

OVI REZERVI NA RUDA

NOV RUDNIK MAKEDONIJA?! objasnuva Nikolov. Ministerstvoto za ekonomija posleden pat dalo koncesija za detalno geolo{ko istraùvawe pred ~etiri godini. BAKAROT SE PRODAVA PO REKORDNI 9.330 DOLARI PO TON Metalur{kite kompanii na poskapuvaweto na metalite na svetskite berzi gledaat kako na prv signal deka svetot zakrepnuva od recesijata. Ovie pozitivni vibracii od svetskite i evropskite berzi za niv }e zna~at zgolemeno proizvodstvo, pa duri i mo`ni profiti. Cenata na bakarot na Londonskata berza na metali nedelava se dviè{e okolu 9.330 dolari po ton, {to pretstavuva rekordno nivo, mereno od avgust 2008 godina. Podatokot deka cenata na bakarot na Londonskata berza gi nadmina kriti~nite 8.000 dolari za ton pokaùva deka dominantno Kina i Japonija ja zasilile pobaruva~kata od ovaa surovina. Svetskite analiti~ari, trgovcite i direktorite na golemite metalur{ki kompanii objasnuvaat deka porastot na cenite na metalite zna~i deka razvienite zemji povtorno gi obnovuvaat zalihite. Ova go raduva i rakovodstvoto vo Bu~im. “Povisokite ceni na metalite zna~at zakrepnuvawe na metalniot sektor vo zemjava. No, mora da kaàm deka konkretno za nas poskapuvaweto na bakarot, a so toa i na bakarnata ruda ne ja menuva mnogu pobaruva~kata, bidej}i nie 10 godini odnapred ja dogovarame proda`bata na bakarnata ruda”, veli Nikolov. Analiti~arite objasnuvaat deka zgolemuvaweto na cenite na metalite na svetskite berzi e ubava vest, so ogled na faktot {to Makedonija e izvoznik na metali. Koga pred nekolku godini se zgolemi makedonskiot izvoz, toa dominantno be{e rezultat na rastot na svetskite ceni na metalite. RUDARSTVOTO IZLEGUVA OD RECESIJA Radovi{kiot rudnik Bu~im, koj proizveduva bakaren koncentrat, be{e me|u prvite kompanii vo zemjava koi ja po~uvstvuvaa surovosta na ekonomskata kriza. Kriznata 2009 godina Bu~im ja zavr{i so dobivka od 777.899 evra, a vo 2008 godina profitot be{e pomal, okolu 55.000 evra. “Toa e rezultat na padot na cenite na bakarot za 55%, od 7.500 dolari za ton vo septemvri na 2.800 dolari vo dekemvri 2008 godina. Vo toj period rudnikot ja izgubi profitabilnosta i

Idejata na Centarot za ekonomski analizi sekoj da mo`e sam da ja izmeri li~nata inflacija e vistinski poteg vo uslovi koga se o~ekuva rast na cenite na hranata i na energensite, koi se najgolemi stavki vo buxetot na sekoe semejstvo. Vo otsustvo na realna presmetka i slika za potro{uva~kata ko{ni~ka i za rastot na cenite na osnovnite produkti, kalkulatorot za personalna inflacija na CEA e edna novina i korisna alatka koja dava poinakva slika od taa koja ja dobivame od Zavodot za statistika i od drugite institucii. ^elnicite na CEA so vakvata inovativna ideja jasno preciziraat {to im

MARJAN NIKOLOV e potrebno na gra|anite vo nestabilni uslovi, vo koi i razvienite ekonomii proektiraat visoki stapki na inflacija i porast na cenite na svetsko nivo. [to e u{te pozna~ajno, rezultatite od presmetkite na gra|anite na ovoj kalkulator direktno }e alarmiraat kaj instituciite kakva e realnata sostojba vo ekonomijata, odnosno kolkava e potro{uva~kata ko{ni~ka na site grupi vo dr`avata, od tie so niski primawa, do tie so najvisoki.

GUBITNIK

M NAJGOLEM “ZAGADUVA^”

be{e prinuden da go prekine proizvodstvoto okolu 45 dena. Poradi brzoto zazdravuvawe na berzata na metalite, rudnikot vo fevruari 2009 godina povtorno go restartira{e proizvodstvoto”, objasnuva Branko Atanasov, finansiski direktor na Bu~im. Iako godinava se stabiliziraa cenite na oboenite metali, vo dvata najgolemi rudnici za proizvodstvo na bakar, olovo i cink, Sasa i Bu~im, ne planiraat zgolemeno proizvodstvo. Poradi turbulenciite na cenata na naftata i na vrednosta na dolarot, nivnite proekcii za godinava se sli~ni kako i vo 2010 godina. “Nemame promeni vo planovite za proizvodstvo. Sasa }e raboti so ist kapacitet kako i 2010 godina, odnosno, }e prerabotuvame okolu 850.000 toni suva ruda. Kon krajot na oktomvri dobivme pro{iruvawe na eksploatacijata i }e investirame vo podzemna infrastruktura i oprema okolu ~etiri milioni evra. Cenata na olovoto i cinkot e na nivo od okolu 1.700 dolari za ton i rudnikot Sasa mo`e da raboti profitabilno”, veli Maksim Prohorov, direktor za investicii vo Sasa.

MAKEDONIJA NEMA PRECIZNA SLIKA ZA RUDNITE REZERVI Ministerstvoto za ekonomija nema precizna slika kakov e bilansot na rudnite rezervi na mineralnite surovini vo Makedonija, tvrdat del od koncesionerite. Sektorot za mineralni surovini nema nitu precizna evidencija kolku od koncesionerite redovno i voop{to gi pla}aat svoite koncesiski nadomestoci. Seto toa odi na {teta na dràvata, ako se znae deka nadomestot {to go pla}aat legalnite iskopuva~i na mineralni surovini odi vo buxetot. “Na{ite soznanija pokaùvaat deka sektorot za mineralni surovini vo Ministerstvoto za ekonomija ne vodi evidencija za stepenot na iskoristenost na ova nacionalno i neobnovlivo bogatstvo za Makedonija. Od ogromno zna~ewe za dràvata e da taa da ima soznanie za bilansot na rezervite na mineralni surovini”, veli rudarskiot inèner Qup~o Trajkovski.

BU^IM SO REKORDNO PROIZVODSTVO VO POSLEDNITE 30 GODINI Edinstveniot rudnik za zlato i bakar vo zemjava, Bu~im, minatata godina gi sru{i rekordite vo iskop na metali. Zamenik-generalniot direktor na Bu~im, Nikolov, toga{ izjavi deka e zadovolen {to cenite na metalite na svetskite berzi rastat, {to bilo preduslov da se zgolemat i cenite za rudite od koi se dobivaat metalite.

Ministerot za ìvotna sredina ne se pokaà kako nekoj golem ekolog, bidej}i najverojatno e najgolemiot zagaduva~ na sostojbite vo svoeto resorno ministerstvo. Toj nekolkupati dosega be{e prozvan za nezakonsko rabotewe, a posledno {to mu se slu~uva na ovoj resor e proverka od nekolku dràvni istitucii za tro{eweto na finansiite. Antikorupciskata komisija i Finansiskata policija proveruvaat kade oti{le parite za proekti, koi, navodno, i toa ne e mala suma od 800.000 evra, zavr{ile vo xebovite na vrabotenite vo Ministerstvoto i na nivni rodnini. Instituciite imaat osnovani somnevawa deka honorarite ministerot gi

NEXATI JAKUPI daval “pod raka”. Zna~i, treba da odgovara i toa debelo. Ministerstvoto za ekologija postojano go tresat korupciski skandali, no nikako tie da doprat do ministerot. Namesto nego, kako najodgovoren za “svojot dom”, pred godina i pol na uslovna kazna be{e osuden Valdrim Asani, {efot na kabinetot na ministerot Jakupi. Vreme e ministerot da razmisli dali navistina mo`e da ja ras~isti ne~istotijata koja ja ostavi ili e vreme da si podnese ostavka? A mo`e i premierot da razmisli za Jakupi.

MISLA NA DENOT DA NE SLEDIME RAZGAZENA PATEKA. PODOBRO DA TRGNEME TAMU KADE [TO NEMA PATEKI I DA OSTAVIME SVOJA TRAGA JU KAM KEONG

KONSULTANT I AVTOR VO OBLASTA NA KREATIVNOSTA

Navigator

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

DR@AVATA SO NOV ZAKON GI OSLOBODUVA KLUBOVITE DA GI PLA]AAT OBVRSKITE

KOJ ]E GI PLA]A DOLGOVITE NA SPORTSKITE KLUBOVI?!

Dolgovite na sega{nite zdru`enija }e si ostanat nivni dolgovi, bez da se prenesat na smetkata na novite akcionerski dru{tva. Toa zna~i deka natrupanite dolgovi, koi pove}e ili pomalku se prisutni vo pogolem del od ekipite, na eden na~in se amnestiraat i ostanuvaat obvrska za zdru`enijata SR\AN IVANOVI]

ivanovic@kapital.com.mk

ransformacija na sportskite klubovi od zdruènija na gra|ani vo akcionerski dru{tva predlaga vladinata Agencija za mladi sport (AMS), so izmeni i dopolnuvawa na aktuelniot Zakon za sport. Sobranieto na aktuelnite zdruènija na gra|ani }e treba da re{i koi kompanii ili gra|ani }e treba da bidat osnova~i na akcionerskite dru{tva, koi, pak, iako nema da gi nasledat obvrskite na klubovite, }e go dobijat pravoto vrz brendot na klubot i pravoto na natprevaruva~ki kontinuitet. Ovoj predlog na AMS, izraboten vo sorabotka so nekolku ministerstva i dràvni institucii, }e vaì isklu~ivo za fudbalskite, ko{arkarskite, rakometnite i odbojkarskite klubovi, a predviduva deka od momentot na sozdavaweto na akcionerskite dru{tva, prestanuva sekakva pravna vrska so zdruènijata na gra|anite, pod ~ija zakrila vo momentov funkcioniraat sportskite ekipi. Toa zna~i deka i natrupanite dolgovi, koi pove}e ili pomalku se prisutni vo pogolemiot del od ekipite, na eden na~in se amne-

Direktorot na Agencijata za mladi i sport, Dime Spasov, smeta deka izmenite vo Zakonot za mladi i sport }e pridonesat za podobruvawe na op{tata klima vo makedonskiot sport. stiraat i ostanuvaat kako obvrska za zdruènijata, no ne i za novoformiranite akcionerski dru{tva. “Dolgovite na sega{nite zdruènija }e si ostanat dolgovi na istite, bez da se prenesat na smetkata na novite akcionerski dru{tva. Dol`ni~ko-doveritelskite odnosi i ponatamu }e bidat predmet na razdolùvawe me|u zdruènijata i doveritelite. Mo`no e Sobranieto na doveritelite

da im dodeli akcii vo novoformiranoto dru{tvo, no toa }e treba da go re{at ~lenovite na toa isto sobranie”, istakna Aleksandar Popovski, pretstavnikot na Ministerstvoto za ekonomija, na debatata organizirana od AMS, na koja bea pokaneti i pretstavnicite na zasegnatite sportski federacii i klubovi. Iako zate~eni od kratkiot rok vo koj }e treba da gi iznesat svoite predlozi i

zabele{ki, bidej}i predlogzakonot vo vladina procedura }e vleze najdocna do naredniot vtornik, pretstavnicite na sportskite federacii i klubovi so mali zadr{ki gi poddr`aa ovie promeni. Sepak, na golem del ne im e do kraj jasen procesot na transformacija i toa vo delot na ovrskite kon doveritelite. “Smetkata na Vardar e blokirana u{te od 1994 godina,

a nie s$ u{te ne moème da doznaeme kolkavi se vistinskite dolgovi na timot. Doveritelite, verojatno pou~eni od nekoj koj dobro znael za ovie predloèni izmeni na Zakonot za sport, taktiziraat vo pogled na naplatata, nadevaj}i se deka vo procesot na privatizacijata }e moàt da stanat akcioneri na ekipite {to im dolàt”, istakna pretsedatelot na fudbalskiot klub Vardar, Atanas Kostovski. Spored direktorot na AMS, Dime Spasov, promenite na Zakonot bi trebalo da bidat izglasani vo makedonskoto Sobranie vo vtoriot kvartal od ovaa godina. Transformacijata vo akcionerski dru{tva, }e treba da se napravi vo period od edna do pet godini, a po istekot na ovoj rok nitu edna sportska ekipa koja ne e transformirana vo akcionersko dru{tvo }e nema pravo da se natprevaruva vo prvite ligi na ~etirite federacii. Pokraj ovaa izmena, predvideno e i najmalku polovina od igra~ite na ekipite da imaat potpi{ano profesionalni dogovori, kako i barem eden trener na seniorskiot tim i dvajca od mladinskite {koli da imaat profesionalen status vo klubovite. Predloèno e profesionalno angaìrawe na najmalku

edno lice zadolèno za izvr{uvawe administrativni raboti, no na klubovite im se nametnuva i obvrskata za profesionalen dogovor so edno medicinsko lice. Iako ovie izmeni i dopolnuvawa na Zakonot za sport bi trebalo da vlijaat za profesionalizacija i podobruvawe na op{tite uslovi vo makedonskiot sport, re~isi site pretstavnici na sportskite klubovi se soglasni so konstatacijata deka ni{to osobeno nema da podobri, s$ dodeka ne se smeni Zakonot za sponzorstva i donacii, odnosno s$ dodeka sponzorite se primorani da pla}aat danok na parite {to gi davaat vo sportot. “Nie gi predloìvme i ovie izmeni, so koi }e treba da se stimulira sponzorstvoto, no so vakva sostojba vo dràvava, vo Evropa, pa i vo svetot, nema {ansi da se dobijat olesnuvawata na dava~kite“, veli Spasov. Direktorot na AMS informira{e deka so noviot Zakon za igri na sre}a, koj e vo sobraniska procedura, za 300% }e se zgolemi prilivot na sredstva vo sportot vo Makedonija. Spasov procenuva deka okolu eden milion evra, so posredstvo na Agencijata, }e bidat prerasprodeleni vo sportskite klubovi i reprezentacii.

Navigator

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

3 FAKTI ZA...

73.881 11.292 300

VKUPNO BARAWA DOSTAVILE GRA\ANITE ZA OTKUP NA DVORNOTO MESTO

BARAWA DOBILA UPRAVATA ZA IMOTNOPRAVNI RABOTI SAMO VO PONEDELNIKOT

MILIONI DENARI PRIHOD O^EKUVA DR@AVATA OD PRODA@ BATA NA DVORNOTO ZEMJI[TE

PROCENKI... LAK[MI MITAL

QUP^O ZIKOV

osnova~ i izvr{en direktor na Ar~elor Mital

POBARUVA^KATA NA ^ELIK U[TE DOLGO POD NIVOTO OD PRED KRIZATA

obaruva~kata na ~elik vo industriski razvienite dr`avi }e se vrati na nivoto od pred ekonomskata kriza najrano vo 2015 godina, ocenuva Lak{mi Mital, osnova~ i izvr{en direktor na gigantot vo metalskata industrija Ar~elor Mital. Spored nego, rastot na proizvodstvoto na ~elik ovaa godina }e zabavi vo odnos na minatata, koga proizvodstvoto se zgolemi za 15% vo odnos na prethodnata godina. Vo 2011 godina rastot se procenuva da dostigne 6,5%. Akcionerite vo kompanijata odobrija izdvojuvawe na oddelenieto za proizvodstvo na ner|osuva~ki ~elik, so {to }e se formira Aperam, {esti najgolem proizvoditel na ner|osuva~ki ~elik vo svetot, ~ii akcii }e kotiraat na berzite vo Amsterdam, Pariz i Luksemburg.

...POGLED NA DENOT...

“ZAKREPOSTENI SELANI”!?

...Dvajca od liderite na raznite zemjodelski {trajkuva~i pred nekoj den pominaa dobri dva ~asa so ekipa vo restoranot Xino, vo Gradskiot trgovski centar! Celo vreme bea so telefonite vo raka, izleguvaa–vleguvaa nekade! Tipi~no fraerski – kako {ou-zvezdi! Razni gosti vo restoranot im se voshituvaa, a tie so ve{ti dvièwa vo ramenata – ednoto napred, pa drugoto napred, kako i so {iroki dvièwa na nozete vo ~ekorite manifestiraa nekakva sigurnost vo toa {to go rabotat... Ispu{ija i po edna kutija skapi cigari na terasata so pogled kon Parlamentot. Koga razgovara po telefon, so cigara od ustata so ~adot pravea kruk~iwa vo vozduhot zadovolno, so gr~evi na liceto, smeej}i se zadovolno... Na moment se smeeja nebare postignale dobra otkupna cena na tutunot ili na mlekoto!? Edniot duri veli “Moreee, }e mu e...{ majkata... ostavi go toj, ima malku tutun, neka ne se pr~i da ne ostane i bez taa cena... sega jas odlu~uvam za cenata!”. A, videte ~udo, vo me|uvreme, Prilepskiot tutunski kombinat (vo dominantna dràvna sopstvenost, zna~i za kombinatot odlu~uva Vladata!!!?) po~nal silno da otkupuva so pozajmeni pari od ELEM! Neka toa, tuku {to taka odedna{ im tekna? A izgleda se dogovorija i so {trajkuva~ite! A? E, sega, {to bi bil dogovorot...? Ajde malku da si igrame miìtatara...(!?) Zna~i, se proizvede kriza so toa {to cenata za otkup na tutunot dramati~no ja namalija. Dràvata kumuva{e na vakviot razvoj na nastanite!? Potoa sleduvaa {trajkovi, {trajkuva~ite baraa lanski ceni, a na moment baraa i povisoki. Ne dobija ni edno, ni drugo – dobija povisoki ceni od dramati~no urnatite, pa sega se ne{to pozadovolni! No, najzadovolni se vo Prilepskiot tutnski kombinat... Ne vi teknuva zo{to? Pa, tamu }e bea u{te pozadovolni ako uspeeja da im ja “vrzat ma{nata” na tutunarite na 105 do 110 denari po kilogram. Ne uspeaja, no, zatoa pominaa kako treba na malku povisoka cena od taa! Ekstra profit nema, a dobar profit sekako... Ete, takva e rabotata... ne znam kako

Ne znam kako finansiski pominaa liderite na raznite zemjodelski {trajkuva~i (ne{to se smirija odnenade`), no ako se sudi po atmosferata vo restoranot Xino pred nekoj den, pominale odli~no. “Kupena e vaa utakmica”, velat vo Isto~na Makedonija finansiski pominaa liderite na {trajkuva~ite, no ako se sudi po atmosferata vo restoranot Xino, pominale odli~no. “Kupena e vaa utakmica”, velat vo Isto~na Makedonija. Ima edna ekipa “mr{ojadci” niz Makedonija koja sekoja godina si poigruva so sudbinite na zemjodelcite i farmerite. Taa ekipa e sostavena od takanare~eni golemi zemjodelci (razni pretsedateli na sojuzi), koi glavatari ili “vra~evi”! Tie vo eden period od godinata izigruvaat voda~i na zakrepostenite – lozari, tutunari, farmeri na kravi i na ovci... Tie, navidum, se so farmerite!? Vo su{tina, tie so dràvata ja formiraat klu~nata cena. Taka, na primer, e i so otkupot na jagniwata. So godini cenata pred i po Nova godina e ista, kako i taa vo april i vo maj. Razni prekupci i nakupci glumat ludilo so toa {to kaùvaat deka nema otkup – navodno, Italijancite i Grcite ne sakale na{e jagne (toa go velat eden mesec pred otkupot) za na nekolku dena pred jagmata da izjavat deka, sepak, }e imalo otkup, no po cena {to ja diktiraat otkupuva~ite. Na ovaa praktika redovno kumuvaat razni ministri i zamenici, koi izjavuvaat deka, navodno, im e strav od odlukata na stranskite otkupuva~i deka ne sakaat makedonsko jagne. Ottuka, prekupcite, nakupcite, ministrite i zamenicite, sose voda~ite na {trajkuva~ite, sekoga{ se vo grupata na tie koi odli~no pominuvaat vo sekoja rekolta, a direktnite proizvoditeli redovno ostanuvaat so “prstot vo usta”. Potoa nastapuva premierot Gruevski so cifrite od tipot 100 milioni evra za zemjodelcite, nie videte kolku dadovme, Branko Crvenkovski ni{to ne vi dade... i na toa sli~no... Vakvite izjavi premierot gi dava vo sostojba na zbesnati zemjodelci, na koi im zale~uva rani so dràvni pari, a, vo su{tina, sistemski ni{to ne im re{ava, oti slednata godina filmot e ist! Samo voda~ite na {trajkuva~ite se razli~ni...!? Otkupnite ceni na zemjodelskite i farmerskite proizvodi ostanuvaat nepromeneti i diktirani od trgovski i prerabotuva~ki monopoli (stranski i doma{ni), pomognati od razni dràvni “me{etari”, dobro “podma~kani” na terenot... I ova vo Makedonija se vika zemjodelstvo, koe se praktikuva so godini. Monitoring nema, farmerite i zemjodelcite se vo bunilo. Subvenciite rastat li rastat, hiperprodukcija na s$ i se{to, a vrednosta niska, oti ni{to ne e pazarno! Izvoz mnogu malku i te{ko, pa seto proizvodstvo ostanuva ovde, a cenite, normalno, pa|aat poradi hiperprodukcijata koja e proizvod na subvenciite so koi Gruevski se fali na golemo! I s$ taka vo eden golem “ma|epsan krug na zakreposteni selani”!

Intervju

ZORAN KOWANOVSKI MINISTER ZA ODBRANA PARITE NE SE PROBLEM ZA MAKEDONIJA DA VLEZE VO NATO MAKSIM RISTESKI

risteski@kapital.com.mk i t ki@k it l k

ako ja ocenuvate sostojbata vo armijata, so ogled na zabele{kite na del od ekspertite deka ARM se soo~uva so nedostig od vojnici? Site pokazateli ukaùvaat deka imame nova realnost. Albanija, Grcija i Bugarija se ~lenki na NATO, Srbija se pribliùva kon Evropskata unija i se zalaga za evroatlantska integracija, a na Balkanot imame nova realnost vo funkcija na traen mir, koja se vika Republika Kosovo. Koga }e se zemat predvid ovie vlezni podatoci, doa|ame do modelot deka na Makedonija & se potrebni okolu 8.000 profesionalni vojnici. Ova e procenka i na NATO. Dali }e ja prifatite inicijativata na Nezavisniot sindikat na profesionalnite vojnici za re{avawe na nivniot status, podnesena do Sobranieto? Nemam namera da spre~am kakva i da e inicijativa na sindikatite vo Ministerstvoto za odbrana. Pokaàv deka sum otvoren za komunikacija so site sindikati. Na del od tie sredbi dojdovme do zaedni~ko mislewe deka za pripadnicite na armijata najdobro e da napravime izmeni vo zakonot i da ja vovedeme aktivnata rezerva. Toa e napraveno vo dogovor so profesionalnite vojnici. Nie izlegovme na zaedni~ka pres-konferencija so rakovodstvoto na Nezavisniot sindikat i koga dokumentot ve}e be{e vo zavr{na faza i vleze vo vladina procedura, naedna{ imavme povlekuvawe na rakovodstvoto

na Sindikatot. Tie kaàa deka }e predloàt niven zakon vo Sobranieto. Jas dadov mo`nost da imame normalna komunikacija i zaedno da dojdeme do eden dokument {to }e bide preto~en vo zakon. Vaka poedine~no, ne sakaj}i, samo }e napravat materija koja }e bide mnogu lepliva za politi~kite partii i celiot slu~aj }e prodolì da se politizira, a so toa i }e mu se na{teti. Kako vlijae namaluvaweto na buxetot za odbranata vo odnos na aspiraciite na Makedonija za NATO? Koga i vo Makedonija se po~uvstvuva ekonomskata kriza, normalno be{e, kako i site buxeti na ministerstvata za odbrana vo Evropa, da se namali i na{iot za odreden procent. Tvrdam deka nie se dviìme vo nekoj prosek, ako se zemat predvid zemjite-~lenki na NATO. Ovaa godina od buxetot vo Makedonija za odbranata se odvojuvaat 1,3%. Ima dràvi-~lenki na Alijansata koi odvojuvaat 0,9%, 1%, 1,1%, ima i takvi koi odvojuvaat 1,5% ili 1,6%. Zatoa, ne treba da se plasira tezata deka ima nekakov limit koj e zakon i deka buxetot za odbranata mora da iznesuva pove}e od 2%. Ne sakam da kaàm deka sum zadovolen od sega{niot procent. Kako seriozen ~ovek, koj saka da ostavi trag i jasen patokaz kade }e se dviì Makedonija, se raduvam {to denovive go donesovme klu~niot dokument

- dolgoro~en plan za razvoj odbranata. Stanuva zbor na odbranata za desetgodi{en dokument, donesen vo sorabotka so Ministerstvoto za finansii. Dokumentot }e bide razgledan na vladina sednica, a potoa }e bide dostaven do vrhovniot komandant. Vo ovoj dokument jasno se gleda tendencijata na Vladata so rastot na ekonomijata da se odvojuvaat s$ pove}e pari za Ministerstvoto za odbrana. Idnata godina, spored ovoj dokument, treba da imame

sofisticirani radari i protivvozdu{na odbrana vo vrednost od pove}e od 50 milioni evra. Dano~nite obvrznici treba da go znaat toa. Site ovie nabavki se partnerski celi, koi mora da gi ispolnime ako sakame da bideme vo dru{tvo so zemjite na NATO. Zatoa go napravivme desetgodi{niot dokument, koj }e bide vodilka za sekoj nareden minister i sekojdnevna rabota za administracijata. Ne mo`e sekoj sleden minister da

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

visok buxet. Realno, imame namaluvawe na procentot od buxetot {to se odvojuva za odbranata, no, kako suma i pred {est godini imavme {est milijardi denari i sega imame pribli`no tolku. Okolu 600 lica go napu{tija Ministerstvoto za odbrana i zaminaa vo drugi institucii. Toa zna~i deka vo narednite godini site sredstva {to }e doa|aat kako plus vo Ministerstvoto nema da gi koristime za plati, tuku za oprema. Kakva e poddr{kata za makedonskiot pat kon NATO od zemjite-~lenki na Alijansata? Moja dol`nost be{e da gi iskoristam site moi prijatelstva i site moi kolegi kolku {to moàt pove}e da lobiraat za Makedonija. Pokraj mo`nosta da se sretneme na formalni ili neformalni sostanoci, smetav deka e dobro u{te edna{ li~no da gi posetam i za toa mi be{e otvorena vratata. Pred Samitot vo Lisabon imav sredba so amerikanskiot kolega Robert Gejts, no i so ministerot za odbrana na Kanada, Piter Mekkejn, so germanskiot Gutenberg i so mnogu drugi. Jasno im kaàv deka ako se po~ituvaat principite, Makedonija u{te na ovoj Samit, no i mnogu porano, treba{e da dobie polnopravno ~lenstvo vo NATO, a so toa i mnogu pogolem pottik za z pribliùvawe unija. Na tie kon Evropskata Evrop sredbi nikoj ni nema{e dilemi deka nie gi g ispolnuvame site uslovi, no, n za àl, takov e sistemot na odlu~uvawe vo NATO. Se bara konsenzus, {to nas n$ n prinuduva da gi za imeto. vodime pregovorite pr Ispolnetite uslovi se 50% Ispolneti re{enieto na problemot. od re{en Problemot so drugite 50% Problemo nie sakame sakam da go re{ime, no ne znaeme kolku brzo saka Grcija. Zatoa, moè da se slu~i nie u{te godina, dve, tri ili sedum da bideme nadvor od NATO. Jas potencirav na ovaa realnost i kaàv deka vo vakvi uslovi dobro bi bilo da ne se prekr{uva Vremenata spogodba od Obedinetite nacii i Makedonija pod privremenoto ime da stane del od NATO, so {to, od edna strana, }e se zgolemi bezbednosta vo zemjata i vo regionot, a od druga, }e se isprati mnogu jasna poraka do site zemji koi se dviàt vo pravec na evroatlantska integracija deka se nagraduva uspehot na reformite za evropski vrednosti, multietni~ki model... Zo{to predloìvte vo Makedonija da se uni{tuvaat kasetnite bombi od Bosna, koga e jasno deka ovaa akcija e {tetna i drugite zemji ja izbegnaa? Ako sakame da bideme faktor i da uìvame po~it, mora da prezemame inicijativi i da gi realizirame konvenciite {to sme gi potpi{ale. Makedonija vo 2008 godina ja potpi{a konvencijata od Oslo, spored koja, od 2010 godina nitu edna zemja ne smee da upotrebuva kasetni bombi. Razgovaravme so ministerot za nadvore{ni raboti, a dobiv i analizi od Ministerstvoto za odbrana deka voop{to nema {tetnost za okolinata od

Denovive go donesovme klu~niot dokument dolgoro~niot plan za razvoj na odbranata, koj opfa}a deset godini i vo nego jasno se gleda tendencijata so rastot na ekonomijata da se odvojuvaat s$ pove}e pari za Ministerstvoto za odbrana. Ova stabilno finansirawe }e ni ovozmo`i da razmisluvame dolgoro~no za finansirawe na planiranite proekti, veli ministerot za odbrana, Zoran Kowanovski zgolemen buxet, za na kraj, vo 2020 godina, da stigneme do 2,1% od buxetot za odbranata. Ova stabilno finansirawe na Ministerstvoto za odbrana ni dava prostor seriozno da se zafatime so realizacija na planiranoto, da razmisluvame dolgoro~no za finansirawe na odredeni proekti. Koi se tie proekti? Me|u pove}eto proekti }e ja spomenam nabavkata na oklopni transporteri za koja sekoj gra|anin na Makedonija treba da znae deka toa }e ~ini pove}e od 100 milini evra. ]e ima nabavka na novi artileriski orudija, haubici, {to }e ~ini pove}e od 50 milioni evra. ]e se nabavat novi

re~e â&#x20AC;&#x153;ovoj proekt ne e dobar i sega }e rabotime na drugâ&#x20AC;?. Dokumentot {to go donesovme }e bide pozdraven od NATO alijansata. Usvoen e vo Ministerstvoto za odbrana, a o~ekuvam vo fevruari da bide gotov za dostavuvawe kaj vrhovniot komandant. Bidej}i e namalen buxetot za 2011 godina, o~igledno }e mora da {tedite. Kakvi merki za {tedewe }e prezemete? Goleminata na eden menaxer e vo ramkite na mo`nostite da gi odredi vrvnite prioriteti i da gi re{ava. Vo uslovi na namalen buxet, uspeavme da nabavime oprema kakva {to ne bila nabavena vo prethodnite sedum godini so mnogu po-

uni{tuvaweto na ovie kasetni bombi. Zaklu~ivme i deka dobivame poeni na lider vo regionalnata sorabotka. Toga{ odlu~ivme da ponudime del od tie kasetni bombi da se uni{tat vo Makedonija. Nekoi raboti se kupuvaat so pari, no nekoi so pari ne moàt da se kupat. Ugledot na Makedonija se kupuva so realni potezi, so inicijativa i so potvrda na zalo`bite. Dali vo 2011 godina se predvideni novi vrabotuvawa vo Ministerstvoto za odbrana? Nie gledame da go namalime brojot na vraboteni, no dokolku ima kadar koj }e bide neophoden, bi pobarale vrabotuvawa. Generalno, ne sme predvidele takvo ne{to. Vrabotuvawa }e ima na profesionalni vojnici, za{to sekoja godina tie {to zaminuvaat treba da se zamenat so novi. Predvideno e vo vtorata polovina od godinata da bidat primeni pove}e od 100 profesionalni vojnici. Kako e mo`no kako prv ~ovek na REK Bitola da ne ste znaele deka vo kompanijata se slu~il kriminal "teòk" sedum milioni evra? Stoèr na energetskata bezbednost na dràvata e REK Bitola i funkcijata koja edna godina ja vr{ev tamu }e ja pametam cel ìvot, za{to prvo, ~est e da se vodi takov kombinat, no i ogromna odgovornost. Toa be{e moèbi edna od najte{kite zada~i vo mojata kariera. Dojdov vo kombinatot i samo deset dena potoa se slu~i lizgawe na zemji{te i ispadi na blokovite. Prvo {to napraviv be{e izbor na najdobrite lu|e, tim so koj si dadov zada~a da gi re{avam problemite vo REK Bitola. Koga dojdov vo kombinatot, poradi prethodnite aktivnosti, ima{e 16 ispadi. Vo prosek, sekoj ispad trae tri dena i seto toa sekoj den ~ini okolu polovina milion evra. Zna~i, tie 16 ispadi ~inea okolu 25 milioni evra, pari koi gi gubi dràvata. Po zavr{enite remonti od timot so koj{to rabotev, cela godina nema{e ispadi, voop{to, {to e svetski rekord na tolku stari blokovi. Toa pokaùva so kakva posvetenost rabotele lu|eto. Prvo se konstruira{e edna prikazna deka moèbi imalo kriminal, a potoa me pra{uvaat - dali vie znaevte. Ako se pokaè deka imalo kriminal vo moe vreme, normalno deka jas trebalo da reagiram na takvite slu~uvawa. Znaej}i {to sum srabotil vo REK Bitola, velam deka vo moe vreme kriminal tamu nemalo. Znam kakov kombinat naslediv koga dojdov i znam kakov ostaviv. Na zdravi noze, so zdravo proizvodstvo, so uspe{no zavr{eni remonti, so uspe{no oformen rudnik. @alam {to ne moàm da uìvam vo trudot {to go vloìv, no sum sre}en {to ostaviv vakov kombinat. Kako go komentirate somnenieto deka bila uni{tuvana dokumentacijata za slu~ajot? Jas ne znam deka imalo uni{tuvawe, no, ako imalo, }e ima traga i sigurno toa }e bide krunski dokaz za dokaùvawe na kriminalot. Siguren sum deka ako imalo uni{tuvawe na dokumentacija, denes tie lu|e nemalo da bidat na rabotnite mesta. Toa lesno moè da se dokaè i vistinata }e izleze na videlina.

Politika / Pari / Dr`ava

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

PREGLED VESTI

SPOROT SO GRCIJA OSTANUVA ZAMRZNAT

VLADATA NAJAVI NOVI 280 VRABOTUVAWA VO ZDRAVSTVOTO

NI SREDBATA SO NIMIC, V NI ODLUKATA NA HAG NEMA DA GO RE[AT IMETO Makedonija vo momentov se vrti vo eden magi~en krug, a izlezot ottamu zavisi samo od voljata na me|unarodnata zaednica i na dvete zakarani strani za re{avawe na ovoj dolgogodi{en spor, velat analiti~arite GABRIELA DELOVA delova@kapital.com.mk

redbata na makedonskiot i gr~kiot pregovara~ so medijatorot Metju Nimic na 9 fevruari nema da donese ni{to novo, iako se o~ekuva{e da vovede nov momentum vo odnosite so Grcija i da gi osveì pregovorite. Ova e zaklu~okot kako na premierite na dvete dràvi, taka i na analiti~arite. Otkako premierot na Grcija, Jorgos Papandreu, a prethodno i makedonskiot premier, Nikola Gruevski, izrazija pesimizam vo odnos na o~ekuvawata od sredbata na medijatorot so pregovara~ite, o~igledno e deka sredbata so Nimic }e bide samo edno potvrduvawe na ve}e poznatite crveni linii, kako na Grcija, taka i na Makedonija. Ni{to pogolem optimist ne e ni {efot na makedonskata diplomatija, Antonio Milo{oski, koj vo intervju za Radio Slobodna Evropa veli deka na sredbata so medijatorot Nimic o~ekuva da bidat potvrdeni posvetenosta na dvete zemji na procesot vo ON i prodolùvaweto na dijalogot, odnosno da se otstrani ~uvstvoto i somneòt deka nekoj saka ovoj proces da go marginalizira. “O~ekuvame ovaa sredba da bide prigoda vo koja dvete strani u{te edna{ bi ja reafirmirale svojata poddr{ka za Nimic i za samiot proces {to se vodi vo ON, za da se otstranat ~uvstvoto i somneòt deka procesot vo ON nekoj namerno ili slu~ajno bi sakal da go marginalizira. Za taa cel, go povikavme na konsultacii ambasadorot Jolevski, koj e na{ specijalen pretstavnik vo ovoj slu~aj, so cel da razmeni mislewa so dràvnoto rakovodstvo za da moè da ima eden posodrìnski nastap pred posrednikot”, re~e Milo{oski. Za pretstojnata sredba so gr~kiot kolega Dimitris Drucas vo Crna Gora idnata nedela Milo{oski izjavi deka bi bilo dobro, pokraj imeto, da razgovaraat i za ekonomskata sorabotka me|u dvete zemji, za izbegnuvawe na dvojnoto odano~uvawe,

ladata najavi novi 280 vrabotuvawa vo zdravstvenite ustanovi. ]e se vrabotuvaat 200 lekari, 60 medicinski sestri i 20 lica koi }e rabotat kako medicinski personal vo zdravstvenite centri. "Analizata ja sprovede golem stru~en tim, koj poseti 113 zdravstveni ustanovi. S$ u{te e rano da se {pekulira so brojki, bidej}i treba da se po~eka oglasot", izjavi ministerot za zdravstvo, Bujar Osmani. Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, smeta deka ova e zna~ajna odluka za javnoto zdravstvo i za gra|anite na Makedonija. "Fiskalnata implikacija na godi{no nivo se dviì od 120 do 150 milioni denari, taka {to dràvata moè da gi potpre ovie vrabotuvawa. Po 20 godini, ova e isklu~itelno pravilna odluka. Se raboti za ~isto produktivno vrabotuvawe na direkten medicinski personal, koj }e go zgolemi obemot na uslugi i kvalitetot vo rabotata", istakna Stavreski. Vo zdravstvenite ustanovi vo momentov se vraboteni vkupno 18.000 lica, od koi pove}e od 4.000 se administrativci.

JAKIMOVSKI NA TAPET KAJ STRANSKITE AMBASADI ovetnicite od VMRO-DPMNE od op{tina Karpo{ dostavija pismo do site me|unarodni institucii i ambasadi vo zemjava za slu~uvawata vo op{tinata. "Barame transparentnost i demokratija, da nema podelbi na gra|anite. Barame Karpo{ da ne bide monopol na eden ~ovek, tuku op{tina vo koja interesite na gra|anite }e bidat na prvo mesto", izjavi sovetni~kata @ozefina Glasnovi}. Taa obvini deka SDSM ja partizira op{tinskata administracija vo Karpo{ i ne im dozvoluva na kolegite od VMRO-DPMNE da u~estvuvaat vo rabotata na op{tinskiot sovet.

kako i za otvorawe novi grani~ni premini. EVENTUALNATA POBEDA VO HAG BI BILA SAMO PIROVA POBEDA! Iako za moment, po izjavata na porane{niot {ef na gr~kata diplomatija, Andonis Samaras, deka vo Bukure{t Grcija stavila veto za vlezot na Makedonija vo NATO, se vlea optimizam deka presudata vo Hag }e bide vo na{a korist i }e vlijae vrz sporot za imeto so Grcija, sepak, upatenite velat deka so ogled na neobvrzuva~kata odluka na Sudot od Hag, eventualnite promeni najmnogu }e zavisat od politi~kata volja na me|unarodnata zaednica, pred s$ na EU i na NATO, i na dvete zakarani strani. “Zatoa, Makedonija vo momentov se vrti samo vo eden magi~en krug”, velat analiti~arite. Porane{niot minister za nadvore{ni raboti, Slobodan ^a{ule, smeta deka iako site elementi odat vo na{ prilog, sepak, dali me|unarodnata zaednica }e saka da ja po~ituva odlukata na Hag, ako e vo na{a korist, zavisi od pove}e elementi. "Sekako deka vakvata izjava na Samaras }e vlijae vrz procesot vo Hag. No, toa {to treba da go znaeme deka vo Grcija ne{tata ne se slu~uvaat slu~ajno. Grcija, pretpostavuvam, ima soznanija deka me|unarodnata pozicija ne & e vo zavidna

polo`ba i deka Hag najverojatno }e presudi vo prilog na Makedonija. Po takvata odluka od Hag, dali me|unarodnata zaednica, pred s$ NATO i EU, }e imaat dovolen interes da gi po~ituvaat odlukite na Hag te{ko e da se pretpostavi, bidej}i tie ne se obrzuva~ki. Dali me|unarodnata zaednica }e ja po~ituva odlukata zavisi od pove}e elementi. Eden takov element e kolku Unijata e podgotvena da go simne ova pra{awe od dneven red i da go re{i ovoj spor", veli ^a{ule. So sli~en stav i porane{niot ambasador Risto Nikovski. "Faleweto na Samaras deka tie so veto go spre~ija priemot na Makedonija vo NATO i gi blokiraa pregovorite so EU ne e ni{to novo. I porano toa go velea Bakojani i drugi politi~ari od Grcija. Kolku toa }e vlijae vrz odlukata vo Hag te{ko e da se ka`e, bidej}i, formalno, blokadata ja postavija NATO i EU, a ne Grcija. Dokolku sudot bara oficijalno tolkuvawe od Brisel, }e go dobie to~no toa, deka NATO i EU n$ blokiraa. Kolku sudot }e navleze vo detalite ne e predvidlivo, bidej}i voop{to ne e sporno deka pre~kite gi postavuva Grcija. I toa e sprotivno na Vremenata spogodba", veli

ANTONIO MILO[OSKI MINISTER ZA NADVORE[NI RABOTI “O~ekuvame ovaa sredba da bide prigoda vo koja dvete strani u{te edna{ bi ja reafirmirale svojata poddr{ka za Nimic i za samiot proces {to se vodi vo ON, za da se otstranat ~uvstvoto i somneòt deka procesot vo ON nekoj namerno ili slu~ajno bi sakal da go marginalizira. Za taa cel, go povikavme na konsultacii ambasadorot Jolevski, koj e na{ specijalen pretstavnik vo ovoj slu~aj, so cel da razmeni mislewa so dràvnoto rakovodstvo za da moè da ima eden posodrìnski nastap pred posrednikot.”

Nikovski. No, bez razlika na raznite scenarija, poznava~ite velat deka na krajot od denot stanuva zbor za politi~ka odluka i deka poradi toa odlukata na Sudot vo Hag nema da bide do kraj konkretna i jasna, tuku }e bide eden “vording”, koj pove}e }e bide vozdr`an, otkolku {to }e dade konkretna presuda.

BBC JA UKINA PROGRAMATA NA MAKEDONSKI JAZIK i-Bi-Si ja ukina radioprogramata na makedonski jazik {to se emituva{e od London vo izminatite 15 godini. Vakvata odluka e poradi toa {to britanskata vlada gi namali sredstvata za kompanijata za 16%. Svetskiot servis na Bi-Bi-Si ukina u{te ~etiri redakcii, albanski, srpski, angliski za Karibite i na portugalski jazik za Afrika. So ova }e za{tedi 46 milioni funti. Vo sekciite na drugite jazici }e se namali personalot. Vo slednite pet godini Bi-Bi-Si samo vo Svetskiot servis }e ukine 650 rabotni mesta, {to e edna ~etvrtina od sega{nite 2.400 vraboteni.

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI ZA ME\UNARODEN PREVOZ NEMA DDV stavniot sud ja otfrli inicijativata za poveduvawe postapka za ~len od Zakonot za dodadena vrednost. Sudot oceni deka zakonodavecot ima ustavno ovlastuvawe so zakon da go uredi pra{aweto na DDV vo smisla na toa za {to se voveduva, za {to se osloboduva, kako se presmetuva na~inot na pla} awe i sli~no. Vo ramkite na takvoto ustavno ovlastuvawe, zakonodavecot ima pravo da predvidi, kako {to napravil vo osporenata odredba, me|unarodniot prevoz na patnici da se osloboduva od DDV, so toa {to nema pravo dano~niot obvrznik da mu se odbie danokot za nabavki povrzani so vr{eweto na dejnosta me|unaroden prevoz na patnici, kako, na primer, nabavka na gorivo, rezervni delovi, gumi. Sudiite ocenija deka vakvoto pravilo se odnesuva na site subjekti, i doma{ni i stranski, koi vr{at me|unaroden prevoz na patnici niz teritorijata na Makedonija, poradi {to nema neednakvost me|u subjektite na pazarot kako {to smetaat podnositelite na inicijativata.

DIMOVSKA, TUFEGXI] I VANGELOVSKI NAJDOBRI PORTPAROLI NA SUDOVITE retsedatelot na Vrhoven sud, Jovo Vangelovski i sudiite Antoaneta Dimovska od skopska dvojka i Vladimir Tufegxi} od Krivi~niot sud ja podelija nagradata na USAID za najdobar portparol na sudovite. Iako e pretsedatel, Vangelovski bil vistinski promotor na transparentnosta i otvorenosta na sudovite i sekoga{ bil dostapen za novinarite, odlu~ilo ìrito. Sudijata Tufegxi} e nagraden so priznanie poradi negovata postojana angaìranost vo Sudot, i pokraj tekovnite obvrski kako sudija. Toj odgovaral na novinarski povici duri i na polno}. Sudijata Dimovska pri primaweto na priznanieto istakna deka otvorenosta na Sudot i zgolemuvaweto na doverbata vo nego se dolì ne samo na nea kako lice za odnosi so javnosta, tuku i na site ostanati sudii koi bile sekoga{ podgotveni da ja "nahranat" so informacii koi im bile potrebni na novinarite.

BAJRU[ SEJDIU ]E OSTANE BEZ IMOT umanovskiot "tobako bos" Bajru{ Sejdiu osuden e na 12 godini zatvor za slu~ajot "Pepel 2", poradi krivi~no delo perewe pari i nasilstvo. Na Sejdiu }e mu bide odzemen i celiot imot, odlu~i v~era Osnovniot sud Skopje 1. Toj pak pobara da mu se smeni pritvorot vo [utka so ku}en pritvor bidej}i ima bolna èna i majka. Osven Sejdiu, u{te 13 lica se obvineti za malverzacii i ste~ajni postapki vo ~etiri kumanovski firmi @ito mel, Ken, Iskra inènering i ZIK Sto~arstvo. Negoviot brat, Naim Seferi, koj e vo begstvo, dobi 15 godini zatvor, ste~ajniot upravnik Zoran Stojanki} 13 godini, a ostanatite 10 obvineti od dve do 10 godini. Sejdiu vo mart lani be{e osuden na pet godini zatvor za slu~ajot "Pepel”, no ovaa presuda s$ u{te ne e pravosilna. Vo ovoj sudski proces im se sude{e na vkupno 32 obvineti za falsifikuvawe cigari, nepla} awe akcizi i zlostorni~ko zdruùvawe. Bajru{ Sejdiu pove}e od dve godini e vo pritvor vo [utka.

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

IMA LI KRIMINAL VO MINISTERSTVOTO ZA EKOLOGIJA?

SE “SKENIRA” RABOTEWETO NA MINISTEROT JAKUPI anonimna prijava od vraboMARIJA SEVRIEVA ten vo Ministerstvoto, vo sevrieva@kapital.com.mk koja bilo poso~eno finansiskoto rabotewe na Minr`avnata komisi- isterstvoto, so poseben akja za spre~uvawe cent na avtorskite dogovori. na korupcijata go Neoficijalno, ministerot "~e{la" rabotewe- nezakonski potro{il okolu to na ministerot za 800.000 evra za isplata na ekologija, Nexati honorari na vraboteni vo Jakupi. Vo narednive 10 dena, Ministerstvoto i na nivni kako {to izjavi pretsedate- rodnini. Najvisokiot honorar lot Ilmi Selami, se o~ekuva iznesuval 3.000 evra. Komisijata da izleze so konk- "Od del od dokumentite koi reten zaklu~ok. gi pobaravme na uvid se “No, edno e sigurno, od do- potvrduvaat del od navodite kumentite dobieni od Min- izneseni vo prijavata. Vo isterstvoto za ekologija se interes na istragata, ne potvrduva deka delele proekti bi otkrival detali", veli i avtorski dogovori na vrabo- Selami. tenite i na lica nadvor od I Finansiskata policija resorot nezakonski”, veli podolgo vreme go proveruSelami. va raboteweto na resorot Antikorupcionerite dobile ekologija. Direktorot, Qup~o

Stamatovski, veli deka postapuvale po soznanija i vodele istraga nezavisna od taa na antikorupcionerite. "Istragata e s$ u{te vo tek i o~ekuvam idnata nedela da otkrieme pove}e detali za slu~ajot", veli Stamatovski. No, navodite od istragata na Finansiskata policija }e im slu`at i na antikorupcionerite, koi pobarale detalen izve{taj. Ministerot Jakupi v~era ne odgovara{e na svojot telefon. Od negoviot kabinet, pak, gi otfrlija tvrdewata za nezakonsko rabotewe i proneveruvawe o g r o m n a s um a p a r i. O t tamu tvrdat deka vo Ministerstvoto

parite bile tro{eni doma}inski i za predvidenite nameni.

DENES PROTESTI PROTIV VLADINITE REFORMI

LEKARI, STOMATOLOZI I PROFESORI NA ULICA gi vikal eden po eden za da VIKTORIJA MILANOVSKA odat vo penzija. Generalniot milanovska@kapital.com.mk direktor na klinikata, Adrian gi otfrli obvinuvawata ekarite, stomatoloz- Gaci, ite i profesorite za mobing. od v~era gi po~naa I Samostojniot sindikat na najavenite protesti Klini~kiot centar i psihiprotiv zakonskite jatriskata bolnica Bardovci i z m e n i { to g i najavija deka naskoro }e propredlo`i Vladata, a koi se odne- testiraat protiv noviot model suvaat, pred s$, na platite na za pla}awe spored rezultat. ovie lica. So protestite po~naa Ministerot za zdravstvo, Bujar Osmani, v~era istakna deka i partiskite prepukuvawa. Stomatolozite od Klini~kiot ostanuva na stavot deka pla} centar-Skopje v~era protesti- aweto spored rezultat ne e za raa poradi, kako {to velat, da za{tedi pari, tuku za da mobingot, lo{oto menaxirawe vlijae stimulativno vrz rabotai pritisokot od dvajcata direk- ta na lekarite. Od razgovorot tori. Dokolku rakovodstvoto ne so sindikalnite pretstavnici go ispo~ituva rokot za dogovor zaklu~il deka postoi obostrano so stomatolozite, tie najavuvaat zadovolstvo so dijalog da se re{at problemite. novi {trajkovi. Pretsedatelot na Sindikatot Ministerot za obrazovanie, na stomatolo{kiot klini~ki pak, Nikola Todorov, so centar, Atanas [ukov, veli deka “po`e{ka” glava gi prifa}a se vr{i postojan pritisok vrz reakciite. Za protestite na postarite kolegi, koi direktorot univerzitetskite profesori,

VMRO-DPMNE: [TRAJKOVITE SE VO RE@IJA NA SDSM!

VMRO-DPMNE obvini deka protestite koi denovive stanuvaat s$ poaktuelna pojava se reìrani od strana na SDSM i imaat za cel, kako {to velat, da sozdadat vpe~atok na revolt, nepotrebna tenzija i da gi prikaàt kako nezadovolstvo od ovaa Vlada. Kako dokaz, portparolot na VMRO-DMPNE, Aleksandar Bi~ikliski, nabroi del od {trajkuva~ite, koi imaat i politi~ki anga`man vo SDSM i LDP. koi se zakaàni za denes, toj veli deka se reakcija na grupa koja od li~ni politi~ki ambicii probuva od ova da napravi seriozno politi~ko pra{awe. I rektorot na Univerzitetot Sveti Kiril i Metodij, Velimir Stojkovski, koj do neodamna ne se soglasuva{e so zakonskite izmeni, ne go poddrùva profesorskiot protest, zatoa {to “problemite treba da se re{avaat vo institucii, a ne

na ulica”. SDSM, pak pora~a, VMRODPMNE da ne ja prefrla vinata za nivnata nesposobnost, na drugi. "Va{ite partiski vojnici, eden den se la`ni tutunari, drug den la`ni `rtvi na tranzicijata, tret den la`ni studenti {to go podrùvaat va{iot reìm, a denes smislivte i zdruènie za nesovesno lekuvawe”, istakna potpretsedatelot na partijata, Andrej Petrov.

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Kompanii / Pazari / Finansii

KALKULATOR ZA LI^NA POTRO[UVA^KA KO[NICA

LI^NATA INFLACIJA DVOJNO POVISOKA OD STATISTI^KATA

Spored kalkulatorot za li~na inflacija, {to go izrboti Centarot za ekonomski analizi, potro{uva~kata ko{ni~ka na edno ~etiri~leno semejstvo vo momentov iznesuva 22.650 denari i e re~isi dvojno poskapa od taa {to ja presmetuva Zavodot za statistika ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

otro{uva~kata ko{ni~ka na edno ~etiri~leno semejstvo realno e dvojno poskapa od taa {to ja presmetuva Dr`avniot zavod za statistika. Spored presmetkata na kalkulatorot za li~na inflacija, {to go izrboti Centarot za ekonomski analizi (CEA), na edno semejstvo mese~no mu trebaat 22.650 denari za hrana, pijalaci, higiena i komunalii, a ne 12.212 denari, kako {to presmetuva Zavodot za statistika. Ovie presmetki se vrz baza na kalkulaciite {to gi napravi “Kapital”, pri {to se zemeni mese~ni primawa od 15.000 do 18.000 na edno lice na vozrast od 25 do 30 godini za periodot od noemvri 2009 do noemvri 2010 godina i mese~nite tro{oci na edno ~etri~leno semejstvo. Kalkulatorot na CEA vrz baza na ovie podatoci presmeta li~na inflacija od 4,78%, {to e mnogu pove}e sporedeno so prose~nata stapka na inflacija koja ja presmeta Zavodot za statistika vo noemvri minatata godina od samo 2,9%. Ako ovaa potro{uva~ka ko{ni~ka se sporedi so cenite na osnovnite produkti vo noemvri 2009 godina, izleguva deka tro{ocite za

PREGLED VESTI MAKEDONIJA ]E BARA IMOT NA FIRMITE VO PORANE[NA SFRJ akedonija }e pokrene nova inicijativa za pobaruvawe na imotite na nekoga{nite kompanii na prostorot na porane{na Jugoslavija. Dve decenii po raspadot na SFRJ, se najavuva evidentirawe na rastureniot imot na Treska, Agrohemizacija, Emo-Ohrid, Gazela, Ohis, Vitaminka, Agroplod, Interimpeks, 11 Oktomvri i drugi na teritorijata na sega{na Srbija. Srpskiot vesnik "Ve~erwe novosti" objavi deka neodamne{niot ~len na Me{ovitata komisija za sukcesija na imotot na porane{nata SFRJ, Viktor Gaber, potvrdil deka ova sega e vo nadle`nost na Javnoto pretprijatie za stopanisuvawe so stanben i deloven prostor. Toa }e anga`ira advokatska kancelarija, {to }e im pomogne da se najde model za popis na imotot na ovie kompanii. Se pretpostavuva deka vo eks-JU dr`avite ima nad 100 objekti so vkupna povr{ina od okolu 20.000 metri kvadratni, a sopstveni~kata struktura e nejasna.

BLOKIRAN PREMINOT EVZONI opstvenicite na gr~ki benzinski stanici go blokiraa grani~niot premin Evzoni na gr~komakedonskata granica. Be{e najaveno deka preminot }e bide zatvoren do prvata polovina od v~era{niot raboten den. Benzinskite stanici protestiraat protiv odlukata na vlasta da dozvoli odnovo proda`ba na gorivo na bescarinski benzinski stanici na granicite so Albanija, Makedonija i Turcija. Istovremeno, vozovite vo Grcija denes (po~nuvaj}i od v~era) ne se dvi`at, otkako Sindikatot na ma{inistite odlu~i da svika {trajk vo znak na protest protiv planovite za restrukturirawe i zakrepnuvawe na `eleznicite. Patnicite so me|unarodni vozovi }e bidat prevezuvani so avtobusi. Do petok }e bidat zatvoreni i aptekite vo cela Grcija, poradi protestite na farmacevtite protiv izmenite vo zdravstveniot sistem.

ìvot na edno ~etiri~leno semejstvo za edna godina porasnale za 1.083 denari. Spored presmetkata na kalkulatorot na CEA, vo presmetkovniot period za edna godina najmnogu porasnale cenite na masloto za jadewe, te~nite goriva, elektri~nata energija, vodata, {e}erot i ovo{jeto. Ova u{te edna{ pokaùva deka podatocite za inflacija koi sekoj mesec gi objavuva Dràvniot zavod za statistika ne soodvetstvuvaat so realnite tro{oci na edno ~etiri~leno semejstvo. Od CEA velat deka ovoj kalkulator dava mo`nost sekoj da ja presmeta li~nata stapka na inflacija, prilagodena

na li~nata potro{uva~ka ko{ni~ka. “Presmetkata na vlijanieto od porastot na cenite e od isklu~itelna va`nost za racionalno vodewe na doma{nite buxeti”, veli Bor~e Tren~evski, analiti~ar vo CEA. Toj pojasnuva deka podatocite na Zavodot za statistika za vlijanieto na inflacijata vrz potro{uva~kata ko{nica se pravat za 597 proizvodi vo osum gradovi vo Makedonija i oti so niv se meri prose~noto vlijanie na inflacijata. “Nie ne ja osporuvame metodologijata na Zavodot, no ne postojat dve individui koi imaat ista potro{uva~ka ko{nica i koi isto gi pogodu-

va op{tiot rast na cenite. Vo zavisnost od strukturata na potro{uva~kata ko{nica, razli~no e i vlijanieto na inflacijata. Zgolemuvaweto na odredeni ceni kaj nekogo pove}e vlijae vrz doma{niot buxet, a kaj nekogo pomalku, vo zavisnost od proizvodite {to gi koristi”, potencira Tren~evski. Od CEA prognoziraat deka cenite na osnovnite proizvodi }e prodol`at da rastat. "Iako proekciite na Vladata se deka inflacijata vo 2011 godina }e se bide 2%3%, sepak, spored toa kako sega se dvi`at cenite na svetskite pazari, inflacijata }e bide povisoka", veli Tren~evski.

ONE VOVEDE NOVI MO@NOSTI NA BOOM TV NE ja voveduva novata nadgradena verzija na softverot za Boom TV, koja ovozmoùva pauzirawe, snimawe i potsetnik na programata, mo`nosti za koi nema dopolnitelno da se naplatuva. Pauziraweto dava mo`nost za pauza na programata i nejzino povtorno sledewe od mestoto na koe zastanal korisnikot i moè da trae do 32 minuti. Snimaweto na programata na Boom TV im ovozmoùva na korisnicite da napravat snimka od emisija, serija, film, koi ne se vo mo`nost da gi gledaat vo realnoto vreme. Funkcijata potsetnik mu ovozmoùva na korisnikot da ne propu{ti programa koja saka da ja sledi. Za da moè da gi koristat novite funkcionalnosti na Boom TV, postojnite korisnici }e treba da napravat nadgradba na softverot (avtomatska ili manuelna), no i da imaat USB memoriski stik so prepora~an kapacitet od 4 gigabajti. Novite korisnici po prvoto vklu~uvawe na Boom TV priemnikot avtomatski }e go dobijat noviot softver.

Kompanii / Pazari / Finansii

10 MBI 10

2.880

2.710 2.690 2.670 2.650 2.630 2.610 2.590 2.570 2.550

MBID

117,50

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

OMB

2.870 117,40

2.860 2.850

117,30

2.840 117,20

2.830 2.820

117,10

2.810 2.800

20/01/11

21/01/11

22/01/11

23/01/11

24/01/11

25/01/11

20/01/11

26/01/11

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

117,00 21/01/11

22/01/11

23/01/11

24/01/11

25/01/11

26/01/11

20/01/11

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

21/01/11

22/01/11

23/01/11

24/01/11

25/01/11

26/01/11

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

MAKEDONSKA BERZA

ZASILENO RASTAT IMOTITE I PRINOSITE NA FONDOVITE

INOVO STATUS AKCII SO NAJGOLEM PRINOS OD 7,4% So zasileno tempo raste vkupniot imot i prinosite na 6-te otvoreni investiciski fondovi od po~etokot na godinava dosega. Za 25 dena vkupnata vrednost na site fondovi vo zemjava e zgolemena za 8%, a najgolem prinos, 7,4%, vo istiot period ima fondot Inovo status akcii. Direktorite na dru{tvata do krajot na godinata o~ekuvaat dvojno zgolemuvawe na vkupniot imot na site 6 fondovi GRP so negativen prinos od -2,03%, mereno za istiot period i KD Brik so prinos od -0,87%. Ovoj pozitiven signal na po~etokot od godinava vleva optimizam kaj direktorite na fondovite. Tie smetaat deka 2011 godina }e bide daleku podobra za nivniot biznis, za razlika od minatata godina. Vo Inovo status, povedeni od momentalniot optimizam, o~ekuvaat prinosot na nivniot fond do krajot na godinata da stigne i do 20%, iako lani toj iznesuva{e -16,3%. “Gledano od makroekonomski aspekt, proekciite se pozitivni. O~ekuvame deka i pazarot na kapital }e gi sledi ekonomskite dvi`ewa. Sepak, 2011 godina }e bide te{ka ekonomska godina, osobeno vo delot na likvidnosta na stopanstvoto. Toa {to ni dava optimizam e dobrata likvidnost na bankite, koi se vo kondicija da gi sledat proektite na svoite klienti”, veli Kosta Kostadinovski, izvr{en direktor na dru{tvoto za upravuvawe so investiciski fondovi Ilirika fond menaxment. Minatata godina be{e te{ka za dru{tvata za upravuvawe so investiciski fondovi poradi maliot obem anga`irani

METODI PENOVSKI

penovski@kapital.com.mk

o zasilen intenzitet po~naa da rastat prinosite i imotite na doma{nite investiciski fondovi od po~etokot na godinata dosega. Za samo 25 dena od ovoj mesec vkupniot imot na 6-te otvoreni investiciski fondovi porasna za 8%, dostignuvaj}i vrednost od 2,9 milioni evra. Od fondovite velat deka glavni pri~ini za toa se rastot na vrednosta na sredstvata vo koi investiraat fondovite i zgolemeniot broj investitori koi kupuvaat udeli vo fondovite. Poradi vra}aweto na optimizmot na svetskite i regionalnite berzi, od po~etokot na godinata dosega so zabrzano tempo rastat i prinosite na 6-te fondovi. Najgolem prinos, 7,4%, od po~etokot na godinata dosega (26 januari) ima fondot Inovo status akcii, a vtor po visinata na prinosot e fondot KD Nova Eu so 3,82%. Ilirika JIE ima prinos od 3,55% od po~etokot na godinava dosega, dodeka KB Publikum balansiran ima prinos od 2,90%. Vo negativa se dva od {este fondovi - Ilirika

7,45% Inovo status

3,82% KD Nova Eu

3,55% Ilirika JIE

2,90% KB Publikum balansiran

-2,3

Ilirika GRP

-0,87% KD Brik

(Procentite gi iska`uvaat prinosite na fondovite od 1 do 25 januari)

sredstva, nedovolni da gi pokrijat nivnite operativni tro{oci. Vo odnos na postignatite rezultati na godi{no nivo, treba da se ima predvid deka tie se razli~ni, bidej}i sekoj od fondovite ima razli~na investiciska politika, geografski fokus na investirawe, kako i struktura na imot od aspekt na u~estvoto na akcii i obvrznici.

"Konkretno, {to se odnesuva do KB Publikum balansiran, ne se ostvarija na{ite o~ekuvawa vo pogled na planiraniot prinos na ovoj fond. Neostvareniot planiran prinos glavno e rezultat na izlo`enosta na makedonskiot pazar, kade {to makedonskiot berzanski indeks MBI-10 padna 17%", veli Goran Markovski, direktor na dru{tvoto KB Publikum invest. Sepak, i toj o~ekuva godinava da se kompenziraat negativnite efekti od 2010 godina. "Tokmu u~estvoto na makedonskite kompanii vo fondot i nivnata zna~ajna potcenetost vo odnos na realnite vrednosti pretstavuva osnova za zgolemeniot optimizam vo po~etokot na 2011 godina vo odnos na naredniot period. O~ekuvam da dojde do pribli`uvawe i podobruvawe na doma{nite makroekonomski rezultati vo odnos na ostanatite razvieni i raste~ki ekonomii, a sledstveno na toa, i zgolemuvawe na vrednosta na makedonskite kompanii", veli Markovski. Vo fondovite o~ekuvaat zgolemuvawe na brojot na investitori, odnosno uplati, a so toa i dvojno zgolemuvawe na vkupniot imot na site 6 fondovi do krajot na godinata.

BLOK-TRANSAKCIJA SO AKCII NA MA[INOPROMET

rguvaweto na Makedonska berza vo tekot na v~era{niot den povtorno prodolì so zasileno tempo. Pokraj zgolemeniot rast na prometot, koj dostigna vrednost od 33,1 milioni denari, trguvaweto go odbeleà i blok-transakcijata so 12,05% od glavninata na Ma{inopromet, kompanija koja na barawe na doveritelite se nao|a vo pretste~ajna postapka. Vkupniot iznos na ovaa transakcija e 10,2 milioni denari, a istrguvani se 8.193 akcii po cena od 1.247 denari za akcija, koja e za 8,7% poniska vo odnos na prose~nata cena od 1.367 denari. Od ostanatite hartii od vrednost, vo trguvaweto dominiraa obvrznicite, so koi e ostvaren vkupen promet od 12,9 milioni denari, od koi 12,5 milioni denari bea ostvareni so devettata emisija na obvrznici za denacionalizacija. Kaj akciite na kompaniite isto taka ima{e malo razdviùvawe vo odnos na brojot na akcii so zgolemen promet. Za razlika od prethodnite dva dena, duri {est akcii trguvaweto go zavr{ija so promet pogolem od eden milion denari. Najgolem promet od 1,5 milioni denari

be{e ostvaren so akcijata na Alkaloid, a re~isi identi~en be{e i prometot so akcijata na Toplifikacija. Akciite na Komercijalna banka, Granit, Makstil i Makedonski telekom se ostanatite ~etiri akcii so milionski promet. Na osnovniot berzanski indeks MBI-10, pak, mu nedostigaa samo dva procentni poeni za da go povtori dnevniot rast od 6% koj go ima{e minatata nedela. MBI-10 trguvaweto go zavr{i so rast od 4,16% na 2.702,19 indeksni poeni, a prodolì i rastot na indeksot na javnoposeduvanite dru{tva MBID, koj v~era iznesuva{e 1,2%, so {to dene{noto trguvawe }e go po~ne so vrednost od 2.871,89 indeksni poeni. Indeksot na obvrznicite OMB, kako i vo vtornikot, taka i v~era povtorno beleì pad na vrednosta od 0,22%, zavr{uvaj}i na 117,06 indeksni poeni. Od 27 hartii od vrednost, koi bea predmet na trguvawe, 17 od niv beleàt rast na cenata, a samo tri denot go zavr{ija so pad. Najgolem rast, 10%, ima{e akcijata na R@ Uslugi, a najgolem pad, 4,06%, akcijata na Mako{ped. Kaj sedum hartii od vrednost nema{e nikakvi promeni na cenata.

BERZANSKI INFORMACII АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

26.01.2011 %

Износ (МКД)

297,00

22.275

32.453,00

324.530

231,31

8,62

1.003.641

157,00

8,28

77.558

3.473,89

6,9

312.650

Просечна цена (МКД)

РЖ Услуги Скопје Макпетрол Скопје

Име на компанијата

Макстил Скопје Арцелормиттал Скопје (ХРМ) Стопанска банка Битола

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

26.01.2011

Отворен инвестициски фонд

Нето-имот на фонд (ден.)

1М

3М

6М

YTD

Податоците се однесуваат за

ILIRIKA JIE

32.033.209,18

2,71%

11,49%

9,22%

2,78%

2,08%

25.01.2011

ILIRIKA GRP

45.462.228,02

-2,50%

2,75%

9,59%

-2,46%

10,74%

25.01.2011

Иново Статус Акции

19.106.633,10

6,93%

10,37%

2,27%

7,37%

-8,95%

25.01.2011

KD Brik

33.469.331,02

-1,45%

2,51%

5,18%

-1,49%

14,74%

25.01.2011

KD Nova EU

21.861.288,80

3,72%

6,37%

7,69%

3,67%

1,40%

25.01.2011

КБ Публикум балансиран

25.563.154,62

2,99%

4,46%

5,10%

3,07%

2,71%

25.01.2011

26.01.2011 Просечна цена (МКД)

Име на компанијата Макошпед Скопје

Износ (МКД)

307

-4,06

55.260

1367

-2,98

314.410

0,00

Машинопромет Скопје

0,00

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

0 26.01.2011

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 Вкупно издадени акции 1.431.353

BESK (2009)

26.01.2011

% на промена

Просечна цена

Нето добивка по акција

P/E

P/B

обврзници

210.091

297,76

4.449,54

390,18

11,40

1,02

обични акции

129.785

-17,04

54.562

7.800,00

341,43

22,85

0,23

Вкупно Официјален пазар

339.876

121

62,42

GRNT (2009)

3.071.377

634,78

105,83

6,00

0,63

обични акции

32.425

114,07

KMB (2009)

2.014.067

3.475,57

533,81

6,51

1,01

Вкупно Редовен пазар

32.425

114,07

MPT (2009)

112.382

32.453,00

0,90

ХВ ALK (2009)

Износ (МКД)

Алкалоид Скопје

4449,54

2,71

1.592.935

REPL (2009)

25.920

42.000,60

5.625,12

7,47

0,84

Топлификација Скопје

3765,41

2,29

1.536.288

SBT (2009)

389.779

3.473,89

211,39

16,43

0,79

634,78

4,70

1.427.610

STIL (2009)

14.622.943

231,31

0,11

2.091,80

3,23

Комерцијална банка Скопје

3475,57

0,70

1.206.022

TPLF (2009)

450.000

3.765,41

61,42

61,31

1,10

Македонски Телеком Скопје

551,83

0,58

1.110.282

ZPKO (2009)

271.602

2.356,00

0,31

Гранит Скопје

26.01.2011 Промет Број на во ЕВРА трансакции

Просечна цена (МКД)

Име на компанијата

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, sreda - 26.01.2011)

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Kompanii / Pazari / Finansii

VINARSKATA VIZBA TIKVE[ O^EKUVA RAST NA PRIHODITE OD 26,6% inarnicata Tikve{ o~ekuva deka godinava }e se zgolemi konkurencijata me|u doma{nite i internacionalnite proizveduva~i na regionalniot vinski pazar. Vo proekciite za 2011 godina kompanijata najavuva deka planiraat da se izdvojat od konkurencijata, ne samo po cenite, tuku i po kvalitetot. Od Tikve{ si postavile za cel godinava

da go vratat nivoto na proda`ba od 2008 godina, poradi {to planiraat osobeno da ja zasilat proda`bata vo delot na "klasik" vinata. Vo odnos na proda`no-promotivnite aktivnosti, vo fokusot na kompanijata e da gi zadr`at tradicionalnite pazari vo regionot, no i da otvoraat novi pazari za plasman na svoite proizvodi. Od Tikve{ o~ekuvaat i deka vo 2011

]E BIDE LI FATMIR BESIMI IDNIOT GUVERNER NA NBM? godina }e ja zgolemat proda`bata na vino vo alternativni, nekonvencionalni pakuvawa. Rakovodstvoto na vinarnicata najavuva rast na prihodite za 26,6% sporedeno so minatata godina. O~ekuvaat i da ja zgolemat naplatata i likvidnosta. So podobro planirawe i pogolema efikasnost vo proizvodstvoto, Tikve{ }e gi ostvaruva planovite zacrtani za ovaa godina.

oalicioniot partner vo Vladata, partijata DUI, se dogovorila so VMRODPMNE aktuelniot minister za ekonomija, Fatmir Besimi, da bide idniot guverner na Narodnata banka na Makedonija. Ovaa informacija v~era prote~e vo mediumite, no s$ u{te nikoj ne ja potvrduva. Portparolot na DUI, Ermira Mehmeti, tvrdi deka ni{to ne znae. Izvori na “Kapital” velat deka s$ u{te ne e do kraj re{eno koj }e go nasledi Petar Go{ev na guvernerskata funkcija, koja

}e ja napu{ti vo maj. Spored na{ite izvori, premierot Nikola Gruevski i liderot na DUI, Ali Ahmeti, imale sredba minatata nedela, no ne se znae dali zboruvale i za idniot guverner na Narodnata banka na Makedonija. Navodno, od DUI vr{ele pritisok toa da bide niven kadar, a toa e Besimi, koj po profesija e makroekonomist. No, se znae deka pozicijata guverner e atraktivna, odnosno “rezervirana” za u{te nekolku imiwa. Kako konkurencija na Besimi

se spomenuvaat ministerot za finansii, Zoran Stavreski; viceguvernerot Dimitar Bogov; direktorot na Carinskata uprava i porane{en viceguverner, Van~o Kargov; profesorot na Ekonomskiot fakultet vo Skopje, Mihail Petkovski. Kako favorit na pretsedatelot Ivanov se spomenuva Qubomir Kekenovski, profesor na Ekonomskiot fakultet vo Skopje. “Bitkata” doprva }e se razgoruva, zatoa {to se bli`i momentot koga Sobranieto treba da go izbere noviot guverner.

PREZENTIRANI KLU^NITE ZAKONI ZA GRADE@NI[TVO

17.03.2010 11 GRADE@NICITE O^EKUVAAT POSLO@ENA, A NE POEDNOSTAVNA PROCEDURA Vo izmenite na Zakonot za gradba i Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe, grade`nicite, namesto olesnuvawe, gledaat uslo`nuvawe na nivnata rabota. Ukinuvaweto na izvedbeniot proekt, spored grade`nicite, }e go zgolemi brojot na nekvalitetni gradbi i }e ja pottikne rabotata na crno SOWA JOVANOVA

s.jovanova@kapital.com.mk

e ukinuva izvedbeniot proekt, gradbite }e se kategoriziraat vo samo dve kategorii i nema da se izdava odobrenie za gradba za izgradba na gara`i, potporni yidovi ili bazeni koi se gradat na istata parcela kade {to se nao|a obejktot za domuvawe. Ova se del od izmenite na dvata klu~ni zakoni vo grade`ni{tvoto - Zakonot za gradba i Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe, koi ministerot za transport i vrski, Mile Janakieski, v~era gi prezentira{e pred grade`nite kompanii, ~lenki na Stopanskata komora na Makedonija. Celta na izmenite na dvata zakoni e da se skrati procedurata za izdavawe dozvoli za gradba i da se poednostavi postapkata za po~nuvawe na gradbata. Spored Janakieski, zna~ajna izmena od Zakonot za gradba, so koja zna~itelno }e se poednostavi procedurata za gradewe, e toa {to za gradbi nameneti za individualno domuvawe so povr{ina do 200 metri kvadratni nema da ima revizija na osnovniot proekt, nitu, pak, }e se vr{i nadzor na izgradbata. “Ovaa izmena se pravi bidej}i se raboti za poednostavni gradbi koi }e se stavat vo upotreba so izjava na izveduva~ot zaverena na notar, so koja }e se potvrdi deka objektot e izgraden soglasno pravilata za gradba i osnovniot proekt”, objasnuva ministerot. Grade`nite kompanii vo vakvata izmena prepoznaa mo`nost za zlupotreba, bidej}i, kako {to

velat, }e se otvorat “sivite” kanali za rabota na crno. “Ako nema nadzoren inèner na ovie objekti, nema koj da ja kontrolira rabotata, {to ostava mo`nost za zgolemuvawe na brojot na nekvalitetni gradbi. ]e se zgolemi i brojot na grade`nici koi rabotat na crno koi i sega gi ima mnogu”, veli Du{ko Bonev od grade`nata kompanija Biro 92 od Strumica. Vo re~isi site izmeni na dvata zakoni, grade`nicite, namesto olesnuvawe, prepoznaa uslo`nuvawe na nivnata rabota. Smetaat deka dràvata ne smee da go ukinuva izvedbeniot proekt, bidej}i toj pretstavuva dokazna dokumentacija za dobro izraboten proekt, koj }e sluì kako garancija i na investitorot i na korisnikot na objektot. “Se slu~uva mnogu ~esto osnovniot proekt da bide vidno izmenet vo tekot na gradbata, posebno za niskogradbi, kako {to se avtopati{tata, i za niv vaì praviloto deka proektot zavr{uva koga }e se zavr{i gradbata. Ova e zatoa {to se slu~uvaat razni devijacii i svle~i{ta i ne moè s$ da se predvidi, pa makar i da e administrativna zgrada. Toa zna~i deka finalniot proekt na izvedena sostojba e klu~niot i traen dokument koj i po 30 godini ostava traga i toj mora da postoi”, deciden e Sa{o Strezovski od grade`nata kompanija Pelagonija. Vo Ministerstvoto za transport, pak, velat deka izmenite na zakonite glavno se doneseni vrz baza na preporakite na Me|unarodnata finansiska korporacija IFC, koja, spored ministerot za transport, Janakieski, ukaàla na postoewe pregolem broj proekti i prepora~ala nivno

MILE JANAKIESKI, minister za transport i vrski

“Izmenite na Zakonot za gradba predviduvaat ukinuvawe na odobrenieto za gradba na gara`i, bazeni, septi~ki jami ili ogradi koi se vo funkcija na objektot za domuvawe i koi se gradat na istata urbanisti~ka parcela. Se raboti za ednostavni gradbi koi se vo funkcija na drug objekt i nema potreba od posebna dozvola za gradba, kako ni od nadzoren in`ener, zatoa {to toa e dopolnitelen nepotreben tro{ok za toj {to gradi.”

sveduvawe na edinstven, osnoven proekt. Ministerot za transport najavi zna~itelno olesnuvawe za dobivawe odobrenie za gradba na normalni gradbi, dodeka za industriski objekti-zagaduva~i }e se izrabotat dopolnitelni podzakonski akti so Ministerstvoto za `ivotna sredina, za koi }e se bara studija za `ivotna sredina. Za dobivawe dozvola za gradba, investitorot podnesuva glaven proekt do op{tinata, koja treba vo

istiot den da gi informira instituciite kako {to se Direkcijata za za{tita i spasuvawe, javnite komunalni pretprijatija ili drugi institucii, koi, pak, vo rok od sedum dena treba da dadat zabele{ka na predmetot. Dokolku ne se izjasnat, toa }e zna~i pozitiven odgovor, a dokolku se slu~at {teti na idnata gradba, tie }e padnat na tovar na nadle`nata institucija . EVN nema da bara energetska soglasnost, za koja dosega se ~eka{e i do eden mesec, tuku

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ преку ноќ

1 нед.

1 мес.

3 мес.

Благајнички записи

4,00%

СКИБОР

2,77%

3,67%

4,38%

5,34%

Ломбарден кредит

5,50%

МКДОНИА

2,50%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

Рочности

Извор: НБРМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ Рочност

КУРСНА ЛИСТА

Банка

3м

6м

12м

24м

Стопанска

5,50%

6,25%

6,50%

9,15%

9,65%

Среден курс Држава

Валута

во денари

36м

ЕМУ

евро

61,5156

Комерцијална

5,50%

6,50%

6,80%

9,60%

10,00%

САД

долар

45,2454

НЛБ Тутунска

5,00%

6,30%

6,70%

9,50%

9,70%

В.Британија

фунта

71,3638

Швајцарија

франк

47,7940

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

Канада

долар

45,2487

EUR

USD

GBP

CHF

Австралија

долар

44,8234

61,6

47,8

Извор: НБРМ

ODOBRENIJATA ZA GRADBA DOGODINA ]E SE IZDAVAAT ELEKTRONSKI Ministerot za transport, Mile Janakieski, olesnuvaweto na procedurata pri dobivawe dozvola za gradba e samo podgotvitelna faza kon elektronskiot sistem za vadewe grade`ni dozvoli koj treba da se implementira vo juni idnata godina. }e ima obvrska vedna{ da go priklu~i objektot. Op{tinata ima u{te sedum dena da gi razgleda zabele{kite na instituciite i da se proiznese za predme-

tot vo rok od 15 dena. Izmeni ima i kaj urbanisti~kite planovi, odnosno se predviduva da se donese nov urbanisti~ki plan i za samo edna parcela.

Fokus

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

SRBIJA â&#x20AC;&#x153;ZABRANIâ&#x20AC;? IZVOZ NA @ITO ZATOA [TO STANUVA PRESKAPO

]E OSTANE LI MAKEDONIJA

VIKTORIJA MILANOVSKA

milanovska@kapital.com.mk

rbija mo`e da ja ostavi Makedonija bez p~enica. Srpski melni~ari za "Kapital" velat deka po odlukata na srpskata Vlada od 1 fevruari godinava da vovede taksa za izvoz od 45 evra po ton, prakti~no proda`bata

Cenata na p~enicata na svetskite berzi }e nadmine 300 evra za ton, poradi {to mnogu zemji stravuvaat od nedostig od `ito. Makedonija e edna od niv zatoa {to od fevruari zavisi od uvozot na p~enica. Toj ne samo {to e skap, tuku i nevozmo`en, kako, na primer, od Srbija na drugi zemji stanuva nevozmo`na i preskapa. Se predupreduva deka so ova srpskata p~enica }e dostigne cena od okolu 370 evra za ton, {to e za

TODOR GEORGIEVSKI MELNICA KADINO "Situacijata e polo{a otkolku za vreme na najkriznite meseci, koga najvisokata cena na p~enicata dostigna 310 evra po ton. [to se odnesuva do uvozot, Makedonija mora da prodol`i da uvezuva od Srbija i Ungarija, zatoa {to poradi transportnite tro{oci drugite zemji nudat u{te povisoki ceni. A znaej}i deka imame 40%-50% deficit na p~enica, uvozot ni e pove}e od neophoden. Makedonija e zavisna od uvoz na p~enica od Srbija. So izvoznata taksa, koja srpskata Vlada }e ja vovede za nekolku dena, cenata za Makedonija }e dostigne 370 evra za ton."

35% pove}e od sega{nata cena, a tri pati pove}e od cenata po koja Makedonija uvezuva{e p~enica minatata godina. Melni~ari od Srbija velat deka situacijata so p~enicata tamu e tolku lo{a {to stravuvaat deka }e nemaat ni za svoi potrebi. Tie tvrdat deka Vladata ja vovela taksata za da go spre~i izvozot na p~enica. "Situacijata e mnogu lo{a. Stravuvame deka }e nemame p~enica ni za na{i potrebi. Tokmu poradi toa, na{eto Ministerstvo za trgovija predlo`i da se vovede taksa za izvoz. Na toj na~in, sakaat da go spre~at izvozot na `itoto. Duri i ako ne se vovede taksata, cenata na na{ata p~enica }e nadmine 300 evra po ton. Ako na toa se dodade i najavenata taksa, cenata nesomneno }e porasne na pove}e od 350 evra. A s$ pomalku imame

i kvalitetna p~enica. Toa {to go nudime e so mnogu slab kvalitet", veli Sini{a Icajlovi}, izvoznik na p~enica od Srbija. Makedonija so doma{noto proizvodstvo na p~enica zadovoluva samo polovina od potrebite, a ostatokot go uvezuva od Srbija i od Ungarija. Poplavite vo Avstralija i po`arite vo Rusija enormno go namalija svetskoto proizvodstvo. Poradi nedostigot, pred polovina godina na svetskite berzi p~enicata se prodava{e po rekordni ceni, koi se smetaat za najvisoki vo poslednite 40 godini. Od 120 evra po ton, p~enicata letovo dostigna cena od 280 evra, za sega da se prodava i po 300 evra za ton. SITUACIJATA GI PLA[I MELNI^ARITE Makedonskite melni~ari velat deka vakvata situacija e mnogu alarmantna. Ako nema p~enica vo

Srbija i vo Ungarija, ne gledaat drugi potencijalni izvoznici za Makedonija. "Situacijata e polo{a otkolku za vreme na najkriznite meseci, koga najvisokata cena na p~enicata dostigna 310 evra za ton. [to se odnesuva do uvozot, Makedonija mora da prodol`i da uvezuva od Srbija i Ungarija, zatoa {to poradi transportnite tro{oci drugite zemji nudat u{te povisoki ceni. A znaej}i deka imame 40%-50% deficit na p~enica, uvozot ni e pove}e od neophoden. Makedonija e zavisna od uvoz na p~enica od Srbija. So izvoznata taksa, koja srpskata Vlada }e ja vovede za nekolku dena, cenata za Makedonija }e dostigne 370 evra za ton", veli Todor Georgievski od melnicata Kadino. SE ^EKA POTEG OD AGENCIJATA ZA STOKOVI REZERVI Ekspertite smetaat deka ako Vla-

NA PRVIOT DEN NA FORUMOT VO DAVOS

LIDERITE SE PLA[AT OD ZGOLEMENITE DANOCI BORO MIRÊSKI normniot rast na cenite i fiskalniot sistem vo Evropa, koj nikako da se stabilizira, i toa kako moè i da im go rasipe raspoloènieto na prisutnite lideri na godi{niot sostanok na Svetskiot ekonomski forum (SEF) vo Davos. Wujor{kiot dneven vesnik "Volstrit ùrnal" istaknuva deka liderite na najgolemite korporacii treba da bidat pogolemi optimisti vo idnina, so ogled na faktot deka na finansiskata kriza s$ u{te ne & do{ol krajot. "Nekolku zna~ajni finansiski rizici bea glavna tema na sostanokot, a se postavija i brojni pra{awa

za dràvnite dolgovi i valutnata nestabilnost", re~e operativniot direktor na SEF vo Amerika, Kevin Stajnberg. Analizata na SEF pokaà deka korporativnite lideri bile povnimatelni vo ekot na recesijata otkolku denes. Stajnberg dodava i deka nedostigot od prirodni resursi moè da go ote`ni razvojot na svetskata ekonomija. "Denes, raspoloènieto me|u svetskite lideri e mnogu podobreno od pred nekolku godini. Izminatiot period tie bea posveteni na iznao|awe efektivni merki za za{tita od finansiskata kriza, a denes se podgotveni da diskutiraat i za razvojni strategii na podolg rok", istakna Stajnberg. Od kompanijata za proizvodstvo na prehranbeni proizvodi Kraft

fuds istaknaa deka nivnite pretstavnici vo Davos }e razgovaraat so site politi~ki lideri, so nevladiniot sektor i so pretstavnicite od konkurentskite kompanii za da gi ubedat da izrabotat zaedni~ka strategija za borba protiv nedostigot od hrana, za promocija na zdraviot `ivoten stil i za odr`livost na zemjodelstvoto. "Prehranbenata industrija ne e filantropija. Toa e isklu~itelno isplatliv biznis", re~e Sanxaj Kosla, direktor za razvojni pazari na Kraft. So svoeto prisustvo vo Davos svetot go po~estija i Xejmi Dimon, izvr{niot direktor na JP Morgan ^ejs; Muhtar Kent, pretsedatelot na upravniot odbor na Koka-Kola; liderot na indiskata banka ICICI; direktorot

no.

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

TOP 10 DIREKTORSKI KTORSKI SKANDALI

A BEZ P^ENICA?! 370

evra za ton }e dostigne cenata na ton p~enica od Srbija vo naredniot period, predupreduvaat ekspertite

MO]NI SEMEJSTVA VO BIZNISOT I POLITIKATA VO JU@NA KOREJA na upravniot odbor na Hjundai Pretsedatelot motors, ^ang Mon Ku, se soo~i so obvinenie za izmama i pronevera na okolu 400 milioni dolari od kompanijata. Nikoga{ ne be{e obvinet bidej}i pripa|a na ju`nokorejskite "~eboli"

evra po ton }e bide taksata za izvoz na p~enica, koja srpskata Vlada }e ja vovede od 1 fevruari

]E POSKAPI I HRANATA VO RESTORANITE?!

Imaj}i predvid deka bra{noto se koristi i vo pekarskata i vo konditorskata industrija, avtomatski }e poskapi sekoj gotov proizvod vo prodavnicite i restoranite, prognoziraat analiti~arite. Spored niv, na red e poka~uvawe na cenite vo restoranite, osven ako ne se namalat trgovskite mar`i. data itno ne gi oslobodi stokovite rezervi, nedostigot od p~enica } e gi vivne "do plafon" cenite na proizvodite i uslugite. “Agencijata za stokovi rezervi ne postoi samo za ukras, tuku za da dejstvuva vo vakvi situacii”. Tie zalihi ne se ~uvaat za da se upotrebat samo za vreme na vojna ili sli~no. Biroto za stokovi rezervi treba da deluva vo vakvi situacii, koga direktno ni se zakanuva seriozen nedostig od p~enica”, velat tie. Poznava~ite u{te pred nekolku meseci go vklu~ija alarmot i predupredija deka dokolku ne se upotrebat stokovite rezervi, Make-

LEBOT U[TE POSKAP?

O~ekuvame lebot denovive da poskapi u{te za tri denari, velat od melnicata Kadino. Spored proizvoditelite na leb, poslednoto poskapuvawe na lebot od tri denari e minimalno i trebalo da se slu~i odamna. Povisokite ceni na masloto, {e}erot i lebot ja pravat potro{uva~kata ko{ni~ka s$ posiroma{na.

50%-60%

od vkupnite potrebi za p~enica proizveduva Makedonija

donija }e ostane bez `ito. "]e nema od kade da nabavime p~enica. Srbija i sega taktizira so cenite, na nekoj na~in zloupotrebuvaj}i ja na{ata situacija. Koga }e sekne srpskiot izvoz, }e barame izlez vo daleku ponekvalitetnata p~enica od Turcija i Bugarija. No, dodeka da se dogovorime i so niv, situacijata }e eskalira", veli za "Kapital" dobroupaten izvor. Neoficijalno, Ministerstvoto za zemjodelstvo dalo zeleno svetlo da se iskoristat 25.000 toni `itarki od stokovite rezervi za potrebite na melni~ko-pekarskata industrija, no za ovaa merka da stapi na sila se ~eka potvrda od

Vladata. Od Ministerstvoto v~era ostanaa nedostapni za kakov bilo komentar na ovaa tema. Vicepremierot i minister za finansii, Zoran Stavreski, vo vrska so poskapuvawata na lebot, istakna deka Vladata mo`e da intervenira preku stokovite rezervi, samo ako oceni deka ima potreba od toa. Zasega, dodade ministerot, nema takva informacija razgledano na nivo na Vlada, no so ogled na dvi`ewata na berzite mo`no e na slednata sednica ili na nekoja naredna da se razgleda, zavisno od sostojbite na stokovite rezervi, re~e toj.

FAO: SVETOT E NA RABOT NA KRIZA SO HRANA! vetot se nao|a na rabot na kriza so hrana, predupreduvaat od Agencijata za hrana i zemjodelstvo na Obedinetite nacii (FAO). Vo mese~niot izve{taj FAO objavi deka globalniot indeks na cenite vo dekemvri dostigna rekordno nivo, nadminuvaj}i go i nivoto od najkrizniot period. Prirodnite katastrofi se predupreduvawe deka cenite na klu~nite kulturi godinava mo`at dopolnitelno da se zgolemat.

[efot na Agencijata za hrana na ON, @ak Duif, istakna deka e neophodno itno da se vovedat novi merki za transparentnost na propisi, koi bi se fatile vo kostec so {pekulaciite na zemjodelskiot pazar. Na svetsko nivo, Duif prepora~a vo narednite 40 godini zemjodelskoto proizvodstvo da se zgolemi za 70%, a za 100% da se zgolemi vo zemjite vo razvoj, zatoa {to samo na toj na~in }e se zadovolat realnite potrebi.

"Volstrit ùrnal" objavi deka liderite na najgolemite korporacii treba da bidat pogolemi optimisti zatoa {to finansiskata kriza s$ u{te ne zavr{ila na kineskata Ou{n {iping grup, Vei Xiafu i mnogu drugi korporativni lideri. "Ne moè{ da znae{ so kogo }e se sretne{. Sostanokot vo Davos }e bide kako mini-avtobus vo koj }e se vozat lu|e kako ministerot za zemjodelstvo na Tanzanija, direktori na mnogu korporacii, pa s$ do amerikanski senatori", izjavi direktorot na Xeneral mils, Ken Pauel, koga najavi deka }e prisustvuva na sostanokot vo Davos, [vajcarija. Izvr{nite direktori prisutni na Forumot vo Davos ocenuvaat deka doverbata vo globalnata ekonomija po~nala da se zgolemuva, dobliùvaj}i se do nivoto

od pretkrizniot period. Spored globalnoto istra`uvawe na Prajs voterhaus kupers (PriceWaterhouse Coopers International - PWC), 48% od svetskite korporativni lideri se izjasnile deka imaat "golema doverba" vo ekonomskiot rast vo slednite 12 meseci, iako vo prethodnite meseci samo 31% od niv bile optimisti. "Doverbata se vrati. Korporativnite lideri {irum svetot ja imaat re~isi istata doverba vo svetskiot ekonomski rast, kako od pretkrizniot period. Izlegoa od "bunkerot" na psihi~ki zastoj, koj be{e rezultat na te{koto pre`ivuvawe na globalnata recesija", izjavi Denis Nali, pre-

tsedatel na PWC. Najslabi rezultati vo odnos na zgolemuvaweto na doverbata poka`aa Britancite. Samo 15% od korporativnite lideri vo Britanija izjavile deka imaat doverba vo nacionalniot ekonomski rast ovaa godina. Spored ova istra`uvawe, doverbata na biznis-elitata se zgolemila vo Indija, Avstrija, Kolumbija, Kina i Tajland. Korporativnite lideri od Evropa, pak, se najskepti~ni vo odnos na ova pra{awe. Isklu~ok e samo Germanija, bidej}i 80% od germanskata biznis-elita veruva vo enormno ekonomsko zakrepnuvawe na germanskiot pazar godinava.

odolgo vreme vo Ju`na Koreja dominiraat mo}ni familii koi poseduvaat nekolku kompanii soedineti vo eden konglomerat. Tie se motorot na ju`no korejskata ekonomija. Ovie familii se poznati pod nazivot "~ebol" (chaebol). Nesporna e i politi~kata mo} koja ja poseduvaat. Gra|anite na Ju`na Koreja se svedoci na brojni koruptivni skandali na “~ebolite”, od koi se izvlekoa bez kazna zatvor. Takov e slu~ajot so izvr{niot direktor na proizvoditelot na avtomobili Hjundai motors, âng Mon Ku, koj vo 2007 godina be{e obvinet za izmama i pronevera na okolu 100 milioni dolari, koi gi izvlekol od kompaniskata kasa za da podmiti nekolku biznispartneri. Toj & nanese vkupna {teta na kompanijata od okolu 320 milioni dolari. âng Mon Ku zastana na ~elo na Hjundai motors vo 1999 godina, kako naslednik na negoviot tatko, koj be{e osnova~ na kompanijata. Negovoto sudewe be{e pobeda za transparentnosta na pravniot sistem i vladeeweto na pravoto vo Ju`na Koreja. No, seto toa padna vo voda koga svetot be{e svedok na suspendiraweto na trigodi{nata kazna zatvor vo 2008 godina, koga âng be{e pomiluvan od ju`nokorejskiot pretsedatel Li Mjung Bak. Pred pomalku od pet godini javniot obvinitel Kang ânvu donese nalog za apsewe na eden od najgolemite "~eboli" vo Ju`na Koreja. Javnoto obvinitelstvo go osomni~i 68godi{niot âng za pronevera na pari na kompanijata, so {to mu nanel ogromna {teta na godi{niot profit, a ja naru{il i reputacijata na kompanijata. Li Xong-seok, koj be{e glaven sudija, ne ja donese kone~nata odluka na prvoto sudsko ro~i{te. Poradi teìnata na obvinenijata, sudijata mora{e da donese odluka so koja âng dobi nekolkudneven pritvor. Vo me|uvreme, Obvinitelstvoto ja prodolì istragata. Spored Zakonot za krivi~na postapka na Ju`na Koreja, javnite obvin-

iteli imaat pravo da go dràt obvinetiot vo pritvor najmnogu 20 dena, a po istekot na ovoj rok, dokolku ne uspeat da donesat kone~na presuda, toj ima pravo da se brani od sloboda. Potpretsedatelot na upravniot odbor na Hjundai, Kim Dong-xin, izjavi deka nema da dozvoli âng sam da gi snosi posledicite dokolku bide otkrieno kakvo bilo krivi~no delo. "Nie gi delevme obvrskite vo kompanijata i poradi toa jas sum podgotven da ja podelime i kaznata", izjavi toj. Spored portparolot na Hjundai motors, skandalot nemal nikakvo vlijanie vrz razvojot na kompanijata. Vo obvinenieto bea vklu~eni i nekolku drugi biznismeni koi imale neposredna sorabotka so "~ebolot" koj im ispla}al ogromni sumi za da mu pomognat pri dobivaweto dozvoli za rabota na Hjundai motors vo Seul. Tie se somni~at i za podmituvawe vladini pretstavnici. Potplatuvaweto drugo lice za da se vlijae vrz treto, za li~na korist, vo Ju`na Koreja e kaznivo so zakon. No, ne zaludno âng pripa|a na "~ebolite". Nikoj ne otide vo zatvor. Iako na âng sudot mu presudi kazna zatvor od tri godini, toj uspea da izlobira odloùvawe na nejziniot po~etok, za vo 2008 godina da bide celosno osloboden od ju`no korejskiot pretsedatel Li Mjung Bak. Sudot edinstveno uspea da mu dodeli pari~na kazna od edna milijarda dolari, koi âng treba{e da gi isplati vo humanitarni celi. Spored oficijalnite izve{tai za raboteweto na Hjundai motors, kompanijata ostvaruva najgolemi profiti od izvozot na avtomobili. Za vreme na koruptivniot skandal, vo 2006 godina, kompanijata prodade 2,53 milioni avtomobili "hjundai" i okolu 1,27 milioni avtomobili "kia", {to e za 13% pove}e od proda`bata vo 2005 godina. (So prikaznata za "~ebolite", “Kapital” go zavr{uva feqtonot za top 10 direktorski skandali. Od utre }e ~itate za najdobrite 10 politi~ki memoari.)

Komentari / Analizi

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

DIJALOZI NA ^ETIRI NOZE

SEMAFORI ALEKSANDAR JANÊSKI PIGON: Na krajot na minatata nedela nekolku novinski agencii prenesoa vest koja ja objavi eden makedonski dneven vesnik. Vesta be{e deka iranskata kompanija Petrochemical Commercial Company (PCC) dobila zeleno svetlo od makedonskata Vlada da investira vo slobodnata ekonomska zona Bunarxik. Tie koi se zapoznaeni so istorijata na ekonomskite sankcii protiv Iran moè ova da go razberat kako znak za nekoja nova biznis-situacija. JANÊSKI: Kako i da e, den podocna, poinakvi vesti dojdoa od Istanbul, kade {to se vodea me|unarodni pregovori za iranskata nuklearna programa. Pregovorite zavr{ija bez dogovor, a visokiot pretstavnik na Evropskata unija za nadvore{na politika i bezbednost, koja ja predvode{e delegacijata vo ime na golemite sili, izjavi deka e razo~arana. Ova zna~i prodolùvawe na crvenoto svetlo na semaforot i prodolùvawe na sankciite. PIGON: No, ako vesta na makedonskiot vesnik e to~na, toa zna~i deka makedonskata Vlada odlu~ila da ne go po~ituva semaforot koj e reguliran od svetskite sili. Irancite vetuvaat pari vo vreme na razo~aruva~ki sostojbi so stranskite investicii vo Makedonija. Zna~i, ignoriraweto na

sankciite koi EU i SAD gi imaat vovedeno kon Iran izgleda kako izbor so cel. JANÊSKI: Ako e takov izborot na Vladata, sigurno napravile i procenka {to dobivame, a {to gubime, osobeno od perspektiva na ~lenstvo vo NATO i EU. Od letoto minatata godina postoi raste~ki me|unaroden konsenzus za usvojuvawe strogi ekonomski sankcii protiv Iran. Merkite usvoeni od strana na Sovetot za bezbednost na Obedinetite nacii, Evropskata unija i nekolku drugi dràvi se dopolnuvawe na golemiot broj zakoni i regulativi koi postojat vo SAD ve}e dolgo vreme. PIGON: Na 1 juli 2010 godina pretsedatelot Obama go potpi{a zakonot koj gi regulira seopfatno sankciite kon Iran. Zakonot, ~ie kratko ime e CISADA, e so namena da im se onevozmoì na amerikanskite i neamerikanskite entiteti, kompanii, banki, konsultantski grupi da pravat biznis so Iran. JANÊSKI: Site tie sankcii gi ograni~uvaat kompaniite da investiraat vo Iran i da trguvaat so Iran vo specifi~ni tipovi biznisi. Toa {to se zboruva vo Makedonija e za iranska kompanija koja saka da investira vo Makedonija, koja, kako {to javuvaat mediumite, mo`no e da ima asistencija od nekoja britansko-iranska firma i britanski eksperti. PIGON: CISADA opredeluva sankcii i za kompanii od SAD i za stranski entiteti koi ili pravat biznis vo Iran ili, {to bi rekle, “igraat so tie {to pravat”. Noviot zakon, vsu{nost, K

Iran e profitabilen za mnogu dràvi, pa duri i za kompanii od SAD, koi toa go pravat tajno. Minatata godina televizijata CNBC go obvini privatniot me|unaroden hemiski gigant Transammonia za pravewe zdelka so PCC. Amerikanskata Vlada gi vklu~i crvenite svetla na semaforot i rezultatot be{e {vajcarskata podru`nica na Transammonia objavi vo dekemvri deka gi stopirala biznis-aktivnostite vo Iran. Minatata godina ima{e mnogu slu~ai na me|unarodni petrohemiski kompanii, finansiski institucii, konsultantski ku}i koi gi zatvorija biznisite vo Iran ili prestanaa da rabotaat so iranskite kompanii locirani niz celiot svet poradi pritisokot od SAD i EU. Me|u niv se mo}ni kompanii od energetskiot sektor, kako Total od Francija, Statoil od Norve{ka, ENI od Italija i Royal Dutch Shell od Britanija i Holandija. Nikoj ne saka da ja izgubi mo`nosta za sklu~uvawe biznisdogovori so amerikanskata Vlada. PIGON: Aleksandar. Toa {to ostanuva da se vidi e kako razli~ni biznisi, eksperti i vladini funkcioneri }e sorabotuvaat so PCC vo Makedonija, znaej}i deka kompanijata e na “crnata lista” na SAD. Lu|eto i kompaniite koi sakaat da pravat biznis me|unarodno, vo EU i vo SAD moèbi }e se zamislat. I nikoj ne znae kolku dolgo }e traat sankciite protiv Iran? JANÊSKI: Isto taka, moè da ima problem i so poddr{kata koja ja dobivame od SAD i EU za razli~ni proekti za

koja kaùva deka po~nale sudska postapka vo SAD za da se sprotivstavat na sankciite koi im gi vovela amerikanskata administracija vrz nivnata kompanija i podru`nicite niz svetot. Interesna e u{te edna negova izjava od noemvri minatata godina, vo koja veli deka se orientirale i na investirawe vo svetot, deka imaat pari i deka dobile dva predlozi od Azija i eden od Evropa za da investiraat, no ne moèl da gi kaè imiwata. PIGON: Mo`no e evropskata investicija da e tokmu taa {to se najavuva vo Makedonija? Ne znaeme {to }e pravi SAD, so, ajde da re~eme, PCC Makedonija, koga }e se registrira oficijalno vo Makedonija. Dali }e bide prvata kompanija od Makedonija na "crnata lista" na SAD? JANÊSKI: No, biznisot so

funkcionira kako “vtoro nivo na bojkot” na odredeni iranski industrii i organizacii koi se na “crnata lista” na SAD. Kako {to informira{e edna makedonska televizija pred nekoj den, PCC i site nejzini podru`nici niz svetot se staveni na listata, efektivno od 16 juni minatata godina. Toa zna~i, sekoj dogovor so tie kompanii od strana na kompaniite od SAD e zabranet i sekoj dogovor na stranski institucii i dràvi so niv e isto taka strogo nabquduvan. Pretpostavuvam deka makedonskite vladini funkcioneri, me|u koi ima i mnogu {to ìveele, studirale i rabotele vo SAD, se dobro zapoznaeni so amerikanskite politiki. JANÊSKI: Pro~itav izjava na izvr{niot direktor i ~len na bordot na direktori na iranskata PCC od ovaa godina, vo

STANISLAV PIGON privlekuvawe stranski investitori i za sozdavawe podobra biznis-klima, podobra infrastruktura itn.. Dali amerikanskata Vlada i instituciite na EU }e ja prodolàt nivnata pomo{, znaej} i deka pomagaat i na investitor koj e pod strog amerikanski bojkot? PIGON: Ima mnogu tekovni proekti i mnogu naskoro }e po~nat, kako toj na USAID za poddr{ka na Invest Makedonija. Se pra{uvam {to }e napravi direktorot na agencijata za da go regulira dvièweto na amerikanskite eksperti. Moèbi }e instalira semafor na vratata na agencijata, za tie da znaat koga ima crveno svetlo da ne vleguvaat, zatoa {to se odvivaat pregovori so Iranci. Direktorot moèbi }e treba isto taka da vklu~i crveno svetlo i da gi stopira aktivnostite na ekonomskite promotori vo nekoi dràvi. ]e za{tedi mnogu i od parite na makedonskite dano~ni obvrznici {to odat za skapite TV-reklami me|unarodno. Zo{to da se rasfrlaat pari ako najgolemiot proekt doa|a od dràva kade {to Makedonija nema ekonomski promotor i kade {to ima postojano crveno svetlo za emituvawe na CNN.

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

EKOLO[KI PROEKT

AVTOBUSITE VO ZAGREB ]E VOZAT NA GORIVO OD GRADSKOTO \UBRE

Ako gradskoto komunalno pretprijatie obezbedi finansii za realizacija na ambiciozniot proekt za prerabotka na sobraniot biootpad vo gas, toj }e bide dovolen za 500 doma}instva ili za nepre~eno funkcionirawe na 50 gradski avtobusi

VESNA KOSTOVSKA

v.kostovska@kapital.com.mk

agrepskoto komunalno pretprijatie ^istota ima proekt za izgradba na fabrika za biogas, koj bi se dobival od sobraniot biootpad. Proizvedeniot gas potoa }e se koristi vo javniot gradski prevoz kako pogonsko gorivo ili za proizvodstvo na elektri~na i toplinska energija od obnovlivi izvori. Na primer, so energijata koja bi se dobivala od prerabotka na 20.000 toni biootpad godi{no (pove}e od 11.000 megavat-~asovi), okolu 500 doma}instva vo Zagreb bi mo`ele da gi zadovolat svoite toplinski potrebi. Vtorata opcija e koli~inata na proizvedeniot zemjen gas (1,2 milioni kubici) da se koristi kako pogonsko gorivo dovolno za funkcionirawe na 50 gradski avtobusi. Proektot e razraboten, no za negova realizacija treba da se najdat finan-

milion evra se potrebni za prvata faza od proektot

moème da kaème dali } e prodolàtâ&#x20AC;?, soop{tija od îstota. Ako Viena definitivno otpadne kako finansier, Zagreb za fabrikata za biogorivo }e bara privaten investitor. Komunalnoto pretprijatie za ovoj proekt pobaralo i nepovratni sredstva od fondovite na Evropskata unija (EU), no s$ u{te ~eka odgovor. Realizacijata na ovoj proekt, kako {to tolkuva koordinatorot na proektot, Dinko Sin~i}, bi se odvivala vo nekolku fazi, a za prvata faza od proektot potrebni bi bile okolu {est milioni evra. â&#x20AC;&#x153;Predvideniot kapacitet vo prvata faza e 20.000 toni biootpad, {to bi bilo dovolno za proizvodstvo na 1,8 milioni kubni metri biogorivo

^istota za ovoj proekt pobarala i nepovratni sredstva od fondovite na Evropskata unija (EU), no s$ u{te ~eka odgovor. sii i lokacija. Osven toa, za ovaa fabrika da bide finansiski opravdana vo Zagreb bi trebalo da se sobira 18 pati pove}e biootpad otkolku denes. Prvi~no, gradeweto na fabrikata treba{e da go finansira vienskoto C

komunalno pretprijatie, no rabotata odedna{ zastana na stakleni noze. â&#x20AC;&#x153;Do sorabotka so vienskiot holding dojde vrz osnova na temelnite delovni kontakti na porane{niot direktor na ^istota, Marko Meli~i}. O

Be{e predvideno da se osnova zaedni~ka kompanija za sproveduvawe na toj proekt, pri {to obvrska na gradot be{e da obezbedi lokacija i dovolni koli~ini na biootpad. Razgovorite zastanaa tuka i ne K

godi{no. Toa odgovara na volumenot od 1,2 milioni kubici zemen gas ili energija od 1.000 toni dizelsko gorivo." Me|utoa, pred gradeweto na fabrika vo Zagreb mora celosno da se vospostavi sistem na odvoeno sobirawe na otpadot. Se procenuva deka godi{no na deponijata Jaku{evac zavr{uvaat okolu 70.000 toni biootpad, pome{an so drug komunalen otpad. ^istota minatata godina uspeala da sobere samo 1.500 toni biootpad, a toa pretstavuva zna~itelen porast vo odnos na 2009 godina, koga bile sobrani samo 350 toni. Spored evropskite direktivi, do 2016 godina koli~inata na biorazgradliviot otpad na deponijata Jaku{evac mora da se namali za 65%. Sin~i} navede deka biootpadot mo`e da bide iskoristen i za proizvodstvo na kompost. Me|utoa, vo toj slu~aj nastanuva jagleroden dioksid i pomala koli~ina metan, koj e 20 pati po{teten od jaglerodniot dioksid. O

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

NAJAVI ZA NOVI INVESTICII VO SRBIJA

FIAT JA RAZBUDI AVTOINDUSTRIJATA Evropskata investiciska banka (EIB) }e & dade 500 milioni evra zaem na fabrikata na Fiat vo Srbija, a svoeto doa|awe vo Kraguevac go najavi i Xonson kontrols ELENA JOVANOVSKA vropskata investiciska banka (EIB) godinava }e go potpi{e prviot dogovor za zaem od 500 milioni evra za fabrikata na Fiat vo Srbija. Ova go najavi {efot na regionalnata kancelarija na EIB za Zapaden Balkan vo Belgrad, Andreas Beikos. Pretstavnicite na EIB u{te minatata godina najavija mo`-nost za davawe kredit za modernizacija i pro{iruvawe na proizvodnite kapaciteti vo Fiat avtomobili-Srbija (FAS) vo Kraguevac. “Va{ata vlada ima dobra vizija, {to n$ ohrabruva da go napravime toa”, izjavi Beikos na konferencijata “Gradime zaedno – Upravuvawe so infrastrukturnite proekti vo lokalnata samouprava”, {to se odr`a vo Belgrad. Ova e samo u{te eden znak deka avtomobilskata industrija vo Srbija cveta. Fiat avtomobili nedelava soop{ti deka vkupniot iznos na nivnite investicii vo Srbija }e bide 940 milioni evra. Vo blizina na Kraguevac srpskata vlada go podgotvuva Kormansko pole za

SUBVENCII ZA “PUNTO KLASIK” rpskata Vlada dava subvencii i niza povolnosti S za kupuvawe novi avtomobili “punto”. Vo sorabotka so Kredit agrikol banka, Fiat ponudi poniska kamatna stapka od 4,25% za kupuvawe avtomobil na kredit, so rok na otplata od sedum godini. Kupuva~ite dobivaat i prodolèna garancija od tri godini, odnosno do pominati 75.000 kilometri, a vaì za site vozila kupeni po 1 januari godinava. “Punto klasik aktual” ~ini 6.999 evra, so popust 6.799 evra, a so programata “staro za novo” 6.199 evra. “Blagodarenie na ovie pogodnosti i programata staro za novo, koja ovozmoùva subvencii od 600 evra, “punto klasik” i ponatamu e najatraktivniot avtomobil na pazarot”, velat od Fiat avtomobili-Srbija. Vo 2010 godina FAS prodade 15.000 avtomobili “punto klasik”, od koi edna ~etvrtina se izvezeni. doa|aweto na kooperantite na Fiat. Na ovoj teren, koj ofa}a 67 hektari, treba da se smestat nekolku fabriki, a za nivnite potrebi Vladata treba da izgradi nov kruèn tek, visokonaponska 110-kilovoltna trafostanica, mernoregulaciska stanica za gas, tovaren èlezni~ki terminal, dva kilometri vodovodna mreà i drugi infrastrukturni raboti. Vo novite fabriki }e ima mesto za 5.000 rabotnici. I XONSON KONTROLS SAKA DA SORABOTUVA SO FAS Na Kormansko pole, po italijanskata kompanija za avtodelovi Maweti mareli, koja

ve}e rezervira{e dve lokacii, treba da stigne i eden od najgolemite igra~i na globalniot pazar za avtokomponenti - amerikanskata kompanija Xonson kontrols, gigant koj pokriva 30% od svetskoto proizvodstvo na avtomobilski delovi. Ovaa fabrika ima pove}e od 50 fabriki {irum svetot i vrabotuva 142.000 rabotnici. “Do neodamna bea sopstvenici na Zastava tapacirnica, koja proizveduva navlaki za avtomobilski sedi{ta, a postojat seriozni indicii deka se zainteresirani za sorabotka so FAS. Poradi golemite tro{oci za transport, nim bi im odgovaralo na Kormansko

TELEKOM AVSTRIJA GO PREZEMA METRONET elekom Avstrija e pred prezemawe na hrvatskiot operator na fiksna telefonija Metronet, pi{uva vienskiot vesnik "Virt{aftsblat". Vienskiot vesnik, povikuvaj}i se na dobroinformirani izvori, naveduva deka prezemaweto na hrvatskata kompanija e pred zaklu~uvawe. Telekom Avstrija za Metronet }e plati okolu 100 milioni dolari. Avstriskata kompanija vo Hrvatska e prisutna od 1998 godina so operatorot za mobilna telefonija Vipnet. So prezemaweto na Metronet, avstriskata telekomunikaciska kompanija na hrvatskiot pazar bi pokrila cel paket telekomu-

nikaciski uslugi, od fiksna i mobilna telefonija, do {irokopojasni uslugi.

NESTLE I D-R ETKER ZAINTERESIRANI ZA KUPUVAWE NA CENTROPROIZVOD a kupuvawe na srpskata prehranbena kompanija Centroproizvod zainteresirani se dve liderski internacionalni grupacii, Nestle i D-r Etker, objavi srpskiot nedelnik "Nin". Za del od Centroproizvod, koj proizveduva slatka programa, zainteresirana e kompanijata Nestle, dodeka pra{kastata programa bi ja kupil D-r Etker, pi{uva nedelnikot. Spored neoficijalni informacii, podgotovkite za zavr{uvaweto na ovaa transakcija se pri kraj, a vkupnata proda`na cena na

Centroproizvod bi trebalo da iznesuva okolu 90 milioni evra. "Centroproizvod vo momentov e vo proces na razvoj na strategii i planovi za idnina. ]e razgledame razli~ni mo`nosti, a me|u ostanatoto i strate{ki partnerstva, akvizicii i regionalizacija. Vo kontakt sme so pove}e potencijalni strate{ki partneri", istakna direktorkata na marketing, Olivera Papi}.

BURGER KING DOA\A VO SLOVENIJA

a po~etokot na mart ovaa godina vo Qubqana }e se otvora prviot restoran za brza ishrana na poznatiot amerikanski svetski sinxir Bugrer King, pi{uva slovene~kiot dneven vesnik "Finance". Kako {to naveduva vesnikot, svojot prv restoran Burger King }e go otvori vo qubqanskiot {oping-centar Sitipark. Fran{izata za ovoj sinxir za brza ishrana ja dobi slovene~kata firma [portina grup, vo sopstvenost na eden od najbogatite Slovenci, Bahtijar Bajrovi}. Od firmata potvrduvaat deka operativno }e go vodat Burger King, koj doa|a vo Slovenija otkako analizata potvrdila deka ovoj pazar e dovolno privle~en. Burger King e vtor najgolem svetski

sinxir za brza ishrana i ima vkupno 12.000 restorani, dodeka Mekdonalds, kako najgolem igra~ vo ovoj sektor, ima pove}e od 32.000 restorani {irum svetot.

pole da izgradat fabrika”, velat od lokalnata vlast vo Kraguevac. Maweti Mareli, koja e eden od najgolemite snabduva~i na Fiat so avtodelovi, vo Kraguevac }e ima dve fabriki. Ednata }e bide smestena vo halata za mehani~ka obrabotka vo krugot na porane{na Zastava, a instrument-tablite najverojatno }e se proizveduvaat vo nova fabrika na Kormansko pole. “]e se lokalizira proizvodstvoto, a Srbija planira pove}e od polovina od delovite potrebni za novite modeli na Fiat da se proizveduvaat vo zemjava. Taka }e se namalat K

tro{ocite za transport, no i nadvore{niot trgovski deficit”, objasnuva sogovornikot na “Politika”. Planot za doa|awe na kooperantite na Fiat na Kormansko pole e pretstaven u{te minatata godina, koga vo Kraguevac prestojuva{e glavniot arhitekt na kompanijata, Diego Velini. No, vo momentov infrastrukturnoto opremuvawe na industriskata zona i po~etokot na izgradbata na fabrikite se odloèni poradi protestite na lokalnite ìteli od kraguevskite sela, koi ne gi prifa}aat cenite na dràvata za eksproprijacija na zemji{teto. C

O@IVUVAAT SRPSKITE FIRMI Za sorabotka so Fiat avtomobili-Srbija se zainteresirani i drugi firmi, pred s$, ju`nokorejskata Jura, koja minatata godina vo Ra~a startuva{e so proizvodstvo na elektrosetovi. Srpskata Zastava inpro, koja na francuskiot pazar ispora~uva prikolki, e podgotvena da ja pro{iri proizvodnata programa za da vospostavi sorabotka so FAS. Vo fabrikata se podgotvuvaat za proizvodstvo na rezervoari, branici i drugi delovi. I Promotor irva e podgotvena da vleze vo novata proizvodna programa na FAS Avtomobilskite digalki na ovaa firma ve}e so godini se koristat vo Pe`o sitroen i Xeneral motors, a se isprobani i na "punto". Ministerot za ekonomija Mla|an Dinki}, minatata godina potpi{a dogovor so pretstavnicite na kompanijata Tigar za pro{iruvawe na proizvodstvoto na avtomobilski gumi vo vrednost od 16 milioni evra. Spored dogovorot, Tigar tajers, koja e vo sopstvenost na kompanijata Mi{elin, }e dobie 4.000 evra za sekoe novo rabotno mesto, odnosno 880.000 evra za novite 220 rabotni mesta. Datumot za realizacija na ovoj investiciski proekt e januari 2012 godina. O

Svet / Biznis / Politika

GAZPROM POD ISTRAGA PORADI DOMINACIJA NA PAZAROT inisterstvoto za energetika na Litvanija podnese `alba do Evropskata komisija (EK) so koja bara Komisijata da sprovede istraga za zloupotreba na dominantnata pozicija na ruskiot dostavuva~ na gas, Gazprom. So ova Litvanija saka da gi osigura uslovite pod koi Gazprom ima pravo da gi koristi prirodnite rezervi na dr`avata. Poradi toa, EK mora da pobara

od Gazprom da po~ne da primenuva transparentni i nediskriminira~ki uslovi. Vo soodnos so propisite na EU, Litvanija saka da ja odvoi distribucijata na gas na golemo od taa do krajnite potro{uva~i, veli ministerot za energetika na Litvanija, Arvidas Sekmokas. Gazprom e edinstveniot izvoznik na gas vo Litvanija, a poseduva i 37% od akciite na distributivnata

kompanija Lietvos Duxos. Ovaa inicijativa ja pokrenaa ruskiot gigant i germanskata kompanija za proizvodstvo na potro{uva~ki gas, E.ON Rurgas, so cel Litvanija u{te pove}e da go liberalizira sopstveniot pazar. Poradi ova barawe, Gazprom ja izvesti Vladata na Litvanija deka }e bide isklu~ena od popustot koj go nudi kompanijata na svetskiot pazar.

RAST NA PAZAROT NA NEDVI@NOSTI VO EVROPA irektnite investicii na evropskiot pazar za nedvi`nosti minatata godina dostignaa 20,6 milijardi evra, {to e za 68% pove}e vo odnos na 2009 godina, se veli vo istra`uvaweto na konsultantskata kompanija Xons Lang Lasal (JLL). Spored izve{tajot, vo ~etvrtiot kvartal od 2010 godina vo Evropa vrednosta na okolu 150 transakcii na

TERORIZMOT I NOVATA RUSKA ARISTOKRATIJA

MOSKVA IZGUBI BITKA SO ISLAMSKITE MILITANTI

Kavkaz e nepresu{en izvor na teroristi i na omraza kon Moskva i nejzinite lideri. Tajnite bezbednosni slu`bi na Vladata na Vladimir Putin ne uspevaat da se spravat so terorizmot BORIS KAM^EV specijalno za “Kapital” od Sankt Peterburg

ajnite bezbednosni slu`bi na Vladata na Vladimir Putin ne uspevaat da se spravat so terorizmot. Postojano doa|aat zakani, objaveni na internetstranicite na islamskite militanti od severen Kavkaz, deka tie se podgotveni za u{te eden udar, a maì i èni (takanare~eni crni vdovici) se raznesuvaat na javni mesta za da predizvikaat {to pove}e `rtvi. Tokmu toa se slu~i vo ponedelnikot vo zonata za me|unarodni letovi na Domodedovo, najfrekventniot aerodrom vo Rusija. Bea ubieni 35 patnici, a raneti okolu 140, od koi mnogumina se vo kriti~na sostojba. Kavkaz e nepresu{en izvor na teroristi i na neiskorenliva omraza kon ruskata prestolnina i nejzinite lideri. Vo ê~enija, Dagestan i Ingu{etija, re~isi celiot Severen Kavkaz, postojat mesta vo koi èlbata za osveta i proizvodstvo na bombi e nenadminliva. Tamu se vrbuvaat mladi “ma~enici”, a postojanite teroristi~ki napadi go dràt vo zalo`ni{tvo ekonomski nerazvienoto podra~je.

MEDVEDEV PO^NA DA DELI OTKAZI Ruskiot pretsedatel Dmitrij Medvedev v~era go razre{i visokiot pripadnik na transportnata milicija, Andrej Alekseev. Toa e prvo razre{uvawe po napadot na moskovskiot aerodrom Domodedovo. “Tie {to ne rabotele kako {to treba }e bidat kazneti na soodveten na~in”, izjavi Medvedev. ]e bidat razre{eni i na~alnikot na transportnata milicija na aerodromot i dvajca negovi zamenici. Medvedev od ministerot za vnatre{ni raboti, Ra{id Nuralgiev, pobara sekojdnevna kontrola i sorabotka so policijata i transportnite slu`bi vo razvienite dr`avi. Ekspertite se vo nedoumica za pri~inite. Dali stanuva zbor za xihad podgrean od islamistite na Al-Kaeda, za borba za nezavisniost ili toa e reakcija na nasilstvoto od ruskite bezbednosni slu`bi? Posledniot napad

na aerodromot Domodedovo pottiknuva drugi pra{awa. Kako mo`e da se objasni faktot {to FSB (Federalnata slu`ba za bezbednost), nasledni~ka na KGB, ne uspea da go zapre pritisokot od kavkaskiot terorizam.

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Mo}ta na ovoj aparat se koriste{e za rasturawe na malubrojnite manifestacii na ruskata opozicija, za kontrola vrz mediumite i za izolirawe na neprijatelite na re`imot (posledniot proces protiv oligarhot Mihail Hodorkovski). No, bezbednosnite slu`bi ne go zaprea krvaviot bran na terorizam. Spored nekoi procenki, vo 2009 i 2010 godina brojot na kamikazi-teroristi se zgolemil za ~etiri pati, a bile ubieni 970 lu|e, dvojno pove}e od prethodniot period. Za vlasta toa e mnogu lo{ rezultat. Policiskiot aparat na Putin ne e vo sostojba da gi neutralizira kavkaskite bandi. “Novata aristokratija”, koja od redovite na tajnata policija se formira{e izminatata decenija, gi zafati najlakomite delovi od ruskata industrija. Najvisokite pozicii vo vertikalata na Putin gi dr`at “piterci”, negovi drugari i kolegi od vremeto koga rabote{e vo Sankt Peterburg, vo adminstracijata na porane{niot, sega pokoen, gradona~alnik Anatolij Sob~ak. “Silovikite” nemaat strategija za borba protiv kavkaskiot terorizam u{te od vtorata ~e~enska vojna vo 1999 godina.

nedvi`en imot iznesuvala 6,7 milijardi evra, {to e duri 80% pove}e od tretiot kvartal, a pretstavuva i najgolema kvartalna vrednost vo cela 2010 godina. Okolu 20 od najgolemite transakcii bile napraveni vo posledniot kvartal, vklu~uvaj}i ja i akvizicijata na {oping-centarot Drejk cirkus vo Plimut, Velika Britanija, od strana na kompanijata Lend, za pove} e od 275 milioni evra,

i kupuvaweto na 51% od akciite na {oping-centarot O’Parinor vo Pariz od strana na kompanijata Rokspring, za 224 milioni evra vo oktomvri, minatata godina. Spored podatocite na kompanijata CB Ri~ard Elis, minatata godina na pazarot na nedvi`nosti vo Centralna i Isto~na Evropa bil ostvaren promet od pet milijardi evra, {to e za 90% pove}e vo odnos na 2009 godina.

DVA, TRI ZBORA “Otcepuvaweto na Sudan se slu~i bidej}i 99% od ìtelite na jugot izbraa otcepuvawe, no nie nema da taguvame! ]e go posetam jugot i }e praznuvam zaedno so niv. ]e ja poddràm novata ju`na dràva i }e pomagam za nejzinata stabilnost, bidej}i sme sosedi i }e ostaneme prijateli.” OMAR BA[IR

pretsedatel na Sudan

“Velika Britanija se soo~uva so najgolemiot pad na ìvotniot standard vo ponovo vreme. Pretstoi najdrasti~en pad na standardot po dale~nite dvaesetti godini na minatiot vek. Na Velika Britanija & se zakanuva nezgodno visoka inflacija, koja moè da se iska~i i do 5%, po zabeleànite 3,7% vo dekemvri.” MARVIN KING

guverner na Bankata na Anglija

“Vo slednite 40 godini nu`no }e bide da se zgolemi zemjodelskoto proizvodstvo za 70%, a vo zemjite vo razvoj i za 100%. Toa zna~i deka oficijalnata pomo{ za zemjodelstvoto }e se zgolemi za 44 milijardi dolari, a investiciite vo privatniot sektor vo agrarot }e porasnat za 60 milijardi dolari - na 200 milijardi dolari godi{no.” @AK DIJUF

generalen direktor na Organizacijata na ON za hrana i zemjodelstvo (FAO)

Svet / Biznis / Politika

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

SVET

0-24

...ZIMSKA NESRE]A

...SIMULTANI PROTESTI!

...ISTORISKO OBRA}AWE

Sneg sru{i pokriv vo Sankt Peterburg!

“Se krenaa” i Egip}anite

Govorot na Obama gi ohrabri investitorite

den ~ovek zagina, a devetmina se povredeni koga vo supermarket vo Sankt Peterburg se sru{i pokrivot. Se pretpostavuva deka pod ru{evinite ima u{te `rtvi, a se pretpostavuva deka pri~inata e pregolemata koli~ina sneg.

o cel da go sru{at 30-godi{noto vladeewe na pretsedatelot na Egipet, Hosni Mubarak, vo Kairo, Suec i vo u{te nekolku gradovi iljadnici gra|ani izlegoa na protesti. Vo sudirot so policijata zaginaa trojca demonstranti.

merikanskiot pretsedatel, Barak Obama, go iskoristi svojot A prili~no dolg govor za sostojbata na nacijata za da gi zacrta celite za idninata na SAD. Govorot istovremeno gi

ohrabri investitorite na pazarite na kapital.

PESIMIZAM VO GLOBALNA ANKETA NA BLUMBERG

BANKROTOT NA GRCIJA I IRSKA ]E JA UNI[TI EVROZONATA DO 2016 GODINA?! So po~nuvaweto na Svetskiot ekonomski forum vo Davos, standardno, sekoja godina Blumberg pravi globalna anketa za svetskite ekonomski slu~uvawa. Ovojpat 59% od ispitanicite velat deka edna ili nekolku zemji od evrozonata }e ja napu{tat istata do 2016 godina, a duri 11% od niv smetaat deka edna zemja }e ja napu{ti evrozonata vo narednite 12 meseci VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

ove}eto globalni investitori predviduvaat deka najmalku edna zemja }e ja napu{ti evrozonata vo narednite pet godini, dodeka Grcija i Irska }e se najdat na rabot na bankrot povtorno. Istoto ~uvstvo go imaat i dr`avnite lideri, koi vo posledniot period ja zajaknuvaat nivnata reakcija kon dol`ni~kata kriza. So po~nuvaweto na Svetskiot ekonomski forum vo Davos, standardno, sekoja godina Blumberg pravi globalna anketa za svetskite ekonomski slu~uvawa. Ovojpat 59% od ispitanicite velat deka edna ili nekolku zemji od 17 ~lenki na evrozonata }e ja napu{tat istata do 2016 godina, a duri 11% od niv smetaat deka edna zemja }e ja napu{ti evrozonata vo narednite 12 meseci. Ispitanicite imaat podeleno mislewe dali Portugalija }e bankrotira ovaa godina, dodeka pove} eto od niv izrazija sigurnost vo opstanokot na [panija.

Vakviot pesimizam ja naglasuva itnosta na koja povikaa kancelarkata na Germanija, Angela Merkel i francuskiot pretsedatel, Nikola Sarkozi, za pronao|awe novi na~ini koi “}e gi smirat” investitorite na pazarite na kapital, otkako finansiskata poddr{ka od 750 milijardi evra ne uspea da go napravi toa. Idninata na Evropa kotira visoko na agendata na konferencijata vo {vajcarskoto ski-odmorali{te Davos, kade {to Merkel, Sarkozi i pretsedatelot na Evropskata centralna banka, @an -Klod Tri{e, se me|u prisutnite 2.500 oficijalni pretstavnici, bankari i ekonomisti. “Problemite se adresiraat kon Evropa, a toa vlijae na zaednicata”, veli Ted Xarvis, zamenik-pretsedatel na Indijana trast (Indiana Trust Company), od Indijana, SAD, koj u~estvuva vo istra`uvaweto na Blumberg. Toj istaknuva deka “nekolku ~lenovi od

evrozonata ne ja sledele korektno politikata, pa, zatoa iskopale podlaboka dupka za sebe”.

“Toa {to se slu~uva vo evrozonata e eden od najgolemite rizici za globalnata ekonomija”, re~e profesorot na Nujor{kiot univerzitet, Nuriel Rubini na otvoraweto na prvata sesija na forumot vo Davos. Ispitanicite na anketata, sprovedena minatata nedela na reprezenatativen primerok od 1.000 investitori, analiti~ari i trgovci, koi istovremeno se i klienti na Blumberg, re~isi ednakvo se podeleni vo stavot “dali evrozonata }e propadne?”. Pove}e od 45% od tie koi o~ekuvaat deka evrozonata }e se raspadne velat deka toa nema da se slu~i vo narednite pet godini, dodeka 48% smetaat deka toa nikoga{ nema da se slu~i. “OCRNETI” DO@IVOTNO “Mnogu e te{ko da se zamisli scenario vo koe evroto }e ima tragi~en kraj i eventualno }e propadne”, veli Kenet Bru, glaven ekonomist vo Lojds korporejt markets (Lloyds TSB Corporate Markets) od London,

koj e isto taka i eden od anketiranite. Toj smeta deka “politi~kata investicija vo ovoj proekt e premnogu golema”, dodeka, istovremeno, evropskiot dol`ni~ki pazar ve}e e najgolem na svetot. Edna godina otkako gr~kite pretstavnici “prodefiliraa” niz sve~enite sali na kongresniot centar vo Davos, vo zaluden obid da ja zajaknat pobaruva~kata na nivnite obvrznici, evropskite vladi sega se obiduvaat da gi zgolemat sredstvata za borba protiv dol`ni~kata kriza, koi prvenstveno bea dizajnirani da & pomognat na Grcija, a potoa na Irska. Me|u poslednite predlozi na evropskite lideri be{e diskutirano i zgolemuvaweto na “fondot za spas”, od 750 milijardi na 1.000 milijardi evra, so {to }e im se pomogne na zadol`enite zemji da gi otkupat svoite obvrznici nazad i da gi namalat kamatnite stapki na zaemite. Kevin Baldof, portfoliomenaxer vo Vafra investment advajzori grup (Wafra

Investment Advisory Group Inc.) od Wujork i eden od ispitanicite vo anketata na Blumberg, smeta deka Grcija najverojatno }e bankrotira. “Ne mo`ete da re{ite eden dolg so dopolnitelen dolg. Toa }e vi kupi vreme, no }e vi nanese {teta na podolg period”. [to se odnesuva do Portugalija, 47% od anketiranite smetaat deka golema e verojatnosta ovaa zemja da bankrotira, dodeka 48% ne se soglasuvaat so taa prognoza. Dve tretini od investitorite tvrdat deka [panija nema da bankrotira, a tri ~etvrtini ne predviduvaat deka Italija }e bankrotira. “Poverojatna i poitna e potrebata nekoi zemji da gi prestrukturiraat svoite dolgovi”, izjavi Nariman Behrave{, glaven ekonomist vo konsultantskata kompanija *IHS od Leksington, Masa~usets, koj u~estvuval vo anketata i e prisuten na sostanokot vo Davos. Toj naglasuva deka prestrukturiraweto na dolgovite mora da se slu~i “kogatoga{”.

Feqton

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

NAJGOLEMITE INTERNET-KOMPANII VO SVETOT: AMAZON.COM

PRVIOT INTERNETSUPERMARKET NA PLANETAVA PETAR GOGOSKI

gogoski@kapital.com.mk

red to~no edna nedela pristigna soop{tenieto za edna od prvite pogolemi zdelki vo korporatina Amerika ovaa godina. Ovojpat, pod kapata na eden od najgolemite internetservisi vo svetot, Amazon (Amazon.com), vleze britanskiot onlajn-servis za iznajmuvawe filmovi LoveFilm. Celosnata dokumentacija za ovaa navistina pametna zdelka na Amazon, preku koja s$ pove}e se utvrduva me|u evropskata potro{uva~ka grupa, }e bide podgotvena do zatvoraweto na prviot kvartal od godinava. Isto taka, sve`ite vesti od Volstrit tvrdat deka gigantot }e gi pro{iri svoite internet-servisi i }e go lansira Simple Email servisot, so koj }e zeme prednost na elektronskiot pazar. Od kompanijata najavija deka so ovaa novina }e se obidat da gi utvrdat standardite za biznis-porakite {to gi pra}aat nivnite klienti. Me|u drugoto, kompanijata se pofali deka za vreme na praznicite nivnata najgolema onlajn-prodavnica ostvarila golem profit, pa se o~ekuva deka godinata {to izmina }e bele`i porast na prihodot od 36%, sporedeno so godinata pred toa. Vo 2009 godina prihodot na kompanijata iznesuva{e 24,5 milijardi dolari. MOMENTOT NA EUREKA Momentot koga naedna{ stanaa jasni planovite {to mu gi be{e skroila idninata na Xef Bezos, ~ovekot koj stoi zad vtoriot najrenomiran internet-servis, Amazon, se slu~il eden majski den vo 1994 godina. Sednat

Od kni`arnica do najgolema prodavnica na Internet

Amazon e edna od najrespektabilnite internet-kompanii vo svetot. Od mala internet-kniàrnica, ovaa stranica prerasna vo edna od najprofitabilnite internet-stranici vo svetot. Preku Amazon moè da se kupi od igla do lokomotiva i {to e najva`no, toa se pravi bezbedno i bez opasnost za va{ite kreditni karti~ki pred kompjuterot, istraùvaj}i go toga{ nedorazvieniot Internet, na~ekal internetstranica koja, navodno, ja merela vkupnata upotreba na mreàta. Ne moèl da poveruva - pobaruva~kata za Internet beleèla stapka na porast od 2.300% godi{no. “Se zamisliv... Dobro, da vidime, kakva biznis-{ansa bi moèlo da ima ovde?”, razmisluval Bezos. Da smisluva novi biznis-

mo`nosti, vsu{nost, bila negovata rabota vo golemata kompanija za globalna investicija i tehnolo{ki razvoj D.E.[o (D.E. Shaw). No, toga{ se pojavila dilemata kako da se iskoristat prednostite na taa mre`na eksplozija i od toa da se napravat pari? Dilemata se pojavila poradi faktot deka do 1994 godina mre`ata Internet glavno bila zona na slobodna trgovija. Ja be{e kreiralo

amerikanskoto Ministerstvo za odbrana kako mreà za kompjuterska komunikacija vo slu~aj na nuklearen napad. No, otkako sistemot se unapredi vo mreà preku koja univerzitetskite i vladinite istraùva~i po~naa da razmenuvaat podatoci, Vladata na SAD vo eden moment odlu~i privatnite kompanii da go prodolàt nejziniot razvoj. Toga{, do{ol momentot “Eu-

reka”. Bezos se dosetil deka mo`e da bidat prvite dvigateli na onlajn-proda`bata. Za delumno brzo vreme go razrabotil biznis-planot i samiot ja osnoval kompanijata {to denes se vika Amazon, najgolemata onlajnprodavnica. A na Amazon se prodava bukvalno s$. Ponudata od knigi do skapi ~asovnici, od igra~ki za deca do muzi~ki instrumenti, ja pravat ovaa

internet-prodavnica eden ogromen virtuelen supermarket, koj, se razbira, ne pla}a kirija, komunalii ili drugi takvi smetki, pa zatoa moè da ponudi poniski ceni, so {to, me|u drugoto, go privlekuva kupuva~ot. A za toa kolku e uspe{en biznisot govori i faktot deka domejnot Amazon.com godi{no go posetuvaat pove}e od 600 milioni korisnici, a prose~no sekoj mesec okolu 65 milioni Amerikanci se mu{terii. Po Gugl, Amazon e vtoriot po golemina internet-servis, i ubedlivo go vodi aukciskiot onlajn-servis Ibej (eBay). No, ne treba da zaboravime deka vo 1999 godina i Amazon saka{e na golemo da profitira od onlajn-aukcijata, pa go lansira{e svojot servis za internet-aukcija Amazon. com Auctions. Sepak, otkako Ibej ja utvrdi svojata mo}, ovoj servis vleze vo sostav na noviot servis Amazon marketplace, lansiran vo 2001 godina, kade {to klientite, pokraj novite produkti, moàt da prodavaat i iskoristeni knigi, diskovi i drugi proizvodi. Po prvoto pojavuvawe na Amazon na berzata, vo maj 1997 godina i vo tekot na ponatamo{noto rabotewe, kompanijata ostvari pove}e akvizicii od koi kako najuspe{ni moàt da se spomenat kupuvaweto na najpopularnata internetstranica za filmovi IMDb (Internet Movies Database), kineskata internet-stranica za onlajn-proda`ba Joyo. com, kako i kupuvaweto na golem broj kompanii koi se zanimavaat so raznovidno proizvodstvo, ~ii proizvodi so brendiraweto na Amazon podocna beleàt pogolema proda`ba. Sepak, me|u prvite akvizicii na gigantot be{e Aleksa (Alexa). Kompanijata Aleksa, koja e mnogu poznata kako eden od najrelevantnite mera~i na posetenosta na internetlokaciite, {to na nekoj na~in ja odrazuva popularnosta na

PRIKAZNI OD WALL STREET

OBAMA STANUVA P

Kako dokaz deka Belata ku}a navistina go smenila kursot i stanala probiznis orientirana, pretsedatelot Obama go nazna~i {efot na Xeneral elektrik, Xefri Imelt, za lider na novoto ekonomsko sovetodavno telo, ~ij glaven fokus }e bide sozdavawe novi rabotni mesta ko dosega ima{e nekakvi somne`i za posvetenosta na pretsedatelot Barak Obama negovata administracija da bide fina so korporativna Amerika, negovite aktivnosti od minatata nedela bi trebalo da gi razbijat. Vo vtornikot toj naredi da mu se podgotvi pregled na federalnite regulativi za da se utvdi kade s$ mo`e da se eliminiraat

A Pretsedatelot Barak Obama i glavniot izvr{en direktor na Xeneral elektrik, Xefri Imelt

kakvi bilo pre~ki {to gi zadu{uvaat biznisite. Vo sredata go primi vo poseta kineskiot pretsedatel, Hu Xintao, kogo go “pritisna” za podobar tretman na amerikanskite firmi {to imaat biznis vo Kina. Vo petokot, pak, go nazna~i {efot na Xeneral elektrik, Xefri Imelt, da go vodi ekonomskoto sovetodavno telo ~ij glaven fokus treba da bide sozdavaweto novi rabotni mesta.

Vo obra}aweto do svoite poddr`uva~i, minatiot vikend, Obama re~e deka }e se koncentrira na konkurentnosta. “Prioritet broj eden }e mi bide da bidat sigurni deka sme konkurentni, deka rasteme i deka kreirame rabotni mesta, ne samo sega, tuku i na dolg rok”, re~e toj. Del od korporativnite krugovi ostanuvaat kriti~ni, smetaj}i deka

Feqton

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Po~ituvani ~itateli, Feqton vo Kapital: Najgolemite internet kompanii vo svetot. Doznajte za toa kako Fejsbuk, Gugl, Amazon i ostanatite, od pretpriema~ki potfati bazirani na inovativnosta i kreativnosta na svoite osnova~i, za samo nekolku godini stanaa globalni kompanii {to “te`at” desetici milijardi dolari.

Konceptot na Amazon e genijalen, ednostaven i superkorisen. Za site raboti {to mo`eme da si gi nara~ame preku Internet vo realnite prodavnici ni treba pove}e pari, vreme i, vo sekoj slu~aj, na sekoe drugo mesto }e najdeme pomal izbor. Ne mo`e da se tvrdi deka vo ovaa strategija e odgovorot za toa kako }e izgleda idninata na {opingot, no, sekako, idninata za Amazon e svetla odredena stranica, vo 1999 godina stana podru`nica na Amazon za okolu 640 milioni dolari. Vo 2002 godina ovaa podru`nica ja po~na sorabotkata so Gugl, no vo 2006 godina Amazon go zameni Gugl so Live Search, kako provajder na prebaruva~kite rezultati. Taa godina, blagodarenie na timot za razvivawe novi tehnologii, Aleksa dobi svoja

BEZBEDNOSTA NA AMAZON Vo septemvri 2000 godina na Amazon se pojavi diskriminacija vo cenite, a gre{kata be{e locirana vo sistemot na registracija na korisnici. Imeno, koga korisnikot ]e gi izbri{el podatocite poznati kako cookies, cenata {to potoa se nudela bila zna~itelno poniska od prvi~nata, {to dovelo do sostojba kompanijata da prezeme re{itelni ~ekori vo odreduvaweto na cenite, pred s$, so voveduvawe na pogolema kontrola. Ottoga{ navamu Amazon va`i za edna od najbezbednite prodavnici na onlajn-pazarot.

XEF BEZOS Bezos e roden vo 1964 godina i kako osnova~ na Amazon toj gi drì titulite na generalen izvr{en direktor i pretsedatel na bordot. Zavr{il na Univerzitetot Prinston, a pred da ja osnova kompanijata bil vraboten vo D.E.[o. Pred toa, a vedna{ po zavr{uvaweto na fakultetot, Bezos rabotel na Volstrit i bil zadolèn na poleto na kompjuterskite nauki. U{te od rana vozrast toj pokaùval osoben interes kon naukata, pa, spored negovata biografija, garaàta na negovite roditeli ja pretvoril vo nau~na laboratorija. Od Volstrit preminal vo nekoja kompanija Fitel, kade {to rabotel na izgradba na mreà za internacionalna trgovija. Ottamu, sledna destinacija bila Bankers trast, kade {to stanal zamenik-pretsedatel. Vo 2008 godina Bezos be{e odlikuvan so po~esen doktorat za nauka i tehnologija od strana na Univerzitetot Karnegi Melon. Vo 1999 godina magazinot “Tajm” go proglasi za li~nost na godinata.

Amazon Kindle - ~ita~ot za elektronski knigi

Osnova~ot na Amazon li~nost na 1999 godina

platforma. Pred tri godini Amazon go lansira{e Amazon Kindle, ~ita~ot za elektronski knigi (e-books). Ova ~udo na tehnologijata moè da se nare~e najrafiniran produkt od idejata koja go napravi Bezos bogat ~ovek, koga ja startuva{e negovata onlajnprodavnica za knigi. Na Kindle moè da se ~itaat knigi, vesnici i site drugi elektronski publikacii, pa, spored mnogu eksperti, nekoj den toa }e bide edinstvenata alatka koja }e se nosi na u~ili{te. Vo 2010 godina kompanijata na Bezos kupi u{te pet drugi kompanii, me|u koi posledna, vo septemvri, be{e Ami strit (Amie Street), muzi~kata onlajn-prodavnica specijalizirana za indi muzika. Godinava se o~ekuva jadroto na Amazon celosno da se preseli vo novite kancelarii vo Saut Lejk Junion. GENIJALEN BIZNIS - PLAN Vo kreiraweto na biznisplanot, koj trebalo da ja ostvari idejata za onlajnproda`ba, Besoz po~nal so istraùvawe za toa koi kompanii pravat po{tenski nara~ki, bidej}i uvidel deka

rabotite koi dobro se prodavaat po po{ta, moè dobro da se prodavaat i onlajn. Otkako ja napravil listata so 20 naj~esto kupuvani produkti po po{ta, toj ja targetiral svojata grupa. Vrednosta na proizvodot vo negovata ravenka bila ne{to od koe klientite imaat potreba, da re~eme podobar izbor ili golema pogodnost ili, pak, niski ceni. Taka zaklu~il deka s$ dodeka ne kreira ne{to so po{irok predlog od vrednosti za potro{uva~ot, toga{ potro{uva~ot voop{to nema da ja prifati akcijata. Vakvite istraùvawa go dovele do knigite. Bezos se dosetil deka ne postoele dobri katalozi za knigi koi moàt da se dostavat po{tenski, ednostavno poradi faktot deka ako katalogot e navistina kvaliteten bi trebalo da sodrì iljadnici, ako ne i milioni naslovi, a toa bi go napravilo golem kako telefonski imenik i bi bil skap za po{tarinata. Se razbira, ova bilo odli~na {ansa da se napravi takov katalog na Internet, bidej}i tamu sobira beskrajno mnogu informacii. Za da go razraboti planot za onlajn-kniàrnica, Xef se vpu{til vo avanturata {to

pobrzo da go nau~i biznisot so knigi. Otkako go sovladal toa pole, toj se upatil direktno do najgolemite izdava~ki ku}i i vedna{ im ponudil sorabotka. [tom go napu{til svoeto prethodno rabotno mesto, so objasnuvawe deka saka da po~ne svoj biznis, Bezos odlu~il vo narednite dva dena da gi napravi presmetkite za rizikot. Tipi~no za negoviot analiti~en na~in na razmisluvawe, toj kone~nata odluka ja narekuva “ramka za minimizirawe na àleweto”. Se zamislil deka ima 80 godini i deka frla pogled nazad kon svojot ìvot. Toga{ s$ mu stanalo jasno. Koga }e ima 80 godini, nema tolku mnogu da àli za propu{teniot boì}en bonus od {est cifri, no isto taka nema da àli i za negoviot obid za onlajnbiznis dokolku toj propadne. Taka se re{il da go prifati rizikot i da participira vo toa {to denes se narekuva Internet. Bezos zaklu~il deka prose~niot start bi imal 1 od 10 {ansi za uspeh, a sebesi si dal 30% {ansa. “Toa, vsu{nost, se mnogu liberalni o~ekuvawa, o~ekuvawa za pad”, veli toj. Tokmu i zatoa na svoite investitori i familijata ednostavno im rekol deka nivnite {ansi da gi izgubat parite se 70%, pa dokolku ne se podgotveni da gi izgubat, voop{to i neka ne gi vloùvaat. Koga Xef se javil kaj negoviot tatko i mu kaàl deka }e prodava knigi po Internet, toj ednostavno nemal poim {to zna~i samiot zbor Internet. No, sepak, otkako ja pridobil doverbata na negovite roditeli, tie odvoile ogromen del od nivnata za{teda za penzija, nekade okolu 300 iljadi dolari, pa gi vloìle vo Amazon. Denes, kako 6% sopstvenici na kompanijata, tie se milijarderi. Vo naredniot broj na “Kapital” }e doznaete za rivalot na kompanijata na Bezos, eBay, kompanijata koja isto taka generira golemi prihodi po principot na eproda`ba

PRIJATEL NA GOLEMITE BIZNISI Obama ima u{te mnogu da se doka`uva deka ne e neprijatelski naso~en kon nivnite interesi. No, ostanatite se podgotveni da mu dadat poddr{ka vo politikata za koja toj tvrdi deka go menuva kursot poslednive nekolku meseci vo nasoka na s$ pogolema potpora na doma{nite biznisi, {to, od druga strana, pak, gi zgolemi kritikite vo negovata sopstvena partija, Demokratskata, koja tradicionalno ne e poznata po naklonetosta kon biznissektorot, osobeno kon golemite “yverki”. Tokmu so dvaesetina takvi golemi direktori Obama se sretna na 15 dekemvri lani, na svoevidna biznis-

trkalezna masa, od koja {efovite na najgolemite amerikanski kompanii si zaminaa so ~uvstvo deka pretsedatelot navistina se opredelil da go smeni kursot na svojata politika, a vo prilog na biznisot. Ovoj stav na biznismenite e osobeno biten po izjavata na Ivan Sajdenberg, {efot na telekomunikaciskiot operator Verizon, od minatiot juni, koga ja kritikuva{e Vladata deka pravi upad vo privatniot sektor i sozdava atmosfera na neizvesnost i ko~ewe na investiciite. Sajdenberg, inaku, e pretsedatel na Biznis-trkaleznata masa, asocijacija na direktorite na najgolemite amerikanski kompanii.

No, sega, po sredbata od minatata nedela, Sajdenberg re~e deka “pretsedatelot si ja znae rabotata”. Kako signal deka Obama ja menuva retorikata vo vrska so biznisot, analiti~arite poso~uvaat deka sega ve}e otsustvuva populisti~kiot ton so koj {to bea odbele`ani negovite govori vo prvite dve godini od negoviot mandat vo Belata ku}a. Sega ve}e ne se slu{aat kritiki kon industriskite sektori i poedine~ni direktori, kako {to be{e slu~aj porano, velat amerikanskite analiti~ari. Dokaz deka Obama razmisluva na probiznis na~in e i reakcijata na AFL-CIO, najgolemoto zdru`enie na

sindikati vo SAD, ~ij pretsedatel, Ri~ard Trumka, izjavi minatata nedela deka Vladata i golemite kompanii kreiraat biznisklima {to mo`e da se nare~e “Alisa vo zemjata na ~udata”, ignoriraj}i go faktot deka rabotni mesta s$ u{te se gubat, {to gi uni{tuva najsiroma{nite zaednici vo SAD. “Dozvolivme multinacionalnite giganti da gi ubedat na{ite politi~ari deka nacionalnata sila le`i vo nivnite profiti, a ne vo na{ite rabotni mesta”, re~e rezignirano Trumka. Pritoa, gi potencira{e {efovite na golemite banki XP Morgan i Goldman Saks, Xejmi Dajmon i Lojd Blenkfejn, kako nem-

oralni zatoa {to rabotat na ponatamo{no bogatewe na bogatite, a na smetka na rabotni~kata klasa. Samo desetina ~asa podocna i Dajmon i Blenkfejn prisustvuvaa na gala-ve~erata {to ja organizira{e Obama za kineskiot lider Xintao i pretstavnici na bizniselitata na SAD. Tie se obidoa da mu objasnat na gostinot deka na amerikanskite firmi treba da im ovozmo`i fer uslovi za igra na kineskiot pazar. Kritikuva~ite na promenetiot kurs na Obama tvrdat deka, od edna strana, e jasno deka amerikanskite golemi direktori i Belata ku}a se obiduvaat da

bidat dobri partneri na Kina, najgolemiot svetski pazar vo razvoj, a od druga strana, pomalku e jasno kako amerikanskite rabotnici }e profitiraat od ovoj samit. Belata ku}a tvrdi deka novite 45 milijardi dolari izvoz, {to planira da se slu~at vo Kina, }e poddr`at sozdavawe na novi 230.000 rabotni mesta vo SAD, no kriti~arite velat deka malite i srednite kompanii ne se ubedeni deka i tie }e imaat svoj del od ovoj kola~. Ostanuva da se vidi kolku dr`at voda tvrdewata na Obama deka negovata nova probiznis politika na krajot }e donese korist za site.

FunBusiness

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Konstanos Spanu dis, generalen dir Skopje; Svetozar Ja ektor na ivara Tikve{ i Qubomir nevski, pretsedatel na UOPna VV fakuultet (od levo naKekenovski, prrof fesorr na Ekonom skiot desno)

PR)) i Angelina Janevska, Angelka Peeva-Lauren~i} (Imix soDimitar Mojsovski (direktor na Automakedonija) so prugata (od levo kon desno)

direktor na VV Tikve{ (govori) i \or|i Petru{ev, generalen d rrektorr vo VV Tikve{ Rado{ Vuki~evi}, marketing-di

Miki i Svetl soprugata (od alna Crnokrak i Zlatko Pa nevski (Paneks) evo kon desno) so

PROMOCIJA NA VINATA NA TIKVEШ

FRANCUSKI [MEK ZA SI j na proizvodite r d na Tikve{ podd etiketata “Klasik” be{e promovirana pred okolu trista gosti, Osve`enata linija so estetizirano {ou posveteno na vinoto vo francuski duh STOJAN SINADINOV

sinadinov@kapital.com.mk

istinskite qubiteli i poznava~i na vinoto tvrdat deka vinoto ne e pijalak, tuku deka vinoto e {ou. Makedonskata vinarska vizba so najdolga tradicija vo zemjava, Tikve{, zav~erave~er na malata scena na Makedonskata opera i balet, so prezentacija na vizuelno-estetskite re{enija od najnovata marketing-kampawa, {to se odr`a pred golem broj pretstavnici na biznisot i javniot `ivot vo zemjava, i oficijalno go pretstavi noviot lik na svojata najstara,

a voedno i najpoznata proizvodstvena linija na kvalitetni vina pod etiketata “Klasik” (Classic), ne samo na doma{niot pazar, tuku i na pazarite vo regionot. Linijata kvalitetni vina na Tikve{, koja ja so~inuvaat 6 beli vina – “smederevka”, “traminec”, “temjanika”, “belan”, “{ardone” i “aleksandrija” i 5 crveni – “vranec”, “merlo”, “kaberne soviwon” i “aleksandrija”, kako i dobropoznatoto “roze”, otsega dobivaat novo {i{e, nova etiketa, novi prirodni pluteni tapi i za{titni kapici. Ili novo kompletno pakuvawe, koe na najdobar na~in go otslikuva karakterot i renometo {to go imaat ovie vina

kaj konsumentite i poznava~ite na kvalitetnite makedonski vina vo zemjava i po{iroko. Osve`enata linija na nejzinite proizvodi pod etiketata “Klasik” be{e promovirana so vistinsko {ou posveteno na vinoto. Avtorite na ova estetizirano vinsko {ou, kreativcite od advertajzing-agencijata Futura 2/2, pred okolu trista gosti go promoviraa noviot spot za vinata na Tikve{. No, francuskiot duh ne be{e prisuten samo vo noviot spot za vinata od linijata “Klasik” - za prijatnata atmosfera bea zaslu`ni i hranata od francuskata kujna na restoranot Dalma i pariskiot bend Naja, specijalno anga`iran za ovoj nastan.

Vpro~em, “francuskata vrska” na Tikve{ e za~nata so anga`manot na vode~kiot enolog Filip Kambi, koj od pred nekolku godini gi “dizajnira” staro-novite proizvodi na Tikve{, a prodolùva so prisustvoto na negoviot u~enik Marko Stojakovi}, kako glaven enolog vo ovaa vinarska vizba. “Ovie vina na Tikve{ so decenii se proizveduvaat i se konsumiraat od strana na golem broj qubiteli na dobroto vino i zatoa slobodno moème da kaème deka pretstavuvaat eden vid klasika. Zatoa, za Tikve{ sosema logi~no be{e ovaa linija kvalitetni vina da go nosi imeto "Tikve{ Klasik". No, i pokraj

BELOSVETSKI MAKEDONCI

HOKEARI, FUDBALERI I GAZDI Stamkos ne e prviot hokearski superstar so makedonska krv vo venite. Do pred edna decenija eden od glavnite protagonisti

na NHL prvenstvoto be{e Edi Jovanovski, a sli~en e i primerot so Mile Sterjovski, oficijalno najdobriot fudbaler na Azija, koj e avstraliski dràvjanin. Ne e sportist, no sekako e vreden za spomenuvawe i amerikanskiot biznismen Majkl Ili~, sopstvenik na hokearskiot tim od Detroit, Red Vings, no i na bejzbol-fran{izata od istiot grad, Tajgers sekako deka moè da se dodade i u{te edna SR\AN IVANOVI] podolga lista eminentni sportisti, no moè i da se govori za sportistite so makedonsko akedonija nikoga{ ne bila sportska poteklo, koi iako nastapuvaat pod znamiwa velesila, a so ogled na relativno na drugi dràvi, pove}epati istaknale deka malubrojnata populacija, za takvo se se}avaat na svoite koreni. ne{to ne postojat ni elementarni Posleden primer e toj so Stiven Stamkos, {ansi. No, zatoa, na{ata zemja hokearot od severnoamerikanskata profemoè da se pofali so nekolku isklu~itelno sionalna liga NHL, na koj mnogumina u{te kvalitetni i poznati sportisti, koi vo pos- na startot od karierata mu predviduvaat lednite 60 godini pretstavuvale, a del od pogolemi dostreli od golemiot Vejn Grecki. niv s$ u{te pretstavuvaat zna~aen faktor vo Stamkos e kanadski dr`vjanin, no vo negovata internacionalniot sport. Od Atina i Diki biografija, objavena, me|u drugoto, i na VikiBojaxi, preku [aban Trstena, Zoran [orov i pedija (Wikipedia), nedvosmisleno e istaknato Ace Rusevski, Pepi Manaskov, Kire Lazarev, deka negovite predci se Makedonci. do Petar Naumovski, Vrbica Stefanov, Darko No, Stamkos ne e prviot hokearski superstar Pan~ev i Goran Pandev. Na ovie spomenative so makedonska krv vo venite. Do pred edna Ivanovic@kapital.com.mk

decenija eden od glavnite protagonisti na NHL prvenstvoto be{e Edi Jovanovski, koj pokraj toa {to be{e redoven u~esnik na Ol star me~evite, vo eden navrat be{e proglasen i za MVP (najkorisen igra~) na regularniot del od sezonata. Sli~en e primerot so Mile Sterjovski, oficijalno najdobriot fudbaler na Azija, koj e avstraliski dr`avjanin. Sterjovski e izvonredno kvaliteten fudbaler, koj, sepak, povikot vo nacionalnot sostav na Avstralija go dobi po triesettata godina od `ivotot. Svoevremeno, toj be{e mnogu zainteresiran za nastap vo makedonskata reprezentacija, no stru~niot {tab na na{ata selekcija “proceni” deka toj ne & e potreben. Iako e daleku od dostignuvawata na pret-

hodnite imiwa, porane{niot ko{arkarski reprezentativec na SR Jugoslavija, Dragan Lukovski, e u{te eden Makedonec koj svojot talent go stavil vo slu`ba na stranska selekcija. Toj be{e ~len na ko{arkarskiot sostav na SRJ na svetskoto prvenstvo vo Grcija i evropskoto vo Francija, a ottamu se vrati so po eden zlaten i bronzen medal. Ne e sportist, no, sekako, e vreden za spomenuvawe i amerikanskiot biznismen Majkl Ili~. Negovoto poteklo e od regionot na Prespa, a vistinskoto prezime na negovite predci e Ilievski. Toj e sopstvenik na hokearskiot tim od Detroit, Red Vings, no i na bejzbolfran{izata od istiot grad, Tajgers. Ili~ se vbrojuva me|u najvlijatelnite sopstvenici na profesionalni klubovi vo SAD.

FunBusiness

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

ODBELE@AN RODENDENOT NA TO[E PROESKI

NIZ SOLZI I RADOST, PUBLIKATA BE[E GLASOT NA TO[E

Publikata,

@ivko Gruev ist i Vladimiskri, biznismen; Darko Marko Centar (od lev Todorovi}, gradona~aln vi}, karikaturo na desno) ik na op{tina

pove}e od deset iljadi lu|e, niz solzi, smea i pesna go odbeleà 30-ot rodenden na To{e Proeski. I pokraj negovoto otsustvo, To{e ìvee vo srcata na negovite oboàvateli SILVANA JOVANOVSKA jovanovska@kapital.com.mk

adost, taga, solzi, smea, izme{ani ~uvstva istovremeno... Vaka moè da se opi{e atmosferata na rodendenskiot koncert vo ~est na To{e Proeski. Ovie emocii preovladuvaa ne samo kaj desetiljadnata publika od celiot Balkan, tuku i kaj tie zad scenata, organizatorite, peja~ite, novinarite, prijatelite. U{te na prviot takt od “Igri bez granici” i prviot zbor otpean od To{e vo salata “Boris Trajkovski” nastana atmosfera koja ne se opi{uva so zborovi, tuku se dolovuva so ~uvstva. Iako negoviot glas ne se slu{a{e tolku kolku {to sakaa oboàvatelite, nasmeaniot lik na To{e se gleda{e na videosnimkite. Be{e promoviran tretiot posthumen album “So qubov od To{e”, so nekolku refreni ispeani od nego, kako i animiraniot spot za pesnata “Nasloni glavu na moje rame”. Negovite pesni gi peeja najavenite gosti gosti, a sosema spontano pred krajot, publikata vo ed eden glas mu zapea na To To{e Happy birhtday to you. Po toa, voditelot Sa{ko Sa{k Kocev ja trogna publikata so publi zborovite: “Otkako To{e “Otk go nema, nema nagradi n za najdobar pej peja~ na manifestaciite. Otkako toj zamina, mikrofonot e va{“ i go svrte nakaj publikata. Niz solzi, zaedno so negoviot bend, gi peeja pesnite “Tajno moja”, “Srce nije kamen”, “Izlaì me”, “Jo{ uvek sawam da smo zajedno” i “îja si”. I pokraj toa {to dostojno be{e obeleàno se}avaweto za To{e i ima{e odli~no scenario, organizaciskiot del ima{e propusti vo ozvu~uvaweto, a i pokraj najavite za prenos vo ìvo na koncertot na balkanskite televizii, oboàvatelite od Hrvatska se poàlile deka ja gledale samo ~estitkata od site zemji,

Ivo Lauren~i} i Dragana Janevska

ITE SETILA site vizuelni promeni koi nastanaa kako rezultat na potrebite b na qubitelite b na dobroto b vino i èlbata za “podmladuvawe”, ne{to zasluùva da ostane takvo kakvo {to site go pametime i posakuvame, a toa e standardniot kvalitet na ovie vina, koj vo izminatite godini, blagodarenie na investiciite na vinarnicata Tikve{ vo primarnoto proizvodstvo i obrabotkata na grozjeto, kontinuirano se odrùva na najvisoko nivo”, poso~i generalniot direktor \or|i Petru{ev. Pokraj vizuelniot efekt, investicijata na Tikve{ vo osveùvawe na linijata "Klasik" ima i zna~itelna ekolo{ka komponenta, bidej}i kako ambalaà za vinata od ovaa linija se koristat {i{iwa koi se za 60 grama polesni od prethodnite. Ovaa promena ne vlijae na

kvalitetot na samoto {i{e, no so nea se namaluva koli~inata k staklo k koe k se upotrebuva za proizvodstvo i toa za okolu 200 toni godi{no, a toa, pak, povlekuva za{teda na energija i namaluvawe na emisijata na jagleroden dioksid vo atomosferata. I pokraj site dopolnitelni vlo`uvawa, kvalitetnite vina na Tikve{ od serijata "Klasik" ostanuvaat vo istiot cenoven rang kako i dosega, {to zna~i, dostapni se za site qubiteli na kvalitetntite suvi, polusuvi i poluslatki vina so odli~en vkus, kontrolirano geografsko poteklo i odli~na pitkost, koi odat dobro so site vidovi hrana i specijaliteti i vo site mo`ni prigodi i raspolo`enija.

I NA KLUBOVI

K O M E R C I J A L E N

MAJKL ILI^ e eden od najpoznatite sopstvenici na sportski klubovi vo SAD Za volja na vistinata, makedonski ni{ki bea pronajdeni i kaj Geor|e Haxi, proslaveniot romanski fudbaler, koj poteknuval od makedonsko vla{ko semejstvo, potoa, kaj turskiot

Na STIVEN STAMKOS mu se predviduva golema kariera vo NHL prvenstvoto fudbaler Hakan [ukur, ~ija majka e rodena vo Skopje, no i kaj [tipjanecot Dragoslav [ekularac, eden od najdobrite fudbaleri na porane{na Jugoslavija.

O G L A S

a koncertot ne bil prenesuvan na nivnite televizii. Od semejstvoto, pokraj vnukot Kristijan i zetot Slaven Risteski, koj u~estvuva{e vo organizacijata na koncertot, vo publikata be{e bratu~edot Andrej so ~i~koto na To{e. Me|u prisutnite bea i pretsedatelot \or|e Ivanov so soprugata i sinot, pretsedatelot na Sobranieto, Trajko Veqanovski i ministerot za kultura, ElizabetaKan~eska Milevska, koi i pokraj dol`nosta, prisustvuvaa kako negovi obo`avateli i po~ituva~i.

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

Rabota / Proda`ba / Finansii

Izbor na aktuelni oglasi SMETKOVODSTVO I REVIZIJA Izvor: Dnevnik

Objaveno: 22.01.2011 Dru{tvo za trgovija na golemo i malo ALMA _ M DOOEL Skopje, ima potreba od 2 rabotnika na neopredeleno vreme na rabotno mesto Knigovoditel. Kandidatite treba da gi ispolnuvaat slednive uslovi: -Zavr{eno najmalku SSS - So ili bez rabotno iskustvo kako knigovoditeli -Poseduvawe na voza~ka dozvola B-kategorija -Poznavawe na rabota so kompjuteri MS OFFICE -Poznavawe na albanski jazik Prednost imaat kandidatite koi imaat poznavawe na angliski jazik, sakaat timska rabota. Poseduvaat spososobnost za menaxirawe so vreme i kreativnost. Zainteresiranite kandidati kratka biografija da dostavat na slednava adresa: ALMA-M DOOEL Ka~ani~ki pat 65A 1000 Skopje ili na e-mail: biljanastoimenovska@alma-m. com.mk. Oglasot trae 5 rabotni dena od objavata vo dnevniot pe~at, a izborot }e se izvr{i vo rok od 3 dena po istekot na rokot za prijavuvawe. BANKARSTVO/FINANSII Izvor: Ve~er

Objaveno: 25.01.2011 „Kolor medija” od Skopje, raspi{uva: oglas za vrabotuvawe na Finansiski upravitel so rabotno mesto vo Skopje. Dokolku ste komunikativni, ambiciozni, kooperativni,profesionalec vo rabotata i dokolku gi poseduvate baranite stru~ni znaewa za vodewe finansii za ova rabotno mesto, a smetate deka }e bidete od polza na va{ata kompanija „Kolor Media”/izdava~ na vesnicite: „Svet”, „Ubavina i zdravje”, „Moe bebe” i „Isprati recept” od Skopje-Stanete del od na{iot uspe{en tim! Osnovnite uslovi koi se baraat: -Visoka stru~na podgotovka/ekonomska struka od oblasta na finansii -Odli~no poznavawe na rabotata na kompjuterot. Znaewe na angliskiot jazik, a po mo`nost i srpskiot -Poseduvawe na voza~ka dozvola od B-kategorija -Probna rabota za ova rabotno mesto e 3 meseci so prethodnoto prakti~no rabotno iskustvo od najmalku edna godina. Opis na rabotata: -Rabota vo oblasta na finansiskiot sektor, a i kandidatot da ima odli~ni finansiski poznavawa -Brzo,to~no,precizno i navremeno spravuvawe so site barani rabotni obvrski od oblasta na finansiite vo firmata, kako i korespondencija so delovni partneri i -Redovna isplata na mese~na plata za polno rabotno vreme Kandidatite treba da imaat ve}e rabotno iskustvo vo finansiskiot sektor, a poèlno e toa rabotno iskustvo da e rezlizirano i vo pe~atenite mediumi. Profil na kandidatite: -Razviena rabotna disciplina,znaewa od oblasta na finansiite -Komunikativen/a/ so razvieni organizaciski i idejni sposobnosti -Ume{nost za timska rabota i podgotvenost za rabota vo uslovite na kusi vremenski rokovi. Va`na napomena: Site kandidati mora da dostavat CV vo koe }e priloàt pokraj opis na gorebaranoto i opis na svojata profesionalna biografija, rabota so finansiite. Da priloàt i svoja mala fotografija vo boja, so li~ni podatoci/datum i mesto na ra|awe i mesto na ìveewe da e vo Skopje/ kako i svojot kontakt telefon/ mobilen i fiksen/. Nekompletni i nepotpolneti CV-a nema da bidat zemeni vo predvid. Samo onie kandidati koi }e vlezat vo potesen izbor }e bidat kontaktirani. Pravo na ovoj konkurs imaat site dràvjani na Makedonija koi se zdravi i rabotosposobni i koi gi ispolnuvaat gorenavedenite uslovi za ova rabotno mesto, bez razlika na pol, nacionalna i verska pripadnost, a da se na vozrast od 25 do 60 godini. Kandidatite svoete CV treba da go ispratat na e-mail adresa: miletodorovski@colormedia.com.mk so oznakata „CV za finansiski upravitel” i obavezno po po{ta na adresata „Kolormedia” ul.Debarca br.10, 1000 Skopje, so oznakata-„Konkurs za rabota” vo zatvoreno pliko. Konkursot e otvoren 7 dena od denot na negovoto objavuvawe za podetalni informacii moète da se obratite vo rokot od 7 dena na fiksniot broj 3116-567 sekoj den do zatvoraweto na ovoj konkurs, od 14.00 do 18.00 JAVEN SEKTOR Izvor: Ve~er

Objaveno: 25.01.2011 Sovetot na JNU Institut za makedonski jazik „Krste Misirkov” Skopje donesuva odluka za raspi{uvawe konkurs za izbor na dvajca sorabotnici vo edno od nau~nite zvawa

PRETPLATETE SE NA

Pove}e informacii na 02/ 2551441 ili pretplata@kapital.com.mk

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Obuki / Finansii i smetkovodstvo

Ednodneven seminar „VNATRE[NATA REVIZIJA VO TRGOVSKITE DRU[TVA I JAVNITE PRETPRIJATIJA VO REPUBLIKA MAKEDONIJA” PREDAVA^:

Trajko Spasovski, rakovoditel vo Sektorot za centralna vnatre{na revizija, Ministerstvo za finansii na Republika Makedonija.

10 fevruari 2011 godina

10:00-16:30 ~asot

Stopanska komora na Makedonija, sala 1 na 5-ti kat

Site u~esnici na seminarot }e dobijat raboten materijal i sertifikat za u~estvo. Zainteresiranite za u~estvo na ovoj seminar mo`at da se prijavat najdocna do 4 fevruari 2011 godina. Prijavniot list i podetalni informacii mo`e da se prevzemat od sajtot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk

KONTAKT: Len~e Zikova tel: 02 32 44 054 faks: 02 32 44 088 e-mail:lence@mchamber.mk

Anita Mitrevska tel: 02 32 44 057 faks: 02 32 44 088 anita.mitrevska@mchamber.mk

KURS ZA FINASISKO SMETKOVODSTVO (72 ^ASA) Kursot e dizajniran za po~etnici – za zdobivawe na kvalifikacija i prekvalifikacija odnosno celosno osposobuvawe za rabota vo finansiskoto smetkovodstvo. Kursevite se nameneti za kandidati so SSS I VSS. Nastavata se realizira vo mali grupi od eksperti od dadenite oblasti sledena so soodveten raboten materijal.

Upisot e vo tek. Informacii sekoj raboten den od 09 – 20 ~asot. Ruzveltova 6, 1000 Skopje tel/ faks 02/ 3213-409 , 02/ 3215-026 e-mail: centarkds@yahoo.com; kdsa@t-home.mk www.kds.com.mk

Obuki / Menaxment / HR / EU

OBUKA: MENAXIRAWE NA EU PROEKTI (EU PROJECT MANAGEMENT) Vremetraewe: 2 meseci/ 2 pati nedelno h 2 ~asa (vkupno 32 ~asa) Sleden termin: 1 fevruari 2011 OBUKATA E NAMENETA ZA MLADI LU\E SO ILI BEZ RABOTNO ISKUSTVO KOI IMAAT INTERES ZA RABOTA NA EVROPSKI PROEKTI VO NEPROFITNIOT,PROFITNIOT, ILI VO JAVNIOT SEKTOR.

OBUKATA OPFAЌA:

Оsnovi na proekten menaxment, {to e proekt, {to zna~i terminot proekten menaxment, menaxirawe so proekti nasproti menaxirawe na organizacii,

Фazi vo proektniot ciklus, voved vo osnovnite fazi i komponenti na proektniot ciklus,

Аnalizi na potrebi, problemi, rizici, efektivnost, cost-benefit, zainteresirani strani (stakeholders),

Фormulirawe na celi i aktivnosti, inputs, outputs, outcomes, deliverables; definirawe na analiza na konceptite na effectiveness, efficiency, impact;

Voved vo vremensko planirawe Voved vo analiza na logikata na proektot (logical framework analysis) Menaxirawe na timovi, menaxirawe na vreme, menaxirawe na tro{oci, menaxirawe na rizici, itn.

Voved vo evropskite fondovi i programi Evropski programi otvoreni za Makedonija i regionot (IPA, FP7, TEMPUS, Europe

for Citizens, Culture, CIP, IPARD, Cross-Border Cooperation, itn.); tekovno sledewe na mo`nostite vo ramkite na EU programite, razliki pome|u EU i drugi progami, razliki pome|u razli~ni evropski programi, itn. Podgotvuvawe na proekti, identifikacija i selektirawe na partneri, dogovarawe i pregovarawe na partnerstva, osnovni nasoki za sproveduvawe na proekti, menaxirawe na odnosi so donatori, gradewe na odnosi so donatori, analiza na donatoriski principi i praktiki, itn. Buxetirawe, buxetsko planirwe, finansisko rakovodewe so proekti Analiza na vistinski, odobreni i sprovedeni EU proekti, prakti~na rabota so EU formati i instrumenti koi se koristat vo EU proekti, itn.

CENA: Cena za eden u~esnik e 4,000 den (+DDV). Mo`no e pla}awe na rati. Na krajot na obukata sekoj u~esni dobiva sertifikat.

NAÎN NA PRIJAVUVAWE: Prijavete go va{eto u~estvo na telefonite: 02 3 103 673 / 02 5 296 589, ili elektronski na info@consulting-macedonia.com Direktor na obukata e Dr. Risto Karajkov. Dr. Karajkov ima doktorat po me|unaroden razvoj od Univerzitetot vo Bolowa, Italija. Negovite istraùva~ki sorabotki vklu~uvaat i prestoj pri presti`niot Center for Civil Society Studies na Johns Hopkins University, vo SAD, kako i na UNU WIDER vo Helsinki. Dr. Karajkov ima pove}e od 10-godi{no iskustvo vo NVO sektorot vo Makedonija, regionot, i po{iroko. ZABELE[KA: PO@ELNO E (NO NE NEOPHODNO) UÊSNICITE NA OBUKITE DA IMAAT OSNOVNI POZNAVAWA NA ANGLISKI JAZIK I RABOTEWE SO KOMPJUTER.

Ednodneven seminar “AKTUELNI PRAШAWA OD ZAKONOT ZA RABOTNI ODNOSI” 28 januari 2011 godina (petok) od 9.30-15:00 ~asot, Sala 4 na V kat, Stopanska komora na Makedonija Predava~i: Teofil Tomanovi}, sudija na Apelacioniot sud Skopje vo penzija i d-r Zoran Mihajloski, sudija vo Apelacioniot sud – Skopje. Prijavniot list i podetalni informacii mo`e da se prezemat od sajtot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk KONTAKT:

Len~e Zikova

tel: 02 32 44 054 faks: 02 32 44 088 mail: lencei@mchamber.mk

Anita Mitrevska tel:02 32 44 057 faks.02 32 44 088 mail: anita.mitrevska@mchamber.mk

KAPITAL / 27.01.2011 / ^ETVRTOK

Tenderi / Konferencii i saemi

KAPITAL TENDERI OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: KPU Zatvor Gevgelija PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Nabavka na prehranbeni proizvodi. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieRPP. aspx?EntityId=7df5a448-8bf5-4903-842a-93e86d603a37&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Op{tina Karpo{ PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Izgradba, rekonstrukcija i odr`uvawe na uli~no osvetluvawe na teritorija na Op{tina Karpo{. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=deadd3d7-6210-4dc1-ad45cad0d99e0c42&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: KPU IDRIZOVO PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Prehrambeni proizvodi Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=d25dbb81-a9f5-4f35-963c-6afc2f270ddf&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA

DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Nacionalna Ustanova Kinoteka na Republika Makedonija Skopje PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Digitalna restavracija na makedonski filmovi. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=7c605db2-f397-4fb7-b6a1-2b7873cdcc35&Level=2

DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Centralen registar na RM PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Podato~no povrzuvawe preku opti~ki Ethernet link. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=933f10f6-89a4-496a-a8f8-917181ae34b2&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA

DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: JZU Klini~ka Bolnica Tetovo PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Prehranbeni proizvodi. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=1cc34362-c44d-4337-9bc5a7cab7d24e25&Level=2

DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: Sovet za radiodifuzija na RM PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Organizirawe sostanok na EPRA 2011. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=9c982c8e-1ae3-4563-84d7-9e8e96ecff48&Level=2

OGLAS ZA DODELUVAWE NA DOGOVOR ZA JAVNA NABAVKA

DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: AD Elektrani na Makedonija - Skopje PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Uslugi od koristewe na specijalizirana rabotna raka za vreme na remont vo 2011g,vo TE - REK Oslomej, za raboti vo Merewe, ispituvawe i kontrola. Link: https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=a6c43621-c35c-4ff8-ba28d8ec27c1cdbc&Level=2

DOGOVOREN ORGAN 1. Naziv na dogovorniot organ: MJP PROAKVA PREDMET NA DOGOVOROT ZA JAVNA NABAVKA Elektro i mehani~ki rezervni delovi za lesni patni~ki i tovarni motorni vozila; Gumi (vnatre{ni i nadvore{ni). Link:https://e-nabavki.gov.mk/eProcurementIntegration/PublicAccess/Dossie/dosieACPP. aspx?EntityId=0c72ce33-98bf-4985-9c94-0ae456b65b1f&Level=2

Vodi~ za neformalno obrazovanie - Aktuelni obuki Analiza na finansiski izve{tai i relativno vrednuvawe na kompaniite Januari 2011 Primeko Business & Personal Coaching Januari 2011 Ksantika, Agencija za komunikacii Finansiska edukacija za kreditni `ongleri Januari 2011

Sinergija Plus Kurs za ofis menaxer Januari 2011 KDS Interna revizija Januari 2011 Primeko Obuka za odnosi so javnost Januari 2011 ITC Konsalting

Relaxed Management (Tailor Made Training) Januari 2011 Ksantika, Agencija za komunikacii Re{enie za va{ata finansiska idnina Sekoj Ponedelnik Sinergija Plus Choose your perfect job. Start creating your future today!!!

Nau~i i zbogati se! Januari 2011 Sinergija Plus Finansiski menaxment Januari 2011 Primeko Pi{uvawe CV i Motivaciono pismo; Komunikaciski ve{tini; i Podgotovka za intervju za vrabotuvawe

Internet marketing Januari 2011 ITC Konsalting Creative communication (Tailor Made Training) Januari 2011 Ksantika, Agencija za komunikacii Kurs za smetkovodstvo Januari 2011 KDS

Januari 2011 ITC Konsalting Efektiven Menaxment 28.01 - 29.01.11 Triple S Learning

Za pove}e informacii odete na www.no.net.mk

Na 16 i 17 fevruari 2011 Saem i Nastan za tehnolo{ka i biznis sorabotka, vo [panija

Na 22 i 23 mart 2011 godina Me|unaroden kongres za ishrana i zdravstvo vo Francija

EGÉTICA-EXPOENERGÉTICA 2 VO VALENSIJA

BIZNIS-FORUM VO DI@ON

Stopanskata komora na Makedonija - EIICM organizira poseta na Vtoriot saem za tehnolo{ka i delovna sorabotka. Nastanot }e se odr`i vo Valensija na 16 i 17 fevruari 2011 godina, za vreme na zaedni~kite me|unarodni saemi: EGÉTICA-EXPOENERGÉTICA: Saem za energii; ECOFIRA: Saem za voda, po~va, vozduh, otpad i nivni tehnologii i uslugi i EFIAQUA: Saem za efikasno vodostopanstvo. ROKOVI:

do 3 fevruari 2011 godina: registracija i podnesuvawe na profili; do 9 fevruari 2011 godina: barawa za bilateralni sredbi. POVEЌE INFORMACII ZA SAEMITE: EGÉTICA - EXPOENERGÉTICA: www.egetica-expoenergetica.com ECOFIRA: www.feriavalencia.com / ecofira EFIAQUA: www.feriavalencia.com / efiaqua

Veb-sajt na Vtoriot nastan za tehnolo{ka i delovna sorabotka: http://www.enterprise-europe-network.ec.europa.eu/public/bemt/home.cfm?eventid=2460 VLEZOT I U^ESTVOTO NA SAEMOT SE BESPLATNI. KONTAKT:

Lazo Angelevski proekten konsultant tel: (02) 3244090 laze@mchamber.mk Sof~e Jovanovska proekten konsultant tel: (02) 3244060 sofce@mchamber.mk

Za vreme na 6. Me|unaroden kongres za ishrana i zdravstvo vo Diòn, }e se odrì binzis-forum (brokerski nastan) na koj{to }e moàt da se razmenat iskustva so drugi u~esnici za vreme na kongresot.

Ovoj nastan gi targetira industriite za prehranbeni proizvodi, laboratoriite, tehni~ki centri koi se zanimavaat so hrana i ishrana. Poentata na ovoj nastan vo sporedba so drugi nastani so sli~ni temi e senzorskiot pristap (vkus, aroma, struktura/sostav....).

Sekoja organizacija (industrija, javna ili privatna istra`uva~ka laboratorija, tehni~ki centar), koja ima tehnolo{ka ili know-how ponuda ili barawe ili koja bara partneri e dobredojdena za da se priklu~i vo delovnite sredbi so kompanii od cela Evropa.

Brokerskiot nastan se organizira vo ramkite na 6. Me|unaroden kongres za ishrana i zdravstvo vo Di`on. Nad 370 sredbi me|u kompaniite se organizirani za vreme na posledniot Kongres vo 2010 godina. Site informacii i registracija ( pred registracija na brokerskiot nastan) mo`e da se najdat na www.taste-nutrition-health.com ili na linkot na gorenavedeniot kongres. On-line Registracija http://b2match.eu/taste-nutrition-health2011/participants/new

EEN Proekt www.een.mk SOF^E JOVANOVSKA sofce@mchamber.mk, Tel: +389 (02) 3244060 LAZO ANGELEVSKI laze@mchamber.mk Tel: +389 (02) 3244090

TOP 100

VO FEVRUARI 2011 ^ITAJTE VO SPECIJALNI PRILOZI

TELEKOMUNIKACII

KONSALTING

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA: TEL. 02 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI ILI ISPRATETE E-MAIL NA: prilozi@kapital.com.mk KAPITAL MEDIA GROUP DOO P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 2551 441; FAKS. 02 2581 440

ZDRAVI I AKTIVNI

TRANSPORT I LOGISTIKA