346-15.08.2011

ponedelnik. 15 avgust. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2,590.88 МБИД 2,639.56

ОМБ 117.44

-0,01% +0,03% -0,01%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61.51 42.49 70.24

WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

So zakonski novini do pomala transparentnost

SE SOKRIJA IMIWATA NA AKCIONERITE VO TRGOVSKIOT REGISTAR STRANA 4 NASKORO!!! MESE^NIK

NA 30 SEPTEMVRI MESE^NIK

NA 15 OKTOMVRI

ponedelnik. 15 avgust. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

BERZANSKI [OK ZA IDNITE PENZIONERI

3,000

МБИ10

0,01%

2,800

ponedelnik-15. ponedeln 15. avgust. a 2011 | broj 346 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

2,600 2,400 2,200

Penziskite fondovi krijat kolku izgubija od padot na berzite

2,000 1,800

07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

Po 10 godini potpisnicite ne zastanaa zad svoite potpisi STRANA 7

Drasti~no zgolemen dolgot na bolnicite na 47 milioni evra STRANA 8

Zagubarite go cicaat buxetot - Vladata ne znae {to so niv STRANA 2-3

STRANA 11

FEQTON VO KAPITAL: UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI F

GRCIJA PRA]A AMBASADORI ZA POMIRUVAWE SO MAKEDONIJA 21

VOVEDNIK MAJA BAJALSKAGEORGIEVSKA

UBISTVO NA TRANSPARENTNOSTA STRANA 2

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

PONEDELNIK 15 AVGUST 2011

T

UBISTVO NA TRANSPARENTNOSTA

Transparentnost? [to e toa?

Izminative godini otkako Makedonija stana samostojna dr`ava i od socijalisti~ka repub-lika premina vo moderno demokratsko op{testvo postojano go slu{ame zborot transparentnost. Na razni akteri na politi~kata i ekonomskata scena ovoj zbor im stana omilena “uzre~ica”, sakaj}i da gi promoviraat zapadnoevropskite vrednosti na liberalnite ekonomii. No, za `al, promocijata na transparentnosta se svede samo na floskula zatoa {to nejzinata prakti~na primena vo ekonomijata i biznisot e mnogu mala. U{te postra{no e {to namesto dr`avata preku svoite institucii i zakonite da te`nee kon nejzino zgolemuvawe, taa vo posledno vreme go namaluva pristapot do klu~ni ekonomski informacii va`ni za vodeweto i planiraweto na biznisite.

Posledniot “biser” vo ovaa nasoka e zakonskata izmena spored koja Centralniot registar ve}e ne gi objavuva sopstvenicite na firmite. Vo dokumentot za registracija na edna kompanija, vo delot na sopstvenosta, pi{uva deka taa e nedefinirana, a vo nego mo`e da se vidi samo adresata na kompanijata, osnovnata glavnina i nejzinata dejnost. Nadle`nite zainteresiranite sega gi upatuvaat sopstvenosta na akcionerskite dru{tva da ja proveruvaat vo Centralniot depozitar, no i tamu javno se dostapni samo imiwata na sopstvenicite na nad 5% od akcionerskiot kapital na firmite koi se registrirani kako A.D.. No, {to e so firmite koi se vodat kako dru{tva so ograni~ena odgovornost (D.O.O)? Centralniot depozitar za hartii od vrednost nema nikakva vrska so niv! Pa, samoto negovo ime ka`uva deka e

nadle`en samo za akcionerskite dru{tva, odnosno firmite ~ij kapital e vo hartii od vrednost. Zo{to se krie koj na koja firma e sopstvenik?

Vo Makedonija ne mo`e da vidi nitu koi se najgolemite izvoznici. Instituciite ne smeat javno da gi objavat imiwata na kompaniite koi najmnogu prodavaat vo stranstvo. Javno smee da se ka`e samo proizvodot koj najmnogu se izvezuva, {to e sme{no, za{to vo op{testvo so golemina kako makedonskoto ako se znae proizvodot lesno mo`e da se pretpostavi za koja kompanija stanuva zbor.

Biznismenite i tie {to sakaat da stanat biznismeni se li{eni i od informaciite za kreditnata izlo`enost na firmite, odnosno za kreditniot rejting na sekoja kompanija, koj vo poseben krediten registar go ima Narodnata banka. Zatoa, vo makedonskata ekonomija sekoj sekomu dol`i, nelikvidnosta na firmite raste i biznisite sorabotuvaat so nedoverba, zatoa {to ne se znae koja firma kolku e zaglavena vo krediti i spored toa, kolku e sposobna da navreme da vr{i isplati.

NBM strogo gi ~uva ovie informacii i im gi dava samo na bankite, od kade {to tie, vsu{nost, prvi~no doa|aat.

Kakva glupost! Zo{to da ne mo`e sekoj da si plati i da vidi kolku e zadol`en, na primer negoviot kolega, sosed, biznis-partner?

Vo matnosta na “transparentnite” institucii rabotat i penziskite fondovi vo Makedonija, koi ne objavuvaat kolku pari zagubija od dramati~nite padovi na svetskite berzi, predizvikani od najavite za nova globalna finansiska kriza.

Nitu tie, nitu MAPAS, kako nivni regulator, dnevno ne gi objavuva promenite na vrednosta na sredstvata so koi upravuvaat, iako vo race im se 240 milioni evra, pari koi gra|anite so zakon se obvrzani sekoj mesec da gi odvojuvaat od svoite primawa. Izgovorot na direktorite na fondovite

MAJA BAJALSKA-GEORGIEVSKA baj jalska@ @kappital.com.mk bajalska@kapital.com.mk

e deka rabotat dolgoro~no i deka dnevnite padovi na svetskite berzi (kade {to imaat vlo`eno vo akcii, obvrznici i vo fondovi koi se trguvaat, t.n. exchange traded funds) ne bile drama za nivnite osigurenici.

Novinarskite pra{awa bile nerazumni i {to }e im zna~elo na gra|anite ako ka`ele kolkav pad do`iveale fondovite od koi }e se delat idnite penzii (?!!). Za menaxeri kako niv sigurno ne e golema rabota i toa {to kupuvale dr`avni obvrznici od tipot junk (|ubre) na zemji dlaboko navlezeni vo dol`ni~kata kriza.

Xabe be{e idejata za otvorawe na kompaniite kon javnosta, za nivna transparentnost, koja po~na da se realizira so otvoraweto na Makedonskata berza.

Toga{ makedonskite akcionerski dru{tva bea “naterani” da kotiraat na Berzata. Xabe se i sega{nite napori na menaxmentot na Berzata i na Komisijata za hartii od vrednost kompaniite redovno da podnesuvaat finansiski izve{tai i da objavuvaat cenovno ~uvstvitelni informacii. Seto toa }e vlee{e nade` deka i makedonskata ekonomija mo`e da stane nalik razvienite, kade {to ekonomskite informacii se na dofat na sekogo. No, so krieweto klu~ni podatoci od dr`avnite institucii ja gubime bitkata za transpar-

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

ODGOVOREN UREDNIK

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

Spasijka Jovanova

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija;

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

OFFICE MANAGER I FINANSII

Verica Jordanova

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

nikolova@kapital.com.mk

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

М

Vо prvite 6 meseci od godinava Ohis napravi 1, 3 mil. evra zaguba

IM SE ZAKANUVA LI STE^AJ NA ZAGUBARIT

ZAGUBARITE GO C VLADATA NE ZNA

V

KATERINA POPOSKA poposka@kapital.com.mk

Vladata nema jasna strategija {to }e pravi so zagubarite EMO, OHIS, Eurokompozit i Tutunskiot kombinat od Prilep. Iako ve} e nekolku godini se razgleduvaat razli~ni mo`ni scenarija za sanacija na ovie kompanii, vo Vladata s$ u{te ne re{ile za sudbinata na firmite koi so godini trupaat zagubi. Izgubena pozicija na pazarot, tehnolo{ki zaostanati pogoni, nekvalifikuvani vraboteni, dolgovi, imot pod hipoteka se pre~ka za da se najde investitor koj }e gi napravi ovie kompanii profitabilni.

OHIS vo prvite {est meseci od godinava prijavi zaguba od 1,3 milioni evra, a Tutunski kombinat od Prilep 3,6 milioni evra. Samo vo prviot kvartal od godinava EMO, OHIS i Tutunskiot kombinat od Prilep akumuliraa zaguba od 3,1 milioni

3,1

4,9

milioni evra se zagubite na EMO, OHIS i Tutunski kombinat od Prilep vo prviot kvartal od godinava

milioni evra se zagubite samo na OHIS i na Tutunski kombinat od Prilep za prvite {est meseci od godinava

evra.

Pogubni se poslednite berzanski izve{tai na del od zagubarite. Milioniskite zagubi se trupaat.

Nekoga{niot hemiski gigant OHIS napravi zaguba od 1,3 milioni evra vo prvoto polugodie, koja e za 23,7% pogolema od taa vo prvite {est meseci lani. Konsolidiraniot izve{taj na OHIS poka`uva deka ovoj zagubar vo prvoto polugodie kompletno rabotel polo{o otkolku lani. Vkupno 3,5 milioni evra se prihodite od proda`ba, od koi tri milioni evra od doma{niot pazar, a re~isi 470.000 od stranskite pazari. Vo istiot period lani vkupnite prihodi na OHIS iznesuvaa 3,6 milioni evra, od koi 2,9 milioni evra od doma{niot pazar, a 640.000 evra od stranskite. Samo vrabotenite ja ~inat fabrikata 1,3 milioni evra, {to e za 57.000 evra pomalku vo sporedba so prvite dva kvartali lani. Iako vo sanaciskata petgodi{na programa za OHIS se predviduva dobivka me|u 500.000700.000 evra u{te vo prvata godina, od OHIS velat deka neizvesnosta s$ u{te demne nad kompanijata.

“Zasega nema strate{ki

investitor za OHIS. Ne sum siguren kolku bi bil seriozen i onoj investitor koj eventualno bi se javil na tender. Po~navme da rabotime so sopstvenite pari koi gi planiravme za proizvodstvo. Kompanijata sega e postabilna otkolku {to be{e, no ne mo`am da ka`am deka ima nekoi spektakularni promeni. Ostanuva da vidime kakvi planovi ima Vladata za OHIS, dali }e se bara investitor preku tender ili }e se bara druga opcija za kompanijata”, veli generalniot direktor na OHIS, Pece Joveski.

Od prilepskiot zagubar Eurokompozit velat deka sklu~ile dogovor za izvoz na voena oprema, no ne otkrivaat so koi zemji i vo kolkav iznos. Direktorot Nikola Lu~eski ne saka{e da otkrie nitu kolkavi se dosega{nite zagubi na fabrikata za kompozitni materijali.

“Znam deka godi{nite zagubi na kompanijata se okolu 500.000 evra. Mo`am samo da ka`am deka finansiskata sostojba na kompanijata e lo{a, mnogu lo{a. Imame problem so buxetot. Se nadevam deka vo idnina }e bide podobro, deka sega }e sklu~ime dogovori so Min-

VLADIMIR PE[EVSKI

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 REKLAMA

TKP ima polugodi{na zaguba od 3, 6 mil.evra

ilijardi evra }e bide zagubata na evropskite banki poradi gr~kata kriza, prognozira Sitibank.

Ako dobrovolnata razmena na gr~ki dr`avni obvrznici se pro{iri i opfati hartii od vrednost so rok na dostasuvawe do 2024 godina, evropskite banki }e treba da predvidat prognozi za zagubi do 78% poradi izlo`enosta na gr~kiot dolg. Direktorot na Institutot po me|unarodni finansii, ^arls Dalara, izrazi optimizam od ishodot na programata za u~estvo na privatniot sektor vo vtoriot paket finansiska pomo{ za Grcija.

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

pretplati@kapital.com.mk

10,5

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

VICEPREMIER ZA EKONOMSKI PRA[AWA Ste~ajot ne e scenario koe Vladata nema da go razgleduva, no sepak, preferirame da najdeme na~in za da se zadr`at {to pogolem del od vrabotenite, iako izminatite godini se poka`a deka toa e golem i te`ok kriterium.

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

LIDERI

Navigator NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK DVOJNO DNO ILI LATINI^NO L

DANI DIMITROVSKA

FRANSOA LEOTAR

JADRANKA KOSOR

JULI TIMO[ENKO

ladite dobija vistinM ski ambasador i predvodnik vo akcijata za

adijala hrvatskata prereatorot na Ohridskiot udot vo Kiev povtorno odbi B mierka potro{i dva milK ramkoven dogovor po 10 go- Sda ja oslobodi porane{nata ioni evra za posetata na padini e ubeden deka so ovoj akt vo premierka na Ukraina, taka {to

unapreduvawe na seksualnoto i reproduktivnoto zdravje vo zemjava

Makedonija nadvladea razumot koga se stavi kraj na voeniot konflikt vo 2001 godina

Po nekolku mese~ni najavi Emo ne dobi investitor

pata Benedikt XVI koga samo za nekolku meseci Hrvatska se skara so Vatikan

taa ostanuva vo pritvor i pokraj poddr{kata {to ja ima od crkvata i od grupa pratenici

Eurokompozit sklu~il dogovor za izvoz na voena oprema

TE?!

CICAAT BUXETOT AE [TO SO NIV

OHIS ima zaguba od 1,3 milioni evra vo prvite {est meseci od godinava, a Tutunski kombinat od Prilep duri 3,6 milioni evra. Zagubarite, ~ij sopstvenik e dr`avata, tonat vo dolgovi, a direktorite ne poka`aa ume{nost da gi postavat ovie kompanii na zdravi noze. I pokraj toa, Vladata nitu otvora ste~aj, nitu mo`e da najde kupuva~. Ednostavno, samo dotura pari vo ~etirite zagubari, iako od toa nema nikakov efekt isterstvoto za vnatre{ni raboti i za odbrana, pa na toj na~in da obezbedime rabota. S$ u{te problem ni e likvidnosta. S$ zavisi od Vladata. Treba da znaeme dali kompanijata }e odi na proda`ba ili ne za da znaeme koi ~ekori i merki treba da gi prezememe za da rabotime podobro”, objasnuva Lu~eski.

I finansiskite rezultati za raboteweto na Tutunskiot kombinat od Prilep za prvite {est meseci od godinava ne se za voshit.

Kompanijata napravila zaguba od 3,6 milioni evra, {to e za 27% pove}e vo sporedba so 2,8 milioni evra zaguba vo prvoto polugodie lani. Vrabotenite ja ~inat kompanijata 2,2 milioni evra. Od proda`ba na doma{niot pazar ostvareni se prihodi od 4,5 milioni evra, a vo stranstvo ne e prodadeno ni{to, za razlika od lani, koga od izvoz se naplateni 10.500 evra, a na doma{niot pazar proda`bata iznesuva {est milioni evra. No, rakovodstvoto e optimist za periodot {to sleduva, bidej}i kombinatot treba da po~ne da gi proizveduva dvata najprodavani brendovi kineski cigari “99” i “jin-jan”.

Finansiskite rezultati na ohridski EMO s$ u{te ne se javno dostapni. Direktorot na kompanijata, Zoran Traj~evski, ne objasni koi se planovite za EMO otkako pred dve nedeli edinstveniot zainteresiran investitor, turskiot konzorcium Palet in{aat i metalsa~ ne dostavi ponuda. Neoficijalnite

informacii do koi dojde “Kapital” se deka Turcite ne dostavile ponuda bidej}i Vladata gi obvrzala da gi zadr`at na rabota site 1.500 vraboteni.

Opcijata ste~aj na zagubarite e eden od posakuvanite modeli od potencijalnite investitori.

Direktorite na zagubarite go vperuvaat prstot vo Vladata, no i od tamu nemaat jasna vizija {to ponatamu.

“Ste~ajot ne e scenario koe Vladata nema da go razgleduva, no sepak, preferirame da najdeme na~in za da se zadr`at {to pogolem del od vrabotenite, iako izminatite godini se poka`a deka toa e golem

i te`ok kriterium. Vladata s$ u{te nema doneseno stav dali ovie kompanii treba da odat vo ste~aj.

Ostanuva i ponatamu da se baraat alternativni modeli”, veli za “Kapital” vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski.Iako ste~ajot i likvidacijata ne se prvoto re{enie po koe }e posegnat vo Vladata, dokolku menaxerite koi treba da gi razrabotat kompaniite ne go dadat posakuvaniot rezultat, zagubarskata golgota na krajot mo`e da zavr{i tokmu so ste~aj. Vo naredniot period Vladata mora da ja kristalizira odlukata - }e gi pokriva li i ponatamu zagubite na EMO, OHIS, Eurokompozit i na Tutunski kombinat od Prilep, baraj}i strate{ki invetitori, }e ~eka direktorite da gi za`iveat fabrikite ili }e gi soo~i so ste~ajna postapka.

Poznava~ite komentiraat deka del od fabrikite se zreli za ste~aj, no dodavaat deka vo slu~aj na likvidacija doveritelite povtorno ne }e mo`at da se naplatat.

“Se pla{am deka del od kompaniite koga bi oti{le vo ste~aj }e nemaat likvidaciona masa. Golem del od nivniot imot e ve}e pod hipoteka. Vo takov slu~aj, najgolemite doveriteli (bankite) povtorno nema da si gi naplatat pobaruvawata. Del od zagubarite nemaat imot, a tamu ve}e nema i biznis. Ima samo problemi. Vo postapka na ste~aj i likvidacija najgolemi gubitnici }e bidat akcionerite. So ste~aj i likvidacija nema da se re{i problemot”, komentira eden od konsultantite koi gi najmi Vladata za 700.000 evra za da & pomognat kako da gi prodade zagubarite.

NIKOLA LU^ESKI GENERALEN DIREKTOR NA EUROKOMPOZIT Mo`am samo da ka`am deka finansiskata sostojba na kompanijata e lo{a, mnogu lo{a. Imame problem so buxetot. S$ u{te problem e likvidnosta.

S$ zavisi od Vladata.

PECE JOVESKI GENERALEN DIREKTOR NA OHIS Zasega nema strate{ki investitor za OHIS. Ne sum siguren kolku bi bil seriozen i onoj investitor koj eventualno bi se javil na tender. Kompanijata sega e postabilna otkolku {to be{e, no ne mo`am da ka`am deka ima nekoi spektakularni promeni. Ostanuva da vidime kakvi planovi ima Vladata.

A

Amerikanskiot nobelovec Xozef Stiglic predupredi deka SAD spored najdobroto scenario gi o~ekuva bavno i bolno zazdravuvawe vo forma na latini~no L, sli~no na ona vo Japonija, a vo najlo{ slu~aj najgolemata svetska ekonomija }e ja pogodi recesija so dvojno dno.

Za razlika od pretsedatelot Obama, koj se obide da ja smiri javnosta po namaluvaweto na kreditniot rejting na SAD i padot na amerikanskite berzi, Stiglic nudi re{enija za izlez od krizata.

Toj od po~etokot na krizata vo SAD smeta deka merkite za buxetska za{teda go zabavuvaat zazdravuvaweto, bidej}i zna~itelno gi namaluvaat buxetskite dano~ni prihodi.

Spored nego, visokite kamatni stapki ne se problem, tuku toa {to bankite gi kreditiraat korporaciite namesto malite i srednite

XOZEF F STIGLIC STI ST IGLIC pretprijatija, koi generiraat novi rabotni mesta.

“Namesto da spasuva banki, Vladata mora da spasuva doma}instva. Ekonomija prepolna prazni domovi i bezdomnici nema smisla, a nie odime vo toj pravec”, predupredi Stiglic.

Stiglic buxetskiot deficit na SAD bi go re{il vo nekolku ~ekori. So ukinuvawe na dano~nite olesnuvawa za najbogatite Amerikanci, so povlekuvawe na amerikanskite voeni sili od Avganistan i Irak i so reforma na zdravstveniot sistem, kade {to sega farmacevskite kompanii sami gi odreduvaat cenite na proizvodite, koi amerikanskata dr`ava skapo gi pla}a.

GUBITNIK

A

KRIEWE INFORMACII

Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe (MAPAS) prestana da gi objavuva vrednostite na smetkovodstvenite edinici na dvata zadol`itelni penziski fondovi tokmu vo ekot na najgolemite padovi na svetskite berzi. Taka, minatata nedela ne mo`e{e da se vidi kako se dvi`at krivite na graficite na smetkovodnite edinici na penziskite fondovi, ~ii posledni to~ki bea so vrednostite od 27. juli, edna nedela pred 4. avgust, denot koga po~na da pa|a i Makedonskata berza.

Direktorot na Agencijata za supervizija na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe, Bulent Dervi{i, ne be{e dostapen za komentar, da ka`e kolku e namalena vrednosta na neto-sredstvata na penziskite fondovi kako rezultat na berzanskite padovi ili pak, zo{to pove}e

BULENT DERVI[I ne se a`urira vrednosta na smetkovodnata edinica na penziskite fondovi na internet-stranicata na MAPAS? [okantno e kako dr`avnite institucii gi krijat informaciite od gra|anite, koi so zakon se obvrzani del od svoite mese~ni primawa da {tedat vo dvata privatni penziski fondovi. MAPAS kako regulator ima odgovornost i {to navreme ne reagiral koga dvata penziski fondovi vlo`ile vo obvrznici na dr`avi dlaboko navlezeni vo dol`ni~ka kriza. Vo svojot posleden izve{taj za finansiska stabilnost Narodnata banka gi oceni ovie plasmani na penziskite fondovi kako visokorizi~ni.

MISLA NA DENOT SÉ U[TE INCESTUOZNATA VRSKA ME\U VLADATA I GOLEMIOT BIZNIS PO^IVA VO TEMNICA

XEK ANDERSON

AMERIKANSKI KOLUMNIST

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

FOTO NA DENOT...

KUTRITE MALI BANKARI

ZAGUBA NA DIREKTORITE NA NAJGOLEMITE AMERIKANSKI BANKI ZARADI PADOT NA AKCIITE (samo od akciite {to gi poseduvaat vo bankite {to gi vodat)

LOJD BLENKFAJN (Goldman Sachs)

52.00

XEJMI DAJMON (JPMorgan Chase) VIKRAM PANDIT (Citigroup) XEJMS GORMAN (Morgan Stanley) BRAJAN MOJNIHAN (Bank of America)

31.00 5.00 3.50

1.50

Glavnite lavnite izvr{ni r direktori r na pet pette amerikanski bankarski xinovi - Bank of America, Citigroup, Goldan Sachs, Sachs JPMorgan i Morgan Stanley Stanle - vo avgust samo na akciite {to gi poseduvaat vo kompaniite man ~ii {efovi se zagubile 93 milioni dolari. Najgolem gubitnik e direktorot na Goldman Sachs, Lojd Blenkfajn, koj samiot zagubil pove}e od ostanatite ~etvorica zaedno ili 52 milioni dolari.

SVETOT NIZ MEDIUMITE USA TODAY Va{iot smartfon }e go zameni va{iot pari~nik, pora~uva amerikanskiot vesnik, posvetuvaj}i ja svojata naslovna tema na s$ pogolemiot broj aplikacii {to se razvivaat za mobilnite telefoni, koi {to treba da izigruvaat kreditna karti~ka vo idnina.

W WASHINGTON A POST Vlijatelniot vesnik Vli pi{uva deka amerikanpi{ skite berzi imaa silen ski skok vo ~etvrtokot, po sko dobrite vesti za nadob maluvawe na nevrabotemal nosta vo SAD i silnite nos kompaniski profiti, no kom ostanuva neizvesnosta za osta ponatamo{noto odnepon suvawe na kapitalnite suv pazari.. paz

DNEVNIK “Dr`avata s$ pove}e pe~ali od energetikata”, zaklu~uva bugarskiot vesnik, koj vo svojata analiza veli deka doma{nite energetski kompanii i vo prvite {est meseci od godinava & nosat najmnogu profit na dr`avata poradi raste~kite prihodi.

NACIONALNI GRADJANSKI Vesnikot od Novi Sad, Srbija ja obvinuva Vladata za toa {to dodeka napnatosta na severot od Kosovo s$ u{te trae, rabotnicite {trajkuvaat, zemjodelcite protestiraat, a novata ekonomska kriza e na povidok, nejzinite ministri se na odmor.

D

vaeset i dvajca pliva~i v~era zaplivaa vo vodite na Ohridskoto Ezero kaj Sveti Naum, na startot na 25-ot me|unaroden Ohridski pliva~ki maraton. Boite na Makedonija ovaa godina gi branea pet maratonci: Evgenij Pop Acev, Tomi Stefanoski, Aleksandar Ilievski, Dejan Mladenovski i Aleksandar Pan~evski. Favorit pred trkata i godinava be{e Bugarinot Petar Stoj~ev, devetkraten pobednik. Ohridskiot maraton so nagraden fond od 25 iljadi dolari se odr`uva pod pokrovitelstvo na pretsedatelot na Republika Makedonija, \orge Ivanov.

SO ZAKONSKI NOVINI DO POMALA TRANSPARENTNOST S

SE SOKRIJA IMIWATA NA AKCIONERITE VO TRGOVSKIOT REGISTAR Od Trgovskiot registar ve}e ne mo`e da se dobie podatok koj e sopstvenik na akcionerskite dru{tva vo zemjava. Taa informacija ja dava Centralniot depozitar, no samo za akcioneri koi poseduvaat nad 5% od akciite ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

entralniot registar pove}e ne objavuva podatoci za sopstvenosta na akcionerskite dru{tva, nitu za promenite vo akcionerskata struktura. Od pred nekolku meseci, soglasno poslednite izmeni na Zakonot za trgovski dru{tva, od Trgovskiot registar se izbri{ani ovie podatoci. Tie mo`e da se dobijat samo od Centralniot depozitar na hartii od vrednost, no samo za akcioneri koi poseduvaat nad 5% od akciite.

Vo delot za vid sopstvenost sega pi{uva deka sopstvenosta e nedefinirana. Osven imeto i adresata na kompanijata, osnovnata glavnina i dejnosta, drugi podatoci ne se dostapni od izve{tajot od Trgovskiot registar.

Vo kratkoto obrazlo`enie od dokumentot od Centralniot registar se veli: “Soglasno ~len 298 stav 2 od Zakonot za trgovskite dru{tva, promenite na podatocite za osnova~ite ne se zapi{uvaat vo Trgovskiot registar. Sostojbata vo vrska so akcionerite i drugite pra{awa vrzani so akcionerstvoto ja vodi Centralniot depozitar za hartii od vrednost”.

Ova zna~i deka nikoj osven akcionerite na kompaniite ne mo`e da ja vidi kompletnata akcionerska struktura na edno dru{tvo.

Od Ministerstvoto za ekonomija, koe gi podgotvi izmenite na Zakonot za trgovski dru{tva,

C

objasnuvaat deka Centralniot registar ne raspolaga so podatoci za registar na akcioneri i zatoa ne mo`e da dava takov tip informacii.

“Soglasno Zakonot za trgovski dru{tv, nadle`na institucija za vodewe na registarot na akcioneri e Centralen depozitar za hartii od vrednost.

Centralniot registar ne raspolaga so predmetniot registar na akcioneri, pa poradi toa i ne mo`e da dava takov tip podatoci, tuku vo svojata evidencija gi ima samo akcionerite koi se osnova~i na akcionerskite dru{tva do momentot dodeka tie ne gi prodadat akciite”, velat od Ministerstvoto.

Spored niv, site sub-

jekti koi imaat potreba od podatoci povrzani so akcii i akcioneri treba da gi pobaraat od Centralniot depozitar za hartii od vrednost.

Iako nemaweto pristap do ovie podatoci za kompaniite vo golema mera ja namaluva nivnata transparentnost, univerzitetskiot profesor Tito Beli~anec, koj rabotel na Zakonot za trgovski dru{tva, veli deka toj e usoglasen so evropskata regulativa, koja nalaga promenata na akcionerite da ja objavuva samo Centralniot depozitar.

“Vo Trgovskiot registar pri osnovawe novo dru{tvo se vpi{uvaat osnovni podatoci, kako {to se ime na kompanijata, sedi{te, sopstvenici i osnoven vlog.

Toa se podatoci koi se transparentno objaveni i sekoj mo`e da dojde do niv. Spored Zakonot za trgovski dru{tva, koj minatata godina be{e usoglasen so evropskata regulativa, imiwata i promenata na sopstveni~kata struktura kaj akcionerskite dru{tva ne se objavuvaat bidej}i toa ne e vo interes na akcionerite”, objasnuva profesorot.

Spored nego, uvid vo akcionerskata kniga imaat site akcioneri vo kompanijata, makar da imaat i edna akcija.

“Smetam deka na{iot Zakon e mnogu transparenten i e eden od poliberalnite koga stanuva zbor za informacii za akcionerski dru{tva”, objasnuva Beli~anec.

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

3 FAKTI ZA...

55.32 24% 6,6%

PROCENKI...

VESTI...

DONALD TUSK E brojot na turisti vo Makedonija vo juni godinava E zgolemen brojot na stranski turisti vo juni godinava sporedeno so istiot period lani E zgolemen brojot na turisti vo prvite {est meseci od godinava sporedeno so istiot period lani

PREMIER NA POLSKA

PAZARITE IMAAT POTREBA TELNI MERKI OD RE[ITELNI

P

od re{itelni merki.

“Poslednite denovi i nedeli poka`aa deka sostojbata na finansiskite nansiskite pazari mo`e da predizvika izvika panika vo svetskata ekonomija. omija. Investitorite o~ekuvaat re{itelni merki od vladite i odd centralnite banki”, istakna Tusk.

Iako Polska ne e ~lenka enka na evrozonata, Tusk ima ma celosna doverba vo zaedni~kata evropska valuta.

BANKAR BA

RO! O K NAS

e mese~nik! m

nov proizvod na KAPITAL TAL MEDIA GROUP KO KOGA IZLEGUVA? Pr r Prviot broj na bankar }e izleze na 30 septemvri (petok), a ponatamu sekoj prv petok vo mesecot (12 pati vo godinata) me BR BROJ NA STRANICI: 100 SO SODR@INA: Istra`uvawa na finansiski pazari Is (makedonija/balkan/evropa/svet, (m slu~ai, analizi, komentari, kolumni, sl in intervjua, strategii, finansirawe na investiciite, finansirawe na iz izvozot… psihologijata na pobednicite i gubitps ni nicite (makedonski slu~ai)…

C CELNA GRUPA: Za bankari, finansiski eksperti, konsu sultanti, u investitori i pretpriema~i, advokati, profesori i studenti… ad i idni bankari, investitori i pretpriema~i… pr retpriema~i…

SP SPECIJALNO PECIJALNO INTERNET IZDANIE: Golemi Go olemi popusti i gratisi za pretplatni nici ici na KAPITAL MEDIA GROUP

NA A 15 15-ti 5-ti i OKTOMVRI I

MENAXER

e mese~nik!

PAЃA PRODA@BATA NA NOKIA I ERIKSON ordiskite giganti za proizvodstvo na mobilni telefoni Nokia i Soni Erikson bele`at golem pad na proda`ba vo vtoroto trimese~je od godinava.

No, i pokraj negativniot proda`en trend, Nokia ja j zadr`a vode~kata pozicija vo svetski ramki so 22,8% u~estvo vo globalniot pazar na mobilni telefoni, soop{ti analiti~kata kompanija Gartner. Do krajot na godinava se o~ekuva da se pojavat prvite modeli na Nokia so operativni sistemi na Majkrosoft.

Soni Erikson go namali svojot udel na svetskiot pazar od 3% na 1,7%.

Takviot pad e rezultat i na negativnite efekti predizvikani od udarot na cunamito vo Japonija.

Smart-telefonite bele`at porast na proda`bata od 74% i se zastapeni so vkupno 25% vo proda`bata vo vtoroto trimese~je od godinava.

N

olskiot premier Donald Tusk vo pismo isprateno do liderite na Evropskata unija naveduva deka finansiskite pazari imaat potreba

NA 30-ti SEPTEMVRI

O! R O K NAS

60 SEKUNDI BRIFING

Navigator

nov proizvod na KAPITAL MEDIA GROUP KOGA IZLEGUVA? Prviot broj na Menaxerr ke izleze na 15 oktomvri (sabota), a ponatamuu sekoj 15-ti vo mesecot (12 pati vo godinata) BROJ NA STRANICI: 1000 SODR@INA: rri investirawe r Istra`uvawa na pazari i izvoz (Makedonija/Balkan/Evropa/Svet, lkan/Evropa/Svet, r slu~ai (Makedonija i Svetot), vetot), analizi, komena, delovni strategii, tari, kolumni, intervjua, rrni svetski umovi, planetarni r u pobednici, modeli na uupravuvanwe, tirawe, r , izvoz – kako? dobri odluki za investirawe, acija j i obrazovanie r business modeli… edukacija na menaxerite i osniva-~ite a-~ite na kompanii, na~ini na nao|awe oekti, {to e dobarr finansii za va{ite proekti, -upp business proekti, proekt, inovacii, start-up koj vi pomaga? psihologijata gijata j nicite (make-donski na pobednicite i gubitnicite slu~ai)…

CELNA GRUPA: Za pretpriema~i, izvr{ni {ni direktori, osniva~i i investitori, i, investiciski eksperti i sovetnici eksperti, r konsultanti, advokati, profesori r f r i studenti... u i idni pretpriema~i, investitori nvestitori i bankari...

SPECIJALNO INTERNETT IZDANIE: Golemi popusti i gratisi si za pretplatnici na KAPITAL MEDIA GROUP kontakt: zikov@kapital.com.mk com.mk kontakt@kapital.com.mk marketing@kapital.com.mk lice za kontakt: Qup~o Zikov, direktor na KAPITAL MEDIA GROUP

BERZA MBI 10 3,000 2,800 2,600 2,400 2,200 2,000 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11

2,378.35 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2,827.62 827 62 Min. 2,084.04

Indeksot MBI-10 vo petokot povtorno be{e vo minus i toa za 0,01%, a denot go zavr{i so 2,378,35 poeni. Vkupniot promet na Makedonskata berza iznesuva{e okolu 160 iljadi evra, a najgolem gubitnik, so pad od 4,76%, be{e akcijata na R@ Uslugi. Najgolem dobitnik be{e akcijata na Lotarija na Makedonija, so dneven rast od 15,47%.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Лотарија на Македонија

821.00 +110,00

+15,47% 15 47%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК РЖ Услуги

210.00 4 76% -4,76%

-10,00

DOW JONES 13,000 12,500 12,000 11,500

11,000 10,500 10,000 9,500 07/07 12/07 17/07 22/07 27/07 01/08 06/08 11/08

11,143.30 +423,37

RASTAT CENITE NA HRANATA enite na hranata na su{noto podra~je na Rogot na Afrika zabele`aa porast izminatiot mesec, a vo najte{ko pogodenata Somalija bele`at odredeno namaluvawe, no s$ u{te se za 150% do 200% nad nivoto od pred edna godina, soop{ti Organizacijata na Obedinetite nacii za hrana i zemjodelstvo (FAO).

Vo juli vo Etiopija i Kenija e zabele`an zna~itelen rast na cenite na osnovniot prehranben proizvod - p~enkata.

Vo Etiopija poskape i mlekoto bidej}i su{ata s$ pove}e go zagrozuva sto~niot fond.

Vo nekolku zemji od ovoj region cenite na `itarkite dostignaa rekordno nivo, so {to zna~itelno se namaluva nivnata dostapnost za golem del od naselenieto. Ekspertite na FAO objasnuvaat deka visokite ceni na hranata, osven su{tata, se posledica na zna~itelnoto poskapuvawe na gorivoto i transportot, skapata uvozna p~enica i na namaluvaweto na bezbednosta.

C

+3,95% 3 95%

Volstrit e na rolerkoster. Berzanskite indeksi vo petokot nautro bea vo minus, potoa vo plus, a kon krajot na denot stagniraa. Novi nasoki za investitorite }e dadat podatocite za maloproda`bata vo SAD vo juli i indeksot na doverba od Rojters i Univerzitetot vo Mi~igen.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei S&P 500 Nasdaq 100 DAX TOPIX

5,277.47 8,963.72 1,172.64 2,492.68 5,960.24 768.19

VALUTI

£ €

СТАПКА

+2,22% -0,20% +4,63% +4,69% +2,80% -0,35%

€ $

1.1411

ПРОМЕНА

-0,1%

СТАПКА

1.425 ПРОМЕНА

+0,8%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.750,000 $ -0,09% 0 09% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

108,510 $ +0,45% 0 45% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Voren Bafet [to podolu pa|aat akciite, jas pove}e kupuvam.

6

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI BEER: MAKEDONIJA DA STANE LOKOMOTIVA NA SOEDINUVAWE NA BALKANOT KON EU akedonija da stane lokomotiva na soedinuvaweto na Balkanot kon EU, posakuva Angelika Beer, pretsedatel na parlamentarnata grupa za prevencija na konflikti na EU vo intervju za edna makedonska televizija.

“Istorijata n$ nau~i deka sekoja zemja koja se vrti kon nacionalizam e uslov i ko~nica za realizacija na osnovnata cel, a toa e da se kreira miren svet”, re~e Beer.

Taa smeta deka pra{aweto so imeto ne treba da bide ko~nica za vlez na Makedonija vo NATO. No, so ogled na toa deka ima crveni linii na dvete strani, dvete vladi na dr`avite treba da se soglasat i vedna{ da go re{at ova pra{awe vo ramkite na Obedinetite nacii, smeta Beer. Taa dodava deka SAD i EU treba da go iskoristat svoeto vlijanie da ja pritisnat Grcija.

Vo odnos na Ohridskiot ramkoven dogovor Beer veli deka dokolku ima novi barawa za pro{iruvawe na dogovorot toa da ne bide pokrieno, tuku da se najde politi~ko re{enie von Parlamentot, vklu~uvaj}i gi site partii i site malcinstva.

M

]E SE RENOVIRA KLUBOT NA PRATENICI e se renoviraat starite baraki vo koi e smesten Klubot na pratenici. Slu`bata za op{ti i zaedni~ki raboti pri Vladata raspi{a tender za izveduvawe grade`no-zanaet~iski raboti za rekonstrukcija i adaptacija na objektot na Klubot na organite na Dr`avnata uprava.

Spored javnata nabavka, se bara firma koja pokraj toa {to }e gi izveduva grade`nite zafati, treba da ponudi i proekt i predmet koi }e bidat sostaven del od tenderskata dokumentacija.

Tenderot e otvoren za site firmi koi }e gi ispolnat kriteriumite, a presudno }e bide ponudata da ima najniska cena. Izborot, kako {to e navedeno vo nabavkata, }e se vr{i elektronski. Elektronskata aukcija, kako {to naveduvaat, pretstavuva povtorliv proces na negativno naddavawe koj se realizira po prvi~na celosna evaluacija na ponudite vo koj ponuduva~ite imaat mo`nost da gi revidiraat dadenite ceni, a rangiraweto se vr{i avtomatski. Tenderot e otvoren do 7. septemvri.

]

PREDIZVICITE NA KREATORITE NA RAMKOVNIOT PRIKA@ANI VO DOKUMENTARNIOT FILM “10” okumentarniot film “10”, izgotven po povod 10godi{ninata od potpi{uvaweto na Ohridskiot ramkoven dogovor, vikendov ja do`ivea svojata premiera. Dokumentarniot film vo 50 minuti gi otslikuva slu~uvawata povrzani so kreiraweto na dogovorot vo 2001 godina, pregovorite i medijacijata {to dovede do potpi{uvawe na dogovorot.

Filmot e vo produkcija na agencijata Partes, koja producira specijalizirani mediumski proekti so socijalna tematika. Urednik na filmot e Nazim Ra{idi, konsultant Zoran Bojarovski, a producent i re`iser Neboj{a Ilijevski.

“Filmot se zanimava so predizvicite, so politi~kite, no pred s$ so intimnite emotivni predizvici niz koi u~esnicite vo pregovorite pominuvaa vo periodot na konfliktot vo 2001 godina. Od dene{na distanca filmot zboruva i za te{kite i delikatni odluki {to morale da gi donesat pod razli~ni pritisoci na koi{to bile izlo`eni - konfliktot, nasilstvata, politi~kiot moment, me|unarodnata zaednica, idninata na zemjata”, izjavi re`iserot Ilijevski.

Dokumentarecot e izraboten so poddr{ka na ambasadite na SAD i Norve{ka vo Skopje.

D

[TEFAN FILE VO MAKEDONIJA NA 5 SEPTEMVRI tefan File, evrokomesarot za pro{iruvawe, }e dopatuva vo zemjava na 5. septemvri, informiraat od kabinetot na Gruevski. Evrokomesarot }e u~estvuva na konferencijata za odbele`uvawe na 10-godi{ninata od Ramkovniot dogovor, na koja }e prisustvuva i premierot Nikola Gruevski.

“Jubilejot za odbele`uvawe na 10-godi{ninata od Ohriskiot ramkoven dogovor pretstavuva niza od aktivnosti, nastani i konferenciii na koi }e u~estvuvaat politi~ari, nezavisni intelektualci, pretstavnici na mediumite, pripadnici na nevladiniot sektor i me|unarodnata zaednica. Ottuka, premierot Gruevski, soglasno predvidenata agenda, }e prisustvuva na konferencijata za odbele`uvawe na 10-godi{ninata od Ramkovniot dogovor, {to }e se odr`i na 5. septemvri, na koja se o~ekuva da prisustvuva evrokomesarot za pro{iruvawe, [tefan File, kako i drugi visoki gosti od me|unarodnata zaednica”, velat od kabinetot na Gruevski.

[

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

NAJVA@NITE AMBASADORSKI POZICII PRAZNI

NITU MAKEDONSKI AMBASADOR VO EU, NITU EVROPSKI VO SKOPJE

Otsustvoto na {ef na misijata od najvisok rang poznava~ite go komentiraat pove}e kako {teta za imixot na dr`avata, otkolku proces koj zna~ajno bi vlijael vrz evrointegrativnite procesi GABRIELA DELOVA

delova@kapital.com.mk

mbasadorskite mesta vo Brisel i Skopje s$ u{te se prazni. Zasega e neizvesno koga }e se nazna~i noviot ambasador na Makedonija vo EU i noviot EU ambasador vo Makedonija. Makedonskata ambasada vo Brisel ostana bez {ef na misijata poradi toa {to dosega{niot vr{itel na ambasadorskata funkcija, Nikola Poposki, se vrati nazad za da ja prezeme funkcijata {ef na diplomatijata. Ambasadorskata funkcija na EU vo zemjava pak, ostana prazna poradi toa {to visokiot pretstavnik za nadvore{ni raboti, Ketrin E{ton, novonazna~eniot ambasador vo Makedonija, Piter Sorensen, re{i da go prenazna~i za nov EU ambasador vo Saraevo. Zasega, nitu od Kabinetot na E{ton, nitu pak, od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti vo zemjava ne ka`uvaat koga mo`e da se o~ekuva nazna~uvaweto na novite ambasadori. I dodeka vo Brisel ve}e e po~nat procesot za nazna~uvawe na nov EU ambasador vo zemjava, vo Makedonija postapkata za nov ambasador vo Brisel s$ u{te ne e po~nata.

“Konkursot za nov ambasador vo Makedonija e vo tek. Po negovoto zavr{uvawe najdobrite kandidati }e bidat selektirani i intervjuirani.

Zasega ne mo`eme da ve informirame koga }e bide

A

Koi }e bidat naslednicite na mo}nite funkcii na Sorensen i Poposki? Neoficijalno, naslednikot na Poposki e Andrej Lepavcov, a za mestoto na Sorensen vo igra se sedum kandidati donesena odlukata ili pak, koi se potencijalnite kandidati”, izjavi za “Kapital” portparolot na E{ton, Majkl Man. Od makedonskoto Ministerstvo za nadvore{ni raboti pak, informiraat deka po povlekuvaweto na ambasadorot Nikola Popovski, Ministerstvoto nazna~ilo zamenik-{ef na misijata, Elizabeta Georgieva, a procedurata za izbor na nov ambasador vo Brisel s$ u{te ne e po~nata.

Neoficijalno, za ambasadorskoto mesto vo Skopje vo igra se sedum kandidati.

Dodeka za ambasadorskata funkcija vo Brisel poslednata neoficijalna informacija e deka }e ja prezeme dosega{niot sovet-

nik za nadvore{ni raboti vo Kabinetot na premierot Nikola Gruevski, Andrej Lepavcov.

PRAZNOTO MESTO VO BRISEL LO[O ZA IMIXOT NA ZEMJATA Iako ne gledaat {teta vrz evroatlantskite procesi, poznava~ite velat deka otustvoto na ambasador vo eden mo}en centar kako Brisel seriozno vlijae na imixot na zemjata.

“Stanuva zbor za nekoordinirana politika, za mal gaf koj pove}e {teti na imixot na zemjata otkolku na evroatlantskite procesi”, veli porane{niot ambasador vo NATO, Nano Ru`in.

So sli~en stav i porane{niot minister za nadvore{-

ni raboti Denko Maleski.

“Sekoga{ e dobro navreme da se vr{at ambasadorskite smeni. Osobeno za Makedonija, koja ima potreba brzo da se dvi`i vo evroatlantskite procesi. No, ne `iveeme vo idealen svet i poradi dr`avni i li~ni kombinacii takviot proces mo`e da se zabavi. Vo uslovi koga nere{eniot spor za imeto najmnogu vlijae na evroatlantskite integracii, so ispraznetoto mesto vo Brisel ne gubime ne{to dramati~no”, veli Maleski.

Soglasno zakonskite odredbi, otkako Vladata }e go predlo`i noviot ambasador, potrebni se najmalku 45 dena, odnosno mesec ipol za istiot da ja prezeme novata funkcija.

VO EKOT NA SUDSKIOT SPOR VO LONDON

I SOVETOT NA MRT ]E BARA VINOVNICI ZA AFERATA TARBS MAKSIM RISTESKI

risteski@kapital.com.mk

lu~ajot Tarbs kako to~ka na dneven red na sednicata na Sovetot na Makedonskata radio-televizija, koja se odr`a vo ~etvrtokot, e odlo`en za prvata naredna prigoda. Pretsedatelot na Sovetot, Slobodan ^a{ule, smeta deka sudskiot proces Tarbs protiv Makedonija, {to se vodi pred Komercijalniot sud vo London, vo koj tu`ena strana e i MRT, zaslu`uva posebno vnimanie, a na ~etvrto~nata sednica bi bil vo senka na glavnata to~ka - nosewe odluka za objavuvawe oglas za izbor na novi ~lenovi na Upravniot odbor na ku}ata. ^a{ule, ostanuvaj}i na stavot

S

deka samoto sklu~uvawe na dogovorot so avstraliskata kompanija Tarbs e {tetno za Makedonija, o~ekuva Sovetot da konstatira odgovornost za {tetata napravena od lica koi bile ~lenovi na Upravniot odbor na MRT i na drugi rakovodni funkcii vo ku}ata. Prviot ~ovek na Sovetot veruva vo pobeda vo sporot so Tarbs preku kontratu`bata podnesena od advokatite na javniot servis.

“Bez razlika na napravenata {teta {to proizleguva od dogovorot so Tarbs, za koja odredeni li~nosti mora da snosat odgovornost, nie }e ja odbranime MRT vo London.

Dr`avata ne smee da trpi {teta poradi gre{kite {to gi napravile poedinci”, veli ^a{ule.

Na slednata sednica Sovetot

na MRT }e razgleda u{te nekolku to~ki povrzani so {teti koi gi pretrpel javniot servis, kako {to veli ^a{ule, poradi nesovesno rabotewe na porane{nite rakovodstva.

“Vladata na SDSM donela tri odluki so koi e odzemen imot na MRT i e prenesen vo sopstvenost na Vladata, iako objektot e graden so sredstva od javniot servis, so {tedewe na platite na vrabotenite.

Sovetot }e rasprava i kako }e se regulira nadomestot za ogromnite telefonski smetki napraveni od porane{niot pretsedatel na Upravniot odbor na MRT, Leonid Nakov, koj ar~el narodni pari”, veli ^a{ule, najavuvaj}i ja agendata za slednata sednica.

Vo me|uvreme, aktuelno e kolektivnoto razre{uvawe na Upravniot odbor na MRT, os-

obeno otkako pretstavni~kata na OBSE za sloboda na mediumite, Duwa Mijatovi}, se oglasi so stav deka Sovetot na MRT, razre{uvaj}i go Upravniot odbor pred da po~ne procedurata za izbor na nov, sozdal vakuum vo rabotata na Odborot. ^a{ule veli deka za datumot na prestanuvaweto na mandatot na ~lenovite na Upravniot odbor postoelo re{enie od prethodniot sostav na Sovetot, a oglas za izbor na novi ~lenovi ne mo`elo da se objavi do formiraweto na Vladata.

“Mijatovi} trese gluposti i celokupnata nejzina ocenka se temeli na nevistinit akt.

Ulogata na OBSE e da se povikuva na fakti, a ne da zazema politi~ka strana. U{te vo ponedelnik }e go pokanam ambasadorot na OBSE po ovoj povod”, veli ^a{ule.

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

Politika / Pari / Dr`ava

KREATORITE GO PROSLAVIJA RAMKOVNIOT DOGOVOR

7

PREGLED VESTI RASELENITE ZA RAMKOVNIOT PRED VLADATA

PO 10 GODINI POTPISNID CITE NE ZASTANAA ZAD SVOITE POTPISI Jubilejot pomina bez glavnite akteri od 2001 godina, no so silni poraki od me|unarodnata zaednica za pobrzo re{avawe na sporot za imeto so Grcija i integrirawe na zemjata vo evroatlantskite strukturi

el od raselenite lica od Radu{a i Ara~inovo desetgodi{ninata od Ramkovniot dogovor ja odbele`aa pred zgradata na Vladata. Od vladinite intitucii pobaraa trajno re{avawe na nivniot problem so domuvaweto, {to e vo soglasnost so duhot na zalo`bite vo Dogovorot.

Raselenite potsetija na odredbite od Ramkovniot dogovor, so koj se garantira vra}awe na site raseleni bez razlika na etni~kata pripadnost. Tie velat deka dr`avata im gi ispla}a zakonski predvidenite pari, no deka so toa ne se re{ava nivniot problem.

Pred Vladata se sobraa samo nekolku makedonski i romski semejstva za da ja potsetat na vetuvaweto deka }e go re{i nivniot status. Od vkupno 250 raseleni od Ara~inovo dojdoa samo dvajca, ostanatite ne se odlu~ija posilno da go krenat svojot glas. Raselenite od konfliktot se organiziraa vo pove}e zdru`enija za zaedni~ko re{avawe za nivniot problem. Licata koi protestiraa pred Vladata ne ~lenuvaat vo nitu edno od niv.

ISTEKUVA ROKOT ZA KOMUNALIITE ZA KOSMOS XEJMS PERDJU I ALI AHMETI Na zaedni~ka masa Ali Ahmeti i Xejms Perdju ispija kafe i razgovaraa za Ramkovniot dogovor kako zavr{ena prikazna i perspektivite po koi treba da se dvi`i zemjava.

MARIJA SEVRIEVA

sevrieva@kapital.com.mk

eset godini od potpi{uvaweto na Ohridskiot ramkoven dogovor ne be{e dovolen povod na negovata proslava da prisustvsuvaat tie koi vo 2001 godina gi stavija svoite potpisi kako garancija deka ovoj dokument }e pridonese za mirot i stabilnosta vo dr`avata. Vikendov vo Ohrid samo me|unarodnata zaednica vistinski poka`a deka realno i po 10 godini edinstveniot na~in za nadminuvawe na toga{nata kriza e preku model na me|usebno prifa}awe i zaedni~ki obvrski vo ponatamo{nata izgradba na sistemot na vladeewe vo zemjata.

Jubilejot pomina bez glavnite akteri vo 2001 godina. Po~esniot pretsedatel na DPA i potpisnik na dogovorot, Arben Xaferi, ne prisustvuva{e nitu pak, isprati svoj pretstavnik, a nitu Qub~o Georgievski ne se odzva na pokanata.

Iako do posleden moment se o~ekuva{e da u~estvuva na “Tribina so klu~nite akteri vo potpi{uvaweto na dogovorot”, Branko Crvenkovski, liderot na SDSM, ne se pojavi vo Ohrid. Nitu premierot Nikola Gruevski ne odgovori pozitivno na pokanata na Sekretarijatot za sproveduvawe na Ramkovniot dogovor. Od kabinetot na premierot pojasnuvaat deka spored negovata agenda, toj }e prisustvuva na me|unarodnata konferencija za desetgodi{ninata od Ramkovniot dogovor, koja }e se odr`i na 5. septemvri.

“Jubilejot za odbele`uvawe na desetgodi{ninata od Ohridskiot dogovor pretpostavuva niza od aktivnosti, nastani i konferencii. Ottuka, premierot Nikola Gruevski, so-

D

glasno predvidenata agenda, }e prisustvuva na konferencija koja }e se odr`i na 5. septemvri i na koja se o~ekuva da prisustvuva i evrokomesarot za pro{iruvawe na EU, [tefan File, kako i drugi visoki gosti od me|unarodnata zaednica”, se veli vo soop{tenieto od Vladata.

Edinstveniot pretstavnik na dr`avniot vrv, pretsedatelot \orge Ivanov, vo svojot govor istakna deka istorijata n$ nau~i deka e neophodno prvo da se postigne mir za da se ovozmo`i razvoj na demokratijata, a demokratijata vo edno multietni~ko op{testvo e mo`na samo dokolku politi~kite lideri nastojuvaat da donesuvaat odluki {to vodat kon povrzuvawe, a ne kon sudiri.

“Vo sekoja demokratija pravata podrazbiraat i obvrski.

Ako nekoja zaednica bara po~ituvawe na nejzinite prava na dr`avno nivo, toga{ taa zaednica ima obvrska da im gi ovozmo`i istite prava i na drugite zaednici vo op{tinite kade {to taa e mnozinska.

Samo taka se gradi doverbata i zaedni~kiot `ivot”, potencira{e Ivanov.

Pretsedatelot istakna deka i pokraj toa {to sproveduvaweto na obvrskite koi proizlegoa od Ramkovniot dogovor be{e klu~na zada~a, {to zemjata ja ispolni na nejziniot pat kon EU i NATO, namesto da bide nagradena za toa, taa e kazneta.

Spored vicepremierot za sproveduvawe na Ramkovniot, Musa Xaferi, uspe{nosta vo negovata implementacija se dol`i na verbata za negovata ispravnost.

“Koga me|u dvete strani ima{e lu|e koi smetaa deka }e propadne nie pravevme ~ekor po ~ekor i mo`eme da ka`eme deka nitu eden od tie ~ekori ne be{e lesen, a site mali

IVANOV, XAFERI I AHMETI Pretsedatelot Ivanov, kako {to i samiot naglasi, s$ u{te e nezadovolen od odgovorite na del od pra{awata od 2001 godina, no sepak, be{e edinstveniot pretstavnik od dr`avniot vrv na zemjava. i golemi ~ekori bea investicija vo na{ata idnina i idninata na na{ata zemja”, re~e Xaferi.

Za razlika od Ivanov, olesnuva~ite i denes se sigurni vo uspehot koj go postignal dogovorot: mir i stabilnost i sozdavawe prira~nik za re{avawe me|uetni~ki konflikti. Sepak, potencira Perdju, Makedonija sega ostanuva ispravena pred najgolemite predizvici, a toa e izolacijata poradi problemot so Grcija, za {to povtorno }e treba da se pregovara so me|unarodnata zaednica.

“Toa e postojana pre~ka za nejzina integracija vo zapadnoevropskite institucii, a Makedonija toa o~ajni~ki go posakuva. Jas bev tuka vo 1995 godina so Holbruk koga dojde da pregovara so Makedonija i Grcija i be{e li~no vklu~en vo ohridskiot proces za spre~uvawe na vojnata. Mo`ebi }e bide potrebna me|unarodna pomo{ za da se razvrze Gordieviot jazol, mo`ebi se pribli`uva vremeto koga SAD i Evropa treba da napravat takvi usilbi do liderite na dvete dr`avi vklu~eni vo sporot”, re~e Perdju.

Alen le Roa, od gledna to~na na Evropskata unija, istakna deka so netrpenie se o~ekuva dobredojde za Makedonija vo EU, kolku {to e mo`no poskoro, bidej}i samo vo evropskoto semejstvo zemjata mo`e i ponatamu da go razviva svojot potencijal.

AHMETI POBARA POMO[ OD ME\UNARODNATA ZAEDNICA ZA RE[AVAWE NA IMETO Liderot na DUI, Ali Ahmeti, pobara zasilen anga`man na me|unarodnata zaednica so cel nadminuvawe na sporot za imeto me|u Makedonija i Grcija i integracija na zemjata vo EU i NATO. Pokraj vakvata javna zalo`ba na Ahmeti iznesena na oficijal-

TA^I: NE SUM PODGOTVEN DA U^ESTVUVAM NA CINI^NA MANIFESTACIJA ako nema{e svoj pretstavnik, liderot na DPA, Menduh Ta~i, be{e edinstveniot I koj nadvor od Ohrid upati poraka sprotivna na zalo`bite iska`ani po povod desetgodi{ninata od Ramkovniot dogovor.

“Po 10 godini Albancite `iveat 10 pati polo{o, nivnite xebovi se 10 pati poprazni, znameto e tri pati pomalo, a albanskiot jazik e sveden na nivo na li~na komunikacija, ni{to na podobro ne e promeneto. So nitu eden statisti~ki parametar, nitu od Vladata, nitu pak, od me|unarodnata zaednica ne ni poka`aa kolku i do kade e sproveden dogovorot. Nie ve}e go proglasivme Ohridskiot dogovor za mrtov. ”, izjavi Ta~i.

niot del na konferencijata po povod Ramkovniot, liderot na DUI na rabotna sredba so me|unarodnite pretstavnici go obrazlo`il svoeto barawe i vo kontekst na geopoliti~kata sostojba na Balkanot.

Porane{niot ambasador na SAD vo Makedonija, a sega zamenik-dr`aven potsekretar, Filip Riker, gi poddr`uva iicijativite za pobrzo iznao|awe re{enie za dvodeceniskiot spor so Grcija, no potencira deka klu~ot e vo pretstavnicite na dvete zemji, ne vo me|unarodnata zaednica.

“Mora sami da si go re{ite toa pra{awe. Vidovme deka se sre}avaat premierite na dvete dr`avi, toa go pozdravuvame i se nadevame deka }e bide iznajdeno re{enie za pra{aweto {to mnogu se odol`i”, re~e Riker.

“Jas li~no nemam dilemi kako treba da se vika va{ata zemja”, istakna Daniel Server, ekspert za regionalni pra{awa i za razre{uvawe konflikti od Institutot za mir vo Va{ington. Spored nego, ostanuva problemot koj Grcija go ima so imeto, a so toa i nejzinoto pravo na veto za Makedonija vo evroatlantskite institucii.

“Ne e lesno pra{aweto, u{te pove}e poradi proektot na reintegracijata koj e potreben, osobeno integracijata vo NATO i dobivawe datum za pregovori za ~lenstvo vo EU. Ne deka pra{aweto ne e va`no od drugi pri~ini. Gi sfa}am lu|eto koi se protivat na pregovovorite so Grcija, no mora da se naglasi deka integracijata vo NATO i vo EU ima ogromna cena, kako pridobivka i nagrada”, veli Server.

Ramkovniot dogovor ostanuva klu~en faktor za ~lenstvoto na Makedonija vo Evropskata unija, pora~a i Piter Sorensen, s$ u{te aktuelen {ef na EU delegacijata.

“Uspehot ne treba da se meri samo preku brojkata na zakonite. Kvalitativniot aspekt ne smee da se previdi. Ramkata postoi, sega treba da se prodol`i so reformite od va{a strana vo interes na site gra|ani i za dolgoro~en interes na dr`avata, mir i stabilnost”, istakna Sorenesen.

nvestitorot i izveduva~ na kompleksot Kosmos, pratenikot Fijat Canoski, predupreduva deka op{tina Gazi Baba i gradona~alnikot Toni Trajkovski prodol`ile so urivaweto na objektot i pokraj opasnosta na okolnite ku}i. Dokolku poradi nezakonskoto urivawe nastane {teta na okolnite objekti, TDU Fine Doo-Skopje ne prezema nikakva odgovornost, se veli vo soop{tenieto od Canoski.

“Jasna e namerata tendenciozno, bez nikakva zakonska osnova da se nanese {teta li~no na mojot ugled i finansiski da se uni{ti investiciskata firma Fine. Vo slepata poslu{nost za izvr{uvawe ne~ii naredbi ne se razmisluva nitu za eventualnata {teta i na drugi subjekti ili objekti vo blizina na kompleksot”, veli vo reakcijata Canoski.

Vo me|uvreme, denes istekuva rokot vo koj Canoski treba da go isplati dolgot za komunalii za objektot Kosmos vo visina od 370 iljadi evra. Dokolku toa ne se slu~i, op{tinata }e pristapi kon zaplenuvawe na imotot koj Canoski go ima staveno pod hipoteka. Stanuva zbor za zemji{te od tri lokacii, parceli na Vodno, vo Maxari i vo Struga.

Vo tekot na nedelava Canoski so detalite za slu~ajot Kosmos }e go zapoznae i opoziciskiot front, na kogo pripa|a i negovata partija PEI, i }e pobara poddr{ka za svoite ponatamo{ni ~ekori i negovata pravna bitka za za{tita na investicijata.

I

ADEMI SO NEVLADINITE ZA PO^ISTI OHRID I STRUGA inisterot za `ivotna sredina i prostorno planirawe, Abdula}im Ademi, vo Ohrid ostvari rabotna sredba so nevladini organizacii, ekolo{ki dru{tva i gra|anski zdru`enija od Ohridsko-stru{kiot region, ~ii aktivnosti prete`no se naso~eni tokmu kon za{tita na `ivotnata sredina.

“Toa {to go baraat i nevladiniot sektor i gra|anite vo Struga i Ohrid e da se prestane so gradbite na bregot na Ohridskoto Ezero, da se gradi kolektorot za otpadni vodi, kako i drugite aktivnosti {to nie kako ministerstvo treba da gi realizirame. Se soglasuvam deka tie aktivnosti treba da prodol`at, no smetam deka treba da imame i tesna sorabotka so op{tinite Ohrid i Struga”, re~e Ademi.

Pretstavnicite na NVO i na gra|anskite ekolo{ki zdru`enija od Ohrid i Struga na ministerot mu gi izlo`ija problemite so koi se soo~uvaat. Najgolem akcent be{e staven na problemot so kolektorskiot sistem za za{tita na ezeroto od otpadni vodi.

“Tuka e i problemot so koncesionerite na pla`ite, koi, navodno, nemaat dogovori so Ohridski Komunalec za odr`uvawe na higienata. Nas kako ekologisti toa ne n$ interesira, n$ interesira `ivotnata sredina. ]e progovorime i za plovnite objekti koi s$ pove}e gi ima na ezeroto, koe kako sistem ne mo`e da gi izdr`i”, re~e Boris Stojanoski od ekolo{koto dru{tvo Gra{nica od Ohrid.

M

PRO[TALNA SREDBA NA MINISTEROT POPOSKI SO KINESKIOT I POLSKIOT AMBASADOR inisterot za nadvore{ni raboti, Nikola Poposki, vo pro{talna poseta vo petokot gi primi ambasadorot na Narodna Republika Kina vo Republika Makedonija, Dong ^ufeng, i ambasadorot na Republika Polska, Karol Bahura.

Na sredbata so kineskiot ambasador, kako {to soop{tuvaat od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti (MNR), bile razmeneti mislewa i informacii za pove}e aspekti na bilateralnite odnosi me|u dvete zemji, me|u koi i zna~eweto na posetite, jakneweto na ekonomskata sorabotka i trgovskata razmena, kako i sorabotkata vo me|unarodnite organizacii.

So polskiot ambasador pak, bila potvrdena podgotvenosta za zajaknuvawe i unapreduvawe na bilateralnite odnosi vo site sferi od zaemen interes, a bila izrazena i silna poddr{ka od strana na polskiot ambasador za evroatlantskata idnina na Makedonija.

Kako {to soop{tuvaat od MNR, {efot na diplomatijata Poposki naglasil deka Republika Makedonija vo Republika Polska gleda golem prijatel i tradicionalen poddr`uva~ na evropskite i evroatlantskite aspiracii na Makedonija.

M

Kompanii / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

JAVNOTO ZDRAVSTVO NE MO@E DA IZLEZE OD MINUS

DRASTI^NO ZGOLEMEN DOLGOT NA BOLNICITE NA 47 MILIONI EVRA Samo vo prvite pet meseci od godinava vkupnite obvrski na klinikite, bolnicite i zdravstvenite domovi se zgolemile za nad tri milioni evra, poka`uvaat podatocite od mese~nite izve{tai na Fondot za zdravstveno osiguruvawe BOLNICITE BARAAT U[TE POGOLEMI BUXETI Me|u najgolemite dol`nici se i klini~kite bolnici vo zemjava. Velat, buxetite im se premali za da gi servisiraat realnite tro{oci.

Od Klini~kiot cenar vo Tetovo, ~ija vkupna zadol`enost vo maj godinava dostigna 1,6 milioni evra, velat deka buxetot im e mnogu pomal od potrebite.

“Nie rabotime so buxetski pari, a toa zna~i deka imame ograni~eni sredstva. Ne mo`e da ima disciplina koga se vo pra{awe lekovi i ~ove~ki `ivoti”, velat ottamu.

I Klini~kata bolnica vo [tip, koja pliva vo dolgovi od 1,5 milioni evra, bara pove}e pari.

“Buxetite se mali, a novite aparati, nivnata instalacija i materijalite, bez koi ne mo`e da se koristat, jadat u{te pove}e pove}e pari od porano.

Ednostavno, ne stignuvaat

VIKTORIJA MILANOVSKA milanovska@kapital.com.mk

pokraj pogolemite buxeti godinava, drasti~no rastat dolgovite na javnite zdravstveni ustanovi. Samo vo prvite pet meseci vkupnite obvrski na klinikite, bolnicite i zdravstvenite domovi se zgolemile za nad tri milioni evra, poka`uvaat podatocite od mese~nite izve{tai na Fondot za zdravstveno osiguruvawe. Vo dekemvri lani vkupnite obvrski na ovie institucii iznesuvaa 43,8 milioni evra, a vo maj godinava dostignaa 47 milioni evra.

Ne samo {to zgolemeniot buxet na pove}eto zdravstveni ustanovi ne gi namali nivnite dolgovi, tuku gi duplira{e. Od 21,4 milioni evra na po~etokot na 2009 godina vo 2010 godina porasnaa na 37,3 milioni evra.

I

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

3,1

milioni evra se zgolemeni obvrskite na javnite zdravstveni ustanovi vo prvite pet meseci od godinava

47

milioni evra iznesuva vkupniot dolg na JZU zaklu~no so maj godinava

pari za realnite potrebi koi gi imame”, veli direktorkata Silvana Si~eva.

Iako Ministerstvoto za zdravstvo periodov pompezno najavuваше reformi koi тrеба да go подобrat фuнкциониrањето на јавното здrавsтво, ostana bez odgovor zo{to bolnicite i ponatamu trupaat dolgovi. Noviot minister za zdravstvo, Nikola Todorov ne saka{e da objasni kako }e se spravi so ovaa se poizrazena pojava i dali }e razre{i nekoi O

G

L

A

S

INTERNATIONAL SOCIETY FOR PERFORMANCE IMPROVEMENT (ISPI) I WORLD LEARNING Ve pokanuvaat na devettata godi{na konferencija na ISPI Evropa, Bliskiot Istok i Afrika

TRANSFORMING PERFORMANCE CHALLENGES INTO OPPORTUNITIES IN AN ENVIRONMENT OF CONTINUOUS CHANGE 22-24 septemvri 2011 godina Holidej in, Skopje

Dojdete i slu{nete od renomirani me|unarodni eksperti za podobruvawe na produktivnosta na organizaciite i od izvr{ni direktori i sopstvenici na uspe{ni kompanii kako da gi iskoristite mo`nostite za zgolemuvawe na efikasnosta i efektivnosta na va{ata organizacija vo uslovi na dinami~no nadvore{no opkru`uvawe.

Doznajte kako sistemskiot pristap vo raboteweto na organizacijata vlijae vrz nejzinite rezultati, kako i vrz korisnicite, partnerite, konkurentite, regulatornite tela i op{testvoto vo celina.

Bidete i vie del od konferencijata za sistemsko i sistematsko podobruvawe na raboteweto na organizaciite {to za prv pat se organizira vo Makedonija.

Kontaktirajte né vedna{ na 02/ 31 32 062 ili na maja.petkovska@ worldlearning.org i iskoristete gi povolnostite i grupniot popust za rano prijavuvawe na u~estvo {to trae do 22 avgust 2011 godina. Za pove}e informacii posetete go blogot na konferencijata http://ispi-europe.blogspot.com/.

Ekskluziven mediumski pokrovitel

direktori. Ne se znae nitu dali bolnicite i oficijalno }e pobaraat povisoki buxeti na nepredvidenite tro{oci koi gi generira novata oprema.

JZU NAJMNOGU IM DOL@I NA FARMACEVTSKITE KOMPANII d vkupnite dolgovi na javnite zdravstveni ustanovi najgolem del se kon farmacevtskite kompanii.

Na krajot na 2010 godina ovie dolgovi dostignaa 29 milioni evra. Pogolemite farmacevtski kompanii se `alat deka dokolku prodol`i vakvata praktika }e bidat prinudeni da ja prekinat isporakata na lekovi i medicinski materijali.

O

K

O

M

E

R

C

I

J

A

“Site veledrogerii go imaat istiot problem. Duri nekoi prekinaa da se zanimavaat so distribucija, pa sega se samo indirektni posrednici, odnosno im prodavaat lekovi i materijali samo na farmacevtite-distributeri, za potoa tie da se raspravaat so klinikite”, velat od edna od pogolemite veledrogerii vo zemjava.

L

E

N

O

G

L

A

S

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

Kompanii / Pazari / Finansii

9

JAVNOTO STANBENO PRETPRIJATIE VO SILNA GRADE@NA OFANZIVA

300 NOVI DR@AVNI KOMERCIJALNI STANOVI ]E SE GRADAT OD SEPTEMVRI So izgradba na dr`avni komercijalni stanovi na atraktivni lokacii vo Skopje javnoto pretprijatie }e gi ru{i cenite na stanovite SOWA JOVANOVA

s.jovanova@kapital.com.mk

kcionerskoto dru{tvo za izgradba i stopanisuvawe so stanben i deloven prostor (JPSSDP) od septemvri po~nuva silna gradena ofanziva. Osven socijalni stanovi i stanovi za mladi bra~ni parovi, vo naredniot period stanbenoto pretprijatie }e po~ne intenzivna izgradba na stanovi za komercijalna proda`ba.

Ofanzivata ja najavuva noviot direktor na pretprijatieto, Cvetko Grozdanov, koj za “Kapital” izjavi deka ima namera da go transformira pretprijatieto vo menaxerska firma koja }e pravi profit ne samo za plati na vrabotenite, tuku i za dobivka, od koja }e se gradat novi socijalni stanovi.

“Stanovite koi gi prodavame vo momentov se za 15%-20% poevtini od tie {to momentalno gi nudat privatnite grade`ni kompanii. Od septemvri pove} e }e se fokusirame na izgradba na komercijalni stanovi

A

KOMERCIJALNI STANOVI IZGRADENI I VO IZGRADBA

BITOLA - 149 IZGRADENI STANOVI, OHRID - 78 IZGRADENI STANOVI KAVADARCI – 19 IZGRADENI I PRODADENI STANOVI [TIP - 46 STANOVI IZGRADENI

na atraktivni lokacii vo Skopje. Prvo po~nuvame so edna zgrada kaj Katoli~ka crkva, ponatamu }e sleduva izgradba na u{te edna zgrada kaj Pedago{ki fakultet, a se razmisluva i za gradewe vo \or~e Petrov, {to sevkupno e okolu 300 stanovi”, veli Grozdanov.

Toj dodava deka cenite na stanovite koi }e se gradat od septemvri }e bidat povisoki od voobi~aenite po koi dosega prodava{e JPSSDP, poradi toa {to }e se gradat na atraktivni lokacii kade {to komunaliite se poskapi.

Grozdanov objasnuva deka e neophodno prioritet na pretprijatieto da bide izgradba na komercijalni stanovi so

1.296 stanovi za komercijalna proda`ba vo Skopje, Bitola, Strumica, Tetovo i Ohrid se predvideni vo vladinata ~etirigodi{na programa

cel dobivkata da se reinvestira vo gradewe socijalni stanovi, no i bidej}i kako dr`avna kompanija imaat obvrska da go razdvi`at pazarot i preku zgolemena ponuda da ja namalat cenata na stanben kvadrat.

Najprvin }e se izgradat 56 komercijalni stanovi vo blizina na Katoli~kata crkva, kade {to u{te lani e post-

AGROKOR PO^NUVA SO RABOTA OD SEPTEMVRI tkupno-distributivniot centar na hrvatskata kompanija Agrokor vo Strumica od septemvri i oficijalno }e po~ne so rabota, potvrdi Bla`o Vitanov, direktor na firmata Plodovi fruktus, pretstavnik na Agrokor.

Kompleksot, koj se prostira na povr{ina od osum iljadi metri kvadratni, e celosno izgraden i se finaliziraat rabotite za nabavkata na opremata.

“Ovoj otkupno-distributiven centar }e bide eden od najsovremenite objekti za otkup na zelen~uk i ovo{je vo dr`avata. ]e bide opremen so najsovremeni razladni komori, kalibratori, dve od ovie ma{ini za piperki i grozje se montirani, a denovive treba da pristignat i ostanatite dve za kalibrirawe domati i korni{oni. Pokraj nabavkata na opremata, se finaliziraat i ostanatite aktivnosti za nadvore{noto ureduvawe na objektot i ako s$ se odviva po planot, od septemvri i oficijalno }e po~neme so otkup na zemjodelski proizvodi vo Strumi~kiot region”, re~e Bla`o Vitanov.

Otkupno-distributivniot centar po~na da se gradi vo fevruari godinava. Spored najavite, vo nego godi{no }e se otkupuvaat od 30 do 50 iljadi toni zelen~uk i ovo{je, so {to }e se re{i eden od najgolemite problemi na zemjodelcite vo regionot, a toa e plasmanot na zemjodelskoto proizvodstvo.

O

NOV PRAVILNIK ZA INFORMACII ZA STRUKTURATA NA ZEMJODELSKITE STOPANSTVA inisterstvoto za zemjodelstvo, {umarsvo i vodostopanstvo izgotvi nov pravilnik za vidot, rokot i na~inot na dostavuvawe podatoci za zemjodelsko proizvodstvo i strukturata na zemjodelskite stopanstva. Osven dosega{nite osnovni podatoci, kako {to se fizi~kiot obem na primarnoto proizvodstvo po proizvodi i po grupi proizvodi, }e se a`uriraat i podatoci za proizvodstvenite kapaciteti.

Spored noviot pravilnik na Ministerstvoto, }e se sobiraat i podatoci za proizvodstvenite kapaciteti i resursi vo primarnoto proizvodstvo i akvapura, potoa site evidentirani i registrirani kompanii vo proizvodstvo, prerabotka i trgovija so zemjodelski proizvodi, otkupnite i prerabotuva~kite centri, cenite na zemjodelskite proizvodi, kako i site korisnici na subvencii. Spored noviot pravilnik na Ministerstvoto, ovoj registar }e se vodi i }e se a`urira mese~no, kvartalno, polugodi{no i godi{no.

M

ZEMJODELCITE BARAAT REGRESIRANA CENA ZA NAFTATA emjodelcite na pazarot na golemo vo Strumica vikendov pobaraa regresirana cena na naftata. Spored niv, najnoviot rast na cenata na naftata seriozno } e gi naru{i planovite za esenskata seidba, bidej}i }e se zgolemat proizvodnite tro{oci. Toa e glavnata pri~ina poradi koja baraat od Vladata da se razgleda nivnoto barawe.

“Zgolemenata cena na naftata, koja so najnovoto zgolemuvawe iznesuva 69 denari za litar, vo momentov najmnogu gi zagri`uva zemjodelcite. Finansiski sme iscrpeni da go izdr`ime ova i mnogumina od nas ne }e mo`at ovaa esen da gi zaseat planiranite povr{ini. Apelirame do Vladata da go razgleda na{eto barawe za regresirawe na naftata. Dokolku toa se realizira zna~itelno }e ni se namalat proizvodnite tro{oci”, re~e \or|i \or|iev, pretstavnik na Sojuzot na sindikati na zemjodelcite.

Z

aven kamen-temelenik, no izgradbata ne po~na bidej}i JPSSDP go raskina dogovorot so grade`nata kompanija Mavrovo in`enering, koja treba{e da gi izveduva grade`nite raboti. Sega na tender }e se bara nova grade`na firma, no nema K

O

M

E

R

otstapki od predvideniot rok za po~etok na gradbata vo septemvri. Zgradata }e bide na ~etiri kata so mansarda i deloven prostor za 10 lokali.

Objektot }e ~ini okolu dva milioni evra.

Vo Reonskiot centar vo skopskata naselba Novo Lisi~e C

I

J

A

L

E

N

ve}e po~na izgradba na kompleks od sedum stanbeni zgradi so 350 stanovi i podzemna gara`a, {to e vkupna investicija na JPSSDP od 13 milioni evra. Cenata na ovie stanovi nema da bide povisoka od 850 evra za kvadraten metar, velat od JPSSDP. O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI MERCEDES-BENZ CLS NAJDOBAR VO KATEGORIJATA NADVORE[EN DIZAJN izajn-timot na Mercedes Benc osvoi tri prvi mesta na natprevarot za avtomobilski brendovi 2011 (Automotive Brand Contest 2011), so {to komisijata na ovoj natprevar gi proglasi i za tim na godinata.

Vo istovreme tie go proglasija modelot Mercedes-Benz CLS za najdobar vo kategorijata nadvore{en dizajn, ponesuvaj}i ja nagradata Best of Best. Vo kategorijata za vnatre{nostkoncept nagradata Best of Best ja osvoi mercedesoviot koncept A-Class.

Natprevarot na avtomobilski brendovi 2011 e prv me|unaroden natprevar na avtomobilski brendovi vo delot na dizajnot. Osnovan e od strana na germanskiot sovet za dizajn, koj pak, e formiran od strana na germanskiot Parlament vo 1953 godina.

“Site nie sme po~esteni {to ja primame ovaa nagrada kako priznanie za dosega{nite isklu~itelni napori”, izjavi prof. Vagener. “Site vo na{iot tim rabotat so golema posvetenost, so {to modelite na Mercedes Benc ja zadr`uvaat svojata prepoznatlivost i najvisokite estetski standardi”, izjavi direktorot odgovoren za dizajn vo Mercedes Benc, profesor Gorden Vagener.

D

STRUMI^ANEC ZATAIL DANOK OD 200.000 EVRA pravitelot na no}niot bar Selekt od Strumica za period od dve godini sokril i ne platil danok vo visina od 12 milioni denari. Protiv trieset i ednogodi{niot strumi~anec M.^., SVR Strumica vo petokot podnese krivi~na prijava, so koja se tovari deka storil krivi~no delo dano~no zatajuvawe.

Po napravenata finansiska kontrola, strumi~kata policija utvrdila deka pravnoto lice za periodot od januari 2008 godina do mart 2010 godina pri raboteweto nema plateno danok na dodadena vrednost, personalen danok i danok na dobivka vo vkupen iznos od 12.190.245 denari.

U

STOPANSKA BANKA DODELUVA BESPLATNI BILETI ZA LETNI U@IVAWA topanska banka AD–Skopje ova leto za svoite klienti obezbedi bileti za bazenot Karpo{, `i~arnicata do Vodno, Muzejot na voda vo Ohrid i za mnogu drugi osve`uvawa. Biletite mo`at da se iskoristat vo tri posledovatelni vikendi, po~nuvaj}i od 6. avgust ovaa godina.

Korisnicite edinstveno }e treba da otidat do filijalite na Stopanska banka Mladina, na kejot na Vardar, kaj Jane Sandanski, Vero 2 i filijalite vo Ohrid i da si gi podignat besplatnite bileti.

S

NISKOBUXETNIOT PEGASUS ]E GO POVRZE SKOPJE SO AZIJA I EVROPA iskotarifniot turski avioprevoznik Pegasus od deneska po~nuva da leta na relaciite Skopje-IstanbulSkopje i Skopje-Izmir-Skopje. Cenata na biletot vo eden pravec e 29,99 evra so vklu~eni taksi.

Avionite na Pegasus do Istanbul i nazad }e letaat vo vtornik, vo ~etvrtok i vo nedela, a do Izmir i nazad vo ponedelnik i vo petok. Preku Istanbul kompanijata nudi mo`nost i za site {to patuvaat do aziskite i evropskite destinacii.

“Patnicite koi imaat transfer mo`e da bidat sigurni, zatoa {to Pegasus e poznat kako najto~niot turski avioprevoznik”, pi{uva vo soop{tenieto od Pegasus.

Ovoj niskobuxeten avioprevoznik operira so letovi od Istanbul do 19 doma{ni i 28 me|unarodni destinacii.

Patnicite koi patuvaat od Skopje preku Istanbul mo`e lesno da se povrzat so popularnite destinacii kako {to se Amsterdam, Berlin, Stokholm, Bejrut, Milano, Brisel, Bazel, Kopenhagen, Dizeldorf, Severen Kipar, Rim, Minhen, Pariz, London, [tutgart, Viena i Cirih.

Biletite se dostapni preku avtorizirani agencii i preku stranicata na Pegasus www.flypgs.com.

N

+

8/12/2011

раст

Лотарија на Мак. ТТК Банка Бетон Скопје Макошпед КЈУБИ

+15,47% +9,96% +2,86% +2,76% +2,34%

8/12/2011

РЖ Услуги Гранит Алкалоид Макстил Мак. Телеком

пад

-

-4.76% -0.66% -0.50% -0.42% -0.04%

нова цена

821,00 1.226,00 7.200,00 186,00 350,00

нова цена

210.00 581.00 4,167.00 170.00 505.00

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

NARODNATA BANKA PROGNOZIRA

IZVOZOT ]E PADNE AKO PRODOL@I KRIZATA VO EU Negativnite dvi`ewa na svetskite pazari }e gi namalat cenite na primar-

nite proizvodi, {to isto taka }e vlijae negativno na izvozot, koj vo najgolem procent go so~inuvaat metali MAJA BAJALSKA-GEORGIEVSKA bajalska@kapital.com.mk

akedonskiot izvoz }e padne ako prodol`i dol`ni~kata kriza vo zemjite na Evropskata unija, koi se edni od najgolemite trgovski partneri na Makedonija. Ova go prognozira Narodnata banka po turbulenciite koi izminatata nedela gi do`iveaja stranskite berzi poradi objavata za namaleniot krediten rejting na SAD i intervenciite na Evropskata centralna banka vo ekonomiite na Italija i [panija.

Vo Narodnata banka smetaat deka vo momentov e prisutna visoka neizvesnost na finansiskite pazari vo globalni ramki kako rezultat na namaluvaweto na kreditniot rejting na SAD i o~ekuvawata za prodlabo~uvawe na dol`ni~kata kriza vo EU. Sepak, vo NBM se nadevaat deka }e pomognat merkite koi se prezemaat od instituciite vo SAD i vo EU za stabilizirawe na sostojbite.

“Slu~uvawata bi mo`ele da vlijaat vrz na{ata ekonomija dokolku ne se stabiliziraat pazarite i dojde do zabavuvawe na rastot ili pad na stranskata ekonomska aktivnost. Ova osobeno se odnesuva na evropskite zemji, so ogled na malata direktna povrzanost na na{ata so amerikanskata ekonomija (u~estvo na SAD vo izvozot od 0,7% i 1,6% vo uvozot vo periodot 2006-2010 godina). Toga{ bi mo`ela da se namali stranskata pobaruva~ka za na{i proizvodi, a so toa i na{iot izvoz, {to bi imalo soodvetno vlijanie i vrz celokupnata ekonomska aktivnost”, velat vo Narodnata banka, odgovaraj}i na pra{awata koi “Kapital” im gi postavi za vlijanieto na najnovite svetski ekonomski slu~uvawa vrz doma{nata ekonomija.

Vo NBM predupreduvaat deka i eventu-

M

alnite negativni dvi`ewa na globalnata ekonomija }e predizvikaat pad na cenata na primarnite proizvodi na svetskite pazari.

“Ova isto taka bi imalo negativen odraz vrz na{ata ekonomija preku poniskite izvozni ceni, so ogled na zna~itelnoto u~estvo na primarnite proizvodi (na pr. `elezoto i ~elikot i ostanatite metali) vo vkupniot izvoz”, predupreduvaat od NBM. Ottamu potenciraat deka ponatamo{na neizvesnost i negativni dvi`ewa na finansiskite pazari bi mo`ele da dovedat do promena vo o~ekuvawata i pogolema vozdr`anost od investirawe na globalno nivo, a so toa i do poniski prilivi na kapital od stranstvo vo Makedonija.

ZASEGA NEMA PRITISOK VRZ REFERENTNATA KAMATA Od Narodnata banka velat deka poslednite slu~uvawa vo momentov ne pri~inuvaat pritisok vrz kamatnata

stapka na NBM. “Negativnite dvi`ewa zasega se koncentrirani na finansiskite pazari i s$ u{te ne se prenesuvaat vo realnata ekonomija na globalno nivo. Pritoa, visokata nestabilnost na pazarite poslednite denovi onevozmo`uva donesuvawe kakov bilo zaklu~ok za mo`nite podolgotrajni efekti od krizata. Isto taka, mo`no e merkite koi gi prezemaat stranskite vladi i centralni banki za spravuvawe so krizata da pridonesat za stabilizirawe na finansiskite pazari, a so toa i za spre~uvawe ili ubla`uvawe na mo`niot prenos na negativnite efekti vrz realnata ekonomija”, analiziraat vo NBM. Spored najnovite makroekonomski proekcii na guvernerot na NBM, ekonomskata aktivnost vo evrozonata e najzna~aen nadolen rizik za doma{nata ekonomija.

“NBRM kontinuirano gi sledi najnovite ekonomski i finansiski dvi`ewa na globalno nivo i e podgotvena da reagira dokolku dojde do zasiluvawe na krizata”, velat od bankata.

MAL RIZIK OD PAD NA KREDITIRAWETO Od NBM velat relativno niskata povrzanost na makedonskiot so globalniot bankarski i finansiski sistem uka`uva na mala verojatnost za namaluvawe na kreditiraweto od strana na bankite kako rezultat na dvi`ewata na globalnite finansiski pazari. Vo NBM smetaat deka, generalno, u~estvoto na stranskite izvori na finansirawe (osven kapitalot) e relativno nisko, so~inuvaj}i okolu 10% od vkupnata pasiva na bankarskiot sistem. Odnosno, najgolem del od kreditiraweto od strana na bankite se zasnova vrz doma{ni izvori na finansirawe. Zatoa, rizicite za kreditiraweto se indirektni i povrzani so eventualno zabavuvawe ili pad na doma{nata ekonomija dokolku globalnata kriza se prodlabo~i.

petok - 12.08.2011 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка

3м 4.00%

6м 5.50%

24м 5.00%

36м 7.90%

Шпаркасе банка Охридска банка

4.80% 4.60%

5.60% 4.80%

8.10% 5.00%

8.50% 5.00%

Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

4.00% 4.60% 4.50% 5.00% 5.30%

5.00% 5.50% 5.90% 6.00% 6.50%

8.20% 8.50% 8.00% 9.00% 9.00%

8.30% 9.00% 8.30% 9.50% 9.50%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

3м 2.20% 2.10%

6м 2.70% 2.50%

24м 3.80% 3.60%

36м 4.10% 4.50%

Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2.50% 2.40% 2.70%

3.00% 2.90% 3.00%

3.75% 4.10% 4.20%

4.00% 4.50% 4.70%

Алфа банка Уни банка

2.40% 2.55%

3.00% 3.00%

4.20% 4.50%

4.50% 6.00%

Еуростандард банка

3.50%

4.00%

5.00%

5.50%

Валута

Среден

ЕМУ САД

евро долар

61.5083 42.4903

В.Британија Швајцарија Канада Австралија

фунта франк долар долар

70.2390 58.5849 43.6508 44.3303

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5% 4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

3м

6м

3%

12м

Euribor (EUR)

1.36%

1.54%

1.73%

2.07%

Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

1.3% 0.21% 0.02%

1.5% 0.29% 0.05%

1.7% 0.45% 0.12%

2.1% 0.77% 0.38%

2% 1% 0% 01/10

03/10

05/10

06/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

Држава

Извор: НБРМ

Podatocite se od veb-stranite na bankite. „Kapital” ne snosi odgovornost dokolku tie ne se navreme a`urirani.

1м

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка

камата 4.00% 5.50%

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

26,823,805.74

-13.30%

-15.80%

-21.47%

-13.71%

-18.66%

8/10/2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

43,004,811.95

-12.15%

-13.62%

-16.50%

-10.49%

-20.59%

8/10/2011

Иново Статус Акции

14,832,981.15

-3.91%

-2.37%

-9.31%

-4.68%

0.03%

8/11/2011

КД БРИК

37,293,110.07

-9.55%

-9.92%

-12.40%

-8.34%

-14.45%

8/11/2011

КД Нова ЕУ

21,550,801.47

-12.23%

-17.18%

-22.95%

-15.62%

-18.35%

8/11/2011

КБ Публикум - Балансиран

28,511,850.86

-6.11%

-7.90%

-11.25%

-5.67%

-7.17%

8/11/2011

КБ Публикум - Обврзници

34,090,865.73

0.00%

0.72%

0.00%

0.00%

0.00%

8/11/2011

КБ Публикум Паричен

52,560,802.49

0.27%

0.00%

0.00%

0.00%

0.00%

8/11/2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

PREGLED VESTI

BERZANSKI [OK ZA IDNITE PENZIONERI

PENZISKITE FONDOVI KRIJAT KOLKU IZGUBIJA OD PADOT NA BERZITE

MAPAS i penziskite dru{tva ne ka`uvaat kolku se namali vrednosta na

penziskite fondovi po golemite berzanski padovi, iako upravuvaat so 240 milioni evra pari na gra|anite

MAJA BAJALSKA-GEORGIEVSKA bajalska@kapital.com.mk

irektorite na dvete dru{tva koi upravuvaat so zadol`itelnite penziski fondovi, KB Prv penziski fond i NLB Nov penziski fond, ne ka`uvaat kolku izgubile od vrednosta nivnite portfolija kako rezultat na padot na svetskite berzi. Nitu od Agencijata za supervizija na kapitalno finansiranoto penzisko osiguruvawe (MAPAS) ne gi objavuvaat podatocite za momentalnata vrednost na neto-sredstvata na dvata fondovi i vrednosta na nivnite smetkovodstveni edinici, koja porano redovno se a`urira{e na internet-stranicata na Agencijata na dnevna osnova. Poslednite podatoci za smetkovodstvenite edinici na penziskite fondovi na internet-stranicata na MAPAS (do zatvoraweto na ovoj tekst) se od 27. juli, edna nedela pred da se slu~at golemite berzanski padovi.

Dvata zadol`itelni penziski fondovi zaedno raspolagaat so nad 240 milioni evra kapital i imaat nad 270.000 osigurenici.

“Kapital” se obide da kontaktira so direktorot na MAPAS, Bulent Dervi{i, no toj ne be{e dostapen za komentar.

Od Agencijata ni rekoa da im gi ispratime pra{awata po imejl, no otkako go napravivme toa, dobivme odgovor deka ne

STRUKTURA NA VLO@UVAWA NA PENZISKITE FONDOVI KB PRV PENZISKI FOND 1.60%

D

11,290.30 S&P 500 1,188.11

+1,32%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

se vo mo`nost da ni odgovorat vedna{, tuku toa }e go storele sledniot raboten den.

Pra{uvame zo{to? Zo{to MAPAS i dru{tvata koi upravuvaat so penziskite fondovi gi krijat zagubite? Zo{to podatocite za vrednosta na sredstvata na penziskite fondovi ne se objavuvaat dnevno, a stanuva zbor za privatni fondovi vo koi gra|anite so zakon se obvrzani da ~lenuvaat?

MENAXERITE: RABOTIME DOLGORO^NO, RIZIKOT E PRESMETAN Mira [ekutkovska, direktor na investiciskiot oddel vo NLB Nov penziski fond, priznava deka vrednosta na nivnoto portfolio padnala kako rezultat na padovite na svetskite berzi, no toa bilo vo ramkite na scenarijata koi gi predvidelo dru{tvoto.

“Fakt e deka padot na svetskite

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 6,016.77

+3,78%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 768.19

-0,35%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

N

TELEKOM I T-MOBILE SO NAMALENA DOBIVKA VO PRVOTO POLUGODIE

Stranski investiciski fondovi Pari~ni sredstva

ima indikacii za potrezveno gledawe na rabotite i spored toa, mislam deka trendot na svetskite pazari }e se vra}a nagore”, veli [ekutkovska.

Janko Trenkoski, generalen direktor na KB Prvo penzisko dru{tvo, veli deka politikata na kompanijata mu nalaga da ne komentira dnevni slu~uvawa na pazarite zatoa {to fondot rabotel dolgoro~no.

“Imame politika na dolg rok i vakvite padovi, se normalna rabota, koja e vkalkulirana”, veli Trenkoski.

Vo svojot posleden izve{taj za finansiska stabilnost Narodnata banka predupredi deka se zgolemeni rizicite od investiciite kaj dvata penziski fondovi zatoa {to nivnite plasmani na stranskite pazari se sostojat i od dr`avni obvrznici na dr`avi koi ve}e nekoe vreme se soo~uvaat so dlaboka dol`ni~ka kriza.

akedonski Telekom i T-Mobile gi objavija finansiskite rezultati od prvoto polugodie, spored koi kompaniite ja zadr`ale vode~kata pozicija na pazarot, no gi namalile prihodite i dobivkata na nivo na grupacija.

“Kako rezultat na silnata konkurencija na pazarot i zgolemenata ponuda na mobilnata telefonija, vo prvata polovina od 2011 godina prihodite na nivo na grupacija se namaleni za 9% vo sporedba so istiot period vo 2010 godina. Spored finansiskiot izve{taj, prihodite od mobilna telefonija se namaleni kako rezultat na intenzivnata konkurencija, osobeno vo segmentot na pripejd i delovni korisnici, {to se dol`i na namaluvaweto od 3,2% na bazata na pretplatnici. Od druga strana, kompanijata gi zgolemi prihodite od Internet i digitalna televizija preku internet-protokol (IPTV) za 2,5% vo sporedba so istiot period minatata godina.

Makedonski Telekom bele`i golem rast i razvoj i vo delot na digitalnata televizija i uspea da go zgolemi brojot na IPTV korisnici za 60,4% sporedeno so istiot period za minatata godina. Sive ovie dvi`ewa na stranata na prihodite i tro{ocite rezultiraa so namaluvawe na neto-dobivkata na nivo na grupacija za prvata polovina od 2011 godina za 14,4% vo sporedba so istiot period izminatata godina, {to rezultira{e so neto-dobivka od 2.751.003 iljadi denari.

“I pokraj padot na prihodite od govorni uslugi, sepak, bele`ime zna~itelen rast vo segmentot na Internetot i televizijata. Vo toj kontekst, kako rezultat na na{iot fokus na double i triple play ponudata uspeavme go zgolemime svojot udel na pazarot na {irokopojasen Internet na 59% spored internite podatoci.

M

3,000

3,200

0,01%

2,800

МБИД

120

3,000

116

2,800

112

2,600

108

2,000

2,400

104

1,800

2,200

100

2,600 2,400 2,200

07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11

07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

NASDAQ 100 2,182.01

+0,69%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 53,566.30

+1,97%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5,308.98

SWISS 5,291.18

+2,83% +5,13%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 19,620.00

ИНДЕКСИ РЕГИОН

+1,30%

-1,29%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

-1.94%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 2,031.62

SOFIX 383.79

+2,12%

+1,66%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 674.43

ATHEX 995.20

+2,22%

Дунав осигу.

1,288.00

Развојна банк

2,106.00 Бреза Сунчани Хвар

+0,13%

SASX 10 949.21

Главен индекс на Белградската берза

19.00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 16,839.60

BELEX15 649.98

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-0,20%

49.08%

Doma{ni obvrznici Depoziti vo doma{ni banki Doma{ni akcii Kratkoro~ni doma{ni hartii od vrednost Stranski obvrznici Stranski akcii

berzi vlijae{e, no ne se raboti za zagubi koi bi predizvikale drama. Normalno e deka ako kaj Dau Xons ima korekcija, }e ima i kaj nas.

Toa e potencijalen rizik koj sme go presmetale”, objasnuva [ekutkovska.

Sepak, taa veli deka vo fondot na NLB bile iznenadeni od silata na korekcijata na pazarite po objavuvaweto na informacijata deka e namalen kreditniot rejting na SAD. “Oscilaciite se iznenaduva~ki pogolemi od toa {to go o~ekuvavme. Pazarot ne reagira{e spored fundamentite na kompaniite, tuku spored sentimentot na investitorite.

Iako imavme predviduvawa deka vo vtorata polovina od godinava ekonomijata }e zabavi, mislam deka {tetata od vakvite nagli dvi`ewa e golema. Sega ve}e gledame deka

МБИ10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8,963.72

0.01%

a 28. avgust, Denot na rudarite, rakovodstvoto na radovi{kiot rudnik Bu~im }e ja pu{ti vo upotreba fabrikata za lu`ewe bakar, kako i za proizvodstvo na katoden bakar.

“Re~isi edna godina ja gradime fabrikata, vo koja investiravme 11 milioni evra. Planirame da vrabotime okolu 60 lu|e. Spored prvi~nite procenki, planirame godi{no da proizveduvame okolu 2.500 toni bakar, koj celosno }e bide namenet za izvoz. Ve}e imame i sklu~eno dogovori za izvoz”, veli Nikolaj~o Nikolov, zamenik-generalen direktor vo Bu~im.

Od Bu~im ve}e gi pravat detalnite geolo{ki istra`uvawa na lokalitetot Borov dol kaj Radovi{. Pokraj Borov dol, Bu~im dobi i koncesija za istra`uvawe na lokalitetot Kadiica kaj Peh~evo. Dvegodi{nite istra`uvawa treba da poka`at dali }e niknat rudarski okna za iskopuvawe bakarna ruda. So mo`noto otvorawe na dve novi rudni nao|ali{ta vekot na rabota na radovi{ki Bu~im }e se zgolemi za 20 godini. Dvete koncesii Bu~im go ~inele 200.000 evra, no Nikolov dodava deka ovaa investicija e nesporedliva so pridobivkite koi gi o~ekuvaat dokolku otkrijat novi nao|ali{ta na bakarna ruda.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, petok - 12.08.2011

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

+4,02%

7.16% 2.84%

0

3.38%

Doma{ni obvrznici Depoziti vo doma{ni banki Doma{ni akcii Kratkoro~ni doma{ni hartii od vrednost Stranski investiciski fondovi Stranski obvrznici Stranski akcii Pari~ni sredstva

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3,213.95

7.07%

BU^IM OTVORA FABRIKA ZA KATODEN BAKAR

26.52%

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

+1,32%

2.31% 56.53%

20.34%

-0,01% +0,03% -0,01%

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

0.01% 1.60%

3.53%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

2.84%

NLB NOV PENZISKI FOND

13.86%

3.89%

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2,378.35 МБИД 2,452.37 ОМБ 117.92

0.00%

11

32.11

Истрабенз

2,990.00 Елмо

2,300.00

+10,94%

-10.38%

Прогрес

55.00

+10.00% -10.10%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА Житњак

+17.26%

Јадран

-17.49%

+17.36%

143.99

-19.22%

20.00

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

+10,29% -34.29%

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

87,06$/барел BRENT

108,88$/барел

ЗЛАТО 1738.80$/унца СРЕБРО 38.41$/унца БАКАР 8875.25$/унца

ПЧЕНКА 702.00$/бушел

Сава -Ре

+5.41%

ПЧЕНИЦА 730,00/бушел

Хелиос

-7.87%

КАФЕ 2.41$/бушел

6,600.00 350.10

07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11

+1,56% +0,80%

-0,17% 293,070$/галон +1.09%

ПРИРОДЕН ГАС

4.10$/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

+1,95%

Универзал бан

3,550.00

0,01%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ОМБ

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

МЕТАЛИ

-0,73% -0,68% +0,6%

НИКЕЛ 21,775.00 АЛУМИНИУМ

2412.50$/унца ЧЕЛИК 585.00$/унца

+2,6% +0.4% /

СУРОВИНИ

+3,73% +1,85% +0,00%

+0,24% ШЕЌЕР +3,45% 27.25 СОЈА 1334.00$/бушел +2,87% КАКАО 2893.000 $/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Balkan / Biznis / Politika

12

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

DOBIVKATA NA MERKATOR PORASNA 30%, NA KONZUM 15% VO PRVOTO POLUGODIE ako oficijalnite rezultati za polugodi{noto rabotewe na slovene~ki Merkator }e bidat objaveni na 24. avgust, spored julskite prognozi na analiti~arite, ovaa grupacija }e ima porast na prihodite od 6,38% vo odnos na istiot period minatata godina. Tie se o~ekuva da stignat do 1,42 milijardi evra.

Kako {to prognoziraat analiti~arite vo investiciskata ku}a Alta invest za slovene~kiot vesnik “Finance”, dobivkata na Merkator za prvite {est meseci }e iznesuva 23 milioni evra (ili 168 milioni kuni), {to pretstavuva rast od duri 30%.

Spored podatocite za prvoto polugodie, hrvatskiot trgovski sinxir

I

Konzum, koj e del od Agrokor, vo Hrvatska ostvari prihodi od proda`bata od 6,11 milijardi kuni, {to e za 8% pove}e vo odnos na istiot period minatata godina, a dobivkata porasna za 15% i iznesuva 30,6 milioni kuni.

Iako poradi nedostapnosta na kompletni podatoci e nevozmo`no da se napravi precizna sporedba na momentalnoto rabotewe na dvata najgolemi sinxiri vo regionot (kaj Merkator se raboti za prognozi i konsolidirani podatoci, dodeka kaj Konzum stanuva zbor samo za raboteweto za Hrvatska), brojkite sepak se interesni, so ogled na toa deka s$ u{te ne e isklu~eno spojuvawe ili prezemawe me|u dvete kompanii.

Gledano konsolidirano, prihodite od maloproda`bata i golemoproda`bata na Agrokor, spored oficijalnite podatoci, vo 2010 godina iznesuvaa re~isi 2,8 milijardi evra, a vkupno na celiot koncern okolu 3,6 milijardi evra.

So ogled na toa deka Konzum vo Hrvatska ostvaruva promet od okolu 12,6 milijardi kuni, toa zna~i deka prometot na trgovija vo regionot ({to glavno se odnesuva na Bosna i Hercegovina i Srbija) iznesuva okolu milijarda evra.

Iako prognozite na analiti~arite poka`uvaat duri 30% rast na dobivkata na Merkator, {to e dvojno pove}e od rastot na Konzum, ~ij profit porasna za 15% vo odnos na minatata godina, sepak, kompanijata na Agrokor e podobra vo odnos na rastot na prihodite.

Vo letnite meseci Konzum ima u{te podobar rezultat, a vo juni prihodite od proda`bata bele`at rast od 9% vo odnos na prethodnata godina.

Ivica Todori}, sopstvenikot na Agrokor, na po~etokot na juli izjavi deka o~ekuva prihodite na koncernot vo 2011 godina da porasnat 10%, so {to }e nadminat 30 milijardi kuni.

FRANCUZI ]E GRADAT METRO VO SRBIJA

DO KRAJOT NA 2016 BELGRAD ]E DOBIE METRO Pretstavnici na gradot Belgrad i na francuskata kompanija Alstom postignaa dogovor za izgradba na prvata linija na belgradskoto metro VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

lavniot grad na Srbija do krajot na 2016 godina }e dobie metro. Pretstavnici na Belgrad i na francuskata kompanija Alstom minatata nedela postignaa na~elen dogovor za izgradba na podzemna `eleznica. So dogovorot e predvideno planot za izgradba da bide gotov do septemvri 2013 godina, a kon sredinata na godinata da po~nat grade`nite raboti, objavi srpskiot vesnik “Blic”.

Francija na Srbija & ponudi donacija od tri milioni evra za izgradba na metroto, a ja uslovi so toa Belgrad da kupi vozovi od Alstom. Srbija toa ne go prifa} a, iako e zainteresirana za nabavka na podzemnata `eleznica od Alstom zatoa {to ovaa kompanija e edna od najgolemite za proizvodstvo na ovoj vid soobra}ajni sredstva. Francija bara Srbija da go obezbedi ostatokot od parite za izgradba na `eleznicata, no Belgrad bara pomo{ od Francija. Se {pekulira deka e mo`no Francija da obezbedi 500 milioni evra povolni krediti za ovaa namena, so kamatni stapki kakvi {to nudat

G

bankite za razvoj.

Del od parite }e bide iskoristeni za grade`ni raboti. Dokolku s$ se odviva spored planot, Belgrad prvoto metro }e go dobie kon krajot na 2016 ili po~etokot na 2017 godina. Pretstavnicite na Belgrad i na Alstom minatata nedela na~elno postignaa dogovor za izgradba na prvata linija na metroto, od ulica Ustani~ka do Tvorni~ka vo Zemun. Na sostanokot se zboruvalo za toa deka sleden ~ekor, po studijata, bi bilo obezbeduvawe sredstva i izbor na izveduva~ot na rabotite. Se procenuva deka za izgradbata na linijata bi bile potrebni tri do tri ipol godini.

Za toa prvo e potrebna ratifikacija na me|udr`avniot dogovor me|u Srbija i Francija, {to treba da se slu~i vo septemvri.

Spored informaciite na “Blic”, po cela godina pregovori premierot na Francija, Fransoa Fijon, mu ispratil dopis na srpskiot premier, Mirko Cvetkovi}, vo koj, me|u drugoto, pi{uva deka Francija ima `elba da obezbedi 500 milioni evra za realizacija za proektot “Metro”. Kamatite koi bi gi pla} K

O

M

E

Za zavr{uvawe na izgradbata na prvata linija od metroto potrebni se 3,5 godini, poka`uvaat procenkite na Alstom

500

METRO SO POLN KAPACITET Gradot Belgrad vo 2010 godina usvoi dokument “Belgradsko metro osnova za izbor na re{enie”, koj gi definira{e osnovnite barawa na gradot pri izgradbata na metroto, a go opi{uva kako metro so poln kapacitet. Kako i vo ostanatite evropski gradovi, metroto } e bide potpolno nezavisno, a kade {to e vozmo`no }e se dvi`i i nad zemja, so ogled na toa deka nadzemnoto e tri pati poevtino od podzemnoto. Vo centarot na Belgrad }e pominuva pod zemja, a negovite trasi }e bidat povrzani i so ostanatite vidovi prevoz, vklu~uvaj} i ja i gradskata `eleznica.

milioni evra pomo{ bara Srbija od Francija za izgradba na belgradskoto metro

ala Srbija, odnosno gradot Belgrad bi bile visoki kako tie na EIB ili na EBRD, na {to Belgrad celo vreme insistira{e.

Studijata za prvata linija koja treba da ja izrabotat Francuzite prakti~ki zna~i deka celata dokumentacija }e bide uredena: idejniot proekt, studiite za izvodlivost, za{tita na `ivotnata sredina, isplatlivosta, merewata, kalkulaciite itn. Francuzite treba da predlo`at dve re{enija za prvite linii, dve R

C

I

J

A

L

N

I

O

varijanti za tro{ocite za izgradba i dve za prihodite od eksploatacija na toj prevoz. Studijata }e poka`e i kako treba da izgleda linijata, vo koja nasoka }e se dvi`i, kako }e se preminuva kon Nov Belgrad, so koj kapacitet }e bide i kolku stanici }e ima.

Prvata linija na metroto, od G

L

A

S

Intenzivni letni kursevi po deloven angliski jazik „ISKORISTETE GO LETOTO – NAUЧETE ANGLISKI JAZIK!” Juni- septemvri 2011 godina Sala 53 na IV kat Stopanska komora na Makedonija so Centarot za stranski jazici “Sunrise” Ovoj intenziven kurs }e opfati temi od oblasta na marketing i proda`ba, menaxment i finansiski menaxment, ~ove~ki resursi, odnosi so javnosta, brendirawe, biznis-planirawe i sl.

Obukata }e ja sprovede: Men~e Grozdanova, STEPENI: diplomiran profesor po angliski jazik.

1. Elementary Nastavata }e trae vkupno 36 ~asa/45 minuti ~as, eden 2. Pre-Intermediate mesec, vo blok-~asovi, tri pati nedelno (ponedelnik, sre- 3. Intermediate da i petok), od 14-16.30 ~asot.

4. Upper-intermediate Maksimalen broj vo edna grupa e 8 slu{ateli.

Site u~esnici koi }e go polo`at zavr{niot test }e se steknat so sertifikat za uspe{no zavr{eno nivo.

Cena na eden stepen: 5.900,00 denari +DDV. Vo cenata e vklu~en i originalen u~ebnik od programata Oxford. Za pove}e u~esnici od ista kompanija sleduva popust.

KONTAKT : ELIZABETA ANDRIEVSKA-EFTIMOVA Tel: ++ 389 2 3244074 Faks:++ 389 2 3244088 Call Centar : (02) 15015 E-adresa: beti@mchamber.mk

ANITA MITREVSKA tel: 02 32 44 057 faks: 02 32 44 088 e-mail: anita.mitrevska@mchamber.mk

I

Ustani~ka do Trgova~ka ulica, }e bide dolga 15 kilometri. Se procenuva deka gradot treba da ima najmalku tri linii. Vtorata bi se vkrstuvala so prvata kaj Pravniot fakultet i bi se dvi`ela od Karaburma do Vidikovec, a tretata preku Ada bi se spojuvala so Nov Belgrad.

Svet / Biznis / Politika

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

13

SVET

0-24

...STRA[NO ZLODELO

...PREVENCIJA

...POVTORNO ODBIENA

Monstrum vo Ungarija zakopuval `ivi lu|e

Fuku{ima }e se pokrie so {ator

Sudot ne ja osloboduva Luka{enko

ngarskata policija go uapsi monstrumot koj zakopuval okiskiot operator TEPKO, koj upravuva so nuklearnata U `ivi lu|e vo {uma na jugot od Budimpe{ta i gi ograbu- Tcentrala Fuku{ima, koja be{e pogodena od cunamito i val nivnite bankarski smetki. Se {pekulira deka ubiecot e zemjotresot, e vo proces na izrabotka na ogromen {ator so Makedonec i del od srpskite tigri na po~inatiot Arkan.

Apelacioniot sud vo Kiev povtorno go otfrli baraweto za osloboduvawe na biv{ata ukrainska premierka Julija Timo{enko. Nejze & be{e odreden pritvor pred edna nedela, pod obvinenie za zloupotreba na slu`bena polo`ba.

koj }e se pokrie eden od najte{ko pogodenite reaktori.

SPASUVAWE NA IZVOZNO ORIENTIRANATA EKONOMIJA

[VAJCARIJA GO “LADI” FRANKOT

[vajcarskata centralna banka najavi “dopolnitelni merki” protiv (pre)silniot frank koj ja zagrozuva ekonomijata, posebno izvozot. Analiti~arite o~ekuvaat ovaa postapka da gi “oladi” pazarite VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

vajcarskata centralna banka ja razgleduva mo`nosta za privremeno povrzuvawe na frankot so evroto.

Ova e samo edna od nizata merki koi se planiraat za namaluvawe na vrednosta na {vajcarskata valuta, koja e s$ pogolema zakana za ekonomijata na [vajcarija.

Zatoa, {vajcarskata centralna banka najavi “dopolnitelni merki” protiv (pre)silniot frank, a za po~etok naredi zgolemuvawe na bankarskite rezervi na komercijalnite banki od 80 na 120 milijardi franci. Analiti~arite smetaat deka so ovaa postapka ovaa nedela treba da se “oladat” pazarite.

“Situacijata stanuva dramati~na.

Rastot na svetskite ekonomii zabavuva poradi aktuelnite slu~uvawa vo SAD i vo evrozonata, {to isto taka vlijae na {vajcarskata ekonomija, a koga na toa }e se dodade i silniot frank, situacijata stanuva jasna”, naglasi viceguvernerot na Centralnata banka na [vajcarija, Tomas Jordan, uka`uvaj}i na nagloto dvi`ewe na kursot i izrazenoto begstvo na investitorite od sigurnite sredstva, kako {to e frankot.

Toj vo intervju za ciri{kiot vesnik “Tagezanciger” (Tagesanzeiger) minatata nedela naglasi deka posledovatelnoto jaknewe na frankot

[

SILNIOT FRANK JA BILDA I NEVRABOTENOSTA Nevrabotenosta vo [vajcarija }e porasne dokolku doma{nata valuta ne se spu{ti na nivoto {to be{e aktuelno na po~etokot na juli, soop{ti lokalnoto ministerstvo za ekonomija.

“Duri i pri scenario na zgolemeni ekonomski aktivnosti i kurs od 1,20 do 1,30 franci za evro, Oddelot za sobirawe podatoci i predviduvawe vo Ministerstvoto za ekonomija o~ekuva stapkata na nevrabotenost naesen da se zgolemi”, se veli vo soop{tenieto. [vajcarskiot frank minatata nedela dostigna rekordno nivo vo odnos na dolarot i evroto poradi zgolemenite stravuvawa deka razvienite ekonomii nema da bidat vo mo`nost da gi servisiraat dolgovite.

Centralnata banka na [vajcarija proceni deka vo tekot na izminatata nedela frankot bil silno precenet, {to seriozno ja zagrozuva izvozno orientiranata ekonomija. bara{e odgovor od Centralnata banka na [vajcarija poradi zgolemena ponuda na franci na pazarot.

“Za mnogu kratko vreme imame silno K

O

M

E

31%

zgolemuvawe na likvidnosta, pa povtorno }e ja zgolemime vo golema mera”, najavi Jordan i istakna deka ne se isklu~uva mo`nosta za privremeno vrzuvawe na frankot so evroto.

“Zna~itelno zgolemenoto begstvo od rizik na svetskite finansiski pazari poslednata nedela dopolnitelno go vlo{i problemot na precenetost na {vajcarskiot frank”, soop{ti vo posledniot izve{taj Centralnata banka na [vajcarija.

R

C

I

J

A

L

N

I

O

minatata godina zajakna frankot vo odnos na evroto

“Toa za [vajcarija voop{to ne pretstavuva mal problem, bidej}i golemata precenetost na frankot pretstavuva opasnost za ekonomskiot razvoj na [vajcarija i go zgolG

L

A

S

emuva rizikot za stabilnost na cenite”, predupredi toj.

Za potsetuvawe, frankot minatata godina zajakna za 31% vo odnos na evroto, odr`uvaj}i go stravot na investitorite od eskalacija na dol`ni~kata kriza vo evrozonata.

Minatata nedela [vajcarskata narodna banka pu{ti vo optek pove}e franci. Odlukata na bankata dojde po vonredniot sostanok na {vajcarskata Vlada posveten na rastot na frankot vo odnos na evroto i amerikanskiot dolar, koga be{e najavena i “energi~na intervencija”.

Na sednicata na Vladata pretsedatelot na Centralnata banka na [vajcarija, Filip Hildebrand, naglasi deka situacijata so frankot e alarmantna i deka {vajcarskata ekonomija }e po~uvstvuva negativni posledici ako frankot prodol`i da jakne.

Glavniot ekonomist na germanskata Komercbanka, Ulriht Lauhtman, tvrdi deka o~igledno [vajcarcite }e mora u{te edna{ da interveniraat na devizniot pazar. “Ni{to ne nosi objavata za nova mo`nost za intervencija na devizniot pazar ako ne se intervenira pravilno”, smeta Lauhtman.

I

Od 31.10 do 5.11.2011 godina vo Havana “FIHAV EXPOCUBA 2011” I DELOVNI SREDBI ME\U MAKEDONSKI I KUBANSKI KOMPANII Vo peridot od 31 oktomvri do 5 noemvri 2011 godina, vo Havana, Kuba, }e se odr`i 29. Me|unaroden saem na stoki za {iroka potro{uva~ka “FIHAV EXPOCUBA 2011”.

Za vreme na saemskata manifestacija, Stopanskata komora na Makedonija, vo sorabotka so Ambasadata na Kuba, so sedi{te vo Sofija, }e organizira bilateralni delovni sredbi na makedonskite posetiteli so kubanskite izlaga~i.

Stopanskata komora na Makedonija, kako ovlasten nacionalen koordinator, organizira poseta na makedonski kompanii na “FIHAV EXPOCUBA 2011” so organiziran avionski prevoz i hotelsko smestuvawe, besplaten vlez na Saemot, kako i posreduvawe pri izdavawe vizi za Kuba.

Va{iot inicijalen interes za poseta na Saemot, Ve molime, da go najavite najdocna do 23 avgust 2011 godina.

Kontakt: Vlatko Stojanovski Tel: 3244 004 faks: 3244 088 vlatko@mchamber.mk

Venera Andrievska Tel: 3244 037; faks 3244 088 venera@mchamber.mk

14

Feqton

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI

P Po~ituvani ~itateli, “Kapital” po~na nov feqton: “Umetnosta na strategijata na Aleksandar Makedonski”. Vo sorabotka so izdava~kata ku}a Ikona vi go pretstavuvame fantasti~niot bestM sseler na Parta Bose, Indiec koj `ivee i raboti na relacija London-Boston. Po dolgogodi{no istra`uvawe i prou~uvawe na `ivotot i vojskovodskata kariera na Aleksandar Makedonski, Bose i uuspeal da sogleda kako strategiskoto razmisluvawe i liderstvoto na najgolemiot imperator vo istorijata mo`e da se iskoristat za osvojuvawe na svetot na politikata i biznisot denes. i Aleksandar k vo ateljeto a na Apeles od Kos, delo od 1792 godina. Se ~uva vo ruskiot muzej Ermita`

GRCIJA PRA]A AMBASADORI ZA POMIRUVAWE SO MAKEDONIJA a napravime kratok pregled na tretoto poglavje od bestselerot “Umetnosta na strategijata na Aleksandar Makedonski” na Parta Bose, koe zavr{i so krunisuvaweto na Aleksandar. Da vidime koi strategii gi upotrebi vladetelot na svetot za da stigne do tronot: 1. Minimizirawe na dvosmislenosta i neizvesnosta I pokraj brojnite potencijalni kandidati za prestolot na Makedonija i zakanite kon Makedonija odvnatre i odnadvor, Aleksandar storil s$ {to bilo mo`no za da sozdade vpe~atok deka rabotite se odvivaat voobi~aeno.

2. Nazna~uvawe na vidlivi lideri kako upravuva~i so preodniot proces Iako bil aktiven vo zatkulisnite igri, toj gi povikal Antipatar i

D

Parmenion da upravuvaat so preodniot proces. Na sekogo nadvor od yidinite na palatata mu bilo jasno deka so toj proces upravuvaat dvajcata lu|e koi Makedoncite najmnogu gi po~ituvale.

3. Jasna podelba na ulogite Kako {to Antipatar i Parmenion dobile - i ispolnile - jasni ulogi vo preodniot proces, isto bilo jasno i koj e {efot. Stapuvaweto na Elizabeta I na tronot na Anglija, prezemaweto na mestoto glaven izvr{en rakovoditel (CEO) na Washington Post od strana na Ketrin Greem i primopredavaweto na mestoto CEO na General Electric od Vel~ na Imelt se izvonredni primeri za lu|e koi jasno gi odigrale ulogite vo preodniot proces.

4. Transparentnost na procesot na nasleduvawe Aleksandar obezbedil procesot na nasleduvawe da bide trans-

Statua na Demosten vo Luvr

parenten za sekogo, za da nema {pekulacii deka stanuva zbor za zatkulisna, kremqska intriga za osiguruvawe na prestolot.

Neodamne{niot transparenten proces na nasleduvawe vo General Electric obezbedi lesen transfer, dodeka prethodniot, neproyiren proces natera mnogu vi{i menaxeri da si zaminat od General Electric.

5. Vedna{ postavete go tonot na va{eto vladeewe Vo site slu~ai na uspe{ni tranzicii zabele`uvame deka liderot ne odlaga pri poka`uvaweto na novata vizija ili celite na negovoto vladeewe. Toa ne e slu~aj samo so Aleksandar Veliki, uspe{nite vladeewa na Elizabeta I i na Ketrin Greem imaat vrska so postavuvaweto na tonot na upravuvaweto vedna{ otkako ja prezele vrvnata pozicija.

Ottuka po~nuva ~etvrtoto poglavje

Demosten gi prekolnuval Atiwanite da se pobunat protiv Makedoncite. Otkako po~inal Filip toj nakiten so venci paradiral dol` ulicite na Atina. Negovite govori protiv Makedonija “navistina bile ~e{awe na krastite”. Negoviot arsenal od pogrdni zborovi ovojpat bil upaten kon Aleksandar.

vo koe glavna tema e tonot na vladeeweto na Aleksandar.

ANTIMAKEDONSKOTO RASPOLO@ENIE VO GRCIJA Makedonija, koja Aleksandar ja nasledil od negoviot tatko, bila mnogu pogolema od taa {to Filip ja nasledil od negoviot brat Perdika. Sekoja od pogolemite gr~ki polisi - osven Sparta bila pod vlast ili pod direktno vlijanie na Makedonija. No, nitu edna polisa ne sakala da bide pod vlasta na Makedonija. Koga gi slu{nale vestite za smrtta na Filip re~isi site sakale da se otcepat. Zgora na toa, nekolku negr~ki gra|ani od severot, kako Ilirite, Trakijcite, Tribalite i Pajoncite, koi `iveele vo dene{ni Albanija, Bugarija i Romanija, odlu~ile da go otfrlat makedonskiot “jarem”. Vo Tesalija, vedna{ na jug od Makedonija, kade {to gra|anite se smetale za bliski

Po zazemaweto na Teba, grafika od 17 vek

srodnici na Makedoncite, vo preden plan do{lo edno antimakedonsko dvi`ewe. Tesalijcite, so ~ija kowica Aleksandar zapovedal kaj Heroneja, razmisluvale dali treba da “dezertiraat”.

Antimakedonskoto raspolo`enie vo Atina bilo u{te pove}e pogrdno vo tonot i vo sodr`inata. Otkako po~inal Filip, Demosten nakiten so venci paradiral dol` ulicite na Atina. Negovite govori protiv Makedonija - da ja koristime frazata edna{ pripi{ana na pretsedatelot Ri~ard Nikson - “navistina bile ~e{awe na krastite”. Negoviot arsenal od pogrdni zborovi, sega upaten kon Aleksandar, gi prekolnuval Atiwanite da se pobunat protiv Makedoncite. Na krajot na krai{tata, im velel, kakva zakana mo`e da im pretstavuva eden 20-godi{en golobrad vladetel? Ubedeni - ili podobro ka`ano, predupredeni

Koga Grcite go videle napreduvaweto na Aleksandar na ~elo na makedonskata i tesaliskata kowica, Amfiktionskiot sovet potkleknal i go izbral za hegemon, dodeluvaj}i mu ja istata titula koja mu ja dale i na negoviot tatko

15

Feqton

KAPITAL / 15.08.2011 / PONEDELNIK

Koga po~nalo vladeeweto na Aleksandar sekoja od pogolemite gr~ki polisi bila

pod vlast ili pod direktno vlijanie na Makedonija. No, bidej}i nitu edna polisa ne sakala da bide pod ovaa vlast, koga gi slu{nale vestite za smrtta na Filip re~isi site sakale da se otcepat. No, odlu~nosta na Aleksandar bila tolku golema, a lojalnosta kon nego bila tolku dlaboka, {to najgolem del od trite iljadi kowanici uspeale da go zazemat najsvetiot od site premini kon centralna Grcija, {to zna~elo pove}e otkolku simboli~na pobeda

P

ARTA BOSE e marketingdirektor na Allen&Overy, edna od najgolemite i najistaknati pravni firmi na svetot, so sedi{te vo London. Do mart 2003 godina, Parta be{e partner i glaven rakovoditel za marketing vo Monitor Group, me|unarodna strategisko sovetodavna firma so pretstavni{tva vo 25 zemji {irum svetot. Toj be{e ~len na kancelarijata na pretsedava~ot so firmata i rabote{e vo sedi{teto na Monitor vo Kejmbrix, Masa~usets. Pred da se pridru`i na Monitor, Parta be{e partner i direktor za komunikacii vo McKinsey&Company i rabote{e vo Londonskoto biro na taa kompanija.

Parta be{e i glaven urednik na McKinsey Quarterly.

Ima diploma po in`enering od Univerzitetot vo Baroda, Indija, magisterska titula od novinarskoto u~ili{te pri Univerzitetot Kolumbija i po biznis-administracija od Sloun, u~ili{te za menaxment pri Institutot za tehnologija od Masa~usets.

Toj be{e korisnik na The India Abroad stipendija na Univerzitetot Kolumbija i na stipendijata od Sloan Management Review. Dodeka be{e vo Sloun be{e urednik vo Sloan Management Review. @ivee vo Boston i vo London. Koga ne se razonoduva so svoite deca po trevnicite ili na igrali{teto za fudbal, u`iva da igra tenis, da prebaruva po antikvarnici ili da gi gleda natprevarite na fudbalskiot klub Чelzi vo angliskata Premier liga.

- od rasplakanite banalnosti i nepodnoslivata politi~ka retorika na Demosten, Atinskoto sobranie soop{tilo deka Atina sega bila oslobodena od makedonskata vlast i deka povtorno }e ja gradi svojata vojska i mornarica za da bide veli~estvena kako nekoga{. Stavovite na Demosten, duri i otkako toj i Atina do`iveale poni`uva~ki poraz kaj Heroneja, samo poka`ale deka mo`e da se potro{i celiot `ivoten vek vo nekakva intelektualna trka, a sepak, da se dava vpe~atok na preteruvawe.

Tebancite isto taka go zele predvid otfrluvaweto na makedonskata vlast. Mo}nite Tebanci, koi ja izgubija bitkata kaj Heroneja i vidoa kako se raspa|a vojskata na nivniot sojuznik Atina, ve}e po~nale da podigaat i da obu~uvaat druga vojska. Demosten oti{ol vo Teba i uporno gi molel {to pobrzo da dignat vojska i {to e mo`no pobrzo da se oddelat od Makedonija.

SLI^NOST SO PO^ETOKOT NA LINKOLN I RUZVELT Te{ko deka nekoga{ vo istorijata izbuvnal takov mete` vo prvite nekolku dena od prezemaweto na liderskoto mesto. Dva slu~ai od istorijata mo`ebi se blisku do nezgodite so koi Aleksandar se soo~il vo prvite nekolku dena od prezemaweto na prestolot. Toa se: denot koga Frenklin Delano Ruzvelt bil inauguriran za 32 pretsedatel na SAD, 4. mart 1933 godina i inauguracijata na Abraham Linkoln to~no 72 godini pred taa na Ruzvelt. Koga Ruzvelt bil inauguriran eden od ~etiri `iteli na SAD bil nevraboten. Bankarskiot sistem se teteravel na rabot od kolaps - pove}e od pet iljadi banki prestanale so rabota po padot na berzata vo 1929 godina.

A pove}eto amerikanski semejstva ne znaele dali }e imaat ne{to za jadewe, voop{to.

Vo slu~ajot na Linkoln samo {est

Moneta so likot na Aleksandar

SPECIJALISTI ZA DELOVNA LITERATURA Izdava~ka ku}a Ikona postoi ~etiri godini, so izdava~ka politika posebno fokusirana na oblasta na delovnata literatura. Vo tekot na ovoj period se izdadeni pove}e od 30 naslovi, koi na nekoj na~in ostavile golemo vlijanie vrz teoretskite i prakti~nite aspekti na menaxmentot, a nekoi od niv se neodminlivo ~etivo za sekoj {to raboti vo ovaa sfera:

Otkako Aleksandar go osvoil Termopili, najsvetiot od site premini kon centralna Grcija, se upatil pred portite na Atina i Teba. Predavaj}i se, Grcite bezuslovno ja prifatile negovata vlast. Monetite so likot na makedonskiot kral, {to pretstavuva simbol na toa ~ija e vlasta, cirkulirale duri 250 godini po negovata smrt. nedeli po negovata izborna pobeda na 6. noemvri 1860 godina, so {to stanal 16-ot pretsedatel na SAD, Ju`na Karolina odlu~ila da se otcepi od Unijata. A vo narednite {est nedeli toa go storile i Alabama, Florida, Xorxija, Luizijana, Misisipi i Teksas. Eden mesec pred inauguracijata na Linkoln, na 4. fevruari, site federalni zgradi, tvrdini i skladi{ta so oru`je na Jugot bile okupirani od secesionistite. Tie vo Montgomeri, Alabama vospostavile i preodna vlast, nare~ena Konfederativni dr`avi na Amerika. Prv nivni pretsedatel bil Xeferson Dejvis.

Linkoln ja prezel dol`nosta pretsedatel na 12. april 1861 godina.

Toj vo svoeto inaugurativno obra}awe vetil deka }e stori s$ za “zadr`uvawe, zazemawe i vladeewe� na site federalni ustanovi na Jugot. No, pet nedeli podocna silite na Konfederacijata otvorile ogan vrz petoagolnoto utvrduvawe Fort Samter vo ^arlston Harbor, Ju`na Karolina, zakanuvaj}i se deka }e go napravat parampar~e.

Iako nemalo ~ove~ki `rtvi, ovaa vovedna 34-~asovna salva vrz Fort Samter go ozna~ila po~etokot na Gra|anskata vojna, vo koja mnogu `ivoti }e bidat izgubeni. Linkoln i Ruzvelt mo`ele da se posvetat na itnite, sekojdnevnite, kratkoro~nite raboti. No, namesto toa, odlu~ile da se fokusiraat na na~inot kako da se postignat nivnite dolgoro~ni celi.

KAKO POSTAPI ALEKSANDAR Da se vratime nazad vo Makedonija 2.200 godini pred Linkoln i re~isi 2.300 godini pred Ruzvelt. Postoel ogromen pritisok 20-godi{niot Aleksandar da go prilagodi odnesuvaweto na novonastanatata situacija. Nekolku postari sovetnici mu rekle da im dozvoli na naciite okolu Makedonija da se ottrgnat od makedonskata kontrola kako na~in da sklu~i mir so niv. Tie mu sugerirale deka e poumno da ja obezbedi Makedonija taka {to }e se osigura deka site blagorodnici mu se lojalni, namesto da se gri`i za neodamna pokorenite nacii nadvor od Makedonija.

Od druga strana, Aleksandar re{il da se fokusira na tie prioriteti koi bi ja obezbedile dolgoro~nata stabilnost na Makedonija i bi mu pomognale da ja ostvari negovata cel za pokoruvawe na Persija i osvojuvawe na svetot, a ne fokusirawe na kratkoro~nite imperativi za iznao|awe mir so sosedite.

Genijalnosta - napi{a X. F. S. Fuler - mo`e da bide zagado~na.

Taa ne e proizvod na inteligencijata, u~eweto, disciplinata ili obukata, ako e poinaku, Demosten }e be{e genij. Taa poprvin e intuitivno i spontano poka`uvawe na opredelena mo}, koja{to rasuduvaweto nikoga{ ne mo`e da ja razbere. Vo soglasnost so neiska`livata priroda na akciite inspirirani od genijalnosta, Aleksandar, na ~elo na celiot makedonski kowi~ki kontingent od 3.000 lu|e, odjaval kon Tesalija.

Toj go odbral krajbre`niot pat dol` Egejskoto More, pa zatoa moral da mine preku preminot Tempe. Zad ovoj premin se protegal edinstveniot pat preku planinata Osa, koja treba da se pomine za da se vleze vo Tesalija.

Tesaliskite stare{ini se sretnale so Aleksandar nadvor od preminot. Od nego pobarale da po~eka, bidej}i tesaliskite lideri razmisluvale dali da gi prekinat vrskite so Makedonija. Izvesen broj tesaliska te{ka kowica se postavila na i okolu preminot.

No, pove}eto od niv ~ekale vo zadninata, na planinskiot pat, podgotveni da napadnat ako za toa ima potreba.

Aleksandar soprel nadvor od preminot. No, srede no}ta, koga patot i planinata potonale vo mrak, trupite na Aleksandar po~nale da se ka~uvaat po karpestite padini za da go obikolat preminot. Edno malo nevnimanie so rakata ili so nogata mo`elo da gi prati udolu kon karpestite formacii koi bile formirani od branovite na Egejskoto More koga se sudirale so planinskata padina. Nikoj prethodno ne ja sovladal planinata. No, odlu~nosta na Aleksandar bila tolku golema, a lojalnosta kon nego bila tolku dlaboka {to najgolem del od trite iljadi kowanici uspeale vo podvigot (nekoi bile ostaveni nazad za da go odvratat vnimanieto na Tesalijcite).

Koga zazorilo tesaliskata kowica sfatila deka & e prese~en patot kon Tesalija i deka e okru`ena.

Tie mu se predale na Aleksandar.

Toj, sakaj}i da ja pridobie nivnata lojalnost, koja mu trebala za negovite idni osvoju-

vawa, naredil da ne bidat tretirani kako zarobenici, tuku kako bliski prijateli koi privremeno bile vo zabluda. Mu se priklonilo i Tesaliskoto sobranie, koe go izbralo za glaven na Tesaliskata liga, sojuz na Tesalija i nejzinite prijateli.

Aleksandar potoa po{ol kon Termopili. Zazemaweto na najsvetiot od site premini kon centralna Grcija zna~elo pove}e otkolku simboli~na pobeda. Amfiktionskiot sovet zasedaval vo blizina.

Koga go videle napreduvaweto na Aleksandar na ~elo na makedonskata i tesaliskata kowica sovetot potkleknal i go izbral za hegemon, dodeluvaj}i mu ja istata titula koja mu ja dale i na negoviot tatko.

Aleksandar prodol`il napred, kon Atina i kon Teba. Postavil logor nadvor od Teba, vedna{ do Atina, najglasniot protivnik na negovoto vladeewe.

Atina nabrzina ispratila ambasadori za da posreduvaat mir me|u Teba i Makedonija. Iako Demosten prodol`uval da go kritikuva i Teba pretstavuvala voena zakana, a Sparta, koja dosega ne u~estvuvala vo nastanite, isto taka bila golema zakana, Aleksandar gi prifatil mirovnite uvertiri i oti{ol nazad kon Makedonija. Zad sebe ostavil garnizoni vo centralna i vo ju`na Grcija - eden golem garnizon vo Teba - za revnosno da gi sledat nastanite i da spre~at sekakvi mo`ni zakani. Od negova gledna to~ka, toj gi ostvaril svoite celi predvideni za prvite sto dena: ja zacvrstil svojata pozicija vo Makedonija i vo gr~kite polisi i ja obezbedil istata po~it i poddr{ka koja mu bila vetena na negoviot tatko, potrebna za

[TO E MENAXMENT

XOAN MAGRETA, kniga na godinata vo izbor na Business Week i The Economist

EFEKTIVEN DIREKTOR

PITER DRAKER

MENAXIRAWE ZA IDNINATA

Piter Draker

DRAKER ZA SEKOJ DEN Piter Draker

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI

PARTA BOSE

MOTIVIRAWE NA VRABOTENITE

BERI SILVERSTAIN

SOVR[EN BIZNIS PLAN

RON XONSON

SOVR[ENO CV

MAKS EGERT

ODNOSI SO JAVNOSTA

ANTONI DEJVIS

48 ZAKONI NA MO]TA

ROBERT GRIN

predvodewe na Makedonija i Grcija protiv Persija. [to se odnesuva do Demosten, toj go ignoriral i go smetal za tretoklasen intelekt, koj bil ubeden deka e genij - ako Demosten navistina be{e genij, Aleksandar }e mu posvete{e pogolemo vnimanie.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: [TO ZNA^AT PRVITE STO DENA OD VLADEEWETO NA NEKOJA VLAST, ODNOSNO VREMETO KOGA TREBA DA SE DADE KRATOK POGLED NA RABOTITE KOI ]E NASTAPAT VO IDNINA I KAKO NIV GI PRIMENUVALE MNO[TVO DIKTATORI NIZ ISTORIJATA

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

7 OKTOMVRI, SPECIJALEN PRILOG

VINO “KAPITAL” PRAVI ANALIZA NA TOP 5 STRANSKI PAZARI ZA IZVOZ NA MAKEDONSKO VINO KAKVI MARKETING STRATEGII TREBA DA SE PRIMENAT SOGLASNO KARAKTEROT NA POTRO[UVA^ITE?

KAKO DOMA[NITE VINARII POVE]E DA GO KORISTAT POTENCIJALOT NA HOREKA (HOTELI, RESTORANI, KETERING) SEGMENTOT ZA PRODA@BA NA VINO I VO MAKEDONIJA I VO STRANSTVO?

KAKO RESTORANITE I HOTELITE GI SOSTAVUVAAT VINSKITE LISTI?

VINSKIOT TURIZAM VO MAKEDONIJA - KOI VINARII NUDAT VINSKI TURI, [TO TIE OPFA]AAT, KOLKU ^INAT, KOLKU SE POSETENI?

KOI SE GLAVNITE PROBLEMI [TO GO KO^AT POSILNIOT RAZVOJ NA OVOJ BIZNIS?

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ]E ^ITATE VO SPECIJALNIOT PRILOG VINO KOJ ]E IZLEZE NA 7 OKTOMVRI 2011 VO KAPITAL. ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

28 OKTOMVRI SPECIJALEN PRILOG

OSIGURUVAWE I LIZING OSIGURITELNITE KOMPANII OVAA ESEN SO NOVI PAKET-PONUDI, DIZAJNIRANI SPECIJALNO ZA KOMPANIITE!

KAKVI NOVI MO@NOSTI I POVOLNOSTI SE OTVARAAT ZA MAKEDONSKITE KOMPANII?

[TO ZNA^I POSEDUVAWETO NA OSIGURITELNA POLISA? VO SEGMENTOT @IVOTNO OSIGURUVAWE GODINAVA VLEGOA DVE NOVI KOMPANII - DALI TOA ]E GO ZA@IVEE @IVOTNOTO OSIGURUVAWE ILI ZGOLEMENATA POBARUVA^KA I SVESNOST ZA POTREBATA OD OSIGURUVAWE NA @IVOTOT- PREDIZVIKA I ZGOLEMUVAWE NA PONUDATA?

NOVINI NA LIZING PAZAROT VO MAKEDONIJA OVA SE SAMO DEL OD TEMITE KOI KE MO@E DA GI PRO^ITATE VO SPECIJALNIOT PRILOG OSIGURUVAWE I LIZING, KOJ ]E IZLEZE NA 28 OKTOMVRI 2011 VO NEDELNIKOT KAPITAL

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110; LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111