377-29.09.2011

~etvrtok. 29 septemvri. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.183,97 МБИД 2.314,14

ОМБ 118,35

+0,87% -0,77% +0,29%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,50 45,29 70,71

W WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

KAMIONITE NA EVZONI ^EKAAT ZA VLEZ PO NEKOLKU DENA STRANA 2-3

NASKORO!!! MESE^NIK

NA 30 SEPTEMVRI MESE^NIK

NA 15 OKTOMVRI

~etvrtok. 29 septemvri. 2011

...samo idejata ejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

~etvrtok - 29. septemvri. 2011 | broj 377 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

L REGULATORITE NA EU VLEGOA VO A D KANCELARIITE NA ENERGETSKITE GIGANTI! N A SK

Distributerite na gas vo Evropa gi dogovarale cenite?!

3.000

МБИ10

+0,87%

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

Srbija dobiva datum za pregovori, Makedonija e sre}na so preporaka!?

STRANA 7

A J I N O D E K A M O V AP K S J A N E T O GAS ATA V A @ R D A M A NE SE GRI@I A 13 STRAN ZA TOA!

So cena od 1.300 dolari za ton kerozinot vo zemjava e najskap STRANA 4-5

Merkel povtorno go spasuva gr~koto bure bez dno!

STRANA 12

VOVEDNIK MAJA BAJALSKAGEORGIEVSKA

Kapital Academy...

Po~ituvani ~itateli, Kapital Media Group objavuva deka go zapo~na svojot najnov proekt - Kapital Akademija. Proektot }e bide fokusiran na organizirawe golemi delovni konferencii, biznis-forumi i obuki. So ovoj proekt i so izleguvaweto na na{ite mese~nici “Bankar” i “Menaxer” naskoro, na najdobar na~in ja odbele`uvame 12–godi{ninata od osnovaweto na na{ata kompanija! ...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

Kapitulacija na proizvodstvoto STRANA 2

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

^ETVRTOK 29 SEPTEMVRI 2011

V

KAPITULACIJA NA PROIZVODSTVOTO

Vesta deka Pilko go stopira proizvodstvoto zatoa {to ne mo`e da izleze na kraj so finansiskite problemi otvori mnogu nere{eni pra{awa i problemi na makedonskite kompanii. Del od niv povrzani so likvidnosnite problemi na firmite, no del po~naa da gi razotkrivaat i neobi~nite uslovi vo koi funkcioniralo proizvodstvoto na pile{ko meso vo zemjava.

Koga samite gazdi na `ivinarski farmi }e ka`at deka proizvodstvoto na sve`o pile{ko vo Makedonija e neisplatliv biznis, dali s$ u{te glavnite pri~ini za propa|aweto na eden od najpoznatite brendovi na pazarot }e gi barame vo lo{iot menaxment? I zo{to proizvodstvoto na pile{ko meso, koe patem mo`e da bide mnogu profitabilno, vo Makedonija e neisplatliv biznis?

Menaxerite od biznisot velat: pred s$, poradi malite farmi i maliot obem na proizvodstvo biznisot ne nosi prihodi so koi mo`e da se pokrie investicijata. Vtora pri~ina se golemite koli~ini uvezeno pile{ko meso, koe so cenite e daleku pokonkurentno od doma{noto proizvodstvo.

Izvoznicite od stranstvo niskite proda`ni ceni mo`e da gi postignat zatoa {to dobivaat golema finansiska pomo{ od dr`avata. A pokraj sve`ite i smrznatite stranski piliwa, se zboruva deka na makedonskiot pazar vleguva i pile{ko meso so somnitelno poteklo i kvalitet(?!). Toa e nelojalna konkurencija na pazarot, kade {to mnozinstvoto gra|ani so poplitok xeb se odlu~uvaat za poev-

tinata varijanta, namesto za pokvalitetnata.

Koga na site ovie problemi }e se dodadat i zadocnetite isplati, odnosno magi~niot krug na nelikvidnosta, vo koj se vrtat site firmi vo dr`avava, toga{ vestite za zamirawe na proizvodstvoto na sve`o pile{ko ne treba da gi tretirame kako {okantni. Naprotiv - tie se rezultat na splet od pove}e problemi so koi podolgo vreme se soo~uvaat doma{nite proizvoditeli. I tie vo eden moment, donele samo pragmati~na odluka - da go stopiraat proizvodstvoto dodeka ne dobijat pogolema finansiska injekcija.

Vo nenormalni uslovi za biznis, kako {to gi nare~e eden sopstvenik od dejnosta, proizvodstvoto na sve`o pile{ko ne samo {to nema da raste i da se okrupnuva za da stane poprofitabilno, tuku i }e bide na rabot na propasta. Toa vpro~em i se slu~i, po zapiraweto na proizvodstvoto na Pilko, koj ima{e 80% od pazarot na sve`o pile{ko vo Makedonija. Sega se {pekulira deka i ostanatite nekolku doma{ni proizvoditeli se otka`uvaat od biznisot zatoa {to gledaat deka vo toa nema air.

No, zatoa, }ar ima uvozot. Ne za xabe uvozot na pile{ko meso, pa i site vidovi hrana vo Makedonija postojano raste.

Vo Makedonija s$ pogolem broj biznismeni od proizvoditeli stanuvaat uvoznici. Mnogu sopstvenici na prehranbeni fabriki koi do`iveale neuspeh vo proizvodstvoto, se svrtele kon uvoz. Gi prifa}aat pokanite na direktnite konkurenti od sosednite zemji i stanuvaat nivni zastapnici za makedonskiot pazar. Zo{to da se ma~at da proizveduvaat, koga ednostavno mo`at samo da trguvaat? Go odbiraat polesniot pat. Tokmu toa e uvozni{tvoto - ~ista rabota – pla}a{ za da

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

MAJA BAJALSKA-GEORGIEVSKA bajalska@kapital.com.mk

nabavi{, ti pla}aat za da nabavat. Nikoj ne saka da glavi vo “mnogu dinami~na rabota od koja mlad se umira”, kako {to eden biznismen go opi{a proizvodstvoto na piliwa.

No, zarem potpi{uvaweto dogovor za uvoz so konkurencijata ne e ednakvo na kapitulacija? Kapitulacija na makedonskoto proizvodstvo?!

Site koi rabotele proizvodstvo na sve`o pile{ko potvrduvaat deka toa e edno od poslo`enoto proizvodstvo na hrana. Potrebno e da se ima mnogu obrten kapital, da se vnimava na proizvodstvoto na sekoe pile vo rok od 34 dena, dodeka toa ne se najde na pazarot.

Dnevno treba da se prodava najgolem del od proizvodstvoto zatoa {to toa {to }e ostane e zaliha koja treba da se smrzne, a kako takva em vle~e pogolem tro{ok, em }e treba da se prodade poevtino. No, te{kotiite ne se pri~ina da se izleze od biznisot. Ako problemite se re{livi, treba da se najdat re{enija. Da se okrupnuva doma{noto proizvodstvo, da se najdat partneri i da se ostane vo biznisot.

Dr`avata strate{ki da subvencionira, a ne samo kolku da gi smiri socijalnite strasti. I da {titi od nelojalnata stranska konkurencija. Zatoa {to ako site proizvoditeli stanat uvoznici, kade }e bide toga{ perspektivata na makedonskata ekonomija?

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

5,83

M

ilijardi denari plasiraa bankite za kupuvawe blagajni~ki zapisi na v~era{nata aukcija na Narodnata banka, za kamata od 4%. Bankite povtorno gi stavija slobodnite sredstva vo sigurniot instrument za oploduvawe na Centralnata banka, so rok na dostasuvawe 28 dena. So ogled na toa {to v~era bea isplateni 2,02 milijardi denari vrz osnova na dostasanite blagajni~ki zapisi, po v~era{nata aukcija sostojbata na blagajni~ki zapisi se zgolemi za 3,81 milijardi denari.

NE E LESEN PATOT NA STOKATA OD SOLUN D

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

KAMIONITE NA ^EKAAT ZA VLEZ ALEKSANDRA SPASEVSKA

T

spasevska@kapital.com.mk

T ri pati carinewe i merewe na stokata, slo`eni carinski proceduri, razni isnpekciski kontroli, koloni od kamioni dolgi po nekolku kilometri. Vaka izgleda transportot na stoka od Solunskoto pristani{te do Makedonija. Procedurata e dolga i slo`ena, a najgolemiot problem {pediterite i transporterite go lociraat kaj gr~kata carinska slu`ba, kade {to sekoga{ se javuval najgolem zastoj na vozilata. Velat deka na makedonska strana rabotite mnogu se podobrile i, osven zastojot pri

kontrola kaj inspekciskite slu`bi, protokot bil mnogu pobrz. Zatoa baraat od gr~ka strana da se otvori u{te edna lenta za transportni vozila i da se zgolemi kapacitetot i infrastrukturata na grani~niot premin Evzoni, preku koj pominuva pove}e od 90% od stokata od Solunskoto pristani{te.

Biljana Muratovska, pretsedatel na Zdru`enieto na transporteri Makamtrans, veli deka najgolem problem pri transportot na stoka od Solunskoto pristani{te do makedonsko-gr~kata granica se pojavuva na grani~niot premin Evzoni i e od ~ove~ki karakter.

“Brojot na carinski rabotnici na Evzoni e mnogu namalen vo izminative nekolku meseci. Ima koloni na kamioni dolgi i po pet kilometri, a ima samo edna lenta za tovarni vozila. Vo prosek, na ovoj grani~en premin pominuvaat po 255 kamioni dnevno i toa na krajot od denot poradi bavnoto rabotewe na carinicite”, objasnuva Muratovska. Spored

TRANSPORTERITE BARAAT POLESNI I POBRZI INSPEKCISKI KONTROLI dru`enieto na transporteri minatata nedela, Zuprava na sredba so pretstavnici od Carinskata i od kompaniite, pobara olesnuvawe na inspekciskite kontroli na grani~niot premin Bogorodica. Me|u merkite koi gi pobaraa se: ODREDUVAWE PRECIZNO RABOTNO VREME NA SITE INSPEKTORSKI TELA PROVERKA NA PRISUSTVOTO NA INSPEKTORITE NA RABOTNOTO MESTO VO OPREDELENOTO RABOTNO VREME VOVEDUVAWE “SEMAFOR” KAKO MERILO ZA PROFESIONALNIOT ODNOS NA SLU@BITE NA GRANI^NITE PREMINI I VO CARINSKITE TERMINALI VO VNATRE[NOSTA NA DR@AVATA IZMENA NA UPATSTVOTO ZA PRIMENA NA EHIM (EDNO[ALTERSKI SISTEM). DA SE NAMALI VREMETO NA ^EKAWE OD TRI NA EDEN ^AS I DA SE IZDAVA PI[ANA SOGLASNOST ZA UVOZ ILI IZVOZ NA STOKA VO SLU^AJ KOGA NE RABOTI SISTEMOT DA SE NAMALI VREMETO ZA ODGOVOR NA PAZARNIOT INSPEKTOR ZA PU[TAWE STOKA NA PAZAROT KOJA NEMA SERTIFIKAT ZA SOOBRAZNOST OD TRI RABOTNI DENA NA MINIMUM TRI ^ASA OD DOSTAVENOTO BARAWE DOKOLKU STOKATA GI NEMA “CE” OZNAKITE I SE NALO@I MERKA DA SE LEPAT OZNAKITE NA UVEZENITE PROIZVODI, CELOKUPNATA POSTAPKA DA SE VR[I VO CARINSKI SKLAD

nea, vo toj period ima golem priliv na vozila i zatoa e neophodno da ima i vtora lenta za transporterite.

Od makedonska strana, pak, na grani~niot premin Bogorodica, zastoj pravele inspekciskite slu`bi koi mora da ja kontroliraat stokata.

“Sanitarniot inspektor i slu`bata za tehni~ki pregled rabotat samo od 9 do 16 ~asot, a stokata, posebno hrana, mora da ja pomine ovaa kontrola. Se slu~uva stokata da ~eka i pove}e od 10 ~asa na granica, s$ dodeka ne bide obezbedena potrebnata dokumentacija”, veli Muratovska.

Otkako brodot }e pristigne na Solunskoto pristani{te, stokata nameneta za Makedonija se tovari vo kontejneri, se meri, se carini i prodol`uva kon Evzoni.

Tamu povtorno se meri i se carini, a istata postapka se slu~uva i na Bogorodica, od makedonska strana na granicata. Na pristani{teto rabotata se zavr{uvala relativno brzo, bidej}i raboti 24 ~asa. I makedonskite carinici bile brzi, no na gr~ka strana se ~eka mnogu, bidej}i carinata raboti samo do 21 ~asot.

“S$ zavisi od stokata koja se transportira. Na Solunskoto pristani{te obi~no nema zastoj i celata rabota tuka se zavr{uva za relativno kratko vreme. Problemot nastanuva koga stokata }e pristigne na gr~kata granica. Carinskata slu`ba raboti samo do 21 ~asot, a ako ne stigne{ na red, toga{ }e mora da ~eka{ do 6 ~asot sledniot den. Ako e akcizna stoka, toga{ ima u{te pogolem zastoj poradi kontrolata i dopolnitelnata dokumentacija. Toga{ se ~eka i po 12 do 14 ~asa. Kolonata naj~esto znae da bide dolga i po nekolku kilometri”, veli Stoj~e Vasilev od {pediterskata kompanija Soare.

Toj objasnuva deka od makedonska strana pominuvaat pobrzo.

“Stavena e i vtora vaga za merewe na stokata na Bogorodica. Za akcizna stoka se dozvoluva {leperot da pom-

Navigator

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK

P

DR@AVNIK

STEFAN HARPER

DEMETRIS KRISTOFIAS

SALI BERI[A

HERMAN VAN ROMPUJ

remierot na Kanada P mo`e da bide gord na svojata politika i zemja,

iparskata vlada ja dobi K prvata bitka za spas na zemjata od kriza - vo Par-

nogu saka{e da se pofali retsedatelot na site M so faktot deka Albanija P Evropejci stana cel na i Germanija imaat najvisok ostri kritki od evroprate-

koja e dr`ava so najdobra reputacija vo svetot poradi kvalitetot na `ivotot

lamentot dostavi buxet so antikrizni ekonomski merki vredni 700 milioni evra

rast vo Evropa, no zaboravi deka Albancite se 10 pati posiroma{ni od Germancite

nicite deka e “marioneta na vladite” na zemjite-~lenki na EU

DO MAKEDONIJA

A EVZONI PO NEKOLKU DENA

Pretsedatelot na Srbija, Boris Tadi}, poka`a kako vistinski se vodi politika za polnopravno ~lenstvo vo Unijata. Otkako Belgrad go zacrta ~lenstvoto vo Unijata kako strate{ka cel na dr`avata, Tadi} neumorno trgna kon nejzino ispolnuvawe.

Od zemja koja nema{e izgledi nabrzo da dojde do kandidatski status, Srbija godinava } e bide nagradena ne samo so status na zemja-kandidat, tuku i so datum za pregovori.

Iako mnogumina vakviot uspeh go relativiziraat kako nagrada za predavaweto na voenite zlostornici, vo prv red Ratko Mladi}, vo Hag, sepak, kako {to soop{tuvaat diplomatski izvori od Brisel, nagradata doa|a i kako potvrda za uspe{nite reformi sprovedeni vo dr`avnite institucii, no i posvetenosta i napredokot vo borbata so korupcijata i organiziraniot

BORIS TADI] kriminal.

Iako datumot za pregovorite e usloven so re{avawe na pra{aweto za priznavaweto na Kosovo, sepak prognozite se deka ve}e zapo~natite pregovori me|u Belgrad i Pri{tina pod pokrovitelstvo na EU, uspe{no }e zavr{at do narednata godina, koga se o~ekuva i Komisijata da & go ispora~a na Srbija datumot za zapo~nuvawe pregovori.

Diplomatskata igra na Tadi}, da gi zadr`i svoite crveni linii vo odnos na Pri{tina, a istovremeno i da se pribli`i dva ~ekori odedna{ do Unijata, go pravat vistinski lider vo regionot, koj ostanatite lideri treba da go zemaat za primer

GUBITNIK “AVTENTI^NO ^ITAWE”” NA ZAKONOT ZA POPISS

N Transporterite baraat da se otvori u{te edna lenta za kamioni na Evzoni, preku koja pominuva nad 90% od stokata od Solunskoto pristani{te.

Dolgi proceduri, ~ekawe so denovi, koloni dolgi i po nekolku kilometri. Niz ova pominuva transportot na stoka od Solunskoto pristani{te do Makedonija. [pediterite i transporterite velat deka najgolem problem imaat so gr~kite carinarnici poradi {to na granica mo`e da ~ekaat i po nekolku dena ine granica i po 21 ~asot, a terminalot raboti 24 ~asa.

Gi ukinaa i dopolnitelnite dava~ki koi se pla}aa”, obasnuva Vasilev.

Od {pediterskata kompanija Fer{ped velat deka za da se zabrza protokot na stoka potrebna e posebna lenta za transporterite. No, vo momentot od gr~ka strana nemalo takvo raspolo`enie.

“Zdru`enieto na transporteri zaedno so carinskata uprava se obrati do gr~kata strana so barawe da otvori u{te edna lenta na Evzoni, no toa ne naide na pozitiven odgovor. So ogled na toa {to doprva o~ekuvame mnogu pove}e rabota, poradi lo{ata infrastruktura i kapacitetot }e imame u{te pogolemi problemi”, objasnuva Zoran Arnautov, operativen direktor vo Fer{ped.

Toj veli deka Carinskata uprava na Makedonija minatata godina mnogu gi podobrila rabotite, no pot-

90%

ALI AHMETI koga pomislivme deka Ahmeti i Gruevski se dogovorile, taman koga si rekovme deka obi~nata statisti~ka operacija dobi politi~ka razre{nica (oti jasno e deka druga kaj nas ne mo`e ni da dobie) izleguva deka Ahmeti i Gruevski vsu{nost s$ u{te razli~no go ~itaat Zakonot.

A popisot po~nuva zadutre.

Ova e nevidena nebuloza!

Ova samo kaj nas go ima! Za popi{uvaweto na naselenieto ima svetski pravila. Ahmeti kone~no treba da sfati deka idejata koja ja ima toj i negovata zaednica zamisleno za odredena brojka za koja o~igledna e celata borba, ne mo`e da se realizira preku broewe na s$ “`ivo i divo” vo i von granicite na dr`avata.

MISLA NA DENOT

od stokata koja se transportira od Solunskoto pristani{te pominuva preku grani~niot premin Bogorodica

vrduva deka inspekciskite slu`bi ne se spremni za da odgovorat na promenite.

Edno{alterskiot sistem EXIM za carinewe rabotel korektno s$ dodeka inspekciskite slu`bi ne gi prefrlile na grani~nite premini.

“So ogled na najavite za zgolemen obem na rabota, edinstveno mo`e da o~ekuvame podolgo vreme na ~ekawe. Za podobruvawe na proodnosta na grani~nite premini klu~ni se ulogata na dr`avata i sorabotkata so sosedna Grcija za zgolemuvawe na kapacitetot na celiot grani~en premin”, potencira Arnautov.

Navidum smiruva~kata i promislena izjava na liderot na DUI, Ali Ahmeti, deka popisot koj treba da zapo~ne vo sabota ne smee da se politizira, vo sebe sodr`e{e poraka koja gi rasplamti strastite. Ahmeti pora~a oti od sabota natamu }e se popi{uvaat i onie koi `iveat nadvor od dr`avata pove}e od 12 meseci, a koi vo poslednata godina barem edna{ ja posetile Makedonija. Tokmu ova negovo “avtenti~no” ~itawe na Zakonot za popis, vsu{nost, be{e edna od glavnite prepreki vo dogovorot do koj Dr`avnata popisna komisija edvaj dojde, zo{to pretsedatelkata Vesna Janevska ima sprotiven stav – deka popisot ne ja vklu~uva dijasporata (a za dijaspora se smetaat site na koi Makedonija ne im e postojano mesto na `iveewe). I taman

EMANUELIS MIHALIDIS

GENERALEN MENAXER NA SOLUNSKOTO PRISTANI[TE “Carineweto se vr{i na samoto pristani{te i se odnesuva na dokumenti koi kontejnerite mora da gi imaat pred da otpatuvaat vo Makedonija. Carinata raboti 24 ~asa, a i vo sabota.

No, znam deka otkako }e se carini ovde stokata, mora i kaj vas da pomine na carina pred da stigne do krajnite korisnici.

Zna~i, ako ima problemi, ima i od dvete strani.”

ZORAN ARNAUTOV

OPERATIVEN DIREKTOR VO FER[PED Zdru`enieto na transporteri zaedno so Carinskata uprava se obrati do gr~kata strana so barawe da se otvori u{te edna lenta za transporteri. No, toa ne naide na pozitiven odgovor. So ogled na toa {to doprva o~ekuvame mnogu pove}e rabota, poradi lo{ata infrastruktura i kapacitetot }e imame u{te pogolemi problemi.

IMA DVA VIDA LU\E KOI NIKOGA[ NEMA DA USPEAT. ONIE [TO DOLGO LE@AT BUDNI I ONIE [TO DOLGO NE SE RAZBUDUVAAT, IAKO STANALE

FRENKLIN RUZVELT

PORANE[EN PRETSEDATEL NA SAD

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

FOTO NA DENOT...

KANADA E ZEMJA SO NAJDOBRA REPUTACIJA VO SVETOT

@IZEL NAJBOGAT SVETSKI MODEL

1. KANADA 2. [VEDSKA 3. AVSTRALIJA 4. [VAJCARIJA 5. NOV ZELAND

Kanada e zemjata so najdobra reputacija vo svetot, poka`uva istra`uvaweto na Institutot za reputacija od Wujork, koj gi analizira doverbata, ocenkata, zadovolstvoto i dobrite ~uvstva na op{testvoto, kako i kvalitetot na `ivotot, sigurnosta i vnimanieto za `ivotnata sredina. Spored odgovorite na anketiranite 42.000 lica, Pakistan, Iran i Irak gi zazemaat poslednite mesta na spisokot od 50 zemji, SAD se na sredina, a Kina e na dnoto na spisokot.

M

agazinot “Forbs” ja objavi svojata tradicionalna lista na top-modeli koi zarabotuvaat najmnogu. Brazilkata @izel e prva na listata. Za 12 meseci zarabotila 45 milioni dolari, {to e za 20 milioni dolari pove}e od lani. Germankata Hajdi Klum e vtora so zarabotka od 20 milioni dolari, a treta e Kejt Mos. Kako i prethodnite godini, na listata najdobro kotiraat modelite na Victoria's Secret.

SVETOT NIZ MEDIUMITE TH NEW YORK TIMES THE Amerikanskiot vesnik Am pi{uva za ~estite pi {trajkovi koi vo {t poslednata godina po se intenzivni vo site delovi od svetot, od del Grcija, do [panija, Grc Indija i vo cela EvIn ropa i Amerika. Kako ro {to pi{uva vesnikot, {t najgolemite poplaki naj na {trajkuva~ite se korupcijata, visokata kor nevrabotenost i nev siroma{tijata. sir

BU BUENOS AIRES HERALD Argentinskiot vesnik Ar na naslovnata stranica pi{uva za poddr{kata pi koja u{te edna{ & ja ko dade Germanija na Grcida ja. Ja prenesuva izjavata ja na kancelarkata Angela Merkel, koja veli deka Me Germanija saka silna Ge Grcija i deka }e ja dade Gr celata potrebna pomo{ ce za dr`avata da se spravi so krizata.

DNEVNIK Bugarskiot vesnik pi{uva za slu~ajot katunica, kade {to bea ubieni dvajca romi, i deka toj se vrti na politi~ka upotreba. Vo predizbornite kampawi, politi~kite partii ja prefrlaat vinata od edni na drugi, {to e opasno za celoto op{testvo. Vo me|uvreme protestite od romite vo Sofija prodol`uvaat i zemaat s$ pogolemi razmeri.

POSLOVNI DNEVNIK Hrvatskiot vesnik pi{uva za najavata od hrvatskata vlada deka }e go izmeni Zakonot za DDV, spored koj, gi osloboduvaat od pla}awe danok malite kompanii koi imaat promet pomal od 2,5 milioni kuni, ako nemaat tolkava realizacija. Vakvata najava gi odu{evi hrvatskite biznismeni, koi sepak komentiraat deka ova e samo predizborno vetuvawe.

ZO[TO NIKOJ NE VLEGUVA VO BIZNISOT SO KERO

SO CENA OD 1.300 DO KEROZINOT VO MAKE 5,1

S

KATERINA POPOSKA poposka@kapital.com.mk

So prose~na cena od re~isi 1.300 dolari po ton, Makedonija pla} a najskap kerozin na Balkanot i vo Evropa.

Podatocite do koi dojde “Kapital” se frapantni dotolku pove}e {to Makpetrol, kako edinstven snabduva~ so kerozin, i Okta, kako edinstven proizvoditel na ova mlazno gorivo, ja diktiraat cenata na pazarot. Ovie podatoci ja otvoraat dilemata zo{to nikoj drug ne vleguva vo biznisot so kerozin vo Makedonija i dali cenata e mo`ebi zalo`nik na dogovorite me|u odredeni kompanii?

Cenite po koi se prodava avionskoto gorivo vo Makpetrol i vo Okta se ~uvaat kako stroga tajna. Na skopskiot i ohridskiot aerodrom Makpetrol najverojatno go prodava kerozinot po cena od 1.280 dolari za ton, poka`uvaat neoficijalnite podatoci do koi dojde “Kapital”.

Spored podatocite, na aerodromite vo Belgrad, Sofija i Pri{tina, pak, kerozinot se prodava po maksimum 1.100 dolari za ton. Deka Makedonija pla}a re~isi najskapo gorivo i vo Evropa poka`uva i faktot {to eden ton kerozin vo Antalija, Brisel, Rim i Kopenhagen se prodava po okolu 960 dolari.

Ovie ceni se prose~ni i va`at za avgust. Na Amsterdamskiot aerodrom, pak, aviokompaniite vo avgust gi polnele rezervoarite

na avionite za 980 dolari za ton. Okolu 1.000 dolari za ton kerozin pla}aat aviokompaniite koi }e odlu~at kerozin da kupat na aerodromite vo Dizeldorf, Hamburg, Berlin i vo Cirih.

Direktorot na TAV Makedonija, Zoran Krstevski, potvrduva deka vo Makedonija se prodava prili~no poskap kerozin vo sporedba so drugite zemji.

“Slobodniot pazar ja utvrduva cenata na kerozinot. Taa zavisi od potro{uva~kata.

Ako kompanijata ima golem obrt, ako aerodromite nudat popusti, ako ima golema potro{uva~ka, }e ima i poniska cena na avionskoto gorivo. Vo Makedonija nema doma{ni kompanii koi }e ja zgolemat potro{uva~kata vrz osnova na {to bi se namalila i cenata na kerozinot. Stranskite aviokompanii dobivaat mnogu privilegii od mati~nite aerodromi i koga }e sletaat vo Makedonija dopolnuvaat mnogu malo koli~estvo kerozin. Skapi sme zatoa {to nema vtor snabduva~, nema potro{uva~ka”, veli Krstevski, ne sakaj}i da komentira dali cenata na kerozinot e monopolski proizvod.

BIZNISOT ATRAKTIVEN SAMO ZA MAKPETROL I OKTA Nitu od Okta, nitu od Makpetrol sakaat da ja komentiraat cenata na kerozinot koj go prodavaat na Aleksandar Veliki vo Skopje i na Sveti Apostol Pavle vo Ohrid.

Poznava~ite na aviobiznisot vo zemjava tvrdat deka najverojatno poradi ogromnite investicii vo instalacijata i rezervoarite za ~uvawe na kerozinot ne vleguva druga

milioni dolari, najverojatno, }e iznesuvaat godinava prihodite na Okta i na Makpetrol od proizvodstvo i proda`ba na kerozin

kompanija koja }e snabduva so avionsko gorivo.

“Potrebni se najmalku 150 milioni evra samo za da se postavi nova instalacija za ~uvawe i snabduvawe so kerozin na aerodromite. Se raboti za mnogu pari, a zasega ima premala potro{uva~ka.

Edinstvenata infrastruktura za snabduvawe so kerozin na dvata aerodromi ja ima Makpetrol, koj ne ja dava na koristewe. Nitu Okta e zainteresirana da vlo`i del od svoite resursi i da snabduva so kerozin, iako rafinerijata e vo neposredna blizina na skopskiot aerodrom. Vo nekolku navrati Lukoil be{e zainteresiran da snabduva so kerozin, no zasega nema ni{to od toa”, velat za “Kapital” eksperti od aviosoobra}ajot.

Od Lukoil, pak, velat deka imaat posebna firma Lukoil aero preku koja distribuiraat kerozin. No, dodavaat deka zasega Makpetrol e edinstvenata kompanija koja ima infrastruktura da snabduva so gas.

Spored poznava~ite, skapiot kerozin e eden od glavnite vinovnici za visokata cena na aviobiletite vo Makedonija.

“Cenata na gorivoto vo ogromen del vlijae na cenata na avionskite bileti, osobeno kaj nas kade {to ima monopol vo snabduvaweto so kerozin. Vo uslovi koga

ZORAN KRSTEVSKI DIREKTOR NA TAV MAKEDONIJA

“Slobodniot pazar ja utvrduva cenata na kerozinot.

Taa zavisi od potro{uva~kata. Ako kompanijata ima golem obrt, ako aerodromite nudat popusti, ako ima golema potro{uva~ka, }e ima i poniska cena na avionskoto gorivo. Vo Makedonija, nema doma{ni kompanii koi }e ja zgolemat potro{uva~kata vrz osnova na {to bi se namalila cenata na kerozinot. Skapi sme zatoa {to nema vtor snabduva~, nema potro{uva~ka.”

doma{niot avioprevoznik kupuva gorivo od edinstven snabduva~, toj se doveduva vo mnogu nezavidna polo`ba koga e vo pr a{aw e namaluvaweto na cenite na biletite. Doma{niot avioprevoznik mora da go napolni celiot rezervoar od okolu 10 toni i pritoa ne e vo pozicija da go polni rezervoarot so poevtin kerozin od stranstvo”, veli za “Kapital” involviran vo aviobiznisot vo Makedonija.

Prognozite za potro{uva~kata na mlazno gorivo za godinava, spored energetskiot bilans na zemjava, se 4.000 toni, {to e samo 0,5% pove}e sporedeno so potro{uva~kata lani, no 150% pove}e vo odnos na 2009 godina, koga taa iznesuva{e 1.607 toni. Okta, koja go proizveduva kerozinot, za ovaa godina proektira proizvodstvo na 20.900 toni kerozin, {to e za re~isi 16% pove}e vo sporedba so minatata godina, koga rafinerijata obezbedi 13.524 toni. Ako potro{uva~kata na kerozin vo Makedonija iznesuva 4.000 toni, so cena od 1.280 dolari se dobiva suma od 5,1 milioni dolari, prihodi za Makpetrol i za Okta samo od proda`ba na kerozin vo Makedonija. Neoficijalnite informacii na “Kapital” poka`uvaat deka od proda`nata cena Makpetrol zarabotuva okolu tri denari po litar. Ostanatite pari odat za proizvoditelot, rafinerijata Okta. Od Makpetrol i od Okta ne

Navigator

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

3 FAKTI ZA...

103 29 40,8%

60 SEKUNDI BRIFING

PROCENKI...

Ekonomii vo svetot, vklu~eni vo istra`uvaweto na Svetska banka i IFC, nametnuvaat pravni razliki vrz osnova na polova pripadnost

VESTI...

@AN-KLOD TRI[E

PRETSEDATEL NA EVROPSKATA CENTRALNA BANKA

POTREBNA E BRZA REAKCIJA ZA DOL@NI^KA I^KATA KRIZA

V

Vladite dite da ja zabrzaat primenata menata na merkite za spre~uvawe na zakanuva~kata anuva~kata dol`ni~ka kriza za vo Evropa, pobara pretsedatelot tsedatelot na Evropskata centralna banka,, @an-Klod Tri{e. Toj gi povika liderite ite “da poka`at ~uvstvo za naso~enost” i brzo da go ovlastat fondot za spasuvawe vawe da gi poddr`i vladite na evrozonata koi imaat problemi.

“Sega e vreme zaa delotvorna akcija, primena imena na merki, verbalna lna disciplina i posisilen edinstven duh”, h”, istakna toj.

Zemji so zakon ne gi priznavaat `enite kako nositeli na doma}instvata Od `enskata rabotna sila vo svetski ramki e vo formalniot sektor

IVICA TODORI] VO NEDELA ]E SE^E LENTA VO STRUMICA

S

OZIN VO ZEMJAVA?!

OLARI ZA TON EDONIJA E NAJSKAP

opstvenikot na Agrokor, hrvatskiot biznismen Ivica Todori}, vo nedela }e ja se~e lentata na otkupniot centar vo Strumica.

Se {pekulira deka na sve~enoto pu{tawe na prvata investicija na Agrokor vo Makedonija } e dojde i hrvatskata premierka Jadranka Kosor, no ovaa informacija ne e potvrdena. Vo Strumica, spored najavite, }e bidat i premierot Gruevski i nekolku vladini pretstavnici.

Otkupniot centar na Agrokor po~na da raboti na po~etokot od mesecot.

Toj raspolaga so sovremeni merni uredi, razladni komori, kalibratori, hali za pakuvawe i transportni sistemi za prifa}awe i distribucija na zelen~uk i ovo{je, so dneven kapacitet od 200 do 300 toni.

Od 2003 godina, kerozinot vo Makedonija e poskap otkolku vo drugite zemji, pa avioprevoznicite izbegnuvaat da kupuvaat gorivo vo zemjava.

So prose~na cena od re~isi 1.300 dolari po ton, Makedonija pla}a najskap kerozin na Balkanot i vo Evropa. Podatocite do koi dojde “Kapital” poka`uvaat deka Makpetrol, kako edinstven snabduva~ so kerozin, i Okta, kako edinstven proizvoditel na ova mlazno gorivo, ja diktiraat cenata na pazarot CENA NA KEROZIN (dolari/ton) 900

950

1,000

Kopenhagen

948

Tel Aviv

950

Antalija

957

Viena

958

Rim

959

Cirih Dizeldorf, hamburg Berlin

1,100

1,150

1,200

1,300

979 994 1000 1007

Belgrad

1100

Sofija

1100 1171

Hurgada, [arm El [eik

1280

Makedonija

sakaat da objasnat zo{to kerozinot vo Makedonija e najskap vo regionot i vo Evropa. Poznava~ite

1,250

954

Brisel

Amsterdam

1,050

komentiraat deka “monopolskata” cena na kerozinot vo zemjava e zape~atena u{te so kupoproda`niot

dogovor za Okta. Promena na dogovorot e mo`na duri po devet godini. Vakviot dogovor ostava prekomotna

pozicija za odredeni kompanii na pazarot i ne dozvoluva liberalizacija i konkurencija.

MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

VARDAR OSIGURUVAWE SE REBRENDIRA

ajgolemata makedonska osiguritelna kompanija, Vardar osiguruvawe, se rebrendira.

Novoto ime na kompanijata e Triglav osiguruvawe.

Slovene~ki Triglav go prezede Vardar vo noemvri 2007 godina, kupuvaj}i 70% od akciite, za {to plati 27,6 milioni evra. Slovencite toga{ najavija deka preku Vardar }e ponudat nova usluga-kombinacija na `ivotno osiguruvawe i {tedewe vo investiciski fond, a ponatamu i zdravstveno i penzisko osiguruvawe.

Na po~etokot od mesecov Triglav preku blok-transakcija na Berzata kupi u{te 3,02% od osnovnata glavnina na Vardar osiguruvawe, za {to plati 776 iljadi evra.

Triglav osiguruvawe vo prvite {est meseci godinava ostvari 20% rast na dobivkata, koja iznesuva 30,4 milioni evra.

ZARA DOA\A VO SKOPJE VO 2012?

S

vetski modni brendovi }e vlezat vo Skopje vo 2012 godina, a najizvesno e vleguvaweto na brendot Zara na grupacijata Inditeks. Ova e poso~eno vo posledniot izve{taj na konsultantskata ku}a za nedvi`nosti Forton za pazarot na nedvi`nosti vo Makedonija vo prvata polovina od godinava.

Se o~ekuva stabilizirawe na pazarot na nedvi`nosti idnata godina, poradi {to }e po~ne da raste ponudata na deloven i kancelariski prostor, no i cenite. Vo izve{tajot se poso~uva deka najatraktivnite lokacii vo Skopje s$ u{te imaat mnogu visoki ceni za iznajmuvawe deloven prostor, koi se dvi`at od 20 do 40 evra za metar kvadraten, i se o~ekuva tie da ostanat stabilni.

Analiti~arite uka`uvaat deka sepak na Skopje mu falat kvaliteten prostor za iznajmuvawe, transparentni ceni i me|unarodni modni brendovi za srednata klasa.

06/11

2,183.97 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2,827.62 827 62 Min. 2,084.04

Vtor den rast na MBI10. Glavniot indeks na Makedonskata berza v~era porasna za 0,87% i zatvori na 2.183,97 indeksni poeni. Na javnata berzanska aukcija ne se slu~i nitu edna transakcija. Najgolem rast ima{e akcijata na Makpetrol za 2,08%, dodeka akcijata na Makedonski Telekom porasna za 0,33%.

Akciite na ZK Pelagonija se namalija za 2,09%, dodeka akciite na Ar~elor Mital padnaa za 7,07%.

Vkupniot promet iznesuva{e 222,7 iljadi evra. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Макпетрол

22,075.00 +449,00

+2,08% 2 08%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Арчилормитал (ХРМ)

92.00 7 07% -7,07%

-7,00

N

Makpetrol prodava najskap kerozin vo regionot i e edinstven snabduva~ na dvata makedonski aerodromi

BERZA

DOW JONES 13,000 12,500

12,000 11,500 11,000 10,500 10,000 9,500 07/0717/0727/0706/0816/0826/0805/0915/0925/09

11,190.70 +1,33% 1 33%

V~era, evroto ~etvrti pat posledovatelno zabele`a rast vo odnos na dolarot. Me|unarodnite devizni pazari gi zafati bran optimizam, deka evropskite ~elnici naskoro bi mo`ele da dogovorat dopolnitelni merki za zemjite pogodeni od finansiskata kriza. Kako rezultat na toa, porasna i pobaruva~kata za porizi~ni investicii.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5,274.60 8,615.65 1,175.38 2,546.83 5,636.68 754.07

VALUTI

-0,37% +0,07% +1,07% +1,20% +0,15% +0,74%

£ €

€ $

1.1471

1.3579

-0,2%

+0,6%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1,645.80 -0,41% 0 41% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

106.85 -0,27% 0 27% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

@oze Manuel Baroso Dol`ni~kata kriza e najgolemiot predizvik vo istorijata na EU

6

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI VISOKI GOSTI NA VOENATA VE@BA “PREDIZVIK 2011” NA KRIVOLAK

N

a Armiskiot poligon “Krivolak” denes }e se odr`i den za visoki gosti vo ramki na bilateralnata voena ve`ba “Predizvik 2011” vo koja u~estvuvaat pripadnicite na ARM i Vooru`enite sili na Republika Slovenija.

Na poligonot “Krivolak” }e prisustvuvaat ministerot za odbrana, Fatmir Besimi, na~alnikot na G[ na ARM general-major Goran~o Koteski, zamenik-komandantot na Zdru`enata operativna komanda na ARM brigaden general Kiro Galazovski, na~alnikot na {tabot na Komandata na silite na VS na Republika Slovenija brigaden general Vojteh Mihevc, visoki pretstavnici od MO i G[ na ARM, pretstavnici od NATO sovetodavniot tim i Buz Alen Hamilton, voenite ata{ea akreditirani vo Republika Makedonija i drugi gosti.

Svojata vrvna obu~enost na Krivolak }e ja pretstavat pripadnicite na bataljonot za protivvozdu{na odbrana i vozduhoplovniot VING na ARM zaedno so pripadnicite na brigadata za voeno vozduhoplovstvo i PVO na Voru`enite sili na Slovenija.

Uspe{noto zavr{uvawe na ve`bata “Predizvik 2011” i sovladuvaweto na specijalisti~kata obuka so novi sodr`ini, mnogu }e pridonese za zgolemuvawe na borbenata gotovnost, operativnata sposobnost, kako i interoperativnosta na bataljonot za PVO i vozduhoplovniot VING na ARM.

IVANOV GI PRIMI AKREDITIVITE NA AMBASADORITE OD KANADA, AZERBEJXAN I UNGARIJA

P

retsedatelot \orge Ivanov v~era gi primi akreditivnite pisma na trojcata novoimenuvanite ambasadori na Kanada, Republika Azerbejxan i Republika Ungarija.

Na sredbata ambasadorot na Kanada, Roman Va{~uk, Ivanov izrazi blagodarnost za postojanata poddr{ka {to Kanada ja dava za makedonskite integrativni procesi, stoi vo soop{tenieto od kabinetot na pretsedatelot. Tie visoko gi ocenile bilateralni odnosi i sredbite na rakovodstvata na dvete dr`avi.

Od kabinetot na Ivanov informiraat deka so ambasadorot na Azerbejxan, Faig Baghirov, bile razgleduvani mo`nostite za prodlabo~uvawe na ekonomskata sorabotka pome|u dvete zemji. Kako pozja~ajni proekti na koi vo idnina teba da se koncentrira sorabotkata se energetsko povrzuvawe na Evropa i regionot na kaspiskiot basen, i mo`nostite za povrzuvawe na Makedonija so ovie proekti koi garantiraat ekonomski razvoj i energetska sigurnost.

Pretsedatelot Ivanov i novoimenuvaniot ambasador na Ungarija, Jo`ef Bence na sredbata izrazija vzaemno zadovolstvo od visokoto nivo na me|usebnite odnosi na dvete dr`avi. Pretsedatelot Ivanov i Ambasadorot Bence izrazija zadovolstvo od nivoto na ekonomska sorabotka, i potenciraa deka postoi mo`nost taa dopolnitelno da se prodlabo~uva, stoi vo soop{tenieto.

KONSULTATIVEN SOSTANOK ZA DRIMSKIOT BASEN VO CRNA GORA

V

o Crna Gora v~era se odr`a konsultativen sostanok za upravuvawe so Drimskiot Basen na koj prisustvuva{e i zamenik-ministerot za `ivotna sredina i prostorno planirawe, Stevo Temelkovski.

Sostanokot e posveten na upravuvaweto so Drimskiot basen, a u~estvuvaat i pretstavnici od Bilateralniot sekretarijat za Za{tita na Ohridskoto Ezero od Ohrid.

Organizatori na sostanokot, koj se odr`a vo Podgorica, se ministerstvata za zemjodelstvo i ruralen razvoj i za odr`liv razvoj i turizam na Crna Gora, so finansiska poddr{ka od {vedskata Agencija za za{tita na `ivotnata sredina.

SIROMA[NI MAR[IRAA ZA POGOLEMA VKLU^ENOST VO OP[TESTVOTO

S

o miren mar{ u~esnicite na prvata konferencija na siroma{nite i socijalno isklu~eni lica organizirana od strana na Makedonskata platforma protiv siroma{tija (MPPS), v~era so Deklaracija od vladinite prestavnici pobaraa pogolema vklu~enost vo op{testvoto. Mirniot mar{ zapo~na od ulicata Veqko Vlahovi} vo Skopje pa s$ do Vladata.

Na ovoj mar{ mu prethode{e dvodnevna konferencija vo Bitola, na koja prisustvuvaa 120 u~esnici pretstavnici na razni ranlivi grupi i nevladini organizacii od Makedonija.

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

VMRO-DPMNE I DUI GO IZDEVALVIRAA POPISOT

POPI[UVA^ITE MAKEDONCI I ALBANCI ]E RABOTAT PO RAZLI^NI ZAKONI!?

N

MAKSIM RISTESKI

risteski@kapital.com.mk

a dva dena pred po~etokot na popisot nikoj ne znae ko j s $ } e b i d e popi{an, iako za toa ima zakon vo koj jasno e definiran opfatot na statisti~kata operacija. Vo Dr`avnata popisna komisija vrie – nitu pretsedatelkata, Vesna Janevska, a nitu nejziniot zamenik, a glaven oponent, Abdulmenaf Bexeti, v~era ne bea dostapni. Novata kriza vo najtesniot cajtnot pred popisot ja inicira{e liderot na DUI, Ali Ahmeti.

Nastrana od faktot {to mnogu zadocni so apelot popisot da ne se politizira upatuvaj}i go samo tri dena pred po~etokot, Ahmeti vo paket upati i poraka so koja gi raspali tuku{to stivnatite strasti me|u Makedoncite i Albancite vo popisnata komisija: “Zakonot e mnogu jasen, site {to vo tekot na edna godina vlegle najmalku edna{ vo Makedonija, a koi imaat ku}i, imot, a ne se vo momentot tuka, tie se opfateni vo celokupnata brojka na naselenieto”, izjavi Ahmeti, nametnuvaj}i go svoeto tolkuvawe na Zakonot za popis, nasproti oficijalnoto koe lani vo oktomvri go potvrdi i direktorot na evropskata statisti~ka kancelarija, Piter Everers, na konferencija vo Skopje. A Zakonot e jasen.

Od licata koi prestojuvaat vo stranstvo popisot }e gi opfati samo onie koi imaat mesto na voobi~aeno `iveewe vo Makedonija, a vo vremeto na popisot, no najdolgo do 12 meseci pred negovoto sproveduvawe, se nao|aat na rabota nadvor od dr`avata. Terminot “mesto na voobi~aeno `iveewe”, Zakonot go definira kako geografsko mesto, kade {to liceto koe se popi{uva voobi~aeno `ivee i pominuva najgolem del od svojot dneven, odnosno no}en odmor. Ottuka e jasno deka Popisot ne treba da gi opfati licata koi pove} e od edna godina rabotat vo

Koga zadutre popi{uva~ite }e izlezat na teren, nema da znaat kogo s$ smeat da popi{at, oti premierot Nikola Gruevski i partnerot Ali Ahmeti u{te razli~no go ~itaat Zakonot. stranstvo, samo poradi toa {to vo poslednite 12 meseci po nekoj povod prestojuvale (i edna{) vo Makedonija, za{to nim mestoto na voobi~aeno `iveewe ne im e ovde. Na konferencijata na Evrostat vo oktomvri 2010 godina, direktorkata na Dr`avniot zavod za statistika, Blagica Novkovska, vo prisustvo na nejziniot evropski kolega, Everers, izjavi deka “konceptot voobi~aeno mesto na `iveewe e mnogu va`en i osnoven za popisot, za{to preku nego } e se sogleda brojot na rezidentnite gra|ani na ovaa zemja i na nivnata teritorijalna razmestenost”.

DIJASPORATA NE SMEE DA BIDE VKLU^ENA! Bez dogovor vo Komisijata i me|u liderite na vladinata

koalicija – Nikola Gruevski i Ali Ahmeti, popi{uva~ite vo sabota }e izlezat na teren.

Nema da znaat dali treba da gi popi{at i licata koi so godini se vo stranstvo, a lani si do{le na odmor vo rodnoto mesto. Vo slu~aj na popi{uva~ki par MakedonecAlbanec, a vakvite parovi se najmnogubrojni, edniot }e smeta deka treba da go popi{e vakvoto lice, a drugiot deka ne treba. Podebeliot kraj od ovaa neusoglasenost }e go izvle~at gra|anite, za{to Zakonot za popis predviduva kazna od 500 do 1.500 evra za davawe la`ni podatoci na popi{uva~ite ili za odbivawe na sorabotka so niv.

Popi{uvaweto na "spornite lica" bi napravilo nepro-

cenliva {teta vo odnos na korisnosta na popisnite rezultati. Podatocite dobieni od popisot se koristat za analiza i ocenka na sostojbite vo ekonomskiot i socijalniot razvoj, za planirawe na razvojot na stopanstvoto, obrazovanieto, zdravstvoto... A ako stoticite iljadi iselenici koi sekoja godina doa|aat na odmor vo Makedonija se popi{at, }e dobieme celosno neto~na demografska slika za odredeni regioni, spored koja dr`avata }e treba da go planira nivniot razvoj vo slednata decenija. Zatoa, ekspertite mnogupati povtorija deka ne e glavna cel na popisot odreduvaweto na soodnosot me|u Makedoncite i Albancite.

SÈ U[TE TRAE EKIPIRAWETO NA POPI[UVA^ITE Drug problem so koj se soo~uva Dr`avnata popisna komisija na dva dena pred po~etokot na popi{uvaweto e ekipiraweto na u~esnicite vo statisti~kata operacija na teren. Iako Komisijata na svojata internet-stranica, v~era, vo posleden moment, gi objavi korigiranite spisoci so izbranite na javniot konkurs i od administracijata, za da ostanat barem dva dena za obuka, kolku {to e minimum neophodno, se ~ini deka izborot s$ u{te

ne e zavr{en. Del od vrabotenite vo Makedonskata radio-televizija, koi se na{le na spisocite s$ u{te razmisluvaat dali da prifatat da popi{uvaat, primameni od o~ekuvaniot honorar. Komisijata prethodno informira{e deka poradi gre{ka so softverot za slu~aen izbor vo spisocite se pojavile i novinari na javniot servis, koi definitivno ne spa|aat vo javnata administracija, pa po barawe na Zdru`enieto na novinari, itno bea izbri{ani.

TE[KO DEKA TELEVIZIJATA ]E STARTUVA

NIKOLOVSKI: VLASTA NE DAVA A2 DA PO^NE SO RABOTA! MARIJA SEVRIEVA

O

sevrieva@kapital.com.mk

rkestriraniot napad na nekolk u dr`avni institucii ne ni dozvoluva da prodol`ime so rabota, a so toa se zadu{uva slobodata na govorot i pravoto na eden medium slobodno da funkcionira, se po`ali upravitelot na A2 televizija, Toni Nikolovski. Spored nego, site ~ekori koi gi prezemaat dr`avnite institucii se so cel tendenciozno da se zamol~i televizijata poradi stravot na vlasta vo mediumskiot prostor da se pojavi glasilo koe nema da bide pod nejzina kontrola.

Nikolovski najavi restarti-

rawe na televizijata dokolku bide povle~eno baraweto za otvorawe na ste~ajna postapka koe se vodi vo Osnovniot sud Skopje 2 na barawe na Upravata za javni prihodi.

“Okolu toa dali mo`eme da se ekipirame i da staneme operativni vo brz period da sme spremni i toa mo`eme da go napravime za dva meseci.

Za dva meseci mo`eme da vrabotime 150 lu|e. Onoj moment koga }e bide nadminata ovaa sostojba mo`eme vedna{ da vrabotime 150 lu|e i da po~neme so rabota”, izjavi Nikolovski.

Toj tvrdi deka nema re{enija za drugi pobaruvawa. "A toa {to UJP uporno se trudi da sozdava edna tendencija za novi dolgovi doka`uva

deka se raboti za namerno sozdavawe na sostojba deka A2 televizija dol`i”, dodava Nikolovski.

DR@AVATA NE GI KOMENTIRA OBVINUVAWATA Od Dr`avnoto pravobranitelstvo velat deka bez izgotveno ve{ta~ewe, koe go nara~a sudot, ne postoi mo`nost za povlekuvawe na baraweto za otvorawe ste~ajna postapka.

“Ve{ta~eweto treba da gi ras~isti nejasnotiite koi se pojavija vo odnos na smetkata na A2 televizija.

S$ u{te postojat odredeni nedore~enosti. Otkako }e go imame ve{ta~eweto }e znaeme kakvi akcii }e prezememe ponatamu, dali }e bide zapreno ili nema da bide za-

preno baraweto za otvorawe ste~ajna postapka”, izjavi dr`avniot pravobranitel, Olivera Kitanovska.

Slednoto ro~i{te na koe po tret pat }e se razgleduva dali A2 televizija ispolnuva uslovi za ste~aj e zaka`ano za sredinata na septemvri.

Do toga{ televizijata bez odobruvawe od pretste~ajniot upravnik, Aco Petrov, ne smee da raspolaga so svojata smetka.

Dolgot na A2 televizija be{e platen od strana na bratot na pratenikot Fijat Canoski, Tomor, inaku blizok prijatel na Velija Ramkovski, sopstvenikot na mediumite od Pero Nakov bb, vedna{ po zaka`uvaweto na ro~i{teto za otvorawe ste~ajna postapka.

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

Politika / Pari / Dr`ava

7

PREGLED VESTI

RU[IME REKORDI: TRIESET ZAKONI ZA EDEN DEN!

S [TO ]E DONESAT IZVE[TAITE OD BRISEL?

SRBIJA DOBIVA DATUM ZA PREGOVORI, MAKEDONIJA E SRE]NA SO PREPORAKA!?

Z

GABRIELA DELOVA

delova@kapital.com.mk

aedno so Izve{tajot za napredokot za 2010 godina, Srbija }e dobie kandidatski status, a vo ist paket i datum za pregovori, koi spored evropskite diplomati, }e se odlo`at za narednata godina, ekskluzivno objavuva srpski Rojters. Makedonija, koja treta godina po red, spored najavite, } e dobie samo preporaka za zapo~nuvawe na pregovorite, ostanuva vo ist ko{ so Albanija, Bosna i Hercegovina i Kosovo. Poslednite informacii se i deka Crna Gora, koja lani dobi kandidatski staus, najverojatno ovaa godina zaedno so Izve{tajot }e dobie datum za pregovori.

Za vakvata informacija znaat i vo makedonskoto Ministerstvo za nadvore{ni raboti. Ottamu velat deka za relevantnosta na informaciite ve}e go kontaktirale i makedonskiot ambasador vo Belgrad, Qubi{a Georgievski.

Od Sekretarijatot za evropski pra{awa bez da komentiraat dali Makedonija nazaduva ili ne, se raduvaat na uspehot na sosedite. "Progresot vo nasoka na pribli`uvawe kon EU na bilo koja zemja od regionot za nas e dobra vest i poka`uva pozitiven dvi`ewe na regionot kon EU", velat od Sekretarijatot.

Taka, zasega ostanuva samo izjavata na vicepremierkata

Teuta Arifi, koja po svojata oficijalna poseta vo Brisel, se vrati so poraka deka ovaa godina o~ekuva zemjava da dobie u{te edna preporaka za datum za pregovori so EU. Taa re~e deka pozitivno bila oceneta i rabotata vo odnos na realizirawe na listata na zada~i od File i Sanino, no potreben e dopolnitelen progres, vo reformite vo javnata administracija i vo sudstvoto. Nere{eniot spor za imeto, sekako, ostanuva glavniot problem koj n$ ko~i od datumot za pregovori.

Porakata, pak, od evrokomesarot za pro{iruvawe, [tefan File, be{e deka Izve{tajot za Makedonija }e ja otslikuva realnosta i fakti~kata sostojba vo zemjata. Toj pora~a deka do dekemvri, ako se najde komrpomisno re{enie so Atina, Evropskata unija mo`e da &

odredi datum za pregovori za Makedonija.

Od Sekretarijatot ne konkretiziraat dali Unijata } e pomogne vo re{avaweto na sporot za imeto. Ottamu samo tvrdat deka Unijata sekoga{ bila i seu{te e zainteresirana za iznao|awe na re{enie.

SRBIJA ]E BIDE NAGRADENA ZA REFORMITE I ZA PREDAVAWETO NA VOENITE ZLOSTRONICI VO HAG Spored informaciite koi gi prenesuva Rojters, so kandidatskiot staus i preporakata za pregovori, izvr{nata vlast na EU saka da ja nagradi Srbija za predavaweto obvineti za voeni zlostorstva vo sudot vo Hag. So ovoj status, Evropskata unija, pi{uva Rojters, saka da mu oddade priznanie na Belgrad

za naporite koi tamo{nata vlast gi napravila za reforma na dr`avnite institucii i rezultatite koi gi poka`ale vo borbata so korupcijata i kriminalot.

Unijata sakala vo paket so kandidatskiot status da & dodeli i datum za pregovori na Srbija, no sepak poradi tenziite so Kosovo, pi{uva Rojters, Unijata re{ila ovoj proces da go odlo`i koga tenziite i dijalogot me|u Belgrad i Pri{tina }e se podobrat. Taka, Komisijata mo`e da prepora~a, datumot za pregovori da se opredeli vo narednite 12 meseci, pred objavuvaweto na sledniot Izve{taj. Inaku, v~era be{e otka`an posledniot krug od pregovorite, koi se vodat so posredstvo na EU vo Brisel, otkako belgradskata delegacija se sprotivstavi na planiraniot dneven red.

POSELT: MERKEL RAZGOVARA SO PAPANDREU ZA IMETO Germanskiot evropratenik, koj ne gi krie simpatiite i otvoreno ja poddr`uva evroatlantskata integracija na Makedonija, Bernd Poselt, e uveren deka }e dojde do deblokirawe na datumot za pregovori.

Toj tvrdi deka gr~kiot premier, Jorgos Papandreu, koj e vo oficijalna poseta na Germanija, poradi ekonomskata kriza vo Grcija, razgovara za imeto so kancelarkata na germanija, Angela Merkel.

“Da! Se nadevam deka toa }e se slu~i godinava ili vo tekot na idnata godina, bidej}i sega postoi izvesna fleksibilnost vo Grcija i siguren sum deka germanskata kancelarka Merkel na ovaa tema razgovara so gr~kiot premier na sredbata vo Berlin”, veli toj.

Iako visokite pretstavnici na EU demantiraat, Poselt ostanuva na stavot deka e mo`no pregovorite da po~nat i bez re{enie na problemot so imeto.

“Za mene toa e mo`no. Ednoto so drugoto ne treba da se povrzuvaat, no mislam deka } e bide polesno za dvete strani ako najdat re{enie - {to apsolutno go poddr`uvam”, izjavi Poselt.

Kopretsedatelkata na grupata na Zelenite vo EP, Rebeka Harms, pak, se nadeva deka vo momentot koga Evropskata unija se poka`uva solidarna so Grcija preku planovite za nejzin spas, Grcija isto taka }e se poka`e solidarna so EU vo odnos na evropskite integracii na Makedonija.

[ULC: EU DA IGRA ULOGA NA “POKROVITEL-POSRENIK” VO SPOROT SO IMETO Evropskata unija bi trebalo da igra uloga na pokrovitel-posrednik vo re{avaweto na sporot so imeto me|u Makedonija i Grcija, veli evropratenikot i najverojatno iden pretsedatel na Evropskiot parlament, Martin [ulc, vo izjava za Doj~e Vele.

Vo Evropskiot parlament pra{aweto za evrointegraciite na Republika Makedonija i nejziniot spor so Grcija, so isklu~ok na evropratenicite koi tie pra{awa gi sledat direktno, ne se nao|aat vo fokusot na interesot, koj vo momentov e naso~en kon re{avawe na dol`ni~kata kriza i spasot na evrozonata.

Spored nego, re{enieto na problemot treba da bide pronajdeno preku eden vid posredni{tvo na EU. “Toa, se razbira, e bilateralen konflikt me|u

dr`ava-kandidat i dr`ava-~lenka, no toj problem se odnesuva na site nas. Koga velam site, mislam na site dr`avi-~lenki, no pred s$ na Evropskata unija kako takva. Zatoa, mislam deka re{enieto na problemot mo`e da bide pronajdeno pod eden vid posredni{tvo na Evropskata unija. Dobro znam deka nadle`nite vo Evropskata komisija ve}e podolgo vreme se ma~at da iznajdat sredstvo za da gi namalat tenziite koi iskreno postojat.

Priznavam deka ne znam dali e postignat napredok, bidej}i ve}e podolgo vreme ne sme diskutirale za problemot poradi dol`ni~kata kriza vo evrozonata”, pojasnuva Martin [ulc.

obranieto gi prifati izmenite i dopolnuvawata na Zakonot za danokot na dodadena vrednost, so zabele{ka od opozicijata deka so izmenite ne se postignuva krajnata cel, odnosno ne se namaluva cenata za krajnite korisnici, a profitiraat samo trgovcite.

Pratenicite gi prifatija i izmenite i dopolnuvawata na zakonite za u~eni~kiot standard, za u~ebnici za osnovno i sredno obrazovanie i za patnite ispravi na makedonskite dr`avjani, za spre~uvawe na nasilstvoto i nedostojnoto odnesuvawe na sportskite natprevari, za za{tita od eksplozivni materii, za notarijatot, za platite na sudiite, za za{tita na li~nite podatoci i za zdru`enija i fondacii.

Na v~era{noto prodol`enie od desettata sednica bea prifateni i dopolnuvawata na Krivi~niot zakonik i na zakonite za lobirawe, za advokatura i za vr{ewe psiholo{ka dejnost i za danokot na dobivka, kako i za zadol`itelno osiguruvawe vo soobra}ajot, za akcizite, za vr{ewe na uslugi brz transfer na pari i za danokot na dobivka.

Usvoeni bea i izmenite i dopolnuvawata na zakonite za carinskite merki za za{tita na pravata od intelektualna sopstvenost, za hartii od vrednost, za revizija, za deviznoto rabotewe, za personalniot danok na dohod, za za{tita na topografijata na integralnite kola, za kontrola na izvoz na stoki i tehnologii so dvojna upotreba, za mineralni surovini, za energetika, za grade`nite proizvodi, za tehni~ka inspekcija, za za{tita na konkurencijata, za metrologija, za kontrola na predmeti od skapoceni metali.

POPOSKI SE SRETNA SO @BOGAR

M

inisterot za nadvore{ni raboti na Republika Makedonija, Nikola Poposki, vo ramkite na svojata oficijalna poseta na Wujork, ostvari sredba i so ministerot za nadvore{ni raboti na Republika Slovenija, Samuel @bogar.

Na sredbata, kako {to soop{tuvaat od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti, bile razmeneti mislewa za pove}e aspekti na bilateralnite odnosi i zaedni~kite aktivnosti na dvete zemji, pri {to be{e konstatiran pozitiven trend vo sevkupnite odnosi, potvrden so brojnite poseti na site nivoa, bogatata pravna ramka, razvojot na ekonomskata sorabotka i sorabotkata vo me|unarodnite organizacii.

Poposki izrazil i blagodarnost za poddr{kata koja Slovenija & ja dava na Makedonija za na{ata evropska i evroatlantska integracija, i izrazil o~ekuvawe deka istata }e prodol`i s$ do na{eto polnopravno ~lenstvo vo EU i NATO.

PRODOL@UVAAT VRABOTUVAWATA VO ADMINISTRACIJATA

D

vaeset novi rabotni mesta otvora Slu`bata za opt{i i zaedni~ki raboti na Vladata. Eden rakovoditel, ~etvorica sovetnici i 15 referenti se rabotnite mesta za koi od v~era na Agencijata za administracija, Slu`bata otvorila oglas.

Edno slobodno mesto ima i vo Kabinetot na Pretsedatelot, \orge Ivanov. Tamu baraat sovetnik za javni nabavaki so najmalku tri godini rabotno iskustvo.

Ne izostanuvaat nitu, pak, oglasite za novi vrabotuvawa vo op{tinskata administracija. Devet slobodni mesta se otvoreni vo op{tina Kriva Palanka, i u{te tri vo op{tina Brvenica.

Poslednite neoficijalni informacii se deka na{ta administracijata ima 180.000 slu`benici. Pritoa, ne stivnuvaat porakite od ekspertite deka dokolku ne se namali brojot na administrativcite, dr`avata }e se soo~i so bankrot. Na ova postojano reagira ministerot Ivo Ivanovski, koj veli deka administracijata ima 120.000 slu`benici i tvrdi deka makedonskata administracija ne e glomazna i zasega nema potreba od nejzino namaluvawe.

BESIMI GI PRIMI VOENITE ATA[EA NA NATO-^LENKITE VO MAKEDONIJA

M

inisterot za odbrana, Fatmir Besimi, ostvari raboten sostanok so Asocijacijata na voenite ata{ea vo Makedonija na zemjite-~lenki na NATO. Sredbata mu prethodi na pretstojniot sostanok na Severno-atlantskiot sovet so zemjite koi ne se vo NATO, a se u~esnici vo misijata ISAF, koj }e se odr`i vo Brisel.

Na sostanokot bea prezentirani Izve{tajot za napredokot na Makedonija vo Akcioniot plan za ~lenstvo 2010-2011 godina, Predlog-godi{nata nacionalna programa za ~lenstvo na Makedonija vo NATO: 2011-2012 i Predlog-buxetot na Ministerstvoto za odbrana za 2012 godina.

Kompanii / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

PREGLED VESTI

WPP JA KUPUVA AGENCIJATA PRISTOP

A

KAKVI PROMENI ]E IMA NA PR PAZAROT?

CHAPTER 4 OTVORI PR-KANCELARIJA VO MAKEDONIJA

vstriskata agencija za odnosi so javnost Chapter 4 otvori kancelarija vo Makedonija. Vo izminatiot period, agencijata be{e zastapuvana od makedonskata kompanija IT Logistika. Chapter 4 vo Makedonija }e gi pretstavuva interesite na ovoj evropski brend vo odnosite so javnosta na doma{ni i stranski kompanii, institucii, nevladini organizacii. Vo dosega{no rabotewe Chapter 4 rabotel za mnogu brendovi, kako Dr. Oetker, Erikson, Hjulit Pakard, Soni Erikson, Lufthanza, Austrian erlajns, [el, Koka-Kola.

“Vleguvaweto na agencija so evropski predznak na makedonskata PR-scena }e gi zgolemi kriteriumite do postavuvawe novi evropski vrednosti i standardi. Chapter 4 }e raboti na sozdavawe zadovolni klienti vo site segmenti na odnosite so javnosta za pozadovolna i poinformirana publika, kako i jaknewe na pozitivniot imix na Makedonija na pazarite vo Centralna i Jugoisto~na Evropa i vo svetot”, veli Boris Beker, kosopstvenik na agencijata Chapter 4. Menaxer na kancelarijata na Chapter 4 vo Makedonija e Todor Stoj~evski. Chapter 4 raboti vo 12 dr`avi vo Centralna i Jugoisto~na Evropa i vo drugi zemji vo svetot. Agencijata e partner i pretstavnik na agencijata za odnosi so javnost Burson-Marsteller od SAD, koja raboti vo 150 zemji vo svetot.

TODOROV ]E KAZNUVA DIREKTORI

S

ekoga{ koga Fondot za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija }e izre~e kakva bilo kazna za zdravstvenata ustanova, jas }e izre~am kazna na direktorot, izjavi ministerot za zdravstvo, Nikola Todorov. Imavme situacija, re~e toj, dosega Fondot da gi kaznuva ustanovite i na toj na~in da bidat kazneti site vraboteni vo ustanovata, a vo krajna linija nekoga{ i pacientite koi }e imaat pomalku dostapni sredstva bez razlika dali stanuva zbor za lekovi, medicinski potro{en materijal ili zdravstvena usluga. “Na ovoj na~in so voveduvawe na vakva merka sekoga{ koga }e bide kazneta bolnica, da bide kaznet i direktorot, toj }e se obide da razmisluva dali }e postapuva po nasokite i pravilata postaveni vo zdravstveniot sistem. Ova }e bide pravilo od ovoj moment pa natamu”, poso~i Todorov. Toj pojasni deka kaznite se pari~ni i se predvideni vo menaxerskite dogovori, a ako stanuva zbor za mnogu te{ki povredi koi imaat seriozni implikacii, nekoga{ finansiski, a nekoga{ mo`ebi i zdravstveni, vo toj slu~aj }e prezeme porigorozni merki.

Doma{nite marketing i agencii za odnosi so javnost se vozdr`ani vo komentarite za vlezot na svetski poznatata agencija na makedonskiot pazar. Go ~ekaat finalniot ishodot od ovaa akvizicija IVANA KOLEVA

koleva@kapital.com.mk

M

akedonskite marketing i PR-eksperti so koi razgovaravme se vozdr`ani vo ocenkite {to }e zna~i za makedonskiot pazar vlezot na najgolemata svetska agencija za marketing i odnosi so javnost WPP vo slovene~kata agencija Pristop, koja podolgo od edna decenija e prisutna i vo Makedonija.

Tie neoficijalno komentiraat deka kaj nas nema da ima pregolemi efekti vo sporedba so slovene~kiot pazar kade {to Pristop godi{no pravi pove}e milionski obrt.

“Koga nekoja golema svetska kompanija vleguva na nekoj lokalen pazar, vo mnogu industrii mo`e da napravi ogromni pozitivni pomestuvawa, no PR e mnogu lokalizirana dejnost”, komentiraat poznava~ite i dodavaat deka odnosite so javnost

ne mo`at da bidat copy paste alatka zatoa {to ekonomskite, mediumski i drugi uslovi se razlikuvaat drasti~no od zemja vo zemja. Dosega{noto iskustvo, velat tie, poka`uva deka nekoja marketing ili PRkompanija mo`e da bide broj eden vo globalni ramki, a da ne postigne uspeh na nekoj lokalen pazar.

Regionalnite mediumi javija deka pri~inata za kupuvaweto na slovene~ki Pristol se golemite zagubi koi na krajot na minatata godina dostignaa 10,4 milioni evra. WPP e zainteresirana i za hrvatskata agencija Digitel, vo koja Pristop poseduva edna tretina od sopstvenosta.

Kapital Academy...

“Vlezot na eden svetski renomiran i poznat igra~ vo koja bilo industrija zna~i mnogu. Benefitite od takvata penetracija }e bidat zabele`livi ne samo vo raboteweto na kompanijata- lokalen partner vo Makedonija, tuku

i vo celata industrija preku unapreduvawe i pridvi`uvawe na pazarot na komunikaciskite servisi i uslugi, koristewe na znaewe i ve{tini od stranski eksperti primenlivi na doma{en teren, no i educirawe na potencijalni klienti za neophodnosta od ovie uslugi”, izjavija za “Kapital”od Pristop MK. WPP e globalna kompanija za mediumski komunikacii so sedi{te vo London i pove}e od 2.400 kancelarii vo 107 zemji {irum svetot. Vo nejzini ramki funkcioniraat brojni marketing{ki, PR i pazarno-istra`uva~ki mre`i, kako {to se poznatite Grey, Burson-Marsteller, Hill & Knowlton, JWT, Ogilvy Group, TNS i Young & Rubicam. WPP kotira na Londonskata berza i e del od FTSE 100 indeksot. Ostvaruva godi{ni prihodi od nad 10 milijardi evra.

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

РАБОТИЛНИЦА

“КАКО ДА ЈА ЗГОЛЕМИТЕ ПРОДАЖБАТА СО ПОМОШ НА ИНТЕРНЕТ?“ 17-18 Октомври 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

Успехот на вашиот бизнис денес зависи и од присуството на Интернет. Интернет маркетингот не е мистерија! Неговата цел е да ги донесе вашите идеални купувачи во вистинско време и на вистинско место и да отвори нови можности за вашиот бизнис!

ДАЛИ ТОА Е И ВАША ЦЕЛ? ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ ОД РАБОТИЛНИЦАТА?

Кои се можностите на Интернетот, кои овозможуваат максимизирање на инвестицијата? Како вашата продажна кампања успешно да ја лансирате и промовирате на www? Како да воведете интернет трговија и да ги зголемите нарачките и продажбата? Како да изградите успешна комуникација со корисниците преку социјалните медиуми?

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА?

Сопственици и менаџери на мали и средни компании Менаџери за продажба Маркетинг менаџери Манеџери за развој и иновации Специјалисти за електронска трговија

Po~ituvani ~itateli, Kapital Media Group objavuva deka od 26.septemvri 2011 go po~na svojot najnov proekt - Kapital Akademija. Proektot }e bide fokusiran na organizirawe na golemi delovni konferencii, biznis forumi i obuki za pogolemo znaewe. So ovoj proekt, i so skore{noto izleguvawe na na{ite dva mese~nika “Bankar” i “Menaxer”, na najdobar mo`en na~in ja odbele`uvame 12 – godi{ninata od osnovaweto na na{ata kompanija! ...Za da znaeme pove}e!

I samite da si pomogneme...

ШТО ДОБИВАТЕ?

Нов поглед на продажбата и продажно-промотивните канали? Искуство од прва рака oд македонски компании кои ја зголемиле продажбата користејќи интернет маркетинг алатки Богато искуство и знаење од докажани консултанти од оваа област Ручек, кафе и освежување Многу корисни материјали за читање и надоградување на знаењата

ПРЕДАВАЧИ ДАРКО БУЛДИОСКИ

Dolgogodi{en predava~, konsultant i trener vo oblasta na novite mediumi. Eden od ko-osnova~ite na New MediaMK, internet marketing agencija

МИТЕ КУЗЕСКИ

Ko-osnova~ na New MediaMK so pove}egodi{no iskustvo kako internet konsultant

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

9

SE PODGOTVUVA STRATEGIJA ZA ODR@LIV RAZVOJ NA AGRAROT

MAKEDONIJA ]E GO OKRUPNUVA ZEMJODELSKOTO ZEMJI[TE

Ministerstvoto za zemjodelstvo vo sorabotka so Holandskata razvojna organizacija (SNV) i Agencijata za voda i zemji{te DLG od Holandija izgotvuva strategija koja }e go spre~i natamo{noto rascepkuvawe na zemjata i }e donese merki za okrupnuvawe na zemji{nite parceli

ANDRIJANA KOROVE[OVSKA akedonija podgotvuva strategija za okrupnuvawe na zemjodelskoto zemji{te vo periodot od 2012 do 2020 godina. Strategijata ja podgotvuvaat Ministerstvoto za zemjodelstvo vo sorabotka so Holandskata razvojna organizacija (SNV) i so Agencijata za voda i zemj{te DLG od Holandija.

Strategijata, koja v~era be{e promovirana, e vo zavr{na faza, a ve}e e sproveden eden pilot-proekt za konsolidacija (dobrovolna razmena na privatno zemji{te) vo op{tina Kon~e. Celta na ovoj dokument e da dade predlog-merki za zgolemuvawe na prose~nata golemina na posedite na zemjodelskite stopanstva, osobeno zemaj}i predvid deka povr{inata e direktno povrzana so goleminata na prihodite i na tro{ocite vo zemjodelskoto proizvodstvo.

Dr`avniot sekretar vo Ministerstvoto za zemjodelstvo, Be-

2,5-2,8

M

K

O

M

E

R

hektari e prose~nata golemina na zemjodelskite stopanstva vo Makedonija, {to e nedovolno za da obezbedi konkurentnost na proizvodstvoto

OP[TINA KON^E PRVA SE VKLU^I VO PROEKTOT ktivnostite za razmena na zemji{ni parceli po~naa vo op{tinata Kon~e (smestena me|u Radovi{ i Demir Kapija). Vo pilot-podra~jeto se izvr{ila konsolidacija isklu~ivo na privatno zemji{te.

“Golemi napori se vlo`ija vo sproveduvawe na aktivnostite, posebno bidej}i stanuva zbor za zemjodelci na koi im e potrebna stimulacija i objasnuvawe. Zatoa, li~no jas se vlku~iv vo celiot proces i seto toa dade pozitivni i konkretni rezultati”, izjavi gradona~alnikot na op{tina Kon~e, Stojan Lazarov.

A ]e se nosat merki za zgolemuvawe na prose~nata golemina na posedite na zemjodelskite stopanstva, bidej}i povr{inata e direktno povrzana so goleminata na prihodite i na tro{ocite vo zemjodelskoto proizvodstvo. sir Jo{ari, istakna deka rascepkanosta na zemjodelskoto zemji{te i malite zemjodelski farmi go ote`nuvaat ruralniot i razvojot na zemjodelstvoto. Toj istakna deka pogolem del od aktvnostite sega se naso~eni kon konsolidacija, odnosno kon okrupnuvawe na zemjodelski povr{ini.

“Svesni sme deka sega{nata prose~na golemina na zemjodelskite stopanstva od 2,5 C

I

J

A

L

E

N

do 2,8 hektari i prose~nata golemina na katastarskata parcela od 0,3 do 0,5 hekatri se daleku pod goleminata na parcelite na zemjodelskoto zemji{te vo EU, koja obezbeduva konkurentnost na zemjodelskoto stopanstvo”, izjavi Jo{ari.

Od Ministerstvoto i od Vladata na Holandija pora~uvaat deka Strategijata za konsolidacija “Stimerald” O

G

L

A

S

}e go zgolemi pridonesot na zemjodelstvoto i na drugite sektori vo nacionalnata ekonomija preku podobruvawe na uslovite za ekolo{ko i odr`livo proizvodstvo.

Strategijata predlaga za kratok vremenski period od tri godini da se upotrebat tri instrumenti: dobrovolna razmena na zemji{ni parceli, dobrovolna i pravno poddr`ana konsolidacija K

O

M

E

R

na zemji{te i dinami~na zemji{na banka na sreden vremenski period (pet godini).

Za po~etok }e se praktikuva samo prviot instrument, a ostanatite dva prvo }e se prilagodat na zakonite. Se predviduva vo periodot 2012-2020 godina da se sprovedat okolu 100 proekti, koi }e opfatat po okolu 100 hektari prose~na povr{ina, {to e ednakvo na C

I

J

A

L

E

N

10.000 hektari konsolidirano zemji{te. Proektite }e bidat delumno kofinansirani od buxetot na EU za ruralen razvoj i od makedonskiot buxet.

Se procenuva deka tro{ocite }e se dvi`at od 400 do 450 evra po hektar.

Vo zavisnost od ocenkite i rezultatite, Vladata }e odlu~i kolku proekti }e se sproveduvaat sekoja godina.

O

G

L

A

S

Intervju

10

P World e internacionalna agencija specijalizirana za organizirawe nastani, od koi prviot e skore{noto doa|awe na kralot na "spinot", Alaster Kempbel, vo Makedonija i vo Albanija.

“Osobeno ni e drago {to vo Belgrad na 24 i 25 oktomvri go organizirame prviot globalen marketin{ki nastan vo regionot, na koj za prvpat na Balkanot }e dojdat 20 svetski poznati marketing-eksperti koi }e go napravat Belgrad broj 1 svetska destinacija za marketing. Esenva ja organizirame i prvata globalna konferencija za ~ove~ki resursi vo Hrvatska”, veli prviot ~ovek na agencijata so sedi{te vo Dubai, Kosta Petrov.

KOSTA PETROV DIREKTOR NA P WORLD

NIE NE ORGANIZIRAME NASTANI, KREIRAME DO@IVUVAWA! VERICA JORDANOVA

jordanova@kapital.com.mk

d listata na brojni nastani koi gi spremate za pretsojnata esen, vo Skopje doa|a Alaster Kempbel, kralot na "spinot".

Mo`e li da ni otkriete zo{to ovoj predava~ e interesen i {to makedonskata javnost mo`e da o~ekuva od predavaweto? Ima li politi~ari me|u prijavenite u~esnici?

Doa|aweto na Alaster Kempbel mo`ebi e najva`niot nastan {to nekoga{ se slu~il vo Makedonija. Znam deka zvu~i premnogu pretenciozno, no samo poglednete ja biografijata na Kempbel i }e sfatite deka vo svetskiot PR ne postoi pomo}en ~ovek. Toj ve}e 20 godini gi kreira PR-trendovite vo Velika Britanija i e sovetnik na nekoi od najmo}nite svetski politi~ari.

Me|u prijavenite, za `al, s$ u{te nema politi~ari, no ima mnogu zadovolitelen fidbek od makedonskite korporacii, PR-agencii i ambasadite vo zemjava. Za istiot nastan vo Albanija ve}e se imaat registrirano pogolem del od parlamenta-

O

rcite i ministrite vo albanskata vlada. Se nadevam deka ovoj primer }e go sledi i makedonskata politi~ka elita.

Ako se sudi spored lokaciite na va{ite sledni nastani, se ~ini deka hrvatskiot i srpskiot pazar se mnogu interesni. Kakva e sostojbata vo sporedba so Makedonija i zo{to temite marketing, PR i reputacija gi lociravte tokmu vo ovie zemji?

Kako biznis nie se fokusirame na pazari koi nudat finansiska isplatlivost.

Koga se pravi nastan vo Srbija ili vo Zagreb doa|a cel region. Mislam deka od vremeto na Jugoslavija e ostanato deka ovie gradovi se regionalni centri. Se nadevam deka so tek na vreme toa }e se promeni.

Druga pri~ina poradi koja ne organizirame premnogu nastani vo zemjava e toa {to, za `al, vo Makedonija, se razbira so isklu~oci, vladee mentalitet vo koj site znaat s$ i ne ~uvstvuvaat potreba

раст

Макпетрол Гранит Макстил Комерцијална банка РМДЕН10

нова цена

+2,08% 22.075,00 +1,93% 547,00 158,00 +1,66% +1,31% 2.932,00 +1,01% 89,00

28.09.2011

Арчилормитал (ХРМ) ЗК Пелагонија Битола РМДЕН05 Стопанска бан. Битола Прилепска пиварница

-

od edukacija. Nedostig od edukacija mislam deka e i edna od pri~inite zo{to Makedonija zaostanuva ekonomski vo regionot.

Sekoj dobar biznismen znae deka samo preku edukacija mo`e da bide ~ekor pred konkurencijata. Iskreno se nadevam deka ovoj mentalitet }e se smeni {to pobrzo. Da ne bidam premnogu negativen, se razbira deka i vo zemjava ima isklu~oci i tie kompanii n$ sledat na site nastani bez razlika dali nastanot e vo Makedonija ili nekade vo regionot.

Na konferencijata za marketing koja }e se odr`i vo Belgrad na 24 oktomvri doa|aat pretstavnici, marketing-direktori na mnogu

svetski poznati kompa kompanii, me|u koi i Jahu i Gugl. Kolku be{e te{ko da se soberat sobe site ovie “faci” na ed edno mesto vo isto vreme? K Kakvi poraki se o~ekuvaat ood niv?

Koi se aktuelnite tre trendovi vo marketingot denes?

Jahu i Biznis-vrskite so Jah godini.

Gugl se gradeni so god nastan na Retko }e vidite nasta koj ovie dva megabrenmegabre zaedno. dovi prezentiraat za Nastanot vo Belgrad e eden od retkite kade {to Jahu i Gugl zaedno }e gi prezentiraat svoite marketingplanovi za 2012 godina.

Nam toa ni uspea, bidej}i sekoga{ sme profesionalni i so ednite i so drugite, i tie toa go cenat.

Na The Marketing Experience vo Belgrad 20 globalni marketin{ki eksprti od Virgin, Kodak, Honda, Kodak, HP ke se fokusiraat na ~etiri glavni temi koi se osobeno va`ni: marketing vo vreme na dru{tveni mediumi, novi trendovi vo reklamirawe, customer marketing i inovacii vo marketingot se glavnite temi na nastanot.

Vo P World veruvame deka ne postojat nevozmo`ni raboti. Koga go organiziravme prviot globalen PR-nastan vo mart vo Belgrad, na po~etokot na kampawata lu|eto ni spu{taa slu{alki i ni ka`uvaa deka ne e mo`no

пад

-7,07% -2,09% -1,08% -0,42% -0,16%

нова цена

92,00 2.340,00 92,00 2.002,00 9.200,00

takvo ne{to da se slu~uva kaj nas. Na krajot slatko se nasmeavme, bidej}i doka`avme deka makedonska kompanija e edinstvena koja mo`e da sobere tolku mo}ni lu|e na edno mesto.

Od kralski PR-lu|e do PR-eksperti od najgolemite giganti, nie sme edinstvenata lokalna kompanija koja raboti so globalni superbrendovi.

Ima li, barem dosega, interes od strana na makedonskite kompanii i menaxeri za u~estvo na ovie nastani?

Makedonija, za `al, ne e na{ primaren market. Se gordeeme so faktot {to ja pretstavuvame Makedonija nasekade niz regionot, no nemame nekoi pregolemi o~ekuvawa od na{ata zemja. Nie sme globalna kompanija i rabotime so globalni kompanii koi s$ u{te ne se prisutni ovde.

Sekoga{ se trudime da doneseme vo Makedonija interesni lu|e koi vo momentov se aktuelni, a ne lu|e koi pred dvaeset godini napravile ne{to. Vo mart ja donesovme najmo}nata `ena vo svetskiot moden marketing, a so Alaster Kempbel ja pozicionirame Makedonija kako zemja koja seriozno gi sfa}a PR-ot i svojata reputacija na globalno nivo.

Kolku e lesno ili te{ko da se raboti vo oblasta

na event industrijata i da se sledat site dinami~ni slu~uvawa? Kako Vie gi sledite trendovite i pulsot na pazarot za da mo`ete da organizirate nastani koi bi bile i interesni i profitabilni?

Nie se obiduvame da ne go koristime premnogu terminot nastani. Nastanite gi vikame do`ivuvawe.

Koga lu|eto doa|aat na na{a konferencija tie vleguvaat vo svet vo koj s$ e vozmo`no. Osven {to gi imame najdobrite izlaga~i vo svetot, nie sekoga{ se trudime na{ite delegati i da se zabavuvaat. Osven mnogu interaktivni ve`bi imame i nastapi, ve`bi i najrazli~ni drugi performansi koi go pravat nastanot nesekojdeneven.

Nie ne sme firma koja sekojdnevno se `ali na svetskata kriza. Za nas krizata e realnost i se adaptirame na nea. @iveeme vo nova realnost vo koja ednistvenoto pravilo e deka mora da ima{ najdobar produkt. S$ {to e vtoroklasno nema da uspee.

Zatoa, sekoga{ se trudime na{ite produkti da bidat najdobri i da bideme ne eden, tuku 10 ~ekori pred na{ata konkurencija. Toa e tajnata na na{iot uspeh.

Prezemame rizici i odime na s$ ili ni{to. Naj~esto dobivame s$.

sreda- 28.09.2011 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

+ 28.09.2011

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка

3м 2,20% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60% 2,40%

6м 2,70% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00% 2,70%

24м 3,80% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00% 4,35%

36м 4,10% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30% 5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Podatocite se od veb-stranite na bankite. „Kapital” ne snosi odgovornost dokolku tie ne se navreme a`urirani.

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,5047 45,2940 70,7113 50,2818 44,4334 44,9267

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5%

3%

3м 1,54% 1,5% 0,35% 0,02%

6м 1,75% 1,7% 0,54% 0,06%

12м 2,08% 2,0% 0,85% 0,30%

2%

1% 0% 01/10

03/10

05/10

06/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

камата 4,00% 5,50%

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 1,36% 1,3% 0,24% 0,00333%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

26.187.906,17

-5,03%

-17,70%

-23,87%

-15,20%

-22,79%

27.09.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

43.017.877,41

-0,05%

-13,34%

-19,36%

-17,69%

-22,34%

27.09.2011

Иново Статус Акции

16.583.404,79

-3,25%

-6,93%

-8,41%

-2,75%

-3,02%

27.09.2011

КД БРИК

36.816.600,22

-0,35%

-10,47%

-14,71%

-11,33%

-16,26%

27.09.2011

КД Нова ЕУ

20.023.472,53

-7,62%

-20,39%

-27,92%

-22,68%

-25,16%

27.09.2011

КБ Публикум - Балансиран

27.370.986,60

-3,42%

-10,20%

-13,74%

-9,87%

-11,66%

27.09.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.129.553,63

-0,24%

0,35%

1,48%

0,00%

0,00%

27.09.2011

КБ Публикум Паричен

50.285.529,43

0,26%

0,80%

0,00%

0,00%

0,00%

27.09.2011

podatocite se od 23 septemvri 2011 god.

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

STRU[KATA TURISTI^KA GORDOST DO@IVUVA RENESANSA

PREGLED VESTI INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO PORASNA ZA 0,9%

HOTEL DRIM NAJDOBAR VO MAKEDONIJA

D

Hotel Drim otkako dobi novi sopstvenici i menaxment, popoleka go vrati stariot sjaj, za {to dobi i nagrada od Ministerstvoto za ekonomija

H

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

otel Drim od Struga, zaedno so Ineks Gorica od Ohrid i Princes Ramada od Gevgelija, ja dobija nagradata za najdobri hoteli vo 2011 godina, {to ja dodeli Ministerstvoto za ekonomija.

Hotel Drim, gordosta na stru{kata turisti~ka ponuda, otkako dobi novi sopstvenici pred osum godini, popoleka go vrati stariot sjaj, a ova leto do`ivea i vistinska renesansa, so vra}aweto na holandskite turisti, koi{to svoevremeno bea najbrojni stranski gosti na ohridskoto krajbre`je.

Krste Bla`eski - Kris, eden od investitorite i generalen menaxer na hotelot, zaedno so ostanatite biznis-partneri, vlo`ija ~etiri milioni evra za kupuvawe na kompanijata Ineks Drim, vo koja pokraj hotel Drim vleguvaat i hotelot Belgrad, kako i avtokampot As, a potoa u{te tolku pari za renovirawe na objektite, od koi najmnogu dosega e vlo`eno vo hotel Drim. Prvo se renoviraa sobite i foajeto, no investiciite ne zastanuvaat tuka, kako {to veli Bla`eski.

“Kon krajot na oktomvri }e po~ne izgradbata na hotelskiot spa-centar, vo objektot kaj{to sega se nao|a zatvoreniot bazen. Objektot od koren }e se renovira, i na krajot }e dobieme centar za relaksacija i u`ivawe so site potrebni elementi – turski bawi, finski sauni, sobi za relaksirawe i t.n. soleni

sobi, sobi za masa`i, kako i bazen so prekrasen pogled na ezeroto”, veli Bla`eski. Toj najavuva i razubavuvawe na likot na pla`ata, bazenite, a i osve`uvawe i tehni~ko opremuvawe na salite za seminari i konferencii.

Site ovie investicii }e po~nat otkako }e zavr{i godina{nava letna sezona, koja trae {est meseci, od maj pa re~isi do krajot na oktomvri.

“Otkako tie }e se realiziraat, Drim }e go napravime hotel za site 12 meseci vo godinata, so ponudata za kongresen turizam i spa-centarot. Isto taka, investiravme i vo renovirawe na hotelot Belgrad, koj{to od maj navamu e ispolnet vo 90% od kapacitetot”, istaknuva Bla`eski. Holandskite turisti koi{to dojdoa preku tamo{niot tur-operator Korendon, bea najbrojnite gosti vo Drim ova leto, no ima{e i gosti od Norve{ka, Finska, Turcija, Grcija i drugi zemji. Interesno e {to interesot raste i kaj turskite turisti, koi{to sega gi koristat evtinite linii do Makedonija {to gi ponudi turskata aviokompanija Pegazus.

Za holandskite turisti, pak, Bla`eski veli deka u{te otsega dogovorile zakup na 120 sobi, vo tekot na site {est meseci od sezonata.

“Odli~no e {to 10 iljadi Holan|ani dojdoa vo Ohrid i vo Struga ova leto, nivnite vpe~atoci se generalno pozitivni, a nie, hotelierite, }e se potrudime slednite sezoni da bideme u{te podobri i da privle~eme pove}e gosti i od drugi zemji. Nagradata {to ja dobivme od Ministerstvoto mo`e samo dopolnitelno da

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.183,97 МБИД 2.314,14 ОМБ 118,35

+0,87% -0,77% +0,29%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

11.190,70

+1,33% +1,07%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.636,68

+0,15%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 754,07

+0,74%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

KRSTE BLA@ESKI

GENERALEN MENAXER NA HOTEL DRIM Otkako }e go napravime spa-centarot i }e gi renovirame kongresnite sali, Drim }e bide hotel za 12 meseci vo godinata rite {to donesoa turisti vo Makedonija.

Za cela 2011 godina za ovaa namena se predvideni 480 milioni denari, a za narednata godina se proektirani eden milion evra.

lasterite za tekstil, vino i za informati~ka tehnologija v~era dobija grant od 750.000 denari od Ministerstvoto za ekonomija soglasno so Programata za poddr{ka i razvoj na klasterskoto zdru`uvawe godinava. So ova se realiziraat polovina od vkupno predvidenite 1,4 milioni denari so ovaa programa. Za ostanatiot del od parite, do krajot na godinata, mo`e da apliciraat i ostanatite klasterski zdru`enija.

Ministerot za ekonomija, Vaqon Sara}ini, izjavi deka vladata planira da gi poddr`i site proekti na klasterite so koi }e se pottikne nivnoto povrzuvawe i }e se postigne ekonomija od obem. “]e prodol`ime so poddr{ka na seminari za podigawe na svesta za klasterskoto zdru`uvawe, proekti koi }e ovozmo`at pogolema sorabotka so naukata i nejzinata primena vo praksa, sozdavawe inovativni proizvodi i razvivawe brendovi.

Za ovaa namena vladata vo periodot 2012-2015 godina }e odvoi po 500.000 evra godi{no”, izjavi Sara}ini.

Toj dodade deka vo 2013 godina se planira formirawe agencija za tehnolo{ki razvoj i inovacii, preku koja }e se kofinansiraat istra`uva~ki proekti, koi }e ja podobrat konkurentnosta na firmite.

Klasterite najavija zgolemen razvoj na industrijata, osobeno vo delot za zaedni~ki nastap na pazarite so novi, inovativni i konkurentni proizvodi.

“Proektot za koj denes dobivme pari ima cel pro{iruvawe na ~lenstvoto na klasterot na fondacijata “Tikve{ki i vinski pat”, privlekuvawe novi ~lenovi, istaknuvawe na pridobivkite od organiziraweto vo klasteri”, izjavi Divna Jordanovska, izvr{en direktor vo fondacijata “Tikve{ki i vinski pat”.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, sreda- 28.09.2011

МБИД

ОМБ

0,77%

3.000

2.600

2.200 2.000

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

NASDAQ 2.546,83

+1,20%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 53.920,40

+0,32%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.274,60

-0,37%

+0,19%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 18.011,10

-0,66% -0,47%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

0,00%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.864,51

SOFIX 350,98

-0,03%

+0,75%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 603,77

ATHEX 798,84

+0,32% +8,82%

2.122,00 БИП

31,00

ѓ

-8,82%

Симпо

260,00

Дунав осиг.

924,00

+20,00%

55,00

Индустрогр.

-16,04%

100,23

Салус

288,00 Звон два хол.

0,00

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

83,76$/барел BRENT

106,85$/барел

Диоки

Лошињска п.

1,96% -7,69%

Јутек

14,00

-33,33%

16,70

Искра авт.

ЗЛАТО 1645,80$/унца СРЕБРО 31,13$/унца БАКАР 337,800$/унца

+17,85% -10,68%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

+12,94%

-0,82% -0,27%

ПРИРОДЕН ГАС

3.82/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

287

-0,26% -0,06%

+0,97%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

Хот. Цавтат

450,00

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Развојна бан.

60,00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 16.446,02

-1,45%

SASX 10 936,45

Главен индекс на Белградската берза

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.575,17

ИНДЕКСИ РЕГИОН

BELEX15 559,66

+0,29

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

2.800

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

АЗИЈА ИНДЕКСИ

+0,07%

K

3.200

2.400

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.615,65

+0,87%

2.600

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

-0,06%

n$ obvrze i motivira za da go postigneme toa”, veli generalniot menaxer na hotel Drim.

Zav~era, po povod Svetskiot den na turizmot {to godinava se odbele`uva pod mototo “Turizam povrzuvawe na kulturite”, Ministerstvoto za ekonomija dodeli nagradi na najuspe{ni turisti~ki agencii {to donele stranski turisti vo Makedonija, kako i na najuspe{nite hoteli i turisti~ki nastani.

Fibula Skopje, Adriatik Mavrovo i General turist Skopje se agenciite koi bile najuspe{ni vo privlekuvaweto turisti, a najdobri hoteli Princes ramada Gevgelija, Inkes Gorica Ohrid i Drim Struga. Nagrada za najuspe{en turisti~ki nastani vo 2011 godina dobija avtorite na kampawata “Istra`i ja Makedonija” i na manifestaciite “Sv.Trifun” vo Demir Kapija i “Denovi na starata Skopska ~ar{ija”.

Godinava za prvite {est meseci, spored informaciite od Ministerstvoto za ekonomija isplateni se 200 iljadi evra za subvencii za tur-operato-

МБИ10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.021,62

r`avniot zavod za statistika objavi deka indeksot na industrisko proizvodstvo vo avgust godinava, vo odnos na istiot period lani bele`i rast od 0,9%.

Gledano po sektori, industriskoto proizvodstvo vo sektorot Rudarstvo i vadewe na kamen bele`i opa|awe od 8,9%, vo sektorot Prerabotuva~ka industrija bele`i porast od 3,1%, a vo sektorot Snabduvawe so elektri~na energija, gas, parea i klimatizacija opa|awe od 12,9%.

Spored glavnite industriski grupi, proizvodstvoto vo avgust 2011 godina, vo odnos na avgust 2010 godina, bele`i porast kaj Intermedijarni proizvodi, osven energija za 9,9%, Kapitalni proizvodi za 55% i Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka za 3,8%, dodeka opa|awe bele`i kaj Energija za 21,1% i Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka za 3,1%.

Indeksot na industriskoto proizvodstvo vo periodot januari-avgust 2011 godina, vo odnos na periodot januari-avgust 2010 godina, iznesuva 7,5%.

12.000 EVRA ZA KLASTERITE ZA VINO, TEKSTIL I INFORMATIKA

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.175,38

3.000

11

+7,69% -12,06%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

ПЧЕНКА 649,50$/бушел ПЧЕНИЦА 655,50$/бушел КАФЕ 2.41 $/бушел

МЕТАЛИ

-0,41% -1,30% -1,79%

НИКЕЛ 18.737,50 АЛУМИНИУМ

2.210,00 ЧЕЛИК 580.00$/унца

0,00% -1,6% /

СУРОВИНИ

-0,88% +0,31% 0,00%

1,53% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1260,25$/бушел -0,12% КАКАО 1.759$/бушел

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Balkan / Biznis / Politika

12

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

NEIZVESNA ISPLATATA NA NOVA FINANSISKA TRAN[A

MERKEL POVTORNO GO SPASUVA GR^KOTO BURE BEZ DNO!

Merkel veti deka }e & ja ponudi na Grcija “celata potrebna pomo{“ zatoa {to “vredi da se spasi evropskata zaedni~ka valuta”, dodeka “Trojkata” kreditori se nezadovolni od sproveduvaweto na merkite za {tedewe VASE CELESKA

G

celeska@kapital.com.mk

ermanskata kancelarka Angela Merkel povtorno go odr`a vo `ivot nejziniot kolega, gr~kiot premier Jorgos Papandreu, izjavuvaj}i deka Germanija saka Grcija da ostane vo evrozonata, iako realno zemjata ne gi implementira merkite za {tedewe so koi garantira{e deka }e ja izbavat od kriza.

Merkel veti deka }e & ja predlo`i na Grcija “celata potrebna pomo{“, so cel zemjata da ja nadmine dol`ni~kata kriza, istaknuvaj}i deka vredi da se spasi evropskata zaedni~ka valuta. Nejzinata poddr{ka istovremeno e i pokazatel deka Grcija }e ja dobie potrebnata tran{a od

paketot za finansiska pomo{, za koja evropskite kreditori s$ u{te se dvoumat.

Taa mu dade u{te edna {ansa na Papandreu velej}i deka gr~kata vlada “samo treba da gi sprovede site merki za {tedewe koi gi predvidela”.

“Preku evroto nie sme tesno povrzani eden so drug i problemot na edniot n$ zasega site nas”, naglasii taa na zaedni~kata pres-konferencija vo Berlin so premierot Papandreu.

Merkel, pomagaj}i mu na svojot kolega vo nevolja, go pokani Papandreu da bide po~esen gostin na godina{niot kongres na Germanskata federacija na industrijalcite, kako mo`nost da privle~e investitori vo Grcija.

Papandreu od svoja strana istakna deka negoviot kabinet

RAZDOR VO EVROZONATA aste brojot na zemji koi ne sakaat da & pomognat na Grcija. Najmalku sedum od vkupno 17 ~lenki na evrozonata ne sakaat ve}e so svoite sredstva da ja spasuvaat prezadol`enata Grcija. Re~isi polovina od ~lenovite vo evrozonata smetaat deka pogolemiot tovar od gr~kata kriza mora da go prifatat kreditorite. Do ovoj nov razdor doa|a po procenkite spored koi finansiskite potrebi na Grcija se pogolemi otkolku {to prethodno se o~ekuva{e.

R

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

}e gi sprovede reformite, za koi nastojuvaat me|unarodnite kreditori na Grcija, dodavaj}i deka Atina se nadeva oti u{te slednata godina }e mo`e da go postigne prvi~noto buxetsko zgolemuvawe.

“Grcite vlo`uvaat nat~ove~ki napor za da izlezat od krizata. Kritikite kon Grcija se nepravedni i razo~aruva~ki.

Ako lu|eto gledaat edinstveno kazna i nepriznavawe... krizata }e bide izgubena am da vi garankauza. Mo`am tiram deka Grcija }e gi ispolnii site svoi obvrskii i }e tot go najde patot na rastot i ata blagosostojbata a~en sred ovoj ma~en so~i period”, poso~i r Papandreu pred germanskite biznismeni. andreu r u gi Dodeka Papandreu ubeduva{e germanskiermanskir te industrijalci alci deka rno }e se Grcija sigurno spravi so problemite, od povtorno gr~kiot narod protestira{ee na ulicite niz Atina, ovojpat protiv neseniot danok posledno doneseniot osti. na nedvi`nosti.

No, tajmingott za posetata na Papandreu nee mo`e{e da O

G

L

A

S

bide podobar, bidej}i tokmu denes germanskiot Bundestag }e glasa za pro{iruvawe na evropskiot paket za spas na zemjite so finansiski pote{kotii, a gr~kiot premier pobara po~it za reformskite napori na negovata zemja.

Papandreu ne go komentira{e faktot {to EU smeta deka del od naporite za {tedewe na Grcija se nedovolni.

TROJKATA ]E JA DONESE KRAJNATA ODLUKA Vo me|uvreme, t.n. “Trojka”, kreditorite na Grcija - Evropskata centralna banka (ECB), Me|unarodniot monetaren fond (MMF)

K

O

M

E

R

i Evropskata unija (EU), v~era ve~er povtorno se vo Grcija za od denes da po~nat razgovori so gr~kata vlada za ponatamo{ni buxetski kratewa i novi danoci, kako i da go ocenat napredokot na zemjata vo kratewe na tro{ocite.

Luti na bavnata implementacija na merkite za {tedewe i na gr~kata vlada voedno, “Trojkata” gi prekina pregovorite so Grcija vo tekot na ovojj mesecc i se zakani ddeka }e gi stopira fondovite, dokolku merkite ne bidat vovedeni.

C

I

J

A

L

E

N

Ministerot za finansii od toga{ sostavi strategija za da gi zabrza reformite, no kreditorite se tie koi denovive }e procenat dali Grcija e sposobna da ja primi {estata tran{a od finansiskata pomo{, vredna osum milijardi evra. Ovie sredstva realno & se potrebni na Grcija za da isplati del od javniot dolg, da gi isplati penziite i ostanatite r “smetki” vo oktomvri.

Dokolku Grcija ne ja dobie ovaa tran{a, realno, mo`e da bankrotira.

O

G

L

A

S

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

Svet / Biznis / Politika

13

REGULATORITE NA EU VLEGOA VO KANCELARIITE NA ENERGETSKITE GIGANTI

DISTRIBUTERITE NA GAS VO EVROPA GI DOGOVARALE CENITE?!

Evropskata komisija sproveduva “racija” kaj najgolemite distributeri na priroden gas vo Centralna i Isto~na Evropa. Policijata gi pretresuva kancelariite na E.ON, RVE, OMV, Gazprom i na u{te 15 drugi kompanii za da ispita dali se dogovarale na {teta na pazarnata konkurencija

A

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

ntimonopolskiot regulator vo Evropskata unija po~na istraga protiv kompaniite za proizvodstvo i distribucija na priroden gas vo Centralna i Isto~na Evropa poradi somenavawe deka se dogovarale na {teta na pazarnata konkurencija.

Se ~e{laat dokumentite na gigantite E.ON, RVE, OMV i na Gazprom.

Evropskata komisija (EK), vo ~ij sostav vleguva i antimonopolskiot organ, soop{ti deka “ovie kompanii se pod somne` za isklu~itelno odnesuvawe, kako pazarna podelba, pre~ki za pristap do mre`ata, barieri za snabduvawe i diverzifikacija, kako i mo`no eksploatatorsko odnesuvawe, kako, na primer, prekumerni ceni”.

Komisijata ne gi objavi imiwata na kompaniite, no docna vo vtornikot E.ON Rurgas, kompanija koja e vo sopstvenost na germanskiot gigant E.ON, i najgolemiot uvoznik na gas vo Germanija, RVE AG, soop{tija deka nivnite

kancelarii se pod istraga.

I najgolemiot ruski proizvoditel i distributer na gas, Gazprom, koj e glaven snabduva~ na gas za Isto~na i Centralna Evropa, soop{ti deka negovite kancelarii vo Germanija i vo Чe{ka se pod istraga na evropskite antimonopolski regulatori, prenesuva londonski “Fajnen{l tajms”.

“Cel na ovaa inspecija e da se prou~at dokumentite na podru`nicite na Gazprom za da se proceni soobraznosta na na{ite aktivnosti so pravilata za konkurencija na EU. Kompanijata }e dade s$ od sebe celosno da gi ispolni dogovornite obvrski kon klientite, istovremeno obezbeduvaj}i i poddr{ka za slu`benicite na EK”, soop{ti Gazprom.

Avstriskata energetska kompanija OMV i polskata PGNiG, isto taka, potvrdija deka se pod istraga.

Izvori za Rojters tvrdat deka momentalno pod istraga se 20 kompanii vo 10 zemji, glavno vo Centralna i Isto~na Evropa.

EK soop{ti deka zasega ne se pronajdeni nikakvi dokazi protiv kompaniite.

Od germanskiot gigant RVE informiraat deka ofici-

jalnite pretstavnici na EU istra`uvaat navodni an-

tikonkurentni klauzuli vo dogovorite so Gazprom za

snabduvawe so gas. Martin Чalupski, portparol na ~e{kata podru`nica na RVE, izjavi deka “istragata se fokusira na navodnata dominantna pozicija na Gazprom na ~e{kiot pazar”, prenesuva “Volstrit `urnal”.

Vo poslednite nekolku godini EU donese novi pravila za liberalizacija na energetskiot pazar, so {to go napravi pokonkurenten i ovozmo`i prekugrani~ni investicii od kompanii nadvor od EU, s$ so cel da gi namali cenite i da ja zgolemi energetskata bezbednost.

EK gi koristi antimonopolskite regulatori i za

GASOT VO MAKEDONIJA E NAJSKAP AMA DR@AVATA NE SE GRI@I ZA TOA! uskiot gas donesen do makedonska granica, a zakupen od Makpetrol, ~ini neverojatni 370 evra za 1.000 normalni metri kubni gas. Ruskiot gas do bugarskata granica ~ini 270 evra, a do srpskata 300 evra. Skapiot i deficitaren gas e golem problem za makedonskata ekonomija, no toj se ignorira od nadle`nite institucii vo zemjata. Za razlika od Evropskata komisija, nitu Antimonopolskata uprava, nitu Regulatornata komisija za energetika vo Makedonija ne pokrenuvaat postapka za analiza na pazarot na gas kade {to postoi monopol.

Podatocite do koi dojde “Kapital” poka`uvaat deka na visokata nabavna cena na gasot edinstveniot distributer na priroden gas vo zemjava, Makpetrol, presmetuva DDV i tarifa za prenos, so {to cenata na prirodniot gas za kompaniite dostignuva duri 394 evra. Prirodniot gas do bugarska granica ~ini 270 evra, a tarifnite potro{uva~i go pla}aat 282 evra.

Daleku poevtin gas stignuva do srpskata granica, 300 evra, a srpskite kompanii potoa go pla}aat 316 evra. Germanija do

granica gasot go nosi za 240 evra.

Okolu 30 doma{ni kompanii koi rabotat dominantno na priroden gas se revoltirani od visokata cena na gasot i tvrdat deka toa gi pravi nekonkurentni na stranskite pazari, kade {to zavr{uva najgolem del od nivnoto proizvodstvo. Kompaniite ja povikuvaat Regulatornata komisija za energetika su{tinski da intervenira vo cenata na prirodniot gas, odnosno vo dava~kite, so {to na Makpetrol nema da mu se dozvoli da dogovara previsoka nabavna cena. Od RKE se ograduvaat i tvrdat deka vleznata cena na prirodniot gas e direkten dogovor me|u Makpetrol i Gazprom.

Licenca za da uvezuvaat i prodavaat gas vo zemjava, osven Makpetrol, imaat u{te ~etiri drugi kompanii, Alfagas, Makgas konsult, Gas trade i Roj i Rifajnd komoditis. No, ekskluzivitet da kupuva gas od ruski Gazprom ima Makpetrol. Firmata}erka na Makpetrol, pak, Makpetrol prom gas go prezema gasot od granica i go distribuira do korisnicite.

R

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

N

I

O

G

L

A

S

da gi prinudi kompaniite da gi po~ituvaat novite pravila.

Ovie pravila gi v`e{tija odnosite me|u Brisel i Moskva, bidej}i Gazprom e glaven izvoznik na gas vo EU. Mnogu od evropskite kompanii za distribucija na gas se obidoa povtorno da pregovaraat za uslovite vo komercijalnite dogovori so Gazprom, anga`iraj}i i arbitra`ni sudovi, no ne najdoa zaedni~ki jazik so ruskiot gigant.

Vo Gazprom velat deka “evropskite inspekcii prerasnale vo standardna praktika na koja ve}e se naviknati vo kompanijata”.

I

Od 6 do 9.10.2011 godina biznis-sredbi na kompanii od informati~ko-komunikaciskite tehnologii vo Republika Turcija “CeBIT BILISIM EUROASIA” VO ISTANBUL Zdru`enieto na informati~ko-komunikaciskite tehnologii pri Stopanskata komora na Makedonija organizira u~estvo na sofisticirani sredbi za vreme na „CeBIT Bilisim Euroasia”, vo Istanbul - portata na evroaziskiot IKT-svet. „CeBIT Bilisim Euroasia” pretstavuva najva`niot saem na IKT-sektorot vo cela Evroazija i me|unaroden centar za pogolem broj IKT-pazari na Turcija, Jugoisto~na Evropa, Sredniot Istok i regionot na Crno More.

Biznis-sredbite se besplatni.

Kontakt: Laze Angelevski Tel: ++ 389 2 3244090 Faks:++ 389 2 3244088 Call Centar: (02) 15015 E-adresa: laze@mchamber.mk

Feqton

14

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI

Po~ituvani ~itateli, “Kapital” vo sorabotka so izdava~kata ku}a Ikona vi go pretstavuva fantasti~niot bestseler “Umetnosta na strategijata na Aleksandar Makedonski” na Parta Bose, Indiec koj `ivee i raboti na relacija London-Boston. Po dolgogodi{no istra`uvawe i prou~uvawe na `ivotot i vojskovodskata kariera na Aleksandar Makedonski, Bose uspeal da sogleda kako strategiskoto razmisluvawe i liderstvoto na najgolemiot imperator vo istorijata mo`e da se iskoristat za osvojuvawe na svetot na politikata i biznisot denes.

[TO E POVA@NO, GOLEMINATA ILI BRZINATA?

A

leksandar go prisilil Porus da ja postroi celata j k na negova vojska sprotivniot breg na Hidasp i da se soo~i so makedonskata vojska, a pritoa nemal namera tamu da gi napadne Indijcite. I vo biznisot, kompanii ~esto pribegnuvaat kon takvo “prenaso~uvawe na strategiskite resursi” - prinuduvaweto na konkurentot da gi fokusira resursite kon proizvod ili lokacija so koi{to kompanijata voop{to nema namera da se zafati. ]e gi razgledame neodamne{nite taktiki na Boeing protiv European Airbus Industrie. Vo izminatata okolu edna decenija, ovie dva vode~ki proizvoditeli na komercijalni avioni se trkaat da sozdadat efikasen “super xambo” so golem radius na letawe, za podgotveno da go do~ekaat trojnoto zgolemuvawe na patuvaweto so avioni, koe se predviduva za narednite dvaeset godini. Boeing be{e predvodnik na pazarot za ko-

mercijalni avioni. A so modelot “747”, Boeing dr`e{e 30-godi{en monopol na pazarot za avioni k koi{to letaat ~esto i na dolgi relacii.

I pokraj ovoj monopol, i pokraj mnogute napori so visok publicitet za razvoj na super xambo, Boeing ne gi slede{e svoite najavi deka navistina }e sozdade takov avion koga, vo dekemvri 2000 godina, Airbus Industrie najavi deka }e prodol`i so razvojot na “A380” so 555 sedi{ta.

Vsu{nost, tri meseci potoa, Boeing najavi deka }e se povle~e od razvojot na super xambo i }e se fokusira na sozdavawe Sonic Cruiser so 250 sedi{ta, koj bi letal re~isi so brzinata na zvukot.

Sekako, prerano e da se predvidi dali Sonic Cruiser na Boeing }e bide pouspe{en od “A380” na Airbus. Boeing navodno se oblo`uva na super brz avion, poradi hipotezata deka pogolemoto osloboduvawe od dr`avna kontrola na pazarite za avioprevoz }e pridonese za pogolemi i po~esti patuvawa od

edna lokacija do druga, namesto od eden golem aerodrom do drug. Ako hipotezata na Boeing } ima potreba b e to~na, svetot }e od pomali i po mo`nost pobrzi avioni, kako Sonic Cruiser.

Od druga strana, ako pobedi hipotezata “od eden golem aerodrom do drug”, }e ima potreba od pogolem avion, kako avionot vo koj Airbus ja gleda svojata idnina.

Postojat nekolku razli~ni tolkuvawa zo{to Boeing - koj so svojot model “747” e lider na pazarot za avioni koi sobiraat mnogu patnici i letaat na golemi dale~ini - ne gi spre~uva{e konkurentskite upadi na toa {to tradicionalno e negova oblast.

Edno tolkuvawe veli deka Airbus ima{e korist od subvenciite od negovite evropski sopstvenici - vo prv plan vladite na Francija i na Britanija - so cel, super xambo da ja zdogleda svetlinata na denot.

Boeing, od druga strana, kako privatna kompanija od SAD, ne saka{e da go stori toa i ne go stori. Spored drugo tolkuvawe,

organizaciskata kultura na Boeing bazirana na in`enerstvoto, koja sekoga{ be{e podgotvena k po kupuvaweto k za predizvik, na McDonnell-Douglas od strana na Boeing vo 1997 godina, se pretvori vo kultura koja se bazira na finansiska kontrola; menaxerite na Boeing ne gledaat mnogu profit od super xamboto.

Najintrigantna e glednata to~ka na Gordon Betun, porane{en glaven izvr{en rakovoditel na Continental Airlines, koj prethodno be{e programski menaxer za modelite “737” i “757” na Boeing. Spored Betun, pri~inata zo{to Boeing ne se posveti na razvojot na super xambo e toa {to sekoga{ sakal da bide naso~en kon brzinata, a ne kon kapacitetot. Betun veli deka Boeing ~ekal Airbus da pojde vo nasoka kon kapacitet, a potoa gi najavil svoite planovi za brzina koga stanalo sigurno deka Airbus, so ogled na goleminata na anga`manot za razvoj na super xambo, nema da bide vo pozicija da odi vo nasoka na razvoj na super brz avion.

Iako duri nedelava na videlo izleze dolgoo~ekuvaniot model “drimlajner 787” na Boeing, izminatava decenija avioproizvoditelot se trka{e so European Airbus Industrie vo sozdavaweto efikasen “super xambo” so golem radius na letawe. Cela borba be{e poradi trojnoto zgolemuvawe na patuvaweto so avioni, koe se predviduva za narednite dvaeset godini.

Nie ne znaeme so sigurnost dali Boeing napravi “prenaso~uvawe na strategiskite resursi” vo a re aro so Airbus Airb s IndustInd st natprevarot rie, nitu pak koja od ovie dve kompanii na kraj }e pobedi. No, ova sekako e verodostojno objasnuvawe za nepostojaniot interes na Boeing za super xambo.

VOJSKATA GO PRINUDUVA ALEKSANDAR DA GI VODI DOMA Da se vratime nazad vo anti~kiot svet. Otkako go porazil Porus, Aleksandar prodol`il so osvojuvawe na nekolku male~ki kne`evski dr`avi okolu rekata Xelum, kako i dol` ostanatite pritoki na Ind. Ovie dr`avi imale mala `elba da dadat otpor na upadite na Aleksandar.

Pove}eto od niv se predale i stanale del od negovoto s$ pogolemo carstvo. Tie koi ne se predale se soo~ile so uni{tuvawe ili so skapo plateni posledici.

Me|utoa, Makedoncite bile mnogu umorni i vo nivnite redovi postoelo prili~no golemo

Feqton

KAPITAL / 29.09.2011 / ^ETVRTOK

15

Koristej}i se so strategiite na Aleksandar i vo biznisot kompaniite ~esto pribegnuvaat kon taktikata “prenaso~uvawe na strategiskite resursi”. Primer za ova e prinuduvaweto na konkurentot da gi fokusira resursite kon proizvod ili lokacija so koi{to kompanijata voop{to nema namera da se zafati. Interesen primer za primena na ovaa strategija e bitkata na Boeing protiv European Airbus Industrie

P

ARTA BOSE e marketingdirektor na Allen&Overy, edna od najgolemite i najistaknati pravni firmi na svetot, so sedi{te vo London. Do mart 2003 godina, Parta be{e partner i glaven rakovoditel za marketing vo Monitor Group, me|unarodna strategisko sovetodavna firma so pretstavni{tva vo 25 zemji {irum svetot. Toj be{e ~len na kancelarijata na pretsedava~ot so firmata i rabote{e vo sedi{teto na Monitor vo Kejmbrix, Masa~usets. Pred da se pridru`i na Monitor, Parta be{e partner i direktor za komunikacii vo McKinsey&Company i rabote{e vo Londonskoto biro na taa kompanija.

Parta be{e i glaven urednik na McKinsey Quarterly.

Ima diploma po in`enering od Univerzitetot vo Baroda, Indija, magisterska titula od novinarskoto u~ili{te pri Univerzitetot Kolumbija i po biznis-administracija od Sloun, u~ili{te za menaxment pri Institutot za tehnologija od Masa~usets.

Toj be{e korisnik na The India Abroad stipendija na Univerzitetot Kolumbija i na stipendijata od Sloan Management Review. Dodeka be{e vo Sloun be{e urednik vo Sloan Management Review. @i @ivee vo Boston i vo London. Koga ne se razonoduva so svoite deca po trevnicite ili na igrali{teto za fudbal, u`iva da igra tenis, da prebaruva po antikvarnici ili da gi gleda natprevarite na fudbalskiot klub Чelzi vo angliskata ba Pr Premier liga.

neza nezadovolstvo.

Iako Indijcite trpele porazi, tie sekoga{ im trpe nanesuvale golemi zagubi na nane Makedoncite. Do doa|aweto do Mak rekata Hifasis (dene{na Beas), reka negovite vojskovodci ve}e go nego nagovarale da se vratat nazad.

Tie stravuvale od indiskite platenici koi talkale naokolu, i koi se borele za sekoj koj soodvetno }e im platel, i stravuvale od vojskite na golemite kralstva koi se nao|ale preku Hifasis.

Vo govor vo koj preovladuvale mnogu emocii, zboruvaj}i vo ime na vojskata, negoviot zapovednik Koen, koj predvodel eden od klu~nite krilni manevri vo bitkata kaj Hidasp, go molel Aleksandar da se vratat doma. Mnogu lu|e zaginale, mnogumina se naselile vo osvoenite zemji, no ovie lu|e na pohodot bile sovladani od

KRATOK PREGLED NA KLU^NITE TEMI

DEKONCENTRIRAWE ZARADI KONCENTRIRAWE Angliskiot voen strateg i komentator Bazil H. Lidel Hart ima napi{ano: “Principite na 1vojnata, a ne samo eden princip, mo`at da bidat kondenzirani vo eden edinstven zbor -

koncentrirawe... Koncentracijata na sila protiv slabost”. Za da bideme sposobni da izvedeme koncentrirawe, prodol`uva Lidel Hart, mora da bideme vo sostojba da ja dekoncentrirame snagata na protivnikot, {to mo`e da se izvede samo preku edno dekoncentrirawe na na{ite sili. “Va{e dekoncentrirawe, negovo dekoncentrirawe, va{e koncentrirawe - takov e redosledot, a sekoj del e prodol`enie na drugiot”. Celata bitka za planinata Aornos e bitka na planirani dekoncentrirawa i re{itelni koncentrirawa.

I ISKORISTUVAWE S$ {to Aleksandar storil na bregovite na Hidasp pred po~etokot na napadot bilo osmisle2noDISLOCIRAWE da ja namali vnimatelnosta na neprijatelot. Toj ne napadnal koga ili kade {to tie na-

jmnogu o~ekuvale; toj napadnal koga i kade {to najmalku o~ekuvale. So pomo{ na faktorot iznenaduvawe, toj uspeal da ja dislocira “zonata na udobnost” na neprijatelot. No, toj bil i podgotven maksimalno da go iskoristi toa dislocirawe. Vo izveduvaweto na strategiski i takti~ki potezi vo vojna i vo biznis ~esto nedostasuva faktorot iznenaduvawe - sekoj e tolku fokusiran na izvr{uvaweto na planot, taka {to se pojavuvaat mo{ne malku mo`nosti za iznenaduvawe; duri i koga se pojavuvaat, nikoj ne ja poseduva neophodnata podgotovka za da gi iskoristi.

POGRE[NI SIGNALI 3kaat Signaliziraweto e taktika koja ~esto se upotrebuva vo nekoja strategija od firmi koi sada gi soop{tat namerite ili da razmenat drugi informacii, {to bi mo`elo da vodi kon tainstveno odnesuvawe. Vo vojna, signaliziraweto se upotrebuva kako izmama, so cel protivnikot da gi naso~i svoite resursi kon nekoja lokacija kade {to ne se planira napad. Takvi strategii za prenaso~uvawe na resursite, koga se izvedeni promisleno, mo`at da vodat kon konkurentska prednost, kako {to poka`a Ralston na pazarot za hrana za doma{ni mileni~iwa, i kako {to verojatno Boeing }e poka`e na pazarot za komercijalni mlazni avioni.

Gordon Betun, porane{en CEO na Continental Airlines

"Boeing ~eka{e Airbus da pojde vo nasoka kon kapacitet, a potoa gi najavi svoite planovi za brzina koga stana sigurno deka Airbus, so ogled na goleminata na anga`manot za razvoj na super xambo, nema da bide vo pozicija da odi vo nasoka na razvoj na super brz avion". `elbata da se vratat doma, rekol Koen. Dokolku Aleksandar sakal da gi osvoi zemjite preku Hifasis, bi trebalo da podigne nova vojska i da gi vidi pripadnicite na starata kako so slava i bogatstvo se vra}aat vo svoite domovi. A dobrovolci svoevolno i lesno }e & se pridru`at na novata

vojska. No, sega e vreme za vra}awe doma, vreme da se vidi semejstvoto i pravilno da se sredat sostojbite vo Grcija.

Imitiraj}i go pro~uenoto negoduvawe na Ahil vo vojnata za Troja, Aleksandar, koga gi slu{nal zborovite na Koen, oti{ol vo svojot {ator i bil namurten tri dena. Potoa,

izlegol i se soglasil da gi predvodi doma. No pred toa, dal vetuvawe vo stilot na general MakArtur deka eden den }e se vrati. Toj ja podelil vojskata vo brigadi i im naredil da izgradat desetina oltari na bregovite na Hifasis, za da slu`at kako spomenici na negovata ekspedicija. Potoa, pridodavaj}i ja seta osvoena zemja kon dominionot na Porus, trgnal nakaj Hidasp. Po nekolku nedeli, Koen umrel pod misteriozni okolnosti.

Namesto povtorno da odi po svoite ~ekori preku oblasti koi{to ve}e gi osvoil, Aleksandar se upatil kon Gedroziskata pustina. Toa, kako i mar{ot na Golemata armija na Napoleon nazad od Moskva, }e vodi do masoven glad i tegobi. O~igledno, Aleksandar bil sposoben da nadmudruva eden neprijatel po drug, so najraznorazni strategiski manevri za zala`uvawe. Me|utoa, na vojskata & bilo dosta od toa. Aleksandar ne mo`el da stori mnogu za da gi odvrati od vra}aweto doma. Pa sepak, pati{tata po koi }e odi povtorno po svojata su{tina bile zala`uva~ki - tie ne samo {to vodele kon doma, tuku mu po-

SPECIJALISTI ZA DELOVNA LITERATURA Izdava~ka ku}a Ikona postoi ~etiri godini, so izdava~ka politika posebno fokusirana na oblasta na delovnata literatura. Vo tekot na ovoj period se izdadeni pove}e od 30 naslovi, koi na nekoj na~in ostavile golemo vlijanie vrz teoretskite i prakti~nite aspekti na menaxmentot, a nekoi od niv se neodminlivo ~etivo za sekoj {to raboti vo ovaa sfera:

[TO E MENAXMENT

XOAN MAGRETA, kniga na godinata vo izbor na Business Week i The Economist

EFEKTIVEN DIREKTOR

PITER DRAKER

MENAXIRAWE ZA IDNINATA

Piter Draker

DRAKER ZA SEKOJ DEN Piter Draker

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI

PARTA BOSE

MOTIVIRAWE NA VRABOTENITE

BERI SILVERSTAIN

SOVR[EN BIZNIS PLAN

RON XONSON

SOVR[ENO CV

MAKS EGERT

ODNOSI SO JAVNOSTA

ANTONI DEJVIS

48 ZAKONI NA MO]TA

ROBERT GRIN

mognale da go konsolidira toa {to go osvoil.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: STARTUVA POSLEDNOTO POGLAVJE VO KOE ALEKSANDAR PO^NUVADA JA GUBI VRSKATA SO SVOJATA NACIJA I DA SE PRIBLI@UVA KON SVOJOT KRAJ.

Kapital Academy... ...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

РАБОТИЛНИЦА

ДЕФИНИРАЈТЕ ИЗВОЗНА СТРАТЕГИЈА И СТЕКНЕТЕ НОВИ АЛАТКИ ЗА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ИЗВОЗОТ!

27-28 Октомври 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

ПО ДВА ДЕНА РАБОТА ЌЕ СИ ЗАМИНЕТЕ СО:

УНИКАТНО, ОРИГИНАЛНО!

готова и разработена извозна стратегија сет алатки кои можат веднаш да се спроведат во пракса дефинирани решенија и одговори на сите проблеми и дилеми поврзани со извозот поддршка при имплементација на дефинираните активности од предавачите-консултанти! Контакт со компании кои се соочуваат со исти или слични дилеми и развојни цели Богата литература и корисни материјали на тема извоз и освојување нови пазари

За прв пат во Македонија извозните компании и оние кои тоа сакаат да станат и да освојат нови пазари имаат единствена можност со искусни и докажани консултантни два дена да изработат извозна стратегија за своите компании! Наместо искуството на успешни извозни компании, овојпат case stydy на работилницата ќе биде токму Вашата компанија!

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Како да направите анализа на можните извозни пазари, реално да лоцирате каде се наоѓате и да дефинирате каде сакате да бидете во иднина? Кои пазари се полесни а кои потешки за освојување? Кои се сите неопходни елементи кои треба да ги содржи една извозна стратегија? Како да го спроведете акциониот план кој ќе ве доведе до целта- поголем извоз? Алатки за зголемување на извозот: cold calling, посета на саеми, продажен состанок, генерирање нови контакти!

ПРЕДАВАЧИ ПЕТАР ЛАЗАРОВ

Macedonia Export, kompanija specijalizirana za promocija i trgovija so makedonski proizvodi na me|unaroden i lokalen pazar, koja nudi konsultantski uslugi za marketing, proda`ba i izvoz.

КАЛИН БАБУШКУ

Macedonia Export

КРУМ ЕФРЕМОВ

direktor na Direktoratot za ekonomska diplomatija vo Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

РАБОТИЛНИЦАТА Е ПРЕПОРАЧЛИВА ЗА:

Генерални менаџери и сопственици на компании Менаџери за извоз и нови пазари

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S