378-30.09.2011

petok. 30 septemvri. 2011 (weekend n izdanie) МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.171,83 МБИД 2.300,83

ОМБ 118,25

-0,56% -0,58% -0,08%

VE I S UKAPITAL VO ATINA L C EX

DA RABOTAT IM E TE[KO, DA [TEDAT NE ZNAAT!

Izvor: Makedonska Berza

petok-30.septemvri - sabota-01 - nedela-02.oktomvri. 2011 | broj 378 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

WWW.KAPITAL.MK

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,50 45,12 70,55

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

STRANA 2-3 NASKORO!!! MESE^NIK

NA 12 OKTOMVRI MESE^NIK

NA 19 OKTOMVRI

petok / weekend. 30 septemvri. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

KOJ GO KONTROLIRA PAZAROT NA GAS VO MAKEDONIJA?

3.000

МБИ10

2.800 2.600 2.400 2.200

Da be{e Makedonija vo EU, "racija" }e ima{e i vo Makpetrol

1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

member of KAPITAL MEDIA GROUP

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

Deloven prostor vo Skopje se iznajmuva skapo i netransparentno!

STRANA 2-3

KOLUMNA IVONA JAKIMOVSKA PROKREDIT BANKA

[to treba da znaete pred da izberete banka za da gi oro~ite parite?

STRANA 11

STRANA 10

VOVEDNIK KATERINA POPOSKA

Kapital Academy...

Po~ituvani o~ituvani ~itateli, Kapital - Kapital Akademija. }e bide fokusiran apital Media Group r u objavuva j u deka go zapo~na svojot j najnov j proekt r j Proektot r f u r na organizirawe rrganizirawe r golemi delovni konferencii, fr , biznis-forumi f ru i obuki. u So ovojj proekt r i so izleguvaweto u na na{ite mese~nici “Bankar” Bankar” i “Menaxer” naskoro, na najdobar na~in ja odbele`uvame 12–godi{ninata od osnovaweto na na{ata kompanija! ...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

2.000

Dil za poln buxet?!

STRANA 2

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

PETOK 30 SEPTEMVRI 2011

DIL ZA POLN BUXET?!

E

Evropskata komisija im poka`a zabi na najgolemite evropski distributeri na gas.

Ima seriozni indikacii deka golemite E.ON, RVE, OMV, Gazprom i u{te 15 drugi distributeri na gas kartelski gi dogovaraat cenite, ja ru{at pazarnata konkurencija.

Evropskata antimonopolska komisija re{i da im zastane na patot na monopolite, ologopolite i kartelite i da spre~i caruvawe na malkumina na {teta na celiot pazar, na site kompanii i gra|ani. Bravo!

Racijata gi opfati i Bulgargaz, Bulgartransgaz i bugarskiot energetski holding. I toa gi izraduva Bugarite. Cela Bugarija jasno i glasno priznava deka treba{e ova da go napravi Komisijata za za{tita na konkurencijata od Evropskata komisija. Velat, treba{e i porano ova da se slu~i, da se napravi istraga dali evropskite distributeri na gas gi prekr{uvaat pravilata na konkurencijata vo ponudata na priroden gas i formiraj}i karteli go ru{at slobodniot pazar. Na{ite sosedi duri se glasni i deka ako racijata zavr{i uspe{no, o~ekuvaat da padne monopolot, so {to }e imaat poevtin gas.

Kade e tuka Makedonija?!

Vo momentot najsre}ni se vo Makpetrol zatoa {to Makedonija ne e del od Evropskata unija, pa evropskite regulatori nemaat pravo da tropnat na vratata na Andrea Josifovski. Ama imaat pravo makedonskite regulatori. A, tie toa ne go pravat zatoa {to imale

“seriozni indikacii” deka Makpetrol ne gi naru{uva pazarnite principi so cenite na gasot. Koi, pak, se najvisoki vo regionot.

Tokmu za ova “Kapital” pi{uva podolgo vreme.

Za problemite {to gi imaat makedonskite kompanii koi go koristat gasot kako glaven energens so visokite ceni. Zo{to nikoj od nadle`nite institucii ne saka da zboruva za visokite ceni na energensite? Mo`ebi zatoa {to tie mu odgovaraat i na Makpetrol, a i na dr`avata. Makpetrol si obezbeduva visoka mar`a od visoki ceni, a dr`avata golemi prihodi od DDV tokmu poradi visokite ceni.

Vo Makedonija malku se tie {to sakaat na vistinata da & poglednat vo o~i. No, koga faktite se pove}e od o~igledni, toga{ regulatornite tela (koi se plateni za toa) mora da gi re{at monopolite koi mo`ebi ne dozvoluvaat pazarni ceni, vo konkretniot slu~aj, na energensite.

Najgolemiot distributer na nafteni derivati vo Makedonija i edinstveniot distributer na priroden gas, Makpetrol, dr`i najmalku 50% od pazarot na maloproda`ba na goriva so 122 benzinski pumpi niz cela dr`ava (tolkav e vkupniot broj na site drugi mali privatni benzinski stanici).

Makpetrol e i edinstven snabduva~ so kerozin, a voedno i najskap na Balkanot i vo Evropa.

Istata kompanija napla} a najskap gas donesen do granica!

Zo{to drugite kompanii ne mo`at da mu konkuriraat na Makpetrol ili na koj i da e?!

Kaj golemoproda`bata, pak, monopolot e neprikosnoven.

Duri 90% od pazarot go dr`i rafinerijata Okta,

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

KATERINA POPOSKA poposka@kapital.com.mk

vo koja 83% od kapitalot go ima gr~kata rafinerija Helenik petroleum. Re~isi sli~na e sostojbata i kaj pazarot so elektri~na i toplinska energija.

Za kakva demonopolizacija zboruvame nie?!

Komisijata za za{tita na konkurencijata e mirna, ne saka da branuva.

Duri i smiruvaat deka vo nivnoto dosega{no {estgodi{no rabotewe nemale seriozni indicii za seriozno prekr{uvawe na pazarnata konkurencija za da mrdnat so prst. Za pretres ne stanuva ni zbor.

Pa, kako edna nezavisna komisija (~ij pretstedatel e porane{en pratenik od VMRO-DPMNE) da pravi racija kaj nekolkute makedonski monopoli, koi i toa kako go polnat buxetot?

Sekako deka dr`avata e apsolutno vinovna za vakvata monopolizacija i kartelizacija na pazarot.

Tokmu od monopolite prihoduva po osnov na akcizi, danoci, dividendi...

No, toa ne e zdrav pazar.

Edna zdrava dr`ava i zdrava ekonomija, koja deklarativno se zalaga za liberalizacija, treba da ima konstantna kontrola. Da dozvoli vlez i {irewe i na drugi brendovi, sloboden vlez i izlez od pazarot, namesto da zami`uva pred plafonskite ceni!

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

26%

]

e dostigne stapkata na nevrabotenost vo Grcija vo slednata godina, predviduva Institutot za istra`uvawe na trudot.

Vo vtoriot kvartal godinava nevrabotenosta porasna na 16,3%, za razlika od 15,9% vo prvite tri meseci.

Institutot smeta deka visokata nevrabotenost go zagrozuva socijalniot mir vo zemjata.

Stanuva zbor za okolu 1,3 milioni nevraboteni vo zemja koja ima 11,3 milioni `iteli.

Institutot procenuva deka Grcija }e ostvari rast na BDP duri vo 2015 godina.

ANALIZA NA KONSULTANTSKATA KOMPANI

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

DELOVEN PROSTOR IZNAJMUVA SKAPO Delovniot prostor vo Skopje se iznajmuva po visoki i netransparentni ceni, a vo trgovskite centri nedostigaat svetski modni brendovi za srednata klasa. Cenite na atraktivnite proda`ni lokacii }e ostanat stabilni do 2012 godina, koga se o~ekuva novata ponuda da napravi pritisok za nivno namaluvawe!

MAJA BAJALSKAGEORGIEVSKA

K

bajalska@kapital.com.mk

ne se ispora~a noviot proda`en prostor vo 2012 godina”, velat od Forton MKA. Ovde kako faktor koj }e pridonese za zgolemuvawe na ponudata tie ja poso~uvaat izgradbata na dvata golemi proekti - City Mall i G –Mall, trgovskiot centar koj na mestoto na porane{na Alumina go gradat izraelski investitori. Treba da bide so vkupna povr{ina od 29.000 metri kvadratni.

Ovoj proekt se o~ekuva da pridonese za kvantitativnata ponuda na deloven centar, iako s$ u{te nema dobieno dozvola za gradba. Vtor golem trgovski centar e

galerii, trgovskite centri na periferijata i glavnite {oping-ulici.

Iznajmuvaweto kancelarii }e padne za 12%

Ovaa godina }e bide godina na tranzicija na pazarot na nedvi`nosti vo glavniot grad. Na pazarot s$ u{te mu treba vreme “da ja svari” Kvaliteten proda`en ogromnata ponuda na prostor, transparkancelarii od A klasa, entnost na cenite koi se izgradija vo 2010 za iznajmuvawe i godina, no potrebno e i me|unarodni modni vreme da se nadminat brendovi za srednata efektite od ekonomskata klasa se trite ne{ta kriza, se veli vo analikoi mu nedostigaat na zata na Forton MKA. Skopje kako biznis“Dali optimizmot se vra} centar koga stanuva a? Sigurno }e se vrati zbor za ponudata vo delot na rezidencijalna deloven prostor. nata izgradba, kade {to Ova se nekolku ogromni zaklu~ocite proekti po~naa od najnoCenite na atraktivnite lokacii da se gradat vata analiza }e ostanat stabilni cela godina, s$ neodamna (300 na konsuldodeka ne se ispora~a novi stanovi), tantskata noviot proda`en prostor vo 2012 {to e znak deka kompanija godina”, velat od Forton MKA ovoj sektor nikoForton MKA ga{ ne be{e (Forton MKA) dlaboko pogoden za makeod krizata”, pi{uva vo City Mall i }e se prostira donskiot pazar za analizata. na povr{ina od 39.000 nedvi`nosti.

Vo nea se prognozira metri kvadratni. Ovoj “Renoviraweto na deka ohrabruva~ki vo proekt, koj e finansiran centarot na gradot e 2012 i 2013 godina }e i od EBRD, ve}e se gradi pri kraj, a toa }e gi bide razdvi`uvaweto vo i se o~ekuva da bide revitalizira glavnite delot na kancelariskiot zavr{en vo vtorata ulici na koi se prostor, novata stanbena polovina od slednata odviva najgolem del ponuda i nekolku proekti godina. od proda`bata vo vtoza izgradba na hoteli, rata polovina od 2011 Analiti~arite od Forton so ogled na toa {to novi MKA kako faktor koj }e godina. Vo 2012 godibiznis-hoteli vo glavniot pridonese za namaluvawe na, na pazarot mo`e grad se must (pove}e od na cenite na proda`niot da se o~ekuva vlez na neophodni)! prostor go poso~uvaat i zna~ajni me|unarodni Po masovnata izgradba proektot za izgradba na brendovi, kako {to na nov kancelariski oblakoder vo op{tinata se onie vo ramki na prostor od klasa A i Aerodrom, finansiran Inditex grupacijata, klasa B vo 2010 godina, od turski investitori, odnosno najaveniot godinava ovoj pazar se koj na pazarot }e ponudi vlez na trgovskata stabilizira. Vkupnata 40.000 metri kvadratni marka Zara”, velat povr{ina na vakov tip proda`en prostor.

So analiti~arite na Forkancelarii sega iznesuva vlezot na francuskiot ton MKA. 249.000 metri kvadratni, sinxir Mr. Bricolage, pak, Spored niv, najaa o~ekuvaniot godi{en koj e pandan na {vedtraktivnite lokacii rast e 5,3% za 2011 godiskata Ikea, ponudata na za deloven prostor na i 5,8% za 2012 godina. deloven prostor od vidot vo Skopje s$ u{te Posledni proekti od ovoj retail }e se zgolemi za dr`at visoki ceni vid deloven prostor, koi 4.500 metri kvadratni, se za iznajmuvawe, koi se lansiraa na pazarot, potencira vo analizata vo prosek se dvi`at se kompleksot Dilajla, na Forton MKA. od 20 do 40 evra za koj ima 1.000 metri Momentalno, vkupnata metar kvadraten. kvadratni, i Impeksel 2, povr{ina na proda`en “Cenite na atrakkoj se prostira na 900 prostor vo Skopje iznesutivnite lokacii }e metri kvadratni. va 92.400 metri kvadratostanat stabilni cela “Popolnuvaweto na deni i gi opfa}a {opinggodina, s$ dodeka lovniot prostor vo 2011 centrite, proda`nite

Navigator

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK MARKETINGLEKCIJA

QUP^O DIMOVSKI

TRAJ^E LATINOVSKI

ЧEDO KRALEVSKI

one~no Makedonija }e dobie strategija za okrupnuvawe na zemjodelskoto zemji{te, {to e klu~en ~ekor za rentabilno zemjodelsko proizvodstvo

ardar osiguruvawe sega pod brendot Triglav }e prodol`i da ja razviva uspe{nata biznis-prikazna na makedonskiot osiguritelen pazar

K

V

TEODOROS PANGALOS

irektorot na Antimonopolskata komisija treba da vidi {to rabotat negovite kolegi-regulatori vo EU za da po~ne i vo Makedonija da go {titi pazarot od monopolite

D

ubitni~ka e izjavata na gr~kiot vicepremier deka nema pari da go pla}a noviot danok zatoa {to na toj na~in gi uriva reformite na sopstvenata vlada

G

IJA FORTON MKA

R VO SKOPJE SE O I NETRANSPARENTNO! Poteklo na investitorot

Namena

Povr{ina (vo kvadratni metri)

Op{tina

Impiksel 2 Kubus BS Impregnal

MK MK MK MK

kancelarii kancelarii kancelarii kancelarii

875 3.021 5.000 5.400

Centar Centar Karpo{ Centar

Stokovna ku}a (Mavrovo in`iw.)

MK

kancelarii

1.100

Centar

2012 (prva polovina)

Izrael MK/AL

{oping centar {oping centar

29.000 39.000

Karpo{ Karpo{

2013 (vtora polovina) 2012 (vtora polovina)

Ime na zgrada

Xi-mol Siti mol

Data na zavr{uvawe 2011(prva 2011 (vtora 2011 (vtora 2012(vtora

polovina) polovina) polovina) polovina)

12% 92.400 }e se namali iznajmuvaweto bizniskancelarii vo 2011 godina

metri kvadratni e vkupnata povr{ina na proda`en prostor vo Skopje momentalno

249.000

Kompleksot Dilajla e edna od najnovite biznis-zgradi vo Skopje.

metri kvadratni iznesuva vkupnata povr{ina na biznis-kancelarii

godina }e padne za 12% vo sporedba so minatata godina (od 18.400 na 16.360 metri kvadratni).

Osven T-Mobile, drugite stranski kompanii gi odlo`uvaat nivnite re{enija za vseluvawe vo nov deloven prostor. Sepak, Hiperium uspea da go izdade re~isi celiot prostor, odnosno tamu se smesteni Triglav, OBSE i revizorite-konsultanti PWC. Forton sumira deka kiriite za najatraktivnite bizniskancelarii izminatiov period padnale za 9%, na 15,5 evra za metar kvadraten.

“Novite korisnici na kancelariite od A klasa }e mo`at da pregovaraat za pogodni ceni me|u 10 i 15 evra za kvadrat, dodeka delovniot prostor od B klasa se pregovara za ceni me|u 7 i 12 evra za metar kvadraten”, zaklu~uvaat analiti~arite na Forton MKA.

O

Ocenkata od 94 poeni koja eden od najpoznatite svetski vinski kriti~ari mu ja dade na vinoto na Tikve{ “Bela voda” e vistinska marketing-lekcija za toa kako treba da se raboti za nekoe vino da se probie na svetskiot pazar.

Oti koga e vo pra{awe proda`bata na vino, bez razlika kolku e toa kvalitetno, ako svetot ne go znae, a u{te pomalku ja znae zemjata od kade doa|a, toga{ xabe mu e vrvniot kvalitet. Za da se prodade, vinoto kako i sekoj proizvod, treba da se reklamira. A ako ne se upotrebuvaat marketing-alatki za edno vino

SVETO JANEVSKI

da stane svetski vidlivo, toga{ kvalitetot nema da proizvede i dobivka, tuku }e ostane nezabele`an ili }e se raska`uva samo me|u malkute qubiteli na vino na doma{niot pazar.

Potegot na menaxmentot na Tikve{ i investicijata na M6 grupacijata vo anga`iraweto vrvni enolozi koi pridonesoa za ocenkata od 94 poeni, e vistinskata lekcija.

I za drugite vinarnici, no i za dr`avata, ~ija zada~a e promocija na Makedonija kako vinska zemja

GUBITNIK PRAZNI ZAKANI

V

Vo ekot na zakanite na ministerot za zdravstvo, Nikola Todorov, deka }e gi kaznuva direktorite na onie zdravstveni ustanovi koi Fondot za zdravstveno osiguruvawe ve}e gi kaznil poradi opredelena nepravilnost vo raboteweto, Centarot za gra|anski komunikacii izvadi kvartalen izve{taj za monitoring na javnite nabavki vo koj stojat eklatantni primeri kako bolnicite neracionalno tro{ele dr`avni pari, za nabavka na ist materijal, no so golema razlika vo cenata. Pokazatelot deka razlikata vo cenite na osnovnite proizvodi za bolnicite kako sistem za infuzija, gaza, flasteri i zavoi upatuva na faktot deka ovie ustanovi imaat {irok prostor za namaluvawe na cenite, odnosno

NIKOLA TODOROV za poracionalno tro{ewe na javnite pari, velat od Centarot. Razlikite vo cenite se od 22% do neverojatni 450%.

Ubav e planot na ministerot da gi kaznuva prvite lu|e na bolnicite, no pra{aweto e {to Todorov konkretno prezema za da go spre~i rasipni{tvoto!?

Noviot minister treba da nau~i deka edna od bolkite na makedonskoto zdravstvo – neodgovorniot odnos kon buxetskite pari, sigurno nema da se re{i so maftawe so stap~e i zakanuvawe deka }e po~nele strogi kazni.

Kaznuvaweto ne se najavuva – toa treba da se sprovede.

MISLA NA DENOT

Hiperium uspea da go izdade re~isi celiot prostor, odnosno tamu se smesteni Triglav, OBSE i revizorite-konsultanti PWC

Investicijata na investitorot Fe{n grup vo izgradba na kompleksot City Mall vo Karpo{ se o~ekuva da napravi bum vo ponudata na poznatite modni brendovi!

HENRI FORD BE[E VO PRAVO. PROSPERITETNA EKONOMIJA BARA RABOTNICITE DA MO@AT DA GI KUPAT PROIZVODITE [TO GI PROIZVEDUVAAT

XON SVINI

PRETSEDTEL NA AFL-CIO

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

Proizvod

83% 37,90%

Proizvodstvo na metali

Proizvodstvo na ko`a

-15,80%

-23,90% 13,30%

Proizvodstvo na obleka Proizvodstvo na tekstil

Tutunski proizvodi Prehranbeni proizvodi

ZA [EST GODINI 14.000 P^ELNI SEMEJSTVA POVE]E

22%

Elektri~na oprema

Proizvodstvo na hartija

FOTO NA DENOT...

Industrisko proizvodstvo juni 2011 - 2010

Proizvodstvo na mebel

-45,30% 7,70% -6,30%

Industriskoto proizvodstvo porasna za 0,9% vo avgust. Gledano po sektori, industriskoto proizvodstvo vo sektorot Rudarstvo i vadewe kamen vo avgust 2011 godina, sporedeno so istiot mesec lani e namaleno za 8,9%, a Prerabotuva~ka industrija bele`i porast od 3,1%. Kaj prerabotuva~kata industrija, najgolem rast ima kaj proizvodstvoto na ostanata oprema za transport, kako i proizvodstvoto na elektri~na oprema, metali i kaj oblekata. Namaluvawe na indeksite ima kaj proizvodstvoto na tekstil, ko`a i drugo.

REAKCIJA

o povod tvrdewata iska`ani vo va{iot vesnik, na tema Trgovija so nafta i nafteni derivati vo Republika P Makedonija, Regulatornata komisija za energetika konstatira

deka javnosta ne e objektivno informirana za uslovite za dobivawe licenca za skladirawe nafta i nafteni derivati i licenca za trgovija na golemo so nafta i nafteni derivati, i od tie pri~ini gi demantirame napi{anite iskazi po ovaa tema vo va{iot dneven vesnik.

Vo va{iot tekst so naslov “Samo tri od 100 trgovci so nafta mo`e da prodavaat na golemo”, koj voedno e i naslov na dnevniot vesnik, uka`uvate deka samo tri kompanii od 100 trgovci vo dr`avata vr{at skladirawe i trgovija na golemo so nafta i nafteni derivati. Ovaa konstatcija e neto~na od pri~ina {to dosega Regulatornata komisija za energetika ima izdadeno 23 licenci za trgovija na golemo za oddelni nafteni derivati i 6 licenci za skladirawe oddelni nafteni derivati. Soglasno so izdadenite licenci, kompaniite koi se licencirani redovno dostavuvaat do Regulatornata komisija za energetika izve{tai za nivnoto rabotewe, od koi mo`e da se sogleda deka ja vr{at energetskata dejnost, za koja im e izdadena licencata, odnosno trgovcite trguvaat na golemo so naftenite derivati, a skladi{tarite skladiraat nafteni derivati za drugi subjekti, soglasno so Zakonot za energetika.

Uslovite za vr{ewe energetska dejnost, me|u koi se i trgovijata na golemo so nafteni derivati i skladiraweto so nafteni derivati se definirani vo Zakonot za energetika (“Slu`ben vesnik na RM” br. 16/2011), a poeksplicitno se opi{ani, odnosno tehni~kite karakteristiki se definirani vo Pravilnikot za minimalno-tehni~kite uslovi za deloven prostor i prostorii vo koi se vr{i trgovija (Slu`ben vesnik na RM” br. 21/04, 54/04, 79/04, 70/07 i 93/08). Soglasno so ~lenot 103 od Zakonot za energetika, vr{itelot na dejnost trgovija so nafta i nafteni derivati na golemo treba da ima na koristewe prostor za skladirawe nafteni derivati koj gi ispolnuva minimalnite tehni~ki uslovi. Uslovite za trgovija na golemo so nafteni derivati se propi{ani vo Pravilnikot za minimalno-tehni~ki uslovi za delovni prostori i prostorii vo koi se vr{i trgovija, vo ramkite na koi e utvrdeno deka skladovite vo koi se skladiraat olovni i bezolovni benzini, dizel gorivo, ekstra lesno gorivo i mazut, pokraj op{tite uslovi propi{ani vo navedeniot pravilnik, treba da gi ispolnuvaat i slednite uslovi: -minimalna zafatnina na rezervoarot da e 50 m3 za te~en naften gas (TNG), odnosno 100 m3 po derivat za ostanatite derivati; -rezervoarite da bidat na edno mesto ogradeni so ograda i vlez i izlez da ne bidat povrzani so benzinska stanica.

Soglasno so Pravilnikot, vr{itelot na dejnosta skladirawe nafta i nafteni derivati treba, pokraj op{tite uslovi propi{ani vo navedeniot pravilnik, da gi ispolnuva i slednite uslovi: -minimalna zafatnina na rezervoarot da e 200 m3 za te~en naften gas (TNG), odnosno 1.000 m3 po derivat za ostanatite derivati; -rezervoarite da bidat na edno mesto ogradeni so ograda i vlez i izlez da ne bidat povrzani so benzinska stanica; i -da ima vaga so neavtomatsko funkcionirawe od klasata na to~nost (III) za priem na naftenite derivati.

Vo va{iot tekst mo`e da se konstatira deka dvete energetski dejnosti (trgovija i skladirawe so nafteni derivati) gi poistovetuvate, odnosno gi opi{uvate kako edna dejnost, {to vpro~em ne e taka, odnosno tehni~kite uslovi za dobivawe na ednata i drugata licenca ne e isto.

ODGOVOR

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

Vo tekstot so naslov “Samo tri od 100 trgovci so nafta mo`e da prodavaat na golemo” javnosta voop{to ne e dezinformirana, bidej}i samo Makpetrol, Okta i Lukoil imaat licenca za skladirawe nafta i goriva, koi podocna gi prodavaat na golemo, ne zemaj}i gi predvid trite firmi koi skladiraat te~en naften gas, mazut i ekstra lesno maslo za doma}instvo. Samiot fakt deka ovie kompanii i skladiraat i trguvaat so nafta i nafteni derivati poka`uva deka nema ni{to sporno da se nare~at trgovci. Vo objaveniot tekst e precizno prenesen odgovorot od Regulatornata komisija za energetika, vo koj ottamu objasnuvaat koi se pravilata i standardite za dobivawe licenca.

Katerina Poposka pomo{nik na odgovorniot urednik

B

rojot na p~elnite semejstva vo Makedonija od 2005 godina do 2011 godina se zgolemil od 110 na 14.000. Zamenik-ministerot za zemjodelstvo, Zoran Kowanovski, e zadovolen {to zgolemenite subvencii od 500 denari po p~elno semejstvo go pottiknale porastot na p~elarite. Na v~era{noto otvorawe na manifestacija “Denovi na medot”, na ulica Makedonija vo Skopje, toj istakna deka makedonskiot med e najkvaliteten vo regionot. Vo Zdru`enieto na medarite se zadovolni so subvenciite, no del od p~elarite baraat da se vratat subvenciite od 1.000 denari za organski med, koi od lani se namaleni za 350 denari.

REPORTA@A: OD KRIZATA KAJ JU@NIOT SOSED N

NA GRCITE DA RABO DA [TEDAT NE ZNA

D

KATERINA SINADINOVSKA

sinadinovska@kapital.com.mk

Dovolno e samo nekolku ~asa da pro{etate po krajbre`jeto na Atina, da sednete na nekoja od terasite so pogled na Egejot i da ja razberete istorijata na Grcite, koi sekoi 30 godini po pravilo bankrotiraat. ]e si pomislite deka taa dr`ava vo koja na krajot na septemvri temperaturata e 35 Celziusovi stepeni, a ulicite se polni so rascvetani magnolii e sozadadena samo za odmor, za sirtaki i buzuki i kr{ewe ~inii.

Nikako za rabota.

Verojatno zatoa mrzlivite Grci i vo periodot koga letoto zavr{i, pari~nicite se isprazneti, turistite zaminati, a pred niv e borbata so surovata realnost vo koja nivniot premier, Jorgos Papandreu, otka`uva u~estvo na Generalnoto sobranie na OON vo Wujork, za da “se istepa” za {estata tran{a od prvata pomo{ vredna osum milijardi, svoite maki si gi ka`uvaat vo prepolnite taverni i kafeani. So uzo e polesno.

Parite od “Svetata trojka”, Me|unarodniot monetaren fond (MMF), Evropskata centralna banka (ECB) i Evropskata unija (EU), Grcite o~ekuvaa deka esenva }e gi zemat bez da gi zasilat merkite.

Dr`avata se soo~uva so mo`ebi najte{kata kriza od svoeto postoewe. Onaa poznatata “dol`en kako Gr~ka” sega e realnost. , Rabotata e dojdena do toa derexe {to Papandreu po~na da go pravi ona {to za gr~kite gra|ani, prepolni so nacionalna sueta, be{e nezamislivo – da ja privatizira dr`avnata sopstvenost. Veteno e pred me|unarodnite prijateli deka na ovoj na~in }e se

MARUSI

METRO

Vo naselbata Marusi smesteni se najgolemite kompanii -televizijata Antena, pretstavni{tvata na Kodak, Baern, Koka-Kola, Nestle.

obezbedat 1,4 milijardi evra do po~etokot na oktomvri.

Kirjakos Delis, 32-godi{en, vraboten vo javnoto pretprijatie za elektrostopanstvo, objasnuva koi se promenite koi nastanale so del od privatizacijata: “Ima{e otpu{tawa, pa rabota {to ja rabotea 70 lu|e vo mojot sektor, ja rabotat 40.

Platite ni se namalija od 30% do 40 %. Moite dvajca najdobri prijateli ostanaa bez rabota. Edniot rabote{e vo arhitektonsko biro, drugiot vo advokatska kancelarija.

Trojcata go imavme pro{etano celiot svet. Sekoj vikend po evropskite gradovi, odmori.

Sega toa e minato. Sega ima mnogu rabota, a malku pari”, veli toj.

Duri 14 iljadi gr~ki slu`benici od javniot sektor }e bidat vklu~eni vo programata za trudova rezerva od ovoj oktomvri. So ova, vrabotenite koi dosega dobivaa plata od dr`avata, a koi treba da bidat otpu{teni, }e odat na ednogodi{no plateno otsustvo, pri {to }e dobivaat 60% od bruto-platata. Ako vo ovoj

Podzmenata `eleznicakoja se po~esto e blokirana e ultramoderna, polna so statui, pa vozeweto }e vi izgleda kako poseta na muzej.

period ne najdat rabotazasekoga{ }e bidat otpu{teni. Ovaa merka }e ovozmo`i nevrabotenosta da ne se zgolemi vo period od edna godina. No, Nau~niot institut na vrabotenite vo privatniot sektor smeta deka nevrabotenosta }e go dostigne nivoto od 22%-23% do 2013-ta.

ATINA E NAJPOGODENA OD KRIZATA

Vo Atina e sobrano s$ na edno mesto – arhitektura, priroda, istorija, modernizam, more, elita, siroma{tija. Sli~no kako vo pove}eto dr`avi,

[TRAJKOVITE NE SOPIRAAT! isija na Evropskata unija (EU), EvM ropskata centralna banka (ECB) i Me|unarodniot monetaren fond (MMF), popularno nare~enata „TROJKA” v~era be{e prisutna vo Atina da pregovaraat so gr~kata vlada, no vrabotenite go blokiraa vlezot vo zgradata na Ministerstvoto za finansii.

Sobranite 200 vraboteni pred vlezot na zgradata izvikuvaa: „Zemete si ja pomo{ta i zaminete si”. U~esnicite vo protestite gi blokiraa i vlezovite na ministerstvata za nadvore{ni raboti, pravda, trud, zdravstvo i zemjodelstvo. Tie se zakanija deka }e ostanat tamu vo slednite dva dena so cel da spre~at ministerot za finansii Evangelos Venizelos da se sretne so pretstavnicite od EU, ECB i MMF. Javniot transport vo Atina i v~era be{e celosno blokiran zaradi {trajk na transporterite. Na 48-~asoven {trajk izlegoa i taksistite, a ve}e tret den {trajkuvaat i dano~nite inspektori i carinicite vo Grcija.

Navigator

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

3 FAKTI ZA...

303.906 22.248 3.151

PROCENKI...

BEN BERNANKE

Nevraboteni lica registrirala Agencijata za vrabotuvawe vo avgust

PRETSEDATEL NA FEDERALNITE REZERVI NA SAD

DOLGATA NEVRABOTENOST E NACIONALNA ALNA KRIZA ZA SAD

Lica se namalil brojot na nevraboteni lica za edna godina Lica se namalil brojot na nevraboteni lica vo avgust, sporedeno so juli

P

retsedatelot atelot na Upravata za federalni lni rezervi na SAD, Ben Bernanke, rnanke, izjavi deka dolgotrajnata rajnata nevrabotenost e amerikanska ikanska nacionalna kriza i predlo`i Kongresot da prezeme dopolnitelni opolnitelni merki za ovoj problem.

“Okolu 45% od nevrabotenite abotenite Amerikanci se bez rabotaa podolgo od {est meseci. Toa vo SAD ne se slu~ilo od Vtorata svetska vojna. na. Lu|eto gi zaboravaat ve{tinite koi oi gi imaat, gubat vrski i povrzanost so pazarot na trudot”, istakna toj.

Spored nego, Kongresot sot bi mo`el da pomogne soo buxetska disciplina. a.

NAJPOGODENI SE ATIWANITE

OTAT IM E TE[KO, AAT! KOLONAKI

60 SEKUNDI BRIFING

VESTI...

“BELA VODA” NA TIKVE[ DOBI 94 POENI OD KRITI^AROT PARKER

C

rvenoto vino na Tikve{ “Bela voda”, od berbata od 2010 godina e oceneto so 94 poeni od eden od najpoznatite vinski kriti~ari vo svetot, Amerikanecot Robert Parker. Spored menaxmentot na Tikve{, vakvata isklu~itelno visoka ocenka go smestuva vinoto me|u najkvalitetnite i najcenetite vo svetot i “mu dava viza” za vlez na amerikanskiot pazar.

“Ocenkata na vinski kriti~ar so ogromen kredibilitet vo svetski ramki, kako {to e Parker, e edinstvena relevantna preporaka za potro{uva~ite na vino na pazarite vo SAD, no i sekade vo svetot”, veli \or|i Petru{ev, generalen direktor na Tikve{.

Vo Tikve{ velat deka planot im e ova priznanie da go iskoristat za da se pozicioniraat vo restoranskata ponuda na pazarot vo SAD, a kako {to neoficijalno doznavame vinarnicata ve} e vodi pregovori za izvoz vo Amerika.

IZMENI VO NADZORNIOT ODBOR NA [PARKASE BANKA

SINTAGMA

A

Ulicata Cakalof vo najelitnata naselba Kolonaki izobiluva so skapi restoranti i butici na site najpoznati svetski dizajneri

Site pati{ta vo Atina vodat kon Sintagma. Tuka e smesten Parlamentot i hotelot Atina Palas, a ottuka ima metro-vrski so site naselbi

Vo periodot koga Grcija se soo~uva so mo`ebi najte{kata kriza od svoeto postoewe, “Kapital” od lice mesto vi otkriva kako taa se odrazuva na `ivotot na obi~nite Grci vo glavniot grad. Otpu{tawa od javnata administracija, zgolemen obem na rabotni obvrski za vrabotenite, namaluvawe na platite, {trajkovi - seto toa gi tera gra|anite da ja napu{taat Atina i ~are da baraat vo pomalite gradovi metropolata i tuka, so pove} e od pet milioni `iteli e centar na s$. Grcite od periferijata ja gledale Atina kako mo`nost - za podobra rabota - pogolem standard.

Sega ima obratna migracija – i samite atiwani se selat od gradot na koj se tolku gordi, a kamoli provincijalcite. Se vra}aat vo selata, vo malite gradovi, odat vo domovite na svoite roditeli, se zanimavaat so zemjodelstvo, so mikrobiznisi, so {to bilo samo da se pre`ivee do prvi. Kletvata e evrejska – `ivotot gr~ki, da ima{ - pa da nema{.

Marija Georgiadi koja e frizerka, a po poteklo e od Janina, se oma`ila vo Atina.

Vo mart ovaa godina, nejziniot soprug, ma{inski in`ener ostanuva bez rabota, a so frizerskiot salon veli deka mo`e samo da si ja prehrani ~etirigodi{nata }erki~ka.

“Bez leb i bez voda ne se mo`e. Bez frizura bogami se `ivee. Nema promet, site

doma se feniraat. Ne ni e do doteruvawe, koga se mislime kako }e go pre`iveeme mesecot. [trajkovite n$ dotepaa.

Pari za taksi se nema, a javniot prevoz sekoja nedela e blokiran. So soprugot se mislime da se preselime kaj moite vo Janina. Tie imaat ku} a na tri kata, plus i zemji{te nadvor od grad~eto, tamu }e se bara ~are. Atina e izgor skapa”, veli taa.

IMETO SI E IME, AMA PARITE SE PARI!

Marija zboruva so nas otvoreno kako da n$ znae odamna.

A ja zapoznavme na ulica.

Ne saka da se fotografira.

Razbirlivo, veli deka nema frizura. Koga & ka`avme deka sme od Makedonija slatko se iznasmea. Go izgovara imeto so gr~ki akcent - MakedOnija i veli: “I vo Skopje }e se preselam ako treba, ne me interesira mene politika. Si imame drugi maki. Jas imav prijatelka

od Bitola, Slavica. So nea se {eguvavme na ovaa tema.

Politikata e za tie {to pravat pari od nea, narodot ne mo`at da go razdelat”, veli taa i raska`uva za nejziniot sosed od Janina koj sre}no o`enil devojka od Bogdanci.

Toa {to vo Solun i vo severnite delovi od dr`avata mo`ebi mo`ete da go po~uvstvuvate na momenti i kako silen nacionalizam, vo Atina go nema.

Ili e dovolno retko za da ne go sretnete. Za Makedonija se pravat {egi, no toa e vo vedar i dobrososedski duh.

Dali poradi krizata, dali poradi emancipacijata mo`ebi na gr~kite gra|ani koi imaat reputacija na ksenofobi, a mo`ebi i poradi neverojatniot uspeh na makedonskata ko{arkarska reprezentacija od koja atiwanite se impresionirani, periodov nema nikakov problem vo gr~kata prestolnina da ka`ete od kade doa|ate. Nema provokacii ni za “Voinot na kow”.

“Kakva ko{arka izigravte.

BravoNie ovaa godina go imavme najslabiot mo`en tim.

Jas li~no mnogu gi mrazev [pancite i ne mo`ev da go podnesam nivniot na~in na igra. Mnogu navivav da gi pobedite. A za porazot od vas, }e vi se odmazdime koga toga{. Taka kom{iski”, niz smea veli Pavlos Joanu, {anker vo kafule na Glifada.

Pr egovorite z a ime to nikoj ne znae vo koja faza se. Vo poslednata izjava amerikanskiot ambasador vo Makedonija, Pol Volers, ka`a deka golem del od niv se odvivaat tajno.

Najavi za re{enie ima mnogu, se spomnuvaat i datumi i meseci. Dotoga{ dvete dr`avi ostanuvaat da razvivaat dobrososedski odnosi preku edinstveniot bilateralen dogovor koj go imaat potpi{ano – Privremenata spogodba od 1995 godina.

dvokatot Kristijan Polenak i pretsedatelot na Stopanskata komora na Makedonija, Branko Azeski, se novite ~lenovi na Nadzorniot odbor na [parkase banka. Tie doa|aat na mestoto na profesorot Bobek [uklev i Majkl Stalin Jonovski.

Pretsedatel na Nadzorniot odbor na Bankata e Sava Dalbokov, a drugi ~lenovi se Franc Kerber, Valburga Zajdl i Kristijan [elander.

Spored revidiraniot finansiski izve{taj za minatata godina, [parkase banka zabele`a rast na klientskata baza od 17%, vo delot na naselenie i 11% vo delot na pravni lica.

IGOR STOJNEV, NOV ^LEN NA UO NA KAPITAL BANKA

I

gor Stojnev e imenuvan za ~len na Upravniot odbor na Kapital banka.

“So negovoto nazna~uvawe, bankata dobiva visokokvaliteten profesionalec, so zna~ajno bankarsko iskustvo, kako del od timot koj }e ja rakovodi bankata. Negovoto iskustvo, formalnoto i neformalnoto obrazovanie }e pridonesat za kvalitetot na strate{kite odluki i za soodvetno pazarno pozicionirawe i ekspanzija na bankata”, informiraat od Kapital banka.

Stojnev go po~nal rabotnoto iskustvo vo 1994 godina vo privatniot sektor, vo 2000 godina se vrabotil vo Makedonska banka. Potoa bil anga`iran vo postavuvaweto na biznis-temelite na Eurostandard banka.

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2,171.83 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2,827.62 827 62 Min. 2,084.04

Po dva dena rast indeksot MBI-10 v~era padna za 0,56% i zatvori na 2.171,83 indeksni poeni. I pokraj krizata vo slovene~kiot bankarski sektor, akciite na Tutunska banka porasnaa za 1,98%, a rast od 0,47% ima{e i akcijata na ZK Pelagonija. Gubitnici bea Stopanska banka Bitola so pad od 4,33%, dodeka akcijata na Stopanska banka od Skopje se namali za 5,26%. Standardno, najmnogu se trguvaa akciite na Komercijalna banka i na Makedonski Telekom. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК НЛБ Тутунска банка

3,090.00 +60,00

+1,98% 1 98%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка

180.00 5 26% -5,26%

-10,00%

DOW JONES 13,000 12,500

12,000 11,500 11,000 10,500 10,000 9,500 07/0717/0727/0706/0816/0826/0805/0915/0925/09

11,010.90 -1,61% 1 61%

Golem del od akciite na aziskite berzi v~era zabele`aa zna~itelen porast. Poznava~ite komentiraat deka ova se slu~i vo o~i glasaweto vo germanskiot Parlament, za pro{iruvawe na Fondot za finansiska stabilizacija, so {to bi se stabilizirala borbata protiv dol`ni~kata kriza vo evrozonata

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5,219.08 8,701.23 1,151.06 2,491.58 5,636.34 762.30

VALUTI

+0,03% +0,99% -2,07% -2,17% +1,04% +1,09%

£ €

€ $

1.1486

1.3615

+0,1%

-0,1%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1,617.60 -0,03% 0 03% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

104.60 -0,76% 0 76% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Angela Merkel Opasnosta od bankrot na Grcija e re~isi minimalna

6

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI SAMIT NA MINISTRIRI ZA EVROINTEGRACII NA 17 OKTOMVRI

I

zvestuva~ot za Makedonija vo Evropskiot parlament, Ri~ard Hauvit, i generalniot direktor na Generalniot direktorat za pro{iruvawe, Stefano Sanino, na 17 oktomvri doa|aat vo Skopje. Kako {to soop{ti v~era vicepremierkata za evrointegracii, Teuta Arifi, tie ve}e go potvrdile svoeto u~estvo na regionalnata sredba na site vicepremieri i ministri za evrointegracii od Zapaden Balkan, koja ja organizira Sekretarijatot za evropski pra{awa.

“Sostanokot }e se odr`i idniot mesec vo Skopje, }e u~estvuvaat site zemji vklu~uvaj}i gi i Srbija i Kosovo”, izjavi Arifi.

DOJ^E BANK: VLADINATA KOALICIJA NE GARANTIRA ME\UETNI^KI SPOKOJ

N

ajgolemata germanska banka Doj~e bank, objavi izve{taj za Makedonija sproveden od nejzinata edinica za istra`uvawe, vo koj se navedeni silnite, no i slabite to~ki na zemjata na ekonomski i politi~ki plan. Spored analizata na politi~kite aspekti, obnovuvaweto na mandatot na me|uetni~kata vladeja~ka koalicija ne garantira mirni me|uetni~ki odnosi.

Kako silna strana se naveduva mo`nosta Makedonija da stane ~lenka na EU, {to zaedno so poddr{kata od MMF, spored Germanicite, funkcionira kako sidro za politikata na zemjava, no potoa se spomnuva i sporot so imeto {to ja blokira na{ata kandidatura.

Kako prva to~ka od ekonomskite slabosti se naveduvaat strukturnite rigidnosti i deficitot na tekovnata smetka.

Bankata zabele`uva deka najgolemi pre~ki za ekonomskiot rast se slabata infrastruktura i delovna klima i go potencira procentot na nevrabotenost (30%) kako najvisok vo regionot.

ODBRANATA NA BO[KOSKI TVRDI OM SE FINANSIRA[E SAMOSTOJNO!

S

e finansiravme so samoto pojavuvawe na na{iot harizmati~en lider, be{e dovolno da se spomene samo negovoto ime, istakna pred sudot Radovan Milosovski, ~len na pretsedatelstvoto na Obedineti za Makedonija, vo procesot “Kampawa” protiv liderot na partijata, Qube Bo{koski.

No, harizmati~nosta ne mu pomogna na Bo{koski vo Krivi~niot sud koj povtorno donese odluka za prodol`uvawe na pritvorot i go odbi baraweto na advokatite za odreduvawe merka doma{en pritvor.

Sudijata vo procesot, Radica Vasiqevska, ne dozvoli prisustvo na site novinari, osven tie koi ispratile barawe za sledewe na procesot, iako sudeweto e javno. Podocna, slu`bata za odnosi so javnost od Krivi~niot sud informira{e deka sudijata ne selektiral, tuku uslovite ne dozvoluvale prisustvo na site zainteresirani.

Advokatite istaknaa deka s$ u{te ne im bile dostaveni dokazite, a sudeweto nalikuvalo na igrawe fudbal bez topka.

Sudeweto prodol`uva vo sredinata na oktomvri.

DOKUMENTAREN SERIJAL „20 GODINI NEZAVISNOST” NA MRTV

V

o povod 20 godini nezavisnot na Republika Makedonija, Sektorot Dokumentarna programa pri Makedonskata Radio Televizija, zapo~nuva so emituvawe na dokumentarniot serijal 20 god nezavisnost. Toj opfa}a cilkus filmovi koi govorat za makedonskata politi~ka, socijalna, ekonomska i kulturna istorija vo izminative 20 godini. Nositel na serijalot e MRT vo sorabotka so ~etiri istaknati re`iserski imiwa – Mitko Panov , Boris Damovski, Petra Seli{kar, Sa{o Pavlovski. Dokumentarniot serijal ekskluzivno }e pretstavi neemituvani materijali od bogatata arhiva na MRT. Emituvaweto zapo~nuva od 3 oktomvri, sekoj den, so po~etok od 20 ~asot.

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

POPIS ]E IMA PO SEKOJA CENA, AMA

DO KRAJ NE SE ZNAE NI KOJ ]E POPI[UVA, NI KOJ ]E BIDE POPI[AN!

V

2

MAKSIM RISTESKI

risteski@kapital.com.mk

ladeja~kite partii odgovornosta i vinata za haosot nastanat neposredno pred po~etokot na popisot ja prefrlaat kaj Popisnata komisija. Taka si gi mijat racete, istite onie {to i pokraj postoeweto na Zakon sklu~ija politi~ki dogovor za popisot vo tekot na pregovorite za vladinata koalicija. No, i toj politi~ki dogovor, eden den pred da po~ne popi{uvaweto partiite razli~no go tolkuvaat.

Izvori od DUI, za “Kapital” velat deka kompromisot }e go napravi makedonskata strana, odnosno }e bidat popi{ani i “gastrajbajterite” samo zatoa {to lani nostalgijata gi donela na nekolku dena vo Makedonija. “Celiot problem go napravi Vesna Janevska so nejzinata izjava i na~in na tolkuvawe na Zakonot. Inaku, prethodno so VMRO-DPMNE imavme isti pozciii”, velat na{ite izvori.

“Popisot mora da se odr`i”, decidni se vo Vladata, “i }e se sproveduva spored Zakonot”, informira portparolot, Muhamed Hoxa. Na pra{aweto koe ~itawe na Zakonot, ona na pretsedatelkata, Janevska, ili drugoto, na nejziniot zamenik, Abdulmenaf Bexeti, }e bide zemeno predvid, od tamu nemaat odgovor.

Krajno neprofesionalno, Dr`avnata popisna komisija na den pred popi{uva~ite da po~nat da ni tropaat na vrata, vo situacija koga “zjae” otvoreno osnovnoto

milioni i 20 iljadi `iteli ima Makedonija spored posledniot popis vo 2002 godina

25% Albanci prebroja Dr`avniot zavod za statistika toga{

pra{awe – koj s$ treba da bide popi{an, e nedostapna za komentar. Janevska, vtor den mol~i, a nejziniot zamenik, Abdulmenaf Bexeti, go koristi toa za da ja napadne: “Ne sum & jas portparol. Toa {to taa sega mol~i e nejzin problem, kako i problem na komuniciraweto na Komisijata so javnosta”, odgovori Bexeti na pra{aweto dali Komisijata se slo`ila kako treba da se ~ita Zakonot.

MIA prenese izjava na Janevska, koja ne ka`uva ni{to konkretno za problemot, osven toa deka popisot sepak }e se odr`i so nade` deka se }e bide vo red: “Obukite se vo

tek, lu|eto se podgotvuvaat i nema dilemi dali }e ima popis ili ne. So mnogu te{kotii nie stignavme do krajot i mislam deka od zadutre s$ }e bide vo red”, veli Janevska, nadopolnuvaj}i deka

popi{uva~ite }e rabotat po Zakon, bez da ka`e spored koe tolkuvawe: “Ima razli~ni mislewa.

No, popi{uva~ite i site drugi u~esnici vo popisot }e rabotat po Zakonot”.

POPI[UVA^ITE NE SE ZNAAT KOI SE, A SE OBU^UVAA VO PET DO 12 Haosot so spisokot popi{uva~i ne se re{i. V~era golem del od novinarite vo MRTV, koi prvo navodno po gre{ka bea izbrani za popi{uva~i, pa potoa gre{kata stana obvrska tie da odat na teren, s$ u{te ne znaea dali vo narednite 15 dena }e popi{uvaat ili }e informiraat.

Vladata naredi site administrativci da odgovorat na rabotnite zada~i, ako se izbrani kako popi{uva~i.

ZO[TO NE TREBA DA SE POPI[AT ISELENICITE? Popi{uvaweto na licata koi so godini rabotat vo stranstvo, a edna{ godi{no nostalgijata gi vra}a vo Makedonija na nekolku dena, bi napravilo neprocenliva {teta vo odnos na korisnosta na popisnite rezultati. Podatocite dobieni od popisot se koristat za analiza i ocenka na sostojbite vo ekonomskiot i socijalniot razvoj, za

planirawe na razvojot na stopanstvoto, obrazovanieto, zdravstvoto. Ako stoticite iljadi iselenici koi sekoja godina doa|aat ovde na odmor se smetaat za naselenie na Makedonija, }e dobieme celosno neto~na demografska slika za odredeni regioni, spored koja dr`avata }e treba da go planira nivniot razvoj vo slednata decenija.

KVARTALEN IZVE[TAJ ZA PROCESOT NA JAVNI NABAVKI

OTVORENI TENDERI NA KOI ODNAPRED SE ZNAAT POBEDNICITE! MARIJA SEVRIEVA

J

sevrieva@kapital.com.mk

avnite zdravstveni ustanovi neracionalno tro{ele dr`avni pari za nabavka na ist materijal, no so golema razlika vo cenata sporedbeno, poka`uva kvartalnata analiza na Indeksot na racionalnost na Centarot za gra|anski komunikacii. Pokazatelot deka razlikata vo cenite na osnovnite proizvodi za bolnicite kako sistem za infuzija, gaza, flasteri i zavoi upatuva na faktot deka ovie ustanovi imaat {irok prostor za namaluvawe na cenite, odnosno za poracionalno tro{ewe na javnite pari, velat od Centarot.

“Razlikite vo cenite se od 22% do 450%. Celta na indeksot e toj da pretstavuva patokaz za instituciite pri sostavuvaweto na tenderite, da znaat deka nekoja druga institucija istiot proizvod go kupila po mnogu poniska cena. Toa zna~i podobra podgotovka na tenderot, istra`uvawe na pazarot i me|uinstitucionalna komunikacija”, istakna German Filkov od Centarot.

ISTI MAKI SO GODINI! Poni{tuvawe na tenderskite postapki, visokite kriteriumi koi diskriminiraat i dogovorite sklu~eni vo ~etiri o~i ostanuvaat glavnite problemi vo javnite nabavki. Sekoj tret tender ili duri 35% od tenderite koi bile predmet na analiza na Centarot se poni{teni poradi subjektivni pri~ini, no i gre{ki kaj dr`avnite institucii, veli Sabina Faki}. Poni{tuvaweto na tenderite, no i previsokite kriteriumi se pri~ina za somne` deka odredeni firmi se favoriziraat vo odnos na drugi, a ostanatite se diskriminiraat.

“Generalno del od proble-

mite koi gi detektiravme se dol`at na nedovolnata educiranost na lu|eto koi rabotat vo oddelite za javnite nabavki vo dr`avnite institucii, no, za `al, kaj najgolem del od ovie slu~ai postojat i namerni gre{ki koi se pravat vo nasoka na favorizirawe na odredena firma”, veli Faki}.

Samiot termin, javna nabavka zna~i deka procesot e otvoren za site. Toa zna~i deka imate konkurencija koja sekoga{ zna~i deka }e imate podobra ponuda za poniska cena, potencira Vawa Mihajlova, antikorupciski ekspert.

“Za `al, imame trend na namaluvawe na konkurencijata, bidej}i vo mnogu postapki se

pojavuva samo edna firma.

Toa e eden signal koj e mnogu seriozen. Dali toa zna~i deka firmite odnapred pretpostavuvaat deka nema da bidat izbrani dali kriteriumite se taka napraveni da ne mo`at da gi ispolnat site? Osobeno bariera se kriteriumite za malite i novite firmi, a op{ta cel na dr`avata e pottiknuvawe na privatniot sektor za namaluvawe na nevrabotenosta”, veli Mihajlova.

Od sprovedenata anketa na 345 firmi koi redovno u~estvuvaat i imaat golemo iskustvo so javnite nabavki, rezultatite poka`ale deka edna kompanija dobila na tender edna{ vo pet u~estva.

INDEKS NA RACIONALNOST ZA SISTEMI ZA INFUZIJA Dogovoren organ JZU Klini~ka bolnica Tetovo JZU Klini~ka bolnica [tip JZU Klini~ka bolnica Bitola

Prosek

Cena vo den so DDV

Razlika vo odnos na prosekot

590 602 640 660 825 826 944 1034 3186

-42.94% -41.78% -38.10% -36.17% -20.21% -20.12% -8.70% 0.00% 208.12%

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

Politika / Pari / Dr`ava

TURSKIOT PREMIER REXEP TAIP ERDOGAN VO SKOPJE

PREGLED VESTI L LISTATA NA SANINO ]E SE ISPOLNUVA NA DVA PATI

L

AIRLIJA, MAKEDONIJA ]E VLEZE VO EU PRED TURCIJA

Silna poraka na poddr{ka i razbirawe za sporot so Grcija za imeto, koj Turcija go ceni kako nerazbirliv, nepraveden i nametnat od Atina, prati premierot Rexep Taip Erdogan, koj v~era dopatuva vo Skopje na sredbi so makedonskiot dr`aven vrv KATERINA SINADINOVSKA sinadinovska@kapital.com.mk

P

o sostanokot so premierot Nikola Gruevski, ne{tedej} i zborovi na pofalba za svojot makedonski kolega, {efot na turskata Vlada Rexep Taip Erdogan pora~a deka Makedonija mo`e da o~ekuva prodol`ena i zasilena solidarnost od Turcija vo odnos na zaedeni~kata cel – vlez vo Evropskata Unija. Toj izjavi deka Turcija go brani pravoto na Makedonija sama da si go odbere ustavnoto ime: „ Gr~kiot stav za nas e nerazbirliv i nepraveden.

Nie nemame razbirawe za nikakva dodavka kako Gorna, Dolna ili Severna. @iveeme vo golbalen svet vo koj treba da preovladuva mirot i razbiraweto” izjavi Erdogan.

Erdogan veli deka Makedonija ima sraboteno i pove}e od dovolno na svojot pat kon evroatlantskite integracii i deka vreme e da go dobie zalsu`enoto mesto vo EU i vo NATO: „Poddr{kata od Turcija ostanuva i taa }e stanuva se posilna. [to se odnesuva do va{iot pat kon EU, tolku mnogu srabotivte {to siguren sum deka Makedonija }e stane ~lenka na Unijata pred Turcija da stane. Nie gi po~navme pristapnite pregovori, no

Makedonija sigurno }e vleze vo EU pred nas. I u{te sega }e vi ka`am airlija” re~e turskiot premier.

So negoviot drag prijatel i cenet kolega, kako {to Erdogan go nare~e Gruevski zboruvale za celokupnata sorabotka me|u dvete zemji, so poseben akcent na ekonomskite odnosi. Erdogan veli deka zasega ima okolu 100 mali i sredni preprijatija koi se vodat kako turski investicii vo zemjava, no deka celta e nivniot broj postojano da raste: „Trgovskata razmena planirame da ni dostigne 1 milijarda dolari. Za 2010 ta taa iznesuva{e 310 milioni, no za 2011 –ta ovaa brojka } e se nadmine i }e dostigne okolu 400 milioni. Nie sme zainteresirani za posilni konekcii so Makedonija.

Na{ite turisti mo`at da doa|aat i vo edna poseta da gi obikolat site balkanski zemji. Nas kako turisti ne ne interesira samo pla`a, pesok i more. Nie sme zainteresirani za istorija, za kultura, za zimski i planinski turizam” veli Erdogan.

Toj obrna vnimanie i na najgolemata turska investicija vo zemjava, onaa na holdingot TAV za rekonstrukcija i modernizacija na dvata makedonski aerodromi, skopskiot i ohridskiot: „Sega po cena za bilet vo luksuzen avtobus, imate av-

iobileti. Nie od Ankara do Skopje dojdovme za ~as i polovina. Istanbul e u{te poblisku. Da ja iskoristime ovaa blizina i da ja jakneme sorabotkata. Obvrska na politi~arite e da obezbedat uslovi za bisnis. Nie so Makedonija nemame nitu eden otvoren politi~ki problem” veli Erdogan.

Toj ja ~estita{e 20 godi{ninata od nezavisnosta na Makedonija so poraki za qubov i po~ituvawe do makedonskiot narod, od prijatelskiot turski.

Doma}inot, {efot na makedonskata Vlada, Nikola Gruevski izrazi zadovolstvo od razgovorite koi gi imal so Erdogan. Se zablagodari na silnata poddr{ka koja prijatelska Turcija ja davala za makedonskite evro-atlantski integracii i ka`a deka so Erdogan zboruvale za toa deka Brisel treba da sproveduva dosledna primena na politikata na pro{iruvawe.

Sepak, glaven akcent na razgovorite i toj ka`a deka se stavil na ekonomskata sorabotka i mo`nostite za investicii: „Nie imame odli~nite odnosi, a najdobar dokaz za prijatelstvoto e Dogovorot za strate{ko partnerstvo potpi{an so Turcija. Blagodarni sme za principielnata poddr{ka {to ja dava za priklu~uvaweto na Makedonija kon NATO i za

Turskiot premier pred svojot, kako {to ka`a drag prijatel i cenet kolega Gruevski ka`a deka Ankara dava otvorena poddr{ka za ustavnoto ime na Republika Makedonija vo sporot nametnat od nepravednata Atina

po~ituvaweto i poddr{kata na na{ite prava i interesi za za{tita na identitetot i ustavnoto ime na Republika Makedonija” izjavi Gruevski.

Turskiot premier koj prestojuva vo dvodenvna oficijalna poseta na Makedonija, v~era se sretna i so Pretsedatelot \orge Ivanov, so pretsedatelot na Sobranieto Trajko Veqanoski, kako i so liderot na Demokratskata unija za integracija Ali Ahmeti.

Vo ponedelnik „Kapital” }e go objavi poslednoto intervju na Erdogan za Si-en-en

7

istata na zada~i koi do Sekretarijatot za evropski pra{awa ja dostavija direktorot na Direktoratot za pro{iruvawe, Stafan Sanino, i evrokomesarot za pro{iruvawe, [tefan File, }e se ispolnuva na dva pati, soop{ti v~era vicepremierkata za evrointegracii, Teuta Arifi, koja v~era vo Sobranieto go pretstavi Akcioniot plan baziran tokmu na ovie barawa. Prvite rezultati treba da bidat ispora~ani do krajot na ovoj mesec, re~e taa, a vtoriot zaedno so preporakite koi }e dojdat so Izve{tajot za napredokot koj } e bide objaven na 12 oktomvri, }e treba da se zavr{at do maj 2012 godina.

Sega{nata lista, se odnesuva na {est to~ki. Decentralizacijata, javnata administracija, sudstvoto, slobodata na mediumite, korupcijata i borbata so organiziraniot kriminal i Dekadata na romite se prvite sektori vo koi Brisel bara itni reformi.

Vo odnos na reformite vo javnata administracija, kako {to re~e Arifi, pobarana e “nulta tolerancija za namesteni rabotni mesta”, odnosno ovoj proces kvantitativno i kvalitativno da soodvetstvuva na barawata na Evropskata komisija. Za sudstvoto, se bara vnimanieto da se naso~i kon rabotata na Upravniot sud kade {to efikasnosta ne soodvetstvuva so o~ekuvanoto, a za nadminuvawe na problemot se baraat pogolemi resursi.

Vo odnos na korupcijata, Brisel bara izmeni na ovlastuvawata na ministerot za vnatre{ni raboti vo odnos na prislu{uvaweto. Za slobodata na izrazuvawe e predvideno zadol`itelna obuka na sudii, koi rabotat na slu~ai na kleveta i navreda, a od Ministerstvoto za pravda se bara da izgotvi informacija za evropskite praktiki za dekriminalizacijata na klevetata i navredata.

Na vaka pretstaveniot Akcionen plan, reagira{e opozicijata. Tie istiot go ocenija kako {tur i nesodr`aen, koj ne nudi konkretni merki kako da se nadminat slabostite koi gi notira Brisel.

“Imam videno mnogu akciski planovi, no ovoj, za `al, e mnogu {tur, nesodr`aen, so mnogu malku konkretni merki”, re~e pratenikot od SDSM, Jani Makraduli.

Pratenicite od vladeja~kata VMRO-DPMNE, pak, o~ekuvaat pozitiven izve{taj i povtoruvawe na preporakata za start na pregovorite za ~lenstvo. kako argument koj bi mo`el da se sprotistavi na obidite na opozicijata da se nametne edna manipulativna partiska percepcija..

Kompanii / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

NAJGOLEMIOT OSIGURITEL VO MAKEDONIJA SE REBRENDIRA[E

VARDAR STANA TRIGLAV

Pokraj novoto ime, Vardar osiguruvawe }e dobie i sve` kapital od Me|unarodnata finansiska korporacija, koja{to }e gi dokapitalizira so 20% udel vo sopstvenosta site ~lenki na Triglav grupacijata {to se nadvor od mati~nata Slovenija

S

IGOR PETROVSKI

MATJA@ RAKOVEC pretsedatel na upravata

igor@kapital.com.mk

o novo ime i so sve`a finansiska injekcija Vardar osiguruvawe }e go prodol`i raboteweto na makedonskiot pazar. Kompanijata otsega i oficijalno }e go nosi imeto na Triglav grupacijata, slovene~kiot osiguritel od kogo be{e prezemen pred ~etiri godini.

Do krajot na godinava treba da zavr{at pregovorite so Me|unarodnata finansiska korporacija - IFC, del od Svetskata banka, koja{to se o~ekuva da vleze so 20 procenten udel vo sopstvenosta na Triglav INT, kompanija}erka na Triglav grupacijata, kade {to se inkorporirani site kompanii-}erki {to se nadvor od Slovenija, me|u koi i makedonskata.

Na sve~eniot priem po povod rebrendiraweto {to se odr`a preksino}a vo Skopje, Matja` Rakovec, pretsedatelot na upravata na Triglav Zavarovalnica, kako {to e slovene~kiot naziv na mati~nata kompanija od Qubqana, re~e deka makedonskiot Triglav i ostanatite

na Triglav Zavarovalnica od Qubqana

Makedonskiot Triglav i ostanatite firmi vo regionot, so vleguvaweto na IFC }e dobijat sve` kapital za niven ponatamo{en razvoj.

Prviot ~ovek na grupacijata Triglav, Matja` Rakovec, vo dru{tvo so pretsedatelot \orge Ivanov i direktorot na Triglav osiguruvawe, Traj~e Latinovski. firmi vo regionot, so ovaa dokapitalizacija }e dobijat sve` kapital za niven ponatamo{en razvoj.

“Makedonskiot osiguritelen pazar ima golem potencijal za razvoj, so ogled na toa {to osiguritelnata premija po `itel e okolu 100 evra, dodeka, za sporedba, vo Slovenija e ve}e 1.100 evra, pa o~igledno e kolkav e prostorot za rast”, re~e Rakovec.

Rakovec najavi i voveduvawe novi inovativni produkti vo Makedonija po evropski standardi, a razvieni spored

potrebite i specifikite na pazarot, kakva {to e praktikata na Triglav vo site zemji kade {to e prisuten.

Seriozen vlez planiraat i vo zdravstvenoto osiguruvawe, za koe{to ~elnikot na Triglav re~e deka e atraktiven proizvod ne samo vo Makedonija, tuku vo celiot region.

Rebrendiraweto, spored direktorot na Vardar, sega ve}e, Triglav osiguruvawe, Traj~e Latinovski, podrazbira prifa}awe na site standardi na rabotewe na Triglav grupacijata, trans-

parentnost i sigurnost za nivnite klienti.

“Da se stane ~len na semejstvoto Triglav e vistinski predizvik, a nie }e nastojuvame toj predizvik da go pretvorime vo privilegija i pridobivka za na{ite klienti, zatoa {to na{ite produkti i uslugi }e stanat podostapni”, istakna Latinovski.

Vo ramki na sve~enosta, Triglav osiguruvawe donira{e 1,1 milion denari na op{tinite Aerodrom vo Skopje, vo Bitola i vo Tetovo, za podobruvawe na uslovite

Kapital Academy...

vo nekolku gradinki vo ovie op{tini. So ova, kako {to istaknaa Rakovec i Latinovski, Triglav ja demonstrira{e posvetenosta na kompanijata kon op{testvenata odgovornost.

Triglav grupacijata osven vo Slovenija, e prisutna i vo Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Srbija, Makedonija i Чe{ka, ima tradicija od 110 godini i za

godinava o~ekuva dobivka od 54 milioni evra.

Triglav osiguruvawe vo Makedonija ima najgolem pazaren udel, odnosno 22,1% od vkupnata bruto-polisirana osiguritelna premija vo dr`avata, re~isi dvojno pove}e od vtoriot po golemina osiguritel, Kjubi.

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

РАБОТИЛНИЦА

“КАКО ДА ЈА ЗГОЛЕМИТЕ ПРОДАЖБАТА СО ПОМОШ НА ИНТЕРНЕТ?“ 17-18 Октомври 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје Успехот на вашиот бизнис денес зависи и од присуството на Интернет. Интернет маркетингот не е мистерија! Неговата цел е да ги донесе вашите идеални купувачи во вистинско време и на вистинско место и да отвори нови можности за вашиот бизнис!

ДАЛИ ТОА Е И ВАША ЦЕЛ? ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ ОД РАБОТИЛНИЦАТА?

Кои се можностите на Интернетот, кои овозможуваат максимизирање на инвестицијата? Како вашата продажна кампања успешно да ја лансирате и промовирате на www? Како да воведете интернет трговија и да ги зголемите нарачките и продажбата? Како да изградите успешна комуникација со корисниците преку социјалните медиуми?

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА?

Сопственици и менаџери на мали и средни компании Менаџери за продажба Маркетинг менаџери Манеџери за развој и иновации Специјалисти за електронска трговија

Po~ituvani ~itateli, Kapital Media Group objavuva deka od 26.septemvri 2011 go po~na svojot najnov proekt - Kapital Akademija. Proektot }e bide fokusiran na organizirawe na golemi delovni konferencii, biznis forumi i obuki za pogolemo znaewe. So ovoj proekt, i so skore{noto izleguvawe na na{ite dva mese~nika “Bankar” i “Menaxer”, na najdobar mo`en na~in ja odbele`uvame 12 – godi{ninata od osnovaweto na na{ata kompanija! ...Za da znaeme pove}e!

I samite da si pomogneme...

ШТО ДОБИВАТЕ?

Нов поглед на продажбата и продажно-промотивните канали? Искуство од прва рака oд македонски компании кои ја зголемиле продажбата користејќи интернет маркетинг алатки Богато искуство и знаење од докажани консултанти од оваа област Ручек, кафе и освежување Многу корисни материјали за читање и надоградување на знаењата

ПРЕДАВАЧИ ДАРКО БУЛДИОСКИ

Dolgogodi{en predava~, konsultant i trener vo oblasta na novite mediumi. Eden od ko-osnova~ite na New MediaMK, internet marketing agencija

МИТЕ КУЗЕСКИ

Ko-osnova~ na New MediaMK so pove}egodi{no iskustvo kako internet konsultant

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

9

KAKO DA SE RE[I PROBLEMOT SO KOLONITE OD KAMIONI NA EVZONI-BOGORODICA?

BRZA @ELEZNICA ]E GO OLESNI TRANSPORTOT OD SOLUN

Izvoznicite velat deka trpat ogromni {teti od starite prugi i vagoni, poradi {to mora da go koristat poskapiot transport so kamioni. Baraat {to pobrzo da se modernizira `eleznicata, bidej}i na industrijata & treba masoven prevoz

90%

ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

M

odernizacija na `eleznicata, {to zna~i novi vagoni, brzi prugi i liberalizacija na `elezni~kiot transport. Samo na ovoj na~in mo`e da se zabrza i da se olesni transportot na makedonska stoka od i do Solunskoto pristani{te.

Izvoznicite koi najmnogu gi koristat uslugite na Solunskoto pristani{te velat deka trpat ogromni {teti poradi zastarenite prugi i vagoni, poradi {to mora da go koristat poskapiot transport so kamioni.

Za da ne ~ekaat so denovi kamionite na grani~niot premin Evzoni-Bogorodica, firmite baraat {to pobrzo da se re{i problemot so `eleznicata, bidej}i industrijata bara masoven prevoz. Posebno vo uslovi na ~esti {trajkovi, so ova vo golema mera bi se spre~il eventualen zastoj vo transportot.

K

O

M

E

R

od soobra}ajot po makedonskata `eleznica e tovaren, a godi{niot prihod se dvi`i od 25 do 37 milioni evra

Samo kombinatot Feni industri sekoj den transportira ruda od Solun do Kavadarci so 120 kamioni.

Seto toa ~ini mnogu pove}e vreme i pari otkolku ako odi po `eleznica.

Konstantinos Daskalos, glaven izvr{en direktor na Feni industri, veli deka poradi lo{ata `elezni~ka infratsruktura se prinudeni pri transport da go koristat patniot soobra}aj, {to pak e lo{o za `ivotnata sredina vo Kavadarci.

“Slabata `elezni~ka infrastruktura n$ prinuduva da go prevezuvame nikelot do Solunskoto pristani{te so 120 kamioni sekoj den.

Mo`ete da zamislite {to zna~i 120 kamioni sekoj den da gi pominuvaat granicata i carinskite proceC

I

J

A

L

E

N

EU BARA TRANSPORTOT NA STOKA DA ODI PREKU @ELEZNICA pored regulativata za transport na stoka koja ja nalaga Evropskata unija, do 2030 godina }e bide obvrska sekoja dr`ava da obezbedi uslovi za 30% od patniot tovaren prevoz na relacii podolgi od 300 kilometri da se prenaso~i na drug vid transport, kako {to e `eleznicata, a do 2050 godina, duri 50% da bide prenaso~en na `eleznicata.

S

duri?!”, veli Daskalos.

Od Makstil, koja 60% od stokata do Solunskoto pristani{te ja transportira so `eleznica, velat deka nefunkcionalnite i zastareni prugi im nanesuvaat ogromni {teti.

“Ne e sporno deka modernizacijata na Koridorot 10 e klu~na i neophodna, no mnogu va`no za izvoznicite, a i za site kompanii voop{to e da imame alternativen izlez. Izgradbata na Koridorot 8 ne smee da se zaboravi i pokraj toa {to ima i takvi koi }e re~at deka ne e isplatlivo”, smeta Aleksandar Panov, generalen direktor na Makstil.

Panov potencira deka `eleznicata e nezamenO

G

L

A

S

liva koga stanuva zbor za kompanii koi mora da ja prevezuvaat stokata so gabaritni vozila.

Ekolo{ki e podobro, se za{tituva patnata infrastruktura, a zna~ajno e i od aspekt na politi~kite odluki na sosedite, bidej}i `elezni~kiot soobra}aj ne e tolku ~esto izlo`en na blokadi.

Od menaxmentot na Solunskoto pristani{te priznavaat deka eden od najgolemite problemi za transport na stoka do Makedonija e `elezni~kata infrastruktura, ne samo od makedonska, tuku i od gr~ka strana. Emanuel Mihalidis, generalen menaxer na Solunskoto pristani{te, veli deka problemot e osobeno K

O

M

E

R

Najgolem problem vo transport na stoka do Solunskoto pristani{te e lo{ata `elezni~ka infrastruktura. brzinata na vozovite.

“Mora da priznaam deka pogolemi se problemite od gr~ka strana. Fakt e deka gr~kata `eleznica mora da se rekonstruira i toa e vo procedura, a se o~ekuva finalizacija idnata godina. Spored evropskata regulativa, Grcija e obvrzana da go C

I

J

A

L

E

N

liberalizira `elezni~kiot soobra}aj. Mislam deka i vo va{ata dr`ava e sli~no, {to zna~i deka mo`nostite za sorabotka }e bidat pogolemi dokolku se slu~i toa. Koga imate privaten investitor blokadite od strana na vrabotenite se svedeni na minimum”, potencira Mihalidis.

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI BLAGOJ \OREV ]E PRODAVA 11,7% OD AKCIITE

K

omisijata za hartii od vrednost (KHV) & odobri na prehranbenata industrija Blagoj \orev od Veles da prodade 60.753 obi~ni akcii po cena od 400 denari na {est pravni lica, {to pretstavuva 11,7% od osnovnata glavnina na dru{tvoto. Na poslednata sednica, KHV isto taka & odobri na brokerskata ku}a Eurohaus da izdade 60.000 obi~ni akcii po pat na javna ponuda. Proda`nata cena po akcija e 62 denari, a vkupnata vrednost e 3.720.000 denari. Poradi utvrdena, rodninska povrzanost kaj opredeleni akcioneri na AD Rade Kon~ar Aparatna tehnika, KHV go odzema pravoto na glas i na dividenda na obi~nite akcii koi se steknati sprotivno na Zakonot za prezemawe na akcionerski dru{tva. KHV gi zadol`i licata koi gi poseduvaat vakvite akcii da gi ponudat na proda`ba vo rok od 90 dena, a protiv niv }e se podnesat i prekr{o~ni prijavi. KHV, isto taka, odbi da ja oslobodi NLB Tutunska banka AD Skopje od obvrskata za obelodenuvawe na cenovno ~uvstvitelna informacija vo vrska so povedena sudska postapka, ~ija visina iznesuva pove}e od 5% od vrednosta na kapitalot na bankata.

IVANOVSKI IMAL VIZIJA ZA ^ESNA I ODGOVORNA ADMINISTRACIJA

D

a izgradime servisno orientirana administracija so sovremeni informaciski tehnologii, vo funkcija na prosperitet i kvaliteten `ivot na gra|anite, oslobodena od politi~kite vlijanija, koja }e bide otvorena, ~esna, doverliva i odgovorna kon gra|anite, a stru~na i profesionalna za onie koi rabotat vo nea.

Ova e mojata cel, izjavi ministerot za informati~ko op{testvo i administracija, Ivo Ivanovski, na v~era{noto otvorawe na tretata godi{na konferencija na Mre`ata na sektori za upravuvawe so ~ove~kite resursi vo dr`avnata slu`ba na tema “Sistem na kompetencii vo dr`avnata slu`ba”. Konferencijata e poddr`ana od Britanskata ambasada vo Makedonija.

“Javnata administracija sekade vo svetot, pa i kaj nas, se soo~uva so postojani pritisoci i predizvici da inovira i da ja podobruva svojata efikasnost i efektivnost. Ova go pravi preku iznao|awe novi na~ini za podobruvawe na kvalitetot vo raboteweto, vklu~uvaj} i gi i na~inite kako da sozdade vizija za promeni koi treba da se ostvarat”, re~e Ivanovski.

ANALIZIRAME ZA VAS

TEMA [TO TREBA DA ZNAETE PRED DA IZBERETE BANKA ZA DA GI ORO^ITE PARITE? Pred da odlu~ite kade

}e ja vlo`ite svojata za{teda treba da dobiete nekolku informacii od bankata koja ja nudi ovaa usluga. So dobivawe na ovie informacii }e ja vidite transparentnosta i profesionalnosta na bankata

KONFERENCIJA ZA POTTIKNUVAWE PRETPRIEMA^KI OPTIMIZAM

Z

a prv pat na 4 oktomvri, pred publikata vo `ivo }e zastanaat makedonski biznismeni za da gi raska`at svoite prikazni za po~etokot, razvojot, uspesite, gre{kite i so toa da ja prenesat formulata za uspehot. Ova }e se slu~uva na Konferencijata za pottiknuvawe na pretpriema~ki optimizam vo Makedonija, vo organizacija na “Bazz komunikacii”. Predava~ite }e zboruvaat za strategii, taktiki, modeli i na~ini za razvoj i oddr`uvawe uspe{en biznis.. “Site nastani i konferencii na koi otvoreno se diskutiraat problemite, re{enijata i na~inite kako do uspeh, zaslu`uvaat vnimanie i po~it. Sre}en sum {to mo`am da go spodelam svoeto iskustvo i znaewe so publika {to saka da napreduva i sozdava”, veli klu~niot predava~ na ovaa konferencija, To{e Kocevski.

Izlagawata }e imaat Aleksandar Pajkovski, sopstvenik na Duna Kompjuteri, Gligor Cvetanov, izvr{en direktor na Makprogres, Jovan Dabevski, sopstvenik na Mlekara Zdravje Radovo, Vinka Sazdova, sopstvenik na izdava~ki centar Tri, Kristijan Danilovski, sopstvenik na EfIks-Tri-Iks, kako i Marko Чalasan - najmlad in`ener na Majkrosoft,Elena Klisarovska i @arko Pop-Iliev, pretsedatel na Centarot za inovacii.

+ 29.09.2011

НЛБ Тутунска банка ЗК Пелагонија Битола Комерцијална банка Алкалоид Македонски телеком 29.09.2011

Стопанска банка Стопанска банка Битола Гранит Фершпед Арчилормитал (ЦРМ)

-

раст

+1,98% +0,47% +0,16% +0,11% +0,07% пад

нова цена

3.090,00 2.351,00 2.937,00 3.968,00 505,00

нова цена

-5,26% 180,00 -4,33% 1.915,00 -2,58% 533,00 -2,33% 42.000,00 -1,96% 100,00

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

Ivona Jakimovska

koordinator Divizija za fizi~ki lica

i.jakimovska@procreditbank.com.mk

ProKredit Banka

T

ransparentnosta vo davaweto informacii za uslugite koi se nudat e zna~aen faktor vo gradeweto dolgoro~na vrska so klientite. Celosni i razbirlivi informacii se osnova za toa partnerstvo. Zatoa, pred da odlu~ite kade }e ja vlo`ite svojata za{teda treba da dobiete nekolku informacii od institucijata koja ja nudi ovaa usluga. So dobivawe na baranite informacii }e ja uvidite transparentnosta i profesionalnosta na samata institucija.

Prvo informirajte se za akcionerskata struktura na bankata. Akcionerite se tie koi, pokraj obezbeduvaweto kapital, ja kreiraat nejzinata razvojna politika, gi sledat rezultatite i ja poddr`uvaat bankata na site poliwa na deluvawe. Stabilni i seriozni akcioneri se preduslov za stabilnost na bankata.

Vtora zna~ajna informacija koja treba da ja imate e kvalitetot na kreditnoto portfolio na bankata. Ovaa informacija e indikator za celokupnata nejzina stabilnost.

Procentot na krediti koi se vo docnewe so otplata e podatok koj govori za kvalitetot na kreditnoto portfolio. Vo bankite so transparentno rabotewe ovoj podatok e javen i ne se prikriva. Sporedete go so prosekot na bankarskiot sektor i mo`e da vidite dali soodvetnoto kreditno portfolio e podobro ili polo{o, podatok koj mo`e da go dobiete od Narodnata banka na Makedonija.

Vo procenkata na stabilnosta na edna banka mo`e da vi pomognat i izve{taite i rejtinzite {to gi dodeluvaat nezavisnite me|unarodni institucii, a se odnesuvaat na ocenka za krediten rejting i ocenka za sigurnosta na depozitite na klientite vo bankata. Dokolku bankata go ima kreditniot rejting koj go ima i dr`avata, toa zna~i deka institucijata go ima najvisokiot mo`en rejting i e dopolnitelen

indikator za nejzinata stabilnost.

Sledna zna~ajna informacija e tipot na kamatnata stapka. Ne site institucii se zalagaat za transparentno i otvoreno informirawe na svoite sega{ni i idni klienti. Zatoa pra{ajte dali va{ata banka nudi fiksna kamatna stapka, koja e garantirana za celiot rok na oro~uvawe na za{tedata. Dokolku bankata nudi fiksna i zagarantirana kamatna stapka, toga{ ste sigurni deka {to i da se slu~uva na bankarskiot sektor povrzano so kamatite vie ja dobivate kamatnata stapka koja ste ja dogovorile i za koja ste potpi{ale dogovor. Pokraj uslovite za koristewe na odredena finansiska usluga, sekoga{ treba da gi imate i informaciite za uslovite pod koi bi prestanale so nejzinoto koristewe. Vo ovaa nasoka pobarajte i odgovor na pra{aweto: Dali mo`e da go razoro~ite vlogot koga }e vi bide potrebno? Dokolku odgovorot e da, toga{ informirajte se: Dali treba da platite opredelena provizija? Dali se presmetuva kaznena kamata za raskinuvawe na dogovorot? Dali pritoa }e se namali va{iot vlog? So ova }e se osigurate deka ja imate vistinskata informacija za mo`nosta i obvrskite koi bi proizlegle od razoro~uvaweto na va{ata za{teda pred istekot na dogovoreniot rok. So site ovie informacii }e se za{titite sebesi od eventualni nepredvideni tro{oci, za koi ednostavno ne ste bile informirani.

Posledno, no ne i najmalku va`no e da dobiete informacija i za toa dali bankata go zadr`uva pravoto da ja smeni kamatnata stapka vo periodot po sklu~eniot dogovor so klientot.

Ovaa informacija e povtorno vo vrska so stepenot na transparentnost na koj se obvrzuva i za koja se zalaga edna finansiska institucija.

Kolku pove}e informacii imate tolku ste posigurni vo noseweto na odlukata za oro~uvawe na va{ite pari.

~etvrtok- 29.09.2011 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка

3м 2,20% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60% 2,40%

6м 2,70% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00% 2,70%

24м 3,80% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00% 4,35%

36м 4,10% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30% 5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Podatocite se od veb-stranite na bankite. „Kapital” ne snosi odgovornost dokolku tie ne se navreme a`urirani.

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,5031 45,1200 70,5513 50,3917 44,0188 44,6483

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5%

3%

3м 1,55% 1,5% 0,37% 0,02%

6м 1,75% 1,7% 0,55% 0,07%

12м 2,08% 2,0% 0,85% 0,30%

2%

1% 0% 01/10

03/10

05/10

06/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

камата 4,00% 5,50%

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 1,36% 1,3% 0,24% 0,00333%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

26.187.906,17

-5,41%

-17,89%

-24,23%

-14,75%

-22,79%

28.09.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

43.017.877,41

-1,56%

-13,76%

-20,02%

-17,66%

-22,34%

28.09.2011

Иново Статус Акции

16.593.956,56

-3,18%

-7,09%

-8,19%

-2,14%

-2,96%

28.09.2011

КД БРИК

36.330.074,05

-1,70%

-12,49%

-15,85%

-12,52%

-17,40%

28.09.2011

КД Нова ЕУ

19.984.501,08

-7,80%

-19,96%

-27,70%

-22,75%

-25,31%

28.09.2011

КБ Публикум - Балансиран

27.370.986,60

-3,42%

-10,20%

-13,74%

-9,87%

-11,66%

27.09.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.129.553.63

-0,24%

0,35%

1,48%

0,00%

0,00%

27.09.2011

КБ Публикум Паричен

50.285.529.43

0,26%

0,80%

0,00%

0,00%

0,00%

27.09.2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

11

PREGLED VESTI

KOJ GO KONTROLIRA PAZAROT NA GAS VO MAKEDONIJA?

SO REDOVNO MENUVAWE NA VA[ITE PIN ILI LOZINKI JA ZGOLEMUVATE BEZBEDNOSTA NA VA[ITE KARTI^KI, TELEFONSKO BANKARSTVO ILI E-BANKING

DA E MAKEDONIJA VO EU, “RACIJA” ]E IMA[E I VO MAKPETROL?

Edinstveniot distributer Makpetrol nosi vo zemjava najskap gas sporedeno so cenite vo regionot. No, i pokraj toa, od Komisijata za za{tita na konkurencijata velat deka nemaat “seriozni indikacii za kakvo bilo prekr{uvawe na pazarnite pravila od Makpetrol i od Gama”

370

KATERINA POPOSKA

K

poposka@kapital.com.mk

omisijata za za{tita na konkurencijata vo Makedonija ne gi kontrolira monopolskite ceni na gasot {to gi formira Makpetrol. Dodeka Evropskata komisija gi trese fiokite na evropskite energetski giganti koi kupuvaat priroden gas od ruski Gazprom, od Komisijata za za{tita na konkurencijata velat deka nemaat “seriozni indikacii za kakvo bilo prekr{uvawe na pazarnite pravila od Makpetrol i od Gama”, koja upravuva so gasovodot, a e sopstvenost na dr`avata i na Makpetrol (50:50).

Edinstveniot distributer na priroden gas, Makpetrol, nosi vo zemjava najskap gas sporedeno so cenite vo regionot.

“Ima razlika kako vr{ite uvid vo nekoja kompanija.

Pretresot {to go pravat od Evropskata komija e uvid na samoto mesto poradi nemo`nosta na poinakov na~in da se dojde do informacii. Ni s$ u{te ne sme napravile pretres zatoa {to nemalo seriozni indikacii za seriozno prekr{uvawe na pazarot, poradi {to na samoto mesto bi pribavuvale

dokazi. Iako nas Zakonot za za{tita na konkurencijata ni dozvoluva da primenuvame pretres, dosega ne sme go napravile toa”, tvrdat za “Kapital” od Komisijata za za{tita na konkurencijata.

Od Regulatornata komisija za energetika velat deka nemaat ingerencii koga e konkurencijata na pazarot vo pra{awe. Velat, tie samo gi reguliraat cenite na derivatite. Od Evropskata komisija vo Skopje pak, ne komentiraat.

Antimonopolskata komisijata pri EU se somneva deka distributerite na gas vo Evropa (E.ON, RVE, OMV, PGNiG, Gazprom i u{te 15 drugi vo 10 zemji), gi dogovarale cenite na {teta na pazarnata konkurencija.

“Nenadejnite proverki kaj evropskite distributeri na gas zasega se najgolemata istraga za prekr{uvawe na pravilata na konkurencijata na pazarot na priroden gas”, veli pretstavnik na EK. “Ovie kompanii se pod somne` za isklu~itelno

11.010,90

-1,61% -2,07%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

МБИ10

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.636,34

+1,04%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 762,30

+1,09%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

WTI STARTUVA SO RABOTA OD 1 JANUARI?

S

pored informacii od Agencijata za elektronski komunikacii (AEK), virtuelniot operator WTI treba da po~ne so nudewe uslugi vo mobilnata telefonija od 1 januari 2012 godina, a za kratko vreme potoa i vo fiksnata telefonija. “Kompanijata ne e dol`na da go ispo~ituva toj rok, no se nadevame deka na ovoj datum, koj e najaven od kompanijata, }e po~nat so rabota”, velat od AEK. Od WTI dosega ima{e nekolku najavi za start.

Neoficijalno, startuvaweto se odlaga{e poradi te{kite pregovori so postoe~kite mobilni operatori, ~ii{to mre`i treba da gi koristi ovoj virtuelen operator.

Denovive WTI vo dnevnite vesnici objavi nekolku oglasi za vrabotuvawe, vo koi se baraat najrazli~ni profili na rabotnici. WTI Makedonija treba da ponudi fiksna i mobilna telefonija, i povici preku Internet. Na pazarot treba da nastapi pod brendot “Alo”, a ve}e mu se dodeleni 100.000 broevi za obezbeduvawe telefonski uslugi od AEK.

ОМБ

0,58%

2.600

2.000

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

NASDAQ 2.491,58

-2,17%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 53.270,40

-1,21%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.219,08

+0,03% +0,90%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 18.011,10

CROBEX 1.864,80

SOFIX 353,77

-0,37%

+1,53%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

+0,79%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 613,23

ATHEX 801,62

+1,57% +2,00%

2.194,00 Напред ГП

1.670,00 Квестус нед.

51,16

Максима

0,15

Истрабенз

2,21

ѓ

-10,36%

Аер. Н.Т.

463,00

Галеника

6.215,00 Танкер

+18,18%

150,00

-14,73%

200,00

+1,09% -4,40%

ЛЕСНА СУРОВА

82,35$/барел BRENT

104,60$/барел

Термес гр.

М1

1,80 Словенијал.

25,90

ЗЛАТО 1617,60$/унца СРЕБРО 30,54$/унца БАКАР 6.695,50

+15,38% -5,55%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

-8,26%

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+1,40% +0,76%

ПРИРОДЕН ГАС

3.76/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

285

-1,00% +1,23%

-1,03%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

+25,00%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Имлек

Валамар

-0,66%

0,00%

Главен индекс на Сараевската берза

39,00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 16.698,07

-0,11%

SASX 10 933,40

Главен индекс на Белградската берза

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.601,54

ИНДЕКСИ РЕГИОН

BELEX15 559,04

0,08

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

2.800

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

АЗИЈА ИНДЕКСИ

+0,99%

rviot ~ovek na Me|unarodnata unija za paten transport (IRU) vo pismo do SIZ Makedonija soobra}aj AMERIT izrazuva zagri`enost za ~estite blokadi na grani~nite premini so Grcija, od koi najgolema zaguba ima Makedonija. Martin Marmi, generalen sekretar na IRU, veli deka vakvite slu~uvawa imaat negativno vlijanie vrz me|unarodnata transportna zaednica.

IRU }e podnese `alba do gr~kata carina i vlada do Evropskata komisija, baraj}i da napravat s$ {to e mo`no za osloboduvawe na pati{tata. Sekojdnevnite {trajkovi, raznite administrativni blokadi i socijalnite bezredija vo Grcija go o{tetuvaat makedonskoto stopanstvo.

Vo Ministerstvoto za ekonomija nemaat precizni podatoci kolku iznesuva vkupnata zaguba na na{ite firmi.

Neoficijalnite proceni se deka dopolnitelnite tro{oci iznesuvaat pove}e od eden milion evra dnevno, kako posledica na zadocneti isporaki, nabavka na repromaterijali ili na drugi direktni i indirektni tro{oci.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, ~etvrtok- 29.09.2011

МБИД

3.000

2.200

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.701,23

dostignuva 394 evra.

Prirodniot gas do bugarska granica ~ini 270 evra, a tarifnite potro{uva~i gi ~ini 282 evra. Gasot stignuva do srpska granica za 300 evra, a srpskite kompanii go pla}aat 316 evra. Vo Germanija, do granica gasot ~ini 240 evra.

Okolu 30 kompanii vo zemjava koi rabotat dominantno na gas, baraat Regulatornata komisija za energetika su{tinski da intervenira vo cenata so {to na Makpetrol nema da mu se dozvoli da dogovara previsoka nabavna cena. Od Regulatornata komisija za energetika dosega se ograduvaa deka vleznata cena na gasot e direkten dogovor me|u Makpetrol i Gazprom.

3.200

2.400

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

+0,96%

0,56%

2.600

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.024,33

odnesuvawe, kako pazarna podelba, pre~ki za pristap do mre`ata, barieri za snabduvawe i diverzifikacija, kako i mo`no eksploatatorsko odnesuvawe, kako, na primer, prekumerni ceni”, velat vo EK. Makedonija ima problem so pazarot na gas zatoa {to kompaniite pla}aat najskap energens, sporedeno so nivnite konkurenti vo regionot. Ruskiot gas donesen do makedonska granica, a zakupen od Makpetrol, ~ini 370 evra za 1.000 normalni metri kubni. Ruskiot gas do bugarska granica ~ini 270 evra, a do srpska 300.

Na ovaa nabavna cena Makpetrol presmetuva DDV i tarifa za prenos, so {to cenata za kompaniite

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.151,06

3.000

-0,56% -0,58% -0,08%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

P

evra ~inat 1.000 normalni metri kubni gas doneseni do makedonska granica, koi Makpetrol gi zakupuva od Gazprom

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.171,83 МБИД 2.300,83 ОМБ 118,25

IRU REAGIRA NA GR^KITE BLOKADI

+16,13% -7,50%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

ПЧЕНКА 629,75$/бушел ПЧЕНИЦА 636,50$/бушел КАФЕ 2.34 $/бушел

МЕТАЛИ

-0,03% +1,35% -6,10%

НИКЕЛ 18.452,50 АЛУМИНИУМ

2.190,00 ЧЕЛИК 580.00$/унца

-1,00% -0,9% /

СУРОВИНИ

-3,04% -2,90% 0,00%

-0,40% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1222,00$/бушел -3,04% КАКАО 1.723$/бушел

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Balkan / Biznis / Politika

12

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK TOK

PO MOODY’S I FITCH GO NAMALI SLOVENE^KIOT KREDITEN REJTING

LO[ITE KREDITI NA BANKITE MO@E DA JA BANKROTIRAAT SLOVENIJA

aa Rejting-agenciite se najzagri`eni za nivoto na lo{i i nenaplativi krediti vo slovene~kite banki, koi dostignaa duri 15% od vkupnite krediti i koi se zakanuvaat da ja odvedat Slovenija vo bankrot }e mora da se sprovedat mnogu te{ki reformi so koi treba da se namalat dr`avnite tro{ewa i da se spre~i zemjata da ne vleze vo gr~koto scenario na bankrot.

BANKITE NAJGOLEMA ZAKANA ZA STABILNOSTA NA SLOVENIJA Analiti~arite na Fitch se najzagri`eni za nivoto na lo{i i nenaplatlivi krediti vo slovene~kite banki, koi na krajot na juni godinava dostignaa 14,8% od vkupnite bankarski krediti, kako i za niskoto nivo na adekvatnost na kapitalot na slovene~kite banki. Sekoe ponatamo{no zgolemuvawe na nivoto na lo{i krediti i eventualno zgolemuvawe na barawata za adekvatnost na kapitalot dopolnitelno bi ja vlo{ila finansiskata stabilnost na Slovenija.

Nova Qubqanska banka (NLB), najgolemata banka vo Slovenija vo mnozinska dr`avna sopstvenost, treba do krajot na godinata da go zgolemi kapitalot za 400 milioni evra. Za NLB, koja e sopstvenik na tretata po golemina banka vo Makedonija, NLB Tutunska banka, i koja lani edvaj go pomina stres-testot na Evropskata komisija, ova }e bide vtora dokapitalizacija godinava po prvata vredna 600 milioni evra.

“NLB Tutunska banka ne e izlo`ena so krediti kon mati~nata grupacija NLB pove}e od dozvolenoto, a ne e mo`no nitu namaluvawe na likvidnosta osven preku povlekuvawa na dividenda. No, minatata godina be{e

BIQANA ZDRAVKOVSKA-STOJ^EVSKA

Z

zdravkovska@kapital.com.mk

a samo edna nedela Slovenija dobi namaluvawe na kreditniot rejting od dve svetski rejting-agencii. Po Moody’s minatata nedela, v~era i rejting-agencijata Fitch go namali kreditniot rejting na Slovenija poradi rizicite od bankarska nestabilnost i vlo{uvawe na fiskalnata pozicija vo evrozonata.

Dolgoro~niot rejting na Slovenija vo stranska i doma{na valuta e namalen od AA na AA- so negativni izgledi, {to zna~i deka ima golema verojatnost Fitch povtorno da go namali slovene~kiot rejting.

“Namaluvaweto na rejtingot e posledica na naru{uvaweto na finansiskata pozicija na bankarskiot sektor, {to pretstavuva zna~aen rizik deka dr`avata }e treba da u~estvuva vo nivna dokapitalizacija”, objasnuvaat ekonomistite na Fitch.

Minatata nedela i rejting-agencijata Moody’s go namali rejtingot na Slovenija od AA2 na AA3.

Namaluvaweto na kreditniot rejting na Slovenija po~na samo tri dena otkako na vladata na slovene~kiot premier, Borut Pahor, & be{e izglasana nedoverba vo Parlamentot.

Ekonomskite analiti~ari vo Slovenija predupreduvaat deka na zemjata & pretstoi mnogu te`ok period vo koj pokraj izborot na nova vlada, K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

Nova Qubqanska banka (NLB), najgolemata banka vo Slovenija vo mnozinska dr`avna sopstvenost, treba do krajot na godinata da go zgolemi kapitalot za dopolnitelni 400 milioni evra za da ne bankrotira donesena odluka so koja dobivkata na NLB Tutunska banka nema da se ispla}a i izvlekuva po osnov na dividenda, tuku }e se vlo`uva vo dokapitalizacija na bankata”, veli \or|i Jan~evski, prv generalen direktor na NLB Tutunska banka.

NLB ne e edinstvenata banka na koja }e & e neophodna dokapitalizacija. Spored scenarioto na Fitch, pod pretpostavka lo{ite krediti da se zgolemat na 18% i da se otpi{at 50% od niv kako nenaplativi, na slovene~kite banki }e im bide potreben dopolnitelen kapital od 3,2 milijardi evra. Ako bankite ne uspeat da go obezbedat dopolnitelniot kapital }e treba da gi spasuva dr`avata i da gi dokapitalizira L

A

S

K

O

so dr`avni pari. Toa e scenario vo koe Slovenija bi zavr{ila vo

bankrot.

\OR\I JAN^EVSKI

PRV GENERALEN DIREKTOR NA NLB TUTUNSKA BANKA

NLB Tutunska banka ne e izlo`ena so krediti kon mati~nata grupacija NLB pove}e od dozvolenoto, a ne e mo`no nitu namaluvawe na likvidnosta osven preku povlekuvawa na dividenda. No, minatata godina be{e donesena odluka so koja dobivkata na NLB Tutunska banka nema da se ispla}a i izvlekuva po osnov na dividenda, tuku }e se vlo`uva vo dokapitalizacija na bankata.

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Svet / Biznis / Politika

KAPITAL / 30.09.2011 3 / PETOK

XEJMS DIMON J.P. Morgan Chase 20.8 milioni $

ROBERT P. KELI

Bank of New York Mellon 19.4 milioni $

XON STAMP

13

KEN ЧENOLT

Wells Fargo 17.6 milioni $

Amerikan ekspres 16.3 milioni $

RI^ARD K. DEJVIS U.S. Bancorp 16.1 milioni $

KOI SE NAJPLATENITE NAJPLATENIT TE BANKARI VO O 2010

DIREKTOROT NA J.P. MORGAN CHASE SO NAJGOLEMA PLATA

Xejmi Dimon, izvr{niot direktor na J.P. Morgan Chase, vo 2010 godina zaraboti 20,8 milioni dolari, {to e 15 pati pove}e od negovata bankarska plata vo “crnata” 2009 godina

P

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

o ekonomskiot pad i recesijata od 2008 i 2009 godina, sre}nite denovi za izvr{nite direktori na golemite bankarski grupacii se vratija sudej} i spored rastot na nivnite plati. Za razlika od kaj nas, izvr{nite menaxeri i ostanatiot top-menaxment na kompaniite i finansiskite institucii vo SAD se obvrzani javno da ja objavuvaat svojata godi{na zarabotka. Taka, portalot CNN Money, povikuvaj}i se na informaciite od istra`uva~kata i konsultantskata kompanija Ekvilar, napravi lista od najplatenite izvr{ni direktori na banki za 2010 godina.

Na prvo mesto se najde, koj drug ako ne, izvr{niot direktor na amerikanskiot bankarski gigant J.P. Morgan Chase, Xejms “Xejmi” Dimon. Toj vo 2010 godina zaraboti 20,8 milioni dolari, {to e za 15 pati pove}e od negovata bankarska plata vo “crnata” 2009 godina.

Osven toa {to stoi na ~elo na najvlijatelnata bankarska grupacija vo SAD i mo`ebi vo ostatokot od svetot, Xejmi Dimon vo prethodnite tri godini be{e i ~len na Bordot na direktori kako direktor od klasta A na Federalnite rezervi na dr`avata Wujork. Od 2006 godina redovno se nao|a na listata na 100 najvlijatelni lu|e vo svetot na magazinot “Tajm”. Dokaz deka toj e vrven bankarski menaxer prtestavuva i faktot {to od 2008 godina se nao|a na listata Najdobri izvr{ni menaxeri vo SAD, koja ja podgotvuva Institutional Investor.

Ovaa godina Xejmi Dimon e proglasen za izvr{en direktor na godinata.

BLISKI VRSKI SO OBAMA ZA RAST NA BIZNISOT?!

Xejmi Dimon e poznat i po negovata politi~ka aktivnost vo SAD. Toj e demokrat i e poznat po negovite bliski vrski so pretsedatelot Barak Obama.

Otkako Obama vleze vo Belata ku}a, a J.P. Morgan Chase & gi isplati parite na dr`avata od programata za finansiska pomo{, pobrzo od o~ekuvanoto, vlijanieto na Dimon vo Belata ku}a se zgolemi. No, i pokraj bliskite vrski so demokratskiot blok, Dimon ~estopati javno se protivi na nekoi od politikite na Obama.

Na vtoro mesto na listata najplateni izvr{ni direktori na banki se najde, sega ve}e porane{niot direktor na Bank of New York Mellon, Robert P. Keli, koj minatata godina zaraboti vkupno 19,4 milioni dolari. Na 31 avgust ovaa godina, Keli ja napu{ti pozicijata kako glaven izvr{en direktor na bankata. Od bankata soop{tija deka toa e zaemna odluka so ostatokot od top-menaxmentot, no amerikanskite mediumi prenesoa deka Keli bil prinuden da ja napu{ti pozicijata najmnogu poradi negoviot “siroma{en stil na menaxirawe”.

So zarabotka od 17,6 milioni dolari vo 2010 godina, direktorot na poznatiot bankarski gigant Wells Fargo, Xon Stamp, se najde na tretoto mesto. So 28-godi{no rabotno iskustvo vo ovaa banka toj se smeta za veteran vo bankarstvoto. Od januari minatata godina e nazna~en i za pretsedatel na upravniot odbor na bankata.

Na visokoto ~etvrto mesto se nao|a Ken Чenolt, izvr{en direktor na bankata Amerikan ekspres, so godi{na zarabotka od 16,3 milioni dolari. Toj od 2001 godina e glaven izvr{en direktor i pretsedatel na upravniot odbor na ovaa bliskite vrski so banka. Poznat e po bli pretsedatelot pr Obama, a istovreO meno e i tretiot m iizvr{en direktor koj e afro-amerikanec na listata na “For~n”, 500 najv“F llijatelni li~nosti.

Direktorot na Di bankata U.S. Bancorp, bank Ri~ard K. Dejvis se nao|a nna peto mesto so zarabotka od 16,1 milzarabot dolari, a direktorot ioni dol na svetski ppoznatiot gigant Morgan Stenli, Xejms Gorman, e na {esto mesto Gorman zarabotka od 14,9 milso zara dolari. Tolku pari ioni dol zarabotil i Ri~ard D. zaraboti Firman, izvr{niot direktor na bankata Capital One, kkoj e na sedmo mesto na listata.

Iako se ssmeta za eden od nnajvlijatelnite bankari vo svetot, bank izvr{niot direktor i izvr{ pretsedatel na Goldpretsed

man Saks, Lojd Blenkfajn, se najde na osmo mesto, so zarabotka od 14,1 milioni dolari.

Na ovaa pozicija toj se nao|a od 2006 godina. Vo amerikanskata javnost istovremeno e poznat kako finansiski poddr`uva~ na demokratksata partija i ~ovek blizok do Obama. Londonski “Fajnen{l tajms” go proglasi Blenkfajn za “Чovek na godinata” vo K

O

M

E

R

C

I

J

A

2009 godina, za razlika od “Forbs”, koj go proglasi za “Najomrazen izvr{en direktor”.

Na dveto mesto na najplateni izvr{ni direktori e Robert Henrikson od bankata MetLife so zarabotka od 13,9 milioni dolari, a na deseto mesto e izvr{niot direktor na PNC Financial, Xejms Ror, so godi{na zarabotka od 11,6 milioni dolari.

L

E

N

O

G

L

A

S

Feqton

14

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI Po~ituvani ~itateli, “Kapital” vo sorabotka so izdava~kata ku}a Ikona vi go pretstavuva fantasti~niot bestseler “Umetnosta na strategijata na Aleksandar Makedonski” na Parta Bose, Indiec koj `ivee i raboti na relacija London-Boston. Po dolgogodi{no istra`uvawe i prou~uvawe na `ivotot i vojskovodskata kariera na Aleksandar Makedonski, Bose uspeal da sogleda kako strategiskoto razmisluvawe i liderstvoto na najgolemiot imperator vo istorijata mo`e da se iskoristat za osvojuvawe na svetot na politikata i biznisot denes.

OTKAKO ZAVLADEA SÉ, ALEKSANDAR IZGUBI VRSKA SO ^UVSTVATA NA NACIJATA

K

aj rekata Hifasis (Beas), Aleksandar gi povlekol krajnite isto~ni granici na svoeto carstvo. Sega bilo vreme da se odi doma, ili vo najmala raka kon Vavilon, vo dene{en Irak.

Vavilon stanuval centar na negovoto carstvo - golem del od makedonskata birokratija rabotela vo Vavilon, a vo toj grad se nao|ala i negovata glavna kova~nica.

Namesto da se vra}a po patot po koj do{ol vo Indija, Aleksandar patuval kon jug, kon Arapskoto More.

Koga do{ol do periferijata na dene{en Kara~i, vo Pakistan, toj

odlu~il da ja podeli vojskata na tri dela. Vo 325-tata godina pred Hristos, eden kontingent od okolu 10.000 vojnici i re~isi isto tolku lu|e koi gi pridru`uvale, otpatuval preku Hindu Ku{ kon predvidenoto mesto za povtorno spojuvawe, blizu dene{niot pristani{en grad Bandar Abas vo anti~ka Karmanija (dene{en ju`en Iran). Ovoj kontingent glavno se sostoel od iskusni i umorni dolgogodi{ni veterani od pohodot, kako i od te{kite opsadni orudija i novosteknatite indiski borbeni slonovi, oklopnite tenkovi na anti~koto vojuvawe.

Aleksandar ispratil i nekolku divizii da patuvaat so brodovi, K

O

M

E

R

toriski izvor mu veruvate), a gi pridru`uvale duri 25.000 lu|e.

Bilo mnogu jasno deka sekoj ~ovek }e moral sam da se snao|a - tolku mnogu golem bil nedostigot od hrana i voda vo pustinata. Pa taka, so cel da ne zema hrana od krajbre`nite oblasti, so {to bi ja li{ila flotata od nejziniot glaven izvor na hrana, vojskata se upatila kon vnatre{nosta.

Vojskata i pridru`nicite pretrpele masovni zagubi dodeka so napor odele preku pesokot, pod `e{koto oktomvrisko sonce. Nitu edna vojska nema da se soo~i so tolku zastra{uva~ki predizvik - {eesetdnevnoto preminuvawe na re~isi

dol` Arapskoto More, pod vodstvo na negoviot general Nearh, kon prethodno dogovorenoto mesto za povtorno spojuvawe. Aleksandar planiral da ja premine bezvodnata i negostoqubiva Gedroziska pustina (pustinata Makran), koja se nao|a me|u Indija i ju`en Iran. Planiral da patuva dol` bregot, so cel da obezbedi zalihi za flotata, koja se usidruvala za da gi zeme zalihite na nekolku prethodno dogovoreni lokacii dol` bregot; no, vedna{ otkako stapnal vo pustinata, bil prinuden da go otka`e ovoj plan.

Vojskata pod negova komanda se sostoela od okolu 50.000 vojnici (vo zavisnost od toa na koj is-

C

I

J

A

L

N

I

O

G

L

A

S

I

1.600 kilometri dolgata Gedroziska pustina – s$ do katastrofalnoto napreduvawe i povlekuvawe od Moskva na Golemata armija na Napoleon, izvedeno od juli do noemvri vo 1812 godina. Bez voda ili bez hrana, mnogu od kowite (koi nemale potkovici) i drugi zapre`ni `ivotni pa|ale vo pesokot. Vojskata gi se~ela mrtvite `ivotni i gi jadela. Vojnicite koi zaostanuvale se soo~ile so u{te pogolema nevolja - koga vojskata }e se najadela, za niv preostanuvalo mnogu malku hrana, ako voop{to preostanuvalo.

Sepak, duri i pri vakva golema te{kotija, imalo primeri na iz-

Feqton

KAPITAL / 30.09.2011 / PETOK

15

Od gledna to~ka na obi~nite vojnici, po zazemaweto na Indija, Aleksandar se promenil. Pove}e ne gi vodel vo boj protiv jasno definiran neprijatel i te`neel kon nekakvi nedefinirani celi vo nasoka na edinstvo i obedinuvawe. No, ne bilo samo toa. I negoviot li~en stil stanal mo{ne avtokratski - golem i visok kako xinovsko dabovo drvo, no dabovo drvo koe ne dozvoluva pod nego da raste kakva bilo fidanka ARTA BOSE e marketingdirektor na Allen&Overy, edna od najgolemite i najistaknati pravni firmi na svetot, so sedi{te vo London. Do mart 2003 godina, Parta be{e partner i glaven rakovoditel za marketing vo Monitor Group, me|unarodna strategisko sovetodavna firma so pretstavni{tva vo 25 zemji {irum svetot. Toj be{e ~len na kancelarijata na pretsedava~ot so firmata i rabote{e vo sedi{teto na Monitor vo Kejmbrix, Masa~usets. Pred da se pridru`i na Monitor, Parta be{e partner i direktor za komunikacii vo McKinsey&Company i rabote{e vo Londonskoto biro na taa kompanija.

Parta be{e i glaven urednik na McKinsey Quarterly.

Ima diploma po in`enering od Univerzitetot vo Baroda, Indija, magisterska titula od novinarskoto u~ili{te pri Univerzitetot Kolumbija i po biznis-administracija od Sloun, u~ili{te za menaxment pri Institutot za tehnologija od Masa~usets.

Toj be{e korisnik na The India Abroad stipendija na Univerzitetot Kolumbija i na stipendijata od Sloan Management Review. Dodeka be{e vo Sloun be{e urednik vo Sloan Management Review. @ivee vo Boston i vo London. Koga ne se razonoduva so svoite deca po trevnicite ili na igrali{teto za fudbal, u`iva da igra tenis, da prebaruva po antikvarnici ili da gi gleda natprevarite na fudbalskiot klub Чelzi vo angliskata Premier liga.

P

vonredno li~no liderstvo. Arijan ni go raska`uva slednovo: nekoi vojnici do{le kaj Aleksandar i vo eden {lem mu ja donele poslednata preostanata voda, za da si ja zgasne `edta. Toj odel na ~elo na vojskata ~ekorej}i po pesokot, a ne javaj}i, za nikoj od vojnicite da ne pomisli deka mu bilo polesno otkolku {to im e niv. Aleksandar ja isturil vodata vo pesokot i im ka`al deka nivniot gest mu ja zgasnal `edta - ne sakal da pie ako negovite vojnici prethodno ne se napile. Arijan napi{al: “Celata vojska povtorno zakrepnala do toj stepen, {to mo`evte da si zamislite deka so vodata koja Aleksandar ja isturi mu podari goltka na sekoj ~ovek”.

Blizu Bandar Abas, Aleksandar se sretnal so flotata komanduvana od Nearh, kako i so kontingentot predvoden od Krater, koj navlegol vo ju`en Iran i sobral kolku

{to mo`el pove}e zalihi, patuvaj}i preku gradovite i selata na dolinata Helmand vo Avganistan i preku isto~en Iran. Tie donele tolku mnogu hrana i vino, taka {to nekoi istori~ari imaat pi{uvano za ednonedelna diva zabava gorostasno piewe, seriozen razvrat i nekontrolirano lumpuvawe.

Nevoljite od pustinata naskoro bile zaboraveni.

SPOJUVAWE KULTURI Otkako vojskata se odmorila, po~nala da patuva kon Persepolis, porane{nata letna prestolnina na ahemenidskite kralevi, a potoa napred po kralskiot pat kon Susa, zimskata prestolnina.

Vedna{ do Persepolis se nao|al gradot Pasargade - drevnata prestolnina na Ahemenidite, kade {to bil pogreban osnova~ot na Persiskoto Carstvo, Kir Veliki.

Sega, koga stanal vladetel na cela Azija i koga go pot~inil brojnoto persisko naselenie, Aleksandar re{il da odi na ceremonijalno patuvawe do grobnicata, za da mu oddade po~it na golemiot kral kako {to prave{e sekoj stranski dostoinstvenik kaj mavzolejot na Lenin, vo vremeto na Sovetskiot Sojuz. Aleksandar bil svesen za svoeto mesto vo svetot - sega bil vladetel na Grcite, Makedoncite i na Persijcite, me|u drugite - a posetata na grobnicata na Kir bi mu go podignalo ugledot kaj negovite persiski podanici.

Oble~en vo persiski ali{ta, Aleksandar ja posetil grobnicata, vo koja navodno nemalo samo kov~eg so koskite na golemiot kral, tuku i skap nakit i drugi bogatstva.

Aleksandar, qubopiten da frli pogled vnatre, dal naredba pe~atot da bide skr{en. A pri vleguvaweto vo grobnicata, bil u`asnat od toa {to se nao|alo vnatre: tro{en kov~eg, izliten kau~ i ni{to drugo osven pra{ina i paja`ina. Vedna{ naredil da se sprovede istraga i gi ma~el sve{tenicite za da vidi dali tie gi znaele ograbuva~ite na grobnicata. Se razbira, na Persijcite im bilo mo{ne milo poradi gri`ata koja Aleksandar ja poka`uval kon nivnite predci i bile trognati od izrazot na ~uvstvitelnost koj toj po~nal da go poka`uva kon nivnata kultura.

Aleksandar nekolku godini praktikuval vakvi raboti - na primer, na pogrebot na soprugata na Darij, Stateira, go napravil sekoj obi~aj koj Persijcite go pravele pri po~inuvaweto na nekoj ~len od semejstvoto. No, na negovoto vra}awe niz Persija, toj zapo~nal da

nosi persiska obleka, da stava na glavata ispravena tijara, koja bila nosena samo od persiskiot monarh, i baral pridr`uvawe do persiskite obi~ai - vklu~uvaj}i i proskinesis, pa|awe na kolena pred kralot. Persijcite veruvale deka nivnite kralevi bile direktni potomci na nivniot bog, Ahura Mazda, i na kralevite im uka`uvale ista po~it kako i na bogot Ahura Mazda. Makedoncite, isto taka, veruvale deka nivnite kralevi vodele poteklo od bogovite od Olimp, no kon kralevite se odnesuvale kako kon ramni na sebe - obi~aite kako pa|awe na kolena bile rezervirani samo za nivnite bogovi ili za po~inatite heroi. Makedoncite bile u`asnati koga Aleksandar im pobaral da se pridr`uvaat do persiskite obi~ai.

Aleksandar gi prifa}al persiskite obi~ai, bidej}i kopneel da se pozicionira kako vistinski i zakonit naslednik na persiskite kralevi, a ne samo kako “privremen osvojuva~”.

Toj ne samo {to po~nal da ja nosi oblekata na persiskite monarsi, tuku isto taka vklu~il nekolku persiski blagorodnici, vklu~uvaj}i go i bratot na Darij, vo svojata sovetodavna ekipa.

Vo Susa, Aleksandar se pozanimaval i so sudbinata na decata na Darij, za koi se gri`ele gr~ki u~iteli.

Za da go ispolni vetuvaweto kon nivnata majka i baba, dadeno po bitkata kaj Is, toj re{il da gi ven~a dvete }erki na Darij. So cel od ova da napravi proslava za edinstvoto me|u makedonskoto i persiskoto op{testvo, toj ubedil re~isi stotina od negovite makedonski zapovednici i bliski sovetnici da se ven~aat so persiski nevesti.

Za da im dade li~en primer, toj se o`enil so Stateira, postarata }erka na Darij, kako i so }erkata na eden Persiski blagorodnik, Artakserks III. Tie mu bile vtora i treta sopruga - toj ve}e bil ven~an so Sogdijskata (Uzbekistanskata) princeza Roksana, koja bila bremena.

Hefajstion se ven~al so pomladata }erka na Darij, Dripetis.

Site sovetnici koi se ven~ale so persiski nevesti bile bogato nagradeni. Mnogu od negovite obi~ni vojnici zele i makedonski nevesti, a na sekoj od niv mu bil daden miraz od kralskiot trezor. Svadbenite proslavi traele pet dena, a dodeka vojskata zaminala kon Vavilon vo proletta 324-tata godina pred Hristos, bile osnovani golemi naseleni mesta za tie koi sakale da ja napu{tat vojskata i da odgleduvaat semejstva. Vojskata

bila zgolemena i so priklu~uvaweto na 30.000 persiski dobrovolci, koi pove}e meseci se obu~uvale vo makedonskoto voeno u~ili{te vo Persija.

POD SENKATA NA VLASTELINSKATA GORDOST Vo letoto 324-tata godina pred Hristos, edna godina po zaminuvaweto od Indija, vojskata zaprela kaj Opis, neposredno pokraj Vavilon.

Ogor~enost i razdor se {irele kako ~uma niz vojni~kite redovi - delumno za{to pove}e od edna decenija po preminuvaweto na Helespont nivnata energija bila iscrpena, a nivniot odu{evuvawe rasplivnato; a delumno i poradi faktot deka lu|eto protiv koi se borele - Persijcite - imale s$ pogolema brojnost i vlijanie vo nivnite redovi.

Vo Opis, koga Aleksandar odlu~il seta “stara garda” od vojskata da bide pratena nazad vo Makedonija (so soodvetni nagradi za nivnite napori), izbil otvoren bunt me|u tie koi bile isprateni nazad, kako i me|u tie koi planiral da gi zadr`i. Po~nuvaj}i od buntuvaweto kaj Hidasp, koga vojnicite ne sakale da navlezat podlaboko vo Indija, me|u vojnicite imalo raste~ko ~uvstvo na voznemirenost deka makedonskata vojska go zagubila svojot “kompas”. Taa pove}e ne bila makedonska vojska, no toa ne bila glavnata pri~ina za zagri`enost na krajot na krai{tata, od denot koga zaminale od Grcija vo nivnite redovi imalo lu|e od mnogu drugi nacionalnosti. I pokraj raznolikite nacionalnosti, edinstvenata rabota koja navistina gi iritirala bila da slu{aat naredbi, kolku i da bile bezna~ajni, od Persijcite, koi ne samo {to bile tu|inci tuku i, do neodamna, im bile zakolnati protivnici. Zgora na toa, tradicionalnite ne{ta koi{to gi povrzuvaat vojnicite - sli~no poteklo, zaedni~ki iskustva, nevolji i tegobi - bile samo povr{no prisutni vo edna vojska koja sega bila aziska kolku {to bila i evropska.

Od gledna to~ka na obi~nite vojnici, i Aleksandar bil promenet. Pove}e ne gi vodel vo boj protiv jasno definiran neprijatel; te`neel kon nekakvi nedefinirani celi vo nasoka na edinstvo na kulturite i op{testvata {to, od nivna prespektiva, zna~elo pa|awe na kolena pred nivniot kral i, po~esto, primawe naredbi od persiski blagorodnici.

No, ne samo toa: negoviot li~en stil stanal mo{ne avtokratski - stanuval golem i visok kako xinovsko dabovo drvo, no dabovo drvo koe

SPECIJALISTI ZA DELOVNA LITERATURA Izdava~ka ku}a Ikona postoi ~etiri godini, so izdava~ka politika posebno fokusirana na oblasta na delovnata literatura. Vo tekot na ovoj period se izdadeni pove}e od 30 naslovi, koi na nekoj na~in ostavile golemo vlijanie vrz teoretskite i prakti~nite aspekti na menaxmentot, a nekoi od niv se neodminlivo ~etivo za sekoj {to raboti vo ovaa sfera:

[TO E MENAXMENT XOAN MAGRETA, kniga na godinata vo izbor na Business Week i The Economist

EFEKTIVEN DIREKTOR PITER DRAKER

MENAXIRAWE ZA IDNINATA Piter Draker

DRAKER ZA SEKOJ DEN Piter Draker

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI PARTA BOSE

MOTIVIRAWE NA VRABOTENITE BERI SILVERSTAIN

SOVR[EN BIZNIS PLAN RON XONSON

SOVR[ENO CV MAKS EGERT

ODNOSI SO JAVNOSTA ANTONI DEJVIS

48 ZAKONI NA MO]TA ROBERT GRIN

ne dozvoluva pod nego da raste kakva bilo fidanka.

(PRODOL@UVA) VO SLEDNIOT BROJ: KOI LIDERI OD SOVREMENIOT SVET GI NAPRAVIJA ISTITE TAKTI^KI GRE[KI KAKO ALEKSANDAR, A KOI, POU^ENI OD NIV, JA SRU[IJA GRANICATA ME\U LI^NITE UVERUVAWA I DEJSTVUVAWATA VO JAVNOSTA.

Kapital Academy... ...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

РАБОТИЛНИЦА

ДЕФИНИРАЈТЕ ИЗВОЗНА СТРАТЕГИЈА И СТЕКНЕТЕ НОВИ АЛАТКИ ЗА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ИЗВОЗОТ!

27-28 Октомври 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

ПО ДВА ДЕНА РАБОТА ЌЕ СИ ЗАМИНЕТЕ СО:

УНИКАТНО, ОРИГИНАЛНО!

готова и разработена извозна стратегија сет алатки кои можат веднаш да се спроведат во пракса дефинирани решенија и одговори на сите проблеми и дилеми поврзани со извозот поддршка при имплементација на дефинираните активности од предавачите-консултанти! Контакт со компании кои се соочуваат со исти или слични дилеми и развојни цели Богата литература и корисни материјали на тема извоз и освојување нови пазари

За прв пат во Македонија извозните компании и оние кои тоа сакаат да станат и да освојат нови пазари имаат единствена можност со искусни и докажани консултантни два дена да изработат извозна стратегија за своите компании! Наместо искуството на успешни извозни компании, овојпат case stydy на работилницата ќе биде токму Вашата компанија!

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Како да направите анализа на можните извозни пазари, реално да лоцирате каде се наоѓате и да дефинирате каде сакате да бидете во иднина? Кои пазари се полесни а кои потешки за освојување? Кои се сите неопходни елементи кои треба да ги содржи една извозна стратегија? Како да го спроведете акциониот план кој ќе ве доведе до целта- поголем извоз? Алатки за зголемување на извозот: cold calling, посета на саеми, продажен состанок, генерирање нови контакти!

ПРЕДАВАЧИ ПЕТАР ЛАЗАРОВ

Macedonia Export, kompanija specijalizirana za promocija i trgovija so makedonski proizvodi na me|unaroden i lokalen pazar, koja nudi konsultantski uslugi za marketing, proda`ba i izvoz.

КАЛИН БАБУШКУ

Macedonia Export

КРУМ ЕФРЕМОВ

direktor na Direktoratot za ekonomska diplomatija vo Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

РАБОТИЛНИЦАТА Е ПРЕПОРАЧЛИВА ЗА:

Генерални менаџери и сопственици на компании Менаџери за извоз и нови пазари

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S