381-05.10.2011

sreda. 05 oktomvri. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.059,92 МБИД 2.259,98

ОМБ 118,84

KOMPANIITE NEMAAT PARI, NOVATA KRIZA E PRED VRATA

-4,38% -0,75% +0,08%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,51 46,15 71,55

STRANA 04-05

WWW.KAPITAL.MK W W

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

NASKORO!!! MESE^NIK

NA 12 OKTOMVRI MESE^NIK

NA 19 OKTOMVRI

sreda. 05 oktomvri. 2011 ....samo ..samo i idejata dejata e k kapital, ssè è drugo e pari...

~len na grupacijata grupa KAPITAL MEDIA GROUP

GRUEVSKI ]E SUBVENCIONIRA EVTINA SUROVINA ZA TODORI]

sreda - 05 oktomvri. okt ktom omvr mvr vri i. 2011 i.

201 2 011 01 1 | broj broj 3 br 381 81 | go godi godina dina di na 2 | cena cena 2 20 0 den. den de n. | tel. n. tel te l. 3 2 l.

298 98 1 110 10 | faks. faks. fa ks. 3 29 2 298 81 11 111 11

KAPITAL ANALIZA

5

3.000

4,38%

МБИ10

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

2003

7.014.682 € 7.237.127 €

2005

7.705.727 €

2006 2007 2008 2009

17.303.474 € 21.638.827 €

45.000.000 € 70.000.000 € 100.000.000 €

2010

115.000.000 €

2011

UVOZ NA HRANA VO MAKEDONIJA 2000 2001

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

211.570.000 $ 194.000.000 $ 246.500.000 $ 271.180.000 $ 337.470.000 $ 343.210.000 $ 362.390.000 $

VOVEDNIK BIQANA ZDRAVKOVSKASTOJ^EVSKA

518.280.000 $

620.900.000 $ 559.290.000 $ 558.110.000 $

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

SUBVENCII ZA ZEMJODELSTVOTO VO MAKEDONIJA

2004

06/11

Ide Dunav...

STRANA 02-03

STRANA 2

Navigator

2

65

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

SREDA 05 OKTOMVRI 2011

M

IDE DUNAV...

Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, izjavi deka Vladata e seriozno zagri`ena od razvojot na dol`ni~kata kriza vo Evropa. Posebno od s$ poizvesniot bankrot na na{iot severen sosed Grcija. Oti toa noselo ogromni rizici i za makedonskata ekonomija. A taman site ve}e se naviknavme na negovite izjavi deka krizata nema da ja pogodi makedonskata ekonomija, pred s$, blagodarenie na dobrite i navremeni antikrizni merki na Vladata. Duri i nevernicite po~naa da veruvaat vo ovaa mantra koga Statistika izmeri deka makedonskiot BDP vo prvata polovina godinava rasnelo so stapki pogolemi od 5%. I taman koga site se ute{ija deka sme spaseni, stigna laden tu{ od ministerot Stavreski.

Visokiot rast vo prviot i vtoriot kvart da ne sme gi do`ivuvale eufori~no.

Oti idele te{ki vremiwa koi nosat golemi rizici.

No, ministerot Stavreski ne bi bil tamu kade {to e ako ne znae mudro da go ka`e toa {to site sakaat da go ~ujat. Deka spas sepak ima. Vladata i ponatamu }e prodol`i so kapitalnite investicii i poddr{ka na doma{niot grade`en sektor i doma{nata ekonomija, objavi ministerot.

A tie {to treba da bidat spaseni, biznismenite i direktorite na makedonskite kompanii nikade gi nema. Nitu zbor za krizata i za rizicite za koi zboruva ministerot. Gi nema nitu fala da & ka`at na Vladata-spasitel koga ve}e nemaat hrabrost javno da si gi ka`at makite {to gi ma~at.

Tie vo celava situacija se odnesuvaat kako babata od Kumanovsko, koja na vesti dava{e izjava za poplavite vo Kumanovsko koga se izlea P~iwa.

“Nema{e spas... Opasno be{e... Na svoju voqu i hrabrost isko~imo nadvor... kad pogledamo odozgora ide Dunav...rizik jak, mila du{a... i da pogine{, kolku tolku }e se spasi{...”

I na{ite golemi direktori isto misla kako i babata. Nitu zboruvaat, nitu ne{to pravat... Samo kako uro~eni ~ekaat Dunav da im dojde pred vrata i da izlezat da konstatiraat deka nema{e spas.

Ama du{a mila sepak saka kolku-tolku da se spasi. A kade }e najdat pogolem spas i uteha ako ne vo pregratkite na dr`avata i dr`avniot Buxet. Vladata o~igledno mnogu dobro gi poznava na{ive direktori. Znae deka najmnogu gi smiruva i spasuva koga cicaat od dr`avniot Buxet. Koga }e im se spomene dr`aven tender ili kapitalna investicija vedna{ zaspivaat i gi zaboravaat site problemi. Toga{ ni kriza, ni rizici gledaaat... Nelikvidnost..? Kasnewe na povratot na DDV..? Ne, ne... takvo ne{to nema vo Makedonija... Nema {ansi sega po spasitelnata izjava na ministerot Stavreski nekoj biznismen da se ~ue javno da ka`e Vladata navreme da si gi pla}a obvrskite kon kompaniite i da ne docni so povratot na DDV. E za razlika od na{ite biznismeni, srpskite biznismeni imaat pove}e hrabrost. Unijata na rabotodavci vo Srbija pred nekolku dena izleze i se zakani deka }e gi povika site firmi na bojkot i nepla}awe na DDV, ako vlasta ne najde na~in da gi re{i problemite koi firmite gi imaat so naplatata na pobaruvawata. Tie javno pobaraa dr`avata navreme da si gi pla}a dolgovite kon privatnite firmi, zakonski da vovede finansiska disciplina i da vovede pla}awe na DDV po naplatena faktura, a ne odnapred kako {to pla}aat i kompaniite vo

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

BIQANA ZDRAVKOVSKA-STOJ^EVSKA zdravkovska@kapital.com.mk

Makedonija. Tie & pora~aa na vlasta deka desetici iljadi firmi vo izminative dve godini bankrotirale samo poradi toa {to morale na dr`avata da & platat DDV odnapred, vo uslovi koga za naplata na svoite pobaruvawa ~ekaat i pove}e od ~etiri meseci.

Srpskata vlast reagira ekspresno. Po samo nekolku dena od zakanata za nepla}awe danoci srpskata vlada soop{ti deka donela uredba so koja site obvrski kon kompaniite dr`avata }e gi pla}a najkasno vo rok od 60 dena, a za site {to nema da go po~ituvaat toa }e bidat pari~no kazneti.

Kako {to objasni srpskiot minister za finansii ovaa merka ne bila rezultat na pritisokot od obedinetite biznismeni, tuku usoglasuvawe so evropskite regulativi.

Zamislete {to bi se slu~ilo ako toa go napravat makedonskite biznismeni. Te{ko zamislivo. Pa tie bez zbor & dozvolija na vlasta da ne im pla}a i po nekolku godini, ispla{eni deka ako ja nalutat nema da mo`e da pomirisaat dr`aven tender. A kako toga{ jadnite }e pre`iveat koga samo od niv kolkutolku `iveat. Zatoa rizik jak, du{a mila, }e si traat i }e si mol~at... Dodeka ne gi odnese Dunav...Toga{ site samo }e konstatirame deka krizata bila kriva.

Ta neli Vladata ubavo predupredi deka idat lo{i vremiwa...

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

I

ljadi rabotnici }e dobijat plata od minimum 8.050 denari otkako be{e postignat dogovor za minimalnaplata. Vo Sojuzot na sindikati na Makedonija veruvaat deka najniskata plata }e bide pogolema od minimalnata i ne o~ekuvaat problemi so isplatata vo tekstilnata i ko`arskata industrija i vo grade`ni{tvoto, bidej}i im e daden grejs-period. Za tekstilnata industrija najavuvaat zgolemuvawe na platite do dekemvri, a za ko`arskata vo fevruari.

Prose~nata plata na tekstilcite sega iznesuva 5.500 denari, na ko`arite 4.800, a na grade`nicite 8.000 denari.

VREME E DA SE SMENI POLITIKATA NA SUB

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRUEVSKI ]E SUBV EVTINA SUROVIN UVOZ NA HRANA VO MAKEDONIJA 2000 2001

2002 2003 2004 2005 2006

211.570.000 $ 194.000.000 $ 246.500.000 $ 271.180.000 $ 337.470.000 $ 343.210.000 $ 362.390.000 $

2007 2009 2010

Ovaa godina subvenciite iznesuvaat 115 milioni evra, vo 2012 godina }e bid vencionira zemjodelstvoto so 670 milioni evra. Vo istiot period raste i uvo duri 418 milioni. Tokmu ovaa sostojba odi vo prilog na Agrokor. Poradi zgol toa i ponudata na otkupno-distributivniot centar na Agrokor. Taka Todori} ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

O

PETRE DIMITROV

dimitrov@kapital.com.mk

Od 2003 do 2010 godina subvenciite za zemjodelcite porasnaa za 15 pati, a vo istiot period uvozot na hrana e dvojno zgolemen. Vo 2003 godina, koga po~naa da se delat sub-

vencii, dr`avata izdvoi vkupno sedum milioni evra, a lani 100 milioni evra. Ovaa godina se proektirani subvencii vo iznos od 115 milioni evra, a spored najavite, vo 2012 godina }e iznesuvaat 130 milioni evra. Za periodot 2011-2015 godina Vladata planira da go subvencionira zemjodelstvoto so 670 milioni evra.

Problemot e {to vo istiot period raste i uvozot na hrana.

Vo 2003 godina, toj iznesuva{e 203 milioni evra a vo 2010 godina duri 418 milioni evra.

Ova prakti~no zna~i deka subvenciite namesto da go namalat uvozot na hrana, kontinuirano go bildat. Zo{to? Zatoa {to subvencioniranoto ovo{je i zelen~uk se izvezuva kako surovina, a ni se vra}a kako

SUBVENCIITE DVOJNO ZGOLEMENI iznos na subvencii za proizvodstvo na Vdina.kupniot gradinarski proizvodi raste od godina vo goSamo vo poslednite ~etiri godini pove}e od dvojno e zgolemen iznosot na subvencii za proizvoditelite na ovo{je i zele~nuk. Vo 2008 godina, bile isplateni 24,4 milioni evra. Vo 2009 godina, ovoj iznos e zgolemen na 35,8 milioni evra, a vo 2010 godina na 57 milioni evra. Za ovaa godina se proektirani 60,2 milioni evra subvencii za rastitelno proizvodstvo.

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

518.280.000 $

620.900.000 $ 559.290.000 $ 558.110.000 $

2008

DOMINIRAAT PRERABOTUVA^I NA ZELEN^UK pored istra`uvaweto na MAP, so koe bea Skombiniranata opfateni 59 prerabotuva~ki kapaciteti, prerabotka na ovo{je i zelen~uk dominira vo periodot 2006-2009 godina. Preovladuva prerabotuva~kata na zelen~uk (91%).

Najgolem del od prerabotuva~ite go konzerviraat proizvodstvoto (29 od postoe~kite fabriki), dve go su{at, a sedum imaat kapaciteti za zamrznuvawe.

12

fabriki za prerabotuvawe na ovo{je i zelen~uk vo zemjava lani proglasile bankrot

gotov proizvod. A, trgovcite kupuvaat evtina surovina od zemjava, bidej}i subvenciite predizvikaa hiperprodukcija i gi namalija otkupnite ceni.

Tokmu ovaa sostojba odi vo prilog na Agrokor. Poradi najavite za zgolemuvawe na subvenciite, zemjodelskoto proizvodstvo vo zemjava u{te pove}e }e se zgolemi, a so toa i ponudata na otkupno-distributivniot centar na Agrokor.

Taka Todori} }e dobie evtina surovina za negovite prerabotuva~ki kapaciteti. Vo Makedonija nema konkurencija zatoa {to ima mnogu malku fabriki vo konzervnata industrija. zagri`uva~ki e podatokot deka duri 12 fabriki za prerabotuvawe ovo{je i zelen~uk lani proglasile bankrot.

Ekspertite velat deka subvenciite vo Makedonija nikoga{ ne go dostignaa ekonomskiot moment, odnosno ne go osamostoija zemjodelskoto proizvodstvo, a ekonomijata ne vide nekoja posebna korist od niv, osven se razbira zemjodelcite. A, vo Hrvatska tokmu kompaniite na Todori} se najgolemite korisnicii na dr`avni subvencii za zemjodelstvoto. Minatata godina tie dobija 20 milioni evra. Za poslednive dve godini negoviot zemjodelski kombinat Belje dobi 3,1 milioni evra subvencii.

“Ova so Agrokor e brak od interes. Sega so subvenciite }e se finansira otkupot na

Navigator

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK MENAXER OD IDNINATA

ANGELA MERKEL

VLADIMIR PUTIN usija ne sedi mirna, na agendata na ruskiot premier sega e porane{nite sovetski dr`avi da gi obedini vo Evroaziska unija so cel pogolem stepen na integracija

R

BRANKO NAUMOVSKI

ermanija slavi 21 godina obedinetost, koja proizvede u{te pogolema ekonomska i politi~ka mo} na zemjata i obedinuva~ka sila vo cela Evropa

G

stavniot sud stana del od dru{tvoto dr`avni institucii koi sproveduvaat javni nabavki bez tenderi i netransparentno, {to e nedozvolivo i nezakonsko

U

@AN-KLOD JUNKER ogo pretsedatelot na evrogrupata go te{i so tvrdewata deka Grcija nema da bankrotira koga Grcija e ve}e vo bankrot i so toa gi uriva i evroto i berzite

K

VENCIONIRAWE NA ZEMJODELSTVOTO

VENCIONIRA A ZA TODORI] 2003

7.014.682 € 7.237.127 €

2005

7.705.727 €

2006 2007

JOVAN A@DERSKI

17.303.474 € 21.638.827 €

45.000.000 €

2008

70.000.000 €

2009

100.000.000 €

2010

115.000.000 €

2011

dat 130 milioni evra. Za periodot 2011-2015 godina Vladata planira da go subozot na hrana. Vo 2003 godina, toj iznesuva{e 203 milioni evra, a vo 2010 godina lemenite subvencii, zemjodelskoto proizvodstvo u{te pove}e }e se zgolemi, a so }e dobie evtina surovina za negovite prerabotuva~ki kapaciteti vo Hrvatska.

PROFESOR PO EKONOMIKA NA ZEMJODELSTVO NA ZEMJODELSKIOT FAKULTET Ova so Agrokor e brak od interes. Sega so subvenciite }e se finansira otkupot na Todori}.

Subvenciite kaj nas nikoga{ ne go dostignaa ekonomskiot moment, tuku stanaa socijalna kategorija. Vistinskata ideja na subvenciite e zemjodelcite da zajaknat i da se potprat na samite sebe.

]e bide li Ivica Todori}, sopstvenikot na Agrkor, najgolem profiter od dr`avnite subvencii vo zemjodelstvoto, koj gi vide potencijalite na evtinoto zemjodelsko proizvodstvo vo Makedonija, ama gi vide i subvenciite koi Vladata kontinuirano gi zgolemuva, a se naso~eni kon primarnite proizvoditeli. Na toj na~in mu obezbeduva evtina surovina na Agrokor, koj potoa od nea }e proizvede prehranbeni produkti i so dobra mar`a }e gi prodava vo Makedonija 2% 2% 2% 2%

BROJKI

2% 4% VANT, STRUMICA XUMAJLIJA, LOZOVO VORI, GEVGELIJA BAXO, BOGDANCI OAZA, [TIP

OSTANATI 86%

PLODOVI FRUKTUS OSTANATI

VREDNOSTA NA IZVOZOT NA MAKEDONSKATA PRERABOTUVA^KA INDUSTRIJA VO 2010 GODINA E 39 MILIONI EVRA NAJGOLEM DEL OD PRERABOTUVA^KITE KAPACITETI (90%) SE MIKRO I MALI FIRMI. GOLEMI PRETPRIJATIJA NEMA NAJ^ESTO OTKUPUVAAT TRGOVCI/POEDINCI (50,7%), SLEDUVAAT INDIVIDUALNITE PROIZVODITELI (31,7%), ZEMJODELSKITE FIRMI (15,2%) I ZEMJODELSKITE ZADRUGI (2,6%) KUPUVAWETO NA 40-50% OD POTREBNITE SUROVINI SE DOGOVARA ODNAPRED, PRETE@NO SO TRGOVCI/POEDINCI

Vkupniot izvoz na zelen~uk i ovo{je od Makedonija vo 2010 godina iznesuva{e 181,1 milion dolari. Najgolem izvoznik e Plodovi Fruktus, firmata na Agrokor vo Makedonija. Otkupot e mnogu rasitnet, pa tuka e {ansata na Agrokor da go prezeme proizvodstvoto, koe vredi nad 100 milioni evra, zatoa {to samo toj ima organiziran otkup. ovo{je i zelen~uk godi{no, a Todori}. Subvenciite kaj veli A`derski. nas nikoga{ ne go dostignaa So profesorot se soglasuva najavi i otvorawe na u{te ekonomskiot moment, tuku i sopstvenikot na Vipro, nekolku otkupni centri vo stanaa socijalna katego- Viktor Petrov, koj smeta Makedonija. Negovite firmi rija. Vistinskata ideja na deka namesto da se pomaga vo Makedonija, Plodovi fruksubvenciite e zemjodelcite doma{nata prerabotuva~ka tis i vizba Valandovo, lani da zajaknat i da se potprat industrija se forsiraat izvezle ovo{je i zelen~uk vo vrednost od 11,9 milna samite sebe”, veli Jo- strancite. van A`derski, profesor po “Edinstveno {to mi pre~i ioni dolari i se najgoleekonomika na zemjodelstvo vo ovaa pozitivna prikazna mi izvoznici na ovo{je i na Zemjodelskiot fakultet. e odnosot na dr`avata kon zelen~uk.

Toj smeta deka vleguvaweto doma{nata industrija. Stran- Od druga strana, celata makena Agrokor mo`e da ima cite gi pre~ekuvaat so ~ista donska industrija {to prenegativni implikacii vrz zem- zemja na tacna, a nie ne rabotuva zelen~uk i ovo{je jodelcite i prerabotuva~kata mo`eme da dojdeme do zemja. minatata godina otkupila Za nekolku godini }e bideme 69.400 toni sve` zelen~uk i industrija.

“Mo`no e da dobieme mo- banana-dr`ava. Pak ja vra- ovo{je. Doma{nata industrija nopol, koj }e ja odreduva }aat Jugoslavija, nie surovini, za prerabotka na ovo{je i cenata za otkup i }e diktira a Hrvatska i Slovenija gotovi zelen~uk e celosno zavisna od doma{noto proizvodstvo i pokoi kulturi }e se odgleduvaat. proizvodi”, veli Petrov.

A mo`e da pottikne i pojava Todorovi} najavi deka }e ot- nuda na zemjodelski proizvodi na drugi legalni otkupuva~i”, kupuva 60.000 do 100.000 toni i se potpira na indvidualnite

Edna od najgolemite svetski kompanii, Epl (Apple) (koja vredi re~isi kolku Majkrosoft i Gugl zaedno) go pretstavi noviot iPhone5, koj ima superbrz A5 Epl ~ip, 1GB RAM i mo}na kamera od osum megapikseli i nova aplikacija, kamera.

Noviot iPhone5 go pretstavi naslednikot na Stiv Xobs, Tim Kuk, no na site im e jasno deka ~ovekot od idninata, koj stoi zad najnoviot proizvod na kompanijata e Xobs. Poradi zdravstveni pri~ini toj neodamna mora{e da se povle~e od direktorskata pozicija i mnogumina od analiti~arite veruvaa negovata ostavka }e go zagrozi izleguvaweto na nov proizvod na Epl. Xobs, koj e

STIV XOBS du{ata i srceto na Epl, vo 2007 godina napravi revolucija koga na pazarot go pretstavi prviot iPhone. So svojata pasija za minimilisti~ki dizajn i ~ustvo za marketing, uspea da go smeni svtot na komjuterite i telefonite i da sozadade kult na verni fanatici na iphone i ipode.

Stiv Xobs e eden od najuspe{nite glavni izvr{ni direktori vo instorijata, iako nikoga{ oficijalno ne zavr{il visoko obrazovanie.

Po pojavuvaweto na Xobs svetot nikoga{ pove}e nema da bide ist.

GUBITNIK

SUBVENCII ZA ZEMJODELSTVOTO VO MAKEDONIJA 2004

E

zemjodelci. Vlezot na Agrokor mo`e da dovede do seriozno namaluvawe na ponudenite surovini, pa mo`e da se slu~i namesto razvoj i otvorawe novi prerabotuva~ki kapaciteti da dojde do zatvorawe na postojnite fabriki.

Spored istra`uvaweto na Makedonskata asocijacija na prerabotuva~i na zelen~uk i ovo{je (MAP), minatata godina vo zemjava 12 fabriki za prerabotka na ovo{je i zelen~uk proglasile bankrot.

Iskoristenota na kapacitetite isto taka ne e silna strana, pa taa vo 2010 godina iznesuva 40%. Prerabotuva~kata industrija ima vraboteno 1.165 postojani i 3.312 sezonski rabotnici.

DOLGOVI LI SE DOLGOVI

P

Paja`inata na Velija Ramkovski pokraj deseticite firmi so koi toj bil povrzan na najrazli~ni na~ini vo aktivnostite za koi e obvinet opfati i 350 pravni i fizi~ki lica, no ovie kako o{teteni od strana na sopstvenikot na mediumite od Pero Nakov.

Banki, mobilni operatori, dr`avni institucii, poedinci, novinari i akteri se samo del od spisokot na doveriteli koi prijavile deka Ramkovski im dol`i pari. Duri i edna od najgolemite kompanii za filmska i televiziska produkcija Varner Bros od Los Anxeles e isto taka del od “lo{iot film” vo koj se nao|aat site koi se javuvaat kako o{teteni od Ramkovski.

Ramkovski dol`i po os-

VELIJA RAMKOVSKI nova na izvr{eni uslugi, no i pravosilni presudi.

Novinari i pe~atnici so godini se vle~kale po sudovi baraj}i ja svojata pravda. I pokraj toa {to sudot sekoga{ go ima posledniot zbor, Ramkovski s$ u{te gi nema obe{teteno pe~atnicite koi mu gi pe~atele vesnicite, nitu novinarite koi so godini rabotele za nego.

Nikoj ne znae kolku od doveritelite }e bidat obe{teteni, no Varner Bros sekako mo`e da si ja naplati {tetata so besplatno otstapuvawe na ekskluzivnite prava za snimawe film za likot i deloto na “Gazda Velija”.

MISLA NA DENOT

VO EKONOMIJATA DALEKU E POUMNO DA SE BIDE VO PRAVO, OTKOLKU DA SE BIDE VO SOGLASNOST SO MNOZINSTVOTO

kubanski nacionalen heroj

XON KENET GELBREJT AMERIKANSKI EKONOMIST

Navigator

4 DENOT...

GRAFIK NA D

VO STRANSTVO NAJZADOL@ENI KOMPANIITE *vo milioni evra

Direktni investicii: zaemi me|u povrzani subjekti 984,7

Dr`ava 132 3,9

Banki 614,22

NBRM; 191,1 2

Ostanati sektori 1533,5

извоr: NBRM

SVETOT NIZ MEDIUMITE TH NEW YORK TIMES THE Amerikanskiot vesnik Am na naslovnata stranica gi ima poslednite ic dobitnici na Nodo belovata nagrada za be fizika i za medicina fi ko koi bea dodeleni pred ne nekolku dena. Posebno vnimanie e svrteno vn ko kon nau~nikot Ralf [ [taimen koj e eden od dobitnicite na nagrado da data za medicina i koj po po~inal tri dena pred dodeluvaweto do

DNEVNIK D NE Bugarskiot vesnik Bug pi{uva deka maliot pi{ biznis vo Bugarija biz ima najte`ok pristap do krediti. Vesnikot pi{uva deka vo pospi{ lednite godini bankite led kontinuirano gi zategale kon kreditnite uslovi za kre malite biznisi i deka e mal najgolem procentot na naj odbieni barawa za finodb ansirawe ans

TODAY’S ZAMAN Turskiot vesnik pi{uva za baraweto na Evropskata unija, Turcija da napi{e nov demokratski ustav. Spored vesnikot vo draft-verzijata na posledniot izve{taj za napredokot na Turcija kon Evropskata unija, kako edna od zabele{kite e deka dr`avata treba da napravi ustavni izmeni za celosno da gi ispolnuva evropskite kriteriumi.

VE^ERWE NOVOSTI Srpskiot vesnik pi{uva deka parlamentarnite i lokalnite izbori vo Srbija najverojatno }e se odr`at na 6 maj. Spored vesnikot, so ogled na toa {to posledniot datum za raspi{uvawe izbori e 11 mart, ako se ~eka posledniot termin, ova e datumot na koj najverojatno }e se odr`at izborite vo Srbija.

Najzadol`en vo stranstvo e realniot sektor, poka`uvaat najnovite podatoci na NBM. Zaklu~no so juni godinava nadvore{niot dolg na realniot sektor iznesuva 1,5 milijardi evra, od koi najgolem del se zaemi.

Za sedum godini ovoj dolg e zgolemen pove}e od dvojno - vo 2004 godina bil 600 milioni evra. Dr`avata vo stranstvo dol`i 1,3 milijardi evra, od koi najgolem del se dolgoro~ni. Dr`avniot nadvore{en dolg po~na da raste vo 2008 godina, koga iznesuva{e 906 milioni evra.

Nadvore{niot dolg na bankite pak, za sedum godini e zgolemen za ~etiri pati.

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

FOTO NA DENOT...

POKRIVOT NA STAR TEATAR VO OGAN

ezna~itelna materijalna {teta predizvika po`arot na pokrivnata konstrukcija na objektot Star teatar, del od proektot “Skopje 2014”. Nema ~ove~ki `rtvi, a istragata za pri~inite za po`arot s$ u{te trae, velat od stru~niot nadzor na objektot vo izgradba. Neoficijalno, po`arot izbuvnal pri zavaruvawe na pokrivnata konstrukcija. “Objektot e celosno osiguran i {tetata }e bide nadomestena”, potvrduva Borjanka Serafimovi}. Izveduva~ na grade`nite raboti e firmata Beton od [tip. Vo gasneweto na po`arot u~estvuvaa okolu sedum protivpo`arni vozila.

N

EKONOMIJATA SE ZADU[UVA OD NELIKVIDNOST

KOMPANIITE NEMA NOVATA KRIZA E PR 286 ALEKSANDAR JANEV

B

janev@kapital.com.mk

B i z n i s- se k to r o t se zadu{uva vo nelikvidnost, kompaniite te{ko gi napla}aat pobaruvawata, a dr`avata so odlo`uvawe na pla} aweto do edna ili pove} e godini prva go vodi oroto. Vsu{nost, nikoj na nikogo ne pla}a.

Vo takvi uslovi, koga kompaniite se ranlivi, site negativni efekti od ekonomskata kriza vo Evropa }e gi po~uvstvuvaat mnogu posilno.

No, makedonskite menaxeri {epotat za problemite {to im go ru{at biznisot. Za razlika od niv, srpskite se zakanija deka }e bojkotiraat so nepla}awe na DDV dokolku dr`avata ne donese zakon so koj }e utvrdi rok za pla} awe na obvrskite od najmnogu 60 dena, kako {to e spored evropskite direktivi. Vo Makedonija, Vladata najavi deka }e vovede nov instrument, zadol`nica, za disciplinirawe na nepla}a~ite, no zasega vetuvawata se zapi{ani samo vo vladinata programa.

“Najgolem problem vo doma{nata ekonomija e {to kompaniite nemaat pari. Tro{ime mnogu pove}e otkolku {to zarabotuvame, se soo~uvame so pad na proda`bata, a optovareni sme so mnogu dava~ki. Kako rezultat na toa, finansiskite rezultati se vlo{uvaat”, ocenuva generalniot

direktor na kompanijata Globus, Rade Trajkovski.

Biznismenite alarmiraat deka dr`avata so prolongirawe na pla}awata i nenavremeno vra}awe na DDV dopolnitelno ja komplicira sostojbata. No, interesno e {to stravuvaat da zboruvaat javno za ovoj problem, nitu pak reagiraat do Vladata.

“Kapital” doznava deka minatata nedela premierot se sretnal so dvaesetina menaxeri na najgolemite kompanii vo zemjava, no za problemi ne stanalo zbor.

Nitu Vladata dosega javno go potvrduva problemot so natrupanite dolgovi i ne ka`uva transparentno kolku pari im dol`i na privatnite kompanii.

Spored procenkite, dr`avata mu dol`i na privatniot sektor pove}e od 200 milioni evra.

Statistikata isto taka poka`uva deka nelikvidnosta e silno izrazena vo doma{nata ekonomija.

Spored podatocite od Narodnata banka, gotovite pari vo optek vo avgust iznesuvaat 286 milioni evra, a ova nivo se odr`uva stabilno vo poslednite nekolku godini. Vo istiot period, vkupnata pari~na masa postojano raste, me|utoa kako rezultat na zgolemuvaweto na depozitite kaj bankite i na parite {to se ~uvaat kako zadol`itelna rezerva i vo blagajni~ki zapisi.

Toa prakti~no zna~i deka vaka postavenata monetarna politika ovozmo`uva golemo istisnuvawe pari od ekonomijata vo bankarskite kanali, no so mala kreditna reprodukcija. Kreditniot porast vo istiot period e zna~itelno pomal.

Menaxerite i ekonomistite vsu{nost glavnata vina za slabata likvidnost na kompaniite ja lociraat vo kreditnata politika na bankite.

Su{tinskiot problem na

milioni evra iznesuvale parite vo optek vo avgust godinava

200

milioni evra se procenuva deka im dol`i dr`avata na kompaniite

doma{nite kompanii e te{kiot pristap do kapital i slabata poddr{ka od bankite za pobrz ekonomski razvoj.

Del od odgovornosta pa|a na grbot i na monetarnata vlast, kako kreator na ekonomskite politiki na zemjata, koja so site sili i kako {to izjavi guvernerot, diktatorski go brani den-

arot, a rezultatot od toj re`im e visoki kamati na kreditite. Od druga strana, pak, bankarite vinata za slabata kreditna aktivnost ja lociraat kaj menaxerite na kompaniite. Nivnite argumenti se deka makedonskite kompanii nemaat kvalitetni i profitabilni proekti koi zaslu`uvaat da dobijat finansiska poddr{ka.

Ekonomistite komentiraat deka vo uslovi koga se o~ekuva silen udar od evropskata finansiska kriza, Narodnata banka ne treba da reagira so dopolnitelno olabavuvawe na monetarnata politika i so pu{tawe pove}e pari vo optek, bidej}i rezultatite od toa bi bile pove} e negativni otkolku pozitivni.

“Doma{nata ekonomija e pred golem udar od krizata i toa vo site sektori. Vo ovoj moment, se ~ini deka monetarnata politika e dobro postavena. So olabavuvawe }e se zgolemi inflacijata, a pozitivni efekti }e nema, bidej} i vo uslovi na kriza i namaluvawe na stranskata pobaruva~ka kompaniite ne }e mo`at da gi investiraat parite od krediti za {irewe na biznisot, tuku za nadminuvawe na tekovni finansiski problemi. Vo takov slu~aj, se zgolemuvaat rizicite za prefrlawe na krizata i vo bankarskiot sektor”, ocenuva univezritetskiot profesor

Navigator

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

3 FAKTI ZA...

40% 1,1% 1,5%

PROCENKI...

VESTI...

VACLAV KLAUS

E verojatnosta deka Zapadna Evropa }e ja zafati nova recesija, prognozora rejting-agencijata S&P

PRETSEDATEL NA ^E[KA

OPOMENUVAV DEKA EVROTO E PROEKT SO NEDOSTATOCI

P

ojavata i konceptot na evrozonata i na zaedni~kata evropska valuta povtorno ostro gi kritikuva{e ~e{kiot pretsedatel, Vaclav Klaus. Spored nego, tekovnite problemi na zemjite koi ja koristat edinstvenata evropska valuta, evroto, poka`a deka evrozonata u{te na po~etokot be{e proekt so nedostatoci.

“Sozdavaweto zaedni~ka evropska valuta vo nikoj slu~aj ne be{e neophodnost, a kako {to poka`uva realnosta poslednite godini, ne be{e nitu razumen ~ekor”, izjavi Klaus.

Rast na evropskata ekonomija vo 2012 godina e procenkata na me|unarodnata rejting-agencija Rast na evropskata ekonomija be{e prvi~nata proekcija na S&P za 2012 godina

T

AAT PARI, RED VRATA

Biznismenite alarmiraat deka dr`avata so prolongirawe na pla}awata i nenavremeno vra}awe na DDV, dopolnitelno ja komplicira sostojbata.

No, interesno e {to stravuvaat da zboruvaat javno za ovoj problem, nitu pak reagiraat do Vladata. “Kapital” doznava deka minatata nedela premierot se sretnal so dvaesetina menaxeri na najgolemite kompanii vo zemjava, no za problemi ne stanalo zbor PARI^NA MASA (MILIONI DENARI) 250.000 229.406

200.000

215.611

DEPOZITI KAJ BANKITE

190.996 177.924

150.000

157.875

100.000

94.300 80.400 66.988

GOTOVI PARI VO OPTEK 14.166

14.150

14.424

16.187

17.908

17.601

16.266

16.958

17.552

0

извоr: NBRM

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

avg. 2011

Spored podatocite od Narodnata banka, gotovite pari vo optek vo avgust iznesuvaat 286 milioni evra, a ova nivo se odr`uva stabilno vo poslednite nekolku godini. Vo istiot period, vkupnata pari~na masa postojano raste, me|utoa kako rezultat na zgolemuvaweto na depozitite kaj bankite i na parite {to se ~uvaat kako zadol`itelna rezerva i vo blagajni~ki zapisi.

Miroqub [ukarov.

TE[KATA NELIKVIDNOST OD KOJA STRADAAT KOMPANIITE E ZAEDNI^KI PROBLEM ZA CELIOT REGION. Bugarski, srpski i hrvatski biznismeni alarmiraat deka naplatata na pobaruvawata e najgolem problem.

U~esnicite na Tehni~kiot saem vo Plovdiv, koj se odr`a minatata nedela, zaklu~ija deka generalno celiot Balkan tone vo nelikvidnost.

“Definitivno najgolem problem vo srpskata ekonomija e nelikvidnosta na kompaniite. Dolgovite me|u kompaniite se ogromni, no nikoj javno ne ka`uva kolku dol`i. Proizvodstvoto e namaleno, a rizicite od izbuvnuvawe nova kriza vo vreme koga s$ u{te se borime so negativnite efekti od udarot od prethodnite godini ne ostavaat prostor da se nadevame deka e mo`no brzo nadminuvawe na problemite”, izjavi za “Kapital”, Isidor Rajkov, direktor vo kompanijata

GRA\ANITE NAJZADOVOLNI VO AVTOSALONITE, NAJMALKU VO MARKETITE

A

vtosalonite im davaat najkvalitetna usluga na kupuva~ite, a marketite se poka`aa najlo{i vo istra`uvaweto {to go sprovede agencijata SWOT Research. Istra`uvaweto poka`a deka avtosalonite i bankite, za razlika od minatata godina, bele`at porast na kvalitetot na uslugata za 10%, a telefonskite operatori pad od 3% do 4%.

SWOT Research gi ispituva{e prviot kontakt na vrabotenite so klientite, uslugata, proda`nite ve{tini, zadovolstvoto od kupuva~koto iskustvo i zavr{niot kontakt vo avtosaloni, apteki, telefonski operatori, supermarketi i banki.

Istra`uvaweto e izvr{eno preku koristewe na metodot mystery shopping (tajna poseta vo proda`ni objekti) so po tri poseti na sekoe proda`no mesto.

Direktorot na agencijata, Marko Radowi}, izjavi deka dosega ne zabele`ale tolku visoki rezultati kako godinava.

“Edinstvena kategorija na koja }e mora da porabotat site ispituvani industrii se proda`nite ve{tini, koi ne pretrpea nikakvi promeni za razlika od izminatite godini i se na dosta nisko nivo”, istakna toj.

Spored meriloto za kvalitet definirano na svetsko nivo, site rezultati na pette industrii se vo srednata kategorija, odnosno zadovolitelni.

“Niskoto nivo na proda`nite ve{tini pretstavuva golema mo`nost za lu|eto preku edukacija i obuki da investiraat vo svoite vraboteni za podobruvawe na kvalitetot na uslugata”, pora~a Radowi}.

EVROPSKITE BANKI SO NAJGOLEM IZNOS NA DEPOZITI KAJ ECB

119.720

50.000

60 SEKUNDI BRIFING

za trgovija so ~elik Sim od Novi Sad. Del od bugarskite kompanii koi izvezuvaat vo Evropa komentiraat deka problemot so naplatata na pobaruvawata e osobeno izrazen kaj zemjite koi se najsilno pogodeni od dol`ni~kata kriza.

“Probivaweto na rokovite za pla}awe e seriozen problem koj vo posledno vreme e s$ poizrazen. Sekoe zadocnuvawe, pak, se odrazuva vrz proizvodstvoto, bidej}i se slu~uva da nema dovolno pari za nabavka na

osnovnite materijali. Najmnogu problemi so naplatata zasega imame so klienti od Italija, Germanija, Grcija, koi verojatno i najmnogu se pogodeni od aktuelnata evropska kriza. Nie se trudime da primenuvame nekoi drugi finansiski instrumenti, kako akreditivi i faktoring, za da ja osigurame naplatata, no problemot postepeno eskalira”, izjavi Dimitar Zlatanov, generalen direktor na kompanijata za proizvodstvo na velosipedi Lider od Bugarija.

B

ankite vo evrozonata zav~era vo Evropskata centralna banka (ECB) stavija najgolem iznos na ednodnevni depoziti godinava, poka`uvaat poslednite podatoci od centralnata banka.

Ova signalizira deka bankite ne se podgotveni da pozajmuvaat pari edna na druga.

Bankite vo evrozonata stavile 209,28 milijardi evra ednodnevni depoziti kaj ECB, kako rezultat na zgolemenata zagri`enost za dol`ni~kata kriza vo evrozonata. Iznosot na ovie depoziti vo bankata svedo~i za nepodgotvenosta na bankite da si pozajmuvaat pari edna na druga na me|ubankarskiot pazar.

Parite {to gi stavaat vo ECB im donesuvaat kamata od 0,75%, {to e pomalku od kamatnata stapka koja se postignuva na me|ubankarskiot pazar.

Postoi zagri`enost deka nekoi banki vo Evropskata unija mo`e da se najdat vo problemi ako se vlo{i dol`ni~kata kriza vo evrozonata, so ogled na golemite iznosi koi gi dr`at kako dr`avni obvrznici na izdavateli zemji koi ve}e se vo kriza.

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2,059.92 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2,827.62 827 62 Min. 2,059.92

Makedonskiot berzanski indeks MBI-10 go dostigna najniskoto nivo vo izminatite dve godini so v~era{nata vrednost od 2.059,92 poeni.

Kolapsot na berzite niz svetot e prisuten i na Makedonskata berza, kade {to cenite na akciite potonaa. Vkupniot berzanski promet v~era iznesuva{e 19,4 milioni denari. Najmnogu se trguva{e so akciite na Makstil, Komercijalna banka i Granit. Padna i indeksot MBID za 0,75%. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК РЖ Уготур

11.00 +1,00

+10% 10%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Комерцијална банка

2,672.00 7 77% -7,77%

-225,00

DOW JONES 13,000 12,500

12,000 11,500 11,000 10,500 10,000 9,500 07/07 17/07 27/07 06/08 16/08 26/08 05/09

10,570.60 -0,79% 0 79%

Gr~kata kriza dva dena po red gi potopi aziskite berzi, bidej}i investitorite se pla{at od bankrot na Grcija i nova recesija. Otkako v~era ostro padnaa cenite na akciite na evropskite berzi i na Volstrit, rasproda`ba po~na i vo Azija.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

4,937.06 8,456.12 1,090.77 2,335.83 5,192.94 736.18

VALUTI

-2,73% -1,05% -0,77% -3,29% -3,42% -1,46%

£ €

€ $

1.1675

1.3181

+0,4%

-1,1%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1,652.70 -0,30% 0 30% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

100.15 -1,53% 1 53% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Xozef Stiglic Evrozonata }e se raspadne ako prodol`i da insistira na {tedewe

6

Politika / Pari / Dr`ava

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

PREGLED VESTI

MALMSTROM BARA DOPOLNITELNI MERKI ZA LA@NITE AZILANTI

M

akedonija ima napraveno mnogu vo vrska so spre~uvaweto na branot azilanti po liberalizacijata na vizniot re`im, no potrebni se i ponatamo{ni dopolnitelni merki, pora~a v~era evrokomesarkata za vnatre{ni raboti na EU, Sesilija Malmstrom, po sredbata so premierot Nikola Gruevski.

Taa na sredbata so premierot Gruevski bila informirana za merkite {to gi prezemala Makedonija so cel da se spre~i pojavata na zloupotreba na viznata liberalizacija i neosnovanoto barawe azil vo zemjite od Evropskata unija.

Inaku, sredbata doa|a na den pred debatata vo Brisel posvetena na viznata liberalizacija za zemjite od Zapaden Balkan. Malmstrom ne ja isklu~uva mo`nosta Unijata na dene{niot sostanok vo Brisel da donese odluka za startuvawe i na za{titniot mehanizam voveden proletva, {to vo praktika predviduva voveduvawe vizi dokolku prodol`at problemite so azilantskiot bran.

No, se nadeva deka do toa nema da dojde, bidej}i, kako {to veli, zemjite od regionot imaat prezemeno merki za spre~uvawe na baraweto azil bez osnova.

Malmstrom be{e vo poseta na zemjava kako u~esnik od sostanokot na ministri za vnatre{ni raboti i pravda od EU i od Zapaden Balkan, {to se odr`a vo Ohrid.

DOGOVOR ZA EKSTRADICIJA I SO CRNA GORA

M

inistrite za pravda na Makedonija i Crna Gora, Blerim Bexeti i Du{ko Markovi} potpi[aqa dogovorot za ekstradicija me|u dvete zemji na lica so dvojno dr`avjanstvo koi se osudeni za te{ki krivi~ni dela.

“Ovoj dogovor e zna~aen kako za dr`avite, nejzinite gra|ani, no i za regionot, ottamu {to toj }e ovozmo`i poefikasna borba protiv kriminalot. Sekako deka kako dve prijatelski dr`avi ja izrazuvame na{ata podgotvenost sorabotkata da ja pro{irime i vo drugite sferi, za koi }e proizleze potreba”, istakna ministerot Bexeti po potpi{uvaweto na dogovorot.

Negoviot crnogorski kolega potseti deka oragniziraniot kriminal i korupcijata denes se najgolemite predizvici so koi se soo~uvaat ne samo dvete dr`avi, tuku i svetot vo celina.

MVR ]E RAZMENUVA INFORMACII SO EVROPOL

M

akedonija }e izraboti akciski plan za razmena na informacii i podatoci so Evropol. Ova v~era go dogovorija ministerkata za vnatre{ni raboti, Gordana Jankulovska i direktorot na Evropol, Robert Vejnrajt, na me|unarodniot ministerski forum {to se odr`a vo Ohrid.

Po potpi{uvaweto na operativniot dogovor so Evropol pred eden mesec Makedonija stana vtora zemja vo regionot, po Hrvatska, koja }e razmenuva informacii i podatoci so svetskata organizacija {to ima naj{iroka baza za istra`uvawe na site krivi~ni dela {irum svetot. “Vo periodot {to sleduva nie zaedni~ki }e izrabotime eden akciski plan i toa vo periodot u{te pred ratifikacijata, za da mo`eme da zapo~neme so implementacija bukvalno vedna{ po negovata ratifikacija vo Sobranieto. Vakviot dogovor e golemo priznanie za Makedonija i potvrduva deka gi dostignala standardite na Evropskata unija”, istakna Jankulovska.

VEQANOSKI O^EKUVA POZITIVEN IZVE[TAJ I DATUM ZA PREGOVORI

N

eposredno pred obajvuvaweto na Izve{tojot za napredokot na Makedonija od Evropskata komisija, pretsedatelot na Sobranieto, Trajko Veqanoski, e optimist deka Makedonija ne samo {to }e dobie pozitiven Izve{taj, tuku }e dobie i datum za pregovori.

“Ubeden sum deka treta godina po red Sobranieto }e dobie pozitivna ocenka, za {to zasluga imaat i site pratenici i prateni~ki grupi”, re~e v~era Veqanoski.

Toj e uveren deka bi trebalo da dobieme i datum za start na pregovorite ovaa godina, {to bi bilo dobro ne samo za Makedonija, tuku i za celiot evrointegraciski proces za Zapaden Balkan. Izve{tajot na Evropskata za napredokot na Republika Makedonija }e bide staven na sednica zaka`ana za 17 oktomvri.

FZO OTKRIVA ZLOUPOTREBI NA ZDRAVSTVENIOT BUXET

KLINIKITE “]ARILE” 410.000 EVRA ZA USLUGI KOI NE GI IZVR[ILE! Finansiskite kontrolori od Fondot za zdravstveno osiguruvawe utvrdile deka 35 bolnici i kliniki si fakturirale zdravstveni uslugi koi voop{to ne gi realizirale, pa duri im napla}ale i povisoki participacii na pacientite. Imiwa na bolnici ne se otkrivaat VIKTORIJA MILANOVSKA

T

milanovska@kapital.com.mk

rieset i pet bolnici i kliniki ja o{tetile zdravstvenata kasa za 410.000 evra vo prvite {est meseci godinava, otkrivaat finansiskite kontrolori od Fondot za zdravstveno osiguruvawe.

Zloupotrebite se napraveni so fakturirwe na zdravstveni uslugi koi bolnicite voop{to ne gi realizirale, pa duri im napla}ale i povisoki participacii na pacientite.

Pokraj toa, Fondot utvrdil deka vrabotenite vo zdravstvenite ustanovi si dopi{uvale povisoki plati, za {to vo tekot na revizijata se pravdale deka stanuva zbor za smetkovodstveni gre{ki.

1.220

evra kazna }e plati sekoja zdravstvena ustanova koja zloupotrebila buxetski pari

Fondot otkriva i deka Upravnite odbori na klinikite nedovolno gi kontrolirale direktorite, medicinskiot personal zemal plata vrz osnova na ra~no izraboteni spisoci, a bolni~kite apteki ne znaele ni kolku lekovi im vleguvaat, ni a kolku im izleguvaat. Dopolniotelno, vo prvite {est meseci godinava, bolnicite i klinikite pravele somnitelni javni nabavki, odnosno rabotele so neusoglaseni finansiski i godi{ni planovi za javni nabavki.

Od Fondot za zdravstveno osiguruvawe ne sakaa da gi poso~at klinikite i bolnic-

NA ZLOUPOTREBI REAGIRAAT I NEVLADINITE ORGANIZACII Minatata nedela zloupotrebi na buxetski pari otkri i Izve{tajot na Centarot za gra|anski komunikacii, kade se zabele`uva{e deka za nabavka na ist materijal razli~ni bolnici pla}ale sosema razli~ni sumi. Nekoi i do {est pati povisoki. Taka na primer, tamu be{e navedeno deka Tetovskata bolnica platila 590 denari za nabavka na sistem za infuzija, dodeka Specijalnata bolnica od Le{ok olatila duri 3186 denari. Direktorkata na Le}o;kata bolnica, Verica Tofiloska, za "Kapital" izjavi deka sigurno se raboti za gre{ka, zatoa {to i najskapite sistemi za infuzija ne ~inele tolku pari.

Sepak, taa ne uspea da se seti kolku to~no platile. ite koi rabotej}i nezakonski go o{tetile zdravstveniot buxet.

“Zdravstvenite ustanovi koi fakturirale neizvr{eni zdravstveni uslugi, zarabotija pari~ni kazni od 1.220 evra. Ne poso~uvame konkretni vinovnici, zatoa {to vo posledniot kvartal zabele`avme zgolemen

stepen na odgovornost kaj menaxmentot na toga{ kontroliranite zdravstveni ustanovi. Kontrolite na fakturite od vtoriot kvartal koi se izvr{eni, delumno govorat za podobruvawe i nadminuvawe na okolu 30% od konstatiranite nedostatoci vo kontrolata”, objasnuvaat od Fondot.

350 DOVERITELI BARAAT 24 MILIONI EVRA OD

VELIJA DOL@EN DO H

MARIJA SEVRIEVA A1 im dol`i pari iznesuva 350, a dolgot iznesuva okolu 24 milioni evra. Me|u niv se i Mare Stoilova, porane{na olemi kompanii novinarka vo A1 televizija, od zemjava i od no i {est akteri - Marin stranstvo, no i Babi}, Marija Kondovska, porane{ni novi- Dime Iliev, Laze Manaskov, nari i akteri se Trajanka Ilieva i Atanas javija kako doveriteli na Tanevski - koi bea del od prvoto ispitno ro~i{te ekipata {to pozajmuva{e na Sobranieto na do- glasovi za sinhronizirawe veriteli za A1 televiz- na turskite serii. ija vo ste~aj. T-Mobile, “Nie se “maftavme” po sudovi EVN, NLB Tutunska banka, tri ipol godini. Vo presudata Makedonska radiodifuzija, se vele{e deka A1 mi dol`i Fondot za penzisko i inva- dva milioni denari. Tie lidsko osiguruvawe se del toa go ob`alija i doka`aa od ~etiriesetinata pravni i deka jas iako sum zavr{ila fizi~ki lica koi v~era li~no fakultet ovde, tie tvrdea deka se prijavija kako doveriteli sum so sredno {kolo i so na A1 televizija vo ste~aj. ~etiri~asovno rabotno vreme Spisokot so site koi vo za- i namesto so primawa od 20 konskiot rok prijavile deka iljadi denari, sum zemala 10

G

sevrieva@kapital.com.mk

iljadi denari i namesto dva, kako vo presudata, dosudeno e eden milion denari ot{teta”, veli Stoilova.

No, na spisokot so doveriteli na koi Velija Ramkovski, sopstvenikot na A1 televizija, im dol`i rati se javuvaat i nekolku stranski kompanii - Pro sistem print od Slovenija, Nilsen media risr~ od Belgrad i edna od najpoznatite amerikanski filmski i televiziski produkciski kompaniii, Vorner bros od Los Anxeles.

“Prioritet vo obes{tetuvaweto na doveritelite ima dr`avata, odnosno UJP, na koja A1 & dol`i pribli`no 11 milioni evra i NLB Tutunska banka, koja ima zalog na imotot i opremata”, veli Aco Petrov, ste~aen upravnik.

Politika / Pari / Dr`ava

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

PREGLED VESTI

MINISTEROT IVANOVSKI SO KODEKS GI U^I SLU@BENICITE

SE POPI[UVAAT GASTARBAJTERI SO FOTOKOPII!

NE E ETI^KI DA SE ZEMA POTKUP!

KIRIL BARBAREEV

PRETSEDATEL NA DR@AVNA POPISNA KOMISIJA

Dodeka sekoj den raste brojot na dr`avni slu`benici, ministerot za informati~ko op{testvo, Ivo Ivanovski, propi{uva eti~ki kodeks vo nasoka na reformacijata, koja vklu~uva i ~ista obleka i pogolema qubeznost, ama nikako otpu{tawa

V

GABRIELA DELOVA

delova@kapital.com.mk

ladata e podgotvena preku sekakvi pi{ani normi i zakonski izmeni da ja podobri slikata za javnata administracija, ama za namaluvawe na brojot na javni slu`benici ne stanuva zbor vo niedna reforma.

Najnoviot potfat na Ministerstvoto za informati~ko op{testvo e propi{uvawe eti~ki kodeks za slu`benicite.

Qubezni, ~isti, po mo`nost uniformirani i so zada~a da obvrzuvaat drugi javni slu`benici ili lica bez status na javen slu`benik da se pridru`at kon odredena politi~ka partija (!?). Ova e noviot profil na administrativcite kreiran spored noviot Eti~ki kodeks za odnesuvawe, koj go donese Ministerstvoto za informati~ko op{testvo i administracija, a se objavi vo posledniot broj na Slu`ben vesnik.

Toa {to e najva`no, administrativecot treba da bide eti~ki svesen i da znae deka ne smee nitu da bara, nitu pak, da prima podaroci, uslugi ili blagodarnost vo materijalen ili finansiski vid.

Slu`benikot }e mora na ednostaven i qubezen na~in, profesionalno da gi prifa} a fizi~kite i pravnite lica, da dava odgovor na site postaveni pra{awa, no i da gi upatuva na koj na~in i kako da gi ostvarat nivnite prava vo koja bilo od instituciite. Toj mora da e ~ist, da vnimava na svojata higiena i da e pristojno oble~en, a dokolku dozvoluvaat finansiskite uslovi na institucijata, po`elno e tie da nosat

O

VRABOTENI VO JAVNIOT SEKTOR 250.000 200.000

193.528 164.764

174.198

166.218

155.788 130.606

150.000

100.000 50.000 0 2006

2007

2008

2009

2010

2011

IZVOR: Dr`aven zavod za statistika “Kapital” go analizira trendot na vrabotuvawa vo javniot sektor po godini, otkako na vlast e VMRO-DPMNE. Vo juni 2006 godina partijata nasledila 190.000 vraboteni. Vo 2007 godina brojot pa|a na 164.000. Slednata, 2008 godina ja zavr{uvame so 174.000 vraboteni. Slednite dve godini ima trend na namaluvawe odreden tip uniforma.

SE BARAAT I VE[TINI VO KOMUNIKACIJATA Sekoj administrativec treba da poseduva ve{tini na komunikacija. Taka, toj treba da e u~tiv, spokoen, da se odnesuva so po~it, da e presretliv, da obezbeduva kvalitetni informacii i da posvetuva vnimanie na sekoe pra{awe. Pritoa, dali administrativcite }e treba da gi poseduvaat vakvite ve{tini ili dopolnitelno }e bidat obu~uvani za niv, vo Kodeksot ne e navedeno.

Ostanuva da se vidi kolku psiholo{kite testovi i testovite za integritet }e dadat odgovor na vakvite barawa.

Se predviduva istite da po~nat da se sproveduvaat

- 2009 godina 166.000 i 2010 godina 130.000 vraboteni. No, zatoa samo vo prvoto trimese~je na 2011 godina ovoj broj raste na 155.000. Od grafikot lesno mo`e da se zabele`i deka najgolemiot broj vrabotuvawa se vo 2006, 2008 i vo 2011 godina.

Zaedni~ka karakteristika za trite godini se parlamentarni izbori.

RABOTI LI FROJD? Dodeka ministerot Ivanovski se fali so novi merki za departizacija na javnata administracija, vo ~len 6 na Kodeksot crno na belo stoi: “Javniot slu`benik treba da obvrzuva drugi javni slu`benici ili lica bez status na javen slu`benik vo institucijata vo koja e toj vraboten da se pridru`at kon odredena politi~ka partija”. Ostanuva nejasno dali se raboti za previd i tehni~ka gre{ka ili pak, direktna naredba administrativcite da regrutiraat novi partiski kadri.

Ako se zeme predvid deka vrabotuvawata vo administracijata otsekoga{ bile po partiska osnova, na {to so godini reagiraat i od Brisel, vakviot propis vo namala mera e ironi~en. Ekspertite na smea komentiraat dali ministerot Ivanovski stana tolku transparenten i ot~eten, pa vakvata praktika sega ja propi{a so odredba vo kodeks za odnesuvawe. od 2012 godina.

Osven dobro da komuniciraat, tie treba da znaat i dobro da ~uvaat tajni. Toa {to se zboruva vo insti-

tucijata mora da ostane vo institucijata! Informacijata, soglasno Kodeksot, ne smee da ja koristi nitu za li~na korist.

zaka`uvaweto na ro~i{teto za otvorawe ste~ajna postapka. Pravobranitelstvoto pobara ve{ta~ewe za da se utvrdi dali dolgot navistina e platen, no i dali so pla|aweto na dolgot so zaem i bez konsultacija so ste~ajniot Petrov dopolnitelno bil optovaren dol`nikot.

Paralelno so ste~ajnata postapka vo Krivi~niot sud se vodi procesot “Paja`ina” vo koj prvoobvinet e Ramkovski i 22 lica, rodnini i upraviteli od firmite na Pero Nakov. Vo tek e dokaznata postapka za ekonomskofinansiskoto rabotewe na firmite na Ramkovski.

A1 TELEVIZIJA

HOLIVUD!

Me|u 350 doveriteli koi prijavile deka Ramkovski im dol`i pari se amerikanskata produkciska kompanija Vorner Bros, kako i del od akterite koi gi pozajmuvaa glasovite vo popularnata turska serija "1001 no}", poznata kako [eherezad

V~era{noto ro~i{te be{e odlo`eno bidej}i ste~ajniot Petrov ne uspeal da ja izgotvi tabelata ili {emata na site doveriteli. Listata e dolga, dokaznata dokumentacija e obemna i potrebno e u{te nekoe vreme pred spisokot da bide kompletiran, veli Petrov.

Pretste~ajna postapka be{e po~nata i za A2 televizija, isto taka vo sopstvenost na

Ramkovski. Sudbinata na A2 s$ u{te e neizvesna otkako sudot pobara ve{ta~ewe na sostojbata na smetkata na televizijata, koja be{e blokirana od strana na UJP na 100 iljadi evra. Dolgot na A2 be{e platen od strana na bratot na pratenikot Fijat Canoski, Tomor, inaku, blizok prijatel na Velija Ramkovski, vedna{ po

7

stri reakcii od Dr`avnata popisna komisija deka pretstavnici na albanskata zaednica – ~lenovi na komisii na popisnite reoni, reonski instruktori i popi{uva~i - na teren go kr{at Zakonot za popis.

Popi{uvale lica koi se pove}e od 12 meseci nadvor od dr`avata i se prifa}ale fotokopii na dokumenti kako validen na~in za identifikacija.

“Pretstavnici od ekipite na teren se `alat deka nivni kolegi popi{uvaat i odamna iseleni lica i toa vrz baza na fotokopirani dokumenti. Evidentiran e slu~aj vo koj baba gi popi{ala site ~lenovi na svoeto semejstvo od koi nitu eden ne bil tuka”, izjavi portparolot na Dr`avnata popisna komisija, Kiril Barbareev, za “Kapital”.

Zakonot, donesen po evropski pravila, e deciden deka ne smee da se popi{uvaat lica na koi Makedonija ne im e voobi~aeno mesto na `iveewe. No, sprotivnoto tolkuvawe koe doa|a{e od pretstavnici na albanskata zaednica predizvika skandali i nesoglasuvawa i vo javnosta i vo samata Komisija, koi rezultiraa so ostavka na pretsedatelkata Vesna Janevska. Poradi toa, site podgotovki se pravea vo pet do dvanaeset, pa s$ u{te nitu se ekipirani do kraj popi{uva~kite parovi, nitu se znae koj s$ e na spisocite za popi{uvawe. I pokraj s$, od Komisijata uveruvaat deka }e nema prolongirawe na popisot i deka toj }e zavr{i vo predvideniot rok za dve nedeli.

NIKOJ OD VLADATA NE DOJDE DA RASPRAVA ZA FINANSIRAWE NA PARTIITE

S

ednicata na sobraniskata Komisija za politi~ki sistem i odnosi me|u zaednicite be{e prekinata vedna{ po usvojuvaweto na dnevniot red za{to pretsedatelot, pratenikot na VMRO-DPMNE Ilija Kitanovski, ne uspea da obezbedi prisustvo na vladin pretstavnik. Komisijata treba{e da rasprava za izmenite na Zakonot za finansirawe na politi~kite partii, no toa ne mo`e{e da go napravi bez nadle`niot minister za pravda, Blerim Bexeti, koj e vo Ohrid na Ministerskiot forum za pravda i vnatre{ni raboti.

Na sednicata ne dojde nitu negovata zameni~ka, Biljana Bri{koska-Bo{kovski, koja e na porodilno otsustvo.

Sobraniskata Komisija za odbrana i bezbednost na v~era{nata ~etvrta sednica donese zaklu~ok da gi prosledi vo ponatamo{na postapka izmenite na Zakonot za odbrana vo vtoro ~itawe. Bez podneseni amandmani, ~lenovite na Komisijata go usvoija i predlog-zakonot za izmenuvawe na Zakonot za slu`ba vo Armijata na Makedonija, isto taka, vo vtoro ~itawe.

SI-EN-EN: CENTAROT NA SKOPJE STANUVA TEMATSKI PARK?

N

a proslavata na 20-godi{ninata od nezavisnosta koja Makedonija ja odbele`a vo glavniot grad toj izgleda{e radikalno promenet, pi{uva vo analizata na Si-en-en “Se pretvora li glavniot grad na Makedonija vo tematski park?” 20 novi gradbi, sli~en broj statui, fontani i spomenici se gradat vo centarot na Skopje, se veli vo tekstot.

“Transformacijata se pravi kako del od proektot nare~en “Skopje 2014”, ~ija cel e da go obnovi gradot i negovite znamenitosti zagubeni vo zemjotresot vo 1963 godina. Centralnata to~ka, otvorena na proslavata na 8 septemvri, e 22-metarskata statua nare~ena “Voin na kow”. [iroko e prifateno deka potsetuva na Aleksandar Veliki, no ne be{e oficijalno imenuvan taka poradi dolgogodi{niot spor so Grcija, za koi anti~kiot kral e nacionalen heroj”, pi{uva Si-en-en.

Vo tekstot se prenesuvaat i razli~ni mislewa za potrebata od proektot, no i za negovoto ~inewe, kade {to se spomenuvaat brojki od 80 do 500 milioni evra.

“Proektot gi deli lu|eto, kako {to reka deli bregovi, nekoi od niv se za, drugi se protiv. Kontroverznosta na proektot e najmnogu poradi toa {to Makedonija pripa|a na grupa zemji so visoka stapka na nevrabotenost”, veli Goran Atanasovski od turisti~kiot portal *travel2macedonia.com.mk Zoran Nikolovski od Sektorot za turizam pri Vladata veli deka duri i vo uslovi na globalna ekonomska kriza se gradat ne samo zgradi, tuku i infrastruktura, smestuva~ki kapaciteti, novi aerodromi, pati{ta i hotel.

Vo tekstot, spored vladinite brojki, se naveduva deka brojot na turisti vo poslednite 10 godini vo Makedonija e zgolemen od 99.000 vo 2001 godina do 262.000 minatata godina. Vo golem del, spored sogovornicite na Si-en-en, toa se dol`i i na promenite vo centarot na glavniot grad.

Kompanii / Pazari / Finansii

8

PREGLED VESTI

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

NEIZVESNA SUDBINATA NA MARKETITE VERO VO MAKEDONIJA

MENAXMENTOT VO SKOPJE NE ZNAE DALI VERO SE PRODAVA Iako nekolku balkanski mediumi objavija deka Veropulos razmisluva da se povle~e od makedonskiot i od srpskiot pazar, vo Vero vo Makedonija s$ u{te nemaat nikakva informacija VIKTORIJA MILANOVSKA

M

milanovska@kapital.com.mk

PET BIZNIS INFO-CENTRI ZA PODDR[KA NA PRETPRIEMNI[TVOTO

P

reku otvorawe na pet biznis info-centri vo regionalnite komori vo Skopje, Ko~ani, Bitola, kako i vo op{tinite Negotino i Ohrid }e se poddr`uvaat pretpriema~ite. So 120.000 evra Slovene~kata agencija za razvoj i me|unarodna sorabotka (SlovakAid) }e ja podobruva biznisklimata i }e go razviva pazarot. Biznis-centrite treba da obezbedat kontakt so pretstavnicite na biznis-sektorot i preku nivnite operativni uslugi da go poddr`at razvojot na privatniot sektor. Celta e da se osoznaat pre~kite za razvoj na pretpriemni{tvoto.

“Na konkreten i odr`liv na~in sakame da pomogneme vo ovaa oblast, koja spored na{eto mislewe e mnogu va`na vo Makedonija, vo procesot na pristapuvawe kon EU. Poddr{kata na mali i sredni pretprijatija, kreiraweto i sozdavaweto novi rabotni mesta, kako i borbata protiv siroma{tijata se mnogu va`ni raboti. Ova e u{te eden uspe{en proekt preku koj sakame da ja prodol`ime sorabotkata me|u slova~kite i makedonskite biznisi i lokalnata samouprava”, izjavi Robert Kirnak, ambasador na Republika Slova~ka vo Makedonija.

Idejata za zajaknuvawe na pretpriemni{tvoto e na Stopanskata komora na Makedonija i Bratislavskata regionalna komora pri Trgovsko-industriskata komora na Slova~ka, so poddr{ka na Ambasadata na Slova~ka.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

enaxmentot na gr~kata kompanija Veropulos vo Skopje ne znae dali trgovskiot sinxir gi stavil na proda`ba marketite vo Makedonija. Iznenadeni se od {pekulaciite, kako {to velat, i ne znaat {to da komentiraat.

Iako pred dva dena nekolku balkanski mediumi objavija deka gr~kata firma Veropulos seriozno razmisluva da se povle~e od makedonskiot i srpskiot pazar i da gi prodade objektite vo Skopje i vo Belgrad, vrabotenite vo Vero vo Makedonija s$ u{te nemaat nikakva informacija od mati~nata firma.

“Ne sme do{le do takva informacija deka }e se prodavame, nitu pak sme pra{ale vo centralnata firma. Zatoa, ne bi imale {to da komentirame. [pekulacii ne se komentiraat”, veli Beti Iceva od direkcijata na Veropulos vo Skopje.

“Kapital” neoficijalno dozO

G

L

A

S

razgovori so zainteresiranite kupuva~i. Spored istite izvori, Veropulos s$ pote{ko izleguva na kraj so obvrskite kon bankite i ve}e nekoe vreme seriozno gi ~uvstvuva posledicite od finansiskata kriza vo Grcija.

Magazinot “Stors” pred dva dena otkri deka Veropulos gi odlo`i planovite za ekspanzija i deka momentalno e vo potraga po nova biznisstrategija. Spored napisot vo magazinot “Stors”, kompanijata momentalno e vo faza na rekonstrukcija, pa za ovaa cel dopolnitelno anga`ira nekolku iskusni menaxeri od germanskiot maloproda`en sinxir

nava deka gr~ki biznismen, sopstvenik na edna od najgolemite prerabotuva~ki kompanii za mesni proizvodi vo Grcija pred desetina dena se raspra{uval za raboteweto na Veropulos vo Makedonija.

“Iako maloproda`bata ne e vo negoviot delokrug na rabota, sepak toj raspolaga so dosta sloboden kapital, pa mnogu verojatno e deka saka da go kupi Veropulos”, veli izvorot na “Kapital” blizok do gr~kiot biznismen.

Vo objavite na balkanskite mediumi, pak, be{e citiran izvor od biznis-krugovite vo Atina, spored koj tamu ve}e po~nale i prvite preliminarni K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

Aldi, koj neodamna ja napu{ti Grcija. “Stors” napi{a deka predizvik na top-menaxmentot, koj se potpira na strategijata na popust, e da go konvertira tradicionalniot proda`en sinxir vo efikasen biznis.

Inaku, Vero vo Makedonija ima pozitivni finansiski rezultati, odnosno kompanijata e vo 100-te najgolemi i najprofitabilni firmi. Vo poslednite tri godini, i vkupnite prihodi i profitot na kompanijata rastat. Veropulos vo Makedonija ima 8 supermarketi, od koi 3 se nadvor od Skopje i eden trgovski centar, koj lani go otvori na lokacijata sproti Narodna banka.

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

9

DR@AVNATA POMO[ ]E PREDIZVIKA EKSPANZIJA VO PRODA@BA NA STANOVI

STANBEN KREDIT ]E SE DOBIVA LESNO, RATITE ]E SE PLA]AAT TE[KO?!

Hrvatska i Srbija ve}e go iskusija primerot so rast na zadol`enosta na gra|anite so stanbeni krediti. Bankite dnevno zaplenuvaa duri 25 stanovi. Ekspertite vo zemjava alarmiraat na rizik od nenavremena naplata na kreditite

V

SOWA JOVANOVA

s.jovanova@kapital.com.mk

o uslovi koga vo zemjava na golemo se najavuva olesnet pristap do stanbeni krediti, a nevrabotenosta raste, poznava~ite stravuvaat od rizikot so kreditosposobnosta na gra|anite i navremenoto servisirawe na ratite.

Nejasno e dali i momentalnata ekonomska sostojba vo dr`avata }e odgovori na najavenata ekspanzija na stanbeni krediti, koja se o~ekuva po Nova Godina, koga stapuva na sila zakonot za subvencionirawe na stanbenite krediti. Vo momentov nitu Vladata, nitu bankite smetaat deka postoi opasnost od pregolemo zadol`uvawe na naselenieto, {to mo`e da dovede do nenavremena naplata na pozajmenite krediti.

Vladata go pravda zakonot so potrebata i gra|anite so prose~ni primawa da mo`at da si dozvolat sopK

O

M

E

R

stveno `iveali{te. Stavot na bankite e deka i so najaveniot zakon }e va`at dosega{nite strogi uslovi za odobruvawe stanben kredit, so {to bi se eliminiral rizikot od nefunkcionalnost.

Vo Ohridska banka velat deka vo prvata polovina od godinava voop{to nemale nefunkcionalni stanbeni krediti, no poso~uvaat deka, sepak, odreden procent od ratite za izdadenite krediti se pla}ale so zadocnuvawe i do tri meseci.

“Vo Ohridska banka nema lo{a naplata na stanbenite krediti. Od vkupno isplatenite stanbeni krediti samo 4,4% se so docnewe od 60 do 90 dena”, velat za “Kapital” od Ohridska banka.

Od Stopanska banka pak, velat deka zaklu~no so avgust nefunkcionalnite stanbeni krediti iznesuvaat 2%, {to e podobro vo sporedba so lani.

Od ostanatite banki potenciraat deka tokmu kaj stanbenite krediti e najmal C

I

J

A

L

E

N

procentot na nefunkcionalnost, poradi toa {to gra|anite re~isi ne se zadol`uvale na celata suma pri kupuvawe stan. No, podatocite poka`uvaat deka izminatite nekolku meseci bankite redovno prodavaa zaplenet nedvi`en imot.

Izvr{itelite pak, velat deka duri i proda`bata na zaplenetiot nedvi`en imot, koj voobi~aeno se prodava po poniska cena, odi te{ko.

“Tokmu pred edna nedela prodavav stan i nikoj ne go kupi. Momentalnata sostojba od teren e deka ako porano jas li~no sum prodaval po osum stanovi godi{no, sega prodavam samo dva stana. Mislam deka bankite namerno ja odol`uvaat hipotekata, bidej}i ne sakaat da go ru{at pazarot na nedvi`nosti”, veli izvr{itelot Gordan Stankovi}.

Primerite od sosedstvoto poka`uvaat deka vo uslovi koga ekonomskata kriza s$ u{te ne e zavr{ena i koga zadol`enosta na naselenieto raste, se zgolemuva i verojatnosta gra|anite da ja O

G

L

A

S

Podatocite poka`uvaat deka izminatite nekolku meseci bankite redovno prodavaa zaplenet nedvi`en imot. izgubat kreditosposobnosta i pote{ko da gi vra}aat kreditite. Vo vakva sostojba se najdoa i Hrvatska i Srbija, kade {to poradi krizata, mnogu gra|ani ostanaa bez rabota i ne mo`ea navreme da gi servisiraat ratite za kreditite.

Vo Hrvatska pak, od 2008 godina dosega proda`bata na stanovi e prepolovena, a brojot na zapleneti stanovi vo maj godinava K

O

M

E

R

drasti~no porasnal, so {to bankite dnevno oglasuvale na proda`ba i po 25 stanovi.

Del od ekspertite vo zemjava uveruvaat deka Makedonija ne mo`e da se sporeduva so Hrvatska, bidej}i vo Makedonija za{tedata po `itel s$ u{te e pogolema od zadol`enosta po `itel, {to ne e slu~aj so Hrvatska.

Vo Makedonija ima{e C

I

J

A

L

E

N

sli~na situacija na pogolemo zadol`uvawe vo 2007 godina, koga bankite go dostignaa svojot maksimum vo izdavawe kreditni karti~ki. Gra|anite ~esto i preterano go koristea dozvoleniot minus, po {to bankite moraa da gi promoviraat nenamenskite krediti so povisoki kamati za gra|anite da se oslobodat od dolgovite na karti~kite.

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI STOPANSKA BANKA SO NOV DEVETMESE^EN DEPOZIT

S

topanska banka vovede nov devetmese~en oro~en depozit so godi{na kamatna stapka od 3,6% za depoziti vo evra i 6,6% kamata za depoziti vo denari.

Kako {to informiraat od bankata, ponudata trae od 1 oktomvri do 1 dekemvri godinava, a kamatnite stapki se garantirani do krajot na periodot na oro~uvawe “Noviot oro~en depozit so garantirana kamatna stapka e kreiran na barawe na klientite koi sakaat zgolemena sigurnost za porastot na nivnata za{teda, no na pokratok rok”, velat od bankata.

Od Stopanska banka potenciraat deka kamatnite stapki se garantirani za celiot period na oro~uvawe na depozitot, {to gi ubla`uva efektite od dvi`ewata na pazarot i klientot ostanuva siguren deka visinata na prinosot od kamatnata stapka ostanuva nepromeneta.

“Najgolem del od klientite {to oro~uvaat sredstva istoto go pravat na 12 ili na 6 meseci. Zatoa, noviot period od 9 meseci nudi pogolema mo`nost za izbor kaj klientite koi sega po~nuvaat da {tedat ili za iskusnite {teda~i”, velat od bankata.

ISKRATEL DOMA]IN NA DENOT NA UPOTREBLIVOST VO SLOVENIJA

N

a 10. noemvri vo Slovenija }e se odr`i Svetskiot den na upotreblivost. Ovoj nastan, koj sedum godini po red se odr`uva vo Slovenija, godinava go organizira i e doma}in slovene~kata kompanija Iskratel. Iskratel e prvata kompanija vo Slovenija koja po vtor pat e doma}in na nastanot. Od kompanijata informiraat deka celta na nastanot e da se zgolemi svesta kaj korisnicite za va`nosta na upotreblivosta na proizvodite, kako iskustvo vo industrijata.

“Me|unarodni predava~i }e gi prezentiraat rezultatite od nivnite istra`uvawa za upotreblivosta na nivnite proizvodi. Pokraj toa, }e se organiziraat rabotilnici kade {to u~esnicite }e bidat vo mo`nost da gi primenat svoite novosteknati znaewa od predavawa na vistinski proizvodi”, informiraat od Iskratel.

Nastanot go organizira Emilija Stojmenov, ~len na Asocijacijata na profesionalci za upotreblivost (UPA) vo Slovenija, koja raboti vo Iskratel kako konsultant za iskustvo na korisnicite.

ONE SO 80% RAST NA PRIKLU^OCITE ZA FIKSNA TELEFONIJA

V

toriot telekomunikaciski operator vo zemjava, ONE, objavi deka ima 80% rast na aktivaciite vo fiksnata telefonija kako rezultat na golemiot interes na penzionerite za ovaa usluga.

“Rastot od 80% od vkupnite aktivacii vo fiksnata telefonija se dovolen dokaz za golemiot interes na penzionerite za fiksnata telefonija i za atraktivnosta na ponudata. Brojkata na zainteresirani penzioneri {to sekojdnevno raste samo ni potvrduva deka sme kreirale ponuda navistina potrebna na pazarot.

Na{ata ideja be{e na penzionerite da im ponudime fiksna telefonija koja }e im ovozmo`i dolgi razgovori i razgovori so najbliskite i toa po najniska cena na pazarot i toa go postignuvame”, re~e Viktor Donevski, direktor na Oddelot za odnosi so javnosta vo ONE. Kompanijata na penzionerite im nudi da zboruvaat na fiksen telefon za mese~na pretplata od 149 denari, po ista cena za lokalni i nacionalni povici, so besplaten fiksen telefonski aparat.

04.10.2011

РЖ Услуги Хотели Метропол РЖ Интер-Трансшпед ЗК Пелагонија ПКБ Скопје 04.10.2011

Комерцијална банка Макстил Макпетрол Гранит Фершпед

раст

+10,00% +3,00% +2,00% +1,87% +1,19% пад

-

MAKEDONSKITE PRETPRIEMNI^KI LIDERI PORA^AA

RECEPT ZA USPEH- VIZIJA, UPORNOST I HRABROST!

Na "Pretpriema~ki optimizam vo Makedonija” ili prvata konferencija na makedonski biznis-gurua slu{navme vistinski prikazni za patot do uspehot od vistinski makedonski biznis-lideri

K

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

akvo e ~uvstvoto da sakate da se zanimavate so informati~ki biznis, a za va{ite uslugi da vi platat preku kompenzacija so svinsko meso; da kupite novi ma{ini za proizvodstvo na torti~ki, a da ne mo`ete nikako da pogodite edna uspe{na serija od niv; da otvorite centar za distribucija na stotici prehranbeni proizvodi, a da go zatvorite zatoa {to ne mo`ete da naplatite, pa da po~nete odnovo... Sekoj biznis na patot do uspehot se soo~uva so problemi, a vistinskiot pretpriema~ neuspesite ne go pokolebuvaat - be{e porakata na nekolkumina makedonski biznismeni na konferencijata “Pretpriema~ki optimizam vo Makedonija”, odr`ana v~era vo organizacija na marketing i PR-agencijata Bazz komunikacii.

Osnova~ite na uspe{nite makedonski kompanii - mlekarnicata Zdravje, izdava~kiot centar Tri, holdingot Opus Pikon Investors, konditorskata fabrika Makprogres, studioto za vizuelni efekti FX3X i IT-kompanijata Duna Kompjuteri - zboruvaa otvoreno pred publikata za nivnite po~etoci, uspesi i gre{ki, predizvici i razvoj, kako i za biznis-modelite {to ve} e se doka`ani kako uspe{ni vo lokalni ramki.

“Nema upatstvo za uspe{en

biznis. Potrebna e samo vistinska `elba, istrajnost i jasna cel kade sakate da odite”, re~e Aleksandar Pajkovski, direktor i soosnova~ na Duna Kompjuteri, koj se vrati na pozna~ajnite momenti od razvojot na kompanijata.

Se}avaj}i se na momentite koga namesto da se zanimava so informatika, moral da smisli kako da prodade 40 toni grozje i 26 toni meso za da zaraboti ne{to, Pajkovski pora~a deka edno od pravilata vo biznisot koi gi sledi e da se kr{at pravilata.

“Sonuvavme da im go podobrime `ivotot na lu|eto so pomo{ na tehnolo{kite re{enija, no na po~etokot izigravavme i trgovci. Mora da se prilagodi{ na sekoja situacija. Sepak, i vo tie okolnosti najdovme vrska so informatikata. So pomo{ na toga{ najmoderniot xeben kompjuter izrabotivme faktura i uvozno-izvozna deklaracija, koja bukvalno ja napravivme vo avtomobil, no potoa ovie re{enija gi usovr{ivme i im gi prodadovme na mnogu makedonski kompanii”, se potseti Pajkovski na prvite uspesi na Duna Kompjuteri, kompanija koja podocna stana poznata i po toa {to prva vo Makedonija gi donese proizvodite na Epl, koi{to predizvikuvaat potro{uva~ka histerija na planetarno nivo.

“10 P” KAKO FORMULA ZA USPEH Gligor Cvetanov, izvr{en direktor na konditorskata

нова цена

11.00 206.00 51,00 2.395,00 4.250,00

нова цена

-7,77% 2.671,78 144,65 -6,45% -4,06% 21.106,98 -3,06% 510,93 -3,57% 40.501,00

ALEKSANDAR PAJKOVSKI

GLIGOR CVETANOV

DIREKTOR I SOOSNOVA^ NA DUNA KOMPJUTERI Dobriot pretpriema~ mora da e hrabar i ponekoga{ da gi kr{i pravilata, da vleze tamu kade {to drugite se pla{at i da razmisluva globalno.

IZVRШEN DIREKTOR NA MAKPROGRES Mojata formula za uspeh bi ja narekol koncept “10 P”: proizvod, cena (price), prisutnost, promocija, profesionalnost, partnerstvo, po~it, po`rtvuvanost, podobruvawe i pretpriemni~ki duh.

fabrika Makprogres od Vinica, go spodeli iskustvoto kako od mala semejna trgovska kompanija, formirana od negoviot tatko Aleksandar, se stanuva eden od najgolemite proizvoditeli na slatki vo zemjava i po{iroko.

“Bevme uporni i koga ni be{e najte{ko, koga ne mo`evme da ja pogodime vistinskata formula za torti~kite, a imavme nabaveno skapa oprema za nivno proizvodstvo”, re~e Cvetanov. Po nekolku neuspe{ni obidi, Cvetanovi “mu se zablagodarile” na prehranbeniot tehnolog za sorabotkata i prodol`ile so drug stru~en tim da tragaat po vistinskata torti~ka.

“Na krajot napravivme tolku dobri torti~ki {to uspeavme ne samo da go zamenime uvozot so doma{en proizvodi, tuku uspeavme da im gi prodademe i na Slovencite, od kade {to prethodno doa|aa torti~ki po prili~no visoki ceni”, istakna Cvetanov. Toj ja otkri sopstvenata formula za biznis vo uspehot, odnosno famozniot marketing-miks poznat kako “4 P” toj go nadgradil vo “10 P” ili “proizvod, cena (*price), prisutnost, promocija, profesionalnost, partnerstvo, po~it, po`rtvuvanost, podobruvawe i pretpriemni~ki duh”.

vtornik- 04.10.2011 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

+

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка

3м 2,20% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60% 2,40%

6м 2,70% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00% 2,70%

24м 3,80% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00% 4,35%

36м 4,10% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30% 5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Podatocite se od veb-stranite na bankite. „Kapital” ne snosi odgovornost dokolku tie ne se navreme a`urirani.

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,505 46,1507 71,5507 50,6631 44,0359 44,4465

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5%

3%

3м 1,56% 1,5% 0,37% 0,02%

6м 1,76% 1,7% 0,55% 0,07%

12м 2,09% 2,0% 0,85% 0,30%

2%

1% 0% 01/10

03/10

05/10

06/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

камата 4,00% 5,50%

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 1,35% 1,3% 0,24% 0,00333%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

25.831.343,79

-8,42%

-19,53%

-26,11%

-16,10%

-24,03%

03.10.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

41.181.347,59

-8,57%

-18,38%

-24,43%

-21,29%

-25,76%

03.10.2011

Иново Статус Акции

16.469.938,83

-3,65%

-7,79%

-8,05%

-1,94%

-3,68%

03.10.2011

КД БРИК

35.262.986,01

-6,66%

-15,40%

-19,77%

-14,73%

-19,48%

03.10.2011

КД Нова ЕУ

19.649.542,62

-10,88%

-21,76%

-28,85%

-23,51%

-26,41%

03.10.2011

КБ Публикум - Балансиран

27.062.924,90

-4,62%

-12,45%

-14,73%

-10,27%

-12,66%

02.10.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.097.620,33

-0,42%

0,19%

1,43%

0,00%

0,00%

02.10.2011

КБ Публикум Паричен

51.187.254,30

0,26%

79,00%

0,00%

0,00%

0,00%

02.10.2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

11

PREGLED VESTI

TELEKOM INVESTIRA 14 MIL.EVRA VO MRE@ATA

MAKEDONSKI TELEKOM VOVEDUVA IP PLATFORMA

Novata multimedijalna platforma {to ja voveduva Makedonski Telekom e na baza na Internet i }e gi zameni postojnite digitalni telefonski centrali MAJA BAJALSKA-GEORGIEVSKA

M

bajalska@kapital.com.mk

akedonski Telekom investira 14 milioni evra za voveduvawe nova IP (Internet protocol) platforma, preku koja }e gi nudi postoe~kite i novite uslugi. Kako {to objasnuvaat od kompanijata, stanuva zbor za proekt za modernizacija na mre`ata, so toa {to novata multimedijalna platforma }e gi zameni postojnite digitalni telefonski centrali i }e ovozmo`i voveduvawe novi napredni telekomunikaciski uslugi preku mo`nostite {to gi nudi Internetot.

“So ovaa kapitalna investicija Makedonija }e bide prvata zemja vo Jugoisto~na Evropa koja }e ima mre`a celosno bazirana na internet-protokol. Modernizacijata na

mre`ata po~nuva sega i se planira da bide celosno implementirana do krajot na 2013 godina”, veli Daniel Sas, glavniot izvr{en direktor na Makedonski Telekom.

Spored nego, narednite godini najgolemite investicii na kompanijata }e bidat naso~eni tokmu kon modernizacija na mre`ite i zajaknuvawe na nivniot kapacitet.

Sas potencira deka ovaa investicija e samo po~etok na planot za investirawe 170 milioni evra slednite nekolku godini, koj be{e najaven na po~etokot od godinava. Od vkupnata suma, 150 milioni evra se nameneti za fiksnata mre`a.

“Nosime revolucionerni promeni na pazarot. Na gra|anite }e im doneseme telekomunikaciski re{enija od slednata generacija -

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.059,92 МБИД 2.259,98 ОМБ 118,84

-4,38% -0,75% +0,08%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

10.570,60

-0,79% -0,77%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

МБИ10

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.192,94

-3,42%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 736,18

-1,46%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

GLAVEN IZVR[EN DIREKTOR NA MAKEDONSKI TELEKOM So ovaa kapitalna investicija Makedonija }e bide prvata zemja vo Jugoisto~na Evropa koja }e ima mre`a celosno bazirana na internetprotokol. Modernizacijata na mre`ata po~nuva sega i se planira da bide celosno implementirana do krajot na 2013 godina. nicite na MAXTV mo`e da zaka`at snimawe od svojot kompjuter ili mobilen telefon sekade kade {to ima internet-vrska”, pojasnuvaat od kompanijata.

Glavniot izvr{en direktor, Sas, najavi deka vo ramkite na noviot proekt za voveduvawe IP platforma, Makedonski Telekom na korisnicite na govorni uslugi }e im ponudi eden mesec besplaten Internet.

Korisnicite na Internet }e dobijat tri meseci besplaten neograni~en pristap.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtornik- 04.10.2011

МБИД

ОМБ

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

NASDAQ 2.335,83

-3,29%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 50.345,80

-0,88%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 4.937,06

-2,73% -1,61%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 16.250,30

-1,54%

-3,40% -1,77%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

SASX 10 928,98

-2,64%

Главен индекс на Белградската берза

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.792,85

SOFIX 330,82

-1,32%

-1,91%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 624,58

ATHEX 730,03

+2,44% +4,09%

1.500,00 Универзал ба

3.000,00

-11,63% ѓ

Агробанка

4.573,00

Телефонија

630,00

+20,88%

72,00

Јадран творн

-15,83%

5,00

+13,24%

Терме Добрн

-31,03%

4.000,00

+1,67% -10,00%

Билокалник-и

ЛЕСНА СУРОВА

76.00$/барел BRENT

99.45$/барел

Валидус

КС Наложба

0,55

Млинотест

3.300,00

-2,07% -2,22%

ПРИРОДЕН ГАС

3.64/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

272

+0,64% -1,26%

ЗЛАТО 1655.00$/унца СРЕБРО 30.43$/унца БАКАР 6.811,00

МЕТАЛИ

-0,16% -1,20% -0,1%

НИКЕЛ 18.425,00 АЛУМИНИУМ

2.155,00 ЧЕЛИК 550.00$/унца

+1,5% +0.5% /

+7,30% -9,91%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

Хелиос Домж

419,00

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-6.32%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

Хрватски Дух

85,01

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Витал

110,00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 16.864,90

ИНДЕКСИ РЕГИОН

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.407,08

BELEX15 530,50

+0,08

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

2.600

2.000

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-1,05%

DANIEL SAS

2.800

2.200

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.456,12

E

urostandard banka proslavi 10 godini od svoeto osnovawe. Zapo~na so rabota vo oktomvri 2001 godina, vo vreme koga Makedonija be{e ocenuvana od svetskite rejting-agencii kako zemja so nepovolno delovno opkru`uvawe, slab praven sistem, politi~ka nestabilnost. Deset godini potoa bankata ima poddr`ano golem broj biznisi i gra|ani. Izminatata godina Eurostandard banka bele`i rast na plasmanite od 95%, rast na prihodite od kamati za 26%, rast na depozitite od 77% i rast na aktivata od 52%.

“Vo biznisot ne e va`no kolkav si, tuku kolku brzo raste{. Na{ata aktiva ve}e e ~etvrtina od aktivata na site mali banki i u~estvuvame so 30% vo prihodot na site mali banki. Nie sme mala banka i se trudime da staneme nabrzo barem sredna banka. No, najva`no od s$ ni e da bideme i da ostaneme najdobrata banka za vas, na{ite klienti. Nie i ponatamu ostanuvame celosno posveteni na va{iot uspeh”, istakna Nikol~e Petkoski, pretsedatel na Upraven odbor na Eurostandard banka.

Spored nego, bankarskiot sektor vo zemjava e stabilen i soodvetno na uslovite, prilagoden na sega{nata situacija. Ne o~ekuva da ima nikakvi pomestuvawa vo toj del i so ogled na situacijata, kompletno gi pokriva potrebite i na naselenieto i na kompaniite.

Na proslavata koja se odr`a vo hotelot Aleksandar Palas svoe obra}awe ima{e i pretsedatelot na Nadzorniot odbor na bankata, Trifun Kostovski, koj so prisutnite gosti ja spodeli vizijata za osnovaweto na Eurostandard banka i toga{nata investicija, vredna 18 milioni evra.

“Idejata da investirame prvo vo banka dojde od `elbata da sozdademe edna nova banka koja }e stane primer, }e vovede noviteti vo bankarskoto rabotewe i }e donese uslugi na evropsko nivo. Banka koja }e napravi evropskata usluga da stane standard vo makedonskoto bankarstvo”, potencira{e Kostovski.

Iskustvata vo vrska so po~etocite i raboteweto na Eurostandard banka gi prenese i pretstavnikot na eden od akcionerite, Rodolfo Picokeri.

Po povod prviot dvocifren rodenden, bankata za svoite postoe~ki, no i za site novi klienti obezbedi besplatno elektronsko bankarstvo vo sledniot period.

3.000

2.400

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

-2,69%

10 GODINI EUROSTANDARD BANKA

3.200

2.600

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 2.848,23

4,38%

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.090,77

3.000

inovativni na~ini za koristewe na neograni~enite mo`nosti {to gi nudi Internetot”, dodade Sas. Od kompanijata objasnija deka osven kompletnata zamena na postojnite digitalni telefonski centralni, modernizacijata na mre`ata }e vklu~i i instalirawe specijalni uredi vo domot na korisnicite koi dosega ne koristele {irokopojasen internet. Preku niv korisnicite }e gi dobivaat site uslugi na kompanijata: fiksna telefonija, Internet i televiziski paketi. Uredite }e se montiraat besplatno, a }e se instaliraat vo domovite so prethodna najava od kontakt-centarot na Makedonski Telekom. Korisnicite na paketite 3MAX i na Call&Surf ve}e go imaat ovoj ured.

Od kompanijata objasnija deka povrzuvaweto na korisnicite na novata IP platforma }e se odviva etapno, po regioni.

A instaliraweto na uredite vo domovite na gra|anite }e bide ednostavno i }e trae 15 minuti.

Interesno e {to na ovie uredi }e mo`e da se povrzat i IP telefonite, no i site drugi doma{ni uredi, kako standardnite doma{ni telefoni, kompjuterite, laptop-kompjuterite, pametnite telefoni, site novi televizori, veb-kamerite, internetradijata itn.

“Vo idnina site doma{ni uredi }e mo`e da se kontroliraat i upravuvaat preku Internet, na sli~en na~in kako {to sega koris-

+90,09% -13,16%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

СУРОВИНИ

+0,00% ПЧЕНИЦА 621.75$/бушел +2,05% КАФЕ 2.29 $/бушел +2,44%

ПЧЕНКА 592.50$/бушел

+0,12% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1174.500$/буше -0,38% КАКАО 2578.00$/бушел

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Balkan / Biznis / Politika

12

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

AKSEL SPRINGER SAKA DA GO KUPI VAC

VAC NASKORO SO NOV SOPSTVENIK?!

Vode~kata mediumska grupacija vo Evropa, Aksel Springer, ponudi da kupi izdanija na VAC vo Avstrija, germanski vesnici i biznisot so izdavawe magazini, no mo`e da ja kupi i celata grupacija

P

VASE CELESKA

KOJ E AKSEL SPRINGER?

celeska@kapital.com.mk

o burnite promeni vo sopstveni~kata struktura na edna od najgolemite mediumski ku}i vo Germanija, VAC, koja e prisutna i na na{iot pazar preku Media print Makedonija (MPM), kompanijata sega se soo~uva so pritisok i odnadvor. Stigna ponudata za kupuvawe od vode~kata mediumska ku}a vo Evropa, germanskata Aksel Springer.

Mediumskata grupacija Aksel Springer, so sedi{te vo Berlin, dostavi ponuda za kupuvawe na del od imotot na grupacijata VAC, a kako {to prenesuva Rojters, ne e isklu~ena mo`nosta da dostavi i ponuda kupuvawe ud za celosno c uu na grupacijata VAC. Berlinskiot izdava~ dal neobvr-zuva~ka ponuda za VAC seriozno da

ksel Springer e germanski mediumski gigant so sedi{te vo Berlin, ~ij mediumski biznis e pro{iren vo re~isi site zemji od Evropa. Negovite internacionalni aktivnosti se naso~eni kon Centralna i Isto~na Evropa, so akcent na Rusija. Preku kompanijata Ringier Aksel Springer Media, kompanijata rakovodi so mediumi vo Polska, Srbija, Slova~ka, Чe{ka i Ungarija, kade {to vo momentot Regulatornata komisija e vo faza na odobruvawe na nekolku akvizicii. Aktivnostite na kompanijata vo Zapadna Evropa se fokusiraat vo [vajcarija, [panija i Francija. Mnogu od izdanijata na Aksel Springer se izdavaat kako licencirani edicii. Od 2010 godina, kompanijata investira i na indiskiot pazar. Me|u nacionalnite vesnici vo Germanija, koi se vo sopstvenost na Aksel Springer, se ve}e poznatite “Bild” i “Di Velt”.

A

ja razgleda.

Portparolot na ra Aksel Akse Springer odbi da ka`e kolkava e ponudata. kolk Germanskiot mese~nik “MeGerm naxer”, naxe citiraj}i go pismoto

MATIASS DEFNER DEF

IZVR[EN DI DIREKTOR IREKTOR NA AKSEL SPRINGER

Ne jja otfrlame otfr frrrlame m mo`nosta da dostavime ponu ponuda uuda za kkupuvawe na celata kkompanijj iako o~ekuvame kompanija, na tak takviot poteg da se sp sprotivstavat paz pazarnite regulatori.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

na izvr{niot direktor na Aksel Springer, Matias Defner, izvesti deka kompanijata planira da gi kupi udelite na VAC vo avstriskite publikacii Krone i Kurier, nekolku germanski regionalni vesnici i celiot biznis na VAC povrzan so magazinskite izdanija.

“Minatata sreda, izvr{niot direktor na Aksel Springer, Matias Defner, preku pismo dolgo pet stranici dostavil nova, povisoka ponuda za akvizicija na nekolku biznisi na VAC do akcionerite od O

G

L

A

S

se sprotivstavat pazarnite regulatori. Vrednosta na grupacijata VAC toj ja procenuva na 1,4 milijardi evra.

Ponudata na gigantot Aksel Springer doa|a eden mesec otkako akcionerkata vo VAC, Petra Grotkamp, }erka na eden od dvajcata kosopstvenici, ponudi 500 milioni evra za kupuvawe na dopolnitelnite 50% od akciite na VAC. Germanskite mediumi pi{uvaat deka dogovorot za prezemawe na akciite ve}e e postignat, a edinstveno {to se ~eka e odobruvawe na proda`bata od advokatot Piter Hajneman, koj gi zastapuva vnucite na Brost. Promenata {to se slu~uva vo sopstveni~kata struktura na VAC, se smeta deka }e donese i promena vo celokupnata ideologija na mediumskata ku}a.

dvete sopstveni~ki familii, Funke i Borst, kako i do Piter Hajneman, advokatot na kompanijata. So prijatelski i optimisti~en ton, Defner vo pismoto naveduva deka vesnicite i magazinite na VAC imaat vetuva~ka idnina i deka Aksel Springer s$ u{te e zainteresiran za kupuvawe na izdanijata vo Avstrija”, naveduva “Menaxer”.

Magazinot pi{uva deka Defner ne ja otfrla mo`nosta da dostavi ponuda za kupuvawe na celata kompanija, iako o~ekuva na takviot poteg da K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

N

I

Grotkamp vedna{ po objavuvaweto na ponudata od Aksel Springer za germanskite mediumi izjavi deka publikaciite koi saka da gi kupi mediumskata ku}a momentalno ne se na proda`ba, taka {to Springer ne mo`e da stane akcioner vo VAC “poradi tekovniot dogovor za partnerstvo vo kompanijata”. [to }e se slu~i otkako }e bide postignat dogovorot me|u momentalnite sopstvenici na VAC, ostanuva vremeto da poka`e.

VAC ima godi{en obrt od 1,1 milijarda evra i e edna od najgolemite germanski mediumski grupacii. Vo Germanija i vo stranstvo grupacijata poseduva 38 dnevni vesnici, 108 magazini, 133 oglasnici, pe~atnici, radiostanici i onlajn-mediumi.

O

G

L

A

S

I

“Necarinski barieri so koi se soo~uvaat kompaniite pri izvoz i fito sanitarnata kontrola na proizvodi”

(Klu~ni aspekti i re{enija vo vrska so me|unarodnata regulativa i pravilata za kvalitet i bezbednost na na hranata) 13 oktomvri 2011 godina od 10.00-16:00 ~asot Sala 1 na V kat, Stopanska komora na Makedonija Predava~i: D-r Nata{a Daniloska, Ekonomski institut-Skopje, “Sv. Kiril i Metodij”, Skopje.

Aleksandra Markovska – Fud konsalting, Skopje.

Site zainteresirani u~esnici mo`at da se prijavat najdocna do 10 oktomvri 2011 godina.

Lica za kontakt: Elizabeta A. Eftimova tel: 02 32 44 074 faks: 02 32 44 088 beti@mchamber.mk

Len~e Zikova tel: 02 32 44 054 faks: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk

Ednodneven seminar “Kako pravilno da izgotvite dokumentacija za u~estvo na tender” Seminar za uspe{no podgotvuvawe na ponudite, koristewe na ESJN (oglasi za javni nabavki, elektronski javni nabavki i e-aukcii), i pravna za{tita vo postapkite 19 oktomvri 2011 godina (sreda), od 10:00 – 15:00 ~asot sala 4, na 5-ti kat Stopanska komora na Makedonija Site zainteresirani u~esnici mo`at da se prijavat najdocna do 14 oktomvri 2011 godina.

Kontakt: Len~e Zikova Tel: 02 32 44 054 Faks: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk

Anita Mitrevska Tel: 02 32 44 057 faks: 02 32 44 088 anita.mitrevska@mchamber.mk

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Feqton

14

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI

Po~ituvani ~itateli, “Kapital” vo sorabotka so izdava~kata ku}a Ikona vi go pretstavuva fantasti~niot bestseler “Umetnosta na strategijata na Aleksandar Makedonski” na Parta Bose, Indiec koj `ivee i raboti na relacija London-Boston. Po dolgogodi{no istra`uvawe i prou~uvawe na `ivotot i vojskovodskata kariera na Aleksandar Makedonski, Bose uspeal da sogleda kako strategiskoto razmisluvawe i liderstvoto na najgolemiot imperator vo istorijata mo`e da se iskoristat za osvojuvawe na svetot na politikata i biznisot denes.

Smrtta na Aleksandar, spored istoimenata slika od 1886 godina, delo na Karl von Pilot

KRALOT E MRTOV!

P

o edna od proslavite vo ~est na pu{taweto vo rabota na nivnata nova baza Aleksandar dobil treska, po ve~erta na koja obilno se pielo.

Iako treskata se zasiluvala, toj se vratil na rabotata vo pomorskata baza. Me|utoa, na tretiot den bil celosno zakovan za krevet. Nadvor od negoviot {ator vojnicite ~ekale vesti i koga sfatile deka zdravjeto rapidno mu se vlo{uva, zamolile da vlezat vo {atorot i da se zboguvaat so nego. Dodeka vojnicite se sobirale kraj negoviot krevet, toj bil premnogu iznemo{ten za da zboruva, no im vozvratil na nivnite pozdravi i na sekoj od niv mu posakal s$ najdobro, kimaj} i so glavata, mavtaj}i so raka ili trepkaj}i so o~ite.

Negovite najvisoki vojskovodci se sobrale okolu nego, zagri`eni

Птоломеј

bidej}i nemalo plan za negovo nasleduvawe. Koga bil pra{an na kogo sakal da go ostavi kralstvoto, toj neodredeno im ka`al: “Na najsilniot”. Aleksandar po~inal na ~etvrtiot den otkako dobil treska, na 11 juni 323 godina pred Hristos.

Imal 32 godini. Za pri~inata za smrtta na Aleksandar s$ u{te se vodi debata me|u istori~arite na klasikata, iako nekolku vode~ki istori~ari smetaat deka stanuva zbor za malarija.

Negovoto telo, balsamirano za pogreb kraj makedonskite kralevi vo Pela, go po~nalo dolgoto patuvawe kon Makedonija. No, popat bilo zemeno od Ptolomej, eden od negovite zapovednici od najvisok rang. Najprvin bilo odneseno vo egipetskiot hram vo Memfis, a potoa na lokacija vo Aleksandrija. Vojskovodcite me|usebe go podelile carstvoto: Ptolomej go zel Egipet, kade {to go ustanovil vladeeweto na

Ptolomeite, koe traelo okolu trista godini, zavr{uvaj}i so vladeeweto na Kleopatra, posledna od gr~kite vladeteli vo Egipet; Selevk go dobil pogolemiot del od Azija isto~no od Eufrat, carstvo koe se protegalo od Sirija s$ do granicite na Indija, koe go upravuval od Vavilon; Selevk mu gi otstapil svoite indiski posedi na prviot indiski car koj ja obedinil taa golema zemja, ^andra Gupta Maurja. Lisimah vladeel so cela anti~ka Trakija, dene{ni oblasti na Bugarija i Turcija. Antigon Ednookiot, vojskovodecot na Aleksandar, vladeel so Mala Azija, oblastite zapadno od planinata Tars, kon Helespont i site oblasti na istok do rekata Eufrat.

Antipatar, kogo Aleksandar go ostavil da vladee so Makedonija vo negovo otsustvo, prodol`il da vladee kako regent; no Antipatar ostarel i nabrzo po~inal. So Makedonija }e vladee negoviot sin,

Po smrtta na vladetelot vojskovodcite go podelile carstvoto me|usebe. Ptolomej go zel Egipet, a Selevk go dobil pogolemiot del od Azija. Lisimah vladeel so cela anti~ka Trakija, a na Antigon Ednookiot mu bilo prepu{teno vladeeweto so Mala Azija.

Kasander

Kasander, odvoen od ostatokot na carstvoto.

NAJBLISKOTO SEMEJSTVO NA ALEKSANDAR - POGUBENO Najbliskoto semejstvo na Aleksandar platilo mo{ne skapa cena. Koga Aleksandar umrel vo Vavilon, negovata sopruga Roksana bila bremena so nivnoto dete. Nekolku meseci po negovata smrt taa rodila sin, koj go dobil imeto Aleksandar IV. Vo borbata za mo} me|u negovite vojskovodci za toa koj }e vladee so Makedonija bilo odlu~eno Antipatar da vladee kako regent vo imeto na Arhidej, najstariot - no nelegitimen - sin na Filip od negovata tesaliska qubovnica, kako i vo imeto na Aleksandar IV. No, {est godini po po~inuvaweto na Aleksandar, koga soprugata na Arhidej - Arhidej patel od silna epilepsija - go objavila negovoto pravo na tronot na Makedonija,

taa i Arhidej nabrzo bile ubieni (nekoi istori~ari mislat deka toa go storila majkata na Aleksandar, Olimpija; taa se stavila na ~elo na edna mala vojska od Epir i gi zaklala Arhidej, negovata sopruga i odredot koj se gri`el za nivnata bezbednost).

Koga Aleksandar IV po~nal da navleguva vo pubertet Kasander, sfa}aj} i deka mom~eto stanuva vozrasno, gi zatvoril i potoa gi ubil Roksana i mom~eto. (Pred nekomu da mu padne `al za Roksana, korisno }e bide da se prisetime na ova: ako mo`e da mu se veruva na Plutarh, vedna{ po smrtta na Aleksandar taa pratila falsifikuvano pismo do }erkata na Darij, Stateira, koja bila sopruga na Aleksandar. Vo pismoto taa gi pokanuvala na poseta Stateira i nejzinata sestra Dripetis. Me|utoa, vedna{ {tom sestrite pristignale, Roksana naredila da bidat ubieni, a nivnite tela da bidat rastrgnati i

Antipatar, kogo Aleksandar go ostavil da vladee so Makedonija vo negovo otsustvo, prodol`il da vladee kako regent, no toj ostarel i nabrzo po~inal.

So Makedonija }e prodol`i da vladee negoviot sin, Kasander.

Feqton

KAPITAL / 05.10.2011 / SREDA

15

NOV FEQTON OD SLEDNATA NEDELA: “Londongrad – od Rusija so ke{“

Po~ituvani ~itateli, od slednata nedela “Kapital” vo sorabotka so izdava~ite AEA, vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne propu{tajte ja neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana vrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri i telohraniteli vo crni renx-roveri so neprobojni stakla.

P

ARTA BOSE e marketingdirektor na Allen&Overy, edna od najgolemite i najistaknati pravni firmi na svetot, so sedi{te vo London. Do mart 2003 godina, Parta be{e partner i glaven rakovoditel za marketing vo Monitor Group, me|unarodna strategisko sovetodavna firma so pretstavni{tva vo 25 zemji {irum svetot. Toj be{e ~len na kancelarijata na pretsedava~ot so firmata i rabote{e vo sedi{teto na Monitor vo Kejmbrix, Masa~usets. Pred da se pridru`i na Monitor, Parta be{e partner i direktor za komunikacii vo McKinsey&Company i rabote{e vo Londonskoto biro na taa kompanija.

Parta be{e i glaven urednik na McKinsey Quarterly.

Ima diploma po in`enering od Univerzitetot vo Baroda, Indija, magisterska titula od novinarskoto u~ili{te pri Univerzitetot Kolumbija i po biznis-administracija od Sloun, u~ili{te za menaxment pri Institutot za tehnologija od Masa~usets.

Toj be{e korisnik na The India Abroad stipendija na Univerzitetot Kolumbija i na stipendijata od Sloan Management Review. Dodeka be{e vo Sloun be{e urednik vo Sloan Management Review. @ivee vo Boston i vo London. Koga ne se razonoduva so svoite deca po trevnicite ili na igrali{teto za fudbal, u`iva da igra tenis, da prebaruva po antikvarnici ili da gi gleda natprevarite na fudbalskiot klub Чelzi vo angliskata Premier liga.

frleni vo bunar.) Ne bil po{teden duri ni Herkul, nelegitimniot sin na Aleksandar od Barsine. Otkako naimenuval za vojskovodec eden star voin, Kasander mu pobaral za vozvrat da go ubie 16-godi{noto mom~e.

Okolu 309 godina pred Hristos }e bide ubien i edinstveniot poblizok srodnik na Aleksandar, negovata sestra Kleopatra (na ~ija svadba bil ubien Filip).

Vojnata me|u raznite grupi Dijadohi (Naslednicite) }e kulminira so bitkata kaj Ipsus vo 301 godina pred Hristos. Toga{ edna koalicija od niv }e pobedi druga, predvodena od 81-godi{niot Antigon Ednookiot i negoviot sin Demetrij, nare~en osvojuva~ot na gradovi. Makedonskata i gr~kata vojska koi mu slu`ele na Aleksandar se razdvoile na brojni grupi - nekoi gi pridru`uvale Dijadohite, a drugi stanale luta~ki platenici, koi mu

gi nudele svoite uslugi na toj {to najmnogu pla}al. Ovie carstva, kako {to za raspa|aweto na Rimskoto Carstvo ima pi{uvano Francuskiot filozof [arl Luj de Sekondat, Baron de Monteskje, bile osnovani so oru`je i odr`uvani so oru`je.

Vo knigata “Istorijata na lu|eto koi govorat angliski”, Vinston ^er~il pi{uva deka istorijata na carstvata ni otkriva kako sekoj silen vladetel - vo prenosno i vo bukvalno zna~ewe - go see semeto od koe izniknuva sledniot slab vladetel. Nikoga{ nema da doznaeme dali sinovite na Aleksandar - Aleksandar IV ili Herkul - bile jaki ili slabi. Me|utoa, vojskovodcite koi bile vo negova slu`ba sigurno ne dobile {ansa da zableskaat dovolno zna~ajno za da go vodat carstvoto koe sekoj od niv go zgrap~il. Delumno, toa se dol`i na bleskavosta na liderskite osobini na Aleksandar, poradi koi sekoj sjael pomalku; delumno bidej} i Aleksandar go gledal kako zakana sekoj {to se javuval kako jasen naslednik - site tie zavr{uvale tragi~no; se razbira, toa delumno se dol`elo i na vozrasta na Aleksandar, koja bila daleku pod vozrasta na koja eden mo}en ~ovek po~nuva da razmisluva za podrobnostite za nasleduvaweto. Vo osnova na seto ova bila edna druga pri~ina: liderstvoto na Aleksandar bilo legendarno, {to mu ote`nuvalo na koj bilo, bez ogled kolku bil silen, da bide zapameten kako negova zamena. Dali nekoj se se}ava koj go zameni Ser Alf Remzi, menaxerot na angliskiot fudbalski tim koj ja ostvari najgolemata sportska senzacija vo istorijata na Anglija osvojuvaweto na Svetskoto prvenstvo vo 1966 godina? (Naslednikot na Remzi be{e Don Revi, koj po nekolku godini dobi “crven karton”.)

Aleksandar nikoga{ ne podgotvuval nekogo za naslednik bidej}i toa bi bilo predizvik kon negovata prevlast. Vsu{nost, kon krajot na negovoto vladeewe za povisokite pozicii ~esto izbiral lu|e koi mu bile lojalni ili od korist, a ne neophodno poradi nivnata sposobnost da predvodat lu|e ili da dobivaat bitki. Go ubil Klejtus, koj zboruval protiv negovoto prifa} awe na persiskite obi~ai; Filota, za{to znael za zagovorot za atentat; Parmenion, samo za{to bil tatko na Filota i Kalisten, rodnina na Aristotel i oficijalniot biograf na makedonskata vojska, za{to otvoreno se protivel na identifiku-

SPECIJALISTI ZA DELOVNA LITERATURA

Bez`ivotnoto telo na Aleksandar po smrtta bilo balsamirano so cel da bide pogrebano kraj makedonskite kralevi vo Pela. Na pat kon Makedonija teloto go zel Ptolomej i go odnel vo egipetskiot hram vo Memfis, a potoa toa bilo preneseno vo Aleksandrija. Denes se pretpostavuva (?) deka ostatocite na Aleksandar le`at vo sarkofagot koj se nao|a vo Arheolo{kiot muzej vo Istanbul.

Izdava~ka ku}a Ikona postoi ~etiri godini, so izdava~ka politika posebno fokusirana na oblasta na delovnata literatura. Vo tekot na ovoj period se izdadeni pove}e od 30 naslovi, koi na nekoj na~in ostavile golemo vlijanie vrz teoretskite i prakti~nite aspekti na menaxmentot, a nekoi od niv se neodminlivo ~etivo za sekoj {to raboti vo ovaa sfera:

[TO E MENAXMENT

XOAN MAGRETA, kniga na godinata vo izbor na Business Week i The Economist

EFEKTIVEN DIREKTOR

PITER DRAKER

MENAXIRAWE ZA IDNINATA

Piter Draker

DRAKER ZA SEKOJ DEN Piter Draker

UMETNOSTA NA STRATEGIJATA NA ALEKSANDAR MAKEDONSKI

PARTA BOSE

MOTIVIRAWE NA VRABOTENITE

BERI SILVERSTAIN

SOVR[EN BIZNIS PLAN

RON XONSON

Na ovaa freska e prika`an prepodobniot Sisoe Veliki pred grobot na Aleksandar.

“Samata tvoja gletka, grobu, me pla{i i pravi srcevo da lee solzi dodeka razmisluvam za dolgot {to nie, site lu|e, go dol`ime. Kako voop{to mo`am da go podnesam? O, smrt! Koj mo`e da te izbegne?”, viknal svetecot vo svojot pokaen zanes, gledaj}i kako i najgolemiot osvojuva~ na svetot le`i mrtov i nemo}en. vaweto na Aleksandar kako sin na Zevs. Samiot Aristotel kon krajot na vladeeweto na Aleksandar ja zagubil seta po~it za stilot na

vladeeweto i za dejstvata na svojot {titenik. Navodno, Aristotel ka`al: “Nikoj dobrovolno nema da prifati takvo vladeewe”.

SOVR[ENO CV

MAKS EGERT

ODNOSI SO JAVNOSTA

ANTONI DEJVIS

48 ZAKONI NA MO]TA

ROBERT GRIN

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: EDEN VEK PO NEGOVATA SMRT VO KINA SE SLU^ILO EDNO OBEDINUVAWE SLI^NO NA TOA [TO ALEKSANDAR GO IZVEL VO TOGA[ POZNATIOT SVET. PO SMRTTA NA “PRVIOT CAR OD DINASTIJATA ^IN” I OVA KINESKO CARSTVO SE RASPADNALO NA MNOGU SLI^EN NA^IN KAKO I MAKEDONSKOTO CARSTVO PO SMRTTA NA ALEKSANDAR

Kapital Academy...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

РАБОТИЛНИЦА

“КАКО ДА ЈА ЗГОЛЕМИТЕ ПРОДАЖБАТА СО ПОМОШ НА ИНТЕРНЕТ?“ 17-18 Октомври 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје Успехот на вашиот бизнис денес зависи и од присуството на Интернет. Интернет маркетингот не е мистерија! Неговата цел е да ги донесе вашите идеални купувачи во вистинско време и на вистинско место и да отвори нови можности за вашиот бизнис!

ШТО ДОБИВАТЕ?

ДАЛИ ТОА Е И ВАША ЦЕЛ?

Нов поглед на продажбата и продажно-промотивните канали? Искуство од прва рака oд македонски компании кои ја зголемиле продажбата користејќи интернет маркетинг алатки Богато искуство и знаење од докажани консултанти од оваа област Ручек, кафе и освежување Многу корисни материјали за читање и надоградување на знаењата

ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ ОД РАБОТИЛНИЦАТА?

Кои се можностите на Интернетот, кои овозможуваат максимизирање на инвестицијата? Како вашата продажна кампања успешно да ја лансирате и промовирате на www? Како да воведете интернет трговија и да ги зголемите нарачките и продажбата? Како да изградите успешна комуникација со корисниците преку социјалните медиуми?

ПРЕДАВАЧИ ДАРКО БУЛДИОСКИ

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА?

Сопственици и менаџери на мали и средни компании Менаџери за продажба Маркетинг менаџери Манеџери за развој и иновации Специјалисти за електронска трговија

Dolgogodi{en predava~, konsultant i trener vo oblasta na novite mediumi. Eden od ko-osnova~ite na New MediaMK, internet marketing agencija

МИТЕ КУЗЕСКИ

Ko-osnova~ na New MediaMK so pove}egodi{no iskustvo kako internet konsultant

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk

Kapital Academy...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

РАБОТИЛНИЦА

ДЕФИНИРАЈТЕ ИЗВОЗНА СТРАТЕГИЈА И СТЕКНЕТЕ НОВИ АЛАТКИ ЗА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ИЗВОЗОТ!

27-28 Октомври 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

УНИКАТНО, ОРИГИНАЛНО! За прв пат во Македонија извозните компании и оние кои тоа сакаат да станат и да освојат нови пазари имаат единствена можност со искусни и докажани консултантни два дена да изработат извозна стратегија за своите компании! Наместо искуството на успешни извозни компании, овојпат case stydy на работилницата ќе биде токму Вашата компанија!

ПО ДВА ДЕНА РАБОТА ЌЕ СИ ЗАМИНЕТЕ СО:

готова и разработена извозна стратегија сет алатки кои можат веднаш да се спроведат во пракса дефинирани решенија и одговори на сите проблеми и дилеми поврзани со извозот поддршка при имплементација на дефинираните активности од предавачите-консултанти! Контакт со компании кои се соочуваат со исти или слични дилеми и развојни цели Богата литература и корисни материјали на тема извоз и освојување нови пазари

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Како да направите анализа на можните извозни пазари, реално да лоцирате каде се наоѓате и да дефинирате каде сакате да бидете во иднина? Кои пазари се полесни а кои потешки за освојување? Кои се сите неопходни елементи кои треба да ги содржи една извозна стратегија? Како да го спроведете акциониот план кој ќе ве доведе до целта- поголем извоз? Алатки за зголемување на извозот: cold calling, посета на саеми, продажен состанок, генерирање нови контакти!

ПРЕДАВАЧИ ПЕТАР ЛАЗАРОВ

Macedonia Export, kompanija specijalizirana za promocija i trgovija so makedonski proizvodi na me|unaroden i lokalen pazar, koja nudi konsultantski uslugi za marketing, proda`ba i izvoz.

КАЛИН БАБУШКУ

Macedonia Export

КРУМ ЕФРЕМОВ

direktor na Direktoratot za ekonomska diplomatija vo Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

РАБОТИЛНИЦАТА Е ПРЕПОРАЧЛИВА ЗА:

Генерални менаџери и сопственици на компании Менаџери за извоз и нови пазари

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk