389-18.10.2011

mvri. 2011 vtornik. 18 oktomvri.

AL МАКЕДОНСКА БЕРЗА D N SKA МБИ 10 2,168.63 МБИД

2,284.05

ОМБ 117.39

+0,23% +0,50% -0,03%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61.50 44.54 70.30

member of KAPITAL MEDIA GR GROUP ROUP P

BIDETE EFEKTIVNO PRISUTNI ONLAJN!

STRANA 4-5

STRANA 9 NASKORO!!! MESE^NIK

NA 2 NOEMVRI

vtornik. 18 oktomvri. 2011 ...samo idejata j ta e k kapital, api ital, sè è drugo e pari...

O N V I UZ L K S ZA KAPITAL EK

vtornik - 18. oktomvri. 2011 | broj 389 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

Kapital Akademija...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

MUSA XAFERI

3,000

МБИ10

+0,23%

2,800 2,600 2,400 2,200

POPISNIOT MATERIJAL PODOBRO DA SE UNI[TI ZA DA NE PLATIME POVISOKA CENA

2,000 1,800 07/10

09/10

12/10

03/11

!!!

STRANA 6-7

KRALOT NA KATAR VO MAKEDONIJA

HAMAD BIN KALIFA AL TANI MU E MAJKATA

!

STRANA 2-3

06/11

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii c na kompanii k kotirani na oficijalniot pazar pa na Makedonska berza

foto: FILIP POPOVSKI

WW WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

TODOROV GLEDA FARMACEVTSKA MAFIJA. ZO[TO NE JA KAZNUVA?

ZAPO^NA SO RABOTA KAPITAL AKADEMIJA...

VOVEDNIK ALEKSANDRA SPASEVSKA

Ne se brojat lentite, tuku kilometrite STRANA 2

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

VTORNIK 18 OKTOMVRI 2011

N

Nema avtopati{ta. Ne se gradat vo Makedonija. Toa sigurno go znaeme. Toa {to ministerot za transport, Mile Janakieski, mnogu saka da zboruva e negov problem. A, toa {to samo zboruva za pati{ta, a ne gradi, e i na{ problem. Nema investicii vo soobra}ajnata infrastruktura i pokraj site najavi i vetuvawa. Toa zna~i deka ostanuvaat klu~nite problemi za kompaniite vo odnos na transportnite tro{oci, gr~kite blokadi i namalenata konkurentnost na me|unarodniot pazar.

Ama toa ne e va`no za ministerot Janakieski. Da be{e, mnogu porazli~en ishod }e imaa tenderite za izgradba na avtopati{ta vo Makedonija (od dr`avata ili preku koncesija).

Nema{e da propa|aat, tuku sega ma{inite na grade`nite kompanii }e bea na teren i }e gi gradea Koridorot 8 i Koridorot 10.

Vaka, poslednata delnica od Koridorot 10 (Demir Kapija Smokvica) }e po~ne da se gradi duri idnoto leto. A, 370 kilometri od Koridorot 8 }e se gradat koj znae koga.

Padna tenderot za izbor na koncesioner koj treba{e da gi izgradi strate{kite avtopati{ta kon Albanija i Bugarija. I sega Janakieski mol~i. Ne ka`uva {to }e pravi. Nitu zo{to propadna tenderot, nitu dali }e prodol`i, nitu

dali }e ima nov ili, pak, dr`avata }e ja finansira izgradbata na avtopati{tata. A, ovoj proekt so godini stoi kako prioritet vo barawata na kompaniite i vo vetuvawata na Vladata. Osven kratko soop{tenie od Ministerstvoto za transport i vrski do mediumite, nema ni{to drugo. Pet dena go nema ministerot da se oglasi za strate{ki va`niot proekt na koj raboti re~isi pet godini i ve}e potro{i milioni evra. Samo studijata na francuskata konsultantska ku}a ~ine{e 1,4 milioni evra. Plus, ovaa studija e tajna i se ~uva vo fioka vo Ministerstvoto i vo Fondot za pati{ta.

Se otvoraat mnogu pra{awa koi Janakiski, koga-toga{, }e mora da gi odgovori.

Kako mo`e od 48 kompanii, koi prvi~no poka`aa interes da u~estvuvaat na tenderot, a pet svetski konzorciumi, sostaveni od kompanii koi imaat godi{en obrt od miljardi evra, se kvalifikuvaa i na krajot nitu edna ne dostavi ponuda. Ne im odgovaraat uslovite? Ne se frekventni makedonskite avtopati{ta, pa baraat pregolemi subvencii od dr`avata? Ne e isplatliva investicijata? Ili mo`ebi sega e predocna da se ~ekaat investitori vo vaka skapi proekti zatoa {to finansiskata kriza si go napravi svoeto i bankite ve}e ne davaat lesno pari? Ovoj problem doprva }e eskalira taka {to na Janakieski u{te pote{ko }e mu bide da najde investitori.

ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

Vozot odamna go propu{ti.

Toj go potro{i celo vreme za da ja menuva strategijata. Prvo be{e deka avtopati{tata }e se davaat vo eden paket. Pa, potoa Janakieski re{i da gi podeli na dva paketi i da vklu~i i ve}e izgradeni avtopati{ta, kako {to e obikolnicata vo Skopje.

Predvideno be{e pod koncesija da se davaat i patarinite, no propadna i toj proekt. Prviot oglas be{e objaven vo 2009 godina, a po desetici odlo`uvawa na rokovite, posebno vo poslednata faza vo koja izbranite konzorciumi treba{e da gi dostavat ponudite, toj be{e prolongiran tri pati. Na kraj dobivme propadnat tender.

So toa {to mol~i Janakieski ne ja simnuva odgovornosta od sebe. Toj ne e odgovoren samo za koncesijata na avtopati{tata od Koridorot 8, tuku i za site magistrali koi bizniszaednicata so godini gi bara, a nikako da se izgradat. Namesto toa, se~e lenti na lokalni pat~iwa vo sekoe selo i planina.

Ministre, ne se broi kolku lenti }e ise~ete, tuku kolku kilometri }e izgradite.

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

Gordana Mihajlovska

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

KRALOT NA KATAR VO MAKEDONIJA

HAMAD BIN KAL AL TANI MU E MA Emirot od Katar, Hamad bin Kalifa Al Tani, i 14 ministri v~era dojdoa vo Skopje za da im ponudat rabota na makedonskite kompanii i da baraat pazar za resursite so koi raspolagaat, nafta i gas.

Emirot saka da otvori ambasada vo Makedonija, da investira vo energetika, infrastruktura, zemjodelstvo, turizam i trgovija.

Katar mo`e mnogu da & dade na Makedonija, zatoa {to e prva zemja vo svetot spored rezervite na gas, koi nadminuvaat 25,37 iljadi milijardi metri kubni i ima najgolem BDP po `itel KATERINA POPOSKA poposka@kapital.com.mk

M

M akedonskoto ovo{je i zelen~uk naskoro mo`e da se najdat na pazarite vo Katar. Emirot od Katar, Hamad bin Kalifa Al Tani, i 14 ministri v~era dojdoa vo Skopje za da im ponudat rabota na makedonskite kompanii i da baraat pazar za resursite so koi raspolagaat, nafta i gas. Emirot saka da otvori ambasada vo Makedonija, da investira vo energetika, infrastruktura, zemjodelstvo, turizam i trgovija. Makedonija

mo`e da dobie i evtin te~en gas od Katar, preku Ukraina, Polska i Albanija, zemjite koi emirot }e gi poseti slednite denovi.

Katar e prva zemja vo svetot spored rezervite na gas, koi nadminuvaat 25,37 iljadi milijardi metri kubni. Lani proizvede samo 116,7 milijardi kubni metri, a izveze 94,8 milijardi. Katar e na treto mesto i spored rezervite na nafta, proceneti na 25,38 milijardi bareli, dovolni za slednite 57 godini. Deka emirot Al Tani saka da investira vo gasifikacija vo Evropa i na Balkanot doka`uva i faktot deka zadutre zaminuva vo Albanija, Polska i Ukraina, kade {to }e pregovora za otvorawe distributivni centri na te~en priroden gas.

Pedeset i devetgodi{niot Hamad pristigna so vicepremierot Al Atijah; ministerot za energetika, Al Sada; za nadvore{na sorabotka, Al

Atijah; za biznis i sorabotka, Al Tani; za stranski investicii, Al Kal; pretsedatelot na Bordot na Stopanskata komira za trgovija i industrija, Al Sulati; izvr{niot direktor na Katar holding kompani (Qatar Holding Company), Al [al i u{te osum drugi visoki pretstavnivi na emiratot. Od kabinetot na pretsedatelot \orge Ivanov, koj e doma}in na {eikot, se nadevaat deka emirot i ministrite, koi se sopstvenici na najgolemite kompanii vo Katar i vo drugi zemji vo svetot, }e odlu~at da investiraat vo Makedonija.

“Na sredbata osoben akcent be{e staven na razvojot na ekonomskite odnosi me|u dvete dr`avi, odnosno zgolemuvawe na trgovskata razmena i mo`nosta za katarski investicii vo Makedonija”, velat od kabinetot na pretsedatelot Ivanov.

So BDP po `itel od 179.000 dolari vo 2010 godina, Katar

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

UREDNICI IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

140

M

ilioni evra se procenuva deka }e vredi investicijata za Skopje da dobie tramvaj. Gradona~alnikot na grad Skopje, Koce Trajanovski, najavi deka planira da objavi tender so koj }e bara kompanija koncesioner za tramvajot, a potoa i kompanija koja }e ja izgradi konstrukcijata. Britansko-ungarska kompanija ve}e izrabotila fizbiliti studija. Se o~ekuva izvedbata na rabotite da po~ne najdocna za edna godina. Trajanovski smeta deka voveduvaweto tramvaj }e bide najdobro re{enie za podobruvawe na javniot transport, koj sega funkcionoira so 500 avtobusi.

foto: FILIP POPOVSKI

NE SE BROJAT LENTITE, TUKU KILOMETRITE

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

SO FOND OD 60 MILIJARDI DOLARI, EMIROT GO OSVOJUVA SVETOT atarskiot investiciski fond (Qatar Investment Authority) e formiran vo 2005 godina od dr`avata za da ja zacvrsti ekonomijata na Katar. Toj e samo dopolnuvawe na politikata na dr`avata da investira vo pove}e oblasti. Svesen deka izvorite na nafta i gas ne mo`e da traat ve~no, emirot go osnoval Katarskiot investiciski fond za da go zgolemi bogatstvoto i da ja namali zavisnosta od prirodnite resursi.

Na po~etokot site prihodi od izvoz na nafta i gas se vlo`uvale vo ovoj Fond, a potoa se investirale vo profitabilni proekti niz celiot svet. Denes, so nad 60 milijardi dolari, Katarskiot fond e eden od najgolemite globalni investitori, koj investira vo mnogu zemji i vo razli~ni industrii, akcii, nedvi`nosti, hoteli, obnovlivi izvori na

K

energija, fudbalski klubovi, infrastruktura.

Fondot poseduva 15,1% od Londonskata berza, 17% od Folksvagen (Volkswagen), 8,9% od Kredit Suis (Credit Suisse), 5,8% Barklis (Barclays).

Sopstvenik e na angliskiot trgovski centar Harods (Harrods), trgovskiot sinxir Kejnsburi (Sainsburys), na del od Miramaks film (Miramax Film), a na po~etokot od godinava go kupi francuskiot fudbalski klub Pariz Sent @ermen (Paris Saint Germain) i so 500 milioni evra vleze vo novata najgolema gr~ka banka Alfa Eurobank. No, investira i vo dr`avi.

Na po~etokot od oktomvri Katarskiot fond dade nepovraten zaem od 500 milioni dolari za buxetot na Egipet. Katar ima investirano nekolku stotici milioni evra vo Bugarija i vo Albanija.

Navigator

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK GI OBEDINI BALKANSKITE KOLEGI

VLADIMIR TEPLIK merikanskata kompanija Xonson kontrols po~na da ja gradi fabrikata vo [tip, investicija vredna 20 milioni evra, koja }e otvori 1.400 rabotni mesta

A

VEN XIABAO ina nemilosrdno gazi napred i stana najgolemiot trgovski partner na EU, nadminuvaj}i ja SAD, so vkupna razmena od 49,4 milijardi dolari do juli

K

pati{ta, hoteli, monta`ni igrali{ta, trgovski centri.

Meka za makedonskite grade`nici i prehranbeni kompanii

IFA AJKATA!

e najbogata zemja vo svetot.

Katar ima nevrabotenost od 0,5%.

Minatata godina ostvari BDP spored kupovnata mo} od 150,6 milijardi dolari. Duri 69,8% od ekonomijata otpa|a na industrijata, 30,1% na uslugite i samo 0,1% na zemjodelstvoto. Investiciite vo BDP u~estvuvaat so 36,5%.

Prose~niot godi{en ekonomski rast e 8%. Buxetskite prihodi na Katar minatata godina iznesuvaa 47,32 milijardi dolari, dodeka rashodite 31,61 milijarda. Vo 2010 godina ima{e deflacija od 2,4%, a vo 2009 godina od 4,9%.

Katar e edna od najgolemite i najbrzoraste~ki ekonomii vo svetot. Naftata i gasot pridonesuvaat za toa. Izvozot minatata godina iznesuva{e 54,93 milijardi dolari, {to go rangira na 51-to mesto vo svetot. Izvezuva TNG, nafteni proizvodi, ve{ta~ki |ubriva, ~elik, najmnogu vo Japonija, Ju`na Koreja, Indija, Singapur i vo Velika Britanija. Vo 2010 godina Katar uveze ma{ini i transportna oprema, hrana, hemikalii. Najmnogu uvezuva od SAD, Germanija, Obedinatite Arapski Emirati, Ju`na Koreja, Velika Britanija, Japonija. Rezervite na zlato na Katar minatata godina bea proceneti na 31,2 milijardi dolari.

Doma{nite investicii vo Katar lani iznesuvale 26,38 milijardi dolari, a katarskite investicii vo stranstvo 19,49 milijardi dolari. Iako e me|u prvite tri najbogati zemji so nafta i gas, emirot vodi ekonomska politika na investirawe vo tri privatni fondovi, koi se polnat so parite od prodadeniot gas i nafta. Emirot od Katar poseduva ostrovi vo Nov Zeland i Avstralija, kupuva zemji{ta, ba~ila, investira vo energetika, zemjodelstvo, zdravstvo, obrazovani, turizam.

Katar e eden od osnova~ite na Svetskata trgovska organizacija, OPEK i na Islamskata banka za razvoj. Ovaa zemja vo 2022 godina e doma}in na Svetskoto fudbalsko prvenstvo, poradi {to masovno se raboti na infrastrukturnite proekti, kako {to se metro,

Katar e prete`no pustinska zemja. Makedonskite grade`ni i prehranbeni kompanii imaat isklu~itelna mo`nost da ja zgrap~at {ansata i da sklu~at milionski dogovori, koi }e im obezbedat opstanok na dolg rok vo ovaa mala, no mnogu bogata zemja.

Od Stopanskata komora na Makedonija vel velat deka firmi 15 makedonski fi rmi veponudi, }e podgotvile ponu udi, koi preku Vladata }ee mu gi predo~at na emirot. MikM k rosam, Renova, Eurotrejd, Teteks, Markovi kuli, Katlanovska bawa, Varus, Xordano, Kim konsalting, ACDC, Maksi LS, Pelisterka i u{te nekolku drugi projavile interes za sorabotka so Katar.

“Nie ve}e sorabotuvame so zemjite od Bliskiot Istok, so Saudiska Arabija, Oman, Indija, no so Katar nemame nikakva sorabotka. Vo Oman i Katar momentalno se slu~uva grade`na ekspanzija, koja, sekako, treba da se iskristi. Na{ata politika e prvo da gi osvoime pazarite preku izvoz na grade`ni materijali, a ako ima zgolemena pobaruva~ka, toga{ mo`e da otvorime i pretstavni{tvo”, veli sopstvenikot na Renova, [efki Idrizi.

BAN KI-MUN o svetot ima 800 milioni gladni lu|e i toa e najgolema brojka od 1970 godina, {to avtomatski gi pravi neefikasni ON vo spravuvaweto so problemot

SPIRO RISTOVSKI inisterot za trud s$ u{te ne znae to~no kolkava }e bide minimalnata plata vo zemjava, a Vladata ve}e se reklamira so minimalec od 8.050 denari

V

M

Katar e Meka i za makedonskite grade`nici. Glavniot grad, Doha, e vo grade`na ekspanzija, se gradat zgradi, hoteli, pati{ta, stadioni.

“Katar e mnogu interesen za nas, osobeno zatoa {to vo 2022 godina tamu se odr`uva Svetskoto fudbalsko prvenstvo, se gradat stadioni. Zasega ne sum sretnal me|unaroden tender na koj Katar bara grade`na operativa od stranstvo, no dokolku ima

vakva mo`nost, sekako deka sme zainteresirani. Se nadevam deka prisustvoto na delegacijata od Katar }e vrodi so plod, osobeno vo grade`niot sektor”, veli Trajko Trpevski, generalen direktor na Beton.

Poradi otsustvo na kvalitetno ovo{je i zelen~uk vo Katar, makedonskite proizvodi re~isi nemaat bariera za osvojuvawe na ovoj dale~en pazar.

VOENA BAZA NA SAD

Katarr stana nezavisna 1971 971 dr`ava, r , emirat, r , vo koja j vladee

apsolutna u monarhija r j na ffamilijata j Al Tani od sredinata r na 19 vek. Katarr e porane{en r britanski protektorat, a sega e edna od najrazvienite dr`avi vo regionot poradi ogromnite FAKTI ZA KATAR prihodi od nafta i gas.

VO 2010 GODINA Hamad bin Kalifa Al 1995 Tani stana emir. Najva`nite funkcii vo dr`avata gi dr`at ~lenovi na familijata Al Tani.

Vladeeweto e emirat-monarhija, dolari BDP po `itel vo koe nema demokratski institucii ili izbori. Pravniot sistem e kombinacija na limitirani aspekti na Islamot Nevrabotenost i na gra|anskoto pravo i e celosno kontroliran od Emirot.

Zemjata ima parlament, nare~en MLRD. Template: Municipalitial court, koj Buxetski suficit go ~inat gra|ani, pretstavnici na sekoja naselena oblast. Vo sporedba so drugite arapski dr`avi, ima prili~no liberalno pravo. milioni `iteli Katar gradi bliski voeni 1992 vrski so SAD i sega e lokacija na U.S. Central Command’s Forward Headquarters i na ComInflacija vo bined Air Operations Center. Ima 2010 godina potpi{ano sorabotka so SAD vo oblasta na odbranata za da slu`i kako vozdu{na baza za operaciite vo Irak i Aviljadi milijardi metri kubni ganistan. Чlen e na OPEK rezervi na gas i na Arapskata liga i osnova~ki ~len na Sovet na golfskata sorabotka MLRD. (GCC).

Izvoz Hamad ja ottrgna 1995 zemjata od senkata na Saudiska AraMLRD. bija. Katar saka da se promovira Rezervi na zlato kako miroqubiva neutralna svetska sila. Za taa cel se MLRD. pozicionira kako SDI vo stranstvo medijator i promotor na mirot vo regionot (Palestina, Zapadna SaMLRD. hara, Jemen, Indonezija, Somalija, Liban...).

Nadvore{en dolg

179.000 0,5% 15,71 $ 1,7 -2,4% 25,37

54,93 31,2 19,49 75,82

$

$

$

$

EKONOMSKI RAST OD 19,4%

19,4%

100MLRD. $

5

120MLRD. $

iznesuva{e ekonomskiot rast na Katar vo 2010 godina.

po golemina izvoznik na nafta vo SAD od Sredniot istok vo 2009 godina

stranski investicii ima vo Katar, od koi 60-70 milioni dolari se od SAD vo energetskiot sektor.

}e investira zemjata vo energetskiot sektor vo narednite 10 godini

[EIKOT “TE@I” 2,4 MILIJARDI DOLARI

Dobi orden “8 Septemvri” od pretsedatelot \orge Ivanov poradi zaslugi za poddr{ka na inicijativata “Dijalog na civilizaciite” i za razvoj na makedonsko-katarskite odnosi Na listata najbogati kralevi na Forbs, emirot od Katar e na osmo mesto vo svetot, so bogatstvo od 2,4 milijardi dolari U~estvuval vo osnova~kiot kapital na “Al Xezira” Ima tri `eni, 24 deca - 11 sinovi i 13 }erki Vo Makedonija dojde so Erbas 340 na najmo}nata aviokompanija vo svetot za 2010 godina, Qatar Airways Preno}i vo pretsedatelskiot apartman vo hotelot Aleksandar palas, koj ~ini okolu 400 dolari. Negovata tradicionalna obleka ~ini 40.000 dolari i e {iena so zlaten konec.

Menito koe sino}a se slu`e{e vo Aleksandar palas, bez svinsko meso i alkohol, ~ini po 40 evra za ~ovek.

V

Vicepremierot Teuta Arifi se poka`a kako vistinski regionalen lider. Necela nedela po dobivaweto na izve{taite za napredokot na zemjite od Zapaden Balkan i Turcija vicepremierot Arifi na ista masa gi sedna site vicepremieri i ministri zadol`eni za evropski pra{awa od regionot so cel unapreduvawe na zaedni~kata sorabotka za pobrza integracija na celiot region vo EU. Vakvata inicijativa, osven od sosednite zemji, koi so svoeto prisustvo go poka`aa zna~eweto na konferencijata, silni pofalbi dobi i od visokite pretstavnici na Brisel - direktorot na Direkttoratot za pro{iruvawe,

TEUTA ARIFI Stefano Sanino, kako i izvestuva~ot za Makedonija vo Evropskiot parlament, Ri~ard Hauvit, koi isto taka dopatuvaa vo Skopje i u~estvuvaa na sredbata.

Visokoto nivo na konferencijata, na koja u~estvuva{e i premierot Nikola Gruevski, kako i ministerot za nadvore{ni raboti, Nikola Poposki, samo u{te pove}e dodade te`ina na ovoj nastan. Da se nadevame deka ovoj prv nastan nema da ostane i edinstven.

GUBITNIK P PRITISOK I ZAKANI

A

Ako ja isklu~ime kondicijata za defilirawe pred kameri, slobodno mo`e da se zaklu~i deka ministerot Nikola Todorov ne e vo dobra forma, barem koga stanuva zbor za reformi na zdravstveniot sistem.

Tri meseci otkako sedna vo novata fotelja, a ve} e im objavi vojna na site u~esnici vo zdravstveniot sektor. Lekarite gi napravi mitaxii, direktorite na klinikite nedoma}ini, farmacevtite kriminalci, a negovite prethodnici po`arnikari.

Aj {to obvinuva bez dovolno argumenti, ama Todorov nekako ostanuva i nedore~en?! Najavuva kazni, a ne ka`uva koj treba da gi plati. Vleguva vo dvoboj, a protivnikot go narekuva samo kako del od mafija. Za `al, vakvite mediumski prepiski samo

NIKOLA TODOROV dopolnitelno go obremenuvaat zdravstveniot sistem, a sekojdnevnite prozivki na lekarite, farmacevtite i site ostanati generiraat dopolnitelen revolt vo klini~kite kuloari. Na kraj cenata ja pla}aat pacientite, koi cel `ivot odvojuvaat za zdravstveno osiguruvawe, za potoa da bidat gledani samo niz prizmata na politi~kite poeni.

Redno vreme e nekoj da mu ka`e na ministerot deka reformi ne se nosat so muskuli, a u{te pomalku so zakani. A vo me|uvreme, dodeka bara{e koj ja iskinal zdravstvenata kasa, mo`e{e da po~ne da ja krpi!

MISLA NA DENOT SEKOJA PRODA@BA IMA PET OSNOVNI PRE^KI: NEMA POTREBA, NEMA PARI, NE E ITNA, NEMA @ELBA, NEMA DOVERBA.

kubanski nacionalen heroj

ZIG ZIGLAR

AMERIKANSKI MENAXER ZA PRODA@BA

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

TERITORIJALNA ZASTAPENOST IREN NA 200 NAJGOLEMI FIRMI

1ROSENFILD INDIRA 2NOJI PATRISIJA 3VOERTS 4ELEN KULMAN 5ANGELA BRALI izvor: 200 najgolemi i najuspe{ni firmi vo Makedonija 2010

Magazinot “For~n” ja objavi listata na 50 najmo}ni `eni vo svetot. Na prvo mesto e Iren Rosenfild, pretsedatelka na upravata na prehranbeniot gigant Kraft fud, sledi Indira Noji, pretsedatelka na upravata na kompanijata Pepsiko, pa Patrisija Voerts, direktorka i pretsedatel na upravata na Ar~er Daniels Midlend, Elen Kulman, direktorka i pretsedatelka na Du Pont i Angela Brali, direktorka na osiguritelnata kompanija Velpoint.

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

FOTO NA DENOT...

NEVEROJATEN 65-KATEN “ZEMJODER”

rhitektite vo Meksiko dizajniraa zgrada koja }e se gradi 300 metri pod zemja.

V~udoviduva~kata prevrtena piramida vo centarot na Meksiko Siti }e ima 10 katovi nameneti za stanben i proda`en prostor, kako i muzej, a 35 katovi se nameneti za kancelariski prostor. Ogromnata dupka so dimenzii 240 metri na 240 metri na glavniot gradski plo{tad e prekriena so staklo {to ja propu{ta dnevnata svetlina od “gorniot svet”.

A

SVETOT NIZ MEDIUMITE MY M Y PAPER Singapurskiot vesnik na Sin svojata naslovna stranica svoj pi{uva za protestite pi{ protiv al~nosta i mo}ta pro na bbankite koi vikendov se oodr`uvaa vo svetot.

Spored vesnikot, stoticSpo ite iljadi demonstranti vo 951 9 grad vo 82 dr`avi im rekoa r ne na neednakvostite i nepravdite na vos kapitalisti~kiot sistem. kap Protestite “Okupiraj go Pro Volstrit” glavno minaa Vol mirno, osven vo Rim. mir

VVE^ERWE E^ NOVOSTI Srpskiot vesnik objaSrp vuva prvi~ni podatoci od vuv popisot koj se odviva{e vo pop Srbija vo izminatite dve Srb nedeli. Spored prvi~nite ned podatoci, brojot na pod gra|ani vo Srbija e namagra len za 300.000 vo sporedba od popisot so podatocite p vo 2002 2 godina, {to e dra dramati~en pad na brojot na naselenieto

BUENOS AIRES HERALD Argentinskiot vesnik pi{uva za otkrivaweto na spomenikot na Martin Luter King vo Va{ington i za obra}aweto na Barak Obama, koj e prv Afroamerikanec pretsedatel na SAD. Toj vo svojot govor se osvrnuva na ednakvosta i miroqubivosta za koi se zalagal King, potenciraj}i deka Amerika i 43 godini po smrtta na King se soo~uva so vojna, ekonomska kriza i trajno neveruvawe vo Vladata.

DNEVNIK Bugarskiot vesnik pi{uva za pogolemiot pristap na evropskite fondovi za Bugarija.

Spored vesnikot, od slednata godina treba da se spojat evropskite programi za regionalen razvoj i za ~ista okolina, fondovi od koi najmnogu pari }e mo`at da dobijat op{tinite preku dobri proekti.

ISPRAVKA Vo tekstot “Pobednik - Zdelka na decenijata”, objaven na 17.10.2011 godina vo dnevniot vesnik “Kapital” napravena e tehni~ka gre{ka. Prezemaweto na Skajp go ~ine{e Majkrosoft 8,5 milijardi dolari, a ne 8,5 milioni dolari.

Im se izvinuvame na ~itatelite za ovaa gre{ka.

SKANDAL S

TODOROV GLEDA FARMACEVTSKA MA ZO[TO NE JA KAZNU Za tri meseci, kolku {to e minister za zdravstvo, Nikola Todorov farmacevtskite kompanii gi nare~e mafija, lekarite mitaxii, direktorite na klinikite gi obvini deka rabotat neracionalno i neodgovorno, a negovite prethodnici neuspe{no. No, osven {to frla ogan vrz site subjekti {to go ~inat zdravstveniot sistem, ne pravi ni{to drugo. Ne ka`uva zo{to postojat farmacevtska mafija i korupcija i koj s$ e korumpiran vo negoviot resor VIKTORIJA MILANOVSKA milanovska@kapital.com.mk

Z

Zdravstveniot sistem e na udar na ministerot za zdravstvo, Nikola Todorov. Za tri meseci, kolku {to e minister za zdravstvo, Todorov farmacevtskite kompanii gi nare~e mafija, lekarite mitaxii, direktorite na klinikite gi obvini deka rabotat neracionalno i neodgovorno, a negovite prethodnici neuspe{no.

No, osven {to frla ogan vrz site subjekti {to go ~inat zdravstveniot sistem, ne pravi ni{to drugo. Ne ka`uva zo{to postojat farmacevtska mafija i korupcija i koj s$ e korumpiran vo negoviot resor.

“Mnogu ministri pred mene bile vo sli~na situacija i nepriliki, da se soo~uvaat so zloupotrebuvani pacienti, koi pred kameri potencirale prednosti i slabosti na odredeni lekovi, no jas sum ubeden deka vakva situacija nema da dozvolam. Pora~uvam deka ministerot Nikola Todorov nema da se posveti na gasewe po`ari i da vleze vo stapica za da nema prostor da gi re-

alizira proektite {to treba da ovozmo`at podobruvawe na zdravstveniot sistem vo Makedonija”, istakna Todorov pred dva dena.

No, zav~era sam sebesi se demantira{e. Vo Klini~kata bolnica vo Bitola go otfrli proektot “Evtini lekovi” za makedonskoto zdravstvo i & naredi na direktorkata da raspi{e nov tender za nabavka na poskapi lekovi za terapija na bolnite od rak.

Pri~inata be{e {to pacientite se po`alija na evtiniot lek, a Todorov, “sovladan od emociite”, im popu{ti i sega }e im go dade i lekot {to go baraat.

Isto kako {to im se zakani na direktorite koi ne gi potro{ija parite {to im gi odobri deka }e gi kazni, pa s$ u{te ne go storil toa?

Dali Todorov veruva vo proektite {to gi sproveduva?

I dali sam ne go uriva zdravstveniot sistem so postojani upadi?

Farmacevtskite kompanii (proizvoditeli i distributeri), koi postojano se na udar na Todorov, v~era bea revoltirani do toj stepen {to istaknaa deka najnovite izjavi na ministerot ne zaslu`uvaat komentar.

“Navistina nemam komentar za s$ {to se zboruva{e denovive. Toa ednostavno ve}e ne zaslu`uva ni da se komentira. Nie rabotime legalno, pa zatoa ne sfa} ame {to zna~at tie zakani”, velat od farmacevtskata kompanija Ro{.

I od pretstavni{tvoto na francuskata farmacevtska kompanija Sanovi aventis ne sakaa da komentiraat.

“Nemame komentar na

KOI SE REAKCIITE NA FARMACEVTITE? “Navistina nemam komentar za s$ {to se zboruva{e denovive. Toa ednostavno ve}e ne zaslu`uva ni da se komentira. Nie rabotime legalno, pa zatoa ne sfa}ame {to zna~at tie zakani.”- Ro{ “Nemame komentar na taa tema, ama apsolutno voop{to.”Aventis “Nema potreba da se komentiraat izjavi koi ne se bazirani na dokazi.”- Panovski taa tema, ama apsolutno voop{to”, kratko odgovorija od Aventis.

Od veledrogerijata Panovski velat deka nema potreba da se komentiraat izjavi koi ne se bazirani na dokazi.

Izjavite na Todorov postojano otvoraat problemi vo zdravstvoto i vo funkcioniraweto na zdravstveniot sistem. No, ne nosat i re{enija. So ovie izjavi Todorov ka`uva deka ni{to ne funkcionira vo makedonskoto zdravstvo i vinata ja frla vrz site drugi, samo ne vrz sebe.

Koga odlu~i na bolnite od rak na koski vo Klini~kata bolnica vo Bitola da im go dade i lekot “bondronat”, koj e od ista farmacevtska grupa so poevtiniot “bonefost”, toj napravi upad vo funkcioniraweto na sistemot. Todorov & ka`a na direktorkata Jovanka Bekte{ovska da raspi{e nov tender za obezbeduvawe na ovoj lek, no samo za ovaa grupa pacienti, a ostanatite mo`e da ja koristat poevtinata varijanta.

Od Ministerstvoto za zdravstvo v~era odgovorija deka }e gi koristele i starite i novite lekovi. Novite }e im gi davale na tie {to ve}e prethodno gi koristele,

a starite na tie {to doprva }e po~nat so citostatska terapija.

A vo sabotata Todorov re~e deka nema da dozvoli farmacevtite da manipuliraat so pacientite za kvalitetot i cenata na lekovite. Preku vestite na prvata programa na Makedonskata televizija farmacevtite gi nare~e farmacevtska mafija. Na svojot profil na Fejsbuk go najavi po~etokot na borbata so tie, kako {to veli, nelu|e.

Vo nedelata vo Bitola istakna deka toa ne go napravil vo znak na popu{tawe pred farmacevtite, tuku poradi grupata pacienti koi se vo posebna emotivna i mentalna sostojba. Po principot “ti velam }erko, seti se snao” gi spomna i prethodnite ministri za zdravstvo.

“Ministerot Nikola Todorov nema da se posveti na gasewe po`ari i nema da se posveti da vleze vo stapica za da nema prostor da gi realizira proektite {to treba da ovozmo`at podobruvawe na zdravstveniot sistem”, re~e za sebe Todorov.

Direktorot na Biroto za lekovi, Il~o Zahariev, veli deka ne postoi farmacevtska mafija, tuku deka

Navigator

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

3 FAKTI ZA...

500 300 40%

PROCENKI...

Milioni dolari }e investira italijanskiot proizvoditel na gumi Pireli vo nova fabrika vo Argentina Milioni dolari do 2014 godina }e se vlo`at vo fabrika za pnevmatici za kamioni, a 200 za zgolemuvawe na kapacitetot planira Pireli da gi zgolemi prihodite vo Argentina, na okolu 500 milioni dolari godinava

KRISTIN LAGARD DIREKTOR NA MMF NOVI INSTRUMENTI ZA ZEMJITE POGODENI OD KRIZA

o sredbata na ministrite za finansii i guvernerite na centralnite banki na ~lenkite na G-20 vo Pariz, Lagard oceni deka negativnite tendencii vo ekonomijata od poslednite nedeli mo`e da gi pogodat i zemjite so zabrzan ekonomski razvoj. Ekonomskata sostojba ne e podobrena od poslednata sredba na G-20 vo Va{ington od pred tri nedeli, potencira Lagard.

MMF planira da predlo`i pofleksibilni i kratkoro~ni instrumenti za pomo{ na zemjite {to se nao|aat vo dobra ekonomska sostojba, no koi se pogodeni od dol`ni~kata kriza vo evrozonata, soop{ti Lagard.

P

20.08

AFIJA. UVA? ovaa industrija e partner na makedonskoto zdravstvo.

Toj go opravduva potegot na Todorov vo Bitola i veli deka dvata leka za zabolenite od rak na koski se od vrvni svetski proizvoditeli i imaat isto dejstvo.

“Apsurdno e nekoj da tvrdi deka ako se koristi poskapiot lek }e bide{ `iv, a poevtiniot ne e vo red. Stanuva zbor za isti indikacii, ist farmakolo{ki profil i isto dejstvo. Mislam deka nastapite na ministerot bea maksimalno profesionalni i korektni, a nie i ponatamu }e si ja terame procedurata za da vidime koj manipulira so pacientite”, veli Zahariev.

Od Zdru`enieto za za{tita na pacienti velat deka vakviot poteg na ministerot zna~i me{awe vo nadle`nosta na lekarite, koi se dol`ni na pacientite da im gi predo~at site karakteristiki na lekovite ponudeni na pazarot.

“Sekoj pacient, bez razlika dali `ivee vo Bitola ili vo nekoj drug grad, treba da dobie ist tretman i da ima ednakov pristap do lekovite”, velat od Zdru`enieto.

“Ova e eden od slu~aite koga nepotrebno se ispumpuvaat pari od zdravstvenata kasa, poradi toa {to pla}ame poskapi lekovi. Osnovniot motiv za toa e profitot na dobavuva~ite. Jas vetuvam deka nabrzo }e izlezeme so konkretno re{enie za utvrduvawe na referentnite ceni i anulirawe na vakvi poedine~ni slu~ai”.

30.08 “Sostojbata na teren govori oti prakti~no sega listite na ~ekawe ne postojat. Toa se listi zapi{ani na hartija, na tetratka kaj nekoi od vrabotenite vo zdravstvenite ustanovi i voop{to ne se transparentni, ne podle`at na kontrola i toa otvora {iroka mo`nost za intervenirawe vnatre vo niv kako i za korupcija”

60 SEKUNDI BRIFING

VESTI...

SAMO 23,7 MILIONI EVRA STRANSKI INVESTICII VO JULI

P

rilivot na stranski investicii vo juli godinava iznesuva 23,7 milioni evra, objavi Narodnata banka. Spored podatocite, vkupnoto saldo na stranski kapital {to vlegol od po~etokot na godinata dostigna 167 milioni evra.

Mese~niot priliv na stranski investicii vo juli go prekina trendot od prethodnite tri meseci, koga saldoto se namali za okolu 53 milioni evra poradi toa {to investitorite pove}e odlevaa kapital od zemjava.

So vakva dimanika na investirawe, procenkata na Vladata za vlez na 500 milioni evra stranski kapital vo 2011 godina pa|a vo voda. Nitu promotorite niz svetot, nitu skapite kampawi, nitu site dano~ni olesnuvawa koi im se nudat ne gi namamija stranskite investitori da vlo`uvaat pari vo Makedonija. Politi~kata nestabilnost, izoliranosta na zemjata od EU i NATO, lo{ata patna i `elezni~ka infrastruktura se samo del od problemite {to gi odbivaat potencijalnite investitori da veruvaat vo Makedonija i da gi vlo`at tuka nivnite pari. Otsustvoto na o~ekuvaniot priliv na investicii vo zemjata se dol`i i na neefikasnoto sudstvo, korupcijata, te{kiot pristap do kapital i birokratskite problemi, koi isto taka se va`ni pri donesuvaweto odluka za investirawe.

15.10.2011 (Fejsbuk) “Mojot nastap v~era be{e nesoodveten i toa go znam.

No, toa ne be{e nastap na nervozen ~ovek tuku na rezigniran, od faktot deka postojat lu|e koi se spremni bez pardon da zloupotrebuvaat lu|e na umirawe samo za da vidat podobro saldo na stranata na prihodite vo bilansot na uspehot na nivnite kompanii. Utre }e odam vo Bitola li~no da porazgovaram so pacientite. Nema da dozvolam nepravdata da preovlada, nitu }e dozvolam mene da me skr{at”.

16.10 “Odlukata za poni{tuvawe na tenderot vo Klini~kata bolnica vo Bitola ja donesov ne za da popu{tam pred nekoi kompanii, koi edinstveno sakaat da imaat pouspe{na smetka, prodavaj}i pove}e i poskapi lekovi, tuku poradi grupata pacienti koi se vo posebna emotivna i mentalna sostojba i ne bi sakal nitu eden od niv da dojde vo polo{a zdravstvena sostojba. ]e se boram protiv site onie koi sakaat na grbot na pacientite da ostvaruvaat ogromni profiti”.

MBI 10 3,000 2,800 2,600 2,400 2,200

2,000 07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.168,63 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2.827,62 827 62 Min. 2.059,92

Osmi den rast na indeksot MBI-10, koj v~era se zgolemi za 0,23% i zatvori na 2.168,63 indeksni poeni. Za 19,98% porasnaa akciite na Pelisterka Skopje na redovniot pazar, za 2,02% porasnaa akciite na Stopanska banka Bitola, a za 0,81% se namali vrednosta na akciite na Fer{ped na oficijalniot pazar. Najmnogu se trguva{e so akciite na Komercijalna banka i na Makedonski Telekom. MBID porasna za 0,5%, a OMB padna za 0,03%. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Пелистерка

3.369,00 +561,00

+19,98% 19 98%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Фершпед

42.650,00 -350,00

-0,81% 0 81%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.644,49 +1,45% 1 45%

Po najsilniot dvonedelen rast na cenite na akciite na Volstrit od 2009 godina dosega, optimizmot na investitorite v~era splasna poradi izjavata na germanskiot minister za finansii, Volfgang [ojble, pa amerikanskite indeksi blago osciliraa. [ojble na sobir na dano~ni eksperti vo Dizeldorf re~e deka evropskite vladi nema naskoro da prezentiraat kone~ni re{enija za dol`ni~kata kriza vo evrozonata.

28.09 „Bitkata so farmacevtite }e bide te{ka, jas go ka`av toa. Na{ata poenta e da gi oslobodime parite {to se koristele ili se koristat za nepotrebno skapi pla}awa, a potoa i efikasno da gi potro{ime. Mene nema da me kupat. Tie pari se i prokleti”.

BERZA

SKM: GR^KATA BLOKADA E REGIONALEN PROBLEM, NEMA PROCENKI ZA [TETI

Z

atvaraweto na gr~kite granici e regionalen, a ne bilateralen problem. Turcija i Albanija i Makedonija treba da se organiziraat i da upatat zaedni~ko barawe do gr~kata Vlada za da se nadmine toj problem, smeta Qubica Nuri, direktorka na Direkcijata za me|unarodna sorabotka pri Stopanskata komora na Makedonija. Spored nea, toa e problem na Vladata, koj{to treba da go re{i {to poskoro, bidej}i za toa ima i pravni na~ini.

“Postoi konvencija ALMA ATA na Obedinetite nacii od 2003 godina, spored koja site zemji-~lenki na ON imaat obvrska na zemjite koi{to nemaat izlez na more da im ovozmo`at sloboden tranzit i sloboden transport. Dosega nikoj ne se povika na taa konvencija”, istakna Nuri. Taa poso~i deka trite dr`avi treba zaedni~ki da najdat na~in za nadminuvawe na problemite od {trajkot i da dostavat barawe do Grcija za da se spre~i zatvoraweto na granicite.

Spored Nuri, mnogu te{ko mo`e da se izvadat podatoci za {tetite {to gi pretrpuvaat makedonskite kompanii od blokadata na gr~kata granica.

“Za da se vidi kolkavi }e bidat trgovskite {teti, treba da se napravi anketa i kompaniite treba otvoreno da ka`at. Tie davaat pau{alni ocenki, a {tetite o~igledno se golemi”, istakna Nuri.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.478,34 8.879,60 1.224,58 2.667,85 5.941,62 761,88

VALUTI

+0,22% +1,50% +1,74% +1,82% -0,43% +1,75%

£ €

€ $

1,1442

1,3776

+0,1%

-0,2%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.685,10 +0,12% 0 12% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

Нафта БрентBRENT NAFTA

111,84

0 35% -0,35% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

@eqko Rohatinski

Vo opasnost sme bankite da izvle~at tri milijardi evra od Hrvatska.

Intervju

6

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

Xaferi na nepolna nedela pred Vicepremierot krahot na popisot vo ekskluzivno intervju za

MUSA XAFERI

“Kapital” zboruva za detalite i pri~inite zo{to Makedonija na svetska scena poka`a nesposobnost da sprovede statisti~ka operacija. Toj veli deka situacijata eskalirala oti fokusot namesto na organizacija na popisot, bil staven na izborite i borbata za vlast kaj partiite.

VICEPREMIER ZADOL@EN ZA SPROVEDUVAWE NA RAMKOVNIOT DOGOVOR

OHRIDSKIOT DOGOVOR POSTOJANO SE KORISTI ZA DNEVNA POLITIKA!

POPISNIOT MATERIJAL PODOBRO DA SE UNI[TI ZA DA NE PLATIME POVISOKA CENA! KATERINA SINADINOVSKA sinadinovska@kapital.com.mk

iderot na DUI, Ali Ahmeti, ka`a deka popisot mora{e da se stopira vo dadenata faza za da ne se stvorat me|uetni~ki i me|upartiski tenzii. Ova e edna mnogu mo}na izjava koja poka`uva deka vladata, vsu{nost, stopirala proces na popi{uvawe vo momentot koga sfatila deka rezultatite mo`at da dovedat do me|uetni~ka kriza ili do kriza vnatre vo koalicijata. Od {to be{e stravot pogolem? Deka koalicijata }e vi pukne ili deka dr`avata }e ja stresat me|uetni~ki tenzii? Ili mo`ebi i dvete?

Ima mnogu komentari i ova e mnogu senzitivno pra{awe. Da ne se branam jas, no vo sporedba so drugite politi~ari dovolno soop{tiv za javnosta. I zatoa ne sakam sega da doktoriram so takvi izjavi. Koga ima indikacii za nekoj me|uetni~ki natprevar vo celiot proces, o~ekuvawata se deka }e sozdadat tenzija. Od kade po~nuva toa? Sekoj den se mno`ea tie elementi i Vladata, sekako, ima obvrska da vnimava i da prezeme merki pred da bide docna. Vo tie momenti toa ne se nekoi afirmativni potezi, ama toa e politikata. Sega nikoj nema da gi opravda. Javnosta so pravo mo`e da ka`e: “Pa vie ne vidovte deka toa ne odi, deka ne{to ne e vo red? Vie imate mehanizmi da go stopirate toa, zo{to ne go napravivte?”.

Zo{to ne go napravivte? Neli imavte obvrska da anticipirate i da za{tedite milioni?

Mislam deka toa be{e edna netipi~na atmosfera, zatoa {to nie vo ista godina i vo ist period imavme izbori. Nikoj ne saka{e da vlo`i vo procesot na popisot koga site nie se borevme za vlasta. Koj }e ja dobie vlasta e najva`na bitka za edna politi~ka partija. I spored mene, ostana tolku malku prostor od avgust koga se formira{e Vladata

L

foto: FILIP POPOVSKI

Kakvi obvrski nasledivte za doimplementacija na Ohridskiot dogovor i kako go ocenuvate negovoto dosega{no sproveduvawe?

Ovaa godina se navr{uvaat deset godini od potpi{uvaweto na Ramkovniot dogovor. Va{eto pra{awe go postavuvame i nie, no i me|unarodnite pretstavnici i toa e najte{kiot odgovor, za{to zavisi koj go odgovara.

Sekomu razli~ni mu se prioritetite.

Na primer, ako se dava prioritet na toa kako funkcioniraat instituciite i dr`avata po konfliktot, toga{, vo odnos na nadminuvaweto na tie konfliktni situacii mo`eme da ka`eme deka sme zadovolni od toa {to proizleze po potpi{uvaweto na Ramkovniot dogovor.

Dogovorot si ja ispolni svojata cel vo taa nasoka.

Da, no vo sodr`inata na celiot dogovor ima mnogu stolbovi, mnogu obvrski. Nie so Ramkovniot miroven dogovor imame promena na golem del na politi~kiot sistem ili imame nov pristap kon mnogu raboti, voop{to.

I ima nov pristap ili promena vo konceptot, kako e postaven i celiot na{ politi~ki sistem i zatoa, jas najmalku bi prifatil da se brzam vo nekoj odgovor koj bi zvu~el deka da, to~no tolku procenti ili do taa mera e implementiran, relativno sme tolku zadovolni ili tolku nezadovolni, poradi toa {to taa ocenka zavisi od mnogu okolnosti.

Zna~i, nie i po deset godini ne mo`eme da dademe nekoja sublimirana ocenka do kade sme so za mesec-dva da se vospostavat novi se relevantni. Ne e najva`no kako tie Dogovorot. Mislite deka e kratok koaliciski odnosi i plus, da se raz- }e is~eznat, dali }e se recikliraat, periodot od edna dekada?

Ima{e i takvi zaklu~oci vo celata vijat vo edna relaksirana atmosfera dali }e se uni{tuvaat. debata vo ovie konferencii koi se podgotovkite za popisot. Vie znaete Zna~i, imalo povisoka cel koja odr`aa vo Ohrid i vo Skopje za deka imavme i ostavki vo Dr`avnata treba{e da se spasi? Povisokata desetgodi{ninata. Brisel e zainkomisija za popis, ima{e i tenzii vo cel e stabilni me|uetni~ki odnosi, teresiran da se pravi edna pofunmediumite, debati vo javnosta i toa taa li e najvisokata cel? Koja e damentalna, su{tinska, objektivna ja optovaruva{e situacijata. Podocna povisokata cena? analiza, da se razgledaat site aspekti toa se preslika na terenot.

Edna od najvisokite celi mo`e da od toa koi efekti gi producira{e Od {to se ispla{ija Gruevski i bide i toa. Nie sme svesni deka Ramkovniot dogovor, za da se znae Ahmeti? Kakov falsifikat ima{e? `iveeme vo takvo op{testvo. Ako Ne e dozvoleno jas da komentiram se vratime nanazad, znaeme kakvi eden dobar, objektiven bilans na 10 tolku direktno i personalno od {to bea na{ite relacii, {to mo`e da godini i da se vidi ponatamu vo koj se pla{ea tie dvajcata kako lideri. proizvedat lo{ite me|uetni~ki odnosi pravec treba da odat rabotite, na Toa ne e fer. Jas opi{uvav kako jas i taa odgovornost e sekojdnevna za {to treba da se dade prioritet za da bide efektot pogolem vo idnina. go gledav celiot proces. tie koi se na vlast, no i za tie Nie kako sekretarijat se trudime da koi ne se.

Vie, sepak, ste vicepremier. vospostavime edna ramka vo sorabotka Nevladinite organizacii neka sprove- A vtorata cel be{e odr`uvawe na so na{i, no i so evropski eksperti dat istra`uvawa i anza da ne zvu~at tie analizi ketirawa kaj gra|anite. subjektivno, da ne se tretiraat Mo`ebi od tie anketi }e kako ednostrani itn. Toa e toa proizleze deka stopiraweto na {to vnimavame koga sakame Ako instituciite odlu~ija ne be{e afirmativen poteg da napravime nekoj obid, deka naj~isto e da nema na Vladata, no deka be{e bidej}i dosega ima{e mnogu posledici za nikogo od stopiraweto najdobroto {to mo`e da se obidi i toa samo provocira{e na popisot, da ne platime plus cena napravi vo momentot. nekoja debata. Pa vedna{ za celiot proces, toga{ najdobro e da imame dve strani – edna koja Taka vie toa go spakuse uni{ti popisniot materijal, bez vika deka implementacijata vavte vo javnosta, deka razlika dali imalo obidi za falsie duri i pregolema, pa se toa mora{e da se slu~i fikat. Najva`no e toa deka tie podabara preku leb poga~a i druga za da se spre~i falsistrana, koja }e ka`e deka toa toci ne se relevantni. fikat. Me|utoa, nejasno e minimalisti~ki. Najte{ko e Ne e najva`no kako tie }e is~eznat, e, ako imalo falsifikat, da se najde sredinata koja gi dali }e se recikliraat, zo{to nosite zakon za obedinuva, gi dobli`uva, gi dali }e se uni{tuvaat stopirawe popis vo koj spojuva ovie strui. vo prviot ~len stoi deka [to e i celta na dogovorot. }e zaprat pravnite posTo~no e. Za `al, i Ramkovniot ledici, zna~i nikoj nema stabilnosta na Vladata? Mo`e{e miroven dogovor ne mo`e da bega da odgovara, a ve}e vo vtoriot li da ni se slu~i da ostaneme bez od dnevnata politika na politi~kite deka treba da se uni{ti popisniot partii. Tie sakaat preku toa da go vlada? materijal. Velite deka ~uvstvuvate upotrebat ili zloupotrebat kako inNe, spored mene, ne mo`e{e da se politi~ka odgovornost, no kako }e slu~i takvo ne{to, zatoa {to iskust- strument, da sobiraat poeni i glasa~i. ja manifestirate taa odgovornost voto i na dvete partii i site na{i Najlesnoto e da se kritikuva Dogovorot ako dozvolite da is~ezne materiinstitucii govori i za ponezgodni i ili da se upla{at gra|anite deka toa jalot koj treba da bide dokaz koj i za poostri situacii. Toa ne be{e e ne{to lo{o ili go zagrozuva na{iot kakov falsifikat pravel? sistem, na{ata idnina ili na{iot Ne, jas tie raboti ne gi znam. Jas nekoja situacija koja ne mo`e da se identitet. Za `al, sekoga{ ima takva kontrolira. ne gi tolkuvam i ne gi razgleduvam masa koja se radikalizira i toa za kako da sum nekoj obvinitel ili Ste izdr`ale vie kako partneri i mnogu partii e na~in da se bega od nekoja druga institucija. Treba da pove}e. odgovorot na mnogu drugi pra{awa, bideme pretpazlivi. Ako instituciite Sega, kako {to me pra{uvate direk- bilo da se ekonomski, finansiski ili odlu~ija deka naj~isto bi bilo da tno, }e vi odgovoram deka toa e i od nadvore{na politika. nema posledici, da ne platime plus dobro. Iskustvoto od minatoto treba VLADATA NEMA PODATOK cena za celiot proces, toga{ najdobro da se upotrebi pozitivno, zatoa KOLKU LU\E SE VRABOTENI e da se uni{tuvaat tie materijali, {to ne e dozvoleno da se napravi DOSEGA SPORED DOGOVOROT bez razlika dali tie bile obid za gre{ka, pa popravkite potoa da se falsifikat. Najva`no e toa deka ne mnogu skapi.

Toa {to proizleguva od dogovorot

kako, ednata strana }e ka`e obvrska, drugata pravo, toa se vrabotuvawata spored principot na pravi~na zastapenost. Izve{tajot od EU otkriva 30 % zastapenost na malcinstvata po instituciite. Makedonskata vlast dosega nikoga{ ne otkrila brojka. Ima li ovaa vlada podatok kolku lu|e se vraboteni po ovoj princip dosega i u{te kolku nedostigaat vo koi institucii?

Za `al, koga }e go spomeneme Ramkovniot vedna{ se pomisluva na vrabotuvawata. [to ne bi trebalo!

Vrabotuvawata ne se najva`nata cel, tie se mehanizam kako da se postignat polii~ki celi. Na primer, toa e praktika vo svetot ili vo Evropa, da ne odime podaleku, deka ako od edna etni~ka zaednica nema pretstavnici zastapeni vo instituciite, nema na~in da se sozdade takva klima tie gra|ani taa zaednica da bide lojalna. Toa sozdava po~ituvawe kon instituciite.

Toga{ imame mir, toga{ mora da se sprovedat zakonite sekade vo ista mera, so ist kvalitet i nema da ima otpor od gra|anite.

Vie zboruvate za potrebata od ramkovnite vrabotuvawa. Nikoj ne go spori nivnoto postoewe kako del od Dogovorot. No, ako vo 2001 godina sme se dogovorile procentot da bide 25, pra{aweto deset godini podocna e kolku vraboteni ima po ovoj princip, voop{to?

Toj podatok treba da proizleze od taa 10-godi{na analiza. Taa mora da bide {to pokredibilna, so to~ni referencii, kako se dvi`e{e primaweto na vakvi administrativci. Na primer, }e go zememe pravosudstvoto, koe ne mo`e da se nadomesti ili da se kompenzira preku najlesnata procedura, vrabotuvawe, zatoa {to tamu ima kadar koj treba da se obu~i, da ispolnuva nekoi kvaliteti.

Ako ne ~uvstvuvaat gra|anite deka se zastapeni vo site nivoa na sudovite, toga{ ne mo`ete da gi ubeduvate deka odlukite se objektivni, bidej}i stoi percepcijata deka koga albanskata zaednica be{e vo mal procent, simboli~no zastapena, najlesno im bilo i na gra|anite i na politi~kite partii, bez razlika dali e to~no, da ja diskvalifikuvaat sekoja odluka na sudovite kako subjektivna, deka ne e objektivna.

Zna~i deka Vie, sepak, nemate brojka? Se primaat novi vraboteni bez da se znae momentalniot bilans.

Ne sakam da {pekuliram. Nie prvo }e gi napravime tie analizi. Znaete, nekoj pat doa|ame do toj moment koga ne mo`ete zadol`itelno da im barate na vrabotenite da se izjasnat po etni~ka grupa.

Kako toga{ Brisel dojde do ovoj podatok od 30%? Koi izvori gi koristele? Ne im dadovte Vie podatoci?

Ne sum pra{al kako. Sekojpat imalo podatoci vo komunikacija so kancelarijata {to Brisel ja ima tuka.

Preku taa kancelarija EU direktno komunicira so site ministerstva, so site institucii. Nemam nekoj komentar. Ako tie 30 % se odnesuvaat na odredeni ministerstva, mo`ebi, no globalno, celokupno, ne e toj procent na zastapenost. Sakam da potenciram deka tuka se zboruva za zastapenosta za site mnozinski zaednici. Zna~i, Albanci, Turci, Srbi, Romi, Vlasi itn. Toga{ nie }e imame poinakva slika. Iako znam deka centralno se bara, fokusot e kolku Albancite se zastapeni. Go ~itav toj paragraf od Izve{tajot, taka e formulirano, no bez nekoi detali.

Da, ne navedeno 30 % od {to? Kolku e vkupnata javna administracija, pa nie da znaeme od {to e toa 30%?

Podatokot e nafrlen.

To~no. Ne mislam deka toa e so lo{a namarea i ne sakam da komentiram.

Ima{e po nekoi vesnici deka jas gi brojam poinaku administrativcite

Intervju

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

"Popisniot materijal mora{e da se uni{ti zatoa {to instituciite odlu~ija deka ima povisoki celi i deka ne treba da se plati pogolema cena" "Vladata i koalicijata vo nieden moment ne bea vo opasnost, oti nie kako partneri sme pominale i pote{ki situacii" “Nikoj ne saka{e da vlo`i vo procesot na popisot koga site nie se borevme za vlasta. Koj }e ja dobie vlasta e najva`na bitka za edna politi~ka partija” “Ne sakam da {pekuliram so brojot na vraboteni spored Ramkovniot. Prvo mora da se napravi detalna analiza, koja treba da se sprovede so pomo{ na Brisel za desetgodi{ninata od Dogovorot “So Ministerstvoto za administracija, i pokraj zabele{kite od Brisel, imame sorabotka” “Vo javnosta ima percepcija deka samo Albanci se vrabotuvaat vo administracijata. Toa ne e afirmativno, no procesot na po~ituvawe na Dogovorot mora da prodol`i” od EU. Nemav nekoja namera da gi istrativnite proceduri, da najdeme brojam poinaku, no ne mo`e toa da {to e mo`no poadekvatni mesta, tie se zloupotrebi kako brojka. da se obu~eni za svojata funkcija, da rabotat za platata, {to e najva`no, Velite deka nema da ja komentirate i da napreduvaat na rabotnoto mesto, brojkata, no o~igledno ne se soglada ne bidat vo stavkata “stend-baj”, suvate so nea, najavuvate 300 novi kako {to velite. oglasi esenva. Znaete li kade }e Vo stavkata neproduktiven tro{ok. bidat raspredeleni ovie lu|e?

Najgolem predizvik e {to poprofe- Da, mo`e nekoj i taka da ja oceni sionalno administrativcite da se ili definira, me|utoa, vo celiot postavat na nivnite rabotni mesta. toj politi~ki proces, veruvajte, ne Toa e predizvik i vo tie dr`avi kade {to administracijata e razviena, ne samo kaj nas. Na{ata Vladata i koaliciadministracija nasledi jata ne bile dovedeni vo golem del od starata adpra{awe, oti VMRO-DPMNE i DUI ministracija, ako mi se kako partneri pominale i dozvoli da ka`am taka, niz pote{ki situacii koja se spoi vo ovoj tranziciski period. Drugi kvaliteti, drug mentalitet, drug pristap kon uslugite.

Tuka imame i edna nova generacija, e ednostavno. Ne sakam sega da koja doa|a po tranzicijata. Plus i se opravduvam ili da ja branam onie administrativci koi doa|aat po dr`avnata administracija ili VlaRamkoven. Pa imame razni konflikti data, no ne e ednostavno poradi toa vnatre vo administracijata. Ne e ed- {to toj proces }e se razvie so mnogu nostavno da se raspredelat adekvatno, pritisoci, bilo finansiski, bilo na vistinsko mesto, opi{uvaj}i go i politi~ki ili etni~ki pritisoci. rabotnoto mesto koe e adekvatno, na Ima percepcija deka vo posledno koe dr`avniot slu`benik mo`e da vreme samo Albanci se vrabotuvaat, {to ne dava nekoja afirmativna bide poproduktiven. reakcija kaj gra|anite. Kako toa da se Pa kakva e produktivnosta na tie balansira i kompenzira ne e ednos{to sedat doma, a zemaat plata? tavno. Toa sozdava nova konkurencija Prvo se vrabotuvaat lu|e za vnatre vo administracijata. Tie koi{to realno nema potreba, pa se se gledaat kako konkurenti, {to e ~uvaat na “stend-baj”? normalno. Site tie turbulencii da To~no, nie kako nova vlada ja nasle- se menaxiraat ne e ednostavno za divme tokmu taa situacija. politikata na tie koi se na vlast, duri i za tie koi se vo opozicija.

Ne e li ova najponi`uva~ki moNo, bez razlika na site tie okolment?

To~no, imate pravo za toa, toa e nosti, nie sme svesni deka ovoj najgolemiot i najva`niot argument proces mora da odi napred, {to e deka treba da gi a`urirame admin- ustavna obvrska.

Vo izve{tajot ima edna zabele{ka za sorabotkata so ministerot za informati~ko op{testvo i administracija, Ivo Ivanovski. Kako toga{ imate uvid u{te kolku Albanci falat vo dadeni institucii, ako ne znaete kako raste brojot na Makedonci. Bure bez dno, na nekoj na~in?

Finalniot del od izve{tajot se pravi vo avgust. Toa e prviot mesec na novata vlada. Mnogu e rano da se izbrzame deka me|u mene, kancelarijata i ministerot Ivo Ivanovski nema sorabotka.

Tamu ne se navedeni imiwa. Naveden e Sekretarijatot za Ramkoven i ministerstvoto kade {to Ivo Ivanovski i prethodno be{e minister. Mo`ebi va{ite prethodnici ne sorabotuvale dovolno.

Mo`ebi na toa se misli.

Mo`ebi Vie ste ja podobrile sorabotkata koga ste do{le.

Mo`ebi. Zna~i, i delot na administracijata e nov vo Ministerstvoto za informati~ko op{testvo. I sega vo celata taa reforma da se najde za kratko vreme kako da se reformira celokupno administracijata, pa da se najde na~in i re{enie kako da se komuniciraat site informacii ne e ednostavno. Nie se trudime da ja vospostavime taa komunikacija.

Nam dolgo vreme ni fali, i vo site kontakti jas {to gi imam so pretstavnici od Brisel, pa duri i so komesarot, edna centralna databaza za obrabotka na site tie podatoci...

Taa baza {to do juni }e be{e gotova... A ne e.

Sekretarijatot za sproveduvawe na Ramkovniot dogovor treba da ima direkten uvid: koj izleguva od administracijata, kolku se primaat, kade? I preku toa mo`e da se menaxira, da se znae to~no, }e bide polesno za site. Ako sakame, na primer, na 20 oktomvri da znaeme bilans, toga{ imame uvid vo taa databaza i znaeme brojot deneska e tolku, poradi toa {to 250300 se penzionirani.

Zna~i, vo toj moment se namaluva brojot na etni~ki Makedonci, na primer, i samo zaradi toa dobivame plus 0,5% zastapenost na drugite. Toa e igra na brojki. Toa e profesionalna rabota i nie }e insistirame.

IMAME DECENTRALIZACIJA, NE TREBA FEDERALIZACIJA! Mislite li deka Ohridskiot ramkoven dogovor e pretesen mo`ebi za dr`ava od rangot na Makedonija? Vo smisla za zadovoluvawe na barawata na pretstavnicite na malcinstvata. Zatoa {to, tokmu vakvite momenti, kako ovoj so popisot, otvaraat dilema dali idninata na Makedonija mo`e da opstane samo preku Dogovorot? Pa se otvaraat onie te{ki temi za na~inot na ureduvawe na dr`avata.

Su{tinata na Dogovorot e da dava odgovori na mnogu pra{awa za idninata koi mo`at da se javat kako predizvici, znaej} i gi okolnostite na na{eto op{testvo.

Zna~i, to~no e izbirano edno su{tinsko decentralizirano op{testvo, namesto da se izbiraat vakvi temi: regionalizacija, kantonizacija itn., Makedonija povr{inski i so `iteli e edna mala dr`ava. Zna~i, {to }e deli{? Ako ja federalizira{, mora da ima{ argument deka preku toa mo`e pobrzo da se razvie op{testvoto.

Sega da bideme malku poracionalni. Istoriski gledano, nemalo nekoi konflikti tolku dlaboki me|u Makedonci i Albanci pa da se ka`e vidi, istorijata n$ nau~ila deka ovie dve etni~ki zaednici ne mo`at da `iveat zaedno. Vo sporedba so Bosna i Hercegovina nie sme ponapred eden vek.

Vo sporedba so odnosite na Albancite i Srbite dva veka sme ponapred. Znam deka ima i takvi koi so lesnotija ka`uvaat odredeni izjavi vo mediumite deka doka`ano e deka ne mo`eme da `iveeme zaedno. No, tie treba mnogu seriozno da & dadat na javnosta argumenti ako gi imaat, zatoa {to toa e opasna teza i nekoj }e

plati. I na krajot na krai{tata, narodot }e go plati toa, sekoj }e bega. Na primer, }e si dade ostavka edna garnitura, }e ka`e od utre jas nemam odgovornost dali }e ima vo Skopje gra|anska vojna ili vo Kumanovo. I kako mo`e toa da se ka`e? Toa prvo ~ove~ki ne e dozvoleno, bez razlika na funkcijata. Ne mo`e da razmisluvate deka ako ne ste na funkcija, ne vi e gajle dali }e izgorime sosema. Imavme sre}a i “fala Bogu” {to me|unarodnata zaednica intervenira{e vo 2001 godina od celoto iskustvo od biv{a Jugoslavija, najbrzo vo Makedonija. Zatoa {to ako {tetata be{e golema da ne mo`eme da se vratime nazad, toga{ taa situacija {to ja imame denes ne mo`eme da ja sozdademe ve{ta~ki. Zo{to nie s$ u{te imame potreba da go producirame toj strav {to go nasledivme od biv{iot sistem? Se {pekulira za tajni politiki vo pozadina. Kade se tie tajni politiki?.

Ne smee da se producira toj strav.

Odgovornosta e na site politi~ki partii. Nie bevme na vlast, koga bez nekoi osobeni te{kotii ja demarkiravme granicata so Kosovo, {to ne be{e ednostavno. Toa se prave{e svesno. Pa koj sega saka da prodava magla deka Albancite se podgotvuvaat da se otcepat!?

7 PREGLED VESTI GRUEVSKI: EU KRITIKUVA ZA DA NÈ PRITISKA ZA RE[ENIE ZA IMETO

Skopje v~era be{e doma}in na Samit na ministrite za evropski integracii od regionot, nasloven kako "Evropskite perspektivi na zemjite od Zapaden Balkan", a na koj se otvorija pra{awata za evropskata idnina na dr`avite aspiranti za ~lenstvo vo Unijata

P

remierot Nikola Gruevski zabele`uva nova taktita na odredeni poedinci ili na del od me|unarodnata zaednica da se vr{i pritisok vrz Makedonija za pra{aweto za imeto.

“So tvrdewa deka ne pravime dovolno za reformite i so prenaglasuvawa na slabostite e pogre{na i nema da postigne rezultat, tuku }e dade obraten efekt. Ova pra{awe ne se re{ava so sila, so stavawe na celiot pritisok samo vrz ednata strana. Sepak, ostanuvame na istite prioriteti za ~lenstvo vo NATO i EU i na reformskiot pat, i toa vo momentot e na{ strate{ki interes. Duri reformite i da ne go dadat o~ekuvaniot rezultat vo odnos na na{eto pridvi`uvawe vo NATO i EU, tie se dobri za zemjata, za podobruvawe na kvalitetot na `ivotot na gra|anite”. Ova go izjavi premierot Nikola Gruevski vo intervju za MIA, koe dr`avnata agencija go objavuva vo delovi.

Toj smeta deka prenaglaseno istaknuvawe na slabostite sega treba da o~ekuvame i od razni me|unarodni nevladini organizacii, zdru`enija, institucii, politi~ari i eksperti. Sepak, tvrdi Gruevski, Vladata ostanuva na istite priorite za ~lenstvo vo NATO i EU, no priznava deka vakvite kritiki }e imaat obeshrabruva~ko vlijanie vrz reformite.

Negovite zaklu~oci, duri odat dotamu {to smeta deka idnata godini, dokolku ne se re{i sporot za imeto, treba da o~ekuvame negativen izve{taj od Brisel, bez razlika na srabotenoto.

“Dokolku ne se re{i problemot za imeto, mnogu e izvesno toa, nezavisno kolku reformi }e napravime. Toa e poraka koja nie treba da ja razbereme. I ja razbravme”, veli Gurevski.

Vo odnos na sporot za imeto so Grcija, Gruevski veli deka Brisel, poradi ekonomskata kriza e vnimatelna kon Grcija za ova pra{awe.

Pa zatoa, smeta premierot, koga ne mo`at po Grcija, udiraat po nas.

"Me|unarodnata zaednica e prili~no vnimatelna kon Grcija. Tie ne sakaat da im napravat dopolnitelen pritisok, na i taka zovrienata vnatre{na sostojba vo Grcija, koja mo`e da dovede do pad na vladata, koja nikoj vo EU ne ja posakuva. Zatoa bi rekol sega, po onaa narodnata pogovorka, “ne mo`at po atot, pa udiraat po samarot”.

VMRO-NP: POPISOT PREKINA ZA DA SE SKRIE IZBOREN FALSIFIKAT!

S

$ pove}e se {irat informaciite za toa {to e vistinska pri~ina za stopiraweto na popisot.

VMRO-Narodna v~era otvori nov aspekt na temata - smetaat deka edna od celite na prekinot na popisot bila da se skrie navodniot izboren falsifikat: “Prekinuvaweto na popisot im odgovara na DUI i na VMRO-DPMNE za{to }e be{e golema verojatnosta brojot na popi{anite lica vo odredeni mesta da bide mnogu pomal od brojot na lica koi izlegoa na parlamentarnite izbori, a so toa samo }e se potvrdea somnevawata za regularnosta na izborite”, izjavi portparolot na VMRO-Narodna patija, Dino Bla`evski.

Tie baraat vedna{ da se odredi datum za nov popis, bidej}i spored niv e neprifatlivo da se odi na slednite, lokalni izbori, bez jasna statisti~ka slika na naselenieto.

SDSM pak smeta deka s$ u{te ima mo`nosti nekoj zakonski da odgovara za krahot na popisot! Tie velat deka vo Zakonot za prestanuvawe na va`ewe na Zakonot za popis mnogu aspekti ne se konkretno definirani i deka Vladata }e mora da predlo`i niza podzakonski akti za doprecizirawe.

“Popisniot materijal ne mo`e da bide uni{ten samo vrz baza na Zakonot {to si go donese vladeja~koto mnozinstvo. ]e mora da se donesat podzakonski akti so koi }e se regulira koga i kako }e se uni{tuva popisniot materijal”, veli potpretsedatelot na SDSM, Ana Pavlovska-Daneva. Vo me|uvreme opoziciskata partija }e vr{i pritisok da se iskoristi dosega sobraniot materijal od popisot za utvrduvawe konkretna odgovornost za krahot na statisti~kata operacija {to }e ja ~ini dr`avata najmalku 6 milioni evra.

“O~ekuvame VMRO-DPMNE i DUI da ja prifatat ovaa na{a inicijativa koja }e pomogne za utvrduvawe na vinovnicite za eventualniot popisen falsifikat poso~en od strana na samite organizatori”, soop{ti Pavlovska-Daneva.

Socijaldemokratite go povikuvaat i Javnoto obvinitelstvo da postapi vo slu~ajot, kako {to tie narekuvaat, “popisen falsifikat”, i vo interes na vistinata da izre~e vremena merka so koja }e go spre~i uni{tuvaweto na popisniot materijal. SDSM }e se obide vo ramkite na Sobranieto da izdejstvuva i formirawe na anketna komisija za utvrduvawe na politi~ka odgovornost.

Kompanii / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

PET DENA OTKAKO PROPADNA TENDEROT ZA KONCESIJA

JANAKIESKI NE ZNAE KAKO ]E GI GRADI AVTOPATI[TATA OD KORIDOROT 8 ALEKSANDRA SPASEVSKA

P

spasevska@kapital.com.mk

e t d e n a ot ka ko propadna tenderot za koncesija na avtopati{tata od Koridorot 8, bidej} i nitu edna kompanija ne dostavi ponuda da gi gradi, Ministerstvoto za transport i vrski nema ideja kako }e go realizira proektot koj

e od strate{ko zna~ewe za dr`avata. Ministerot Mile Janakieski nema konkreten plan kako }e gradi 370 kilometri avtopat koj{to treba da ja povrze dr`avata so Albanija i so Bugarija, nitu pak, dali }e se gradat novi avtopati{ta, voop{to. Od Ministerstvoto za transport i vrski samo kratko informiraat deka Vladata vo naredniot period }e odlu~uva za ovoj proekt.

K

O

M

E

R

C

“Za realizacija na predvideniot proekt, vo sledniot period Vladata }e ja utvrdi dinamikata i na~inot na nivnoto finansirawe”, informiraat od Ministerstvoto.

Ministerstvoto ne odgovori na pra{awata na “Kapital” dali povtorno }e bide objaven tender, dali dr`avata sama } e ja finansira izgradbata na avtopati{tata ili pak, }e se zadol`uva. Nema nitu objasnuvawe zo{to pette konzor-

I

J

A

L

E

N

ciumi, sostaveni od grade`ni kompanii koi{to imaat godi{en obrt od milijardi evra, ne dostavile ponuda za koncesija na avtopati{tata od Koridorot 8.

Otkako Vladata potro{i tri godini vo davawe tenderi, ~ekawe i pregovarawe, makedonskite avtopati{ta u{te dolgo }e ostanat vo ista, pa i vo polo{a sostojba. Za proektot koncesionirawe na pati{tata Vladata & plati 1,4

O

G

L

A

milioni evra na francuskata konsultantska ku}a Luis Ber`e da izraboti studija koja }e poka`e kako treba da se gradat avtopati{tata.

Spored tie nasoki be{e raspi{an i javniot povik.

No, ovaa studija Ministerstvoto za transport i vrski nikoga{ javno ne ja objavi, ni po mnogute insistirawa od mediumite. So ogled na toa {to propadna tenderot, proizleguva deka parite

potro{eni za konsultanti se zaludno potro{eni.

Re{enie vo slu~aj da propadne tenderot ima vo predizbornata programa na VMRO-DPMNE. Spored Manifestot, dokolku propadne tenderot, del od avtopati{tata }e se rekonstruiraat so pari od Buxetot, a za del od delnicite kade {to treba da se izgradat novi avtopati{ta }e se baraat alternativni na~ini na finansirawe.

S

100 ELEKTRONSKI PRODAVNICI ZA MAKEDONSKITE PRETPRIEMA^I

R

azvoj, implementacija i hostirawe na 100 elektronski prodavnici za najdobrite 100 start up firmi vo 2012 i 2013 godina e del od strategijata na Ministerstvoto za informati~ko op{testvo za razvoj i unapreduvawe na elektronskata trgovija. So planot se predviduva dizajn na internetstranici, implementirawe na sistemot za vodewe na nara~kite i odr`uvawe na internet-stranicata i izrabotka i distribucija na promotivni materijali.

“Vo 2012 godina e predvidena izrabotka na virtuelni prodavnici za 50 pretpriema~i, koi na lesen i efektiven na~in }e se steknat so elektronska prodavnica. Tie }e bidat obu~eni za upravuvawe so vakov tip prodavnica preku koristewe na najnovite tehnolo{ki i internet-trendovi”, izjavi ministerot Ivo Ivanovski.

Pretpriema~ite }e bidat izbrani na konkurs preku prezentirawe na biznisplanot, a najdobrite 100 }e gi izbere komisija sostavena od pretstavnici od ministerstvata za informati~ko op{testvo i ekonomija i od stopanskite komori.

HUMANITARNA AKCIJA NA D-R AN^EVSKI

D

-r An~evski sprovede humanitarna akcija vo sorabotka so JZU Gerontolo{ki zavod 13 Noemvri-Skopje. Stru~en tim na ordinacijata pregleduva{e pacienti vo Zavodot vo odnos na problemi na ko`ata, od tipot alergii, dermatitisi od dolgotrajno le`ewe, bemki i ostanati problemi povrzani so dermatologijata.

Humanitarnata akcija ja sprovede tim od ~etiri lekari, specijalisti po dermatologija i dve sestri pod vodstvo na profesor d-r An~evski.

Na site pacienti, pokraj pregledite i sovetite, im be{e podaren set od proizvodi za nega na ko`ata, vo sorabotka so Galafarm-Skopje.

Vo ordinacijata D-r An~evski se nadevaat deka so ovaa akcija }e iniciraat pogolem interes za podigawe na svesta za gri`a na ovie lica. Na ovoj na~in ordinacijata ja odbele`uva i {estgodi{ninata od postoeweto.

AVSTRIJCI ]E INVESTIRAAT VO VINICA

A

vstriskata kompanija Texspor t, ko j a p r o i z v e d u v a protivpo`arna oprema, }e gradi fabrika vo Vinica.

Gradona~alnikot na Vinica, Emil Don~ev, za “Kapital” veli deka fabrikata treba da po~ne da se gradi vo mart slednata godina, a investicijata se procenuva na 3-5 milioni evra.

Kompanijata planira vrabotuvawe na 250 lica.

“Kompanijata na neodamne{nata licitacija za grade`no dr`avno zemji{te kupi 10.000 metri kvadratni za cena od 9,5 evra od kvadrat.

Ispo~ituvani se site proceduri i naprolet go o~ekuvame startot na novata fabrika”, veli Don~ev.

Zapo~na so rabota Kapital Akademija...

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

9

Kapital Akademija...

KAKO DA JA ZGOLEMITE PRODA@BATA SO POMO[ NA INTERNET?

member of KAPITAL MEDIA GROUP

BIDETE EFEKTIVNO PRISUTNI ONLAJN!

Na interesen i dinami~en na~in, na prvata rabotilnica od vakov vid na Kapital Akademija bea pretstaveni bukvalno site internet-mo`nosti za podobruvawe na biznisot VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

K

O

M

E

R

QUP^O ZIKOV

KAPITAL MEDIA GROUP “Da znaeme pove}e - da si pomogneme samite e na{eto moto.

Trgnuvaj}i od nego, Kapital Akademija, vsu{nost, e sublimat na s$ {to Kapital Media Group rabote{e izminatite godini preku organizacija na razni rabotilnici i konferencii.” na Internet.

Na interesen i dinami~en na~in na prvata rabotilnica od vakov vid na Kapital Akademija bea pretstaveni site internet-mo`nosti za podobruvawe na biznisot, po~nuvaj}i od internet-stranica. Prisutnite menaxeri od kompanii od razli~ni industrii, kako Makstil, Magroni, Skovin, Stopanska banka, aktivno u~estvuvaa vo diskusiite. Tie smetaat deka preku mo`nostie koi C

I

J

A

L

E

N

DARKO BULDIOSKИ

WUMEDIAMK “Milo mi e {to medium kako “Kapital”, koj e vlijatelen vo biznis-zaednicata, se odlu~i da posveti vnimanie na internetmarketingot kako tema, bidej}i toa zboruva za negovata va`nost. Denes kompaniite mora da se obidat da gi vidat parite na Internet.” gi nudi internet-marketingot }e mo`e da doprat do pove}e potro{uva~i i da go zajaknat i svojot brend preku efektivnoto prisustvo onlajn.

U~esnicite vo rabotilnicata nau~ija kako i za {to najdobro da go upotrebuvaat internetoglasuvaweto. Toa vo kombinacija so golemite mo`nosti od internet-trgovijata, koja vo Makedonija e vo silen podem, mo`e da donese pove}ekratna korist.

O

G

L

A

S

foto: FILIP POPOVSKI

I

nternet-marketing i pr od a `b a v e} e se mejnstrim vo svetot koga stanuva zbor za podobruvawe na biznisot, a na makedonskiot pazar kompaniite po~nuvaat poleka, no sigurno da ja otkrivaat mo}ta koja ja nudat ovie alatki. So cel makedonskite kompanii da gi spoznaat golemite mo`nosti za proda`ba na sopstvenite proizvodi i uslugi koi gi nudi Internetot, kako najmo}no sredstvo za komunikacija, Kapital Akademija organizira dvodnevna rabotilnica na tema “Kako da ja zgolemite proda`bata so pomo{ na Internet?”, koja po~na v~era vo hotelot Aleksandar palas vo Skopje.

“Kompaniite ne treba da go potcenuvaat pazarot koj go nudi Internetot i publikata koja go koristi. Ne mo`e kompaniite da ~ekaat da se razvie internet-pazarot vo Makedonija, pa potoa da nastapat. Tie treba da go razvijat”, veli eden od predava~ite na rabotilnicata, Darko Buldioski, internetkonsultant i soosnova~ na WuMediaMK. Spored nego, kompaniite mora da rastat so internet-pazarot, za podocna da dominiraat i da se obidat bukvalno da gi vidat parite

KAPITAL AKADEMIJA... ZAPO^NA SO RABOTA kata i pretpriema~ite, kako lica so idei i inovacii. Slednata rabotilnica vo organizacija na Kapital Akademija }e se odr`i na 27 i 28 oktomvri, so naslov “Definirajte ja izvoznata strategija i steknete novi alatki za zgolemuvawe na izvozot”. Sledniot mesec Kapital Akademija }e organizira tri rabotilnici: “Finansiski izve{tai kako alatka za delovno odlu~uvawe, podgotovka i analiza”, “Nov me|unaroden standard za finansisko izvestuvawe za mali i mikropretprijatija” i “Me|unarodno dvojno odano~uvawe”. A vo dekemvri Kapital Akademija ja najavuva rabotilnicata “Upravuvawe so likvidnost”.

apital Akademija, kako ~lenka na Kapital Media Group, startuva so rabota na 26 septemvri 2011 godina. Proektot }e bide fokusiran na organizirawe golemi delovni konferencii, biznis-forumi, obuki i rabotilnici za pogolemo znaewe.

Rabotilnicata “Kako da ja zgolemite proda`bata so pomo{ na Internet?” e prvata od mnogute koi vo idnina planira da gi organizira Kapital Akademija. Ova e samo po~etok na ostvaruvaweto na vizijata Kapital Akademija da prerasne vo prepoznatliv edukativen centar za biznis-znaewa i najvlijatelno mesto kade {to }e se sre}avaat biznis-zaednicata, nau-

K

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI KARTI^KI OD UNI BANKA SO NOVI USLOVI

K

rediten limit do ~etiri plati, 4% mese~na otplata, do 40% popust na site provizii so karti~ki i bez ~lenarina za prvata godina se povolnostite koi UNI banka }e gi dava pri izdavawe karti~ki ovaa sezona.

Kreditnite karti~ki 4x4 imaat maksimalen krediten limit od 300.000 denari i promenliva kamatna stapka od 12% godi{no. Minimalnata mese~na otplata e 4% ili minimum 300 denari i 100% od iznosot na presmetanite provizii, nadomestoci, redovna i kaznena kamata. Popustot od 40% na site provizii so karti~ki mo`e da se iskoristi vo periodot od podignuvawe na karti~kata do krajot na promotivniot period – 15 januari 2012 godina.

“UNI banka sproveduva konstantna politika za stimulirawe na pla}awata so debitni i kreditni karti~ki vo trgovskite objekti. Sledeweto na novite tehnologii i s$ pomasovnoto postavuvawe na POS-terminalite vo trgovskite objekti se isto taka faktori koi ja opredeluvaat ovaa tendencija na bankata”, izjavi Biqana Donovska-Ge~eva, direktor na Direkcijata za karti~no rabotewe vo UNI banka.

NOVINI ZA [TEDA^ITE VO TTK BANKA

T

TK banka od 15 oktomvri im ponudi na gra|anite polesen i podobar na~in da za{tedat. Novata i promotivna ponuda “Turbo depozit” e dostapna vo denari i vo evra. Gra|anite koi }e gi oro~at parite vo promotivniot “Turbo depozit” vo denari, }e dobijat fiksna kamatna stapka od 7,50% na period od 15 meseci ili promenliva od 8,00% na 25 meseci i 8,50% na 35 meseci.

Za “Turbo depozit” vo evra kamatata e 3,50% fiksna za period od 15 meseci ili promenlivi 4,50% za 25 meseci i 5,50% za 35 meseci. Promotivniot period na “Turbo depozitot” va`i do 31 dekemvri.

Po povod Denot na {tedewe (31 oktomvri), od 15 oktomvri do 15 noemvri TTK banka }e organizira “Mesec na {tedewe vo TTK”, {to }e se odbele`i so brojni aktivnosti i nastani, podaroci, edukativni poseti na decata od detski gradinki so cel da se potencira va`nosta i potrebata od {tedewe.

PO^NUVA TEHNOMA 2011 NA SKOPSKI SAEM

S

aemot Tehnoma, na koj }e se pretstavat 900 u~esnici od zemjata i od stranstvo, a se o~ekuvaat nad 48.000 posetiteli, po~nuva od deneska i }e trae do sabota.

Na godina{noto izdanie na Tehnoma 2011, kako {to poso~i direktorot na ovaa manifestacija, Valentina Dimitrova, 40% od izlo`uva~ite se stranski kompanii. Se o~ekuva grupen nastap na pove}e od 40 italijanski kompanii, glavno mali i sredni pretprijatija, koi }e u~estvuvaat dva dena na saemot, a zainteresiranite makedonski biznismeni } e mo`at da ostvarat i direktni sredbi so niv. Pokraj kompaniite od Italija, organiziran nastap }e imaat i 25 kompanii od Slovenija i 25 kompanii od Grcija.

Dimitrova istaknuva deka godinava akcentot e staven na obnovlivite izvori na energija, za {to ima s$ pogolem interes od strana na izlo`uva~ite.

Na prviot den od saemot }e se odr`i trkalezna masa na tema “Energetski predizvici, aktuelna sostojba i bankarstvo”, a predvideni se i kompaniski prezentacii, kako i me|unaroden brokerski nastan - Tehno sredbi 2011.

10/17/2011

+

раст

Пелистерка +19,98% Тутунска банка +2,16% Арцелормиттал +2,13% Стопанска банка Битола +2,02% Макстил +1,79%

10/17/2011

Фершпед Топлификација RMDEN10 Комерцијална банка

пад

-

нова цена

3.369,00 2.911,67 96,00 1.887,44 154,91

нова цена

-0.81% 42.650,50 -0.06% 3.057,14 -0.11% 86,90 -0.03% 2.946,98

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

PRVA INVESTICIJA VO [TIPSKATA INDUSTRISKA ZONA

FABRIKA NA XONSON KONTROLS ZA SEFTE

Industriskata zona vo [tip ja dobi prvata investicija. Amerikanski Xonson kontrols po~na so izgradbata na fabrikata za navlaki za avtomobilski sedi{ta PETRE DIMITROV

V

dimitrov@kapital.com.mk

o tehnolo{ko-industriskata razvojna zona vo [tip po~na izgradbata na nova fabrika na amerikanskiot avtomobilski gigant Xonson kontrols, vo koja }e se proizveduvaat navlaki za avtomobilski sedi{ta.

Investicijata }e vredi 20 milioni evra, a vo novata fabrika se o~ekuva da bidat vraboteni 1.400 lica.

Fabrikata }e se protega na povr{ina od 12.000 metri kvadratni.

“Za prvpat vo ponovata istorija na Republika Makedonija prisustvuvame na kamentemelnik na vtorata po red golema grinfild-investicija na eden ist me|unaroden stranski investitor. Zadovolstvoto e u{te pogolemo dokolku se sogleda deka vo uslovi na svetski ekonomski branuvawa, vo uslovi na tektonski poremetuvawa vo ekonomijata na na{iot ju`en sosed, Makedonija e doma} in na edna golema serija stranski investicii. Vo poslednite dva meseci po~naa duri {est golemi proekti, koi dolgoro~no treba da donesat nekoku iljadi novi vrabotuvawa vo na{ata zemja”, izjavi premierot Nikola Gruevski, koj zaedno so Vladimir Teplik od Xonson kontrols, ambasadorot na SAD vo zemjava, Pol Volers i vicepremierot Vladimir Pe{evski go ozna~ija startot na fabrikata.

Teplik najavi deka novata

fabrika }e se izgradi do septemvri 2012 godina, a ve} e za dve nedeli vo krugot na porane{na Makedonka so rabota po~nuvaat i prvite 250 vraboteni vo novata fabrika.

Pretstavnicite na Xonson kontrols neodamna potpi{aa dogovor za zakup na re~isi 4.000 metri kvadratni proizvodstven prostor vo nekoga{na Makedonka i za nego }e pla}aat okolu 5.000 evra mese~en zakup. Stanuva zbor za prostorot na nekoga{en Politeks.

Xonson kontrols e gigant vo oblasta za vnatre{no opremuvawe avtomobili, koj za vreme na svoeto 126-godi{no postoewe ima izgradeno fabriki vo 41 dr`ava vo svetot, me|u koi i vo Makedonija, vo slobodnata zona Bunarxik vo Skopje.

Partneri na Xonson kontrols se avtomobilskite giganti Xeneral motors, Dajmler-

S

GAZDITE NA TEKSTILNITE FABRIKI ISPLA[ENI ZA RABOTNI^KITE opstvenicite na tekstilnite fabriki komentiraat deka bi bilo podobro Xonson kontrols da vraboti del od ma{kata rabotna sila koja se nao|a na spisokot so nevraboteni vo [tip. Se pla{at deka poradi najavite za povisoki plati od Amerikancite, }e gi izgubat tekstilnite rabotni~ki. Vo [tip momentalno funkcioniraat 114 tekstilni fabriki.

S

6м 5.00% 5.60% 4.80% 5.00% 5.00% 5.50% 6.00% 6.50%

24м 7.70% 8.10% 5.00% 8.20% 7.80% 7.80% 9.00% 9.00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

36м 7.90% 7.90% 5.00% 8.30% 8.40% 8.10% 9.50% 9.50%

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка

3м 2.20% 2.50% 2.40% 2.40% 2.40% 2.60% 2.40%

6м 2.70% 3.00% 2.90% 2.90% 2.80% 3.00% 2.70%

24м 3.80% 4.50% 3.65% 4.10% 4.00% 4.00% 4.35%

36м 4.10% 5.00% 3.90% 4.50% 4.20% 4.30% 5.25%

Еуростандард банка

3.50%

4.00%

5.00%

5.50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61.5026 44.5445 70.3048 49.6469 43.8991 45.6691

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5%

Podatocite se od veb-stranite na bankite. „Kapital” ne snosi odgovornost dokolku tie ne se navreme a`urirani.

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

камата 4.00% 5.50%

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

1м 1 1.37% 1.3% 0.24% 0,02000%

milioni evra vredi investicijata na vtorata fabrika na Xonson kontrols vo [tip

e o~ekuva novata fabrika na Xonson konrols vo [tip da go podigne standardot na {tipjani, koi se nadevaat deka investitorot }e ja namali nevrabotenosta i }e gi podigne platite vo tekstilniot sektor. Se {pekulira deka Xonson kontrols }e ponudi plati vo visina od 20.000 denari. Oglasot za anga`irawe na vrabotenite be{e objaven vo septemvri, a se baraa stru~ni lica, kako in`eneri za {iewe, za kroewe, in`eneri za kompjuterski potpomognato dizajnirawe, tim lideri na proizvodna linija, elektromehani~ari, revizori za kvalitet, proekt-asistent, kako i iskusni operatori za {iewe.

ponedelnik- 17.10.2011 3м 4.00% 4.80% 4.60% 4.00% 4.30% 4.60% 5.00% 5.30%

20

Krajsler, Fiat, Ford, Honda, Mazda, Reno, Pe`o, Folksvagen, Tojota i dr. Kompanijata ima nad 100 iljadi vraboteni, 250 pretstavni{tva i godi{en obrt od 20 milijardi dolari.

PLATA OD 20.000 DENARI?

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

Пremierot Nikola Gruevski i Vladimir Teplik od Xonson kontrols go ozna~ija startot na fabrikata.

3м 1.58% 1.5% 0.40% 0.04%

6м 1.78% 1.7% 0.59% 0.08%

12м 2.12% 2.1% 0.91% 0.31%

3% 2%

1% 0% 01/10

03/10

05/10

06/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд Илирика Југоисточна Европа

ЗА ДЕН

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

25,980,500.31

-6.33%

-18.81%

-22.97%

-17.02%

-23.28%

10/13/201 10/13/201

Илирика Глобал-Растечки пазари

43,123,796.61

-4.20%

-14.39%

-18.41%

-17.71%

-21.76%

Иново Статус Акции

16,435,390.10

-1.24%

-6.81%

-6.13%

-1.28%

-3.43%

10/16/201

КД БРИК

37,433,093.11

-2.46%

-10.28%

-13.60%

-10.96%

-15.22%

10/16/201

КД Нова ЕУ

19,915,684.29

-4.51%

-19.96%

-25.90%

-22.74%

-25.62%

10/16/201

КБ Публикум - Балансиран

23,358,965.00

180.00%

-10.72%

-12.02%

-10.38%

-11.71%

10/16/201

КБ Публикум - Обврзници

34,056,897.39

-0.67%

-0.17%

0.99%

0.00%

0.00%

10/16/201

КБ Публикум Паричен

55,033,275.38

0.26%

0.79%

0.00%

0.00%

0.00%

10/16/201

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

11

PREGLED VESTI

NOVO ZADOL@UVAWE NA DR@AVATA

MAKEDONSKIOT IZVOZ NEMA [TETA OD VLEGUVAWETO NA HRVATSKA VO EU

STAVRESKI ]E SE POZAJMUVA R U[TE 14 MILIONI EVRA Ministerstvoto za finansii deneska }e pozajmi 14 milioni evra na doma{niot

pazar na kapital so prodavawe na trimese~ni zapisi. Iako Vladata se obvrza deka doma{noto zadol`uvawe kaj bankite i kompaniite }e go svede na minimum za da ne ja istisnuva likvidnosta od ekonomijata, ministerot postapuva sprotivno na vetuvawata. Parite namesto za kapitalni investicii }e se tro{at za plati, subvencii i vladini kampawi ALEKSANDAR JANEV

M

janev@kapital.com.mk

inisterstvoto za finansii deneska }e pozajmi 14 milioni evra od doma{niot pazar na kapital so prodavawe na trimese~ni zapisi. Iako Vladata se obvrza deka doma{noto zadol`uvawe kaj bankite i kompaniite }e go svede na minimum za da ne ja istisnuva likvidnosta od ekonomijata, ministerot Zoran Stavreski postapuva sprotivno na vetuvawata. Za krajot na godinata, se planira i izdavawe na petgodi{na obvrznica, so koja od ekonomijata dopolnitelno } e se izvle~at najmalku 50 milioni evra, a }e se potro{at za da se finansira buxetskiot deficit.

Osven na doma{niot pazar, Vladata najavi deka kon krajot na godinata }e izdade i evroobvrznica, so koja }e ja zadol`i zemjata za u{te 130 milioni evra vo stranstvo.

So tie pari, isto taka, }e se pokriva minusot vo Buxetot.

Problemati~no e {to strukturata na Buxetot diktira lo{a raspredelba na parite {to gi sobira dr`avata od danoci i pridonesi, kako i na pozajmenite pari. Najgolem del, okolu 85% od sekoj denar od dr`avnata kasa zavr{uva za tekovni neproduktivni tro{oci. Ostanatite pari se predvideni za investicii vo patna i `elezni~ka infrastruktura, energetski objekti, u~ili{ta,

bolnici. No, realnosta poka`a deka Vladata nema kapacitet da gi realizira nitu malkute pari {to se odvojuvaat za kapitalni investicii.

Analizata na javnite nabavki {to gi sklu~ile ministerstvata od po~etokot na godinata poka`uva deka Vladata prodol`uva da se rasfrla so narodni pari za reklamni kampawi, prevodi i izdavawe knigi, podaroci, konsultantski uslugi.

Od po~etokot na godinata, Vladata platila okolu dva milioni evra za reklamni kampawi – 600.000 evra za promovirawe na reformite vo sudstvoto, 590.000 evra za promovirawe na legalizacijata na divogradbite, 160.000 evra za informirawe na gra|anite za podobrenata zdravstvena za{tita i novata oprema vo bolnicite.

Vladata potro{ila u{te 120.000 evra za emituvawe soop{tenija i spotovi na videobimovi i 50.000 evra za podaroci.

Nedoma}inski tro{ele i pove} e ministerstva. Ministerstvoto za finansii raspi{a

11,644.49

+1,45% +1,74%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

МБИ10

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5,941.62

-0,43%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

+1,50%

TOPIX 761.88

+1,75%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

2,600

2,200

NASDAQ 2,667.85

2,000

2,400

1,800

2,200

07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

+1,82%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 55,030.40

+0,79%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5,478.34

SWISS 5,736.96

+0,22% -0,42%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 18,874.00

07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

ИНДЕКСИ РЕГИОН

+0,57%

-0,03%

ЛЕСНА СУРОВА

CROBEX 1,829.75

SOFIX 342.12

BRENT

+0,34%

+1,27%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 638.52

ATHEX 750.49

+1,62% +2,63%

Ветеринарски

390.00 БИП

31.00 Лавчевиќ

-3.13% ѓ

+2,01% -0,34%

0.03

-23.38%

Звон Ена Холд Интереуропа

1,050.00

4,948.00

Јединство Сев

5,297.00

+2,46% -1.91%

Соларис

+16,13%

Јамница

-21.90%

279.90

32,800.00

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

+55,00% -6.17%

Меркатор

172.95

Реосигурувањ

5,261.00

07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11

86.82$/барел 111.84$/барел

+0,02% -0,35%

ПРИРОДЕН ГАС

3.75/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

304

+1,24% +2,14%

-3.24%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

+30,80%

ИПК Осијек

Месер Техног

0,03%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ОМБ

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Сараевската берза

16.09

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

SASX 10 923.78

Главен индекс на Белградската берза

156.96

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 17,025.10

BELEX15 552.65

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

АЗИЈА ИНДЕКСИ

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

124 120 116 112 108 104 100 96

2,800

2,400

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8,879.60

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, ponedelnik- 17.10.2011

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

-2,50%

МБИД

V

o sektorot pravni i smetkovodstveni dejnosti }e bide najvisoka minimalnata plata i }e iznesuva 39.039 denari. So visok minimalec se i vrabotenite vo vozduhoplovniot transport, 36.476 denari. Ministerstvoto za trud i socijalna politika vo Slu`ben vesnik gi objavi najniskite plati vo site sektori vo zemjava, utvrdeni otkako Vladata donese odluka za opredeluvawe najniska plata od 8.050 denari.

Toa zna~i deka rabotodavcite vo ovie dejnosti ne smeat da isplatat poniska plata od predvidenata. Visoka minimalna plata Ministerstvoto opredeli i za telekomunikaciskite dejnosti, 31.833 denari. Povisok minimalec od 25.000 denari e utvrden i vo osiguritelnata dejnost, penziskite fondovi, finansisko-uslu`nite dejnosti, proizvodstvo na koks i rafinirani proizvodi i snabduvaweto so elektri~na energija, gas, parea i klimatizacija.

Najniskata utvrdena plata e vo ko`arskata i vo tekstilnata industrija, kade {to rabotodavcite imaat rok vo narednite tri godini postepeno da ja implementiraat minimalnata plata utvrdena so zakon. Vo Slu`ben vesnik taa momentalno e opredelena na 7.153 denari. Minimalna plata od 8.000 do 9.000 denari e utvrdena i vo dejnosta proizvodstvo na ma{ini, mebel, izgradba na zgradi, prerabotka na drvo, ribarstvo, filmska i produkciska dejnost. Zakonot za minimalnata plata }e se primenuva od januari idnata godina, a za site rbotodavci koi nema da go po~ituvaat Zakonot }e sleduvaat sankcii.

3,000

2,600

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3,215.39

za obrazovanie, za koja se potro{eni 60.000 evra.

Vakvata javna potro{uva~ka doka`uva deka zadol`uvawata na dr`avata se neracionalni i neproduktivni. Pametnoto zadol`uvawe zna~i parite {to se pozajmuvaat da se investiraat vo izgradba na kapitalni objekti {to ja stimuliraat ekonomijata da se razviva.

3,200

2,800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1,224.58

3,000

+0,23% +0,50% -0,03%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

oglas za privremeno vrabotuvawe na adminstrativci, koi }e go ~inat Buxetot 580.000 evra. Ministerkata za kultura, Elizabeta Kan~eska-Milevska, poto{ila 2,5 milioni evra za izdavawe literaturni dela, a 340.000 evra za nabavka na suveniri. U{te edna kampawa za promovirawe na sportskite sali, nara~a i Ministerstvoto

2,5 milioni evra za izdavawe literaturni dela (Ministerstvo za kultura); 2.000.000 evra za reklamni kampawi (Vlada); 580.000 evra za privremeno vrabotuvawe administrativci (Ministerstvo za finansii); 340.000 evra za nabavka na suveniri (Ministerstvo za kultura); 250.000 evra za odr`uvawe fotokopiri (MVR); 120.000 evra za emituvawe soop{tenija i spotovi na videobimovi (Vlada); 50.000 evra za podaroci (Vlada).

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2,168.63 МБИД 2,284.05 ОМБ 117.39

NAJVISOK MINIMALEC ZA PRAVNICI I SMETKOVODITELI

ZA [TO SE TRO[AT PARITE OD BUXETOT?

aste trgovskata razmena na Makedonija so zemjite od CEFTA, a vleguvaweto na Hrvatska vo Evropskata unija nema mnogu da go pogodi makedonskiot zemjodelskoprehranben sektor. Spored zaklu~ocite na posledniot sostanok na stopanskite komori na zemjite-~lenki na CEFTA, najgolemi {teti od vleguvaweto na Hrvatska vo EU }e imaat Bosna i Hercegovina i Srbija.

“Makedonija mo`e da ima problemi samo so izvozot na meso i prerabotki od meso. Godinava vo Hrvatska sme izvezle meso i mesni prerabotki vo vrednost od tri milioni dolari, a sme uvezle za 1,5 milioni dolari”, izjavi Sa{o Despotovski od rabotnata grupa za zemjodelstvo i prehranbena industrija na Stopanskata komora na Makedonija.

Spored nego, najgolem problem za slobodniot protok na hrana vo zemjite-~lenki na CEFTA se netarifnite barieri i nepriznavaweto na sertifikatite.

Spored podatocite na Stopanskata komora, trgovskata razmena na Makedonija so zemjite od CEFTA raste, posebno kaj zemjodelskite proizvodi. Vo 2010 godina iznesuva 634,6 milioni dolari, a vo prvite devet meseci godinava 811,8 milioni dolari.

“Godinava razmenata na Makedonija so zemjite od CEFTA na zemjodelsko-prehranbeni proizvodi iznesuva 205 milioni dolari od koi 120 milioni dolari otpa|aat na izvoz na stoki, a 84,5 milioni na uvoz. Najmnogu 33,6 milioni dolari se izvoz na zelen~uk, po {to doa|aat konditorskite proizvodi i cigarite”, velat od Komorata.

+6,10% -6.05%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

ЗЛАТО 1685.10$/унца СРЕБРО 32.30$/унца БАКАР 7,569.50

МЕТАЛИ

+0,12% +0,39% +0,7%

АЛУМИНИУМ

2,226.50 ЧЕЛИК 535.00$/унца

+0,0% +1.2% /

СУРОВИНИ

+0,31% ПЧЕНИЦА 622.75$/бушел +0,89% КАФЕ -1,12% 2.40 $/бушел ПЧЕНКА 640.00$/бушел

НИКЕЛ 18,775.00

-1,83% ШЕЌЕР +3,45% 27.25 СОЈА 1270.00$/бушел +0,95% КАКАО 2622.000$/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

12

Komentari / Analizi

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

KALIMERO IMA PRAVDA

Stravot

na Papandreu denovive e pogolem od koga i da e. Dokolku ovaa nedela ne se oslobodi slednata tran{a od kreditot, Grcija ve}e naredniot mesec nema da ima nitu edno evro na smetkata na dr`avniot Buxet. Kompleten bankrot

inatiot petok, izutrinata vo ~etiri ~asot vo foto-fini{ ja pominavme gr~ko-makedonskata granica, pred da bide blokirana, spored najavite, do 25 oktomvri. Od navidum nejasni pri~ini rampata be{e podignata vo narednite 24 ~asa.

Verojatno druga naredba.

Do koga ne se znae. Prvite vpe~atlivi signali deka zemjata i oficijalno }e bankrotira se gledaat od o~ajnite obidi da soberat nekoe evro od patarinite, koi sega gi ima na sekoi 40 kilometri. Verojatno za polesno da se ~uvstvuvaat voza~ite, inkasatorkite (dominantno se devojki na vozrast okolu 25 godini) qubezno vi posakuvaat dobar pat. Avtopatot E75 nikoga{ ne izgledal poprazen. Pri~inata treba da se gleda i vo podatokot {to Grcija za kratko vreme dojde na samiot vrz na zemji od EU po cenata na benzinite. Sega gi nema Jani, Kosta i Jorgo so svoite poja~ani “abart” vozila da luduvaat kako na scenite od amerikanskite filmovi. Nivnoto zadovolstvo im go prekina

M

Vladata, koja mora{e da ka`e: “Dosta be{e. Vaka ne mo`e ponatamu”.

Inaetot posleden umira, pa zatoa, cela dr`ava sega se solidarizira vo {trajkovi, koi treba da poka`at koja e dolnata crvena linija pod koja ne smee da odi Vladata.

Atina se davi vo |ubre poradi {trajkot na komunalcite. Za da se poseti Glifada i Partenon potrebna vi e cela nedela, bidej}i tolku mo`ete da izodite pe{. Javniot transport e vo {trajk, isto i taksistite. Vo me|uvreme }e im se pridru`at administracijata, finansiskiot sektor, telekomunikaciite, zemjodelcite, site. Dobro. ]e im objasni li nekoj na ovie “napateni du{i” deka tie ve}e nemaat problem so nivnata Vlada. Tie imaat problem so Brisel, so EU. Poto~no obratno, Brisel ima problem so Grcija. Da se “nabilda” dolg od 340 milijardi evra, a so site merki na dr`avata koi dosega se prezemeni toj da se namali za samo 18 milijardi, uka`uva deka toj ekonomski model ne mo`e da funkcionira.

Kontinuiranoto refinansirawe na sekoi K

{est meseci i igrata na “morkov i stap” premnogu gi zamoruva site. U{te od maj 2010 godina EU i MMF se soglasija na finansiska poddr{ka, no pod odredeni uslovi. Pragmati~nite Germanci, koi ja vodat igrata, ova go napravija za da si ja za{titat svojata ko`a, a potoa i so cel krizata da ne se prenesuva so domino-efekt kaj drugite zemji od EU-zonata.

Prvo se intervenira{e so paket od 110 milijardi evra. Parite koi dojdoa od EU i od MMF se vratija kaj najgolemite doveriteli, komercijalnite banki. Pogoduvate ~ii? Od Germanija i od Francija, tie koi najdlaboko navlegoa vo davaweto krediti na Grcija izminatata decenija. Za Grcija ova zna~e{e samo konverzija na dolgot, od komercijalni izvori kon multirateralni dr`avni izvori. Sega se bara vtora tran{a od 109 milijardi evra, za koja verojatno }e se postigne konsenzus, no so nea se otvora Pandorinata kutija. Papandreu bara pari za da pre`ivee, a del mu trebaat za da ostvari blago balansirawe na Buxetot. Dosega{niot O

M

E

R

C

I

J

A

rezultat so koj go spu{ti deficitot od 10,5% na 8,5% za 2011 godina e razo~aruva~ki. Raznoglasieto na nivo na EU e poradi politikata na solidarnost vo koja site pla}aat, a samo eden ili mal broj imaat korist.

Slabo e tuka alibito za spasuvawe na evroto.

Lesno mo`e da se slu~i ve}e utre vo red da zastanat Italija, [panija, Portugalija. Koe e toga{ re{enieto? Povtorno raspa|awe na EU-zonata.

Podobro porano so pomali posledici, otkolku podocna. Vsu{nost, postoi u{te edno re{enie koe stanuva s$ poaktuelno.

Dokolku se znae podatokot deka francuskite banki imaat dostasani pobaruvawa od 56,7 milijardi evra, a germanskite od 33,9 milijardi, vo toj slu~aj se razmisluva namesto Grcija da se saniraat ovie banki preku kompenzacija na otpisite koi bi gi napravile.

Normalno, vo ovoj slu~aj Grcija bi bankrotirala so 50% otpi{uvawe na dolgot.

Ostanatiot del od dolgot, pribli`no 160 milijardi evra, bi go vratila so proda`ba na dr`avniot L

E

N

O

G

L

kapital vo kompaniite, za {to se o~ekuvaat maksimum 50 milijardi evra. Ostanuvaat u{te “samo” 110 milijardi evra.

Stravot na Papandreu denovive e pogolem od koga i da e. Dokolku ovaa nedela ne se oslobodi slednata tran{a od kreditot, Grcija ve}e naredniot mesec nema da ima nitu edno evro na smetkata na dr`avniot Buxet. Kompleten bankrot.

Nikakvi dopolnitelni danoci, namaluvawa na plati i reformi nema da pomognat. ENDE. Ucenuva~kata politika na negovata ekonomija ve} e ne pominuva, pa duri i da izlezat site 10 milioni `iteli na ulica. EU nema takvi emocii. Zo{to i bi imala za dr`ava vo koja prose~niot penziski sta` e 58 godini, a zakonskiot odmor e 35 dena? Zo{to za dr`ava vo koja brojot na administracijata e nad eden milion? Zo{to za ~lenka koja zakonski gi zgolemuvala platite na administrativcite i penziite sekoja godina? Papandreu mo`ebi najmalku e vinoven. No, toj brani penal. Ima kakva-takva parlamentarna poddr{ka i EU-prijateli. Nedovolno za A

S

DD-r -r RUBIN ZARESKI

KKonsultant onsultant za strate{ki menaxment i univerz uuniverzitetski r itetski prof profesor r fesorr

da isturka vaka slo`ena operacija. Edinstveniot spas mu e prikaznata deka ako toj padne, }e padne i Grcija i evroto, a mo`ebi i Unijata.

Prikaznata mo`ebi i }e mu uspee{e pred 1,5 godina, no denes pa|a vo voda. Svesen za ova, vo nedelata izvadi nova pateti~na teza deka Grcija ne mo`e da gi nosi site problemi na EU na svoj grb. Ova definitivno }e mu pomogne na glasaweto vo Brisel vo ~etvrtok. Znam i vo koja nasoka.

Za istiot den vo Grcija e zaka`an nov 48-~asoven generalen {trajk. Dobro bi bilo videobimovite vo EK da prika`at malku TV-kadri od onie gospo|i koi gi vidov na Sintagma so paroli, a so “luj viton” ta{na, kapu~ino vo raka i zlaten “roleks”. Vedna{ }e stane jasno deka koga-toga{ cenata }e mora da se plati. Kalimero ima pravda.

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

13

GERMANSKITE I FRANCUSKITE BANKI ]E MORA DA OTPI[AT 50% OD GR^KIOT DOLG?!

EVROPSKITE BANKI GO STOPIRAAT KREDITIRAWETO!

Vo o~ekuvawe na krizniot plan na Sarkozi i Merkel, koj }e bide objaven slednata nedela, a }e predviduva bankite da prezemat mnogu pogolem tovar od otpi{uvaweto na gr~kiot dolg, evropskite banki celosno go prekinaa me|usebnoto kreditirawe i kreditiraweto na kompaniite

G

BIQANA ZDRAVKOVSKASTOJ^EVSKA

KOI ZEMJI I BANKI SE NAJIZLO@ENI KON GR^KIOT DOLG

zdravkovska@kapital.com.mk

ermanskite mediumi objavuvaat deka krizniot plan za spasuvawe na evrozonata, koj vo najgolema tajna go “peglaat” germanskiot kancelar, Angela Merkel i francuskiot pretsedatel, Nikola Sarkozi, predviduva najgolemite germanski i francuski banki da otpi{at 50% od iznosot {to im go dol`i Grcija.

Liderite na EU se sre}avaat slednata nedela na 23. oktomvri vo Brisel i se nadevaat deka dotoga{ }e najdat re{enie za finansiskata kriza koja ja trese 17-~lenata evrozona.

Se o~ekuva evropskite lideri da soop{tat deka privatnite doveriteli }e mora da prifatat pogolemi zagubi vo odnos na dolgot {to go ima Grcija kon niv. [pekulaciite se deka }e bidat otpi{ani me|u 50% i 60% od gr~kiot dolg.

Neizvesnosta za toa {to

FRANCIJA: C 56,9 MILIJARDI DOLARI - BNP Paribas: 7,1 milijardi dolari Socie Generale: 3,8 milijardi dolari - Societe - BPCE group: 1,8 milijardi dolari Cred Agricole: 896 milioni dolari - Credit GERMANIJA GERMANIJA: 23,8 MILIJARDI DOLARI - Com Commerzbank AG: 4,1 milijarda dolari - Deut Deutsche Bank: 2,5 milijardi dolari - Land Landesbank Baden: 1,1 milijardi dolari VELIKA BRI BRITANIJA: BR 14,7 MILIJARDI DOLARI - HSBC Holding H : 1,9 milijardi dolari - Royal Bank of Scotland: 1,6 milijardi dolari - Barcla Barclays: 263 milioni dolari

konkretno }e sodr`i planot za spasuvawe na evrozonata celosno go blokira normalnoto rabotewe na evropskite banki.

Pred nekolku dena germanskiot minister za fina finansii, Volfang [ojble javno prizna deka de e i javno svessen oti bankite bankit ja izgusvesen

u~estvi na bankite i privatnite kreditori.

Francuskite i germanskite banki }e mora da prezemat pogolem tovar od otpi{uvaweto na gr~kite dolgovi”, pora~a [ojble.

Istovremeno, za da se izbegne opasnosta od bankarska kriza, koja bi mo`ela da eskalira poradi otpi{uvaweto na dolgot, evropskite lideri zagovaraat i itna dokapitalizacija na bankite koi se najgolemi doveriteli.

Prviot ~ovek na evrozonata, @an Klod Junker, insistira na dokapitalizacija, argumentiraj}i deka samo na toj na~in }e se izbegne opasnosta od kontaminacija na celiot bankarski sistem.

KOI BANKI ]E POTONAT SO PREZADOL@ENIOT GR^KI BROD? Toneweto na prezadol`eniot gr~ki brod bi mo`el najmnogu da gi pogodi germanskite i francuskite banki. Francija i Germanija kako dr`avi se najizlo`eni kon gr~kiot

bile me|usebnata doverba i odbivaat da prodol`at so normalno kreditirawe na ostanatite banki i na biznisite.

“Re{enieto za spas na evrozonata mora da sodr`i odr`livo re{enie za dol`ni~kite problemi na Grcija, so pogolemo

KRISTIN KR K RISTIN LAGARD,, D DIREKTOR NA MMF

MMF ]E PREDLO@I PREDLO@ NOVI INSTRUMENTI ZA P SPRAVUVAWE KRIZATA VO EVROZONATA SPRAVUVA AWE SO K a samitott na Grupata 220 najrazvienii zemji i dr`avi so zab zabrzan brzan ekonomski razvoj (G-20) na po~etokot na noemvri nooemvri vo Kan, Me|unarodniot Me|unaroddniot monetaren fon fond (MMF) }e predlo`i

N

pof pofleksibilni i kratkoro~ni instrumenti za pomo{ na zemjite {to se nao|aat vo dobra ekonomska sostojba, no se pogodeni od dol dolni~kata kriza vo evrozonata,- izjavi dir direktorkata na Fondot, Kristin Lagard.

Po sredbata na ministrite za finansii i guvernerite na centralnite banki na ~lenkite na G-20 vikendov vo Pariz, La Lagard oceni deka negativnite tendencii vo ekonomijata od poslednite nedeli mo` mo`e da gi pogodat i zemjite so zabrzan eko ekonomski razvoj. Spored nea, MMF treba da poseduva dovolno sredstva za da gi zad zadovoli potrebite na negovite ~lenki vo zav zavisnost od ekonomskata sostojba.

U~e U~esnicite na sredbata na G-20 vo Pariz vet vetija deka na MMF }e mu obezbedat dov dovolno sredstva za stabilizirawe na glo globalnata ekonomija.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

PORTUGALI PORTUGALIJA: IJ 10,2 MILIJARDI DOLARI - Ban Banco Comercial Portuges: 995 milioni dolari - Ban Banco BPI: 445 milioni dolari - Espi Espirito Santo Group: 423 milioni dolari

L

N

I

O

G

L

A

k dolg. F Francuskite banki pobaruvaat re~isi 57 milijardi dolari, a germanskite okolu 24 milijardi dolari. Pa so odlukata na evropskite politi~ari najgolemite evropski banki da otpi{at do 50% od gr~kiot dolg, francuskite banki mo`e da pretrpat zaguba od blizu 30 milijardi dolari, a germanskite od okolu 12 milijardi dolari.

Mediumite ve}e objavuvaat deka najgolemite francuski banki, Kredit agrikol i Sosiete `eneral, imaat banki-}erki vo Grcija koi vo minatoto kupuvale golemi koli~estva gr~ki dr`avni obvrznici. Nelikvidnosta i bankrotot na gr~kiot buxet bi zna~ela golemo optovaruvawe za bankitemajki vo Francija, koi vo uslovi na bankrot na Grcija }e moraat da se otka`at od ovie pobaruvawa. Francuskata banka Sosiete e sopstvenik na Ohridska banka, koja zasega ima dobri finanS

siski rezultati i visoka adekvatnost na kapitalot.

Javna tajna e deka so otpi{uvaweto na gr~kiot dolg mnogu evropski banki }e mora da se dokapitaliziraat za da ne banrotiraat. No, sepak, toa {to najmnogu gi pla{i evropskite lideri e {to bankite vo strav od pogolemi rizici }e prestanat da gi kreditiraat biznisite i ekonomijata, {to }e ja turne celata Evropska unija, pa i svetot, vo golema recesija.

Zatoa, ministrite za finansii na 20–te najbogati zemji vo svetot, koi vikendov se sretnaa vo Pariz, pora~aa deka zemjite od evrozonata mora cvrsto i re{itelno da deluvaat protiv dol`ni~kata kriza i da gi napravat site ~ekori za da se spre~i bankrotot na banki i u{te edna golema svetska kriza, kako taa {to go zafati svetot po bankrotot na amerikanskata Leman braders vo 2008 godina.

I

ISPRAVKA NA JAVEN POVIK Vo Javniot povik 01/2011 za dostavuvawe na barawa za koristewe na sredstva od Programata za finansiska poddr{ka na ruralniot razvoj za 2011 godina, objaven od Agencija za finansiska poddr{ka vo zemjodelstvoto i ruralniot razvoj na den 17.10.2011 godina, Vo delot I Predmet na oglasot, vo merkata 1.2 Investicii za prerabotka i marketing na zemjodelski proizvodi, vo to~ka 1, se bri{at zborovite “i prerabotuva~ki kapaciteti za vinsko grozje”.

Vo delot II Pravo za koristewe na sredstva, za merka 1.2 se bri{at zborovite “i vinsko grozje”.

Vo delot IV Uslovi za koristewe na sredstva i dokumentacija koja se podnesuva, za merka 1.2 se bri{at zborovite “i prerabotuva~ki kapaciteti za vinsko grozje”.

Ovaa ispravka va`i od denot na objavuvawe na javniot povik.

Od 4 do 13 noemvri 2011 godina vo [vajcarija SAEM ZA HRANA I PIJALACI „COMPTOIR BROYARD” VO PAJERN Vo periodot od 4 do 13 noemvri 2011 godina, Stopanskata komora na Makedonija, organizira u~estvo na makedonski kompanii na 6. Regionalna saemska manifestacija za hrana i pijalaci „COMPTOIR BROYARD” vo Pajern, [vajcarija.

Dokolku postoi interes za nastap na makedonski kompanii, Upravniot komitet na Saemot vo Pajern, }e ja prifati R. Makedonija kako zemja-partner na ovogodine{niot saem i na makedonskite kompanii }e im ponudi specijalni povlasteni uslovi za nastap. Podetalni informacii na veb-portalot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk.

Lica za kontakt: Venera Andrievska tel:3244037; faks:3244088 E-mail:Venera@mchamber.mk

Biljana Peeva-\uri} Tel: (02) 3244034; Faks:(02) 3244088 Call Centar: (02) 15015 E-mail: biljana@mchamber.mk

Svet / Biznis / Politika

14

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

SVET

0-24

...NA PROTESTITE VO RIM

...POPLAVI VO TAJLAND

...SAMO PO EDEN OBROK DNEVNO

[teta od 1 milion evra

Brojot na zaginati raste

Afrika dokraj~ena od krizata

zapaleni i pove}e avtomobili.

Brojot na `rtvi sekojdnevno raste, a momentalno e 240.

dokraj~ena od svetskata ekonomska kriza.

o tekot na neredite koi izbija za vreme na mirnite proorojnite do`dovi od juli dosega, poplavija 57 od 77 provincii oskapuvaweto na hranata predizvikano od globalnata VUni{teni testi na “ogor~enite”, napravena e {teta od 1 milion evra. Pvo severniot, severoisto~niot, ju`niot i centralniot del od Pekonomska kriza, vo izminatite dve godini “turna” 70 se izlozi na nekolku banki i prodavnici, a bile dr`avata. Vo momentot poplaveni se 23 tajlandski provincii. milioni lu|e vo siroma{tija. I taka siroma{nata Afrika e

KOJ GI FINANSIRA PROTESTITE PROTIV FINANSISKATA ELITA

SOROS GO OKUPIRA VOLSTRIT?

Svetskite mediumi na golemo {pekuliraat deka zad protestite na Volstrit, koi stanuvaat s$ poorganizirani, r , stoi milijarderot j rd r X Xorx rx Soros r

I

PETRE DIMITROV OV

dimitrov@kapital.com.mk .mk

milijarderot Xorx Soros otvoreno zastanaa zad protestite na Volstrit. Veli li deka ima razbirawe za demonstrantite koi na Vollstrit protestiraat poradi al~nosta na amerikanskataa finansiska elita.

“Imam razbirawe za nivnite stavovi”, veli Soros..

Tvrdi i deka go razbira nezadovolstvoto na bankite te i naveduva deka po krizata ta vo 2008 godina malite stopopanstvenici imale zagubi poradi zgolemenite tro{oci ci za koristewe na kreditnite te karti~ki.

“Odlukata da ne se vbrizga ga kapital vo bankite, tuku da im se dozvoli efikasno daa se oslobodat od svojata loo{a aktiva i potoa da im se ovozmo`i da zarabotatt na patot dodeka izleguvaatt od bankrot im ostavi ogromomni zarabotki, a potoa im

dozvoli i da isplatat ogromni bonusi”, bonusi” smeta Soros.

Soros

SRBIN JA ORGANIZIRAL OKUPACIJATA NA VOLSTRIT snova~ot na dvi`eweto “Otpor”, Ivan Marovi}, koj globalno e poznata li~nost kako promotor na nenasilna borba protiv diktaturi, minatiot mesec odr`al govor pred protestantite vo Wujork. Me|utoa, nekoi krugovi vo SAD toa go protolkuvale kako direktna vrska na “Otpor” so organiziraweto na protestite “Okupiraj go Volstrit”! Amerikanskata Vlada go anga`irala osnova~ot na srpskoto dvi`ewe “Otpor”, Ivan Marovi}, da gi organizira protestite na Volstrit za da napravi protivte`a na vlijatelnoto konzervativno dvi`ewe “^ajanka”. Ova go tvrdat najpoznatite desni~arski teoreti~ari na teorijata zagovor od SAD i Velika Britanija.

O

Aktivistite od dvi`eweto “Okupiraj go Volstrit” velat deka bogata{ite trupaat bogatstvo dodeka prose~nite Amerikanci stradaat, no grupata {to gi povede protestite mo`ebi indirektno profitirala tokmu od dare`livosta na eden od najbogatite lu|e vo svetot. Ima golem broj {pekulacii za toa koj gi finansira protestite, koi za necel mesec se pro{irija vo pove}e gradovi vo SAD, no edno ime postojano se pojavuva Xorx Soros, koj vo septemvri debitira na listata so

deset najbogati Amerikanci.

Konzervativnite kriti~ari tvrdat deka dvi`eweto e trojanski kow na tajnata agenda na Soros.

Soros i demonstrantite negiraat kakva bilo povrzanost, no Rojters otkri indirektni finansiski vrski me|u milijarderot i Adbasters, antikapitalisti~ka grupa vo Kanada koja gi povede protestite na Volstrit so inovativna marketingkampawa, ~ija cel be{e da pottikne bunt, kako tie od Arapskata prolet. Zgora na toa, Soros i demonstrantite delat sli~ni ideolo{ki

pos postavki. Amerikanskiot kon konzervativen radiovoditel Ra{ Limbo pak, gi sumira {p {pekulaciite za dvi`eweto vo edna re~enica: “Zad nego stoj stojat parite na Soros”.

Sor Soros, kako i demonstrantite tite, se protivi na spasuvaw vaweto na bankite vo 2008 god godina i na kupuvaweto tok toksi~ni hipoteki, {to se natrupaa otkako pukna meu meurot na nedvi`nosti.

Dem Demonstrantite velat deka spa spasuvaweto na bankite od Volstrit vo 2008 godin dina gi ostavi bankite so ogr ogromni profiti, dodeka pro prose~nite Amerikanci str stradaat poradi visokata nev bilnevrabotenost, nestabilno nosta na rabotnite mesta i minimalnata pomo{ o{ od Vl on. Tie Vladata vo Va{ington. tvr ite 1% tvrdat deka najbogatite Ame Amerikanci trupaat ogromni bogatstva, a istovremeno remeno se odano~uvaat po mnogu nogu po dnos na poniski stapki vo odnos dru drugite gra|ani.

Sor Soros vo 2009 godinaa nap st vo napi{a avtorski tekst koj naglasi deka so kupuankarvaweto na lo{ite bankarski sredstva bankite at ve{ta~ki se odr`uvaat evo `ivot, no deka “cera hot” na krajot }e mora te da go platat dano~nite iobvrznici. Toj ja povika administracijata na

eamerikanskiot pretsedatel, Barak Obama, da oteg: prezeme pohrabar poteg: da gi dokapitaliziraa ili da gi nacionalizira bankite i da gii at po natera da pozajmuvaat tapki. mnogu poprivle~ni stapki.

Negovite apeli ne se ostvarija. Ne treba da se zaboravi i deka Amerikanecot so ungarsko poteklo be{e me|u prvite poddr`uva~i na izbornata kampawa na Obama, koj se nadeva deka }e osvoi vtor mandat na pretsedatelskite izbori vo 2012 godina i koj ve}e dade podr{ka na protestite.

Pomo{nicite na Soros velat deka tvrdewata za sekakva povrzanost se neosnovani i deka milijarderot nikoga{ ne slu{nal za Adbasters. Samiot Soros isto taka odbiva da gi komentira navodite.

Finansiska pomo{ otvoreno veti i re`iserot Majkl Mur.

Ima golem broj {pekulacii za toa koj gi finansira protestite, koi za necel mesec se pro{irija vo pove}e gradovi vo SAD, no edno ime postojano se pojavuva - Xorx Soros.

Feqton

KAPITAL / 18.10.2011 / VTORNIK

15

LONDONGRAD – OD RUSIJA SO KE[: INSAJDERSKA PRIKAZNA ZA OLIGARSITE Po~ituvani ~itateli, vo sorabotka so izdava~ite AEA, “Kapital” vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne ja propu{tajte neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana vrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri i telohraniteli vo crni “renx-roveri” so neprobojni stakla

"SOPRANOVI"‰ NA POGREB

KOT [TO GLAVA 1: ^OVE ZNAE[E PREMNOGU “S

4

amiot se zakopav vo gol Otkriv i doznav premnogu.ema dupka. predlaboko”, mu ima{e re Navlegov eden kolega. “Ne sum sigur ~eno na }e mo`am samiot da se izven deka le~am i da se spasam.”

Stiven Kurtis, januari 2004

Konvencionalnite Angli~ani voop{to ne bea naviknati na strogite ruski lica ili na grupata televiziski kameri, snimateli i na policijata, koi gi do~ekaa koga izlegoa od ceremonijata na pogrebot na Kurtis. Na lokalnite selani toa mora{e da im izgleda kako da pristignala ekipa akteri od filmovite “Kum” ili “Sopranovi”

T

ipi~no za negoviot ekstravaganten i bezbo`ni~ki karakter, pobaral negoviot pogreb da ne bide ta`en nastan, tuku “veselba za negoviot `ivot” i u`alenite da ne bidat obvrzani da nosat tradicionalna crnina. Vo sreda, na 7 april 2004 godina, okolu 350 rodnini, prijateli i delovni sorabotnici se sobraa vo Crkvata na site svetci vo Iston, na ostrovot Portland, vo blizina na semejniot dom na Kurtis vo zamokot Pensilvanija. Tolkava be{e popularnosta na Kurtis {to u{te stotina drugi stoeja nadvor od crkvata, a bea postaveni i zvu~nici za da se prenesuva ceremonijata. Vo 13.50 ~asot kov~egot na Kurtis pristigna so staklen lafet {to go vle~ea dva vpregnati kowa so crna griva, a be{e ukrasen so cve}iwa {to go ispi{uvaa zborot “tato”. Lafetot go slede{e “rols-rojs fantom”, vo koj bea negovata vdovica Sara i }erki~kata, kako i dva avtomobili “bentli” i edno “ferari”, vo koi bea smesteni drugite rodnini i bliski prijateli.

Predvoden od {kotski gajdaxija koj ja svire{e pesnata Skye boat song, kov~egot, koj go nosea {estmina, be{e vnesen vo crkvata, a go sledea rasplakanite Sara i Luis, i dvete oble~eni vo rozovi palta i fustani. Dodeka poleka odea po preminot me|u sedi{tata, me|u sobranite Sara ja zabele`a serioznata zamislena figura na Boris Berezovski, oble~en vo crno, so negovata devojka, dvajca telohraniteli, i so eden

pridru`nik, Rusin. Najgolem del od klientite na Kurtis bea prisutni. Zabele`livo be{e otsustvoto na pretstavnicite na negovite klienti od IKEA, koi ne sakaa da bidat povrzani so negovite kontroverzni ruski klienti, kako i pove}eto generalni direktori na “Jukos”.

Za ilustracija, edinstven generalen direktor od “Jukos” koj pristustvu{e na pogrebot be{e Vasilij Aleksewan, blizok prijatel na Kurtis i porane{en zakonski direktor na naftenata kompanija. Aleksewan be{e besen {to negovite kolegi go bojkotiraa pogrebot nasproti rizi~nite operacii {to Kurtis gi ima{e napraveno za nivnata kompanija.

CRVENO “FERARI” VO RAJOT Vo 14.00 ~asot slu`bata po~na so tradicionalni himni, vo pridru`ba na Luis na solopijano. Be{e o~igledno deka Kurtis bil mnogu sakan. Eden od govornicite go opi{a kako otelotvorenie na stih od edna poema na Rudjard Kipling so naslov “Dokolku”, vo koj se veli: “Dokolku mo`e{ da zboruva{ so tolpite, a da si ja so~uva{ doblesta; ili da odi{ so kralevi, a da ne ja izgubi{ privle~nosta za obi~nite lu|e”. Negoviot najblizok prijatel Rod Dejvidson im re~e na sobranite: “Vo biznisot be{e najdobar. ]e po~ne{e so zemjotres, }e go dograduva{e do kre{endo i sekoga{ go naso~uva{e pogledot ark Holingsvort e istra`uva~ki podaleku od yvezdite... novinar i avtor na pove}e knigi, Be{e najdare`liv od site vklu~itelno i studijata za MI5, {to gi znaev, pa i sega go britanskata Slu`ba za bezbednost. Negovite novinarski tekstovi se zamisluvam pred portite objavuvaat vo Sandej Tajms, Gardijan i na rajot kako na sveti Fajnen{el Tajms. Od maliot broj intervjua Petar mu daruva crveno napraveni so nego, se znae deka toj ne saka mnogu da zboruva javno, niti pak e ‘ferari‘, a plejstej{n na qubitel na {oping. angelite”. rugiot avtor, Stjuart Lensli e novinar i ekonomski konsultant koj No, isto taka, posto{e `ivee ju`en London. Me|udrugoto i o p i p l i v a t e n z i j a toj e dobitnik na nekolku nagradi v o v o z d u h o t p o r a d i kako televiziski i radio producent, me|u koi e i nagradata na Wujor{kiot tele- vpe~atlivoto, za nekoi viziski i filmski festival. Vo negovata zakanuva~ko prisustvo kniga od 1985 godina, Poor Britain, toj ja definira{e mo}ta upotrebuvaj}i metodologija koja podocna na ruskiot kontingent, koj po~naa da ja primenuvaat istra`uva~ite i vladite na Velika privlekuva{e ~esti nerBritanija, Evropskata unija i golem broj zemji, od Japonija vozni pogledi. Koga Berdo Ju`na Afrika. ezovski i negovite kolegi

M

D

Vasilij Aleksewan, porane{niot direktor na Jukos bil besen {to negovite kolegi go bojkotiraa pogrebot nasproti rizi~nite operacii {to Kurtis gi ima{e napraveno za nivnata kompanija.

stanaa od sedi{tata na krajot od slu`bata, drugite u~esnici vo procesijata im napravija pat za tie prvi da pominat.

O`alostenite od toj kraj i prijatelite na Sara, glavno, bea konvencionalni Angli~ani od srednata klasa koi vodat tivok selski `ivot vo prastaroto selo Iston vo Dorset. Voop{to ne bea naviknati na strogite ruski lica ili na grupata televiziski kameri, snimateli i na policijata, koi gi do~ekaa koga izlegoa od crkvata toa svetlo proletno popladne. Na lokalnite selani toa mora{e da im izgleda kako da pristignala ekipa akteri od filmovite “Kum” ili “Sopranovi”.

Sara be{e skr{ena od smrtta na soprugot, no isto taka be{e i zbuneta i zagri`ena poradi vnimanieto na mediumite. “Zo{to ima tolku mnogu kameri ovde?”, pra{a koga izlegoa nadvor od crkvata.

“Ne razbiram”. Kako porane{na sekretarka, `ivotot na Sara se sostoe{e od semejstvoto, muzikata, prijatelite, zamokot i od angliskata priroda. Stiven ni{to ne & ka`uva{e za svojot taen `ivot vo London, Gibraltar i vo Risija. Kako qubitel na filmovite so Xejms Bond, Kurtis u`iva{e vo toj svoj taen `ivot. Go ima{e podeleno svojot `ivot na delovi, glavno, za da ja za{titi Sara.

“Ne sakam da znam”, komentirala edna{, a }e be{e vxa{ena i }e otstape{e od mra~niot svet na ruskite superbogata{i ispolnet so prese~eni grla.

Sara ne poznava{e nieden od ruskite o`alsoteni. “Koj e ovoj?

Koj e onoj?”, pra{uva{e eden od kolegite na Stiven vo sostojba na zbunetost koja stanuva{e s$ pogolema. “[to, po |avolite, imal ma` mi so ovie Rusi?”, pra{a drug prijatel. Ne sakaj}i da ja zagri`at, tie odbija da & odgovorat.

Po slu`bata, procesijata {to go slede{e teloto na Kurtis be{e pridru`ena od pesnata “Nikoga{ nema da odi{ sam”, so sopranot na Sara koja glasno gi ispea poslednite zborovi dodeka ode{e zad kov~egot na soprugot.

Pogrebot se odr`a vo gradinite cent vo butik na Knajtsbrix, vo na zamokot Pensilvanija, vo restoran vo Mejfer ili, duri, prisustvo samo na semejstvoto vo londonskoto metro, a da ne i na bliskite prijateli. Kurtis zboruvame za pogrebot na eden be{e polo`en vo ve~niot dom misteriozen, duri i nepoznat so zvucite na gajda{kata pesna britanski advokat. Toga{ nema{e nikakov znak za ona {to doprva Highland cathedral.

Po pogrebot, dodeka gostite zbo- }e dojde: pristignuvawe na bran ruvaa vo {atorot, atmosferata imotni, bogati Rusi od srednata be{e tenzi~na i voznemiruva~ka. klasa vo Britanija. Prilivot Mnogu porane{ni klienti bea {to sleduva{e po kolapsot na nestrplivi da go doznaat iden- komunizmot vo 1991 godina po~na titetot na drugite gosti i za kogo bavno, no do krajot na taa detie rabotat. “Toa be{e ~udna cenija `elbata na Rusite da se i neobi~na situacija za edno preselat vo London go dostigna bdeewe”, izjavi eden porane{en nivoto koe eden upaten ~ovek go vraboten vo advokatskata firma nare~e “treskavi~na vozbuda”. na Kurtis. “Lu|eto gledaa preku (PRODOL@UVA) ramewata da vidat koj so kogo VO UTRE[NIOT BROJ: KAKO OLIGARSITE, zboruva. Чudna rabota be{e toa MALUBROEN KADAR PRIVILEGIRANI {to znaev deka del od na{ite ^LENOVI NA ZATVOREN KRUG, PO^NAA DA klienti se poznavaat me|usebe, DOMINIRAAT VO REKATA RUSKI EMIGRANno ne sakaa toa da se doznae TI KOI SE DOSELUVAA VO LONDON, GRADOT na pogrebot vo slu~aj da bidat KOJ GO DOBI NAZIVOT “MOSKVA NA TEMZA”. vfotografirani ili povi. rzani so drugi klienti. o, Be{e mnogu bizarno, re~isi komi~no”. Vo 21.455 g~asot, spektakularen ognomet blesna na nebotoo nad Angliskiot kanal.

Pogrebot na Stivenn Langford Kurtis naa edno mesto sobra ne-prijatna i nepomirlivaa grupa lu|e od dve kulturi: konvencionalnata, bezgri`na, skromna angliska sredna klasa i mra~nata, napnata, seriozna ruska delovna elita naso~ena kon edna cel.

Samo nepolna decenija pred toa, Vo mno{tvoto nepoznati rus ko to p r i s us t v o prisutna bila i serioznat na pogrebot na Kurtis, vo Britanija be{e ris Berezovski, oble~en voa zamislena figura na Boedvaj zabele`livo. dvajca telohraniteli, i so crno, so negovata devojka, eden pridru`nik, Rusin. ]e be{e retkost da se slu{ne ruski ak-

LITERATURA ZA RAZLI^NI VKUSOVI Od 2000 godina navamu AEA izdava~i objavuva knigi od razni oblasti: proza, poezija, literatura za mladi, publicistika, popularna psihologija, ezoterija...

Proda`niot salon Egipetska sonuvalka vo centarot na Skopje izobiluva so bogata literatura – od sovremenite makedonski pisateli, preku angliskite klasici, s$ do detskata literatura, seto toa po dostapni ceni.

• Od doma{nite avtori AEA izdava~i gi objavila Bo`in Pavlovski, Mateja Matevski, Mitko Maxunkov, Eftim Kletnikov, Radovan Pavlovski, Tome Arsovski...

• Od stranskite X.R.R. Tolkin, K.S. Luis, Malkolm Gladvel, Kaled Hoseini, Jasmina Kadra, Kormak Mekkarti, Xered Dajmond, Karla del Ponte... Prevodot na trilogijata “Gospodarot na prstenite” od Tolkin be{e vistinski hit pred nekolku godini i e proekt kakov {to retko bele`at izdava~ite vo zemjava.

• Pred dve godini vo Skopje go pre~eka i dobitnikot na Bukerovata nagrada, Tomas Kenili, avtorot na “[indlerovata arka (lista)”, izdanie isto taka na AEA.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S