394-26.10.2011

sreda. 26 oktomvri. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.113,07 МБИД 2.210,90

ОМБ 117,14

-1,59% -1,59% -0,31%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,51 44,58 70,88

WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

MAKEDONIJA MO@E AMA NE JA TU@I GRCIJA ZA BLOKADITE

STRANA 11

TE^AT VLADINI REKLAMI TENDERI NEMA

STRANA 7

NASKORO!!! MESE^NIK

sreda. 26 oktomvri. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

3.000

sreda - 26. oktomvri. 2011 | broj 394 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

NA 2 NOEMVRI

SVETSKATA BANKA I SVETSKIOT EKONOMSKI FORUM SO TOTALNO RAZLI^NI IZVE[TAI ZA MAKEDONIJA

VLADATA GO REKLAMIRA DUING BIZNIS , A GO PREMOL^UVA IZVE[TAJOT OD DAVOS

1,59%

МБИ10

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

Kazni do 3.000 evra za ku}i i zgradi bez fasadi!

STRANA 4-5

Nema kade da se ~uvaat dr`avnite rezervi na nafta

VO POSLEDNIOT IZVE[TAJ DUING BIZNIS MAKEDONIJA E RANGIRANA NA VISOKOTO 22 MESTO I POFALENA KAKO TOP REFORMATOR, A VO VO GLOBALNIOT IZVE[TAJ ZA KONKURENTNOST NA SVETSKIOT EKONOMSKI FORUM OD DAVOS, PAK, ZEMJATA E RANGIRANA NA LO[OTO 79 MESTO PORADI NEKONKURENTATA EKONOMIJA. VLADATA GO REKLAMIRA DUING BIZNIS, A GO PREMOL^UVA IZVE[ATJOT OD DAVOS. ZA PRVIOT SE ANKETIRAAT MINISTRI I DR@AVNI FUNKCIONERI, ZA VTORIOT BIZNISMENI. MO@EBI ZATOA EDNIOT E ROZOV, DRUGIOT SIV.

STRANA 8

Zo{to Vladata tro{e{e pari i vreme za tenderi osudeni na neuspeh?!

STRANA 9

VOVEDNIK PETRE DIMITROV

STRANA 2-3

Lokalpatriotizam?

STRANA 2

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

SREDA 26 OKTOMVRI 2011

Z

LOKALPATRIOTIZAM?

Za da go re{i problemot so naplata od Grcija, kade {to e najgolemiot izvoz, gevgeliskata fabrika za cevki Konti-hidroplast re{i da otvori pretstavni{tvo vo Bugarija. Nema lokalpatriotizam koga e vo pra{awe opstanokot na biznisot. So pravo. Ako Vladata nema emocii kon nacionalnata ekonomija, pa gi ostava firmite da se snao|aat kako znaat i umeat so zagubite od gr~kite blokadi, toga{ zo{to bi gi obvinile biznismenite {to baraat na~ini da si go spasat biznisot? Makedonskite kompanii koi rabotat so firmi od Grcija, poradi haosot vo koj e ovaa zemja vo poslednite tri godini, nao|aat razni na~ini za da si gi zemat parite. Nekoi se uspe{ni, nekoi ne.

Krizata vo Grcija, koja e pred bankrot, ja ote`nuva naplatata, a ~estite blokadi na gr~kata granica i {trajkovite na Solunskoto pristani{te, od koe sme zavisni kako od droga, dopolnitelno im ja ote`nuvaat rabotata na makedonskite firmi. Iako Vladata e svesna deka {tetite za makedonskoto stopanstvo se ogromni, so nitu eden poteg ne poka`a deka stoi zad stopanstvoto, koe go bilda bruto-doma{niot proizvod, so koj miluvaat da se falat ministrite.

Na istite tie ministri omilena tema im e izvozot, koj neli }e ni donese pogolem rast. No, koga treba konkretno da pridonesat za negovo zgolemuvawe i poddr{ka nikade gi nema. Vladata go izbra najlesniot pat. Se otka`a od akcija u{te pred da po~ne, so obrazlo`enie deka racete & se vrzani.

S$ u{te ne ni napravila procenka za da vidi kolku stopanstvoto e raneto, za da znae kakva pomo{ da mu dade. I za toa li & se vrzani racete? [to da pravat sega firmite koi od razni pri~ini ne sakaat ili ne mo`at da si otvorat pretstavni{tvo vo Bugarija?! Ne site mo`at kako Voren Bafet da investiraat vo kriza. [to da pravat transporterite koi poradi blokadite treba da vrtat preku Bugarija? Koj }e im gi plati doplnitelnite tro{oci?

Na kogo da se po`alat biznismenite {to Koridorot 8, koj }e gi dobli`i do dve drugi regionalni pristani{ta, s$ u{te e utopija? Kogo da obvinat {to prugata od samo 60 kilometri do Bugarija ne se gradi?

Dr`avata, dokolku navistina saka, mo`e da go zavr{i Koridorot 8 za brzo vreme, a mo`e da napravi pruga i do Bugarija i do Albanija.

I do Grcija. Od Bitola do grani~niot premin so Grcija ni falat samo 16 kilometri. Za stokata od gradot na konzulite da ne odi doplnitelni 200 kilometri za da stigne do Solun.

Mo`e i da ja tu`i Grcija za nanesenite {teti od gr~kite {trajkovi i blokadi, a vo najmala raka mo`e da pobara mehanizam za izbegnuvawe na idni blokadi, koi vo imeto na kriznata sostojba vo koja se nao|a na{iot ju`en sosed mo`e i ponatamu da ni bidat sekojdnevie. Posebno vo naredniot period, bidej}i gr~kite gra|ani doprva }e gi ~uvstvuvaat efektite od merkite za {tedewe.

Na raspolagawe za tu`ewe na Grcija, od ~ii blokadi samo vo dvaesetmese~nata blokada vo 90-tite godini stopanstvoto izgubi najmalku 1,2 milijardi dolari, ni se nekolku instrumenti. Makedonija

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

PETRE DIMITROV dimitrov@kapital.com.mk

mo`e da ja tu`i Grcija za {tetite od blokadite pred sudot vo Luksemburg, kako {to ja tu`e{e vo Hag za prekr{uvawe na Vremenata spogodba. Toa e politi~ki rizik, no dokolu se odigra pametno i presmetano mo`e da ni odi vo korist.

Dokolku pove}e & odgovara “polajt” varijanta, za da ne si gi naru{i odnosite so “dobriot” sosed, Vladata mo`e da se povika na Spogodbata za asocijacija i stabilizacija, koja go regulira slobodniot protok na stoki i da pobara od EU, na{iot partner, blokadite da prestanat, bidej}i ni go oslabuvaat i taka krevkoto stopanstvo. Ako Vladat saka “buka” od problemot, mo`e da se obrati i do Sovetot na Evropa, so koj do pred izvesno vreme pretsedavavme. Da ne ja zaboravime i konvencijata ALMA ATA na Obedinetite nacii, so koja ne smee na odredena zemja koja nema izlez na more da & se ograni~uva slobodata na transport na stoki.

Site ovie dogovori, konvencii, imaat odredena ramka i vo nekoi situacii te{ko mo`e da se izvle~e maksimumot od niv. No, toa ne zna~i deka treba da se otka`eme bez da gi iskoristime mo`nostite na koi i nie sme stavile potpis. I da se ostavat kompaniite na milost i nemilost na Grcija.

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

P

ати неделно, во ~етвrток и недела, italijanskata niskobuxetna aviokompanija Blu eksperes, vo sopstvenost na Blu panorama erlajns, }e leta na linija Skopje - Rim so “boing 737/300” i “boing 737/400”. Poletuvaweto od Rim za Skopje e od aerodromot Fjumi~ino vo 11 ~asot, dodeka od Skopje za Rim }e se poletuva vo 13.15 minuti, velat od Italijanskata ambasada vo Skopje.

Po podolg vremenski period na neredovna avionska vrska, a vo oddelni periodi i celosno otsustvo na direktna aviolinija me|u Makedonija i Italija, sega dvete zemji }e bidat povtorno avionski povrzani, велат од Италијанsката амбаsада во Sкопје. Ottamu dodavaat i deka so redovnite avionski letovi, Skopje i Rim }e bidat na rastojanie od okolu ~as i polovina {to sigurno pozitivno }e vlijae vrz unapreduvaweto na turizmot i ekonomskata sorabotka me|u dvete prijatelski zemji. Od pred nekolku nedeli vo funkcija e i direktnata avionska linija Skopje - Venecija.

SVETSKATA BANKA I SVETSKIOT EKONOMSKI

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

2

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

VLADATA GO REKLA A GO PREMOL^UVA Vo posledniot izve{taj Duing biznis Makedonija e rangirana na visokoto 22 mesto i pofalena kako top reformator, a vo vo Globalniot izve{taj za konkurentnost na Svetskiot ekonomski forum od Davos, pak, zemjata e rangirana na lo{oto 79 mesto poradi nekonkurentata ekonomija. Vladata go reklamira Duing biznis, a go premol~uva Izve{atjot od Davos. Za prviot se anketiraat ministri i dr`avni funkcioneri, za vtoriot biznismeni. Mo`ebi zatoa edniot e rozov, drugiot siv.

SPASIJKA JOVANOVA jovanova@kapital.com.mk

D

BILJANA ZDRAVKOVSKA zdravkovska@kapital.com.mk

Dali Makedonija e topreformator vo biznis-klimata ili pak, nema dobri uslovi za vodewe biznis koj }e producira razvojna i konkurentna ekonomija?

Vo posledniot izve{taj Duing biznis, Makedonija e rangirana na visokoto 22 mesto, kako top-reformator.

Vo posledniot Globalen izve{taj za konkurentnost na Svetskiot ekonomski forum od Davos pak, Makedonija e rangirana na lo{oto 79-to mesto od 142 zemji poradi toa {to dr`avnite institucii, infrastrukturata, pazarot na trud i finansiskiot pazar ne se vo funkcija na biznisot i ja pravat ekonomijata nekonkurentna. Zna~i, ne }e e deka cvetaat rozi vo biznisot vo Makedonija, kako {to saka da prika`e Vladata i da se fali duri i so reklamirawe na Duing biznis. Zo{to ne go reklamira i Globalniot izve{taj za konkurentnost?

Zatoa {to ne & odgovara!

Ama rabotata ne e do faleweto. Ako ubavo go pro~itaat Duing biznis vo Vladata, }e vidat deka vo nego pi{uva da ne se ~ita izdvoeno od drugi izve{tai (i se poso~uva na Globalniot izve{taj za konkurentnost), zatoa {to }e dade pogre{na slika za edna zemja. Svetskata banka predupreduva deka razgleduvaweto na izve{tajot Duing biznis odvoeno mo`e da dade neo~ekuvani rezultati. Nekoi ekonomii mo`e da bidat rangirani neo~ekuvano visoko, a nekoi mnogu nisko, iako imaat golem ekonomski rast i privlekle mnogu stranski investicii. Za da se dobie po{iroka slika za biznis-klimata i za

konkurentnosta na ekonomijata, potrebno e toj da se razgleduva vo korelacija so Izve{tajot za konkurentnost od Davos i Izve{tajot za uslovite za biznis na OECD. Ama vo Vladata ne sakaat da go spomenuvaat izve{tajot od Davos!

A sporedbata na dvata izve{tai ja dava klu~nata slika za makedonskata biznis-klima. Da, ima reformi i novi zakoni, kako {to veli Duing biznis, ama na hartija. Vo realnosta instituciite se neefikasni i korumpirani, nema pati{ta, `eleznica i vozdu{en soobra}aj, nema konkurencija na pazarot, ne e efikasna antimonopolskata uprava, uka`uva Globalniot izve{taj za konkurentnost. Toj uka`uva deka najproblemati~ni faktori za vodewe biznis vo Makedonija se pristapot do finansii, javnata administracija, rabotnata sila, korupcijata i nestabilnosta na politikite.

Ova go ka`ale makedonski biznismeni vo anketata {to im bila pravena od pretstavnici na Svetskiot ekonomski forum od Davos. Vo izve{tajot od Davos Makedonija e polo{o rangirana od Slovenija (45), Crna Gora (49), Bugarija (71) i od Hrvatska (77).

Vo Duing biznis pak, Makedonija e pred site zemji od regionot. Bele`i napredok od 22 mesta spored lesnotijata za pristap do krediti, napredok od 86 mesta za procedurata za dobivawe grade`na dozvola, napredok od 61 mesto za re{avawe na ste~ajnite postapki, napredok od 18 mesta za registrirawe imot.

Kako se pravat izve{taite?

No, {to e su{tinata? Rangiraweto na Makedonija na Duing biznis e napraveno vrz osnova na informacii dobieni od ministerstva, NBM, dr`avni agencii, advokati, konsultanti, koi naj~esto izvestuvaat za zakonski izmeni i za novi zakoni koi se doneseni prethodnata godina. Vo nitu eden izve{taj na Duing biznis, so koj Vladata saka da se fali, ne e anketiran nitu eden biznismen, nitu pak, Stopanskata komora, koja gi obedinuva najgolemite kompanii vo zemjava. Mo`ebi zatoa Duing biznis dava sosema razli~na slika od taa {to ja dava izve{tajot od Davos.

Rangiraweto na zemjite vo Globalniot izve{taj za konkurentnost e napraveno vrz osnova na odgovori na

1

mesto e rangirana Makedonija spored stapkata i promenlivosta na inflacijata

127

mesto e Makedonija spored dostapnosta do finansiski uslugi

133

mesto od 142 zemji e rangirana Makedonija poradi lo{ata infrastruktura (`eleznica, pati{ta i vozdu{en soobra}aj)

biznismeni. Vo Makedonija se anketirani 115 biznismeni od kompanii od klu~nite sektori vo ekonomijata: zemjodelstvo, prerabotuva~ka i neprerabotuva~ka industrija i uslugi. Potoa odgovorite se obrabotuvaat so statisti~ki metodi.

Klu~ni zabele{ki

Svetskiot ekonomski forum zaklu~uva deka makedonskata ekonomija e nekonkurentna. Za da bide ekonomijata prosperitetna i konkurentna, dr`avnite institucii treba da obezbeduvaat zdrava i fer pravna ramka, infrastrukturata da bide vo funkcija na rast i razvoj na biznisot. Toa ne e slu~aj vo Makedonija.

Ocenkata za zemjava e 4,1 na skalata od 1 do 7, pri {to 1 ozna~uva najlo{a mo`a situacija. Za tri godini (2009-2011 godina) ocenkata e podobrena nezna~itelno, od 3,9 na 4,1, a pozicijata od 84-to na 79-to.

Makedonija ima najlo{a ocenka za institucii i infrastruktura (3,7), za inovacii (2,8), tehnolo{ki napredok (3,7) i za ~uvstvitelnost na biznisot (3,5).

Najdobra ima za makroekonomskata stabilnost (5,3). Instituciite se lo{o oceneti poradi toa {to biznismenite nemaat doverba vo politi~arite, sudstvoto ne e nezavisno, postoi favorizirawe pri odlu~uvaweto vo vladinite institucii i prekumerno javno tro{ewe.

Makedonija e na 133-to mesto od 142 zemji poradi lo{ata infrastruktura (`eleznica,

Navigator

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK NAJDOBROTO DOSEGA!

STIV BALMER ema kriza za gigantot Majkrosoft, koj vo poslednite tri meseci bele`i rast na neto-profitot za 6%, na 5,74 milijardi dolari, a prometot e pogolem za 7%

N

LINO ^ERVAR {te edna pobeda vo nizata uspesi na rakometarite na Metalurg, ovoj pat vo regionalnata SEHA liga, a prethodno i vo evropskata liga

U

RAMIZ MERKO a gradona~alnikot na Struga tradicijata e pova`na otkolku zdravjeto i bezbednosta na gra|anite, pa zatoa, nema da zabrani pukawe po svadbi

Z

XULIJAN ASAN@ stana i bez sloboda i bez pari osnova~ot na Vikiliks, pa se otka`a od objavuvaweto doverlivi dokumenti na internet-stranicata i sega }e sobira prilozi

O

FORUM SO TOTALNO RAZLI^NI IZVE[TAI ZA MAKEDONIJA

AMIRA DUING BIZNIS, A IZVE[TAJOT OD DAVOS pati{ta i vozdu{en soobra}aj). Visokoto obrazovanie ne ~ini poradi nekvalitetni {koli za menaxment. Na pazarot ne postoi lokalna konkurentnost, antimonopolskata uprava ne e efikasna i preovladuva stranskata sopstvenost. Spored dostapnosta do finansiski uslugi Makedonija e rangirana duri na 127 mesto.

Duing biznis pak, se fokusira

na merewe na regulativata za raboteweto na kompaniite.

Pretpostavkata e deka kolku zakonite se polesni, tolku biznisot podobro }e raboti, odnosno pove}e }e investira i }e otvora novi rabotni mesta.

Spored Duing biznis, Makedonija izminatata godina ja olesnila regulativata za vodewe biznis, usoglasuvaj}i ja so za-

DUING BIZNIS 1. Makedonija e rangirana na 22 mesto kako top reformator na biznis klimata 2. Rangiraweto e napraveno vrz osnova na informacii od dr`avni institucii i lokalni eksperti (advokati, konsultanti, Sojuz na stopanski komori) 3. Najgolemi prednosti na Makedonija se: • vadewe grade`na dozvola (brojot na proceduri e namalen od 20 na 10 postapki) • re{avawe ste~ajni postapki (skratuvawe na procedurata od 2,9 na 2 godini) • pristap do krediti (voveduvawe na Kreditnoto biro) • registrirawe imot (brojot na postapki e namalen od 5 na 4, a vremeto od 58 na 40 dena) • sproveduvawe na dogovori (napredok od 5 mesta) • za{tita na investitorite • me|unarodna trgovija (potrebni se 6 dokumenti i 12 dena za izvoz) • re{avawe na nesolventnosta • pla}awe danoci (28 pla}awa vo edna godina, 9,7% od vkupniot profit) • osnovawe kompanija (potrebni se samo 3 ~ekori i 3 dena) 4. Rangirawe • Makedonija najdobro rangirana spored: pristap do krediti (24), za{tita na investitorite (17), re{avawe na nesolventnost (55), pla}awe danoci (26), osnovawe kompanija (6) • Najlo{o rangirana spored: dobivawe grade`na dozvola (61), re{avawe ste~ajni postapki (60), sproveduvawe dogovori (60), me|unarodna trgovija (67), dobivawe priklu~ok ~o za struja (121)

konite na Evropskata unija.

Svetskata banka ja poso~uva Makedonija kako primer deka regionalnata integracija mo`e da bide pottik za izmeni i olesnuvawe na zakonite koi go reguliraat biznisot. Ekspertite na Svetska banka otvoreno ja falat Vladata, bidej}i dala politi~ka poddr{ka od najvisoko nivo za donesuvaweto na reformskite zakoni.

Podobruvawe na regulativata za vadeweto grade`ni dozvoli, polesnoto i poevtino registrirawe imot, formiraweto na Kreditnoto biro se klu~nite reformi koi & go donesoa skokot na Makedonija za 12 mesta pogore na listata so zemji vo koi e najlesno da se vodi biznis.

GLOBALEN IZVEШTAJ ZA KONKURENTNOST 1. Makedonija e rangirana na lo{oto 79 mesto od 142 zemji vo svetot poradi toa {to dr`avnite institucii, infrastrukturata, pazarot na trud i finansiskiot pazar ne se vo funkcija na biznisot i ja pravat ekonomijata nekonkurentna 2. Rangiraweto e napraveno vrz osnova na odgovori od 115 lokalni biznismeni 3. Najgolemi slabosti na Makedonija se: • pristap do finansii • neefikasna javna administracija • nesoodvetno obrazovana rabotna sila • siroma{na rabotna etika • korupcija • nestabilnost na politikite • dano~na regulativa • nemawe infrastruktura 4. Rangirawe • Makedonija e najlo{o rangirana spored kvalitetot na infrastrukturata (86 mesto), kvalitetot na visokoto obrazovanie (80), finansiskiot pazar (82), ~uvstvitelnosta na biznisot (105), inovaciite (105), • Najdobro rangirana spored makroekonomskata stabilnost (37)

GLOBALEN IZVE[TAJ ZA KONKURENTNOST RANGIRAWE NA MAKEDONIJA PRISTAP DO FINANSII OSNOVAWE KOMPANIJA NEEFIKASNA JAVNA ADMINISTRACIJA ZA[TITA NA NESOODVETNO OBRAZOVANA RABOTNA SILA INVESTITORITE SIROMA[NA RABOTNA ETIKA PRISTAP DO KREDITI KORUPCIJA PLA]AWE DANOCI NESTABILNOST NA POLITIKITE RE[AVAWE NA NESOLVENTNOST DANO^NA REGULATIVA SPROVEDUVAWE DOGOVORI INFLACIJA RE[AVAWE STE^AJNI POSTAPKI NEMAWE DOBIVAWE GRADE@NA DOZVOLA INFRASTRUKTURA ME\UNARODNA TRGOVIJA DANO^NA STAPKA DOBIVAWE PRIKLU^OK ZA STRUJA DUING BIZNIS RANGIRAWE NA MAKEDONIJA

N

Najgolema posetenost i silna konkurencija za nagradite “Kamera 300” go odbele`aa godine{noto 32 izdanie na Internacionalniot filmski festival za kamera Bra}a Manaki. Direktorkata na festivalot, Labina Mitevska, ne go sokri svoeto voodu{evuvawe koga izjavi deka ova e najsilnata festivalska godina, so najgolema posetenost - vo prosek od 2.700 do 3.000 lica na den. Brojka na koja mo`е da & pozavidat mnogu festivali na Balkanot.

Ovoj fakt ja potvrduva i odli~nata organizacija i zatoa ova izdanie e proglaseno za najdobroto dosega. Ovoj nastan nesomneno ima ogromen pridones za promocija na makedonskata kultura i dr`ava vo Evropa i vo svetot. Najva`no od s$ e {to filmskata publika,

LABINA MITEVSKA a pred s$ mladite, se vratija na festivalot i toj e podignat na edno nivo na koe se zapazeni svetskite standardi spored koi treba da se vodi festival od vakov tip.

Godinava Labina Mitevska go dobi svojot vtor mandat kako direktor na najstariot festival na filmska kamera i ja dobi doverbata od mnozinstvoto ~lenovi na Sobranieto na Dru{tvoto na filmski rabotnici, koi smetaat deka Mitevska vovede mnogu promeni.

Taa poka`a deka festivalot mo`e da raste, da napravi poobemna programa, da donese mnogu pove}e gosti i da bide zastapen vo pove}e relevantni filmski spisanija.

GUBITNIK

P O^AJ

Potpretsedatelot na najgolemata opoziciska partija, Gordan Georgiev, iznenadi so negoviot nastap na sednicata na Sovetot za evrointegracii. Srede Parlamentot, kako institucija koja (treba da) e stolb na demokratijata toj gi povika kolegite-pratenici od vladeja~kata VMRO– DPMNE, Ilija Dimovski i Antonio Milo{oski, preku vnatre{en pu~ vo partijata da go smenat, kako {to go nare~e, “vrhovniot komandant” Nikola Gruevski.

Nedemokratskite principi na vladeewe i na smena na partiskite liderite se ne{to koe javnosta najmalku go o~ekuva od partijata {to navodno se zalaga za socijaldemokratija. Izgubeni vo sopstvenata nemo}, pratenicite na SDSM

GORDAN GEORGIEV kako da ne sfa}aat deka nivnata partija s$ pove}e ja gubi relevantnosta na politi~kata scena.

Potpretsedatelot Georgiev treba da znae deka vakvite nepromisleni (ili u{te postra{no promisleni) izjavi samo dopolnitelno im go urivaat kredibilitetot. Od SDSM kako opozicija javnosta bara idei, proekti, konstruktivni zabele{ki i kritiki. Nekadarni toa da go ispora~aat, o~igledno se svrtea kon ~udni javni nastapi, so koi samo priznavaat deka ne se svesni oti nivnata rabota ne mo`at da ja vr{at ni mediumite, ni DUI, a u{te pomalku samite VMRODPMNE.

MISLA NA DENOT AKO TRGOVIJATA E MOTOROT NA SEKOJA EKONOMIJA, A REKLAMIRAWETO SAMO ISKRA, ODGOVORNITE ZA REKLAMIRAWETO SE VOZA^I KOI TREBA DA GO TRASIRAAT VISTINSKIOT PAT, SO [TO ]E OVOZMO@AT POBOGATO OP[TESTVO.. kubanski nacionalen heroj

KLEMENT MOK

KANADSKI GRAFI^KI DIZAJNER I AVTOR

r.i.p.

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

BRUTO POLISIRANA PREMIJA PO VIDOVI NA OSIGURUVAWE

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

FOTO NA DENOT...

STATUATA NA SLOBODATA SLAVI 125-TI RODENDEN

(vo milioni evra)

18,8

Avtoodgovornost

10

Osiguruvawa na imot

6,5

Kasko na motorni vozila

5,2

Osiguruvawe od nezgoda

Osiguruvawe od op{ta odgovornost

@ivotno osiguruvawe

1,1 3,4

a 125-tiot rodenden Statuata na slobodata }e dobie moderna tehnolo{ka oprema - pet veb-kameri koi }e im ovozmo`at na posetitelite da go razgleduvaat wujor{koto pristani{te i da go pro~itaat tekstot napi{an na knigata koja kipot ja dr`i vo race.

Z

Izvor: Agencija za supervizija na osiguruvawe Bruto-polisiranata premija vo prvata polovina od godinata dostigna 54,3 milioni evra {to pretstavuva porast od 7,7% vo sporedba so istiot period lani. Golem porast se zabele`uva kaj imotnite osiguruvawa, dodeka, pak, osiguruvaweto od avtoodgovornost kako zadol`itelno vobi~aeno raste. @ivotnoto osiguruvawe sepak e vo najgolem podem.

SVETOT NIZ MEDIUMITE PO^NA “RAZUBAVUVAWETO” NA MAKEDONIJA?!

TTHE HE WALL STREET JOURNAL Vesnikot objavuva analiza Ves spored koja rizikot od spo recesija vo Evropa starec nuva s$ poopasen kako nuv posledica na politi~koto pos needinstvo me|u liderite. nee Ekonomskata idnina na Eko Evropa e pod zakana na Evr dol`ni~kata kriza, no {to dol e po postra{no, nema izgledi deka brzo }e se re{i. dek

KAZNI DO 3.000 EVRA ZA KU]I I ZGRADI B Za dva dena grade`nata inspekcija izleguva na teren, a kazni od 100 do 3.000 evra }e sleduvaat za sopstvenici na ku}i i za investitori na zgradi i drugi objekti koi se bez fasada. Ovie odredbi se del od Zakonot za gradewe, donesen vo 2009 godina, no }e po~nat da se sproveduvaat za dva dena, bidej}i Vladata dade rok od dve godini za prilagoduvawe na novinite

A

SOWA JOVANOVA

s.jovanova@kapital.com.mk

RREPUBLIKA EP Bugarskiot vesnik Bug Republika na naslovRep nata stranica objavuva nat detali od noviot dr`aven det buxet za idnata godina. bux Vladata na Bojko Borisov Vla planira da potro{i edna pla milijarda evra pove}e vo mil 2012 godina od fiskalnite 201 rezervi, dodeka pak, dolrez got na dr`avata mo`e da se zgolemuva z od sega{nite 5,5 milijardi na 7,7 milijardi evra. jar

POSLOVNI DNEVNIK Hrvatskata agencija za nadzor na finansiskiot pazar ja zabrani kampawata na Kroacija osiguruvawe so tolkuvawe deka ja zagrozuva konkurencijata. Se ocenuva deka so reklamata negativno i nevistinito se ocenuvaat drugite osiguritelni kompanii. Sudot na ~esta od Hrvatskoto antimonopolsko zdru`enie ja razgleduva odlukata.

EL PAIS [panskiot vesnik na naslovnata stranica objavuva deka fondot za spas na zemjite od dol`ni~ka kriza, spored zborovite na Angela Merkel, }e nadminuva iljada milijardi evra. Analizata na vesnikot poka`uva deka ekonomijata vo Evropa e vo seriozna kriza, a dr`avite se pred predizvik da {tedat.

Ako Zakonot za gradewe po~ne{e da se primenuva vo 2009 godina, koga se donese, nekoj od ministrite, gradona~alnikot na Skopje ili na op{tina Centar }e treba{e da plati kazna od okolu 3.000 evra zatoa {to zgradata na Jugobanka vo centarot na Skopje (vo dr`avna sopstvenost) so godini nema fasada.

Objektot na porane{na Jugobanka re~isi 20 godini stoe{e prazen, nedoizgraden i bez fasada. Vo nekolku navrati be{e i opasen za gra|anite od okolinata. Otkako vo mart godinava pokrivnata konstrukcija na zgradata se urna vrz ku}ite od sosedstvoto i im nanese materijalna {teta od nekolku iljadi evra, Ministerstvoto za finansii re{i da go doizgradi objektot i tamu da ja smesti svojata administracija.

Za “sre}a”, Zakonot }e po~ne da va`i za dva dena, pa ministrite i gradona~alnicite kurtulija. Vo me|uvreme, zgradata po~na povtorno da se gradi, pa se spasija dr`avnite funkcioneri

5.000 evra vo prosek ~ini izgradba na fasada za prizemje i kat

od kazna?!

No, ostana pra{aweto dali voop{to }e bea kazneti, kako {to sega dr`avata im se zakanuva na privatnite sopstvenici na ku}i i zgradi. Iste~e rokot do koj gra|anite treba{e da postavat fasadi na svoite domovi.

Za dva dena grade`nata inspekcija izleguva na teren, a kazni od 100 do 3.000 evra }e sleduvaat za sopstvenici na ku}i i za investitori na zgradi i drugi objekti koi se bez fasada. Spored slikata na teren, a i spored izjavite od lokalnata samouprava, nitu gra|anite, nitu grade`nite inspektori ne se mnogu sre}ni poradi Zakonot, osobeno zatoa {to nedoizgradeni objekti so godini se tolerirale.

Vo Ministerstvoto za transport velat deka nadle`niot organ go organizira tehni~kiot pregled, a komisijata koja go vr{i tehni~kiot pregled za svojata rabota sostavuva zapisnik, vo koj, me|u ostanatoto, konstatira dali gradbata e so fasada i mo`e da se upotrebuva.

Na drugite pra{awa za sproveduvaweto na Zakonot ne davaat odgovor.

OP[TINITE SE MISLAT DALI DA KAZNUVAAT Lokalnata vlast e skepti~na za sproveduvawe na Zakonot, iako zakonskoto re{enie predviduva novoizgraden objekt bez fasada da ne mo`e da se

ZGRADI BEZ FASADA VO CENTAROT NA SKOPJE o centralnoto gradsko podra~je na Skopje s$ u{te nedozigradeni se objektite na grade`nata kompanija Fikom, ~ii sopstvenici poradi izmama so stanovi zvr{ija vo zatvor. Dve polovi~no izgradeni zgradi vo `olto zelena boja, a do niv lepenka u{te dve zgradi bez fasada e slikata vo skopskata naselba Kisela Voda.

Vo Kapi{tec cela zgrada ve}e nekolku godini stoi bez fasada. Kompliciranosta na slu~ajot Fikom, koj ostavi mnogu gra|ani bez stanovi i bez pari, ne dava nade` deka }e se re{i za brzo vreme. Ama ne se znae koj }e pla} a kazni za fasadite na ovie zgradi. Mo`ebi ste~ajniot upravnik na Fikom?!

V

vpi{e vo Katastar. Vo Tetovo, grad vo koj re~isi celi naselbi se so ku}i bez fasadi, velat deka realizacijata na Zakonot i kaznite za gra|anite nema da bidat lesna zada~a, voop{to. Skender Palo{i od Sektorot za urbanizam vo Tetovo veli deka vo uslovi koga na masa ima 8.000 barawa za legalizacija na divogradbi, kaznuvaweto na sopstvencite na ku}i bez fasada mu e posledna obvrska.

“Iako ne e najsre}no re{enie, sepak e zakon i mora da se sprovede.

Me|utoa, mene }e mi trebaat tri godini samo da go sprovedam procesot na legalizacija, a za fasadite ne mo`am ni da pomislam. Sega nie treba da si igrame policajci i da gi kaznuvame tie {to mo`ebi navistina nemale pari da napravat fasadi, a da ne zboruvam deka nemame nitu dovolno kadar da vr{ime kontrola. Pritoa, mora da se znae deka poradi strav od kazni mo`e da se izgradat mnogu nekvalitetni fasadi, nalepeni kolku da se re~e deka postoi fasada”, veli Palo{i.

I vo Isto~na Makedonija

sostojbata ne e podobra.

Gradona~alnikot na Ko~ani, Ratko Dimitrovski, veli deka vo negovata op{tina ima ogromen broj objekti koi se bez fasadi i ne znae kako }e go sproveduva Zakonot, voop{to.

“Nie mislevme i se nadevavme deka }e se smeni toj ~len vo Zakonot, ama toa ne se slu~i i sega sme prinudeni da go sproveduvame. S$ u{te ne znaeme kako }e go pravime toa.

Novite ku}i koi {totuku po~nale da se gradat imaat rok od ~etiri godini za da napravat fasada i za niv ima vreme. Ama {to da pravime so onie ku}i ~ii sopstvenici pred mnogu godini odvaj uspeale da napravat dve sobi i poradi finansiski problemi ne ni pomisluvaat da stavat fasada”, pra{uva Dimitrovski.

Ekspertite smetaat deka kolku i da se proevropski i korisni odredbite od Zakonot, sepak se neprimenlivi za dr`ava so 30% stapka na nevrabotenost.

“Fakt e deka ovoj zakon te{ko }e bide sprovedliv vo praktika i zatoa, smetam deka e potrebna kategorizacija na gradbite koi mora da se fasa-

Navigator

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

3 FAKTI ZA...

1 78 111,28

denar poskapea benzinite i dizelot od sino}a na polno}

denari za litar ~ini eurosuper BS-95 po novata odluka na Regulatornata komisija za energetika dolari za barel be{e prose~nata cena na surovata nafta na svetskiot pazar vo izminatite 14 dena

PROCENKI...

JOZEF AKERMAN, GLAVEN IZVR[EN DIREKTOR NA DOJ^E BANK RABOTEWETO NE BE[E VAKA TE[KO VO 2008

D

oj~e bank vo tretiot kvartal godinava zabele`a pad na profitot od 37%, na 777 milioni evra, a pri~inata se bara vo “finansiskite okolnosti”.

“Dol`ni~kata kriza vo evrozonata, turbulenciite na pazarot i stravuvawata od globalnoto zabavuvawe zaedno ja sozdadoa najlo{ata finansiska klima od kolapsot na amerikanskata investiciska banka Leman braders vo 2008 godina.

Operativnoto rabotewe ne be{e vaka te{ko od krajot na 2008 godina”, izjavi izvr{niot direktor na Doj~e bank, Jozef Akerman.

RA BEZ FASADI

60 SEKUNDI BRIFING

VESTI...

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.113,07 2010/2011 2010/2011

IGOR ILIEVSKI NOV DIREKTOR NA TIKVE[

D

osega{niot generalen direktor na vinarskata vizba Tikve{, \or|i Petru{ev, preminuva na nova pozicija vo grupacijata M6, dominanten akcioner vo vinarnicata. Na ~elo na makedonskata vinarnica so najgolema tradicija doa|a Igor Ilievski, menaxer so golemo iskustvo vo marketingot i proda`bata. Ilievski e porane{en marketing-menaxer vo Pivara Skopje a.d. i direktor na CocaCola Hellenic vo Crna Gora. Petru{ev pak, so svoeto golemo iskustvo i znaewe i ponatamu }e & pomaga na vinarnicata vo ostvaruvaweto na nejzinite strate{ki razvojni celi, informiraat od Tikve{.

Negovata nova funkcija opfa}a menaxirawe na postojnoto portfolio na investicii i identifikacija na novi investiciski mo`nosti, {to }e bide osoben predizvik vo uslovi na svetska finansiska kriza.

Kapital Akademija...

Max. 2 2.827,62 827 62 Min. 2.059,92

Na Makedonskata berza v~era be{e ostvaren promet od 214.176 evra od redovno trguvawe, koe bele`i zgolemuvawe od 173,92% vo sporedba so prethodniot trgovski den. Najtrguvani bea akciite na Komercijalna banka, dodeka najgolem porast na prose~nata cena, 0,62%, zabele`aa akcite na Stopanska banka. Najmnogu ili 4,04% padnaa akcite na Toplifikacija. Glavniot berzanski indeks MBI-10 v~era zabele`a pad od 1,59% i trgovskiot den go zavr{i so vrednost od 2.113,07 indeksni poeni. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Стопанска банка (приоритетни) р )

322,00 +2,00

+0,62% 0 62%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Арчелормитал (ХРМ)

90,00 -6,00

-6,25% 6 25%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.913,60 +0,89% 0 89%

Na berzata vo Atina v~era e registriran pad na vrednosta na akciite na gr~kite banki. Ova se slu~i neposredno po o~ekuvawata deka bankite }e mora da gi prifatat zagubite na dr`avnite obvrznici, koi }e bidat povisoki od o~ekuvanite, kako del od noviot dogovor so EU za re{avawe na dol`ni~kata kriza.

member of KAPITAL MEDIA GROUP

UTRE ZAPO^NUVA RABOTILNICATA ZA IZVOZNA STRATEGIJA I ZGOLEMUVAWE NA IZVOZOT

U Jugobanka re~isi 20 godini stoe{e prazen, nedoizgraden i bez fasada

Nitu gra|anite, nitu grade`nite inspektori ne se mnogu sre}ni poradi Zakonot, osobeno zatoa {to nedoizgradeni objekti so godini se tolerirale. diraat. Neka nalo`at da se postavat fasadi za gradbite vo gradskoto podra~je, a neka gi ostavat onie vo periferijata, kade {to e najgolem procentot na lu|e koi edvaj sobrale pari da napra-

vat ku}a”, smeta Goran Markovski, univerzitetski profesor na Grade`niot fakultet vo Skopje.

Spored nego, problemite vo grade`ni{tvoto treba da se re{avaat sistemski, a po~nuvaweto od

fasadata ne e na~in.

“Energetskata efikasnost na gradbite i kvalitetot na samata gradba se mnogu pova`ni otkolku fasadata”, smeta Markovski.

Zakonot za gradewe

predvide i rok do koga mo`e da trae izgradbata na eden objekt. Za ku}i i zgradi rokot na izgradba e ~etiri godini, od denot koga odobrenieto za gradewe stanalo pravosilno.

tre zapo~nuva dvodnevnata rabotilnica na Kapital Akademija na tema “Definirajte izvozna strategija i steknete novi alatki za zgolemuvawe na izvozot”.

Rabotilnicata }e se odr`i vo hotelot Aleksandar palas vo Skopje. Ovaa rabotilnica e unikatna i originalna zatoa {to za prv pat vo Makedonija izvoznite kompanii i tie koi toa sakaat da stanat i da osvojat novi pazari imaat edinstvena mo`nost so iskusni i doka`ani konsultantni da razrabotuvaat izvozna strategija za svoite kompanii.

Predava~i na rabotilnicata }e bidat Petar Lazarov i Kalin Babu{ku od Macedonia Export, kompanija specijalizirana za promocija i trgovija so makedonski proizvodi na me|unaroden i lokalen pazar. Fokusot na rabotilnicata }e bide staven na na~inot na koj{to se pravat analizi na mo`nite izvozni pazari, koi se neophodnite elementi na edna izvozna strategija, koi alatki }e vi pomognat da go zgolemite izvozot, koi pazari se polesni, a koi se pote{ki za osvojuvawe i drugo.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.521,00 8.762,31 1.254,19 2.384,42 6.086,17 747,70

VALUTI

-0,49% -0,92% +1,29% +2,08% +0,51% -1,02%

£ €

€ $

1,1493

1,3918

-0,1%

+0,4%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.658,80 +0,39% 0 39% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

Нафта БрентBRENT NAFTA

110,90

0 49% -0,49% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Jorgos Papandreu

Evropa vodi te{ka bitka so nade` deka }e ja promeni situacijata

6

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI MILION EVRA OD EU ZA EFIKASNI JAVNI NABAVKI

V

ladata treba da vlo`i dopolnitelni napori vo borbata so korupcijata i vo re{avaweto na problemite vo tenderskite postapki na koi poso~uvaat privatnite ponuduva~i, istakna vr{itelot na dol`nosta {ef na delegacijata na Evropskata unija vo Makedonija, Robert Lidl, na otvoraweto na tvining-proektot finansiran od EU - Poddr{ka na sistemot za javni nabavki.

“S$ u{te postojat problemi vo tenderskite postapki – privatnite ponuduva~i se `alat deka postoi favorizirawe na odredeni ponudi. Razo~arani sme od faktot {to se prodol`uva so praktikata da se poni{tuvaat golem broj javni nabavki”, izjavi Lidl.

Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, potseti na dosega napravenoto za podobruvawe na sistemot na javni nabavki, podvlekuvaj}i deka vo najnoviot izve{taj na Evropskata komisija za napredokot na Makedonija e notirano podobruvawe vo ovaa oblast.

“Vo 2011 godina go krenavme pragot za zastapenost na elektronskite javni nabavki vo vkupniot broj nabavki na 70%, a vo 2012 godina site javni nabavki }e bidat elektronski”, re~e Stavreski.

Tvining-proektot, {to }e trae 16 meseci, }e go sprovedat germanskoto sojuzno Ministerstvo za ekonomija i tehnologija i eksperti od Biroto za javni nabavki, a EU }e go poddr`i so eden milion evra.

LAMERS: SE ZGOLEMUVA PRITISOKOT ZA VLEZ NA MAKEDONIJA VO NATO

^

lenstvoto na Makedonija vo NATO }e ima golemo zna~ewe i za nea, no i za Alijansata. Nasproti celiot anga`man, fakt e deka ~lenstvoto vo NATO za Makedonija i ponatamu e “zamrznato” poradi nere{eniot spor za imeto, veli za Doj~e Vele, pretsedatel na Parlamentarnoto sobranie na NATO i ~len na germanskiot Bundestag, Karl Lamers.

“Uslovite se jasni. Sakame sporot za imeto da se re{i pred Makedonija da stane ~lenka na NATO. Se potpirame na naporite i razgovorite koi gi moderiraat ON”, veli Lamers i dodava deka klu~ot e vo racete na dvete zemji, odnosno deka Makedonija i Grcija mora sami da pridonesat za kone~no re{enie na sporot.

VESLI KLARK: EU DA POKA@E LIDERSTVO ZA ZAPADEN BALKAN

P

orane{niot komandant na silite na NATO vo Evropa, penzioniraniot amerikanski gerneral Vesli Klark, na tribinata “Preostanatite otvoreni pra{awa na Balkanot”, odr`ana vo Brisel, & pora~a na Evropskata unija deka treba da poka`e odgovorno i silno liderstvo vo re{avaweto na problemite vo reonot na Zapaden Balkan.

“SAD & ja prepu{ti na EU vode~kata uloga vo re{avaweto na problemite na Balkanot. Vo regionot s$ u{te ima otvoreni rani koi se posledica na tragi~nite godini vo minatoto i potrebno e postojano, odgovorno i silno liderstvo od strana na EU, so cel rabotej}i so izbranite lokalni lideri da se sozdade i da se primeni soodvetna politika koja bi vodela kon pomiruvawe”, potencira Klark, koj vo momentov e ~len na Upravniot odbor na Me|unarodnata krizna grupa.

SDSM: VLASTA PRODOL@UVA SO SELEKTIVNATA PRAVDA

S

DSM ja obvini Vladata deka primenuva selektivna pravda, povikuvaj}i se na informaciite deka UJP gi zaprela postapkite za slu~ajot “Pari vo {i{e”, pronajdeni kaj voza~ot na prviot ~ovek na MPM, Sr|an Kerim.

“Za Nikola Gruevski i za Goran Trajkovski nemalo ni{to sporno i nezakonski, tuku spored niv sosem e normalno kaj nekogo da se najdat 750 iljadi evra skrieni vo {i{e, i toa vo obid so niv da vleze vo EU”, izjavi ~lenot na Izvr{niot odbor na SDSM, Jani Makraduli. Spored nego, zapiraweto na postapkata treba da se dovede vo vrska so “drasti~noto menuvawe na bojata na ’Dnevnik’ i na ureduva~kata politika vo koja dominiraat prilozi za diskreditacija na opozicijata bez osnova”.

Pismoto koe obvinetiot Igor Spasov za ubistvoto na Martin Ne{kovski & go isprati na ministerkata za vnatre{ni raboti, Gordana Jankulovska, SDSM go smeta za u{te eden dokaz za selektivnosta na Vladata – vo ovoj slu~aj, kako {to re~e Makraduli, so obid po sekoja cena da se zata{ka odgovornosta kaj ministerkata.

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

OPOZICIJATA OTIDE DO KRAJNOST

SDSM BARA SOPARTIJCITE NA GRUEVSKI SO PU^ DA SI GO SMENAT LIDEROT

Partiskite presmetki za “bildawe” politi~ki poeni rezultiraa so nesfatlivo barawe na SDSM za nedemokratska smena na Gruevski vnatre vo VMRO-DPMNE. Od vladeja~kata partija bez komentar za ovie idei vra}aat deka SDSM treba da se priklu~i kon serijata pisma so protest protiv bri{eweto na “makedonski” od Izve{tajot GABRIELA DELOVA

P

delova@kapital.com.mk

odelbite po ~e{laweto na Izve{tajot od Evropskata komisija za napredokot na Makedonija na patot kon Evropskata unija nikako da prestanat. Retorikata otide duri i do tamu {to del od pratenicite na opozicijata pobaraa ostavka, no i preku nedemokratski na~in, promena na liderot na VMRO - DPMNE i premier Nikola Gruevski.

Pratenikot na SDSM, Gordan Georgiev od pozicijata ~len na Nacionalniot sovet za evrointegracii, narekuvaj}i go premierot za vrhoven komandant na negovite sopartijci, pobara od pratenicite na vladeja~koto mnozinstvo da mu napravat pu~ na liderot obvinuvaj}i go za najgolem evroskeptik vo dr`avata.

“Gruevski e najgolemiot evroskeptik vo dr`avata. Veruvam deka sekoj od vas {to ovde sedi podobro }e ja vodi dr`avata na patot kon EU, otkolku samiot premier. Smetam deka vie kako sopartijci treba da mu naprevete pu~ na premierot i da go smenite od funkcijata”, revoltirano izjavi pratenikot Georgiev.

Toj tvrdi deka intervjuoto na Gruevski e “dramati~no priznanie deka ve}e ne znaeme kade odime”.

“Site {to }e vlezat vo nacionalisti~kata logika na premierot }e imaat odgovornost deka ne go prepoznale ova dramati~no priznanie”, re~e Georgiev.

Od vladeja~kata koalicija, pak, Izve{tajot i ponatamu go ocenuvaat kako pozitiven i kako potvrda za toa, ve-

PRIDAVKATA "MAKEDONSKI" NE BILA TEMA NA RAZGOVOROT POPOSKI - FILE Iako prvi~nite informacii bea deka ministerot za nadvore{ni raboti, Nikola Poposki ja iniciral sredbata so evrokomesarot za pro{iruvawe, [tefan File za da go iskara za izostavuvaweto na pridavkata "makedonski" od Izve{tajot na Evropskata komisija, soglasno soop{tenieto na oficijalnata strana na Ministerstvoto za nadvore{ni raboti, na sredlat, e tretata preporaka za odreduvawe datum za pregovori. S$ poprisutniot evroskepticizam vo Unijata, pratenicite od VMRO-DPMNE u{te edna{ go iskoristija za opravduvawe na kritikite na Brisel vo odnos na sprovedenite reformi.

VMRO-DPMNE POBARA I NACIONALNIOT SOVET DA ISPRATI PROTESTNO PISMO DO BRISEL! Otkako akademski, kulturni, sindikalni sportski zdru`enija i asocijacii vo zemjava upatija protestno pismo do evrokomesarot

bata vo Strazbur ne stanalo zbor za ova pra{awe. Prethodno, del od mediumite, pak, soop{tija deka tokmu ovaa tema bila del od razgovorite pome|u File i Popovski. Soglasno nivnite informacii Poposki pobaral izostavuvaweto na pridavkata “makedonski” od izve{tajot na Evropskata komisija za napredokot na Makedonija pove}e da ne se povtori.

za pro{iruvawe [tefan File za izostavuvaweto na pridavkata “makedonski” od Izve{tajot na Evropskata komisija, pratenicite od VMRO-DPMNE, pobaraa i od Nacionalniot sovet za evrointegracii da go stori istoto. Pratenikot Antonio Milo{oski i negoviot sopartiec Ilija Dimovski pobaraa od pretsedatelkata na, Radmila [e}erinska, vo ramkite na evropskite prinicipi da pobara od Brisel da poka`e dol`no po~ituvawe kon Makedonija: "Cenam deka partnerite vo ovoj

proces, Evropskata komisija i Makedonija treba zaemno da se po~ituvaat i vakviot odnos vo ramkite na ve}e utvrdenite evropski principi }e bide od zaemna polza i za ~uvstvoto za po~ituvano dostoinstvo vo Makedonija i za ugledot na Evropskata komisija vo na{eto op{testvo”, re~e Atnonio Milo{oski.

Pretsedatelkata na Nacionalniot sovet, Radmila [e}erinska, pak, veli deka jazikot i otsustvoto na pridavkata “makedonski” vo Izve{tajot otide kurban za antikvizacijata na premierot Gruevski.

ISTE^E ROKOT ZA SOBIRAWE NA POPISNIOT MATERIJAL

[VRGOVSKI ]E ODLU^UVA ZA DOKAZITE ZA FALSIFIKATOT MAKSIM RISTESKI

J

risteski@kapital.com.mk

avniot obvinitel, Qup~o [ v r go v s k i , p o r a d i praznikot duri v~era ja dobil krivi~nata prijava {to opoziciskiot front ja podnese vo petokot, so koja se bara pokrenuvawe postapka za utvrduvawe na odgovornost za skapoto propa|awe na popisot. “Vo narednite nekolku denovi } e ja analizirame prijavata za da ja utvrdime nejzinata osnovanost spored zakonite za popis, za prestanok na va`ewe na Zakonot za popis, za za{tita na li~ni podatoci, za izvr{uvawe...”, izjavi [vrgovski za “Kapital”.

Zaedno so krivi~nata pri-

java, SDSM pobara od Obvinitelot da izre~e vremena merka so koja bi se spre~ilo uni{tuvaweto na popisniot materijal, kako dokaz neophoden za utvrduvawe na fakti~kata sostojba. Opoziciskata partija bara od nadle`nite institucii da utvrdat to~no i precizno, so ime, prezime i funkcija, koj e odgovoren za popisniot krah i za zaludno potro{enite milioni evra.

Vo me|uvreme na Dr`avniot zavod objavi deka na 20-ti zavr{il so pribiraweto na popisnicite, ama do krajot na mesecov }e ja sobira finansiskata dokumentacija.

“Uni{tuvaweto }e se izvr{i vo soglasnost so Zakonot za prestanuvawe na va`ewe na Zakonot za popis" stoi vo

{turoto soop{tenie.

Vo tekstot na Zakonot pi{uva deka pri uni{tuvaweto treba da se imaat predvid propisite za klasificirani informacii. Zavodot nema odgovor nitu n a p r a { a w e to zo{to si dade celi dve nedeli za da go sobere popisniot materijal {to na p o ~ e t o ko t n a operacijata go

raspredeli za eden den niz site 44 popisni reoni. Za ovie dve sedmici popisot {to zavr{i u{te na 11 oktomvri potro{i u{te 100 iljadi evra za iznajmeni kancelarii vo popisnite reoni, za honorari na ~lenovite na reonskite popisni komisii.

Inaku, na Zavodot mu se dadeni komotni tri meseci da izgotvi izve{taj za vkupnite napravenite tro{oci.

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

Politika / Pari / Dr`ava

VOISLAV ZAFIROVSKI PROZBORE, AMA NE KA@A

7

PREGLED VESTI

IZBORITE SE TERALE SO “CRNI PARI”... ЧII I KOLKU? MARIJA SEVRIEVA

P

sevrieva@kapital.com.mk

arlamentarnite partii imale somnitelni izvori na finansirawe na kampawite za izborite vo juni. Чetiri meseci po glasaweto prviot antikorupcioner, Voislav Zafirovski, prozbore - veli deka po analizata na izve{taite od partiite, elektronskite i pe~atenite mediumi, Sovetot za radiodifuzija i bankarskite smetki Komisijata konstatirala nepravilnosti vo pogled na finansiraweto na politi~kite partii i koristeweto na sredstva za kampawa, a partiite i mediumite dostavuvale i neto~ni izve{tai. Zafirovski veli deka poradi ~uvstvitelnosta na podatocite najprvin izve{tajot }e bide razgledan deneska na sednica na Komisijata pa potoa }e bide ispraten do Sobranieto i prezentiran na javnosta.

“Imavme ogromen priliv na izve{tai. Site informacii i izve{tai be{e neophodno da se vkrstat, da se izvle~at neohodnite podatoci, da se napravi analiza i vrz osnova na taa analiza da izlezeme pred Sobranieto so prezentacija vo koja }e gi notirame na{ite zabele{ki vo odnos na finansiraweto”, veli Zafirovski.

Toj ne otkriva koi politi~ki partii napravile najgolemi prekr{uvawa, no potencira deka vo nezakonski aktivnosti bile vme{ani i parlamentarnite partii. Dali i protiv kogo }e bide podnesena inici-

TE^AT VLADINI REKLAMI – TENDERI NEMA

VOISLAV ZAFIROVSKI

V

Prviot antikorupcioner veli deka analizite poka`ale oti parlamentarni partii se finansirale nezakonski. Koi se partiite, kolku pari se vo pra{awe i od kade izvirale tie sredstva, toj ne otkriva. Detali najavi za posebna pres-konferencija. jativa za krivi~no gonewe, Zafirovski veli deka }e se odlu~uva na dene{nata sednica na Komisijata vo koja site ~lenovi imaat pravo na glas, a odlukite se nosat so mnozinstvo.

Dva meseci po zavr{uvaweto na izborite Dr`avnata komisija za spre~uvawe na korupcijata informira{e deka od prvi~nite sogleduvawa na dobienite izve{tai postojat konkretni somnevawa deka se prekr{eni izbornite pravila za finansirawe na izbornata kampawa i najavi mo`nost za podnesuvawe na krivi~ni prijavi protiv organizatorite na izbornata kampawa koi ne podnesoa kone~en finansiski izve{taj, kako i protiv onie

{to dostavija izve{tai so neto~ni podatoci.

[TO POKA@AA KONE^NITE FINANSISKI IZVE[TAI NA PARTIITE? Od kone~nite izve{tai za finansiraweto na politi~kite partii Komisijata konstatira{e deka organizatorot na kampawata na koalicijata na vladeja~kata partija VMRO-DPMNE prijavil prihodi od 1,1 milion evra od donacii od fizi~ki i pravni lica, no i mediumi, a potro{il 4,4 milioni evra za reklama i plateno politi~ko reklamirawe, objavuvawe na oglasi, potro{en materijal, pe~atewe, kopirawe i izdavawe, kako i za transportni uslugi. Razlikata me|u

prihodite i rashodite iznesuva 3,3 milioni evra. Inaku vkupniot iznos potro{eni sredstva ne go nadminuva zakonski propi{aniot limit, pi{uva{e vo izve{taite na Antikorupciska.

Za Komisijata be{e sporen izve{tajot za finansiraweto na izbornata kampawa na koalicijata predvodena od SDSM, koj edna{ i be{e povle~en pa dorabotuvan.

Spored Komisijata, sporen be{e hipotekarniot kredit od Komercijalna banka vo visina od 1,5 milioni evra so hipoteka na nedvi`en imot vo vrednost od 2 milioni evra, cesiite kon A1 televizija, kako i sredstvata potro{eni za reklamirawe vo mediumot koj sega e pod ste~aj.

OTKAKO SE ISPOKARAA PREKU PISMA

GRUEVSKI NA MASA SO DUWA MIJATOVI] ZA SLOBODATA NA MEDIUMITE MAKSIM RISTESKI

P

risteski@kapital.com.mk

rodol`uva ofanzivata na me|unarodnata zaednica i me|unarodnite organizacii za za{tita i promocija na pravata na novinarite vo Makedonija. Od v~era vo tridnevna poseta na zemjava e pretstavnikot na OBSE za slobodata na mediumite, Duwa Mijatovi}. Taa deneska }e se sretne so premierot Nikola Gruevski, ministerot za nadvore{ni raboti, Nikola Poposki i so vicepremierot za evropski pra{awa, Teuta Arifi.

Pokraj toa, za vreme na tridnevnata poseta pretstavni~kata za slobodata na mediumite }e se sretne i so pretsedatelot na Sovetot za radiodifuzija, Zoran Stefanovski, pretsedatelot na Zdru`enieto na novinari, Naser Selmani, pretsedatelot na Nezavisniot sindikat na novinari i mediumski rabotnici, Tamara ^ausidis, kako i so pretstavnici od javniot radiodifuzen servis i ostanati mediumski institucii.

“Najva`no za posetata na Mijatovi} e {to taa }e ostvari sredbi so dr`avniot vrv. Taa dosega nekolkupati reagira{e za slu~uvawata vo mediumskata sfera. Na sostanokot so Sindikatot }e bidat izneseni na{ite ve}e poznati stavovi deka vo zemjava novinarite se izlo`eni na ekonomski pritisok koj ponatamu se koristi i kako politi~ki pritisok”, veli pretsedatelkata na Sindikatot, Tamara ^ausidis.

Za pritisokot koj se vr{i vrz novinarite zabele`a i pretsedatelot na Evropskata federacija na novinari, Arne Kening, spored koj vo mediumite vo zemjava vladee kultura na strav.

“Organiziraweto na novinarite e mnogu te{ko, bidej}i site se pla{at od gubewe na svoite rabotni mesta i zatoa vleguvaat vo {emata koja ja postavuvaat sopstvenicite.

Vie imate sopstvenici na mediumi koi se vo tesna vrska so politikata. Vo evropskata federacija imame eden slogan, a toa e deka sakame novinarstvoto da bide za javno dobro.

Ta zna~i deka ne treba da

bide za politi~ki ili biznisinteresi”, veli Kening.

Vo poseta na zemjava }e bide i organizacijata Reporteri bez granici so cel odblisku da se zapoznae so slu~uvawata vo mediumite i sostojbata so slobodata na izrazuvawe, potvrduvaat za “Kapital” od nivnata kancelarija za Evropa. Ottamu velat deka ve}e nekolku meseci gi sledat slu~uvawata povrzani so mediumskata sloboda vo zemjava.

“Na{iot fokus se site temi koi se povrzani so slobodata na mediumite. Pri na{ata poseta }e se obideme da ostvarime kontakt so vlasta vo zemjata”, izjavi za “Kapital” Olivier Basile. Vo posledniot izve{taj za slobodata na mediumite za 2010 godina Reporteri bez granici ja rangira{e Makedonija na 68-to mesto, {to pretstavuva pad za 34 mesta vo sporedba so 2009 godina.

TU@BATA ZA KLEVETA KAKO NAJUSPE[NO SREDSTVO ZA ZAMOL^UVAWE Kako najuspe{no sredstvo za zamol~uvawe na novinarite i ponatamu se koristat tu`bite

za kleveta i navreda, konstatiraat me|unarodnite pretstavnici. I analizata na koalicijata Site za pravi~no sudewe poka`uva deka javnite li~nosti s$ u{te ostanuvaat glavni tu`iteli na novinarite. Vo site sudski slu~ai {to gi monitorirala ovaa organizacija kako tu`iteli se javuvale nositeli na javni funkcii.

Spored analizata, na javnite li~nosti kaj nas dovolno e da im bide ponudeno izvinuvawe za da ja povle~at tu`bata, iako ima nekoi slu~ai koga se dosuduvaat visoki pari~ni kazni, kako posledniot slu~aj vo koj novinarkata Jadranka Kostova be{e osudena na 15 iljadi evra pari~na kazna poradi kleveta iska`ana za porane{niot minister za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski.

“Se bara promena na sistemot na kaskadna odgovornost, koj{to po~nuva od novinarot, urednikot, pa eventualna odgovornost na pravnoto lice. Se bara promena da se po~ne obratno”, veli Aleksandar Bla`eski, proekten koordinator.

ladini kampawi za ~ija izrabotka ne e raspi{an tender te~at denovive na nekolku nacionalni televizii. Iako javno ne se objaveni oglasi za izbor na marketing-agencii koi gi izrabotile ovie spotovi, kampawite se emituvaat, so {to se doveduva vo pra{awe efikasnosta na tro{eweto na narodnite pari.

Stanuva zbor za dve reklamni kampawi - ednata za postignatiot dogovor me|u Sojuzot na sindikati i Vladata za minimalnata plata i drugata, ponova, za promocija na napredokot na Makedonija za 12 mesta nagore spored rangiraweto na izve{tajot na Duing biznis.

Izve{tajot be{e objaven vo ~etvrtokot, a vikendot ve} e se vrte{e reklamata so koja preku trodimenzionalni grafici detalno se opi{uva napredokot na zemjata i oblastite vo koj e notiran.

Logi~no za ovaa reklama, koja po~na da se emituva den po objavuvaweto na Izve{tajot, na Biroto za javni nabavki nema nikakva informacija – nitu koj ja izrabotil, nitu za kolku pari.

So ova prekr{en e Zakonot za javni nabavki, zatoa {to tuka e sporno {to voop{to ne e raspi{an oglas so {to za nabavkata bi se izbrala najpovolnata ponuda. Oglas nema i za kampawata za minimalnata plata.

Vo Vladata v~era ostanaa bez komentar na pra{awata koja reklamna agencija gi izrabotila ovie kampawi i kolku pari od dr`avniot buxet se potro{ile za javnosta da se zapoznae so pridobivkite od vladinite merki za najniskata plata i od reformite koi gi prezela za da bide pofalena vo izve{tajot na Duing biznis.

So molkot Vladata ostana dosledna na svojata politika - za skapite reklamni kampawi da ne dava ot~et vo javnosta, so {to i toa kako se ostava prostor za somne` deka “partnerite” za izrabotka na ovie kampawi se izbiraat najverojatno vo ~etiri o~i, {to, vpro~em, e i glavnata zabele{ka na antikorupcionerite.

VLADATA NE ZNAE NA KOLKU LU\E DELI PLATA OD NARODNITE PARI

P

rodol`uva haosot so broeweto na javnite slu`benici vo zemjava. Otkako pomina rokot za formirawe registar koj u{te vo juni treba{e da ja prebroi administracijata, ministrite koi imaat resorni nadle`nosti lesno manipuliraat so brojot na slu`benici koi zemaat plata od narodnite pari. Vicepremierot i minister za finansii, Zoran Stavreski, vo posledniot televiziski nastap ka`a deka brojot na site slu`benici (vklu~uvaj}i gi i onie vo javnite pretprijatija) iznesuva 120.000. Nekolku dena prethodno se proslavi i ministerot zadol`en tokmu za administracija, Ivo Ivanovski, koj ka`a deka po negovite najnovi presmetki brojot na slu`benici e 115.000. Eden mesec pred toa, ministerot za odbrana (porane{en za ekonomija), Fatmir Besimi, pak, izbroi celi 180.000 administrativci. Samiot Stavreski vo mart, koga gi najavuvaa famoznite merki za reformi na administracijata ka`a deka na tovar na buxetot ima 90.000 vraboteni.

Po koj princip gi brojat vrabotenite, dali tamu se vklu~eni i onie po principot na Ramkovniot dogovor i kako e vozmo`no sekoj den da se davaat novi brojki – nikoj ne odgovara. Vicepremierot Musa Xaferi vo intervju za “Kapital” izjavi deka s$ dodeka ne bide gotov registarot, Vladata prakti~no nema podatoci na kolku lu|e im dava plata.

Kompanii / Pazari / Finansii

8

VLADATA PRED SERIOZEN PROBLEM, NO NEMO NABQUDUVA

NEMA KADE DA SE ^UVAAT DR@AVNITE REZERVI NA NAFTA

Vo opasnost e dovedeno ~uvaweto zadol`itelni rezervi na nafta i nafteni derivati.

Direkcijata za zadol`itelni rezervi na nafta alarmira deka nema slobodni kapaciteti kade da se ~uvaat dr`avnite goriva, rezervi od strate{ko zna~ewe ~uva zadol`itelni stokovi rezervi, kako {to e naftata i naftenite derivati. Od Direkcijata za zadol`itelni rezervi na nafta i nafteni derivati velat deka edinstvenite licencirani privatni kompanii koi vo momentov ~uvaat dr`avni rezervi na nafta i goriva, Okta, Makpetrol i Lukoil, nemaat pove}e sloboden prostor za da gi ~uvaat dr`avnite rezervi.

Ovie tri kompanii koi gi ~uvaat dr`avnite nafteni rezervi se obvrzani vo 20% od nivnite skladi{ni kapaciteti da gi ~uvaat dr`avnite rezervi.

“Dojdovme do situacija da nemame kade da gi skladirame zadol`itelnite dr`avni rezervi na nafta i nafteni derivati. Kaj del od skladi{tata vo zemjava sopstvenosta ne e ras~istena. Treba{e dosega da ni go otstapat celokupniot skladi{ten prostor so koj raspolaga Republika Makedonija koga e vo pra{awe skladiraweto na naftenite derivati. Sega konstatirame deka kaj odredenii skladi{ta ne se re{eni imotno-pravnite odnosi, nema imotni listovi, nema jasna sopstvenost nad zemji{teto, ne se znae koj kolku vlo`il niz godinite vo

KATERINA POPOSKA

P

poposka@kapital.com.mk

oradi nere{eni imotno-pravni odnosi, koi traat ve}e 20 godini, dr`avata e dovedena vo }or-sokak - nema pove}e kade da gi skladira zadol`itelnite rezervi na nafta i nafteni derivati.

Dve godini po red nitu Agencijata za stokovi rezervi & gi predava ingerenciite za skladi{tata na zadol`itelnite dr`avni rezervi na goriva na Direcijata za zadol`itelni rezervi na nafta i nafteni derivati, nitu pak, go re{ila problemot so kapacitetite za ~uvawe dr`avni zadol`itelni rezervi od nafta i nafteni derivati. Neoficijalnite informacii na “Kapital” poka`uvaat deka za ovoj problem znae i premierot Nikola Gruevski, no brza akcija na teren s$ u{te nema. Site zasegnati institucii edinstveno velat deka re{avaweto na problemot e vo tek.

Problemot dobiva tolku pove} e serioznost ako se znae deka soglasno Zakonot za stokovi rezervi, dr`avata mora da K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

Samo Okta, Makpetrol i Lukoil gi ~uvaat dr`avnite rezervi na nafta i nafteni derivati. Kolkavi se dosega{nite dr`avni rezervi e strogo doverliva informacija. odredeni skladi{ta niz zemjava. Sega najgolem del od tie kapaciteti koristi Makpetrol, koi kako strate{ki se gradeni vo porane{na Jugoslavija.

Vo toa vreme samo Makpetrol be{e igra~ na pazarot i zatoa, vo najgolem del so nego treba da se ras~istuvat imotno-pravnite odnosi, da se doka`uvaat vlo`uvawata.

Ako nemame skladi{ta, kako }e ~uvame rezervi?”, veli Jovan Siqanovski, porane{niot direktor na Direkcijata za O

G

L

A

S

zadol`itelni nafteni rezervi.

Toj dodava deka rabotni grupi na Direkcijata, Agencijata za stokovi rezervi, Katastarot i Makpetrol po~nale postapka

za re{avawe na problemot.

Siqanovski, koj direktoruva{e samo pet meseci, alarmira deka ako itno ne se re{at imotno-pravnite odnosi nad

JOVAN SIQANOVSKI PORANE[EN DIREKTOR NA DIREKCIJATA ZA ZADOL@ITELNI REZERVI NA NAFTA

ojdovme do situacija da nemame kade da gi skladirame zadol`itelnite dr`avni rezervi na nafta i nafteni derivati. Kaj del od skladi{tata vo zemjava sopstvenosta ne e ras~istena, nema imotni listovi, nema jasna sopstvenost nad zemji{teto, ne se znae koj kolku vlo`il niz godinite vo odredeni skladi{ta niz zemjava. Sega najgolem del od tie kapaciteti gi koristi Makpetrol.

Treba{e dosega da ni go otstapat celokupniot skladi{ten prostor so koj raspolaga Republika Makedonija.

D

DR@AVATA MORA DA ^UVA STOKOVI REZERVI! pored Zakonot za stokovi rezervi, Makedonija kako rezervi ~uva p~enica, p~enka, ja~men, sol, maslo za jadewe, nafteni derivati, lekovi i medicinski potro{en materijal. Stokovnite rezervi se koristat vo

S

slu~aj na prekinato ili nedovolno snabduvawe na pazarot predizvikano od voena sostojba, vonredna sostojba, elementarni nepogodi ili drugi pri~ini {to bi predizvikale pogolemo naru{uvawe na pazarot so ovie proizvodi.

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

sk ladi{tata z a nafta i ne se re{at ingerenciite me|u Direkcijata i Agencijata, dr`avata nema da ja po~ituva zakonskata obvrska za zadol`itelno ~uvawe nafteni derivati.

Vo otsustvo na slobodni skladi{ta, Direkcijata sega so sekoj tender za nabavka na zadol`itelni dr`avni rezervi gi uslovuva trite nafteni kompanii da ponudat i slobodni skladi{ta, {to ne vetuva deka nema da se dovede vo opasnost skladiraweto na dr`avnite nafteni rezervi.

Nejasno e zo{to dr`avata ne go re{ava ovoj problem, koj e od krucijalno zna~ewe.

Ako se zeme predvid deka dr`avnite stokovi rezervi se od su{tinsko zna~ewe za sekoja zemja, nere{avaweto na imotno-pravnite odnosi nad skladi{tata za nafta vo zemjava uka`uva na neseriozniot pristap na dr`avnite institucii kon strate{kite dr`avni pra{awa. Tajna e i kolkav e brojot na skladi{ta so nere{eni imotno-pravni odnosi.

Soglasno evropskite direktivi, Makedonija e obvrza n a d o 2 015 go d i n a d a obezbedi prose~na dnevna vnatre{na potro{uva~ka za najmalku 90 dena, presmetano spored prose~nata dnevna potro{uva~ka prethodnata godina. Kolkavi se dr`avnite rezervi na naftenite derivati e dr`avna tajna, velat od Direkcijata.

“Imame problem, a dr`avata ima sopstveni skladi{ta koi se konzervirani. Upotreblivi se, no Makpetrol, na primer, ne gi koristi oti najverojatno nema potreba za toa vo momentov. Se raboti za ogromni skladi{ni prostori rasprskani niz teritorijata na cela dr`ava, so koi nekoj mora da stopanisuva. Problemite mora da se re{at za da imame kade da skladirame dr`avni rezervi”, dodava Siqanovski.

Neoficijalnite informacii do koi dojde “Kapital” se deka nekolku klu~ni skladi{ta na nafta i nafteni derivati se vo zapadna i jugozapadna Makedonija.

Direkcijata sekoja godina sobira po okolu 11 milioni evra, dava~ka koja kompaniite koi trguvaat i uvezuvaat nafta i nafteni derivati & ja pla}aat na dr`avata. Ovaa dava~ka sega gi ~ini po 0,74 denari za litar gorivo. So ovie pari Direkcijata treba da gi formira, da gi obnovuva, da gi ~uva, no i da vlo`uva vo izgradba na skladi{ta za nafteni derivati.

KOMPANIITE PESIMISTI ZA SLEDNIOT KVARTAL

M

akedonskite kompanii od prerabotuva~kata industrija se pesimisti za obemot na proizvodstvoto vo slednite tri meseci.

Vo mese~nata anketa sprovedena od Dr`avniot zavod za statistika kompaniite istaknuvaat deka obezbedenosta na proizvodstvoto so pora~ki e ponepovolna vo sporedba so prethodniot

mesec. Obemot na proizvodstvoto na kompaniite vo septemvri e pomal vo sporedba so avgust godinava. Prose~noto iskoristuvawe na proizvodnite kapaciteti vo septemvri godinava e 62,7% od normalnoto iskoristuvawe. Najgolemo vlijanie na ograni~uvaweto na obemot na proizvodstvoto imaat nedovolnata stran-

23.000 LICA POBARALE IZVE[TAJ OD MAKEDONSKOTO KREDITNO BIRO

M

akedonskoto kreditno biro vo izminatite 10 meseci, otkako profunkcionira, ima izdadeno 23.000 izvestuvawa za obvrskite na pravnite i fizi~kite lica vo zemjava. Celta na ovaa institucija e da pridonese za namaluvawe na rizikot na gra|anite i firmite da vlezat vo pogolema zadol`enost so krediti, a na bankite od nevra}awe na kreditite.

Izvr{niot direktor na Biroto, Slavica Bogoeva,

v~era se pofali deka izve{tajot Duing biznis na Svetskata banka ve}e go valoriziral pridonesot na ovaa institucija.

“Makedonija go unapredi sistemot za kreditno informirawe so voveduvawe na privatno kreditno biro.

Noviot sistem ima za cel da gi nadomesti nedostatocite na kreditniot registar na NBRM i da im ovozmo`i na gra|anite i na firmite da dobijat detalen izve{taj za momentalnata kreditna sostojba, za po toj osnov

ska pobaruva~ka so re~isi 20%, nedovolnata doma{na pobaruva~ka so 18,7%, finansiskite problemi so 13% i neizvesnoto ekonomsko opkru`uvawe so 7,7%.

Spored podatocite na Zavodot za statistika, kompaniite ja ocenile ekonomskata sostojba vo septemvri 2011 godina kako popovolna vo odnos na istiot period lani.

bankite da odlu~at dali tie se kreditosposobni ili ne.

Dokolku bankata smeta deka redovno gi podmiruvale site dolgovi, }e gi nagradi so pomala kamatna stapka”, poso~i Bogoeva.

Spored nea, bankite sega imaat pogolem uvid vo sostojbata na potencijalnite kreditobarateli i na toj na~in go namaluvaat rizikot od nevra}awe na kreditite.

Taa najavi deka Makedonija za brzo vreme }e stane najdobriot krediten informaciski sistem na Balkanot.

Kompani / Pazari / Finansii

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

9

NEMA KONKRETNO RE[ENIE ZA PROEKTOT KORIDOR 8

ZO[TO VLADATA TRO[E[E PARI I VREME ZA TENDERI OSUDENI NA NEUSPEH?!

Dve nedeli otkako propadna proektot za koncesija na avtopati{tata Vladata s$ u{te nema konkretno re{enie kako }e ja finansira izgradbata na Koridorot 8, koj e strate{ki za dr`avata ALEKSANDRA SPASEVSKA

A

spasevska@kapital.com.mk

ko Vladata bila sigurna deka poradi krizata, evropskite banki nema da gi finansiraat konzorciumite koi vlegoa vo trkata za koncesija na avtopati{ta, kako i deka poradi nedovolnata frekventnost na vozila, proektot ne e isplatliv, nejasno e zo{to potro{i tolku vreme i pari za da go sprovede proektot koncesija na avtopati{ta. Dokaz za neatraktivnosta na proektot e i propa|aweto na tenderot pred dve nedeli, otkako nitu eden od pette konzorciumi ne dostavi ponuda za da bide koncesioner na makedonskite avtopati{ta. Od Vladata se branat deka pri~ina za propa|aweto na proektot e krizata vo Evropa, poradi koja bankite te{ko im odobruvaat krediti na kompaniite.

Se otvora pra{aweto dali proektot za koncesija na avtopati{ta, koj{to se poka`a neuspe{en vo mnogu dr`avi vo regionot, be{e najlo{iot model koj go odbra Vladata za da gradi avtopati{ta i dali dvete godini pominati vo sproveduvawe na prettenderskata postapka se zaludno potro{eni.

Ako od samiot po~etok namesto site resursi, vreme i energija koi bea potro{eni vo barawe koncesioner, Vladata po~ne{e sama da gi gradi pati{tata i se naso~e{e

kon nao|awe evtini izvori za finansirawe, rabotite na teren dosega }e bea po~nati.

Vakva praktika primenuvaat mnogu zemji vo regionot, pred s$ vo Hrvatska i vo Grcija, a poslednive nekolku godini i vo Bugarija.

Nitu odlo`uvawata na rokovite, koi im gi dadoa na konzorciumite za da gi dostavat ponudite, koi eden po eden gubea interes, ne be{e dovolna pri~ina za Vladata da se povle~e od proektot.

Nitu studijata na konsultansskata ku}a Luj Ber`e, koja{to nikoga{ javno ne be{e objavena, vo koja, spored izvori na “Kapital”, se potencira deka ne e isplatlivo da se davaat pati{ta pod koncesija ne ja natera Vladata da go smeni stavot.

Namesto toa, duri i vo poslednata izborna kampawa vetuvaa deka do krajot na godinata }e po~at da se gradat delnicite koi ja povrzuvaat dr`avata so Albanija i so Bugarija.

VLADATA U[TE NEMA RE[ENIE ZA KORIDOROT 8 Iako francuskata konsultantska ku}a Luj Ber`e site nedostatoci na koncesioniraweto na avtopati{tata & gi predo~i na Vladata, studija koja Vladata nikoga{ ne ja objavi, sepak, ministrite dozvolija fijasko na proektot. Vo obid da gi namamat investitorite, Vladata duri im ponudi i subvencii kako nadomest za neatraktivnosta i nefrekventnosta na delnicite.

Imaj}i gi predvid site tie faktori, resornite ministri dosega treba{e javno

UVOZNICITE BARAAT ISTA STAPKA NA DDV ZA SITE VIDOVI KAFE

V

ladata da ja izedna~i stapkata na DDV od 18% pri uvozot na surovoto kafe so negovite prerabotki – instant i filter-kafeto, baraat uvoznicite, prerabotuva~ite i distributerite na kafe vo Makedonija. Od kompaniite negoduvaat {to surovinata na kafe se oddano~uva so 18% DDV na koi se pla}a i dopolnitelni 5% carina, dodeka prerabotkite na kafe uvezeni od Evropskata unija se odano~eni samo so 5% danok na dodadena vrednost.

“Poradi postoeweto na nelojalna konkurencija pri oddano~uvaweto, barame da se zgolemi stapkata na DDV za proizvodite na prerabotka na kafe. Na ovoj na~in,

}e se podobri sostojbata na pazarot i uvoznicite }e bidat zadovolni. Vo sosedstvoto, stapkata na DDV e ista”, izjavi Kiril Andonovski od Rio kafe.

Toj smeta deka ova }e odi vo prilog i na dr`avata, bidej}i vo Buxetot godi{no }e se sleat okolu polovina milion dolari po osnov na DDV. “Vo vkupniot pazar na kafe vo Makedonija instant i filter-kafeto koli~inski u~estvuvaat so 10%, odnosno okolu tri milioni dolari godi{no. Ova zna~i deka dr`avnata kasa gubi okolu 500.000 dolari godi{no po osnov pomala stapka DDV. Site vidovi prerabotki na kafe se odano~eni so 18% osven instant i filter-kafe-

SAMO 55% OD DOMA]INSTVATA IMAAT PRISTAP DO INTERNET

S

pored podatocite na Dr`avniot zavod za statistika, vo prvoto trimese~je od 2011 godina 55% od doma}instvata imale pristap do Internet od doma, {to e za 8,9% pove} e vo sporedba so istiot period vo 2010 godina.

Spored Zavodot, u~estvoto na doma}instvata so {irokopojasen Internet vo vkupniot broj na doma} instva e zgolemeno od 37,2% vo 2010 godina na 42,1% vo

2011 godina. Najzastapeno povrzuvawe na Internet, kaj 46,5% od doma}instvata, e {irokopojasniot Internet.

Vo prvoto trimese~je od 2011 godina od vkupnoto naselenie na vozrast od 15 do 74 godini kompjuter koristele 58,9%, dodeka Internet koristele 56,7%.

Internet najmnogu koristele u~enicite i studentite, odnosno 96,6%. Naj~esto, 82,9% od korisnicite na internet vo poslednite tri

da izlezat so konkretni re{enija za spas na proektot. No, po dve nedeli nikoj ne znae nitu od kade }e se baraat pari za izgradba na avtopati{tata, nitu koj model }e se primenuva, nitu pak, koga }e po~nat da se gradat.

Nitu ministerot za transport i vrski, Mile Janakieski, nitu vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski, nitu pak, ministerot za finansii, Zoran Stavreski, javno zboruvaat kako }e se gradat avtopati{tata. Edinstveno Stavreski kratko izjavi deka Vladata doprva }e gi razgleduva mo`nostite za na~inot na izgradba na avtopati{tata od Koridorot 8.

“Slednata godina }e ima pove}e pari vo buxetot za infrastrukturni proekti, me|u koi i izgradba na Koridorot 8. Predvideno e ovie proekti da se realiziraat so kombinacija na del koj }e bide izgraden preku javnoprivatno partnerstvo, a del so drugi izvori na finansirawe, kreditni ili drugi sredstva. Koridorot ostanuva na{ strate{ki prioritet i nabrzo Vladata }e izleze so predlozi”, izjavi Stavreski.

Od Ministerstvoto za transport i vrski s$ u{te nemaat konkreten stav za proektot.

Samo kuso velat deka Vladata vo naredniot period }e ja utvrdi dinamikata i na~inot na finansirawe na proektot, no bez da gi ka`at konkretnite rokovi.

Spored prvi~nite procenki, izgradbata na 370 kilometri

to”, istakna Andonovski.

Vo prvite osum meseci od godinava, uvozot na surovo kafe e okolu 4.200 toni ili 12 milioni dolari, {to e za 30% pove}e vo sporedba so minatata godina. Kaj prerabotkite na kafe, pak, vo prvite osum meseci od godinava uvozot iznesuva 456 toni, odnosno 3,1 milion dolari, {to e rast od 33% vo odnos na istiot period lani. Od Stopanskata komora na Makedonija istaknuvaat deka vkupnata potro{uva~ka na kafe ovaa godina koli~inski bele`i pad, no vrednosno ima golem porast poradi rastot na cenata na surovoto kafe na berzata za okolu 40%.

meseci, koristele Internet za u~estvo na socijalni mre`i.

Vo prvoto trimese~je od 2011 godina samo 4,1% od korisnicite na Internet koi koga bilo upotrebile internet napravile nara~ki preku Internet za kupuvawe stoki i uslugi za li~na namena, dodeka 6,7% toa go napravile vo poslednite 12 meseci, najmnogu za kupuvawe obleka ili sportska oprema (20,4%).

avtopati{ta koi }e treba da go povrzat isto~niot i zapadniot del od dr`avata bi ~inela okolu milijarda evra.

BIZNIS-ZAEDNICATA: [TO POBRZO DA SE IZGRADI KORIDOROT 8 Vo uslovi koga Solunskoto pristani{te, preku koe se odvivaat nad 80% od transportot na stoka, e blokirano poradi K

O

M

E

R

C

I

J

A

gr~kite {trajkovi, s$ pogolemi se pritisocite od biznis-zaednicata za izgradba na Koridorot 8. Doma{nite kompanii ve}e podolgo vreme alarmiraat deka obvrska na Vladata e da obezbedi kvalitetna infrastruktura za firmite, bidej}i na ovoj na~in firmite imaat milionski zagubi i ne se konkurentni.

L

E

N

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI

GR^KATA KRIZA KOSI VO JU@NA MAKEDONIJA

OBJAVEN PETTIOT POVIK ZA IPARD

A

gencijata za finansiska poddr{ka vo zemjodelstvoto i ruralniot razvoj go objavi pettiot javen povik za dostavuvawe barawa za koristewe pari od IPARDprogramata. Kako {to informiraat od Agencijata, oglasot }e trae do 9. dekemvri godinava, a potrebnata dokumentacija za podgotovka i podnesuvawe barawa da se prezemat na veb-adresata www.ipardpa.gov.mk, kako i li~no vo Agencijata za finansiska poddr{ka vo zemjodelstvoto i ruralniot razvoj i vo nejzinite najbliskite regionalni centri ili rabotni edinici.

Finansiskite sredstva od IPARD-programata 2007-2013 se nameneti za merkite za investicii na zemjodelskite stopanstva so cel nivno prestrukturirawe i nadgradba za postignuvawe na standardite na Evropskata unija, za prerabotka i marketing na zemjodelskite i ribnite proizvodi so nivno prestrukturirawe i nadgradba za dostignuvawe na standardite na Evropskata unija i za diverzifikacija i razvoj na ruralnite ekonomski aktivnosti.

Celta na IPARD-programata 2007-2013 e preku soodvetni merki za poddr{ka na zemjodelstvoto i ruralniot razvoj da se podobri konkurentnosta na zemjodelskoto proizvodstvo i zemjodelsko-prehranbeniot sektor preku nivno usoglasuvawe so standardite na EU i postignuvawe odr`liva `ivotna sredina i socioekonomski razvoj na ruralnite sredini preku pottiknuvawe na ekonomskata aktivnost i zgolemuvawe na mo`nostite za vrabotuvawe, soop{ti Agencijata za finansiska poddr{ka vo zemjodelstvoto i ruralniot razvoj.

DOJ^E TELEKOM JA ODR@UVA KONFERENCIJATA “DA JA @IVEEME IDNINATA”

D

a ja `iveeme idninata - e naslovot na konferencijata koja vo organizacija na Doj~e telekom deneska i utre se odr`uva vo germanskiot grad Fridrih{afen.

Stanuva zbor za promocija na najnovite tehnolo{ki dostignuvawa na telekomunikaciskata grupacija, vo t.n. Tgrad, koj e zaedni~ka futuristi~ka laboratorija na Doj~e telekom i gradot Fridrih{afen.

Dvajcata partneri vo proektot, preku nego sakaat da poka`at kako novite tehnologii mo`at da go podobrat kvalitetot na `ivotot vo edna zaednica ili grad.

Taka, za prv pat, gra|anite, kompaniite, u~ili{tata, nau~nicite, medicinarite i gradskata administracija vo Fridrih{afen }e sorabotuvaat preku inovativni tehnologii za sekojdnevna upotreba, odnosno vo procesite na nivnoto rabotewe.

OTVORENA EVROPSKATA NEDELA ZA BEZBEDNOST I ZDRAVJE PRI RABOTA

M

inisterot za trud i socijalna politika, Spiro Ristovski, e zadovolen kolku zemjava vlo`uva vo podobruvawe na statusot na rabotnicite, no i vo podobruvawe na kvalitetot na aktivnostite na samite kompanii vo obezbeduvawe na zdravjeto i bezbednosta pri rabota. Toj tvrdi deka Makedonija gi implementirala site potrebni EU-direktivi, go zgolemila i nadzorot vo kompaniite, a Vladata ja zajaknala sorabotkata so nevladiniot sektor.

“Trudoviot inspektorat vo izminatiot period organizira{e nad 10.000 inspekciski nadzori, a bea i izre~eni nad 3.700 re{enija za postapuvawe”, istakna Ristovski na otvoraweto na Evropskata nedela za bezbednost i zdravje pri rabota.

Toj dodade i deka ovaa godina vo zemjava imalo devet smrtni slu~ai na rabotnoto mesto, prete`no vo privatniot sektor.

“Koga vo 2006 godina Makedonija ima{e samo ~etiri `rtvi, vo Slovenija ima{e 149, vo [vedska 115, vo Germanija 95, taka {to vo toj pogled zemjava ne predvodi vo taa nepopularna statistika”, istakna Ristovski.

Стопанска банка (пр.)

ZGASNAA ^ETIRI GR^KI KONFEKCII VO GEVGELIJA!

Poradi blokiranite grani~ni premini i nemo`nosta da gi dobijat nara~anite materijali, tekstilnite kompanii so gr~ki kapital vo zemjava gi zatvorija pogonite VIKTORIJA MILANOVSKA

G

milanovska@kapital.com.mk

r~kata kriza zatvori ~etiri gr~ki konfekcii vo Gevgelija i ostavi bez rabota nad 200 rabotnici.

Blokiranite grani~ni premini, nemo`nosta da im se ispora~a materijal na konfekciite so gr~ki kapital, kako i problemite so naplata vo zemjava, spored tekstilnite rabotnici, se presudni za zgasnuvaweto na nekolku tekstilni pogoni vo Gevgelija.

Pogolemite konfekcii od Gevgelija za “Kapital” potvrduvaat deka gr~kite tekstilni kompanii Eurofe{n, Vivi teks, Geteks gi zatvorile pogonite.

No, priznavaat deka i tie se prinudeni da kalkuliraat so brojot na vrabotenite.

Od gevgeliskata konfekcija Gevar kompani se decidni gr~kata kriza napravila pusto{ po tekstilnite kompanii vo jugot na Makedonija.

“Gr~kite kompanii ve}e otpu{taat vraboteni, a tri ili ~etiri neodamna stavija i klu~ na vrata. Po najmalku 50 rabotnici od sekoja kompanija ostanaa bez rabota”, velat od Gevar.

Od sopstvenicite na zatvorenite tekstilni kompanii vo Gevgelija so dominanten gr~ki kapital ne dobivme odgovor {to planiraat za vo idnina, dali zatvoraweto na pogonite e samo privremena ili kone~na odluka.

Ve}e edna nedela gr~kite sopstvenici na tekstilnite kompanii pani~no baraat

ANGEL DIMITROV alternativni pazari pred da re{at da gi zatvorat fabrikite.

Od konfekcijata Asteri tekstil vo Gevgelija, koja raboti lon za Grcija, velat deka vo zavisnost od slu~uvawata, } e kalkuliraat so brojot na vraboteni samo za da ne zatvorat.

Duri i od najgolemata gr~ka konfekcija vo Gevgelija, Merkjuri, priznavaat deka te{ko se spravuvaat so gr~kata kriza.

“Se obiduvame problemite da gi premostime so novi strategii, pra}ame menaxeri niz Evropa koi treba da najdat novi pazari. No, iskreno, ne ni odi ba{ lesno. I tie lu|e treba da se platat. Situacijata e tolku lo{a {to na gazdata mu se pla~e. Inaku, to~no e deka ~etiri sredni konfekcii, so po 50-60 vraboteni, mesecov gi zatvorija pogonite. Kaj nas nema otpu{tawa, no sekoj den si odat i doa|aat novi

раст

+0,62%

нова цена

322,00

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

Арчилормитал Топлификација НЛБ Тутунска банка Комерцијална банка Бетон Скопје

пад

-

-6,25% -4,04% -3,84% -3,74% -2,98%

нова цена

90,00 2.858,00 2.800,00 2.781,00 6.015,00

11%

e u~estvoto na proizvodstvoto na obleka vo industriskoto proizvodstvo

lu|e, zatoa {to takva ni e politikata na ku}ata”, velat od Merkjuri.

Od tekstilnata fabrika so gr~ki kapital Zorbas pak, velat deka s$ u{te ne potkleknuvaat pred krizata vo Grcija.

“Se borime so krizata i dosega nekako se spravuvavme so posledicite. Za ponatamu }e vidime, neizvesno e”, velat za “Kapital” od Zorbas.

Sli~ni problemi imaat i konfekciite vo Bitola. Iako od Stopanskata komora na Makedonija tvrdat deka pred dve nedeli i tamu zgasnale nekolku konfekcii, direktorite na pogolemite tekstilni kompanii vo Bitola s$ u{te

ne potkleknale.

“Krizata ne ni smeni mnogu, osven {to za vreme na grani~nite blokadi sme ostanuvale bez materijal i po edna nedela”, velat od Wu klasik od Bitola.

Od kompanijata Falko pak, ne sakaat da ja komentiraat sostojbata na teren. doma{nite kompanii s$ u{te Deka sostojbata vo tekstilnata industrija ne e za zanemaruvawe poka`uva i statisti~kiot podatok deka samo proizvodstvoto na obleka u~estvuva so 11% vo industriskoto proizvodstvo na Makedonija.

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,90% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

Банка НЛБ Тутунска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка

3м 2,20% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60% 2,40%

6м 2,70% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00% 2,70%

24м 3,80% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00% 4,35%

36м 4,10% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30% 5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Podatocite se od veb-stranite na bankite. „Kapital” ne snosi odgovornost dokolku tie ne se navreme a`urirani.

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

1м 1,37% 1,3% 0,24% 0,02167%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,5069 44,5767 70,8809 49,9772 44,0689 45,8972

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5% 4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

25.10.2011

POTPRETSEDATEL NA ORGANIZACIJATA NA RABOTODAVCI Dodeka gr~kite konfekcii imaat vistinski problemi so slu~uvawata vo nivnata zemja, doma{nite kompanii s$ u{te se dovolno konkurentni. Vo momentov na seriozen udar e vrabotenosta vo tekstilniot sektor.

vtornik- 25.10.2011 КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

+ 25.10.2011

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

3%

3м 1,59% 1,5% 0,42% 0,04%

6м 1,79% 1,7% 0,61% 0,09%

12м 2,12% 2,1% 0,92% 0,31%

2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

25.736.055,66

-5,78%

-19,22%

-23,31%

-15,80%

-23,73%

20.10.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

42.310.018,98

-4,77%

-15,79%

-19,81%

-17,91%

-22,92%

20.10.2011

Иново Статус Акции

14.972.478,21

-0,65%

-7,98%

-6,23%

-1,30%

-4,04%

24.10.2011

КД БРИК

36.711.699,79

-4,26%

-12,96%

-16,57%

-13,63%

-17,51%

20.10.2011

КД Нова ЕУ

19.959.242,49

-3,44%

-19,01%

-25,42%

-22,85%

-25,61%

20.10.2011

КБ Публикум - Балансиран

23.466.753,42

171,00%

-11,34%

-11,73%

-10,51%

-11,31%

24.10.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.376.467,14

-0,26%

-0,25%

1,01%

0,00%

0,00%

24.10.2011

КБ Публикум Паричен

54.291.650,87

0,26%

0,79%

0,00%

0,00%

0,00%

24.10.2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

11

DR@AVATA DA NE DIGNA RACE OD BIZNISOT

MAKEDONIJA MO@E AMA NE JA TU@I GRCIJA ZA BLOKADITE

Na Vladata & se na raspolagawe nekolku direktni i indirektni instrumenti so koi mo`e da reagira na kontinuiranite gr~ki blokadi i {trajkovi, od koi trpi makedonskoto stopanstvo. Epilogot ne mo`e da se pretpostavi, no vo kraen slu~aj mo`e da se izdejstvuva nivni prekin

V

PETRE DIMITROV

dimitrov@kapital.com.mk

ladata nema namera da im pomogne na makedonskite firmi koi trpat ogromni {teti od kontinuiranite blokadi na granicata od Grcija i od {trajkovite na Solunskoto pristani{te. Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, vo intervju za televizijata Kanal 5 izjavi deka firmite treba sami da se snao|aat za da si gi nadomestat {tetite, upatuvaj}i gi na komercijalnite dogovori {to gi imaat so partnerite od Grcija, kako osnova za pokrenuvawe sudska postapka. Site vladini pretstavnici se ogradija od iznoa|awe re{enie, aludiraj}i deka racete im se vrzani.

No, profesorite po me|unarodno pravo, koi gi konsultira{e “Kapital”, smetaat deka Vladata, dokolku saka da mu pomogne na stopanstvoto, ima na raspolagawe nekolku instrumenti za da gi prekine kontinuiranite blokadi na makedonsko-gr~kata granica.

“Makedonija mo`e da ja tu`i Grcija pred sudot vo Luksemburg, kako {to ja tu`e{e vo Hag. Prethodno treba da go presmeta politi~kiot rizik {to }e & go donese takvata odluka. Dali toa }e ni ja vlo{i pozicijata na Solunskoto pristani{te, dali }e izgubime na sud...”, veli profesorot po me|unarodno pravo, Qubomir Fr~kovski.

Osven tu`ba, dr`avata mo`e da prezeme niza direktni i

MIRISA NA 90-TITE oslednite blokadi na gr~kata granica se tempirani tokmu pred donesuvawe na odlukata vo Hag (18 noemvri), koja se odnesuva na tu`bata na Makedonija protiv Grcija poradi prekr{uvawe na Vremenata spogodba. Poslednite blokadi se dopolnitelen pritisok vrz Makedonija, komentiraat ekspertite, koi vo {trajkovite i blokadite na granicata i Solunskoto pristani{te prepoznavaat politi~ka odluka.

P

NEMAME ALTERNATIVA vaeset godini Makedonija ne uspea da najde alternativa na Solunskoto pristani{te. Koridorot 8, za koj raspravame 20 godini, treba da ni donese izlez na dve pristani{ta, Dra~ (Albanija) i Burgas (Bugarija).

I vo najoptimisti~kite prognozi, ovoj Koridor nema da stane alternativa vo slednite sedum godini.

D

indirektni merki.

“Pritisokot vo Brisel na koe bilo nivo e mo`en. E, toa ve}e zavisi od na{ata diplomatija”, veli Fr~kovski.

Toni Deskoski, profesor po me|unarodno pravo, smeta deka Makedonija treba da se povika na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija i posilno da pritiska vo Brisel.

“Treba da se povikame na Spogodbata koja go regulira pra{aweto za protok na stoki. Granicata so Grcija za nas e granica so Evropskata unija. Brisel ni e sogovornik.

Pra{aweto, deklarativno, go tretira i Vremenata spogodba koja ja imame potpi{ano so Grcija”, veli Deskoski.

Spored nego, pra{aweto za eventualno barawe nadomest na {teta od dosega{nite blokadi i {trajkovi e zatvorena rabota i za toa ne vredi da se diskutira.

“Toa {to treba da go poba-

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.113,07 МБИД 2.210,90 ОМБ 117,14

-1,59% -1,59% -0,31%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

11.913,60

+0,89% +1,29%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

МБИ10

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 6.086,17

+0,51%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

2.400 2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

+2,08%

BRAZIL BOVESPA 56.892,00

+2.96%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.521,00

-0,49%

+0,29%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 747,70

-1,02%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

HANG SENG 18.968,20

+1,05% +1,86%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

-0,28%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.811,48

SOFIX 344,12

+0,58%

-0,25%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 641,36

ATHEX 756,56

-0,30%

Филип Морис

1.255,00

Галеника

4.842,00

+4,58%

-12,00%

Кутјево

-28,40%

25,06

1900,00%

Горење

-4,09%

5.179,00

Јубмес банка

13.499,00

Дунав осигуру

952,00

+2,27% -11,85%

Магма

5,17

ЛЕСНА СУРОВА

93.68$/барел BRENT

110.90$/барел

Индустроград

370,14

Истрабенз

2.400,00

Интереуропа

1,01

+2,64% -0,49%

ПРИРОДЕН ГАС

3.68/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

306

+2,19% +0,11%

ЗЛАТО 1658.80$/унца СРЕБРО 31.67$/унца БАКАР 7.601,50

МЕТАЛИ

+0,39% +0,08% +3,0%

НИКЕЛ 19.887,50 АЛУМИНИУМ

2.155,00 ЧЕЛИК 525.00$/унца

+4,3% +0,0% /

+14,38% -15,76%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

Сивент

0,30

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+1,27%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

+18,92%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ХГ Спот

9,49

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 17.254,90

-0,98%

SASX 10 891,07

Главен индекс на Белградската берза

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.709,94

ИНДЕКСИ РЕГИОН

0,31%

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.600

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-0,92%

ОМБ

1,59%

2.000

BELEX15 545,61

PORANE[EN SUDIJA VO EVROPSKIOT SUD ZA ^OVEKOVI PRAVA VO STRAZBUR Makedonija prvo treba da reagira do Grcija, kako dr`ava so dr`ava. Otkako }e napravi pokon-kretni presmetki, problemot da go prestavi i vo Brisel.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtornik- 25.10.2011

МБИД

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

NASDAQ 2.384,42

MARGARITA CACA NIKOLOSKA

PROFESOR PO ME\UNARODNO PRAVO Treba da se povikame na Spogodbata za stabilizacija i asocijacija, koja go regulira i pra{aweto za protok na stoki. Granicata so Grcija za nas e granica so EU. Brisel ni e sogovornik, a ne Atina.

2.800

2.200

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.762,31

TONI DESKOSKI

PROFESOR PO ME\UNARODNO PRAVO Makedonija mo`e da ja tu`i Grcija na sudot vo Luksemburg, kako {to ja tu`e{e vo Hag. Prethodno treba da go presmeta politi~kiot rizik od takvata odluka.

3.000

2.400

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

-1.07%

QUBOMIR FR^KOVSKI

3.200

2.600

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.185,96

1,59%

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.254,19

3.000

rame od EU e ovie blokadi da prestanat. [tetite se golemi”, istaknuva Deskoski.

I Margarita Caca Nikoloska, porane{en sudija vo Evropskiot sud za ~ovekovi prava vo Strazbur, nema dilema deka Makedonija mo`e da reagira na blokadite, vo najmala raka poradi povreda na ~ovekovoto pravo za sloboda na dvi`ewe.

“Makedonija prvo treba da reagira do Grcija, kako dr`ava so dr`ava. Otkako }e napravi pokonkretni presmetki, problemot treba da go prestavi vo Brisel. Nikoj ne go osporuva pravoto za {trajk na gr~kite carinici. No, toa treba da ima limit. Treba da se reagira ako gi povreduva pravata na drugite gra|ani. Grcija e potpisnik na Konvencijata za ~ovekovi prava, kade {to e jasno definirano ova, a e i ~len na Sovetot na Evropa”, veli Nikoloska.

+19,70% -2,88%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

СУРОВИНИ

+0,12% ПЧЕНИЦА 640.50$/бушел +1,34% КАФЕ 2.51 $/бушел +0,00%

ПЧЕНКА 650.00$/бушел

+0,57% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1236.50$/бушел +1,29% КАКАО 2642.000$/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Kompanii / Pazari / Finansii

12

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

INICIJATIVA NA INTEL CORP. I JA-YE EUROPE

BIZNIS-IDEI KOI MO@E DA GO SMENAT SVETOT

Da se izmisli elektronski ured so nanotehnologija, koj }e go meri nivoto na bakterii vo hranata vo restoranite ili da se promovira mobilna Android aplikacija koja }e im pomogne na lu|eto da najdat taksi koe ne napla}a pove}e od potrebnoto se samo del od ideite na studentite e zasilen.

“Na{ata ideja e da proizvedeme pravosmukalka koja nema da pravi vreva, a so toa da ja preneseme vakvata tehnologija na site proizvoditeli na elektronski uredi vo doma}instvoto. Na toj na~in }e se za{titime od t.n. gluvi generacii, koi denes so sigurnost postojat”, istakna Rona Toger od Irska.

Tretoto mesto na natprevarot go dobi timot od studenti koi najdoa na~in kako povtorno lu|eto da se svrtat kon prirodata i kon zemjodelstvoto. Na primer, ako nekoj biznismen od Brisel saka da ima svoe zemji{te na selo, na koe }e odgleduva organski domati ili piperki, mo`e da si iznajmi takva preku Internet od nekoj farmer.

“Na ovoj na~in zemjodelstvoto povtorno }e stane privle~no, a lu|eto }e mo`e da bidat sigurni kolku kvalitetna hrana konsumiraat”, veli Jovan Xuki} od Srbija.

Interesni bea ideite i na ostanatite timovi. Eden tim prezentira{e mobilna aplikacija so koja sekoj den na telefonot dobivate lista so hrana od polniot fri`ider

SPECIJALNO OD BRISEL ZA “KAPITAL” IVANA KOLEVA

D

koleva@kapital.com.mk

a se izmisli elektronski ured so vgradena nanotehnologija koj }e go meri nivoto na bakterii na hranata vo restoranite ili da se promovira mobilna Android aplikacija koja }e im pomogne na lu|eto {to patuvaat vo nepoznati gradovi da najdat bezbedno taksi vozilo koe ne napla}a pove}e od potrebnoto.

Ova se samo del od brilijantnite idei {to vo rok od 24 ~asa 40 studenti od cela Evropa gi smislija i gi prezentiraa pred stru~na komisija vo Evropskiot parlament vo Brisel.

Matemati~ari, IT-specijalisti, in`eneri i nau~nici u~estvuvaa vo 24-~asovniot studentski natprevar Sci-preneurship, organiziran od Junior Achievement–Young Enterprise Europe (JA-YE Europe) i od svetskiot lider vo proizvodstvo na polusprovodlivi ~ipovi Intel Corp. Celta na natprevarot e pottiknuvawe inovativno i kreativno razmis-

Vo srceto na Brisel, studentite sorabotuvaa celi 24 ~asa vo timovi sostaveni od nau~nik, IT specijalist, matemati~ar i in`ener

K

na Univerzitetot vo Bergen.

Vtoroplasiranite pobednici go istaknaa problemot na s$ pogolemata “socijalna vreva” izminative godini, koja doa|a od site elektronski uredi okolu nas, ~ij broj postojano se zgolemuva. Zvukot na pravosmukalkata, fenot, fri`iderite, ma{inite za sadovi... Site tie proizveduvaat zvuk koj od 80-te godini do denes tri pati

“Znaete deka hranata vo restoranite e podlo`na na mnogu bakterii, ~esto {tetni po zdravjeto na lu|eto. Zatoa, nie smislivme ured so nanotehnologija koj mo`e da ja skenira hranata i da im pomogne na vrabotenite da otkrijat dali taa od v~era s$ u{te e upotrebliva”, istakna Marija Tereza Bezem od Norve{ka, koja studira nanotehnologija

luvawe na mladite, koi so svoite razli~ni profesionalni ve{tini i znaewa }e najdat biznis-re{enija za nekoi socijalni problemi.

Prvonagradeniot tim od studenti od Holandija, Norve{ka, Portugalija i ^e{ka prezentira{e revolucionerna ideja koja mo`e da im pomogne na mnogu {efovi na kujni vo restoranite {irum svetot.

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

EKSKLUZIVEN MEDIUMSKI POKROVITEL

doma na koja & istekuva rokot, so predlog-recepti za nejzino iskoristuvawe. Celta e da se namali otpadot na hrana vo svetot, a pokraj za doma}instvata, ova e dobro za koristewe i vo supermarketite za hrana. Drug tim promovira{e internet-stranica za edukacija. Koncept sli~en na toj na Jutjub, no so akcent na edukacijata od razli~ni poliwa na interes.

Na toj na~in profesionalci, eksperti i predava~i od koj bilo del na svetot }e bidat dostapni za sekoj ~ovek koj ima pristap do Internet.

Vo `iri-komisijata u~estvuvaa eksperti od razli~ni institucii i kompanii, me|u koi Tomas Osburg, direktor za korporativni raboti na Intel Corp. vo Evropa, Bri`it Degen od Evropskata komisija i drugi.

“Mnogu mi se dopa|a konceptot na ovie inovativni natprevari i nastani. Interesno e {to ponekoga{ najdobrite idei koi gi slu{ame vo `ivotot mora da bidat kratki i jasni. Na primer, pote{ko e da napi{ete statija od samo edna strana otkolku da sostavite 20 stranici”, istakna Osburg.

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

NOVAK \OKOVI] DONESE DVE KINESKI KOMPANII VO SRBIJA

S

rpskoto Elektrostopanstvo postigna dogovor so dve kineski kompanii, China Environmental Energy i Shenzhen Energy Group, za vlo`uvawe pove}e od dve milijardi evra vo srpskiot energetski sektor.

Najgolema zasluga za doa|aweto na kineskite kompanii ima Novak \okovi}, komu Bili Ngok, koj e pretsedatel na upravniot odbor China Environmental Energy, istovremeno mu e i eden od glavnite sponzori. Kineskiot multimilijarder e sopstvenik i na brendot Sergio Tacchini. \okovi} go pretstavi Ngok pred grupata od stotina iljadi lu|e, koi mu priredija do~ek na srpskiot teniser po osvojuvaweto na US Open. Bili Ngok, voodu{even od do~ekot, doa|aweto vo Belgrad go isko-

13

LUKOIL ]E OTVORI 15 NOVI BENZINSKI PUMPI VO BELGRAD

K

risti i za vospostavuvawe spostavuvawe delovna sorabotka botka so srpskite kompanii. i.

Vlo`uvaweto vo srpskiot energetski sektor ktor toj go gleda kako mo`nost `nost za negovite kompanii ompanii preku Srbija da dojdat na evropskiot opskiot pazar.

Investicijata }e se realizira preku zaedni~ko pretpri-jatie vo koe kineskite kom-panii }e imaat at mnozinski udel. el.

ompanijata Lukoil Srbija vo slednite nekolku godini planira izgradba na 10 do 15 benzinski pumpi vo Belgrad. Potpretsedatelot za maloproda`ba vo Lukoil, Vadim Vorobjev, izjavi deka Lukoil e svesen deka vo Srbija ne mo`e da bide lider na pazarot, no mo`e da bide na vtoroto mesto, bidej}i vo maloproda`bata ve}e ima udel od 20%.

Lukoil vo Srbija raboti okolu 10 godini i dosega ima investirano okolu

400 milioni dolari.

Kompanijata vo Srbija ima 140 benzinski pumpi i dva nafteni magacini, a vraboteni se okolu 700 lica.

Vorobjev navede deka ne planira {irewe na pazarot vo Rusija, poradi ograni~uvawata od antimonopolskite propisi na Ruskata federacija.

Lukoil vo Rusija zazema 20% od maloproda`niot pazar, vo prerabotkata imaat udel od 17%, a spored proizvodstvoto na nafta se na vtoroto

mesto, vedna{ pozadi Rosweft.

Ovaa naftena kompanija kontrolira pove}e od 1% od prirodnite rezervi na nafta i pove}e od 2% od svetskoto proizvodstvo na nafta. Na ruskiot pazar, pettina od izvadenata i prerabotena nafta doa|a od pogonot na Lukoil.

Kompanijata ima {est rafinerii vo Rusija i tri vo stranstvo (Bugarija, Romanija i Ukraina) i 6.508 benzinski stanici vo 27 zemji vo svetot.

POZNATI USLOVITE ZA PREZEMAWE ZEMAWE NA MERKATOR MER

PREKU MERKATOR, AGROKOR ]E SE PROBIVA NA NOVI PAZARI

Ako go kupi trgovskiot sinxir Merkator, sopstvenikot na Agrokor, Ivica Todori}, im vetuva na Slovencite deka pazarnata pozicija na Merkator }e bide so~uvana, }e se zgolemi udelot vo proda`bata, a pred s$ trgovskata marka na Merkator }e se koristi za probivawe na novi pazari

V

5,6

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

o ponudata za prezemawe na 52% udel od slovene~kiot trgovski sinxir Merkator, koja minatata nedela ja dostavi hrvatskiot koncern Agrokor, vo konzorcium so EBRD, Me|unarodnata finansiska korporacija (IFC) i investiciskata ku}a One Equity Partners, koja raboti vo sklop na bankata JP Morgan Chase, se naveduvaat pet uslovi koi }e bidat ispolneti dokolku zdelkata uspee.

Ako go kupi trgovskiot sinxir Merkator, sopstvenikot na Agrokor, Ivica Todori}, im vetuva na Slovencite deka pazarnata pozicija na Merkator }e bide so~uvana, }e se zgolemi udelot vo proda`bata, a pred s$ trgovskata marka na Merkator }e se koristi za probivawe na novi pazari.

Spored qubqnaskiot biznis-vesnik “Finance”, Agrokor i ostanatite inves-

milijardi evra }e iznesuva konsolidiraniot prihod na noviot trgovski sinxir

221 evro za akcija nudi Todori} za Merkator

titori se obvrzuvaat deka }e go zadr`at imeto Merkator na site pazari na koi e prisuten Agrokor, osven vo Hrvatska i vo Bosna i Hercegovina, so ogled na toa deka tamu najgolem trgovski sinxir e Konzum, koj e vo sopstvenost na Agrokor.

Vtoro, imeto Merkator }e se koristi za osvojuvawe novi pazari, so toa {to noviot trgovski holding

najverojatno prvo bi go targetiral turskiot pazar.

Holdingot Konzum-Merkator, kako {to najavuva Agrokor vo ponudata, }e bide rasprostranet na devet pazari, od Slovenija do Bugarija.

Treto, od Agrokor imaat namera da go zgolemat brojot na vraboteni vo Merkator na site pazari, kako i da gi zgolemat nivnite primawa i ostanatite pogodnosti

NOVIOT TRGOVSKI ]E SE VIKA KONZUMATOR?! lovene~kiot biznis-vesnik “Finance” sprovede aknketa za toa kako treba da se vika noviot trgovski sinxir po prezemaweto na Merkator od strana na Agrokor. Konzumator e imeto koe go izbraa najgolemiot broj anketirani.

Iako vo prethodnata anketa ~itatelite na “Finance” smetaa deka politikata i ovojpat }e go spre~i vlezot na Agrokor vo Merkator, se ~ini deka sega Todori} e najblisku do ostvaruvawe na svojot son!

S

K

O

M

E

R

C

I

J

Od 4 do 13 noemvri 2011 godina vo [vajcarija SAEM ZA HRANA I PIJALACI „COMPTOIR BROYARD” VO PAJERN Vo periodot od 4 do 13 noemvri 2011 godina, Stopanskata komora na Makedonija, organizira u~estvo na makedonski kompanii na 6. Regionalna saemska manifestacija za hrana i pijalaci „COMPTOIR BROYARD” vo Pajern, [vajcarija.

Dokolku postoi interes za nastap na makedonski kompanii, Upravniot komitet na Saemot vo Pajern, }e ja prifati R. Makedonija kako zemja-partner na ovogodine{niot saem i na makedonskite kompanii }e im ponudi specijalni povlasteni uslovi za nastap. Podetalni informacii na veb-portalot na Stopanskata komora na Makedonija: www.mchamber.mk.

Lica za kontakt: Venera Andrievska tel:3244037; faks:3244088 E-mail:Venera@mchamber.mk

Biljana Peeva-\uri} Tel: (02) 3244034; Faks:(02) 3244088 Call Centar: (02) 15015 E-mail: biljana@mchamber.mk

A

smetkata na equity holdingot vlo`uvaat 600 milioni evra, dodeka ostatokot od 232 milioni evra se kredit. Agrokor vo holdingot go vlo`uva trgovskiot sinxir Konzum, ~ija vrednost se procenuva na 900 milioni evra, dodeka od partnerite najmnogu }e vlo`i One Equity Partners - okolu 450 milioni, a ostanatite }e vlo`at zavisno od dogovorot. Dogovorot na Todori} so stranskite finansiski partneri }e trae pet godini.

TODORI] NE SE OTKA@UVA OD OSVOJUVAWE NA TURCIJA Sekako, interesno e toa {to od novite pazari na Agrokor povtorno se spomenuva Turcija, kade

za rabotnicite. Чetvrto, vo tekot na tri godini od prezemaweto, Agrokor se obvrzuva da gi zadr`i istite uslovi za dobavuva~ite na Merkator, a duri najavuva i deka mo`e da vovede podobri. A, kako petto, Agrokor }e go ograni~i koli~estvoto na proizvodi od svoite kompanii, so cel da ne se nadmine sega{niot udel na policite vo marketite.

Spored neobvrzuva~kata ponuda na Agrokor i partnerite za prezemawe na Merkator, vredna 832 milioni evra, istovremeno treba da se oformi i trgovski holding, koj potoa }e bide izlistan na berzata vo London.

Partnerite na Agrokor na L

N

I

O

G

L

A

S

I

{to pohodot na Todori} za prezemawe na najgolemiot sinxir od supermarketi Migros pred tri godini zavr{i neslavno.

Preku spojuvaweto na Merkator i Konzum, Todori} }e dobie trgovski holding so konsolidiran prihod od 5,6 milijardi evra. Чlenki na noviot holdnig, pokraj Konzum i Merkator }e bidat i site maloproda`ni sinxiri na Agrokor vo regionot, kako Idea vo Srbija i Konzum vo BiH. Spored Agrokor, noviot Holding }e pretstavuva najgolem maloproda`en sinxir na potegot od Polska do Turcija.

Ottuka, negovite apetiti za osvojuvawe novi pazari o~igledno ne bi prestanale, a sudej}i po toa {to e navedeno vo ponudata Todori} gleda na brendot na Merkator kako popogoden za osvojuvawe novi pazari.

Ponudata koja sopstvenikot na Agrokor ovojpat im ja nudi na Slovencite e ista kako prethodnata, 221 evro za akcija, no strukturata na ponudata e zna~itelno promeneta. Inaku, ponudi za prezemawe na Merkator minatata nedela podnesoa u{te tri fondovi Mid Europa, Warburg Pincus i TPG, a site nudat po pomalku od 160 evra za akcija.

Svet / Biznis / Politika

14

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

SVET

0-24

...FUTURISTI^KI PROEKT

...KATASTROFALEN ZEMJOTRES VO TURCIJA

...FANTASTI^NO ZAKREPNUVAWE

Rusija gradi leden grad na Severniot Pol

S$ u{te se traga po pre`iveani

Japonskata ekonomija zazdravuva

me~e od popularnata sovetska crtana serija.

na mestata Van i Er~is.

pretstavuva negovo zgolemuvawe vtor mesec po red.

usija planira da izgradi ultramoderen grad na ledeniot pasuva~kite ekipi prodol`uvaat so potragata po `rtvi i o katastrofalnoto cunami i pokraj slabata globalna Rhipelagot ostrov Kotelnij, smesten dlaboko vo Arkti~kiot krug, vo ar- Spre`iveani po katastrofalniot zemjotres {to go pogodi Pekonomija, japonskata ekonomija zajaknuva. Japonskiot izvoz Novosibirsk. Gradot }e se vika Umka, po polarnoto istokot na Turcija. Spasuva~ite prvenstveno se koncentirani vo septemvri zabele`a rast od 2,4% na godi{no nivo, {to

IDNINATA NA EVROZONATA VISI NA KONEC

]E NAJDAT LI MERKEL I SARKOZI RE[ENIE ZA KRIZATA?

Denes se odr`uva vtoriot Samit na liderite od evrozonata na koj treba da se postavat i objavat klu~nite merki za izlez od dol`ni~kata kriza. Lo{a vest e toa {to s$ u{te se prisutni razli~ni gledi{ta za mo`nite re{enija me|u Francija i Germanija

[

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

efovite na dr`avite i vladite na zemjite-~lenki na evrozonata se pod golem pritisok, kako poradi donesuvaweto na re{enijata za izlez od krizata, taka i poradi podgotovkite da se oprostat od dolgot na Grcija, i toa na tovar na bankite i privatnite investitori.

Kako {to mo`e da se slu{ne od pregovara~kite krugovi vo Brisel, i po zavr{uvaweto na krizniot samit vo nedelata, s$ u{te se vodat `estoki debati. Lo{a vest e toa {to s$ u{te se prisutni razli~nite gledi{ta za mo`nite re{enija.

Evropskite mediumi prenesuvaat deka naporite da se najde re{enie za evropskata dol`ni~ka kriza se vo haos najmnogu poradi neuspehot na Germanija i Francija da najdat zaedni~ki jazik za na~inite za izlez od krizata. I po zavr{uvaweto na “sudbonosniot” vikend za evrozonata, na koj germanskata kancelarka, Angela Merkel, i francuskiot pretsedatel, Nikola Sarkozi, istaknaa deka prona{le zaedni~ki

jazik, germanskite mediumi prenesuvaat deka postojat somnevawa i deka dvete zemji se daleku od postignuvawe dogovor.

Denes se odr`uva vtoriot samit na liderite od evrozonata, na koj treba da se postavat i objavat klu~nite merki za izlez od dol`ni~kata kriza na evrozonata.

Francuskiot minister za finansii, Fransoa Baroan, im otkri na novinarite deka za Francija e neprifatlivo odbivaweto na ECB da gi koristi svoite bilansi za da go zajakne evropskiot krizen fond. Od druga strana, Germanija go poddr`a takviot stav na ECB. Ovaa

e klu~nata to~ka na raziduvawe me|u Germanija i Francija. Evropskiot fond za finansiska stabilnost, koj be{e proektiran kako garant za ~lenkite na evrozonata vo slu~aj na kriza. Pariz predlaga fondot da prerasne vo banka koja }e ima pristap do neograni~eni krediti od Evropskata centralna banka (ECB). Berlin se sprotivstavuva na vakvoto re{enie, so stav deka toa }e ja zagrozi nepristrasnosta na fondot.

No, toa ne e edinstveniot stav po koj ne se soglasuvaat Merkel i Sarkozi.

Koga stranuva zbor za Grcija i dvete zemji sega se soglasuvaat deka treba da

se otpi{at del od dolgovite na zemjata, no Francija smeta deka toa treba da iznesuva 40% od dolgot, dodeka Germanija smeta deka treba da se otpi{at pove}e od 50%. Germanija i nekolku drugi bogati dr`avi baraat bankite i drugite privatni investitori da prezemat pogolemi zagubi od gr~kiot dolg, pred evrozonata da go odobri vtoriot paket finansiska pomo{ za Atina. Francija i Evropskata centralna banka se sprotivstavuvaat na ovoj predlog, stravuvaj}i deka toa }e go destabilizira bankarskiot sektor i dopolnitelno }e gi voznemiri pazarite.

Tretata to~ka na nesoglasuvawe e na~inot na koj }e se finansiraat ogromnite kapitalni “injekcii” za slabite banki.

Francija i nekolku drugi zemji stravuvaat deka spasuvaweto na nivnite banki }e im go namali kreditniot rejting i baraat parite da im se dostavuvaat direktno nim, namesto da odat preku vladite.

“Parohijalizmot i odolgovlekuvaweto koi n$ dovedoa vo ovoj haos prodol`uvaat”, ocenuva Soni Kapur, direktor na ekonomskiot tink-tenk “Ri difajn”. “Osven dokolku liderite na Unijata ne napravat nekoe ~udo, ova samo }e ja prodlabo~i i taka dlabokata politi~koekonomska kriza so koja se soo~uva Evropa”, objasnuva toj za Rojters.

I BERZITE POD PRISTISOK Iako otvoraweto na evropskite berzi v~era pomina mirno, vo tekot na denot bea zabele`ani oscilacii na berzanskite indeksi. Na berzata vo Atina be{e registriran pad na vrednostite na akciite na gr~kite banki po o~ekuvawata deka tie }e mora da gi prifatat zagubite na dr`avnite obvrznici koi }e bidat

povisoki od o~ekuvanite, kako del od noviot dogovor so EU za re{avawe na dol`ni~kata kriza.

I vrednosta na akciite na nekoi od evropskite banki opadnaa, istovremeno poradi negativnite kvartalni rezultati.

Naftata v~era poskape na berzata vo Wujork vo o~ekuvawe na detalite od planot na EU za spravuvawe so dol`ni~kata kriza vo evrozonata.

Vo isto vreme, na Berzata vo London evropskiot “brent” od Severnoto More poevtini za 20 centi na 111, 25 dolari za barel.

Iako problemot so prezadol`enosta vo evrozonata i natamu ostanuva, se ~ini deka vo cenata na naftata na berzite e presmetan i faktorot na odr`livo re{enie na krizata. Na dene{niot Samit na EU sepak bi mo`ele da bidat objaveni vesti koi }e predizvikaat pad na cenata na naftata, dokolku seopfatniot plan za spravuvawe so dol`ni~kata kriza ne bide dovolno konkreten, ocenuva konsultanskata ku}a Riterbu{ end aso{iejts.

Duri i aziskite berzi reagiraa vo presret na sostanokot na liderite od evrozonata denes.

Feqton

KAPITAL / 26.10.2011 / SREDA

15

LONDONGRAD – OD RUSIJA SO KE[: INSAJDERSKA PRIKAZNA ZA OLIGARSITE Po~ituvani ~itateli, vo sorabotka so izdava~ite AEA, “Kapital” vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne ja propu{tajte neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana vrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri i telohraniteli vo crni “renx-roveri” so neprobojni stakla

GLAVA 2: KLUB NA RUSKITE MILIJARDERI

9

“Toa {to e te{ko da se ospori e deka iako stotina stanaa mnogu, mnogu bogati, 150 milioni Rusi sega `iveat vo zemja koja go prodade svoeto rudno bogatstvo za porcija gusta ~orba.”

Dominik Midglej i Kris Hat~ins, 2005

OLIGARHIJA MODERNA ARISTOKRATIJA? Oligarsite se supertalentirani poedinci koi go otelotvorija seto toa {to be{e najkreativno vo novata Rusija. Iskoristuvaj}i ja privatizacijata za svoj li~en profit, tie dobija privilegii kako nekoga{nata ruska aristokratija, taa koja vladee{e pred revolucijata

V

o 2002 godina premierno be{e prika`an ruskiot film “Oligarh”.

Glavniot lik, Platon Makovski, e mlad akademik, idealist koj gi napu{ta svoite studii za da vleze vo somnitelniot svet na biznisot vo postsovetskata era. Platon izmisluva serija somnitelni zdelki, so {to go nadmudruva svojot protivnik: ruskata tajna slu`ba. Prvo, vedna{ stanuva najbogat ~ovek vo Rusija so finansiska i politi~ka mo} ednakva na dr`avata. Potoa, zavr{uva kako vladin rival i zakolnat neprijatel.

Smesten vo ekonomskite gr~evi {to go sledea kolapsot na komunizmot, filmot “Oligarh” pretstavuva grafi~ki, iako izmislen, prikaz na mala grupa biznismeni koi steknaa, t.e. go kupija dr`avnoto bogatstvo. No, filmot isto taka gi prezentira likovite kako vizioneri {to go obezbeduvaat krvotokot na zemjata paralizirana od strav od promena. Kako {to istakna eden wujor~anec: “Nekoga{ slobodoqubiv idealist, Platon sega ja koristi svojata genijalnost da stane ~udovi{te, `rtvuvaj}i gi, bez dvoumewe, svoite ideali i

e baziran, iako do nekade neto~no, vrz negoviot li~en `ivot vo minatoto. Go pokanil re`iserot vo negoviot dom vo London da go gledaat filmot, a za Bi-bi-si izjavi: “Kako umetni~ko delo, mislam deka filmot e primitiven.

No, go cenam naporot da se razberat i da se sfatat lu|eto kako mene. Toa e prv obid vo dosega{nata ruska kinematografija da se razberat motivite na tie na vrvot na mo}ta, koi pove}e pretpo~itaat da gi pridvi`uvaat reformite i da pravat promeni, otkolku da se spravuvaat so istite”.

Kako {to Smesten vo ekonompo~nuvaa da skite gr~evi {to go razgazugo sledea kolapsot vaat patot na komunizmot, do London filmot “Oligarh” na re`iserot Pavel i kako {to Lungin pretstavuva raste{e prili~no realen nivnata prikaz na po~etocite reputacija, na eden od najnotaka novata tornite oligarsi rasa superna zemjata - Boris Berezovski. bogati Rusi po~na da ja intrigira britanskata javnost. ta i izmamuva{e vozdi{ki od “Sakame da se ugledame na publikata pri scenite za izvonrednoto privatno bogatstvo niv, bidej}i sme stapisani od toa kako lu|eto {to ne tolku i luksuz. Filmot, generalno, odamna stoeja vo redica za go sporeduvaat so prvi~nite leb sega se sposobni da gi godini na eden od najnotornaddadat ponudite na drugnite oligarsi na zemjata, ite superbogati od celiot Boris Berezovski. Glavniot svet za najubavite britanski lik, koj go igra ruskiot ku}i”, izjavi eden agent za seks-simbol Vladimir ark Holingsvort e istra`uva~ki nedvi`nosti koj raboti vo Ma{kov, e portretiran novinar i avtor na pove}e knigi, Mejfer. so blagonaklonetost i vklu~itelno i studijata za MI5, britanskata Slu`ba za bezbedsomilost, kako slobodo- Na po~etokot od 60-tite godini nost. Negovite novinarski tekstovi se na XX vek Berezovski bil qubiv patriot koj izjaobjavuvaat vo Sandej Tajms, Gardijan i dovolno golem da gi zapameti vuva vo edna sekvenca Fajnen{el Tajms. Od maliot broj intervjua napraveni so nego, se znae deka toj ne redicite za leb vo tatkovideka toj poprvin bi saka mnogu da zboruva javno, niti pak e nata, no takviot skromen stil odel vo zatvor otkolku qubitel na {oping. na `iveewe ne prodol`il vo da ja napu{ti Rusija. rugiot avtor, Stjuart Lensli e negavata povozrasna doba. novinar i ekonomski konsultant koj Iako ima sceni so `ivee ju`en London. Me|udrugoto vooru`eni presmetki, ^ovekot koj porano be{e toj e dobitnik na nekolku nagradi poznat kako pobelen kardinal zapletot, glavno, gi kako televiziski i radio producent, me|u (nekoj koj primenuva mo} zad koi e i nagradata na Wujor{kiot tele- prikriva metodite so viziski i filmski festival. Vo negovata koi edna tolku mala scenata bez da privlekuva kniga od 1985 godina, Poor Britain, toj ja vnimanie vrz sebe) poradi nedefinira{e mo}ta upotrebuvaj}i metodologija koja podocna klika tolku brzo po~naa da ja primenuvaat istra`uva~ite i vladite na Velika napravila ogromni govoto dominatno vlijanie vo Britanija, Evropskata unija i golem broj zemji, od Japonija bogatstva. Berezovski Kremq, ne be{e srame`liv do Ju`na Afrika. koga dojde na red da go tro{i priznava deka filmot

M

D

najbliski prijateli. Toa e tragedijata na ovoj supertalentiran poedinec koj go otelotvoruva seto toa {to e najkreativno vo novata Rusija i vo isto vreme e najlo{o za zemjata koja ja privatiziral za svoj li~en profit.”

Snimen spored romanot “Lavovski del” na Julij Dubov, koj prodol`i da raboti za Berezovski, filmot gi sobori site rekordi na Rusija po brojot na gledanos-

svoeto bogatstvo. Vo 1995 godina kupi veli~enstvena rezidencija nadvor od Moskva, zaedno so personal i si napravi vozen park od sportski avtomobili.

Po~na da pie p kvalitetni ubavi vina i da pu{i samo najdobri Negoviot drzok stil cigari. Neg `iveewe naskoro obezbedi na `iveew materijal za z legenda. Toa be{e ~ovek ~ij nna~in na `iveewe nekoga{ bil bi privilegija samo na ruskata aristokratija pred revolucijat revolucijata. bogatstvo proceneto na So bogatstv milijardi, vo eden mo1,5 milijar ment toj be be{e otelotvorenie na poimot ruski rus oligarh. Negovata mo} bbe{e takva {to do esenta 1996 godina mo`e{e da se per~i deka toj i {estmina drugi kontroliraat 50% od ruskata ekonomija. Berezovski preteruva{e, no od po~etokot na 90-tite godini na XX vek Rusija brzo se transformira{e od visokocentralizirana ekonomija vo ekonomija vo koja okolu triesetina poedinci poseduvaa i kontroliraa impresivni vrednosti: nejzinite prostrani prirodni resursi i proizvodstvoto. So polna brzina Rusija se pretvora{e od politi~ko diktatorstvo vo op{testvo koe ne samo {to vo golem stepen be{e vo sopstvenost na malobrojna superbogata elita, tuku i takvo koe, barem za izvesno vreme, ima{e ogromna politi~ka mo}.

[TO E TOA OLIGARH? Zborot oligarh prvpat be{e upotreben vo Rusija na 13 oktomvri 1992 godina, koga Menatep, bankata na Hodorkovski, najavi planovi da obezbeduva bankarski uslugi za tie {to taa gi nare~e finansiski i industriski oligarsi. Toa se odnesuva{e na klienti so li~ni sredstva od najmalku 10 milioni amerikanski dolari. Do sredinata na 90-tite godini od XX vek zborot se odoma{i niz cela Rusija.

Potekloto na zborot e od klasi~nata gr~ka politi~ka filozifija. I deloto “Republika” na Platon i deloto “Politika” na Aristotel opi{uvaat vladeewe pove}e na edna elita, otkolku na demokratskata volja na narodot. Istoriski, oligarh e zbor so koj{to se opi{uvale aktivnite protivnici na atinskata demokratija vo tekot na pettiot

LITERATURA ZA RAZLI^NI VKUSOVI Od 2000 godina navamu AEA izdava~i objavuva knigi od razni oblasti: proza, poezija, literatura za mladi, publicistika, popularna psihologija, ezoterija... Proda`niot salon Egipetska sonuvalka vo centarot na Skopje izobiluva so bogata literatura – od sovremenite makedonski pisateli, preku angliskite klasici, s$ do detskata literatura, seto toa po dostapni ceni.

• Od doma{nite avtori AEA izdava~i gi objavila Bo`in Pavlovski, Mateja Matevski, Mitko Maxunkov, Eftim Kletnikov, Radovan Pavlovski, Tome Arsovski...

• Od stranskite X.R.R. Tolkin, K.S. Luis, Malkolm Gladvel, Kaled Hoseini, Jasmina Kadra, Kormak Mekkarti, Xered Dajmond, Karla del Ponte... Prevodot na trilogijata “Gospodarot na prstenite” od Tolkin be{e vistinski hit pred nekolku godini i e proekt kakov {to retko bele`at izdava~ite vo zemjava.

• Pred dve godini vo Skopje go pre~eka i dobitnikot na Bukerovata nagrada, Tomas Kenili, avtorot na “[indlerovata arka (lista)”, izdanie isto taka na AEA.

Iako Berezovski gi pameti redicite za leb vo tatkovinata, svoeto dominatno vlijanie vo Kremq go iskoristi samo za sebe.

vek pred Hristos, koga so Grcija nekolkupati vladeele re`imi na brutalni oligarsi koi gi iskasapile svoite protivnici demokrati.

Sli~no na nivnite dvojnici od anti~ka Grcija, nekolkumina od sovremenite ruski oligarsi stanale mnogu bogati, sozdavaj}i novo bogatstvo, no glavno, so politi~ki intrigi na dobro upatenite i so eksploatirawe na slabostite na vladeeweto na pravoto. Pridvi`uvani od al~nosta za pari i za mo}, si osigurija golem del od prirodnoto i istoriskoto bogatstvo na zemjata preku manipulirawe na procesot na privatizacija vo postsovetskata era.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: KAKO SE ODVIVA[E PRIVATIZACIJATA VO RUSIJA I KOI BEA LU\ETO KOI NAVREME SFATIJA [TO ZNA^AT VAU^ERITE [TO GI IZDADE JELCIN

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

16 NOEMVRI, SPECIJALEN PRILOG

MEDICINA I FARMACIJA ZGOLEMENA E PONUDATA NA ZDRAVSTVENI USLUGI VO MAKEDONSKITE PRIVATNI KLINIKI! ZGOLEMENI SE INVESTICIITE/PONUDATA VO DELOT NA OFTALMOLOGIJATA - KOJ? ZO[TO? NA KOJ NA^IN PACIENTITE I POTENCIJALNITE PACIENTI SE ZAPOZNAVAAT SO NOVITE LEKOVI, VITAMINSKI PREPARATI I SUPLEMENTI - DALI INFORMACIITE GI DOBIVAAT OD LEKARITE, OD FARMACEVTITE VO APTEKA, OD SPECIJALIZIRANI SPISANIJA ILI OD INTERNET? NA KOJ NA^IN MO@E DA SE PODOBRI INFORMIRANOSTA I SVESNOSTA NA PACIENTITE ZA SOPSTVENOTO ZDRAVJE? MATI^NI KLETKI- PONUDA, POBARUVA^KA, TEKOVNI TRENDOVI...

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

РАБОТИЛНИЦА ФИНАНСИСКИТЕ ИЗВЕШТАИ КАКО АЛАТКА ЗА ДЕЛОВНО ОДЛУЧУВАЊE ПОДГОТОВКА И АНАЛИЗА 4-5 Ноември 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

Финансиските извештаи се повеќе од бројка! Тие се многу повеќе од законска обврска! Финансискиот извештај во денешниот бизнис свет е основната деловна алатка на секој менаџер кој врз основа на добиените информации од истиот треба да ги донесе клучните одлуки. Оваа работилница ќе ве научи како и вашиот финансиски извештај да стане вашатa клучна алатка. Ќе научите кој е правилниот сет алатки за изработка на финансиски извештај, како правилно да ги читате извештаите, да ги потенцирате, дефинирате, пресметувате и толкувате соодветните показатели од финансиските извештаи. А сето тоа поткрепено со готови матрици, кои понатаму слободно ќе може да ги користите во секојдневната работа!

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Финансиски менаџери Сметководители Лица кои подготвуваат финансиски извештаи и анализи Сопственици на компании Претприемачи

ЌЕ ДОБИЕТЕ ГОТОВИ МАТРИЦИ ЗА:

Биланс на состојба - сублимирана форма со мапирање Биланс на успех - сублимирана форма за

со мапирање Добивка и профитна маржа со графикони за движења Правична распределба на плати според позиции Мерење на профитабилноста/успешноста со планот и/или споредно со минати години Завршна пресметка за 2011 според најновиот меѓународен стандард за МСП со мапирање Приходи и трошоци во еден преглед и нивна интеракција со мапирање Структура на побарувања и обврски по рочност

ЌЕ СЕ СТЕКНЕТЕ СО СЛЕДНИВЕ ЗНАЕЊА:

Значење и примена на сметководствените податоци Основи за подготовка на финансиските извештаи Сет на финансиски извештаи Подготовка на финансиски извештаи Значење на финансиските извештаи Читање и анализа на финансиските извештаи Анализа на финансиските извештаи – пресметка на финансиски индикатори Врска на финансиските индикатори со извештаите и како да ги толкуваме Анализа на трошоците преку финансиски извештаи Анализа на приходите преку финансиски извештаи Поврзаност на финансиски извештаи

ПРЕДАВАЧ КАТЕРИНА БОШЕВСКА

Fинанsиsки диrектоr на EOS Matrix Македонија и финанsиsки конsuлтант за Иsточна Евrопа. Ангажиrана е како надвоrешен sоrаботник и тrенеrобuчuвач за теми од облаsта на финанsиsки менаџмент од rеномиrани тrенинг агенции-конsuлтантsки кuќи.

Проектот Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk