399-02.11.2011

sreda. 2 noemvri. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.133,23 МБИД 2.236,98

ОМБ 118,17

-0,80% +0,31% +0,25%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,51 43,93 70,45

sreda - 2. noemvri. 2011 | broj 399 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

49% OD ELEM ]E SE PRODAVA ZA

LAMBRINIDIS RASTR^AN PO BRISEL I PO VA[INGTON, NIZ MILIONI EVRA?! POPOSKI REGIONOT!

750

STRANA 4-5

STRANA 6 NASKORO!!! MESE^NIK

NA 16 NOEMVRI I

sreda. 2 noemvri. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

L A D N KAPITAL OBJAVUVA SKANDALOZNI A K S OTKRITIJA NA HRVATSKIOT OTKRITI

3.000

МБИ10

0,80%

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800 07/10 07/

VESNIK “JUTARWI LIST” DNEVEN V

MAKEDONSKI PARI VO KUP^ETO NA PRITVORENIOT HRVATSKI PREMIER IVO SANADER

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii akc c na kompanii kotirani na oficijaln jalniot pazar na Makedonska berza

Gr~ Gr~kiot r~k referendum e kapak kaa na problemite pro ob vo eevrozonata S STRANA 13 ST

!!?

S STR STRANA TRANA 2-3

Parr za pati{ta Parite zavr{ija za penzii zavr vr ST STRANA 9

VOV VOVEDNIK VE EDNIK D ALEKSANDAR ALE EK KSANDAR JANE EV JANEV

Zaddool`uvawa Zadol`uvawa za rrazdol`uv vaawa `uvawa ST STRANA TRANA 2 T

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

SREDA 02 NOEMVRI 2011

L

ZADOL@UVAWA ZA RAZDOL@UVAWA

Vo dr`avniot Buxet nema dovolno pari za da se finansiraat site plati na administrativcite, penziite, subvenciite za zemjodelcite, vladinite kampawi... I toa e fakt.

Fakt koj go doka`uva i opredelbata na Vladata intenzivno da se zadol`uva so izdavawe dr`avni zapisi.

Ministerot za finansii ne popu{ti nitu na pritisokot od biznissektorot za namaluvawe na zadol`uvaweto na dr`avata na doma{niot pazar, so {to se istisnuva likvidnosta od ekonomijata, tuku odr`a nova aukcija na zapisi, na koja pozajmi 66 milioni evra, koi, na primer, bankite mo`ea da gi plasiraat kako krediti za kompaniite. Od Ministerstvoto }e re~at deka ve}e sledniot den tie pari se vra}aat vo ekonomijata preku isplata na plati, penzii ili socijalna pomo{ i toa bi bilo vo red dokolku dr`avata ne pla}a{e kamati za pozajmenite pari. I u{te narednata nedela povtorno ne se zadol`e{e. Bankite ve}e so du{a ~ekaat aukcija za bez nikakov rizik da si napravat dobar profit.

Vo vreme koga kompaniite nemaat dovolno pari i baraat polesen pristap do krediti, bankite teraat biznis so dr`avata, kupuvaj} i dr`avni zapisi za koi dobivaat solidna kamata od 4%. Aukciite na dr`avni zapisi stanaa redovna praktika sekoja nedela, {to poka`uva deka problemot

so nelikvidnosta vo dr`avnata kasa stanuva hroni~en.

Osven so zapisi, Vladata ja zadol`i zemjata i so kredit kaj MMF od 220 milioni evra, koj patem, ne treba{e da go tro{i, tuku da go ~uva kako obezbeduvawe. Ve} e se planira i novo zadol`uvawe so nov komercijalen zaem od okolu 150 milioni evra, za koj kako garant se javuva Svetska banka.

Niskiot javen dolg od okolu dve milijardi evra, {to e 26% od BDP na zemjata, & ostava komocija na Vladata da se zadol`uva, no ovoj argument se koristi kako pogre{no alibi za neproduktivnata politika na zadol`uvawe. Neracionalnoto zadol`uvawe ja doveduva vo opasnost zemjata da ne mo`e da go vra}a dolgot (toa {to im se slu~uva sega na Grcija i na nekolku drugi mo} ni evropski zemji). So sekoe novo zadol`uvawe javniot dolg stanuva podolg, a sega glavnoto pra{awe e za {to se zadol`uva Vladata, dali pozajmenite pari se tro{at za investicii vo razvojot na ovaa zemja ili pak, neproduktivno za plati, penzii i za socijalni dava~ki?!

Strukturata na buxetskite tro{oci, vsu{nost, gi argumentira site kritiki deka Vladata vodi socijalna, a ne razvojna politika. Najgolem del od sekoj denar {to go sobira dr`avata od danoci i pridonesi i za koj se zadol`uva se tro{i za tekovni potrebi – plati, penzii, subvencii, privremeni vrabotuvawa, mediumski kampawi.

Samo mal del od Buxetot e namenet za investicii vo infrastrukturata, iako Makedonija vo toj

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

ALEKSANDAR JANEV janev@kapital.com.mk

del seriozno zaostanuva zad site zemji vo regionot.

Faktot {to so poslednata preraspredelba na parite od Buxetot ministerot Stavreski skrati 40 milioni evra od stavkata za kapitalni investicii, a gi dodade za pokrivawe na dupkite kaj socijalnite fondovi, so {to gi nagradi direktorite za lo{oto menaxirawe, poka`uva deka vladinite zalo`bi za vodewe razvojna ekonomska politika se samo deklarativni. Od prvi~no planiranite 380 milioni evra za izgradba na infrastrukturni proekti ostanaa 340 milioni, od koi pak, vo prvite devet meseci se potro{eni 215 milioni evra, {to otvora somne` dali voop{to }e se investiraat site pari. Drug problem e {to kapitalnite investicii, vsu{nost, se samo “Skopje 2014”, a ne izgradba na avtopati{ta, `elezni~ki prugi i energetski kapaciteti. Vakvoto zadol`uvawe e neproduktivno.

Zatoa, zadol`uvaweto na Vladata mora da bide samo za investicii, koi }e ja pottiknat ekonomijata i }e generiraat dovolno profit kako garancija deka nema da n$ snajde gr~koto scenario.

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

3,8%

E

inflacijata vo oktomvri godinava, vo sporedba so istiot mesec lani. Podatocite od Dr`avniot zavod za statistika poka`uvaat deka inflacijata vo prvite deset meseci od godinata e 4,1% vo sporedba so periodot januarioktomvri 2010 godina. Najgolem rast na tro{ocite za `ivot vo oktomvri godinava ima kaj stanarinata za 4,8%, kaj ogrevot i osvetluvaweto za 4,6% i kaj hranata za 4,3%.

Spored statistikata, tro{ocite na malo vo oktomvri godinava porasnaa za 3,8% sporedeno so minatogodi{niot oktomvri.

SKANDAL: “KAPITAL” OBJAVUVA SKANDALO NA HRVATSKIOT DNEVEN VESNIK “JUTARWI

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

MAKEDONSKI PAR KUP^ETO NA PRIT HRVATSKI PREMIE IVO SANADER!!?

Makedonskata kompanija Pakom kompani mu platila 99.000 evra na porane{niot premier na Hrvatska, Ivo Sanader?! Ova go objavi najtira`niot hrvatski dneven vesnik, “Jutarwi list”!?

Odej}i po tragite na vesta na “Jutarwi list”, “Kapital” vo skopskata kompanija pra{a po koja osnova Pakom kompani mu isplatila 99.000 evra na Sanader vo periodot od dekemvri 2009 do septemvri 2010 godina, kako {to objavi vesnikot. ^udno e {to od upravata na kompanijata ne dobivme odgovor. Energi~no odbija da zboruvaat za navodite na hrvatskiot medium, no velat deka toga{ na ~elo na Pakom bil drug menaxerski tim.

Porane{niot direktor na kompanijata pak, vo ~ie vreme se vr{ele isplati kon konsultantskoto biro na Sanader, so koj “Kapital” denovive stapi vo kontakt, veli deka ne se se}ava!!?

VIKTORIJA MILANOVSKA

M

milanovska@kapital.com.mk

Makedonskata IT-firma Pakom kompani za deset meseci mu isplatila 99.000 evra na porane{niot hrvatski premier Ivo Sanader za konsultantski uslugi, objavi hrvatskiot vesnik “Jutarwi list”.

Spored vesnikot, “Pakom, kako ~lenka na hrvatskata kompanija M San grupa, se obvrzala mese~no da mu ispla}a 10.000 evra na Sanader” (kako {to pi{uva “Jutarwi list”). Spored dokumentite na “Jutarwi list”, od dekemvri 2009 do septemvri 2010 godina mu se isplateni vkupno 99.000 evra!? Vesnikot ja spomenuva firmata Alia sovetuvawe, sopstvenost na Sanader, preku koja toj “pru`al” konsultantski uslugi!?

“Kapital” pra{a po koj osnov Pakom kompani mu isplatila 99.000 evra na Sanader i kakvi soveti i konsultacii dobila od kontroverzniot politi~ar, koj sega e vo pritvor po-

radi obvinenija za mito i korupcija i za zloupotreba na slu`bena dol`nost.

Od rakovodstvoto na Pakom ne dobivme odgovor za ovie transakcii od pred dve godini, so obrazlo`enie deka toga{ na ~elo na Pakom kompani bil drug menaxerski tim.

Porane{niot direktor na kompanijata pak, vo ~ie vreme se vr{ele isplatite, veli deka ne se se}ava.

“Ottoga{ pomina mnogu vreme, pove}e od godina ipol, i od ovaa distanca navistina ne mo`am da se setam dali imalo isplati kon takva ku}a”, veli direktorot, koj insistira{e da ostane anonimen. “Kapital” so nego razgovara{e na telefon.

Vkupno zarabotil 550.000 evra

Hrvatskite mediumi gi skandaliziraa ovie naodi do toj stepen {to objavija lista so site firmi koi u~estvuvale vo, kako {to velat, matnite biznisi na ekspremierot. Od site Sanader vkupno zarabotil 550.000 evra za davawe konsultantski uslugi.

Na spisokot se tri firmi ~lenki na M San grupa, od koi ednata e makedonska, Pakom kompani; vtorata srpska, Kim tec (koja mu isplatila na Sanader 100.000 evra) i tretata bosanska, Kim tec vitez (koja isplatila 100.000 evra).

Sledna vo tefterot na Sanader e italijanskata banka Uni kredit S.p.A.

Navigator

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK RASTE I VO STRANSTVO

BAJRAM REXEPI inisterot za vnatre{ni raboti zavr{i golema rabota so toa {to po~na da izdava biometriski paso{i, pa Kosovo se kvalifikuva za vizna liberalizacija

M

MARIO DRAGI vropskata centralna banka dobi nov pretsedatel, koj ima ni malku lesna zada~a – da go spasi evroto od propa|awe, a evrozonata od rasturawe

E

STEV^E JAKIMOVSKI radona~alnikot na Karpo{ e obvinet deka bez javen povik prefrlil 1, 5 milioni denari na dve nepoznati nevladini organizacii

G

PJER ANRI GUR@ON rancuskiot avioprevoznik Er Frans v~era otka`a 15% od letovite zatoa {to ne mo`e da se dogovori so stjuardite i stjuardesite koi {trajkuvaat

f

OZNI OTKRITIJA LIST”

RI VO TVORENIOT ER 99

L LO[IOT POLITI^AR P SEKOGA[ SE KRIE S ZAD NARODOT Z

S

Samo nekolku dena otS kako evropskite lideri k pobedni~ki izjavija deka p se s usoglasile za planot za z spas na evrozonata i evroto, v~era{nata izjava e na n gr~kiot premier, Jorgos Papandreu, deka }e objavi P referendum na koj Grcite r }e } treba da odlu~at za evropskata pomo{ pree dizvika vistinski {ok, d kako vo Grcija, taka i k vo v celiot svet. Po ovaa izjava na Papandreu stai nuva jasno deka i pokraj n toa t {to evropskite lideri se s soglasija da otpi{at 50% 5 od gr~kiot dolg i na prezadol`enata Grcija da p & odobrat desetici milijardi jaardi za da ja spasat od bankrot, gr~kite gra|ani b treba doprva da odlu~at t dali sakaat da gi sproved

rin in polisi polisi end..., end koja gi g poddr`uva celitee na Obedinetite dinetiite nacii, mu ispla}ala ispla}ala 2.050 evra za predavawe zaednoo so patni tro{oci. tro{ooci.

Do nadle`nite n ne e stignat ovoj ojj predmet r

“Kapiital” gi pra{a “Kapital” i nad nadle`nite dle`nite institucii instit tucii vo Makedonija Maked donija dali imaatt informacii i {too }e prezemat za isp ispituvawe pituvawe na navodnite navod dnite somnitelni tra transakcii ansakcii me|u makedonskata maked donskata firma i Ivoo Sanader.

Od Up pravata za Upravata javni prihodi n$ upatija na informacii od Fi inansiskata Finansiskata policija, polic cija, zatoa {to stanuva zbor za me|unarodni transakci i. sakcii.

Finansiskata Od Fi inansiskata policija pak, velat v deka ovoj pred-

orane{niot premier na Hrvatska, Ivo Sanader, koj vo momentov se nao|a vo zatvorot vo Remetinec, ima debelo dosie obvinenija pokrenati od Upravata za spre~uvawe korupcija i organiziran kriminal (USKOK). Prva na listata e aferata “Fimi media”, vo koja Sanader se tovari za pronevera na okolu 10 milioni evra dr`avni pari. Se somni~i i za primawe mito od 10 milioni evra vo slu~ajot “Ina-MOL”, koi mu gi isplatilo rakovodstvoto na ungarskata naftena kompanija za prezemawe na del od akciite na Ina. Se tovari i za nelegalna nabavka na blindiran avtomobil od

SA[O SAMARXIOSKI da probaat kvaliteten proizvod so tradicija vo Makedonija. Vo vreme koga kompaniite gr~evito se borat da uspeat na doma{niot pazar, da se otvorat novi pazari i da se pridobijat stranskite potro{uva~i, toa e ve}e dobro zacrtana strategija koja vodi do uspeh, rast i razvoj.

Da se probie patot do evropskite pazari, kade {to konkurencijata e ogromna, ne e lesno, voop{to. Ako kompanijata dolgoro~no raboti na zgolemuvawe na ponudata, na rastot na proda`bata i sekako, na {irewe na stranskite pazari, uspehot e re~isi zagarantiran.

JORGOS PAPANDREU dat strogite merki za {tedewe koi Evropejcite im gi nametnaa kako uslov za da ja dobijat pomo{ta.

Na site im e jasen ishodot na referendumot.

Faktot deka nitu gr~kiot minister za finansii ne bil informiran za planot na Papandreu da svika referendum gi pottikna stravuvawata deka gr~kiot bankrot ve}e e realnost, a krahot na evrozonata neizbe`na posledica od taa realnost.

Potegot na Papandreu se tolkuva kako obid na eden o~aen i sueten politi~ar od sebe da ja ottrgne odgovornosta za lo{oto vodewe na dr`avata i vinata za eventualniot bankrot na Grcija da ja prefrli vrz grbot na narodot.

MISLA NA DENOT

met ne stignal vo nivni race.

“Vo momentov kaj nas nema takov predmet”, kratko odgovori direk-

KUP OBVINENIJA PROTIV SANADER

P

Da se osvojuvaat novi pazari treba da e imperativ za sekoja kompanija koja saka dolgoro~no da raste i da se razviva. Prilepska pivarnica ne samo {to mo`e da se pofali so zadovolni potro{uva~i vo Makedonija, tuku raboti i na osvojuvawe i na golemoevropskite pazari.

Bezalkoholniot pijalak “gazoza” so vkus na kru{a ve}e izvesno vreme mo`e dda se kupi i vo Avstrija.

Poradi dobrata proda`ba P oostvarena po plasiraweto nna proizvodot, pijalakot za kkratko vreme dobi podobbra i povidliva pozicija marketi. vvo avstriskite r r Nesporno e deka kvalitetot N nna proizvodot e presuden zza dobra proda`ba. No, uu{te pozna~ajna e ambbicijata Evropa i svetot

GUBITNIK

iljadi evra mu isplatila Pakom kompani na Ivo Sanader za konsultantski uslugi za deset meseci

Od dekemvri 2009 do noevmri 2010 godina, Sanader dobival 15.000 evra mese~no, a vkupno mu se isplateni 180.000 evra. Dogovorot bil sklu~en na 36 meseci, od 1 dekemvri 2009 do 30 noemvri 2012 godina.

Vo dekemvri 2010 godina pismeno e raskinat dogovorot za sorabotkata so firmata Alia sovetuvawe poradi “neodamne{nite seriozni zakonski problemi povrzani so Ivo Sanader” (apsewe vo Salcburg).

Konsultantski uslugi od ekspremierot kupuvala i hrvatskata firma so katastarska dejnost, Geofoto, koja pla}ala 50.000 kuni mese~no i razni dodatoci i bonusi. Dogovorot bil potpi{an na 1 fevruari 2010 godina, a za 2,5 meseci vkupno se isplateni okolu 130.000 kuni.

Amerikanskata izdava~ka kompanija Luis blouin media od Wujork trebalo da mu pla}a na Sanader okolu 8.300 dolari mese~no, 100.000 dolari godi{no, plus bonusi za uspeh. Dogovorot e potpi{an vo septemvri 2009 godina, so rok na va`ewe od dve godini. Vo Wujork se isprateni fakturi vo vrednost od 33.000 dolari, no ni{to ne bilo plateno, pa Alia sovetuvawe pokrenala sudski spor za naplata na 60.000 dolari.

Avstriskata asocijacija Fo-

D

markata BMV, isplata na provizii od Hipo banka, proda`ba na dr`avno zemji{te vo sopstvenost na Dioki na JANAF i primawe mito od biznis-sorabotnici na Hrvatskoto elektrostopanstvo (HEP). Ima obvinenie i za perewe pari preku izgradba na avtopati{ta od strana na HEC (Hrvatske autoceste).

Od neodamna se {pekulira deka na debeloto dosie }e se dodade i pronevera na partiski pari so negovite bliski sopartijci, nameneti za finansirawe na kampawite na HDZ. Spored londonski “Fajnen{al tajms”, ovaa lista so obvinenija go napravi Sanader eden od najgolemite kriminalci na Balkanot.

torot Qup~o Stamatovski.

I vo Ministerstvoto za vnatre{ni raboti nemaat informacii za ovoj slu~aj, no velat deka pri prviot signal detalno }e ja ispitaat rabotata.

“Ako se raboti za zataen danok, toga{ slu~ajov }e padne vo racete na UJP. A sega ne se znae ni kako tie pari se izneseni od zemjava. Kako i da e, dokolku hrvatskite organi pobaraat od nas da dejstvuvame, definitivno stoime na raspolagawe”, veli Ivo Kotevski, pomo{nik-minister za odnosi so javnosta vo MVR.

DOBRATA KOMPANIJA BARA VISOKO NIVO NA POSVETENOST OD LU\ETO KOI SE VKLU^ENI VO NEA

kubanski nacionalen heroj

BIL GEJTS

OSNOVA^ NA MAJKROSOFT

r.i.p.

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

2010

GODINAVA BANKITE SO POMALI PROFITI 1 kvartal

6,7 7,3

3 kvartal

22,3

2011

4 kvartal

2 kvartal

FOTO NA DENOT... (vo milioni evra)

1,4

2 kvartal

1 kvartal

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

ritanskite tabloidi izgleda se posnaodlivi od site mo`ni bezbednosni merki i ne po~ituvaat ni~ija privatnost, pa taka, objavija fotografija od francuskata pretsedatelska dvojka Nikola i Karla Sarkozi zaedno so nivnoto bebe Xulija.

B

-1,3

5,8 Izvor: NBRM

Profitite na bankite se namaluvaat vo sporedba so lani. Podatocite od Narodnata banka poka`uvaat deka vo prvata polovina od 2011 godina bankarskiot sektor ostvaril dobivka od 5,8 milioni evra, dodeka pak, istiot period minatata godina dobivkata iznesuvala 8,1 milioni evra. Najgolem del od profitot doa|a od prihodi od kamati i kursni razliki.

SVETOT NIZ MEDIUMITE ““KAPITAL” DOZNAVA: DR@AVNITE ELEKTRANI WALL W A STREET JOURNAL Vesnikot pi{uva za Ves najavata za referendum naja na ggr~kiot premier, Jorgos Papandreu, za noviot anPap tikrizen paket koj EU & go tikr odobri na Grcija. Spored odo vesnikot, {okantnata ves odluka na Grcija da odr`i odl referendum za noviot ref evropski paket-pomo{ evr sozdade nesigurnost na sozd finansiskite pazari i kaj fin vrednosta na akciite. vre

2244 ^ASA Bugarskiot vesnik Bug objavuva intervju so obj noviot pretsedatel na nov dr`avata, koj pobedi na dr` pretsedatelskite izbori pre {to se odr`aa vikendov.

Noviot pretsedatel, Rosen Nov Plevneliev, vo intervju Ple za 24 2 ^asa veli deka i po negoviot izbor `ena mu neg da raboti }e prodol`i p i ddeka ne saka nikakvi pogodnosti za negovite pog deca. dec

VE^ERWE NOVOSTI Srpskiot vesnik objavuva intervju so ministerot za nadvore{ni raboti na Rusija, Sergej Lavrov, koj veli deka Srbija treba da se povika za rezolucijata 1244, koja jasno ka`uva deka Kosovo e teritorija {to & pripa|a na Srbija i deka ima prostor za golema sorabotka me|u dvete zemji.

THE NACIONAL Vesnikot od Emiratite pi{uva za odlukata na Obedinetite nacii da ja primi Palestina kako polnopravna ~lenka vo UNESKO, a ova e prvata institucija kade {to palestina dobi polnopravno ~lenstvo otkako nivniot pretsedatel Mahmud Abas na 23. septemvri pobara priznavawe na palestinskata dr`ava od svetskata organizacija.

49% OD ELEM ]E SE PRODAV Konsultantot KPMG od Bugarija e pri kraj so procenkata na vrednosta na ELEM, vrz osnova na {to Vladata treba da po~ne postapka za dokapitalizacija na ELEM, najmnogu 49%. Ekspertite se decidni - privatniot kapital zna~i podobro menaxirawe od dr`avniot i mo`noto kotirawe na dr`avna kompanija na Makedonskata berza, kako {to e ELEM, e potrebno KATERINA POPOSKA

B

poposka@kapital.com.mk

Bugarskata konsultantska ku}a KPMG ja procenila dr`avnata kompanija Elektrani na Makedonija (ELEM) na 1,5 milijardi evra, ekskluzivno doznava “Kapital”.

Toa zna~i deka od proda`bata na udel od 49% od kapitalot na ELEM, kako {to najavi Vladata, dr`avata o~ekuva okolu 750 milioni evra.

Spored informaciite na “Kapital”, najdocna za eden mesec bugarskata podru`nica na konsultantskata ku}a KPMG treba da ja informira Vladata za procenetata vrednost na ELEM. Ve}e od slednata godina Vladata }e treba da anga`ira konsultant i investiciska banka, koi }e treba da gi ponudat site strate{ki modeli za dokapitalizacija na dr`avnata kompanija za proizvodstvo na struja. Vrz osnova na ovaa SWOT analiza Vladata }e treba da odlu~i pod koi uslovi }e ja dokapitalizira ELEM, najmnogu 49% od kapitalot.

Vo “Manifestot za reformi i razvoj” Vladata zacrta za dve godini da ja dokapitalizira dr`avnata energetska

kompanija, a toa zna~i do 2013 godina.

Nitu od Vladata, nitu od ELEM javno zboruvaat za emisijata na novi akcii i privatizacijata na ovaa dr`avna kompanija.

Izvori me|u konsultantite za “Kapital” otkrivaat deka mo`no e ELEM da se dokapitalizira preku emisija na akcii koi }e mo`at da gi kupuvaat i gra|anite. ELEM mo`e da se privatizira i so vlez na doma{en ili stranski investitor, koj nema da stane sopstvenik na kompanijata. Potencijalniot investitor mo`e da ja dokapitalizira ELEM na na~in {to }e gradi energetski objekti vo Makedonija i na toj na~in etapno }e dobiva akcii vo ELEM do 49% od kapitalot.

ELEM PROCENET TROJNO POVE]E OD GLAVNICATA Poslednite oficijalni podatoci od ELEM poka`uvaat deka osnovnata glavnina na dr`avnata kompanija za proizvodstvo na struja e 31.738.878.000 denari (517.818.006 evra spored sredniot kurs na Narodnata banka).

Osnovnata glavnina e podelena na 31.738.878 obi~ni akcii so nominalna vrednost od po 1.000 denari.

Spored finansiskite rezultati, ELEM 2009 godina ja zavr{i so dobivka od 3,1 milioni evra, a 2008 godina so zaguba od 3,6 milioni evra.

Ako se zemat predvid ovie oficijalni podatoci, za dokapitalizacijata na ELEM potencijalniot investitor treba da plati okolu 250 milioni evra za da stane sopstvenik na 49% od vkupniot kapital na

ELEM, no nema da go ima upravuva~kiot paket. No, spored neoficijalnite informacii, Vladata saka da dobie najmalku 750 milioni evra od dokapitalizacijata na dr`avnata energetska kompanija.

“Vladata na VMRODPMNE }e realizira aktivnosti za privlekuvawe doma{ni i stranski investitori, koi }e go zgolemat kapitalot na ELEM preku kupuvawe novi akcii i privatizacija na najmnogu 49% od sopstvenosta na ELEM. Proektot }e go vodat svetski renomirani konsultantski ku}i vo celosno transparentna postapka, so me|unaroden javen povik do potencijalnite investitori. So toa }e se zadr`i dominantnata dr`avna sopstvenost nad ELEM, a }e se obezbedi dovolen kapital za realizacija na site planirani i idni proekti na ELEM. Na toj na~in }e go zgolemime doma{noto proizvodstvo na elektri~na energija i }e ovozmo`ime pogolemo u~estvo na ELEM na regionalniot balkanski energetski pazar.

Ovoj proces }e go realizirame samo dokolku uslovite pod koi investitorite se podgotveni da vlo`at vo ELEM se povolni za gra|anite na Republika Makedonija”, pi{uva vo izbornata programa na VMRODPMNE. Od ELEM objasnuvaat deka i pokraj privatizacijata na kompanijata koja proizveduva struja, resurs od strate{ko zna~ewe na sekoja dr`ava, nema da se dozvoli potencijalniot investitor da stane dominanten sopstvenik na ELEM.

EKSPERTITE ZA DOKAPITALIZACIJA, PROTIV PRODA@BA Ekonomski analiti~ari komentiraat deka vo ELEM e dobredojden sve` kapital.

“Fakt e deka na ELEM mu trebaat pari. Idejata za privlekuvawe stranski kapital preku nova emisija na akcii e dobra, no se nametnuva pra{aweto dali }e ima investitor od koj se o~ekuva da vlo`i mnogu pari, a da ne upravuva so ELEM. Sevo ova go povlekuva i pra{aweto na profitot, so ogled na toa {to ELEM s$ u{te raboti po regulirani ceni, a ne na liberaliziran pazar. Vo vakov slu~aj, potencijalniot investitor }e nema pravo da bara dividenda, tuku }e mo`e da ja dobie samo dokolku dominantniot akcioner, dr`avata, odlu~i da raspredeluva dobivka.

Ottuka, vlezot na stranski investitor vo ELEM e malku diskutabilen”, veli univerzitetskiot profesor Sa{o Arsov.

Del od energetskite kompanii koi gi kontaktira{e “Kapital”, kako RVE, EVN, EFT, Statkraft, objasnuvaat deka idejata za dokapitalizacija zvu~i primamlivo. Tie objasnuvaat deka mo`nosta za privatizacija na del od ELEM, kako edinstvena dr`avna kompanija koja proizveduva struja, e atraktivna, osobeno zatoa {to Makedonija s$ u{te ne gi realizirala planiranite i krucijalni energetski proekti.

“Interesot na investitorite za ELEM se dol`i na faktot {to vo Makedonija s$ u{te ima potencijal za gradba na novi elektroenergetski kapaciteti, odnosno ima

Navigator

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

3 FAKTI ZA...

530 14,55 8,3

PROCENKI...

URANIJA PIROVSKA, PORTPAROL NA NARODNIOT PRAVOBRANITEL PODZAKONSKIOT AKT ZA CENITE NA PARNOTO E NEPRECIZEN C

godini, za tolkav raboten sta` bara penzija porane{niot germanski minister za finansii, Hans Ajhel

P

odzakonskiot akt koj go regulira pressmetuvawe na top-linskata energijaa e nekonzistenten, neprecizen i sozdava mo`nost da se prekr{uvaat pravata na potro{uva~ite, izjavi portparolot na Narodniot pravobraninitel, Uranija Pirovska, po odlukata ukata na Regulatornata komisija za energetika za poskapuvawe na parnoto oto greewe.

“Ovoj problem ne e nov, odnosno se pojavi vo momentot koga go vovedoa noviot na~in na presmetuvawe na toplinska energija, koga prakti~ki ni se zgolemi brojot na pretstavki od gra|anite”, izjavi Pirovska.

iljadi evra mese~no }e iznesuva negovata penzija dokolku mu bide presmetana i negovata rabota kako gradona~alnik iljadi evra e penzijata koja ve}e ja dobiva Ajhel kako porane{en germanski sojuzen pratenik

VA ZA 750 MILIONI EVRA?!

4

FINANSISKI REZULTATI NA ELEM DOBIVKA PO ODANO^UVAWE D D EVRA) (VO MILIONI O

3,10

2 1

0,20

0,43

2006 20 006

2007 0

0

2008 0

2009 20 009

-1 -2 -3

-3,6 izvor izvor: r: ELEM

-4

AD ELEM e celosno dr`avna kompanija za proizvodstvo na elektri~na energija Vladata saka da dokapitalizira ELEM najmnogu do 49% do 2013 godina Vo 2006 godina ESM se podeli na dve kompanii, dr`avnata ELEM zadol`ena za proizvodstvo na elektri~na energija i privatnata EVN Makedonija zadol`ena za distribucija na strujata, za {to avstrijcite platija 225 milioni evra ELEM od svoite kapaciteti obezbeduva 96% od vkupnoto doma{no proizvodstvo na struja. Od termoelektranite godi{no proizveduva 5.000 GW/h struja, a od hidroelektranite okolu 1.200 GW/h struja 1,5 milijardi evra najverojatno e vrednosta na ELEM, spored poslednite presmetki na KPMG, konsultantska ku}a koja ja pravi procenkata na vrednosta na kompanijata potencijal za porast na biznisot, {to e najsilen signal za pazarot na kapital pozitivno da reagira vo odnos na kotiranite akcii na tie investitori.

Vo slu~aj na dokapitalizacija Vladata bi imala pogolem manevarski prostor i so novi investicii s$ u{te da ostane mnozinski

VESTI...

SE SOZDAVA NAJGOLEMATA BERZA VO SVETOT

I

ntegracijata na frankfurtskata Doj~e berza i wujor{kata NYSE Euronext e vo zavr{na faza. So ova }e se formira najgolema berza vo svetot. Kompletna dokumentacija na dvete berzi se o~ekuva do 17 noemvri so {to bi se razre{ile site sporni pra{awa od regulativnite slu`bi na Evropskata unija. Pretstavnici na dvete berzi }e imaat sredbi so oficijalni lica od EU za da se razjasnat postoe~ki problemi vo proces na fuzionirawe so toa {to dokumentirano }e se obidat da gi smirat stravuvawata na EU za mo`na monopolizacija na trgovijata vo Evropa.

EVROPSKA NEDELA NA PRETPRIEMA^OT

SE PODGOTVUVAAAT ZA DOKAPITALIZACIJA

3

60 SEKUNDI BRIFING

sopstvenik”, ocenuva Zlatko Чerepnalkovski, konsultant i ekspert od oblasta na energetikata.

Od EFT Makedonija pak, velat deka mo`nosta da se vleze vo akcionerskata struktura na ELEM e odli~na, no diskutabilno bilo dali nekoj investitor }e vlo`i mnogu pari za 49% od kapitalot na

517 milioni evra e osnovnata glavnina na AD ELEM, spored finansiskiot izve{taj na kompanijata za 2009 godina 31.738.878 obi~ni akcii ja so~inuvat osnovnata glavnina na AD ELEM, so nominalna vrednost od 1.000 denari Print od naslovnata na VMRO-DPMNE, “Manifest za reformi i razvoj” “Vladata na VMRO-DPMNE }e privlekuva doma{ni i stranski investitori koi {to }e go zgolemat kapitalot na ELEM preku kupuvawe na novi akcii i privatizacija na najmnogu do 49% od sopstvenosta na ELEM. Proektot }e go vodat svetski renomirani konsultantski ku}i, vo celosno transparentna postapka, so me|unaroden javen povik do potencijalnite investitori.

So toa, }e se zadr`i dominantnata dr`avna sopstvenost nad ELEM, a }e se obezbedi dovolen kapital za realizacija na site planirani i idni proekti na ELEM” ELEM. “Sme zainteresirani.

Site energetski kapaciteti vo regionot se interesni za nas, vklu~uvaj}i go i ELEM. No, s$ zavisi od korektnosta na tenderot.

Se somnevam deka nekoj seriozen investitor }e vlo`i mnogu pari, a da go nema upravuva~kiot paket. Vredi da se pre-

govara za toa dali vo idnina potencijalniot investitor bi dobil nad 51% od kapitalot na ELEM”, veli Ko~o An|u{ev, direktor na EFT Makedonija.

Od germanskata RVE velat deka vo momentov strate{ki ne se fokusirani na mo`nostite za investirawe vo Makedonija.

D

a se promovira kreativnosta i inovativnosta, a pretpriemni{tvoto da se vklu~i vo obrazovniot proces. Ova e celta na manifestacijata “Evropski den na pretpriema~ot”, koja po~nuva denes i }e trae cela nedela. Planirani se pove}e rabotilnici na razli~ni temi, koi }e se odr`uvaat kako vo Skopje, taka i vo drugite gradovi vo zemjava. “Celta na ovaa manifestacija, nedelata na pretpriemni{tvoto, e podignuvawe na svesta za pretpriemni{tvoto. Kako evropski brend funkcionira pove}e decenii vo evropskite gradovi. Celta e da se diskutiraat dobri praktiki, celta e da se diskutiraat metodologii za sproveduvawe na pretpriemni{tvoto na nivo na Makedonija. Dali toa }e pomogne? Sekako deka o~ekuvame, prvo so podignuvawe na svesta i kreirawe na dijalogot, da se olesni procesot od inicijativa do realizacija na kakva bilo biznis-ideja na mladite pretpriema~i”, izjavi Aleksandra Na}eva Ru`in, pretsedatel na Evropskata biznis-asocijacija. Vo ramkite na ovoj nastan }e bide dodelena i nagradata “MK Biznis Lider 2011”.

FIRMITE DOL@AT PET MILIONI EVRA ZA FIRMARINA

P

ove}e od pet milioni evra mu dol`at firmite na grad Skopje za neplatena firmarina, informira gradona~alnikot Koce Trajanovski na Koordinativnoto telo na gradona~alnici na Skopje.

Spored Trajanovski, 27 iljadi kompanii vo Skopje izbegnale da ja platat taksata za poseduvawe firma i najavi deka vo naredniot period }e po~ne so distribucija na opomeni na kompaniite koi mu dol`at na gradot za neplatena firmarina za 2009 i 2010 godina. Trajanovski tvrdi i deka i godinava gradot se soo~uva so namalena naplata na dava~kata za firmarina, a potencira{e i deka gradot ima problemi i so naplatata na danok na imot. Spored presmetkite na Trajanovski, 700 firmi vo Skopje dol`at okolu 600 iljadi evra za neplaten danok na imot.

“So Makedonski Po{ti ovaa godina nemame dobro iskustvo. Na koordinativnoto telo so gradona~alnicite diskutiravme od slednata godina op{tinite i grad Skopje preku mesnite zaednici i preku drugi formi da gi distribuiraat re{enijata za danok na imot”, izjavi Trajanovski.

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.133,23 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2.827,62 827 62 Min. 2.059,92

Na Makedonskata berza v~era be{e ostvaren promet od 7.453.138 denari od redovno trguvawe, koe bele`i namaluvawe od 80,65% vo sporedba so prethodniot trgovski den. Prometot od trguvawe so obvrznici pak, bele`i zgolemuvawe od 465,04% vo sporedba so prethodniot trgovski den. Najtrguvani bea akciite na Alkaloid, so promet od 745.612 denari. Glavniot berzanski indeks MBI-10 padna za 0,80% i trgovskiot den go zavr{i so vrednost od 2.133,23 indeksni poeni. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Окта

1.669,00 +48,00

+2,96% 2 96%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Златара Рубин Скопје

3.070,00 -3090,00

-50,16% 50 16%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.728,70 -1,89% 1 89%

Inflacijata vo 17-te ~lenki na EU koi go koristat evroto vo tekot na ovaa godina se zadr`a na nivo od 3%, {to e nad prethodno utvrdenata celna granica, poka`aa podatocite na Evrostat.

Triprocentnata inflacija vo evrozonata e pogolema za 1% od celnata granica na ECB od okolu 2%.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.410,19 8.835,52 1.225,87 2.625,99 5.901,05 754,50

VALUTI

-2,42% -1,70% -2,19% -2,18% -3,91% -1,25%

£ €

€ $

1,1694

1,3627

+2,1%

-2,7%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.702,50 -1,32% 1 32% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

Нафта БрентBRENT NAFTA

107,11

2 24% -2,24% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Arkadij Dvorkovi~

Rusija e podgotvena da i pomogne na EU so 10 milijardi dolari preku MMF.

6

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI IVANOV MU GO ^ESTITA NA PLEVNELIEV IZBOROT ZA NOV PRETSEDATEL NA BUGARIJA

P

retsedatelot na Republika Makedonija, \orge Ivanov, upati pismo so ~estitka do novoizbraniot petsedatel na Republika Bugarija, Rosen Plevneliev.

“Mi pretstavuva osobena ~est i zadovolstvo, od imeto na gra|anite na Republika Makedonija, i od svoe li~no ime, da Vi upatam srde~ni ~estitki po povod Va{iot izbor za Pretsedatel na Republika Bugarija, so `elbi za uspe{no izvr{uvawe na ovaa odgovorna funkcija vo polza na prosperitetot i blagosostojbata na Va{ata zemja i nejziniot narod”, se veli vo ~estitkata.

Ivanov istaknuva deka Republika Makedonija i toj kako pretsedatel se cvrsto opredelni za natamo{no zajaknuvawe na dobrososedskite odnosi i prodlabo~uvawe na politi~kiot dijalog so Republika Bugarija.

“Na toj plan, sakam da go naglasam moeto li~no ubeduvawe deka vo periodot {to sledi sorabotkata }e bele`i natamo{no intenzivirawe vo site oblasti od zaemen interes, kako na bilateralen, taka i na regionalen i multilateralen plan. Siguren sum deka na{ite zaedni~ki zalo`bi vo afirmiraweto na mirot i stabilnosta vo regionot }e pridonesat za negova zabrzana integracija vo evroatlantskite strukturi. Na toj plan ja o~ekuvame poddr{kata od Republika Bugarija”, naveduva {efot na makedonskata dr`ava, \orge Ivanov, vo ~estitkata do novoizbraniot bugarski pretsedatel Rosen Plevneliev.

PROMOVIRAN NOVINARSKI PRIRA^NIK

I

ntegritet i odgovornost na novinarot i novinarstvoto za javno izre~eniot zbor, doverba na gra|anite i na op{testvoto vo mediumite i gradewe dostoinstvo na profesijata - ova se sodr`inite opfateni vo Novinarskiot prira~nik {to v~era be{e promoviran vo Skopje.

Negovata cel e da gi potsetuva novinarite i vrabotenite vo mediumskata sfera deka sopstveniot integritet, odgovornost i uloga vo op{testvoto moraat i mo`at da ja gradat samo vrz osnova na po~ituvawe na zakonite, kodeksot i eti~kite principi.

Prira~nikot koj e izdaden na makedonski, albanski i angliski jazik }e bide promoviran i distribuiran niz celata zemja. Novinarskiot prira~nik e zaedni~ki proekt na Civil Media, Civil-Centar za sloboda i Zdru`enieto na novinarite na Makedonija, a realiziran so poddr{ka na Ambasadata na Kralstvoto Norve{ka vo Skopje.

GRADONA^ALNIKOT NA DRUGOVO ZLOUPOTREBIL 3.500 EVRA!?

K

i~evskata policija podnese krivi~na prijava za zloupotreba na slu`bena polo`ba i ovlastuvawe protiv gradona~alnikot na op{tina Drugovo.

Spored policijata, prijaveniot na osnovniot dogovor {to go imal sklu~eno so firmata Instalacija od selo Dobri Dol vo iznos od nad 27.000 evra, sprotivno od Zakonot za javni nabavki, sklu~il aneks-dogovor so koj ja zgolemil vrednosta za okolu 12.000 evra za krpewe dupki na ulicite i lokalnite pati{ta, po {to na firmata & isplatil okolu 40.000 evra, a op{tinata ja o{tetil za okolu 3.500 evra.

VMRO-DPMNE: STEV^E JAKIMOVSKI DA SI PODNESE OSTAVKA!

V

MRO-DPMNE povtorno pobara odgovor od gradona~alnikot na Karpo{, Stev~e Jakimovski, za toa spored koi kriteriumi, bez javen povik i bez izdr`ano obrazlo`enie prefrlil 1,6 milioni denari na dve nepoznati nevladini organizacii. Spored niv, nesfatlivo e zo{to site ostanati mora da gi po~ituvaat zakonskite proceduri, osven op{tinata Karpo{ i gradona~alnikot Jakimovski.

“Ovde postoi osnovano somnenie deka se raboti za klasi~en slu~aj na perewe pari. Imeno, nevladinata organizacija AB Inicio, na koja op{tina Karpo{ & prefrla 875.560 denari za realizacija na proekt za prevencija od deformiteti na ’rbetniot stolb kaj mladite od Karpo{, e formirana samo pred edna godina”, izjavi Aleksandar Bi~ikliski, portparol na VMRO-DPMNE. Toj naglasi deka so vtoriot proekt, koj predviduva istra`uvawe na stavot na gra|anite vo odnos na ~istata i zdrava prirodna okolina, se planira u~enicite, odnosno decata od osnovnite u~ili{ta vo Karpo{ da pravat anketi na gra|ani, {to e protivzakonski i e klasi~na zloupotreba na decata. Spored VMRO-DPMNE, vo ovoj slu~aj ne se raboti za proekti od interes na gra|anite, tuku za klasi~na zloupotreba.

Vo pismenata reakcija od skopskata op{tina Karpo{ se podvlekuva deka celokupnata procedura za dodeluvawe sredstva na nevladinite organizacii od op{tinskiot buxet e sprovedena soglasno so site zakonski propisi i proceduri. Od op{tina Karpo{ obvinuvaat deka VMRO-DPMNE predvreme ja po~nala kampawata za lokalnite izbori.

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

SO KOGO SE SRE]AVAAT [EFOVITE NA DVETE DIPLOMATII

LAMBRINIDIS RASTR^AN PO BRISEL I PO VA[INGTON, POPOSKI NIZ REGIONOT! GABRIELA DELOVA

G

delova@kapital.com.mk

olemite kritiki i neuspehot na zemjava da dobie datum za pregovori ve}e sedma godina po red, osven poradi sporot za imeto so Grcija, vo golema mera e i poradi slabata diplomatska aktivnost koja zemjava ja ima poslednite godini, velat analiti~arite. Poznava~ite ve}e podolgo vreme apeliraat deka Makedonija poleka, no sigurno ja gubi svojata pozicija vo me|unarodnata zaednica. Od simpati~na dr`ava, zemjava se pretvori vo nesakano dete, kako {to vo svoeto posledno intervju ja nare~e i samiot premier Nikola Gruevski. Taka, niz godinite, osobeno od 2009 godina, otkako Evropskata komisija ve}e tri godini po red bara Sovetot na EU da ni odredi datum za pregovori, pridavkata “makedonski” po~na da “zamira” vo izve{taite.

“Postojat pove}e indikatori po koi mo`e da se meri me|unarodnoto zna~ewe na zemjata. Eden takov indikator se me|unarodnite kontakti na Makedonija. Kolku se intenzivni na{ite kontakti so zemjite-~lenki na NATO i na EU. Praktikata poka`uva koga zemjite-kandidati sakaat da vlezat vo ovie institucii kakvi diplomatski ~ekori i kolku intenzivni kontakti imaat so tie zemji, koi se dvonaso~ni - ne samo da odime vo poseta, tuku i kolku nas n$ posetuvaat”, veli porane{niot ambasador Ognen Maleski.

Soglasno podatocite objaveni na oficijalnite internetstranici na makedonskiot minister za nadvore{ni raboti, Nikola Poposki i negoviot gr~ki kolega, Stavros Lambrinidis, koi vo ist period ja prezedoa funkcijata {efovi na diplomatijata, se gleda deka i dvajcata bile aktivni vo periodot otkako se nazna~eni na ovaa pozicija.

Vo ovoj period od nepolni ~etiri meseci Lambrinidis bil naso~en na sredbi so visokite pretstavnici na SAD i dr`avite-~lenki na Unijata, dodeka Poposki imal najintenzivni kontakti so zemjite vo regionot, no i so del od zemjite od Bliskiot Istok.

Ako se pogledne statistikata, Lambrinidis ostvaril duri tri sredbi so dr`avniot sekretar na SAD, Hilari Klinton, se sretnal dva pati so medijatorot Metju Nimic i edna{ so generalniot sekretar na OON, Ban Ki-mun.

Vo Evropa, Lambrinidis se sretnas so re~isi site ministri za nadvore{ni raboti na dr`avi-~lenki na EU. Nasproti nego, Poposki edna{ se sretnal so medijatorot Nimic i so generalniot sekretar Ki-mun. Od zemjite~lenki na Unijata, Poposki se sretnal samo so ministrite za nadvore{ni raboti na Slovenija, Germanija i na Bugarija, a i so evrokomesarot za pro{iruvawe, [tefan File. Ostanatite sredbi mu se so ministrite

Makedonskiot minister Poposki i negoviot gr~ki kolega Lambrinidis dosega se sretnaa dva pati, sredbi od koi ima{e samo prazni soop{tenija bez konkretni informacii za {to razgovarale me|usebe.

Vo trka za zacvrstuvawe na me|unarodnata pozicija na Grcija po ekonomskata kriza koja silno ja udri Atina, Lambrinidis svoite diplomatski aktivnosti gi naso~i vo mo}nite centri Va{ington i Brisel.

Lambrinidis so amerikanskiot sekretar Hilari Klinton

Vo uslovi koga Makedonija go o~ekuva{e noviot Izve{taj od EU, na{iot minister Poposki svoite prioriteti gi bara{e vo regionot i na Bliskiot Poposki so bugarskiot kolega Mladenov Istok.

8 3

intervjua ima dadeno Lambrinidis od negovoto nazna~uvawe

intervjua ima dadeno Poposki od negovoto nazna~uvawe

2

pati se sretnaa Poposki i Lambrinidis

za nadvore{ni raboti na Ukraina, Pakistan, Kazahstan i na Kuvajt. [to se odnesuva do promocijata preku mediumi, za koja ekspertite velat deka isto taka igra uloga za promocijata, kako na ministerot, taka i na dr`avata, Lambrinidis ima dadeno osum intervjua, od koi ~etiri za stranski mediumi, a Poposki mo`e da se pofali so tri intervjua, od koi samo edno e za stranski medium, konkretno belgiskiot magazin “La libre”.

Osven sredbite i medium-

SO KOJ SÈ SE SRETNA LAMBRINIDIS?

Dr`avniot sekretar na SAD, Hilari Klinton (3 pati) Generalniot sekretar na OON, Ban Ki-mun Medijatorot Metju Nimic (2 pati) MNR Libija MNR Jordan MNR Egipet MNR Italija MNR Srbija MNR Zagreb MNR Pri{tina MNR [vedska MNR Kipar MNR Danska MNR Britanija MNR Polska MNR Avstija MNR Germanija

skata pokrienost, ekspertite velat deka pozicijata na zemjata vo me|unarodnite odnosi treba da se gleda i od me|unarodnite izve{tai na vladinite i nevladinite organizacii i drugite tinktenk tela. Generalno, kaj

SO KOJ SÈ SE SRETNA POPOSKI?

Evrokomesarot [tefan File Medijatorot Metju Nimic Generalniot sekretar na OON, Ban Ki-mun MNR Crna Gora MNR Kosovo MNR Albanija MNR Slovenija MNR Turcija MNR Ukraina MNR Pakistan MNR Kazahstan MNR Kuvajt MNR Srbija MNR Germanija MNR Bugarija MNR Hrvatska Zamenik MNR Ungarija

re~isi site od niv Makedonija ovaa godina bele{i stagnirawe ili blag regres, tvrdat tie. Za po~etok, takov e Izve{tajot na Evropskata komisija, koja ovaa godina dade seriozni kritiki za zemjava, velat ekspertite.

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

Politika / Pari / Dr`ava Vo VMRO - DPMNE, partijata kaj koja dupkata pome|u prihodite i rashodite e celi 3,3 milioni evra, velat deka imale zakonska mo`nost doprva da ja izramnat, iako smetkite se zatvoreni so zavr{uvaweto na izbornata kampawa.

OSTANAA MILIONSKITE DUPKI VO IZVE[TAITE

ANTIKORUPCISKA “SITA” PARITE NE SE NA BROJ! MARIJA SEVRIEVA

K

sevrieva@kapital.com.mk

a ko p ol i t i~ k i te partii }e ja premostat razlikata me|u prihodnata i rashodnata strana na namenskite smetki otvoreni za finansiraweto na izbornata kampawa? Antikorupciska utvrdi deka kaj site partii e golemo otstapuvaweto me|u iznosot na obezbedenite sredstva za kampawa i potro{enite. Najgolema razlika se javuva kaj vladeja~kata VMRO-DPMNE, 3,3 milioni evra. No, osven {to se konstatira vakvata sostojba, ne e navedeno dali i kakvi merki }e bidat prezemeni za sankcionirawe na nadminuvaweto.

Od VMRO-DPMNE velat deka i pokraj toa {to smetkata e zatvorena, dolgot napraven za kampawata na koalicijata Za podobra Makedonija }e go prezeme vode~kata partija.

“Postoi mo`nost, predvidena i vo Izborniot zakonik i vo Zakonot za finan-

sirawe politi~ki partii, spored koja dolgovite koi se napraveni za vreme na kampawa mo`e da gi prezeme partijata i da gi plati od svojata redovna smetka. Za kolku vreme ne mo`am da ka`am, bidej}i stanuva zbor za dogovor me|u davatelite na uslugi za vreme na kampawata i partijata”, veli Ilija Dimovski, direktor na Centarot za komunikacii na VMRO-DPMNE. No, ekspertite tvrdat deka takva zakonska mo`nost ne postoi. Sla|ana Taseva od makedonskata podru`nica na Transparensi interne{nal veli deka so toa se gubi smislata za otvoraweto posebna `iro-smetka za izborite “Otvoraweto posebna `irosmetka e tokmu za taa

namena - da se vodi kontrola kakvi i kolku pari se slevaat vo kampawata, a sega imame situacija vo koja ne znaeme kako i koj }e go naplati toa {to nedostiga, {to se pojavuva kako razlika. Me{aweto na procedurite i me{aweto na smetkite e tokmu toa na {to predupreduva{e i GREKO i poradi {to bea napraveni izmeni vo Izborniot zakonik vo delot na finansiraweto na kampawata”, poso~uva Taseva.

Spored ekspertite za finansii, sekoja razlika koja }e se pojavi na koja bilo smetka mora da bide zemena predvid i da bide pokriena.

“Zatvoraweto na smetkata ne zna~i deka se zatvora i obrskata za pla}awe na razlikata”, veli Pavle Gacov, dano~en sovetnik od Proagens.

SLA\ANA TASEVA

TRANSPARENSI INTERNE[NAL MAKEDONIJA “Otvoraweto posebna `iro-smetka e tokmu za taa namena - da se vodi kontrola kakvi i kolku pari se slevaat vo kampawata, a sega imame situacija vo koja ne znaeme kako i koj }e go naplati toa {to nedostiga, {to se pojavuva kako razlika.

KADE E [VRGOVSKI? Javniot obvinitel Qup~o [vrgovski nitu v~era ne be{e dostapen za odgovor na pra{aweto dali }e gi ~eka inicijativite na Antikorupciska za krivi~na i prekr{o~na odgovornost za partiite ili samostojno }e postapuva.

Antikorupciska }e podnese inicijativa za krivi~no gonewe na organizatorot na izbornata kampawa na SDSM poradi nezakonskoto vpi{uvawe na kreditot od Komercijalna banka kako donacija. Pokraj toa, Antikorupciska utvrdi deka oddelni mediumi so prikrivaweto na dadenite popusti i so nenaplatuvaweto na svoite pobaruvawa od organizatorite na izbornata kampawa avtomatski se javile kako vidlivi ili prikrieni donatori na politi~kite partii. Ogromnite razliki me|u vrednosta na dadenite uslugi i dadenite popusti i nenaplatenite pobaruvawa za DKSK se dokaz za nezakonsko donirawe, a vo toj del predni~at A1, Sitel i Kanal 5. Protiv Sitel i Kanal 5 ne se najaveni nikakvi inicijativi za barawe na krivi~na ili prekr{o~na odgovornost.

NOVA STRATEGIJA VO SPOROT SO TARBS

SE PREGOVARA ZA VONSUDSKO RE[ENIE MAKSIM RISTESKI

risteski@kapital.com.mk

M

akedonskata strana vo sudskiot spor so Tarbs {to se vodi vo London }e se obide da ja prika`e kako neobjektivna procenkata na {tetata koja avstraliskata kompanija ja bara. Ova go otkriva vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski, vo poslednoto intervju za “Kapital”, vo koe veli deka baraweto na Tarbs za ot{teta visoka 72 milioni evra vo golema mera e preceneto. Svojot stav vicepremierot go objasnuva so tezata deka Tarbs najmnogu se javuval kako davatel na uslugi za satelitski prenos na programata na Makedonskata radio-televizija vo iznos od nekolku milioni evra. Od druga strana, Tarbs tvrdi deka onevozmo`uvaweto na biznisot so nivnata inves-

ticija koj trebalo da bide regionalen, im pri~inil {teta izrazena vo desetici milioni evra. “Vo ovoj moment podobro e za dr`avata da ne izleguva so nikakvi dopolnitelni informacii za slu~ajot od toa {to ve}e e ka`ano”, veli vicepremierot.

Inaku, vo javnosta ve}e se {pekulira deka tokmu Pe{evski e neoficijalno i del od pragovara~kiot tim me|u Vladata i Tarbs za eventualno vonsudsko re{enie.

Kako pregovara~, toj ve}e se poka`a “kumuvaj}i” mu na re{avaweto na sporot me|u EVN i ELEM. Modelot {to toj go prepora~uva za “hepiend” na slu~ajot Tarbs, e Makedonija i nejzinite gra|ani da bidat za{titeni od pla} awe nepotrebni {teti, a pritoa da se vodi smetka i za po~ituvaweto na dogovornite obvrski {to dr`avnite institucii gi prezele kon avstraliskata kompanija.

Spored Pe{evski, vo Vladata

se umereni optimisti vo odnos na ishodot na sporot.

KOJ ]E SVEDO^I PROTIV TARBS? Sudot vo London na sudskoto ro~i{te odr`ano vo mart donese odluka procesot da zavr{i za edna godina, a spored predvidenata dinamika oktomvri treba{e da bide mesec za soslu{uvawe na eksperti (od makedonska strana i od strana na Tarbs), no, spored informaciite od Ministerstvoto za transport i vrski, procesot docni i s$ u{te e vo faza na soslu{uvawe na svedocite.

Ministerstvoto vo sorabotka so advokatskata kancelarija Herbert Smit, koja go zastapuva vo London, vo avgust gi intervjuira{e site potencijalni svedoci i najavi (bez da naveduva konkretni imiwa) deka po sproveduvawe na intervjuata, kon sredinata na septemvri, }e bide definirana listata na svedoci koi }e bidat pokaneti vo sudot, vo

zavisnost od relevantnosta na nivnite iskazi. Po~na noemvri, a od Ministerstvoto mol~at duri i za toa dali voop{to go sostavile timot od svedoci.

Londonskiot sudski spor startuva{e vo 2008 godina so dve odvoeni tu`bi podneseni od Tarbs protiv ~etiri makedonski institucii: Vladata, Ministerstvoto za transport i vrski, i Javnite pretprijatija Makedonska radio-televizija i Makedonska radiodifuzija. Vo pogolemiot proces Tarbs bara obe{tetuvawe od 72 milioni evra, poradi zagubata predizvikana so onevozmo`uvawe na biznisot so nivniot satelitski Teleport centar vo Makedonija, a vo pomaliot proces avstraliskata kompanija bara 1,8 milioni evra od MRT poradi nepla}awe na obvrskite na javniot radiodifuzer za emituvawe na negoviot satelitski kanal so posredstvo na Tarbs.

7

PREGLED VESTI BRISEL ODGOVORI: KOMISIJATA JA KORISTI ISTATA METODOLOGIJA ZA IMETO I ZA PRIDAVKITE

E

vropskata komisija bara od site vo Makedonija da se fokusiraat na sodr`inata na Izve{tajot za napredokot, bidej}i toa {to e va`no vo nego e ocenkata kolku e zna~ajno da se odi ponatamu so reformite za dobroto na site gra|ani, veli Peter Stano, portparol na komesarot za pro{iruvawe na EU, [tefan File, vo intervju za Radio Slobodna Evropa.

Potvrduvaj}i deka evrokomesarot File ima dobieno, kako {to naveduva, nekolku pisma od Makedonija vo koi ima `albi ili na nekoj na~in se spomenuva pra{aweto za imeto vo Izve{tajot za napredokot, Stano najavuva deka na niv }e bide odgovoreno vo dogledno vreme i na soodveten na~in i oti Komisijata otfrla sekakva {pekulacija za nekakov nov pristap na Unijata kon pra{aweto za imeto.

“Nie otfrlame sekakvo obvinuvawe ili {pekulacija deka upotrebuvame nekakva razli~na metodologija, bidej}i s$ u{te ja upotrebuvame istata metodologija koga stanuva zbor za imeto ili za pridavkite {to ja upotrebuvavme vo preporakata od 2009 godina. Vo osnova, Evropskata komisija celosno ja po~ituva rezolucijata na Obedinetite nacii za re{avawe na pra{aweto za imeto i zatoa nie }e prodol`ime da ja upotrebuvame vremenata oznaka PJRM ili Porane{na Jugoslovenska Republika Makedonija s$ dodeka ne se dojde do zaedni~ko prifatlivo re{enie”, izjavi porparolot na evrokomesarot File.

VAJS: STAVOT NA GERMANIJA ZA UPOTREBATA NA USTAVNOTO IME OSTANUVA NEPROMENET

P

ozicijata na Germanija vo vrska so upotrebata na ustavnoto ime na Republika Makedonija e nepromeneta. Bundestagot u{te vo 2004 godina ima doneseno odluka Sojuzna Republika Germanija da go koristi ustavnoto ime, izjavi v~era Peter Vajs od delegacijata na parlamentarnata grupa za sorabotka so zemjite od Jugoisto~na Evropa na germanskiot Bundestag, po sredbata so pretsedatelot Antonio Milo{oski i ~lenovite na Komisijata za nadvore{na politika na Sobranieto na Republika Makedonija.

“O~ekuvaweto od nas i od drugite partneri vo EU e vo toj pravec vo direktnite razgovori makedonskata i gr~kata strana da najdat mo`nost za re{enie na sporot za nie da mo`eme da prodol`ime so razgovori za priem vo EU”, izjavi Vajs.

Za po~nuvawe pregovori za priem i samiot priem vo EU, potencira toj, potrebno e ednoglasno re{enie i zatoa mora Grcija da dade zeleno svetlo.

Osven so ~lenovite na Komisijata za nadvore{na politika, germanskata delegacija ostvari sredba i so pretsedatelot na Sobranieto na Republika Makedonija, Trajko Veqanoski, i so Svetlana Jakimovska, potpretsedatel na Sobranieto.

[ACIMARKAKIS I HOVIT VO SKOPJE ]E DEBATIRAAT ZA IZVE[TAJOT NA EK Ova e prva poseta na Jorgo [acimarkakis vo Skopje, po skandalot vo Brisel koga na makedonskite novinari, koi bez pokana sakaa da zemat u~estvo na tribina za mediumite, im se obrati so pogrdni zborovi na gr~ki.

P

retsedatelot na me{ovitiot komitet EU-RM, Jorgo [acimarkakis, i izvestuva~ot za zemjava vo Evropskiot parlament, Ri~ard Hovit, utre }e dopatuvaat vo Makedonija, zaedno so gr~ki i bugarski evropratenici. Gostite od Evropa dva dena }e debatiraat za posledniot izve{taj na Evropskata komisija za napredokot na Makedonija. Na agendata na makedonskite i evropskite parlamentarci e i zaedni~ko razgleduvawe na reformite {to zemjava gi ima napraveno lani. Se o~ekuva na Evropejcite da im bide prenesena i lutinata na makedonskite gra|ani poradi bri{eweto na pridavkata makedonski vo izve{taite na Komisijata, a izvesno e deka makedonskite pratenici da pobaraat poddr{ka od Evropskiot parlament za da & uka`e na Komisijata da go po~ituva jazikot i nacijata na dr`avata. Osven za evrointegraciite me{ovitiot komitet }e rasprava i za desetgodi{ninata na Ramkovniot dogovor. So evroparlamentarcite na oddelni sredbi }e razgovara i premierot Gruevski.

Kompanii / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

SE ZAOSTRUVAAT KAZNITE ZA RABOTNICITE I ZA RABOTODAVCITE

OD 6.000 DO 7.000 EVRA KAZNA ZA NEPRIJAVEN RABOTNIK!

Ministerstvoto za trud i socijalna politika po osmi pat go korigira Zakonot za rabotni odnosi.

Spored poslednite izmeni, globa od 6.000 do 7.000 evra }e plati kompanijata vo koja inspektorot }e zatekne neprijaveni rabotnici, a na rabotnikot mu se krati pravoto na nadomest za neiskoristeniot godi{en odmor dokolku sam podnel ostavka lednite izmeni na Zakonot za rabotni odnosi, koi v~era bea razgleduvani na sobraniskata Komisija za trud i socijalna politika.

Na raspravata na osmite po red izmeni na ovoj Zakon za rabotni odnosi prisustvuvaa i sindikatite na rabotnicite i rabotodavcite.

Spored predlog-zakonot, izmenite predviduvaat deka rabotnicite nema da imaat pravo da dobijat nadomest za neiskoristeniot godi{en odmor dokolku sami podnele ostavka ili dobile otkaz bez prethodno da

VIKTORIJA MILANOVSKA

P

milanovska@kapital.com.mk

ari~na kazna od 6.000 do 7.000 evra }e plati kompanijata vo koja inspektorot }e zatekne neprijaveni rabotnici, a so 2.000-3.000 evra }e bide kaznet rabotodavecot koj vo firmata ne ~uva primerok od dogovorot za vrabotuvawe. Od 2.000 do 3.000 evra iznesuva i kaznata za voveduvawe no} na rabota bez prethodno da se izvesti inspektoratot.

Ova go predviduvaat pos-

KOI SE IZMENITE? Od 6.000 do 7.000 evra }e plati kompanijata vo koja

inspekcijata }e zatekne neprijaveni rabotnici; So 2.000-3.000 evra }e bide kaznet rabotodavecot koj vo firmata ne ~uva primerok od dogovorot za vrabotuvawe; Od 2.000 do 3.000 evra iznesuva i kaznata za voveduvawe no}na rabota bez prethodno da se izvesti inspektoratot; Rabotnicite nema da imaat pravo da dobijat nadomest za neiskoristeniot godi{en odmor dokolku sami podnele ostavka ili dobile otkaz bez prethodno da pobaraat koristewe na godi{niot odmor.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

35%

se procenuva deka zafa}a sivata ekonomija od vkupnata makedonska ekonomija

10%

iznesuva sivata ekonomija vo Evropa

pobaraat koristewe na godi{niot odmor.

Opozicijata obvini i deka Vladata so ovie izmeni gi namaluva pravata na rabotnicite, na {to zamenik-ministerot za trud odgovori so mol~ewe.

“Vladata sega predlaga uslovi za rabotnikot da ima pravo na nadomest na neiskoristeniot del od godi{niot odmor: ako rabotniot odnos na vraboteniot mu prestanal ne po negova vina i ako prethodno pobaral koristewe na godi{en odmor, a ne O

G

L

A

S

menuva Zakonot za rabotni odnosi, zna~i toj nikako ne e primenliv vo praktika.

Zamenik-ministerot za trud i socijalna politika, Ibrahim Ibraimi, i odgovori na opozicijata deka so ovie barawa i kritiki se zalaga za pottiknuvawe na sivata ekonomija vo zemjata.

“Dali ova zna~i deka }e

mu bilo ovozmo`eno. Pa mo`ebi sakal da koristi odmor na krajot od godinata, a ne znael deka }e go otpu{tat. So ovaa sitna odredba Vladata gi namaluva rabotni~kite prava”, re~e Radmila [e}erinska, pratenik od SDSM. Prateni~kata Cvetanka Ivanova pak, re~e deka {tom po osmi pat se K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

ja tolerirate sivata politika?”, pra{a Ibraimi.

Od Ministerstvoto za trud i socijalna politika poslednite izmeni na Zakonot gi opravduvaat so potrebata za doprecizirawe i konkretizirawe na postojnite odredbi od Zakonot koi{to proizleguvaat od preporakite na Ekonomskosocijalniot sovet.

O

G

L

A

S

Kompani / Pazari / Finansii

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

9

STAVRESKI SKRATI 40 MILIONI EVRA OD KAPITALNI PROEKTI

PARITE ZA PATI[TA ZAVR[IJA ZA PENZII Re~isi site 40 milioni evra {to bea raspredeleni vo Buxetot, se skrateni od stavkata za kapitalni investicii. Najgolem del od niv, zavr{ija za isplata na penzii, bidej}i Fondot za penzisko se ofajdi so okolu 23 milioni evra pove}e

340

ALEKSANDRA SPASEVSKA

V

spasevska@kapital.com.mk

kupno 40 milioni evra, predvideni za kapitalni investicii se skrateni so poslednata preraspredelba na buxetot.

Posledniot izve{taj za prihodite i rashodite vo Buxetot zaklu~no so septemvri, poka`uva deka site 40 milioni evra {to bea raspredeleni, se skrateni od stavkata za kapitalni investicii. Najgolem del od niv, zavr{ija za isplata na penzii, bidej}i Fondot za penzisko se ofajdi so okolu 23 milioni evra pove}e.

Iako ministerot za finansii, Zoran Stavreski, pri raspredelbata izjavi deka nema da nastradaat kapitalnite proekti, spored poslednite brojki, namesto prvi~no planiranite 380 milioni evra za kapitalni tro{oci predvideni vo Buxetot, za ovaa stavka planirani se 340 milioni evra do krajot na godinata.

So preraspredelbata na buxetskite sredstva, od kapitalnite proekti najmnogu nastrada stavkata vo Agencijata za pati{ta nameneta za izgradba i rekonstrukcija na pati{ta, za

milioni evra iznesuvaat kapitalnite tro{oci vo Buxetot za godinava, namesto proektiranite 380 milioni na po~etokot na godinata

So preraspredelbata na buxetskite sredstva, najmnogu nastrada buxetot na Agencijata za pati{ta nameneta za izgradba i rekonstrukcija na pati{ta, za celi 2,1 milioni evra celi 2,1 milioni evra. Skrateni se 2 milioni evra predvideni za izgradba na Stariot teatar, i 246.000 evra za golemata koncertna sala za Makedonskata filharmonija, a golema suma pari be{e odzemena i od proektot za prevod na knigi od renomirani avtori, kade {to se skrateni 1,5 milioni evra. Od druga strana, predvideni se 2 milioni evra pove}e za investicii vo `elezni~kata infrastruktura, no, kako

{to pi{uva vo buxetot, ovie pari se predvideni za kapitalni subvencii za pretprijatija i nevladini organizacii.

So preraspredelbata na Buxetot, Stavreski si skrati i pove}e od polovina od parite predvideni za doizgradba na zgradata vo strogiot centar na Skopje kade {to treba da se preseli negovoto ministerstvo.

Prvi~no planiranata suma od 5,7 milioni evra sega se spu{ti na 2,3 milioni.

Sprotivno, Ministerstvoto za transport dobi 180.000 evra za nadgradba i rekonstrukcija na upravnata zgrada.

Pove}e pari se prefrleni i za izgradba na muzeite na VMRO i na `rtvite na komunizmot.

SKRATENI 2,1 MILIONI EVRA PREDVIDENI ZA IZGRADBA NA PATI[TA Spored poslednata izmena na programata za izgradba na pati{ta za 2011 godina na Agencijata za pati{ta, K

PENZII ZA ISELENICITE VO KANADA

P

ribli`no 200.000 iselenici vo Kanada }e mo`at da gi ostvarat svoite prava od penzisko i invalidsko osiguruvawe. Toa im go ovozmo`uva Dogovorot za socijalno osiguruvawe me|u Makedonija i Kanada.

Dogovorot }e se primenuva na site lica koi vo Makedonija ili vo Kanada navr{ile periodi na osiguruvawe ili prestoj koi se zemaat predvid pri ostvaruvaweto na pravoto na penzija vo soglasnost

so propisite na Makedonija ili na Kanada, koi se odnesuvaat na ostvaruvaweto na pravoto na samostojna penzija. Dogovorot za socijalno osiguruvawe }e se primenuva na site lica koi rabotele vo dvete dr`avi, kako i na ~lenovite na nivnite semejstva.

Dogovorot garantira isplata na penzijata vo drugata dr`ava dogovorni~ka, odnosno se dava mo`nost ostvarenite penzii vo Kanada da se transferiraat vo

Makedonija ako korisnikot se vrati da `ivee tamu. Makedonija ima sklu~eno dogovori za socijalno osiguruvawe so 18 dr`avi: Avstrija, [vajcarija, Germanija, ^e{ka, Polska, Luksemburg, Holandija, Belgija, Romanija, Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Bugarija, Turcija, Crna Gora, Avstralija i Kanada, a vo postapka na ratifikacija e dogovorot za socijalno osiguruvawe so Kralstvoto Danska.

“SLU[AJ RADIO” ZA DA STANE[ RADIOYVEZDA

N

ovi talenti vo radioeterot }e se otkrivaat preku audicijata “Slu{aj radio”. Radijata Klub FM i Siti radio i Visokata {kola za novinarstvo i za odnosi so javnosta im nudat {ansa na mladite lu|e da gi poka`at svoite afiniteti i talent za radio. Najdobrite ~etvorica kandidati }e dobijat mo`nost za profesionalna sorabotka kako radiovoditeli i prezenteri na frekvenciite na Klub FM i Siti. Na audicijata mo`e da se prijavat site zainteresirani na vozrast od 17 do 27 godini. Kandidatite treba da ispratat snimen audiom-

aterijal vo vremetraewe od najmnogu edna minuta.

Audiosnimkata treba da bide glasovna poraka snimena so diktafon, mobilen telefon ili kamera. Snimkata treba da se isprati na internet-adresata audicija@clubfm.com.mk najdocna do 6. nomevri.

FX3X ]E GO KORISTI SUPERKOMPJUTEROT NA FINKI

S

tudentite od Fakultetot za informati~ki nauki i kompjutersko in`enerstvo (FINKI) }e mo`at da odat na prakti~na rabota vo makedonskata kompanija FX3X, specijalizirana za izrabotka na filmski vizuelni efekti, a vrabotenite vo FX3X pak, }e mo`at da go koristat superkompjuterot koj go izrabotuva FINKI za potrebite na kompanijata. Memorandumot za sorabotka koj v~era go potpi{aa Fakultetot i kompanijata predviduva i na FINKI da se intervenira

vo nastavnite sodr`ini za multimedija, kompjuterska grafika i vizuelizacija vo nasoka na dodavawe novi sodr`ini i kursevi. Superkompjuterot so RAM memorija od dva terabajti e najmo}niot kompjuter vo regionot, koj }e bide pu{ten vo funkcija na krajot od godinava ili na po~etokot od idnata.

“Da se sorabotuva so kompanija koja ima u~estvuvano vo izrabotkata na Transformers, Terminator, The Golden Compas itn. e posebno zadovolstvo. Se nadevam deka

sorabotkata }e im dade mo`nost na na{ite studenti da rabotat raboti koi{to }e bidat videni od milioni gleda~i vo svetot”, izjavi dekanot Trajanov na dene{nata pres-konferencija.

Direktorot na FX3X, Kristijan Danailovski, re~e deka vizuelnite efekti baraat lu|e koi se educirani na visoko nivo i koi imaat umetni~ki afiniteti. Vo na{ata rabota se soo~ivme so nedostig od kadri vo Makedonija i vo dobar del moravme sami da gi obu~ime.

O

M

E

R

skrateni se 2,1 milioni evra predvideni za izgradba i rekonstrukcija na pati{ta. Pri preraspredelbata na parite za izgradba na pati{ta, zgolemena e stavkata na pari povle~eni od Svetska banka od proektot za lokalni pati{ta, kako i u~estvoto na dr`avata vo realizacija na ovoj proekt.

Od druga strana, namalen e iznosot koj{to Agencijata planira da go povle~e od kreditot od EBRD za izgradC

I

J

A

L

E

N

ba na regionalni pati{ta za 1,3 milioni evra, a namaleno e i u~estvoto na dr`avata za realizacija na ovoj proekt.

Od stavkata na Agencijata za pati{ta, predvidena za investicii od sopstveni sredstva skrateni se 3,7 milioni evra, poradi {to izbri{ani se ~etri proekti, i toa: za izgradba na patniot pravec do manastirot Treskaec, za klu~kata kaj Brvenica, skrateni se site pari koi prethodno bea predvideni za izgradba na patot Tetovo-Ja`ince i za izgradba na patot od Kumanovo, preku Lipkovo do Ara~inovo. Od parite za izgradba na magistralniot pat [tip-Strumica se skrateni 1,3 milioni evra, a 976.000 evra se zemeni od patot do ski-centarot Ko`uf. Za pove}e od polovina milion evra e zgolemena stavkata za izrabotka na fizibiliti studii.

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI DVE GODINI AGENCIJA ZA SUPERVIZIJA NA OSIGURUVAWE

A

gencijata za supervizija na osiguruvaweto odbele`a dve godini od postoeweto. Direktorot na institucijata, Klime Popovski, oceni deka pazarot na osiguruvawe vo Makedonija e mal i vo faza na dinami~en razvoj. Vo prvata polovina od godinata zabele`an e porast na bruto-plasiranata premija za 7,6%, i toa 6,3% kaj ne`ivotnoto osiguruvawe i 30% kaj `ivotnoto osiguruvawe.

Spored Popovski, potencijalot za razvoj e golem kaj `ivotnoto osiguruvawe i se o~ekuva deka vo periodot {to sledi }e ima u{te pogolem porast.

Spored vicepremierot i minister za finansii, Zoran Stavreski, koj prisustvuva{e na sve~enosta, Agencijata uspeala za dve godini da se etablira kako profesionalno, nezavisno i kompetentno regulatorno telo {to uspe{no ja ostvaruva celta na zajaknuvawe na stabilnosta, efikasnosta i konkuretnosta na pazarot na osiguruvawe, a uspehot go potvrduva i Evropskata komisija koja notira{e napredok na pazarot na osiguruvawe.

Najavi deka Vladata }e prodol`i so poddr{kata na Agencijata i na razvojot na pazarot za osiruguvawe i vo taa nasoka go spomena donesuvaweto na zakonot so koj }e se ovozmo`i realizacija na proektot za osiguruvawe od rizikot od katastrofi Evropa Re.

DVOJNO POVE]E RAZGOVORI KON SITE MRE@I ZASEKOGA[

S

ite novi postpejd-korisnici koi od denes s$ do 31 dekemvri 2011 godina }e sklu~at dogovor na 24 meseci vo nekoja od Vip smart tarifite imaat mo`nost da dobijat dvojno pove}e razgovori kon site mre`i zasekoga{. Na ovoj na~in, vo ramkite na standardnata pretplata korisnicite dobivaat dvojno pove}e minuti kon mre`ata na Vip za 0 denari, dvojno pove }e minuti za razgovori kon drugite mre`i i dvojno pove}e minuti za me|unarodni razgovori, vo zavisnost od Vip smart tarifata {to }e ja odberat. Delovnite korisnici koi svojot broj go prenesuvaat od druga mre`a dobivaat i dopolnitelni 20% popust na mese~na pretplata.

“Celta na Vip e sekoga{ da im ponudi najdobra vrednost na svoite korisnici. Vo tekot na izminatite dve godini na{ite korisnici navistina gi prifatija na{ite ponudi i dvojno gi zgolemija minutite razgovor na telefon.

Zatoa, sega nie dvojno gi zgolemuvame minutite razgovori vo site na{i Smart tarifni modeli, so cel da im go dademe na makedonskite gra|ani toa {to im treba”, izjavi Florian Nidersus, glaven marketing-direktor na Vip operator.

NAU^NITE LABARATORII ]E MO@E DA GI KORISTAT I KOMPANIITE

N

au~nite laboratorii koi gi nabavuva Vladata za univerzitetite, pokraj nastavno-nau~na dejnost, treba da se stavat vo funkcija na po{irok krug korisnici nadvor od univerzitetite, odnosno kompaniite. Informacijata podgotvena od Ministerstvoto za obrazovanie i nauka ja razgleda na sednica vladiniot Komitet za pretpriemni{tvo i inovacii, koj pri razrabotkata na finalniot koncept odlu~i deka prioritetot treba da se stavi na kompaniite koi bi imale interes za koristewe na nau~nite laboratorii za nivni sopstveni potrebi za istra`uvawe i razvoj.

Na sednicata na Komitetot, kako {to se veli vo soop{tenieto od vladinata pres-slu`ba, zaklu~eno e vo ramkite na proektot za prevod na 1.000 knigi i u~ebnici od najrenomiranite univerziteti da se inkorporira i prevod na 12 knigi od oblasta na pretpriemni{tvoto i inovaciite.

+ 01.11.2011

ОКТА Стопанска бан. Битола РМДЕН10 ТТК банка РМДЕН08 01.11.2011

Златара Рубин Топлификација Макстил Макпетрол Македонијатурист

раст

+2,96% +1,51% +1,10% +0,41% +0,02% пад

-

нова цена

1.669,00 2030,00 89,00 1.215,00 89,00

ALARMANTEN ODLIV NA VISOKOOBRAZOVANITE KADRI

I OD DIPLOMA OD NADVOR NEMA FAJDE DOMA

Deka zemjava nedovolno se gri`i za sopstveniot kvaliteten kadar dokaz e i nepostoeweto na nacionalna strategija so koja }e se sertificiraat neformalnite znaewa steknati vo stranstvo KRISTINA OZIMEC

D

ozimec@kapital.com.mk

r`avata ne gi koristi potencijalite na visokoobrazovanite kadri koi zaminale od dr`avata, no re{ile povtorno da se vratat nazad za da pridonesat za makedonskata ekonomija.

Dokaz za ova e poslednoto istra`uvawe na Centarot za istra`uvawe i kreirawe na politiki, spored koe re~isi 92% ne dobile nikakva pomo{ od dr`avata, dodeka 43,2% od ispitanicite odgovorile deka nikoj ne e zainteresiran za nivnata diploma i znaewe koga }e se vratat vo dr`avata.

Ova upatuva na nesoodvetnite politiki na dr`avata za reintegracija na vakvite kadri.

“Ne postojat nikakvi vladini, nitu pak, neformalni mehanizmi za poddr{ka na povratnicite. Ima golemo razo~aruvawe kaj niv otkako }e se vratat doma. Istra`uvaweto naide na golemi metodolo{ki problemi od aspekt na nemawe soodvetna statistika, sistem za sledewe na povratnicite i konkretno za na{iot slu~aj, vidovme deka dokolku po srednoto obrazovanie ne prodol`ite da studirate vo zemjava, sistemot ne ve sledi.

Ne znaeme kolku lu|e od stranskite zemji godi{no se vra}aat vo dr`avata”, veli pretstavnikot na Centarot, Riste Zmejkovski.

Osven zaludnoto tro{ewe na povratnicite od stranstvo, dr`avata se soo~uva i so alarmanten odliv na mozoci.

Spored odlivot na visokoobrazovanite kadri, Makedonija e na 133-to mesto od vkupno 142 zemji vo svetot, poka`uva Izve{tajot za konkurentnost na Svetskiot ekonomski forum od Davos. Obrazovnite programi i sodr`ini se premnogu zatvoreni i zastareni, ne odgovaraat na modernite trendovi vo op{testvoto i ne gi podgotvuvaat mladite vo Makedonija so ve{tinite i profesiite koi se baraat na pazarot, komentiraat poznava~ite.

Od Mladinskiot obrazoven forum (MOF) pak, smetaat deka mladite vo Makedonija se nezainteresirani, nemaat poznavawe za politi~kite nastani i ne se zainteresirani za toa {to se slu~uva vo op{testvoto.

“Vo na{eto istra`uvawe sekoj ~etvrti sredno{kolec se samoproglasil za isklu~en od tekovite vo op{testvoto, a 45,5% od niv ne se gledaat vo zemjava vo slednite 10 godini”, izjavi Sandra Anastasovska od MOF. Ovaa sostojba kaj mladite e silen alarm za vlasta i za obrazovnite politiki koi se nosat vo zemjava. Prodekanot na Fakultetot za biznis i ekonomija pri Univerzitetot na Jugoisto~na Evropa, Hristina Cipu{eva, veli deka glaven faktor za zaminuvaweto na studentite vo stranstvo e kvalitetot na obrazovanieto, problemot so nao|awe soodvetna rabota, kako i razlikata vo platite vo zemjava i vo stranstvo.

“Imame mnogu studenti koi sakaat da odat vo stranstvo, da rabotat pet godini, pa

vtornik- 01.11.2011 Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

iplomci i magistri }e u~at zanaet za da mo`at da najdat rabota, poka`uvaat podatocite od Dr`avniot zavod za statistika, spored koi vo momentot ima 31.986 nevraboteni so visoko obrazovanie.

“Imame zanaeti vo solarnata energija kade {to trebaat instalaciii, tehnika za razladni uredi, a s$ u{te nemame takov kadar. Mora da se spre~i trendot na prekvalifikacija na visokoobrazovanite vo zanaet~ii”, pora~uva direktorkata na Zanaet~iskata komora, Sne`ana Denkovska.

D

da se vratat vo Makedonija, {to e pozitivno. No, golema e brojkata na tie {to sakaat da ja napu{tat dr`avata zasekoga{. Ako vo zemjava ima adekvatni politiki za da se iskoristat povratnicite, odlivot na mozocite e dobar”, veli Cipu{eva.

Deka zemjava nedovolno se gri`i za sopstveniot kvaliteten kadar e i nepostoeweto na nacionalna strategija so koja }e se sertificiraat neformalnite znaewa steknati vo stranstvo i koi }e se vrednuvaat po vra}aweto na mladite od stranstvo. Nejasno e zo{to

Ministerstvoto za obrazovanie i nauka, no i Nacionalnata agencija za evropski obrazovni programi i mobilnost ne go re{{avaat problemot so neformalnoto obrazovanie.

Tokmu raboteweto na Nacionalnata agencija se dovede vo pra{awe pred godina i polovina otkako Evropskata unija & gi zamrzna fondovite poradi nelegalnoto rabotewe na porane{niot direktor, Bo{ko Nelkoski.

Od Ministerstvoto uveruvaat deka i pokraj toa {to nikoj ne mo`e da gi vidi, promenite se slu~uvaat.

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,5058 43,9296 70,4453 50,4518 44,1535 46,5072

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5% 4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 1,36% 1,3% 0,25% 0,02333%

MAGISTRI ]E U^AT ZANAET?!

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

3м 1,59% 1,5% 0,43% 0,04%

6м 1,78% 1,7% 0,62% 0,09%

12м 2,11% 2,1% 0,94% 0,31%

нова цена

-50,16% 3.070,00 -2,88% 2.792,00 -2,83% 145,00 -2,27% 21.500,00 -1,91% 2.600,00

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

3% 2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд Илирика Југоисточна Европа

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

26.032.259,00

0,22%

-17,97%

-21,54%

-16,14%

-23,02%

31.10.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

43.864.983,68

5,08%

-12,84%

-13,71%

-15,59%

-20,26%

31.10.2011

Иново Статус Акции

14.317.446,91

0,95%

-6,61%

-4,66%

0,01%

-2,51%

30.10.2011

КД БРИК

38.251.291,71

5,23%

-9,03%

-10,96%

-10,18%

-14,22%

31.10.2011

КД Нова ЕУ

19.903.380,07

-0,46%

-17,72%

-26,27%

-24,71%

-25,95%

31.10.2011

КБ Публикум - Балансиран

23.454.899,90

1,71%

-10,61%

-11,87%

-10,60%

-11,30%

31.10.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.467.165,08

0,10%

-0,17%

1,05%

0,00%

0,00%

31.10.2011

КБ Публикум Паричен

53.702.060,04

0,27%

0,79%

0,00%

0,00%

0,00%

31.10.2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

AVTOMOBILSKATA I TEKSTILNATA INDUSTRIJA VO “SUDIR”

PREGLED VESTI GOSTIVAR SO NAJMNOGU FIRMI BEZ FISKALNI

XONSON KONTROLS OTVORI VOJNA ZA RABOTNICI

Gradot koj po propa|aweto na gigantot Makedonka ima{e seriozen problem so nevrabotenosta, sega po vlezot na amerikanskata kompanija Xonson kontrols ima nedostig od rabotnici. Na pazarot na trud vo Isto~na Makedonija ima vistinska jagma za kvalifikuvani rabotnici

V

PETRE DIMITROV

dimitrov@kapital.com.mk

o halite na Politeks, prostor na nekoga{na Makedonka, denovive e razdvi`eno. Se nosat ma{inite za da startuva probnoto proizvodstvo na navlaki za avtomobilski sedi{ta, koi gi proizveduva amerikanskiot gigant Xonson kontrols. Dodeka da ja izgradat fabrikata vo industrisko-tehnolo{kata zona vo [tip, kompanijata ovde }e go startuva proizvodstvoto.

Paralelno so opremuvawe na prostorot po~na i obukata na 300 rabotnici, koi treba da po~nat so rabota do krajot na godinata. Ovaa kompanija momentalno pobaruva okolu 1.000 lica od razli~ni profili, od in`eneri za kompjutersko dizajnirawe do iskusni {iva~i i kroja~i.

Istovremeno konkurentite na Xonson kontrols, tekstilnite fabriki, baraat u{te 1.000 rabotnici. Vo prosek, sekoja od tekstilnite kompanii bara od 10 do 60 rabotnici.

Najbarani se kroja~ite i {iva~kite.

Gradot, koj po propa|aweto na gigantite od tipot na Makedonka ima{e seriozen problem so nevrabotenosta, sega po vlezot na Amerikancite se soo~uva so nedostig od kvalifikuvan kadar, pred s$, za tekstilnata industrija.

Sopstvenici na tekstilnite

2.000

kvalifikuvani rabotnici najmalku vo momentot se baraat vo [tip

15%

od vkupno vrabotenite vo tekstilnata industrija vo [tip doa|aat od Ko~ani, Sveti Nikole, Lozovo i od Vinica

fabriki komentiraat deka bi bilo podobro Xonson kontrols da vraboti i del od ma{kata rabotna sila koja se nao|a na spisokot so nevraboteni vo [tip.

“Mladite odat na fakultet ili na pe~alba vo Italija i ne sakaat da rabotat vo konfekcii. Na pazarot na rabotna sila vo [tip momentalno ima potreba od najmalku 2.000 rabotnici, najgolem del za tekstilnata industrija”, veli Julijana Mihalova, rakovoditel vo agencijata za privremeni vrabotuvawa Partner vo [tip.

Nedostigot od rabotna raka i fluktacijata na rabotnicite od edna vo druga konfekcija gi natera rabotodavcite da go menuvaat odnosot kon vrabotenite. Osven {to po~naa da razmisluvaat za pogolemi plati, sopstvenicite na tekstilnite konfekcii na najdobrite rabotnici im nudat potpi{uvawe interni dogov-

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.133,23 МБИД 2.236,98 ОМБ 118,17

-0,80% +0,31% +0,25%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

11.955,01

-2,26% -2,47%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.794,94

-5,64%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 754,50

-1,25%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

na Xonson kontrols, koj dobi previlegirana pozicija i e osloboden od odredeni dava~ki vo industriskata zona, ve} e vlijae na poka~uvawe na platite. Nekoi rabotnici sega zemaat plati od 15.000 denari, pa nagore, zavisno od pozicijata. O~ekuvam podobruvawe i pogolemo po~ituvawe na zakonite koi gi reguliraat osiguruvaweto i rabotnite odnosi. Rano e u{te da se ka`e kako negovoto doa|awe }e vlijae na celokupnata tekstilna industrija i dali }e ima negativni posledici”, veli Angel Dimitrov, pretsedatel na Zdru`enieto za tekstil pri Stopanskata komora na Makedonija.

Vo tekstilnata industrija vo [tip rabotat 5.000-6.000 rabotnici, {to pretstavuva okolu edna tretina od vkupno vrabotenite vo gradot. Vo [tip momentalno funkcioniraat 114 tekstilni fabriki.

3.200

B

rojot na boleduvawa se zgolemil od 10.000 vo 2007 godina na 22.000 vo 2011 godina. Javnata administracija e taa {to koristi najmnogu boleduvawa - 14 boleduvawa na 1.000 vraboteni vo javnata administracija - objavi Fondot za zdravstvo.

“Vo site zemji boleduvawa se izdavaat na postarite lica, a kaj nas toa se slu~uva naj~esto kaj mladite od 25-30 godini”, izjavi direktorkata na Fondot za zdravstvo, Maja Parnaxieva-Zmejkova.

Vo bliska idnina, spored najavite na ministerot za trud i socijalna politika, Spiro Ristovski i za zdravstvo, Todorov, za la`ni boleduvawa i la`ni dijagnozi pacientite i mati~nite lekari }e le`at vo zatvor, a zdravstvenata vlast na toj na~in }e go spasuva prazneweto na fondovskata kasa.

Revizorskite komisii postojano }e {etaat na teren, a bolnite s$ pote{ko }e doa|aat do boleduvawa.

Kaznata zatvor }e se regulira so izmeni na zakonot, a site drugi proceduri }e stapat vedna{ na sila.

Vo 2007 godina Fondot za zdravstvo potro{il 500 milioni denari, a vo 2011 godina taa suma se iska~ila na 900 milioni denari.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtornik- 01.11.2011

МБИД

ОМБ

+0,31%

3.000

2.600

2.200 2.000

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

NASDAQ 2.684,41

-1,93%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 56.149,20

-3,75%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.355,93

-3,40% -3,19%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 19.370,00

-5,27%

-1,27%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

-1,57%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.842,63

SOFIX 340,23

-0,52%

-0,41%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 643,09

ATHEX 755,38

-0,16%

Вода Врњици

4.600,00

+17,95%

Велефарм

-11,11%

400,00 Профицио

Истрабенз

2.500,00

+6,98%

Прогрес

46,00

Политика

-9,09%

50,00 Брела хотели

+24,29%

Каштелански

-12,76%

+32,82%

55,00

-56,80%

1,77

Гранд Хотел У

9.000,00

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

90.39$/барел BRENT

109.27$/барел

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА Интереуропа

+11,80%

1.139,00

-7,41%

4.063,00

-3,00% -0,26%

ПРИРОДЕН ГАС

3.78/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

298

-3,97% -2,66%

-6,58%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

2,16

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Ѓаковштина

-2,49%

SASX 10 871,80

Главен индекс на Белградската берза

18,20

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 17.480,80

ИНДЕКСИ РЕГИОН

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.548,57

BELEX15 540,75

+0,25%

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.800

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-1,70%

0,80%

2.400

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.835,52

ori, so koi tie se obvrzuvaat da ne ja napu{taat firmata vo narednite tri-pet godini, a za vozvrat rabotodavcite im garantiraat povisoka plata i drugi povolnosti.

Momentalno samo 10-20% od vrabotenite vo konzervnata i tekstilnata industrija se osigurani, komentiraat od {tipskite agencii za vrabotuvawe. O~ekuvawata se deka vlezot na Xonson kontrols }e go regulira i ovaa pra{awe i }e nametne novi standardi i pogolemo po~ituvawe na Zakonot za rabotni odnosi. ]E SE ZATVORAAT LI KONFEKCII? Zasega e neizvesno kako doa|aweto na Xonson kontrols vo [tip }e vlijae na rabotata na celokupnata tekstilna industrija i dali toa }e pridonese za zatvorawe na odredeni konfekcii.

“Prose~nata plata vo tekstilot e 8.000 denari. Vlezot

2.600

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

-5,20%

Dodeka da ja izgradi fabrikata vo industrisko-tehnolo{kata zona vo [tip, Xonson kontrols probno }e proizveduva navlaki za avtomobilski sedi{ta vo halite na Politeks.

МБИ10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.074,19

S

pored poslednite kontroli na Upravata za javni prihodi (UJP) sprovedena vo izminatite tri dena, po deset godini od voveduvaweto na fiskalizacijata, s$ u{te postojat dano~ni obvrznici koi izbegnuvaat da izdavaat fiskalni smetki. Kako {to informiraat od UJP, od vkupno 102 izvr{eni kontroli vo pove}e gradovi niz dr`avata, kaj 45 objekti e utvrdeno deka istite ne izdavale fiskalni smetki na potro{uva~ite, a nekoi od niv duri i ne poseduvale fiskalen aparat, odnosno voop{to ne go registrirale prometot.

“Najvisok procent na nepla}a~i e zabele`an vo Gostivar.

Vo 20 slu~ai UJP ima izre~eno globi koi se dvi`at od 200 do 2.800 evra vo denarska protivvrednost”, informiraat od UJP. Isto taka, pri kontrolite na dva objekta vo Gostivar pobarana e i asistencija od policijata poradi odbivawe na sorabotka od strana na dano~niot obvrznik i spre~enost na slu`benite lica na UJP da izvr{at uvid vo finansiskata dokumentacija.

NAJMNOGU BOLEDUVAWA KORISTI JAVNATA ADMINISTRACIJA

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.253,30

3.000

11

Нова кредитна

+9,10% -2,33%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

ЗЛАТО 1698.60$/унца СРЕБРО 33.09$/унца БАКАР 7.650,50

МЕТАЛИ

-1,54% -3,69% -3,40%

АЛУМИНИУМ

2.060,00 ЧЕЛИК 540.00$/унца

-3,10% -4,00% /

СУРОВИНИ

-1,34% ПЧЕНИЦА 629.25$/бушел -2,37% КАФЕ 2.27 $/бушел +0,00%

ПЧЕНКА 646.25$/бушел

НИКЕЛ 18.637,50

-3,26% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1215.75$/бушел -0,84% КАКАО 2608.000$/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

12

Komentari / Analizi

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

USPE[EN BREND NA LIDEROT – USPE[NA KOMPANIJA Ako

ste na ~elo na kompanijata, li~niot brend na LIDER na kompanijata direktno vlijae na brendot na kompanijata i nejziniot uspeh. Bidete sigurni - va{iot li~en brend mo`e da & pomogne na kompanijata da se zajakne, bidej}i vo o~ite na va{ite klienti i korisnici – LIDEROT E KOMPANIJATA

olku ~esto ste se zapra{ale {to e toa {to su{tinski ve razlikuva od ostanatite vraboteni vo va{ata kompanija? Koja e vrednosta koja ja kreirate, koj e va{iot udel vo uspehot na kompanijata?

Ovie pra{awa se direktno povrzani so va{iot li~en brend, koj dokolku e silen }e vi ovozmo`i uspeh i vo vreme na najgolemi predizvici. Ako ste na ~elo na kompanijata, li~niot brend na LIDER na kompanijata direktno vlijae na brendot na kompanijata i nejziniot uspeh. Bidete sigurni - va{iot li~en brend mo`e da & pomogne na kompanijata da se zajakne, bidej}i vo o~ite na va{ite klienti i korisnici – LIDEROT E KOMPANIJATA. Da razgledame nekolku soveti koi }e vi pomognat da go zajaknete li~niot brend, a so toa i da ja zgolemite vrednosta {to ja nudite na kompanijata i na klientite.

Rabotete svesno i sekojdnevno na negovata izgradba, ne ostavajte na slu~ajnosti koi mo`e da ve odvedat vo pravec koj ne go posakuvate.

K

KREIRAJTE VREDNOST!..

NAMESTO SAMO DA RABOTITE. Ima razlika me|u realna rabota i sostojba na “zafatenost”. Sedeweto vo kancelarija ne e sekoga{ najdobro iskoristenoto vreme. Stanete svesni za kradcite na vreme i vnimanie - Internet, telefonski povici, interni sostanoci koi se razvlekuvaat vo nedogled. Rabotete najmnogu i zavr{uvajte gi najva`nite raboti koga ste najproduktivni (nautro ili vo popladnevniot del od denot). U{te edna{ – da ima{ rabota ne e isto {to i da kreira{ vrednost za kompanijata. Dali imate li~na vizija i misija, li~en karieren plan za slednite pet godini? Kako i kade }e ja vodite kompanijata ako za sebe nemate jasna vizija?

Iskustvoto poka`uva deka uspe{nite lideri vodat kompanii preku koi ostvaruvaat nekoja svoja `ivotna misija.

SEKOJ DEN NAPRAVETE ЧEKOR VO NEPOZNATOTO!..

NAMESTO DA GI PRAVITE ISTITE I ISTITE RABOTI. Novi rezultati doa|aat so pravewe NOVI RABOTI. INK

O

M

E

R

C

I

J

A

nost... sli~no kako kaj vrvnite sportisti! Sekoga{ }e ima konkurencija koja na ovoj ili onoj na~in mo`e da se ~ini posilna od vas. Sepak, pobednikot e ~esto toj koj vo igrata poka`al najmnogu `elba da istrae i pobedi, a ne toj koj imal najmnogu resursi ili tehnologija.

IMAJTE GO PREDVID VA[IOT ZBIR NA VREDNOSTI! NAMESTO DA BARATE OD VRABOTENITE ODNESUVAWE KOI VIE SAMITE NE MO@ETE DA GO POKA@ETE. Sakate site da doa|aat na vreme, da se to~ni na sostanocite, a sami doa|ate polovina ~as podocna od zaka`aniot termin? Zboruvate za iskren odnos kon klientite, no ne ste dosledni i iskreni vo odnosot kon vrabotenite? Razmislete za svoite vrednosti, a koi ne{ta li~no gi smetate za va`ni kaj va{ite vraboteni, kako se odnesuvate vo odredeni situacii. Vrabotenite baraat lider koj }e posakaat da go sledat (od tamu e i poimot lider voda~), a za toa treba da ja zaslu`ite nivnata po~it.

Barajte od vra botenite

ta koja ja imate! Sekoj vraboten TREBA DA BIDE LIDER na svojata pozicija. Vo kompanijata ne treba da ima samo eden XIN, zamislete kakva bi bila va{ata kompanija koga na sekoja pozicija bi imale po eden XIN vo svojata oblast? Vlo`uvajte vo obuki, mentorstvo, kou~ing... investicijata se vra}a pove}ekratno! Vsu{nost, taa investicija }e vi ovozmo`i da opstanete, dolgoro~no i nema mnogu izbor. Dali vlo`uvate vo novi kompjuteri ili rabotite na tie od pred deset godini? A kako da rabotat vrabotenite so istite ve{tini bez mo`nosti za nadgradba?

RABOTETE NA SEBE I NA LIЧNIOT BREND!..

NAMESTO DA SE FOKUSIRATE NA OKOLINATA I NA PREЧKITE. Razvivajte pozicija na POBEDNIK vo sebe - rabotete na li~na misija, vizija, strategija za uspeh. Ostanete INSPIRIRANI za da mo`ete da kreirate NATPROSEЧNI rezultati. Nikoj ne mo`e da ve pobedi bez va{a DOZVOLA. Uspehot e ODLUKA poddr`ana so neverojatna disciplina, strast i dosled-

OVIRAJTE! Vlo`ete vo li~niot ravoj! Spored R.[arma, za da dojdete do uspeh koj go imaat 1% od kompaniite (brendovite, lu|eto) treba da ste podgotveni vrvno da rabotite, rizikuvate, inovirate... kako {to verojatno se podgotveni 1% od kompaniite i profesionalcite. Dali ste vie vo tie 1%? Vo red e da bidete ispla{eni – zad stravot se krijat NOVI MO@NOSTI. Situacijata na udobnost n$ vodi kon napredok. Stimulirajte kultura na inovacii vo organizacijata, dozvolete odreden stepen na rizik, nagraduvajte novi idei, namesto samo dobri rezultati. Napredokot na kompanijata zavisi od pridonesot na site – genijalna ideja za namaluvawe na tro{ocite mo`e da dojde i od sekretarkata koja gi vr{i nabavkite.

VLO@UVAJTE VO LU\ETO I KREIRAJTE LIDERI!..

NAMESTO DA [TEDITE NA RAZVOJOT NA ЧOVEЧKIOT POTENCIJAL. Lu|eto koi rabotat vo kompanijata se EDINSTVENATA PREDNOST koja konkurencijata ne mo`e da ja kopira.

Lu|eto KREIRAAT VREDNOST, ne ma{inite ili tehnologijaL

E

N

O

G

L

A

S

NATA[A IVANOVSKA

pretsedatel na Asocijacijata na sovetnici za razvoj na kariera, sertificiran SDI© Facilitator

NE[TO [TO I SAMITE STE VO SOSTOJBA DA GO NAPRAVITE. Bidete svesni deka sekoj lid er ima svoja “senka”... nema bezgre{ni ili sovr{eni lideri. Kaj site postoi drugata strana na medalot.

Sekoj lider ima i t.n. “svoja temna strana”. Kako se odnesuvate vo situacii na konflikt, kako vrabotenite ja do`ivuvaat va{ata ambicija i strast za uspeh? Arogancija, gruba igra samo da se postigne celta?

Va{ata “senka” e prisutna vo kompanijata i koga ste nadvor, taa e del od va{ata reputacija. Znaete li kako ve do`ivuvaat kolegite i sorabotnicite? Pobarajte iskren fidbek, porazgovarajte otovreno i bez EGO – }e dobiete besceneti informacii koi }e vi pomognat da bidete u{te podobri.

Lu|eto mo`ebi }e zaboravat {to ste ka`ale, no dolgo }e se se}avaat kako ste napravile da se ~uvstvuvaat.

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

13

KOSOR: FINANSIRAWETO NA HDZ ]E BIDE TE[KO!

P

laniravme predizbornata kampawa da ja finansirame preku podignuvawe kredit, no sega e sosema jasno deka toa }e bide mnogu te{ko. ]e mu predlo`am na rakovodstvoto na partijata na bankite da im ponudime i li~ni menici kako garancija za kreditite. Vo ovoj moment mora da ja so~uvame HDZ, bidej}i e istoriska partija koja e najzaslu`na za samostojnosta na Hrvatska, - izjavi premierot na Hrvatska, Jadranka Kosor, za hrvatskite mediumi, po blokiraweto na imotot na HDZ poradi istragata na antikorupciskata policija (USKOK) na aferite “Crni fondovi” i “Fimi media”.

Za postapkata za blokadata na imotot na partijata Kosor dodade deka taa i ostanatite sopartijci mora da gi po~ituvaat propisite i odlukite na sudot.

“HDZ se najde vo te{ka situacija najmnogu poradi toa {to ja otvori vratata za borba protiv korupcijata”, objasni Kosor i istakna deka vo izminatite dve decenii partijata poka`a deka e najjaka tokmu koga e najte{ko.

Kosor pora~a deka partijata nema da zastane so borbata protiv kriminalot i korupcijata i deka ponatamu }e bide pohrabra i poodlu~na.

“Beskompromisno stojam zad borbata protiv korupcijata. Toj {to krade mora da odi vo zatvor”, istakna hrvatskiot premier.

Taa objasni deka na nikoj nema da mu dozvoli da udira po partijata vo celina, bidej}i odgovornosta vo ovoj slu~aj treba da se individualizira.

Odlukata za blokirawe na smetkite na HDZ s$ u{te ne e pravosilna, bidej}i partijata na Kosor ima pravo na `alba vo rok od tri

dena.

Hrvatska se podgotvuva za parlamentarni izbori koi se zaka`ani za 4 dekemvri. Iako neposredno pred sekoja izborna kampawa vo javnosta isplivuvaat matnite zdelki na politi~kite lideri od minatoto, ovojpat Jadranka Kosor se soo~uva so dosega najserioznata zakana za nejzinata politi~ka kariera.

Samo sedum meseci po apseweto na porane{niot pretsedatel na HDZ, Ivo Sanader, politi~kata mo} na partijata se dvi`i kon dnoto. Ovaa afera se slu~uva vo isklu~itelno nepovolen period za Hrvatska, koga zemjata treba da go potpi{e i pristapniot dogovor kon Evropskata unija (EU), a tokmu ovie parlamentarni izbori treba{e da go

poka`at evropskoto lice na Hrvatska i hrvatskite politi~ki partii, osobeno na HDZ.

GRCITE ]E GLASAAT ZA FINANSISKA POMO[

GR^KIOT REFERENDUM E KAPAK NA PROBLEMITE VO EVROZONATA

Odlukata na gr~kiot premier Jorgos Papandreu da sprovede referendum za prifa}we na noviot paket-pomo{ za Grcija e premnogu skandalozna. Rizikot od negativen odgovor mo`e da gi zagrozi site napori za spas na Grcija i re{avawe na dol`ni~kata kriza vo evrozonata

P

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

remierot na Grcija, Jorgos Papandreu, v~era ja {okira{e svetskata javnost so najavata deka }e organizira referendum na koj narodot }e re{i dali }e se prifatat uslovite za noviot paket-pomo{ za spas na zem-

jata od bankrot. A pomo{ta e uslovena so drasti~ni merki za {tedewe i so proda`ba na dr`aven imot. Toa zna~i deka {ansite da ne uspee se ogromni.

Ovaa skandalozna najava doa|a samo nekolku dena otkako evropskite lideri & odobrija na Grcija nov paket finansiska pomo{ i & prostija polovina od dolgot od

350 milijardi evra. So ovaa najava, Papandreu ne samo {to ja rizikuva idninata na sopstvenata zemja, tuku ja stava na kocka i idninata na evrozonata.

“Imame doverba vo gra|anite, veruvame vo nivnata procenka i vo nivnata odluka. Sakaat li Grcite da se prifati novata spogodba ili }e ja otfrlat?

Ako Grcite ne ja sakaat, taa

nema da se prifati”, izjavi Papandreu pred parlamentarnata grupa na vladeja~kite socijalisti.

Vo izminatite nedeli niz Grcija ima{e protesti protiv politikata na buxetsko {tedewe na socijalisti~kata vlada. Vladeja~kite socijalisti imaat mnozinstvo od samo tri mesta vo Parlamentot, a rejtingot na partijata drasti~no padna poradi politikata na buxetski kastrewa, koi verojatno dr`avata }e ja zadr`at vo recesija i slednata, ~etvrta godina po red.

O~igledno e deka Papandreu so ovaa najava saka da ja zacvrsti svojata politi~ka pozicija. Istovremeno, toj do Parlamentot podnese i predlog za glasawe na doverba na Vladata poradi noviot paket evropska finansiska pomo{ od Brisel. Debatata za doverba na Vladata po~nuva denes i }e zavr{i so glasawe vo petok.

Gr~kiot minister za finansii, Evangelos Venizelos, pak, navede deka referendumot najverojatno }e bide raspi{an idnata godina, odnosno koga }e se znaat pove}e detali za noviot paket evropska pomo{ za Grcija. Toj ja otfrli mo`nosta za predvremeni parlamentarni izbori, ako predlogot na Vladata ne bide prifaten na referendumot.

“Grcija treba da se

I BERZITE REAGIRAAT a svetskite berzi cenite na akciite v~erautro ostro padnaa otkako mediumite gi obajvija {okantnite vesti deka Grcija }e odr`i referendum za noviot paket-pomo{ od EU. Ovaa vest kaj investitorite predizvika somne` vo uspehot na minatonedelniot dogovor me|u evropskite lideri za suzbivawe na dol`ni~kata kriza.

N

Londonskiot indeks FTSE, frankfurtskiot DAKS i pariskiot SAS v~era go po~naa denot so minus od 2,2% do 3,6%, a najgolem pad se po~uvstvuva vo bankarskiot sektor.

Indeksot Nikei na Tokiskata berza padna za 1,7%, a cenite na akciite vo Singapur, Avstralija i Hong Kong se namalija me|u 1,3% i 2,5%.

DVE MO@NI SCENARIJA ZA REFERENDUMOT VO GRCIJA Analiti~arite ocenuvaat deka Grcija se soo~uva so dve mo`ni scenarija za referendumot za evropskiot plan za spas na gr~kata ekonomija.

1. Prvoto scenario, koe se smeta za 2. Vtoroto mo`no scenario vo vrska so najverojatno, predviduva Vladata da referendumot, koe e pomalku verojatno, raspi{e referendum za planot, koj bi se predviduva po usvojuvaweto na dogoodr`al vo tekot na januari, duri otkako vorot za otplata na dolgot vo dekemvri, }e zavr{i postapkata okolu utvrduvawe Vladata do Parlamentot da dostavi na dogovorite za u~estvo na privatzakonski predlog koj treba da se usvoi nite investitori vo dobrovolnoto so apsolutno mnozinstvo, po {to bi bil otpi{uvawe na dolgot. raspi{an plebiscit za ovoj zakon.

Gr~koto zakonodavstvo predviduva referendumi za zakoni da bidat raspi{ani so kvalifikuvano mnozinstvo vo Parlamentot od najmalku 180 glasovi, {to go doveduva pod znak pra{alnik samoto raspi{uvawe, bidej}i PASOK ima 153 pratenici, a opoziciskite partii najavija deka se protiv idejata na Papandreu za referendumsko izjasnuvawe.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

N

I

O

G

L

A

naso~i kon drugi re{enija, a izbori }e ima porano ili podocna”, naglasi Venizelos.

Protiv odlukata na Papandreu vedna{ se izjasni opozicijata vo Grcija.

“Nikoga{ ne o~ekuvav deka Papandreu mo`e da prezeme vakva opasna i neseriozna odluka”, izjavi Dora Bakojani, porane{na ministerka za nadvore{ni raboti i lider na malata centralnodesni~arksa partija Demokratski sojuz.

Grcija na sredinata od ovoj mesec treba da ja dobie sedmata tran{a od osum milijardi evra od finansiskata pomo{, a analiti~arite velat deka tie pari najverojatno }e gi potro{i do sredinata na januari, za koga i se planira odr`uvaweto na referendumot.

Ako narodot izglasa negativno, tog a { zemja-

S

REPUBLIKA MAKEDONIJA OP[TINA KAVADARCI 01.11.2011 god BR. 08-5273/2 KAVADARCI Vrz osnova na ~len 3 od Uredbata za u~estvo na Javnosta vo tekot na postapkata za izrabotka na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na R.M br.147/08) Gradona~alnikot na Op{tina Kavadarci go izdava slednovo: SOOP[TENIE Za organizirawe na Javna rasprava po Izve{tajot za strate{ka ocenka na `ivotna sredina za IZMENA I DOPOLNUVAWE na GUP za blok 9K KO Kavadarci Op{tina Kavadarci Izve{tajot za Strate{kata ocenka na `ivotnata sredina za IZMENA I DOPOLNUVAWE na GUP za blok 9K KO Kavadarci Op{tina Kavadarci so granici na planskiot opfat - zapad ul. Goce Del~ev, - istok ul. Zapaden Bulevar - sever Severen bulevar - jug bul. Mo{a Pijade i ul. Quba{ka Povr{inata opfatena so Urbanisti~kiot Opfat iznesuva 29.916 Ha Javnata rasprava po Izve{tajot za Strate{ka Ocenka na `ivotnata sredina za IZMENA I DOPOLNUVAWE na GUP za blok 9K KO Kavadarci Op{tina Kavadarci }e se odr`i na den 09-11-2011 god. (Sreda) so po~etok vo 13:00h vo prostoriite na Op{tina Kavadarci vo golemata sala. Izve{tajot za Strate{ka Ocenka na `ivotnata sredina e staven na web stranicata na Op{tina Kavadarci www.kavadarci.gov.mk vo period od 01-11-2011 a mo`e da se razgleda vo prostoriite na op{tina Kavadarci sekoj raboten den od 08:30 do 16:30 ~asot.

Op{tina Kavadarci ja informira zainteresiranata javnost deka vo tekot na 30 dena od denot na objavuvaweto na spomenatite dokumenti mo`e da dostavuva mislewe po istite.

I

ta definitivno }e ostane bez pari. Evropskite lideri se v~udovidoa od idejata za referendum na Papandreu.

Francuskiot pretsedatel Nikola Sarkozi, vedna{ reagira{e na novonastanatata situacija, pa vo tekot na v~era{niot den ima{e telefonski razgovor so germanskiot kancelar Angela Merkel so cel da odlu~at kako da mu pristapat na noviot gr~ki problem.

Svet / Biznis / Politika

14

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

STRAV OD NOVA RECESIJA

MULTINACIONALNITE KOMPANII SE POVLEKUVAAT OD EVROPA!

Industriskite giganti se vratija na ve}e poznatite predrecesiski merki, pa po~naa da go namaluvaat proizvodstvoto, da otpu{taat rabotnici, da kratat tro{oci, nekoi duri po~naa i da gi zatvoraat regionalnite pretstavni{tva. Xeneral elektrik, Volvo, Pe`o-Sitroen, Diaxio se samo del od kompaniite koi se pretpazlivi na evropskiot pazar

F

VASE CELESKA

Xeneral elektrik krati tro{oci vo Evropa poradi namalenata proda`ba od 6,8%

celeska@kapital.com.mk

inansiskata kriza {to ja zafati Evropa i dopolnitelnoto odlo`uvawe na re{enijata za izlez od nea od strana na evropskite lideri gi prinudija multinacionalnite kompanii poleka da se povlekuvaat od Evropa. Podgotvuvaj}i se za nova recesija, tie se vratija na dobropoznatite merki od prviot udar na globalnata ekonomska kriza vo 2008 godina. Po~naa da go namaluvaat proizvodstvoto, da kratat tro{oci, da otpu{taat vraboteni, a nekoi duri gi zatvoraat regionalnite pretstavni{tva.

Wujor{ki “Volstrit `urnal” pi{uva deka ovie potezi na izvr{nite direktori doa|aat kako posledica na prognozite deka Evropa }e ja zafati ekonomska slabost vo sledniot poriod, {to }e se odrazi negativno na kompaniite, tokmu poradi namalenata potro{uva~ka mo} na Evropejcite.

Slu~uvawata vo avtomobilskata industrija se jasen pokazatel deka multinacionalnite kompanii se podgotvuvaat za nov bran recesija vo Evropa.

Najgolemite proizvoditeli na kamioni planiraat da go namalat proizvodstvoto ovaa zima. Samo iznimative dve nedeli izvr{nite direktori na korporaciite Volvo AB, Skania AB i Daimler AG soop{tija deka nivnite najgolemi korporativni klienti na

PSA Pe`o-Sitroen }e ja zatvori fabrikata vo Slova~ka i }e otpu{ti 6.000 rabotnici evropskiot kontinent se dvoumat dali da pravat novi nara~ki. Skania, na primer, planira da go namali proizvodstvoto za 15%, po~nuvaj} i od ovoj mesec. Volvo isto taka planira da go namali proizvodstvoto na kamioni na po~etokot od slednata godina. Izvr{niot direktor na ovaa kompanija, Olof Person, predviduva deka proda`bata na avtomobili vo Evropa slednata godina }e se namali za 12%.

PROIZVODITELITE NA AVTOMOBILI PRVI NA UDAR Evropskite proizvoditeli na avtomobili ve}e po~naa da gi ~ustvuvaat posledicite od dol`ni~kata kriza. Folksvagen, najgolemiot proizvoditel na avtomobili vo Evropa, minatata nedela predupredi deka e mo`en ponatamo{en pad na pazarot na avtomobili vo Zapadna Evropa.

“Rizi~nata situacija so dol`ni~kata kriza vo nekoi od zemjite od evrozonata i zavr{uvaweto na programite

XEF IMELT

IZVR[EN DIREKTOR NA GE

Gi kratime tro{ocite vo Evropa, a znaete, toa se slu~uva samo koga rabotite se lo{i.

za subvencionirawe vo avtomobilskata industrija }e imaat negativno vlijanie na pobaruva~kata na novi vozila na mnogu od pazarite vo Zapadna Evropa”, veli glavniot izvr{en direktor na Folksvagen, Martin Vinterkorn.

Dodeka Folsvagen s$ u{te mo`e da go kompenzira bavniot rast vo Evropa so prisustvoto vo Kina, vo Brazil i na ostanatite brzoraste~ki pazari, proizvoditelite na avtomobili koi dominantno prodavaat vo Evropa se soo~uvaat so pogolemi problemi. Francuskiot gigant PSA Pe`oSitroen SA, koj ima najgolem udel na pazarite vo Francija, Italija i vo [panija i e vtor po golemina proizvoditel na avtomobili vo Evropa, minatata nedela najavi deka }e go prekine proizvodstvoto vo Slova~ka.

Od kompanijata soop{tija i deka }e otpu{tat 6.000 rabotnici, prete`no vo Francija, a istovremeno planiraat da gi namalat tro{ocite za 800 milioni evra.

AMERIKANSKITE GIGANTI JA STAVAAT EVROPA NA “STEND-BAJ” Goelm del i od neevropskite multinacionalni kompanii se pretpazlivi za periodot {to sleduva. Vo prvata polovina od godinava amerikanskiot gigant Xeneral elektrik go namali proizvodstvoto vo Ev-

ropa i najavuva deka pretpazlivo }e raboti vo idnina na ovoj pazar. Glavniot izvr{en direktor na kompanijata, Xef Imelt, be{e prinuden da naredi da se skratat nepotrebnite tro{oci vo Evropa poradi namalenata proda`ba od 6,3%.

“Xeneral elektrik e mnogu ~uvstvitelna na makroekonomskata situacija vo momentov.

Zatoa, gi kratime tro{ocite vo Evropa, a znaete, toa se slu~uva samo koga rabotite se lo{i”, izjavi Imelt za londonski “Fajnen{al tajms”.

I ostanatite amerikanski kompanii pretpazlivo rabotat vo Evropa, vklu~uvaj}i ja Dau hemikal, koja vo posledniot kvartal od godinava planira da go namali proizvodstvoto na nafta za ~etiri milioni toni. Duri i industriskiot konglomerat

Volvo Kompaniplanira jata Diada go xio, gi nanamali mali troproizvod- {ocite i stvoto na se naso~i kamioni kon pazariidnata te na Isto~godina na Evropa za proizvodstvo na opti~ki sistemi 3M Ko objavi deka za lo{ata sostojba vo tretiot kvartal presudna e slabata proda`ba vo Evropa. I amerikanskiot proizvoditel na aparati za doma}instvo Virpul najavi deka }e ukine 5.000 rabotni mesta ili 10% od rabotnata sila vo Evropa poradi slabata pobaruva~ka i rastot na tro{ocite na surovinite.

Pesimisti~koto raspolo`enie vo korporativna Evropa ne pretstavuva iznenaduvawe ako se zeme predvid slabata makroekonomska perspektiva za regionot. Duri i pred eskalacijata na dol`ni~kata kriza vo Evropa korporativnite menaxeri se soo~ija so predizvicite da najdat na~in da ostvarat rast na evropskite pazari, koi se prezasiteni od nekoi nivni proizvodi.

Poradi ova, nekoi od kompaniite napravija trajni promeni vo biznisot i se fokusiraa na pazarite nadvor od Zapadna Evropa.

Proizvoditelot na alkoholni pijalaci, Diaxio PLC, koj e proizvoditel na poznatoto viski “xoni voker”, ovaa godina za prv pat vo istorijata se soo~i so pad na proda`bata vo Evropa za 3%. Kompanijata vo septemvri godinava go restrukturira biznisot vo Evropa, vovede novi proizvodi so poniska cena i se naso~i na pazarite vo Isto~na Evropa koi vetuvaat mnogu, kako na primer turskiot pazar.

“So mra~ni prognozi na pazarite vo [panija i vo Grcija, potrebno e da se vospostavi razli~en model za biznisite vo Evropa”, veli Endru Morgan, izvr{en direktor na Diaxio za ovoj region.

BROKERSKATA KU]A MF GLOBAL BANKROTIRA[E PORADI KRIZATA VO EVROPA merikanskata brokerska ku}a „MF Global” proglasi bankrot poradi golemite zagubi na evropskite obvrznici. Kompanijata e prva golema amerikanska `rtva na evropskata dol`ni~ka kriza, a baraweto za za{tita od bankrot podnese v~era vo Ste~ajniot sud vo Wujork.

MF global ima 25.000 do 50.000 kreditori i sredstva vo vrednost od 100 do 500 milioni dolari. Analiti~ari smetaat deka taa brokerska ku}a ne e tolku pov-

A

rzana za da pokrene katastrofa kakva {to se slu~i po bankrotot na investiciskata banka Liman braders vo 2008 godina. Sepak, vnimanieto e naso~eno kon kompanijata JP Morgan Чejs i filijalata na Doj~e banka otkako bankrotot poka`a deka tie dve firmi se nejzini najgolemi kreditori. Amerikanski mediumi javuvaat deka mo`no e JPMorgan da ima zagubi od 1,2 milijardi dolari poradi evropskite obvrznici dodeka zagubite na Doj~e banka se pove}e od mmilijarda dolari.

Feqton

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

15

LONDONGRAD – OD RUSIJA SO KE[: INSAJDERSKA PRIKAZNA ZA OLIGARSITE Po~ituvani ~itateli, vo sorabotka so izdava~ite AEA, “Kapital” vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne ja propu{tajte neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana vrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden evide vide d luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri i telohraniteli vo crni “renx-roveri” so neprobojni stakla

B NA GLAVAIT2E: KMLIULIJARDERI RUSK

DA NE BEA OLIGARSITE, JELCIN ]E BE[E NESRE]NA POLITI^KA FIGURA Kako {to prodol`i razgrabuvaweto na dr`avnata sopstvenost, obi~nite Rusi po~naa da poka`uvaat kopne` po bezbednosta i stabilnosta {to ja imaa vo komunizmot. Neposredno pred izborite vo 1996 godina se pojavi i politi~ki rival koj ima{e golemi {ansi da go simne Jelcin od vlast i koj isto taka vetuva{e deka oligarsite }e gi stavi zad re{etki. Toga{ Berezovski go uklu~i alarmot i go podgotvi poleto za borba...

[

emata “zaemi za akcii” re~isi preku no} pretvori mnogu od kupuva~ite od multimilioneri so rubli vo milijarderi so dolari. Na po~etokot zaemodavcite steknuvaa samo del od aktivata, no vo slednite nekolku godini vladata, isto taka, gi rasprodade preostanatite tran{i akcii vo serija od partii, povtorno bez konkurentni naddavawa i vetenite licitacii, a prvi~nite zaemodavci si gi osiguruvaa preostanatite akcii za sebe.

Dotoga{ obi~nite Rusi go zagubija trpenieto vo vrska so procesot na privatizacijata. Ekonomijata se teterave{e, nekolkumina iskoristija od fijaskoto na vau~erite, dodeka mnogumina gi investiraa svoite za{tedi vo {emite koi, ednostavno, gi progoltaa nivnite pari. [irokoprifateno veruvawe be{e deka nekolku desetici politi~ki i delovni ~lenovi na zatvoreni krugovi so informacii od prva raka lesno steknaa del od ruskoto industrisko i rudno bogatstvo po namaleni ceni.

Razo~arani od pretsedatelot i od negovata politika, obi~nite Rusi po~naa da poka`uvaat kopne` po toa {to za niv be{e bezbedno i stabilno vo komunizmot. Nenadejno, se pojavi vistinska mo`nost neorganiziraniot i pijan Jelcin

da gi zagubi slednite izbori vo 1996 godina, vo korist na Genadij Zjuganov, kandidatot na revitaliziranata Komunisti~ka partija.

Ispituvawata na javnoto mislewe bele`ea pad na popularnosta na Jelcin na sme{ni 6%. “S$ e gotovo”, izjavi eden amerikanski diplomat vo Moskva. “Se podgotvuvam za zaminuvaweto na Jelcin”.

Vetuvaj}i da stavi kraj na licitaciite za preostanatite akcii, Zjuganov ima{e cvrsta namera da gi goni oligarsite. Vo toa vreme, me|unarodniot investitor i filantrop Xorx Soros, sega eden od najgolemite kriti~ari na oligarsite, go predupredi Berezovski, donekade sarkasti~no, deka ako pobedat komunistite, toga{ “ti }e visi{ na bandera”.

KAKO SE PRAVI POBEDNI^KA KAMPAWA? Berezovski be{e premnogu svesen deka ima neprijateli me|u komunistite. Na eden taen sostanok vo Davos, na {vajcarskite Alpi, vo tekot na Svetskiot ekonomski forum, vo fevruari 1996 godina, gi pottikna na akcija najbogatite biznismeni poznati vo Rusija kako “grupa od sedummina”. Tie se soglasija da ja finansiraat izbornata kampawa na Jelcin, a za vozvrat da dobijat ponudi za akcii i za menaxerski pozicii vo dr`avnata industrija {to doprva treba{e da se privatizira.

Sedumte ~lenovi {to bea zapoznati so “paktot od Davos”, glavno, bea bankari: Mihail Hodorkovski, Vladiark Holingsvort e istra`uva~ki mir Potanin, Aleksandar novinar i avtor na pove}e knigi, vklu~itelno i studijata za MI5, Smolenski i Petr Aven, britanskata Slu`ba za bezbedkako i mediumskiot tajkun nost. Negovite novinarski tekstovi se Vladimir Gusinski, indusobjavuvaat vo Sandej Tajms, Gardijan i Fajnen{el Tajms. Od maliot broj intervjua trijalecot Mihail Dridnapraveni so nego, se znae deka toj ne man i, se razbira, samiot saka mnogu da zboruva javno, niti pak e Berezovski. qubitel na {oping. rugiot avtor, Stjuart Lensli e Televizijata be{e klu~na novinar i ekonomski konsultant koj za izbornata kampawa. `ivee ju`en London. Me|udrugoto Kampawata be{e finantoj e dobitnik na nekolku nagradi kako televiziski i radio producent, me|u sirana preku eden taen koi e i nagradata na Wujor{kiot tele- fond poznat kako “Crna viziski i filmski festival. Vo negovata riznica”. Parite bea kniga od 1985 godina, Poor Britain, toj ja definira{e mo}ta upotrebuvaj}i metodologija koja podocna tro{eni na obrabotupo~naa da ja primenuvaat istra`uva~ite i vladite na Velika vawe novinari i lokalni Britanija, Evropskata unija i golem broj zemji, od Japonija politi~ki golemci. No, nado Ju`na Afrika. jgolemiot del se koriste{e

M

D

za pla}awe laskavi dokumentarni filmovi za Jelcin, prika`uvani na privatni TV-stanici, bilbordi {to gi postavuvaa lokalnite gradona~alnici, pa duri i za projelcinovi koncerti na rok-yvezdi.

A, Berezovski drsko ja koriste{e sopstvenosta vrz Kanal 1, najmo}nata ruska televiziska mre`a, za da go veli~i Jelcin, a da go napadne negoviot komunisti~ki protivnik.

Od su{tinsko zna~ewe za kampawata bea takanare~enite “spin”doktori od Zapadot, stru~waci za prezentirawe pozitivna pristrasnost. Tim Bel, sega lord, a svoevremeno mediumski guru koj & pomogna na Margaret Ta~er tripati da pobedi na izborite vo Velika Britanija, be{e najmen vo periodot me|u 1979 i 1990 godina. Bel, isto taka, tesno sorabotuva{e so timot na kampawata odgovoren za izvonrednoto vra}awe na kaliforniskiot guverner Pit Vilson samo dve godini prethodno, na izborite vo 1994 godina. Vo uslovi na tajnost {to mo`e da se sporedat so za{tita na nuklearni tajni, amerikanskite konsultanti za kreirawe imix, Dresner - Vikers, se preselija vo apartmanot 120 vo pretsedatelskiot hotel vo Moskva. “Tajnosta be{e od vrvno zna~ewe”, se prisetuva Feliks Brajnin, eden od Jelcinovite pomo{nici. “Site sfatija deka ako komunistite doznaat za ova pred izborite, }e go napadnat Jelcin obvinuvaj}i go deka e orudie na Amerikancite. O~ajni~ki ni treba{e timot, no da se ima taa ekipa be{e golem rizik”.

Amrikancite koi imaa tesna sorabotka so Jelcinovata vlijatelna }erka Tatjana (Tawa) Dja~enko, koja be{e smestena vedna{ do niv, vo sobata broj 119, bea tretirani kako kralevi.

Im be{e plateno 250.000 amerikanski dolari, plus tro{oci i u`ivaa neograni~en buxet za sproveduvawe anketi za ispituvawe na javnoto mislewe, za reprezentativni grupi i za istra`uvawe. Im be{e ka`ano deka sobite i telefonite im se

Koga na ruskata politi~ka scena se pojavi zakana komunistite da se vratat na vlast, Xorx Soros, sega eden od najgolemite kriti~ari na oligarsite, go predupredi Berezovski, donekade sarkasti~no, deka ako pobedat komunistite, toga{ “ti }e visi{ na bandera”.

prislu{uvaat i deka treba da izleguvaat od hotelot kolku {to e mo`no poretko.

Amerikancite predlo`ija koristewe valkani trikovi, kako tajno sledewe na Zjuganov od “edinici na vistinata”, koi bi mu se ufrlale vo govorot i bi go provocirale za da go izgubi trpenieto, no, sepak, glavno ja vodea kampawata na eden politi~ki ortodoksen stil. Sesiite za slikawe i za pojavuvawe na televiziite bea organizirani za da izgledaat kako da se spontani.

Reprezentativni grupi, direktno pra}awe po{ta i ispituvawa na javnoto mislewe bea, isto taka, koristeni vo golem stepen, a izbornata poraka be{e postojano povtoruvana za da vleze vo glavite

14

LITERATURA ZA RAZLI^NI VKUSOVI Od 2000 godina navamu AEA izdava~i objavuva knigi od razni oblasti: proza, poezija, literatura za mladi, publicistika, popularna psihologija, ezoterija... Proda`niot salon Egipetska sonuvalka vo centarot na Skopje izobiluva so bogata literatura – od sovremenite makedonski pisateli, preku angliskite klasici, s$ do detskata literatura, seto toa po dostapni ceni.

• Od doma{nite avtori AEA izdava~i gi objavila Bo`in Pavlovski, Mateja Matevski, Mitko Maxunkov, Eftim Kletnikov, Radovan Pavlovski, Tome Arsovski...

• Od stranskite X.R.R. Tolkin, K.S. Luis, Malkolm Gladvel, Kaled Hoseini, Jasmina Kadra, Kormak Mekkarti, Xered Dajmond, Karla del Ponte... Prevodot na trilogijata “Gospodarot na prstenite” od Tolkin be{e vistinski hit pred nekolku godini i e proekt kakov {to retko bele`at izdava~ite vo zemjava.

• Pred dve godini vo Skopje go pre~eka i dobitnikot na Bukerovata nagrada, Tomas Kenili, avtorot na “[indlerovata arka (lista)”, izdanie isto taka na AEA.

na lu|eto. “Seto toa {to treba{e da go ka`eme i pravime moravme da go povtoruvame od osum do dvanaeset pati”, izjavi eden od amerikanskite politi~ki konsultanti.

Jelcin se doka`a kako ve{t, populisti~ki borec. Se smee{e pove}e i be{e duri i inspiriran da se ka~i na scena na eden rok-koncert i da zaigra malku.

Od pozicija da bide soo~en so politi~ki pekol, Jelcin be{e reizbran, so vodstvo od 13 procenti glasovi. Toa be{e v~udoviduva~ki rezultat i so nego novozbogatenite oligarsi si gi za{titija svoite bogatstva i bazata za mo}. “Toa be{e bitka za na{ite vitalni interesi”, prizna Berezovski.

Sega semo}niot Berezvski se doka`a deka e majstor za manipulacija.

Koga be{e pra{an za negovite vlijanija, toj go otfrli Makijaveli vo korist na Lenin. “Ne kako ideolog”, naglasi, “tuku kako takti~ar za politi~ka borba. Nikoj nemal podobra percepcija za toa {to e mo`no... Lenin ja sfatil psihologijata na op{testvoto”.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: JELCIN SE RAZDOL@UVA KON OLIGARSITE I GO ISPOLNUVA SVOJOT DEL OD ZDELKATA.

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

23 NOEMVRI, SPECIJALEN PRILOG

NOVI FINANSISKI PROIZVODI VO OVOJ SPECIJALEN PRILOG PRO^ITAJTE: KARTI^NI USLUGI I USLUGI NA BANKOMAT E-BANKARSTVO NOVITETI NOVI KREDITI I DEPOZITI NOVI OSIGURITELNI I LIZING PONUDI OTKUP NA POBARUVAWA

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

РАБОТИЛНИЦА ФИНАНСИСКИТЕ ИЗВЕШТАИ КАКО АЛАТКА ЗА ДЕЛОВНО ОДЛУЧУВАЊE ПОДГОТОВКА И АНАЛИЗА 4-5 Ноември 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

Финансиските извештаи се повеќе од бројка! Тие се многу повеќе од законска обврска! Финансискиот извештај во денешниот бизнис свет е основната деловна алатка на секој менаџер кој врз основа на добиените информации од истиот треба да ги донесе клучните одлуки. Оваа работилница ќе ве научи како и вашиот финансиски извештај да стане вашатa клучна алатка. Ќе научите кој е правилниот сет алатки за изработка на финансиски извештај, како правилно да ги читате извештаите, да ги потенцирате, дефинирате, пресметувате и толкувате соодветните показатели од финансиските извештаи. А сето тоа поткрепено со готови матрици, кои понатаму слободно ќе може да ги користите во секојдневната работа!

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Финансиски менаџери Сметководители Лица кои подготвуваат финансиски извештаи и анализи Сопственици на компании Претприемачи

ЌЕ ДОБИЕТЕ ГОТОВИ МАТРИЦИ ЗА:

Биланс на состојба - сублимирана форма со мапирање Биланс на успех - сублимирана форма за

со мапирање Добивка и профитна маржа со графикони за движења Правична распределба на плати според позиции Мерење на профитабилноста/успешноста со планот и/или споредно со минати години Завршна пресметка за 2011 според најновиот меѓународен стандард за МСП со мапирање Приходи и трошоци во еден преглед и нивна интеракција со мапирање Структура на побарувања и обврски по рочност

ЌЕ СЕ СТЕКНЕТЕ СО СЛЕДНИВЕ ЗНАЕЊА:

Значење и примена на сметководствените податоци Основи за подготовка на финансиските извештаи Сет на финансиски извештаи Подготовка на финансиски извештаи Значење на финансиските извештаи Читање и анализа на финансиските извештаи Анализа на финансиските извештаи – пресметка на финансиски индикатори Врска на финансиските индикатори со извештаите и како да ги толкуваме Анализа на трошоците преку финансиски извештаи Анализа на приходите преку финансиски извештаи Поврзаност на финансиски извештаи

ПРЕДАВАЧ КАТЕРИНА БОШЕВСКА

Fинанsиsки диrектоr на EOS Matrix Македонија и финанsиsки конsuлтант за Иsточна Евrопа. Ангажиrана е како надвоrешен sоrаботник и тrенеrобuчuвач за теми од облаsта на финанsиsки менаџмент од rеномиrани тrенинг агенции-конsuлтантsки кuќи.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk