400-03.11.2011

~etvrtok. 3 noemvri. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.143,96 МБИД 2.236,62

ОМБ 118,83

+0,50% -0,02% +0,56%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,50 45,13 71,91

WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

STRUJATA ]E POSKAPI ZA 10% DO 12%?!

STRANA 4-5

NIKOJ NE ZNAE [TO IMA NA UM PAPANDREU?!

STRANA 12-13

NASKORO!!! MESE^NIK

NA 16 NOEMVRI

~etvrtok. 3 noemvri. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

3.000

МБИ10

+0,50%

~etvrtok - 3. noemvri. 2011 | broj 400 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

2.800 2.600

KOLKU TE@I MAKEDONSKIOT TRANSFER VO XEBOT NA SANADER?

2.400 2.200

JUTARWI LIST: PAKOM MU PLATILA 99.000 EVRA NA SANADER ZA ANALIZI NA IT-PAZAROT!?

EXCLUSIVE

2.000 1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

MBI M 10 e sostaven od 10 najlikvidni aakcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza ja

@ Mukaetov @ivko biznis-lider bi vo Makedonija STRANA 8

Vladata vo 2012 godina }e potro{i 150 milioni evra pove}e od godinava STRANA 9

Ba Bawite vo Makedonija Ma ostanuvaat obi~ni os lekuvali{ta STRANA 2-3

STRANA 10

VOVEDNIK ALEKSANDRA SPASEVSKA

PREMIEROT NIKOLA GRUEVSKI ZA "KAPITAL"

MAKEDONIJA SE VRA]A NA NIVOTO NA EKONOMSKI RAST OD PRED KRIZATA STRANA 2-3 7 STR.

Makedonska rab rabota ST STRANA 2

Navigator

2

4,4

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

^ETVRTOK 03 NOEMVRI 2011

MAKEDONSKA RABOTA

M

Makedonija ima golema konkurentna prednost vo sporedba so drugite zemji od regionot. Dr`avata e bogata so ogromni povr{ini plodno zemji{te, ima odli~na klima i uslovi za proizvodstvo na kvalitetni zemjodelski proizvodi i proizvodi ~ij{to kvalitet e pretpoznatliv na svetskite pazari. No, pove}e od jasno e deka ne znae da ja iskoristi ovaa prednost.

Od godina vo godina zemjodelskoto proizvodstvo i izvozot na zemjodelski proizvodi, namesto da se zgolemuvaat, stanuvaaat s$ pomali i pomali. Od neto-izvoznik Makedonija stanuva s$ pogolem uvoznik na zemjodelski proizvodi.

Agrarnata politika koja{to ja vodi dr`avata, posebno vo poslednite {est godini, koga drasti~no se zgolemi poddr{kata vo zemjodelstvoto, o~igledno ne go dava posakuvaniot efekt. Iako subvenciite se zgolemuvaat od godina vo godina i dostignaa 115 milioni evra godinava, ne go vratija agrarot na nivoto na koe{to be{e nekoga{. Od golemite zemjodelski kombinati koi{to nekoga{ proizveduvaa za cela Jugoslavija ostana samo ZK Pelagonija, koj{to e mnogu mal vo sporedba so golemite prehranbeni giganti vo regionot.

Zemji{teto e iscepkano na mali parceli koi{to ne se produktivni, prinosite po hektar se s$ pomali, investiciite vo modernizacija na mehanizacijata i vo novi tehnologii pak, voop{to gi nema. Osven grozje i tutun, piperki i domati, koi imaat najgolemo u~estvo vo zemjodelskoto

proizvodstvo, golem del od zemjodelskite kulturi koi{to bea edni od najzastapenite vo minatoto ve}e ne se ni sadat. Ova e pogubna politika za zemjodelstvoto.

Vo uslovi koga vo zemjite vo regionot se vodi vojna za osvojuvawe na zemjata, za kupuvawe zemjodelski kombinati, plodnata po~va vo dr`avata e ostavena na milost i nemilost.

Namesto da se orientiraat kon unapreduvawe na zemjodelskoto proizvodstvo, da baraat investicii i da vle~at pari od evropskite fondovi za proekti za unapreduvawe na agrarot, doma{nite zemjodelci baraat samo subvencii. No, ova ne mo`e i ne smee da prodol`i taka. Zemjodelskiot sektor mora da se osamostoi. A sekako, za toa ima na~in.

Duri i parite od evropskite fondovi za zemjodelstvo mnogu bavno se iskoristuvaat. Dr`avata ima na raspolagawe 40 milioni evra od IPARD-programata od Evropskata unija, koi{to mo`e da se iskoristat za osovremenuvawe na zemjodelskoto proizvodstvo i dostignuvawe na evropskite standardi, no ovie pari ve}e tri godini nikako da se iskoristat. Od druga strana pak, podatokot deka 150 iljadi hektari plodno zemji{te ne se obrabotuva e porazitelen. Seto toa poka`uva na neodgovornost kon sopstvenite resursi.

No, i pokraj porazitelnite podatoci, Makedonija kako dr`ava s$ u{te spie.

Vladata doprva }e pravi analiza za okrupnuvawe na zemji{teto, za formirawe zadrugi, proces koj{to treba{e da zavr{i pred mnogu godini. Duri sega sfati deka pogolemite subvencii ne zna~at i pogolema produktivnost. Na site ve}e im e jasno deka davaweto subvencii bez

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

ALEKSANDRA SPASEVSKA spasevska@kapital.com.mk

konkretna agrarna politika nema nikakov rezultat, bidej}i ne mo`e po {est godini i milioni evra za subvencii rezultatite da se namaleno zemjodelsko proizvodstvo, vo uslovi koga pobaruva~kata i nedostigot od hrana vo svetot se s$ pogolemi.

Ako prodol`i ovaa porazitelna politika na dr`avata i toa malo zemjodelsko proizvodstvo {to go imame sega }e bide uni{teno. Potoa nekoj drug }e ni bide kriv koga }e dojde golem zemjoposednik kako Agrokor i za evtini pati }e gi kupi potencijalite na makedonskiot agrar, potencijali koi{to poleka gi uni{tuvame so neodgovorno odnesuvawe.

Namesto nie da gi osvojuvame svetskite pazari so doma{nite proizvodi, }e bideme preplaveni so proizvodi od site zemji vo regionot, bidej}i tie uspeale da proizvedat konkurenten proizvod.

S$ dodeka namesto da investiraat vo zgolemuvawe vo proizvodstvoto so parite od subvenciite koi }e gi dobijat od dr`avata, zemjodelcite gi tro{at na brzi koli, ne mo`eme da zboruvame za konkurentno zemjodelsko proizvodstvo.

Tipi~no makedonska rabota. Do koga vaka?

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

“JUTARWI LIST”: PAK NA SANADER ZA ANA Voobi~aeno e sekade vo svetot da se realiziraat sorabotki od toj tip, osobeno vo firmite koi se izvoznoorientirani.

Go anga`iravme Sanader za site konsultantski uslugi koi ne mo`evme da gi napravime sami poradi nedostig od informacii i znaewe, a se od korist za uspe{no funkcionirawe na firmata, velat od firmata-majka na Pakom kompani, M San grupa, za hrvatskiot portal Biznis VIKTORIJA MILANOVSKA milanovska@kapital.com.mk

M

Makedonskata IT-kompanija Pakom kompani na Ivo Sanader mu platila honorar te`ok 99.000 evra za nekolku soveti i analizi na IT-pazarot, objavi hrvatskiot vesnik “Poslovni vjesnik”.

Iako nitu sega{noto rakovodstvo na Pakom, nitu eksdirektorot, vo ~ie vreme bile napraveni transkaciite, ne sakaat da ka`at po koj osnov za deset meseci na Sanader mu isplatile re~isi 100.000 evra, mati~nata firma M San grupa za hrvatskite mediumi otkriva detali: “Voobi~aeno e sekade vo svetot da se realiziraat sorabotki od toj tip, osobeno vo firmite koi se izvoznoorientirani. Go anga`iravme Sanader za site konsultantski uslugi koi ne mo`evme da gi napravime sami poradi nedostig od informacii i znaewe, a se od korist za uspe{no funkcionirawe na firmata”, velat od firmata-majka na Pakom kompani, M San grupa, a prenesuva hrvatskiot portal Biznis.

Na pra{aweto dali

M San grupa dobivala soveti od Sanader i dodeka toj bil premier, od kompanijata odgovorile negativno.

Hrvatskata policija gi “~e{la” site dogovori na M San i na hrvatskite dr`avni institucii

USKOK i policijata gi “~e{laat” site dogovori koi od 2004 godina do denes gi imaat potpi{ano M San grupa i nejzinite ~elnici, pretsedatelot na upravata, Stipe Mati} i ~lenot na upravata, penzioniraniot general Damir Krsti}evi}, so hrvatskata Vlada, pi{uva “Jutarwi”, a prenesuva Biznis.hr.

Vesnikot prenesuva deka M San grupa lani so nekolku hrvatski ministerstva i dr`avni institucii sklu~ila zdelki te{ki 60 milioni evra. Spored “Jutarwi list”, istata godina na firmata na Sanader, Alia sovetuvawe, & bile isplateni vkupno 300.000 evra preku podru`nicite na M San vo Makedonija, Srbija i vo Bosna i Her-

cegovina.

Poradi somnevawe za mo`na korupcija, USKOK i policijata pobarale temelna proverka na site dogovori i javni nabavki {to gi ima napraveno M San. Vo sredinata na septemvri na nekolku dr`avni institucii im stignal nalog od Oddelot za ekonomski kriminal na zagrepskata policiska uprava so koj se barala komletnata dokumentacija za sorabotkata so M San. “Sodr`inata na napisot do hrvatskite dr`avni institucii e identi~na. Zagrepskata policija od site niv pobara fotokopija na site dokumenti za nabavka na poedine~na oprema po pat na javni nabavki, pa duri i kolku vkupno platile za celata kupena oprema, kako i za site dadeni informati~ki uslugi”, prenesuva Biznis.hr.

Nadle`nite institucii vo Makedonija pred dva dena za “Kapital” izjavija deka s$ u{te ne se zapoznaeni so ovoj predmet. Od Ministerstvoto za vnatre{ni raboti istaknaa deka

IVO SANADER - SOVETNIK ZA SÉ! [to s$ drugo pravel Sanader, osven {to be{e premier na Hrvatska?

SOVETUVAL BANKI; NUDEL MARKETIN[KI USLUGI; PRAVEL ISTRA@UVAWA NA IT-PAZAROT; RABOTEL SO NEDVI@NOSTI; NUDEL KONSULTANTSKI USLUGI OD OBLASTA NA KULTURATA; POSREDUVAL VO DOGOVORI ZA FINANSIRAWE SOLARNI PROEKTI; U^ESTVUVAL VO PROEKTOT “KINESKI HOLIVUD”; RABOTEL SO ISPORAKA NA KOMPJUTERI; DOGOVARAL RABOTNI SREDBI SO ^ELNICI NA NEKOLKU DR@AVI.

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

pretplati@kapital.com.mk

M

ilioni evra e zagubata koja dr`avnata kompanija Tutunski kombinat od Prilep ja prika`a vo prvite devet meseci od godinata. Sporedeno so istiot period lani zagubata porasnala za 8,8%. Pad bele`i i proda`bata i toa od 591,2 milioni denari lani na 581,7 milioni denari godinava. Vo juni, kombinatot objavi deka za godinava planira da ima zagubi od 266,8 milioni denari (4,3 milioni evra), no taa brojka e nadminata ve}e vo prvite 9 meseci. Kompanijata e edna od ~etirite dr`avni zagubari za koja dr`avata bara investitor. Kombinatot ima akumulirana zaguba od okolu 60 milioni evra, a ovlasteniot revizor dade nepovolna ocenka na nejziniot finansiski izve{taj za 2010 godina.

KOLKU TE@I MAKEDONSKIOT TRANSFER VO

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

KOJA E FIRMATA PAKOM KOMPANI? akedonskata Pakom kompani funkcionira vo delot na informati~kite tehnologii i nudi IT-proizvodi od nekolku svetski poznati informati~ki ku} i. Od pred pet godini e ~lenka na hrvatskata grpacija M San. Na prezemaweto vo 2006 godina finansiskiot direktor na M San, Janko Gogoqa, i direktorot na Pakom kompani, Qubi{a Petrovski, istaknaa deka toa ne zna~i samo sve`a

M

stranska investicija vo Makedonija, tuku i mo`nost za zgolemuvawe na brojot na vrabotenite vo IT-sektorot.

Prvite lu|e na M San toga{ bea decidni deka toj poteg }e go zabrza razvojot na doma{niot informati~ko-tehnolo{ki pazar, }e go dobli`i do svetskite trendovi i }e go napravi pokonkurenten. Finansiskiot direktor na M San, Gogoqa, toga{ ne saka{e da otkrie za kolkava investicija stanuva zbor.

Navigator

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK ZA BIZNISOT I LIDERSTVOTO

IXET MEMETI o pravo Narodniot pravobranitel reagira na poskapuvaweto na toplinskata energija koga regulativata e neprecizna, nekonzistentna i na {teta na potro{uva~ite

S

HUAN SOMAVIA irektno od ON stigna poraka deka mora da se otvoraat rabotni mesta i na toa pra{awe mora da se fokusiraat liderite od G-20 ako sakaat da ja izle~at krizata

D

KOCE TRAJANOVSKI et milioni evra odedna{ }e im naplati Grad Skopje na firmite za firmarina i plus za danok na imot zatoa {to prethodno fakturite gi zagubile po{tarite

P

ZORAN STANKOVI] rbija e na ~etvrto mesto vo Evropa spored upotrebata na alkohol, a sekoj {esti Srbin e alkoholi~ar, taka {to ministerot za zdravstvo ima i toa kako seriozen problem

S

O XEBOT NA SANADER?

KOM MU PLATILA 99.000 EVRA ALIZI NA IT-PAZAROT!?

KADE SÉ LOBIRAL IVO SANADER ZA FIRMITE KOI “GI SOVETUVAL”? rvatski “Jutarwi list” objavi deka Sanader lobiral duri i kaj italijanskiot premier, Silvio Berluskoni, kaj srpskiot pretsedatel, Boris Tadi}, a “ispil nekolku kafiwa” i so visoki bosanski funkcioneri. Za vreme na konsultantskata kariera kontroverzniot politi~ar patuval vo SAD, Brisel, Viena, Rim, Cirih, Tirana, Belgrad, vo Podgorica...

Nekoga{ firmite za koi rabotel mu iznajmuvale avion, a nekoga{ toj samiot gi sreduval tie “detali”.

H

dokolku hrvatskite organi pobaraat od niv aktivnost vo toj del, tie stojat na raspolagawe.

No, hrvatskite nadle`ni organi, osven sitni nepravilnosti i detali, ne otkrile drugi propusti.

Poradi toa, hrvatskite mediumi gi skandaliziraa ovie naodi do toj stepen {to objavija lista so site firmi koi u~estvuvale vo, kako {to velat, “matnite biznisi na ekspremierot”. Od site Sanader

300.000

evra mu isplatila M San grupa na Sanader preku podru`nicite vo Makedonija, Srbija i vo Bosna i Hercegovina, objavi “Jutarwi list”

60

B

Bravo za idejata na Evropskata biznis-asocijacija za proglasuvawe biznis-lider vo Makedonija. Mora da se pottikne liderskiot duh vo biznisot vo zemjava zatoa {to politikata za ekonomski rast i efikasno spravuvawe so krizata bara i liderstvo.

Biznis-liderite ne se potrebni samo vo momentov i ne samo poradi krizata. Tie se klu~nite igra~i za nametnuvawe na nacionalnata ekonomija, ne samo na doma{niot pazar, tuku i na stranskiot. Primerite ne ni se nepoznati. Znaeme deka biznis-liderite vo regionot, od tipot na Todori} i Mi{kovi}, ne zastanaa vo investiciskiot pohod i pokraj krizata. Nivnata

DIMITAR RISTOVSKI golemina sepak, e te{ko uni{tliva, zatoa {to e gradena so godini i so mnogu sofisticirana strategija.

Na Makedonija & nedostigaat tokmu biznislideri, no i nivno prepoznavawe i promovirawe. Eden ve}e e nagraden i doka`an vo svoeto liderstvo – prviot ~ovek na farmacevtskata kompanija Alkaloid, @ivko Mukaetov.

Procesot zapo~na. Na biznismenite im ostanuva da se doka`uvaat so svoeto liderstvo, a na Evropskata biznisasocijacija da gi nagraduva.

GUBITNIK

milioni evra vredni zdelki sklu~ila M San grupa so nekolku hrvatski ministerstva i dr`avni institucii lani

SLU@BEN PAT POVA@EN OD SLU@BATA

J

zarabotil vkupno 550.000 evra za davawe konsultantski uslugi.

Pokraj M San grupa, Sanader sorabotuval i so italijanskata banka Uni kredit S.p.A, hrvatskata firma od katastarskata dejnost Geofoto, so amerikanskata izdava~ka kompanija Luis blouin media od Wujork i so avstriskata asocijacija Forin polisi end...

Javniot obvinitel go odbra vistinskiot moment da otpatuva od zemjava, vo vreme koga od nego se ~ekaat odluki od koi zavisi sudbinata na su{tinski op{testveni problemi. I namesto da se poznanimava so inicijativite za krivi~no gonewe, toj odlu~i da zamine na sedumdnevno slu`beno patuvawe. Opozicijata pred re~isi dve nedeli, po barawe na [vrgovski, podnese krivi~na prijava za odgovornite za popisniot krah. Javniot obvinitel, pak, veti deka za nekolku dena }e se proiznese za opravdanosta na ovie inicijativi. No, ne samo {to ne se oglasi, toj od v~era stavi sedumdneven moratorium na odlukata po prijavata.

Isto tolku vreme }e “visi”

QUP^O [VRGOVSKI odgovorot na pra{aweto dali obinitelot }e gi ~eka inicijativite za krivi~no gonewe na organizatorot na izbornata kampawa na SDSM i A1 televizija, koi gi najavi Antikorupciskata komisija ili } e postapuva po “dopren glas” otkako Komisijata javno konstatira{e deka kaj site partii i mediumi ima nepo~ituvawe na odredbite od Izborniot i krivi~niot zakonik.

Dali poklopuvaweto na tajmingot za patuvaweto na [vrgovski so dvete te{ki odluki {to treba da gi donese gi potvrduva somnevawata deka Obvinitelstvoto “kuburi” so kapacitet koj doa|a do izraz pri sekoja poseriozna inicijativa koja }e stigne na negova adresa.

MISLA NA DENOT

INOVACIJATA PROIZLEGUVA OD UBEDUVAWETO DEKA SÉ MO@E DA SE PODOBRI Pokraj M San grupa, Sanader sorabotuval i so italijanskata banka Uni kredit S.p.A, hrvatskata firma od katastarskata dejnost Geofoto, so amerikanskata izdava~ka kompanija Luis blouin media od Wujork i so avstriskata asocijacija Forin polisi end... kubanski nacionalen heroj

ROBERT H. DENARD AMERIKANSKI PRONAO\A^

r.i.p.

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

FOTO NA DENOT...

PAD NA EVROTO VO ODNOS NA DOLAROT

ASAN@ ]E BIDE EKSTRADIRAN VO [VEDSKA

1,42 1,41

1,41 1,4

1,38

1,36

Evroto izgubi nad 4% od svojata vrednost vo odnos na dolarot za samo edna nedela, vo vreme koga se poka`a deka izglasaniot paket za spas na evrozonata od dol`ni~kata kriza ne e kone~no re{enie na problemite. Dopolnitelno, potegot na gr~kata Vlada da go stavi na referendum evropskiot paket za pomo{, koj sugerira drasti~ni merki za {tedewe, gi komplicira rabotite vo evrozonata.

ondonskiot Vi{ sud ja otfrli `albata na Xulijan Asan`, osnova~ na internet-stranicata Vikiliks, so {to potvrdi deka odlukata na Op{tinskiot sud vo Vestminster za negova ekstradicija vo [vedska e legalna. Avstraliskiot novinar i porane{en haker e obvinet od {vedskata pravosudna vlast za siluvawe i seksualno nasilstvo vrz dve `eni.

L

SVETOT NIZ MEDIUMITE

SE KROI NOVA CENA NA ELEKTRI^NATA ENERGIJ S TTHE HE WALL STREET JOURNAL Vesnikot na naslovnata Ves stranica objavuva deka str potegot na gr~kiot premir pot Jorgos Papandreu da Jor sprovede referendum spr za evropskata e pomo{ za Gracija koja e uslovena Gra so drasti~ni d merki za {tedewe, predizvikuva {te haos vo evrozonata. Inhao vestitorite stravuvaat ves od gr~koto g “ne”, berzite pa|aat, a opasnosta za pa| bankarskiot sektor e u{te ban pogolema. pog

TTRUD RU Bugarski Trud na naslovBug nata stranica objavuva nat deka Vladata na Bojko dek Borisov po~nala da Bor dolgo gi primenuva p odlo`uvanite nepopuodl larni merki za {tedewe. lar Prvo }e se namaluvaat Prv privilegiranite penzii pri {to gi zemaat, na primer, vojnicite, a ministerot vojn za oobrazovanie gi povika direktorite da go namalat dir tehni~kiot personal za da teh za{tedat pove}e pari. za{

VECERNJI LIST Otkako hrvatskiot premier Jadranka Kosor najavi deka kampawata bi mo`ela da se finansira so pari od xebovite na nekoi nejzini sopartijci, vesnikot objavuva deka dvajca visoki ~lenovi na HDZ, Milo{evi} i Hebrang se podgotveni da & pomognat na partijata. Vesnikot objavuva deka rejtingot na HDZ pa|a.

VE^ERWE NOVOSTI Srpskiot vesnik objavuva analiza spored koja dr`avniot buxet hrani najgolem del od naselenieto. Vo re~isi 100 op{tini, privatniot sektor i fabrikite ja izgubile prednosta za vrabotuvawe pred administracijata.

Postojat op{tini i kade {to pove}e od 50% od lu|eto, dokolku ne bi bila administracijata, bi ostanale bez rabota i plata.

STRUJATA ]E POSKAP Trite energetski kompanii ve}e gi dostavija presmetkite do Regulatornata komisija za energetika, koi se osnova za utvrduvawe na cenata na elektri~nata energija za 2012 godina. Izvesno e deka strujata }e poskapi, no kolku nikoj oficijalno ne ka`uva KATERINA POPOSKA

O

poposka@kapital.com.mk

Od 1 januari strujata najverojatno }e poskapi za 10% do 12%, doznava “Kapital”. Trite energetski kompanii, ELEM, EVN i MEPSO, ve}e gi dostavija do Regulatornata komisija za energetika ostvarenite i planiranite tro{oci od raboteweto, vrz osnova na koi }e se kroi novata cena na strujata. Nitu od Regulatornata komisija, nitu od kompaniite javno otkrivaat kolku }e poskapi strujata slednata godina.

Vo energetskite kompanii ne ka`uvaat so kolkavo poskapuvawe na strujata }e bidat zadovolni. Od Regulatornata komisija za energetika, pak, za “Kapital” izjavija deka e prerano da se

zboruva za korekcija na cenata na strujata zatoa {to samo pred nekolku dena gi dobile tro{ocite od raboteweto na energetskite kompanii. Ottamu velat deka otkako detalno }e gi razgledaat presmetkite na ELEM, EVN i na MEPSO }e ja opredelat cenata na strujata, koja }e va`i od januari slednata godina.

Deka cenata na elektri~nata energija }e odi samo nagore postojano alarmiraat i ekspertite.

Toa {to tie go poso~uvaat e deka Makedonija mora zabrzano da gi izgradi golemite i najneophodnite energetski kapaciteti, so {to zna~itelno }e go zgolemi proizvodstvoto na elektri~na energija, kako odgovor na raste~kata potro{uva~ka.

Vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski, smeta deka se mo`ni izmeni vo delot na liberalizacija na pazarot na elektri~na energija, koi }e dovedat do zgolemuvawe na cenata na strujata, pred s$ za kompaniite.

“Ne bi mo`el da ka`am vo kolkav procent }e se zgolemi cenata. Odgovorna za opredeluvawe na cenata na strujata e Regulatornata komisija

3%

u~estvuva strujata vo strukturata na proizvodnite tro{oci vo prehranbenata industrija

za energetika. Koga }e gi razgledaat barawata od energetskite kompanii za promena na cenata, toga{ }e se vidi kolkavo }e bide poka~uvaweto, ako voop{to go ima”, izjavi Pe{evski.

Deka dr`avata s$ u{te se soo~uva so deficitarno doma{no proizvodstvo na struja potvrduva i akademikot Gligor Kanev~e.

“Fakt e deka investiciite vo energetikata mora da se zgolemat. ]e mora da se po~nat i da se zavr{at site aktivnosti predvideni so energetskata strategija soglasno so vremenskiot plan {to e predviden so strategijata. Sekoe docnewe, pa makar i od godina ili dve bi zna~elo zna~itelno zgolemuvawe na uvozot na energija, a so toa se razbira }e mora da se zgolemuva i cenata na energijata. Nie ne mo`eme da ne investirame, a da o~ekuvame deka cenata na energijata }e opa|a. Mora

da investirame za cenata da opa|a. Kompaniite, pak, za da mo`at da investiraat vo energetikata treba da imaat realna cena na energijata. Dali taa e povisoka ili poniska }e ka`e Regulatornata komisija za energetika”, veli Kanev~e.

Toj e optimist deka proektite zacrtani vo Energetskata strategija na Makedonija do 2030 godina }e po~nat da proizveduvaat struja vo vremenski perdvideniot rok. Akademikot otkriva i deka idejata za nuklearka vo Mariovo e nevozmo`na vo slednite 20 godini.

“Napravivme dopolnitelni analizi vo pogled na mo`nosta Makedonija da koristi nuklearna energija. Na{ite analizi poka`aa deka do 2030 godina zemjava ne }e mo`e da izgradi nuklearna centrala, duri i sega vedna{ da se po~ne so intenzivni podgotovki”, objasnuva akademikot.

I ministerot za ekonomija, Valon Sara}ini, o~ekuva naskoro da po~ne procedurata za izgradbata na golemite hidrocentrali kaj Mariovo, Чebren i Gali{te.

“Veruvam deka prolongiraniot rok do 15 dekemvri za aplikacii na javniot povik za nivna izgradba }e bide i kone~en i oti }e zavr{ime so famozniot proekt, koj datira od pred 40 godini. Rokot be{e prolongiran po barawe na potencijalnite aplikanti za da podgotvat pokvalitetna

SKAPATA STRUJA ]E GI ZGOLEMI I TRANSPORTNITE TRO[OCI NA KOMPANIITE d Makedonskata energetska asocijacija velat deka eventualnoto poskapuvawe na elektri~nata energija }e go poskape i transportot na kompaniite.

“Tro{kovniot udar od poka~uvaweto na cenata na strujata }e se multiplicira, osobeno za industriite koi go koristat `elezni~kiot transport. Relativno visokiot procent na u~estvo na elektri~nata energija, osobeno poradi faktot {to golem broj dizel lokolmotivi se transponiraa na elektri~en pogon, vo sekoj slu~aj }e ja zgolemi cenata na `elezni~kiot transport”, velat od MEA.

O

10%

strujata u~estvuva vo vkupnite proizvodni tro{oci kaj metalnata i elektroindustrijata

Navigator

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

3 FAKTI ZA...

5,2 2,4 40%

godini pove}e `iveat Makedoncite otkolku pred 21 godina, pi{uva vo izve{tajot za ~ovekoviot razvoj na UNDP pove}e godini za istiot period Makedoncite pominuvaat na u~ili{te

porasnale prihodite na makedonskite gra|ani od 1995 godina

PROCENKI...

PASKAL LAMI, DIREKTOR NA SVETSKA TRGOVSKA ORGANIZACIJA GR^KIOT REFERENDUM MO@E DA ZNA^I POBEDA

G

eneralniot direktor na Svetskata trgovska organizacija, Paskal Lami, izjavi deka referendum na Grcija za planot za pomo{ na dr`avata mo`e da bide pobeda.

“Moite gr~ki prijateli mi velat deka referendumot mo`e da bide pobeda za dr`avata. Grcite verojatno mo`e da ocenat deka bez planot }e dojde ne{to polo{o”, izjavi francuskiot socijalist. Spored nego, izleguvawe na Grcija od evrozonata ili otka`uvawe od evropskata valuta bi bile polo{a varijanta za Grcite otkolku planovite za ekonomski merki.

JA

PI ZA 10% DO 12%?!

60 SEKUNDI BRIFING

VESTI...

OHIS JA ZGOLEMUVA GLAVNINATA

H

emiskiot kombinat OHIS AD }e ja zgolemi osnovnata glavnina so izdavawe na treta emisija na obi~ni akcii, po pat na privatna ponuda. Generalniot direktor na OHIS, Pece Joveski, veli deka ovaa odluka koja treba da bide usvoena na prestojnoto Sobranie na akcioneri se nosi za del od obvrskite {to gi ima kombinatot kon dol`nicite (dr`avni institucii) da bidat pretvoreni vo vlog.

Nepari~niot vlog koj }e bide vnesen od poznatiot kupuva~ - Vladata na Republika Makedonija - iznesuva 235,7 milioni denari. So tretata emisija se izdavaat vkupno 74.971 obi~ni akcii, pri {to nominalna vrednost na edna akcija e 51,129 evra. Momentalno glavninata na OHIS ja so~inuvaat 1.860.625 obi~ni akcii i 68.487 prioritetni akcii, {to pretstavuvaat akcii besplatno izdadeni na Fondot za penzisko i invalidsko osiguruvawe.

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.143,96 2010/2011 2010/2011

Max. 2 2.827,62 827 62 Min. 2.059,92

Na Makedonskata berza be{e ostvaren promet od 3.181.541 denari od redovnoto trguvawe, koe se namali za 4,92% vo sporedba so prethodniot trgovski den. Najtrguvani bea akciite na Alkaloid, so promet od 1.213.888 denari.

Glavniot berzanski indeks MBI-10 porasna za 0,50% i trgovskiot den go zavr{i so vrednost od 2.143,96 indeksni poeni. Makedonskiot berzanski indeks MBID zabele`a pad od 0,02% i denot go zavr{i so vrednost od 2.236,62 indeksni poeni. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК РЖ Интер-Трансшпед

42,00 +2,00

+5,00% 5 00%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Битола

2.000,00 -30,00

Kapital Akademija...

-1,49% 1 49%

DOW JONES

member of KAPITAL MEDIA GROUP

FINANSISKITE IZVE[TAI KAKO ALATKA ZA DELOVNO ODLU^UVAWE

N

Makedonija mora zabrzano da gi izgradi golemite i neophodni energetski kapaciteti za da go zgolemi proizvodstvoto na elektri~na energija, kako odgovor na raste~kata potro{uva~ka. Ako se zemat predvid novite obvrski na energetskite kompanii soglasno zakonot za energetika, cenata na struja }e odi samo nagore ponuda. Imame indicii deka ima zainteresirani i o~ekuvame ovoj golem proekt da se re{i”, smeta Sara}ini.

MMF SUGERIRA GODI[NO STRUJATA DA POSKAPUVA PO 10% Vo posledniot izve{taj za Makedonija, Me|unarodniot monetaren fond (MMF) sugerira do 2015 godina strujata da poskapi za fantasti~ni 40%. Od MMF pora~uvaat deka samo so vakvi ceni Makedonija mo`e da ostvari ekonomski rast na podolg rok.

Vo izve{tajot pi{uva deka sega{nata cena na strujata e na nisko nivo, pod pazarnata, i gi odvra}a doma{nite i stranskite investitori.

“Makedonskiot energetski sektor e vo tranziciska faza od centralno planirawe i menaxirawe kon decentraliziran sloboden pazar i s$ u{te se bori da go

nadmine ova kolektivno nasledstvo. Vo delot na pobaruva~kata klu~en predizvik e podobruvawe na efikasnosta vo koristeweto na energijata, dodeka vo delot na ponudata ima pove} e predizvici poradi zastarenite energetski kapaciteti i nemaweto sopstveni izvori na nafta, gas, nitu rezervi na jaglen”, pi{uva vo posledniot izve{taj na MMF. Poskapata struja }e ja podgree i inflacijata.

Investitorite vo zemjava se zagri`eni kako najavenoto poskapuvawe }e se odrazi vrz nivnoto proizvodstvo i tro{ocite. Na najgolem udar se izlo`eni prerabotuva~kata, prehranbenata i tekstilnata industrija, kade {to firmite strujata ja koristat kako dominanten energens vo proizvodstvoto.

KOJ KOLKU DOBIVA OD CENATA NA STRUJATA

ELEM

MEPSO

54%

6%

EVN Makedonija

40% Izvor: Regulatorna komisija za energetika

“Premnogu sme zavisni od strujata.

Vo na{eto proizvodstvo strujata u~estvuva so pove}e od 60% vo tro{ocite. Od site ma{ini, samo edna proizvodna linija raboti na gas, taka {to sekoe poskapuvawe

na strujata za nas e dopolnitelen problem.

Smetam deka mo`noto zna~itelno poskapuvawe na strujata }e se reflektira na proizvodstvoto”, neodamna za “Kapital” izjavi Sa{o Naumoski, generalen direktor na Vitaminka od Prilep.

a 4 i 5 noemvri Kapital Akademija organizira dvodnevna rabotilnica na tema “Finansiskite izve{tai kako alatka za delovno odlu~uvawe - podgotovka i analiza”, koja }e se odr`i vo hotelot Aleksandar palas vo Skopje. Na ovaa rabotilnica u~esnicite }e razrabotat pravilen set od alatki za podgotovka na finansiski izve{tai korisni vo procesot na odlu~uvawe, }e dobijat nasoki kako pravilno da gi ~itaat kako izvor na finansiski podatoci, kako da potenciraat i da definiraat odredeni pokazateli od analizata, istite da gi kombiniraat zavisno od potrebata i kako pravilno da gi tolkuvaat dobienite zaklu~oci.

U~esnicite }e dobijat gotovi modeli na finansiski izve{tai so ~ija pomo{ }e nau~at mnogu novi detali za izrabotkata na istite, usoglaseni so najnovite zakonski izmeni. Predava~ e Katerina Bo{evska, finansiski direktor na EOS Matrix Makedonija i finansiski konsultant za Isto~na Evropa.

PRISILNO ]E SE NAPLA]A FIRMARINATA

G

radot Skopje ne mo`e da si gi naplati nitu dava~kite za firmarina, nitu za danok na imot.

Gradona~alnikot na grad Skopje, Koce Trajanovski, objavi deka vkupno 27.000 firmi vo Skopje dve godini odbivale da platat komunalna taksa kon gradot, a 700 kompanii odbivale da go platat danokot na imot. Iako ne ja poso~i pri~inata za nepla}aweto na dava~kite, Trajanovski najavi deka dokolku ne si gi servisiraat dava~kite, }e sleduva blokirawe na smetkite na kompaniite. Kompaniite dol`at nad pet milioni evra po osnov na neplatena firmarina i 600.000 evra za neplaten danok na imot.

11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.868,28 +1,80% 1 80%

Aziskite berzi prodol`uvaat da pa|aat. Golem del od akciite na Azisko-pacifi~kite berzi v~era padnaa, otkako Grcija na po~etokot na nedelata najavi referendum za me|unarodnata pomo{ koja & ja ponudi EU. Evropskite berzi, pak, v~era zabele`aa blag rast.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.449,14 8.640,42 1.241,66 2.645,81 5.909,52 738,58

VALUTI

+0,51% -2,21% +1,92% +1,49% +1,29% -2,11%

£ €

€ $

1,1602

1,3809

-0,8%

+1,3%

СТАПКА

СТАПКА

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.743,50 +1,85% 1 85% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

Нафта БрентBRENT NAFTA

110,84

1 19% +1,19% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Vaclav Klaus

Ne mo`eme da gi obvinuvame samo Grcite, nekoj im pozajmuval.

6

Politika / Pari / Dr`ava

PREGLED VESTI TI: KOMPANIITE OD KINA I RUSIJA PLA]AAT NAJMNOGU POTKUP

P

otkupuvaweto javni slu`benici koga se sklu~uva biznis nadvor od sopstvenata dr`ava e redovna pojava, poka`uva istra`uvaweto na 3.000 biznismeni od razvieni i zemji vo razvoj, soop{tuva Transparensi interne{nal.

Indeksot na potkupuva~i na Transparensi interne{nal za 2011 godina, objaven v~era, gi rangira 28-te vode~ki me|unarodni i regionalni zemji-izvozni~ki po verojatnosta na nivnite kompanii da potkupuvaat vo stranstvo.

Soglasno so podatocite, kompaniite od Rusija i Kina, koi imaa 120 bilioni dolari prekuokeanski investicii vo 2010 godina, se pretstaveni kako zemji koi verojatno pla}aat najmnogu potkup vo stranstvo. Kompaniite od Holandija i [vajcarija, pak, se pretstaveni kako zemji koi verojatno najmalku potkupuvaat.

Tokmu ovaa tema }e bide del i od dene{niot Samit vo Kan na Grupata 20, a }e se prepoznaat i ~ekorite na zemjite od G-20 kako Kina, Rusija, Indonezija i Indija vo osuduvaweto na potkupot vo stranstvo. Transparentnost interne{nal go pozdravuva ovoj izve{taj i povikuva na brzo sproveduvawe dopolnitelni antikorupciski merki.

SOSTANOK NA ME[OVITIOT KOMITET MAKEDONIJA-EU

M

e{ovitiot parlamentaren komitet - Makedonija i Evropska unija, denes i utre vo Skopje }e go odr`i svojot devetti sostanok so u~estvo na pratenici od makedonskoto Sobranie, na nivnite kolegi od Evropskiot parlament, i na ~lenovi na Me{ovitiot komitet. Predvideno e obra}awe da imaat vicepremierot zadol`en za evropski pra{awa, Teuta Arifi, ministerot za nadvore{ni raboti, Nikola Poposki, vr{itelot na dol`nost {ef na delegacijata na EU vo zemjata, Robert Lidl, i izvestuva~ot za Makedonija od Komisijata za nadvore{ni raboti na Evropskiot parlament, Ri~ard Hovit.

Na sostanokot }e bidat razgledani pove}e pra{awa od odnosite Makedonija-EU, me|u koi: odbele`uvawe na 10godi{ninata od Ohridskiot ramkoven dogovor, reformite na javnata administracija, na sudstvoto, borbata protiv korupcijata i organiziraniot kriminal i aktuelnata sostojba so viznata liberalizacija, gra|anskoto op{testvo i u~estvoto na gra|anite vo procesot na odlu~uvawe, slobodata na izrazuvawe i mediumite, ekonomskata sostojba, krizata vo evrozonata i efektite vrz Makedonija, kako i za transportnite koridori vo zemjata i iskoristuvaweto na sredstvata od evropskite fondovi za nivna realizacija.

ODLO@ENA RASPRAVATA ZA TRO[EWETO VO ZNM

N

adzorniot odbor na Zdru`enieto na novinari na v~era{nata sednica ne rasprava{e za bilansnite smetki na Zdru`enieto bidej}i go nemaat dobieno, nitu pak, imaat pobarano izgotvuvawe na finansiski izve{taj od strana na ovlasteniot smetkovoditel koj gi vodi finansiite na ZNM. ^lenovite na nadzorniot odbor donesoa odluka za slednata sednica da pobaraat da bide izgotven i pretstaven finansiskiot izve{taj za raboteweto na zdru`enieto za prvite devet meseci od ovaa godina.

“Finansiskiot izve{taj od raboteweto ne e napraven bidej}i toa ne e pobarano od nas. Toa {to tie dosega go barale i {to nie im go imame dadeno se delovi od vodeweto na knigite. Na barawe na stru~nata slu`ba nie mo`e da izgotvime izve{taj, po {to nadzorniot odbor mo`e da odr`i sednica na koja }e raspravaat za finansiskiot izve{taj”, veli Kristina Tili}, ovlasten revizor od Mat in`enering i konsalting.

Delovi od finansiskoto rabotewe na ZNM bea objaveni od strana na pretsedatelkata na Nadzorniot odbor, novinarkata Jordanka Ivanovska, na nejziniot profil na Fejsbuk preku koi taa izrazi somnevawe za na~inot na koj{to se tro{at parite vo ZNM.

MEDIUMITE ]E GI RE[AVAAT PROBLEMITE VO SVOJOT DVOR?!

N

ovinarite po dolgo vreme zaedni~ki ja reafirmiraa svojata podgotvenost da se zdru`at vo re{avawe na sostojbite vo mediumite i da rabotat aktivno so site relevantni institucii i poedinci za iznao|awe na~ini za nadminuvawe na sostojbite vo novinarstvoto, zaklu~ija u~esnicite na rabotnata sredba za problemite vo mediumskata sfera vo Makedonija, {to se odr`a od 27 do 29 oktomvri vo Mavrovo, vo organizacija na Makedonskiot institut za mediumi i Zdru`enieto na novinarite na Makedonija.

Istaknati mediumski rabotnici – novinari, urednici, sopstvenici i mediumski eksperti - konstatiraa deka vo najkratok mo`en rok treba da najdat funkcionalni re{enija, koi }e obezbedat pogolema demokrati~nost i za{tita na javniot interes, pogolema sloboda vo izrazuvaweto na novinarite i podobra za{tita na nivnite prava, poodr`liv mediumski biznis i podobri mediumski proizvodi.

Problemite bea locirani vo pove}e oblasti, kako regulativata, naru{eniot i preoptovaren mediumski pazar, mediumskata koncentracija, vrzanite reklami, sostojbata vo javniot servis, netransparentnosta i nedostigot od validni kriteriumi za raspredelba na buxetskite sredstva za kampawi vo mediumite, nepostoeweto kolektivni dogovori koi bi gi regulirale odnosite me|u sopstvenicite, urednicite i sozdava~ite na mediumskata sodr`ina.

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

[VRGOVSKI I ZAVODOT ZA STATISTIKA SÈ U[TE MOL^AT

[TETATA OD POPISOT OSTANUVA KLASIFICIRANA INFORMACIJA Obvinitelot pred edna nedela, otkako ja dobi prijavata od SDSM {to samiot ja pobara, izjavi deka poradi nejzinata itnost }e se proiznese za nekolku dena. Se u{te nema odgovor.

MAKSIM RISTESKI

S

risteski@kapital.com.mk

tavot na javniot obvinitel Qup~o [vrgovski za krivi~nata prijava protiv nepoznati storiteli, vinovni za popisniot falsifikat, i za toa dali treba da se prolongira uni{tuvaweto na popisniot materijal nema da go doznaeme najmalku u{te edna sedmica. Tolku toj }e bide otsusten od zemjava poradi slu`beno patuvawe.

Obvinitelot pred edna nedela, otkako ja dobi prijavata od SDSM {to samiot ja pobara na pismeno, izjavi deka poradi nejzinata itnost }e se proiznese za nekolku dena.

SDSM, zaedno so prijavata, na 21 oktomvri pobara od [vrgovski da izre~e i vremena merka so koja bi se spre~ilo uni{tuvaweto na popisniot materijal, kako dokaz neophoden za utvrduvawe na fakti~kata sostojba.

Obvinitelot ne se proiznese nitu za ova barawe.

Vo najgolemata opoziciska partija smetaat deka [vrgovski na ovoj na~in relativizira eden mnogu seriozen op{testven problem ~ie rasvetluvawe, spored SDSM, e celosno vo negovi race, otkako partijata ja podnela krivi~nata prijava protiv nepoznati storiteli koi prvenstveno gi locira vo Vladata.

Vo namera da se utvrdi to~no i precizno, so ime, prezime i funkcija, koj e odgovoren za popisniot krah i za zaludno potro{enite milioni evra, opozicijata do Sobranieto i formalno podnese predlogodluka za osnovawe Anket-

na komisija za analiza na slu~uvawata, na finansiskiot izve{taj i na popisniot materijal od poni{teniot popis. Pratenicite treba{e da go razgledaat predlogot na slednata plenarna sednica, koja }e se odr`i vo vtornik, no od SDSM informiraat deka toa najverojatno nema da se slu~i.

“Se o~ekuva{e predlogot za formirawe Anketna komisija da se stavi na dneven red na sednicata vo vtornik. No, vladeja~kite partii pobaraa prethodno da se slu~i proces na usoglasuvawe, {to bi zna~elo deka ako ne

se slo`at, odnosno ako ne sakaat da se utvrdi odgovornost za eventualniot popisen falsifikat, Anketna komisija nema da se formira”, izjavi koordinatorot na prateni~kata grupa na SDSM, Igor Ivanovski.

Spored predlogot na opozicijata, eventualnata Anketna komisija bi sorabotuvala so site u~esnici vo sproveduvaweto na popisot – Dr`avnata popisna komisija vo ostavka, Dr`avniot zavod za statistika i site drugi involvirani institucii.

Vo predlog-zakonot pi{uva deka popisniot materijal

QUP^O [VRGOVSKI

JAVEN OBVINITEL Javniot obvinitel edna nedela }e bide na su`ben pat vo stranstvo. Toa e “pri~inata” {to toj nema da go ka`e stavot za krivi~nata prijava protiv nepoznati storiteli, vinovni za popisniot falsifikat, i za toa dali treba da se prolongira uni{tuvaweto na popisniot materijal.

treba da se ~uva do podnesuvaweto izve{taj od rabotata na Komisijata, koj treba da bide gotov za 60 dena od formiraweto na istata.

Naodite bi se koristele kako osnova za poveduvawe postapka za utvrduvawe politi~ka, krivi~na i materijalna odgovornost.

Za da go spre~i zata{kuvaweto na skandalot, legalizirano so neodamna doneseniot Zakon za prestanok na va`ewe na Zakonot za popis, so koj se amnestiraat od odgovornost vinovnicite za popisniot debakl i se predviduva uni{tuvawe na dokazniot, odnosno popisniot materijal, opozicijata podgotvuva nov predlog-zakon za popis.

Spored ovoj predlog, popisot traba da se odr`i vo april. “]e predlo`ime nov zakon za popis za{to smetame deka popis treba da se odr`i, a do april Vladata ima dovolno vreme da go podgotvi. Samo so odr`uvawe na objektiven popis {to }e ja otslikuva realnata sostojba mo`e da se ubla`i {tetata od propadnatata operacija”, veli Ivanovski.

Vo me|uvreme, najpovikanata institucija - Dr`avniot zavod za statistitka - mol~i, duri i za najosnovnite pra{awa od interes na gra|anite: koga }e im bidat isplateni honorarite i tro{ocite na u~esnicite vo popisot, kolku pari na gra|anite se zaludno potro{eni za neupspe{niot popis, koga i kako }e bide uni{ten popisniot materijal.

RASPRAVA ZA ZAKONOT ZA SPRE^UVAWE SUDIR NA INTERESI

ANTIKORUPCISKA GO KORIGIRA MINISTEROT BEXETI! GABRIELA DELOVA

A

delova@kapital.com.mk

ntikorupciskata komisija so amandmani podne seni vo So branieto gi poprava gre{kite koi neodamna gi napravi ministerot za pravda, Blerim Bexeti, koj vo predlo`enite izmeni vo Zakonot za spre~uvawe sudir na interesi napravi previd i na Dr`avnata komisija za spre~uvawe korupcija ne & dade nadle`nost da gi kontrolira izjavite za sudir na interesi. Stanuva zbor za nadle`nost koja e od vitalno zna~ewe za ova telo i ne{to na {to so godini reagira Evropskata komisija preku Izve{tajot za napredokot.

Soglasno so predlo`eniot zakon na ministerot, Antikorupciska be{e samo nadle`na da gi verifikuva izjavite, a ne da pravi i detalna proverka

Zafirovski preku amandmani vo Sobranieto bara pogolemi nadle`nosti za Antikorupciskata komisija za vistinitosta na podatocite dadeni vo izjavite. Toa vo praktika zna~i deka Antikorupciska e nadle`na samo da potvrdi dali funkcionerite podnele izjava za sudir na interesi, bez da ima mo`nost da proveri dali tie fakti se to~ni ili neto~ni.

Opoziciskata SDSM dade zeleno svetlo na predlo`enite amandmani od Antikorupciska, na v~era{nata Komisija za politi~ki sistem, i uka`a deka

so vakvi ispravki i popravki se zaobikoluva vistinskata borba protiv korupcijata.

No, vo SDSM smetaat deka pokraj izmenite vo Zakonot za spre~uvawe sudir na interesi mnogu pozna~ajni treba da se izmenite vo Zakonot za spre~uvawe na korupcijata.

“So vakva Antikorupciska komisija Makedonija ne odi daleku. Potrebni se seriozni promeni da se vrati doverbata i nezavisnosta na ova telo.

O~igledno profesionalizacijata na Komisijata ne nudi i celosna nezavisnost na ova telo. Zatoa prioritet treba da se promenite vo Zakonot za spre~uvawe korupcija, zakon za koi reagiraat i od Evropskata komisija vo Izve{tajot”, veli prateni~kata od SDSM, Cvetanka Ivanova.

Na ovaa zabele{ka replicira{e ministerot Blerim Bexeti, koj re~e deka prvo e potrebna podetalna analiza pred da se odi kon izmeni i na toj zakon, na {to Ivanova odgovori deka podobra analiza od poslednata pres-konferencija na Atnikorupciska e pove}e od dovolna.

Dali vaka izmenetiot zakon }e pridonese za spravuvawe so nepotizmot vo dr`avata ostanuva da se vidi. Dosega, iako Zakonot za sudir na interesi e vo sila ve}e ~etiri godini, malobrojni se inicijativite na Antikorupciskata za vakvi prekr{oci.

KAPITAL / 02.11.2011 / SREDA

Politika / Pari / Dr`ava

PREMIEROT NIKOLA GRUEVSKI EKSKLUZIVNO ZA „KAPITAL„

7

PREGLED VESTI SDSM: DOLGOT NA VLADATA KON STRANSTVO ZGOLEMEN ZA 500 MILIONI EVRA

MAKEDONIJA SE VRA]A NA NIVOTO NA EKONOMSKI S RAST OD PRED KRIZATA Makedonskiot premier Nikola Gruevski vo ekskluzivno intervju za izdanijata na Kapital Media Group, koe celosno }e go objavime utre vo magazinot „Kapital”, zboruva za vladinata politika protiv ekonomskata kriza, kapitalnite investicii vo 2012, novite stranski investicii, re{avaweto na problemot so imeto... „Vo prvoto polugodie od 2011 godina ostvarena e stapka na rast od 5,2%, {to upatuva deka Makedonija se vra}a na nivoto na ekonomski rast ostvareno pred krizata. Sekoga{ mo`e pove}e i podobro, no dokolku objektivno se pogledne vrz realnosta, nie treba da bideme zadovolni od srabotenoto. So politikite i posvetenosta na realizacija na proektite {to sme gi vetile pred gra|anite }e prodol`ime nezavisno od nametnatiot problem so imeto”, veli premierot Gruevski vo ekskluzivnoto intervju za „Kapital”. ominaa 100 dena od rabotata na posledniot vladin sostav.

No, i bezmalku 2.000 dena otkako Vie ja vodite Vladata na Republika Makedonija.

Vo izminatite pet godini napravivte mnogu promeni, su{tinski i pomalku su{tinski. Sepak, faktite se deka Makedonija ne bele`i ekonomski rast kako {to predviduvate od godina na godina, i ne e ni blisku do pregovori so EU poradi problemot so imeto, nametnat od Grcija. Dali vo vakvi okolnosti ste zadovolni od srabotenoto?

Mo`ebi najdobro bi bilo da se fokusirame na ovie 100 dena od novata Vlada, najmnogu zaradi faktot {to spored mnogumina ovaa Vlada vo 100 dena ima zavr{eno pove}e raboti od nekoi drugi vladi vo celiot mandat. Da potsetam, pred samo ~etiri meseci gra|anite dadoa ocenka za tie pet godini. No, duri

P

Nezavisno {to Evropa ja zafa}a nova recesija i sekoja zemja pravi korekcii kon namaluvawe na proekciite vo ekonomijata, jas se u{te se nadevam i }e napravam se {to e vo moja mo} do istekot na ovoj period da go dostigneme ova proektirano nivo na investicii ili barem pribli`no do nego.

i da go preskokneme faktot deka gra|anite na izbori dadoa doverba na vladinite politiki od izminatite pet godini i so toa dadoa ocenka na srabotenoto, zna~i duri i ako se govori za izminatite pet godini, kako {to toa saka da go napravi opozicijata, da ne natera da zaboravime deka ima{e izbori neodamna, mojot odgovor na va{eto pra{awe bi bil - Da, vo izminatite pet godini se napravija mnogu su{tinski promeni, no vo ova intervju veruvam deka nema da imate prostor da govorime za seto sraboteno. Sepak, koga zboruvame za faktite, ne treba da se zaborava deka vo izminatite godini Makedonija go ostvari najvisokiot godi{en rast na BDP vo ponovata istorija, vtoriot najgolem rast vo istorijata i

najvisokiot rast na BDP po glava na `itel, ostvari najvisoko nivo na SDI iako vo ovoj period se slu~i najgolemata svetska ekonomska kriza vo poslednite 80 godini, a seriozni rizici i zakani od eskalacija na dol`ni~kata kriza vo Evropa se se u{te prisutni vo evropski i svetski ramki. Vo periodot koj go spomenuvate Makedonija go realizira{e i najgolemiot rast na izvozot, a pred po~etokot na svetskata kriza, namaluvaj} i ja nevrabotenosta za celi pet procentni poeni, od okolu 37% na okolu 32%, se ostvari i najgolemoto namaluvawe na nevrabotenosta {to se slu~ilo za koi bilo posledovatelni dve godini vo na{ata ekonomska istorija.

Za `al, ova be{e i period koga Vladata, pokraj so svetskata kriza, prethodno se soo~i i so najgolemiot naften {ok i najgolemoto svetsko poka~uvawe na cenite na naftata i na hranata, so koi svetot ne se soo~il vo polednite 40 godini.

Vo izminatiot period Vladata soodvetno odgovori na krizata so cel minimizirawe na nejzinite posledici, za{tita na makedonskite gra|ani i biznis sektorot.

Zdravata ekonomska politika na zemjata pridonese i vo 2009 godina makedonskata ekonomija da ostvari tret najdobar rezultat

vo Evropa i da ja zadr`i socijalnata stabilnost, {to ne be{e slu~aj so zemjite vo regionot i po{iroko. Vo prvoto polugodie od 2011 godina ostvarena e stapka na rast od 5,2%, {to upatuva deka Makedonija se vra} a na nivoto na ekonomski rast ostvareno pred krizata.

Sekoga{ mo`e pove}e i podobro, no dokolku objektivno se pogledne vrz realnosta, nie treba da bideme zadovolni od srabotenoto. So politikite i posvetenosta na realizacija na proektite {to sme gi vetile pred gra|anite }e prodol`ime nezavisno od nametnatiot problem so imeto, a toa neminovno }e pridonese za povisoki stapki na rast i podobruvawe na `ivotniot standard na makedonskite gra|ani.

DSM obvinuva deka so pregolemoto zadol`uvawe na vlasta, za samo dve godini dolgot na centralnata dr`avna vlast kon stranstvo se zgolemil za pove}e od polovina ili 491 milion evra.

“Toa ne e s$. Vladata na Gruevski go zgolemi dolgot na dr`avata i vnatre vo zemjata, preku izdavawe dr`avni hartii od vrednost. Eve {to velat podatocite na Ministerstvoto za finansii. Za samo dve ipol godini, od krajot na 2008 godina do krajot od avgust 2011 godina, dolgot na centralnata dr`avna vlast po osnov na izdadeni dr`avni hartii od vrednost se zgolemi za 46 milioni evra, od 465 na 511 milioni evra”, istakna Zoran Jovanovski, potpretsedatel na SDSM. Pokraj toa, potencira Jovanovski, Vladata planira zadol`uvawe vo stranstvo do krajot na godinata za pove}e od 100 milioni evra. Od SDSM velat deka za samo dve ipol godini na Makedonija & se slu~uva eksplozija na dr`avniot dolg, kade {to dolgot kon stranstvo e zgolemen za pove}e od polovina.

“I u{te ne{to. & poso~uvame na Vladata da ne ni ka`uva deka bila doma}inska i deka vratila predvreme krediti kon MMF i kon Svetska banka. Tie krediti se vrateni so parite od proda`bata na ESM, pari {to SDSM ne gi potro{i, tuku gi ostavi vo dr`avnata kasa”, veli Jovanovski.

Vo pismenata reakcija na VMRO-DPMNE stoi deka relevantni me|unarodni faktori potvrduvaat deka Makedonija e nisko zadol`ena zemja.

VMRO-NARODNA PREDLAGA PODELBA NA TETOVO

V

MRO-Narodna partija, pobara od Sobranieto itno da reagira po predlog-izmenite na Zakonot za teritorijalna organizacija na lokalnata samouprava, koi od partijata na Qub~o Georgievski bile dostaveni vo dekemvri minatata godina. Ottamu smetaat deka nivnata inicijativa mora da se realizira vo presret na lokalnite izbori koi treba da se odr`at vo prvata polovina na 2013 godina.

“So godini nanazad branej}i gi interesite na makedonskata dr`ava i narod, uka`uvame deka Tetovo treba da bide grad so tri op{tini, od koi ednata bi bila so makedonski gradona~alnik. Kako partija smetame deka Ki~evo treba da ostane vo sega{nite granici bez pripojuvawe na Zajas, Oslomej, Vrane{nica i Drugovo. Predlagame Mariovo da bide op{tina vo koja }e participiraat Vitoli{ta, Staravina, Konopi{te i ostanati okolni sela”, izjavija od VMRO-NP.

Kompanii / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

EVROPSKI DEN NA PRETPRIEMA^OT

@IVKO MUKAETOV BIZNIS-LIDER VO MAKEDONIJA SILVANA @E@OVA

@

silvana@kapital.com.mk

ivko Mukaetov, pretsedatel na Upravniot odbor na Alkaloid e dobitnik na nagradata “MK Biznis lider”, koja ovaa godina za prvpat ja dodeluva Evropskata biznis-asocijacija vo sorabotka so “Evropskiot den na pretpriema~ot” i “Evropskata nedela na MSP 2011”. Dodeluvaweto na ovaa nagrada treba da prerasne vo tradicija i da pretstavuva svoeviden patokaz za idninata.

“Ova e nagrada na site vraboteni vo Alkaloid i na site generacii koi rabotele i zaedni~ki ja gradele ovaa kompanija. Najva`no e da se raboti timski, uspesite da se postignuvaat zaedni~ki.

Potrebno e maksimalno da bidete fokusirani i da go sakate toa {to go rabotite.

Da se vnesete vo na~inot na rabotewe ne samo kako individua, tuku i kako timski igra~, a isto taka da se obidete energijata da ja prenesete na tie {to se okolu vas. Ovaa nagrada e motiv plus pove}e, bidej}i na krajot na denot se poka`uva

deka vo op{testvoto se cenat tie koi postignuvaat rezultati” izjavi Mukaetov za “Kapital”.

Toj najavi deka sledna cel na kompanija e pojako pozicionirawe vo Rusija, vo biv{ite zemji na Sovetskiot Sojuz i vo Evropskata unija.

“S$ u{te sme mali, nemame dovolno golem broj proizvodi so koi mo`eme da nastapime poagresivno. No, vo bliska idnina planirame i tamu podobro da se pozicionirame”, istakna Mukaetov.

Idejata za nagradata “MK Biznis lider” e da se poka`at lu|eto {to ja vodat makedonskata ekonomija i go pomagaat nejziniot prosperitet.

“Osnovnite kriteriumi po koi se vodevme e liceto da e sopstvenik na kompanija ili na udel, da rakovodi so izvoznoorientirana kompanija, kompanijata vo poslednite godini da bele`i razvoj vo raboteweto i kontinuirana dobivka, da se vbrojuva vo kategorijata socijalno odgovorni kompanii”, objasni Dimitar Ristovski, direktor na Evropskata biznisasocijacija.

Na otvoraweto na {est i ot “ E v r o p s k i d e n n a pretpriema~ot” i na “Evropskata nedela na MSP 2011”

@IVKO MUKAETOV

PRETSEDATEL NA UPRAVNIOT ODBOR NA ALKALOID

"Ova e nagrada na site vraboteni vo Alkaloid i na site generacii koi rabotele i zaedni~ki ja gradele ovaa kompanija. Najva`no e da se raboti timski, uspesite da se postignuvaat zaedni~ki. Potrebno e maksimalno da bidete fokusirani i da go sakate toa {to go rabotite."

prisustvuvaa i vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski, ministerot za ekonomija, Vaqon Sara}ini i pretstavnikot od delegacijata na EU, Luka{ Melka.

“Malite i srednite pretpri-

jatija se osnovnoto tkivo na na{ata ekonomija. Vo 2010 godina nivniot broj iznesuva 61.000, odnosno 99% od vkupniot broj aktivni pretprijatija. Zatoa pretstavuvaat va`ni u~esnici vo ekonomijata, va`ni kreatori

Kapital Akademija...

foto: FILIP POPOVSKI

Nagradata “MK Biznis lider” se voveduva za prvpat i ima za cel da gi promovira lu|eto koi ja vodat makedonskata ekonomija i pomagaat vo nejziniot prosperitet na op{testveniot proizvod.

Raste~kiot broj mali i sredni pretprijatija go apsorbira najgolemiot del od rabotnata sila. Minatata godina duri 80% od vkupniot broj vraboteni se anga`irani vo mali i sredni pretprijatija”, izjavi ministerot Sara}ini.

SO INOVACII DO PODOBAR BIZNIS Na Evropskata nedela na pretpriemni{tvoto se otvori debata i za inovaciite i za konkurentnosta, kako klu~ni aspekti na sekoj uspe{en biznis.

“Tvoreweto i inovativnosta se osnova na uspe{nosta na pretpriemni~kiot biznis na dolg rok. Nikoj ne e sposoben da napravi sam s$, pa zatoa mora da postoi zdru`uvawe so pove}e partneri”, pora~a Qubi{a Nikolovski, rakovoditel na sektor vo Agencijata za poddr{ka na pretpriemni{tvoto.

Spored nego, mladite organizacii se pofleksibilni kon promenite i edinstven na~in za da ja odr`at t.n. top forma pri stareewe e da ja kontorliraat fleksibilnosta.

Porakite se deka najbrz razvoj postignuvaat dr`avite i regionite koi imaat visoka inovativnost, tehnolo{ki

promeni, ~ove~ki resursi so povisoki znaewa i ve{tini, promeni vo organizacijata, porast vo produktivnosta, {to vodi kon uspe{ni pretprijatija i ekonomija.

Vo Makedonija od 2004 do 2010 godina se investirani 960.000 evra vo ovaa oblast, od koi 28% vo novi proizvodi, 4% za novi proizvodni materijali, 11% vo nova tehnologija, 44% za podobruvawe na procesot, 2% za racionalizacija na proizvodstvoto i 11% za podobruvawe na kvalitetna `ivotna sredina.

Vo idnina se bara pogolema finansiska poddr{ka za malite i srednite pretprijatija za da gi zajaknat inovativnite kapaciteti preku sklu~uvawe dogovor so istra`uva~ki centri i univerziteti.

“Malite i srednite pretprijatija se ranliva kategorija, imaat ograni~eni resursi, ote`nat pristap do informacii i nisko nivo na inovativen kapacitet”, izjavi Gordana To{eva, sovetnik vo proektot na USAID za unapreduvawe na investiraweto i izvozot.

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

ОБУКА “МЕЃУНАРОДНО ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ” 18 Ноември 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

Зголемената глобализација и меѓуграничната размена го зголемуваат и интересот за оданочување на капиталот и добивката која се остварува од ваквите текови. Во услови на силна економската интеграција, движењето на капиталот, работната сила и технологијата, настанува и проблемот на двојното оданочување. Дилемите се: кога да препознаете дека се соочувате со проблемот на двојното оданочување во секојдневното работење? Како да го надминете овој проблем? Каде да побарате решение? Обуката која ја организираме за меѓународното двојно оданочување ќе ви ги даде одговорите токму на овие прашања и дилеми со кои се соочува Вашата компанија!

ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ:

Што да превземете и кому да се обратите кога ќе се соочите со двојното оданочување? Како да го остварите правото на даночните намалувања / изземања согласно Договорите за избегнување на двојното оданочување? Кој е ефектот на меѓународното двојно оданочување врз приливот на странските инвестиции и движењето на работната сила? Каков е третманот на двојното оданочување во УЈП? Примери и вежби за остварување на правата од Договорите за избегнување на двојното оданочување – симулиран случај

ПРЕДАВАЧ КАТЕРИНА БОШЕВСКА

ОБУКАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Финансиски менаџери Сметководители Даночни администратори/работници Сопственици на компании Претприемачи

Fинанsиsки диrектоr на EOS Matrix Македонија и финанsиsки конsuлтант за Иsточна Евrопа. Ангажиrана е како надвоrешен sоrаботник и тrенеrобuчuвач за теми од облаsта на финанsиsки менаџмент од rеномиrани тrенинг агенции-конsuлтантsки кuќи.

Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лицалица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298110 110 www.kapital.mk www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

Kompani / Pazari / Finansii

9

USVOEN BUXETOT ZA IDNATA GODINA

VLADATA VO 2012 GODINA ]E POTRO[I 150 MILIONI EVRA POVE]E OD GODINAVA

V

ALEKSANDAR JANEV janev@kapital.com.mk

ladata go usvoi Buxetot za idnata godina. Planira da potro{i 150 milioni evra pove}e od godinava. Vkupnite javni tro{oci se planira da dostignat 2,75 milijardi evra, dodeka prihodite vo dr`avnata kasa se proektirani na 2,59 milijardi evra. Buxetot za 2012 godina e pogolem za 5,7% vo odnos na godina{niot, a buxetskiot deficit }e iznesuva 2,5% od BDP. Proekci-

NADOGRADENA VEBSTRANATA NA NOVA MAKEDONIJA

P

o~na so rabota kompletno nadgradenata internetstranicata na dnevniot vesnik “Nova Makedonija” – www. novamakedonija.com.mk. Internetstranicata e dopolneta so tri moduli: modul za 24-~asovno a`urirawe informacii, elektronsko izdanie na vesnikot – interaktiven flipbuk i mobilna verzija za polesen pristap na stranicata preku mobilen telefon.

Elektronskoto izdanie im dava mo`nost na posetitelite na Internet virtuelno da gi prelistuvaat stranicite na vesnikot so pomo{ na specijalen softver. ]e bidat ponudeni pove}e fotografii od aktuelni nastani i videoklipovi povrzani so tekstovite. Mobilnata verzija }e im ovozmo`i na korisnicite pregled na vestite i preku mobilen telefon. Kompletnite sodr`ini ostanuvaat i natamu besplatni za ~itatelite na portalot na “Nova Makedonija”.

MAKEDONSKIOT TURIZAM PREZENTIRAN VO FINSKA

M

akedonija kako atraktivna turisti~ka destinacija be{e prezentirana na Travel {outo vo Finska kako del od aktivnostite za promocija na turisti~kite potencijali na dr`avata. Ambasadorot Kire Ilioski mu se zablagodari na najgolemiot finski tur-operator Aurinkomatkat i na aviokompanijata Finair za uspe{no realiziranite deset ~arter letovi vo tekot na godinava, a izrazi i zadovolstvo od timot na Ridman Produktion koj vo tekot na maj napravi serija fotografii i videozapisi na koi se pretstaveni turisti~kite potencijali i kulturnoto nasledstvo vo Makedonija.

SDSM: ZA STANBENI KREDITI DA SE ODVOJAT [EST MILIONI EVRA

O

poziciskata SDSM predlaga sekoja godina od Buxetot da se odvojuvaat najmalku {est milioni evra za sproveduvawe na merkata subvencionirani stanbeni krediti. Mile Andonov, pratenik od SDSM, istakna deka {est milioni evra bilo najlogi~no re{enie, opredeleno spored brojot na izgradeni stanovi vo Skopje minatata godina. Amandmanot ekspresno be{e odbien od vlasta bidej}i se kosel so politikata na Buxetot.

Zakonot za subvencionirani stanbeni krediti go pomina vtoroto ~itawe vo Sobranie, so 17 podneseni amandmani. Pratenicite od vladej~kata VMRO-DPMNE predlo`ija, i amandmanot se prifati, vo prvite pet godini od po~nuvaweto so otplata na kredit da ne smee da se otu|uva stanot.

ite za prihodite i rashodite vo dr`avnata kasa se napraveni vrz baza na procenki za rastot na ekonomijata od 4,5% idnata godina i inflacija od 2,5%.

“Prihodite i rashodite vo Buxetot se proektirani so vnimanie so ogled na okolnostite vo globalnata ekonomija i smetame deka ova e realen i objektiven buxet.

Tuka se vgradeni site prioriteti na Vladata, osobeno za razvojot na obrazovanieto, zdravstvoto i infrastrukturata”, istakna ministerot za finansii, Zoran

Stavreski.

Spored nego, rastot na BDP e realen i ostvarliv bidej}i }e bide poddr`an so zgolemeni kapitalni investicii za 28% ili vkupno 420 milioni evra. Se procenuva deka vkupnata investiciska aktivnost }e se zgolemi za 8,5%.

Najgolem del od parite }e se namenat za prodol`uvawe na po~natite proekti, kako za doizgradba na Koridorot 10 i proektot “Skopje 2014”, me|utoa i za investicii vo regionalni i lokalni pati{ta, `elezni~ki

K

O

M

E

R

C

I

J

A

prugi, rekonstrukcija na bolnicite, zatvorite i u~ili{tata.

Ministerot Stavreski najavi deka idnata godina }e po~ne i rekonstrukcijata i dogradbata na prugata do Bugarija od `elezni~kiot Koridor 8.

Minusot vo dr`avnata kasa }e se pokriva so zadol`uvawa na nadvore{niot pazar, no i so redovno izdavawe zapisi vo zemjata.

Tekovnite rashodi se planira da ostanat na isto nivo, za smetka na porastot na kapitalnite investicii.

L

E

N

O

G

L

A

S

ZORAN STAVRESKI

MINISTER ZA FINANSII

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI RADIODIFUZNATA TAKSA ]E SE PLA]A I VO TOBAKO

G

ra|anite imaat nova mo`nost - radiodifuznata taksa da ja pla}aat i vo proda`nite mre`i na Tobako, Together i 24/7. Novata usluga ovozmo`ena preku proda`nata mre`a na Tobako a.d. e vovedena so cel namaluvawe na vremeto i tro{ocite za pla} awe na radiodifuznata taksa. Bez ~ekawe vo redici i bez slo`eni proceduri, gra|anite mo`at pla}aweto na taksata da go vr{at brzo, ednostavno i vo sekoe vreme od denot. Toa {to e potrebno e samo da se prilo`i originalnoto re{enie za radiodifuzna taksa.

SOFTVER NA USAID ZA PLANIRAWE NA ENERGETSKITE POLITIKI

A

merikanskata agencija za me|unaroden razvoj, USAID, zaedno so Ministerstvoto za ekonomija i Makedonskata akademija na naukite i umetnostite (MANU) prezentiraa softver za planirawe i analiza na energetskite politiki vo Makedonija.

“Tuka sme za da gi objasnime rezultatite i da se vidi korista i tro{ocite od energetskite politiki koi postojat vo Makedonija. Ova e del od regionalnata programa na USAID koja se implementira{e vo 11 zemji od Evropskata energetska zaednica, kako aktivnost preku koja se raboti na zajaknuvawe na kapacitetite na dr`avite vo ramkite na strate{koto planirawe vo sektorot energetika. Go koristevme softverot MARKAL times, programa koja se koristi vo nad 70 zemji vo svetot i vo EU. Celta e se ocenat tro{ocite i korista na energetskite politiki i nivnoto modelirawe”, veli Xon Rerison od Kancelarijata za energetika i infrrastruktura na USAID, Va{ington.

Od MANU pak, velat deka se raboti za mo}na alatka {to ovozmo`uva da se sprovedat analizi za mo`nite scenarija za razvoj na energetikata vo Makedonija.

“Softverot dava ocenka za benefitite koi se dobivaat od dadenite scenarija, kako {to se pogolemoto iskoristuvawe na obnovlivite izvori na energija, zgolemuvawe na energetskata efikasnost i namaluvawe na emisijata na stakleni~nite gasovi vo atmosferata so zadovoluvawe na potrebite od site vidovi energija za periodot {to se analizira”, pojasni akademikot Gligor Kanev~e.

HULT INTERNACIONAL BUSINESS SCHOOL NA STIPENDII EKSPO

H

ULT International Business School koe e rangirano me|u 30-te najdobri biznis-{koli vo svetot za prvpat ovaa godina }e ima svoe izlagawe vo Makedonija na ovogodine{niot Stipendii EKSPO koj se odr`uva na 4 i 5 noemvri vo prostoriite na NUB Sveti Kliment Ohridski vo Skopje. Pokraj HULT u{te 25 u~esnici od zemjava i stranstvo }e imaat svoi {tandovi na vtoriot po red Stipendii EKSPO saem, na koj site zainteresirani }e imaat mo`nost na edno mesto da se zapoznaat so mo`nostite i uslovite za steknuvawe doma{ni i me|unarodni stipendii.

“Pokraj idejata da se prezentira i ponudi s$ {to se odnesuva na stipendiite na edno mesto skrien motiv za nas pretstavuva i da se pridonese vo stopiraweto na odlivot na mozoci i zadr`uvaweto na najkvalitetnite kadri vo doma{noto stopanstvo”, veli Maja Petru{eva, pretsedatel na Obrazoven Informativen Centar Skopje.

Dosega HULT International Business School ima dodeleno {est stipendii za Makedonci, a na saemot }e bide promoviran noviot ciklus na stipendii i uslovite za aplicirawe. Brojot na stipendisti ne e ograni~en, a stipendijata pokriva i do 60% od {kolarinata.

+

02.11.2011

РЖ Интер-Трансшпед Макстил РМДЕН09 Топлификација Алкалоид 02.11.2011

Стопанска бан. Битола Фершпед РМДЕН10 Мак. Телеком Комерцијална банка

-

раст

+5,00% +2,76% +2,42% +1,00% +0,86% пад

нова цена

42,00 149,00 90,00 2.819,00 4087,00

DALEKU SME OD SVETSKITE TRENDOVI

BAWITE VO MAKEDONIJA SAMO OBI^NI LEKUVALI[TA

S$ u{te nemame uslovi za razvoj na moderen bawskiot turizam.

Duri i privatnite sopstvenici na bawite gledaat kako na bolnici, a ne kako mo`nost za razvoj na masoven i eliten turizam

B

“Konkurentni sme so site bawi vo regionot duri i doka`ano sme polekoviti po svojstvata na vodata”, veli Dobri Andonov upravitel na hotelot Car Samoil vo strumi~ko Bansko.

Bawata Bansko le`i na ista podzemna `i~ka kako bawite vo Sandanski vo Bugarija koi se gradeni vo isto vreme so Car Samoil, no deneska se svetlosni godini pred ova na{e lekuvali{te. Moderniot bawski turizam bara mnogu pove}e od topol bazen i lekovita voda. Regionalnite bawi prerasnaa vo spa-centri koi nudat stotici vidovi rekreacii i zabava, a toa go nema kaj nas. “Slovencite toplat voda i privlekuvaat turisti, a nie imame doka`ani rezultati vo lekuvawe na reumati~ni i asmati~ni zaboluvawa i pak imame samo 2% do 3 % stranski posetiteli na bawata”, dodava Andonov.

Sostojbata e polo{a so bawata Ke`ovica kraj [tip. Iako se nao|a vo blizina na gradot, bawata zasega ne mo`e da se nosi nitu so doma{nata konkurencija. Neodamna propadna posledniot tender za javno-privatno partnerstvo za ovaa bawa.

“Proda`bata se odol`i i s$ e stopirano vo pogled na renovirawe i razvoj. Duri po odlukata dali }e ostaneme vo sopstvenost na javnoto pretprijatie Isar ili }e dobieme nov sopstvenik }e mo`e da se pravat stretegii za razvoj”, veli Mijal~e Чutkusiev, upravitel na {tipskata bawa Ke`ovica.

Negorski bawi predni~at so raznolikosta vo sodr`inata

DEJAN AZESKI

awite vo Makedonija se delumno renovirani, a preminot vo privatnata sopstvenost barem na kratki pateki ne gi dade posakuvanite rezultati.

Posetitelite se prete`no vozrasni doma{ni gra|ani od tretata generacija, a golem del od niv opfa}a i proektot na Vladata za besplaten bawski prestoj i lekuvawe na penzionerite.

Bawa Bansko, Katlanovska Bawa, Bawa Bani{te, Bawa Kosovrasti, Ke`ovica i Negorski bawi se pogolemite aktivni kapaciteti koi mo`at da smestat pogolem broj posetiteli i koi gi nudat potrebnite uslovi za bawski turizam, no ne i za sovremenite barawa na bawskiot turizam.

Vo nacionalnata strategija za razvoj na turizmot 2009-2013 godina pi{uva deka “bawite treba da pretstavuvaat centri za zdravje i ubavina namesto medicinski kapaciteti” i da bidat pogodni za lokalen i regionalen pazar, no zasega ovie preporaki vo globala se ostanati samo na hartija.

Nemo`nosta da se sledi vo ~ekor moderniot svetski turizam e glavna pri~ina koja se naveduva za stagnacijata na na{ite bawi.

POTENCIJAL IMA FALAT INVESTICII Na{ite bawi vo momentov na regionalnite bawi edinstvno mo`at da im konkuriraat so lekovitosta na vodata. sreda- 02.11.2011 Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

ajvisoka temperatura na podzemnite vodi ima vo Ko~anskiot region (78 stepeni Celziusovi) no vo toj region momentalno funkcionira samo eden bawski kapacitet so ograni~en potencijal za priem na gosti. Ko~anskiot geotermalen potencijal }e mo`e da go razviva bawskiot turizam, agroberzata, no da se koristi i za toplifikacija na gradot, kako i za dobivawe elektri~na energija

N

pred drugite makedonski bawi.

Kompleksot vo Negorci od poodamna se koristi i kako centar za sportski podgotovki.

“Imame uslovi za bawski i sportski turizam, no ne onoj eliten i masoven, bidej}i zasega imame samo {est supermoderni apartmani”, veli Lazar Samarxiev, izvr{en direktor na Negorski bawi, locirani kraj Gevgelija.

Samarxiev dodava deka spacentrite se sostaven del od sekoja moderna bawa i deka eden takov e planiran vo sostav na Negorski bawi, bez da precizira koga }e po~ne

da se gradi.

DEBAR KAKO POZITIVEN PRIMER Bawskiot turizam vo momentov e najprosperitetna granka vo Debar. Iskoristenosta na bawskite smestuva~ki kapaciteti Bawi{te i Kosovrasti e pove}e od 50% na godi{no nivo, a 60 % od posetitelite se stranci {to e retkost kako za Makedonija taka i po{iroko.

“Slednata godina planiram izgradba na novi kapaciteti so site najvisoki smestuva~ki standardi”, veli Mexit Capa, sopstvenik na dvete debarski bawi.

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,495 45,1273 71,9114 50,5134 44,3847 46,4569

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5% 4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

KO^ANI SO NAJGOLEM GEOTERMALEN POTENCIJAL NA BALKANOT

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

1м 1,36% 1,3% 0,25% 0,02333%

3м 1,58% 1,5% 0,43% 0,04%

6м 1,78% 1,7% 0,62% 0,09%

12м 2,11% 2,1% 0,94% 0,31%

нова цена

-1,49% 2.000,00 -1,15% 43.000,00 -0,50% 89,00 -0,14% 505,00 -0,07% 2.848,00

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

3% 2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд Илирика Југоисточна Европа

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

25.909.653,47

-0,26%

-17,59%

-20,89%

-17,18%

-23,40%

01.11.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

43.583.016,13

4,41%

-11,11%

-12,06%

-17,22%

-20,78%

01.11.2011

Иново Статус Акции

14.238.497,76

0,41%

-7,09%

-5,18%

-1,01%

-3,04%

01.11.2011

КД БРИК

37.825.916,43

3,66%

-10,26%

-11,99%

-11,74%

-15,22%

01.11.2011

КД Нова ЕУ

19.869.280,33

-0,56%

-17,48%

-26,34%

-24,73%

-26,03%

01.11.2011

КБ Публикум - Балансиран

23.201.308,18

0,46%

-11,19%

-12,82%

-11,81%

-12,25%

01.11.2011

34.465.681,06

0,09%

-0,20%

1,04%

0,00%

0,00%

01.11.2011

0,00

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

00.01.1900

КБ Публикум - Обврзници 0

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

Kompanii / Pazari / Finansii

11

PREGLED VESTI

I POKRAJ SUBVENCIITE, PROIZVODSTVOTO SE NAMALUVA

BELLE AIR EUROPE ]E LETA OKRUPNUVAWE NA ZEMJATA ОД SКОПЈЕ ZA RIM I ZA DIZELDORF E KLU^ ZA KONKURENTEN AGRAR A Biznismenite smetaat deka za da ima pogolemi efekti od subvenciite, potrebno e da dr`avata da se naso~i kon subvencionirawe na oddelni kulturi na pogolemi zemjodelski povr{ini.

ovo{jeto, zelen~ukot, tutunot i ALEKSANDRA SPASEVSKA pijalacite. spasevska@kapital.com.mk Pretstavnicite od agrosektorot mu pora~aa na zamenikpokraj dr`avnite ministerot za zemjodelstvo, subvencii koi Vla- Zoran Kowanovski, deka za data sekoja godina da ima pogolemi efekti od gi zgolemuva i koi subvenciite, dr`avata treba da dostignaa 115 mil- se naso~i kon subvencionirawe ioni evra, obemot na oddelni kulturi na pogolemi na proizvodstvo vo agrarot ne zemjodelski povr{ini. zabele`a podinami~en rast. Za pogolema produktivnost i Samo vo poslednite pet godini rentabilnost na zemjodelskite drasti~no e namaleno proiz- povr{ini, neophodno e okrupvodstvoto na zemjodelski proiz- nuvawe na zemji{teto, pora~a vodi, a od godina vo godina s$ @ivko Radevski, porane{en pove}e se zgolemuva i neisko- direktor na Bitolska mlekara, ristenosta na obrabotlivoto koj sega e vo biznisot so zemjodelsko zemji{te, istaknaa proizvodstvo na ovo{je i u~esnicite na rabotniot sosta- zelen~uk. nok za sistemska poddr{ka na “Za da dobieme poevtino i agrarot vo organizacija na pogolemo i konkurentno proizZdru`enieto za zemjodelstvo vodstvo mora da se zdru`ime. i prehranbena industrija pri Subveniciite koi gi dava Stopanskata komora.

Vladata se samo za da se Spored podatocite na Stopan- dobli`ime do nivoto na proizskata komora za periodot vodstvo, i ne ovozmo`uvaat 2006-2010 godina, duri 33% razvoj na agrarot”, istakna od obrabotlivoto zemjodelsko Radevski. zemji{te vo Makedonija e Generalniot direktor na neiskoristeno. Od zemjodelskite @ito Vardar, pak, Rosto Ta{ev, kulturi, proizvodstvoto re~isi poso~i deka dr`avata treba sekade e namaleno, osven kaj prvo da go re{i problemot so orizot i tutunot. Alarmantni se vodosnabduvaweto na obrabotpodatocite i za namaluvaweto livite povr{ini, a potoa na proizvodstvoto na p~enica da zboruva za konkurentno i p~enka, a son~ogledot re~isi proizvodstvo. ne se proizveduva. Edinstveno “Nie imame najskapa p~enica porast ima kaj gradinarskite vo Evropa, a najevtin leb. kulturi, poradi zgolemenite Ne mo`e da se razviva vaka prinosi po hektar. Produkci- zemjodelstvoto. Ako sakame jata na meso, pak, e namalena da opstaene proizvodstvoto od 12% do 18%. na `itni kulturi, mora da se Spored Zdru`enieto za zem- regulira pazarot. Ne mo`eme jodelstvo i prehranbena in- da proizveduvame mleko, meso dustrija, Makedonija s$ u{te i jajca so najskapa p~enica. Ne e uvozno zavisna. Potrebite ni e profitabilno”, istakna na doma{niot pazar se za- Ta{ev. dovoluvaat samo vo delot na Toj pobara pogolema vladina

I

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.143,96 МБИД 2.236,62 ОМБ 118,83

+0,50% -0,02% +0,56%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

11.868,28

+1,80% +1,92%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.909,52

+1,29%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 738,58

-2,11%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

poddr{ka za golemite kombinati, bidej}i i najmaliot zemjodelski kombinat vo Makedonija e mnogu mal vo sporedba so prehranbenite giganti vo regionot.

Od ZK Pelagonija, najgolemiot kombinat vo dr`avata, poso~uvaat deka najgolemata pre~ka za namaluvaweto na zemjodelskoto proizvodstvo e poradi toa {to zemjodelcite mnogu te{ko gi prifa}aat novite tehnologii koi se primenuvaat vo zemjodelstvoto.

“Mora da bideme samokriti~ni.

Mnogu te{ko gi prifa}ame novite tehnologii, bez koi ne mo`e da se zgolemi produktivnosta na zemji{teto. Nie zboruvame samo na kolku hektari da poseeme, a ne razmisluvame kako da gi zgolemime prinosite od pomala povr{ina”, istakna

+0,50%

milioni evra iznesuvaat subvenciite za 2011 godina

Dragi Petrevski, generalen direktor na ZK Pelagonija.

Direktorot na agroindustrijata Agria, Pero Kolevski, pak, kako problem go poso~i toa {to golemite kompanii ne mo`at da zakupat golemi povr{ini zemjodelsko zemji{te.

“Ne mo`e firma so eden vraboten i eden telefon da dobie 10 hektari zemja i firma so 200 vraboteni isto taka da dobie 10 hektari zemji{te. Nie sme golemi kompanii, barame i do 1.000 hektari zemji{te za da imame pogolemi prinosi”, potencira{e Kolevski.

3.200

inisterot za ekonomija, Valon Sara}ini, najavi deka se intenziviraat aktivnostite za realizacija na golemiot energetski proekt po te~enieto na Vardar, Vardarska dolina.

“Vo Vladata imavme sostanok so hrvatskiot ekspert Goran Grani} od institutot Hrvoe Po`ar za proektot Vardarska dolina, koj pora~a da se podgotvi predfizibiliti studija i precizno da se utvrdat site karakteristiki na proektot.

Potoa treba da se izraboti fizibiliti studija i na kraj Vladata treba da odlu~i na koj na~in }e ja prodol`i sorabotkata so institutot Hrvoje Po`ar, pa potoa da gi definira konkretnite ~ekori {to bi gi prezele so Kinezite so koi be{e potpi{an Memorandum za sorabotka za Vardarska dolina”, izjavi ministerot Sara}ini.

Vo april godinava pretstatvnici na Vladata, na kineskata kompanija CWE i na Kineskata razvojna banka uveruvaa deka deceniskiot proekt - 12 mali i sredni hidrocentrali, treba da se realizira vo slednite 1015 godini. Vardarska dolina e procenet na okolu 1,5 milijardi evra. Vladata najavi deka kako investitor vo proektot }e u~estvuva so 15% od vkupnata suma, a za ostanatite 85% }e se pozajmi kaj Kineskata razvojna banka.

BIOKULT ]E PROIZVEDUVA ORGANSKA HRANA

B

iocentarot za organska hrana Biokult, pokraj proda`ba, }e po~ne i so sopstveno proizvodstvo na organska hrana. Za po~etok toa }e bidat pomali koli~ini zemjodelski proizvodi, no interesot koj postoi ohrabruva, veli Ivan Jovanovski, direktor na Biokult. Interesot za organskata hrana se zgolemuva, osobeno poradi toa {to nekoi od proizvoditelite s$ po~esto upotrebuvaat pesticidi, aditivi, ve{ta~ki |ubriva, genetski modificirani sostojki i hormoni za istite da rastat pobrzo i da bidat pogolemi, {to e doka`ano kako {tetno. Pobornicite za zdrava hrana duri presmetale deka neorganskata hrana na godi{no nivo sodr`i 5,6 kilogrami hemikalii, {to e frapantno i v~udoviduva~ki. Od neodamna Biokult ima proda`en centar vo GTC vo Skopje.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, sreda- 02.11.2011

МБИД

ОМБ

0,02%

3.000

2.600

2.200 2.000

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

NASDAQ 2.645,81

+1,49%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 57.322,80

-1,74%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.449,14

+0,51% +0,10%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 19.733,70

-0,31%

-0,09%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

+0,07%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.813,09

SOFIX 336,91

-1,60%

-0,98%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 619,96

ATHEX 745,63

-3,60%

БИП

34,00 Развојна банк

1.880,00 Јадранско ос Кемика

+1,88%

SASX 10 872,44

Главен индекс на Белградската берза

3.087,00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 17.464,80

ИНДЕКСИ РЕГИОН

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.594,38

BELEX15 539,05

120,00

Истрабенз

2.700,00 Крка

51,12

+6,25%

-11,94%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

93.13$/барел BRENT

110.84$/барел

АИК банка

1.800,00

Креди банка

1.950,00

+0,73% -10,55%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

Дом Холдинг

+12,25%

82,29

-25,00%

7,99

ХГ Спот

Плама-Пур

14,52

-4,98%

0,21

НФД Холдинг

ПРИРОДЕН ГАС

3.77/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

305

-0,29% +0,40%

ЗЛАТО 1743.50$/унца СРЕБРО 34.32$/унца БАКАР 7.925,50

МЕТАЛИ

+1,85% +4,85% +3,60%

НИКЕЛ 18.687,50 АЛУМИНИУМ

2.060,00 ЧЕЛИК 532.00$/унца

+0,3% +0,00% /

+9,76% -11,42%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

+8,00%

+1,02% +1,19%

-0,93%

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,56%

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.800

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-2,21%

10%-12% 115

u~estvuva zemjodelskiot sektor vo makedonskiot BDP

2.400

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.640,42

Spored podatocite na Stopanskata komora na Makedonija, duri 33% od obrabotlivoto zemjodelsko zemji{te e neiskoristeno.

2.600

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

+0,85%

M

МБИ10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.094,45

]E SE PRAVI PREDFIZIBILITI STUDIJA ZA VARDARSKA DOLINA

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.241,66

3.000

lbanskata niskobuxetska kompanija Bel er jurop (Belle Air Europe) }e po~ne da leta od Skopje za Rim i za Dizeldorf. Aviokompanijata }e otvori linija dvapati nedelno do rimskiot aerodrom Fuimi~ino. Ovie letovi }e bidat vo direktna konkurencija na kompanijata Blu ekspres (Blue Express) od Italija, koja na istata relacija po~na da leta od pred nekolku dena. I dvete aviokompanii }e letaat vo isti denovi (~etvrtok i nedela) i toa samo so nekolku ~asovi razlika. Povratnite karti do Rim i kaj dvete kompanii }e ~inat od 150-200 evra. Od Dizeldorf od Skopje }e isto taka }e se dvapati nedelno. Letovite za Rim po~nuvaat na 15. dekemvri, a za Dizeldorf na 10. dekemvri.

+2,25% -4,09%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

СУРОВИНИ

+1,08% ПЧЕНИЦА 628.50$/бушел -0,12% КАФЕ 2.27 $/бушел +1,34%

ПЧЕНКА 653.25$/бушел

+2,62% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1201.75$/бушел -1,15% КАКАО 2668.000$/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Grcija

12

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

GR^KATA DRAMA STANUVA GR^KA TRAGEDIJA

NIKOJ NE ZNAE [TO IMA NA UM 350 240

N

na Papandreu, iako prvi~no ne be{e informiran za negovata namera.

Grcija odi na “s$ ili ni{to”. Sega se ~eka da dojde januari, koga Grcite }e odlu~uvaat za sopstvenata i za sudbinata na evrozonata. Mnogu analiti~ari go ocenija potegot na Papandreu kako obid na eden o~aen i sueten politi~ar od sebe da ja trgne odgovornosta za lo{oto vodewe na dr`avata, a vinata za sega ve}e o~igledniot bankrot na Grcija, da ja prefrli na grbot na narodot. Najav-

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

ikoj to~no ne znae koi se motivite {to go nateraa premierot na gr~kata vlada, Jorgos Papandreu, da ja donese neo~ekuvanata odluka za referendum, od koj }e zavisi idninata i na Grcija i na evrozonata. Kockata e frlena, a odlukata ja prifati i kabinetot

eniot referendum pretstavuva rizik deka te{ko postignatiot dogovor na evropskite politi~ari za otpi{uvawe na 50% od gr~kiot dolg, te`ok 350 milijardi evra, so koj istovremeno treba da se re{at i del od problemite na evrozonata, na krajot mo`e da do`ivee neuspeh. Ednostavno zo{to Grcite ne go sakaat. No, koja e pri~inata, zo{to Papandreu se odlu~i na vakov ~ekor?! Naivno e da se veruva deka toj se potpira na poslednite anketi, koi poka`uvaat deka pogolemiot

ME^ SO DVE OSTRICI eferendumot koj go predlo`i Papandreu e me~ so dve ostrici. Ako ne ja donese posakuvanata poddr{ka na mnozinstvoto gra|ani, toga{ mo`e da zna~i i kraj za vladeeweto na Papandreu. Vo sekoj slu~aj, ekspertite procenuvaat deka stanuva zbor za takti~ki manevar so golem stepen na rizi~nost, me|u drugoto i zatoa {to Grcite re~isi nemaat iskustvo so referendumsko izjasnuvawe. Posleden pat takva mo`nost imaa vo 1974 godina, koga treba{e da se izjasnat za ukinuvawe na monarhijata po krajot na voenata diktatura.

R

Sepak, edno e jasno - dokolku vladata na premierot Papandreu ne go pomine glasaweto za doverba vo Parlamentot vo petok ili pak ako narodot se izjasni protiv merkite za {tedewe, toga{ Grcija mo`e da zapadne vo u{te pote{ka kriza so mo`en nekontroliran bankrot i izleguvawe od evrozonata. Po edinstvoto koe go poka`a na doma{en teren, Jorgos Papandreu sega treba da gi ubedi i Angela Merkel i Nikola Sarkozi, koi pak vedna{ go pokanija na sredba vo Kan, na samitot na Grupacijata 20 najrazvieni industriski zemji, koj se odr`uva denes i utre.

REFERENDUMOT E KOCKAWE retsedatelot na Svetskata banka, Robert Zelik, izjavi deka odlukata na gr~kiot premier Jorgos Papandreu da zaka`e referendum za noviot paket-pomo{, koj & e odobren na taa zemja, pretstavuva “kockawe”, koe }e go zgolemi ~uvstvoto na neizvesnost na finansiskiot pazar.

P K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

Zelik istakna deka vo slu~aj gr~kite glasa~i da go otfrlat paketot pomo{ }e dojde do “haos”.

“Ako glasa~ite na referendumot ka`at “ne”, }e se intenzivira somnevaweto vo podgotvenosta na Grcija da primeni nepopularno buxetsko {tedewe, neophodno za na taa zemja da & bidat isplateni zaemi od evrozonata i MMF”, istakna toj.

Prviot ~ovek na Svetskata banka navede deka globalnata ekonomija i natamu e slaba i oti politi~kite lideri mora da prezemat merki za da se zgolemi doverbata na pazarite.

O

G

L

A

S

K

O

M

milijardi evra vkupno na svetot mu dol`i Grcija

milijardi evra iznesuva finansiskiot paket za spas na Grcija

del od gr~kiot narod ne go poddr`uva noviot paket-merki usloven od EU, kako {to ne gi poddr`uva{e i prethodnite merki za {tedewe. Davaj}i im pravo na izbor na svoite gra|ani, Papandreu vo su{tina ne dozvoluva da se isteraat dokraj merkite za {tedewe koi gi diktira EU, koi me|u drugoto vklu~uvaat i privatizacija na pogolem del od gr~kite dr`avni kompanii.

“Koja muva go kasna Jorgos Papandreu? Dali gr~kiot premier saka{e da im dade pravo na site tie, koi vo Germanija i na drugi mesta se kaea za prisustvoto na Grcija vo evrozonata?! Najavuvaj}i go referendumot za planot za izlez od krizata, bez da gi predupredi svoite evropski partneri, {efot na gr~kata vlada vo sekoj slu~aj ja zasili burata koja rizikuva da go odnese!” komentira francuski “Mond”.

Otporot za sanaciskiot paket implicira deka Grcite sakaat da odat po drug pat, a edinstveniot mo`en e ednostaven - da go napu{tat evroto, smetaat pove}eto analiti~ari na sostojbite vo evrozonata.

“Se ocenuva deka Papandreu vo su{tina toa i go pravi. Ako na Grcite ne im se dopa|a na~inot na koj se re{avaat problemite, sami neka ja prezemat odgovornosta - neka ostanat ili neka zaminat od evrozonata!”,

izjavi za Bi-bi-si, Patrik Gravi, analiti~ar vo bankata ING. I samiot Papandreu istakna deka referendumot }e bide “~ista poraka za pravecot po koj Grcija treba da se dvi`i”.

PAPANDREU E POZNAT PO INSTRUMENTITE ZA DIREKTNA DEMOKRATIJA Interesen e i faktot deka duri ni ministrite od gr~kata vlada ne bile prethodno izvesteni za odlukata na Papandreu, a kamo li negovite evropski kolegi. Vnatre vo {irokata vladeja~ka koalicija na PASOK se slu~uvaat previrawa. Duri {est visoki funkcioneri go povikaa premierot da si podnese ostavka, a edna prateni~ka ja napu{ti koalicijata, so {to se namali i brojot na sigurni glasovi vo Parlamentot.

I pokaraj s$, {to se odnesuva do najavenoto glasawe za doverba na vladata, zaka`ano za petok, Papandreu e siguren deka }e ja dobie doverbata na pratenicite. Me|utoa, gr~kata opozicija bara svikuvawe predvremeni izbori, a i od redovite na vladeja~kata partija se slu{aat glasovi za predvremeni izbori, koi }e donesat nova vlada so golema koalicija za nacionalen spas me|u PASOK i opoziciskata Nea demokratija.

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Grcija

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

13

Atina otvori nova kriza i nesigurnost vo evrozonata, a toa e najlo{oto {to mo`e{e da se slu~i vo momentov. Grcija odi na “s$ ili ni{to” ili na ne{to treto, ama nikoj ne ka`uva {to e toa.

Davaj}i im pravo na izbor na svoite gra|ani, premierot Jorgos Papandreu vo su{tina ne dozvoluva da se isteraat dokraj merkite za {tedewe koi gi diktira EU, a koi zna~at i privatizacija na pogolem del od gr~kite dr`avni kompanii. [to }e bide, nikoj ne saka ni da prognozira

PAPANDREU?!

TRI PRI^INI ZA ODLUKATA NA PAPANDREU 1. O~igledno e deka na Papandreu mu nedostiga legitimitet za svoite postapki. Toj be{e izbran pred eskalacijata na dol`ni~kata kriza, pa zatoa negovata politika bara ekstremni ~ekori; 2. Opozicijata e pre~ka za Papandreu. Preku referendumot Papandreu }e dobie pove}e politi~ki poeni i simpatii od narodot; 3. Gr~kata ekonomija ~ekori kon ambisot. Re~isi site gra|ani se `rtvi na merkite za {tedewe, se ~uvstvuvaat o~ajno i {trajkuvaat. Preku referendumot tie }e imaat {ansa da se izjasnat.

PROMENETA VOENATA KOMANDA apandreu ja promeni voenata komanda vo Grcija i toa vo moment na politi~ka kriza, koja mo`e da predizvika pa|awe na vladata. Liderot na opozicijata, Andonis Samaras, se sretna so pretsedatelot na Grcija za da razgovaraat za novonastanata situacija. Papandreu, pak, v~era be{e povikan na raport kaj Merkel, Sarkozi i Kristin Lagard, {eficata na MMF, vo Kan. Ishodot od razgovorot s$ u{te ne e poznat.

P

ALTERNATIVATA NA GRCIJA E IZLEZ OD EU?! rcija ne mo`e ednostavno da ja napu{ti evrozonata i da se vrati na nacionalnata valuta, predupredi Helmut Zikman, profesor po monetarno pravo na frankfurtskiot univerzitet Johan Volfgang Gete.

“Nitu edna dr`ava-~lenka ne mo`e da odlu~i samostojno da ja napu{ti evrozonata. Spored pravoto na EU, takov ~ekor e isklu~en za da se garantira stabilnosta na valutata. Ako Grcija saka da se vrati na drahmata, treba da bide izmeneto zakonodavstvoto na EU”, dodava Zikman.

Spored nego, alternativa na Grcija e edinstveno celosno da ja napu{ti Evropskata unija.

G

Pritoa, odlukata za referendum ne bi trebalo mnogu da iznenaduva ako se znae deka Papandreu otsekoga{ se zalagal za koristewe na instrumentite na direktna demokratija, kakov {to e referendumot. Kako lider na opozicijata vo 2009 godina toj se zalaga{e za odr`uvawe referendum za Lisabonskiot dogovor, {to predizvika

revolt vo Brisel. I vo 2010 godina Papandreu gi proglasi komunalnite izbori vo Grcija za referendumsko izjasnuvawe za negovite merki za {tedewe i sepak uspea da ostane na vlast. Verojatno i ovojpat toj se nadeva deka vakviot ~ekor }e mu pomogne da go namali pritisokot od opozicijata, no i od uli~nite protesti.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Vrz osnova na ~len 19, 20 i 21 od Pravilnikot za uslovite, na~inot i postapkata za izdavawe, menuvawe, prodol`uvawe i odzemawe na licenci za vr{ewe na energetski dejnosti („Slu`ben vesnik na RM” br. 31/09) i zaklu~okot na Regulatornata komisija za energetika br.

11-57 od 26.10.2011 godina, Dru{tvoto za trgovija so nafteni derivati „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje, so sedi{te na ul. „Partizanski odredi“ br.18, 1000 Skopje, go objavuva slednoto:

Vrz osnova na ~len 19, 20 i 21 Pravilnikot za uslovite, na~inot i postapkata za izdavawe, menuvawe, prodol`uvawe i odzemawe na licenci za vr{ewe na energetski dejnosti („Slu`ben vesnik na RM” br. 31/09) i zaklu~okot na Regulatornata komisija za energetika br.

11-58 od 26.10.2011 godina, Dru{tvoto za trgovija so nafteni derivati „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje, so sedi{te na bul. „Partizanski odredi“ br.18, 1000 Skopje, go objavuva slednoto:

I Z V E S T U V A W E

I Z V E S T U V A W E

Se izvestuva javnosta deka Dru{tvoto za trgovija so nafteni derivati „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje, so sedi{te na ul. „Partizanski odredi” br. 18, 1000 Skopje, na den 22.09.2011 godina, do Regulatornata komisija za energetika na Republika Makedonija podnese Barawe za menuvawe na postojnata licenca za trgovija so nafta i nafteni derivati vo licenca za trgovija so nafta, nafteni derivati, biogoriva i goriva za transport.

Se izvestuva javnosta deka Dru{tvoto za trgovija so nafteni derivati „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje, so sedi{te na bul. „Partizanski odredi” br. 18, 1000 Skopje, na den 22.09.2011 godina, do Regulatornata komisija za energetika na Republika Makedonija podnese Barawe za menuvawe na postojnata licenca za skladirawe na nafta i nafteni derivati vo licenca za skladirawe na nafta, nafteni derivati, biogoriva i goriva za transport.

Naziv na Baratelot: Dru{tvo za trgovija so nafteni derivati „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje, so sedi{te na ul. „Partizanski odredi” br. 18, 1000 Skopje.

Naziv na Baratelot: Dru{tvo za trgovija so nafteni derivati „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje, so sedi{te na bul. „Partizanski odredi” br. 18, 1000 Skopje.

Vid na energetska dejnost: Trgovija so nafta, nafteni derivati, biogoriva i goriva za transport.

Vid na energetska dejnost: Skladirawe na nafta, nafteni derivati, biogoriva i goriva za transport.

Podra~je kade }e se vr{i dejnosta: Dejnosta trgovija so nafta, nafteni derivati, biogoriva i goriva za transport „LUKOIL Makedonija” DOOEL Skopje }e ja vr{i na celokupnata teritorija na Republika Makedonija i vo nadvore{no trgovskiot promet.

Podra~je kade }e se vr{i dejnosta: Dejnosta Skladirawe na nafta, nafteni derivati, biogoriva i goriva za transport kako nositeli na licenca }e ja vr{ime na teritorijata na Republika Makedonija, vo Skladot za nafteni derivati lociran na ul. „Bregalni~ka” bb vo [tip.

Opis na na~inot, objektite i sredstvata za vr{ewe na dejnosta: Za vr{ewe na energetskata dejnost se koristat 2 rezervoari R3 i R5 nameneti za skladirawe na Eurodizel BS so sodr`ina na FAME do 5%. Volumenot na sekoj rezervoar iznesuva 1300 m3 i e sopstvenost na LUKOIL Makedonija DOOEL Skopje, locirani vo Skladot za nafteni derivati na ul. „Bregalni~ka” bb vo [tip.

Opis na na~inot, objektite i sredstvata za vr{ewe na dejnosta: Za vr{ewe na energetskata dejnost se koristat 2 rezervoari R3 i R5 nameneti za skladirawe na Eurodizel BS so sodr`ina na FAME do 5%. Volumenot na sekoj rezervoar iznesuva 1300 m3 i e sopstvenost na LUKOIL Makedonija DOOEL Skopje, locirani vo Skladot za nafteni derivati na ul. Bregali~ka bb vo [tip.

Vremetraewe na licencata: 10 godini

Vremetraewe na licencata: 10 godini

Na~in i kraen rok za dostavuvawe na predlozi, mislewa i sugestii vo vrska so baraweto za izdavawe na licenca: Zainteresiranite pravni ili fizi~ki lica mo`at da dostavat predlozi, mislewa i sugestii vo vrska so baraweto za izdavawe na licenca do Regulatornata komisija za energetika na Republika Makedonija, vo rok od 10 dena od denot od denot na objavuvawe na izvestuvaweto za barawe vo dnevniot pe~at.

Na~in i kraen rok za dostavuvawe na predlozi, mislewa i sugestii vo vrska so baraweto za izdavawe na licenca: Zainteresiranite pravni ili fizi~ki lica mo`at da dostavat predlozi, mislewa i sugestii vo vrska so baraweto za izdavawe na licenca do Regulatornata komisija za energetika na Republika Makedonija, vo rok od 10 dena od denot na objavuvawe na izvestuvaweto za baraweto vo dnevniot pe~at.

Adresa na Regulatornata komisija za energetika na Republika Makedonija: Ul. „Dimitrie Чuposki” br. 2/4, 1000 Skopje, Republika Makedonija

Adresa na Regulatornata komisija za energetika na Republika Makedonija: Ul. „Dimitrie Чuposki” br. 2/4, 1000 Skopje, Republika Makedonija

LUKOIL Makedonija DOOEL Skopje

LUKOIL Makedonija DOOEL Skopje

Svet / Biznis / Politika

14

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

SVET

0-24

...VO TREND?!

...RUSKIOT MILIJARDER NA SUD

...VO PRESRET NA G-20

Milo \ukanovi} so 106.000 evra “na raka”

Abramovi~ ne znae {to zna~i bogatstvo

Demonstracii vo Kan

iv{iot crnogorski premier Milo \ukanovi} na izbornata konferencija na DPS nose{e platinest ra~en ~asovnik od {vajcarskiot brend Bre` Turbiqon, koj vredi 106.067 evra, objavija crnogorskite mediumi.

kstravagantniot ruski milijarder Roman Abramovi~ v~era za prv pat se najde pred Londonskiot sud, kade {to go tu`i negoviot sonarodnik Boris Berezovski, koj bara ot{teta od 4,2 milijardi evra. Toj pred sudot se izjasni kako nemo}en ~ovek.

kon lu|eto, a ne kon finansiskite institucii.

B

E

ad 1.000 demonstranti, pove}eto oble~eni vo stilot na Robin N Hud, se sobraa na francuskata riviera vo Kan, povikuvaj}i gi liderite na vode~kite svetski ekonomii da se naso~at

FINANSISKATA INDUSTRIJA VO TE[KA KRIZA

BANKITE NA GOLEMO KRATAT TRO[OCI I DELAT OTKAZI

Finansiskite kompanii od Japonija do [vajcarija najavija golemo kratewe na tro{ocite eden den otkako brokerskata ku}a MF Global Holdings podnese barawe za za{tita od bankrot. Lu|eto pretstavuvaat najgolem tro{ok na Volstrit, pa zatoa, masovnite otpu{tawa se voobi~aeni vo vreme koga opa|a profitot

J

aponskata ku}a Nomura holdings trojno go zgolemi namaluvaweto na tro{ocite, koe sega iznesuva 1,2 milijardi dolari, a najgolem del od krateweto }e bide vo Evropa. Kredit suis grup najavi deka }e ukine 1.500 rabotni mesta vo vtoriot krug otpu{tawa vo rok od ~etiri meseci.

Zategnuvaweto na remenot doa|a vedna{ po povlekuvaweto na golemite kompanii {irum svetot.

Bankata UBS vo avgust soop{ti deka }e otpu{ti 3.500 vraboteni, a se o~ekuva direktorite i ponatamu da stegaat vo nekoga{ uspe{nata investiciska banka. Goldman Saks (Goldman Sachs) vo juli najavi otpu{tawe na 1.000 vraboteni, no ve}e ja nadmina taa brojka, a poznava~ite komentiraat deka i ponatamu }e ima otkazi. Minatiot mesec Goldman za prvpat objavi kvartalni zagubi od finansiskata kriza vo 2008 godina.

Lu|eto pretstavuvaat najgolem tro{ok na Volstrit, pa zatoa, masovnite otpu{tawa se voobi~aeni vo vreme koga opa|a profitot. No, nekoi izvr{ni direktori i analiti~ari smetaat deka kratewata }e bidat

9%

se namalija vrabotuvawata vo sektorot za hartii od vrednost vo periodot 2007-2009 godina

podolgotrajni, bidej}i bankite se podgotvuvaat za dolg period na postrogi propisi, nesigurni pazari i slab ekonomski rast.

“Svedoci sme na ogromno praznewe na Volstrit.

Ova ne e ciklus na rast i pad”, izjavi Stiven Ekhaus, partner i pretsedatel na Biroto za vrabotuvawe izvr{ni direktori vo pravnata firma Katen Muhin Rozenman (Katten Muchin Rosenmann LLP).

Vrabotuvawata vo sektorot za hartii od vrednost padnaa 9% vo periodot 2007-2009 godina.

No, otpu{tawata ne se edinstvenoto sredstvo koe go primenuvaat zagrozenite kompanii - bidej}i biznisot e krevok ve}e vtora godina po red, vrabotenite o~ekuvaat pomali bonusi na krajot od godinata. Krateweto na tro{ocite mo`ebi pretstavuva {ok za golem broj bankari, koi vidoa

{ansi za napredok vo minatata kriza. Kompaniite kako Nomura i UBS gi “pro~e{laa” bankarite koi ostanaa bez rabota poradi krizata vo 2008 godina, nudej}i golemi plati i bonusi, vo nade` deka tie }e go predvodat branot na zakrepnuvawe na ekonomijata.

DO PRED EDNA GODINA VRABOTUVAA Nomura vraboti re~isi 1.000 lu|e vo 2009 godina, vetuvaj}i pro{iruvawe na investiciskoto bankarstvo vo SAD, otkako gi kupi evropskiot i aziskiot ogranok na Leman braders. Kredit suis vrabotuva{e lu|e od oblasta na komercijalnite nedvi`nosti, a UBS dodade barem 300 lu|e vo biznisot so fiksni prihodi vo 2010 godina.

Vo Kredit suis nekoi od vrabotenite bea iznenadeni od vesta deka }e ima kratewe na tro{ocite vo komercijalniot oddel za hipotekarni obvrznici vo SAD. Timot od 50 vraboteni minatiot mesec be{e predupreden deka nivnite rabotni

mesta najverojatno }e bidat ukinati.

Ovie banki rastea vo tipi~en ciklus na rast i pad vo industrijata na hartii od vrednost, reagiraj}i na krajot od recesijata i na podobruvaweto na pazarot. Strategijata funkcionira{e odredeno vreme i vo 2009 godina be{e edna od najdobrite vo ponovata bankarska istorija, bidej}i profitot cveta{e. No, zakrepnuvaweto ne uspea do kraj, kako {to o~ekuvaa kompaniite na Volstrit. Sklu~uvaweto dogovori zatai godinava poradi nemirite na pazarot koi proizlegoa od evropskata dol`ni~ka kriza i namaluvaweto na o~ekuvawata za globalniot

rast.

Proda`bata na povolni obvrznici (investmentgrade bond) padna 30% vo prvite 10 meseci od 2011 godina vo sporedba so istiot period vo 2009 godina. Spojuvawata i prezemawata vo svetot iznesuvaat samo 60% od nivoto na aktivnost vo prvite 10 meseci od 2007 godina, koga be{e dostignat vrvot.

Proda`bata na akcii i drugi hartii od vrednost ovaa godina iznesuva 70% od nivoto vo 2007 godina.

Krevkite pazari i slabata ekonomija gi pritiskaat kompaniite koi i taka ve} e gi namaluvaat rabotnite mesta, soo~eni so golemite tehnolo{ki i regulatorni promeni. Investiciskiot bankarski model vo golem broj kompanii e naru{en od regulatornite reformi, kako na primer, praviloto na Volker (the Volcker rule), so koe na bankite im se ograni~uva koristeweto na sopstvenite fondovi za oblo`uvawa na pazarot, {to zaedno so postrogite barawa za kapital im ja ote`nuva zarabotkata preku trgovija i investicii. Novite zakoni }e stapat na sila vo juli, no ve}e se ~uvstvuva nivnoto vlijanie.

Feqton

KAPITAL / 03.11.2011 / ^ETVRTOK

15

LONDONGRAD – OD RUSIJA SO KE[: INSAJDERSKA PRIKAZNA ZA OLIGARSITE Po~ituvani ~itateli, vo sorabotka so izdava~ite AEA, “Kapital” vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne ja propu{tajte neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana rana r ana vvrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri leri r i telohranitel telohraniteli r vo crni “renx-roveri” so neprobojni stakla

B NA GLAVAIT2E: KMLIULIJARDERI “Moeto fundame “M fu fundamentalno RUSK

15

deka uveruvawe e de ostavaj}i j go nastrana nas apstraktniot koncept ko za interesite na narodot, Vladata treba da gi zastapuva interesite na biznisot” Boris Berezovski

OLIGARSITE SI IMAAT SVOJ SPISOK SO MINISTRI Jelcin pobedi, pa nekolkumina oligarsi dobija ogromni novi vladini smetki, kupija pove}e dr`avni aktivi za minimalni ceni i seto toa za minimalni danoci. No, isto kako vo komunizmot, i tie sozdadoa svoe “polit-biro”. Kako {to eden premier be{e zamenuvan so drug, taka Berezovski }e mu predade{e na noviot lider spisok so imiwa na ministri koi toj saka da bidat vo novata vlada

D

ojde vreme da se vrati dolgot i Jelcin go ispolni svojot del od zdelkata: nekolkumina oligarsi dobija ogromni novi vladini smetki, kupija pove}e dr`avni aktivi za minimalni ceni, a platija minimalni danoci. Vo svoite memoari Stroub Talbot ja opi{a zdelkata neposredno pred pretsedatelskite izbori kako “edno faustovsko pazarewe vo koe Jelcin ja prodade du{ata na reformata”. No, Rusite odgovorija deka uslugata {to im ja pravat na oligarsite nitu oddaleku ne e tolku lo{a kako {to bi bila pobedata na komunistite, za koja tie pomagaat da bide spre~ena. Spored niv, za razlika od d-r Faust, koj sklu~il dogovor so |avolot, {to mu zagarantiralo prokletstvo, Jelcin sklu~il spogodba koja, kako {to be{e toj ubeden, bila pomaloto od dvete zla: zdelka {to }e & pomogne na Rusija da go odbegne vistinskoto prokletstvo - vra}aweto na komunistite na vlast”.

Nekoi od oligarsite, osobeno Abramovi~ i Berezovski, formiraa grupa okolu Jelcin, koja stana poznata kako “familijata”.

Vode~kiot ~len na familijata - i vratar na pretsedatelot - be{e Jelcinovata najmala i mnogu sakana }erka, Tatjana.

Iako nema{e poznavawe za biznisot ili za politi~kite pra{awa, taa mu be{e najvlijatelen sovetnik, mo`e{e da obezbedi posebni uslugi od dr`avata i stana mnogu bogata blagodarenie na svoite kvaliteti i vrednosti, bez tu|a pomo{. Prijatelstvoto me|u dvajcata oligarsi i pretsedatelovata }erka cveta{e. Spored Aleksandar Kor`akov, Berezovski ja opsipuval Tatjana so poda-

ark Holingsvort e istra`uva~ki novinar i avtor na pove}e knigi, vklu~itelno i studijata za MI5, britanskata Slu`ba za bezbednost. Negovite novinarski tekstovi se objavuvaat vo Sandej Tajms, Gardijan i Fajnen{el Tajms. Od maliot broj intervjua napraveni so nego, se znae deka toj ne saka mnogu da zboruva javno, niti pak e qubitel na {oping. rugiot avtor, Stjuart Lensli e novinar i ekonomski konsultant koj `ivee ju`en London. Me|udrugoto toj e dobitnik na nekolku nagradi kako televiziski i radio producent, me|u koi e i nagradata na Wujor{kiot televiziski i filmski festival. Vo negovata kniga od 1985 godina, Poor Britain, toj ja definira{e mo}ta upotrebuvaj}i metodologija koja podocna po~naa da ja primenuvaat istra`uva~ite i vladite na Velika Britanija, Evropskata unija i golem broj zemji, od Japonija do Ju`na Afrika.

M

D

roci vo vid na nakit i avtomobili, a se istaknuva eden avtomobil “niva”. Voziloto be{e izraboteno po nara~ka za da vklu~i i specijalen stereosistem, sistem za ladewe i alarmen sistem, kako i luksuzen enterier.

Koga avtomobilot se rasipa, Berezovski vedna{ & dade “{evrolet blejzer” (sportsko vozilo, toga{ vredno 50.000 amerikanski dolari).

I dodeka Berezovski be{e dominanten vujko na “familijata”, Abramovi~ be{e tivkiot, no prerano sozrean vnuk koj ima{e talent da go {armira najva`niot ~len - Tatjana.

Televiziskiot direktor Igor Mala{enko be{e v~udoviden od pristapot na mladiot trgovec so nafta: “Edna no} otidov vo vikendi~kata na Tawa i tamu go vidov ova mlado mom~e, neizbri~eno i vo farmerki kako vadi francusko vino, mnogu dobro vino, od svojot avtomobil, kako go polni fri`iderot i pravi }ebapi. Si rekov, imaat nov gotva~. No, koga go pra{av soprugot na Tawa, toj se nasmea i re~e - O, ne, toa

e Roman. @ivee kaj nas dodeka negovata vikendi~ka se renovira”.

Vo oktomvri 1996 godina Berezovski be{e na vrvot od svojata mo} i stana zamenik-serketar na Nacionalniot sovet za bezbednost, so zada~a da go re{i ~e~enskiot konflikt.

Kako vior od energija, Berezovski be{e ~est posetitel na kabinetite vo Kremq, dr`ej}i izvetvena ko`na akt-~anta vo ednata, a nov golem siv mobilen telefon “motorola” vo drugata raka. Dodeka ~eka{e da bide primen od Jelcin, telefonot postojano mu yvone{e. “Ne mo`am da zboruvam. Vo Kremq sum”, odgovara{e so svojot svojstven govor kako od pu{ka. Berezovski gi izmoruva{e slu`benicite so negovoto neprekinato vospostavuvawe delovni kontakti i so lobirawe. Koga vladinite ATS direktni telefonski linii bea instalirani vo gostinskata soba vo negovata kancelarija vo Logovaz i vo negovata vikendi~ka vo Aleksandrovka, telefonskite razgovori stanaa duri i pofreneti~ni.

Vakvoto zbogatuvawe poradi vrski so vlijatelni rodnini ili prijateli ima{e mnogu zaedni~ki ne{ta so najlo{ite karakteristiki na sovetskata era. Izvesno vreme Berezovski i negovite kolegi funkcioniraa kako polit-biro: sklu~uvaj} i tajni zdelki zad scenata, tajno kovaj}i zagovor so i protiv sekogo, isto kako {to visoki komunisti~ki funkcioneri pravele vo komunizmot. Kako {to eden premier be{e zamenuvan so drug, taka Berezovski }e mu predade{e na noviot lider spisok so imiwa na ministri koi toj saka da bidat vo novata vlada. Oligarsite sega go gledaa svetot preku prizmata na svoite li~ni interesi.

RUSKATA BERZA POEVTINA OD VODOSTOPANSTVOTO NA BRITANIJA?!

Do 1998 godina Rusija be{e bankrot. Akciite strmoglavo pa|aa, kamatite dostignaaa 150%, a bankrotite rapidno se zgolemuvaa.

Do avgust taa godina eden analiti~ar zabele`a: “Kreditniot rejting na Rusija e pomal od indoneziskiot. Obemot na nejzinata ekonomija e pomal od {vajcarskiot.

A nejzinata berza vredi pomalku od vodostopanstvoto na Velika Britanija”.

Vo tekot na celoto ova premre`je vistin-

KGB-STIL ZA DISKREDITACIJA I Jelcinoviot krug ne be{e imun na pritisok odnadvor. Vo eden moment nezavisniot generalen obvinitel Juri Skuratov po~na istraga vo ramkite na samiot Kremq. Jelcin vedna{ go otpu{ti, no Skuratov odbi da si zamine, a Sovetot na dr`avata dvapati odbi da go potpi{e negovoto razre{uvawe.

Nekolku godini podocna na Federalnata slu`ba za bezbednost & be{e doverena zada~a da go diskreditira. So klasi~na zamka vo stil na KGB, televiziskata stanica ORT emituva{e kratka, nejasna videosnimka so ma` koj li~i na Skuratov kako, o~igledno, igra so dve prostitutki. Nikoga{ ne se razjasni dali toa be{e Skuratov ili ne, no vo sekoj slu~aj, toa be{e kraj za nego.

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

ERP Concept e novoto ime na SAP Concept Posle strategiskata podgotovka i planirawe, SAP Concept stana ERP Concept i odi napred preku pro{iruvawe na portfolioto so proizvodi i uslugi koi gi nudi. Ovaa promena se odnesuva na site kompanii vo ERP Concept grupacijata.

“Na{a dolgoro~na intencija be{e da go pro{irime portfolioto na na{ite uslugi so takvi koi ja nadopolnuvaat na{ata SAP ekspertiza vo implementacija na SAP” rece Filip Kaderabek menaxer za Makedonija.

LITERATURA ZA RAZLI^NI VKUSOVI Od 2000 godina navamu AEA izdava~i objavuva knigi od razni oblasti: proza, poezija, literatura za mladi, publicistika, popularna psihologija, ezoterija... Proda`niot salon Egipetska sonuvalka vo centarot na Skopje izobiluva so bogata literatura – od sovremenite makedonski pisateli, preku angliskite klasici, s$ do detskata literatura, seto toa po dostapni ceni.

• Od doma{nite avtori AEA izdava~i gi obj a v i l a B o` i n P a v l o v s k i , M a tej a M a tevski, Mitko Maxunkov, Eftim Kletnikov, R a d o v a n P a v l o v s k i , To m e A r s o v s k i . . .

• Od stranskite X.R.R. Tolkin, K.S. Luis, Malkolm Gladvel, Kaled Hoseini, Jasmina Kadra, Kormak Mekkarti, Xered Dajmond, Karla del Ponte... Prevodot na trilogijata “Gospodarot na prstenite” od Tolkin be{e vistinski hit pred nekolku godini i e proekt kakov {to retko bele`at izdava~ite vo zemjava.

• Pred dve godini vo Skopje go pre~eka i dobitnikot na Bukerovata nagrada, Tomas Kenili, avtorot na “[indlerovata arka (lista)”, izdanie isto taka na AEA.

skoto politi~ko vlijanie na delovnata elita be{e preuveli~uvano, osobeno od samite pripadnici. Tie stanaa bogati tolku brzo {to stradaa od toa {to Stalin go narekuva{e vrtoglavica od uspeh. Nivnoto vlijanie nabrzo po~na da se namaluva po 1997 godina. Berezovski be{e otpu{ten od Sovetot za bezbednost, iako nekolku meseci podocna se vrati kako izvr{en sekretar na Zaednicata na nezavisni dr`avi, funkcija {to opfa}a{e koordinirawe na nezavisnite delovi na Ruskata Federacija.

No, ni{to od toa ne go potkopa negovoto li~no bogatstvo, nitu go spre~i da prodol`i da pravi tajni planovi i da ja iscrtuva idninata na Rusija.

Vo tekot na tie godini Rusija be{e mesto kade {to itrite delovni operatori dejstvuvaa brzo i slobodno so pazarna ekonomija na zemjata koja be{e vo povoj i doprva po~nuva{e da se razviva. Bez regulativna infrastruktura za da se osiguri ramnomerna, efikasna i zakonska tranzicija, taa bila rudnik za zlato za ve{ti, agresivni operatori. Sepak, ni{to ne mo`e pografi~ki da go ilustrira dejstvuvaweto na silite otkolku slu~ajot so aluminium.

Kontrolata vrz ovoj profitabilen metal stana predmet na sedumgodi{na `estoka i smrtonosna borba, koja stana poznata kako vojna za aluminium. Taa ostavi tragi na krvoprolevawe {to na Sibir mu ja donese reputacijata na Div Zapad.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: VO VOJNATA ZA ALUMINIUM TRIUMFALNO SE POJAVI OLEG DERIPA[KA, U[TE EDNA ZNA^AJNA FIGURA VO “BOGATOTO DRU[TVO”

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

30 NOEMVRI, SPECIJALEN PRILOG

KONDITORSKA INDUSTRIJA VO OVOJ SPECIJALEN PRILOG PRO^ITAJTE: ANALIZA NA MAKEDONSKIOT PAZAR NA KONDITORSKI PROIZVODI - KOLKAV UDEL DR@AT DOMA[NITE, A KOLKAV STRANSKITE, UVOZNI PROIZVODI? KOJ TIP NA KONDITORSKI PROIZVODI NAJMNOGU SE BARAAT NA PAZAROT? KOI PROIZVODI VO KOI CENOVNI SEGMENTI DOMINIRAAT? TREND NA ZGOLEMENA POBARUVA^KA NA ZDRAVA HRANA VO SVETSKI RAMKI-KAKO SE ODRAZUVA NA OVAA INDUSTRIJA I TREND NA NIVNO PRILA GODUVAWE SO VOVEDUVAWE NOVI PROIZVODI, GLAVNO INTEGRALNI ILI LAJT... 效OKOLADITE I BOMBONIERITE- POSEBNA PSIHOLOGIJA NA PRODA@BA, PAKUVAWE, EMOCIJA...

KOI SE NAJ-BRENDOVI VO SVETSKI RAMKI ZA OVOJ SEGMENT? ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111