404-09.11.2011

sreda. 9 noemvri. 2011

VLADATA KO^I IZGRADBA NA PRIVATNI SON^EVI CENTRALI I VETERNICI

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.109,40 МБИД 2.230,13

ОМБ 119,34

-0.28% 0.00% -0.07%

Izvor: Makedonska Berza

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,50 44,76 71,80

WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

MAKEDONIJA ]E SE PROMOVIRA KAKO INVESTICISKI RAJ PRED KARLOS SLIM

STRANA 11

STRANA NA 4-5

NASKORO!!! MESE^NIK

NA 23 NOEMVRI

sreda. 9 noemvri. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

3.000

МБИ10

0,28%

2.800 2.600 2.400

sreda - 9. noemvri. 2011 | broj 404 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

2.200 2.000 1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

KRIZATA NA MASA VO VLADATA. ZO[TO SITE SE TIVKI, OSVEN GUVERNEROT BOGOV?

Ne go prijavuvaat imotot, za da ne platat danok!? d STRANA 7

VO PETOK PRILOG SPECIJALEN ANSISKA IN GRCIJA VO F KRIZA?!

A I POLITI^K

2-3 A R V E I N O I L I M 0 DALI 13 ?

A N I D O G 12 0 2 A Z I SE ZA 2011 IL STR.

Berlusko Berluskoni ru go igra poslednoto tango?! posledn STRANA 14

VOVEDNIK VOVEDN DNI KATERINA KATERIN NA N SINADINOVSKA SINADI I

“Premi “Premierot” r i od Re~ica Re~~ STRAN STRANA N 2

Navigator

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

SREDA 09 NOEMVRI 2011

“PREMIEROT” OD RE^ICA

O

Ohridskiot ramkoven dogovor sekoj mo`e da se obide da go tolkuva na svoj na~in, pa ottuka, vo nego da gleda razni privilegii i obvrski koi se predvideni vo odnos na po~ituvaweto na malcinskite prava. No, na koj jazik i da go ~itate, Dogovorot vo nikoj slu~aj ne predviduva koaliciskite partneri (po nepi{anoto pravilo, tie {to osvoile najmnogu glasovi vo makedonskiot i vo albanskiot politi~ki blok) da se odnesuvaat kako da vodat dve paralelni vladi – sekoja zainteresirana isklu~ivo za svojot etni~ki elektorat.

A tokmu toa e matricata vo koja na{ite lideri ni ja smestija dr`avata.

Voda~ot od Mala Re~ica, Ali Ahmeti, vo partiskoto sedi{te zboruva{e {to srabotila Vladata vo prvite sto dena od reosvojuvaweto na vlasta. Po primerot na partnerot, Nikola Gruevski, Ahmeti gi naredi zad sebe svoite vicepremieri, ministri, dr`avni sekretari i direktori.

No, partiskiot ot~et na Ahmeti ne vklu~i vladini ostvaruvawa. Proektite na koi VMRO-DPMNE i Gruevski se gordi za Ahmeti ne se vredni ni za spomenuvawe.

Radosta na Mile Janakievski - novite avtobusi, rekonstrukcijata na aerodromot Aleksandar Veliki, potpi{anite dogovori za stranski investicii vo Bunarxik (Kemet elektroniks, Tehnohoze, Materson grup i Prodis), fabrikata na Xonson kontrols vo [tip, proektot “Skopje 2014” - ne se najdoa na spisokot na Ahmeti.

Vrvno ostvaruvawe za nego e amnestijata na ha{kite

slu~ai! Ahmeti kako da ne e svesen deka toa ne e proekt, nitu e rabota – toa e politi~ka odluka (osven ako mnogu ne se izma~il vo ubeduvawata na partnerot da ja donese). A tokmu “top eden” ostvaruvaweto na Ahmeti, Gruevski bi sakal da se zaboravi. Samiot izjavi deka toj li~no ne se soglasuva so amnestijata, ama moral da ja po~ituva odlukata na Parlamentot (onoj vo koj sedat najmnogu negovi pratenici). I voljata na Ahmeti, sekako.

I vtoriot uspeh na DUI e bolna to~ka za VMRO–DPMNE – Zakonot za upotreba na albanskiot jazik. A Ahmeti u`iva vo polzuvaweto na pridobivkite, pa i zav~era{niot ot~et, aj {to si go odr`a na albanski (na Zapad ni{to novo), tuku ne obezbedi ni usten prevod na ka`anoto. Samo, pra{aweto do Ahmeti povtorno e – {to srabotil so ova? Oti i ovaa pridobivka e politi~ka odluka.

Ili ekonomskata politika na DUI se artikulira samo preku aktivnostite na “vnatre{nata tender – partiska grupacija”?

Za volja na vistinata, Ahmeti sega najavi i konkretni proekti za idnina.

Otkako politi~ki si dobi {to si pobara, sega }e po~nel da raboti. DUI } e donela investicii vo slobodnata zona Tetovo, }e ja izgradela prugata od Ki~evo do albanskata granica, }e investirala vo Popova [apka, }e izgradela teatar, biblioteka i sportska sala vo Tetovo i mnogu regionalni pati{ta niz zapadna Makedonija.

Pa, pa, pa!

A da donese{e DUI investicii vo slobodnata zona vo [tip? Da investira{e na Ko`uf? Da otvore{e biblioteka vo Berovo? A VMRO–DPMNE da otvore{e sportska sala vo Tetovo?

Da pu{te{e lokalen pat do nekoe tetovsko selo? Ili pak, taka kako {to vistin-

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

KATERINA SINADINOVSKA sinadinovska@kapital.com.mk

ski treba, seto toa da go naprave{e – makedonskata Vlada! Onaa koja sme ja izbrale da n$ vodi napred! Zaedno!

Obedineti!

Partijata koja integracijata ja ima vo svoeto ime zav~era plasti~no demonstrira{e deka vo Makedonija nemame vladini politiki! Vladini proekti! Vladini uspesi ili neuspesi!

Imame dela na VMRO– DPMNE i dela na DUI! Partiski interesi na Gruevski i partiski interesi na Ahmeti! Koi odvreme-navreme se sre} avaat, ama po~esto se sudiraat so dr`avnite.

Pa potoa }e sme zboruvale za dr`avni strategii, za obedinuvawe so opozicijata ili so ekspertskata javnost!?

Vo dr`ava {to ne mo`e da si ja obedini sopstvenata Vlada so 23 ministri!

P.S: Vo 2004 godina site se {okiraa od izjavata na toga{niot minister za transport, Agron Buxaku (koj faten sred skandal so proda`ba na zemji{te na skopskiot plo{tad izjavi deka odgovara samo pred sudot na partijata i na liderot Ahmeti). A toj kutriot samo najavil kakva }e e ramkovna Makedonija niz prizmata na borcite za ~ovekovi prava... ili tenderi!

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

0,29%

O

d osnovnata glavnina na Pivara a.d. Skopje so blok-transakcija bea prodadeni na Makedonskata berza.

Po cena od 65.697 denari po akcija bea prodadeni 521 akcija.

Vkupnata vrednost na transakcijata iznesuva 34.228.137 denari.

Pivara Skopje e edna od vode~kite kompanii vo Makedonija i e del od internacionalni semejstva na Coca-Cola i Heineken.

EVROPSKATA DOL@NI^KA KRIZA SERIOZNO

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

KRIZATA NA MASA VO ZO[TO SITE SE TIVKI

Po izjavata na guvernerot Dimitar Bogov deka evropskata kriza silno & se zakanuva na makedonskata ekonomija, stana jasno deka vo Vladata ve}e e staveno na masa ova `e{ko pra{awe. “Kapital” v~era gi pra{a ~lenovite na Ekonomskiot sovet, na koj se diskutiralo za krizata, kolku e seriozna situacijata i kako Vladata }e mu pomogne na stopanstvoto? No, ministrite ne sakaat da dadat detali nitu od sostanokot, na koj mislewata bile podeleni, nitu za novi antikrizni merki.

Doznavame deka zaklu~ok na Ekonomskiot komitet nemalo SOWA JOVANOVA

I

s.jovanova@kapital.com.mk

Izjavata na guvernerot Dimitar Bogov deka makedonskata ekonomija }e bide pod silen udar od evropskata kriza, a najmnogu }e udri po stopanstvoto, be{e znak deka e zapalen crveniot alarm.

Stana jasno deka vo Vladata ve}e e staveno na

masa ova `e{ko pra{awe.

“Kapital” v~era gi pra{a ~lenovite na Ekonomskiot sovet, na koj se diskutiralo za krizata, kolku e seriozna situacijata i kako Vladata }e mu pomogne na stopanstvoto? No, ministrite ne sakaat da dadat detali nitu od sostanokot, na koj mislewata bile podeleni, nitu za novi antikrizni merki. Doznavame deka zaklu~ok na Ekonomskiot komitet nemalo.

Mo`ebi zatoa {to edni smetale deka situacijata ne e tolku seriozna, iako pa|aat nara~kite od najgolemite trgovski partneri na Makedonija poradi krizata. Tokmu tie smetaat deka izjavata na Bogov bila izbrzana i

ne pretstavuvala edinstven zaklu~ok od sostanokot. No, drugite ~lenovi na Sovetot smetale deka evropskata kriza treba pretpazlivo da se sledi i da se reagira na vreme. Чlenovi na Ekonomskiot sovet se: premierot Nikola Gruevski, vicepremierite Pe{evski i Samak, ministrite Stavreski, Sara}ini, Janakieski, Dimovski, direktorite Viktor Mizo, Van~o Kargov i Maja Parnaxieva...

No, guvernerot Bogov be{e jasen: “Najpogoden od zastojot vo Evropa }e bide realniot sektor, bidej}i e najpovrzan so zemjite kade {to nekoi analiti~ari predviduvaat deka }e ima nova recesija.

DALI 130 MILIONI EVRA SE ZA 2011 ILI ZA 2012 GODINA? ladata }e zeme 130 milioni evra komercijalen kredit od Doj~e bank i od Siti bank za pokrivawe na buxetskite potrebi, no ministerot za finansii, Zoran Stavreski, v~era ne ka`a koi stavki od Buxetot }e se finansiraat so ovoj kredit i kolku pari }e se potro{at ovaa, a kolku slednata godina. Toj istakna deka sumata e dovolna i za godina{niot buxetski deficit i za del od buxetskite potrebi za 2012 godina.

Predlog-zakonot za zaemot, za koj garant e Svetska banka, e dostaven do Sobranieto.

Stanuva zbor za kredit so kamatna stapka od 4,25%, plus provizija od 0,5% za Svetska banka. Rokot na otplata e pet godini i se otpla}a ednokratno, po zavr{uvaweto na pettata godina od denot na povlekuvaweto

V

na sredstvata. A tie }e se povle~at vo rok od 30 dena otkako Sobranieto }e go donese predlog-zakonot.

“Uslovite se isklu~itelno dobri. Vkupnite tro{oci nema da nadminat 4,8%, {to e isklu~itelno povolna kamata, imaj}i predvid {to se slu~uva na pazarot na kapital vo Evropa. Samo za ilustracija, prinosot na italijanskata obvrznica denes e 7%, a da ne zboruvam kakvi se kamatite i tro{ocite za ostanatite zemji vo EU so dol`ni~ki problemi”, izjavi Stavreski.

Toj re~e deka Makedonija e oceneta od svetskite kreditori kako stabilna zemja so silni ekonomski performansi i zatoa dobila 130 milioni evra po isklu~itelno povolni uslovi.

Navigator

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK MUDRO SO GASOT

LARS VALUND vedskiot ambasador inicira mnogu zna~ajna akcija vo Makedonija – kako zemjata da se spravi so otpadot od baterii, koi se golema zakana za zdravjeto na lu|eto

[

BARAK OBAMA ako te{ko se spravuva so krizata vo SAD, amerikanskiot pretsedatel s$ u{te e favorit za pobeda pred site republikanski protivkandidati za izborite v godina

I

TRAJAN BASESKU e & odi dobro na romanskata ekonomija, poradi {to MMF ja namali prognozata za ekonomski rast vo 2012 godina od 4% na 1,8%-2,3%, {to e drasti~no pomalku

N

DRAGAN KANATLAROVSKI ema{e drug epilog na karierata na makedonskiot trener vo bugarskiot fudbalski tim Lokomotiv osven ostavka, otkako ima{e serija lo{i rezultati

N

O ]E UDRI PO MAKEDONSKOTO STOPANSTVO?!

O VLADATA. I, OSVEN GUVERNEROT BOGOV? jgolem rizik ima za izvoznoorientiranite kompanii koi }e trpat zagubi poradi {to nema da mo`at da gi plasiraat svoite proizvodi na evropskite pazari. Od Ministerstvoto najavuvaat pomo{ od pet milioni evra preku subvencii za konsultantski uslugi, koi }e treba da pomognat kompaniite polesno da gi plasiraat proizvodite na novi pazari. No, nema pomo{ za osvojuvawe konkretni novi pazari.

Biznismenite ne se iznenadeni od izjavata na guvernerot i ja smetaat samo kako potvrda na o~ekuvanoto.

Vo takvi okolnosti, jasno e deka doma{nata ekonomija }e pretrpi pove}e udari, no ne o~ekuvam krizata da dobie dramati~ni razmeri. Lo{ite krediti kaj bankite }e porasnat za eden do dva procentni poeni, no generalno bankite vodat prudentna politika pou~eni od lo{oto iskustvo od krizata koja po~na vo 2008 godina”, istakna Bogov.

Guvernerot ne odgovori dali procenkata na Vladata deka ekonomijata dogodina }e ostvari rast od 4,5% e realna.

Narodnata banka s$ u{te gi analizirala sostojbite.

Vo Vladata za novi antikrizni merki s$ u{te ne se razmisluvalo.

Toa go potvrdi i vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski. Toj za “Kapital” izjavi deka merki za pomo{ na realniot sektor ve}e imalo, a kreditnata linija od Evropskata investiciska banka ja poso~i kako klu~na merka.

“NBRM gi relaksira{e uslovite za zadol`itelnite rezervi, taka {to bankite } e imaat prostor za kreditirawe. No, nema vol{ebno stap~e {to }e napravi vo Makedonija da ima rast na ekonomijata ako vo Evropa ima recesija. So del od proektite }e se ubla`at negativnite efekti. So proektot ’Kupi ku}a - kupi stan‘ }e mu se pomogne na grade`niot sektor, a i subvenciite za zemjodelcite se zgolemeni.

Minimalnata plata }e im pomogne na gra|anite da bidat donekade za{titeni”, veli Pe{evski.

Vo Ministerstvoto za ekonomija priznavaat deka posledicite od evropskata kriza }e se po~uvstvuvaat, a na-

Zatoa baraat merki za ubla`uvawe na udarot zatoa {to kompaniite ve}e se soo~uvaat so namaluvawe na proizvodstvoto i izvozot. MMF vo najnoviot izve{taj za dvi`eweto na globalnata ekonomija procenuva deka Germanija, koja va`i za glaven dvigatel na makedonskata ekonomija, idnata godina }e se soo~i so drasti~no zabavuvawe na ekonomskiot rast, a germanskiot uvoz }e porasne samo 3,6%. Negativni procenki ima i za Grcija i Italija, kade {to Makedonija plasira 15% od vkupniot godi{en izvoz. Za Srbija i Bugarija, isto taka golemi trgovski partneri na Makedonija, o~ekuvawata se pooptimisti~ki.

Biznisot bara od Vladata buxetot da go tro{i za kapitalni proekti. Mitko Aleksov, izvr{en direktor na Sojuzot na stopanski komori, veli deka krizata ne e nadminata i bara soodvetni ekonomski politiki.

“Najavenoto namaluvawe na carinite da se ostvari, da ne se zgolemuvaat danoci, inspektorite da ne kaznuvaat vedna{, da se namalat pridonesite za da ostanat pove}e pari vo stopanstvoto, kako privremeno re{enie da se namali akcizata kaj gorivata”, veli Aleksov.

Od Stopanskata komora potenciraat deka vnimatelno treba da se sledat sostojbite i da se reagira na vreme.

“Stopanstvoto ve}e ja ~uvstvuva krizata i izjavata na Bogov e realna. Na{ite anketi poka`uvaat stravuvawa kaj biznisot zatoa {to se namaluvaat nara~kite od Evropa, {to }e gi namali proizvodstvoto i izvozot”, veli Stojmirka Tasevska, sovetnik vo Upravniot odbor na Komorata.

DIMITAR BOGOV

GUVERNER NA NARODNA BANKA Makedonskata ekonomija }e po~uvstvuva seriozen udar od evropskata dol`ni~ka kriza - proizvodstvoto i izvozot }e se namalat, a lo{ite krediti vo bankite povtorno }e rastat. Bankarskiot sektor e stabilen i }e gi izdr`i negativnite efekti od eskaliraweto na ekonomskite problemi. Najpogoden od zastojot vo Evropa }e bide realniot sektor, bidej}i e najpovrzan so zemjite kade {to nekoi analiti~ari duri predviduvaat deka }e ima nova recesija.

ZORAN STAVRESKI MINISTER ZA FINANSII

Evropskata kriza }e vlijae negativno na izvozot, no od druga strana, pozitivno e {to kompaniite koi investiraa vo Makedonija, kako Xonson Meti i Xonson kontrols, ve} e godinava participiraat so 17% vo vkupniot makedonski izvoz. Toa e izvonredna brojka, a slednata godina o~ekuvame nad 20% od izvozot da go formiraat samo ovie dve kompanii, bidej} i }e postignat poln kapacitet.

VLADIMIR PE[EVSKI

VICEPREMIER ZA EKONOMSKI PRA[AWA Ne postoi vol{ebno stap~e {to }e napravi vo Makedonija da ima raste~ka ekonomija ako vo Evropa ima recesija. So del od vladinite proekti }e se ubla`at negativnite efekti. So proektot ’Kupi ku}a -kupi stan‘ }e mu se pomogne na grade`niot sektor, a i subvenciite za zemjodelcite se zgolemeni.

Minimalnata plata }e im pomogne na gra|anite da bidat donekade za{titeni.

VAQON SARA]INI MINISTER ZA EKONOMIJA

“Prognozata na guvernerot Dimitar Bogov ne be{e vklu~ena vo proektiraniot rast za ekonomijata od 4,5%, no zasega ostanuvame na vakvite predviduvawata za ekonomskiot rast.” Od Ministerstvoto najavuvaat pomo{ od pet milioni evra preku subvencii za konsultantski uslugi, koi }e treba da pomognat kompaniite polesno da gi plasiraat proizvodite na novi pazari.

P

Pote~e priroden gas od Sibir do Zapadna Evropa niz gasovodot Severen potok, ruska investicija vredna 7,4 milijardi evra. Gasovodot, dolg 1.200 kilometri, gi zaobikoluva postoe~kite kopneni gasovodi koi vodat niz Ukraina i Belorusija.

Medvedev ne samo {to anga`ira{e ruska grade`na operativa za izgradbata na Severen potok, tuku mnogu pogolema pridobivka od samata izgradba na gasovodot e {to Rusija si ja zacvrstuva dominantnata pozicija na pazarot za snabduvawe so priroden gas. So Severen potok, Rusija si obezbedi i pazar za svojot gas. Voop{to ne e za zanemaruvawe faktot deka golemite Germanija, Holandija, Belgija i Francija } e kupuvaat tokmu ruski gas.

Rusija mudro poka`a deka

DIMITRIJ MEDVEDEV so Severen potok najgolemi gubitnici od proektot se Ukraina i Belorusija, no i Polska, koi se zavisni od ruskiot gas. Rusija izminatite godini vo nekolku navrati vleze vo konflikt so vlasta vo Minsk i vo Kiev za cenata na gasot, poradi {to bea blokirani isporakite za Zapadna Evropa. Ovie problemi treba da se nadminat so noviot gasovod, no Ukraina i Belorusija sega mo`e da se soo~at so problemi vo snabduvaweto dokolku ne gi po~ituvaat dogovorite so Rusija.

Medvedev u{te edna{ potvrdi kako treba da se upravuva so ovoj zna~aen priroden resurs.

GUBITNIK

ZA KOGO ]E RABOTI ADMINISTRACIJATA

S

Sindikatot na rabotnicite od upravata, pravosudnite organi i zdru`enijata na gra|ani (UPOZ) bara da se vrati staroto rabotno vreme od 7 do 15 ~asot za javnata administracija.

Ve}e podnele i inicijativa do Vladata za promena na rabotnoto vreme.

Vo Sindikatot utvrdile deka evropskoto rabotno vreme ne odgovaralo na makedonskata klima, na tradicijata, na standardot...

Evropskite zemji koi go primenuvaat ova rabotno vreme imale sosema poinakvi klimatski i geografski uslovi i `ivoten standard. Kako li samo do{le do ovoj zaklu~ok?

Kako da se sfati inicijativata na Sindikatot vo vreme koga dr`avata ima silni aspiracii za vlez

PECE GRUJOVSKI vo Evropskata unija i site zakoni se usoglasuvaat so evropskata regulativa.

Se zapra{al li generalniot sekretar Pece Gruevski koj tolku rano nautro ima rabota vo dr`avnite slu`bi i koja e poentata na sindikatite koga ima najgolema gu`va vo popladnevnite ~asovi i {alterite se polni so stranki administrativcite da si odat doma.

So vakov predlog, namesto poefikasna, administracijata }e stane najneefikasna. Za kogo rabotat administrativcite? Za gra|anite ili sami za sebe.

Edno e sigurno. Makedonija ne e klimatski daleku od Evropa, tuku po navikite na administracijata i na sindikatot.

MISLA NA DENOT

INFLACIJATA E KAKO GREV - SEKOJA VLADA JA OSUDUVA, NO I SEKOJA JA PRIMENUVA.

kubanski nacionalen heroj

FREDERIK LIT ROS GLAVEN EKONOMSKI SOVETNIK NA VLADATA NA BRITANIJA OD 1932 DO 1945

r.i.p.

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

FOTO NA DENOT...

VO GOSTIVAR FALSIFIKUVANI 10.000 [VAJCARSKI FRANCI

PAZAR NA MOBILNA TELEFONIJA Prihodi na pazarite na elektronski komunikacii vo 2010 godina

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

Udel na operatori vo vkupniot broj na aktivni pretplatnivi vo vtoriot kvartal od 2011 godina

One

Fiksna telefonija

23,56%

23,80% Mobilna telefonija

T-Mobile

53,15% Vip

23,29%

59%

Internet uslugi

9,80% Prenos na podatoci

3,40% Televizija

4%

Izvor: Agencija za elektronski komunikacii

ra~na dvojka od Gostivarsko so mesto na `iveewe vo [vajcarija e osomni~ena za pu{tawe vo optek falsifikuvni {vajcarski franci. Tie zav~era vo tri navrati pla}ale prehranbeni proizvodi so falsifikuvani banknoti od po 100 franci, velat od MVR. Slu~ajot vo policija go prijavil prodava~ot, otkako se posomneval i vo me|uvreme gi proveril banknotite.

B

Podatocite na Agencijata za elektronski komunikacii za minatata godina poka`uvaat deka vkupnite prihodi na pazarot na elektronski komunikacii se re~isi 400 milioni evra. Najmnogu pari se sleaja kaj mobilnite operatori.

SVETOT NIZ MEDIUMITE TTHE HE NATIONAL Katarskiot vesnik pi{uva Kat za krizata k vo Italija i za novite n merki koi treba da gi g donese italijanskiot premier za izlez od ski dol`ni~kata kriza i za dol {pekulaciite deka toj {pe }e ppodnese ostavka. Spored vesnikot, poradi ogromves niot dolg od eden bilion i nio 900 milijardi evra, Italija pretstavuva p opasnost za celata evrozona. cel

DEVET MESECI NEMA PODZAKONSKI AKTI NA ZAKONO

VLADATA KO^I IZGRADBA NA PRIVATNI SON^EVI C Po donesuvaweto na Zakonot za energetika vo fevruari godinava prestanaa da va`at starite pravilnici na Regulatornata komisija za energetika, a novi ne se doneseni. Toa zna~i deka novite investitori ne mo`e da gradat energetski objekti, a trite ve}e izgradeni kapaciteti so vkupna instalirana mo}nost od 2.300 kilovati ne mo`e da stanat povlasteni proizvoditeli na struja od son~evi centrali.

Zo{to nadle`nite dr`avni institucii sozdavaat vakov praven vakuum koga se znae deka doma{noto proizvodstvo na struja e klu~no za nadminuvawe na energetskata kriza so koja se soo~uva Makedonija?

KATERINA POPOSKA

poposka@kapital.com.mk

VECERNJI V EC LIST Vesnikot pi{uva za Ves predizbornata odluka na pre hrvatskiot premier, Jadhrv ranka Kosor, da vrati del ran od imotot na hrvatskata crkva. Spored vesnikot, crk {kolata na Tito e prediz{k borniot podarok na HDZ bor za kardinalot k Bo`ani}, a na crkvata mnogu & se brza da go zeme imotot vo svoja sopstvenost. sop

CHINA DAILY Kineskiot vensik pi{uva za sredbata na premierite na Kina i na Rusija.

Spored izjavata na ruskiot premier, Vladimir Putin, kako {to prenesuva vesnikot, zemjite treba zaedni~ki da rabotat i da ja napravat organizacijata za {angajska sorabotka vode~ka sila vo svetskata ekonomija.

TRUD Namesto od mart slednata godina, sanacijata na domovi vo Bugarija so evropski pari vo najdobar slu~aj }e mo`e da po~ne esenta 2012 godina, pi{uva bugarskiot vesnik Trud.

Spored vesnikot, ovaa odluka }e po~ne da va`i od juli srednata godina.

Spored prvi~niot plan, sanacijata na domovi so pari od Brisel treba{e da po~ne so po~etokot na grade`nata sezona.

]

Vladata ne dozvoluva da se investira vo son~evi centrali i veternici zatoa {to devet meseci ne nosi uredba na Zakonot za energetika, koja treba da go stavi novoto zakonsko re{enie vo funkcija. Sega se stopirani site investicii vo ovaa oblast. Podzakonskite akti, koi gi nosat Vladata i Regulatornata komisija za energetika, treba da preciziraat za kolkava vkupna instalirana mo}nost na solarni centrali i veternici dr`avata }e dozvoli povlastena tarifa za proizvoditelot.

Po donesuvaweto na Zakonot za energetika vo fevruari godinava prestanaa da va`at starite pravilnici na Regulatornata komisija, a novi ne se doneseni. Ne se usvoeni ni preodnite

odredbi, koi }e ovozmo`at da prodol`i izgradbata na ve}e po~natite energetski kapaciteti, koi sega nemaat licenca za da bidat povlasteni proizvoditeli.

Noviot Zakon za energetika nalaga do 30 juni godinava Vladata da gi ima doneseno novite uredbi za goleminata na instaliranite kapaciteti koi }e proizveduvaat struja po povlastena tarifa i za visinata na fiding-tarifata, koja lani dva pati se korigira{e i se namali za duri 15 evrocenti za instaliran kilovat.

Otkako }e se donese uredbata, RKE treba da donese pravilnici za proizvodstvo na struja po povlastena tarifa. Tokmu fidingtarifata e

odlu~uva~ka dali nekoj investitor }e gradi solarna centrala ili veternica vo Makedonija ili vo stranstvo, bidej}i so nea ja presmetuva isplatlivosta na proektot.

INVESTITORITE ZAGLAVENI, PARITE ZAROBENI Potencijalnite investitori

LAZAR GE^EVSKI

direktor na Agencijata za energetika o momentov ne postojat podzakonski akti, a ne se doneseni od nekolku subjektivni i objektivni pri~ini. Investitorite se doveduvaat vo zabluda. Mo`no e so novite uredbi novite povlasteni tarifi da ovozmo`uvaat povrat na investicijata za 11-13 godini, a periodot od 15 godini, na kolku se dava licenca za povlasten proizvoditel, poka`uva deka investitorot e na pragot na rentabilnost.

V

koi sakaat da gradat ili ve}e po~nale postapka za dobivawe odobrenie za gradba negoduvaat poradi inertnosta na dr`avata. Se `alat deka ve}e zele kredit od banka, a investicijata im visi vo vozduh. “Vladata veli deka }e pottiknuva iskoristuvawe na obnovlivi izvori na energija, a nema povlastena

fiding-tarifa za solarni centrali. I sega celata investicija ni visi.

Ne znaeme dali }e se korigiraat kvotite za vkupnata instalirana mo}nost za povlasteni proizvoditeli, koja dosega be{e ograni~ena na 10 megavati. Ne znaeme ni dali }e se korigiraat povlastenite tarifi. Potreben e pravilnik vo koj }e se ka`e koja e postapkata za eden investitor da po~ne da gradi za da znaeme dali da

Navigator

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

3 FAKTI ZA...

352 2,19 22,7%

60 SEKUNDI BRIFING

PROCENKI...

evra iznesuva prose~nata neto-plata vo Bugarija isplatena vo septemvri

milioni iznesuva brojot na vraboteni

od vrabotenite rabotat vo prerabotuva~kata industrija

POL VOLERS, AMBASADOR NA SAD VO MAKEDONIJA PROMENITE VO GRCIJA GO KOMPLICIRAAT RE[AVAWETO NA SEKOJ PROCES

G

rcija momentalno pominuva niz golemi politi~ki i ekonomski promeni i s$ dodeka se vo ovoj proces toa }e go komplicira napredokot na sekoj drug proces, a ne samo pra{aweto za imeto, izjavi amerikanskiot ambasador vo Makedonija, Pol Volers. Spored Volers, politi~kite i ekonomskite promeni kaj Grcija ne zna~at deka ne mo`e da se raboti na re{avawe na problemot za imeto, no istaknuva deka nema da bide lesno.

OT ZA ENERGETIKA

A CENTRALI I VETERNICI

41

Pred dve godini povlastenata tarifa za proizvoditelite na struja od son~evi centrali be{e za 15 evrocenti pogolema od lani

26

1,4

megavati e vkupnata instalirana mo}nost na dosega izgradenite solarni elektrani, a maksimumot {to go dozvoluva dr`avata e 10 megavati

vleguvame vo proektot ili ne. Do donesuvaweto na noviot Zakon va`e{e stariot pravilnik, spored koj so odobrenieto za gradba se steknuva{ so fidingtarifa”, veli za “Kapital” potencijalen investitor vo obnovlivi izvori na energija.

Vo septemvri 2008 godina RKE odlu~i za son~evi centrali do 50 kilovati da va`i fiding-tarifa od 46 evrocenti za kilovat~as predadena struja. Za elektrani do eden megavat va`e{e povlastena tarifa od 41 evrocent.

Lani dvapati ja namali ovaa tarifa na 26 evrocenti za kilovat-~as za elektrani do 50 kilovati i na 30 evrocenti do eden megavat. So toa ja namali atraktivnosta na ovie proekti.

Dokaz deka dr`avata gi popre~uva investitorite stignuva i od Agencijata za energetika.

Direktorot, Lazar Ge~evski, veli deka poradi zakonskite problemi, trojca investitori se zaglaveni vo dr`avnite administrativni lavirinti i ne mo`e da dobijat licenca za povlasteni proizvoditeli na struja od son~evi centrali.

“Nema podzakonski akti, a ne se doneseni od nekolku subjektivni i objektivni pri~ini. Investitorite se doveduvaat vo zabluda. So nesre}no doneseniot pravilnik od Ministerstvoto za ekonomija i nenoseweto na podzakonskite akti investitorite se spre~uvaat da investiraat i ne znaat koja }e bide povlastenata cena, so koja za ne pove} e od osum godini treba da go vratat kapitalot {to go zele od banka. Ima najava deka povlastenata tarifa nekolku pati se namali, a ima najavi deka mo`e u{te da se namaluva.

Mo`no e so novite uredbi

PROBLEMI PORADI KOI E NEATRAKTIVNO PROIZVODSTVOTO NA STRUJA OD SON^EVA ENERGIJA devet meseci Vladata ne nosi podzakonski akti so koi }e se utvrdi fiding-tarifa i vkupen kapacitet koj }e dobie povlastena tarifa za proizvodstvo na struja od obnovlivi izvori; ~esto se menuva povlastenata tarifa, pa investitorite ne mo`at da ja izmerat isplatlivosta na proektot; niska povlastena tarifa od 26 evrocenti za kilovat-~as struja, so {to investicijata se vra}a za najmalku devet godini; administrativni lavirinti, namesto edno{alterski sistem.

KOI USLOVI TREBA DA SE ISPOLNAT ZA POVLASTEN PROIZVODITEL NA STRUJA OD OBNOVLIVI IZVORI?

okolu 20 dokumenti; odobrenie za gradba od op{tinata (za pomal kapacitet) ili od Ministerstvoto za ekonomija (za pogolem kapacitet); tri licenci od RKE - edna za proizvoditel na struja, predlicenca i licenca za povlasten proizvoditel; upotrebna dozvola od Agencijata za energetika otkako }e se izgradi centralata; dogovor so MEPSO za ispla}awe povlastena tarifa.

POVLASTENI PROIZVODITELI NA STRUJA INSTALIRANA MO]NOST VO KW

1. SIETO ZVONKO

10,2

2. GEO LINK GRUP

49,7

3. PETRO M

49,7

4. MAVIS

250

5. ALFA IN@ENERING

49,7

6. INTEGRAL

49,9

7. MEGA SOLAR 8. FOTON VKUPNO

996,7 11,5 1467,0 IZVOR: MEPSO

novite povlasteni tarifi da ovozmo`uvaat povrat na investicijata za 11-13 godini. Faktot deka licencata za povlasten proizvoditel se dava za 15 godini poka`uva deka investitorot ve}e e na pragot na rentabilnost”, veli Ge~evski.

O d m i n i s te r s t v o to z a ekonomija, velat deka so tehni~ka pomo{ od USAID izgotvile uredba za povlasteni tarifi za proizvoditelite na struja od obnovlivi izvori i taa e vo vladina procedura. Nemaat informacija koga dokumentot }e pomine na vladina sednica.

VESTI...

TUTUNSKA SO RAST NA DOBIVKATA OD 7,2%

N

LB Tutunska banka prijavi rast na netodobivkata za prvite devet meseci od godinava za 7,2% do nivoto od 333,8 milioni denari (5,4 milioni evra).

Neto-prihodite od provizii i nadomestoci bele`at rast od 17% i toa od 320 milioni denari lani na 336,3 milioni denari godinava.

Od bankata velat deka prihodite od provizii se zgolemeni kako rezultat na povisokiot platen promet vo zemjata i so stranstvo ostvaren preku nea, zgolemeniot obem na karti~no rabotewe, zgolemeniot obem na dokumentarno rabotewe, pogolemite prihodi od li~noto bankarstvo, elektronskoto bankarstvo i staratelskite uslugi. Neto-prihodite od kamati bele`at pad od 6% i toa od 1,383 milijardi lani na 1,307 milijardi denari godinava. Za rastot na dobivkata pridonesuvaat i namalenite zagubi poradi o{tetuvawe na sredstva kaj dadeni krediti (lo{i krediti) i vlo`uvawa i toa za 7%, od 545,5 milioni denari lani na 506,3 milioni denari godinava.

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.109,40 2010/2011 2010/2011

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 2.059,92

Na Makedonskata berza v~era be{e ostvaren promet od 6.981.703 denari od redovnoto trguvawe, koe vo odnos na prethodniot trgovski den porasna za 89,37%. Najtrguvani bea akciite na Komercijalna banka, so promet od 1.758.395 denari. Glavniot berzanski indeks MBI-10 padna za 0,28% i trgovskiot den go zavr{i so vrednost od 2.109,40 indeksni poeni. Makedonskiot berzanski indeks MBID ostana ist vo odnos na prethodniot den, a indeksot na obvrznici OMB padna za 0,07%. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК РЖ Техничка контрола

414,00 +69,00

+20.00

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска Банка (приоритетни))

320,00 -10.00

-3.03%

DOW JONES 13.000 12.500

MERMERNIOT KOMBINAT SO PAD NA DOBIVKATA

P

roizvoditelot na mermer, Mermerniot kombinat od Prilep, objavi pad na neto-dobivkata od 26%, do nivoto od 321 milioni denari (5,2 milioni evra) vo prvite devet meseci od godinava, nasproti dobivkata od 433,8 milioni denari vo istiot period lani. Od kompanijata objavuvaat deka glavna pri~ina za padot na netodobivkata e namalenata proda`ba i toa od 952,7 milioni denari lani na 649,3 milioni denari godinava. Mermerniot kombinat za ovoj period ostvaril dobivka koja iznesuva re~isi 50% od vkupno ostvarenata proda`ba. Kombinatot e vo mnozinska sopstvenost na holandskiot investiciski fond Stone Works Holdings Cooperatief.

GRUPACIJATA EOS JA PREZEMA NCN

G

rupacijata EOS, kompanija od OTTO grupacijata, ja prezede kanadskata kompanija za naplata na pobaruvawa Nor-Don Collection Network Inc. (NCN) i so ova vleze i na kanadskiot pazar. “Po prezemawata vo SAD i vo Brazil, so ovoj vlez na kanadskiot pazar postignavme u{te po{iroko pokrivawe na amerikanskiot kontinent. Ova e va`en ~ekor za na{ata me|unarodna strategija za ekspanzija”, izjavi Hans-Verner [erer, pretsedatel na Odborot na direktori na grupacijata EOS. NCN e osnovana vo 1964 godina vo Toronto i e vode~ka kompanija koja obezbeduva uslugi za naplata na pobaruvawa.

Kompanijata vr{i naplata na pobaruvawa za banki, telekomunikaciski kompanii i javni pretprijatija od pet lokacii vo Kanada. [erer objasnuva: “NCN ima vrski so klienti koi traat dolgi godini. Ova poka`uva deka najdovme partner koj gi spodeluva na{ite gledi{ta vo vrska so poddr{kata na klientite”.

12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

12.068,39 +0.71%

Ogromna neizvesnost vladee na svetskite berzi. Kako {to se menuvaat vestite za dol`ni~kata kriza vo evrozonata, taka variraat i dvi`ewata na berzite. O~ekuvawata Grcija da formira vlada i politi~kata nestabilnost vo Italija gi dr`at vo zalo`ni{tvo cenite na akciite na svetskite berzi, komentiraat poznava~ite.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.601,06 8.655,51 1.261,12 2.695,25 3.169,46 738,03

VALUTI

£ € СТАПКА

+1.64% -1.27% +0.63% +0.34% +2.12% -1.66%

€ $ СТАПКА

1,1654

1,3788

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

-0.2%

+0.3%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.792,70 +0.09%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

Нафта Брент

NAFTA BRENT

115,79

+1.07% 1 07% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Angela Merkel

]e ima dano~ni olesnuvawa od {est milijardi evra, kako blagodarnost do gra|anite

Politika / Pari / Dr`ava

6

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

KAKO UKIM GI TRO[I PARITE?

142.000 EVRA ZA SPORT I KULTURA!

Dodeka rektorot Velimir Stojkovski ne gleda ni{to sporno vo raspredelbata na parite, del od studentskite organizacii reagiraat deka site sredstva se davaat na Studentskiot parlament. Toa {to 142.000 evra “se dale za sport i rekreacija” ne im e sporno. Bitkata e koja organizacija da dojde do buxetot!

KRISTINA OZIMEC

N

ozimec@kapital.com.mk

everojatni 142.000 evra od buxetot na Univerzitetot “Sv. Kiril i Metodij”, izminatata godina se potro{ile za sportski i kulturni aktivnosti, pi{uva vo godi{niot izve{taj na najgolemiot univerzitet vo zemjava koj go analizira{e “Kapital”. Od ovie pari, pove}e od 60 iljadi evra, zavr{ile kaj Studentskiot parlament, pove}e od osum iljadi evra bile potro{eni za sportski aktivnosti na studentite (natprevari, ligi, turniri), u{te osum iljadi evra se staveni pod stavkata “kulturni aktivnosti”, re~isi 25 iljadi evra legnale na smetkata na Univerzitetskiot sportski sojuz, a pove}e od 40 iljadi evra mu bile dodeleni na Akademskoto kulturno umetni~ko dru{tvo Mir~e Acev.

I dodeka rektorot Velimir Stojkovski ne gleda ni{to sporno vo raspredelbata na parite koja spored nego, se pravi na krajno transparenten na~in, del od studentite reagiraat deka nelogi~na e odlukata na UKIM da se dodelat celi 60.000 evra na Studentskiot parlament, zatoa {to toa bila organizacija zad koja ne stojat site 40.000 studenti – golem del od niv pripa|aat i na drugi organizacii, koi so novite zakoni za mladi i studentsko organizirawe treba da dobijat ednakov pristap kako Parlamentot.

Od dvi`eweto Sloboden indeks velat deka samiot Univerzitet svesno go monopolizira SPUKM kako edinstven

pretstavnik na studentite.

“Ova se gleda so toa {to duri ni lokalnite studentski parlamenti ne dobivaat ni{to od tie 60 iljadi evra, koi pa|aat edinstveno na smetka na SPUKM. Toa mo`e da se regulira so izmena na Statutot na UKIM pri {to }e se priznaat site formi na studentsko organizirawe, formalni i neformalni, a ne samo Parlamentot i taka site studentski organizacii da mo`at da go koristat buxetot na UKIM za odredeni aktivnosti direktno od UKIM, a ne preku momentalniot monopol koj go ima Parlamentot”.

Od MOF, pak, velat deka ne e logi~no nitu racionalno edna organizacija da pretstavuva pluralitet na mislewa na okolu 40.000 studenti.

“Drugo nivo na nepravednost, e deka za ovie dodeleni finansiski sredstva, nemalo natprevar na idei, kompetitivnost na programi i sli~no, tuku avtomatski se dodeluvaat na organizacija koja vo o~ite na instituciite e pretstavena kako edinstven pretstavnik na studentite”, izjavuvaat od Mladinskiot obrazoven forum.

REKTORAT: ZA SEKOJ POTRO[EN DENAR – RASPI[AN E KONKURS! Rektorot Velimir Stojkovski ne se soglasuva so obvinuvawata od del od studentite.

Toj veli parite se tro{at soglasno so pravilnikot: “Senatot donesuva programa, raspi{uva konkurs i so odluka vr{i raspredelba na sredstvata. Organizaciite i asocijaciite na studentite koi ne se registrirani na Univerzitetot, mo`at za svoite aktivnosti isto taka

DEL OD POTRO[ENITE SREDSTVA NA UKIM: Programa za rabota na SPUKM Sportski aktivnosti kulturni aktivnosti Univerzitetski sportski sojuz

60647 ¤ 8156 ¤ 8156 ¤ 24 470 ¤ 40 783 ¤

Izvor: UKIM

da apliciraat, no vklopeni vo programata na SPUKM”, izjavi toj.

Spored nego, vo momentov SPUKM gi kanalizira organizaciite i proektite, bidej}i tie se oficijalni

pretstavnici na studentite, no dokolku zakonski ova poinaku se re{i toga{ i Univerzitetot }e primeni poinakvo re{enie.

Od Studentskiot parlament pri UKIM za “Kapital” ve-

lat deka sumata koja tie ja zemale, e relativno mala vo odnos na proektite {to gi pravat. “Na{iot Izve{taj za rabota go glasa Univerzitetskiot senat i pogolemiot del od sredstvata {to se prefrlaat od Rektoratot se koristat za tekovni aktovnosti. Od istite pari se finansiraat mati~nite fakulteti, za{to vo poslednive nekolku godini pla}aweto za SPUKM e fakultativno i pove}eto od studentskite parlamenti na mati~nite fakulteti nemaat dovolno sredstva za da opsto-

jat so tie pari, pa SPUKM im gi prefrla”, izjavi Simona Dimovska od SPUKM. Taa objasnuva deka drugiot del od parite se koristat za proekti - makedonski studentski igri, tribini, humanitarna zabava vo B2 i za pe~atewe flaeri.

Iznenaduva toa {to vsu{nost nikoj ne spori kako se odleale 142.000 evra za sport i rekreacija. Vo bitkata koja organizacija da dojde do parite, nikoj ne pravi realna analiza na buxetskata raspredelba.

I VICEPREMIERKATA ZA EVROINTEGRACII DADE OT^ET ZA 100 DENA VLADA

ARIFI NA AMBICIOZNA PRO[ETKA NIZ EVROPA MAKSIM RISTESKI

V

risteski@kapital.com.mk

icepremierkata za evrointegracii, Teuta Arifi, najavuva neumorno lobirawe niz evropskite centri so cel vo dekemvri zemjava da dobie datum za pregovori vo Brisel. Otkako vo poslednite sto dena od prezemaweto na ovaa funkcija, prioritet & be{e regionot, sega taa } e gi ubeduva zapadnoevropskite zemji-~lenki na EU, vo dekemvri da go zaobikolat protiveweto na Grcija i da & dozvolat na Makedonija da gi zapo~ne pregovorite.

“Mesec noemvri e mesec na lobirawe. Imame pravo da pobarame od evropskite centri da n$ poddr`at za da dobieme datum za pregovori vo dekemvri. Ve} e gi zavr{iv moite poseti vo Stokholm i vo Helsinki, o~ekuvam vo tekot na noemvri da ostvaram razgovori i poseti i vo London, Pariz i Dablin, koi }e gi zaokru`am

so sredbata najavena vo Atina i so sredba vo Brisel so avtoritetite na Unijata kade {to u{te treba da go istaknam faktot deka dobivaweto datum za pregovori e klu~no i mnogu zna~ajno za site gra|ani za RM i deka procesot na deblokirawe

na evrointegraciite ostanuva visoko pra{awe od prioritet na site gra|ani”, veli Arifi.

Vo ambicioznata pro{etka na Arifi, bez re{eno pra{awe za imeto, i bez najavi za mo`no pomrdnuvawe na pregovorite so ogled na haosot

vo Grcija, vicepremierkata kako edinstven argument vo lobiraweto go ima faktot deka slikata na regionot vo odnos na EU se menuvala: “Makedonija e bitno da ne ostane nadvor od eden proces koj apsolutno ve}e dobiva edna regionalna dimenzija”,

VICEPREMIERKATA ]E SE BORI SO NAMALUVAWATA NA BUXETOT ZA SEP Iako vo poslednite ~etiri godini postoi vidno namaluvawe na sredstvata od Buxetot za Sekretarijatot za evropski pra{awa (koj e namalen duri za tri pati), Arifi veli deka za 2012 godina buxetot e zgolemen i najavuva u{te pogolemi zgolemuvawa vo godinite {to sledat.

“Ima tendencija na opa|awe na buxetot na Sekretarijatot od 2008 do 2011 godina. Buxetot za 2012 godina nie go zgolemivme za 5,45 %. Namalivme vo delot na komunalni uslugi i reprezentacija, no go zgolemivme delot kade {to cenime deka e mnogu zna~aen - za harmonizacija na zakonodavstvoto so evropskoto. Mojata tendencija be{e u{te pogolemo zgolemuvawe, no zadovolna sum so samiot fakt deka buxetot go zgolemuvam u{te od prvata godina, so stapuvaweto na ovaa funkcija”, veli Arifi. veli Arifi. ]E IMA LI KOJ DA JA PRIMI ARIFI VO ATINA? Otkako vo Grcija padna vladata na Jorgos Papandreu i Atina se podgotvuva za nova ekspertska vlada, ostanuva nejasno dali i koj } e ja primi Arifi vo Atina, sredbata koja pred nekolku meseci ja najavi, a potoa ja prifati nejziniot gr~ki kolega Teodoros Pangalos.

Sepak, Arifi e ubedena deka sredbata }e se odr`i. Ako Pangalos ne ostane na taa funkcija, toga{ taa tvrdi deka sredbata }e bide so negoviot naslednik.

RUTATA NA ARIFI

London Pariz Dablin Atina Brisel

“Jas ne pi{uvav li~ni pisma, tuku pi{uvav pisma do avtoritet. Avtoritetite koi }e go zamenat Pangalos se nadevam }e ostanat dosledni na prifatenata sredba” veli taa..

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

Politika / Pari / Dr`ava

7

PREGLED VESTI

72 FUNKCIONERI BEZ ANKETNI LISTOVI

AL XEZIRA BALKANS PO^NUVA SO RABOTA VO PETOK

NE GO PRIJAVUVAAT IMOTOT ZA DA NE PLATAT DANOK!?

A

l Xezira Balkans po~nuva so emituvawe na svojata programa vo petok, 11 noemvri 2011 godina, vo 18.00 ~asot. Gleda~ite Gled vo regionot }e mo`at da ja sledat programata na ovaa globalna informativna mre`a preku kabelskite i IPTV-operatori, IP preku satelitot na Eutelsat, kako i preku zem zemjen signal vo Bosna i Hercegovina. Programata }e se emituva emitu od centralnoto studio vo Saraevo, kako i od regionalnite regionalni centri vo Belgrad, Zagreb i vo Skopje.

Vo petok, koga Al A Xezira po~nuva so emituvawe, }e bide prvata programa koja ovaa globalna televiziska mre`a ja prika`uva na drug d jazik osven na angliski ili arapski.

SLU^AJ BO BO[KOSKI

R

abotna grupa gru od Komisijata za nadzor na sproveduvaweto na merkite za sledewe na komunikaciite }e se formira i vedna{ }e pojde vo Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i }e pobara uvid vo celokupnata dokumentacija za sledeweto na komunikaciite na pretsedatelot na Obedineti za Makedonija, Qube Bo{koski, e zaklu~okot od prvata uspe{no odr`ana sednica na Komisijata, {to go prenese nejziniot pretsedatel, Tito Petkovski. Od partijata na Bo{koski go pozdravuvaat formiraweto na rabotnata grupa kako sleden ~ekor kon rasvetluvawe na okolnostite pod koi na 6 juni, den po izborite, be{e uapsen nivniot lider, no stravuvaat deka grupata }e ima seriozni te{kotii vo izvr{uvaweto na zada~ata.

A

MARIJA SEVRIEVA

sevrieva@kapital.com.mk

mbasadori, ~lenovi na upravni odbori, gradona~alnici, direktori i nivni zamenici - 72 imenuvani funkcioneri ne dostavile anketen list za imotnata sostojba do Dr`avnata komisija za spre~uvawe na korupcijata. Iako golem broj od funkcionerite koi na internet-stranicata na Antikorupciska stojat vo delot “nema podneseno” se na funkcija i po nekolku meseci, sepak ne ja zavr{ile ovaa zakonska obvrska. Spored Zakonot za spre~uvawe na korupcija nositelite na javna funkcija imaat obvrska vo rok od 30 dena od stapuvaweto na dol`nost da popolnat anketen list za imotnata sostojba. No, obvrskata za funkcionerite ne zavr{uva tuka, istoto va`i i pri napu{tawe na funkcijata ili prezemawe na nova za {to isto taka treba da podnesat informacii za imotnata sostojba vrz osnova na koi se sledi dali vo tekot na mandatot tie drasti~no go zgolemile svojot imot i dali pri bogateweto toa go napravile na nezakonski na~in. Zakonot osven kazna od 500 do 1.000 evra vo sudska postapka, koja ~esto trae predolgo, ne predviduva drug vid poseriozna sankcija.

Upravata za javni prihodi objavi deka minatata godina bile vodeni 175 postapki protiv nositeli na javni funkcii, a kaj 32 lica utvrdeno e deka treba da platat danok vo iznos od 1,1 milion evra poradi nevistinito prijavuvawe na imotnata sostojba.

Koi se gradona~alnicite i pratenicite koi ne go pretstavile svojot imot i prihodi vo potpolnost od UJP ne otkrivaat, tuku upatuvaat na Antikorupciskata komisija koja ja evidentira i sledi imotnata sostojba na funkcionerite.

“Dr`avnata komisija vo prvite {est meseci od 2011 godina izvr{i proverka na 126 anketni listovi od koi vo 29 podatocite od anketnite listovi ne se sovpa|aa so podatocite dobieni od nadle`nite institucii”, velat od Komisijata.

Pokraj toa UJP tekovnava godina gi ima zavr{eno postapkite po 55 podneseni barawa od strana na Dr`avnata komisija od koi vo 6 slu~ai

POSEBNI DANO^NI POSTAPKI SOGLASNO ZAKON ZA PERSONALNIOT DANOK NA DOHOD (prvostepeni i povtoreni postapki) Vkupno Broj na Broj na Utvrden Godina posebni postapki zapreni postapki zavr{eni postapki personalen danok 2011 66 35 31 2.656.642 evra 2010 43 21 22 2.862.548 evra 2009 42 13 29 7.078.195 evra 2008 96 29 67 13.880.912 evra POSEBNI DANO^NI POSTAPKI SOGLASNO ZAKON ZA SPRE^UVAWE NA KORUPCIJA (prvostepeni i povtoreni postapki) Vkupno Broj na Broj na Utvrden Godina posebni postapki zapreni postapki zavr{eni postapki personalen danok 2011 71 56 15 309.216 evra 2010 44 29 15 430.032 evra 2009 19 13 6 282.011 evra 2008 5 2 3 38.087 evra Izvor: UJP

ZA 4 GODINI KAZNETI SAMO 30 FUNKCIONERI Vo periodot od 2004 do 2007 godina samo 30 funkcioneri se pari~no kazneti za neprijaven imot. Vo toj period Antikorupciskata komisija pobarala prekr{o~no sankcionirawe na 202 funkcioneri. Sudovite vo toa vreme donele re{enija po 125 predmeti. So opomeni za nepopolneti anketni listovi pominale 51 funkcioner, 44 prijavi na antikorupcionerite se otfrleni ili zastarele, a samo 30 slu~ai zavr{ile so kaznuvawe. So polesni pari~ni kazni pominale 25 lica koi morale da platat od 50 do 150 evra, a samo 5 funkcoioneri platile kazna od 350 evra. e doneseno re{enie so koe licata se zadol`uvaat da platat personalen danok na dohod vo iznos od 71 iljadi evra po osnov na neprijaveni i neodano~eni prihodi.

Profesorot po krivi~no pravo, Miodrag Labovi}, veli deka prikrivaweto ili la`noto prijavuvawe podatoci vo anketnite listovi ima pravna osnova za pokrenuvawe i na krivi~na odgovornost za krivi~noto delo. Zakonot za presonalen danok od dohod, na UJP & dava mo`nost vo dano~na postapka da go ispituva potekloto na li~nite prihodi na sekoe fizi~ko lice, no najmnogu vo rok od 5 godini, dodava profesorot.

“Praznini ima i vo Zakonot za spre~uvawe na korupcijata, no u{te pove}e vo Krivi~niot zakonik, zatoa {to timot od eksperti {to dvaeset godini go reformira na{eto krivi~no zakonodavstvo, namerno ili nenamerno, procenete vie samite, za vakvi isklu~itelno va`ni krivi~ni dela samo kozmeti~ki gi menuva formulaciite vo odredbite, na na~in {to ostava prostor so fiktivni finansiski taransakcii da se izigra zakonot”, veli Labovi}.

KOJ SÈ “ZABORAVI” DA GO PRIJAVI IMOTOT? Duri {est ambasadori me|u

koi i Martin Trenevski, ambasadorot vo NATO misijata, Slobodan Ta{kovski, ambasador na Republika Makedonija vo Indija, nemaat podneseno anketen list do Antikorupciska, iako nekoi od niv i po edna godina ja izvr{uvat taa funkcija. Anketen list nema podneseno nitu gradona~alnikot na Tetovo, Sadi Bexeti, koj e na ~elo na op{tinata od 2009 godina.

Porane{niot pratenik na V M R O - D P M N E , se ga { e n izvr{en direktor na AD za stopanisuvawe so stanben i deloven prostor, Cvetko Grozdanov, spored evidencijata na Antikorupciska nema podneseno anketen list.

“Jas po zavr{uvaweto na mojot prateni~ki mandat vedna{ ja prezedov funkcijata direktor. Anketen list nemam podneseno, bidej}i ne znaev deka treba da podnesam nov.

Nemam nikakvi promeni vo mojata imotna sostojba, no vo najbrzo vreme }e ja ispolnam obvrskata”, veli Grozdanov.

I noviot direktor na Direkcijata za tehnolo{ko industriski razvojni zoni, no star funkcioner, Viktor Mizo, spored uvidot na antikorupcionerite nema podneseno informacija za svojata imotna sostojba.

Mizo veli deka iako e samo tri nedeli na novata pozicija

SDSM PREDLAGA POPIS OD 1 DO 15 APRIL DOGODINA

P

rateni~kata grupa na SDSM dostavi nov predlog-zakon za popis na naselenieto, doma}instvata i stanovite do pretsedatelot na Sobranieto, Trajko Veqanoski.

Potpretsedatelot na SDSM, Ana Pavlovska-Daneva, re~e deka ova e poteg {to mora da go napravi edna konstruktivna opozicija. Spored predlog-zakonot, popisot treba da bide sproveden od 1 do 15 april dogodina.

“Vladeja~koto mnozinstvo sigurno }e bide podgotveno za kone~no sproveduvawe popis na naselenieto, oti Vladata celishodno }e go iskoristi pretstojniot period do april 2012 godina za otstranuvawe na site rizici od gre{ki i falsifikati i deka vladinite koaliciski partneri se ednoglasni za potrebata od vakov zakon, pa me|u niv nema da ima nikakvi politi~ki i me|upartiski nesoglasuvawa vo odnos na ova pra{awe”, istakna Daneva, dopolnuvaj}i deka vo SDSM veruvaat deka vo Buxetot za 2012 godina povtorno se odvoeni 14 milioni evra za sproveduvawe popis.

FILE BARA DA NE SE IZGUBI U[TE EDNA GODINA MIODRAG LABOVI]

UNIVERZITETSKI PROFESOR “Praznini ima i vo Zakonot za spre~uvawe na korupcijata, no u{te pove}e vo Krivi~niot zakonik, zatoa {to timot od eksperti {to dvaeset godini go reformira na{eto krivi~no zakonodavstvo, namerno ili nenamerno, za vakvi isklu~itelno va`ni krivi~ni dela samo kozmeti~ki gi menuva formulaciite vo odredbite i ostava prostor so fiktivni finansiski taransakcii da se izigra zakonot. ja ispolnil obvrskata za podnesuvawe anketen list.

“Iako nemam promena vo imotnata sostojba jas imam podneseno nova informacija do Dr`avnata komisija za spre~uvawe na korupcijata.

Izgleda od tamu slu`bite ne ja procesuirale i zatoa moeto ime se pojavuva kako ’nema podneseno‘, veli Mizo.

Vo listata na Antikorupciska koja opfa}a 2.787 funkcioneri s$ u{te stoi i imeto na Mihajlo Ko{trimovski, porane{en izvr{en direktor na AD za stopanisuvawe so deloven prostor koj toga{, a i po zavr{uvaweto na direktoruvaweto nemal popolneto anketen list, a pove}e ne izvr{uva javna funkcija. Na listata ima i sudii i javni obviniteli.

V

o Makedonija splasnuva motivacijata za reformi poradi dolgiot zastoj vo sporot za imeto i ne smee da se zagubi u{te edna godina, oceni evrokomesarot [tefan File, govorej}i pred holandskite parlamentarci vo Hag. Tokmu poradi toa, veli toj, od klu~na va`nost e da se dojde do napredok na planot na imeto i veli deka re{enieto moralo da se slu~i odamna.

“Otvoraweto na pregovorite }e bide od polza ne samo za zemjata i za regionot, tuku i za celata EU. Ne smee da se izgubi u{te edna godina”, pora~a File od Hag. Toj go iskritikuva bavniot napredok vo tekot na izminatata godina i pora~a deka glavnite predizvici s$ u{te se nezavisnosta na pravosudstvoto, reformite na javnata administracija i borbata protiv korupcijata.

“Slobodata na govorot ostanuva pri~ina za seriozna zagri`enost”, veli evrokomesarot.

BERI[A VO POSETA NA MAKEDONIJA

N

a pokana na premierot Nikola Gruevski denes vo ednodnevna poseta na zemjava }e prestojuva negoviot albanski kolega, Sali Beri{a.

Spored agendata, pokraj Skopje, albanskiot premier }e go poseti i Tetovo. Od kabinetot na Beri{a soop{tuvaat deka toj }e ima sredbi so premierot Gruevski, so pretsedatelot \orge Ivanov i so pretsedatelot na Sobranieto, Trajko Veqanovski.

Kako {to javuvaat albanskite mediumi, razgovorite }e bidat vo nasoka na prodlabo~uvawe na bilateralnata i regionalnata sorabotka, evroatlantskite procesi, zabrzuvawe na procesot za slobodno dvi`ewe na gra|anite na dvete zemji, {to podrazbira pominuvawe na granicata samo so li~ni karti, kako i implementacijata na Ohridskiot dogovor.

Beri{a }e ima sredbi i so liderite na politi~kite partii na Albancite.

Za vreme na prestojot vo Tetovo }e se sretne i so gradona~alnikot Sadi Bexeti.

Premierot Beri{a vo Makedonija na pokana na Gruevski treba{e da prestojuva u{te vo maj minatata godina, no kako {to oficijalno be{e soop{teno od kabinetot na Beri{a, taa poseta be{e odlo`ena poradi negovata prezafatenost, no i poradi politi~kata kriza vo Albanija.

Kompani / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

PRETPRIEMNI[TVO ]E SE U^I VO OSNOVNO OBRAZOVANIE

D

KRISTINA OZIMEC

ozimec@kapital.com.mk

obro e {to pretpriemni{tvoto }e vleze vo nastavnata programa vo osnovnoto obrazovanie, no ne smee mladite da bidat zagu{eni vo teorija tuku praktikata da nadvladee vo nastavata, komentiraat eksperti od oblasta na obrazovanieto.

Biroto za razvoj na obrazovanieto nema da go vovede pretpriemni{tvoto kako poseben predmet vo osnovnoto obrazovanie, tuku samo vo srednoto.

Vo osnovnite u~ili{ta }e se predava vo ramkite na proektnite aktivnosti.

Vo srednite u~ili{ta predmetot }e se vika Biznis i inovacii. Ova treba da go ohrabri pretpriemni~kiot duh K

i entuzijazam kaj mladite, so cel preku inovacii i novi znaewa da startuvaat svoi biznisi. Za ovaa cel Ministerstvoto za obrazovanie vrabotilo 16 nastavnici, koi }e go predavaat predmetot.

“Vo srednoto obrazovanie predmetot Biznis i inovacii }e se vovede vo gimnaziskoto obrazovanie, vo proektnite aktivnosti, i vo stru~noto vo slobodnite ~asovi”, veli direktorkata na Biroto, Vesna Horvatovi}. Spored nea, u~enicite }e izrabotuvaat biznis-planovi i }e bidat posetuvani od biznismeni od privatniot sektor. Programata se izgotvuva i }e se implementira od 2012 godina. Predvideno e predmetite da gi predavaat profesori od oblasta na ekonomijata.

Profesorkata po biznis i O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

pretpriemni{tvo vo sredno u~ili{te vo Ko~ani, Vesna Efremova, smeta deka vo zemjava dovolno e zastapeno pretpriemni{tvoto vo nastavata, no pove}e e potrebna praktika i sorabotka so biznis-sektorot, kako i prakti~na implementacija.

Profesorot Todor Kralev, koj u{te vo 1996 godina na Ma{inskiot fakultet pritiskal da se vovede zadol`itelen predmet za pretpriemni{tvoto i vo visokoto obrazovanie, veli deka e dobro {to ovoj trend sega doa|a od EU. “EU prepora~uva da gi u~ime decata deka ne e sramota da se raboti. Ako treba i hartija da prodavaat za da zarabotat. A ne da smetaat deka treba da u~at fakultet, magisterski i potoa nekoj da gi vraboti”, veli toj.

N

O

G

L

A

S

Kapital Media Group dobi blagodarnica od Evropskata biznisasocijacija za poseben pridones i razvoj na pretpriemni{tvoto vo Makedonija.

FFRM: BLOKIRANO APLICIRAWETO ZA RURALEN RAZVOJ

Z

emjodelcite ne mo`at da apliciraat za programata za ruralen razvoj za{to od resornoto ministerstvo s$ u{te ne gi dobile potvrdite za plateni dolgovi kon dr`avata, {to e del od potrebnata dokumentacija, reagira deneska Federacijata na farmeri (FFRM). “Dokumentite so koi se potvrduva deka proizvoditelot gi platil site dolgovi se uslov za aplicirawe za Programata za ruralen razvoj., ne znaeme od koi pri~ini Ministerstvoto s$ u{te ne gi dostavuva, no izvesno e deka poradi toa, ogromen broj na{i ~lenovi nema da apliciraat. Toa prakti~ki }e zna~i i neiskoristuvawe na pogolem del od planiranite sredstva”, izjavi pretsedatelot na FFRM, Andrija Sekulovski.

Zabele{ka na Federacijata e i toa {to s$ u{te ne se objaveni povicite koi se odnesuvaat na merkite - obuki, investicii i obnovlivi energii, kako i za Programata za ruralen razvoj.

Od MZ[V velat deka potvrdite za zemjodelcite po sl`bena dol`nost od minatata nedela se dostavuvaat vo Plate`nata agencija.

CARINATA SO MAPI ]E GO OLESNUVA RABOTEWETO NA FIRMITE

C

arinskata uprava na Makedonija so mapi }e go olesnuva raboteweto na firmite. Interaktivnata mapa koja ve}e se nao|a na internet-stranicata na Carinskata uprava, sodr`i podatoci za site carinski ispostavi i grani~ni premini vo Makedonija, kako i informacii za dozvolenite carinski postapki, eventualnite ograni~uvawa za nivno izvr{uvawe, kako i za prisustvoto na inspekciskite organi vo sekoja edinica na Carinata. Mapata sodr`i i jasni oznaki za pristapni pati{ta regionalni, avtopati{ta, `eleznici ili aerodromi.

PO^NA KAMPAWA ZA SOBIRAWE STARI BATERII

O

d sledniot mesec vo golemite marketi Tineks, Vero, Kam i Ramstor, kako i vo u~ili{tata i vo zgradite na op{tinite }e bidat postaveni punktovi za oddelno sobirawe na iskoristeni baterii, kako po~etok na edukativnata kampawa za sobirawe stari i istro{eni baterii, najavi ministerot za `ivotna sredina, Abdulakim Ademi.. Kantite }e bidat so popularen i prepoznatliv izgled vo vid na golemi tubi {to li~at na baterii. “Oddelnoto sobirawe na otpadnite baterii i akumulatori treba da bide organizirano preku vospostavuvawe sistem na povrat na posebni sobirni mesta i centri vo op{tinite, trgovskite kapaciteti” izjavi Ademi.

Organizatori na kampawata se Ambasadata na [vedska vo Makedonija, vo ramki na proektot “Gou klin”, [vedskata agencija za za{tita na `ivotnata sredina i Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe.

Kompani / Pazari / Finansii

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

9

MAKEDONSKITE MEDIUMI PRED ERATA NA DIGITALIZACIJA

TELEKOMITE ]E IM GI ZEMAT FREKVENCIITE NA TELEVIZIITE!

Vo celiot proces va`no e regulatornata i politi~kata vlast da igraat transparentno, zatoa {to primerite vo zemji so nesigurna demokratija zboruvaat za zloupotrebi na digitalizacijata za likvidacija na nepodobnite mediumi vakvi sodr`ini se vr{i najefektivno i najkvalitetno vo ovoj spektar, dodeka ostanatite komunikacii, kako {to e mobilnata telefonija, bez`i~niot Internet mo`at da operiraat i vo drug frekvenciski opseg. So ogled na golemiot broj televiziski kanali vo Makedonija i so ogled na nivnite strate{ki planirawa da vovedat i televizija so visoka rezolucija, bi bilo soodvetno ovoj del od UHF-spektarot i ponatamu da ostane dostapen za prenos na televiziski sodr`ini, vklu~itelno i na programski servisi so visoka rezolucija, interaktivni TV-uslugi, nelinearni audiovizuelni uslugi, mobilna televizija i sl.�, veli Bor~e Manevski, rakovoditel na Sektorot za odnosi so javnosta vo Sovetot za radiodifuzija.

Evropskoto zdru`enie na javni radiodifuzni servisi (EBU) isto taka jasno stavi do znaewe deka toa {to sega im pripa|a na televiziite mora i vo idnina da ostane taka, tokmu poradi novite trendovi na voveduvawe televiziski servisi so visoka rezolucija i 3D televizii. Verojatnosta telekomite

PETRE DIMITROV

A

dimitrov@kapital.com.mk

nalogniot prenos na televiziskiot signal, spored predvidenoto vo Akciskiot plan na Vladata {to go izraboti Makedonskata radiodifuzija, vo 2013 godina }e zamine vo istorijata.

Digitalniot na~in na prenos }e donese perfektna slika, a nudi mo`nost i za vrvnata televizija so visoka rezolucija� ili HDTV. Mo`ebi najgolemata dobivka e toa {to digitalniot signal mo`e da se kompresira, so {to }e se zgolemi prostorot za emituvawe pove}e programski servisi vo eterot. Pa taka, od sega{nite sedum televiziski servisi na dr`avno nivo, vo Makedonija }e se dobie prostor za emituvawe na desetici televiziski signali.

Koga }e se isklu~i analogniot signal, najvisokiot del od UHF-spektarot (od 61 do 69 kanal) ili takanare~enata digitalna dividenda bi mo`ele da ja zemat telekomite za nudewe na najsovremenata mobilna K

O

M

E

R

telefonija od ~etvrtata generacija ili 4G. Agencijata za elektronski komunikacii pred izvesno vreme ve}e objavi povik za interes za koristewe na ovoj del od radiodifuzniot spektar.

VO DRUGITE ZEMJI JAVNI RASPRAVI, KAJ NAS MOLK! Voobi~aeno e vo ostanatite evropski zemji da se vodat dolgi javni raspravi za {to da se iskoristi ovoj del od UHF-spektarot, a pritoa da ne se zagrozi mediumskiot pluralizam i C

I

J

A

L

E

N

slobodata na izrazuvawe, za{to televiziite }e mora da se otka`at od ovie frekvencii. Na edna godina pred po~etokot na ovoj proces kaj nas nema debati.

Evropskata komisija prepora~a ovoj spektar da se podeli na tri dela, od koj edniot, sepak, bi im pripadnal i na mediumite, a ostanatite da se koristat za telekomunikaciski uslugi.

No, kaj nas toa ne se slu~i.

Televiziskite kompanii ne se zapoznaeni deka }e gi O

G

L

A

S

izgubat frekvenciite od ovoj spektar, pa problemot bi mo`el da se javi vo odnos na pra{aweto koja televizija bi trebalo da se otka`e od frekvencijata ili koj }e donese odluka na koja televizija da & bide odzemena frekvencijata. “Od kontaktite {to gi imame so televiziite imame informacija deka televiziskite kompanii ne se sre}ni so predlogot da im bide zemen golem del od frekvenciskiot spektar, za{to prenosot na K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

da im gi zemat frekvenciite na televiziite e golema.

Ova e golem biznis. Vo ramkite na Evropskata unija se vrtat okolu 200 milijardi evra, a telekomite se bezmilosni za dobivawe na ovie frekvencii i davaat ogromni pari za podmituvawe na vladite za da im dozvolat vlez vo televiziskiot spektar.

Vo nekoi zemji so nesigurna demokratija procesot na odzemawe na analognite frekvencii na televiziite i povtornoto izdavawe dozvoli za digitalno emituvawe be{e zloupotreben za likvidacija ne nepodobnite mediumi. Zatoa, va`no e regulatornata i politi~kata vlast ovoj proces da go vodat maksimalno transparentno, bez pritoa negativno da vlijaat vrz mediumskiot pluralizam i slobodata na izrazuvawe. Makedonskata Vlada se u{te nema plan kako }e go za{titi pravoto za slobodno informirawe na ekonomski zagrozenite doma}instva, koi ne mo`at da si dozvolat nabavka na nov TV-priemnik ili set-topboks za konverzija na digitalniot signal za postarite TV-priemnici.

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI

VTORA RABOTILNICA NA KAPITAL AKADEMIJA

EBRD ]E POMAGA ZA INOVACII I [IREWE NA BIZNISOT

E

vropskata banka za obnova i razvoj (EBRD) vo sorabotka so drugi investitori razgleduva mo`nost za u~estvo vo inicijativata “Platforma za mali i sredni pretprijatija od Zapaden Balkan”. Se procenuva deka po~etniot kapital na “Platformata” }e iznesuva okolu 141,2 milioni evra, koi }e bidat nameneti za inovacii i pro{iruvawe na malite i sredni pretprijatija vo zemjite od ovoj region. Potencijalni partneri na EBRD se Evropskata unija, Evropskata investiciska banka i agenciite za razvoj vo zemjite vo koi e prisutna bankata. Predvideno e “Platformata” da ima dva fonda - eden za privaten kapital, a vtor za rizi~en kapital, odnosno za mali pretprijatija vo formirawe koi imaat izvonreden potencijal za rast. Vo ramkite na “Platformata” }e funkcioniraat i slu`bi za garancii i za tehni~ka sorabotka.

“Malite i sredni pretprijatija od zemjite od Zapaden Balkan }e mo`e da se finansiraat od ’Platformata‘ taka {to }e podneset barawe za sredstva od fondovite za privaten ili rizi~en kapital, no i da dobijat garancii za obezbeduvawe krediti od lokalnite komercijalni banki”, soop{tija od EBRD.

SARA]INI SE POFALI SO TURIZMOT ZA 100 DENA VLAST

Z

golemuvaweto na brojot na stranski turisti za 25% i rastot na vrabotuvawata za 40% vo ovoj sektor ministerot za ekonomija, Vaqon Sara}ini, gi navede kako uspeh na Ministerstvoto za ekonomija vo 100 dena vladeewe. Spored nego, uspeh se i realiziranite, no i po~natite proekti od oblasta na pretpriemni{tvoto, vnatre{niot pazar, industriskata politika, me|unarodnotrgovskata politika, kako i potiknuvaweto na investiciite i ekonomskata promocija. Ministerstvoto za ekonomija i MANU pred desetina dena potpi{aa dogovor za sproveduvawe na strategijata za razvoj na energetikata vo zemjava.

Sara}ini najavi deka vo idnina pogolemo vnimanie }e posveti na energetskata efikasnost, kako i na namaluvaweto na doma{noto deficitarno proizvodstvo na struja preku izgradba na nekolku objekti.

“Se ispituvaat i pet lokacii za merewe na ja~inata na vetrot za proizvodstvo na struja. Vo idnina }e prodol`ime i so subvencionirawe na doma}instvata koi koristat son~evi paneli”, izjavi ministerot Sara}ini.

AGENCIJATA ZA ELEKTRONSKI KOMUNIKACII NAJAVUVA NOVI TEHNOLOGII

A

gencijata za elektronski komunikacii (AEK) }e gi razviva i pottiknuva investiciite vo elektronskite komunikacii slednata godina, preku voveduvawe novi tehnologii. Direktorot Robert Ordanovski veti deka pokraj novite tehnologii, Agencijata vo idnina }e se fokusira ruralnite sredini da imaat pogolem pristap do Internetot otkolku dosega. Na vtoriot javen sostanok na AEK, mobilnite operatori pobaraa da se sozdade i dolgoro~na i predvidliva regulativa.

“Za uspe{na transformacija na monopolisti~kiot telekomunikaciski pazar vo konkurenten pazar neophodna e regulatorna intervencija. Edna od glavnite celi za postoeweto na regulatornoto telo e da go prinudi konkurentniot pazar da vnese efikasna ponuda na uslugi, dobar kvalitet i efikasni ceni. Vo idnina }e gi regulirame maloproda`nite ceni koi treba da bidat vo visina {to }e ovozmo`i maksimalno iskoristuvawe na pridobivkite {to gi obezbeduva uslugata ili paketot uslugi, soglasno so platenata cena”, izjavi Mirjana Bolinovska, rakovoditel na oddelenieto za opredeluvawe na regulatorni obvrski.

РЖ Техничка контр. ТТК банка Стопанска бан. Битола Македонијатурист Алкалоид 08.11.2011

Стопанска банка (п.) Гранит Емо Охрид Макстил РМДЕН10

раст

+20.00% +1.58% +0.11% +0.04% +0.04% пад

-

NOVI ZAKONI ZA KVALITETNA FINANSISKA ANALIZA

Izmenite so koi stapija na sila me|unarodni smetkovodstveni standardi baraat dopolnitelno da se razrabotat smetkovodstvenite politiki. Spored novite zakoni, za site subjekti se neophodni unificirani obrasci za bilans na sostojba, bilans na uspeh i za objasnuva~kite bele{ki, prilo`eni zaedno so matrici

P

IVA BAL^EVA

otrebata od navremeni i unificirani izve{tai }e nametne menuvawe na kvalitetot na raboteweto na finansiskiot sektor vo Makedonija, za koe ekspertite velat deka sega ne e na zadovolitelno nivo. Na rabotilnicata “Finansiskite izve{tai kako alatka za delovno odlu~uvawe, podgotovka i analiza”, organizirana od Kapital Akademija, se istakna potrebata od redefinirawe na zakonite, so koi }e se izmenat obrascite za finansiskite izve{tai.

Izmenite pak, so koi stapija na sila me|unarodni smetkovodstveni standardi baraat dopolnitelno da se razrabotat smetkovodstvenite politiki.

Spored novite zakoni, za site subjekti se neophodni unificirani obrasci za bilans na sostojba, bilans na uspeh i za objasnuva~kite bele{ki, prilo`eni zaedno so matrici.

Me|unarodnite smetkovodstveni standardi gi propi{uvaat osnovite za prezentirawe na podatocite, obezbeduvaat sporedlivost, definiraat, priznavaat i merat sostavni elementi. Tie nametnaa i potreba za podetalna izrabotka na izve{taite. Spored novata legislativa (MSS), analizata na finansiskite izve{tai se sostoi vo ~itawe

na izve{taite, presmetka na pokazatelite i tolkuvawe na rezultatite. Ve}e ne se potrebni dopolnitelni analizi poradi pogolema i poseopfatna klasifikacija.

Ekspertite smetaat deka so toa }e se podobri kvalitetot na podatocite, zatoa {to taka podetalno se ras~lenuvaat osnovnite bilansi.

“Novite obrasci za zavr{nite smetki se dosta pregledni i mo`e da ni obezbedat pojasna slika pri analizata na rabotata na nekoja kompanija.

Toa }e zna~i deka ve}e mo`eme da navlezeme posu{tinski vo analizata, bez dopolnitelni analizi od klientot”, izjavi Ivan Jovanovski od [parkase banka.

“Potrebno be{e da se napravi edna vakva izmena zatoa {to sekoga{ e va`no izve{taite da bidat prilagodeni na me|unarodnite standardi. A

vtorниk- 08.11.2011 Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

-3,03% -2,83% -2,61% -0,75% -0,15%

нова цена

414.00 1.286.00 2.002.00 2.601.00 4.100.00

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

3м 1,47% 1,4% 0,44% 0,04%

6м 1,69% 1,7% 0,64% 0,09%

12м 2,04% 2,0% 0,95% 0,31%

нова цена

320,00 515,00 112,00 142,00 89,00

NOVA LEGISLATIVA Bilans na sostojba, obrasci so matrici; Bilans na uspeh, obrasci so matrici; Objasnuva~ki bele{ki, obrasci so matrici.

STARA LEGISLATIVA Bilans na sostojba, obrasci; Bilans na uspeh, obrasci. toa e problem koga ne postoi regulativa ili koga kompanijata analizira spored interni propisi. Koga postoi obvrska za kompaniite da izrabotat finansiski izve{tai spored me|unarodni standardi, mnogu e poednostavno i za raboteweto na finansiskiot sektor, no i za celoto pretprijatie”, izjavi Katica Ristovska, ekspert za finansii i osiguruvawe vo ONE. I od Centralniot registar

smetaat deka novata legislativa }e obezbedi pove}e informacii za kompaniite, a bazata na podatoci }e stane polesna za ~itawe. “Analizata na finansiskite izve{tai }e bide poras~leneta i polesna za obrabotka. Ova }e ja olesni i sorabotkata me|u delovnite partneri, bidej}i informaciite }e bidat poprecizni, poobemni i pokoncizni”, smeta Maja Najdovska od Centralniot registar.

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,5025 44,7551 71,8026 49,8319 43,9901 46,2564

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5% 4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 1,22% 1,2% 0,25% 0,02333%

ANALIZA NA OBRASCI

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

+ 08.11.2011

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

3% 2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

25.412.726,05

1,84%

-11,87%

-20,11%

-18,37%

-22,48%

06.11.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

44.938.310,92

5,29%

-3,22%

-10,49%

-16,70%

-18,35%

06.11.2011

Иново Статус Акции

14.228.046,62

1,69%

-5,45%

-5,98%

-3,10%

-3,14%

06.11.2011

КД БРИК

39.027.990,32

5,86%

-1,64%

-6,97%

-10,79%

-12,63%

06.11.2011

КД Нова ЕУ

19.701.486,82

-0,08%

-15,76%

-25,83%

-25,73%

-26,76%

06.11.2011

КБ Публикум - Балансиран

23.526.256,15

2,06%

-7,50%

-11,49%

-11,71%

-11,43%

06.11.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.530.166,55

0,43%

0,23%

1,13%

0,00%

0,00%

06.11.2011

КБ Публикум Паричен

53.510.627,99

0,27%

0,79%

0,00%

0,00%

0,00%

06.11.2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

PREGLED VESTI

NAJBOGATIOT ^OVEK VO SVETOT VO MART VO OHRID

FAKOM SO DOBIVKA OD 1,4 MILIONI EVRA

MAKEDONIJA ]E SE PROMOVIRA PRED KARLOS SLIM

Ministerot Ivo Ivanovski za “Kapital” veli deka sostanokot na [irokopojasnata komisija za digitalen razvoj vo Ohrid e negova li~na inicijativa, za {to golema poddr{ka dobil od najbogatiot ~ovek vo svetot, Karlos Slim

E

IVANA KOLEVA

koleva@kapital.com.mk

konomski pridones na dr`avite za razvoj vo informatikata, upotreba na zeleni ITtehnologii, sozdavawe informati~ki gradovi, prezentacii na zemjite so golem napredok vo digitalniot razvoj i promocija na Makedonija kako investiciski raj...

Ova se del od temite na koi }e diskutiraat najbogatiot ~ovek vo svetot, Karlos Slim i u{te 60 biznis i politi~ki lideri od celiot svet koi na 26 mart }e bidat vo Ohrid na pettiot sostanok na [irokopojasnata komisija za digitalen razvoj.

Kako {to “Kapital” ekskluzivno objavi, na sostanokot glaven gostin }e bide meksikanskiot telekomunikaciski magnat Karlos Slim Helu, koj doa|a vo Makedonija na inicijativa na ministerot za informati~ko op{tetstvo i administracija, Ivo Ivanovski, koj pred godina ipol na pokana od generalniot sekretar na ITU, d-r Hamadun Toure, stana ~len na ovaa komisija. Vo Ohrid }e bidat i 60-ina ~lenovi na Komisijata, glavni izvr{ni direktori na Gugl, Intel, Erikson, Alkatel-Lucent, Cisko, politi~ki lideri, pretstavnici na vladi, me|unarodni agencii, akademii, organizacii...

Ivanovski za “Kapital” veli deka sostanokot vo Ohrid e negova li~na inicijativa, za {to golema poddr{ka dobil od investitorot Slim. Ministerot otkriva deka so premierot Nikola Gruevski se dogovorile ovoj sostanok da go iskoristat

za promocija na investiciskite mo`nosti vo Makedonija, no “na sofisticiran, a ne napaden na~in”. Nitu eden od poznatite biznismeni nema investirano vo zemjava. Nekoi samo imaat otvoreno svoi kancelarii.

“Kapital” doznava deka del od tro{ocite, kako obezbeduvawe konferenciska sala, ru~ek i ve~era, }e gi pokrie Vladata.

Avionskiot prevoz, smestuvaweto i drugite tro{oci }e si gi platat gostite.

“Na sostanokot vo @eneva postavivme ~etiri celi koi treba da gi ostvarat zemjite do 2015 godina za da postignat digitalen razvoj. No, toa se samo silni preporaki, koi ne povlekuvaat i kazni dokolku nekoja zemja ne uspee da gi sprovede”, veli Ivanovski.

Toj ni otkri deka go zapoznal Slim na prviot sostanok na [irokopojasnata komisija vo @eneva.

Na sredbata so u{te petmina drugi komisioneri ru~ale na ista masa i razgovarale.

Ottoga{ redovno se gledale na site sostanoci, bidej}i Slim ne propu{til nitu eden.

Nekolku pati razgovarale i preku telefon.

“Slim e neverojatno priroden i ednostaven ~ovek. Sekoga{ e otvoren za novi kontakti i komunikacija. Navistina e mnogu ~udno {to ne mo`ete nikade okolu nego da vidite obezbeduvawe. Toj se dvi`i sosema slobodno, samo so eden li~en asistent”, veli Ivanovski za Slim, koj “te`i” nad 74 milijardi dolari.

“Najmnogu e zainteresiran za energetikata, metalite, rudite, no i za telekomunikaciite. Sme

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.109,40 МБИД 2.230,13 ОМБ 119,34

-0.28% 0.00% -0.07%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

12.068,39

+0,71% +0,63%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 6.045,16

+1,96%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 738,03

-1,66%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

L

razgovarale i za Makedonija i za mo`nostite za investicii vo energetika i vo metali.

No, Slim ne e zainteresiran za na{iot telekomunikaciski sektor, bidej}i pazarot e premnogu mal”, veli Ivanovski.

Nikoga{ ne go pra{al Slim kade gi tro{i parite i kako se nosi so titulata najbogat ~ovek na svetot. “I Slim i site drugi lu|e od svetskata elita se za~uduva~ki mnogu prirodni vo odnesuvaweto, no i lesni

za komunikacija, bez razlika {to go dvi`at svetot”.

Neodamna milijarderot mu raska`al na Ivanovski interesna slu~ka: gi odnel sinovite i vnucite na dlaboko nurkawe vo potraga po famoznata bela ajkula, koja ja bara celiot svet. Negovoto semejstvo na krajot ja videlo belata ajkula, no Slim mu otkril niz smea deka prethodno se pogri`il ajkulata da bide tamu.

3.200

vroatlantskite integracii, nezavisnosta na sudstvoto, slobodata na mediumite i dobriot obrazoven sistem se uslovite za povolna biznis-klima koja ja baraat site investitori, pa i amerikanskite, koga stanuva zbor za pazarot na kapital vo Makedonija. Ova go izjavi ambasadorot na SAD vo Makedonija, Pol Volers, pri posetata na Makedonskata berza za hartii od vrednost. Na pra{aweto kolkavi se {ansite amerikanski investitori da dojdat na makedonskiot pazar na kapital po krizata {to ja do`ivea finansiskiot sistem na SAD, Volers re~e: “Amerikanskiot ekonomski sistem izleze od krizata. Se razbira, treba da vidime {to }e se slu~uva so krizata vo evrozonata, iako nie ne sme del od EU i ne sme direktno zasegnati od toj problem. No, amerikanskite investitori sekoga{ }e baraat mesto kade da gi investiraat nivnite pari. Ima dobri amerikanski kompanii koi se zainteresirani za Makedonija i }e bidat i vo idnina.

No, pra{awata na koi treba da se obrne vnimanie e deka site internacionalni kompanii, generalno, baraat pozitivna klima, stabilna biznis-sredina za da gi investiraat nivnite pari. Tuka se site pra{awa kako {to e pribli`uvaweto kon evroatlanskite integracii, {to }e bide eden vid pe~at na odobruvawe za stranskite investitori. Potoa i nezavisnosta na sudstvoto, slobodata na mediumite, obrazovniot sistem. Site tie uslovi obezbeduvaat povolna biznis-sredina, koja e va`na za site investitori {to sakaat da vlezat na makedonskiot pazar na kapital”, izjavi Volers.

Direktorot na Makedonskata berza, Ivan [teriev, re~e deka doprva sleduva vremeto koga kompaniite na lokalnata ili na me|unarodnite berzi }e gledaat kako na izvor na finansirawe na nivnite proekti.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtorниk- 08.11.2011

МБИД

ОМБ

0,00%

3.000

2.600

2.200 2.000

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

NASDAQ 2.695,25

+0,34%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 59.342,70

+0,24%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.601,06

+1,64% +1,17%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 19.678,50

+0,59%

+0,04%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

-0,13%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.840,01

SOFIX 338,04

+0,56%

-0,01%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 630,07

ATHEX 774,79

+0,30%

Привредна ба

375,00 БИП

35,00 Атлас Ексцелса

+0,00%

SASX 10 889,85

Главен индекс на Белградската берза

15,00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 17.569,50

ИНДЕКСИ РЕГИОН

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.712,21

BELEX15 539,54

39,00

Абанка Випа

15,00

Јутекс ДД

16,00

-5,41%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

96.26$/барел BRENT

115.79$/барел

+4,60%

Развојна банк

1.570,00

Вода Врњици

-2,39%

4.490,00

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА ИПК

+22,45%

25,00

-17,23%

0,66

-12,00%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

Меламин Коце

+3,25%

Универз.клин

-5,00%

14.455,00

-5,88%

9.500,00

ПРИРОДЕН ГАС

3.67/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

315

-0,73% +0,83%

ЗЛАТО 1792.70$/унца СРЕБРО 34.82$/унца БАКАР 7.835,75

МЕТАЛИ

+0,09% -0.04% +0,1%

НИКЕЛ 18.550,00 АЛУМИНИУМ

2.065,00 ЧЕЛИК 525.00$/унца

-0,8% -1,2% /

+19,05%

Поуње Трикот

+3.45%

+0,77% +1,07%

+1,81%

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+15,38%

0,07%

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.800

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-1,27%

E

istata so glavni izvr{ni direktori koi }e bidat vo Ohrid vo mart e dolga. Me|u niv se Ri~ard Brenson, pretsedatel na Virxin; Xon Dejvis, potpretsedatel na Intel; Cezar Alienta, pretsedatel na Telefonika; Vint Serf, potpretsedatel na Gugl; Ben Vervajen, pretsedatel na Alkatel-Lucent; Xon ^embers, pretsedatel na Cisko...

Ministerot veli deka e vo dobri odnosi so Dejvis od Intel. “So Dejvis sme vo odli~en kontakt. Toj ve}e tri pati ja poseti zemjava. Prijatelski odnos imam i so Hans od Erikson, koj edna{ ve}e go posetivme so vicepremierot Pe{evski. Ovoj kontakt n$ donese do sproveduvawe na pilot-proektot E-agroberza. Ovaa aplikacija ja izraboti Erikson”, veli toj.

2.400

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.655,51

VOLERS: EVROATLANTSKITE INTEGRACII KLU^NI ZA NOVI INVESTICII NA BERZATA

I RI^ARD BRENSON OD VIRXIN VO OHRID?!

2.600

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

+2,12%

MINISTER ZA INFORMATI^KO OP[TESTVO I ADMINISTRACIJA Karlos Slim e neverojatno priroden i ednostaven ~ovek. Sekoga{ e otvoren za novi kontakti i komunikacija.

Navistina e mnogu ~udno {to ne mo`ete nikade okolu nego da vidite obezbeduvawe. Toj se dvi`i sosema slobodno, samo so eden li~en asistent pokraj sebe.

МБИ10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.169,46

K

ompanijata za proizvodstvo na ~eli~ni konstrukcii Fakom od Skopje objavi zgolemuvawe na neto-dobivkata do nivo od 87 milioni denari (1,4 milioni evra) vo prvite 9 meseci od godinava. Istiot period lani dobivkata iznesuva{e 6,6 milioni denari.

Operativnite prihodi na kompanijata bele`at rast i toa od 656,5 milioni denari lani na 1,012 milijardi denari godinava. Rast bele`at i operativnite tro{oci, od 658,6 milioni denari lani na 932,7 milioni denari godinava. Fakom e vo sopstvenost na kompanijata Repro One. Vo kompanijata rabotat 700 lica.

IVO IVANOVSKI

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.261,12

3.000

11

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

СУРОВИНИ

-0,38% ПЧЕНИЦА 639.00$/бушел +0,35% КАФЕ 2.33 $/бушел +0,00%

ПЧЕНКА 653.25$/бушел

-0,25% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1201.50$/бушел -1,60% КАКАО 2743.000$/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Kompani / Pazari / Finansii

12

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

KAKO DA GO RE[ITE SEKOJ PROBLEM VO DESET ^EKORI Svetot

e poln so kreativni poedinci koi imaat prekrasni idei, no re~isi site propa|aat koga doa|a vreme za sproveduvawe. I tokmu ovde mo`ete da gi nadminete.

Idninata im pripa|a na individui koi ne samo {to mo`at da mislat, tuku mo`at i da gi prezemat rabotite vo svoi race i da gi stavat svoite idei vo praktika

K

2.

5.

1.

3.

6.

K

O

M

E

R

parametri.

Odberete go va{eto re{enie preku sporedba na pove}e mo`ni re{enija, od edna strana, i sporedba na va{eto idealno re{enie, od druga strana. [to e najdobroto {to mo`ete da go napravite vo vakvi uslovi?

Pred da donesete finalna odluka, zapra{ajte se {to e najlo{oto {to mo`e da se slu~i dokolku ovaa odluka ne gi donese posakuvanite rezultati. Procenete {to bi mo`elo da se slu~i dokolku va{ata odluka e celosen neuspeh pred da vlo`ite pari ili napor vo ostvaruvaweto na va{ata cel.

Postavete merki za merewe na va{ite odluki.

Kako }e znaete dali

ne{to sli~no.

Definirajte gi pojasno va{ata situacija ili te{kotiite. So kakov predizvik se soo~uvate? [to vi predizvikuva stres i napnatost? [to ve zagri`uva? [to ve pravi nesre} ni? Napi{ete gi ovie te{kotii jasno i vo detali.

Pra{ajte se vo {to drugo e problemot.

Ne se zadovoluvajte so povr{en odgovor.

Pobarajte go izvorot na problemot. Razgledajte go problemot od pove}e razli~ni gledi{ta.

Zapra{ajte se koi vi se minimalnite uslovi. [to treba da postignete so re{enieto? Od {to s$ treba da se sostoi re{enieto? Kako bi izgledalo va{eto idealno re{enie? Jasno definirajte gi va{ite

olku poorganizirano i posistematski mu prio|ate na nekoj problem, tolku pokreativni stanuvate vo negovoto re{avawe. So pomo{ na ovoj metod od deset ~ekori, koj e korisen za sistematsko razmisluvawe, va{ata kreativnost }e se izdigne do genijalno nivo.

Smenete go na~inot na razgovarawe i prenesuvawe informacii od negativen vo pozitiven. Namesto da go upotrebite zborot problem, upotrebete go zborot situacija ili nare~ete go predizvik ili mo`nost. Dokolku propadne nekoja proda`ba, smetajte go toa kako interesen predizvik i dobra mo`nost da ja podobrite efektivnosta na proda`bite i da izbegnete vo idnina da ne se povtori

4.

C

I

J

A

L

E

N

7.

O

G

L

A

S

10.

planiranoto.

Prezemete akcija.

Zafatete se so rabota. Po~nete.

Razvijte ~uvstvo na itnost. Kolku pobrzo se dvi`ite kon svoite jasno definirani celi, tolku pokreativni stanuvate. Kolku pove} e energija imate, tolku pove}e }e nau~ite i pobrzo }e ja razviete sposobnosta za da postignete u{te pove}e vo idnina.

napreduvate? Kako }e go evaluirate uspehot? Kako }e si go sporedite uspehot od ova re{enie so uspehot {to bi go postignale dokolku primenite nekoe drugo re{enie? Kako go definirate uspehot?

Napravete gi merlivi va{ite odluki i potoa redovno sledete gi.

Prifatete celosna odgovornost vo sproveduvaweto na odlukata.

Mnogubrojni kreativni idei ne uspevaat zatoa {to odgovornosta za donesuvawe odluki ne mu e dodelena nekomu.

Postavete si kraen rok.

Odlukata bez kraen rok e bezna~ajna odluka. Dokolku stanuva zbor za pogolema odluka i treba podolgo vreme za da se sprovede, postavete si pove} e kratkotrajni rokovi i raspored za sporeduvawe na ostvarenoto so

8.

Svetot e poln so kreativni poedinci koi imaat prekrasni idei, no re~isi site propa|aat koga doa|a vreme za sproveduvawe.

I tokmu ovde mo`ete da gi nadminete. Idninata im pripa|a na individui koi ne samo {to mo`at da mislat, tuku mo`at i da gi prezemat rabotite vo svoi race i da gi stavat svoite idei vo praktika.

9.

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

BBrajan rajan Trejsi

bbiznis-guru iznis-guru za proda`ba i lli~en i~en usp uuspeh eh

Vo momentov mo`ete da napravite tri raboti koi }e vi pomognat da gi implementirate ovie idei vo praktika.

Kako prv ~ekor zemete ja va{ata problemati~na situacija {to ve zasegnuva u{te denes i zapra{ajte se to~no {to e problemot. Za {to se gri`am jas?

Sleden ~ekor e kreativno analizirawe na va{ata situacija i zapra{ajte se: {to drugo e problemot?

Ponekoga{ vistinskiot problem ne e toa {to mislite.

Tretiot ~ekor e da donesete odluka. Kakva bilo odluka. Prezemete odgovornost i toga{ napravete ne{to so va{ite idei. Kolku pozafateno rabotite na re{avawe na va{ite problemi, tolku popametni stanuvate vie samite.

O

G

L

A

S

Grcija

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

13

O^AJNA POTRAGA PO NOV PREMIER

KOJ E MA@OT [TO ]E JA SPASI GRCIJA OD BANKROT?!

I natamu e nejasno koj }e bide naslednikot na Papandreu. Jorgos Papandreu i Antonis Samaras s$ u{te ne mo`at da se dogovorat koj }e bide lider na novata vlada na nacionalno edinstvo i koja partija kolku ministerski mesta }e ima vo vladiniot kabinet VASE CELESKA

G

celeska@kapital.com.mk

rcija povtorno e vinovna za napnatata situacija vo Evropa, no ovojpat ne pordi dolgovite, tuku poradi nategawata me|u dvete vode~ki politi~ki partii, koi nikako da se dogovorat koj }e bide liderot na vladata na nacionalno edinstvo koja }e ja spasuva Grcija od bankrot.

Po celodnevnite pregovori vo ponedelnikot me|u Jorgos Papandreu (PASOK) i Antonis Samaras (Nova demokratija), koi ne produciraa ime koe }e zastane na ~elo na novata koaliciska vlada, portparolot na gr~kata vlada v~era iznese tro{ka nade` pred mediumite deka toa mo`e da se slu~i mnogu naskoro, bidej}i “razgovorite me|u premierot na zaminuvawe Jorgos Papandreu i opozicioniot liderot te~at pozitivno”.

Me|utoa, i natamu e nejasno koj }e bide naslednikot na Papandreu. Otkako vo tekot na prviot den od pregovorite se zboruva{e deka favorit za funkcijata e porane{niot potpretsedatel na Evropskata centralna banka (ECB), Lukas Papademos, gr~kite mediumi vo igra vnesoa dvajca novi kandidati - pretstavnikot na Grcija vo Me|unarodniot monetaren fond (MMF), Panajotis Rumeliotis i ombudsmanot na EU, Nikoforos Diamanturos, koj pred mediumite ne ja otfrli mo`nosta da zastane K

O

M

E

R

C

I

PANGALOS BRKA BIZNISI VO KINA odeka Papandreu i Samaras maka ma~at da ja sostavat novata preodna vlada, vicepremierot na Grcija, Teodoros Pangalos, zamina vo oficijalna poseta na Kina, so misija da privle~e investitori.

Toj ja naglasi potrebata na Grcija da stane pokonkurentna na me|unarodnite pazari i da ne gi povtori gre{kite od minatoto, osobeno vo odnos na

potro{uva~kata na dr`avnite pari. Pangalos pred kineskiot kolega se po`ali deka Grcija ja ima momentalno najslabata ekonomija vo evrozonata, a istovremeno se soo~uva i so dvoen problem - ogromen dolg i seriozen deficit.

Pangalos o~ekuva trgovskata razmena me|u Grcija i Kina da se duplira do 2015 godina i da iznesuva 5,8 milijardi evra.

D

na liderskoto stol~e, dokolku bidat ispolneti nekolku uslovi. Vo igra za premier na novata koaliciska vlada s$ u{te ostauva i aktuelniot minister za finansii, Evangelos

Venizelos.

Spored informaciite na gr~kata televizijata NET, Papademos soglasnosta da ja prezeme nepopularnata funkcija - {ef na preodnata vlada

J

A

A

L

E

N

O

G

L

S

Makedonsko Izraelski Biznis Forum 14 Dekemvri 2011 Skopski saem Skopje, Makedonija So golemo zadovolstvo Ve izvestuvame deka Makedonsko Izraelskiot Biznis Klub (MIBK), zaedno so Negovata Ekselencija Ambasadorot na Izrael vo Makedonija, Albanija i Bosna i Hercegovina, g-din.

Dejvid Koen na 14 Dekemvri 2011 godina vo Skopje }e organizira Makedonsko Izraelski Biznis Forum. Za vreme na forumot ќe se odr`at i delovni sredbi (business to business matchmaking) za vreme na koi }e imate prilika da sozdadete novi zdelki i partnerstva.

Na Makedonsko Izraelskiot Biznis Forum }e prisustvuvaat kompanii od slednive sektori: • Informaciska i komunikaciska tehnologija (IKT) • Zemjodelstvo i prerabotka na hrana • Obnovliva/alternativna energija • Medicina i farmacija • Turizam • Drugi (bezbednost, grade`ni{tvo, obrazovanie, finansii i uslugi) Na biznis forumot }e prisustvuvaat kompanii od Makedonija, Izrael, Kosovo, Bosna i Hercegovina i Albanija.

Kraen rok za aplicirawe e 14 Noemvri 2011 godina.

Site informacii vo vrska so forumot mo`ete da gi najdete na na{ata veb-strana: www.mibk.org.mk Lice za kontakt: Ekaterina Dimitrovska Izvr{en direktor, Makedonsko Izraelski Biznis Klub tel: +389 2 3113 259; mob: +389 70 80 20 72 e-mail: ekaterina.dimitrovska@mibk.org.mk

K

O

ja uslovil so cela niza barawa. Toj, me|u drugoto, go otfrlil predlogot za ~isto ekspertska vlada i pobaral podolg period za funkcionirawe na preodniot kabinet.

Glavna zada~a na novata vlada }e bide sproveduvaweto na celite za {tedewe dogovoreni na samitot na EU vo Brisel, na krajot na oktomvri.

Preodnata vlada treba da rakovodi so Grcija s$ do novite izbori vo fevruari.

Gr~kite mediumi pi{uvaat deka ona {to Papandreu i Samaras prvo treba da go re{at e ramkata vo koja novata vlada }e raboti, odnosno kako }e bidat raspredeleni ministerskite mesta me|u dvete partii.

EVROPA BARA PISMENA GARANCIJA OD GRCIJA DEKA ]E [TEDI Pritisokot koj doa|a od evropskite lideri do Grcija e s$ pogolem. Vo Brisel za posledicite od planiraniot otpis na dolgovite na Atina v~era diskutiraa site 27 ministri za finansii na zemjite-~lenki na Unijata, otkako prethodno tamu sostanok odr`aa ministrite za finansii od evrozonata.

Ministrite baraat od socijalistite i konzervativcite vo Grcija, koi }e ja formiraat novata koaliciska vlada, pismeno da se obvrzat deka }e gi ispolnat vetuvawata za namaluvawe na buxetskite tro{oci i za reformi, pred na zemjata da & bidat dodeleni novi pozajmici.

M

E

R

C

I

J

A

L

E

“]e pobarame od gr~kata vlast da isprati pismo, potpi{ano od dvete glavni partii, vo koe se potvrduva anga`manot na zemjata za po~ituvawe na dogovorenite merki za zazdravuvawe na javnite finansii na Grcija, kako i za evropskiot plan za spas od 27 oktomvri”, izjavi pretsedatelot na Evrogrupata i premier na Luksemburg, @an-Klod Junker, po sostanokot na ministrite za finansii od evrozonata vo Brisel.

Pismoto e uslovot koj se postavuva za dodeluvaweto na slednata tran{a od osum milijardi evra vo ramkite na prviot plan za spas na Grcija.

Toj e od vitalno zna~ewe za zemjata, koja vo sprotivno mo`e da se najde vo sostojba na insolventnost, naglasi Junker.

Gr~kiot minister za ekonomija, Evangelos Venizelos, vo Brisel izjavi deka dodeluvaweto na tran{ata od osum milijardi erva }e bide izvr{eno vedna{ otkako novata gr~ka vlada pismeno }e go potvrdi anga`iraweto na Grcija vo vrska so donesenite odluki na sredbata na vrvot na evrozonata na 27 oktomvri.

Evropskite pretstavnici gi otfrlija obvinuvwata deka se me{aat vo vnatre{nite raboti na Grcija, so toa {to povikale na formirawe vlada na nacionalno edinstvo.

Spored niv, nacionalnoto edinstvo e neophodno za zemjata imaj}i gi predvid sega{nite predizvici.

N

O

G

L

A

S

Balkan / Biznis / Politika

14

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

ITALIJA E SLEDNATA GRCIJA

BERLUSKONI IGRA POSLEDNO TANGO?!

Ovaa nedela po mnogu ne{ta }e bide re{ava~ka za sudbinata na Vladata na italijanskiot premier Silvio Berluskoni i za idninata na samata Italija, koja spored mnogu procenki mo`e da bide slednata `rtva na evropskata dol`ni~ka kriza

I

VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

talija e kako tempirana bomba koja neprekinato ot~ukuva.

Italijanskiot premier Silvio Berluskoni v~era istovremeno se soo~i so glasawe za buxetot i glasawe za negovata doverba, kade {to poka`a deka s$ u{te ima dovolno poddr{ka vo Parlamentot za da ostane na vlast i da gi sprovede merkite za {tedewe, so cel da se spravi so vtoriot najgolem dolg vo evrozonata i da gi namali rekordno visokite zaemi.

Ministrite za finansii na EU posebno gi zagri`uva Italija, koja spored mnogu procenki mo`e da bide slednata `rtva na evropskata dol`ni~ka kriza, iako nejziniot buxetski deficit e relativno nizok.

S$ dodeka vo ovaa zemja ne bide usvoen verodostoen plan za {tedewe, postoi opasnost od nejzina kapitulacija na finansiskite pazari. Zatoa, premierot Silvio Berluskoni na samitot na Grupacijata 20 industriski najrazvieni zemji (G-20) vo Kan mora{e da gi prifati barawata na negovite kolegi - Italija de fakto da bide stavena pod nadzor na Evropskata unija (EU) i na Me|unarodniot monetaren fond (MMF).

U{te vo tekot na ovaa nedela kon Rim }e se upati grupa eksperti na EU, koi }e go nadgleduvaat finansiskoto rabotewe na Berluskoni.

Italijanskite tro{oci za zadol`uvawe na pazarite na obvrznici v~era povtorno go nadminaa rekordot i se zgolemija na 6,74%, dodeka premierot Silvio Berluskoni go ~eka{e klu~noto glasawe vo Parlamentot za sostojbata na javnite

finansii.

Berluskoni prethodno negira{e deka }e se otka`e od vlasta i veti deka samiot }e pobara glasawe za doverba narednata nedela, za da se obezbedi sigurno prifa}awe na merkite za {tedewe, koi imaat za cel da go pottiknat rastot vo tretata najgolema ekonomija vo Evropa i da go namalat dolgot od 1.900 milijardi evra. Po odr`anite konsultacii so svoite najbliski sorabotnici, Berluskoni za italijanskite mediumi izjavi deka duri i ako mora da umre }e go napravi toa vo Parlamentot.

Sepak, Berluskoni e poznat politi~ki pre`iveanik. Toj dosega vo svojata dvodeceniska politi~ka kariera ima pre`iveano 50 glasawa za doverba.

Liderot na Severnata liga i prethodno vo nekolku navrati izrazi somnevawe vo sposobnosta na Berluskoni da go zaokru`i tekovniot mandat kako premier na Italija.

EKSPERTSKA VLADA KAKO RE[ENIE ZA POLITI^KATA KRIZA Ovaa nedela }e bide re{ava~ka za sudbinata na Vladata na ital-

K

ijanskiot premier Silvio Berluskoni i za idninata na samata Italija, ocenuva milanskiot vesnik “Koriere dela Sera”.

Vesnikot potsetuva deka samo vo ponedelnikot trojca italijanski ministri ne ja isklu~ija mo`nosta Vladata da ne uspee da sobere apsolutno mnozinstvo od 316 glasa vo Domot na pratenicite za usvojuvawe na rebalansot, otkako del od ~lenovite na vladeja~kata konzervativna partija, Narod na slobodata (PDL) preminaa vo redovite na demohristijanskata opoziciska koalicija Unija na centarot (UDC), a drug del sozdadoa “jadro od nezadovolni” vo prateni~kata grupa na samata PDL. Vo vakvi uslovi “Koriere dela Sera” naveduva pet mo`ni scenarija za izlez od politi~kata kriza vo Italija, so napomena deka izborot na koe bilo od ovie mo`nosti zavisi od {efot na dr`avata.

Prvoto scenario predviduva sozdavawe ekspertska Vlada. Vakvoto scenario e lesno ostvarlivo, bidej}i raste brojot na onie vo redovite na opozicijata, no i vo samata vladeja~ka koalicija koi sakaat da stavat kraj na erata na

O

M

E

R

C

I

J

A

Ednodneven seminar za: “U^ESTVO NA ELEKTRONSKI POSTAPKI ZA JAVNI NABAVKI I E-AUKCII” Ednodneven seminar za : 22.11.2011 godina (vtornik) od 10:00 – 15:00 ~asot Stopanska komora na Makedonija Seminar za uspe{no u~estvo na postapkite za dodeluvawe na dogovori koi se vodat po elektronski pat (prebaruvawe na oglasi, prezemawe tenderska dokumentacija, podnesuvawe ponudi, digitalno potpi{uvawe), i u~estvo na elektronski aukcii.

Site zainteresirani u~esnici mo`at da se prijavat najdocna do 18ti noemvri 2011 godina.

Grupata e ograni~ena na 20 u~esnici.

Lica za kontakt: Elizabeta A. Eftimova Len~e Zikova tel: 02 32 44 074 tel: 02 32 44 054 faks: 02 32 44 088 faks: 02 32 44 088 beti@mchamber.mk lence@mchamber.mk

ITALIJA PREGOLEMA ZA EU FINANSISKI DA JA SPASI talija e pregolema za da mo`e EU finansiski da ja spasi, pa zatoa italijanskata vlast mora da podnesuva golemi `rtvi, izjavi avstriskata ministerka za finansii, Marija Fekter.

“Italija znae deka so ogled na golemi-

I

nata na nejzinoto stopanstvo, ne mo`e da se nadeva na pomo{ od nadvor. Zatoa sega vo taa zemja se raboti na primena na poostri merki za {tedewe”, re~e taa na po~etokot na vtoriot den od sostanokot na ministrite za finansii na Unijata vo Brisel.

UMBERTO BOSI BARA OD BERLUSKONI DA SI DADE OSTAVKA lu~niot koaliciski partner na Silvio Berluskoni, Umberto Bosi, od partijata Severna liga go povika italijanskiot premier da si dade ostavka vo presret na klu~noto glasawe za buxetot na dr`avata.

Bosi svojot povik go obrazlo`i so faktot deka poddr{kata za kontroverzniot

K

mist Mario Monti koj vo dva navrati be{e ~len na Evropskata komisija - od 1995 do 1999 godina kako evrokomsar za vnatre{en pazar, uslugi, carini i danoci, a od 1999 do 2004 godina kako evrokomesar za konkurentnost.

Vtoroto scenario predviduva pro{iruvawe na sega{nata desnocentristi~ka vladina koalicija na PDL i Severnata liga so demohristijanite od UDC na Pjer Ferdinando Kazini. Vo vakov slu~aj Berluskoni bi mo`el da re{i da se povle~e od premierskata funkcija i nea da mu ja prepu{ti na nekoj od negovite lu|e od doverba,

Berluskoni.

Vakva Vlada, rakovodena od avtoritetna li~nost {to nema da & pripa|a na nitu edna partija, }e & ovozmo`i na Italija da go isturka dokraj aktuelniot mandat na Parlamentot, koj zavr{vua vo proletta 2013 godina i }e mo`e da gi sporvede neophodnite reformi za pottiknuvawe na ekonomskiot rast i za izmena na izborniot zakon, naveduva vesnikot. Najadekvatna li~nost za prv ~ovek na takvata ekspertska Vlada e italijanskiot ekono-

L

N

I

O

G

L

A

Berluskoni e na najnisko nivo vo negovata politi~ka kariera, samo 22%.

Toj vo nekolku navrati istakna deka negovata partija ne prifa}a vlada na nacionalno edinstvo i smeta deka samo predvremeni izbori mo`at da ja spasat zemjata od celosen kolaps.

S

I

1.900 milijardi evra e javniot dolg na Italija

4%

od BDP iznesuva buxetskiot deficit na Italija

kako, na primer, aktuelniot generalen sekretar na italijanskata Vlada, Xani Leta, ili pretsedatelot na Senatot, Renato Skifani, smeta vesnikot.

Spored milanskoto izdanie, vo vakov slu~aj Berluskoni povtorno }e “rakovodi so paradata od zad kulisite”, poradi {to {ansite za negova realizacija se mnogu mali.

Vo prilog na vakavata ocenka odi i faktot {to vo nedelata liderot na UDC, Kazini, najavi deka }e sozdava politi~ka oska so glavniot rival na Berluskoni, Pjerluixi Bersani, lider na opoziciskata socijaldemokratska Demokratska partija (PD).

KAPITAL / 09.11.2011 / SREDA

Feqton

15

LONDONGRAD – OD RUSIJA SO KE[: INSAJDERSKA PRIKAZNA ZA OLIGARSITE Po~ituvani ~itateli, vo sorabotka so izdava~ite AEA, “Kapital” vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne ja propu{tajte neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana vrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri i telohraniteli vo crni “renx-roveri” so neprobojni stakla

PUTIN GLAVA 3: ^ISTKATA NA

“Boris, ako prodol`i{ po ovoj pat, predviduvam deka za edna godina }e bide{ proteran...

Ili, u{te polo{o, }e gnie{ vo zatvor.”

19

Aleks Goldfarb na Boris Berezovski iraniot egzodus na superbogati Rusi vo London vo neprekinati branovi. Tie {to bea prisutni predobro znaeja deka rabotite se smenile. Vo slu~aj da imaa kakvo bilo somnevawe, Putin go iskoristi svoeto obra}awe do nacijata, na 8 juli, za da gi osudi ambicioznite tajkuni, a osobeno na~inot na koj tie gi kontroliraa mediumite. “Tie sakaat da vlijaat vrz masite i da mu poka`at na politi~koto rakovodstvo deka tie ni trebaat nam, deka n$ imaat na jadica, deka nie treba da se pla{ime od niv”, izjavi toj. “Rusija ne mo`e pove}e da tolerira misteriozni Vo o~ekuvawe na nov fleksibilen predvodnik na dr`avata, koj }e gi tretira grupi {to gi prenaso~uvaat ednakvo kako i Jelcin, oligarsite se sretnaa so porane{niot KGB agent, Vladiparite vo stranstvo i najmumir Putin. No, ovoj ni oddaleku ne be{e kako Jelcin. Dva meseci otkako dojde vaat svoi somnitelni slu`bi na vlast, toj gi svika vo negovata kancelarija, i ostvari sredba koja na eden od za obezbeduvawe”. Podocna prisutnite pove}e mu li~e{e na “sobir svikan od don Korleone, otkolku sostadodade: “Imame kategorija lu|e nok svikan od eden lider na zapadniot svet” koi stanaa milijarderi preku no}. Dr`avata be{e taa {to gi ve}e nema da u`ivaat specio 1722 godina za jata mo} i luksuzniot stil na nazna~i za milijarderi. Taa, edjalni privilegii vo Kremq. da ja transformira `iveewe i deka }e ostanat nostavno, im predade golem imot Vo tekot na sostanokot, Puzemjata od edno za{titen vid. Posle s$, nivno prakti~no bez pari. Si velat tin insistira{e Potanin da poinakvo srednovekbe{e tajnoto zdru`enie na samite sebesi: ’Jas sum nazna~en plati 140 milioni amerikanovno ureduvawe delovnata elita koe go izdejstmilijarder‘. Imaat vpe~atok deka ski dolari koi toj, navodno, vo centralizvuva podemot na noviot pretsebogovite im spijat na nivnite irana avtokratska datel. Isto kako {to oligarsite gi dol`el za kupuvaweto na glavi, deka s$ im e dozvoleno”.

Norilski nikel. Atmosferata se dr`ava, Petar Veliki po~nal premol~eno se soglasija i LADEN POGLED v`e{tuva{e i, vo eden moment, da ja ~isti korupcijata {to kovaa zagovor Jelcin da bide LI[EN OD EMOCII pretsedatelot poso~i na eden bila endemi~na vo ruskoto povtorno izbran vo 1996 godiOligarsite, zaslepeni od svojata dobro poznat op{testvo. Toa vklu~uvalo na, taka grupa od niv vlijaeja li~na mo} i vlijanie, vo golem tajkun i go eliminirawe na sekoj {to zel Putin da vleze vo Kremq. Za stepen go potcenija cini~niot, obvini deka mito. Eden od tie {to bile cel vozvrat za nivnata poddr{ka, no bez ~uvstvo e vinoven za bil i Aleskandar Men{ikov, o~ekuvaa Putin da bide isto za humor Putin.

“Imame kat“oligofreninegov najuspe{en general i natolku fleksibilen kolku egorija lu|e koi Vo javnosta, Puja”, odnosno jmo}na li~nost po samiot car. i negoviot prethodnik, tin be{e studen stanaa milijarderi preku mentalna Men{ikov bil vxa{en. “Ako go ovozmo`uvaj}i im da prodol`at birokrat, bez no}. Dr`avata retardacija. storite toa, Va{e veli~estvo, da imaat vlijanie, da akumunasmevka. Osven be{e taa {to gi rizikuvate da ostanete bez liraat bogatstvo i sudski da ne Plutokratite nazna~i za mili- periodi~nite bea {okirani. nieden podanik”, mu rekol na odgovaraat. Lo{o go procenija. izlivi na jarderi. Taa, Toa ne be{e svojot monarh. agresivnost, ednostavno, im LEKCIJA scenarioto Koga Vladimir Putin stana predade golem toj retko Dodeka Putin be{e vr{itel imot prakti~no bez pari. Si velat {to go o~ekuvaa. pretsedatel vo 2000 godina, poka`uva{e na dol`nost pretsedatel i samite sebesi: “Jas sum nazna~en Noviot ima{e pomal prostor za maemocii. Ruskata premier vo 1999 godina, ima{e milijarder”.

Imaat vpe~atok deka konfrontira~ki nevri otkolku Petar Veliki, signali deka se pribli`uvaat bogovite im spijat na nivnite glavi, novinarka Elkoj, ednostavno, gi pogubuval ena Tregubova deka s$ im e dozvoleno.” te{kotii koga generalniot javen pretsedatel go zaklu~i sostasvoite poneposlu{ni podanici. veli deka koga obvinitel izvr{i revizija nokot koj trae{e dva ~asa i Duri i arbitra`niot sudski prvpat go intervjuirala Putin, na na~inot na koj Vladimir 40 minuti, so vospostavuvawe sistem na sovremena Rusija vo maj 1997 godina, otkrila deka Potanin, eden od arhitektite eden postojan mehanizam za ne bi dozvolil egzekucii na toj e “edvaj zabele`liv, zdodena privatizacijata, ja stekna konsultacii me|u biznismenite lakomi biznismeni po kratka ven nizok ~ovek... koj izgleda{e Norilsk nikel, gigantskata i dr`avata. “Denovite na kliki postapka. Putin, koj ja znae{e deka is~eznuva, rudarska grupacija vo dr`avna i na koterii izminaa”, preduistorijata na svojata zemja, ve{to stopuvaj}i se sopstvenost. “Sigurno se predi toj. Sega, povrzanosta spored toa, treba{e da najde so boite na svojata ~uvstvuvaa neprijatno”, izjavi K O M treba da se institucionalizpoinakva strategija za da se kancelarija”. Kako eden vladin funkcioner. I so ira. Pristapot do Putin }e spravi so edna grupa {to toj ja dobra pri~ina. Za dva meseci {to toa e ~est bide ograni~en preku sostanogleda{e kako glavna pre~ka za slu~aj kaj avtokraotkako stana pretsedatel, na ci na sekoi tri meseci so negovite ambicii za remodtite, lu|eto izgleda pekolno vreliot 28 juli 2000 ruskata Unija na industrijalci elirawe na Rusija. bea preokupirani godina, Putin svika 21 oligarh i pretpriema~i, vo su{tina, Iako ima{e glasini za cvrsta so negovite o~i. vo Kremq. “Toa pove}e be{e sindikatot na oligarsite. kontrola, oligarsite veruvaa “Nikoj ne e roden sobir svikan od don Korleone, Putinovata poraka do {okirandeka }e si ja za~uvaat svoso pogled kakov otkolku sostanok svikan od iot sobir be{e ednostavna: {to ima Vladimir eden lider na zapadniot tie }e mo`at da si gi za~uvaat Putin”, izvesti svet”, zabele`a eden od ark Holingsvort e istra`uva~ki magazinot “Tajm”. prisutnite. Hodorkovski i ne~esno steknatite dobivki pod novinar i avtor na pove}e knigi, uslov da se dr`at podaleku “Bledosinite o~i vklu~itelno i studijata za MI5, Deripa{ka bea na sostaod politikata i da si gi plabritanskata Slu`ba za bezbedna ruskiot prenokot, no Berezovski, koj nost. Negovite novinarski tekstovi se }aat danocite. Detalite od tsedatel se tolku toga{ be{e pod istraga objavuvaat vo Sandej Tajms, Gardijan i sostanokot brzo bea oddadeni ladni, tolku li{eni Fajnen{el Tajms. Od maliot broj intervjua na obvinitelite, ne be{e napraveni so nego, se znae deka toj ne po tajni kanali, taka {to vo od emocii {to pokanet. saka mnogu da zboruva javno, niti pak e anketata po edna nedela 57% vko~anetiot pogled Pred sobranite vo kabiqubitel na {oping. od Rusite odgovorija deka ve} mora, vsu{nost, netot, Putin na ruskata rugiot avtor, Stjuart Lensli e e znaat za nego. Berezovski, koj da po~nal kako novinar i ekonomski konsultant koj najbogata i najmo}na `ivee ju`en London. Me|udrugoto delovna klika & odr`a ne be{e pokanet na sostaposledica i toj e toj e dobitnik na nekolku nagradi nokot, gi obvini tie {to bea gest na nekoj koj kako televiziski i radio producent, me|u lekcija, ostro gi ukori, prisutni za kukavi~lak. “Tie se sfatil deka mo}ta koi e i nagradata na Wujor{kiot tele- vklu~uvaj}i zakana od viziski i filmski festival. Vo negovata pla{livi kako zajaci”, fr~e{e mo`e da se postigne kaznuvawe ako takvoto kniga od 1985 godina, Poor Britain, toj ja po sostanokot. so potisnuvawe na definira{e mo}ta upotrebuvaj}i metodologija koja podocna nivno odnesuvawe ne Toa be{e presvrten moment vo obi~nite potrebi...” po~naa da ja primenuvaat istra`uva~ite i vladite na Velika prestane. Toj nema da Britanija, Evropskata unija i golem broj zemji, od Japonija storijata za oligarsite i nasVo privatniot izvr{i revizija na do Ju`na Afrika. tan {to }e go pottikne kontinu`ivot, negovite privatizaciite, no tie

SOBIROT NA DON KORLEONE

V

M

D

LITERATURA ZA RAZLI^NI VKUSOVI Od 2000 godina navamu AEA izdava~i objavuva knigi od razni oblasti: proza, poezija, literatura za mladi, publicistika, popularna psihologija, ezoterija... Proda`niot salon Egipetska sonuvalka vo centarot na Skopje izobiluva so bogata literatura – od sovremenite makedonski pisateli, preku angliskite klasici, s$ do detskata literatura, seto toa po dostapni ceni.

• Od doma{nite avtori AEA izdava~i gi objavila Bo`in Pavlovski, Mateja Matevski, Mitko Maxunkov, Eftim Kletnikov, Radovan Pavlovski, Tome Arsovski...

• Od stranskite X.R.R. Tolkin, K.S. Luis, Malkolm Gladvel, Kaled Hoseini, Jasmina Kadra, Kormak Mekkarti, Xered Dajmond, Karla del Ponte... Prevodot na trilogijata “Gospodarot na prstenite” od Tolkin be{e vistinski hit pred nekolku godini i e proekt kakov {to retko bele`at izdava~ite vo zemjava.

• Pred dve godini vo Skopje go pre~eka i dobitnikot na Bukerovata nagrada, Tomas Kenili, avtorot na “[indlerovata arka (lista)”, izdanie isto taka na AEA.

pomo{nici velat deka seriozniot i kontemplativen Putin e inteligenten, ~esen, krajno lojalen i patriot. “Se smee{e mnogu, govorot na negovoto telo be{e relaksiran i neformalen, o~ite mu bea meki, a govorot tivok”, se se}ava birtanskiot avtor Xon Lafland. Sosema sprotivno na negoviot prethodnik, toj pie dietalna “koka-kola” i raboti redovno. Toj e, isto taka, sposoben da se opu{ti, bukvalno, slu{aj}i seriozna muzika od klasi~nite kompozitori, kako Brams, Mocart i Чajkovski. Od grupata Bitlsi najomilena mu e pesnata Yesterday. Nikoga{ nema isprateno elektronska po{ta vo svojot `ivot i, iako izrasnal vo oficijalno ateisti~ka zemja, veruva vo Boga.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: @IVOTNIOT PAT NA PUTIN – KAKO TINEJXEROT KOJ SONUVA[E DA STANE [PION NA KGB STANA DIREKTOR NA SLU@BATA.

E R C I J A L E N

O G L A S

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

ОБУКА “МЕЃУНАРОДНО ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ” 18 Ноември 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ:

Зголемената глобализација и меѓуграничната размена го зголемуваат и интересот за оданочување на капиталот и добивката која се остварува од ваквите текови. Во услови на силна економската интеграција, движењето на капиталот, работната сила и технологијата, настанува и проблемот на двојното оданочување. Дилемите се: кога да препознаете дека се соочувате со проблемот на двојното оданочување во секојдневното работење? Како да го надминете овој проблем? Каде да побарате решение? Обуката која ја организираме за меѓународното двојно оданочување ќе ви ги даде одговорите токму на овие прашања и дилеми со кои се соочува Вашата компанија!

Што да превземете и кому да се обратите кога ќе се соочите со двојното оданочување? Како да го остварите правото на даночните

намалувања / изземања согласно Договорите за избегнување на двојното оданочување? Кој е ефектот на меѓународното двојно оданочување врз приливот на странските инвестиции и движењето на работната сила? Каков е третманот на двојното оданочување во УЈП? Примери и вежби за остварување на

правата од Договорите за избегнување на двојното оданочување – симулиран случај

ПРЕДАВАЧ КАТЕРИНА БОШЕВСКА

Fинанsиsки диrектоr на EOS Matrix Македонија и финанsиsки конsuлтант за Иsточна Евrопа. Ангажиrана е како надвоrешен sоrаботник и тrенеrобuчuвач за теми од облаsта на финанsиsки менаџмент од rеномиrани тrенинг агенции-конsuлтантsки кuќи.

ОБУКАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Финансиски менаџери Сметководители Даночни администратори/работници Сопственици на компании Претприемачи

Проектот Kapital Kapital Аcademy... е формиран на 25.09.2011 лицалица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 Akademija... е формиран на 25.09.2011 за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298110 110 www.kapital.mk www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S