412-21.11.2011

ponedelnik. 21 noemvri. 2011 МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.022,84 МБИД 2.200,13

ОМБ 118,84

-1.10% -1.01% -0.41%

Izvor: Makedonska Berza

INTERVJU:

КУРСЕВИ И ВАЛУТИ ЕМУ € САД $ В.Британија £

61,50 45,62 72,01

WWW.KAPITAL.MK

Kursna lista na Narodna banka na Makedonija, koja gi sodr`i odnosite me|u srednite kursevi na stranskite valuti

KRIZATA DA SE POBEDI SO POVE]E KREDITI, A NE SO BUXETOT!

STRANA 4-5

VLATKO ^INGOSKI

SO NOVI INVESTICII ]E GO DOKAPITALIZIRAME ELEM

STRANA 10-11

NASKORO!!! MESE^NIK

NA 23 NOEMVRI

ponedelnik. 21 noemvri. 2011

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

NOVI ISKRI VO VOJNATA TOPLIFIKACIJA - DR@AVA

3.000

МБИ10

1,10%

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800 07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

ponedelnik 21. noemvri. 2011 | broj 412 | godina 2 | cena 20 den. | tel. 3 298 110 | faks. 3 298 111

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na oficijalniot pazar na Makedonska berza

TOPLIFIKACIJA ODBIVA DA PROIZVEDUVA TOPLINSKA ENERGIJA?!

NO, OSNOVA FIRMA-]ERKA ZA 2-3 PROIZVODSTVO?!

STR.

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

Nadle`nite e`nite da d go re{at r probleb dvojnoto mot so dvo odano~uvawe odano~uv STRANA 12

Kontrolo Kontrolor za letawe penzii?! }e deli pe STRANA 9

MENDUH D TTA^I, ~ovekot nnare~en bojkot!

STRANA 7 VOVEDNIK D KATERINA KATERIN POPOSKA POPOSK KA

Na ti go g daj mi ggo!

STRAN STRANA NA 2

Navigator

2

2

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

PONEDELNIK 21 NOEMVRI 2011

NA TI GO - DAJ MI GO!

K

Komu ne mu e toplo na du{i~kata koga }e ja vidi zavr{nata smetka na firmata, i toa so dobivka, u{te pak ako se broi vo nekolku milioni evra... za merak! Nikoj ne spori deka firmite traba da rastat, da gi zgolemuvaat prihodite od proda`ba, da im rastat menaxerskite plati, da rabotat profitabilno.

No, koga site (ne)potrebni tro{oci }e se podnesat do Regulatornata komisija za energetika i }e se koristat kako “te{ko oru`je” za da se vr{i pritisok za {to pogolema cena, rabotata mora da se ispita ubavo do kraj. Posebno zatoa {to tro{ocite {to gi prijavuvaat kompaniite se mnogu ~uvstvitelna kategorija i znaat da bidat ubavo “nadueni”... A tie “nadueni” tro{oci samo da znaat da zboruvaat...

Regulatornata gi odreduva cenite na energensite, pred s$ zatoa {to kompaniite vo ovaa dejnost se monopoli. A po definicija, monopol ne mo`e da raboti so zaguba (osven vo Makedonija?!) i zatoa mora da bide pod kontrola. Pra{aweto e kolku se pod kontrola energetskite kompanii vo Makedonija? I zo{to imaat toklu golema udobnost i sloboda da mo`at postojano da se zakanuvaat i da gi ucenuvaat dr`avata i gra|anite?

Kakva e pozicijata, nezavisnosta i profesionalnosta na Regulatornata komisija ako energetskite kompanii imaat tolkava mo} za da go dovedat vo pra{awe nejzinoto rabotewe?

Koga edna kompanija koja niz godinite pravi profiti od polovina milion do dva milioni evra, kako {to e slu~ajot so Toplifikacija, nedozvolivo e vo ekot na grejnata sezona taa da se zakanuva deka }e go prekine

proizvodstvoto na toplinskata energija. Stanuva zbor za klasi~na ucena – odobrete ni poskapo parno, oti nema da rabotime. I sega celata dr`ava e vo panika.

Kako li da se najde na~in da & se udovoli na Toplifikacija?

Vladata javno prizna deka ima problemi so Toplifikacija. No, nadle`nite regulatori se piknaa vo gluv~e{ka dupka?!

Ne e samo posledniot problem pri~ina za Regulatornata i Antimonopolskata komisija da se zafatat so rabota. Toplifikacija i vo 2008 godina, neposredno pred startot na grejnata sezona, krena race od distribucijata i snabduvaweto, no samo deklarativno. Si osnova firmi-}erki za snabduvawe i biznisot pak ostana kaj Toplifikacija. Sega so proizvodstvoto se kr~ka isto scenario... Vo 2005 godina pak, Toplifikacija bara{e poskapuvawe na parnoto od duri 23%, no regulatorot toga{ odobri okolu 2%, so obrazlo`enie deka prethodnite godini pove}e & odobril, pa do{lo vreme da bidat porealni?!

Pa zarem vaka treba da funkcioniraat instituciite, na “na ti go - daj mi go”?!

Tuka treba da stapi na scena Komisijata za za{tita na konkurencijata, no direktorot “dosega” ne videl ni{to sporno. Posporno od ova amin! Ne e prvpat nekoja od energetskite kompanii da ja otvora vratata vo ovie institucii “so noga” i da gi diktira uslovi na pazarot. Mo`ebi molkot od nadle`nite zna~i deka na nekoj na~in im se vrzani racete?! Toa zna~i deka imame seriozen problem so raboteweto na energetskite kompanii i so cenite {to gi pla}ame za nivnite proizvodi i uslugi.

Gra|anite i firmite odamna se `alat na ovie problemi, no nema volja za nivno re{avawe.

Toa ne e slu~aj na pazarite kade {to seriozno se {titi pazarot. Evropskata komisi-

kompanijata e formirana vo 1999 godina, koga e izdaden prviot broj na magazinot Kapital

ul. Veqko Vlahovi} br 11, (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; DIREKTOR I GLAVEN UREDNIK: Qup~o Zikov

KATERINA POPOSKA poposka@kapital.com.mk

ja minatiot mesec po~na ofanziva i “~e{la{e” dokumenti na najgolemite evropski distributeri na gas, koi go kupuvaat energensot od ruski Gazprom.

Ima{e seriozni indikacii deka golemite E.ON, RVE, OMV, Gazprom i u{te 15 drugi distributeri na gas kartelski gi dogovaraat cenite, ru{ej}i ja pazarnata konkurencija. Evropskata antimonopolska komisija re{i da im zastane na patot na monopolite, ologopolite ili na kartelite i da go spre~i caruvaweto na malkumina!

Kade e tuka Makedonija?!

Antimonopolskata, Antikorupciskata i sekako, Regulatornata komisija za energetika se plateni da gi kontroliraat monopolite. Nedozvolivo e instituciite me|usebe da si ja prefrlaat topkata koj {to treba da raboti, a na krajot nikoj ni{to da ne sraboti.

So kakvi “krediti” energetskite kompanii si obezbedile tolkava mo} za da diktiraat na pazarot?!

Za da bide{ “mangup” i nikoj ni{to da ne smee da ti ka`e, bogami... Instituciite neka ne ~ekaat ohrabruvawe, podbucnuvawe ili nekoj da gi turne za da kinisaat, tuku neka si ja rabotat rabotata i neka bidat transparentni! Vo sprotivno, sekoja godina }e imame de`avu, ista prikazna - razli~ni akteri! Iako akterite ve}e se brojat na prsti.

ODGOVOREN UREDNIK

Spasijka Jovanova

POMO[NICI NA ODGOVORNIOT UREDNIK

Katerina Sinadinovska (politika) Katerina Poposka (ekonomija) UREDNICI

IZVR[EN DIREKTOR (MARKETING I FINANSII)

Gordana Mihajlovska

Maja Bajalska, Aleksandar Janev, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTOR

Nikolaj Toma{evski

OFFICE MANAGER I FINANSII

Aleksandra Nikolova: ++389 2 3298 110/ lok:101 nikolova@kapital.com.mk

ODGOVOREN UREDNIK NA SPECIJALNI DODATOCI

Verica Jordanova

ODGOVOREN UREDNIK NA WWW.KAPITAL.MK

Aleksandar Jan~eski

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL

Sawa Savovska: ++ 389 2 3298 110/ lok:104 pretplati@kapital.com.mk REKLAMA

Aleksandra Stojmenova: ++389 2 3298 110/ lok:103 marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

OGLASI: Dijana Gulakova: ++389 2 3298 110/ lok:105 gulakova@kapital.com.mk SPECIJALNI PRILOZI: Jasmina Savovska Tro{anovski ++389 2 3298 110/ lok:102; prilozi@kapital.com.mk

M

ilioni evra dostignuvaat dolgovite na gr~ki biznismeni kon dr`avata.

Finansiskata policija uapsi vo Solun trojca biznismeni, od koi dvajca & dol`at po pove}e od dva milioni evra na dr`avata, a eden 800.000 evra. Ministerstvoto za finansii na Grcija alarmira deka zatajuvaweto danoci raste i pokraj merkite doneseni na vlasta za borba protiv dano~nite izmami. Sedum od deset Grci koi se zanimavaat so slobodni profesii vo 2010 godina prijavile dohodi poniski od minimumot {to se odano~uva, koj toga{ bil 12.000 evra.

NOVI ISKRI VO VOJNATA TOPLIFIKACIJA

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010 telefon: ++ 389 3 298 110 Фaks: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje,

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

Pe~ati: Grafi~ki Centar Skopje Spored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i mo`at da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.

Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

TOPLIFIKACIJA O TOPLINSKA ENERGI FIRMA-]ERKA ZA P

Skopska Toplifikacija ja vra}a licencata za proizvodstvo na toplinska energija, no osnova firma, isto taka, za proizvodstvo, tvrdat od Regulatornata komisija za energetika. Od RKE pora~uvaat deka vreme e Komisijata za za{tita na konkurencijata da tropne na vrata kaj Toplifikacija. No, direktorot na Antimonopolskata uprava, Чedo Kraqevski, dosega ne videl ni{to sporno KATERINA POPOSKA

poposka@kapital.com.mk

V

Vojnata me|u Toplifikacija i Regulatornata komisija za energetika se razgoruva.

Toplifikacija ja vratila licencata za proizvodstvo na toplinska energija, tvrdat za “Kapital” od Regulatornata komisija za energetika. So ova, Toplifikacija ja izvestuva Regulatornata komisija za energetika deka ne saka pove}e da proizveduva toplinska energija i deka koja bilo druga zainteresirana kompanija mo`e da se prijavi na sledniot tender i da bide noviot proizvoditel.

Od Regulatornata komisija objasnuvaat deka i pokraj ovie `elbi na Toplifikacija, soglasno so Zakonot za eneretika i pravilnicite za izdavawe licenci za vr{ewe energetska dejnost, kompanijata }e mora u{te najmalku edna godina da snabduva i da proizveduva toplinska energija.

“Toplifikacija dostavi do nas barawe za prestanok

na licencata za proizvodstvo na toplinska energija. No, pred izvesno vreme ovaa kompanija osnova{e nova firma, Proizvodstvo na toplinska energija.

Vo nivnoto obrazlo`enie stoi deka tie ja vra}aat licencata za proizvodstvo, najverojatno so namera novata kompanijata za proizvodstvo da se javi na tenderot”, objasnuva pretsedatelot na RKE, Dimitar Petrov.

Toj dodava deka ova ne e prvpat da ne se soglasuvaat so rakovodstvoto na Toplifikacija. Vojnata me|u proizvoditelot na toplinska energija i regulatorot na pazarot dobi na intenzitet vo poslednite dve nedeli, otkako od Toplifikacija se po`alija deka ne se zadovolni od vonredno odobrenoto poskapuvawe na

toplinskata energija. Toplifikacija bara{e poskapuvawe od 13%, a Komisijata im odobri 8,4%. Direktorot na Toplifikacija, Dimitar Haximi{ev, oceni deka odobrenata cena ne im gi pokriva tro{ocite.

“Toplifikacija, nezadovolna od na{ata posledna odluka za cenata na toplinskata energija, ja ob`ali odlukata. Nie kako Regulatorna komisija gi priznavame realno ostvarenite tro{oci na kompaniite. I ne treba da imame razbirawe za koja bilo kompanija, treba da si ja vr{ime na{ata rabota, da gi sogleduvame realnite tro{oci i vrz osnova na toa da odobrime cena za energijata”, dodava Petrov.

Haximi{ev v~era ne be{e dostapen za komentar.

Porane{ni ~lenovi na Regu-

Nositelot na licenca za vr{ewe regulirana energetska dejnost ne mo`e bez prethodno odobruvawe od Regulatornata komisija za energetika privremeno da prekine so vr{eweto na dejnosta za koja e izdadena licencata. Nositelot na licencata mo`e so pismeno barawe da pobara od Regulatornata komisija za energetika prestanuvawe na licencata, koe }e go podnese najmalku 60 dena pred denot od koj se bara prestanuvawe na licencata. Toj e dol`en vo baraweto da gi navede pri~inite poradi koi bara prestanok na licencata. Za prestanuvawe na va`nosta na licencata Regulatornata komisija nosi odluka. Ako nositelot na licencata vr{i energetska dejnost vo koja, soglasno so Zakonot za energetika, postoi obvrska za javna usluga, dol`en e da go podnese najmalku edna godina pred denot od koj se bara prestanuvawe na licencata.

Navigator

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

LIDERI

NE IM BE[E DENOT

3

POBEDNIK EVROPSKA KRUNA

JO[IHIKO NODA pokraj site problemi so koi se soo~uva Japonija, rastot na nejzinata ekonomija od 1,5% vo posledniot kvartal ja povle~e nagore ekonomijata na site razvieni zemji

I

EVANGELOS VENIZELOS inisterot za finansii na Grcija ostana dosleden na vetuvaweto deka }e nametne povisoki danoci i kratewe na tro{ocite za da go namali buxetskiot deficit

M

ABDULAKIM ADEMI atoa {to Ministerstvoto za `ivotna sredina go ignorira problemot so opasnite deponii, sega rekite okolu Toranica se zagadeni od izleana jalovina

ANGELA MERKEL ermanija sepak ne e tolku imuna na evropskata finansiska kriza, a najmnogu stradaat germanskite banki, pa 12 dobija ponizok krediten rejting od Mudis

Z

G

- DR@AVA

ODBIVA DA PROIZVEDUVA IJA?! NO, OSNOVA PROIZVODSTVO?!

144

milioni evra e vkupniot obrt ili vkupnite prihodi koi Toplifikacija gi napravila samo vo tekot na 2010 godina

latornata komisija za energetika objasnuvaat deka ne e prvpat energetskite kompanii da se zakanuvaat so vra}awe na licenci i so tu`bi do vrabotenite. Ne sakaat da go tolkuvaat profitot na Toplifikacija, koj minatata godina iznesuva{e dva milioni evra, a vo prvite meseci godinava 530.000 evra.

“Nekolku pati dosega energetskite kompanii ob`aluvale odluki na Regulatornata komisija ili podnesuvale privatni tu`bi protiv ~lenovite na Komisijata. Kompaniite tvrdea deka so na{ite odluki sme gi o{tetile. No, nie rabotevme po to~no utvrdeni i provereni tro{oci i ceni na svetskite berzi, a ne samo po prika`anite bilansi na uspeh i na sostojba.

Raboteweto na sega{nite moi kolegi vo Komisijata ne mo`am da go komentiram. No, ne mo`e na zakanite i ucenite na nekoi od kompaniite regulatorot da potkleknuva ako to~no gi presmetal tro{ocite za proizvodstvo i mar`ite koi gi baraat kompaniite. Fakt e deka kompaniite sekoga{ baraat najmnogu {to mo`at, no regulatorot treba da presmetuva vrz osnova na formulite i metodologiite”, veli za “Kapital” porane{en komesar vo Regulatornata komsija.

Regulatorite ja povikuvaat da intervenira Komisijata za za{tita na konkurencijata, bidej}i proizvodstvoto i snabduvaweto so toplinska energija e monopolska dejnost na Toplifikacija.

Za regulatorite sporno e {to Toplifikacija ja vra}a licencata za proizvodstvo, a osnova firma za proizvodstvo.

Se nematnuva pra{aweto koja

Makedonskiot karatist Dejan Nedev ja osvoi titulata evropski {ampion vo disciplinata borbi na EP vo tradicionalno karate vo Erusalim, Izrael.

Pettoto mesto na Svetskiot karate kup odr`an letovo vo Polska samo go najavi toa {to mo`eme da go o~ekuvame od na{iot najdobar makedonski karate-reprezentativec.

Golemiot uspeh na Nedev samo go kompletira{e odli~niot nastap na celata makedonska karate-ekspedicija vo Erusalim, koja e edna od najuspe{nite reprezentacii na ova prvenstvo.

Makedonskiot tim vo ekipna konkurencija vo borbi (kumite) stana evropski vice{ampion, a so bronzeni i srebreni medali se zakitija i nekolku makedonski reprezantivci.

U{te edna{ sportistite go dadoa svojot maksimum i n$

DEJAN NEDEV potsetija na ubavite momenti i n$ napravija gordi, isto kako i ko{arkarite. Koga site n$ otpi{uvaat, sportistite redovno nao|aat na~in da im poka`eme na site {to ne ni mislat dobro deka ovaa nacija i toa kako ima {to da poka`e i da pridonese za svetskiot sport.

Najva`no od s$ e da se veruva, bidej}i ako ~ovek se posveti, ~uda navistina se slu~uvaat.

A Makedonija vo izminatiot period navistina u`iva vo niv.

Nedev, kako i ostanatite braniteli na boite na Makedonija na evropskiot {ampionat poka`aa deka borbenosta ne e samo ve{tina, tuku i vistinsko moto na makedonskite sportisti.

GUBITNIK

iljadi evra lani uplatila Toplifikacija vo buxetot po osnov na danok na dobivka

333

M

PAK TROPA NA VRATATA OD MMF!

ЧEDOMIR KRALEVSKI

PRETSEDATEL NA KOMISIJATA ZA ZA[TITA NA KONKURENCIJATA Konkretno za slu~ajot so Toplifikacija, Komisijata za za{tita na konkurencijata si ja vr{i svojata rabota.

Permanentno ja sledime sostojbata na pazarot, vo odnos na za{titata na konkurencijata. ]e postapiume po odreden slu~aj bez nikoj da ni ka`uva. Ili tie {to msilat deka mo`ebi nekade se naru{uva konkurencijata neka dostavat pismo do nas.

Do sega ne sme na{le nekoe seriozno prekr{uvawe vrz osnova na koe treba da postapime.. Ako ima zloupotreba na dominantnata pozicija, soglasno zakonot za za{tita na konkurencijata nie }e postapime.

VLADIMIR PE[EVSKI

DIMITAR PETROV

VICEPREMIER ZA EKONOMSKI PRA[AWA Ona {to e sigurno e deka Vladata nema da stoi na strana dokolku se slu~i takvo ne{to. ]e se obideme da prezememe merki vo ramkite na na{ite nadle`nosti, da ovozmo`ime gra|anite na Skopje i ponatamu da se snabduvaat so toplinska energija. Nie sme vo kontakt so Toplifikacija za del od problemite, no sepak se raboti za privaten subjekt ~ii{to odnosi glavno se definirani vo Zakonot za energetika. ]e ja razgledame mo`nosta eventualno da pomogneme so stokovite rezervi na mazut, no zasega Vladata nema zazemeno nikakov stav po ova pra{awe.

PRETSEDATEL NA REGULATORNA KOMISIJA ZA ENERGETIKA Toplifikacija nezadovolna od na{ata posledna odluka za cenata na toplinskata energija ja ob`alija odlukata.

Nie kako regulatorna komisija gi priznavame realno ostvarenite tro{oci na kompaniite. I ne treba da imame razbirawe za koja bilo kompanija, treba da si ja vr{ime na{ata rabota, da gi sogleduvame realnite tro{oci i vrz osnova na toa da odobrime cena za energijata.

FINANSISKI REZULTATI NA TOPLIFIKACIJA AD jan.-sept. 2011 godina 2010 godina 2009 godina 2008 godina

vkupni prihodi 987,31 milioni evra 33.7 milioni evra 28.8 milioni evra 31 milioni evra

druga kompanija, nezavisno dali e doma{na ili stranska, mo`e da bide proizvoditel na toplinska energija i ima infrastruktura za toa, a toa da ne bide Toplifikacija ili termoelektranata Te-To, vo koja Toplifikacija ima udel od 20%. Tie go vperuvaat prstot kon Komisijata za za{tita na konkurencijata, koja trebalo da proveri i javno da ka`e dali na pazarot na energija monopolite go zloupotrebuvaat statusot i ja spre~uvaat konkurencijata.

Pretsedatelot na Komisijata za za{tita na konkurencijata, Чedomir Kraqevski, vo slu~ajot so Toplifikacija ne prepoznava problem za da intervenira.

“Konkretno za slu~ajot so Toplifikacija, Komisijata za za{tita na konkurencijata si ja vr{i svojata

bruto dobivka 6 milioni evra 9.6 milioni evra 9.8 milioni evra 5.6 milioni evra

rabota. Permanentno ja sledime sostojbata na pazarot, vo odnos na za{titata na konkurencijata. ]e postapime po odreden slu~aj bez nikoj da ni ka`uva. Tie {to mislat deka mo`ebi nekade se naru{uva konkurencijata neka dostavat pismo do nas. Dosega ne sme na{le nekoe seriozno prekr{uvawe vrz osnova na koe treba da postapime. Ako ima zloupotreba na dominantnata pozicija, nie }e postapime soglasno so Zakonot za za{tita na konkurencijata.

Za toa {to mo`ebi Toplifikacija formirala firma Proizvodstvo za toplinska energija, koja mo`ebi utre bi se javila kako zainteresirana da proizveduva toplinska energija, {to mo`eme nie da napravime tuka? Licencite za rabota gi dava Regulatornata komisija za energetika. Nie

dobivka po odano~uvawe 530.000 evra 2 milioni evra 486.329 evra 103.491 evra

O

O~igledno e deka mu stana praktika na ungarskiot premier Viktor Orban sekoga{ koga }e dobie zakana od nekoja agencija za namaluvawe na kreditniot rejting na zemjata, vedna{ da zatropa na vratata od Me|unarodniot monetaren fond (MMF). So toa saka da se spasi od buxetska kriza, koja povlekuva dol`ni~ka kriza, a potoa i ostavka na premierot.

Orban e vo panika otkako agencijata za krediten rejting Standard i Purs se zakani deka }e go namali rejtingot na Ungarija u{te podolu od BBB-. Pa, premierot vedna{, bez da se konsultira so nacionalnata centralna banka, isprati barawe za pari do MMF. No, vo ovoj slu~aj situacijata vo Ungarija ne mo`e da se re{i isklu~ivo so pari

VIKTOR ORBAN bidej}i na Orban s$ pove}e mu begaat rabotite od kontrola. Vo zemjata caruva nepredvidlivo regulatorno opkru`uvawe, koe proizleguva od slabeeweto na mo}ta na nadzornite institucii i odlukite povrzani so odredeni stavki na strana na prihodite od buxetot, koi negativno vlijaat na ekonomskiot rast i na dr`avnite finansii.

Po s$ izgleda najglemiot strav na Viktor Orban e toa {to negovoto lo{o menaxirawe mo`e da se zakiti so rejting koj }e ja napravi Ungarija nepo`elna za investirawe.

A, toa }e zna~i i kraj za negovata vlada. Kako {to se slu~i so nekolku evropski vladi dosega.

MISLA NA DENOT

izvor: Makedonska berza

nemame ingerencii da se me{ame”, veli Kraqevski.

Toplifikacija, Vladata i Regulatornata komisija za energetika ve}e nekolku meseci se vo vojna, doznava “Kapital”.

Pri~inata, neoficijalno, e nabavkata na gas i mazut za pretstojnata sezona, no i neizvesniot start na termoelektranata Te-To?! Toplifikacija, iako e privatna kompanija, barala dr`avna garancija za da kupi gas i mazut za da proizveduva toplinska energija?! “Kapital” neoficijalno doznava deka Toplifikacija najverojatno bara dr`avni garancii i za da kupi ruski gas, {to e uslov Te-To kone~no da proraboti?! Vicepremierot Pe{evski veli deka dr`avata nema da sedi so skrsteni race, ne preciziraj}i kako }e go re{i problemot.

INOVACIJATA E SPOSOBNOST DA VIDITE NE[TO NEOBI^NO I DA PREPOZNAETE DEKA ODGOVOROT MO@EBI LE@I TOKMU VO RAZLI^NOSTA

kubanski nacionalen heroj

STEFANI KVOLEK AMERIKANSKI HEMI^AR

r.i.p.

Navigator

4 GRAFIK NA DENOT...

FOTO NA DENOT...

PART-TIME RABOTAT 41,3 , MILIONI LU\E VO EU 65,10%

HOTEL VO FORMA NA POLUMESE^INA

Lu|e {to rabotat part-time, a sakaat da rabotat pove}e ~asovi izvor: Evrostat (% od part-time vrabotenite)

48,70%

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

45,80% 38,80%

37,80%

35,60%

34,90%

32%

29,10%

26,60%

Duri 41,3 milioni lu|e vo 27 zemji-~lenki na Evropskata unija rabotat so polovi~no rabotno vreme, od koi tri ~etvrtini se `eni. Vo Latvija najmnogu od niv sakaat da rabotat pove}e ~asovi, a vo Holandija part-time rabotata e voobi~aena. Interesno e deka 11 milioni lu|e vo EU se potencijalna rabotna sila. Od niv, 8,2 milioni ne baraat rabota.

rerodeniot Azerbejxan gradi kuli od plamen i vselenski hoteli, a s$ so cel da go ukradat od Dubai primatot na arhitektonski lider. Sledniot golem proekt e hotelot Crescent, so 33 katovi vo forma na polumese~ina, koj }e se najde na bregot na Kaspiskoto More.

P

SVETOT NIZ MEDIUMITE

VE VE^ERWE NOVOSTI Vesnikot na svojata Ve naslovna strana vadi na porazitelni podatoci za po brojot na lica vo Srbija br koi se rabotosposobni ko i nnemaat nitu eden den raboten sta`. Spored ra vesnikot, golem del od ve nevrabotenite nemaat ni ne rabotno iskustvo nitu, ra pak, stru~no obrazovanie. pa Vo Srbija ima 737 iljadi nevraboteni. ne

KAPITAL DAILY Vesnikot so naslov “Kinezite dojdoa”, ja objavuva informacijata deka kineskata kompanija Tjan`ing agrobiznis kompani otkupila 20 iljadi dekari zemjodelsko zemji{te vo Bugarija na koe planira da odgleduva p~enka, p~enica i son~ogled. Ova e najgolemata kineska investicija vo Bugarija.

BONEOS AIRES HERALD Vesnikot pi{uva za novite napadi na armiskite dezerteri vrz silite na re`imot {to vsu{nost pretstavuva opasnost sudirite da se pretvorat vo gra|anska vojna.

Spored vesnikot, vakviot razvoj na nastanite }e ima vlijanie za celiot region.

EKONOMISTITE NUDAT STRATEGIJA ZA KONTRANAPAD

KRIZATA DA SE POBE SO POVE]E KREDITI

foto: FILIP POPOVSKI

TH WASHINGTON POST THE Vesnikot na svoVe jata naslovna stranica jat pi{uva za masovnite pi protesti “Okupiraj go pr Volstrit” i za apsewata Vo na policijata i nejzinite obidi da ja razbie tolpaob ta. Spored vesnikot, nikoj ta nema lesno da si odi od ne Volstrit. Pri policiskata Vo ak akcijata za “otstranuva vawe” na demonstrantite koi go blokiraa pristapot ko ko kon Wujor{kata berza, se po povredeni destici lica, me|u koi i sedummina me po policajci.

Narodnata banka da ja odigra glavnata uloga vo borbata protiv krizata preku olabavuvawe na monetarnata politika i osloboduvawe na pove}e pari za krediti za biznisot. Ovaa ofanzivna strategija ja poso~uvaat doma{nite ekonomisti kako klu~na za sovladuvawe na negativnite posledici od krizniot ciklus {to ja zafa}a ekonomijata. Velat, gotov recept nema, no se obiduvaat da se dogovorat kako najdobro da se amortiziraat negativnite efekti ALEKSANDAR JANEV janev@kapital.com.mk

IVANA KOLEVA

koleva@kapital.com.mk

N

Narodnata banka da ja odigra glavnata uloga vo borbata protiv krizata preku olabavuvawe na monetarnata politika i osloboduvawe na pove}e pari kako krediti za biznisot. Ovaa ofanzivna strategija ja poso~uvaat ekonomistite kako klu~na vo sovladuvaweto na negativnite posledici od krizniot ciklus {to ja zafa}a doma{nata ekonomija. Spored niv,

privatnite kompanii treba da bidat glavnite nositeli na ekonomskiot rast, a ne dr`avata preku Buxetot, iako vo uslovi na golema ekonomska kriza, zgolemenoto tro{ewe na narodni pari mo`e da pomogne vo ubla`uvawe na negativnite efekti.

“Nivoto na kamatnite stapki i likvidnosta ovozmo`uvaat Narodnata banka so konvecinoalni instrumenti da ja stimulira privatnata pobaruva~ka. Vo toj slu~aj, nema da bide potreben zna~itelen fiskalen stimul od dr`avata preku Buxetot.

Guvernerot treba da odlu~i koi instrumenti na monetarnata politika se najadekvatni za da se postigne pogolem krediten rast i likvidnost vo ekonomijata.

Me|utoa, ne e na odmet i dr`avata so fiskalen stimul da poslu`i kako sigurnosen ventil, iako toa }e bara izvonredna koordinacija na ekonomskite politiki na

Vladata i na NBM. Sepak Makedonija e mala zemja i vo nikoj slu~aj ne }e mo`e celosno da go supstituira padot na pobaruva~kata {to }e s leduva poradi kontrakcijata vo evropskite zemji”, izjavi Gligor Bi{ev, generalen direktor na Stopanska banka.

Ekonomistite se soglasni deka klu~no za fiskalnata i monetarnata politika vo naredniot period }e bide kako da se iskoordiniraat.

Predlogot na Bi{ev e Narodnata banka da se oslobodi od funkcijata da gi sterilizira efektite od otkupot na devizi na devizniot pazar, a toa da go pravi fiskalnata politika. Odnosno namesto so blagajni~ki zapisi, Ministerstvoto za finansii da izdava dr`avni obvrznici koi }e se ~uvaat vo centralnata banka.

Me|utoa, Narodnata banka pred tri godini, koga globalnata ekonomska kriza stana realna zakana za doma{nite

kompanii, primeni sosema sprotivna strategija. Osnovnata kamata se zgolemi na rekordni 9% za da se izvle~at pari od prometot i da se odr`i kursot na denarot stabilen. Bankite gi seknaa kreditite za biznisot.

Prethodniot guverner na NBM, Petar Go{ev, naide na ostri kritki od ekspertite i Vladata za ovie monetarni potezi. Rezultatot na krajot be{e stabilen bankarski sektor i ekonomija zaglavena vo recesija.

Procenkite na ekonomistite za 2012 godina zna~itelno se razlikuvaat od vladinite.

Ekonomskata fela o~ekuva rast od samo 2%, {to }e zna~i pomalku prihodi vo dr`avnata kasa od planiranite i, poradi toa, rebalans na Buxetot. S$ u{te nikoj ne znae {to to~no }e se slu~uva vo evrozonata i od kolkav

Navigator

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

3 FAKTI ZA...

80% 15% 67%

od avtomobilite do 2025 godina i natamu }e koristat konvencionalni benzinski motori

od vozilata }e bidat hibridni

od vozilata }e koristat motori so turbo polna~i so pomal obem, so direktno vbrizguvawe benzin

PROCENKI...

RISTO NIKOVSKI PORANEШEN AMBASADOR

NEMAME PRAVO NA NOVI GRE[KI VO SPOROT SO IMETO Rizikuvame da gi uni{time vekovnite streme`i i soni{ta na na{ite pretci, a takvo pravo nemame, smeta porane{niot ambasador Risto Nikovski. Spored nego, ne zabele`uvame deka indikatorite i faktite nedvosmisleno poka`uvaat oti po raspadot na SFRJ vo proces e seriozen obid edna{-zasekoga{ da se zatvori makedonskoto pra{awe. "Ne samo za Grcija tuku i za klu~ni me|unarodni faktori Makedonija i nejziniot narod se prifatlivi samo kako del od federacija".

E

EDI I, A NE SO BUXETOT! razmer }e bide ovaa kriza. Me|utoa, ekonomistite nemaat dilemi deka kriza vo doma{nata ekonomija }e ima.

“Moite procenki se deka makedonskata ekonomija zna~itelno }e zabavi vo 2012 godina, ostvaruvaj}i ekonomski rast od najmnogu 2%. No, verojatno nema da se soo~ime so recesija.

Sepak, toa e golema razlika vo odnos na proektiraniot rast od 4,5% na Vladata, {to zna~i deka prilivite od danoci idnata }e bidat poniski od o~ekuvanite, a toa }e sozdade potreba za kratewe na javnite rashodi, odnosno rebalans na Buxetot”, istakna profesorot od Ekonomskiot fakultet, Mihail Petkovski.

Najgolemiot udar od evropskata kriza se o~ekuva vrz izvoziot sektor, bidej}i najgolemi trgovski partenri na makedonskite kompanii se tokmu evropskite zemji, koi se najpogodeni od dol`ni~kata kriza.

“Ako na va{iot partner ne mu odi, ne mo`e vas da vi bide dobro. Realniot sektor najmnogu }e zavisi od sostojbata vo Germanija.

O~ekuvam deka germanskata ekonomija mnogu brzo } e se vrati na patekata na brz rast, taka {to ne veruvam deka ovaa kriza dramati~no }e gi pogodi na{ite kompanii. Sega bitno e Vladata da prodol`i da subvencionira oddelni sektori od ekonomijata i, {to e najva`no, da go poddr`i izvozot od koj zavisi ekonomijata. Tuka mislam deka kone~no mora da se zasili ulogata na MBPR vo ekonomijata, da & se dadat pove}e ingerencii, no i da se zgolemi kapitalot na bankata”, istakna profesorot Qube Trpeski.

Vrednosta na izvozot, kako i prilivot na doznakite od stranstvo, se vus{nost glavnite odrednici na monetarnata politika, bidej}i od niv }e zavisi dali deviznite rezervi }e se topat za intervencii na pazarot za spas na denarot ili ne. Kako glavni

prednosti na doma{nata ekonomija ekonomistite gi potenciraat stabilnosta na bankite i niskiot javen dolg.

“S$ u{te imame mal prostor ako treba da se zadol`ime za da mo`e dr`avata da tro{i koga privatniot sektor se o~ekuva da pa|a.

Sekako deka e va`no kako se tro{at tie pari. Najdobro e da se investiraat vo infrastrukurata za da se podobri konkurentnosta na zemjata na podolg rok”, oceni Petkovski.

Sostojbata vo evrozonata e dramati~na, a glavnite o~ekuvawa se svrteni kon ECB, koja treba da zeme pozna~ajna uloga vo pomagawe na zemjite koi imaat problemi so vra}aweto na svojot dolg.

Doma{nite eksperti analiziraat deka evrozonata e pred najgolemi isku{enija – dali }e trgne po patot na raspa|awe ili na soedinuvawe. Kako izlez se gleda centraliziraweto na fiskalnata politika na site zemji-~lenki, koi dosega gi obedinuva{e samo monetarnata politika. Najkriti~ni zemji se Italija i [panija, koi dokolku ne uspeat da gi nadminat finansiskite problemi, }e predizvikaat celosen krah.

“Rezultatite od poslednite aukcii na {panskite obvrznici se zagri`uva~ki.

Na{ite makroekonomski politiki za amortizirawe na udarot od krizata se dobro postaveni, pomagaat merkite prezemni vo minatoto, kako {to be{e namaluvaweto na danocite.

No, dr`avniot Buxet nema dovolno kapacitet za da intervenira sektorski i da poddr`uva oddelni segmenti od ekonomijata. Za da se ubla`at efektite od krizata i samite kompanii treba da se prisposobat”, izjavi profesorot Trajko Slaveski.

GLIGOR BI[EV

GENERALEN DIREKTOR NA STOPANSKA BANKA Nivoto na kamatnite stapki i likvidnosta ovozmo`uvaat Narodnata banka so konvecinoalni instrumenti da ja stimulira privatnata pobaruva~ka.

Vo toj slu~aj, nema da bide potreben zna~itelen fiskalen stimuls od dr`avata preku Buxetot. Guvernerot treba da odlu~i koi instrumenti na monetarnata politika se najadekvatni za da se postigne pogolem krediten rast i likvidnost vo ekonomijata.

MIHAIL PETKOVSKI

PROFESOR NA EKONOMSKIOT FAKULTET Moite procenki se deka makedonskata ekonomija zna~itelno }e zabavi vo 2012 godina, ostvaruvaj}i ekonomski rast od najmnogu 2%. No, verojatno nema da se soo~ime so recesija. Sepak toa e golema razlika vo odnos na proektiraniot rast od 4,5% na Vladata, {to zna~i deka prilivite od danoci idnata godina }e bidat poniski od o~ekuvanite. Toa }e sozdade potreba za kratewe na javnite rashodi.

ЉУБЕ TRPESKI

PROFESOR NA EKONOMSKIOT FAKULTET Realniot sektor najmnogu }e zavisi od sostojbata vo Germanija. O~ekuvam germanskata ekonomija mnogu brzo da se vrati na patekata na brz rast, taka {to ne veruvam deka ovaa kriza dramati~no }e gi pogodi na{ite kompanii. Sega e va`no е Vladata da prodol`i da subvencionira oddelni sektori i da go poddr`i izvozot od koj zavisi ekonomijata. Kone~no mora da se zasili ulogata na MBPR vo ekonomijata, da & se dadat pove}e ingerencii, no i da se zgolemi kapitalot na bankata.

TRAJKO SLAVESKI

PROFESOR NA EKONOMSKIOT FAKULTET Na{ite makroekonomski politiki za amortizirawe na udarot od krizata se dobro postaveni, pomagaat merkite prezemni vo minatoto kako {to be{e namaluvawe na danocite. No, dr`avniot Buxet nema dovolno kapacitet za da intervenira sektorski i da poddr`uva oddelni segmenti od ekonomijata. Za da se ubla`at efektite od krizata i samite kompanii treba da se prisposobat.

60 SEKUNDI BRIFING

VESTI...

STAVRESKI: MO@E DA SE OSTVARI EKONOMSKI RAST OD 4,5%

P

roekcijata za slednata godina e napravena na kvaliteten na~in, no s$ zavisi od okolnostite vo evropskata ekonomija.

Dokolku tamu ima barem relativno stabilni uslovi, kako {to poka`avme godinava deka mo`eme da ostvarime ekonomski rast pove} e od proektiraniot, taka mo`e i slednata godina da se ostvari rastot od 4,5%, izjavi zamenik-pretsedatelot na Vladata i minister za finansii, Zoran Stavreski.

“Se razbira, vo dene{no vreme site nositeli na ekonomskata politika mora da potenciraat deka postojat rizici za ekonomski rast. Toa e evropskata ekonomija i s$ zavisi od toa dali vo razvienite zemji }e se najdat soodvetni re{enija za dol`ni~kata kriza. Na{ite o~ekuvawa se deka makedonskata ekonomija so poddr{kata {to ja ima od Buxetot, preku kapitalnite investicii i so direktnata poddr{ka od 150 milioni evra od Evropskata investiciska banka za poddr{ka na malite i srednite pretprijatija, mo`e da go ispora~a predvideniot ekonomski rast”, smeta Stavreski..

BERZA MBI 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.022,84 2010/2011 2010/2011

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 2.059,92

Na Makedonskata berza minatata nedela be{e ostvaren promet od 57,028,609 denari od redovnoto trguvawe, koe se namali za 11.87% vo sporedba so prethodnata nedela. Prometot od trguvawe so obvrznici, pak, zabele`a zgolemuvawe od 503.57% vo sporedba so prethodnata nedela. Glavniot berzanski indeks MBI-10 na nedelno nivo zabele`a pad od 3.89% i trgovskata nedela ja zavr{i so vrednost od 2,022.84 indeksni poeni. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК РМДЕН09

90,00 +1.00

+0.92%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК ОКТА

1.550.00 -109.00

-6.57% 6 57%

DOW JONES 13.000 12.500

AVSTRISKITE I GERMANSKITE BIZNISMENI ]E SE ZAPOZNAAT SO USLOVITE ZA INVESTIRAWE VO MAKEDONIJA

M

o`nostite za investirawe vo Makedonija od denes do ~etvrtok }e bidat pretstaveni vo tri evropski gradovi od strana na vladina delegacija, predvoena od premierot Nikola Gruevski. Vo ramkite na posetata na Avstrija, pokraj u~estvoto na makedonskoavstriskiot biznis-forum, premierot Nikola Gruevski }e se sretne so sojuzniot kancelar na Avstrija, Verner Fajman, pretsedatelot na Stopanskata komora na Avstrija, Kristof Lajtl, a }e ima obra}awe i na Vienskiot ekonomski forum, kako i sredbi vo Federacijata na avstriskata industrija. Vo Germanija premierot }e ima obra} awe na biznis-forumite vo Minhen i vo Dizeldorf, a }e se sretne i so ministerot za evropski integracii na Bavarija, Emilija Miler i so direktorot na Isto~noevropskiot komitet za ekonomska sorabotka, Rajner Lindner. Premierot Gruevski e pridru`uvan od vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski; ministerot bez resor Vele Samak; direktorot na Agencijata za stranski investicii i pottiknuvawe na izvozot, Visar Fida i od direktorot na Direkcijata na TIRZ, Viktor Mizo.

12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.770,73 -1.13%

Ekonomskata kriza go dostigna dnoto i mo`nosta za globalna recesija se namaluva, soop{ti bonitetnata ku}a Dan end Bredstrit. No, recesijata s$ u{te trae, pa rastot e zapren vo Germanija, Rusija, Irska, Francija i Indija, dodeka industriskoto proizvodstvo e namaleno vo Brazil, Italija, [panija i Japonija.

DRUGI PAZARI FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.406,74 8.374,91 1.216,13 2.587,99 5.883,62 719,98

VALUTI

£ € СТАПКА

-0.30% -1.23% -1.68% -1.96% +0.57% -1.06%

€ $ СТАПКА

1,1654

1,3576

ПРОМЕНА

ПРОМЕНА

-0.5%

+0.7%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.731,20 +0.64% 0 64%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

Нафта Брент NAFTA BRENT

108,22

0.00% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

MAKEDONSKO SLATKO GI OSVOI [VAJCARCITE

C

eloto slatko od divi smokvi so koi op{tina Bogdanci se pretstavi na godina{niot me|unaroden saem vo Pajern, [vajcarija, se otkupeni od tamo{nite organizatori i se poslu`eni kako glaven desert na sve~eniot ru~ek po povod otvoraweto na saemot. Na saemot za prirodna tradicionalna hrana “Sloufud” Bogdanci gi ponudi i vinata na Dehri i mle~nite proizvodi na ZTD Sto~arstvo.

Na saemot u~estvuvaa 236 izlaga~i od pove}e zemji.

Angela Merkel

Rastot na zadol`enosta mo`e da ja uni{ti konkurentnosta na Evropa.

Politika / Pari / Dr`ava

6

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

KAKO DA GI VRATIME MIGRANTITE OD KADE [TO DOJDOA?

NA GRCIJA Í SE GLEDA NIZ PRSTI [TO KR[I DOGOVOR ZA READMISIJA

Spored poznava~ite na problematikata so ilegalnata migracija, Grcija javno ima priznaeno deka ne mo`e da gi po~ituva ovie obvrski, bidej}i i samata se soo~uva so golem bran na ilegalci, koi preku Turcija vleguvaat na nejzinata teritorijata. Dopolnitelen problem za Makedonija e {to migrantite preku barawe azil kupuvaat vreme za da ostanat vo zemjava MARIJA SEVRIEVA

G

sevrieva@kapital.com.mk

rcija ne go po~ituva dogovorot za readmisija so Makedonija i ovoj problem se provlekuva pove}e godini, a pretstavuva direktna pri~ina zo{to zemjava ne mo`e da gi vrati nazad ilegalnite migranti koi preku ju`niot sosed vleguvaat, se zadr`uvaat ili tranzitiraat niz na{ata teritorija.

“Vo nekoi od ovie slu~ai se obidovme preku dogovort za readmisija so Evropskata unija da gi predademe na zemjata vo koja posledno prestojuvale, me|utoa, za `al, naidovme na zatvoreni vrati”, izjavi ministerkata za vnatre{ni raboti Gordana Jankuloska.

Dogovorite za readmisija se obvrzuva~ki i postojat mehanizmi vo niv preku koi zemjite-potpisni~ki se obvrzuvaat na po~ituvawe, a Vladata mo`e da gi iskoristi za nivno sproveduvawe, velat ekspertite po me|unarodno pravo.

“Po~ituvaweto na ovie dogovori mo`e da se realizira preku silna diplomatska

EK: MAKEDONIJA VODI DOBRA MIGRACISKA POLITIKA Vo posledniot izve{taj na Evropskata komisija za napredokot na Makedonija pi{uva deka ostvaren e odreden napredok vo pogled na migracijata.

“Zajaknata e razmenata na informacii i koordinacijata so zemjite od regionot okolu nelegalnata migracija.

Vo 2010 godina, bea registrirani pove}e od 1.100 nelegalni migranti. Dogovorot za readmisija so zemjite od EU i ponatamu dobro se sproveduva. Vakov dogovor e potpi{an i so Srbija”, pi{uva vo Izve{tajot na EK. Vo 2010 godina, bea primeni 839 lica spored dogovorot za readmisija so EU i spored bilateralnite dogovori. vawe od Makedonija. Za `al, zemjava pretstavuva bafer zona me|u Grcija i drugite zemji od Evropskata unija koi se nivna cel, a Unijata e popustliva kon Grcija”, veli analiti~arot Vladimir Danailov.

Za uspe{no po~ituvawe na dogovorite, pora~uva Danailov, potrebna e tehni~ka pomo{ za Vladata i instituciite od me|unarodnite organizacii za vra}awe na ilegalnite migranti ne vo zemjata od koja{to vlegle, tuku vo mati~nata zemja.

Me|unarodnata organizacija za migracija (IOM) vo Prifatniot centar za stranci go sproveduva proektot za asis-

Makedonskite institucii dosega imale nekolku neuspe{ni obidi za vra}awe na ilegalnite migranti vo Grcija poradi toa {to ju`niot sosed ne go po~ituva dogovorot za readmisija. aktivnost i postojano aktualizirawe na ova pra{awe za da se postigne negovata cel”, veli profesorot Toni Deskovski.

Izvori od MVR potvrduvaat deka kaj migrantite zateknati vo zemjava ~estopati bile pronao|ani dokumeti so koi se potvrduva deka licata privremeno prestojuvale vo Grcija, no taa odbiva da gi primi nazad pod izgovor K

deka dokumentite se fotokopirani ili falsifikuvani.

Spored poznava~ite na problematikata so ilegalnata migracija Grcija javno ima priznaeno deka ne mo`e da gi po~ituva ovie obvrski, bidej}i i samata se soo~uva so golem bran na ilegalci, koi preku Turcija vleguvaat na nejzinata teritorijata.

Dopolnitelen problem za Makedonija e {to ovie lica, O

M

E

R

C

I

J

A

pou~eni od organizatorite na krium~areweto na migranti, go koristat pravoto na barawe azil, koe naj~esto e neosnovano, so {to avtomatski ne mo`at da stapat na sila dogovorite za readmisija.

“Na ovoj na~in ilegalnite migranti kupuvaat vreme, go koristat svoeto pravo na polnopraven prestoj i iznao|aat obidi za izleguL

E

N

O

G

L

A

S

tirano dobrovolno vra}awe na migrantite vo mati~nata zemja.

“Dokolku liceto koe prestojuva vo centarot saka dobrovolno da se vrati vo mati~nata dr`ava, od *IOM pomagaat pri kupuvaweto na avionskiot bilet i pri asistencija na licata na zaminuvawe”, izjavi Biljana Trnkovska-Alunovska, direktor na centarot.

O d IOM v e l a t d e ka s e zapoznaeni so obidite na MVR i na Ministerstvoto za nadvore{ni vo nekolku slu~ai da iniciraat postapka za readmisija vo Grcija, no zasega nemaat registrirano nitu eden uspe{en primer.

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

Politika / Pari / Dr`ava PREGLED VESTI

“KAPITAL” PROFIL:

NE E PRECIZIRAN DATUMOT ZA PRESUDATA VO HAG

MENDUH TA^I

I

Liderot na DPA, Menduh Ta~i, se ~ini gi ispu{ti site konci od raka - izguben vo pogre{ni potezi vo borbata protiv oponentot Ali Ahmeti, toj so godini ne uspeva da ja porazi DUI na izbori i da go vrati sjajot na tetovskata partija, koja `are{e i pale{e vo albanskiot blok

ЧOVEKOT NARE^EN BOJKOT!

DPA vodej}i politika na negirawe na dr`avata, na Ustavot i na samiot poredok, igra na radikalizam za da dobie politi~ki poeni. Ta~i go bojkotira Parlamentot, komisiite, liderskite sredbi, inauguracijata na pretsedatelot, Ramkovniot dogovor... Ima li ovoj politi~ar ideja {to so sebe i so partijata? Dopolnitelno, {to tokmu vo ovaa dr`ava za koja od DPA velat deka e proizvod na “radikalen, ala Milo{evi}, antialbanski re`im”, nekolkupati bil del od vladinata koalicija, ili, mo`ebi, koga e vo Vladata i tro{i narodni pari – ne{tata za Ta~i izgledaat poinaku?

MAKSIM RISTESKI

B

risteski@kapital.com.mk

ojkotot na DPA na sve~enata sobraniska sednica na koja se slave{e dvaesetgodi{ninata od prviot Ustav na nezavisna Makedonija, so obrazlo`enie deka toj Ustav gi unaka`al pravata na Albancite, go otvori pra{aweto – kako, so koja cel i za ~ie dobro dejstvuva DPA? Liderot Menduh Ta~i, izgleda kako da ne mo`e da se oslobodi od frustraciite {to gi sobira od 2001 godina, koga dodeka misle{e deka go ima pod kontrola albanskiot politi~ki blok, vo Makedonija mu se pojavi ONA i so sila mu ja odzede vlasta. Ottoga{ verojatno datira potrebata na Ta~i “da poka`uva muskuli” vo odnos na politikite na “omeknata” DUI niz godinite po voeniot konflikt, no nikako ne mu uspeva da go porazi svojot glaven oponent – Ali Ahmeti, na izbori. Kolku i da e politi~ki radikalen Ta~i, Ahmeti sekoga{ }e mo`e da mu “mafta” so oru`jeto so koe vo 2001 godina se izbori za neprikosnoven status na albanskata politi~ka scena.

Ta~i dosega ne ja nau~i ovaa lekcija i negovata politika s$ u{te se sveduva na stavot deka ni{to ne ~ini vo dr`avata, vo koja, i pokraj toa, prodol`uva politi~ki da raboti.

NEPREKINATA SERIJA NA POGRE[NI POTEZI Ako za prviot pat koga negovata DPA be{e del od Vladata mo`e da se pravda deka ne bilo sozreano vremeto i deka konfliktot {to mu go prekina mandatot ne mu dozvolil da poka`e kako se pravi dr`ava prifatliva za Albancite, vtoriot pat, od 2006 do 2008 godina, Ta~i ima{e mo`nost nekoi od svoite barawa da gi stavi na masa pred premierot, Nikola Gruevski, i barem da ja ispita nivnata izvodlivost. Stavovite na Gruevski vo odnos na ba-

PRATENICITE NA DPA ZEDOA 100 ILJADI EVRA ZA SEDEWE DOMA Prateni~kata grupa na DPA od 17 avgust 2009 godina, 20 meseci ja bojkotira{e rabotata na Parlamentot pod izgovor deka se nosele antialbanski zakoni, deka ne bila prifatena nivnata inicijativa za avtenti~no tolkuvawe na Zakonot za amnestija, deka pratencite bile zalo`nici na Vladata. Taka pette pratenici na Ta~i od prethodniot sostav, vo 20-te meseci bojkot na ime plati dobija vkupno 100 iljadi evra, od istiot Parlament {to “nosi antialbanski zakoni”. rawata na Ta~i toga{ bea isti kako i sega. No, razlika ima kaj Ta~i - naj`estokiot kriti~ar na Vladata koj za Gruevski denes veli deka e “najgolemo zlo za Albancite”, vo 2007 godina, dodeka mu be{e partner na premierot, nema{e ni{to protiv koga vmrovcite na nivniot Kongres vo [tip mu skandiraa “Ta~i vojvodo”. Neuspehot na Ta~i da se izbori barem za del od

7

svoite zalo`bi od pozicija na Vlada, DPA se obiduva da go kompenzira so na~inot na koj se postavuva vo Sobranieto. Vo prethodniot sobraniski sostav, pratenicite na Ta~i nemaa doblest da se otka`at od prateni~kite plati, koi ne gi zarabotuvaa – za{to ja bojkotiraa rabotata na Parlamentot.

Iako pri~inite za bojkotot ostanaa, Ta~i ve}e ne e na

Edna od najspornite izjavi na liderot na DPA se slu~i vo 2009 godina, koga toj se zakani deka od albanskiot premier, Sali Beri{a, }e pobara Albanija da stavi veto na za~lenuvaweto na Makedonija vo NATO, pod izgovor deka Vladata na VMRO-DPMNE i DUI ja vodi dr`avata vo izolacija, i raboti protiv interesite na Albancite. Beri{a denovive be{e vo Skopje i ja iskoristi mo`nosta da go pozdravi zatvoraweto na Ha{kite dosieja, kako i promenite vo zakonite za upotreba na albanskoto zname i na albanskiot jazik, davaj}i ohrabruvawe za ponatamo{no implementirawe na Ohridskiot dogovor.

mislewe deka podobro }e se izbori za svoite politi~ki celi dokolku ostane nadvor od Parlamentot. No, pratenicite na DPA ne samo {to ne se konstruktiven faktor, tuku naj~esto ja popre~uvaat normalnata rabota vo Parlamentot gledaj}i makedonski {ovinizam i vo tehni~kite slabosti na sobraniskite slu`bi.

Vo bitkata so Ahmeti bez rezultat zavr{ija i upornite nekolkumese~ni obidi na Ta~i procesot na lustracijata da go svrti protiv DUI, a glavno protiv nejziniot lider. I po lansiraweto na dosiejata pod kodni imiwa “Ibar”, “Mama”, “Vujko”, asocirani so ~elnici na DUI, Albancite vo Makedonija ne ja kupija prikaznata deka Ali Ahmeti bil srpski agent koj ja napravil vojnata vo Makedonija za da ja destabilizira dr`avata vo interes na Srbija. Logikata povtorno go pobedi Ta~i – od voeniot konflikt Srbite, pa i Makedoncite ne dobija ne{to, a Albancite go dobija Ramkovniot dogovor. Ta~i i tuka “ja utna” rabotata – za nego Ramkovniot odamna e otpi{an i toa {to Makedonija i me|unarodnata zaednica insistiraat na celosna implementacija na dogovorot, za nego pretstavuva pre~ka za ostvaruvaweto na albanskite prava. Ta~i gi potro{i site radikalni karti na koi mo`e{e da zaigra, pove}eto bleferski, no toa ne mu donese rezultat. Albancite nemaat ni{to protiv proektite za nivna podobra integracija vo op{testvoto, no pritoa o~ekuvaat idei koi }e izgledaat racionalno i ostvarlivo. Site istra`uvawa na javnoto mislewe poka`uvaat deka i vo sredinite prete`no naseleni so Albanci o~ekuvawata se podobar standard, namaluvawe na nevrabotenosta (ne preku ramkovno vleguvawe vo javnata administracija, tuku so otvorawe na novi rabotni mesta, pred s$ vo realniot sektor), podobruvawe na uslovite za razvoj na zemjodelstvoto ...

ako na golemo se {pekulira deka 5 dekemvri }e bide datumot koga Hag }e ja soop{ti presudata za sporot za koj Makedonija ja tu`i Grcija pred Me|unarodniot sud na pravdata za prekr{uvawe na Privremenata spogodba, izvori od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti velat deka datumot s$ u{te ne e preciziran. Ottamu velat deka do krajot na godinava najverojatno }e bide pro~itana presudata, no zasega najavi za to~niot datum nema. U{te pove}e, objasnuvaat od Ministerstvoto, Sudot e dol`en dve nedeli pred soop{tuvawe na presudata da gi izvesti dvete strani za toa. Dosega, od Sudot nema takva najava, velat od tamu.

Inaku, presudata }e bide pro~itana pred dvata tima, makedonskiot i gr~kiot. Bidej}i sudskiot proces se odviva{e vo vremeto koga minister za nadvore{ni be{e sega{niot pretsedatel na sobraniskata komisija za nadvore{na politika, Antonio Milo{oski, s$ u{te ne e utvrdeno dali ministerot Nikola Poposki }e bide prisuten. Od Ministerstvoto uveruvaat deka dokolku agendata na ministerot go dozvoluva toa, Poposki li~no }e ja slu{ne presudata.

Inaku timot na Makedonija go so~inuvaat porane{niot minister za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski , ambasadorot vo Holandija, Nikola Dimitrov, kako i profesorite Sa{o Georgievski i Toni Deskoski, ambasadorot Igor Xundev, nekolkumina vraboteni vo Ministerstvoto za nadvore{ni raboti i amerikanskiot profesor [on D. Marfi, Britancite Remi Rejnhold i Filip Sends, profesorot Pjer Klajn od Brisel, @enevjev Burdo od Pariz i Irecot Blin Ni Ghraleg.

Mrtviot period okolu procesot za sporot za imeto, kako vo Atina taka i vo Skopje, upatuva na toa deka i dvete strani do odlukata na Hag, osven prefrlawe na vinata od ednata na drugata strana, nemaat strategija za kakvo bilo pomrdnuvawe na pregovorite, velat ekspertite.

No, namesto nov momentum vo ovoj dvodecenski proces, vo neprezemawe na aktivnosti za re{avawe na sporot do sudskata presudata, poznava~ite gledaat samo izgubeno vreme koe }e n$ vrati na po~etok od samiot proces.

Tie se edinstveni, deka sudiite }e donesat politi~ki izbalansirana odluka, so koja samo u{te edna{ }e pobaraat re{enieto da se bara preku razgovori i diplomatski aktivnosti. So toa, velat tie, ne sme postignale ni{to, osven {to sme se vratile na samiot po~etok na problemot, koga povtorno OON }e ni prepora~a sporot da se re{i preku diplomatski aktivnosti i pregovori.

GRUEVSKI: MAKEDONIJA SEKOGA[ E PODGOTVENA ZA DIJALOG I ZAEMNO PO^ITUVAWE

M

akedonija sekoga{ bila podgotvena za dijalog, za kompromis i za me|usebno po~ituvawe i re{enie, istakna premierot Nikola Gruevski na sve~enosta organizirana po povod 20-godi{ninata od Unijata na mladite sili na VMRO-DPMNE. “Nie sakame re{enie za problemite, sakame i gi po~ituvame site i barame da n$ po~ituvaat. Makedonija ima pravo na sopstveno mislewe i na sopstven stav i ima pravo da se bori za toj stav”, izjavi Gruevski.

Premierot istakna deka }e doa|aat sekakvi predizvici, no siguren e deka nema da ni go skr{at duhot i moralot.

“Ova e Republika Makedonija. Tuka `iveat Makedonci, zboruvaat makedonski jazik”, ja povtori porakata Gruevski.

Premierot pora~a deka ova e vreme koga, kako {to re~e, “navednata glava sabja ja se~e” i zatoa treba glavata gordo da bide krenata gore, bez nikakvo inferiorno ~uvstvo i nedostig od samodoverba. Strate{ki celi na Republika Makedonija, potencira Gruevski, i ponatamu ostanuvaat da bidat vlezot vo EU i vo NATO, a vo sledniot period ovaa vlada }e bide fokusirana i na ekonomijata i na otvoraweto novi rabotni mesta.

VLADATA ]E SUBVENCIONIRA 10 OP[TINI ZA RAZVOJ NA EKOTURIZAM

V

ladata ja razgleduva mo`nosta za subvencionirawe na 10 op{tini za izrabotka na strategii za razvoj na alternativen i ekoturizam. Ovaa to~ka se najde na dneven red na v~era{nata redovna vladina sednica. Pokraj toa, bila razgleduvana i informacijata za prezemawe predlog-merki na aktivnosti i akcionen plan za mapirawe na turisti~kite znamenitosti i odbele`uvawe na soobra}ajnicite.

Na v~era{nata vladina sednica na dneven red se najdoa i predlozite za izmeni vo Zakonot za domuvawe i Zakonot za gotovinski pla}awa, potoa za nekolku predlog-odluki za transfer na nadle`nostite vo delot na raspolagawe so grade`noto zemji{te na op{tinite, kako i za informacijata za mo`nosta za ukinuvawe na odlukata za za{tita na pazarot na bra{no preku vrzuvawe na uvozot na bra{no so otkupot na p~enica proizvedena vo Republika Makedonija. Vladata rasprava{e i za informacijata so predlog-merki za pottiknuvawe na `enskoto pretpriemni{tvo za 2012 godina.

Pokraj ovie to~ki, na dneven red bea i redovnite to~ki za procesite na evropskata integracija, reformite vo javnata administracija, reformite za podobruvawe na sostojbite vo zdravstvoto i obrazovanieto.

Kompani / Pazari / Finansii

8

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

Kapital Akademija...

KAPITAL AKADEMIJA “ME\UNARODNO DVOJNO ODANO^UVAWE”

member of KAPITAL MEDIA GROUP

NADLE@NITE DA GO RE[AT PROBLEMOT SO DVOJNOTO ODANO^UVAWE

Niskata svest kaj makedonskite kompanii i nadle`nite institucii, brojnite nejasnotii i nedovolno regu-

P

IVA BAL^EVA

roblemot so dvojnoto odano~uvawe nastanuva vo uslovi koga postoi ekonomska integracija, dvi`ewe na kapital, rabotna sila i tehnologija. Vo Makedonija, kako zemja vo razvoj koja e del od globalniot pazar, kompaniite koi sorabotuvaat so stranski partneri

se soo~uvaat so problemot so dvojnoto odano~uvawe.

So prifa}awe i primena na model-konvencijata na OECD i dogovorite za izbegnuvawe na me|unarodnoto dvojno odano~uvawe, zemjata se bori so ovaa problematika.

Niskata svest kaj makedonskite kompanii i kaj nadle`nite institucii, brojnite nejasnotii i nedovolno reguliranata pravna ramka se glavnite pri~ini za problemot so dvojnoto odano~uvawe. Ova se zaklu~ocite doneseni

[TO E DVOJNO ODANO^UVAWE? vojnoto odano~uvawe pretstavuva situacija koga dve ili pove}e razli~ni dr`avi nametnuvaat ist ili istoviden danok na ist dano~en obvrznik za eden ist vremenski period i na ista dano~na osnova.

Dvojnoto odano~uvawe mo`e da se pojavi interno, odnosno vo ramkite na edna dr`ava ili vo odnosite me|u dve dr`avi – eksterno. Pri pojavuvaweto doa|a do konflikt so osnovnite principi na odano~uvaweto i toa socijalno-politi~kite principi i principite na ekonomska efikasnost. Preku dvojnoto odano~uvawe se doa|a do situacija na diskriminirawe na dano~nite obvrznici, naru{uvawe na principot na ramnomerna raspredelba na dano~niot tovar i do negirawe na pravi~nosta vo odano~uvaweto.

D

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

na tretata rabotilnica na Kapital Akademija, na tema “Me|unarodnoto dvojno odano~uvawe”.

Na rabotilnicata u~esnicite debatiraa i razmenuvaa iskustva za problemite so koi sekojdnevno se soo~uvaat pri raboteweto so stranskite partneri i dano~nata politika. Tie istaknaa deka pri sklu~uvaweto na dogovorite za izbegnuvawe na me|unarodnoto dvojno odano~uvawe s$ u{te postojat brojni problemi i nejasnotii za koi e potrebna pomo{ od nadle`nite institucii. Spored niv, regulativata treba da bide pojasna i da se primenuva podosledno, za da mo`e poefikasno da se sproveduvaat dogovorite i odano~uvaweto na ostvareniot prihod. Kako negativnost go istaknaa necelosnoto i nedovolno jasnoto definirawe na odredenite stavki vo zakonot, {to sozdava prostor za subjektivno tolkuvawe na dogovorite.

“Mora da postoi mehanizam za regulirawe na ovoj problem i nadle`nite institucii da imaat pogolema kontrola.

O

G

L

A

S

foto: FILIP POPOVSKI

liranata pravna ramka se glavnite pri~ini za problemot so dvojnoto odano~uvawe. Ova se zaklu~ocite od tretata rabotilnica vo organizacija na Kapital Akademija, na tema “Me|unarodnoto dvojno odano~uvawe”

Tretata rabotilnica na Kapital Akademija Sega se borime za primena i za realizacija na dogovorite za izbegnuvawe na dvojnoto odano~uvawe. Mal broj kompanii, prete`no golemite, znaat za vakvite dogovori, a golem del ne se zapoznaeni so realnata implementacija. Nedostiga pogolema edukacija kaj firmite, {to proizleguva od niskata svet za ovoj problem i negovoto nadminuvawe”, smeta Katerina Bo{evska, finansiski direktor na EOS Matrix i predava~ na rabotilnicata.

Taa dodava deka mora da postoi formalna profesionalna asocijacija na stru~ni K

O

M

E

R

lica za ovaa tematika, koja polesno }e mo`e da dopre do nadle`nite institucii i da gi za{titi pravata na kompaniite. Bo{evska istakna deka so novata zakonska ramka ovoj nedostatok }e bide nadminat.

“Vo Makedonija re{avaweto na problemot so dvojnoto odano~uvawe s$ u{te e na po~etok. Treba pogolema anga`iranost od strana na nadle`nite institucii i pogolema svest kaj kompaniite za pobrzo nadminuvawe na ovoj problem”, veli Biljana Stoj~evska, finansiski direktor na Skovin.

C

I

J

A

L

E

N

Spored Leonida Trajkovska, finansiski direktor na Makstil, ovaa obuka i site od vakov tip mo`at mnogu da pomognat za kompaniite da gi razmenat iskustvata i da nau~at ne{to novo.

“Korista od ovaa obuka e {to gi sobira na edno mesto zainteresiranite stranki, a toa se pretstavnicite od biznis-felata, gi educira i pomaga zaedni~ki da se pronajdat re{enija i za toa kako pravilno da se postapi vo pogled na danocite i na primenata na danocite.”, veli Trajkovska.

O

G

L

A

S

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

Kompani / Pazari / Finansii

9

KONTROLOR ZA LETAWE ]E DELI PENZII?!

B

VIKTORIJA MILANOVSKA milanovska@kapital.com.mk

ekim Neziri od Agencijata za civilno vozduhoplovstvo najverojatno } e sedne vo direktorskata fotelja na Fondot za penzisko i invalidsko osiguruvawe (PIOM), doznava “Kapital”. Izvori od Fondot potvrduvaat deka sega{niot direktor Isni Jakupi podnel ostavka, a pri~inata, velat, e politi~ka odluka vo DUI. Iako noviot direktor ve}e se znael, Upravniot odbor na Fondot vo petokot objavi konkurs, na koj zainteresiranite kandidati treba da se javat vo rok

KONFERENCIJA ZA REGIONALEN RAZVOJ VO SKOPJE

P

olitikite na policentri~en razvoj se vo rana faza na definirawe i implementacija vo re~isi site zemji od Zapaden Balkan. Va`nosta na ovoj koncept mo`e da se vidi vo naporite koi gi vlo`uvaat nacionalnite vladi i zna~ajnata poddr{ka {to im se dava od donatorskata zaednica.

Sekoja zemja si ima odbrano specifi~en model na regionalen razvoj, vrz osnova na specifikite koi proizleguvaat od teritorijalnata organizacija i razli~nite nivoa na vlast, no na krajot seto se sveduva na toa da se napravi pravilen izbor na sistem kako odr`liv model i re{enie koe }e go podobri kvalitetot na `ivotot na gra|anite.

Kako celosna sprotivnost na ovoj koncept e procesot na centralizacija, koj e mnogu prisuten vo dene{no vreme re~isi vo sekoja zemja vo razvoj. Ovoj koncept ne nudi isti mo`nosti za sekoj gra|anin ili region. Mo}ta e konsolidirana vo eden centar i mnogu se namaluva fleksibilnosta vo kreiraweto ednakvi mo`nosti za gra|anite. Koristewe na celiot potencijal vo site regioni e najsoodveten na~in za da se izgradi odr`livo i inkluzivno op{testvo.

Ova }e bide temata na prvata me|unarodna konferencija “Regionalen razvoj vo zemjite od Zapaden Balkan 2011”. Idejata na konferencijata e na edno mesto da se soberat site ~initeli vo kreiraweto i sproveduvaweto politiki za regionalen razvoj. Tie se od klu~no zna~ewe za voveduvawe odredena politika.

Konferencijata }e ima tri sesii: va`nosta na razvojnite policentri~ni politiki, nacionalni modeli za regionalen razvoj i prakti~na implementacija na politikite za regionalen razvoj.

MARAJA KERI VO SKOPJE BLAGODARENIE NA T

T

organizira{e koncerti na Maraja Keri vo pet evropski gradovi vo istovreme vo ramkite na novata reklamna kampawa “Spodeli do`ivuvawa”.

Maraja Keri vo Skopje, Frankfurt, Krakov, Zagreb i vo Podgorica vo istovreme, blagodarenie na najnovata hologramska tehnologija, gi izvede svoite najgolemi bo`i}ni hitovi pred iljadnici iznenadeni minuva~i. Tie imaa mo`nost da gi slu{nat All I want for Christmas is you, Oh Santa, Hero i Silent Night.

Iljadnicite fanovi, osven {to gi peeja popularnite hitovi, imaa mo`nost da prezemat virtuelni sve}i preku nivnite pametni telefoni, kreiraj}i prekrasna gletka vo site pet grada. Ovoj nastan }e poslu`i za snimawe na novata reklamna kampawa, koja naskoro }e bide lansirana od Telekom preku negovite T-Mobile i T-Home pretstavni{tva vo Makedonija, Polska, Hrvatska, Crna Gora, Bugarija i Albanija.

od 15 dena od raspi{uvaweto.

Spored konkursot, noviot direktor treba da ima fakultetsko obrazovanie od oblasta na pravoto, ekonomskite nauki ili prirodnite nauki.

No, Bekim Neziri zavr{il biohemija, a magistraturata mu e od oblasta na ekonomskite nauki. Pred nekolku meseci be{e razre{en od funkcijata finansiski direktor na Agencijata za civilno vozduhoplovstvo (ACV), kade {to momentalno raboti kako kontrolor za letawe.

Neziri & e poznat na javnosta i po neodamne{nata kavga so drugiot direktor na ACV poradi nesoglasuvawe za razre{uvawe

na eden od vrabotenite. Neziri kratko vreme be{e i zamenikdirektor na Upravata za javni prihodi, no i tamu se spomnuva{e kako inicijator na nekolku incidenti so direktorot Goran Trajkovski.

Fondot za penzisko, pak, neodamna go potresoa nekolku skandalozni naodi, koga rakovodstvoto otkri deka del od slu`benicite la`irale sta` i ispla}ale penzii na po~inati lica. PIOM lani ja zavr{i godinata so zaguba od 17 milioni evra, a podatocite od posledniot Izve{taj na ovaa institucija poka`uvaat deka poslednive 10 godini, dvojno K

O

M

E

R

C

I

J

A

se zgolemeni rashodite, od 373 milioni evra vo 2000 godina na 691 milion evra lani. Vo

2010 i 2011 godina naplati edna milijarda denari zaostanati pridonesi.

PIOM lani ja zavr{i godinata so zaguba od 17 milioni evra.

L

E

N

O

G

L

A

S

Kompanii / Pazari / Finansii

10

PREGLED VESTI FAKOM OBJAVI POGOLEMA NETO-DOBIVKA

K

ompanijata za proizvodstvo na ~eli~ni konstrukcii Fakom od Skopje objavi zgolemuvawe na netodobivkata do nivoto od 87 milioni denari (1,4 milioni evra) vo prvite 9 meseci od godinava, sporedeno so iznosot od samo 6,6 milioni denari vo istiot period lani.

Operativnite prihodi bele`at zasilen rast i toa od 656,5 milioni denari lani na 1,012 milijardi denari godinava. Rast bele`at i operativnite tro{oci, no ne tolku kako i operativnite prihodi - od 658,6 milioni denari lani na 932,7 milioni denari godinava.

Fakom e vo sopstvenost na kompanijata Repro One, a se zanimava so dizajn, proizvodstvo i sostavuvawe na ~eli~ni konstrukcii. Vo kompanijata rabotat 700 lica.

Ako se sudi spored najavenite energetski prioriteti na Elektrani na Makedonija, slednite tri godini se klu~ni za izgradba na hidrocentralite Bo{kov Most, Lukovo pole i na Veterniot park vo Bogdanci. Direktorot na ELEM, Vlatko Чingoski, najavuva deka preku novi investicii }e ja zgolemat kapitalnata vrednost na kompanijata do 2013 godina, do koga treba da se dokapitalizira ELEM do 49%.

Za proda`ba ne razmisluvaat KATERINA POPOSKA

poposka@kapital.com.mk

on sredinata na noemvri ELEM, Vladata i EBRD potpi{aa dogovor za finansirawe na hidrocentralata Bo{kov most. EBRD }e u~estvuva vo proektot so 65 milioni evra, a ELEM so 42 milioni. No, pred potpi{uvawe

K

30% RAST NA POLISITE ZA ZEMJODELSKO OSIGURUVAWE

B

rojot na polisite za osiguruvawe na primarnoto zemjodelsko proizvodstvo od 2008 godina e zgolemen za 30%. Od Triglav osiguruvawe, koi na pazarot na zemjodelskoto osiguruvawe u~estvuvaat so 85-90%, smetaat deka ovoj rast e minimalen i deka svesta za osiguruvaweto kaj zemjodelskite proizvoditeli }e raste.

“Nie osiguruvame primarno zemjodelsko proizvodstvo, oprema i kapital na vinarnicite. Na zemjodelskoto primarno proizvodstvo edinstvena za{tita mu e osiguruvaweto, bidej}i e na otvoreno i e podlo`no na klimatskite vlijanija, koi se izrazeni vo poslednite nekolku godini i mu nanesuvaat {teti. Osiguruvaweto se odnesuva na posevi, plodovi, ovo{tarnici i lozovi nasadi. Ministerstvoto za zemjodelstvo preku Agencijata za poddr{ka na zemjodelstvoto ja subvencionira premijata za osiguruvawe od 60%, {to zna~i deka samo 40% od vkupnata vrednost ostanuva da ja platat individualnite zemjodelski proizvoditeli”, izjavi Traj~e Latinovski, generalen direktor na Triglav osiguruvawe na tribina vo ramkite na saemot Agrofud.

DELL GO PRETSTAVI VOSTRO V131

D

ell go pretstavi Vostro V131, tenko, mo}no i elegantno nadopolnuvawe na nagraduvanata linija Vostrolaptop. Kako eden od najlesnite i najtenki proizvodi od portfolioto na Vostro, Vostro V131 e specijalno dizajniran za mali bizniskorisnici. Ultratenkoto i stilsko ku}i{te smestuva Intel® Core i3 i i5 procesori, {to go pravi Vostro V131 prenosen centar sozdaden da ja zgolemi biznisproduktivnosta.

Otstranlivata, 4-}eliska baterija i Intel® ULV Celeron 847 procesorot ovozmo`uvaat do 6,5 ~asa izdr`livost na baterijata (do 9,5 ~asa so opcionalna 6-}eliska otstranliva baterija), ovozmo`uvaj}i im na korisnicite da rabotat vo sekoe vreme, nasekade.

+ 18.11.2011

раст

РМДЕН09 Македонски телеком

+0.92% +0.13%

нова цена

90.00 512,00

VLATKO ЧINGOSKI GENERALEN DIREKTOR NA ELEM

ОКТА РЖ Услуги Макстил НЛБ Тутунска банка Фершпед

пад

-

нова цена

-6,57% 1.550.00 -2,69% 184,00 -2,66% 133,00 -2.62% 2.600.00 -2,38% 41.000.00

na dogovorot HEC Bo{kov most be{e procenet na 80 milioni evra. Od kade proizleze ovaa razlika vo cenata na proektot? Kakvi aktivnosti }e prezemete do po~etokot na izgradbata?

Site dosega{ni ~ekori se izodeni, ostanuva da ja zapo~neme fazata na realizacija. Pred potpi{uvaweto na dogovorot so EBRD go potpi{avme i dogovorot so konzorciumot od dve {vajcarski kompanii, [tuki i Konsalt AG, koi }e bidat na{i konsultanti vo realizacijata na proektot. Tie prvo }e treba da ja analiziraat celata postoe~ka dokumentacija za da izrabotat tenderska dokumentacija, vrz osnova na koja }e se raspi{e i javen oglas. O~ekuvame tenderskata dokumentacija da bide podgotve podgotvena vo prvata polovina od 2012 godina za da mo`e da se raspi{e oglasot i

SO NOVI INVESTICII ]E GO DOKAPITALIZIRAME ELEM petok- 18.11.2011 Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,499 45,6224 72,0129 49,6480 44,4968 45,8845

Извор: НБРМ

6%

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

5% 4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 1,20% 1,1% 0,25% 0,03%

kon krajot na vtoriot kvartal slednata godina da izbereme izveduva~i i snabduva~i na oprema, pa da po~neme so realizacija. Vkupnata investicija e predvideno da ~ini od 80 do 107 milioni evra. Za da u~estvuvaat vo realizacijata na proektot pretstavnicite od EBRD vo podgotvitelnata faza ispratija svoi konsultanti so cel da napravat analiza dali e isplatliv proektot i dali mo`e da go finansiraat. Nivniot konsultant smeta deka vrednosta od 80 milioni evra e realna, no mo`no e vo tekot na rabotata da se pojavat problemi.

Zatoa EBRD dade sigurnosna suma, koja nema da nadmine 107 milioni evra. Realnata vrednost }e ja znaeme otkako }e zavr{i proektot.

Od site proekti koi ELEM planira da gi realizira vo slednite nekolku godini verojatno Veteren park vo Bogdanci e najblizu do realizacija. [est stranski re kompanii se zainteresirako ni i ve}e bea na teren, se ~eka ~e u{te dostavuvaweto na kone~nite ponudi. Koga planirate proizvodstvoto pl na struja od veter da stane realnost? re To~no, najblisku do realTo izacija e veterniot park iz zatoa {to tamu ve}e se za nao|ame vo faza na izbor na na izveduva~i. Tenderot e podelen vo dva dela. Prviot po del de e izbor na kompanija koja ko }e gi napravi i montira ti veternicite, a vtoriot del, de za koj be{e posetata na lokacijata, e za energetsko lo

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

17.11.2011

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

3м 1,47% 1,4% 0,48% 0,05%

6м 1,69% 1,6% 0,68% 0,09%

12м 2,03% 2,0% 1,00% 0,31%

3% 2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Izvor: Dr`aven zavod za statistika

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд

Нето вредност

1M

3M

6M

1Y

YTD

ЗА ДЕН

Илирика Југоисточна Европа

25.170.243,50

0,10%

-6,08%

-20,40%

-16,86%

-23,00%

17.11.2011

Илирика Глобал-Растечки пазари

44.483.074,47

2,36%

2,44%

-12,13%

-15,63%

-19,64%

17.11.2011

Иново Статус Акции

18.357.026,31

-1,54%

-5,31%

-7,68%

-4,62%

-4,84%

17.11.2011

КД БРИК

38.871.289,52

3,29%

-0,29%

-8,30%

-9,80%

-13,70%

17.11.2011

КД Нова ЕУ

19.379.025,37

-3,85%

-12,52%

-26,69%

-27,00%

-28,18%

17.11.2011

КБ Публикум - Балансиран

23.135.158,41

-1,34%

-6,88%

-13,56%

-12,35%

-13,16%

17.11.2011

КБ Публикум - Обврзници

34.904.490,46

0,25%

0,05%

0,91%

0,00%

0,00%

17.11.2011

КБ Публикум Паричен

53.738.049,46

0,28%

0,80%

0,00%

0,00%

0,00%

17.11.2011

Kompanii / Pazari / Finansii

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

povrzuvawe na veternicite, izrabotka na pristapni pati{ta do niv, izgradba na trafostanica, a so toa i priklu~ok na celiot objekt kon postojnata mre`a vo energetskiot sistem na Makedonija.

Ova e poslednata faza pred podgotovkata na tenderskata ponuda i o~ekuvam kon sredinata na dekemvri da gi dobieme dvete ponudi: za oprema za veternici i za nivna instalacija i za pristapni pati{ta i trafostanica. Kaj veternicite ima mnogu proizvoditeli, a nie sakavme da gi selektirame samo serioznite. Zatoa baravme da se javat kompanii koi vo poslednive tri godini proizvele i instalirale okolu 100 veternici so sila od 2 do 2,5 megavati. Vtoriot del, pak, e pomalku kriti~en, bidej}i ima pogolem broj proizvoditeli na takva oprema. Чetiri kompanii se pretkvalifikuvani za vtorata faza. Toa se Simens od Germanija, Vestas od Danska i Gamesa i Iberdrola od [panija.

Do sredinata na dekemvri tie treba da dadat kone~na finansiska ponuda. Vo istiot period }e gi dobieme ponudite za trafostanica i priklu~ok taka {to vo dekemvri }e treba da napravime evaluacija. O~ekuvam na po~etokot od idnata godina da objavime koi se dobitnicite na tenderot za da mo`at da po~nat so podgotvuvawe na proektot i na pristapnite pati{ta. O~ekuvam idnata esen da gi imame prvite instalacii na turbinite. Dokolku s$ odi spored planot, na po~etokot od 2013 godina }e treba ovoj park od 16 veternici da bide ve}e vo funkcija. Instaliranata mo}nost }e ja znaeme otkako }e gi dobieme ponudite. Godi{no vetroparkot treba da proizveduva okolu 100 gigavat-~asovi struja. Ovaa investicija e proceneta na okolu 50 milioni evra, no to~niot iznos }e go znaeme otkako }e gi izbereme najdobrite ponuduva~i.

Re~isi vo site proekti dosega, koi ~inat nekolku desetici milioni evra, velite deka pogolem del od investiciite }e gi pokriete so zaemi, a del }e bidat sopstveni pari na ELEM. No, znaej}i gi godi{nite finansiski rezultati na kompanijata, od kade gi obezbeduvate ovie pari?

Toa se pari {to gi generirame od raboteweto, odnosno od proda`bata na elektri~nata energija koja se proizveduva vo ELEM. Vo ramkite na na{ata regulirana cena vklu~eni se site tro{oci i investicii koi gi ostvaruvame. Tekovnite investicii gi prijavuvame kaj Regulatornata komisija za energetika, vrz osnova na realni podatoci. Ne se toa samo zamis-

ELEM e prvata makedonska kompanija koja go imlementira SAP sistemot, lokaliziran na makedonski jazik. Za {to se raboti?

SAP sistemot e eden od najvrednuvanite sistemi koj treba da dade celosna slika za sostojbata na kompanijata vo sekoj moment. Sistemot pravi analiza na site procesi vo kompanijata: preku vlez na nova stoka, iskoristenost na kapaciteti, finansisko i komercijalno rabotewe, tekot na raboteweto, sostojba na skladi{tata, dokumentite, ~ovekovite resursi, ednostavno s$ so {to raspolaga kompanijata.

ELEM e golema kompanija, ima 4.000 vraboteni, so disperzirani proizvodstveni kapaciteti vo razli~ni gradovi {irum Makedonija i uvidot vo raboteweto bez vakov sofisticiran softver e mnogu te`ok. Insistiravme SAP da bide celosno lokaliziran na makedonski jazik. Bidej}i doa|a od stranstvo, toj e lokaliziran na pove}e jazici - germanski, ~e{ki, ungarski, srpski itn.

No, dosega nikoga{ ne bil celosno lokaliziran na makedonski jazik. Ova e {ansa za pogolemo i polesno u~estvo na SAP na makedonskiot pazar. leni investicii, tuku realizirani, i site tie pari regulatorot gi vklu~uva kako tro{ok vo na{eto rabotewe. Vrz osnova na ova, nie dobivame i VAC–value added capital, koj e okolu 8% od vkupnite tro{oci {to gi imame kako kompanija. Toa se pari koi nie }e gi dobieme so proizvodstvoto i koi povtorno treba da gi vratime vo razvojot na kompanijata, podobruvawe i zgolemuvawe na proizvodstvoto, novi investicii, ekolo{ki proekti itn. Celta e kompanijata da zajakne ne samo tehni~ki, tuku i ekonomski.

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ 10 2.022,84 МБИД 2.200,13 ОМБ 118,84

11.770,73

-1,13%

-1.68%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

МБИ10

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.883,62

+0,57%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

MBI 10 e sostaven od 10 najlikvidni akcii na kompanii kotirani MBID e sostaven od 15 najlikvidni akcii na kompanii kotirani na pazarot na javno poseduvani dru{tva na oficijalniot pazar na Makedonska berza

NASDAQ 2.587,99

-1,96%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

BRAZIL BOVESPA 57.375,20

+0,68%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

FTSE 100 5.406,74

-0,30%

+0,13%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

АЗИЈА ИНДЕКСИ

-1,23%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 719,98

-1,06%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

HANG SENG 18.491,20

+0,37%

-0,55%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

-0,29%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.808,57

SOFIX 322,80

-0,67%

-1,39%

Главен индекс на Загребската берза

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP 631,43

ATHEX 716,04

+0,72%

Чачанска бан

10.900,00

Развојна банк

1.505,00 Хр.Духани Прех.индустр

-1,73%

SASX 10 848,28

Главен индекс на Белградската берза

99,80

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 16.371,50

ИНДЕКСИ РЕГИОН

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.652,07

BELEX15 531,32

182,29

Сивент

0,49

Интереуропа

0,81

+4,81%

-8,90%

-38,62%

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

99.87$/барел BRENT

108.22$/барел

Прогрес

53,00

Месер Техног

4.565,00

+3.92% -4,94%

Авто Хрватска

+8.80%

Поуње Трикот

-16,67%

365,00 0,55

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

Нова кредитна

+81.48%

3,53

-9,99%

0,50

Випа холд.

+1,06% +0,00%

ПРИРОДЕН ГАС

3.39/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

311

-0,59% +0,78%

-1,21%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

+17,41%

OMB e sostaven od najlikvidnite obvrznici kotirani na Makedonska berza

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

0,41%

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.600

2.000

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.374,91

ОМБ

1,01%

2.800

2.200

Prvo da ras~istime nekolku raboti. Dokapitalizacija zna~i zgolemuvawe na kapitalnata vrednost na kompanijata, a ne proda`ba. Ne razmisluvame za proda`ba, nie razmisluvame za zgolemuvawe na kapitalot na kompanijata so dopolnitelno investirawe - dokapitalizacija.

Na primer, so izgradbata na Bo{kov most vrednosta na ELEM }e porasne. Toa e eden vid dokapitalizacija. Nie postojano investirame vo novi proekti, koi vo idnina na podolg period }e proizveduvaat struja, }e donesat novi prihodi, a so toa i vrednosta na kompanijata }e se zgolemi. Toa e ona {to sakame da go postigneme. Ona {to KPMG go raboti vo Makedonija za ELEM e vsu{nost procenka na vrednosta na imotot na kompanijata. Postojat nekolku vrednosti na odredena kompanija, na primer: so kolku imot raspolaga, potoa t.n. zamenska vrednost – kolku pari se potrebni za da ja zamenite taa kompanija vo dejnosta vo koja raboti i tretata vrednost e kolku kompanijata vredi na pazarot.

No, vo delot na dokapitalizacija ne stanuva zbor za nitu edna od spomenatite vrednosti. Na{iot model e da najdeme partner koj e podgotven da investira vo ELEM i na toj na~in da stekne akcii.

Ako, na primer, vrednosta na ELEM e edna milijarda evra, vo toj slu~aj za nekoj da dobie 49% od akciite }e treba da vnese u{te edna milijarda evra. Toga{ ELEM }e vredi dve milijardi evra.

Taka investitorot }e ima 49% od kapitalot na kompanijata, a dr`avata 51%. Mo`nostite za toa se razli~ni. Za da se realizira ne{to takvo, prv i osnoven ~ekor e da znaeme kolkav e kapitalot so koj raspolaga ELEM. Sledniot ~ekor e da se izbere stranski konsultant koj ima iskustvo vo izdavawe akcii i barawe strategiski partneri so zada~a na toj konsultant da iznajde optimalen model za dokapitalizacija na ELEM, odnosno na koj na~in da se dojde do dopolnitelni vlo`uvawa, odnosno investirawa vo kompanijata.

Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, petok- 18.11.2011

МБИД

3.000

2.400

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

+0,36%

3.200

2.600

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.021,20

Moram da ka`am deka proektot Sveta Petka e isklu~itelno te`ok, bidej}i, pred s$, lokaciski se nao|a na izvonredno te`ok teren.

Na{a osnovna cel e objektot da se zavr{i so predvideniot kvalitet i bez nikakvi ~ove~ki i materijalni zagubi. Za `al, vo minatoto imavme nekolku takvi slu~ai. Imaj}i predvid deka se raboti za slo`en proekt, raznite problemi koi ni se pojavuvaat vo tekot na izgradbata vlijaat na rokot na zavr{uvawe na proektot. Aktivnostite tamu se

1,10%

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.216,13

3.000

-1.10% -1.01% -0.41%

Извор: Македонска Берза

DOW JONES

odvivaat mnogu dobro, taka {to mo`am da ka`am deka do krajot na noemvri branata se o~ekuva celosno da bide zavr{ena.

O~ekuvame so zavr{uvaweto na branata i ma{inskata zgrada da zapo~ne monta`ata na opremata vo ma{inskata zgrada i o~ekuvam da go ispo~ituvame rokot {to go vetivme, do 1 maj objektot da bide staven vo probna rabota. Eden od problemite na koi naidovme e obezbeduvaweto priklu~ok na hidroelektranata kon prenosnata mre`a na MEPSO. Moravme da podgotvime nov proekt za da obezbedime nov priklu~ok, da napravime novo dimenzionirawe na opremata vo trafostanicata i da izgradime nov dalekovod vo sosema drug pravec. Vo odnos na izveduva~ot Riko, tie od nas baraa da se zgolemi cenata na proektot vrz osnova na zgolemenite aktivnosti, no i na rastot na cenite na materijalite. Mora da imame predvid deka toj dogovor e potpi{an vo dale~nata 2005 godina, a po~nal da se realizira letoto 2006 godina. Za pet godini cenite drasti~no se menuvaat na pazarot, a najgolem del od opremata doa|a od stranstvo. No, i nie kako ELEM vo isto vreme imavme kontrabarawa, pred s$, poradi docneweto so izgradbata.

Na ovaa problematika raboti poseben tim takanare~en DAB-tim (dispute adjudication board), koj e predviden vo samiot dogovor, treba da gi sogleda realno barawata od dvete strani i da najde pravilno re{enie vrz osnova na dogovorot i na zakonskite propisi. O~ekuvam vo skoro vreme da go imame izve{tajot od ovoj tim, koj }e ni ka`e {to imame pravo da barame od niv, a {to tie od nas. No, se trudime toa da ne vlijae vrz dinamikata na gradbata zatoa {to na krajot na krai{tata {to poskoro go zavr{ime proektot, toa }e bide podobro i za niv i za nas.

Premierot Gruevski najavi deka do 2013 godina }e se dokapitalizira ELEM najmnogu do 49%. [to se pravi vo momentov? Koi se Va{ite o~ekuvawa vo odnos na vleguvaweto na stranskiot investitor vo ELEM?

Hidrocentralata Sveta Petka treba{e da bide gotova do krajot na ovaa godina, no na otvorenata vladina sednica na premierot mu rekovte deka, sepak, ovaa elektrana struja }e proizveduva najverojatno od april slednata godina. Na {to se dol`i ova prolongirawe na investicijata i dali za ova docnewe mo`ebi izveduva~ot Riko }e pla}a penali?

11

+6,85% -7,41%

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

ЗЛАТО 1731.20$/унца СРЕБРО 32.11$/унца БАКАР 7.607,50

МЕТАЛИ

+0,64% -2.45% +0,8%

АЛУМИНИУМ

2.015,00 ЧЕЛИК 525.00$/унца

-0,8% -0,3% /

СУРОВИНИ

-4,21% ПЧЕНИЦА 611.50$/бушел -4,08% КАФЕ 2.36 $/бушел +1,55%

ПЧЕНКА 615.00$/бушел

НИКЕЛ 18.150,00

-0.52% ШЕЌЕР +3,45% 27,25 СОЈА 1169.50$/бушел -1,56% КАКАО 2492.000$/буше

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Kompani / Pazari / Finansii

12

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

FESTIVAL NA MLADO VINO VO KAVADARCI

GODINAVA ]E IMAME DOBRO VINO

Qubitelite na vrvno vino imaa retka mo`nost da go degustiraat mladoto vino od poslednata berba vo ramkite na Festivalot na mlado vino vo vinarskata vizba Tikve{. Spored ocenkite na timot na vinarnicata, godinava vinoto }e go dostigne posakuvaniot kvalitet PETRE DIMITROV

V

dimitrov@kapital.com.mk

inoto koe }e bide proizvedeno od poslednata berba na grozje }e go dade o~ekuvaniot kvalitet, a mo`ebi i }e go nadmine, konstatira{e timot na vinarskata vizba Tikve{ na Festivalot na mlado vino, koj po vtor pat se odr`a vo dvorot na vinarnicata vo Kavadarci. Ovoj festival, koj ima namera da prerasne vo tradicionalna manifestacija, go slavi procesot na sozdavawe na vinoto i vo negovite ramki se dava ocenka i o~ekuvawa za kvalitetot na vinoto koe s$ u{te e mlado i za berbata pred dobivaweto na posakuvanata finalna struktura na vinoto.

“Vinskata industrija mo`ebi e edna od retkite kade {to krajniot proizvod, odnosno vinoto zavisi od kvalitetot na berbata.

Ottuka, ocenkata na mladoto vino dava mo`nost da se pretpostavi finalniot kvalitet na vinoto.

Iskreno se nadevame deka vinoto {to go degustirame }e go dostigne posakuvaniot kvalitet i }e go povtori, no i }e nadmine uspehot {to go imavme vo izminatiot period.

Vinata na VV Tikve{ vo izminatiot period dobija visoki priznanija za kvalitet, {to za K

O

M

E

R

C

I

nas e dopolnitelen predizvik i se nadevame deka ne samo {to }e go dostigneme lanskiot uspeh, tuku i }e go nadmineme”, izjavi noviot generalen direktor na VV Tikve{, Igor Ilievski.

Menaxmentot na vinarnicata smeta deka svetskata kriza nema da se reflektira vrz izvozot na vinoto vo {i{iwa i vrvnoto vino. Za narednata godina vinarnicata gi prilagodila planovite na realnata potreba za plasman na vino na balkanskiot i na evropskite pazari. “Prakti~ki, slednata godina }e se slu~i u{te

pointenziven razvoj i promocija na makedonskoto vino vo svetot.

Toa se o~ekuva od Tikve{ kako lider”, veli Ilievski.

Neodamna, crvenoto vino “bela voda”–2010 na Tikve{ be{e oceneto so visoki 94 poeni od strana na svetski poznatiot vinski kriti~ar Robert Parker, po {to se otvori mo`nost za izvoz na vinata na vinarnicata na amerikanskiot pazar i niven plasman vo kategorijata vrvni vina. Ovaa vino e edinstveno od regionot koe dobilo vakva visoka ocenka.

Sveto Janevski, ~ovekot {to go vrati sjajot na Tikve{, konstatira{e deka vinoto }e bide dobro

RASTE INTERESOT ZA VINSKI TURIZAM inatata godina vinarnicata Tikve{ ja posetile okolu 10.000 posetiteli. Interesot za vinski turizam e s$ pogolem, veli Aleksandar Ristovski, menaxer za vinski turizam vo vinarnicata. “Ovaa godina brojot na posetiteli e zgolemen za 30%, a zarabotkata za 50%. Najmnogu posetiteli imame od Slovenija, Finska i od Avstrija. Za slednata godina ve}e imame rezervirani poseti na 20 grupi od Finska”, veli Ristovski.

M

OD PRODA@BA NA VINO GODI[NO ZARABOTUVAME 40 MILIONI EVRA odi{no od izvoz na vino Makedonija inkasira prose~no okolu 40 milioni evra. Samo edna sedmina od izvezenite - 700.000 hektolitri - otpa|a na ambala`irano vino. Glavni izvozni destinacii na makedonskoto vino se: Germanija, ^e{ka, Slovenija, Srbija, Hrvatska, BiH i Rusija. Po tutunot, vinoto e vtor najzna~aen izvozen zemjodelsko-prehranben proizvod i vo vkupniot izvoz na zemjodelskoprehranbeni proizvodi u~estvuva so okolu 11%.

G

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Makedonsko Izraelski Biznis Forum 14 Dekemvri 2011 Skopski saem Skopje, Makedonija So golemo zadovolstvo Ve izvestuvame deka Makedonsko Izraelskiot Biznis Klub (MIBK), zaedno so Negovata Ekselencija Ambasadorot na Izrael vo Makedonija, Albanija i Bosna i Hercegovina, g-din.

Dejvid Koen na 14 Dekemvri 2011 godina vo Skopje }e organizira Makedonsko Izraelski Biznis Forum. Za vreme na forumot ќe se odr`at i delovni sredbi (business to business matchmaking) za vreme na koi }e imate prilika da sozdadete novi zdelki i partnerstva.

Na Makedonsko Izraelskiot Biznis Forum }e prisustvuvaat kompanii od slednive sektori: • Informaciska i komunikaciska tehnologija (IKT) • Zemjodelstvo i prerabotka na hrana • Obnovliva/alternativna energija • Medicina i farmacija • Turizam • Drugi (bezbednost, grade`ni{tvo, obrazovanie, finansii i uslugi) Na biznis forumot }e prisustvuvaat kompanii od Makedonija, Izrael, Kosovo, Bosna i Hercegovina i Albanija.

Kraen rok za aplicirawe e 14 Noemvri 2011 godina.

Site informacii vo vrska so forumot mo`ete da gi najdete na na{ata veb-strana: www.mibk.org.mk Lice za kontakt: Ekaterina Dimitrovska Izvr{en direktor, Makedonsko Izraelski Biznis Klub tel: +389 2 3113 259; mob: +389 70 80 20 72 e-mail: ekaterina.dimitrovska@mibk.org.mk

K

Пrognozite se deka godinava }e imame kvalitetno vino O

M

E

R

C

I

J

A

Noviot generalen direktor na Tikve{, Igor Ilievski,( vo sredina) so timot na vinarnicata L

N

I

O

G

L

A

S

I

Balkan / Biznis / Politika

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

13

13-TA BIZNIS-KONFERENCIJA NA “FINANCE”

]E BIDE TE[KA 2012 GODINA!

Sostojbite vo regionot i problemite vo evrozonata bea glavna tema na konferencijata “Globalno vladeewe i upravuvawe ili nacionalna dr`ava. Kade e svetot, a kade sme nie?”, koja minatata nedela se odr`a vo Portoro`, Slovenija VASE CELESKA

celeska@kapital.com.mk

E

konomskite i politi~kite uslovi se menuvaat rapidno. [to }e donese 2012 godina za regionot, za Evropa i za svetot?! Dali mo`e da se so~uva ekonomijata?

Kakva e idninata na EU? Ova se samo del od pra{awata na koi debatira{e ekonomskata elita od regionot i od Evropa na 13-ta biznis-konferencija, koja na krajot od minatata nedela se odr`a vo Portoro`, Slovenija.

Biznis-konferencijata po~na so edna mnogu `alna izvedba na violina, koja efektivno go otslika vtoriot bran na ekonomskata kriza koja doa|a od Evropa. Naslovot na konferencijata e “Globalno vladeewe i upravuvawe ili nacionalna dr`ava. Kade e svetot, a kade sme nie?”. Konferencijata ja posetija okolu 400 menaxeri od regionot, a “Kapital” be{e prisuten na ovoj va`en forum na koj se razrabotuvaa va`nite pravci za idninata.

Prviot den od konferencijata be{e me|unarodno oboen. Eden od glavnite govornici koj zboruva{e za idninata na ekonomskiot rast be{e Kventin Pil, glaven dopisnik od Germanija i pomo{nikurednik vo “Fajnen{l tajms” od London. Toj e poddr`uva~ na idejata Evropskata unija (EU) vo idnina da se dvi`i so “dvojna

brzina”.

“Temelite na EU se razni{aa so pristapuvaweto na Romanija i Bugarija vo zaednicata, pa zatoa sega pristapot vo EU e zna~itelno pobaven, osobeno za zemjite od Balkanot”, istakna Pil. Toj zboruva{e i za momentalnata sostojba vo koja se nao|a evrozonata i istakna deka nejziniot kolaps mo`e da predizvika posledici od nezamisliv karakter.

“Evrozonata nema vreme za ~ekawe, a glavnite igra~i vo odreduvawe na nejzinite politiki }e bidat germanskata kancelarka Angela Merkel, noviot italijanski premier Mario Monti i pretsedatelot na ECB, Mario Dragi”, objasni Pil. Toj smeta deka do 2025 godina, momentalniot ekonomski i politi~ki sistem }e

bide neprepoznatliv.

KADE E SVETOT? KADE SME NIE?!

Vo poslednite decenii, hiperglobalizacijata ja nametnuva{e slednava dilema: postavuvawe na globalni regulatorni ramki i globalno vladeewe ili vra}awe na nacionalnata dr`ava i protekcionisti~kite merki. Dokolku ne postoi mnogu nade` za prvata, vtorata mo`e da bide fatalna barem za malite dr`avi, kako {to se Slovenija i Makeodnija. Svojot interes tie treba da go naso~at kon otvorena ekonomija i iskoristuvawe na nejzinite prednosti preku otstranuvawe na klu~nite ograni~uvawa.

Eksperimentiraweto i kreativnosta vo politikata se esencijalni, a transparentnosta i kredibilitetot se uslovi za harmonizirawe na operaciite me|u individualcite i

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

N

I

O

G

L

A

S

I

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

N

I

O

G

L

A

S

I

K

O

socijalnite grupi.

“Site zemji od Jugoisto~na Evropa imaat problemi so re~isi site od gorenavedenite oblasti, a me|u site sektori najizlo`en e finansiskiot. Ne se znae dali mo`e da se o~ekuva podobruvawe vo dogledna idnina?!”, veli profesor Janez Pra{nikar, programski direktor na konferencijata.

Od druga strana, situacijata vo evrozonata stanuva s$ porizi~na.

Visokata nevrabotenost i inflacija pretstavuvaat s$ pogolema zakana, koja mo`e da kulminira ovaa zima so nova recesija.

“Momentalnata situacija vo evrozonata e mnogu sli~na na taa vo 2008 godina, pred bankrotot na Leman braders, pa zatoa nie najverojatno i momentalno sme vo recesija”, istakna ekonomistot Joakim [ild od Institutot za svetska M

E

R

C

I

J

A

L

N

I

ekonomija od Keln, Germanija.

Menaxmentot i politikata bea vo fokusot na vtoriot den od konferencijata, koja zavr{i so panel diskusija naslovena “Dali znaeme kako da ja zadr`ime slovene~kata ekonomija?”, na koja u~estvo zedoa menaxerite na najgolemite slovene~ki kompanii, kako Sandi Чeh od Studio Moderna, @iga Debeqak od Merkator, Gregor Pilgram od Generali... Moderator na trkaleznata masa be{e Piter Frankl, direktor i glaven urednik na “Finance”. Biznis-konferencijata vo Portoro` 13-ta godina po red tradicionalno ja organiziraat biznis-vesnikot “Finance” i Ekonomskiot fakultet od Qubqana.

Taa e centralen ekonomski nastan vo Slovenija, a glavnata cel e da gi educira biznisite, so cel da se podobri ekonomijata vo regionot.

O

G

L

A

S

I

K

O

M

E

R

C

I

J

A

L

E

N

O

G

L

A

S

Vrz osnova na ~len 66 stav 1 od Zakonot za lokalnata samouprava (“Slu`ben vesnik na RM” broj 5/02), a vo vrska so ~len 2 i 4 od Odlukata za proda`ba na prostor so komercijalna namena vo ramkite na katni gara`i vo izgradba (“Slu`ben glasnik na Grad Skopje” broj 11/11), Komisijata za sproveduvawe na postapka za proda`ba na prostor so komercijalna namena vo ramkite na Katni gara`i, go objavuva sledniot

OGLAS za proda`ba na prostor so komercijalna namena vo ramkite na katni gara`i, po pat na usno javno naddavawe 1. PREDMET NA PRODA@BA 1.1. Se oglasuva proda`ba na prostor so komercijalna namena vo ramkite na katni gara`i vo izgradba, ~ij investitor e Grad Skopje i toa: Katna gara`a GP br.1.9 soglasno DUP “Stara `elezni~ka stanica” (Cveten pazar) i Katna gara`a GP br.4.3.1 soglasno DUP Centralno gradsko podra~je na Grad Skopje “Mal Ring” (Beko) 1.2. Proda`bata na prostorot so komercijalna namena utvrdeni vo to~ka 1.1. od ovoj oglas }e se izvr{i po pat na usno javno naddavawe {to }e se odr`i: Za Katna gara`a GP br.1.9 soglasno DUP “Stara `elezni~ka stanica” (Cveten pazar) na den 15.12.2011 godina vo 10:00 ~asot, vo prostoriite na Grad Skopje, Sala na Sovet na Grad Skopje, baraka 13 i Za Katna gara`a GP br.4.3.1 soglasno DUP Centralno gradsko podra~je na Grad Skopje “Mal Ring” (Beko) na den 15.12.2011 godina vo 13:00 ~asot, vo prostoriite na Grad Skopje, Sala na Sovet na Grad Skopje, baraka 13.

1.3. Prostorot so komercijalna namena {to e predmet na proda`ba vo Katna gara`a GP br.1.9 soglasno DUP “Stara `elezni~ka stanica” (Cveten pazar), se nao|a na prizemje so vkupna povr{ina od 784.57 m² i na zavr{en kat – restoran so pomo{ni prostorii so vkupna povr{ina od 445.27 m², so mestopolo`ba, namena i povr{ina opredeleni vo Proektot teh.br.

0801/58 od AD Gori~anka od Noemvri 2011, soglasno odobrenie za gradba br.27-5167/1 od 13.12.2010 godina.

1.4. Prostorot so komercijalna namena {to e predmet na proda`ba vo Katna gara`a GP br.4.3.1 soglasno DUP Centralno gradsko podra~je na Grad Skopje “Mal Ring” (Beko), se nao|a na prizemje so vkupna povr{ina od 925.91 m², na prv kat so vkupna povr{ina od 1297 m², kako i kafe bar na tri nivoa (prv podzemen kat, prizemje i prv kat) so vkupna povr{ina od 234.40 m², so mestopolo`ba, namena i povr{ina opredeleni vo Proektot teh.br. 103-01-11 od AD GIM od Januari 2011, soglasno odborenie za gradba br.26-941/5 od 15.05.2011 godina.

1.5. Prostorot so komercijalna namena {to e predmet na proda`ba }e se prodava kako individualni delovni prostorii i kako funkcionalno povrzani delovni prostorii (blokovi), {to prethodno se definirani so Proektite, citirani vo to~ka 1.3 i 1.4. Pod funkcionalno povrzani delovni prostorii (blokovi) vo smisla na ovaa to~ka se podrazbiraat delovni prostorii {to se nao|aat edna do druga ili cela niza na delovni prostorii.

1.6. U~esnicite vo postapkata za javno naddavawe {to ponudile najvisoka proda`na cena za kupuvawe na predmetot na proda`ba se dol`ni da ja isplatat kupoproda`nata cena na 12 ednakvi mese~ni rati smetano od denot na slu~uvawe na dogovorot za kupoproda`ba.

1.7. Grade`noto zemji{te {to e pod objektot i grade`noto zemji{te {to slu`i za redovna upotreba na objektot ne e predmet na ovaa proda`ba.

1.8. Postapkata za usnoto javno naddavawe }e ja sprovede Komisija osnovana od Gradona~alnikot na Grad Skopje.

2.CENA 2.1. Po~etna proda`na cena za kupuvawe na predmetot na proda`ba e 2000€ m² bez vklu~en DDV. 3. PRAVO NA U^ESTVO NA USNOTO JAVNO NADDAVAWE 3.1. Pravo na u~estvo na usnoto javno naddavawe pri proda`bata na prostorot so komercijalna namena utvrden vo to~ka 1.1. od ovoj oglas, imaat site doma{ni i stranski pravni i fizi~ki lica, koi najdocna do 14:00 ~asot na 14.12.2011 godina, }e polo`at garanten depozit koj iznesuva 10% od po~etnata proda`na cena na prostorot {to se kupuva.

3.2. Subjektite od to~ka 3.1. imaat pravo da u~estvuvaat vo naddavawe na individualnite delovni prostorii i na funkcionalno povrzanite delovni prostorii (blokovi) pri {to se dol`ni pred upla}awe na garantniot depozit da gi identifikuvaat prethodno numeriranite delovni prostori.

3.3. Dokazot za uplateniot garanten depozit, u~esnicite vo naddavaweto mora da go dostavat do Komisijata najdocna do 14:00 ~asot na 14.12.2011 godina.

3.4. U~esnicite vo javnoto naddavawe dokolku licitiraat za pove}e delovni prostorii, se dol`ni da dostavat dokaz za uplaten garanten depozit za sekoja od delovnite prostorii oddelno.

3.5. Sredstvata na ime garanten depozit se upla}aat na slednata smetka: - Naziv na prima~ot: Trezorska smetka - Banka na prima~: NBRM - @irosmetka: 100000000063095 - Buxetska smetka: 785014123863012 - Prihodna {ifra i programa: 725939 00 - Mati~en broj: 6019595 - Dano~en broj: 4030004561156 - Cel na doznaka: Garanten depozit za naddavawe za prostor br. _ _ 3.6. Komisijata po zavr{uvawe na javnoto naddavawe, vo rok od 3 (tri) dena, }e gi vrati polo`enite garantni depoziti na onie u~esnici vo naddavaweto ~ii ponudi ne se prifateni.

3.7. Site zainteresirani subjekti mo`at da izvr{at uvid vo proektite i podatocite vo vrska so prostorot {to e predmet na proda`ba i da gi dobijat site potrebni informacii vo Sektorot za planirawe i ureduvawe na prostorot, baraka 9 i na telefon 02/3297-326, najdocna do 14.12.2011 godina.

4. POSTAPKA I USLOVI ZA USNO JAVNO NADDAVAWE 4.1. Sekoj u~esnik vo usnoto javno naddavawe, mo`e da u~estvuva vo naddavawe za eden ili pove}e individualni delovni prostorii, kako i funkcionalno povrzani prostorii (blokovi) dokolku ima dostaveno dokaz za uplaten garanten depozit za sekoj deloven prostor oddelno.

4.2. U~esnicite vo usnoto javno naddavawe, {to u~estvuvaat vo kupuvawe na funkcionalno povrzani prostorii (blokovi) imaat prednost vo kupuvaweto na prostorot, za koj drugi u~esnici u~estvuvaat vo kupuvaweto na ovoj prostor kako individualen deloven prostor.

4.3. Postapkata za usno javno naddavawe ja otvara Komisijata so utvrduvawe na polo`enite garantni depoziti i identifikacija na u~esnicite vo naddavaweto (li~na karta, paso{, pismeno ovlastuvawe odnosno polnomo{no zavereno na notar).

4.4. Postapkata za naddavawe zapo~nuva na na~in {to prvo se naddava za funkcionalno povrzanite delovni prostorii (blokovi), a potoa se prodol`uva so naddavawe na individualnite delovni prostorii soglasno numeracija na delovni prostorii utvrdeni vo Proektot. Naddavaweto za delovnite prostorii trae se dodeka ne se postigne posledna najvisoka cena, pri {to po zavr{uvaweto na naddavaweto za eden deloven prostor, se preminuva na naddavawe na sledniot redosleden deloven prostor.

4.5. Naddavaweto za individualnite delovni prostorii i funkcionalno povrzanite delovni prostorii (blokovi), se vr{i so ponudeni minimalno 50€ pove}e od prethodniot iznos za opredeleniot deloven prostor ili funkcionalno povrzanite delovni prostorii (blokovi).

4.6. Vo slu~aj eden u~esnik odnosno u~esnici {to imaat uplateno garanten depozit za kupuvawe na individualen deloven prostor, za koj drug u~esnik so pravo na prednost vo kupuvaweto go kupil kako funkcionalno povrzan prostor (blok) ili drug u~esnik ponudil najvisoka proda`na cena, na tie u~esnici }e im se ovozmo`i da u~estvuvaat vo naddavawe za drug deloven prostor so ista ili sli~na povr{ina za koj nema prijaveno drugi u~esnici ili da im bide vraten garantniot depozit.

Vo navedeniot slu~aj, postapkata za naddavawe }e prodol`i po zavr{uvawe na postapkata za naddavawe vo to~ka 4.4., pri {to u~esnicite se dol`ni da se prijavat kaj Komisijata koja }e ja prodol`i postapkata.

5. POSTAPKA PO ZAVR[UVAWE NA USNOTO JAVNO NADDAVAWE 5.1. U~esnikot {to ponudil najvisoka proda`na cena na usnoto javno naddavawe e dol`en da ja plati postignatata proda`na cena vo denarska protivvrednost po sredniot kurs na NBRM na denot na uplatata, po sklu~uvawe na dogovorot za kupoproda`ba vo rok i na na~in opredelni so istiot na slednata smetka: - Naziv na prima~ot: Trezorska smetka - Banka na prima~: NBRM - @irosmetka: 100000000063095 - Buxetska smetka: 785014123863012 - Prihodna {ifra i programa: 725939 00 - Mati~en broj: 6019595 - Dano~en broj: 4030004561156 - Cel na doznaka: Kupoproda`na cena za deloven prostor 5.2. Vo postignatata proda`na cena vo usnoto javno naddavawe se zasmetuva i polo`eniot garanten depozit na u~esnikot koj ponudil najvisoka proda`na cena na naddavaweto.

5.3. Dokolku u~esnikot {to ponudil najvisoka proda`na cena na usnoto javno naddavawe ne ja uplati postignatata proda`na cena vo rokot utvrden vo to~ka 5.1 }e se smeta deka se otka`al od kupuvaweto i polo`eniot garanten depozit ne mu se vra}a.

5.4. Gradot Skopje i kupuva~ot, sklu~uvaat dogovor za kupoproda`ba vo koj pokraj na~inot na pla}awe na postignatata proda`na cena posebno se utvrduva deka kupuva~ot gi prezema obvrskite odnosno na negov tovar pa|aat tro{ocite {to proizleguvaat od prenosot na sopstvenosta (DDV, danok na promet, zaverka na notar, taksi i dr.), kako i pla}awe na tro{ocite za tekovno i investiciono odr`uvawe na objektot (zaedni~ki prostorii, zaedni~ki delovi, uredi i oprema i sl.).

Na kupuva~ite na funkcionalno povrzanite delovni prostorii (blokovi) }e im se ovozmo`i dooformuvawe na kupeniot prostor vrz osnova na proekt za strukturalni promeni izgotven na negov tro{ok, odobren od strana na Grad Skopje, a pro{iruvaweto na povr{inata }e bide presmetano po postignatata cena.

Dokolku po sklu~uvaweto na dogovorot, kupuva~ot se otka`e od pla}awe na ratite }e mu se odbie pi{manlak vo iznos od 30% od visinata na cenata utvrdena so dogovorot.

Grafi~koto i tabelarnoto naveduvawe na prostorot za proda`ba sostaven del na ovoj oglas, }e bidat objaveni na oficijalnata web strana na Grad Skopje www.skopje.gov.mk Br 08-3428/2

GRAD SKOPJE

Feqton

KAPITAL / 21.11.2011 / PONEDELNIK

15

LONDONGRAD – OD RUSIJA SO KE[: INSAJDERSKA PRIKAZNA ZA OLIGARSITE Po~ituvani ~itateli, vo sorabotka so izdava~ite AEA, “Kapital” vi go pretstavuva vozbudliviot bestseler na Mark Holingsvort i Stjuart Lensli, “Londongrad - od Rusija so ke{“. Ne ja propu{tajte neverojatnata prikazna za toa kako London stana dom na ruskite superbogata{i, raska`ana za prv pat i bazirana vrz vistinski likovi i nastani. Ultravozbudlivo ~etivo za `ivotot protkaen so neviden luksuz, ubavi `eni, privatni avioni, megajahti, najdobrite svetski fudbaleri i telohraniteli vo crni “renx-roveri” so neprobojni stakla

ARITE GLAVA 4: KRIEWE NA P

"MASTERMAJND" ZA ZAPLETKANI [EMI

Abramovi~ mu ponudi dobra zdelka na Berezovski. Namesto Putin da gi konfiskuva akciite vo ORT, stariot prijatel ponudi pomo{ za nivnata proda`ba. No, seto toa treba{e da bide sokrieno od o~ite na javnosta, za {to be{e potrebna dobro smislena {ema. Re{enieto go ima{e ~ovek koj stoe{e zad edna pravna firma vo London, specijalizirana za finansiski transakcii i transakcii povrzani so nedvi`nosti...

R

bil smetkovoditel. So diploma od pravniot fakultet pri Univerzitetot Ejberistvit, karierata na Kurtis po~na da odi vo nagorna linija na po~etokot od 80-tite godini od XX vek, koga be{e dano~en advokat vo pravnata kompanija Foks end Gibons vo Siti. Najgolemiot broj od klientite bea od Bliskiot Istok, a mudriot Kurtis, koj zboruva{e tivko i smireno, razvi afinitet kon Arapite, osobeno kon onie od zalivskite zemji.

Vo 90-tite godini od XX vek osnova svoja pravna firma, Kurtis end ko, specijalizirana za komercijalni transakcii i za transakcii povrzani so nedvi`nosti.

Vo 1997 godina Kurtis po~na da raboti za bankata na Hodorkovski, Menatep, i toa be{e tokmu toga{ koga na spisokot na negovata firma po~naa da se pojavuvaat i ruski klienti. Nekolku meseci podocna, vo 1998 godina, be{e sovetnik na amerikanskata korporacija Lokhid Martin, dogovara~ i ispora~atel na napredna tehnologija vo oblasta na odbranata i komunikaciite, dodeka barale lokalen partner (so sedi{te vo Rusija) da im pomogne da osnovaat satelitska kompanija za emituvawe radio i televiziski programi direktno vo Rusija. Bankata Menatep im go prepora~a Berezovski i toa be{e na~inot na koj tie dvajca se zapoznaa. Sostanocite se odr`uvaa vo London me|u direktorite na Lokhid i izvr{nite direktori na Berezovski, no zdelkata nikoga{ ne se materijalizira.

Kurtis be{e nadaren pravnik i dare`liv ~ovek, no toj, isto taka, be{e haoti~en, neorganiziran i golem tro{axija. Iako ima{e bogati klienti, kako Mahdi Al-Taxir, milijarder,biznismen i porane{en carinski slu`benik vo Dubai, sekoga{ be{e vo crveno saldo i zagri`en poradi problemi so protek na gotovina. Duri i ark Holingsvort e istra`uva~ki novinar i avtor na pove}e knigi, pred pojavuvaweto na Rusite, vklu~itelno i studijata za MI5, kupuva{e avtomobili “ferari” britanskata Slu`ba za bezbedili “bentli” za bogati novi nost. Negovite novinarski tekstovi se objavuvaat vo Sandej Tajms, Gardijan i klienti od svoi pari, ne{to {to Fajnen{el Tajms. Od maliot broj intervjua ne mo`e{e da si go dozvoli. napraveni so nego, se znae deka toj ne Ponekoga{ mora{e da pozajmuva saka mnogu da zboruva javno, niti pak e qubitel na {oping. gotovina od negovite vraboteni, rugiot avtor, Stjuart Lensli e a edna{ duri i eden klient novinar i ekonomski konsultant koj mora{e da mu dade pari za `ivee ju`en London. Me|udrugoto da bide osloboden so kaucija. toj e dobitnik na nekolku nagradi kako televiziski i radio producent, me|u Saka{e da odi na skapi odmori, koi e i nagradata na Wujor{kiot tele- a redovno ode{e vo londonskite viziski i filmski festival. Vo negovata kazina. Osven toa, saka{e da kniga od 1985 godina, Poor Britain, toj ja definira{e mo}ta upotrebuvaj}i metodologija koja podocna kupuva i skapocen nakit za nepo~naa da ja primenuvaat istra`uva~ite i vladite na Velika govata `ena i za qubovnicite, Britanija, Evropskata unija i golem broj zemji, od Japonija najmnogu od zlatarnicata V. Robdo Ju`na Afrika. erts vo Haton garden. Osven toa, e{enieto za akciite vo ORT go obezbedi advokatot Stiven Kurtis. Toj ve}e ima{e raboteno za Hodorkovski, go poznava{e Abramovi~ i mu dava{e soveti na Berezovski.

U`iva{e vo predizvikot da konstruira edna nevoobi~aeno zapletkana {ema preku koja }e se prodadat akciite na ORT. Kurtis, koj zboruva{e brzo, zaklu~i deka da se raboti za Rusite e vozbudlivo i predizvikuva~ki. Ja saka{e slo`enata i ~estopati netradicionalna struktura na nivnite biznisi i finansii, no negovite kolegi bea pomalku od sre}ni koga prvpat po~na da raboti za niv. Docna nave~er, vo 1998 godina, dodeka sede{e na zadnoto sedi{te vo negoviot mercedes, mu re~e na eden blizok prijatel: “Mora da ti ka`am ne{to. Imame nekolku novi va`ni ruski klienti”. Prijatelot se vxa{i. “Toa e ludost”, odgovori.

“Zo{to se pletka{ so Rusite? Toa }e bide katastrofa. Tie igraat spored poinakvi pravila. Ako se skara{ so niv, tie }e dojdat po tebe. Si ima{ rabota so |avolot”. Kurtis se nasmea i gi otfrli komentarite: “Pa, }e mu skoknam na grbot i }e go javam s$ do pekolot”. Be{e fasciniran od onie {to tro{ea i rizikuvaa golemi pari i golemi udeli. Toa be{e negova {ansa da postigne ne{to golemo. Po edno specifi~no patuvawe za Moskva, bez zdiv im izjavi na negovite vraboteni: “Tamu e kako na Diviot Zapad.

Nekolkumina biznismeni poseduvaat s$. Za~uduva~ki”.

KAKOV ^OVEK BE[E STIVEN KURTIS? Nadaren so izvonreden intelekt i ~udesna memorija, Stiven Langford Kurtis e roden vo Sanderlend, na 7 avgust 1958 godina. Tatko mu

M

D

Vo 1997 godina Kurtis po~na da raboti za bankata na Hodorkovski, Menatep i toa be{e tokmu toga{ koga na spisokot na negovata firma po~naa da se pojavuvaat i ruski klienti.

be{e ~est posetitel na butikot [anel na Wu Bond strit, kade {to rabote{e edna od negovite qubovnici.

Za edna pravna firma vo Mejfer, moderna londonska oblast, kancelariite na firmata Kurtis end ko bea vpe~atlivo neformalni, a vi{iot partner be{e dru{tven i saka{e da se dru`i so najrazli~ni lu|e.

Sekoj petok, pri krajot na rabotnoto vreme, im sipuva{e {ampawsko na vrabotenite, so site be{e blizok i gi pregrnuva{e. Lu|eto go sakaa Kurtis.

Be{e zabaven, omilen i vleva{e doverba. “Be{e eden od onie {to mo`e da zapameti se~ie ime i da napravi lu|eto da mislat deka toj im e najblizok i posveten prijatel”, re~e eden porane{en kolega. “Be{e fenomenalno {armanten i mo`e{e da napravi da misli{ deka si mu najva`nata li~nost vo prostorijata”.

Rusite, po priroda ~esto skepti~ni, pla{livi i paranoi~ni, mu veruvaa so toa {to mu gi doveruvaa svoite milioni. Na za~uduvawe na negovite kolegi, umee{e da kupuva nedvi`nosti, umetni~ki sliki i nakit vo nivna korist, postavuvaj}i samo nekolku pra{awa.

Vo edna prigoda, na Kurtis mu dale ruska kukla so dijamant na ogrlicata.

Negovata }erki~ka non{alantno si igrala so kuklata, a potoa ja frlila vo nejzinata kutija za igra~ki. Kurtis ne sfatil kolkava e vrednosta na kuklata s$ dodeka ne videl ista takva vo prodavnica na Crveniot plo{tad vo Moskva. Bil stapisan od cenata na kuklata ukrasena so skapoceni kamewa i, po svoeto vra}awe, vedna{ ja izvadil kuklata od sobata na }erka si.

BEREZOVSKI MO@E[E DA OSTANE I SO PRAZNI RACE Vo sekoj slu~aj, Kurtis be{e premnogu itar za da bide sosema hipnotiziran od misterioznite novi Rusi. Znae{e deka ima rizici i zatoa duri i porigorozno ja primeni starata pogovorka – “zapoznaj go svojot klient”. Vo 2000 godina, ne dolgo

otkako po~na da raboti za Berezovski, kupi privatna firma za obezbeduvawe, ISC Global ltd, koja ja koriste{e da istra`uva za negovite fascinantni novi klienti i za nivnite sorabotnici.

Do krajot na 2000 godina, Kurtis stana blizok prijatel na Berezovski i tokmu nemu mu se obrati oligarhot so problemot kako diskretno da gi prodade svoite akcii od ORT. Re{enieto na Kurtis bara{e postoewe na eden posrednik, za navidum da gi dr`i stranite na pristojno edna od druga. rrastojanie j So negovata negovat mre`a bogati klienti rasfrlani ras niz celiot mnogu od niv so svoi svet, a mno ffinansiski mre`i preku koi bi mo`ele da bidat parite r Kurtis tajno j kanalizirani, kanal pozicioniran be{e sovr{eno sovr{ r sostavi slo`uvalkata. da ja j sosta Kurtis Nabrzo r K ja koor zdelkata. Otvori dinira{e r Klidsdejl bank vo smetki vo K London za Berezovski i za Patarkatsi{vili i akciite na ORT bea transferirani, preku eden posrednik, na edna kompanija {to ja poseduva{e Abramovi~, a koja potoa gi prodade akciite na dr`avnata {tedilnica Sberbank za istata cena - 160 milioni amerikanski dolari.

Samiot Abramovi~ ni{to ne zaraboti od tajnata zdelka, koja be{e zavr{ena do juli 2002 godina.

Otkako im bea isplateni honorari na advokatite i na drugite vklu~eni strani {to obezbeduvaa svoi uslugi, Berezovski i Patarkatsi{vili zarabotija po okolu 70 milioni amerikanski dolari.

Kurtis duri i mu sovetuva{e na Patarkatsi{vili, koj toga{ `ivee{e vo Gruzija, da `ivee vo Obedinetite Arapski Emirati za da odbegne pla}awe na kakov bilo danok za svoite zarabotki.

Kako {to mo`e{e i da se o~ekuva, spored voobi~aenata {ema, detalite za proviziite {to gi dobija site strani nikoga{ ne bea staveni vo

27

LITERATURA ZA RAZLI^NI VKUSOVI Od 2000 godina navamu AEA izdava~i objavuva knigi od razni oblasti: proza, poezija, literatura za mladi, publicistika, popularna psihologija, ezoterija... Proda`niot salon Egipetska sonuvalka vo centarot na Skopje izobiluva so bogata literatura – od sovremenite makedonski pisateli, preku angliskite klasici, s$ do detskata literatura, seto toa po dostapni ceni.

• Od doma{nite avtori AEA izdava~i gi objavila Bo`in Pavlovski, Mateja Matevski, Mitko Maxunkov, Eftim Kletnikov, Radovan Pavlovski, Tome Arsovski...

• Od stranskite X.R.R. Tolkin, K.S. Luis, Malkolm Gladvel, Kaled Hoseini, Jasmina Kadra, Kormak Mekkarti, Xered Dajmond, Karla del Ponte... Prevodot na trilogijata “Gospodarot na prstenite” od Tolkin be{e vistinski hit pred nekolku godini i e proekt kakov {to retko bele`at izdava~ite vo zemjava.

• Pred dve godini vo Skopje go pre~eka i dobitnikot na Bukerovata nagrada, Tomas Kenili, avtorot na “[indlerovata arka (lista)”, izdanie isto taka na AEA.

pismena forma.

Iako Berezovski dobi 70 milioni amerikanski dolari za svoite akcii, dolgo protestira{e deka tie vredat mnogu pove}e, a i navistina mu bilo ponudeno pove}e pred da zamine od Rusija. Sepak, nekoi tvrdat deka toj be{e sre}en {to dobi i tolku za svojot udel od 49% vo ORT, bidej}i Putin mo`el lesno da ja prezeme ORT i da ja nacionalizira, ostavaj}i go Berezovski bez ni{to.

(PRODOL@UVA) VO UTRE[NIOT BROJ: ZA DA SE OSTVARI PLANOT, POTREBEN BE[E POSREDNIK. ADVOKATOT KURTIS GI ZAPOZNA OLIGARSITE SO [EIKOT OD ABU DABI...

K O M E R C I J A L E N

O G L A S

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

РАБОТИЛНИЦА

ДЕФИНИРАЈТЕ ИЗВОЗНА СТРАТЕГИЈА И СТЕКНЕТЕ НОВИ АЛАТКИ ЗА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ИЗВОЗОТ!

24-25 Ноември 2011 година Хотел “Александар Палас“ Скопје

УНИКАТНО, ОРИГИНАЛНО! За прв пат во Македонија извозните компании и оние кои тоа сакаат да станат и да освојат нови пазари имаат единствена можност со искусни и докажани консултантни два дена да изработат извозна стратегија за своите компании! Наместо искуството на успешни извозни компании, овојпат case stydy на работилницата ќе биде токму Вашата компанија!

ПО ДВА ДЕНА РАБОТА ЌЕ СИ ЗАМИНЕТЕ СО:

готова и разработена извозна стратегија сет алатки кои можат веднаш да се спроведат во пракса дефинирани решенија и одговори на сите проблеми и дилеми поврзани со извозот поддршка при имплементација на дефинираните активности од предавачите-консултанти! Контакт со компании кои се соочуваат со исти или слични дилеми и развојни цели Богата литература и корисни материјали на тема извоз и освојување нови пазари

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Како да направите анализа на можните извозни пазари, реално да лоцирате каде се наоѓате и да дефинирате каде сакате да бидете во иднина? Кои пазари се полесни а кои потешки за освојување? Кои се сите неопходни елементи кои треба да ги содржи една извозна стратегија? Како да го спроведете акциониот план кој ќе ве доведе до целта- поголем извоз? Алатки за зголемување на извозот: cold calling, посета на саеми, продажен состанок, генерирање нови контакти!

ПРЕДАВАЧИ ПЕТАР ЛАЗАРОВ

Macedonia Export, kompanija specijalizirana za promocija i trgovija so makedonski proizvodi na me|unaroden i lokalen pazar, koja nudi konsultantski uslugi za marketing, proda`ba i izvoz.

КАЛИН БАБУШКУ

Macedonia Export

КРУМ ЕФРЕМОВ

direktor na Direktoratot za ekonomska diplomatija vo Ministerstvoto za nadvore{ni raboti

РАБОТИЛНИЦАТА Е ПРЕПОРАЧЛИВА ЗА:

Генерални менаџери и сопственици на компании Менаџери за извоз и нови пазари

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk

7 DEKEMVRI, SPECIJALEN PRILOG

BRENDOVI MO]TA NA BRENDOVITE - KAKVI POZITIVNI EFEKTI VRZ RABOTEWETO NA EDNA KOMPANIJA GO DAVAAT BRENDOVITE, VO SMISLA NA ZGOLEMENA PRODA@BA, POGOLEMA PROFITABILNOST, POVISOKA REPUTACIJA NA SAMATA KOMPANIJA, POVISOKO CENOVNO POZICIONIRAWE, POZITIVEN IMIX KAJ POTRO[UVA^ITE. MEREWETO NA VREDNOSTA NA BRENDOVITE - KAKO TOA SE PRAVI, KOJ TOA GO PRAVI, KOI MAKEDONSKI KOMPANII JA MERAT VREDNOSTA NA SVOITE BRENDOVI - KOI SE NAJVREDNI BRENDOVI VO SVETSKI RAMKI? BREND VERSUS KOMPANIJA - KOLKU E DOBRO KOGA NEKOJ BREND SE IDENTIFIKUVA SO SAMATA KOMPANIJA, KOI SE PREDNOSTI I NEDOSTATOCI NA OVOJ FENOMEN I KAKO SE ODRAZUVA VRZ SAMIOT BREND I KOMPANIJATA?

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111