418-30.11.2011

среда. 30 ноември. 2011 сре. max. 110 C min. -30 C

чет. max. 130 C min. -40 C

пет. max. 110 C min. -40 C

МБИ 10

1.997,99

+1.09%

Извор: Македонска Берза

МБИД 2.141,54

+0.33% %

ХРВАТСКА Е КАКО ГРЦИЈА ВО КОРУПЦИЈАТА 13 ВЕЛЕШАНИ НЕ ИМ ВЕРУВААТ НА ИНВЕСТИ, ТОРИТЕ ВО ТОПИЛНИЦАТА

2-3

Само 5% од македонските компаниите се извозници! 4-5

ОМБ

119,96

+0.57%

ЕМУ

€

61,51

САД

$

ХИПО АЛПЕ ИМ СЕ ПОНУДИ НА НЛБ И НА С,ЛИЗИНГ

СЕДУМ ГОДИНИ ЗАТВОР ЗА ЉУБЕ БОШКОВСКИ 7

11

Македонците за Нова година во Истанбул, Грците во Струга 8

www.kapital.mk

број 418 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

46,08

Курсна листа на Народна банка на Македонија

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

Зошто министрите најмногу ги нервира прашањето како трошат?

СТР.

6-7

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

Со поголема конкурентност против кризата

“ министер за економија

четврток 24/11/2011

Во услови на криза, за подобра економија на државата треба да работиме што е можно повеќе на засилување на конкурентноста на домашната економија. Нашите програми се стратегија за развој на индустриската политика и за промоција на извозот.

“

ВАЉОН САРАЌИНИ

www.kapital.mk

> БРОЈКА

Хаџи Васков стана советник во ММФ

45.000 М хектари земјоделскo земјиште во Албанија е во сопственост на инвеститори од Италија, Грција, Холандија и од Швајцарија. Последните години во Албанија е видлив динамичен развој на стопанскиот сектор, посебно во услужниот сектор, градежништвото, сообраќајот и туризмот. Сега е особено интересно земјоделството.

етодиј Хаџи-Васков е именуван за советник на извршен директор во Меѓународниот монетарен фонд(ММФ). Хаџи-Васков беше советник за економија во кабинетот на премиерот Никола Груевски и поранешен заменик-министер за економија. Сега ќе биде советник за економски политики на извршниот директор на холандската конституенца при ММФ. ХаџиВасков работел како истражувач и доцент по меѓународна економија и финансии на Универзитетот Утрехт.

КОМЕНТАР

Маја БајалскаГеоргиевска bajalska@kapital.com.mk

За кого постојат пензиските фондови?

foto: FILIP POPOVSKI

З

а кого постојат пензиските фондови во Македонија? За обезбедување посигурна пензиска иднина на граѓаните, за да делат плати на своите менаџери и агенти или само за да ја задоволат формата на пензиската реформа која внесе двостолбен систем во државата, но чија ефективност не ја гледаме изминативе шест години? Ова се прашања кои логично му се наметнале на секој граѓанин кој барем малку размислувал на темата лични финансии. Но, ова се прашања и кои треба да ги отвори министерот за труд, во чиј ресор се пензиите. Тој треба малку посериозно да се позанимава со болестите на двостолбниот пензиски систем. Ако се детски болести, да преземе мерки да се надминат, ако се грешка во „софтверот“, да поттикне и ницијатива да се направи нова „програма“ по која ќе функционираат. Со други зборови - да иницира нова реформа на пензискиот систем! Затоа што ваков каков што е не го бива. Со просечен принос од 3,3% за период од две години и месечна провизија од 4,5% од секој придонес излегува дека двата приватни пензиски фонда - КБ Прв пензиски фонд и НЛБ Нов пензиски фонд, не есапат никого. Џабе е и што „над глава им стои“ партизираното регулаторно тело. Тие си функционираат како тотално автархични институции. Поминаа шест години откако постојат, располагаат со капитал поголем од 200 милиони евра, но никако да најдат модел со кој со поголеми стапки на принос ќе ги оплодуваат парите на граѓаните. Нивните приноси се едни од најниските што теоретски може да се остварат на финансиските пазари во светот. Но, ова не е с$. Посрамно е што, како што откри Народната банка, тие вложувале во „џанк“ обврзници на земји зафатени од должничката криза во ЕУ. НБМ ги опомена и им препорача да се ослободат од ризичните пласмани. Токму поради ова, нивните менаџери слабите приноси најмалку треба да ги правдаат со конзервативната инвеститорска стратегија која им ја наложува државата, т.е. карактерот на пензискиот систем.

Велешани не им веруваат на инвеститорите во топилницата

Во о каква состојба ј е велешката Топилница, ц , која ј Метрудхем руд сака да д ја ј рестартира, р р р , не знае никој, ј, освен свен можеби газдите. д „Капитал“ „ од д Метрудхем руд побара дозвола за посета на капацитетот, но не ни дозволија со образложение дека ќе била доведена во прашање нашата безбедност! Петре Димитров

В

dimitrov@kapital.com.mk

о каква состојба е велешката Топилница, која Метрудхем сака да ја рестартира, не знае никој, освен можеби газдите. „Капитал“ од Метрудхем побара дозвола за посета на капацитетот, кој по големината потсетува на скопски Охис, но не ни дозволија со образложение дека ќе била доведена во прашање нашата безбедност! Нашиот апарат сепак регистрираше одредени активности во Топилницата. За што конкретно станува збор, не добивме официјален одговор. „Новите газди знаеја што купуваат, така што сега да не се прават дека се шокирани од тоа што затекнале таму. Сите знаеме

дека Топлницата се затвори поради нерентабилност. Новите сопственици знаеја и дека велешани никогаш повеќе нема да дозволат рестартирање на Топилницата. Таа неколку години не работи, но згурата, која е темпирана бомба, уште ги загадува градот и околината. Почвата е сериозно загадена. И не само тоа. Истражувања на шпанската консултантска куќа Ептиса покажуваат дека таа може да предизвика и земјотрес“, вели Весна Шкортова од невладината организација Фокус. Досега никој не покажал интерес за расчистување на згурата. Портпаролот на Метрудхем, Александар Билбилов, вели дека тие се расположени да ја исчистат депонијата (од која може да имаат и бене-

фит ако ја продадат), но Метрудхем не се јави на неколкуте тендери кои ги објави Министерството за животна средина за расчистување на згурата. „Метрудхем е несериозна компанија. Никој не им верува. Најавуваат инвестиција од 150 милиони евра, а навреме не ја уплатија целата сума при купување на Топилницата. Тогаш немаа пари навреме да уплатат 1,2 милиони евра, а сега ќе нашле 150 милиони. Како?“, коментира Шкортова. Дека велешани никогаш нема да дозволат повторно работење на Топилницата покажаа и на неодамнешниот протест, на кој според слободни проценки, учествуваа околу 20.000 граѓани. „Срцето ми се исполни што толку многу граѓани покажаа толку висока еколошка свест, но пак сум немирна. Интуицијата ми вели дека оваа работа не е завршена“, вели Шкортова. И од невладината организација Вила Зора, формирана во 1989 година, која прва по неколку деценискиот молк во Велес го крена гласот против Топилница велат дека лично тие никогаш нема да дозволат да проработи Топилницата. „Знаеме кои се новите газди и кој с$ стои зад нив. Доколку на Македонија & е потре-

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Вељко Влаховиќ бр 11, (деловна зграда на Технометал Вардар АД, 2 кат) 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија) УРЕДНИЦИ Маја Бајалска, Александар Јанев, Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

30 > БРОЈКА

“

“

МИТКО КОЧОВСКИ

директор за инвестиции и развој на Макстил

Има пад на цените од 5%, а во исто време цената на старото железо е за 10% зголемена во однос на лани, поскапена е струјата за 27%, а гасот за 37%. Во ваква ситуација кога растат цените на суровините и репроматеријалите, а се намалува цената на готовиот производ, единствено решение на компаниите е да го редуцираат производството.

ТКП загубата од 1,6 милиони евра си ја префрли во 2011

Т

> БРОЈКА

утунски комбинат од Прилеп ја усвои годишната сметка за минатата година, иако таа покажува загуба на сите три друштва кои се дел од холдингот. ТКП пријави загуба од 1,6 милиони евра за 2010 година. Друштвото Цигари има загуба од 1,7 милиони евра и истата е кандидати се номинирани за наградата „Најдобар промотор на Македонија“ за 2011 пренесена во 2011 година, а друштвото пријави загуба од 2,2 милиони евра, во категориите - уметност и наука, туризам, Тутун исто така пренесена за годинава. И покрај извоз и претприемништво и дипломатија од лошите резултати, Управниот одбор се добра волја. Организаторите ги повикуваат согласи Дејан Лaшкоски и понатаму да сите да гласаат на www.facebook.com/Mace- биде директор на компанијата, која е во donia.BestPromoterAward. државна сопственост.

лидери

90

3

милиони евра ќе биде џекпотот на новото европско лото, кое го подготвуваат 20 национални лотарии. Новата игра ќе биде понудена во Данска, Германија, Италија, Словенија, Финска и Холандија. Добра шанса за Европeјците да излезат од кризата?!

победник и губитник ПОБЕДНИК

Апаратот на „Капитал“ регистрираше активности во Топилницата. Нема официјално објаснување што се случува таму

+

ВЛАДИМИР ПЕШЕВСКИ

Откако индустријата во Велес пропадна, селаните од Башино се преориентираа на земјоделство

850.000

тони тежи згурата (која содржи големи количества олово, цинк и сулфур), а настанала како отпаден материјал додека работела Топилницата бна топилница, таа треба да биде изградена на нов ново место и со нова технологија. Доста веќе се изж изживуваа со нас. Ако сакавме на протестот ќе ја ссрамневме со земја. Но, не го направиме тоа затоа што велешани се културни луѓе со висока еколошка свест, па не беше изгазено ниедно цвеќе. Ние само го бараме нашето уставно и човеково право на здрава средина“, вели Ненад Коциќ од невладината организација Вила зора, по професија лекар по интерна медицина. Земјоделците од велешкото село Башино се на голема мака. Тоа што нивното село се наоѓа веднаш до згурата (депонијата на велешката Топилница) им го отежнува пласманот на нивните производи. Поради загадената почва никој не сака да им го купи зеленчукот, па за да го продадат мора да лажат каде е произведен. „Кромидот на пазар во Велес го продавам како да е произведен во Богданци. Што да правиш, мора да лажам. Немам друго решение. Истото го прават и другите. Годинава имав среќа. Пред некој ден откупувач од Скопје ми го откупи целиот кромид. Каде с$ ќе заврши не знам...“, вели Стојна, која 23 години работела во поранешна Порцеланка, а како и повеќето жители на Башино, по пропаѓањето на индустријата во Велес се посветила на земјоделско производство. „Знам дека с$ е загадено во радиус од 25 километри. Но, еве можеш и сам да видиш. Кога дува ветар, прашината од згурата оди кон градот, а не над нашето село“, вели таа. Како и сите жители на велешката околија и таа не е одушевена од најавите за рестартирање на топилницата. „Убаво би било да има каде повторно

ВЕСНА ШКОРТОВА

невладина организација Фокус

Топилницата неколку години не работи, но згурата, која е темпирана бомба, уште ги загадува градот и околината.

19

е нивото на присуство на кадмиум (опасен канцероген метал) на 20см од почвата во младинскиот парк во Велес, покажува истражувањето на Природноматематичкиот факултет. Дозволеното присуство на овој метал е 0,8, а критичната точка 12!

588,9

е нивото на присуство на олово во паркот. Дозволеното присуство е 85, а критичната точка 530. Да биде апсурдот поголем, паркот е донација од Топилница од времето кога работеше. да работат луѓето. Но, кој гарантира дека новите газди ќе ги испочитуваат еколошките барања? Плус, што ќе рестартираат? Таму с& е ’крш‘ и хаварија. Тоа ти е исто кога во сопствената куќа ќе влезеш по 15 години, па ќе најдеш пајажини, запушени водоводни цевки, нефункционална електрична инсталација... Ама и државата е замешана. Таа треба да стави потпис, не јас“, вели Стојна.

Д

а се зборува за извозот сега е вистинско време, затоа што тоа е клучот за полесно справување со кризата и во таа насока треба да биде новата стратегија за извоз

ТИМОТИ ГАЈТНЕР

М

ини инистерот за фи финансии на САД го сочува максимал максималниот рејтинг ААА за долгор долгорочните долгови н останува на САД, но опасноста во иднина да нам биде намален

не им беше денот

ТРАЈКО ВЕЛЈАНОВСКИ

С

пикерот ги налути собраниските известувачи откако Парламентот воведе посебен режим на движење на новинарите по собраниските ходници

_

ГУБИТНИК ГУБИТ Корупција, која не може да се контролира; матна приватизација, која ги наполни џебовите на хрватските моќници; право, кое рутински се прекршува; милиони непроцесирани случаи, анемичен економски раст и енормно голем јавен долг се само дел од критиките кои беа упатени кон Хрватска и ЈАДРАНКА кон нејзиниот премиер, КОСОР Јадранка Косор. Последната критика стигна директно од Вашингтон. Иако од весник, сепак, фактот дека Хрватска според нивото ру на корупција се споредува со Грција значи дека д е многу малку извесно дека актуелн актуелната власт ќе остане на функција по декемвриските деке избори. Едноставно, Косор в веќе нема ниеден џокер в раце за да се надева на на победа. За ситуа ситуацијата да биде уште полоша, критики критиките за владеењето на Косор се зголему зголемуваат за време на предизборната кампања, каде што истовремено на лошиот имиџ влијаат и тековните афери за “црните фондови“ на ХДЗ. Иако & најави војна на корупцијата, по с$ изгледа, Косор ќе заглави во неа.

мисла на денот

НЕНАД КОЦИЌ

невладина организација Вила Зора

Знаеме кои се новите газди и кој с$ стои зад нив. Доколку на Македонија & е потребна топилница, таа треба да биде изградена на ново место и со нова технологија.

Џетсетерот Викторија Бекам доби вистинска потврда за интензивните заложби во модниот бизнис. Таа ја освои ос наградата за најдобар најдо дизајнерски бренд на н доделувањето на Бритиш Брит фешн авордс во Лондон. Лонд Со ова достигн достигнување “Бекамица“ надмин надмина многу други познати модни имиња, ВИКТОРИЈА како Том Форд, Стела БЕКАМ Мекартни и други. Дури и сопругот Дејвид Бекам не остана рамнодушен и нескромно го пофали бизнис-успехот на неговата сопруга. Оваа престижна награда не само што крена прашина во британскиот моден свет, туку постави и нови стандарди за развој на модниот бизнис во светот. Конечно и модата почна да се перципира како инвестиција! Викторија, која е мајка на четри деца, покажа дека посветеноста секогаш носи резултати. За разлика од другите членки од групата груп Спајс гирлс, таа продолжи напред и влезе во нов бизнис.

ЏОН ТЕРИ

НАШАТА РАБОТА Е ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА НАШИТЕ СПОСОБНОСТИ СПОСО

Н

е заврши во притвор, но ќе мора да се правда зошто „расистички го навредувал“ фудбалерот Антон Фердинанд, што е недозволено на фудбалските терени

Едвард Гибон англиски историчар

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА ДЕНОТ...

Економски раст во 2012

Н

ајновите проекции за движењето на економиите во светот покажуваат дека единствено еврозоната идната година ќе падне во негативната зона, додека останатите развиени економии, како САД и Јапонија, сепак, ќе остварат минимален пораст. Брзорастечките економии, како Бразил, Русија, Индија и Кина, ќе остварат и повисоки стапки на пораст дури до 8% годишно.

светот низ медиумите...

Financial Review Fi

Ав Австралискиот весник ја анализира кризата во ев еврозоната и буџетските кр кратења ширум светот како по последица од неможноста да се покријат дупките ко кои ги зaдаваат одредени др држави.

Kapital Ka

Бу Бугарскиот весник пишува дека и покрај тоа што сме де на почетокот на декември, во Бугарија с$ уште нема снег, а тоа е штетно како сн за развиениот зимски туризам во земјата, така ту и зза земјоделството, кое е зависно од повторувањето за на природните циклуси.

И

сториски парламентарни избори во Египет, први по падот на Хосни Мубарак. Процесот се одвива во три фази и е доста комплициран. Најголеми шанси за победа има Партијата на слободата и правдата, која, всушност, е доследнa на досега забранетото движење Муслиманско братство.

Само 5% од компа се извозници. Како до поголем и конкурентен извоз?

Францускиот весник пишува за почетокот на конечното повлекување на американските војници од Ирак по цели седум години окупација на земјата, откако со воената интервенција беше соборен режимот на Садам Хусеин.

The New York Times Американскиот весник пишува за случувањата во Египет и ги анализира изборите во земјата, кои и од другите медиуми се прогласени за историски важни за оваа земја.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1 2

„Осмели се“! Е ајде де...

3

Хипо лизинг Македонија се продава?!

4

Груевски д до Пападимос: Пападим д Пуштете не во ЕУ без ез решено име!

иносите Провизиите ги изедоа приносите од приватните пензиски друштва

foto: FILIP POPOVSKI

Le Figaro

И Владата и бизнис-заедницата на седмата конференција за унапредување на извозот се согласија дека треба да се зголеми бројот на извозни компании и да се промени структурата на извозот.

Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

Р

еиндустријализација, односно создавање нови извозни гранки, унапредување на извозот преку конкурентни производи, поголеми инвестиции во инфраструктурата, поголема промоција на домашните компании и на извозот. Ова е начинот за зголемување на извозот и на конкурентноста на македонските производи. Податокот дека од 65.000 активни компании само 5% се извозно орентирани е поразителен, а дополнителна слабост на

македонскиот извоз е и нискиот степен на додадена вредност на производите. И Владата и бизнис-заедницата на седмата конференција за унапредување на извозот, која ја организираше Министерството за економија, се согласија дека е неопходно да се преземат активности за зголемување на бројот на извозни компании и да се промени структурата на извозот, која е концентрирана само во неколку гранки. “Извозот е мерка за конкурентност на економијата. Колку е поголем,

Светската банка ќе помага за зголемување на извозот

С

ветската банка ќе подготви повеќе студии кои треба да дадат препораки и политики за подобрување на извозот. Најголемите проблеми кои ги детектирале експертите од банката се тоа што најголем дел од извозниците се микрофирми, извозната кошничка е концентрирана на метали и на минерали, а нивните цени се подложни на глобалните економски движења, средните и големите извозници не се иновативни и не можат да ја зголемат конкурентноста.

толку економијата е поконкурентна. Нашата интенција е да се зголеми бројот на компании-извознички. Сега само 5% од активните компании реално извезуваат, што е многу низок процент. Проблем е и структурата. Извезуваме производи со релативно низок степен на додадена вредност“, истакна вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски. Според него, извозот во последните три години порасна за 80% споредено со претходните три години, што е добар показател. “Очекуваме продолжување на трендот за зголемување на извозот. Преку економските промотори исто така ќе се помага настапот на македонските компании на странските пазари. Овој месец стартуваше новиот инструмент на Македонската банка за поддршка на развојот, наречен извозен факторинг, кој има цел да ја подобри ликвидноста на компаниите и да го поттикне нивниот раст“, информираше Пешевски. Министерот за економија, Ваљон Сараќини, посочи дека е изготвена стратегија за промоција на извозот, во која се имплементирани сите

WWW.KAPITAL.MK

3 ФАКТИ ЗА...

1 200 1

M

илијарда тони житни култури ќе треба доплнително да се произведат до 2050 година за да се прехрани населението од девет милијарди жители, прогнозира ФАО

M

илиони тони животински производи ќе треба да се произведат дополнително до 2050 година за да се прехрани светската популација

M

илијарда од светската популација во светот е неухранета, од кои 578 милиони се во Азија, а 239 милиони во Африка, јужно од Сахара

аниите Иако извозот во последните три години е зголемен за 80%, трговскиот дефицит е огромен, пред с$ поради нискиот степен на додадена вредност на производите

Извоз по индустрии 6% 31% 1% 5%

6% 13%

8% 11%

metalurgija i metaloprerabotuva~ka industrija industrija za proizvodstvo na avtomobilski delovi naftena industrija rudarstvo prehranbena i konditorska industrija tutunska industrija industrija za grade`ni materijali tekstilna industrija dr.industrii

Структура на извоз 3%

1% 1% 2%

4%

6% 8%

ПРОЦЕНКИ...

45%

10%

19% Surovini i poluproizvodi Obleka i obuvki Hrana Pogonsko gorivo Gotovi proizvodi za reprodukcija Pijaloci i tutun medicinsko farmacevtska kozmetika Ma{ini i uredi Tekstil (osven obleka) Mebel Drugo

ПОГЛЕД НА ДЕНОТ...

ИГОР ЛУКШИЌ

КОМЕНТАР

премиер на Црна Гора

Не се откажуваме од еврото

Ц

рна Гора нема да се откаже од еврото како своја официјална валута, и покрај стравувањето дека кризата во еврозоната би можелa да ја загрози нејзината мала економија,- изјави црногорскиот премиер, Игор Лукшиќ. Тој не верува дека еврото ќе пропадне, ниту дека Црна Гора, со околу 650.000 граѓани, ќе трпи поради економската криза како Грција, иако двете земји се зависни од туризмот и од странските инвестиции.

мерки кои ќе ги преземат Министерството и Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот за поддршка на извозните компании. “Апелирам компаниите да работат на нови и иновативни проекти и на конкурентни производи. Бизнисмените да дејствуваат похрабро, не само кон освојување на земјите во регионот, туку и во светот, посебно на пазарите со голем раст, како Кина, Индија, Кореја“, порача тој.

Со конкурентни производи до поголем извоз

Извозот, инвестициите и инфраструктурата може да го подигнат нивото на развој во земјава. Претставници од стопанските комори сметаат дека во услови на криза државата преку конкретни мерки треба да им помогне на компаниите за освојување нови пазари и воведување нови производи. “Потребна е реиндустријализација на државата. Со свртување кон изградба на нови индустриски капацитети ќе ги подобриме значително билансната позиција и извозот и ќе привлечеме странски инвестиции“, вели Бранко Азески, претседател на Стопанската комора на Македонија. Како успешен пример ја посочи Турција, која со нов циклус на структурни реформи за креирање нов и конкурентен пазар стана една од најконкурентните држави, и 16-та економија по големина во светот. Од Сојузот на стопански комори на Македонија порачаа компаниите да работат на создавање производи и услуги кои ќе бидат извозно конкурентни, а малите претпријатија заедно да настапуваат на странските пазари. “Околу 40.000 фирми се микро и мали и немаат доволен капацитет сами да освојуваат странски пазари. Тие мора меѓусебно да се здружат и со заеднички напор да создадат квантитативна и квалитативна понуда која ќе може да го најде своето место на странските пазари и во услови на очекувана ресесија“, истакна Митко Алексов, извршен директор на ССК. Мендерес Кучи, претседател на Стопанската комора на Северозападна Македонија, посочи дека во криза извозот може да ја извлече државата, а потребно е многу да се работи на промоција на домашните компании во странство.

20,8

милијарди долари изгуби Македонија од распаѓањето на Југославија и транзицијата, се вели во анализата на белградската интернетстраница Макроекономија.орг. Според оваа анализа, Македонија, по Словенија, платила најниска цена за излезот од заедничката држава. „Најголем број од податоците покажуваат дека не е би & било нешто многу подобро ако Македонија останеше во зaедничката држава“, вели економистот Мирослав Здравковиќ.

8,8%

од БДП биле трошоците на транзицијата во Македонија, пресметала белградската интернет-страница Макроекономија.орг. Причината за овие загуби во првите пет години од транзицијата, покрај првичната нерзавиеност, се и во тоа што во Македонија транзицијата доцнеше и поголемите загуби се случија по 1995 година.

Обама О бама ја ја повика повика ЕУ на одлучно решавање на должничката криза

А

мериканскиот претседател, Барак Обама, им рече на челниците на Европската унија дека решавањето на должничката криза во еврозоната е од „огромно значење“ за САД, и изрази подготвеност Вашингтон да го изработи „својот дел“ во стабилизирањето на глобалното стопанство. „САД е подготвенa да го направи својот дел за да помогнат во решавањето на кризата“, изјави американскиот претседател, Барак Обама, по годишниот самит САД–ЕУ, кој се одржа во Белата куќа, но не најави конкретни мерки.

Љупчо Зиков

В

zikov@kapital.com.mk

Како треба!

Вчера поставив прашање што ќе биде со купиштата бизнис-планови кои овој период ќе стигнат на адреса на Владата со добри бизнис-проекти и финансиски планови? Исто така, вчера низ весниците беше пренесен ставот на еден наш голем банкар, кој веќе ги проблематизира дури и хипотеките како добро средство за обезбедување и вели дека банките се полни со недвижности кои нема шанса да бидат продадени и банката да се наплати. Затоа ќе нема кредити. Нема кредити, нема инвестиции... Нема инвестиции, нема фирми! Толку е просто! Но, да видиме како го прават тоа другите, попаметни од нас... На пример, да го разгледаме концептот на Силиконската Долина. Како оваа „долина“, во основа, функционира? Зошто е важна за идеите на нашата Влада? Кога менаџер ангажиран од Меѓународниот бизнис-инкубатор, место каде што се собираат бизниспланови во „долината“ (во САД тоа место сигурно не е Владата), ќе донесе паметен Индиец, од тој момент Индиецот е преземен од инкубаторот, кој има технолози и менаџери кои го водат до успехот. Силиконската Долина практички е овој Меѓународен бизнис-инкубатор, сместен во Сан Хозе, стотина километри од Сан Франциско. Според концептот, инкубаторот собира добри проекти и со помош на БАНКА ГАРАНТ (годината кога јас престојував во САД тоа беше Bank of America) ги финансира проектите. Сега, каде е клучот на решението на проблемите? Банката е приватна и можноста да финансира проекти од Силиконската Долина ја добива на тендер на инкубаторот од долината. Банките се тепаат за добри проекти, оти тоа на нивните извршни директори им носи одличен профит. Затоа таму постои цела банкарска сцена каде што банкарските директори ги мерите според нивните знаења да проценат проект и да прават профит. Според тоа каков осет за мирис поседуваат, а не според тоа кој од банкарите е поблизок со министерот за финансии или со гувернерот... И сега нашите банкари ќе се запрашаат... Што кажува овој? А банките што ние ги менаџираме кој ќе ги заштити од евентуални лоши проекти? Која е нашата гаранција? Во Силиконската Долина не важат хипотеки на движен и недвижен имот... Таму не ве прашуваат за крвната група и за ДНК анализа за да ви д дадат кредит!!! Нашите банки веројатно се вознемирени од овие вероја наоди? Е па, ре решението е многу едноставно! Да не р речам просто! Државата САД во Вашингтон Држав гарантира со 100% од буџетот на гарант земјата за секоја инвестиција во земјат Силиконската С о Долина! Аха! Државата има нагон да создаде услови за што поголем број нови компании во економијата! А може ли државата да згреши во изборот на банката на која & дава стопроцентна гаранција за финансираните проекти и дадените кредити?! Сигурно дека може! Кој нејзе & гарантира? Еве кој: Платите на менаџерите во инкубаторот во Силиконската Долина, на оние кои ги наоѓаат добрите проекти, достигнуваат и до 50.000 долари месечно. Кој таков менаџер може да си игра со својата кариера и репутација? Да загуби таква плата. Така сите тие сочинуваат здрав систем во кој нема промашувања! Отука... Работите се прилично прости, како што гледате... Секако, доколку има политичка волја. Како што нема...

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

1.997,99 2010/2011 2010/2011

2 2.827,62 827 62 2.059,92

Max. Min.

На Македонската берза вчера се случи една системска блоктрансакција со 50 обични акции на Пивара Скопје по цена од 65.697 денари за една акција, што претставува 0,03% од основната главнина на друштвото. Вкупната вредност на трансакцијата изнесува 3.284.850 денари. Вчера се одржа и јавна берзанска аукција на акции и удели, на која не се случи ниту една трансакција. Главниот берзански индекс МБИ-10 на дневно ниво забележа пораст за 1,09%.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Макстил

137,00 +6.00

+4.33% 4 33%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК РМДЕН08

87,00 -3.00

-3.18% 3 18%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.551,36 0 25% +0.25%

Цената на нафтата утрово во Азија паднаа под 98 долари за барел под притисок на должничката криза во еврозоната и во очекување европските лидери да го решат тој проблем и да ја зачуваат монетарната унија. Цените на нафтата во текот на последните две седмици осцилираа на ниво од околу сто долари за барел.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.293,17 8.477,82 1.195,41 2.527,63 5.748.00 729,68

VALUTI

£ €

СТАПКА

-0.37% +2.30% +0.24% +0.01% +0.05% +1.95%

€ $

1,1714 ПРОМЕНА

+0.5%

СТАПКА

1,3336 ПРОМЕНА

-0.1%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.713,60 -0.05% 0 05% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

110,02 +0.94% 0 94% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Жан-Клод Јункер

“

Го отфрлам секое решение на должничката криза кое би ја поделило ЕУ

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

www.kapital.mk среда 30/11/2011

Владата подготвува кампања „Истражи ја Македонија 2“ тешка 500 илјади евра

Г

енералниот секретаријат на Владата склучи договор со Њу момент Њу Идеас Компани и со Аквариус Дизајн за осмислување и реализација на кампања „Истражи ја Македонија 2“. Договорите кои ги објави Бирото за јавни набавки чинат со првата маркетиг-агенција 311 илјади евра, додека со втората 244 илјади евра. Њу момент треба да подготви и реализира медиа план и закуп на медиумски простор за електронски и печатени медиуми, додека Аквариус Дизајн треба да изработи дизајн на лого, дизајн и изработка на ТВ и радио спотови, интернет-страница и принтани огласи.

570.000 евра за мебел за МНР и Уставен суд

Р

ечиси 570.000 евра ќе потроши Владата за изработка и монтажа на канцеларискиот мебел за новите објекти на Министерството за надворешни работи и Уставниот суд. Согласно информациите на Бирото за јавни набавки, Службата за општи и заеднички работи на Владата вчера склучила договор за изработка на мебелот. Изработката ќе ја прави Друштвото за производство и трговија ДЕСИГ ФАНТАСИ ДООЕЛ увоз-извоз од Скопје.

7 > БРОЈКА

години затвор за лидерот на Обединети за Македонија, Љубе Бошкоски. Кривичниот суд пресече - тој е виновен за нелегално финансирање на изборната кампања и злоупотреба на службената положба. Одбраната на Бошкоски најави дека ќе ја обжали пресудата пред Апелација и Врховен суд, а сопругата, Виолета, изрази недоверба во домашните судови и правдата за Љубе ќе ја бара во Меѓународниот суд за човекови права во Стразбур.

Зошто министрите најмн нервира прашањето как Прилично нервозните реакции на неколку министерства откако „Капитал“ објави темелна анализа за тоа како се трошат народните пари преку јавните набавки н$ натераа да се запрашаме зошто министрите се особено чувствителни кога им се анализира ефикасноста, економичноста и транспарентноста во трошењето, ако се знае дека парите се на државата, а не нивни!? Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

Александар Јанев janev@kapital.com.mk

Ј

авните набавки преку кои Владата и нејзините институции обезбедуваат стоки и услуги се исклучително важни, бидејќи преку нив годишно се трошат по околу 800 милиони евра од Буџетот. Прилично нервозните реакции на неколку министерства откако „Капитал“ објави темелна анализа за тоа како се трошат народните пари преку јавните набавки н$ натераа

да се запрашаме зошто министрите се особено чувствителни кога им се анализира ефикасноста, економичноста и транспарентноста во трошењето, ако се има предвид дека трошат пари на државата, не нивни сопствени!? Последната анализа на „Капитал“ за ситните договори откри многу. Поттикнати од информативниот нагон да откриеме какви с$ мали набавки им се потребни на државните институции

за да можат да работат за доброто на граѓаните, откривме дека само во првите шест месеци од годинава само Владата и министерствата потрошиле 1.182.000 евра само за ситни јавни набавки. Еден месец претходно пак, „Капитал“ направи голема анализа и на крупните јавни набавки, но сега се фокусираме на што се трошат парите „на ситно“. Главниот заклучок од двете анализи е дека и на ситно и на крупно преку јавните набавки честопати се склучуваат договори кои отвораат простор за сомнеж за сторен криминал.

Како се прават злоупотребите, вообичаено?

Државниот завод за ревизија постојано обелоденува дека институциите трошат

пари како што сакаат, а злоупотребите никој не ги санкционира. Наодите докажаа дека јавните набавки претставуваат инструмент на државата преку кој се прави најголемиот финансиски криминал! Како? Најчесто, државните институции вршат јавни набавки без притоа да се спроведе постапка за јавна набавка согласно законот, а условите се договараат во четири очи. Критериумите што се бараат во тендерската документација честопати се утврдуваат така што ќе одговараат на одредена фаворизирана компанија, се плаќаат фактури за неизвршени работи и на компании кои не биле ангажирани, па дури и воопшто не учествувале во постапката за јавна набавка. Ревизорските извештаи за министерствата постојано откриваат незаконско и неефикасно трошење на парите од Буџетот. Поради сомнежите за злоупотреби на народните пари, Државниот ревизор дури му сугерираше на премиерот Никола Груевски да формира посебно одделение во Владата за јавните набавки, кое ќе води сметка

Попоски: Почеток на преговори, а временска рамка за спорот за името! Македонија да ги почне пристапните преговори со Европската Унија, а во раната фаза од нив да биде одредена временска рамка за надминување на спорот со името, побара од европратениците шефот на дипломатијата Никола Попоски. Габриела Делова delova@kapital.com.mk

И

стата реторика која премиерот Никола Груевски ја употреби во писмото до неговиот колега Пападимос, вчера пред европратениците ја повтори министерот за надворешни работи, Никола Попоски. “Македонија да ги почне пристапните преговори со Европската Унија, а во раната фаза од нив да биде одредена временска рамка за надминување на спорот со името“, побара шефот на дипломатијата Никола Попоски. Во настапот пред членовите на Комитетот за надворешна политика на Европскиот Парламент, Попоски рече дека Македонија плаќа висока цена поради застојот во европската и евро-атланската интеграција, нарекувајќи ја неодржлива и штетна статус-кво ситуација. Реториката и дипломатска офанзива на

државниот врв зборува за проактивна и синхронизирана надворешна политика, за првпат по подолг период, велат експертите. Тоа го потврдуваат и од Министерството за надворешни работи од каде што велат дека целата оваа политика со пишување на писма е дел од една координирана стратегија. „Кога се работи за настапи на премиерот, министерот за надворешни работи и други владини лица, секако дека станува збор за една заедничка, координирана стратегија во однос на надворешната политика“, вели портпаролот на Министерството, Борче Стамов.

Позитивна пресуда од Хаг аргумент плус пред Брисел!

Во меѓувреме, на неколку дена пред

пресудата од Хаг и неполна недела до одлуката на Советот на ЕУ прогнозите на македонската власт се во насока дека коцките во сложувалката се местат во наша полза. Одлуката на Хаг, која официјално ќе биде прочитана на 5 декември (на само четири дена пред состанокот во Брисел), а за која грчки „Катимерини“ тврди дека е во наша полза, писмото на премиерот Никола Груевски до неговиот грчки колега Лукас Пападимос, и средбата на вицепремиерите Теута Арифи и Теодорос Пангалос (иако кон крајот на годината) оставаат впечаток на вжештена релација Скопје - Атина. Дали ваквите нови односи во македонско-грчките релации ќе направат Македонија конечно да триумфира на состанокот на ЕУ во Брисел?

„Дали датумот за преговори ќе биде во декември со претседателството на Полска или тоа ќе се случи во наредното претседателство е прашање на политички интереси. Но, она што е јасно е дека ветрот повеќе дува во нашите едра отколку во грчките. Пресудата на Хаг само треба да го потврди тоа што беше договорено со Привремената спогодба, дека Грција не треба да го блокира влезот на Македонија во меѓународните организации“, вели поранешниот министер за надворешни работи, Слободан Чашуле. „Активноста на нашата влада и од друга страна изјавата на Јоргос Папандреу“, вели Чашуле, „јасно кажува дека е време да се реши спорот за името. Тоа е прашање кое и двете влади сакаат да го симнат од дневен ред. Особено Грција

„Етнос“: Груевски го предлага истото решение кое го даде САД во 2008 година

И грчките медиуми не останаа рамнодушни на писмото на Груевски. Дел од вчерашните наслови страници на дневните весници во Атина велат: „Скопјаните барат помош од Грција за да влезат во ЕУ“, „Паралелни преговори бара Груевски во писмо до Пападимос“, „Груевски инсистира на двојна формула за решение на името“. Весникот „Етнос“, пак, предлозите на Груевски ги толкува дека Македонија оди на варијантата двојна формула за решение на името, односно верзија на американските идеи од 2008 година за влез во НАТО под привремената референца ФИРОМ.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

7

Парафиран договорот до Србија - Даравелски поблиску до дома?

Филип Втори“ нема ништо против тендерот за закуп на нивниот простор

С

пецијалната болница за кардиохирургија „Филип Втори” ја поздрави одлуката на Министерството за здравство за распишување јавен тендер за давање под закуп на просторот што го користи болницата, бидејќи во јануари истекува десетгодишниот договор на оваа здравствена установа со државата. „Ние сме транспарента институција, немаме што да криеме и не се сомневаме во искрените намери во Министерството. Досега имаме вложено над четири милиони евра во реновирање на просториите каде што функционираме, а вложивме уште осум милиони во опрема. Опремата која ја добивме од државата веќе неколку години не се употребува, бидејќи е заменета со нова софистицирана опрема“, истакна директорот на „Филип Втори”, д-р Жан Митрев.

М

акедонија и Србија конечно го потпишаа договорот за екстрадиција на домашни државјани сторители на кривични дела од областа на организираниот криминал, корупцијата и перењето пари, а кои ја избегнуваат правдата поради двојното државјанство. Амбасадорот на Србија во Македонија, Томислав Ѓурин, во интервју за „Капитал“ ја најави екстрадицијата на Драган Даравелски, поранешниот прв цариник осуден на 7 години затворска казна кој неколку години живее во Белград.

ногу ги ко трошат? за домаќинско и рационално трошење. Остана на сугестија... А доменот на јавните набавки останува најподложен на корупција. Анализите покажуваат дека во првата половина од годината 12,3 милиони евра се потрошени преку договорање на Владата или нејзините институции со компаниите во четири очи и тој тренд постојано расте. Проблемот со овие постапки е во тоа што тие не обезбедуваат каква и да е транспарентност како гарант за рационално и ефикасно трошење на народните пари, а содржат повеќе можности за манипулации. Во суштина, најголем проблем е што ревизијата само ги нотира злоупотребите, но разршеница нема. Во услови кога Јавното обвинителство реагира анемично, можеби клучно решение ќе биде да се зголемат ингеренциите на Заводот за ревизија со можност да поднесува кривични пријави,

како што се предлага во случајот со политичките партии. Тогаш можеби ќе бидеме сведоци на судски епилог на случаите.

356

450

502

милиони евра вредни јавни набавки се обжалени кај Комисијата за жалби минатата година, што е повеќе од половина од вредноста на вкупните договори

780 747 МИЛИОНИ ЕВРА

МИЛИОНИ ЕВРА

МИЛИОНИ ЕВРА

МИЛИОНИ ЕВРА

2007

2008

2009

2010

Движење на потрошените пари преку јавни набвки во последните четири години Извор: Биро за јавни набавки

Никола Попоски и на средбата со еврокомесарот за меѓународна соработка Кристалина Георгиева побарал Македонија да ги започне преговорите со можност за паралелно решавање на спорот за името која сака спорот за името да го реши пред наредните избори таму. Во моментот Грција е водена од ескпертска влада, на која не треба да & е тешко да го реши спорот“. Иако не е задолжителна, јасно е дека Брисел нема да може да ја игнорира пресудата на Хаг. Владините претставници се оградуваат

од каков било коментар за одлуката, до нејзиното официјално соопштување, но сепак од ставовите на претседателот Ѓорге Иванов и вицепремиерката Теута Арифи, се насетува дека токму пресудата може да има влијание во одблокирање на евроатлантските интеграции.

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Македонците за Нова година во Истанбул, Грците во Струга Инспирани од турските серии, Македонците за новогодишните празници ќе празнуваат во Истанбул, а во Охрид и во Струга, Новата година ќе ја чекаат Грците, Србите, Бугарите и Албанците

Силвана Жежова silvana@kapital.com.mk

И

нтересот на Македонците за традиционалните европски дестинации за дочек на Нова година е ист како и лани, а цените на аранжманите се пониски поради намалувањето на цената на авионските карти. Најхит дестинација е Истанбул, а интерес постои и за Дубаи, велат од туристичките агенции. Бројката пак, на индивидуални патувања на најбараните егзотични дестинации, како Куба и Малдиви, е во стагнација. Цената за дочекот на Нова година во Истанбул се движи од 140 до 240 евра во зависност од изборот на хотелот со вклучена авионска карта. Прага, Рим, Венеција, Виена, Будимпешта и понатаму остануваат хит-дестинации за дочек на празниците. „Покрај интересот за традиционалните европски дестинации, Македонците се заинтересирани и за патувања во Дубаи, Израел, Куба и во Малдиви. Станува збор за индивидуални патувања, но сметам дека бројката на патувања на такви егзотични дестинации годинава ќе стагнира. Голем е интересот и за дочек на Нова година во Аурора спа-центарот во Берово, каде што годинава во функција ќе биде ставен и спа- центарот“, вели Славчо Сирачевски, директор на туристичката агенција Аурора. К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Македонците најчесто одлучуваат да патуваат кон средината на декември. Тогаш туристичките агенции очекуваат и да имаат реални бројки за тоа колку Македонци ќе ја напуштат државата за претстојните празници и ќе ги прослават празниците надвор. „Бројката на патници кои организирано во групи ја напуштаат државата преку нашата агенција за Нова година изнесува приближно од 400 до 600 патници, не земајќи ги предвид индивидуалните аранжмани. Цените во однос на минатата година се исти, а за некои промотивни патувања кои ги нудиме пред сезоната тие се и пониски“, вели Ана Крстевска, координатор на секторот за продажба во туристичката агенција Савана. Добра сезона очекуваат и хотелиерите на струшкото и на охридското крајбрежје. Хотелските капацитети се речиси пополнети. Цените се намалени за околу 20% поради намалувањето на ДДВ од 18% на 5% на дел од хотелските услуги кои се однесуваат на сместувањето. Заинтересираноста на странските гости за престој во хотелите Метропол и Белви годинава е поголема во однос на лани. Традиционално ќе бидат присутни гостите од Србија, Бугарија, Албанија и Црна Гора, а гости ќе има и од Романија. Тридневен престој во Метропол со дочек на Нова Л

Е

Н

О

Г Л

А С

година изнесува 139 евра за полупансион, а во Белви 112 евра, со можност за доплата од 30 евра за дочек во Метропол. „Романските гости престојуваа за време на летните одмори и повторно се враќаат за божиќните и за новогодишните празници. Кон средината на декември очекуваме 100% од хотелските капацитети да бидат исполнети. На пазарот понудивме 270 соби, од кои речиси сите се резервирани. Цените во однос на лани се поевтини за 20%, а тоа се должи на зголемениот интерес на гостите и намалувањето на ДДВ на дел од туристичките услуги“, вели Борче Тасески, раководител на продажниот оддел во К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

комплексот Метропол Охрид. По с$ изгледа, кризата не удри по џебот на грчките туристи, кои традиционално ги полнат хотелите Дрим и Београд во Струга. За разлика од минатата година, нивниот број е зголемен и изнесува 90% од вкупниот број на гости кои ќе престојуваат во хотелите на струшкото крајбрежје. „И годинава најголем број гости ни доаѓаат од Грција. Нивниот број е зголемен во однос на лани. Цените за храната и за ресторанската понуда остануваат исти. За Нова година цената изнесува 139 евра за четири ноќевања со дочек за Нова година“, вели Ана Јанчева, хотел-менаџер во Дрим. Л

Е

Н

О

Г Л

А С

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

КОМПАНИИ ПАЗАРИ Бизнис-форум пред 50 сингапурски компании

В

ладината делегација, предводена од премиерот Никола Груевски, вчера ги презентираше инвестициските потенцијали на Македонија пред 50 компании на бизнис-форум во Сингапур. Претседателот на Сингапурската бизнис-федерација, Тони Чу Леонг Чи, и ги повика сингапурските бизнисмени сериозно да ги разгледаат можностите кои ги нуди Македонија за нивните инвестициски проекти. На маргините на форумот, премиерот Груевски се сретна со директорот на туроператорот Универсал травел, со кој се разговараше за можностите за носење туристи од Сингапур во Македонија.

9

4,8

Продадени пет локации за винарници во Неготино

> БРОЈКА

О

д вкупно 41 локација кои Владата ги продава по едно евро за метар квадратен за изградба на винарници во Кавадарци, Неготино, Росоман, за кои имаше јавни наддавања, продадени се пет локации во Неготино. Како што информираат од Министерството за транспорт и врски, купувач на една од локациите е фирмата Балкан тим, една локација купило лицето Војислав Младеновиќ, две Далибор Лазов и две локации Русинот Зибрак Игор Генрихович.

милиони денари скрати општина Гевгелија од парите планирани за изградба на локални патишта годинава. Со ребалансот на локалниот буџет се намали и вредноста на средствата планирани за одржување и за заштита на локалните патишта.

Пилко како вртлог ги потопи живинарските фарми 1 Пропаѓањето на Пилко, најголемиот производител и преработувач на свежо пилешко месо, создаде домино ефект кој уништи десет фарми во земјава или 1 милион кокошки одгледувани за месо Дејан Азески

В

о Македонија за шест месеци исчезнаа поголемиот дел од фармите за одгледување кокошки за месо (бројлери). Моментално функционира само една, која неодамна беше рестартирана. Овој вид живина кој претставуваше доходовен бизнис во последнава деценија, сега е комплетно неисплатливо да се води, бидејќи нема кој да ги откупи бројлерите. И двете компании Златно јајце - Гица и Пилко, кои се занимаваа со оваа дејност пропаднаа. „Сите пропаднавеме и сме заглавени со повеќе десетици илјади евра. Доходовниот бизнис од кој земавме по илјадници евра на ден ни се претвори во кошмар“, вели Лиле Карафиловска, која одгледувала бројлери. Во земјава до пред само неколку месеци имаше 10 фарми за одгледување бројлери со капацитет меѓу 5.000 и 10.000 пилиња месечно. Оваа гранка во последниве десет години успеа да направи бренд кој барем делумно ги истисна словенечките производи од нашиот пазар. Сега состојбата е вратена на почеток. На пазарот се нудат хрватски и словенечки свежи пилиња кои преку српски компании се пласираат кај нас за да се избегнат формалностите кои ЕУ ги бара од своите извозници.

Проблемите на одгледувачите на бројлери се започнати уште од многу поодамна. Можеше многу повеќе да се постигне со 25 денари субвенции кои државата ги даваше за едно пиле, коментираат производителите. „Монополската позиција што ја имаа одредени фирми на пазарот им даваше слобода да си прават што сакаат на наша сметка“, вели Карафиловска. Уништувањето на целокупното производство според произведувачите лежи во личните интереси на поедини моќници. „За целата катастрофа на живинарството во Македонија се одговорни поединци, а ние сме многу мали за да можеме да влијаеме на тоа“, вели Тони Димевски, сопственик на единствената фарма за бројлери која функционира во моментот. Димевски смета дека е лудост што се дозволи да пропадне гранката, бидејќи во ниеден друг бизнис нема толку брз поврат на средствата. „Профитот од бројлери го сместувам во иста категорија како профитот од акцизните стоки. Сигурен е и многу брз, но залудно е сето тоа кога не знаеме да го искористиме“, вели Димевски. Консумацијата на пилешко месо во Македонија е традиционално на високо ниво во последниве

Пратеничките се караат за тоа чија облека е поскапа! Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

Н

аместо да дебатираат за Законот за минимална плата, на собраниската Комисија за труд пратеничките од ВМРО-ДПМНЕ и од СДСМ вчера се расправаа кој колку плата зема и чија гардероба е поскапа. Елизабета Кузмановска од ВМРО-ДМПНЕ & рече на Радмила Шеќеринска од СДСМ дека месечните приходи & се колку минималната плата во земјава, но не во денари туку во евра. „Веројатно 8.050 евра е износот кој Вие месечно го земате. Тоа се гледа по гардеробата што ја носите“, истакна Кузмановска. Ваквата изјава ја вжешти атмосферата во Собранието до тој степен, што пратениците почнаа да свиркаат и да се навредуваат. Шекеринска не остана должна. „Ако толку сте љубопитни, истражувајте, ѕирнете во Управата за јавни приходи. Многумина како Вас добиваа вакви испади, но сега имаат кривична пријава за клевета. Впрочем, ако се точни вашите коментари на моја сметка, досега ќе бев во Идризово“, рече Шеќеринска. Опозициските пратеници ја оспорија

владината одлука минимална плата од 8.050 денари во кожарската и текстилната индустрија да важи од 2013 година. „Вредноста е драматично пониска од минималните плати во регионот. Ниту пет вакви минимални плати не може да ги покријат минималните трошоци за живот во време кога светските статистики кажуваат дека од 29 држави во светот, Македонија е меѓу првите седум најпогодени од кризата. Трето, Владата ветува 8.050 денари за 2013 година, а не знае колкава ќе биде инфлацијата тогаш“, рекоа од СДСМ. Според пратениците од ВМРО-ДПМНЕ, пак, одлуката за преоден период од три години е оправдана. „Oдложената примена на минималната плата е за да се спречи отпуштањето работници од кожарската и текстилната индустрија“, рече пратеникот од ВМРОДПМНЕ, Миле Пачемски. Министерот за труд и социјална политика, Спиро Ристовски, истакна дека „аргументите на опозицијата се смешни“ и дека не е точно оти Македонија ќе има најниска минимална плата во регионот.

„Консензус“ за пратеничките плати!

Н

а собраниската Комисија за труд пратениците од опозицијата и од власта не дебатираа само кога се гласаше покачувањето на платата и на други надоместоци на избраните и именувани лица.

Иако гласаа против, опозициските пратеници не се побунија на одлуката пратениците и именуваните јавни службеници од декември 2012 годи_ на да добиваат за 5% повисока плата.

милион домашни пилиња се пласираа на македонскиот пазар секоја година

неколку децении и за разлика од месото од ној на кое кај нас се гледа со резерва, за пилешкото секогаш има место во потрошувачката кошница. Горица Богоевска, поранешен одгледувач на бројлери од Прилеп, која е дипломиран биолог и има работено со одгледување риби, смета дека сепак одгледувањето бројлери е исплатлив бизнис: „Од овој бизнис можеше да се живее и доколку има пласман повторно ќе се зафатиме со него“. К О

М

Горица Богоевска на својата фарма за време на најдобрите денови кога таму секојдневно се одгледуваа по 10.000 пилиња. Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

10 КОМПАНИИ ПАЗАРИ Hyundai ELANTRA автомобил на годината во Турција

Успешен месец на штедење во ТТК банка

> БРОЈКА

H

М

yundai Elantra ја освои наградата „Автомобил на годината во Турција за 2012” за период од 20 години, колку што трае изборот на најреномираниот магазин за автомобили „Отохабер”. Изборот се одвиваше во 26 категории каде што моделот на Hyundai доминираше во секоја од нив, а посебно во онаа каде што се оценува аеродинамиката. „Oвој модел на Hyundai се одвојува од конкуренцијата со перфектниот внатрешен дизајн и одличниот квалитет на материјалите кои се употребени во неговата изработка“, изјавија од жирито во Турција.

Hyundai Elantra не е само уште еден комфорен седан, туку купувачите ќе може да уживаат и во динамичниот дизајн на купе верзијата.

есецот на штедење во ТТК банка, кој се организираше по повод Светскиот ден на штедењето, се реализираше успешно, информираат од банката. ТТК банка организираше бројни активности и едукативни настани во сите градови низ републиката со цел да се посвети посебно внимание на сите штедачи, како и да потенцира колку е важно штедењето. Посебно внимание во банката посветиле на најмладата популација преку организирање едукативни посети во повеќе детски градинки низ државата. ТТК банка почна интересен начин на промоција на штедењето преку анимирање на публиката кои се фанови на страницата на Фејсбук на банката. Корисниците имаа можност да постираат совети и сугестии за штедењето, односно практични примери како да се штеди. ТТК банка ги изненади најактивните корисници со награда.

4,8%

од БДП се очекува дека ќе изнесува дефицитот во тековната сметка во 2012 година, главно поради намалувањето на трговскиот дефицит како последица на забавувањето на економијата.

Текстилната индустрија бара нови машини и едуциран кадар Во моментов сериозна конкуренција доаѓа и од Бугарија, која освен со евтина работна сила, располага и со софистицирана опрема, за која дава државни субвенции Соња Јованова s.jovanova@kapital.com.mk

Н

едоволна практична обученост на кадарот и застарени машини е главниот проблем на текстилната индустрија во земјава. Таа вработува 24% од вкупниот број работници во индустријата, но ниските цени и слабата продуктивност ја прават неконкурентна. Речиси сите експерти потенцираат дека за развој на текстилната индустрија е неопходен квалитетен кадар, но условите за нивна продукција с$ уште се на ниско ниво. Ова беше посочено и на вчерашната конференција организирана од Текстилно трговско здружение , на која се потенцираше дека неопходно е прилагодување на едукацијата со потребите во стопанството. Треба да се бара и решение од образовните институции

да излегуваат кадри кои ќе бидат способни и ќе можат за краток рок да се прилагодат на производството. На конференцијата се појави и идејата за формирање државни компаниии кои преку јавно-приватно партнерство ќе обучуваат млади кадри да произведуваат текстил. Идејата е тој производ, сепак, да се најде на македонскиот пазар. “Само преку вакви тренинг-центри може да се подигне нивото на текстилните фирми. Ние сега имаме само необучена работна сила и произведуваме за туѓи брендови. Нашите вработени се нискоедуцирани, немаат брзина и рутина. Кај нас 95% од текстилното производство е лон и затоа имаме проблем со практична настава. Од друга страна, сите приватни производители се ангажирани за извршување налози што

+ 29.11.2011

Макстил НЛБ Тутунска бан. Стопанска бан. Битола Топлификација РМДЕН04 29.11.2011

раст

+4.33% +2.97% +2.57% +2.16% +2.06% пад

РМДЕН08

-3,18%

-

нова цена

137.00 2.564.00 1.949.00 2.350.00 94,00

нова цена

87,00

ги имаат од странските компании и се во состојба да си дозволат да им се моткааат студенти“, објаснува Маријана Перковска, претседател на Текстилно-трговската асоцијација при Кластерот за текстил. Перковска вели дека е неопходна и државна помош за да се модернизира текстилниот сектор. Во моментов сериозна конкуренција доаѓа и од Бугарија, која освен со евтина работна

сила, располага и со софистицирана опрема, за која дава државни субвенции. “Бугарија има навистина многу подобра технологија. Ние бевме таму и видовме дека текстилците од државата добиваат грант од 40% до 60% за секоја набавена нова машина или основно средство. Таму еден работник опслужува два автомати. И кај нас може да се размислува во

насока на субвенционирање“, додава Перковска. Македонија на годишно ниво има увоз на текстилни производи во износ од 60 милиони евра, а во текстилниот сектор функционираат приближно 500 компании, од кои поголем дел не произведуваат сопствени производи. Ова значи дека алармот е вклучен и дека е време да се преземе нешто за развој на текстилното производство.

вторник - 29.11.2011 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

6%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

5%

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден 61,5071 46,0796 71,6699 49,9692 44,5639 45,7812

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

1м 1,20% 1,13% 0,26% 0,03%

камата 4,00% 5,50%

3м 1,48% 1,42% 0,52% 0,05%

6м 1,71% 1,66% 0,74% 0,10%

12м 2,04% 2,02% 1,06% 0,32%

3% 2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Извор: Државен завод за статистика

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Отворен инвестициски фонд Илирика Југоисточна Европа

Нето вредност 24.765.802,97

1M -2,53%

3M -6,87%

6M -21,63%

1Y -19,10%

YTD -23,99%

Илирика Глобал-Растечки пазари

44.266.769,35

-1,71%

1,24%

-12,65%

-18,57%

-20,13%

Иново Статус Акции

18.314.788,49

-4,51%

-7,11%

-11,18%

-7,14%

-6,89%

КД БРИК

38.681.369,21

-2,61%

1,58%

-10,16%

-11,41%

-14,64%

КД Нова ЕУ

18.900.129,57

-6,83%

-14,01%

-29,65%

-28,81%

-30,34%

КБ Публикум - Балансиран

22.626.403,06

-5,82%

-7,15%

-15,85%

-14,71%

-15,07%

КБ Публикум - Обврзници

34.935.837,32

0,16%

-0,12%

0,95%

0,00%

0,00%

КБ Публикум Паричен

56.120.875,98

0,27%

0,80%

1,59%

0,00%

0,00%

ЗА ДЕН 28.11.2011 28.11.2011 28.11.2011 28.11.2011 28.11.2011 28.11.2011 28.11.2011 28.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

11

Орка холдинг ја купи ЗК Пелагонија

> БРОЈКА

О

рка холдинг го купи Земјоделскиот комбинат Пелагонија од Битола. Преку повеќе трансакции во изминатиов месец на Берзата, меѓу кои и две блок-трансакции и со купување на акции на Фондот на ПИОМ, Орка се стекна со повеќе од 50% од капиталот. Како што информираат од двете компании, откупени се повеќе од 100.000 акции по цена од 2.900 денари, или мнозинскиот пакет е преземен за околу 5 милиони евра. ЗК Пелагонија има издадено вкупно 271.602 акции, а книговодствената вредност на една акција е 6.311,46 денари. По веста за преземањето, друштвото информира дека ги отповикува 13-те члена на Одборот на директори, меѓу кои е и извршниот директор Драги Петровски и поранешниот директор Вангел Гагачев.

740

Охрид претставен на саем во Крагуевац

Т

уристичките потенцијали на Охрид беа претставени на третиот по ред Меѓународен саем за туризам и селски туризам, што се одржа во Крагуевац, Србија. Својата богата туристичка понуда Охрид ја претстави на сопствен штанд, пред голем број излагачи, посетители, туроператори, туристички агенции и туристички работници.

> БРОЈКА

евра ќе беше просечната плата во Југославија, доколку таа постоеше денес, пресметале српските економисти. Тие коментираат дека доколку земјата опстанеше одамна ќе беше членка и на Европската унија и на НАТО.

2%

инфлација се очекува идната година според проекциите на Народната банка. Претпоставено е намалување на цените на нафтата и на храната.

Хипо Алпе им се понуди на НЛБ и на С-лизинг Од Хипо Алпе Адриа ги потврдија информациите што ги објави „Капитал“, дека лизинг-компанијата во Македонија оди на продажба. Се продаваат портфолио со лизинг-договори од 26,6 милиони евра и деловниот центар Хипериум Александар Јанев janev@kapital.com.mk

П

реку операцијата “Букефал“ австриската групација Хипо Алпе Адриа ќе се обиде да & најде нов сопственик на компанијата за лизинг што ја поседува во Македонија. Хипо Алпе Адриа ги потврди информациите што ги објави „Капитал“, дека лизинг-компанијата оди на продажба. Освен портфолиото со лизингдоговори во вредност од 26,6 милиони евра, се продава и деловниот центар Хипериум, во кој беа вложени 17 милиони евра. Проспектот за продажба на Хипо лизинг е пратен до двете најголеми компании од оваа индустрија во земјава, НЛБ и С–лизинг, и до сите инвестициски фондови. Засега нема информации дали постои интерес кај македонските компании од овој бизнис да ја преземат Хипо лизинг, но дознаваме

DOW JONES

11.551,36

+0.25%

+0.24%

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

МБИ10

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

DAX 5.748,00

+0.05%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 729,68

+1.95%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза Извор: Блумберг

МБИД

NASDAQ 2.527,63

2.400

1.800 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.200 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

+0.01%

BRAZIL BOVESPA 55.887,20

-0.23%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0.37% -0.09%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од швајцарскиот пазар на капитал

HANG SENG 18.256,20

-0.43%

-0.98%

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

-0.74%

Главен индекс на Сараевската берза

CROBEX 1.721,66

Главен индекс на Загребската берза

-1,30%

SOFIX 309,68

Главен индекс на Софиската берза

-0.24%

SBITOP 607,44

-1.50%

ATHEX 661,52

-0.81%

Техногас

+4.47%

Прогрес

-12,73%

4.717,00 48,00

Валидус

3,10 М1

1.650,00 Нова кредитн

3.304,00

Агробанка

3.736,00

Комерцијална

979,00

+3.84% -8,50%

ЗАГРЕБСКА БЕРЗА Финвест

+13.17%

150,00

-12,68%

121,00

-9,11%

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА

99.55$/барел BRENT

110.69$/барел

СН Холдинг

-9,02% +4.45%

Звон два холд

-9,09%

0,01

СРЕБРО 32.11$/унца БАКАР 7.470,50

ПРИРОДЕН ГАС

3.60/ММБТу ЗА ЗАТОПЛ.

301

МЕТАЛИ

+0.17% -0.41% +1.0%

НИКЕЛ 17.012,50 АЛУМИНИУМ

1.922,50 ЧЕЛИК 520.00$/унца

Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на Белградска, Загрепска и Љубљанска берза

СУРОВИНИ

+1,46% ПЧЕНИЦА 592.75$/бушел +0,64% КАФЕ +0.00% 2.28 $/бушел ПЧЕНКА

591.00$/бушел

Аеродром Љу

11.500,00

ЗЛАТО 1717.50$/унца

+1,36% +1.55%

+2,21% +1.35%

-1.8% +0.9% /

+11.19%

ЉУБЉАНСКА БЕРЗА

+6.45%

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

Главен индекс на Атинската берза

БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Магма

+1.21%

SASX 10 793,54

Главен индекс на Белградската берза

5,24

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30 16.008,30

ИНДЕКСИ РЕГИОН

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

SWISS 5.517,87

BELEX15 499,26

+0,57%

124 120 116 112 108 104 100 96 07/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

2.600

2.000

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

FTSE 100 5.293,17

лизинг. Планот за намалување на портфолиото на австриската групација доаѓа откако пред две години владата ја национализираше оваа компанија за да ја спаси од колапс поради загубата што ја прикажа од една милијарда евра. Национализацијата помина со многу контроверзии, кои отворија сериозни криминални афери во управувањето со групацијата.

ОМБ

+0,33%

МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании официјалниот пазар на Македонска берза котирани на пазарот на јавно поседувани друштва

АЗИЈА ИНДЕКСИ

+2.30%

млекарницата Сведмилк, која отиде во стечај. Меѓутоа, Војновиќ потенцира дека тоа воопшто не би било проблем во продажбата на компанијата, бидејќи опремата може веднаш да се продаде и побарувањата да се наплатат. Освен од Македонија, групацијата Хипо се повлекува и од Бугарија, Унгарија и од Украина, каде што работи само во бизнисот со

2.800

2.200

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 8.477,82

Б

ез оглед кој ќе биде нов сопственик, компанијата продолжува со работа.

3.000

2.400

ЕВРОПА ИНДЕКСИ

+0.07%

ЃОРЃЕ ВОЈНОВИЌ

член на Управниот одбор на Хипо Алпе Адриа

3.200

2.600

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.014,94

+1,09%

2.800

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

S&P 500 1.195,41

3.000

+1.09% +0.33% +0.57%

Извор: Македонска Берза

“

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, вторник - 29.11.2011

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

МБИ 10 1.997,99 МБИД 2.141,54 ОМБ 119,96

дека веќе ја анализираат понудата. Со тоа, гласините што се појавија уште минатата година дека Хипо се повлекува од Македонија се покажаа како вистинити. “Продажбата на Хипо лизинг во Македонија е дел од програмата за санација на групацијата откако беше национализирана од австриската Влада. Ова е нивна одлука и не е поврзана со работењето на компанијата во земјава. Напротив, нашето портфолио е составено од профитабилни проекти и од тој аспект, станува збор за атрактивна компанија за купување. Меѓутоа, без оглед кој ќе биде нов сопственик, компанијата продолжува со работа“, изјави за „Капитал“, Ѓорѓе Војновиќ, член на Управниот одбор на Хипо Алпе Адриа. Хипо лизинг има побарувања во вредност од 2,5 милиони евра (во опрема) од

КАКАО

2313000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25 СОЈА 1123.25.$/бушел

-2.16% +3,45% +1,51%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

Како да управувате со залихите?

КОМЕНТАР

Антонио Зрилиќ

Кога економијата е во експанзија, претприемачите се презафатени со продажба и не внимаваат на управувањето со залихите

водечки регионален ревизор и експерт во едукација и развој на менаџментот за логистика и набавка

Н

а многу компании им се случува залихите да растат со поголема брзина од продажбата, па во еден момент стануваат преголеми и прескапи за одржување. Истото се случува и на глобално ниво. Залихите во просперитетните години растеле со иста или повисока стапка од целата економија и кога дошло до застој во деловните активности, никој не ни забележал дека залихите и понатаму растеле. Кога економијата е во експанзија, претприемачите се презафатени со продажба и не внимаваат на управувањето со залихите. Во вакви услови сметаат дека подобро би било да имаат поголеми залихи, кои би придонеле за зголемување на продажбата. Ова најдобро е илустрирано преку примерот со фирмата CISCO, најголемиот производител на мрежна опрема во светот. CISCO во периодот 1990-2000 година имал раст на продажбата и на профитот во 40 последователни квартали. По распаѓањето на голем број dot.com компании во 2000 година побарувачката на производите на CISCO стагнирала. Но, и покрај ваквото предупредување, нивните планери тоа не го зеле предвид и понатаму нарачувале и произведувале иста количина. На крајот на 2001 година CISCO бил принуден да се откаже од производи вредни 2,2 милијарди долари, кои ги имал на залиха. CISCO отпишал повеќе од две милијарди долари, објавил 2,6 милијарди долари загуба и отпуштил 8.500 луѓе. Средствата заробени во залихи имаат огромен потенцијал, на кој претприемачите ќе се сетат дури во време на “криза“. Кога има пад на активностите во економијата залихите и понатаму растат со вообичаено темпо, претпријатието се наоѓа пред апсурдна ситуација: има преголеми залихи, но го нема тоа што го бара пазарот. Примерот од една производна компанија говори за апсурдноста на ситуацијата. Компанијата преземала рецесиски мерки и го ограничила растот на К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

залихите, така што на одговорниот менаџерски тим му се поставуваат целни залихи по категории, посочувајќи ја горната вредносна граница. Иако и производниот сектор ги постигнал своите цели, во моментот кога се појавила побарувачка на нови производи кои ги немало на залиха не можеле да почнат со производство, бидејќи би влегле во “црвено“. Со поставување на ваквите правила тие можеби моментално го решиле проблемот со растот на залихите, но го создале проблемот со недостиг од залихи, а со тоа и пад на продажбата. Проблемот на оваа компанија се наоѓа во тоа што не поседува соодветна структура на залихи, затоа што е оптоварена од неконкурентни залихи, кои ја замаглуваат сликата за вистински расположливите залихи. Тие кои одгледуваат овошје имаат претстава за што станува збор. Кога се берат овошките, се отстрануваат и непотребните “јалови“ гранки, кои го исцрпуваат дрвото, а не носат плод. Се оставаат гранките кои раѓаат, како и тие кои би родиле и наредната година. На ист начин е потребно да се работи и со залихите. Доколку ги смалувате, треба да внимавате на две работи: прво, да се определи кои залихи треба да се намалат и во која количина и второ, кои производи треба да се чуваат на залиха и во која количина. Основен заклучок е дека со залихите треба да се управува, а не само да се намали или да се ограничини нивниот тек. Италијанците се познати по шпагетите и по убавите возила. Но, сите што сакаме да бидеме поефикасни и попродуктивни во работата и со помалку да постигнеме повеќе би требало да бидеме благодарни на еден Италијанец кој ниту бил готвач, ниту дизајнер на спортски автомобили. Вилфредо Парето е социолог и економист кој живеел во преминот на 19 и 20 век и врз основа на своите истражувања за распределба на светското богатство заклучил дека 80% лежи во рацете на 20% од населението. Ова равенство денес е познато како Паретов закон или Паретово Л

Е

Н

О

Г Л

А С

правило и може да се примени надвор од полето на економијата - проширено е на сите полиња на човековите активности (20% од криминалците прават 80% од криминалните дела, 20% од возачите предизвикуваат 80% од сообраќајните незгоди, 20% од вашите купувачи сочинуваат 80% од вашиот приход, 20% од вашето време ви носи 80% од вашите пари...) Дури и во Паретовата градина 80% грашок се добива од 20% посадени стебла. Генерално, може да кажеме дека 80% од последиците произлегуваат од 20% причини. Според ова, 20% од производите во вашата компанија даваат 80% од приходот (тоа се А производите). Следните 30% од производот сочинуваат 15% од приходот (B производи) и останатите 50% производи сочинуваат само 5% од приходот (C производи). ABC трошковната ана-лиза е метод на класификација на материјалите во заедницата, каде што секоја има свое значење и важност во бизнисот. Во однос на таа важност се одредува и нивниот третман. Целта на примената на овој метод е воспоставување ефективна контрола на системот и управување со производите во рамките на понудата, прода жбата и складирањето, имплементација на различни процедури со цел постигнување повисока економичност и продуктивност во работењето. Во управувањето со залихите ова правило ни помага да ги поделиме, односно да ги класифицираме производите во однос на важноста која ја имаат во нашата компанија. На тој начин добиваме три категории залихи, A, B и C и им посветуваме внимание врз основа на нивната важност. Природно е да ни се поважни А производите, така што ним им даваме поголема важност, односно повеќе време трошиме на нивната анализа. Анализата се спроведува со сместување на производите во три групи, А, B и C, со примена на критериумот кој го карактеризира нивното деловно значење. Како критериум во нашиот случај ја користиме вредноста на продажбата. К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

Меѓутоа, не треба строго да се држиме до бројките, бидејќи ова правило е предрагоцено да се отфрли во случај кога бројките не би биле 80:20. Во некои ситуации податоците во иста компанија може да варираат во зависност од категориите. Така, на пример, во една компанија 37% од производите чинат 80% од прометот, а во друга 1% од производите чинат 90% од прометот. Што уште би можеле да согледаме од ABC анализата? Бидејќи важноста на сите производите не е еднаква, не можеме да даваме еднаква цена на час која би ја трошеле за нивна анализа. Оваа алатка и анализа помагаат да се концентрираме на најважните производи, кои носат најголем резултат во прометот или маржата и затоа, треба да се дефинира различен пристап кон секоја група. Значи, треба поекономично да се управува со времето, ресурс кој никогаш не можеме да го вратиме назад. Ниту една компанија, ниту пак, вие, како важен дел од неа, можете да си дозволите производите кои кумулативно сочинуваат 80% од продажбата или добивката да ги третирате како и тие што чинат само 5% или помалку. Размислете колку време трошите на производи, доставувачи и на купувачи кои се тотално неважни или/и непрофитабилни. Тоа што треба да се направи е интерпретација на резултатите, донесување одредени одлуки кои ќе ги намалат трошоците, ќе го скратат времето за нарачка и ќе го поедностават процесот поврзан со залихите. Корисно е да се прави АBC анализа, не само по критериумот вредност на продажбата или прометот, туку и во однос на критериумот вредност на вкупната маржа или профит (разлика во цени). Така можеме да ја следиме важноста на поединечните производи во однос на маржата која ја создаваат во одреден временски период. Оваа информација би можела да биде посебно корисна во плановите за производство и за одредување на асортиманот на производи врз основа на профитабилноста на производот. А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

БАЛКАН

13

2

Џо Бајден во посета на Турција и Грција

Преговорите меѓу Агрокор и Меркатор продолжуваат

> БРОЈКА

А

мериканскиот потпретседател, Џо Бајден, кон крајот на оваа и на почетокот на идната недела ќе престојува во посета на Турција и Грција, објави грчкиот весник „Етнос“. Бајден на 2 декември ќе допатува во Анкара, каде што ќе има средби со највисоките турски државни и владини претставници, на кои ќе стане збор за билатералните односи и соработка и за најновите настани во регионот. Од Анкара, Бајден ќе отпатува во Истанбул, каде што ќе учествува на Меѓународен бизнис-форум. По завршувањето на посетата на Турција, Бајден ќе допатува во Атина, каде што ќе се сретне со грчкиот премиер.

К

илјади лекари од државните болници во Словачка си поднесоа оставки, во знак на револт за ниските плати. Поради ова, словачката Влада објави вонредна состојба во 15 болници, меѓу кои и две клиники во Братислава. Во словачките болници работат околу 7.000 лекари.

онзoрциумот словенечки банки и Пивоварна Лашко писмено ја повика управата на најголемиот трговски синџир во Словенија, Меркатор, да ги продолжи преговорите за продажба на 52,1% од акциите на познатиот синџир маркети. Агрокор до раководството на Меркатор достави гаранции од неговите партнери во Конзорциумот купувачи, Европската банка за обнова и развој (ЕБРД), Интернационалната финансиска корпорација (ИФЦ) и фондот One equity partners, дека и тие учествуваат во купувањето на Меркатор, иако не се присутни на преговорите кои ги води хрвартскиот концерн Агрокор.

Хрватска е како Грција во корупцијата Хрватска може да ја доживее судбината на Грција, поради неконтролираната корупција во земјата, затоа фатална грешка е нејзиното приклучување кон ЕУ, коментира „Вашингтон тајмс“ Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

В

о Хрватска ситуацијата с$ повеќе се вжештува. Внатре во земјата во тек е предизборната кампања придружена со разни афери како „Црните фондови“ на владејачката партија Хрватска демократска заедница (ХДЗ), а исто-времено се одржува и „судењето на векот“ против матните зделки на поранешниот премиер Иво Санадер. Од друга страна, с$ по-голем е и притисокот од надвор. Последната критика за Хрватска пристигна од колумнистот Џефри Кинер во американскиот весник „Вашингтон тајмс“, кој тврди дека оваа земја може да ја доживее судбината на Гр-ција, поради с$ пораспространетата и не-контролирана корупција. Кинер смета дека Хрватска е на пат да го изгуби својот „тешко стекнат суверенитет“ и предупредува дека придружувањето на оваа земја во ЕУ е „фатална грешка“, за која Грција веќе плаќа. „Оваа мала балканска нација најверојатно ќе ги следи стапките на Грција, со што драматично може да влијае на европските и американските даночни обврници“, смета колумнистот. „Владејачката гарнитура со години ја ограбу-ваше хрватската економија, украдени се пове-ќе од милијарда долари. Матната приватиза-ција ги наполни џебовите на моќниците на власт. Корупцијата неконтролирано расте...“, наведува тој.

Колку се троши за поткуп на Балканот во просек?!

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

МАКЕДОНИЈА ХРВАТСКА ЦРНА ГОРА КОСОВО СРБИЈА БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА АЛБАНИЈА -

470 евра 280 евра 233 евра 179 евра 165 евра 112 евра 43 евра

*Според извештајот на Обединети нации

Правото на сопственост во Хрватска „рутински се крши“, повеќе од милион случаи не се процесуирани, објаснува Кинер оценувајќи дека корупциските скандали се премногу за земја која има четири милиони жители. Кинер смета дека владејачката ХДЗ, на изборите закажани на 4 декември ќе ја изгуби власта „бидејќи тоа и го заслужува“. Економскиот раст е „анемичен“, а јавниот долг „енормно висок“ (58% од БДП за 2010 година), констатира колумнистот, нагласувајќи дека односот на хрватскиот долг со бруто-домашниот производ (БДП) е еден од нај-големите во Европа. „Сепак, хрватската влада одбива да преземе неопходни мерки и да ја намали јавната потрошувачка“, се наведува во коментарот. Кинер додава дека наместо неопходните мерки, официјален Загреб К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

ги зголемил даноците, кои особено ги погодуваат странските компаниии, што доведува до намалување на приливот на инвестициите и го отежнува создавањето нови работни места. Меѓу другото, политичарите во Загреб инсис-тираат на придружување кон Европската унија (ЕУ), бидејќи сакаат да земат четири милијарди евра, кои Брисел Л

Н

И

О

Г Л

А С

И

им ги вети во рамки на програмата на придружување на Хрватска во ЕУ. „Тоа е размена која Хрватите, а и Европејците, би можеле скапо да ја платат“, оценува колумнистот, констатирајќи дека Брисел ќе добие „уште една Грција“, презадолжена балканска држава на која ќе & биде потребна константна финансиска помош за да избегне банкрот.

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Зомби-парада

Р

ечиси 10.000 луѓе маскирани како зомби учествуваа на парадата во главниот град на Мексико, Мексико Сити. Организаторите на оваа парада тврдат дека е најмасовната прошетка на живи мртовци некогаш одржана во светот.

Капитол Хил се подготвува за Божиќ

Б

елата куќа во Вашингтон почна со подготовки за престојните божиќни и новогодишни празници. На фотографијата работниците ја поставуваат новогодишната елка на влезот на Капитол Хил, која специјално беше донесена од Калифорнија.

Нема повеќе бизнис со САД!

В

чера во Пакистан се одржаа протести на кои симболично беа запалени американското знаме и кукла копија на Барак Обама, откако се заострија односите меѓу двете земји по нападот на НАТО, во кој загинаа 24 пакистански војници.

Фејсбук излегува на берза во 2012? Фејсбук планира да излезе на берза со иницијална јавна понуда вредна 10 милијарди долари, што ќе биде најголемата понуда на една технолошка компанија досега Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

Н

ајпознатата социјална мрежа Фејсбук, е с$ поблиску до излегување на берза со иницијална јавна понуда (ИПО), преку која се надева дека компанијата ќе достигне вредност поголема од 100 милијарди долари, пренесува њујоршки „Волстрит журнал“. Според изворите на весникот, компанијата за интернет-социјлано вмрежување смета дека најдобро време за излегување на берза би бил периодот од април до јуни 2012 година. Компанијата планира да излезе на берза со ИПО вредно 10 милијарди долари, што ќе биде една од најголемите јавни понуди досега, речиси два пати поголема од понудите на акции на гигантите Хјулит-Пакард и 3М Ко. Иницијалната јавна понуда на акции на Фејсбук будно се очекува веќе неколку години, а на неа се гледа како на преоден момент во инвестицискиот бум што го направија компаниите кои работат на Интернет. Компанијата с$ уште ги држи во тајност плановите за ИПО. Портпаролот на Фејсбук, Лари Ју, за „Волстрит журнал“ изјави дека нема да учествува во никави шпекулации околу намерата за ИПО на компанијата. Експертите сметаат дека ризично е компанија како Фејсбук да излезе на пазарот на капитал во време кога инвеститорите почнуваат да се сомневаат во некои од интернет-бизнисите. Интернет-компанијата за групно купување и попусти, Групон, во мај годинава излезе на берза преку ИПО вредно 805 милиони долари. Оттогаш досега вредноста на нејзините акции е намалена за 42%. Интернет-платформата за бизнисвмрежување, Линкедин, чија вредност на акции на првиот ден од тргувањето на 19 мај се дуплираше, сега се соочува со пад од 36% на вредноста на акциите.

100 3,8 милијарди долари ќе достигне вредноста на Фејсбук по излегувањето на берза

милијарди долари ќе достигнат приходите на Фејсбук од онлајн-рекламирање годинава

ИПО НА ТЕХНОЛОШКИ КОМПАНИИ ВО 2011 (*во милијарди долари)

16.7 ПРОЦЕНЕТА ВРЕДНОСТ

МОМЕНТАЛНА ВРЕДНОСТ

9.7

2.8

1.7

8.9

5.8

Извршниот директор и основач на Фејсбук, Марк Закерберк во минатото јавно изразуваше неподготвеност компанијата јавно да понуди акции на берза. Но, последните информации покажуваат дека тој го промени мислењето. Менаџментот на Фејсбук моментално разговара кога би бил најдобриот период компанијата да понуди акции на берза и да поднесе барање до Комисијата за хартии од вреднсот (СЕК) на САД, а Закерберг никако да донесе конечна одлука, пренесуваат американските медиуми.

Фејсбук игра по свое

„Фејсбук с$ уште останува надвор од Волстрит, но покажува знаци дека сака да игра по сопствени правила“, пишува Блумберг. Компаниите често ги истражуваат можностите за ИПО откако ќе создадат приходи вредни 100 милиони долари. Аналитичарите за Блумберг проценуваат дека Фејсбук може да дебатира со приходи поголеми од четири милијарди долари, со што ќе го надмине „веб-ветеранот“ Јаху. Главниот финансиски директор на Фејсбук, Дејвид Еберсман, ги води преговорите за ИПО со банкарите од Силиконската долина. Еберсман неодамна изјави дека е скептичен за прашањето колкав придонес може да имаат некои инвестициски банкари кога Фејсбук ќе ги понуди акциите на берза, бидејќи компанијата е многу барана од големите инвеститори. Социјалната мрежа која беше создадена од страна на Марк Закерберг за време на неговите студентски денови на Универзитетот Харвард, целосно го промени начинот на кој луѓето комуницираат денес. Мрежата моментално има повеќе од 800 милиони корисници, а истата секојдневно ја користат 500 милиони. Фејсбук ќе мора јавно да ги истакне финансиските информации до април, поради тоа што компанијата ќе го надмине лимиотот од 500 акционери до крајот на оваа година. СЕК бара од компаниите со повеќе од 500 акционери годишно јавно да ги објавуваат своите финансиски извештаи. „Волстрит журнал“ пишува дека Фејсбук може јавно да го објави својот финансиски извештај на почетокот од идната година и без да објави акции на берза, но членовите на управниот одбор и топ менаџментот приватно признаваат дека тоа може да ја стави компанијата во тешка положба, бидејќи тие ќе го имаат поголемиот дел од одговорноста која доаѓа со јавноста на информациите. Јавната понуда на акции на Фејсбук од 10 милијарди долари ќе биде најголемото ИПО досега на некоја технолошка компанија. Најголемото ИПО на интернеткомпанија во САД беше тоа на Гугл во 2004 година во износ од 1,9 милијарди долари.

Фејсбук има огромни приходи од онлајн-реклами

П

риходите на Фејсбук најмногу се полнат од бизнисот за онлајн-рекламирање, бидејќи големите брендови во оваа социјална мрежа гледаат совршен начин за интеракција со потрошувачите. Според интернет-порталот еМаркетер, приходите од онлајнрекламирање на Фејсбук оваа година ќе достигнат 3,8 милијарди долари, во споредба со минатата година кога изнесуваа 1,86 милијарди долари.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 30.11.2011

15

ФЕЉТОН ЛОНДОНГРАД ОД РУСИЈА СО КЕШ: инсајдерска приказна за олигарсите Почитувани читатели, “Капитал“ во соработка со издавачите АЕА, ви го претставува возбудливиот бестселер на Марк Холингсворт и Стјуарт Ленсли, "Лондонград - од Русија со кеш". Не пропуштајте ја неверојатната приказна за тоа како Лондон стана дом на руските супербогаташи, раскажана за прв пат и базирана врз вистински ликови и настани. Ултравозбудливо четиво за животот проткаен со невиден луксуз, убави жени, приватни авиони, мегајахти, најдобрите светски фудбалери и телохранители во црни ренџ-ровери со непробојни стакла.

33

ЛИТЕРАТУРА ЗА РАЗЛИЧНИ ВКУСОВИ

РИТЕ ГЛАВА 4: КРИЕЊЕ НА ПА

Парите се лепат на пари!

Д д Додека неговото првично р доаѓање д беше едвај д ј забележливо кога почна да троши еден милион забележливо, фунти месечно за својот приватен авион, британската аристократија му ги отвори вратите

П

остепено, Березовски се интегрираше во британскиот начин на живеење. Купи недвижности и имоти на вистинските места, изнајми неколку од најмоќните правни компании во земјата и во декември 2003 година дури одржа говор во најреспектираната лондонска институција, во Реформ клуб. Додека неговото првично доаѓање беше едвај забележливо, а бидејќи беше подготвен да потроши еден милион фунти месечно за својот приватен млазен авион и 40.000 фунти за мислење за имотен спор од адвокат назначен за советник на британската круна, неговото богатство придонесе динамичниот политички апарат наскоро да му ги отвори вратите. Наспроти сомнителното потекло на неговото богатство и неговата контроверзна улога во Русија во 90-тите години од XX век, немаше недостиг од влијателни членови на британскиот естаблишмент за додворување. Березовски и Јелена често беа гледани во друштво на лејди Карла Пауел, општествено важна личност, инаку сопруга на лорд Пауел, поранешен приватен секретар и советник за надворешни работи на Маргарет Тачер. Лејди Карла беше домаќинка на највлијателниот политички салон во Лондон, во нејзиниот дом Бејсвотер, каде што меѓу гостите се вбројуваат и Питер Менделсон и лорд Бел, а Березовски и Јелена редовно присуствуваа на

коњичките трки во Гудвуд и во Аскот, каде што последен пат беа гости на војводата од Девоншир.

Во друштво со маркизи и принцови

Настојувањето на Березовски да бидат прифатени во општеството се прошири до дружење со членови од аристократијата и со членови од кралското семејство од понизок ранг, како маркизот од Рединг (чиј прадедо, првиот маркиз, бил врховен судија, амбасадор за Соединетите Држави и гувернер на Индија), кој се школувал во Итон и служел во Првата коњица на кралицата. Опишувајќи се себеси како кинеско-британски консултант, првпат се запозна со Березовски во Москва, на почетокот од 90-тите години од XX век, кога истражувал деловни можности во Русија. Сајмон Рединг често навраќа во канцеларијата на Березовски во куртоазна посета, без да има закажано состанок. Во една пригода, Рединг, на поминување, случајно спомнал вечера за добротворни цели, а Березовски му предал чек од 25.000 фунти. Оттогаш Березовски плаќа вечера, а Рединг го поканува на ВИПприеми и вечери. Насочен кон дружење со моќните, Березовски ќе стане опсесивен со тоа кои с$ луѓе доаѓаат на вакви настани, барајќи да му кажат кој друг ќе дојде, кој ќе седи веднаш до него, а од неговиот персонал да потврдат дека одредени луѓе ќе бидат арк Холингсворт е истражувачки новинар присутни. и автор на повеќе книги, вклучително и Маркизот му овозможи влез студијата за МИ5, британската Служба на Березовски во Сити и, исто за безбедност. Неговите новинарски текстови така, го запозна со принцот се објавуваат во Сандеј Тајмс, Гардијан и Мајкл од Кент. Корисен и за Фајненшел Тајмс. Од малиот број интервјуа проширување на општествен направени со него, се знае дека тој не сака круг на Березовски во високата многу да зборува јавно, нити пак е љубител на класа, принцот Мајкл му шопинг. понуди импресивни и корисни ругиот автор, Стјуарт Ленсли е новинар препораки. Принцот Мајкл & и економски консултант кој живее јужен се приклучил на Кралската Лондон. Меѓудругото тој е добитник воена академија Сендхарст во на неколку награди како телевизиски и 1961 година и бил на служба радио продуцент, меѓу кои е и наградата на во Германија, Хонг Конг и во Њујоршкиот телевизиски и филмски фестивал. Кипар пред да му се приклучи Во неговата книга од 1985 година, Poor Britain, на Штабот за одбранбено тој ја дефинираше моќта употребувајќи разузнавање, пензионирајќи се методологија која подоцна почнаа да ја применуваат со чин мајор во 1981 година. Со истражувачите и владите на Велика Британија, Европската унија и својата густа брада и мустаќи, голем број земји, од Јапонија до Јужна Африка. велат дека принцот Мајкл фрапантно личи на убиениот цар

М

Д

Николај II (неговиот англиски дедо, Џорџ V, бил прв роднина на Николај), така што, во една пригода, кога бил во посета на некои делови на рурална Русија, шокираните локални селани клекнале на колена од восхит, како да оживеал царот.

Наместо за фабрики, парите за војна

До крајот на 2002 година, на Березовски му беа потребни сите моќни пријатели што можеше да ги има. Порано истата година, рускиот генерален обвинител покрена нова Еден од пријателите на Березовски е и маркизот од Рединг. Тој често навраќа во канцеларијата на Березовски во куртоазна посета, без да има закажано состанок. Во една пригода, Рединг, на поминување, случајно спомнал вечера за добротворни цели, а Березовски му предал чек на 25.000 фунти. Оттогаш Березовски плаќа вечера, а Рединг го поканува на ВИПприеми и вечери. кривична истрага, наведувајќи дека Березовски помагал во формирањето и во финансирањето чеченски востанички групи. „Ова, главно, се однесува на финансирање на незаконски вооружени формации и на нивните водачи“, изјави Николај Патрушен, тогашен шеф на ФСБ, додавајќи дека неговата агенција планира да ги документира обвиненијата, да ги пренесе информациите до партнерите во странство и да чека соодветна реакција од нив. Березовски призна во една изјава за „Њујорк тајмс“ дека имал интензивни контакти со чеченските сепаратистички лидери, особено од 1997 до 1999 година кога бил заменик-

Од 2000 година наваму АЕА издавачи објавува книги од разни области: проза, поезија, литература за млади, публицистика, популарна психологија, езотерија... Прода ж ниот салон Египетска сонувалка во центарот на Скопје изобилува со богата литература – од современите македонски писатели, преку англиските класици, с$ до детската литература, сето тоа по п достапни цени. автори АЕА издавачи ги • Од домашните авто Павловски, Матеја Матевски, објавила Божин Павло Ефтим Клетников, Радован Митко Маџунков, Ефт Павловски, Томе Арсовски... Арс Џ.Р.Р. Толкин, К.С. Луис, • Од странските Џ.Р.Р Хосеини, Јасмина Малколм Гладвел, Калед Ка Џеред Дајмонд, Кадра, Кормак Меккарти, Мекк Понте... Преводот на трилогијата Карла дел Понте Пр “Господарот на прстените” од Толкин беше вистински хит пред неколку години и е проект каков што ретко бележат издавачите во земјава.

• Пред две години во Скопје го пречека и добитникот на Букеровата награда, Томас Кенили, авторот на “Шиндлеровата арка (листа)”, издание исто така на АЕА.

советник за национална безбедност на претседателот Јелцин, но жестоко негира дека го финансирал тероризмот. Признал дека во 1997 година му дал два милиони американски долари на еден виш чеченски офицер, Шамил Басаев, кој, исто така, бил премиер на Чеченија. Парите биле наменети за реконструкција на една фабрика за цемент, рекол, но признал дека тие можеби биле употребени за други цели. „Не беше моја должност да контролирам како тој ќе ги потроши парите“, изјави Березовски, додавајќи дека руските безбедносни раководители знаеле за подарокот во тоа време, иако не биле баш среќни поради тоа.

Конкуренција?!

При крајот на пролетта 2003 година, додека Березовски нервозно го чекаше исходот од неговото барање за политички азил и почетокот на сослушувањето за случајот за екстрадиција, се појави уште понепријатна вест: неговиот поранешен пулен Роман Абрамович с$ повеќе трошеше и време и пари во Лондон. Опиен од парите добиени од дивидендите на Сибнефт, сега речиси целосно во негова сопственост, Абрамович е виден како гледа фудбалски натпревари во Западен Лондон, како купува дури и поскап имот недалеку од канцеларијата на Берзовски на Даун стрит и како планира да купи уште една голема британска актива. Додека иднината на Березовски продолжи да изгледа несигурна, во градот се појави нов олигарх, некој кој не беше оптоварен со вакви грижи. (Продолжува)

Во утрешниот број: Абрамович ја промени сликата за новодојденците. Почнува новото поглавје „Русите пристигнаа“.

к о м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува ј у

ОБУКА

ПЛАНИРАЊЕ НА ПАРИЧНИТЕ ТЕКОВИ И ПЛАНИРАЊЕ И БУЏЕТИРАЊЕ НА ИДНИ АКТИВНОСТИ 15 - 16 Декември 2011 Хотел “Александар Палас“ Скопје

ОБУКАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Во турбулентни времиња со кои сите ние се соочуваме, водењето успешен бизнис е уметност. Особено планирањето и управувањето со паричните текови кои, и покрај успешното и профитабилно работење на компаниите, се почесто бараат дополнителна умешност и знаење за обезбедување на се попосакуваната ликвидност на компаниите. На оваа обука, преку практични примери и пополнети обрасци ќе ја приближиме оваа проблематика до секојдневното работење на деловните субјекти.

Финансиски менаџери Сметководители Сопственици на компании Претприемачи

ПРЕДАВАЧ КАТЕРИНА БОШЕВСКА

Fинанsиsки диrектоr на EOS Matrix Македонија и финанsиsки конsuлтант за Иsточна Евrопа. Ангажиrана е како надвоrешен sоrаботник и тrенеr-обuчuвач за теми од облаsта на финанsиsки менаџмент од rеномиrани тrенинг агенции-конsuлтантsки кuќи.

НА ОБУКАТА ЌЕ ДОБИЕТЕ СОЗНАНИЈА ЗА:

Од каде компанијата добива парични приливи Каде ги троши своите парични средства Како да го подготвиме и разбереме Извештајот за паричните текови Како да дознаеме на време за проблемите околу ликвидноста на компанијата Кои се ризиците кои ги носат финансиските продукти Како да ги планираме паричните текови Како да ги планирате и кои факти треба да ги знаете за идните деловни активности Анализа на добиениот план и споредба со остварените резултати

Сите заинтересирани за учество на оваа обука можат да се пријават најдоцна до 10 декември 2011 година. Цената за еден учесник изнесува 10.500 денар (без ДДВ). За секој втор учесник од иста компанија следува попуст од 10% а за секој нареден учесник следува 15% попуст.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 www.kapital.mk obuki@kapital.com.mk К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

7 DEKEMVRI, SPECIJALEN PRILOG

BRENDOVI

MO]TA NA BRENDOVITE - KAKVI POZITIVNI EFEKTI VRZ RABOTEWETO NA EDNA KOMPANIJA GO DAVAAT BRENDOVITE, VO SMISLA NA ZGOLEMENA PRODA@BA, POGOLEMA PROFITABILNOST, POVISOKA REPUTACIJA NA SAMATA KOMPANIJA, POVISOKO CENOVNO POZICIONIRAWE, POZITIVEN IMIX KAJ POTRO[UVA^ITE. MEREWETO NA VREDNOSTA NA BRENDOVITE - KAKO TOA SE PRAVI, KOJ TOA GO PRAVI, KOI MAKEDONSKI KOMPANII JA MERAT VREDNOSTA NA SVOITE BRENDOVI - KOI SE NAJVREDNI BRENDOVI VO SVETSKI RAMKI? BREND VERSUS KOMPANIJA - KOLKU E DOBRO KOGA NEKOJ BREND SE IDENTIFIKUVA SO SAMATA KOMPANIJA, KOI SE PREDNOSTI I NEDOSTATOCI NA OVOJ FENOMEN I KAKO SE ODRAZUVA VRZ SAMIOT BREND I KOMPANIJATA?

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111