428-15.12.2011

четврток. 15 декември. 2011 чет. max. 110 C min. 10 C

пет. max. 80 C min. 00 C

саб. max. 90 C min. -40 C

МБИ 10

2.017,61

-0,78% %

Извор: Македонска Берза

МБИД 2.111,34

-0,16%

ОМБ

120,46

+0,50%

ЕМУ

€

61,51

САД

$

46,67

Курсна листа на Народна банка на Македонија

ДОБРА ВЕСТ

ЈАНАКИЕВСКИ НА СЕКОИ ДВА МЕСЕЦИ ГО МЕНУВА ЗАКОНОТ ЗА ГРАДЕЊЕ 3

РАСТЕ ШТЕДЕЊЕТО

ЛОША ВЕСТ

Стигна признанието:

Недостига независна “Капитал“ дознава Три израелски компании лабораторија ќе инвестираат во за контрола на горивата 8 Македонија?! 4-5

АЛАРМ ОД ММФ:

МАКЕДОНСКИОТ ИЗВОЗ ВО 2012 ЌЕ ПОРАСНЕ САМО 1,4%! 10

ПАРИТЕ ОДАТ КАЈ ДРЖАВАТА.

ЗА КРЕДИТИ НЕ ОСТАНА НИШТО

11

Тачи и Османи за сеалбански интереси Каде е Црвенковски во пазарот? 7

www.kapital.mk

број 428 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

И на компаниите не им е јасно зошто се кријат акционерите под 5% 2-3 СТР.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

> БРОЈКА

“ вицепремиер на Македонија

четврток 15/12/2011

КОМЕНТАР

Катерина Попоска poposka@kapital.com.mk

Енергетскиот колапс пред врата

П

отрошувачката на енергија (струја, гас, нафтени деривати, кокс, лигнит, јаглен и огревно дрво) следната година ќе порасне за 4%! Можеби 4% како бројка не сугерираат на алармантна состојба, но ако се земе превид дека потрошувачката на енергија драматично расте во однос на домашното производство, ситуацијата и тоа како е загрижувачка. До скоро академиците, менаџерите на државните енергетски компании и експертите убедуваа дека македонскиот електроенергетски сектор не е пред колапс. Но, завчера признаа дека веќе е предоцна да се бара спас во поголемо домашно производство на енергија, барем за следните 5-6 години. Животниот век на затворените рудници за лигнит, кои се стожер на домашното производство на струја, е речиси при крај. Сите развиени земји или веќе почнаа или сега почнуваат да вложуваат во подземните копови на лигнит. Македонија се „крсти“ на хидроцентралите Чебрен, Галиште и Бошков Мост, како да ќе н$ спасат од енергетскиот мрак што ни се заканува. Мора да признаеме дека овие хидроцентрали нема да н$ спасат од дефицитарното домашно производство и преголемата потрошувачка. На земјава очајно & требаат гас и нова термоелектрана, ако веќе немаме ниту пари ниту капацитет за нуклеарка. Државата ја има ТЕЦ Неготино, која „чмае“ како ладна резерва, а која може да работи ако се ревитализира и се пренамени на гас оти мазутот е скап за од него да се произведува струја. Во Македонија дури и сега да се изнајдат најмалку 500 милиони евра за да се отвори рудник и термоелектрана од 300 мегавати, ќе треба да почекаме најмалку шест години за термоелектраната да се изгради. А што до тогаш?! Да вегетираме?! И сега министрите и директорите, немоќни да го исправат она за што 20 години имаа одврзани раце да го прават, признаваат дека веќе чукнало 12 и 5 минути за да се спасиме од прескапиот увоз на струја кој н$ чека. Но, сега се наметнува прашањето: ќе има ли Македонија пари за да купи прескапа струја во следните 5-10 години?!

“

ВЛАДИМИР ПЕШЕВСКИ

www.kapital.mk

Имавме средба на економскиот совет со стопанските комори и тие ги доставија своите предлози до Владата. Дел од нив се добри познати, дел се интересни. Во фаза на разгледување сме и кога ќе ги разгледаме во доволна мера, ќе ја информираме јавноста и коморите што сме прифатиле.

2,5

милиони евра долг од неплатени и доспеани кредити, отпиша владата на Македонската радиотелевизија. Според одлуката објавена во Службен весник, по основ користени кредити од Париски и Лондоснки клуб на доверители се задолжува Министерството за финансии да го исплати остатокот од кредитите во вредност од 154 милиони денари.

Стокхолм слушна за туристичките потенцијали на Македонија

А

генцијата за промоција на туризмот во Стокхолм вчера ги презентираше туристичките потенцијали на земјава пред шведски туроператори. “Претставниците на шведската Федерација на туристичката индустрија понудија интересни можности за помош во однос на развојот на туризмот во Македонија. Очекувам со нив во наредниот период да развиеме интересна и плодна соработка“, рече Јордан Трајков, директор на Агенцијата.

И на компаниите не им е јасно зошто се кријат акционерите под 5% Менаџерите на македонските компании не ја поддржуваат законската тајна што ги крие акционерите под 5%. Велат дека не треба Законот за едните да биде мајка, а за другите маќеа

Ивана Колева

koleva@kapital.com.mk

М

енаџерите во македонските компании не гледаат ниедна оправдана причина зошто се кријат акционерите кои имаат удел под 5% во домашните претпријатија. За нив е нелогично да се прави разлика меѓу акционерите во зависност од уделот што го поседуваат. „Капитал“ го побара ставот на неколку менаџери, кои сметаат дека е несфатливо Законот за трговски друштва да ги третира различно акционерот со удел од 5,1% и тој со 4,9%. Посебно ако се земе предвид дека меѓу анонимните акционери се кријат и многу политичари и функционери, кои далеку од очите на јавноста можат да влијаат врз работењето на друштвата и да остваруваат лична корист. Аце Антевски, директор на Раде Кончар, потврдува дека Законот треба да важи

еднакво за сите акционери во поглед на јавното објавување на имињата. „Не е исто дали имате 6% акции во некоја помала компанија или пак, 1% во Комерцијална банка, Фершпед, Алкалоид и други поголеми македонски компании со огромен капитал. Зошто да не биде јавно објавувањето на сите? Денес веќе ништо не е тајно. Па, зошто тие имиња да ги крие Законот?“, прашува Антевски. Додава и дека, сепак, не е многу сигурен колкав ќе биде интересот за тие јавни информации. Савка Димитрова, генерален менаџер на кондиторската компанија Европа, вели дека не знае која е причината на вака поставените законски одредби. „Не знам зошто постои разлика дали некој акционер има 4,9% акции или 5,1%. Верувам дека ова е направено од прагматичен аспект и дека јавното објавување никому не би му пречело, бидејќи на крајот секој може со една

акција да пристапи до акционерската книга“, вели таа. Според неа, секогаш на прво место треба да се стават интересите на бизнисот. Најголемиот акционер во Витаминка, претседателот на Управниот одбор, Симон Наумоски, нема став во однос на прашањето за целосна транспарентност на акционерите. Според Љубица Рубен, правен консултант и сопственик на фирмата Менслегис, вака поставените законски одредби ги штитат мнозинските акционери, кои се плашеле дека ако се јавни имињата на малите акционери, тие лесно ќе биле преземени, а мнозинските акционери ќе ја изгубеле можноста за управување и одлучување во друштвото. „Во Македонија акционерските друштва постојат само формално. Не постојат вистински акционерски друштва од аспект на вистинската акционерска филозофија, која се залага друштвата да издаваат акции за да соберат бесплатен капитал за развој. Акционерските друштва во земјава се однесуваат исто како да се друштва со ограничена одговорност, со еден содружник, за да бидат самите газди, што е обратно на концептот на акционерството“, вели таа. Додава дека јавното објавување податоци треба да се врши од аспект на потребите на акционерските компании.

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Вељко Влаховиќ бр 11, (деловна зграда на Технометал Вардар АД, 2 кат) 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија) УРЕДНИЦИ Маја Бајалска, Александар Јанев, Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

> БРОЈКА

50

Го поддржуваме воведувањето задолжница, а тоа, впрочем, е и наш предлог до Владата. Што се однесува до задолжувањето на државата, сметаме дека тоа не треба да го прави на домашниот пазар, затоа што тоа е лошо за стопанството. На тој начин банките наместо да кредитираат, ги пласираат парите во хартиите од вредност на државата.

“

луѓе добија сертификати од Комисијата за хартии од вредност за инвестициски советници. Тие ја завршија обуката која ја организираше КХВ во соработка со УСАИД. Претседателката на КХВ, Марина Наќева–Кавракова, истакна дека инвестициските советници се рефлексија на потребите на пазарот за нови кадри за МИРЧЕ ЧЕКРЕЏИ инвестициско советување. заменик претседател на

“

Сојуз на Стопански комори

3

Државен ревизор: Нереални финансиските извештаи на Сопиште

> БРОЈКА

Д

ржавниот завод за ревизија се сомнева во вистинитоста на финансиските извештаи на општина Сопиште за 2010 година, во време на градоначалникот Јован Ѓорѓиовски. Ревизорот констатира дека биле наплатени приходи од 45.000 евра без да се реализираат преку платен промет на трезорска сметка, различно се пресметувал надоместот за уредување градежно земјиште, при што дури 30.000 евра биле помалку наплатени поради погрешно изготвена пресметка. Според ревизорот, сметката на општината од јуни 2009 година до февруари лани била блокирана, а општината била тужена во многу случаи, чиј вкупен спор изнесува близу 12.000 евра.

лидери

4

измена на Законот за градење се предлага годинава. Најновите измени на Законот за градење предвидуваат одземање на имотот на сопственикот чија градба е склона на паѓање или уривање. Опозицијата обвини дека најновите измени се прават за да се оправда незаконското рушење на Космос, а честото менување на Законот било за да се овозможи да градат луѓе блиски до власта.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

НИКОЛА ДИМИТРОВ

T

окму навреме македонскиот амбасадор во Холандија се сети да ги анимира холандските туроператори за претстојната туристичка сезона во Македонија

Инвестициските фондови и експертите се согласни дека јавното објавување на сите акционери нема да придонесе за значајно придвижување на пазарот на капитал во земјава, но сигурно ќе ја зголеми транспарентноста. „Мнозинските акционери и управувачките структури не се подготвени за транспарентност и вистинско акционерство, па се задолжуваат со кредити во банките за финансирање на развојот“, вели таа. Инвестициските фондови и експертите се согласни дека јавното објавување на сите акционери нема да придонесе за значајно придвижување на пазарот на капитал во земјава. Но, тврдат и дека ова е само една настинка која ја отсликува целокупната болест наречена нетранспарентност на работењето на компаниите. Крсте Шајновски, професор на Економскиот факултет во Штип, смета дека с$ додека е проблем да се знае името на акционерите и сопственичката структура на друштвата, ќе постои проблем за развој на финансиските пазари. „Одредбата со прагот од 5% лесно може да се манипулира ако акциите се поделат на членови на семејството и други блиски луѓе и на тој начин ситните акционери остануваат тајна за јавноста“, вели тој. Нагласува дека иако акционерите може да дојдат лесно до акционерските книги,

Законот дозволува да биде заобиколен. А со таков однос, вели Шајноски, не се постигнува развој на пазарот на капитал. „Законодавците и компаниите с$ уште не се подготвени за поголема транспарентност. Иако со јавното објавување на сопствениците на капитал под 5% нема да се постигне значајно придвижување на пазарите, сепак, важно е да се делува за поголема свесност за транспарентно однесување“, заклучува Шајновски. Од инвестицискиот фонд КБ Публикум инвест велат дека познавањето на ситните акционери под 5% нема да влијае ниту кај индивидуалните, ниту кај институционалните инвеститори во донесувањето одлука за инвестирање. „Ако јавно се објавуваат податоците за сите акционери, ефектот ќе биде само поголема транспарентност од информативен карактер. Но, значајно раздвижување на пазарот на капитал ќе нема“, вели Горан Марковски, директор во КБ Публикум инвест. Според него, би било добро кога процедурите за пристап до акционерските книги би се поедноставиле и би се намалиле трошоците.

СЕСИЛИЈА МАЛСТРОМ

У

спеа да ги убеди министрите за внатрешни работи на ЕУ да се откажат од идејата за воведување времени гранични контроли во Шенген-зоната, која опфаќа 25 земји

не им беше денот

ЕЈУП РУСТЕМИ

Т

ешка ќе биде сега судската битка на Агенцијата за стокови резерви за да си наплати 1,5 милиони евра од Џумајлија, затоа што контролата претходно затаила

Во тенисот секогаш имате три противници. Еден е тенисерот кој стои од спротивната р , а тоа во случајот страна, на Новак Нова Ѓоковиќ се најдобр најдобрите тенисери на денешн денешницата. Вториот е публика публиката, која може да биде на ваша страна, но и не мора да е така. Третиот сте сам самите вие... Токму третиот т момент, НОВАК односно самодовербата, ЃОКОВИЌ професионалноста, упорноста, колегијалноста и посветеноста се најголемата доблест на светскиот рекет број еден, кој се закити уште со една титула - најдобар спортист на Балканот за годината што изминува. Српскиот ас убедливо ги доби гласовите во изборот на 11 државни новински агенции, во организација на бугарската новинска агенција БТА, освојувајќи 91 поен. Тоа што секогаш го одвојува од сите е негов неговата јасна визија, отворено порачув порачувајќи им на сите дека има уште поголем поголема амбиција: да биде најдобар тенисер на сите времиња. Напред Џоле!

_

ГУБИТНИК Поранешниот министер за образование Никола Тодоров направил ревизија на учебниците кои беа полни со грешки. Резултатите од таа ревизија се добиени, ама останале скриени. Претседателот на Националната комисија за учебници директно го прозва Тодоров зошто никогаш не ги доставил НИКОЛА резултатите до Комисијата, ТОДОРОВ како што било пропишано. Прашањето кое сега се отвора е што откри ревизијата? Кај колк колку учебници беа детектирани грешки? Колку треба да се препечатат? И секако, секак колку пари од државниот буџет ќе н$ чини авантурата на Владата за беспл бесплатни учебници, изработени непроф непрофесионално. Не може Тодоров да не го коментира овој проблем, кој произлегол од негово време, исто како што ни неговиот наследник, Кралев, не може да вели дека резултатите добиени во времето на Тодоров се познати, ама само за интерни потреби на Министерството.

мисла на денот САВКА ДИМИТРОВА

АЦЕ АНТЕВСКИ

генерален менаџер на Европа

директор на Раде Кончар

Не знам зошто постои разлика дали некој акционер има удел од 4,9% или 5,1%. Верувам дека ова е направено од прагматичен аспект и дека јавното објавување никому не би му пречело, бидејќи на крајот секој може со една акција да пристапи до акционерската книга.

Не е исто дали имате 6% акции во некоја помала компанија или пак, 1% во компании како Комерцијална банка, Фершпед, Алкалоид и други, кои имаат огромен капитал. Зошто да не биде јавно објавувањето на сите акционери? Денес веќе ништо не е тајна, па зошто тогаш тие имиња ги крие Законот?

МИРЈАНА ДИМОВСКА

А

нтикорупционерите сакаат да покажат некаква активност во врска со случајот велешка Топилница, но по сите информации, излегува дека работат на слепо

КРЕАТИВНОСТА СТАНУВА КАМЕН ТЕМЕЛНИК ЗА ТЕМЕЛ ПОДМЛАДУВА ПОДМЛ ЊЕ, РАЗВИТОК РА И НАПРЕДОК НАП НА ОРГАНИЗА ОРГ ЦИЈАТА

Леонард Јонг консултант и пронаоѓач

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

4

WWW.KAPITAL.MK WWW.KAPITAL

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ... Трговци со струја во периодот јануари-октомври 2011 година

В

о првите 10 месеци од годинава, најмногу струја во земјава продаде трговецот ЕФТ Македонија. Речиси 70% од продадената струја во земјава во овој период големите компании ја купиле од ЕФТ Македонија. Околу 12% од вкупно продадената струја во земјава во првите 10 месеци отпаѓа на Руднап, 9% на ГЕНИ-И, а 7% на Евн Трејдинг.

Evn Trejding; 7,31% Ad Elem; 0,03% Espada; 0,43%

ELEM-Trejd; 2,21%

ФОТО НА ДЕНОТ...

GENI-M; 9,22%

Rudnap; 11,68%

EFT-M; 69,1 2%

Л

егендарниот „Страсен бисер“ или „Ла Перегрина“ што го носеше американската актерка Елизабет Тејлор е продаден на аукција на Кристис за 11,8 милиони долари, доказ дека за фановите на Тејлор и нејзиниот накит нема криза. Ѓерданот од Картие е комбинација од дијаманти, рубини и бисери, а највредниот дел е скапоцениот бисер од 55 карати, еден од најпознатите бисери во светот. Изваден бил во Панамскиот Залив од африкански роб во средината на 16 век.

Извор: МЕПС МЕПСО

светот низ медиумите...

Poslovni Dnevnik Po

Хр Хрватскиот весник ги пр пренесува прогнозите на Св Светска банка, според кои се заканува рецесија и ра раст на јавниот долг, а за заштитата на кредитниот заш ре рејтинг се потребни кр кратења.

Три израелски компа раат инвестиции во М

The Wall Street Journal Th Ам Американскиот весник пи пишува за курсот на еврото, ко кој се наоѓа на најниска точка последниве 11 месеци то ка како последица на кризата ко која ја зафати еврозоната последнава година. по

The Japan Times

www.kapital.mk 1 2 3 4

НАЈЧИТАНО НА WEB... Пет илјади нови станови стигнуваат на пазарот Исчезнаа и фактурите ф ур за з државното жито - 1,5 милиони евра во неповрат! илиони евр р рат! Владата се преиспитува за повисока сока граница за пензионирање?! СКАНДАЛ: 5.400 тони државна вна пченица и јачмен продал Зоран ран Даневски и избегал од државата жавата

2007

2008

На Скопски саем со осумте израелски компании KNVB, Vertigo Robotics, Lamed investment and trade, PRG Group, Valin technologies, Runcom Technologies, Millennium Electric, Netafim, Tahal Fideco, Moshe Moskovits, Lamed investment and trade и White&sol се сретнаа повеќе македонски компании. Но, покрај домашните, на форумот со израелските фирми бизнис-контакти остварија и албански, косовски и босански компании, кои исто така беа поканети на форумот. Амбасадорот на Израел, Давид Коен, кој е иницијатор за формирање на Македонско-израелскиот бизнисклуб, кој се формираше во март

2009

2010

17.035.781

840.800

Увоз

843.757

Извоз

18.272.988

26.075.861

(во УС$)

1.699.943

Т

ри израелски компании од секторите фармација, медицина и земјоделство договараат бизниси во Македонија, дознава „Капитал“. Станува збор за една компанија која бара партнер за производство на инсулин во земјава, друга е во преговори со домашна компанија за изградба на болница за рано откривање на рак, а трета сака да откупува свежо овошје и зеленчук од Македонија. До овие информации дојде неофицијално „Капитал“ за време на business to business средбите меѓу македонски и израелски компании, кои вчера се одржаа во рамките на меѓународниот бизнис-форум што го организираше Македонскоизраелскиот бизнис-клуб. На средбите меѓу бизнисмените не беа присутни претставниците на сите три заинтересирани компании, но според нашите извори, тие веќе контактирале со компании во Македонија со кои сакаат да соработуваат.

Трговска размена меѓу Македонија и Израел 25.901.876

bajalska@kapital.com.mk

836.294

Англискиот весник пишува за можноста од референдум на кој британските граѓани ќе одлучат за нивната судбина во и вон рамките на ЕУ.

Маја Бајалска-Георгиевска

12.340.972

The Times

Три израелски компании од секторите фармација, медицина и земјоделство преговараат со македонски партнери за да влезат на македонскиот пазар, дознава „Капитал“

566.869

Јапонскиот весник пишува за секојдневните последици со кои се соочуваат јапонските граѓани кои беа изложени на радијација за време на хаваријата во Фукушима.

01.10.2011

Извор: Државен завод за статистика

годинава, рече дека е многу среќен што присуствува на овој бизнисфорум, на кој гледа како на можност за зголемување на трговската и вкупната економска соработка меѓу Македонија и Израел. “Јас сум нерезидентен амбасадор во Македонија, што значи дека покривам уште две земји и затоа овде има и компании од БиХ и од Албанија, што е уште поголема можност за business to business средби. Со оваа посета дојдоа и претставници на Машав, агенцијата за меѓународна соработка на Израел, чиј претставник ќе работи во Македонија во следните три години за да го сподели неговото

WWW.KAPITAL.MK

3 ФАКТИ ЗА...

ПРОЦЕНКИ...

П

6% 6,1% П П 3,8%

орасна индексот на цените во земјоделството во ноември годинава, во споредба со истиот период лани

ораснаa тековно потрошените пари во земјоделството

орасна вредноста на парите наменети за инвестиции во земјоделството во ноември, во споредба со истиот период лани

ПОГЛЕД НА ДЕНОТ...

НИКОЛА ГРУЕВСКИ

премиер на РМ

П

ремиерот Никола Груевски вели дека половина година нема сериозна комуникација меѓу Македонија и Грција:„Еден период тоа беше објаснувано поради финансиската криза, а сега гледаме и нови моменти во коишто не сакаат да остварат ниту средба, што покажува сериозна намера да не се решава спорот, што не е нешто што треба да се поздрави“, вели тој. Премиерот уште еднаш упати апел до Самарас, но и до премиерот на Грција, Лукас Пападимос, да најдат начин и време да се надмине ова прашање кое ги кочи македонските интеграции

100 ании договаМакедонија! ДЕЈАН ДЕЈАНОВ

претседател на Македонско-израелскиот бизнис-клуб

Со учеството на голем број компании од Македонија, Израел, Косово, Албанија и од Босна и Херцеговина, мислам дека на некој начин ќе помогнеме да се интензивираат бизнисрелациите и тоа ќе го разбие сивилото што го најавуваат за 2012 година. Областите кои ги покриваме се земјоделство, обновливи извори на енергија, медицина и фармација и информатичка технологија. Овој бизнис-форум ќе биде успешен ако контактите продолжат и во иднина.

17,8

милиони долари е вкупната трговска размена меѓу Македонија и Израел во првите 10 месеци од годинава, од кои 840.000 долари е извозот искуство во земјоделството“, изјави Коен. Дејан Дејанов, претседател на Македонско-израелскиот бизнис-клуб, рече дека целта на бизнис-форумот е остварување што поголема соработка меѓу компании од Македонија, Израел, Босна и Херцеговина и од Албанија. Според него, на форумот ги поканиле и комората и бизнисмени од Косово, зашто постои голема можност за соработка, знаејќи дека Македонија има суфицит во размената со Косово од над 200 милиони евра. “Со учеството на голем број компании од Македонија, Израел, но и од Косово, Албанија и од Босна и Херцеговина, мислам дека на некој начин ќе помогнеме да се интензивираат бизнис-

КОМЕНТАР

Шест месеци немаме контакти со официјална Атина!

релациите и да се разбие сивилото што го најавуваат за 2012 година. Областите кои ги покриваме се земјоделство, обновливи извори на енергија, медицина и фармација и информатична технологија. Овој бизнис-форум ќе биде успешен ако контактите продолжат и во иднина“, изјави Дејанов. На бизнис-форумот имаше вкупно 130 компании, од кои, покрај бизнисмените од Македонија и од земјите од регионот, присутни беа и претставници на 13 израелски компании. Меѓу попознатите компании од Израел кои беа присутни на форумот се Елбит системи, компанија од областа на електрониката и Нета фим, лидер за системите за наводнување “капка по капка“. Вицепремиерот Владимир Пешевски рече дека меѓу Македонија и Израел постојат одлични пријателски врски и дека Израел е држава од која многу можеме да научиме. “Од држава која се соочува со големи предизвици во своето опкружување, изградена е економија која е базирана на знаење, каде што најголем дел од бруто-домашниот производ се базира на современи технологии и токму тука постои простор за соработка меѓу Македонија и Израел“, рече Пешевски.Тој потенцира дека периодот што следува ќе биде тежок и многу е важно бизнис-соработката меѓу фирмите да се зголемува. Македонија и Израел досега слабо соработуваа на економски план, а тоа го покажува и статистиката за трговската размена меѓу двете земји, која во најдобрите години не е поголема од 30 милиони долари. Според Државниот завод за статистика, од 2007 заклучно со првите 10 месеци од 2011 година Македонија има дефицит во трговската размена со Израел. Од јануари до октомври годинава тој изнесува 16 милиони долари, а во 2010 година бил над 17 милиони долари. Годинава Македонија во Израел извезла стоки и услуги за 840.000 долари, а увезла за 17 милиони долари. Во последните пет години најголема е трговската размена во 2009 година, кога македонските компании во Израел продале стоки и услуги за 1,7 милиони долари, а увозот од Израел истовремено изнесува 26 милиони долари.

долари за барел достигна нафтата на Азиските берзи вчера, во очекување на состанокот на Организацијата на земји-извознички на нафта (ОПЕК). Нафтата за терминска испорака во јануари на Њујоршката берза се намали за 10 центи, на 100,04 долари за барел, откако завчера се искачи за 2,37 долари на 100,14 долари за барел. Земјите-членки на ОПЕК вчера се состанаа во Виена, во време кога и на така забавената светска економија & се заканува раст на цените на енергенсите.

19,5

милиони евра девизни депозити влегле во банките од почетокот на месецот, во време кога паниката поради можното распаѓање на еврозоната кај граѓаните натера некои од нив да се ослободат од еврата.

Општините сега побрзо продаваат државни парцели

О

властувањето на општините да менаџираат со државното градежно земјиште го забрза процесот на продажба и им овозможи на инвеститорите на едно место да ги добијат сите документи и информации, истакна градоначалникот на Скопје, Коце Трајановски. “Веќе 14 општини се стекнааа со надлежноста да управуваат со градежното неизградено земјиште, а 74 имаат вработени со лиценци за да можат да менаџираат со градежно земјиште“, истакна Трајановски.

Д Д

Љупчо Зиков

zikov@kapital.com.mk

Декриминализацијата на клеветата ќе ги криминализира медиумите!

екриминализацијата на клеветата ќе ги криминализира медиумите! Тоа им одговара на одредени центри овде, што ќе ви ги опишам денеска! Еве зошто. Главните причини лежат во деведесеттите години, во периодот на приватизацијата на македонските компании... Медиумите се само огледало на дефектите што ги создаде приватизацијата! Илјадници пати сум напишал дека катастрофално лошите модели на приватизација применети во Македонија создадоа деструктивни процеси во два правци. Прво, ја зголемија корупцијата во земјата! Сакајќи да ги задржат компаниите, новите сопственици беа приморани, па и принудени тајно да ги преплатат! Силен притисок од сите политички партии и моќни поединци во нив! Но, тие плаќања не одеа во Буџетот! Тие беа договарани во разни подруми! Потоа, газдите на компаниите пронајдоа нов механизам - да се бранат со медиуми! До денес! Второ, ја ограничија демократијата со блокадата на медиумскиот пазар и со неутрализацијата на невладиниот сектор! Во такви услови, практички нема можности да се изградат здрави медиуми! Многу весници, во суштина, треба да пропаднат ако се примени пазарната логика. Но, од ден на ден тие стануваат фаворизирани од тајни сили! Обезбедуваат видливост само толку колку да бидат третирани со државни реклами или компаниски реклами под сомнителни околности! Некои весници се фалат со висока профитабилност, која ја остваруваат со двајца до тројца вработени и без јасна уредувачка политика! Напротив, деструктивна политика! Уредувачкото ткиво им е расипано и дефетистичко! Но, сепак, се преплавени со реклами! Нивните главни уредници се богати, небаре работат со нафта! Производ на сето тоа е создадената политичко-олигархиска структура која денеска владее во Македонија и која ама баш нема никаква врска ниту со тоа дали е на власт ВМРО-ДПМНЕ или СДСМ! С$ е исто! Овде нема водство, туку има групација на: партиски моќници + сопственици + инвеститори + малкумина главни уредници + Македонци + Албанци! С$ на с$, 100 лица! Медиумите во Македонија се само огледало на оваа стварност! Погледнете кој ги поседува! Зарем треба да се мачиме со заклучоци! Стварноста овде е компромитирана и по малку криминализирана! Оттука и мојот заклучок дека декриминализацијата на клеветата дополнително ќе ги криминализира медиумите! И оти не постои медиумски пазар! Не пример, не можете да одредите лесно вредност на еден медиум!? Колку чини некоја од трите најгледани телевизии! Знаете колку чини? Чини денес толку колку што ќе почнете да преговарате! Но, утре на милион начини ќе ви ја симнат цената! Затоа и цела недела се обидувам да укажам дека овде нема проблем со недостиг од закони! Има закони! Овде законите се во суспензија! Затоа имаме клановска поставеност на медиумскиот бизнис, каде што се отишло во неповрат само затоа што десетина-петнаесет сопственици, уште толку политичари од сите партии, три до пет познати новинари и уредници сакаат да си го исчистат газето од с$ што правеле во последните две децении! Да, фактите кажуваат дека денеска тие се неоправдано богати. Ако споредиме, компаниите им се девастирани, не им се развиваат, извоз немаат, гледаат по дома што ќе направат! Е за по дома, секако, потребни се медиуми и новинари и уредници - абдали! Ним не им требаат главни уредници во права смисла на зборот, туку кучиња чувари! Ете, тука е проблемот што мора еднаш засекогаш да го разберат најголемите меѓународни донатори, кои практички со своите милијарди долари и евра се обидуваа да ја демократизираат Македонија во изминатите петнаесетина години, овде пред с$ мислам на програмите на УСАИД и на Американската амбасада! На Холандската амбасада! Швајцарската и Норвешката амбасада! Некои помали фондови на Европската унија! Дали тие воопшто размислуваат каде погрешија и што, всушност, помагаа во изминатиот период?!

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000

07/10

08/10

10/10

12/10

02/11

04/11

06/11

2.017,61 2010/2011 2010/2011

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 2.059,92

На Македонската берза вчера имаше две администраторски блок-трансакции и тоа 41.905 обични акции на Пивара Скопје по цена од 65.683,31 денари за една акција и 32.205 обични акции од истата компанија по цена од 65.683,31 денари за акција. Главниот берзански индекс МБИ-10 на дневно ниво падна за 0,78% и трговскиот ден го заврши со вредност од 2.017,61 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Стопанска банка Битола

2.090,00 +60,00

+2.96% 2 96%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Гранит

476,00 -14.00

-2.78% 2 78%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 9.500

07/07

27/07

16/08

05/09

25/09

11.954,94 -0,55%

На азиските берзи вчера се одвиваше истото сценарио што го снајде Волстрит пред два дена. Цените на акциите паднаа, додека курсот на еврото го достигна најниското ниво во последните 11 месеци. Познавачите сметаат дека ваквите негативни трендови се последица на намалениот кредитен рејтинг на членките на еврозоната.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.430,05 8.519,13 1.225,73 2.579,27 5.716,51 736,98

VALUTI

£ €

СТАПКА

-1,09% -0,39% -0,87% -1,26% -1,00% -0,50%

€ $

1,1817 ПРОМЕНА

+0,2%

СТАПКА

1,3181 ПРОМЕНА

-0,5%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.620,70 -0,09% 0 09% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA ф р BRENT

107,92 -2,55% 2 55% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

НИКОЛА ФАБРИС

Црна Гора во 2012 година нема да падне во рецесија, но ќе има помал економски раст.

“

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

www.kapital.mk четврток 15 /12/2011

Шон Марфи: Пресудата од Хаг има понатамошна применливост

П

> БРОЈКА

ресудата на Меѓународниот суд на правдата во Хаг дека Грција ја прекршила Времената спогодба со попречувањето на приемот на Македонија во НАТО има понатамошна применливост, вели Шон Марфи, професор по право на Универзитетот Џорџ Вашингтон и советник на Македонија во случајот против Грција, во интервју за Гласот на Америка на македонски јазик. Според него, доколку грчката страна остане на своите позиции, тоа ќе биде нарушување на меѓународното право, што дополнително го наметнува и прашањето дали другите земји ќе продолжат да го прифаќаат ваквото грчко однесување.

50

лица се уапсени вчера во полициска акција спроведена на повеќе локации во државава. Меѓу нив има и 15 полициски службеници. МВР ги товари за местење сообраќајни несреќи. Лицата преку лажните несреќи подигнувале средства од осигурителните компании. Првидените се изнесени пред истражен судија.

Повеќе пари од државата за општините во 2012

О

д први јануари догодина општините ќе добиваат зголемен приход од данокот на додадена вредност кој државата го одвојува за општините, во износ од 4% наместо досегашните 3,7%, а концесиите за искористување на водните ресурси во иднина ќе се распределуваат во сооднос 50%-50% меѓу општините и државата. Ова беше констатирано на генералното собрание на ЗЕЛС, на кое беше потенцирано дека во иднина ЗЕЛС ќе бара повеќе пари од државата во вид на блок-дотации што ќе придонесе за подобро финансирање на општините, но и беше посочено дека општините мора да размислуваат за наоѓање сопствени извори на приходи.

Зошто Тодоров не ги откри резултатите од ревизијата? Претседателот на Националната комисија за учебници, Радиќ, тврди дека Тодоров направил ревизија на учебниците со грешки, но се прашува од кои причини поранешниот министер ги крие. Наследникот на Тодоров -Кралев, го следи примерот – ревизијата била за интерна употреба во МОН Кристина Озимец

ozimec@kapital.com.mk

Р

езултатите од ревизијата на учебниците направена уште пред една година се во Министерството, Тодоров ги изготвил ама никогаш не ги соопштил на јавноста, а Кралев веројатно ќе го следи неговиот пример, открива за „Капитал“ претседателот на Националната комисија за учебници, Зоран Радиќ. Тој вели дека Тодоров формирал комисии кои требало да ги обезбедат и достават до нив како Комисија овие резултати: „Тодоров формираше комисии и требаше резултатите од ревизијата да ги даде кај нас на разгледување, но тој не знам од кои причини не го направи тоа и резултатите останаа кај него“, вели Радиќ. Според него, обично министрите не сакаат да говорат за работата на претходникот, па затоа тој не верува и дека сегашниот министер за образование, Панче Кралев, би се осмелил да ги објави резултатите. Во меѓувреме, ниту Тодоров, Кралев сакаат да зборуваат на оваа тема. Тодоров остана без коментар, а од Кабинетот на актуелниот министер, ставот е дека резултатите се познати, но биле само за внатрешна употреба на Министерството. Со ова, мерката која се најави како „суперревизија“ за детекција и санација на небулозите во учебниците, а требаше да биде јавна, продолжи да отвора дилеми

на какви с$ поразителни резултати наишле ревизорите.

Учебникарството стана главен бизнис за државата?

Повеќе од 16 милиони евра, чинат бесплатните учебници кои од државата прават главен пр етприемач во бизнисот со учебникарството, што, според експертите, е голем чекор наназад во оваа дејност. Министерот за образование и наука, Панче Кралев, откри дека за 2012 година се предвидени нови 3.200.000 евра, за печатење на учебници. Познавачите велат дека ваквите чекори резултирале со намален квалитет на учебниците, уништување на слободната конкуренција во учебникарството и огромно трошење на државниот Буџет. „Државата се занимава со нешто што не & е работа, бидејќи учебниците се прашање на пазарот. Ние до 2002 година ја јакневме слободната конкуренција во издаваштвото за да има поголем број учебници што резултираше со поголем избор и паѓање на цените. Сега повторно с$ е централизирано и државата е издавач на учебниците и нема слободна конкуренција. Државата едноставно не може да биде ефикасен претприемач“, вели за „Капитал“ поранешниот министер за образование, Ненад Новковски. Според него, Владата си направила дополнителни

НИКОЛА ТОДОРОВ

поранешен министер за образование

проблеми со инвестирање на многу пари, бидејќи печатењето бара обновување на тиражите, а буџетот е празен. „Со ова се оди спротивно на Стратегијата за развој на образованието од 2001 до 2010 година“, смета Новковски. Учебниците кои се преполни со грешки, нелогични дефиниции и лоши преводи го отворија прашањето за ситуацијата со учебникарството и за

тоа што „учат“ децата во училиштата. А со тоа што резултатите од ревизијата остануваат непознати, тајна е во кои се учебници се детектирани грешки, колку точно се препечатиле и колку тоа го чинело државниот Буџет! Истражувањето е поддржано од Данската асоцијација за истражувачко новинарство и проектот СКУП.

Македонија на писмено бара Грција да си ги земе назад илегалните мигранти! Во моментов во Прифатниот центар за странци се сместени околу 50 мигранти. За 15 од нив се чека одговор на барањето кое „Капитал“ дознава дека е упатено до Грција деновиве да ги преземе мигрантите кои кај нас влегле од нејзина територија Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

П

олицијата врши континуирана контрола на територијата на Македонија со цел успешно откривање и спречување на илегалната миграција, велат од таму, но акциите на МВР завршуваат во земјава, без успех да биде спроведено враќање на мигрантите од земјата од којашто влегле, во случајов од Грција. Во моментов во Прифатниот центар

за странци се сместени околу 50 илегални мигранти, потврдуваат извори од Центарот за „Капитал“. Нивната бројка се менува на дневна основа, полицијата приведува нови лица или дел од нив бараат азил и автоматски стануваат „жители“ на Центарот за азиланти во Визбегово. Доказ за тоа е и бројката од пет лица кои „Капитал“ ги затекна при посетата на Центарот за

Иако полицијата е поактивна на терен, вчера во Лојане се случил нов инцидент - тепачка меѓу групи емигранти кои се пресметувале со ножеви, а еден од нив завршил во болница. странци минатиот месец. Постапката за утврдување на идентитетот на овие лица може да трае и по неколку месеци,

бидејќи најчесто тие не поседуваат никакви документи со кои се докажува од која земја потекнуваат или од која

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

7

Мартоњи: Македонија да продолжи со реформите на патот кон ЕУ

> БРОЈКА

Р

епублика Македонија постигна значаен прогрес во реформите за подготовка на земјата за членство во ЕУ и Европската комисија ја повтори препораката за почеток на пристапните преговори со Унијата. Сепак, иако спорот за името с$ уште го попречува стартот на преговорите, земјата треба да продолжи на патот кон ЕУ-интеграцијата за што има силна поддршка од Унгарија, вели во интервјуто за МИА шефот на унгарската дипломатија, Јанош Мартоњи. Македонија, вели тој, е и ќе остане важен партнер на Унгарија во ЈИЕ, а активната поддршка за македонските евроатлантски аспирации продолжуваат да бидат еден од приоритетите на унгарската надворешна политика во регионот.

106

милиони евра тежи буџетот на Град Скопје за 2012 година. Советниците во Град Скопје на маратонска расправа до два часот по полноќ го усвоија буџетот кој е за 14,1% поголем во споредба со годишниот. Основниот буџет изнесува 64 милиони евра. Во буџетот на Град Скопје за идната година се планирани неколку капитални проекти: изградбата на Административната зграда покрај Вардар и реконструкцијата на повеќе сообраќајници.

Тачи и Османи за сеалбански интереси. Каде е Црвенковски во пазарот?

на албанските партии со кои тие би го условиле учеството во коалицијата: „Останува да го видиме писмото од Тачи, па потоа како партија ќе се произнесеме. Очекуваме дека албанските партии се свесни за политичката реалност“, вели Петров.

Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

Д

оговорената соработка меѓу албанските опозициски партии, ДПА и НДП, не оди во правецот што го најави лидерот на ДПА, Мендух Тачи, кога изјави дека ќе испрати писмо до СДСМ, со понуда за соработка во широка коалиција против актуелната власт. Во платформата за соработка што ја претставија лидерите Мендух Тачи и Руфи Османи, проблемите се гледаат само низ призма на Албанците, а коалицирањето со македонски партии не е земено предвид: „Ќе соработуваме на класификацијата и редењето на прашањата според тежината на пр о бл емите со ко и се ср еќав аат Албанците“, изјави Османи, а „Се осврнавме на влошената состојба на Албанците во Македонија, како прво прашање, како и на блокираните интеграциски процеси на земјата“, надополни Тачи.

Во СДСМ го чекаат писмото од Тачи

Од друга страна, во најголемата опозициска партија, СДСМ, која би била оска на идна широка опозициска коалиција, не сметаат дека изјавите на Тачи и Османи им се упатени само на Албанците, туку на

сите граѓани погодени од политиката на актуелната Влада: „Тачи претходно изјави дека ќе испрати писмо за соработка до СДСМ, од што стана јасно какви се неговите намери. Затоа неговата изјава, дадена заедно со Османи, не треба да се толкува како откажување од идејата за широк опозициски фронт“, изјави за „Капитал“ генералниот секретар на СДСМ, Андреј Петров. Како дообјаснување на намерите на нивните лидери - Тачи и Османи, и упатени извори од ДПА и НДП оставаат простор за заедничко влег-ување на албанската опозиција во фронтот предводен од СДСМ: „Следен состанок со ДПА ќе имаме во седиштето на НДП во Гостивар, каде што ќе ги презентираме заедничките комисии во различни сектори, заедно со динамиката на активностите на локално и на државно ниво. Во однос на соработката со СДСМ и останатите опозициски партии, и од албанскиот и од македонскиот блок, немаме предрасуди – потребата налага да изнајдеме модалитети за соработка“, вели висок функционер на НДП. Во СДСМ не сакаат однапред да зборуваат за нивните црвени линии во однос на барањата

Широките опозициски коалиции не трпат теснопартиски интереси

Експертите велат дека вакви иницијативи за вакви сеопозициски коалиции по правило се јавуваат кога потребата од ургентно симнување на актуелната власт станува приоритет во агендата на опозициските п а рт и и. П р а к т и кат а п о ка ж а л а д е ка неопходен услов за да успеат ваквите коалиции е партиите да се обединат околу целта што сакаат да ја постигнат, без да ја затапуваат острицата на нивниот фронт со афирмирање на теснопартиските барања во рамките на коалицијата. Во тој контекст, претпоставката од која тргнуваат партиите што се од лу чуваат з а ваква соработка е дека идната главна владејачка партија, што тие би ја донеле на власт, би и м а л а п о в е ќе с л у х о д п р е т хо д н ат а з а нивните поединечни програмски определби. Затоа зачудува тоа што Тачи и Османи

Бесими во официјална посета на НР Кина

Д

елегација на Министерството за одбрана на Република Македонија предводена од министерот Фатмир Бесими, придружуван од началник на Генералштабот на АРМ, генералмајор Горанчо Котески, од вчера е во официјална посета на НР Кина. Посетата, како што се вели во соопштението од Министерството за одбрана, ќе претставува одлична можност за продлабочување и унапредување на соработката во областа на одбраната меѓу двете земји, која во последните години добива на интензитет.

се одлучија нивниот пат кон евентуалното симнување на актуелната власт да го почнат со декларирање на тесноалбански барања. Како единствената цел да им е во идната влада да влезат наместо ДУИ, без разлика кој ќе биде македонскиот партнер.

Мигрантите во центар, организаторите на слобода

На почетокот на оваа недела при полициски претрес во месноста Горна Маала, село Богородица беа откриени 6 сомалиски државјани кои имале привремено сместување во домот на едно лице. Од извршениот разговор со илегалните мигранти полицијата констатирала дека тие илегално влегле преку Грција, а нивна конечна дестинација е Австрија. Прикривачот на мигрантите е во бегство, а против него е поднесена кривична пријава за криумчарење на мигранти. Токму помошта од локалното население, според МВР, е еден од клучните проблеми за успешна борба со илегалната миграција. пронајдени документи со кои се потврдува дека пред да влезат во Македонија престојувале кај јужниот сосед. Досега Грција нема одговорено позитивно на ниту едно од барањата за реадмисија на илегалните мигранти кои ја побарале македонската власт.

Во Лојане нов инцидент меѓу илегалните мигранти

Од мигрантите згрижени во Прифатниот центар, 15 се дојдени од Грција земја влегле во државава. Според информации до кои дојде „Капитал“ испратено е барање до Грција

согласно со договорот за реадмисија за враќање на 15 лица кои во моментов се во Центарот за странци, а кај кои биле

Додека полицијата „лови на ситно“, во Лојане, каде што има најголема концентрација на илегални мигранти, работите се мрднуваат од мртвата точка, потврдуваат лојанци. Претседателот на месната заедница Лојане, Селами Мехмети, не го крие задоволството што проблемот почнува да се решава. Не знае колку од 400-тината Авганистанци,

Пакинстанци, Палестинци, Алжирци, Марканци, колку што имаше во селото според математиката на лојанци, се приведени од полицијата, но задоволен е од фактот што МВР повеќе не ги игнорира апелите за помош. „Ситуацијата е многу подобра - бројот на илегалците во Лојане се намалува. Полицијата секој ден доаѓа и носи по 2030 од нив“, изјави Мехмети за „Капитал“. Сепак во Лојане продожуваат инцидентите предизвикани од мигрантите. Вчера, во раните утрински часови, раскажува Мехмети, се случила тепачка меѓу групи емигранти кои се пресметувале со ножеви. „Полицијата интервенираше по инцидентот и едно лице е пренесено во болница“, тврди Мехмети.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Стигна признанието: Недостига независна лабораторија за контрола на горивата Претседателот на МЕА, Димитар Хаџимишев, тврди дека во Македонија во моментов нема независна лабораторија за контрола на нафтените деривати, а потребата е с$ поголема поради растечкиот увоз Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

М

акедонската енергетска асоцијација бара државата да финансира отворање на независна лабораторија за контрола на квалитетот на горивата. Претседателот на МЕА, Димитар Хаџимишев, тврди дека во Македонија во моментов нема независна лабораторија за контрола на нафтените деривати, а потребата е с$ поголема поради растечкиот увоз. Според предлог-енергетскиот биланс 2012-2016 година, само следната година потрошувачката на нафта и на нафтени деривати ќе порасне за 6,6% во однос на 2011 година, односно на 743.000 тони. До 2016 година пак, се проценува да расте по 2,2% годишно. “Кога имате многу увозници на нафтени деривати, многу потешка е контролата на квалитетот. Во моментов имаме две лаборатории, едната е на Макпетрол, а другата на Окта. С$ уште нема независна лабораторија бидејќи постоечките се врзани со најголемиот трговец и најголемиот производител.

Кога расте увозот на нафтени деривати, мора да се направи сериозна контрола на квалитетот. Ако има 20 увозници, има 20 шанси за несоодветен квалитет. Се разбира, ваквата контрола е многу тешка. Пуштањето увозни количини без сериозна контрола на квалитетот ќе направи проблем и за потрошувачите и за екологијата. Можеби сите увозници носат квалитетни горива, но шпекулациите се дека сите горива немаат добар квалитет. Ние не знаеме од каде увезуваат горива нашите трговци“, објасни Хаџимишев. Од нафтената рафинерија Окта информираат дека неколку пати доставиле допис до Министерството за економија, со кој бараат посебен царински склад или подвижна лабораторија за контрола на квалитетот и количината на горивата што се увезуваат, пред да се пуштат во промет. “Мора да има сериозна контрола на квалитетот на горивата, бидејќи навистина имаме голем проблем со тоа“, велат од Окта. Од Министерството за економија велат дека подготвуваат нова уредба, која треба да к

о

м

е

р

ц

и

ј

ДИМИТАР ХАЏИМИШЕВ

директор на Топлификација и претседател на Македонската енергетска асоцијација

И

маме две лаборатории за контрола, едната е на Макпетрол, а другата на Окта. С$ уште нема независна лабораторија бидејќи постоечките се врзани со најголемиот трговец и најголемиот производител на горива. Можеби сите увозници носат квалитетни горива, но шпекулациите се дека сите горива немаат добар квалитет.

стави ред во квалитетот на горивата. “Да, можеби во делот на контролата е отворено прашањето и од тие причини, во Министерството сега се изготвува уредба за квалитетот на нафтените деривати, во која посебен акцент е ставен на мониторингот на квалитетот на горивата. Не можам да кажам дека уредбата ќе ги а

л

е

н

о

г л

а

с

реши проблемите, бидејќи отворањето нова лабораторија е врзано со финансии. За подвижна лабораторија се размислува во Министерството“, вели Виолета Кецкаровска, раководител на Сектор за енергетика во Министерството. Таа додава дека оваа уредба треба да се донесе до февруари 2012 година.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

9

КОМПАНИИ ПАЗАРИ

На Даневски не му е првпат да ги испразни државните силоси

Надлежните институции се уште немаат став за криминалот во Џумајлија. Мелничарите коментираат дека ова е голем скандал и дека не е прв пат Даневски да ги празни државните силоси. Се бара одговорност од институциите кои трет ден молчат Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

Д

ржавните силоси во Агрокомбинатот Џумајлија досега неколкупати биле испразнети, а потоа повторно наполнети, открива „Капитал“. Спротивно на Законот за стокови резерви, сопственикот на комбинатот, Зоран Даневски, си го продавал житото коешто државата го чувала во Агрокомбинатот, а потоа од сопственото производство ги враќал искористените количини. Последен пат во август било утврдено дека Даневски ги продал државните пченица и јачмен. Тој ветил дека

Последен пат во август било утврдено дека Даневски ги продал државните пченица и јачмен, но тој ветил дека за кратко време повторно ќе ги надомести

за кратко време повторно ќе ги надомести и така сторил, но веќе неколклу месеци подоцна продал повеќе од 5.400 тони државна пченица и јачмен и со 1,5 милиони евра државни пари ја напушти државата. Со долг од 10 милиони евра го остави и Агрокомбинатот. Прашањето што се наметнува е каде е државата во целиот скандал!? Судејќи по молкот, впечатокот е дека целиот случај не допира до институциите. Неколку дена по откривањето на криминалот во Џумајлија, нит у Министерството за финансии, под чија надлежност е Агенцијата к

о

м

е

р

ц

и

ј

за стокови резерви, ниту Министерството за земјоделство кое го издава земјиштето на Џумајлија, немаат став за криминалот. Никој не знае ниту каде се пченицата и јачменот кој ги продал Даневски, ниту пак знаат кој ги купил, дали останале на домашниот пазари или се извезени. Од мелничарските кругови коментираат дека а

л

е

н

о

г л

а

с

ова е голем скандал и дека треба да има поголема контрола од институциите кои трба да бидат претпазливи за тоа каде ги чуваат државните резерви. „Џумајлија и претходно ги празнеше државните резерви, а потоа повторно ги полнеше од сопствената жетва. Не е проблем државата да си ги врати парите. Џумајлија е голем комбинат и има големо производство. По судски пат, односно преку извршители со продажба на дел од имотот државата може да си ја наплати штетата“, вели Ристо Ташев, сопственик на Жито Вардар од Велес. Тој вели дека оваа количина на пченица и јачмен не толку голема за да може да направи дисбаланс на пазарот. „Државата треба да знае на кого дава да се чуваат државните резерви. Треба да има поголема контрола врз фирмите со кои склучува договори. 5.400 тони е мала количина и нема да се појави на пазарот, но скандалозно е тоа како е дозволено да се користат или да се продаваат државните резерви“, вели Никола Ѓеоргиев, сопственик на Мак Млин од Кочани. Тој вели дека државата има голема количина стокови резерви на жито, така што овие 5.400 тони нема да направат некоја промена. „Пред два месеци државата набави 40.000 тони за државните резерви, има жито, полна е како брод за да го задоволи пазарот ако има потреба“, коментира Ѓорѓиевски. Количината на државните стокови резерви е тајна, но неофицијално во кругот на мелничарите се шпекулира дека државата има повеќе од 100.000 тони жито, која е складирана во силосите во неколку млинови во државата. Во меѓувреме, Агенцијата за стокови резерви не знае како ќе го надомести недостатокот на пченица и јачмен кои незаконски ги продаде Зоран Даневски. Државната пченица и јачмен кои биле складирани во Џумајлија биле осигурани, но само во случај на штета, но не и од ваква кражба и сега нема кој да ја покрие штетата од 1,5 милиони евра. Според информации од акционерите во Џумајлија исчезнати се фактурите за продажба на државно жито, односно при контрола на документацијата инспекторите утврдиле дека недостасуваат сите фактури, документи, испратници и приемници за продажба на жито и јачмен, и не може да се докаже каде отишле државните резерви и кој ги купил.

КАПИТАЛ чеТврТоК 15.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари Бизнис херој - 40 пати поевтино софтверско решение

пристигна новиот M-class

К

омпанијата Инфопроект го лансира првиот бизнис-софтвер во Македонија базиран на cloud технологијата, наречен Бизнис херој. Софтверот ја поедноставува работата и ги намалува трошоците на малите и на средните претпријатија, кои не мора да поседуваат сопствен бизнис-софтвер. Ванчо Јордановски, технички директор на Инфопроект, вели дека Бизнис херој нуди достапноста до податоците од каде било и кога било, а безбедноста е загарантирана.

Cloud технологијата се смета за иднина на информатичкото општество, бидејќи на неа се потпираат некои од најголемите светски компании, како Google (G-mail), eBay и други.

нови правила за аграрот

> БроЈка

Н

овиот MercedesBenz M-Class пристигна во Македонија. Третата генерација поентираше со исклучително висока енергетска ефикасност, со просечна потрошувачка за 25% помалку од претходните модели. Со новата M-class се комбинираат удобноста и луксузноста на салонскиот автомобил со теренските карактеристики и емотивност на СУВ. Инженерите за развој од центарот за технологија на Мерцедес направија значајно подобрување и во делот којшто го нарекуваат БВГ (бучава, вибрација, грбост) ниво на удобност.

Во 2012 ќе се воведат нови правилници за производството на жито, овошје, зеленчук и млеко. Проектот за заедничко уредување на пазарот, кој го спроведуваше Министерството за земјоделство, има цел да помогне за реализација на проект за здружување на земјоделците. „Задругите, кои во европските закони се нарекуваат групи и организации на производители, се главниот канал преку кој Заедничко уредување на пазарот на ЕУ обезбедува финансиска помош за производителите на овошје и зеленчук“, изјави министерот за земјоделство, Љупчо Димовски.

320

илјади литри бензин и нафта отстапи државата на Македонија пат. Македонија пат се задолжува во Агенцијата за стокови резерви да ја уплати само акцизата за нафтата.

АлАрМ оД ММФ: Македонскиот извоз во 2012 ќе порасне само 1,4%! КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

,19%

,35%

,64%

,26%

а NASDAQ

,24%

рзата во Сао

,09%

мпании

,24% компании од

,50%

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

Побарувачката за македонскиот извоз остро ќе падне во 2012 година како последица на економскиот стрес во европските економии. Дали Буџетот ќе ја преживее кризата?

П

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка ПорАст Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка

+

,76%

ирани на

14.12.2011

Стопанска бан. Битола РМДЕН09 РМДЕН10

14.12.2011

Гранит Макпетрол Стопанска банка Комерцијална банка РЖ Услуги

раст

+2,96% +1,11% +0,55%

пад

-

нова цена

2.090,00 91,00 91,00

нова цена

-2,78% 476,00 -2,45% 19.021,00 -1,48% 156,00 -1,22% 2.711,00 -0,56% 179,00

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

3м 2,20% 2,40% 2,50% нА БДП 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% ПорАст 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

2,40%

2,70%

ммФ

janev@kapital.com.mk

ни на берзата

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

рАзлИкИ во ПроценкИте нА ММФ И влАДАтА КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕзА БАНКИ2012

александар Јанев обарувачката за македонскиот извоз остро ќе падне во 2012 година како последица на економскиот стрес во европските економии. Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) проценува дека извозот од земјава идната година ќе порасне само 1,4% поради наглото продлабочување на кризата кај најголемите трговски партнери на Македонија. Тоа значи дека македонските компании кои очекуваа зголемување на производството и нарачките од странство ќе бидат принудени да го забават работењето и да отпуштаат дел од вработените. Ако македонските компании помалку работат, тоа значи дека помалку пари ќе се слеваат во државната каса од даноци и придонеси. ММФ сериозно ја предупреди Владата да се освести навреме и да го признае ризикот за потфрлување на приходите во Буџетот, бидејќи економијата во 2012 година, според монетарците, ќе порасне 2%, а не 4,5%, како што прогнозира Владата. Во апсолутни бројки, Владата ги испланира буџетските приходи на 2,55 милијарди евра, а според математиките на ММФ, ќе изнесуваат 2,39 милијарди. Разликата меѓу проценките на Фондот и Владата за приходите во Буџетот е 160 милиони евра, што значи дека доколку се оствари сценариото на ММФ, за толку ќе треба да се скратат јавните трошоци. “Владата мора да го признае ризикот од забавување на економијата и намалување на приходите во Буџетот и затоа треба да ги зазуда трошењата. Таргетот за буџетскиот дефицит од 2,5% од БДП не смее да се надмине. Ја охрабруваме Владата внимателно да ги следи случувањата за да може да реагира брзо и да ги прилагоди трошоците од Буџетот соодветно на приходите“, изјави шефот на мисијата на ММФ, Вес Мекгру. ММФ алармира дека кризата ќе ги секне и странските инвестиции во земјава, што значи дека девизните

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

36м 4,10% 4,30% 5,00% нА БДП 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Влада

2% 4,5% 1,4% 7,7% 5% 8,5% 2,38 2,55

ПорАст Еуростандард банка

нА Извоз 3,50%

4,35%

5,25%

ПорАст Извоз 5,00% нА 5,50%

4,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

македонските извозни компании ќе бидат принудени да го намалат производството и да отпуштат дел од вработените приливи ќе се намалат, а Народната банка ќе се соочи со предизвикот дали да ги зголемува каматните стапки за да ја одржи стабилноста на денарот. Сепак, и покрај сите предупредувања од ММФ, Светска банка и другите меѓународни финансиски

3м 6м 12м 1,42% 1,67% 2,01% 1,36% 1,61% 1,98% Бруто0,77% ИнвестИцИИ 0,54% 1,09% 0,05% 0,10% 0,32%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

среда - 14.12.2011 3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,30% 4,60% 5,00% 5,30%

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 5,00% 5,50% 6,00% 6,50%

24м 7,70% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,80% 7,80% 9,00% 9,00%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,40% 8,10% 9,50% 9,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,80% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 4,00% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,20% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

6%

Еуростандард банка

3,50%

4,00%

5,00%

5,50%

5%

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден курс во 61,5125 46,6676 72,6883 49,8279 45,4705 47,2591

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

3м 1,42% 1,36% 0,54% 0,05%

6м 1,67% 1,61% 0,77% 0,10%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ Рочност преку ноќ 1ФОНД недела

12м 2,01% 1,98% 1,09% 0,32%

3м 4,98%1M

24.085.714,16

-508,00%

Илирика Глобал-Растечки пазари 41.349.963,54 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ Иново Статус Акции 16.516.057,41

-340,00% -292,00%

Основна кам. стапка Стапка на инфлација КД БРИК 40.918.890,07 -422,00% Народна банка на Македонија 4,00% 5,20% КД Нова ЕУ 21.070.182,34 -412,00% 13,40% Народна банка на Србија 12,00% КБ Публикум - Балансиран 22.689.774,99 -389,00% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% КБ Публикум Обврзници 35.029.547,37 19,00% 3,60% Централна банка на Црна Гора КБ Публикумбанка Паричен 52.853.251,64 26,00% 2,20% Централна на Словенија ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

3% 2%

1% 0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 Извор: Државен завод за статистика

1м 3,18% 4,18% Нето вредност

Отворен инвестициски фонд 2,20% СКИБОР Илирика Југоисточна Европа 2,20% МКДОНИА

камата 4,00% 5,50%

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,40% 2,60%

1м 1,14% 1,06% 0,28% 0,03%

2,50% 3,60% 2,20%

6,00%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

1м 1,14% 1,06% ИнвестИцИИ 0,28% 0,03%

институции за тежок удар Рочност преку ноќ 1 недела 1м 3м од кризата, Владата не ја 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% менува сопствената слика за СКИБОР ПрИхоДИ во Буџет ПрИхоДИ во Буџет 2,20% економијата во 2012 година. МКДОНИА Останува доследна дека економскиот раст ќе достигне ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ Основна кам. стапка Стапка на инфлација 4,5%, извозот ќе порасне 7,7%, милијарди евра Народна банка на Македонија 4,00% милијарди евра 5,20% а планираните приходи во Буџетот ќе се остварат.

13,40% Народна банка на Србија 12,00%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

Euribor (EUR) Libor (EUR) Бруто Libor (USD) Libor (CHF)

камата 4,00% 5,50%

3M -981,00%

6M -2367,00%

1Y -2476,00%

YTD -2613,00%

-336,00%

-1148,00%

-2076,00%

-2108,00%

-486,00%

-1154,00%

-619,00%

-637,00%

-185,00%

-861,00%

-1481,00%

-1523,00%

-1139,00%

-2853,00%

-2850,00%

-3022,00%

-535,00%

-1489,00%

-1520,00%

-1504,00%

-10,00%

79,00%

0,00%

0,00%

79,00%

159,00%

0,00%

0,00%

ЗА ДЕН 13.12.2011 13.12.2011 13.12.2011 13.12.2011 13.12.2011 13.12.2011 13.12.2011 13.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 15.12.2011

11

Адора инженеринг со три награди

> БРОЈКА

30

> БРОЈКА

Г

радежната компанија Адора инженеринг стана единствена компанија во Република Македонија која е добитник на три награди за најдобри општествено одговорни практики за 2010 година, доделени од страна на Министерството за економија на Република Македонија. Покрај првата награда во категоријата животна средина, со проектот енергетска ефикасност, компанијата се закити и со дополнителни две награди со проектите „Вложување во заедницата“, со донација на саат-кулата на плоштадот во Струмица и „Вработените се наше богатство - долгорочна стратегија 2009-2011“.

кандидати се номинирани за наградата „Најдобар промотор на Македонија“, што годинава се одржува по втор пат. Главните награди ќе се доделуваат во три категории: уметност и наука, туризам, извоз и претприемништво и дипломатија од добра волја. Номинирани се Љупка Арсовска, моден дизајнер, Гоце Маневски, интернет-промотор на проектот I love Macedonia; Валентина Тасева, генерален директор на СЕМОС Eдукација; Љупчо Јузмески, туристички водич, Стевче Доневски, промотор; Симеон Моне Златев, проект „Најмал етнолошки музеј на светот” и Деан Шкартов, уметник, претприемач, промотoр на македонскиот рубин.

4

парцели преку електронско јавно наддавање продаде општина Гевгелија со почетна цена од 1 евро за метар квадратен. На јавно објавената лицитација беа пријавени 35 учесници, а цената достигна до 1.100 денари по метар квадратен за градежните парцели од 921 и 637 метри квадратни, односно по 1.300 денари откупна цена за еден метар квадратен за помалите парцели со површина од 605 и 598 метри квадратни.

Добра вест–расте штедењето. Лоша вест–парите се за државата За 10 дена 2,7 милијарди денари депозити прибрале банките. Но, во истиот период државата собра 5 милијарди денари, а НБМ 4,7 милијарди денари преку записи. За кредити не остана ништо! Спасијка Јованова

Д

jovanova@kapital.com.mk

обрата вест е дека расте штедењето во македонските банки и покрај паниката кај граѓаните за иднината на еврото. Но, лошата вест е дека парите од банките завршуваат во државни и благајнички записи, кои важат за нискоризични, но профитабилни инструменти за вложување. Министерството за финансии и Народната банка даваат камата од околу 4%. Пари за кредити на компаниите нема! „Капитал“ направи една математика за тоа со колку пари располага државата, колку имаат банките, а колку од тоа добиваат компаниите, кои се соочуваат со длабока неликвидност и се без поддршка од државата и од банките. МАКЕДОНСКА БЕРЗА Гувернерот Димитар Богов завчера се пофали дека МБИ 10 1,5 милијарди денари (24 милиони 2.017,61 евра) штедни влогови се депонирани во МБИД македонските банки од 1 до 9 декември.

2.111,34период се депонирани и 19,5 Во истиот ОМБ 120,46

милиони евра во девизи. Тоа, според Богов, е показател за големата доверба на штедачите во домашната валута. Но, во истиот период државата собра пет милијарди денари (81 милион евра), а НБМ 4,7 милијарди денари (76 милиони евра) преку записи, кои главно ги купуваат ДимитАР БОгОВ ЗОРАн СтАВРеСКи банките. За кредити значи не останало гувернер на НБМ министер за финансии ништо! Уште пофрапантни се бројките за Во благајнички записи заклучно со 7 декември се пласирани 470 милиони евра, последните три месеци. Од месец во а со државни записи за три месеци се собрани 258,4 милиони евра. месец расте сумата што Министерството државни записи. вложувања во хартии од вредност. за финансии ја собира преку државни Во благајнички записи на НБМ, пак, Пласманот во благајнички записи бележи записи. Податоците покажуваат дека во заклучно со 14 декември се пласирани раст од 63,7%, а во државни записи од октомври, ноември и првите десет дена 470 милиони евра и тоа само од банките. дури 74,5%. од декември се собрани 258,4 милиони Месечно за кредити банките годинава Ваквата политика на банките, државата и евра. Во октомври, на аукциите на одвојувале само 27 милиони евра. Тоа на НБМ го убива стопанството. Компаниите тримесечни и шестмесечни записи се ФЈУЧЕРСИ е безмалку 20 пати помалку отколку во кои се соочуваат со огромна неликвидност собрани 82 милиони евра, во ноември 90,4 НАФТА благајнички записи. не можат да дојдат до кредит. Тоа е милиони евра, а во декември 72 милиони СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС година се водеше иста политика. И во 2010 закана за економијата, бидејќи ќе ги убие евра, а се закажаниЛЕСНА уште ауции. Во 96,79$/барел 3,19/ММБТу Активата на банките во 2010 година фирмите, а со тоа и можностите за каков истиот период, Министерството вратило порасна за 13,7%, а најмногу поради било економски раст во 2012 година.

245 милиони евра поBRENT однос на достасани

-0,78% -0,16% +0,50%

-3,35% -2,28%

107,00$/барел

-2,65% -1,86%

ЗА ЗАТОПЛ.

287

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 14.12.2011

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000 МБИ10

МБИ 10 BELEX15 2.017,61 485,87

-0,78% -0,90%

SASX 10 760,43

МБИД CROBEX 2.111,34 1.743,24 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 120,46

-0,16% SOFIX 302,06 +0,50% ATHEX

Главен индекс на Белградската берза

-0,71%

660,98

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 485,87 11.954,94

1.607,80$/унца

17.802,50

29,18$/унца

1.974,25

7.371,00

570.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

NASDAQ -0,90% -0,55% 2.612,26

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

BELEX15 -1,26% -0,19% 485,87

SASX 10 760,43

берзата, без финансиски компании

берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 2.600 2.600 2.600 Паоло, Бразил

ATHEX 2.400 2.400 2.400 660,98 2.200 2.200 ЕВРОПА ИНДЕКСИ 2.200

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,23%

FTSE 100 5.430,05

-0,55% -1,00% SWISS

DAX11.954,94 Заеднички индекс 30 5.716,51

5.745,93

SOFIX СОЈА 302,06 1.119,25$/бушел

SBITOP 586,40

-0,71%

ATHEX 660,98

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

Главен индекс на Атинската берза

-1,09%

2.000 2.000 2.000

07/10 07/10 07/10 08/10 08/10 08/10 10/10 10/10 10/10 12/10 12/10 12/10 02/11 02/11 02/11 04/11 04/11 04/11 06/11 06/11 06/11

+5,17% -0,55%

2.100,00

-4,55%

BRAZIL BOVESPA -0,87% -0,24% 57.357,07 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Кроација оси.

-0,39%

-0,50%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

-0,50%

-0,76%

TOPIX CAC 40 736,98

3.096,77

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

15.881,10 +0,23%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

FTSE 100 5.430,05

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 5.716,51

+13,11%

63,00

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 3.910,00 CAC 40 SENGПаоло, Бразил

-1,00%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

3.096,77 3.600,00

-1,09%

Индекс на 100 најголеми британски котирани на Лондонска берза

104104 104 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

ЛЕСНА СУРОВА 96,79$/барел

BRENT 107,00$/барел

-3,35% -2,28%

-2,63%

145,00

-1,00% -22,50%

-9,91%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Звон два хол.

0,01

SWISS Максим холд.

5.745,93 0,02

+12,50%

-0,24% -5,56%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Белградска, Загрепска и Љубљанска берза компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,96% 2.090,00

Стопанска бан. Битола РМДЕН09 NIKKEI 225 +1,11% 8.519,13 РМДЕН10 Индекс +0,55% на најголемите јапонски компании

-0,24%

-0,39%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза котирани на швајцарскиот пазар на капитал

TOPIX

ЗА ЗАТОПЛ.

287

-2,65% -1,86%

1.607,80$/унца

СРЕБРО 29,18$/унца

БАКАР 7.371,00

МЕТАЛИ

-3,33% -6,65% -3,30%

НИКЕЛ

17.802,50

АЛУМИНИУМ 1.974,25

ЧЕЛИК 570.00$/унца

-3,30% -2,40% /

+9,85%

+0,23% 5.430,05 ЉУБЉАНСКА БЕРЗА -1,09% +50,00%

ПРИРОДЕН ГАС 3,19/ММБТу

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Електрометал

54,00

14.12.2011

SWISS 5.745,93

1.552,00

Генера ЕВРОПА ИНДЕКСИ -13,11% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани Елмо на париската Еуронекст берза .

DAX М1 5.716,51 1.550,00

АИК

BRAZIL BOVESPA -0,87% -0,24% 57.357,07 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 HANG 8.519,13 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 18.354,40 ДЕН ДО 15Ч.

+4,17% -1,26%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Универзална банка

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

108108 108

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЗЛАТО

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Улјаник

S&P 500 1.225,73

112112 112

+0,64%

NASDAQ Витла 1.500,00 2.612,26

-1,26% S&P 500 -0,24% 1.225,73

NASDAQ 2.612,26

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,50%

116116 116

Главен индекс на Атинската берза

DOW JONES Ветеринарски завод 346,00 11.954,94

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DOW JONES

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

CROBEX КАФЕ 1.743,24 2,24 $/бушел

-0,90% +1,52% -0,61% +0,27%

ПЧЕНИЦА

SASX 10 ШЕЌЕР 760,43

ОМБ ОМБ ОМБ

120120 120

+0,64% АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

-2,59% -0,19% +3,45% +0,35% +0,65%

2185.000$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 602,25$/бушел

-0,24% +0,35%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 57.357,07 302,06

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.096,77

588,25$/бушел

3.000 3.000 3.000

-0,71%

SBITOP 586,40

124124 124

котирани на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ ИНДЕКСИ КАКАО РЕГИОН +0,30%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,61% -0,87%

НИКЕЛ 3.000 3.000 3.000

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.743,24 1.225,73

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 586,40

-0,16%

-3,33%2.800 -3,30% 2.800 2.800 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.600 2.600 СРЕБРО МБИ 10 -6,65%2.600 -2,40% 2.200 2.200 2.200 2.400 2.400 2.400 -0,78% 2.017,61 +0,35% 2.000 2.000 2.000 2.200 2.200 БАКАР ЧЕЛИК МБИД -3,30%2.200 / -0,16% 1.800 1.800 1.800 2.000 2.000 2.000 2.111,34 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 ОМБ +0,64% +0,50% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни120,46 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании

-0,19%

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

-0,61%

МБИД МБИД 3.200 3.200 3.200 МБИД МЕТАЛИ

-0,78%

2.800 2.800 2.800

HANG SENG 91,00 18.354,40 91,00

588,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 602,25$/бушел

КАФЕ 2,24 $/бушел

СУРОВИНИ

+0,30% +1,52% +0,27%

КАКАО

2185.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.119,25$/бушел

-2,59% +3,45% +0,65%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,50%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30

ПЧЕНКА

+5,17%

Ветеринарски завод

346,00

Витла

1.500,00

+4,17%

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Италијанци во Владата преговараат за инвестиции во здравството?! Три италијански болници, две фармацевтски компании и две фирми за медицински материјали вчера кај премиерот Никола Груевски го опипаа пулсот за инвестиции во приватното здравство во Македонија, дознава „Капитал“

Кои се потенцијалните инвеститори?

MEDICA MAURI PROGETTI - се занимава со современо уредување болници; PHARMAGUIDA - Фармацевтска компанија за производство и трговија со иновативни лекови на природна база (посебно во делот на гинекологија и педијатрија); NEW FA DEM – Фармацевтска компанија која произведува специјализирани производи, козметика, билни лекови и здрава храна;

Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

П

ознати медицински брендови од Италија вчера кај премиерот Никола Груевски го опипаа пулсот на Владата за инвестиции во приватното здравство во Македонија, дознава

„Капитал“. Три италијански болници, две фармацевтски компании за иновативни лекови и две фирми за медицински материјали се заинтересирани да започнат партнерски однос со македонски приватни клиники, но и да

отворат сопствена здравствена установа. Директорот на приватната болница Неуромедика, Емил Угриновски, потврдува дека неколку италијански компании пројавиле интерес за соработка. “По средбата со претставници на италијанските компании, можам да кажам дека, покрај партнерски однос, кај нив има нагон и за отворање сопствен бизнис во земјава. Италијанците главно се заинтересирани да инвестираат во делот на кардиохирургијата и кардиологијата, к

о

м

е

р

ц

и

ј

неонатологијата, офталмологијата и педијатријата“, вели Угриновски. Од Министерството за здравство вчера не беа информирани за средбата меѓу а

л

е

н

о

г л

а

с

BOLNICA SAN GIUSEPPE MOSCATI D’AVERSA – болница за неонатологија и педијатрија; POLIKLINIKA SAN TIMOTEO OD TERMOLI – поликлиника за кардиологија, -заинтересирана да воведе нови техники во областа на кардиологијата во Македонија; DETAL MEDICA – Фирма која се занимава со трговија на медицински материјали и опрема во делот на кардиологија и хирургија. италијанските компании и премиерот. Но, велат, италијански инвестиции во делот на приватното здравство би биле добредојдени.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

13

БАЛКАН

НБГ бара финансиска инфузија од милијарда евра Националната банка на Грција (НБГ) бара финансиска инфузија од милијарда евра од грчката влада, за да ја одржи својата ликвидност, а за оваа цел ќе емитува преференцијални акции Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Н

ајголемата грчка финансиска институција, Националната банка на Грција (НБГ) преку соопштение на Атинската берза објави дека бара финансиска помош од државата во износ од милијарда евра за да може да ја одржи својата ликвидност. За возврат НБГ ќе се обврзе да емитува преференцијални акции во истата вредност. Банката информира дека очекува оваа сума да & биде исплатена од државниот фонд за помош, кој е формиран во 2008 година и од кој финансиските институции можат да добиваат пари до крајот на оваа година. „За 22 декември е закажан состанок на Управниот одбор на кој ќе биде донесена одлука за повлекување на преостанатите пари на кои има право банката“, соопшти претставник на НБГ за Ројтерс. „Ако не постои кворум на 22 декември ќе има втор состанок на акционерите на 27 декември“, додаде тој. к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

Според НБГ, со финансиската инјекција од владата „тешка“ една милијарда евра, банката ќе ја зголеми својата адекватност на капиталот на 11%, од 9,5%, во споредба со минатиот месец. Грчките банки веќе подолг период се обидуваат да се справат со зголемените долгови и намалувањето на депозитната база, како што земјата воведува построги мерки за штедење четврта година по ред, а економската моќ на граѓаните с$ повеќе и повеќе се намалува. Во 2009 година НБГ процени дека не & се потребни сите пари што & ги додели фондот за помош и од нив повлече само 350 милиони евра. „Но, економската ситуација сега н$ принуди да побараме ист третман како и останатите банки“, нагласи претставникот на НБГ. Минатиот месец НБГ соопшти дека во првите три квартали од годинава остварила загуба од 1,346 милијарди евра, во споредба со профитот од 259 милиони евра со кој се стекна истиот период лани. Намалувањето л

е

н

о

г л

а

с

1

11% 17

милијарда евра ќе побара НБГ од фондот за помош на банките во Грција

ќе изнесува адекватноста на капиталот од НБГ по финансиската помош од владата

за рекапитализација на грчките банки. До денес, грчките банки отпишале само 21% од државните обврзници, што е еднакво на шест милијарди евра. Банките во земјата с$ уште поседуваат грчки државни обврзници во износ од 45 милијарди евра, што комбинирано со намалувањето на работата и повлекувањето на депозитите, може да им донесе загуби од 9 милијарди евра, пишуваат грчките медиуми. Порди големината на прогнозираните загуби, се очекува повеќе грчки банки да побараат државна помош, на начин сличен на НБГ. Според последните проценки на ММФ, на најголемите шет банки во Грција ќе им биде потребен дополнителен капитал од 17 милијарди евра за да го покријат преполовувањето на грчкиот долг.

на профитот е последица на отпишувањето на половина од државните обврзници на Грција што ги поседува, согласно со договорот со владата, како и на повлекувањето на депозитите од банката.

30 милијарди евра за помош на грчките банки

До крајот на јануари 2012 година, се очекува грчката влада да склучи договор со сите грчки доверители со цел да отпишат 50% од долгот на земјата, односно вкупно 206 милијарди евра. Ова е еден од условите за добивање финансиската помош од 130 милијарди евра од последниот договор со Европската унија (ЕУ) и Меѓународниот монетарен фонд (ММФ). Во истиот пакет финансиска помош се вклучени и 30 милијарди евра к

о

м

е

р

ц

и

ј

милијарди евра им се потребни на најголемите шест банки во Грција за да го надоместат преполовувањето на грчкиот долг

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Интел ги претвора мобилните телефони во платежни картички

И

нтел има намера да ја зајакне својата позиција во областа на чиповите, овозможувајќи мобилните телефони да функционираат како платежни или транспортни картички. За оваа цел, најголемиот светски производител на микропроцесори постигна договор со француската компанија Инсајад секјур (ИС) кој се однесува на областа на безжична технологија со мал домет. Со овој договор Интел обезбедува пристап до технологиите на ИС, кои се специјализирани за мобилна безконтактна технологија. Финансиските детали од договорот с$ уште не се објавени.

> БРОЈКА

6,47% изнесува каматната стапка по која се задолжи Италија вчера, највисока од воведувањето на еврото. Новиот премиер, Марио Монти, не ги импресионираше инвеститорите, бидејќи каматата на италијанските обврзници сега е повисока од времето на Берлускони.

Српскиот „фиат“ стигнува идната година и ќе чини 14.000 евра

В

о фабриката за автомобили во Крагујевац почна пробното производство на новиот модел на Фиат, пренесуваат српските медиуми. Српскиот „фиат“ ќе пристигне на пазарот во втората половина од следната година, а неговата цена ќе изнесува околу 14.000 евра. „Импресиониран сум од производствената технологија. Моторот е брилијантен и е фантастичен чувар на енергија“, рече претседателот на Србија, Борис Тадиќ. „Државата издвои значителни средства, но тоа е единствениот начин во криза да добиеме производител како што е Фиат“, нагласи Тадиќ.

Неколку држави рипнаа против договорот на Меркел и Саркози!

Пола Европа не е среќна со предлозите на Германија и на Франција за поостра фискална дисциплина во Унијата. Притисокот сега е насочен кон правната издржливост на договорот што го предлагаат лидерите Меркел и Саркози Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Ф

ранцуско-германските надежи за воспоставување построга фискална унија меѓу земјите-членки на Европската унија (ЕУ) се најдоа под притисок откако неколку високи лидери на Унијата предупредија на правните тешкотии и отпорноста во нивните национални парламенти за прифаќање на новиот договор. Притисокот практично дојде од земјите кои се надвор од еврозоната. Четворица претставници на влади предупредија дека само прецизно правен текст може да одреди дали тие ќе го прифатат новиот договор за финансиска дисциплина, или ќе застанат на страната на Велика Британија. Според лондонски „Фајненшл тајмс“, најголема грижа на земјите надвор од еврозоната е тоа дали новите правила ќе му овозможат моќ на Брисел да ги надгледува сите национални буџети, или само на земјите кои се во еврозоната. „Засега, договорот што го понудија Германија и Франција претставува само празен лист хартија. Дури и името на договорот во иднина може да се промени“, вели премиерот на Чешка, Петр Нечас. „Мислам дека политички е кратковидно да се потпише овој договор без претходно да се погледне убаво“, додаде тој за Ројтерс. Истовремено, се појавија и пукнатини меѓу 17 земји-членки на еврозоната, бидејќи опозиционите лидери во Ирска го повикаа премиерот Енда Кени, да распише референдум за новиот договор - гласање кое е речиси сигурно дека ќе пропадне, велат аналитичарите. Со истата ситуација се соочува и малцинската влада на премиерот Марк Рут во Холандија, каде што опозициските лидери го оспоруваат потпишувањето на договорот. Во главниот град на Полска, Варшава, веќе се одржуваат неколкудневни протести

против прифаќањето на новиот европски договор, предводени од опозицијата. Унгарија веќе се колеба што минатата недела го поддржа договорот, бидејќи не сака да се откаже од контролата на својата корпоративна даночна политика. Во меѓувреме, во Шведска се зборува за можноста за вклучување на данокот за финансиски трансакции во новиот договор на ЕУ. Партијата на Фредерик Рајнфелд, шведскиот премиер, има малцинство во Парламентот, што го лимитира простотрот за маневра доколку дојде до тоа, бидејќи опозицијата е против овој данок. Премиерот на Данаска, иако ја поддржува страната на Франција и Германија, се соочува со силната опозиција која е против. „Мора да се разјасни тоа што се ќе вклучува овој договор“, изјави висок дипломат во Брисел за Ројтерс. „Има толку неодговорени прашања!“ Иако европските лидери инсистираа содржината на новиот пакт да нема потреба да помине низ националните референдуми или низ парламентите, растат грижите низ европските главни градови за неговата легалност.

Меѓувладина спогодба, наместо официјален договор Договорот за построга фискална дисциплина, постигнат минатиот петок меѓу 17 земји–членки на еврозоната

ХЕРМАН ВАН РОМПУЈ

К

Договорот ќе допре подлабоко во економската политика на земјите

Д

енес почнуваат и официјалните преговори за договорот за поостра фискална дисциплина, а првата нацрт-верзија на договорот ќе биде дистрибуирана меѓу 26 земји кои го прифатија пред почетокот на празниците. Франција и Германија очекуваат договорот да биде потпишан од сите земји до крајот на март 2012 година. Вчера, лидерите на Германија и Франција, Ангела Меркел и Никола Саркози, соопштија дека новиот договор, покрај тоа што ќе обезбеди построги буџетски правила и казни за оние земји кои нема да ги почитуваат, исто така ќе допре подлабоко во економкста политика, вклучувајќи ги и даноците, финансиската регулација и пазарите на труд.

натива освен да создадеме посебен договор за земјите од еврозоната, кој ќе биде отворен и за останатите членки на ЕУ“, објасни Ван Ромпуј.

ПЕТР НЕЧАС

претседател на Еврогрупата

премиер на Чешка

оговорот за построга фискална дисциплина, нема да може лесно да се имплементира од правен аспект.

асега, договорот што го понудија Германија и Франција претставува само празен лист хартија.

Д

Жешка недела за ИПО во САД

омпаниите во САД повторно покажуваат интерес за инцијални јавни понуди (ИПО) на акции, бидејќи за оваа недела најавени се вкупно 12 ИПО на компании. Доколку сите јавни понуди на акции се одржат според палнираниот распоред, оваа недела ќе се забележи најголем број на ИПО уште од ноември 2007 година, пренесува весникот USA Today. Американските медиуми пренесуваат дека се потребни само девет јавни понуди, за оваа седмица по бројот на ИПО да биде најдобра во 2011 година. Најочекувана е иницијалната понуда на акции на инетрнет-компанијата за производство на социјални игри, Зинга,

и уште шест земји-членки на Европската унија (ЕУ), нема да може лесно да се имплементира од правна перспектива, соопшти и претседателот на Европскиот совет, Херман ван Ромпуј. Фактот што Велика Британија гласаше против промената на ЕУ-договорите значи дека новите договори имаат форма на меѓувладин договор, надвор од рамките на европските институции, пренесува „Волстрит журнал“. „Меѓувладината спогодба не беше мојот прв избор, ниту на повеќето земји-членки. Тоа може да ги направи новите фискални правила обврзувачки, но за ова прашање мора итно да се разговара. Тоа нема да биде лесно ако гледаме законски на работите. Сметам дека сите лидери треба да бидат конструктивни и да го имаат предвид најважното - излезот од должничката криза“, рече Ван Ромпуј пред членовите на Европскиот парламент (ЕП), зборувајќи за минатонеделните случувања во Брисел. Херман ван Ромпуј е оптимист за успехот на новата рамка фискални правила и покрај одлуката на Велика Британија да ја блокира целосната промена на европските договори. „Во текот на состанокот стана јасно дека не може да се постигне едногласност. Соочени со овој факт, избегнувајќи понатамошни контроверзии, немавме друга алтер-

која се прослави преку социјалната мрежа Фејсбук, а која преку ИПО оваа недела планира да собере околу една милијарда свежи средства. Вчера на берзата во Њујорк веќе дебатираше компанијата Џајв Софтвер, производител на софтвер исто така поврзан со социјалните мрежи. Акциите на оваа компании само во првиот ден скокнаа за 25%. Освен Зинга, се очекува и ИПО на луксузниот моден синџир Корс Холдингс, кој преку понудата на акции може да се стекне со капитал од речиси 800 милијарди долари. Според податоците на агенцијата Блумберг, во тековната недела треба да

З

се соберат вкупно 3,8 милијарди долари, што ќе претставува најдобар неделен резултат на Волстрит во последните девет месеци. Сепак, 2011 година не беше баш најдобра година за јавна понуда на акции од компаниите во САД, туку беше потпросечна година. Оваа година на берзите во САД преку 115 иницијални јавни понуди собрани се 35 милијарди долари, што е многу помалку од 2010 година, покажуваат податоците на компанијата Ренесанс Капитал. Воздражноста на компаниите за ИПО доаѓа првенствено од неизвесноста на глобалните пазари поради должничката криза во Европа.

Во типична година во САД, просечно се одржуваат 250 иницијални јавни понуди на акции, на кои се заработуваат околу 50 милијарди евра. Тоа што најмногу се очекуваше годинава е ИПО на Фејсбук, на кое се гледа како на преоден момент во инвестицискиот „бум“ што го направија компаниите кои работат на Интернет. Компанијата с$ уште ги држи во тајност плановите за ИПО, но според информациите во американските медиуми се очекува излегувањето на Фејсбук на берза да се случи некаде помеѓу април и јуни следната година. Се проценува дека ИПО на Фејсбуќ ќе вреди 10 милијарди долари и ќе биде најголемата понуда на една технолошка компанија досега.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 15.12.2011

15

ФЕЉТОН ЛОНДОНГРАД ОД РУСИЈА СО КЕШ: инсајдерска приказна за олигарсите Почитувани читатели, “Капитал“ во соработка со издавачите АЕА, ви го претставува возбудливиот бестселер на Марк Холингсворт и Стјуарт Ленсли, "Лондонград - од Русија со кеш". Не пропуштајте ја неверојатната приказна за тоа како Лондон стана дом на руските супербогаташи, раскажана за прв пат и базирана врз вистински ликови и настани. Ултравозбудливо четиво за животот проткаен со невиден луксуз, убави жени, приватни авиони, мегајахти, најдобрите светски фудбалери и телохранители во црни ренџ-ровери со непробојни стакла.

„ИГРАЧКИ“ ГЛАВА 6: МОМЧИЊАТА СО

Голема сума железни порти отвора?!

И покрај огромното богатство на Абрамович, не сите подлегнуваат на неговите понуди кога оди да купува. Специјалните ложи на Стемфорд бриџ, каде што седат неговите пријатели, наместо да ги купи, тој мора да ги изнајмува

С

е разбира, флота од приватни авиони, хеликоптери и јахти осигурува дека сопственикот може да се состане со кого било, каде било и тоа речиси веднаш, а никогаш да не пропушти натпревар на ФК Челзи. Во една пригода Абрамович стигна на стадионот Стемфорд бриџ со хеликoптер и со авион од една од неговите јахти закотвена дури на Алјаска. Но, флотата исто така е мотивирана од потребата за разновидност на активата: со трансфер на готовината во актива преку компании-подружници во различни офшор-јурисдикции насекаде во светот, неговото богатство е заштитено и од конфискација и од заплена. Копнената флота пак, на Абрамович се состои од автомобили со врвни перформанси, меѓу кои две лимузини „мерцедес”, тип „мејбах 62”, направени по порачка, отпорни на бомби и еден тркачки автомобил „ферари FXX”, вреден еден милион фунти. Пет години откако го купи ФК Челзи неговите капитални трошоци само за недвижностите, млазните авиони, јахтите и за автомобилите изнесуваа повеќе од една милијарда. Само годишните тековни трошоци за неговите јахти, куќи и млазни авиони лесно достигнуваат 100 милиони фунти. А тука се и трошоците за фудбалот. Банкарските изводи на фудбалскиот клуб од 2007 до 2008 година покажаа дека Челзи има долгови од 736 милиони фунти, а од тие повеќе од 500 милиони фунти беа долг кон Абрамович за неговата серија заеми откако го купи клубот. Абрамович направи многу пари од бизнисот со енергенси. Само во периодот меѓу 2000 и 2003 година, дивидендите од „Сибнефт” вкупно изнесуваа повеќе од 2 милијарди американски долари, а од 2000-та година тој има добиено повеќе милијарди од продажбата на активата. Во 2003 година неговата компанија „Милхаус капитал” веќе имаше значителен удел во „Сибнефт”, а во 2005 година му го продаде преостанатиот удел на државниот комбинат „Газпром” за цели 7,5 милијарди фунти.

Од каде му толкави пари?

Потрошувачка од ваков размер е далеку поголема од потрошувачката на не повеќе од стотина луѓе на планетава, но и тие едвај би се доближиле до богатството на Абрамович. Само во периодот меѓу 2000 и 2003 година дивидендите од Сибнефт вкупно изнесуваа повеќе од две милијарди американски долари, додека од 2000 година има добиено повеќе милијарди од продажбата на активата. Во 2003 година неговата компанија Милхаус капитал не само што имаше значителен удел во Сибнефт, туку исто така имаше и 26% удел во Аерофлот, 50% удел во Русал, вториот најголем производител на алуминиум во светот, како и удели во компанијата за производство на автомобили ГАЗ, во металскиот завод Орск-Халиловски, во Автобанк, во осигурителниот гигант Ингострак, во хидроелектраната во Кразнојарска и во Уст Лински, фабрика за целулоза и за хартија. На почетокот од 2003 година ги продаде своите акции од Аерофлот и тогаш, по апсењето на Ходорковски во октомври 2003 година, се ослободи од голем дел од својот удел во Русал, префрлувајќи му го на својот деловен партнер Олег Дерипашка. Во наредните две години распродаде најголем дел од остатокот. Најзначајно од сето тоа е што во 2005 година му го продаде останатиот удел во Сибнефт на државниот комбинат Газпром за цели 7,5 милијарди фунти. Во 2008 година „Сандеј тајмс” процени дека неговото богатство изнесува 11,7 милијарди фунти, речиси 70% повеќе од тогашниот најбогат Британец, војводата од Вестминстер. По продажбата на

„Големината е тоа што е битно. Сето тоа се сведува на детски играчки, на желбата на момчињата да се опкружат со дури уште полуксузни играчки. Мора да запомните дека овие момчиња се знаат уште од 90-тите и дека ова е свет на мажите. Тие се натпреваруваат едни со други така што се перчат со тоа што го имаат. Дамите одат во ресторани со чанти по последна мода, но момците го прават тоа со јахти и со авиони. Момците имаат голем натпреварувачки дух и еден од начините да се победи конкуренцијата е да се има нешто што е поголемо и подобро од кој било друг” Валерија Манокина Сибнефт тој на широко ши ироко инвестира во Русија Рус ја и во Европа, Евро Е ропа, додавајќи на своето богатство уште 41% удел во руската група за челик Евраз и 44,6% акции во Еуроцемент, руската најголема цементарница и градежен конгломерат. Во септември 2008 година Еуроцемент холдинг АГ, нејзината швајцарска подружница, купи 6,5% од акциите во Холцим лтд, руска компанија за градежни материјали со огранок во Швајцарија. Како и Березовски, и Абрамович се расплини за да осигура дека финансиските зделки и учествата во компаниите се чуваат во најголема тајност. За да го осигура ова, најголем дел од неговата актива е регистриран на Британските Девствени Острови.

Некои работи немаат цена

Но, и наспроти огромното богатство на Абрамович, не сите подлегнуваат на неговите понуди кога оди да купува. Во 2003 година се обиде да купи зимско одморалиште со бунгалови во Коршевел, луксузен француски скијачки центар кој секој јануари го поплавуваат новите руски богаташи. Откако го надлета со хеликоптер со сопругата и со телохранителите, побара да ги види најубавите приватни куќи во таа област. Потоа, побара од директорот за туризам на тоа одморалиште, господин Рене Монтгранди, да им телефонира на сопствениците и да им понуди толку колку што е потребно за да ги убеди да го продадат одморалиштето. „Однапред знаев што ќе одговорат”, изјави подоцна Монтгранди. „Немаме повеќе земја на која може да се гради, а и нашите сопственици се многу среќни што имаат куќи овде. Господинот Абрамович рече дека ќе плати двојно или тројно повеќе, но сите сопственици ја одбија неговата понуда.” Ова не беше единствен пат Абрамович да не успее да го купи тоа што го сака. Со купувањето на ФК Челзи, доби пристап и до двете специјални милениумски ложи на стадионот, кои се сместени во правец на централната линија што го дели игралиштето на два дела. За изнајмување на другите ложи за една сезона потребни се еден милион фунти. Бидејќи тој често поканува голема група пријатели да ги гледаат натпреварите на стадионот Стемфорд бриџ, Абрамович се обиде да ја купи специјалната ложа веднаш до неговата. Понуди значително поголема сума од еден милион фунти. Сопственикот одби и затоа тој ја зголеми цената неколкупати. Одговорот с$ уште беше негативен. Некои „пикантни” имоти, едноставно, не се за продавање, К О

43

ЛИТ ЛИТЕРАТУРА ЗА Р РАЗЛИЧНИ ВКУСОВИ Од 2 2000 година наваму АЕА издавачи објавува книги од разни области: проза, поезија, литература книг за млади, публицистика, популарна психологија, езотерија... Продажниот салон Египетска сонувалка во центарот на Скопје изобилува со богата литература – од современите македонски писатели, преку англиските к ласици, с$ до детската литература, сето тоа по достапни цени.

• Од домашните автори АЕА издавачи ги објавила Божин Павловски, Матеја Матевски, Митко Маџунков, Ефтим Клетников, Радован Павловски, Томе Арсовски...

• Од странските Џ.Р.Р. Толкин, К.С. Луис, Малколм Гладвел, Калед Хосеини, Јасмина Кадра, Кормак Меккарти, Џеред Дајмонд, Карла дел Понте... Преводот на трилогијата “Господарот на прстените” од Толкин беше вистински хит пред неколку години и е проект каков што ретко бележат издавачите во земјава.

• Пред две години во Скопје го пречека и добитникот на Букеровата награда, Томас Кенили, авторот на “Шиндлеровата арка (листа)”, издание исто така на АЕА.

М

арк Холингсворт е истражувачки новинар и автор на повеќе книги, вклучително и студијата за МИ5, британската Служба за безбедност. Неговите новинарски текстови се објавуваат во Сандеј Тајмс, Гардијан и Фајненшел Тајмс. Од малиот број интервјуа направени со него, се знае дека тој не сака многу да зборува јавно, нити пак е љубител на шопинг. ругиот автор, Стјуарт Ленсли е новинар и економски консултант кој живее јужен Лондон. Меѓудругото тој е добитник на неколку награди како телевизиски и радио продуцент, меѓу кои е и наградата на Њујоршкиот телевизиски и филмски фестивал. Во неговата книга од 1985 година, Poor Britain, тој ја дефинираше моќта употребувајќи методологија која подоцна почнаа да ја применуваат истражувачите и владите на Велика Британија, Европската унија и голем број земји, од Јапонија до Јужна Африка.

Д

па дури ни на Абрамович. Иронијата е во тоа што барем една од приватните ложи на Абрамович е често празна, особено во текот на 2007 и 2008 година. Еден истакнат консултант за односи со јавноста, кој беше на Стемфорд бриџ на еден важен меч, го праша извршниот директор на клубот зошто ложата е празна. „Ќе можев да ја исполнам повеќе од еднаш”, рекол консултантот. Била празна, му објасни директорот, бидејќи Абрамович сака да ја задржи во случај да му затреба во последен миг. „За Абрамович не е од никава важност да се фрлат 30.000 фунти, што можеше да ги добие од изнајмување на ложата”, изјави консултантот.

(Продолжува) Во утрешниот број: Зошто на Абрамович му е дозволено да се топори и да се перчи на светската сцена со својата приватна армија од телохранители, флотата јахти и со ескадрилата од млазни авиони, додека други олигарси се протерани или затворени во Сибир? М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

ОГЛАС ЗА ИЗДАВАЊЕ ДЕЛОВЕН ПРОСТОР Се издаваат деловни простории во административната зграда на ЛОТАРИЈА НА МАКЕДОНИЈА АД Скопје, на ул.Маршал Тито бр.11-а во Скопје, со површина од 300-400 м2. Тел. за контакт 02 3235 144 Мобилен: 075 364 630 ЛОТАРИЈА НА МАКЕДОНИЈА АД Скопје

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува ј у

ОБУКА

ТАЈНИТЕ НА ВРВНАТА КОМУНИКАЦИЈА АЛАТКИ ЗА УСПЕХ 23 Декември 2011 Стопанска комора на Македонија, Сала бр.1, V кат Скопје

ОБУКАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Бројни истражувања сведочат дека успехот на лично и организациско ниво се должи на вештините за одлична комуникација. Начинот на кој вработените во компанијата комуницираат меѓу себе и со своите корисници и клиенти директно е поврзан со бројките и деловните резултати. На оваа обука, учесниците ќе научат подобро да ги разберат потребите на своите колеги, на клиентите и корисниците и преку тоа, на сите нив да им го дадат токму она што другите го очекуваат.

Генерални менаџери и сопственици на компании Менаџери за комуникации со корисници, маркетинг и продажба Менаџери за интерни комуникации Вработени во оддели за работа со корисници и клиенти Професионалци за кои обуката ќе биде вредно искуство во личниот развој

НА ОБУКАТА ЌЕ ДОБИЕТЕ СОЗНАНИЈА ЗА:

Личниот мотивациски вредносен систем (МВС) - кои се нештата кои се навистина важни за Вас? Дискусија и разбирање на внатрешната динамика на односите Разбирање на потребите и очекувањата на колегите и клиентите - Како најлесно да го зборувате НИВНИОТ јазик? Препознавање на раните фази на конфликтите и успешно справување со нив - Како подобро да препознаеме кои се нашите мотиватори за конфликт, кои се тие на колегите и корисниците, како успешно да се справиме? Алатки и техники како да се градат одлични односи со колегите, корисниците – Што е тоа што конкретно можете да го направите за да бидете врвни во комуникацијата? Изработка на индивидуални акциони планови за врвна комуникација

ТРЕНЕР НАТАША ИВАНОВСКА Nad 13 godini iskustvo na menaxerski pozicii vo oblasta na komunikaciite.

Sertificiran SDI© trener i fasilitator, sertificiran trener i konsultant na internacionalnata kompanija Persona Global, specijalizacija za kou~ing na Erikson Kou~ing Kolexot od Kanada. Pretsedatel na (ACK).

Рок на пријава најдоцна до 20 декември 2011 година. Цената за еден учесник изнесува 8.000 денар (без ДДВ). За секој втор учесник од иста компанија следува попуст од 10% а за секој нареден учесник следува 15% попуст.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова 02 3298 110 akademija@kapital.com.mk

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

21 DEKEMVRI, SPECIJALEN PRILOG

NAJGOLEMITE MAKEDONSKI PROIZVODITELI I IZVOZNICI NA HRANA I PIJALOCI ANALIZA NA BIZNISOT NA HRANA VO ZEMJAVA KOI SE GLAVNITE KOMPANII VO OVAA INDUSTRIJA I KOI SE NAJGOLEMITE PREDIZVICI NA PATOT NA NIVNIOT RAST I RAZVOJ? KAKO DA NAPRAVIME POSILNI PREHRANBENI KOMPANII? [TO ZNA^I IZVOZOT NA HRANA ZA MAKEDONIJA, KOLKAV POTENCIJAL IMA TOJ VO NEJZINIOT IDEN EKONOMSKI RAZVOJ? KOI BEA NAJGOLEMITE PREDIZVICI NA SITE VLADI DOSEGA VO DELOT NA PROIZVODSTVOTO NA HRANA? OVA ]E BIDAT KLU^NITE PRA[AWA NA KOI [TO KAPITAL ]E DADE ODGOVOR VO SPECIJALNIOT PRILOG NAJGOLEMITE MAKEDONSKI PROIZVODITELI IZVOZNICI NA HRANA I PIJALOCI ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111