445-16.01.2012

понеделник. 16 јануари. 2012 пон. max.-20 C min. -90 C

втор. max. 10 C min.-100 C

сред. max. 30 C min. -80 C

МБИ 10

1,954.14

-0,14%

Извор: Македонска Берза

МБИД 2,063.49

0,00%

ОМБ

120.63

-0,02%

ЕМУ

€

61.51

САД

$

48.16

Курсна листа на Народна банка на Македонија

ЗОШТО ГУВЕРНЕРОТ БОГОВ ИЗВЛЕЧЕ ЕДНА МИЛИЈАРДА ЕВРА ОД БАНКИТЕ? 11

Макпетрол и Владата регулаторите повторно договорија ќе го спасува се Поголеми маржи Тутунски ќе има, казни нема! комбинат Прилеп?! 9

2-3

АНАЛИЗА: ЖЕЛЕЗНИЦАTA ЗАГЛАВЕНА ВО ТУРСКО 10

Па за плати има, Пари до д долговите на Македонија пат ќе почекаат?! 6 па Поглед д на денот д со Љупчо Зиков...

СЕ ЗНАЕ ШТО ТРЕБА ДА СЕ ПРАВИ, НО ДАЛИ ИМА ПОЛИТИЧКА ВОЛЈА!? 5

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

број 445 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

“КАПИТАЛ“ СО ДЕТАЛИ ЗА ПОСЕТАТА:

Британскиот принц Мајкл носи 20 бизнисмени за освојување на македонскиот пазар!

СТР.

6-7

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“ ФАТМИР БЕСИМИ

министер за одбрана

понеделник 16/01/2012

КОМЕНТАР

Катерина Попоска poposka@kapital.com.mk

Кој кого уценува?!

С

амо за еден месец Владата со невидена леснотија покажа колку „демократски“ ги спасува монополите. Едниот, скопска Топлификација ја натера Владата да & даде дури четири милиони евра, бидејќи директорот, Димитар Хаџимишев, се закани дека ако Владата не му помогне, скопјaни ќе останат без парно и тоа во екот на грејната сезона! Хаџимишев одби Владата да интервенира со дел од државните резерви на мазут и гас, бидејќи тој сакаше кеш за сам да го направи тоа. И Владата, си легна на брашно и „за доброто на граѓаните“ (или можеби за да не падне на следните избори?!) му удоволи на Хаџимишев. Извади од ЕЛЕМ и МЕПСО четири милиони евра и го спаси монополот. Позајмица од државна компанија на приватна компанија било нормално. Оти Топлификација имала проблеми во работењето, а вршела јавна дејност! Лани ЕЛЕМ и МЕПСО го спасуваа и откупот на Тутунскиот комбинат од Прилеп. Како овие две државни компании да немаат нивни проблеми и проекти, па по наредба на Владата станаа „пожарникари на економските жаришта“?! Слична драма приреди и Макпетрол. Самоволно ја запре испораката на гас на 1 јануари, по што веднаш испорача и неколку барања до Владата и (не) зависната Регулаторна комисија за енергетика. Можеби на јавноста ова & личи на уцена од страна на еден алчен монополист. Еве дури и Макпетрол да уценува, над него сепак е државата. Но, Комисијата за заштита на конкуренцијата, која е државен орган, цело време молчи додека се случуваат овие самоволија. Колку и да сака некој да ги направи независни, во овие регулаторни институции седат поранешни партиски кадри. Тешко сфатливо е зошто Владата која ги има сите „оружја во рака“ се доведе во ситуација да седне да преговара и да угодува наместо да ги применува законите кои сама ги носи, а според кои вакви самоволија треба дебело да се казнат?! Можеби Владата само е прагматична и не сака да се скара со монополите кои за Буџетот живот значат. Но, повисоките цени на енергенсите ги плаќаат граѓаните и фирмите.

Независно дали Македонија на самитот во Чикако ќе стане дел од НАТО или не, ние ќе продолжиме исто интензивно да работиме на нашите цели за членство во Алијансата. Мора да сме свесни дека приемот не зависи само од нас.

“

www.kapital.mk

Македонско-турски бизнисфорум во Бурса

> БРОЈКА

211

милиони евра изнесуваат вкупните странски инвестиции во земјава за првите десет месеци во 2011 година, објави Народната банка. Според податоците на НБРМ, 239,1 милиони евра изнесува акционерскиот капитал и реинвестираната добивка на странските компании во земјава, а 23,1 милиони евра се побарувањата кои ги имаат компаниите и пет милиони евра се обврски.

П

ри крајот на месецов во рамките на најавенoтo владино „роуд шоу“ во Турција ќе се одржи и Турскомакедонски бизнис-форум, на кој е предвидено спојување на македонски и турски компании. Со тоа би се продлабочила економската соработка меѓу двете држави. Најразвиени гранки на економијата на Бурса, каде што ќе се одржи форумот, се текстилната индустрија, градежништвото, прехранбената индустрија и земјоделството и автомобилската индустрија. Заинтересираните македонски компании треба да пополнат пријава во Стопанската комора.

Макпетрол и регулаторите се

Поголеми маржи ќе и

Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

П

о долги натегања и уцени, Макпетрол, Регулаторната комисија за енергетика и Владата во четвртокот доцна попладнето ги „измазнија“ проблемите. Иако никој јавно не сака да обелодени кој е „компромисот“ за Промгас повторно да ги одврти вентилите за гас и да ги снабдува тарифните потрошувачи, „Капитал“ неофицијално дојде до конкретниот договор меѓу регулаторите, директорот на Макпетрол, Андреја Јосифовски, министерот за економија, Ваљон Сараќини и вицепремиерот Владимир Пешевски. Извори од Регулаторната комисија за „Капитал“ информираат дека на Макпетрол, како трговец и на неговата фирма-ќерка снабдувач со гас, Промгас, им одобриле збирна трговска маржа за гасот од 0,4 денари за нормален метар кубен гас, иако Макпетрол барал таа да изнесува 0,5 денари за метар кубен гас. Регулаторите му наложиле на Макпетрол да не ја затвора Промгас, туку да & нареди веднаш да почне да снабдува со гас по регулирани цени. „Капитал“ дознава и дека иако трговецот Макпетрол го прекрши

По театрални преговори Макпетрол успеа да излобира поголема трговска маржа за себе и за својата фирма- ќерка Промгас, од 0,4 денари за нормален метар кубен гас, дознава „Капитал“. И покрај заканите на Регулаторната комисија за енергетика за санкции и одземање на лиценцата – Промгас и Макпетрол остануваат неказнети! Законот за енергетика и тарифните потрошувачи ги снабдуваше со гас по пазарна цена, сепак, најверојатно неказнети ќе поминат и Макпетрол и Промгас и Га-Ма. Засега нема санција ниту за Промгас, која на 1 јануари самоволно престана да снабдува со гас, иако Законот за енергетика предвидува казни за еднострано прекинување на снабдувањето со енергенси. „Не сме покренале постапка за

санкционирање на која било компанија поради прекинот на испораката на гас од 1 јануари годинава, што не значи дека нема да поккренеме. С$ уште не сме одлучиле. Со оглед на настаните, допрва ќе видиме која компанија каде погрешила и кој што прекршил“, вели претседеталот на РКЕ, Димитар Петров. Регулаторите си го одложија и донесувањето на подзаконските акти во делот на гасот за уште четири месеци,

поскап гас плаќаат македонските компании, во споредба со цените на гасот во Западна Европа

поскапе природниот гас што Макпетрол (Промгас) го продаваше во изминатите пет години

70%

92%

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија) УРЕДНИЦИ Маја Бајалска, Александар Јанев, Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

WWW.KAPITAL.MK

> БРОЈКА

169

државни станови во Штип и во Битола од проектот за домување на социјално ранливи групи се изградени, информира Министерството за транспорт и врски. Двете станбени згради се во фаза на приклучување на електрична енергија, по што ќе бидат пуштени во употреба и ќе биде распишана јавна објава за електронска распределба. Со Проектот за домување на социјално ранливи групи е предвидена изградба на 34 објекти со вкупно 1.753 станови во 26 градови на територијата на Македонија.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

3

Бројот на патници на двата аеродроми лани пораснал за 15%

Б

ројот на патници на двата македонски аеродроми Александар Велики во Скопје и Апостол Павле во Охрид во 2011 година се зголемил за 15%, споредено со 2010 година. Според статистичките податоци на ТАВ Холдингот кој е концесионер на аеродромите, само во декемри минатат година на двата аеродроми се регистрирани 64.114 патници што е за 17% споредено со 54.738 патиници кои поминале на македонските аеродроми. За цела 2011 година ТАВ регистрирал 838.164 патници, за разлика од 730.095 патници во 2010 година Според бројот на летови во 2011

> БРОЈКА

година има стагнација, споредено со патниците. Бројот на летови во 2010 година, споредено со 2010 ње пораснат за само 1% на вкупно 11.787 летови, а во декември има намалување на бројот на летови за 2%. Во декември се регистрирани 908 летови на двата аеродроми.

1.000

претпријатија ќе бидат вклучени во бизнис-каталог за мали и средни претпријатија што го подготвува Центарот за развој на Источниот плански регион од Штип. Каталогот ќе биде издаден во рамките на проектот „Прекугранично бизнис-вмрежување за одржлив раст“, финансиран од ИПА-програмата за прекугранична соработка меѓу Бугарија и Македонија. Целта на проектот е подобрување на бизнис-климата во Источнопланскиот регион преку унапредување на бизнис-соработката на компаниите, како и преку развој на нови бизнис-услуги.

лидери

договорија -

ПОБЕДНИК

+

има, казни нема! НИКОЛА СЕКИРАРСКИ

Што се договорија Макпетрол, Владата и Регулаторната комисија за енергетика?! Промгас, Макпетрол и Га-Ма за сега остануваат неказнети Промгас веднаш треба да почне да ги снабдува тарифните потрошувачи со гас, по регулирани цени Наместо до февруари, Регулаторната комисија треба да ги донесе сите подзаконски акти за природниот гас до 20 јуни На Макпетрол најверојатно ќе им се одобри збирна трговска маржа (за Макпетрол и за Промгас) од 0,4 денари за нормален метар кубен гас Макпетрол кој како трговец незаконски ги снабдуваше тарифните потрошувачи со гас, веќе испорачаниот гас да го фактурира по регулирани цени, а не поскапо, по пазарни Промгас да не се затвори, туку да стане “снабдувач во краен случај“ кој ќе работи со регулирани цени од страна на регулаторите по што тарифните потрошувачи треба да станат квалификувани и сами да си купуваат гас на слободниот пазар, во случајов од Макпетрол. Ако Макпетрол не успее да ги снабди, согласно Законот на пазарот, мора да има снабдувач во краен случај, кој според регулаторите, треба да биде Промгас, кој во исклучителни ситуации мора да ги снабди со гас компаниите, но по регулирани цени. Незаконското снабдување со гас по пазарни цени од страна на Макпетрол, Регулаторите и Владата решиле да го заменат со тоа што

М

акедонскиот дизајнер ќе ги продава своите креации во центарот на модата, Париз, каде што потпиша договор за застапништво со агенција

ДИМИТАР ПЕТРОВ

претседател на Регулаторна комисија за енергетика

Се уште не сме покренале постапка за санкционирање на која било компанија поради прекинот на испораката на гас од 1 јануари годинава, што не значи дека нема да покренеме. Се уште не сме одлучиле. Со оглед на настаните, допрва ќе видиме која компанија каде погрешила и кој што прекршил. јануарските фактури наместо поскапо, по пазарни цени, ќе бидат со регулирани. Отсуството на казна за прекршителлите од РКЕ засега го правдаат со минорната казна од 5.000 до 7.000 евра за Промгас која ја предвидува Законот, бидејќи штетата што ја предизвикала компанијата била огромна. И покрај законските и правните мерки, како и постоењето на Комисијата за заштита на конкуренцијата, Макпетрол ги натера на преговори РКЕ и Владата.

ДЕМАНТ ОД АГЕНЦИЈАТА ЗА ДРЖАВНИ ПАТИШТА: ПО ОБЈАВАТА НА ВОВЕДНИКОТ СО НАСЛОВ „ШТО РАБОТИ НАТАША ВАЛКАНОВСКА?“ ВО ДНЕВНИОТ ВЕСНИК „КАПИТАЛ“ НА 12.01.2012 ГОДИНА. податокот дека не се преземаат активности за „Од текстот на новинарката Александра Спасевска, расчистување на патиштата од снегот. За оваа „Што работи Наташа Валкановска?”, се добива намена во рамките на програмата за одржување впечаток дека е загрижена за трошење пари за и заштита на државните патишта се обезбедени непотребни цели како дел од проектот за изградба 330 милиони денари за зимско одржување, како и на нов автопат од Демир Капија до Смоквица. сите потребни материјали за оваа намена. Екипите Ме изненадува реакцијата на новинарката за континуирано и со полн капацитет работат на имплементацијата и вредноста на договорот за терен. техничка помош, иако за целокупниот проект Исто така, неточни се информациите дека досега беа одржани неколку конференции за Агенцијата во последните неколку години медиуми на кои беше презентиран начинот на изградила само 7,7 километри автопат. Повторно финансирање и беше потенцирано дека ова е ќе кажам, доколку барем малку се потрудела проект кој се работи со целосна усогласеност со новинарката, ќе утврдела дека во изминатите постапки и процедури кои се целосно контролирани години се изградени 35 километри автопат, а исто и координирани од институциите на ЕУ и од така, изградени се 40 километри нови регионални меѓународните финансиски институции, односно патишта. Жалосно е да се напише дека енергијата финансиерите на овој проект. и парите се трошат на локални патчиња, кои само Навистина е чудно како е можно да се биде како податок што би ви користел да го знаете, револтиран кога се инвестира во изградба досега изнесува 129 завршени локални патчиња или на капитални инфраструктурни проекти, а вкупно 272 километри. Убаво би било некогаш да се истовремено се критикува за непочнување нови види и состојбата на терен, па само тогаш ќе може проекти за изградба на автопати. да се пишуваат коментари дали нешто е жалосно Што се однесува пак, до состојбата на ЈП или не. Исто така, кога веќе се споменува развојот Македонија пат, според напишаниот текст, на туризмот и економскиот раст, потребно е да претпоставувам дека новинарката не била се има добра инфраструктура, па токму затоа, не информирана, но во неколку медиуми дадов изјава сметам дека е жалосно што потрошивме енергија за воведување на новиот систем за наплата на и пари за реконструкција на повеќе од 300 км патарина, а исто така ја информирав јавноста дека регионални патишта.“ Агенцијата за државни патишта секогаш навреме Со почит, ги исплатува месечните ситуации и нема заостанат Директор, Наташа Валкановска долг кон јавното претпријатие. Не е точен ниту

победник и губитник

ВОРЕН БАФЕТ

М

ултимилијардерот ќе ја спасува американската економија – за секој долар вратен долг на САД тој ќе им даде на републиканците еден негов

не им беше денот

БЛЕРИМ БЕЏЕТИ

П

овторно независноста и ефикасноста на судството се пречка за уште поголема економска слобода во Македонија, што треба да биде аларм за министерот

Новиот хрватски премиер с$ повеќе ја оправдува големата доверба што ја доби на неодамнешните избори, а последниот повод го даде со одлуката на неговата Влада да се штеди на најбезболен начин за граѓаните. Милановиќ реши да ги намали привилегиите на функционерите со ЗОРАН МИ0 тоа што ја ограничи ЛАНОВИЌ употребата на службени автомобили, мобилни телефони, кредитни картички, авионски карти, средства за презентација. Со одлуката на хрватската влада функционерите се поделени во групи, при што во првата група се претставниците на Владата, во втората е шефот на кабинетот на премиерот, секретарот и замениците на министрите, а во третата се директорите на даночните, царинските и полициски служби, помошниците на министрите и владиниот портпарол. Само првите две групи имаат целодневно право да користат службено возило и мобилни телефони без ограничувања. Милановиќ со овие мерки очекува да заштеди 130 милиони евра.

_

ГУБИТНИК Министерот за надворешни работи никако да го поправи својот углед на политичка сцена. Во досегашните настапи, од преземањето на функцијата како шеф на дипломатијата, никако да излезе со конкретен предлог за прашањата во однос на надворешната политика. Освен бледите обвинувања упатени на НИКОЛА адреса на Грција, тој ПОПОСКИ досега не н$ удостои со вистинска стратегија за работ работата на ресорот. Особено, по пово поволната хашка пресуда, кога очите н на целата држава се вперени во дипл дипломатија од која се очекува најмног најмногу работа пред претстојниот самит на н НАТО. Доверба не влева ниту не неговото последно интервју кое многуми многумина го оценија како бледа копија на само два дена старото интервју на премиерот Груевски. Ако Попоски сака да се промовира во јавноста, тогаш време е да покаже дека не е само „пион“ на Груевски, па може да понуди применливи решенија.

мисла на денот

НИКОЛА ТОДОРОВ

М

инистерот за здравство се амнестира од одговорноста што клиниките го зголемија долгот за дури 20 милиони евра

УСПЕШНИ СЕ ОНИЕ ЛУЃЕ КОИ МОЖАТ М СМИСЛАТ ДА СМИ ТАКВИ НЕШТА ЗА ОСТАТОКОТ ОД ОСТАТ СВЕТОТ ДА БИДЕ СВЕТО ЗАФАТЕН. ЗАФАТЕ

Дон Маркис хуморист и новинар

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА Д ДЕНОТ...

Банките с$ помалку ги кредитираат компаниите

(во милиони денари)

1.598

1.789

1.136

1.138

1.240

1.136 1.030 497

544

791

-85

-418

Извор: НБРМ

В

о ноември минатата година банките во земјава одобриле кредити за компаниите во вредност од 791 милион денари, што е драстично помалку отколку претходните месеци. Податоците од Народната банка на Македонија покажуваат дека во декември 2010 година се одобрени кредити во износ од 1,1 милијарди денари, а во март лани рекордни за кризниот период 1,8 милијарди денари.

светот низ медиумите... Капитал Ка

Рест Рестриктивните мерки кои ги презеде медиумскиот гигант пре Делхајс груп и затворањето Дел на повеќе п десетици нивни весн весници ширум светот се на насловната н страница на буга бугарскиот Капитал.

М

акедонската ракометна репрезентација се загрева пред натпреварот со Шведска. На ова ракометно првенство што се одржува во Србија ќе учествуваат 16 репрезентации кои ќе бидат поделени во четири прелиминарни групи. На нашата репрезентација ова & е второ учество на европските првенства. Прв пат учествуваше во Италија во 1998 година.

Владата го менува м на субвенции за зем

Le Figaro

Пре Претстојните претседателски избори во Франција и можните изб наследници на Саркози кој и нас покрај паднатиот рејтинг се пок смета за еден од фаворитите се сме тема на анализа на најпознатиот тем француски весник. фр

The New York Times Њујоршкиот весник се занимава со тајните комуникации меѓу иранските и американските челници. Воената интервенција врз Иран е с$ поизвесна само не се знае дали тоа директно ќе го изврши САД или некој од нејзините сателити во регионот.

Financial Review

С$ помалата одлучност на најголемите австралиски компании за големи инвестиции како последица од реалните ризици со кои се соочуваат е во фокусот на австралискиот економски весник.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Скандал: Во СРД си плаќаат докторати со пари од граѓаните! е!

2

За цели 20 милиони евра е зголемен долгот на клиниките! Тодоров молчи!

3 4

МИТ 1 + МИТ 2 = МИТ 3 Што работи Наташа Валкановска? ановска?

За шест години Владата исплати 350 милиони евра субвенции. Годинава се предвидени 130 милиони евра за поддршка на аграрот. Сепак, во Македонија продолжува да расте увозот на храна

Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

П

о критиките дека сегашниот начин на субвенционирање во земјоделството не дава ефекти, Владата ќе го менува моделот, односно условите по кои земјоделците ќе можат да аплицираат и да добиваат земјоделски субвенции, дознава неофицијално „Капитал“. Според нашите извори, Владата веќе ангажирала тим од експерти кои почнале да ги „снимаат“ состојбите на терен и да ги разгледуваат искуствата од другите земји за да предложат нов модел на субвенционирање. Честите злоупотреби на државните пари, примерите кога земјоделците наместо да инвестираат во фармите, купуваат скапи возила, како и недоволната контрола за тоа кој ги исполнува условите за субвенции ја натерале Владата конечно да размислува како да го промени моделот. Вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски, за „Капитал“ потврди дека Владата подготвува нов модел, но не откри детали во која насока би се направиле промените. Од Министерството за земјоделство не добивме одговор за активностите кои планираат да ги преземат за промена на аграрната политика. Не дадоа информација ниту за тоа дали и во која насока ќе се менува моделот за субвенционирање, ниту за тоа кои се ефектите од досега

2015

СУБВЕНЦИИ ВО МИЛИОНИ ЕВРА

2014 2013 2012

во наредните четри години се предвидени 555 милиони евра за субвенции

2011 2010 2009 2008

2007 2006

20 €

45 €

70 €

100 €

исплатените субвенции во изминатите шест години. Од 2006 година, откако почна поинтензивното субвенционирање во земјоделството, од почетните 20 милиони евра, во 2011 година субвенциите се зголемија на 115 милиони евра. Досега се исплатени вкупно 350 милиони евра, а за годинава се предвидени 130 милиони евра за поддршка во земјоделството. Но, и покрај големите суми државни пари кои се трошат за поттикнување на агробизнисот, во Македонија расте увозот на храна.

Субвенции по хектар и по грло за профитабилни земјоделци Експертите, фармерите и земјоделските здруженија досега неколку пати алармираа дека

115 €

130 €

135 €

140 €

150 €

Извор-Министерство за земјоделство

130 350

милиони евра субвенции за земјоделеството се предвидени годинава

милиони евра од 2006 година досега исплати Владата на земјоделците наместо да се даваат пари за предадено количество млеко или грозје, на пример, треба да се стимулира изградба на преработувачки капацитети од конзервната индустрија,

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

П

8,3% П 8,9% П 12,7%

ораснаа продажните цени на индустриските производи во декември лани во споредба со истиот период претходната година ораснаа цените во преработувачката индустрија на домашниот пазар во декември лани споредено со истиот период во 2010 година

ораснаа продажните цени во рударството на годишно ниво мерено за периодот декември 2010/ декември 2011 година

НИКОЛАЈЧО НИКОЛОВ

заменик-генерален директор на рудникот за бакар Бучим

Цената на бакарот од 7.000 до 9.000 долари по тон

Слабите ефекти од субвенциите во земјоделството и честите злоупотреби ја натераа Владата да размислува за промена на моделот на поддршка. С$ уште не се откриваат детали, но како што дознаваме, тим од експерти веќе разработува нов начин на субвенционирање

правото на субвенции да се поттикне окрупнување на земјиштето. Треба да има еднаквост на сите субјекти во остварувањето субвенции од земјоделскиот буџет“, вели Стојмирка Тасевска од Стопанската комора. Според неа, и покрај огромните суми пари кои се трошат за субвенционирање, во повеќето земјоделски гранки нема позитивни движења, а дури 30% од обработливата површина не е искористена.

висококвалитетни јуници од расата Симентал од Австрија увезе Млекара Битола Бимилк за да го зголеми домашното производство на млеко и понудата. Истите ќе бидат распределени до 20-ина фарми кооперанти на млекарницата, на одложено плаќање од 5 години.

100

илјади долари би достигнала цената на 770 мобилни телефони во малопродажба кои Царинската управа ги заплени на скопскиот аеродром Александар Велики. Станува збор за телефони од марките iPHONE, HTC, Nokia, Samsung, од кои за 240 постои сомнение дека се фалсификати. Телефоните се најдени кај двајца косовски државјани со патни исправи од Србија, кои изјавиле дека ги набавиле од Дубаи за косовскиот пазар.

Хрватите имаат развоен модел

Од земјите во регионот, моделот на субвенционирање на Хрватска е со најголема развојна компонента. Иако земјата сега ги менува правилата на субвенционирање пред претстојниот влез во ЕУ, тие и досега даваа финансиска поддршка по грло и по хектар. На пример, кај сточарството фармерот првата година има право на субвенции за една крава, а втората година може да го исполни условот за субвенционирање ако има две крави. Субвенциите се движат од 50 евра за грло овци и кози, до 400 евра за грло говеда. Предвидени се и субвенции за нови инвестиции на фармерите, каде што државата покрива од 50% до 75% од оправданите трошоци.

И ЕУ со нови правила за делење субвенции

И

125

ЕУ на крајот на минатата година воведе промени во субвенционирањето на земјоделците. Годинава ќе одвои 55 милијарди евра за земјоделството, односно 40% од вкупниот буџет. Секое второ евро од Брисел и од Буџетот на ЕУ се издвојува за земјоделство. Тие пари изминатите години во некои земји-членки изнесуваат од 50% до 60% од приходите на земјоделците. Од 2014 до 2020 година ЕУ ќе издвои 435,5 милијарди евра за аграрот.

ПОЛ МАГНЕТ

министер за индустрија на Белгија

ЕК со форсирање на штедење н$ носи во 15 години криза

Е

вропската комисија не е во право со нејзината економска политика која им ја наметнува на државите, предупреди белгискиот министер за индустрија, Пол Магнет. Тој смета дека со ваквите погрешни мерки кои ги наметнува ЕК, земјите би можеле да се соочат со рецесија во наредните 15 години. „ЕК нема демократски легитимитет да им кажува на земјите како да ја спроведуваат својата економска политика“, истакна Магнет.

15>10?

МИТОВИ ДА ГИ ЗАКОШТО ТРЕБА ТИЕ ДА НЕ ЗАПАМЕ, ПРЕД КОПААТ НАС!

КОМЕНТАР

П

редвидувањата за 2012 година се дека цената на бакарната руда ќе се движи од 7.000 до 9.000 долари по тон бакар, што ги задоволува нашите очекувања. Сепак, состојбите можат значително да се вложат ако дојде до големи проблеми со должничкодоверителската криза во Европа, - вели Николајчо Николов, заменикгенерален директор на рудникот за бакар Бучим од Радовиш. Бројките покажуваат дека радовишки Бучим годишно преработува околу осум милиони тони рудна маса, од кои половината е руда, а остатокот јаловина.

моделот мјоделците а аграрната политика да се насочи кон производство на производи со додадена вредност, не кон суровини. Федерацијата на фармери на Македонија (ФФРМ) предлага да се постави временска рамка за аплицирање и за распределба на субвенциите. „Треба да се промени принципот за распределба на субвенциите по единица површина по хектар и по грло, програмите за поддршка да се проектираат за период од минимум три до пет години. За да се зголеми бројот на регистрирани земјоделци, предлагаме да се зголеми поддршката за оваа група за 20% по сите мерки во програмата за финансирање на земјоделството“, велат од ФФРМ. Оттаму предлагаат да се воспостави мониторингсистем за контрола на ефектите од трошењето на парите. Од Здружението за земјоделство во Стопанската комора на Македонија предлагаат субвенциите да се насочат кон профитабилни и пазарно ориентирани производители и претпријатија, за целата политика да има развојна компонента. „Треба да се утврди повисоко ниво на минималната граница за остварување право на субвенции. Исто така, неопходно е преку

ПОГЛЕД НА ДЕНОТ...

Љупчо Зиков

К

zikov@kapital.com.mk

Се знае што треба да се прави, но дали има политичка волја!? Картелизацијата на пазарот со храна е суштински пример како Македонија плаќа висока економска цена во услови на неконкурентно производство. Па така, иако цените на храната растеа во целиот свет, податоците од НБМ покажаа дека цените на храната во Македонија растеле најмногу. А кои се причините за високото ниво на цените во земјата? Одговорот е јасен: ако цените се повисоки, анализирајќи од аспект на висината на доходот, логичниот заклучок е дека на македонскиот пазар на стоки и услуги нема вистинска конкуренција која би влијаела за намалување на маржите и конечно намалување на нивото на цените. Со други зборови кажано, ова значи дека македонскиот клучен проблем е силно монополизираната економија, во која речиси во сите сектори постојат или една или неколку мали фирми кои здружени во „картелска комуникација” ги диктираат цените на пазарот! На пример, најпроблематични сектори се енергетскиот сектор, како и секторот на комуналните услуги! Првиот картелизиран, вториот монополизиран. Понатаму, услугите на железничкиот и на авионскиот транспорт се монополизирани. Поштенските услуги с$ уште ги нуди само едно претпријатие, ако се изземат малите курирски фирми во Скопје, кои с$ уште се мачат и не можат да постигнат вистинска „работна температура”. Во банкарскиот и во телекомуникацискиот сектор постојат раздвижувања, но суштински, и овде сме далеку од тоа што значи конкуренција во правец на подобрување на услугите и намалување на цените! Примери колку сакате. Иако монополизацијата е забранета со закон, таа во практика постои, и тоа во многу дејности и индустрии. Но, досега с$ уште никој не е казнет за картелско здружување и договарање цени и за злоупотреба на монополска позиција. Што е уште пострашно, никој не ни гледа потреба да го коментира договорното поскапување на цените. На пример, никој не испитува, ниту пак, тоа се санкционира како може во ист ден и за ист износ да поскапуваат цените на лебот, на такси-услугите, на автомобилското осигурување, на зелениот картон... Неколку луѓе картелски здружени, без да им фали влакно од глава, ја уриваат откупната цена на земјоделските производи и на јагнињата среде откупна сезона, ја уриваат откупната цена на млекото... Понатаму, законското отворање на пазарот на нафтени деривати се случи дури откако Европската комисија тоа јавно не го постави како услов. Но, и откако се донесе законската либерализација, пазарот со години, па дури до денеска останува реално полузатворен за нови играчи благодарение на уредбите (има информации дека ова пред неколку месеци било веќе променето, но да видиме!!!), во кои се пропишуваат конкретни услови кои мора да ги исполнува компанијата за да добие дозвола да увезува и да тргува со нафтени деривати!!! И нормално, тие закони одговараа само на еден или на двајца играчи на пазарот. Затоа, многу македонски министри и државни функционери дебело се нафатираа од одржувањето сила на монополите и картелите. Деновиве тече една таква меѓународна процесија... Во Македонија, Антимонополската управа е само уште една институција во која може да се здоми некој заслужен партиски директор! Оваа институција нема ама баш никаква реална сила на теренот. Оттука, еве ја причината зошто нема преземања и окрупнување меѓу домашните компании. Бидејќи сите се зацементирани на одредено позарно учество и главна цел и успех им е да го задржат тоа учество. Затоа никој не размислува за здружувања и за заеднички настап на други пазари или на конкретни големи проекти. Затоа бариерата за влез на нови фирми во одредени профитабилни сектори е многу голема и нема влез на нови фирми и играчи. Во недостиг од странски компании на домашниот пазар, кој очигледно не е интересен за преземање, оти ако бил интересен, досега ќе бил преземен, остануваат играта да ја водат, наводно, големите играчи, кои, во суштина, се смешно мали. Оттука, на сцена се монополските и картелските маржи кои се заштитени, пред с$ низ „партискополитичките лаборатории”. За причините пишував и во овој мит и во претходните два. А основната последица која е забетонирана во големиот македонски проблем – недостиг од компании и работни места!!! Значи: монополските маржи продуцираат зголемување на цените! Повисоките цени водат кон зголемување на трошоците на работење кај компаниите! Поголемите трошоци на работење продуцираат намалување на конкуренцијата и губење на идните работни места! Кругот се затвора со заклучокот дека „во неконкурентно стопанство полесно е да се успее ако се откажете од пазарните начела и влезете во светот на монополизмот, политичкото арбитрирање и корупција, се разбира”!!! Тоа е македонското стопанство денес...

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

1.954,14 2010/2011 2010/2011

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 2.059,92

На Македонската берза во петокот беше остварен промет од 26.445.009 денари од редовно тргување. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,14% и денот го заврши со вредност од 1954,14 индексни поени. Македонскиот берзански индекс МБИД не забележа промена, а индексот на обврзници ОМБ падна за 0,02%.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК РЖ Услуги

177,00 +4,00

+2,31% 2 31%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Битола

2.003,00 -104,00

-4,92% 4 92%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000 07/07 06/08 05/09 05/10 04/11 04/12 03/01

12.471,00 +0,17% 0 17%

Акциите на американската берза во петокот значително зајакнаа по успешно спроведените аукции на шпанските државни обврзници и италијанските трезорски записи, што пак, ги охрабри инвеститорите, кои беа прилично загрижени за должничката криза во еврозоната.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.672,68 8.500,02 1.295,50 2.724,70 6.197,40 734,60

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,18% +1,36% +0,23% +0,51% +0,29% +1,02%

€ $

1,2002 ПРОМЕНА

-0,3%

СТАПКА

1,2771 ПРОМЕНА

+0,3%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.640,20 -0,46% 0 46% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

110,00 +1,02% 1 02% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

КРИСТИН ЛАГАРД

Годинава очекуваме пад на глобалната економија.

“

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

www.kapital.mk

понеделник 16/1/2011

Две алтернативи за декриминализација на клеветата

СДСМ: „Скопје 2014“, е најкриминален проект

Р

С

аботната група во состав ЗНМ и Министерството за правда, која работи на можноста за декриминализација на клеветата, донела заклучок да бидат разгледани две алтернативни решенија. „Првата алтернатива е решението да се бара во насока на проширувањето на основите за исклучување на одговорноста, со посебен акцент на примена на членот 10 од Европската конвенција за човекови права; и втората алтернатива е во насока на пропишување единствено граѓанска одговорност за навредата и клеветата“, соопштуваат од Министерството за правда.

копје 2014 е најкриминалниот проект на владата на Никола Груевски, што се потврди и со последниот ревизорски извештај за работењето на Министерството за култура обвини опозициската СДСМ: „Ревизорот утврдил менување на веќе избран изведувач, наместени тендери, нереални финансиски трансакции, незаконски јавни набавки, до напумпани и сомнителни анекс-договори“, вели Гордан Георгиев, потпретседател на СДСМ. Тој најави дека како претседател на собраниската Комисија за култура ќе иницира јавна расправа за работењето на министерката Елизабета Канческа.

Големи британски играчи ќе д во освојување на македонскио 400 Од Британската амбасада најавуваат дека се работи сериозна посета, која ќе резултира со конкретни договори. Сепак, во најстрога тајност се чуваат имињата на бизнисмените кои ќе допатуваат. Само се открива дека се големи играчи кои се сериозно заинтересирани за бизнис-зделки кај нас

гости ќе бидат поканети на големиот хуманитарен бал кој треба да се организира по повод посетата на принцот Мајкл, дознава ексклузивно „Капитал“

Катерина Синадиновска

П

Огромен дефицит во трговската размена со Велика Британија

sinadinovska@kapital.com.mk

овеќе од 20 британски бизнисмени ќе ја сочинуваат делегацијата која принцот Мајкл од Кент ќе ја предводи во официјалната работна посета на Македонија од 28 јануари до 1 февруари. Посетата на принцот е договорена во рамките на „роуд-шоуто“ на македонската Влада во Лондон минатата година, а целта е унапредување на македонско–британските економски односи. Гостите ќе имаат можност да се сретнат со нашите најголеми стопанственици и да разгледаат можности за соработка и за инвестирање во земјава. Од Британската амбасада најавуваат дека се работи за мошне сериозна посета, која ќе резултира со конкретни договори и проекти. Сепак, оттаму во најстрога тајност ги чуваат имињата на газдите и на компаниите:

„Многу ни е важно да знаете дека не се работи за никаков театар или за шоу пред јавноста. Луѓето кои ќе дојдат не губат време залудно. Посетата е сериозна, а врпочем, и самиот принц секогаш е човек од акција, кој во бизнис-светот важи за извонредно силен поддржувач на развојот на економијата“, велат нашите извори. Истите извори ги откриваат и секторите за кои се заинтересирани гостите од кралството – земјоделството, рударството, фармацевтската индустрија. „Особена е заинтересираноста за земјоделството. Впечатокот е дека на ова поле Македонија има толку голем потенцијал кој не се користи“, велат тие. Бизнисмените исто така се заинтересирани и за инвестирање во македонската младина - нашите извори велат дека младите професионалци секогаш се сфера на интерес на

С

поред последните статистички податоци за трговската размена меѓу Македонија и Велика Британија, за првите 11 месеци од минатата година во Велика Британија сме извезле стоки во вредност од 49 милиони и 300 илјади американски долари, а увозот изнесува дури 555 милиони и 700 илјади долари. Најголем дел од македонскиот извоз отпаѓа на текстилни производи, резервни делови за автомобили, храна и винo. Трговијата со Велика Британија во 2010 достигнала околу 5%, а претходно изнесувала само 1,5%. Околу 3% од вкупните странски инвестиции во земјава се британски, а само 1% од вкупниот број туристи што ја посетуваат Македонија се Британци.

Пари за плати има, долговите на Македонија пат ќе почекаат?! Вработените во Македонија пат денеска треба да добијат две од трите заостанати плати. Министерството за транспорт и врски ветило дека пари за плати ќе има, но на дневен ред не било прашањето што со долговите од 15 милиони евра Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

П

латите за Македонија пат ќе пристигнат, но не и решението за долговите на претпријатието од цели 15 милиони евра за кои ни тројцата директори што се сменија за само една година не најдоа чаре. На средба меѓу Министерството за транспорт и врски и раководс твото на претпријатието било ветено дека до денес ќе бидат исплатени две од трите зао с танати плати, а ќе бидат покриени и дел од обврските кои Македонија пат ги има кон добавувачите. Информацијата ја потврдува в.д. директорот Нухи Мусаи, додека пак од Министерството велат дека состанокот имал чисто информативен карактер. Надзорниот орган кој врши контрола на

работата на Македонија пат до Агенцијата за патишта доставил извештај според кој пр етпријатието во декември не било на висина на својата з а д ача – зимско одржување на патиштата во сите подружници освен во таа од Битола. Ваквиот извештај според в.д. директорот Хухи Мусаи е парадоксален, бидејќи екипите на Македонија пат постојано биле на терен. Тој очекува на сметката на претпријатието да бидат префрлени 1,4 милиони евра кои ќе бидат наменети за платите на вработените. „Според книгите за работа кои ги водиме ние е наведено дека ние сме оствариле работа во износ од 1,8 милиони евра, но дел од тоа не ни беше признаено“, појаснува Мусаи.

Кој ќе го спасува Македонија пат?!

М

усаи информира дека предлог-мерките за санирање на тешката финансиска состојба на претпријатието се веќе доставени до Владата. Тие предвидуваат краткорочни, мерки на среден и долг рок, преку кои треба да се обезбедат милионите потребни за порамнување на

сметките. Амбициозниот план на Мусаи с$ уште чека потврда од Владата, а од Министерството за транспорт со кое преговара раководството на Македонија пат не добивме одговор, како и дали ќе ги исполнат очекувањата за заживување на претпријатието.

1,4

330

За покривање на обврските кои Македонија пат ги има кон добавувачите ќе бидат обезбедени околу 330 илјади евра, иако долговите на претпријатието по овој основ изнесуваат 6,5 милиони евра. Како што информира Мусаи на состанокот во транспорт, на кој присуствувале министерот Миле Јанакиески, директорката на Агенцијата за патишта, Наташа

Валкановска, и директорот на Надзорниот орган не станало збор за тоа на кој начин ќе биде покриен долгот од 15 милиони евра. Од Тр а н с п о рт, п а к, в о к ус о д го в о р појаснуваат дека состанокот со директорот на ЈП Македонија пат и со директорот на Агенцијата бил од информативен карактер.

милиони евра ќе бидат исплатени за две заостанати плати

илјади евра ќе бидат исплатени за подмирување на обврските кон добавувачите

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

7

Нимиц на потег!?

О

ткако премиерот Никола Груевски, а два дена подоцна и министерот за надворешни работи, Никола Попоски, преку интервјуа ги зацементираа претстојните преговори на преговорачите со медијаторот Метју Нимиц, се поставува прашањето дали посредникот држи нешто во ракав што може да ги промени песимистичките тонови. Иако дел од информациите во јавноста се дека Нимиц ќе понуди три предлози за името, но и нов договор меѓу Грција и Атина, државниот врв децидно ги отфрли ваквите наводи. Таквата позиција тие ја правдаат со незаинтересираноста не само на Грција, туку и на големите сили да се реши овој спор. Наспроти разочараноста кај македонскиот државен врв, грчкиот испраќа оптимистички пораки за средбата, но слично како нашата Влада, така и грчката вината за стопираните преговори ја префрла на адреса на соседот.

> БРОЈКА

2

лекари од поликлиниката Бит пазар ќе бидат казнети откако министерот за здравство, Никола Тодоров, не ги затекна на своите работни места. Тодоров ненајавено беше во посета на поликли-никата за да види како функционираат новите правила за тоа како да се движат пациентите низ здравствениот систем, но начекал две празни ординации -едниот лекар порано си заминал дома, а другиот не прегледувал зашто го болело грлото.

Иванов: Очекувам во 2012 да се промени статус кво позицијата на земјава

М

инатата година беше година на јубилеи, а заврши со дипломатско-правен успех, кој во очите на меѓународната заедница го потврди кредибилитетот на нашата надворешна политика, истакна претседателот на Македонија, Ѓорге Иванов, на приемот за дипломатскиот кор во државава кој тој го приреди во Битола. „Очекувам оваа 2012 да биде година во која ќе се помести состојбата статус кво во однос на интеграциите на Република Македонија“, истакна Иванов. Покрај тоа, претседателот очекува нашиот јужен сосед да ги напушти некоректните максималистички позиции и наспроти досегашното однесување во процесот, да ги поддржи нашите интеграции.

дојдат со принцот Мајкл от пазар! П Кој е принцот Мајкл од Кент?

Принцот Мајкл не е првиот претставник на британското кралско семејство кој е во посета на Македонија. Принцот Чарлс од Велс дојде во 1998 година, а принцот Едвард ги отвори новите простории на Британската амбасада во 2006 година.

Џонсон Мети – најголема британска инвестиција кај нас

В

о 2010 година Џонсон Мети ја отвори фабриката во Бунарџик. Станува збор за инвестиција од 34 милиони британски фунти и 128 вработени лица во првата фаза. Владата потпиша меморандум за соработка со Џонсон Мети во март 2007 година. Првичните вложувања

Британците, кои сакаат да видат со каков кадар располага земјава. Она што е интересно е дека најавен е и голем гала-прием, хуманитарен бал на кој ќе бидат поканети од 400 до 600 високи гости од македонската политичка и бизнис-елита. Гостите на овој бал ќе имаат можност да донираат пари кои ќе завршат во хуманитарни организации, но од друга страна, и да се зближат,

на Британците во изградбата на фабриката за катализатори во Бунарџик тежат 50 милиони евра.Џонсон Мети има договор за закуп на 13,8 хектари земјиште во Бунарџик, кои му се дадени на користење за период од 50 години, со можност за продолжување од 25 години.

подобро да се запознаат и да разменат идеи за соработка во една порелаксирана атмосфера. Посетата на принцот Мајкл е во рамките на одбележувањето на 60-годишнината од владеењето на кралицата Елизабета Втора и претстојното одржување на Летните олимписки игри во Лондон, објаснува британскиот амбасадор во нашата земја, Кристофер Ивон.

ринцот Мајкл од Кент е четврти син на кралот Џорџ Петти и принцезата Марина, (ќерка на принцот Николас од Грција и Данска и на големата војвотка Владимировна од Русија). Според практиката на кралскиот двор и „бекграундот“ на принцот, не било очекувано дека тој ќе преземе кралски или друг вид официјални обврски. Но и покрај тоа, принцот Мајкл од Кент врши службени должности во рамките на Комонвелтот и освен во Велика Британија, ја претставува кралицата и во странство. Сепак, тој никогаш не доби парламентарен ануитет, за разлика од неговиот постар брат, принцот Едвард, војводата од Кент, и неговата сестра, принцезата Александра, кои се одликувани со службени должности. Со оглед на тоа дека принцот не добива каков било приход од неговите кралски обврски, тој има дозвола од кралицата приватно да заработува за живот. Познат е како голем лобист и поддржувач на британските мали и средни претпријатија преку асистирање во делот на нивните извозни и инвестициски активности. Има подолга бизнис-кариера како консултант во повеќе области. Покрај тоа, принцот е автор на неколку ТВ документарни филмови за кралските семејства на Европа. По посетата на Косово во мај 2010 година тој го зголеми ангажманот за поддршка на развивањето на трговијата во регионот на Југозападен Балкан. Интересно е тоа што принцот Мајкл има силен интерес за Русија и е познат по својата неверојатна физичка сличност со царот Николај Втори, прв братучед на неговите баба и дедо. Своето име принцот го има добиено по големиот војвода Мајкл Александрович на Русија, помладиот брат на царот Николај Втори. Тој го зборува рускиот јазик и е квалификуван преведувач на руски јазик. Принцот Мајкл е почесен член на Асоцијацијата на семејството Романов и често патува во Русија.

Принцот Мајкл со сопругата, Мери-Кристин, австриска баронеса, која во време на склучувањето на бракот не била само разведена, туку и католик. Со венчавката со католик принцот ја изгубил можноста за наследување на тронот.

Владата го чека финансискиот Извештај за пописот по пошта! Вчера истече рокот во кој Државниот завод за статистика требаше да го испрати финансискиот извештај за пописот до Владата. Наместо одговор дали ќе има санкции, од Владата велат дека можеби извештајот е испратен во рокот, ама по пошта, па затоа с$ уште не стигнал Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

В

ладата чека поштарот да & го донесе финансискиот извештај за пропаднатиот попис, иако Државниот завод за статистика според Законот требеше да & го достави најдоцна вчера (15 јануари). Овој извештај што треба да содржи информација за исплатените средства за потребите на прекинатиот попис ќе даде одговор на едно од најважните прашања што ги отвори одлуката на власта да го стопира пребројувањето на четири дена пред крајот - колку народни пари се потрошија на авантурата на која уште пред да почне никој не & предвидуваше среќен крај, особено по оставката на поранешната претседателка на Државната пописна комисија, Весна Јаневска. Во Владата се обидуваат да го релативизираат доцнењето на извештајот, иако, според опозицијата,

токму таму седат виновниците за прескапиот пописен крах: „Државниот завод за статистика даде изјава дека ќе го испрати извештајот. Можеби го испратиле во рокот предвиден со Законот за престанок на важење на Законот за попис, а уште не стигнал до Владата“, изјави владиниот портпарол, Мартин Мартиноски, кој наспроти роковите јасно прецизирани во Законот смета дека Заводот има уште време за поднесување на извештајот. Во Законот што стапи во сила на 15 октомври пишува дека „Државниот завод за статистика во рок од три месеци од влегувањето во сила на овој закон ќе поднесе извештај до Владата за исплатените средства за направените трошоци во врска со спроведувањето на пописот до денот на влегувањето во сила на Законот“. На прашањето какви ќе бидат

санкциите за Заводот поради доцнењето на извештајот, Мартиноски н$ упати да ги бараме во Законот, иако сите што барем еднаш го прочитале законското решение знаат дека во него има само 5 члена и никаде не се спомнуваат санкции.

Заводот како не е од овде!?

Првоповиканата институција, Државниот завод за статистика, индикативно молчи на прашањата за извештајот. Неколку дена по ред, и покрај упорните обиди, не успеавме да стапиме во контакт ниту со директорката, Благица Новковска, ниту со раководителката на секторот за социјална статистика, Виолета Крстева, а од централата н$ информираа дека портпаролката, Татјана Митевска, е на одмор. Бидејќи извештајот на Заводот треба да се однесува на исплатените средства, од кои најголем дел отпаѓаат на трошоци за попишувачите, контактиравме со учесници во пописот за да провериме дали ги добиле своите хонорари. Голем дел од оние со кои разговаравме, а кои добиле хонорари, бараат објаснување од Заводот како се пресметувани сумите, зашто, според нив, немало логика во начинот на распределбата: „Попишувачот со кој бевме во пар доби значително поголем хонорар, иако работевме ист број на часови и предадовме ист број пописници“, вели попишувач вработен во

јавната администрација, а негов колега избран на конкурс од невработените лица добил само 60% од сумата што му била ветена по прекинувањето на пописот. Во соопштение објавено на 12 јануари Заводот појаснува дека евентуалните разлики меѓу хонорарите исплатени на припадници на попишувачки пар се должат на правилото според кое попишувачите избрани на конкурс треба да добијат повеќе од нивните колеги - административци. Во трошоците наведени во финансискиот извештај на Заводот нема да влезат направените по с тапувањето во сила на Законот, односно оние по 15 октомври. А по овој датум се направени не мали трошоци, бидејќи Статистика цели десет дена, до 25 октомври, го прибираше пописниот материјал од теренот, кој се чуваше во изнајмени простории. Во меѓ увреме киријата и хонорарите за членовите на реонските комисии задолжени за чување на материјалот продолжија да течат. Иако тоа засега никој не го потврдува, очекувањата се дека по испорачувањето на извештајот Заводот ќе пристапи кон финалниот чин на заташкување на пописниот скандал, односно кон уништување на пописниот материјал – единствениот доказ за фалсифкатот на кој се повика премиерот, Никола Груевски, како повод за да ја прекине статистичката операција.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ Македонците кои преживеале од „Коста Конкордија“ се вратија дома

Н

а бродот „Коста Конкордија“, кој заринка на италијанскиот брег, имало тричлено семејство од Македонија. Сите се во добра здравствена состојба и вчера се вратија во Македонија со посредство на Македонската амбасада во Рим, потврдуваат од Министерството за надворешни работи. Луксузниот италијански патнички брод, на кој имало повеќе од 3.000 лица, во петокот вечерта се заглавил на еден песочник на западното крајбрежје на Италија. Потрагата за преживеани продолжува и понатаму, бидејќи меѓу 50 и 60 луѓе се водат како исчезнати.

Чифлиганец ќе донира споменик посветен на празникот Богојавление

> БРОЈКА

39,8%

Б

изнисменот Ванчо Чифлиганец, кој е кум на Водици во Охрид, заедно со здружението за целосна афирмација на МПЦ Богојавление, покренаа иницијатива за подигнување спомен-обележје на Водици во Охрид. Наскоро ќе биде распишан конкурс за избор на најдобро идејно решение за модерно уметничко видување на тематиката Богојавление, низ комплексна презентација на споменикот. Чифлиганец се надева дека спомен-обележјето за Водици, како дар за Охрид, граѓаните и туристите, ќе биде подигнат до крајот на годинава.

се зголемени приходите на Агенцијата за електронски комуникации годинава во споредба со лани. Според годишната програма за работа на Агенциjата, планираните приходи и расходи за 2012 година изнесуваат 20 милиони евра. АЕК планира да спроведе низа проекти за создавање заокружена регулаторна рамка на пазарот на електронски комуникации, избор на оператори со значителна пазарна моќ, регулација на цени.

До кога Тодоров и Парнаџиева ќе толерираат трупање долгови на клиниките?! Наместо да го вклучи алармот дека финансиското работење на клиниките излегува од контрола, директорката на Фондот за здравствено осигурување, Парнаџиева, се правда дека цело време реагирала преку соопштенија и прес-конференции

Викторија Милановска

Д

milanovska@kapital.com.mk

иректорката на Фондот за здравствено осигурување, Маја Парнаџиева-Змејкова, во петокот не одговори зошто речиси три години толерирала скандалозно зголемување на долговите на клиниките од 20 милиони евра. Наместо да го вклучи алармот дека финансиското работење на клиниките излегува од контрола, Парнаџиева се правда дека цело време реагирала преку соопштенија и прес-конференции. За неа побитен е фактот дека во октомври лани имало намалување на долговите од 2,19%, отколку тоа дека долговите на јавните здравствени установи истиот месец изнесувале 20 милиони евра повеќе отколку на почетокот на 2009 година. „Нека кажат сите дали изминативе години не алармирав за долговите на клиниките. Значи, заклучно во споредба со состојбата од јануари 2011 година, се намалиени за 219%. Ако се прашуваме дали сме задоволни, не! Ние како Фонд цениме дека сите јавни здравствени установи со уште подобро финансиско планирање на работата, можат да направат уште подобри

перформанси, и за осигурениците и за своето работење“, рече Парнаџиева. Наместо да одговори зошто ФЗО прекина редовно да ги објавува месечните извештаи и дали ова се практикува откако Никола Тодоров застана на чело на македонското здравство, Парнаџиева прашањата на „Капитал“ ги оцени како провокација и оцрнување на Фондот. И Тодоров реши да ги премолчи драстично зголемените долгови на клиниките, откако во два наврати одби да одговори на прашањето како ќе се справи со ваквата ситуација. Познавачите тврдат дека здравствената политика во овој дел се сведе само на закани со казни и оставки за директорите, а на терен не се случува ништо од најавеното. Според извештаите на ФЗО, долговите на клиниките најголем раст имале при крајот на 2009 година, кога во ноември (ФЗО нема извештај за декември), долгот пораснал за 261,65% во споредба со почетокот на годината. Од јавните здравствени установи велат дека тие не се одговорни за ваквата ситуација. Се жалат дека имаат екстремно мали буџети со кои едвај одвојуваат пари за плати.

МТВ премина на дигитален сигнал!

Приватните телевизии неделава ќе имаат средба со Македонската радиодифузија за да разговараат за условите и за опремата која треба да биде обезбедена за нивно префрлување на дигитален сигнал Кристина Озимец

ozimec@kapital.com.mk

В

икендов за прв пат програмата на јавниот сервис се емитуваше преку дигитален сигнал. Извршниот директор на МРТ, Петар Каранаков, за „Капитал“ вели дека кабелските оператори кои ја пренесуваат МРТ уште сега ќе можат да ја емитуваат дигиталната слика на целата територија на земјата. „Се привршува и мастер контролната соба, која го претставува срцето на секоја телевизија и ќе биде готова до крајот на март. Откако ќе биде подготвена, сите програми на МРТ ќе бидат во висока резолуција (HD), со што ќе станеме прва државна телевизија во регионот која ќе се гледа во висока резолуција“, вели Каранаков. Од Македонската радиодифузија откриваат

дека до крајот на 2012 година 80% од населението во земјава ќе прима дигитален сигнал. „Во еден канал ќе може да се емитуваат и по 10 програмски содржини во стандарден формат, односно три програми во HD формат. Во овие два дигитални мултиплекс-канали ќе се емитуваат програмите на МРТ и ќе се овозможи експериментално до јуни годинава да се емитуваат програмите на другите национални телевизии кои ќе покажат интерес за тоа“, вели за „Капитал“ директорката на Македонската радиодифузија, Јулијана Спировска. Приватните телевизии неделава ќе имаат средба со Македонската радиодифузија за да разговараат за условите и за опремата која треба да биде обезбедена за нивно префрлување на дигитален сигнал.

Парнаџиева-Змејкова призна дека не е задоволна од минималното намалување на долговите во октомври лани.

261,65% 45,93% пораснал долгот на јавните здравствени установи во ноември 2009 година во споредба со јануари истата година

АЕК ќе ги исклучува аналогните предаватели!

Агенцијата за електронски комуникации (АЕК) во 2013 година ќе ги исклучува сите аналогни предаватели и целосно ќе се практикува дигиталниот начин на пренос на телевизискиот сигнал, велат од Советот за радиодифузија. Стратегијата за развој на радиодифузната дејност предвидува на почетокот на дигитализацијата три мултиплекси да ги користи комерцијален оператор и еден мултиплекс да & припадне на Македонската

дпорасна долгот на ЈЗУ во декември 2010 година, споредено со јануари истата година

радиодифузија за пренос на програмите на јавниот телевизиски сервис. Во периодот што следува паралелно ќе се емитуваат и аналогна и дигитална телевизија. Според последните истражувања на Советот за радиодифузија, вкупно 23% од вкупното население во Република Македонија телевизискиот сигнал го прима преку обична, аналогна ТВ-антена. Овој дел од населението ќе мора да набави дигитални сет-топ боксови (ресивери) за да може да ги следи телевизиските сервиси емитувани преку дигитална земска телевизиска мрежа.

Што добиваат граѓаните со дигиталниот сигнал? перфектна слика и беспрекорен звук на телевизиите; можност за разубавена телевизија (enhanced TV) и за телевизија со висока резолуција (HD); дигиталниот сигнал може да се компресира, па во еден канал (мултиплекс) ќе се емитуваат околу

десетина стандардни или од три до пет канали во HD; во Македонија има девет мултиплекси, од кои секој може да пренесува по десетина програмски сервиси со стандардна дефиниција и MPEG-4 компресија.

Ќе треба ли да менувате телевизор?

Д

околку имате постар ТВприемник, тоа не значи дека веднаш мора да купите нов, велат од Советот за радиодифузија. Со помош на таканаречените ресивери (примачи) на дигиталниот сигнал, коишто се приклучуваат на ТВ-

приемниците, ќе може да се изврши конверзија од дигитален во аналоген сигнал. Доколку ТВ-програмите ги примате преку сателитска антена, кабел или IPTV, нема да бидете директно засегнати од исклучувањето на аналогните предаватели.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

9

Владата повторно ќе го спасува Тутунски комбинат Прилеп?! Ако Владата одлучи да го спаси Тутунскиот комбинат со претворање на побарувањата од 30 милиони евра во влог, таа ќе стане целосен газда на комбинатот и ќе може да преговара за продажба. Стечајот засега никој не го сака Ива Балчева

С

уд б и н ат а н а д о л го д и ш н и от загубар во државна сопственост Тутунски комбинат а.д. Прилеп и понатаму останува неизвесна. На пос ледното собрание на акционери, кое се одржа минатата недела, не се разговараше за проблемот со огромните заостанати обврски на Тутунскиот комбинат. Освен што се избраа двајца нови членови на Бордот на директори на компанијата, останатите прашања кои требаше да се најдат на дневен ред, како одобрување на годишната сметка и финансиското работење за 2010 година, донесување одлука за покривање на загубите и извештај за работата на одборот на директори, се одложени за крајот на месецов. „На седницата на собранието на акционери се избраа предложените членови на Одборот на директори, а останатите точки не беа дискутирани. Седницата е одложена на барање на претставникот на Владата“, изјави генералниот директор на Тутунски комбинат, Александар Дерменџиев. Тутунски комбинат а.д. Прилеп е еден од четирите државни загубари во кој државата е мнозински сопственик на капиталот и поседува околу 72%. Заедно со ЕМО, Охис и Еурокомпозит, со години работат со загуби кои паѓаат на товар на државата. Изгубена позиција на пазарот, технолошки застарени погони, неквалификувани вработени, имот под

хипотека се пречките за државните загубари да добијат сериозен инвеститор кој ќе го реструктурира нивното работење. Владата с$ уште е без стратегија за решавање на проблемот со овие четири загубари, во кои работат околу три илјади работници и кои должат милионски суми за неплатени придо не си и д ан о ци. До сега Вла д ата неколкупати ангажираше странски и домашни консултанти и експертиза со цел да го реши проблемот со загубарите. Во случајот со Тутунскиот комбинат од Прилеп во игра се две сценарија - државата да ги претвори своите побарувања во сопственички влог или да биде прогласен стечај во компанијата. Експертите сметаат дека во случај на стечај, доверителите повторно нема да можат да си ги наплатат побарувањата. Голем дел од имотот е под хипотека, а некои загубари воопшто немаат имот и поради тоа, доколку компаниите-загубари отидат во стечај, нема да има доволно маса од која доверителите ќе можат да си ги наплатат побарувањата. Во постапка на стечај или ликвидација најголеми губитници ќе бидат малите акционери, сметаат консултантите. Најголем дел од обврските на Тутунскиот комбинат од Прилеп или околу 90% се кон државата. Иако компанијата правеше огромни загуби во изминатите години, таа постојано се толерира и се спасува од стечај преку отпис или конверзија на побарувањата на

државата во влог. На овој начин загубите на Тутунскиот комбинат од околу 100 милиони евра беа намалени прво на 70 милиони евра, за сега да бидат сведени на 30 милиони евра или приближно колку што е проценет целокупниот имот на компанијата. Доколку Владата одлучи повторно да го спаси прилепскиот Тутунски комбинат преку претворање на своите побарувања во сопственички удел, тоа би значело преминување на компанијата во целосна државна сопственост. Ваквата чиста сопственичка структура ќе & даде поголема слобода на Владата во наоѓањето стратешки инвеститор и продажба на комбинатот. Веќе има најави дека неколку странски компании се заинтересирани и да го купат прилепскиот комбинат. Но, успешната прода жба на компанијата ќе зависи пред с$ од тоа дали Владата ќе се откаже од своите досегашни инсистирања загубарите да се продаваат со сите вработени без можност за отпуштања.

Kapital Akademija...

А кционерите и менаџер скиот тим на Тутунскиот комбинат се оптимисти. Неодамна менаџерите информираа интензивирање на извозот, склучување голема деловна зделка со компанија од Народна Република Кина, како и освојување на нови пазари во Азија и во Африка. Компанијата веќе потпиша договор со една од најголемите фабрики за цигари во Кина, која ги произведува најпродаваните цигари на кинескиот пазар, а тоа се брендовите „99“ и „јин-јан“. И од Владата се оптимисти за решавање на долгогодишниот проблем со овој државен загубар. Според финансискиот план, планираните загуби за 2011 година на најголемиот производител на цигари во земјава изнесуваат 266,8 милиони денари, односно 4,3 милиони евра.

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува ј у

ОБУКА ДЕФИНИРАЊЕ НА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНТЕРНЕТ НАСТАП И ИЗРАБОТКА НА ВЕБ СТРАНИЦА 27 јануари 2012 Стопанска Комора на Македонија

ШТО ДОБИВАТЕ?

Дали имате развиено стратегија за ефективно присуство на интернет? Сакате да генерирате нови корисници и преку намалени трошоци да досегнете до нови пазари? За тоа не е доволно само да имате веб страница. Потребно е да ја искористите како моќна алатка за зголемување на продажбата.

Оваа обука ќе ви овозможи да се стекнете со знаење и вештини како успешно да го остварите вашето присуство на Интернет и да ја претворите вашата интернет страница во моќно оружје за продажба. Обуката ќе ве запозне со основите на планирање, нарачка, изработка и употреба на Вашата интернет страница за остварување на вашите цели.

ОД ОБУКАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Сите заинтересирани за учество на оваа обука можат да се пријават најдоцна до 23 Јануари 2012 година.

Почнувајќи од стратешко дефинирање на целта на страницата и таргетираната публика, преку потребни ресурси за правилна изработка, па се до следење на основните принципи за употребливост на страницата и имплементирање на истите при изработката, ќе имате можност да го видите процесот од остварување основно интернет присутво до поседување на ефективна и профитабилна интернет страница.

ПРЕДАВАЧИ:

НАТАЛИЈА ТРАЈЧЕВСКА Вrabotena vo New Media MK, internet marketing agencija specijalizirana za razvoj i implementacija na strategii za efektivno prisustvo na internet. Do dekemvri 2011 be{e sostaven del od marketig timot na Sivus.

МАРЈАН СТОЈНЕВ

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА:

Сопственици и менаџери на мали и средни претпријатија Менаџери за продажба и маркетинг Менаџери за развој и иновации Специјалисти за електронска трговија

Vo svojata desetgodi{na kariera rabotel kako konsultant za IKT vo OSI NY/OSI Europe, konsultant za IKT i podizveduva~ pri SEI na Vlada na RM, konsultant za informati~ki selektivni procesi i podizveduva~ pri Holland & Hart i Persuasion Strategies, The People Speak pod UN, IDEA i NFL.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари нов мандат за досегашните членови на Уо на Уни банка

Apple iMac со најголемо пазарно учество

> БроЈка

37,4

Н

адзорниот одбор на УНИ банка а.д. Скопје донесе одлука со која им довери нов четиригодишен мандат на досегашните членови на Управниот одбор, Коста Митровски, именуван за Претседател на Управен одбор, Делчо Крстев и Светозар Попов за член на Управен одбор. Надзорниот одбор на УНИ банка со тоа им искажа доверба на досегашните членови на Управниот одбор, а пред с$ тоа се должи на успешното раководење на банката и постигнатите резултати во изминатиот период. На тој начин УНИ банка се искачи на врвот на групата средни банки, препознатлива како Банка на клиентот.

С

поред истражувањето на компанијата NPD Display Search, десктоп компјутерот на Apple iMac има најголемо пазарно учество во категорија на all-in- one компјутери. Имено, Apple остварил 32,9% учество на светско ниво од вкупно 14,5 милиони продaдени уреди во 2011 година. Производите на Apple во Македонија можат да се купат во продавниците на Дуна Компјутери.

милиони евра бара да прибере државата преку две нови аукции на тримесечни државни записи кои утре ги организира Министерството за финансии. Во едната аукција се нудат тримесечни државни записи со девизна клаузула во износ од 1,8 милијарди денари, со камата од 4,10%, а во другата тримесечни записи без девизна клаузула, во износ од 500 милиони денари, со камата од 4,20%.

Железница заглавена во турско КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

За нови железнички пруги кои ќе н$ поврзат со Албанија и со Бугарија и кои ќе отворат нови алтернативи за извозниците ќе почекаме уште неколку години Соња Јованова

П

s.jovanova@kapital.com.mk

,89%

,23%

,63%

,51%

а NASDAQ

,07%

рзата во Сао

,18%

мпании

,16% компании од

,57%

одатокот дека последната пруга во земјава е изградена во 1990 година доволно зборува за тоа во кој правец се движат Македонски железници. Железничката инфраструктура во земјава с$ уште има само една активна линија по Коридорот 10, па кога од одредени причини има блокади во правец север-југ, фирмите немаат алтернативно поврзување, затоа што инвестициите во инфраструктурата на Коридорот 8 се речиси замрени. Македонија има изградено само 154 километри од железничката пруга од Коридорот 8 или половина од вкупната должина. Како резултат на тоа, немаме железнички врски со соседните Албанија и Бугарија. Западниот дел кон Бугарија бара дополнителни 89 километри, додека за источниот дел кон Албанија потребно е да се доизградат уште 70 километри. Иако во речиси сите досегашни буџети се одвојуваат пари за доизградба на пругата од Коридорот 8, проектот с$ уште тапка во место и се сведува единствено на изработка на проектни документации. Допрва ќе се распишува тендер за избор на проект за изработка на проектна и тендерска документација за изградба на делницата кон Албанија, процедура која ќе трае две години. И со пругата КумановоБугарија работите исто така се на почеток. Во периодот што следува ќе се определува финансиската конструкција за изработка на инвестициско-техничката документација, па ќе се бира фирма која ќе ја работи инвестицискотехничката документација, ангажман кој ќе трае година ипол. Инвестициите во железницата се од клучно значење затоа што Македонија може да ја искористи предноста поради близината до пристаништата во двете соседни земји, што е од круцијална важност за домашното стопанство, особено за извозните компании, кои с$ уште се врзани единствено за Солунското пристаниште, кое пак, поради економските проблеми во Грција, особено минатата година, честопати беше затворено. Бизнисмените континуирано ја потсетуваат Владата да не ја заборави ниту пругата Битола-Лерин, долга 16 километри, по која воз не поминал од 1986 година. Досега имаше неколку најави дека во 2014 година со пари од претпристапните фондови ќе се инвестира во ремонт на делницата која ја поврзува Македонија со грчкиот град Лерин. Продобивките од повторното пуштање на оваа пруга ќе бидат од големо значење за Пелагонискиот регион, кој ќе има директен пристап до Солунското пристаниште, при што ќе поевтини и транспортот на стоки. На повеќе делници од Коридорот 10 последен ремонт

+

ни на берзата

,73%

ирани на

1/13/2012

раст

РЖ Услуги Комерцијална банка Топлификација

+2,31% +0,37% +0,19%

нова цена

177,00 2.719,66 2.349,40

Стопанска банка Битола Гранит РМДЕН09 Алкалоид

-

пад

-4.92% -0.47% -0.13% -0.04%

нова цена

2.003,00 458,10 90,88 3850.95

24м 7.50% 8.10% 8.10% 5.00% 8.20% 7.50% 7.80%

36м 7.90% 8.30% 7.90% 5.00% 8.30% 8.00% 8.10%

Уни банка Еуростандард банка

5.00% 4.50%

6.00% 5.50%

9.00% 8.50%

9.50% 9.00%

3м 6м 24м 36м 2.20% 2.70% 3.80% 4.10% 2.40% 2.90% 4.00% 4.30% 2.50% 3.00% 4.50% 5.00% 2.40% 2.90% 3.65% 3.90% 2.40% 2.90% 4.10% 4.50% 2.20% 2.70% 3.70% 4.10% 2.60% 3.00% железничката 4.00% пруга4.30% година е изградена од Коридорот

1873 1887

Уни банка

2.40%

10 од Скопје до Гевгелија5.25% 2.70% 4.35%

Еуростандард банка

2.50%

3.00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

4.60%

Со парите е редовно одржување на постојната пруга, доизградба на пругата од Коридорот изградба на Коридорот 8, изработка на кој ги поврзува италијанското МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ 8, СТАПКИ инвестициско-техничкаРочност документација, пристаниште Бари со1м бугарските преку ноќ 1 недела 3м Бургас како и надоместување на услугите и Варна. СКИБОР 2.20% 3.18% 4.18% 4.98% од јавниот интерес во железничкиот За овој инвестициски потфат се 2.20% превоз на патници. Со МКДОНИА оглед на тоа потребни 400 милиони евра. ЕБОР веќе дека железничката Ревитализацијата на има обезбедно грант во износ од 1,2 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ пругата од Коридорот 10 веќе се врши милиони евра како техничка помош, Основна кам. стапка Стапка на инфлација со пари позајмени од ЕБОР. Тоа опфаќа од кои 500 илјади евра се за изработка Народна банка Македонија 5.20% за ремонт на повеќе делници. Но, тоана што на студија за4.00% оправданост и студија 13.40% банка на Србија влијанието 12.00% Транспорт го најавува Народна како приоритет врз животната средина. Народна банка на Хрватска

6.00%

2.50% 3.60%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

6м

24м

36м

НЛБ Тутунска банка

4.00%

5.00%

7.50%

7.90%

Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка

4.30% 4.80% 4.60% 4.00%

5.30% 5.60% 4.80% 5.00%

8.10% 8.10% 5.00% 8.20%

8.30% 7.90% 5.00% 8.30%

ТТК банка

4.10%

4.90%

7.50%

8.00%

Алфа банка

4.60%

5.50%

7.80%

8.10%

Уни банка

5.00%

6.00%

9.00%

9.50%

Еуростандард банка

4.50%

5.50%

8.50%

9.00%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

2.20%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

3м

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4.00% 5.50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

Странска валута

13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава

Валута

ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

евро долар фунта франк долар долар

3м

6м

24м

36м

НЛБ Тутунска банка

2.20%

2.70%

3.80%

4.10%

Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка

2.40% 2.50% 2.40% 2.40%

2.90% 3.00% 2.90% 2.90%

4.00% 4.50% 3.65% 4.10%

4.30% 5.00% 3.90% 4.50%

ТТК банка

2.20%

2.70%

3.70%

4.10%

Алфа банка

2.60%

3.00%

4.00%

4.30%

Уни банка

2.40%

2.70%

4.35%

5.25%

6%

Еуростандард банка

2.50%

3.00%

4.60%

5.10%

5%

Среден курс во 61.5063 48.1609 73.8194 50.8317 47.2435 49.7463

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 0.86%

3м 1.25%

6м 1.53%

12м 1.86%

0.81% 0.30% 0,03%

1.93% 0.58% 0.06%

1.48% 0.81% 0.10%

1.83% 1.12% 0.33%

Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

5.10%

1м година, за време 3м на Отоманската 6м Империја, 12м е изградена железничката пруга од Коридорот 0.86% 1.25% 1.53% 10 од Скопје 1.86%до Табановци отколку што се извезува готов производ 0.81% 1.93% 1.48% 1.83% 0.30% 0.58% 0.81% 1.12% за 0,03% догодина 0.06% е подготовка 0.10%на проект 0.33% за

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) предвидено да(CHF) се врши Libor

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Euribor (EUR)

1/13/2012

6м 5.00% 5.30% 5.60% 4.80% 5.00% 4.90% 5.50%

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

петок - 13.01.2012

Банка

3м 4.00% 4.30% 4.80% 4.60% 4.00% 4.10% 4.60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

им е извршен пред повеќе од 30 години. Иако сообраќајот, особено на делницата Табановци-Скопје, е многу густ, инвестициското одржување во последните декади е незначително. Експертите сметаат дека доколку не се зголеми одржувањето, ќе мора да се ограничи брзината на возовите, кои веќе возат со 45 километри на час. Всушност, најголем број делници се со животен век на колосекот кој се приближува кон 40 години и доколку нема поголеми инвестиции во иднина, трошоците за одржување би се зголемиле значително. Од Министерството за транспорт велат дека 2012 година ќе била година на инвестиции во железничката инфраструктура. Планирани се инвестиции во вредност од 17,6 милиони евра, обезбедени од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР). Најавуваат дека веќе во првиот квартал од годинава ќе почнеле со ремонт на делниците Табановце-Куманово и МиравциСмоквица, а ќе се избира и фирма која ќе го изврши ремонтот на делницата Ногаевци-Неготино. Министерството за транспорт и врски во буџетот за годинава предвиде 11,3 милиони евра инвестиции во железничката инфраструктура.

Банка

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

3% 2% 1%

0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

Извор: Државен завод за статистика

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ Рочност преку ноќ ФОНД 1 недела 1м Отворен инвестициски фонд 2.20% СКИБОР 3.18% 4.18% Нето вредност МКДОНИА Илирика Југоисточна Европа 2.20% 25,254,863.85

3м 4.98% 1M

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

1.00%

-2.75%

-21.05%

-29.22%

1.37%

1/12/2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

44,079,461.78

5.31%

6.22%

-9.07%

-20.34%

3.86%

1/12/2012

Иново Статус Акции

15,598,931.82

-2.52%

-4.74%

-11.86%

-9.64%

-1.00%

1/12/2012

43,959,850.73

5.20% -1.67% 13.40% 0.86% 2.50% 0.58% 3.60% 0.28% 2.20%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КД БРИК

Основна кам. стапка Стапка на инфлација

Народна банка на Македонија КД Нова ЕУ Народна банка на Србија КБ Публикум - Балансиран Народна банка на Хрватска КБ Публикумбанка - Обврзници Централна на Црна Гора КБ Публикумбанка Паричен Централна на Словенија

4.00% 20,889,797.12 12.00% 23,095,621.05 6.00% 35,290,329.42

56,734,928.18

6.64%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

камата 4.00% 5.50%

6.29%

-4.68%

-12.77%

5.29%

1/12/2012

-7.11%

-25.79%

-31.61%

-0.59%

1/12/2012

-2.65%

-13.25%

-15.87%

0.72%

1/12/2012

1.14%

1.03%

0.00%

0.19%

1/11/2012

0.81%

1.61%

0.00%

0.09%

1/11/2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 16.01.2012

11 > БРОЈКА

Халкбанк ги презема филијалите на Зират банка во Македонија

Т

урската Халкбанк е нов сопственик на филијалите на исто така турската Зират банка во земјава. Раководствата на двете банки преземањето го договориле завчера во Турција, пренесуваат турските медиуми. Зират банка во земјава има пет филијали, од кои три во Скопје и по една во Гостивар и Тетово со вкупно 67 вработени. Банката има вкупна актива од 45.300.000 евра, во заеми има 13,8 милиони евра, 25.900.000 евра во депозити, а вкупниот капитал изнесува 18.200.000 долари. Халкбанк е една од најголемите банки во Турција која лани во април ја презеде и македонската ИК банка. Заклучно со крајот на 2010 година, Халкбанк оствари актива поголема од 35 милијарди евра и капитал од 3,5 милијарди евра. Постапката за преземање на Зират банка треба да заврши во втората половина од годинава.

Ricoh награден за енергетска ефикасност

В

23,1

милиони денари изнесува прометот со акцијата на Раде Кончар а.д. остварен во петокот на редовниот пазар на Македонската берза. Акциите беа продадени по просечна цена од 1.850 денари. Поголемиот промет од ова тргување беше остварен преку администраторска блок-трансакција.

одечката независна лабораторија за тестирање производи за печатење Buyers Laboratory LLC им додели награда Outstanding Achievement на производите на Ricoh за модели со најголема енергетска ефикасност. Наградени производи се: Ricoh Aficio MP C2051, Ricoh Aficio MP C3501, Ricoh Aficio MP C4501/ C4501A Series, Ricoh Aficio MP C300SR. Според BLI, Ricoh Aficio MP C300SR има до 62% помал трошок за енергија во однос на просекот. Застапник за овие производи во земјава е Дуна Компјутери.

Зошто гувернерот Богов извлече една милијарда евра од банките? Бројките покажуваат контроверзна политика на банките кои чуваат над една милијарда евра во благајнички записи и резерви, а за кредити за компаниите одвојуваат по 27 милиони евра месечно. Бизнисот бара ограничување на аукциите на записи

Банкарите чуваа 1,065 милијарди евра во благајнички записи и резерви во НБМ, а за кредити за компаниите одвојуваат дваесет пати помалку, односно по околу 27 милиони евра.

Александар Јанев

П

janev@kapital.com.mk

овлекувањето на една милијарда евра од банкарските канали во трезорот на Народната банка е резултат на политиката на одржување на де факто фиксен девизен курс, оценуваат економистите откако „Капитал“ објави дека вредноста на „стерилзирани“ пари во благајнички записи и задолжителна резерва достигна рекордно ниво. Во време кога бизнис-секторот се души во неликвидност, дел од менаџерите на компаниите се револтирани од државните политики на истиснување на парите од економијата. „Очигледно е дека банките се МАКЕДОНСКА позаинтересирани даБЕРЗА вложуваат во државни и благајнички МБИ 10 записи и на тој начин страда бизнис-секторот, се нарушува односот меѓу 1,954.14 банките и компаниите. На банките им се МБИД дава 2,063.49 сигурност дека е подобро да работат со државата отколку со приватниот сектор. ОМБ 120.63

Затоа сметам дека треба да се ограничи купувањето записи за да може банките повеќе да го кредитираат стопанството“, коментираат од Стопанската комора на северозападна Македонија. Надминувајќи ја психолошката граница на извлекување една милијарда евра од банките, бизнисмените ликвидноста, бидејќи во спротивно ќе се прашуваат зошто Народната банка не се зголеми кредитирањето, а со тоа и ја промени монетарната политика и да притисоците на девизниот пазар“, оцени ги натера банкарите наместо во сигурни професорот од Економскиот факултет и државни обврзници, повеќе да инвестираат поранешен гувернер на НБМ, Љубе Трпески. во развојот на бизнисот со поголема Банкарите, пак, со сопствено објаснување кредитна поддршка. Економистите велат ги отфрлаат обвинувањата дека малку ја дека ова е погубна политика за економијата, поддржуваат економијата. но е жртва на стабилноста на денарот. „Банките имаат пари, ликвидни се и ФЈУЧЕРСИ „С$ додека НБМ не ја промени монетарната вложувањето во благајнички записи стратегија на одржување на де факто фиксен воопшто не е пречка за поголемо НАФТА девизен курс, ќе мора со сите инструменти кредитирање. Единствена причина за ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС да ја одржува стабилноста на денарот. Оваа нивото на кредитирање се ризиците во 98,94$/барел 2,70/ММБТу милијарада евра извлечена од банките економијата и квалитетот на проектите BRENT е резултат на тоа. Мора да се извлекува ЗА заЗАТОПЛ. кои бизнисмените бараат финансиска

-0,14% 0,00% -0,02%

-0,16% +1,02%

110,00$/барел

-2,70% +0,33%

306

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, петок - 13.01.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000 МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1,954.14 486.67

-0,14% -0,09%

SASX 10 826.13

МБИД CROBEX 2,063.49 1,734.11 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 120.63

0,00% SOFIX 314.52 -0,02% ATHEX

Главен индекс на Белградската берза

-0,26%

642.49

Главен индекс на Љубљанската берза

NASDAQ -0,09% 486.67 +0,17% 12,471.00 2,724.70

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

19,637.50

29,75$/унца

2,109.75

7,979.50

535.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

ПЧЕНКА

BELEX15 +0,51% +0,89% 486.67

SASX 10 826.13

611,50$/бушел

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза берзата, без финансиски компании

3.000 3.000 3.000

-0,21% +0,23%

CROBEX S&P 500 1,734.11 1,295.50

Паоло, Бразил

-0,26%

2.400 2.400 2.400

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,93%

FTSE 100 5,672.68

+0,17% +0,29% SWISS

DAX12,471.00 Заеднички индекс 30 6,197.40

6,027.53

Главен индекс на Сараевската берза 27.25

CROBEX КАФЕ 1,734.11 2,33 $/бушел

-0,09% -5,87% -0,21% -0,41%

SOFIX СОЈА 314.52 1.184,00$/бушел

SBITOP 571.75

-0,26%

ATHEX 642.49

ПЧЕНИЦА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

+0,18%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11

DOW JONES Витал 1,700.00 12,471.00

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DOW JONES

+8,97% +0,17%

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

+0,51% S&P 500 +0,16% 1,295.50

NASDAQ 2,724.70

-5,80%

Агробанка

2,599.00

BRAZIL BOVESPA +0,23% -0,07% 59,920.00 АЗИЈА ИНДЕКСИ

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

+1,36%

+0,57%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

+1,02%

+0,73%

TOPIX CAC 40 734.60

3,229.86

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

16,451.60 +0,93%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

FTSE 100 5,672.68

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6,197.40

+13,95%

+0,29%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

3,229.86 0.14

+0,18%

Индекс на 100 најголеми британски котирани на Лондонска берза

+2,78% +0,51% -5,45%

1,400.00

+28,18%

+0,29% -5,92%

-4,31%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Истрабенз

2,610.00

SWISS Горење 6,027.53 4,390.00

+23,00%

+0,16% -2,44%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Белградска, Загрепска и Љубљанска берза компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,31% 177,00

РЖ Услуги NIKKEIбанка 225 Комерцијална +0,37% 8,500.02 Топлификација +0,19% Индекс на најголемите јапонски компании

+0,16%

+1,36%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза котирани на швајцарскиот пазар на капитал

TOPIX

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 110,00$/барел

-0,16% +1,02%

ПРИРОДЕН ГАС 2,70/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

306

-2,70% +0,33%

1.640,20$/унца

СРЕБРО 29,75$/унца

БАКАР 7,979.50

МЕТАЛИ

-0,46% -1,24% +0,2%

НИКЕЛ

19,637.50

АЛУМИНИУМ 2,109.75

ЧЕЛИК 535.00$/унца

+0,2% -2,2% /

+5,83%

+0,93% 5,672.68 ЉУБЉАНСКА БЕРЗА +0,18%

1/13/2012

SWISS 6,027.53

98,94$/барел

-0,04%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Каштел.стакле.

4.89

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза НФД холд. .

DAX Сава-ре 6,197.40 5.21

520.00

Валидус ЕВРОПА ИНДЕКСИ -9,75% FTSE 100

Бадел1862

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 36.10 CAC 40 SENGПаоло, Бразил

NIKKEI 225 HANG 8,500.02 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19,204.40 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

ЗЛАТО

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Телефонија

120120 120

+1,63%

BRAZIL BOVESPA +0,23% -0,07% 59,920.00 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

3.43

NASDAQ Филип Морис 925.00 2,724.70

ОМБ ОМБ ОМБ

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Магма

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

-1,72% +0,89% +3,45% +0,23% -1,52%

2286.00$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 826.13

+1,63% АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

СУРОВИНИ ИНДЕКСИ РЕГИОН -6,39% КАКАО

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

ATHEX 2.200 2.200 2.200 642.49 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

S&P 500 1,295.50

124124 124

котирани на пазарот на јавно поседувани друштва

Главен индекс на Белградската берза 605,00$/бушел

-0,07% +0,23%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 59,920.00 314.52

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3,229.86

НИКЕЛ 3.000 3.000 3.000

1.640,20$/унца

Главен индекс на Атинската берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

SBITOP 571.75

0,00%

-0,46% 2.800 +0,2% 2.600 2.600 2.600 2.800 МАКЕДОНСКА БЕРЗА 2.800 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.600 2.600 СРЕБРО МБИ 10 -1,24%2.600 -2,2% 2.200 2.200 2.200 2.400 2.400 2.400 -0,14% 1,954.14 +0,23% 2.000 2.000 2.000 2.200 2.200 БАКАР ЧЕЛИК МБИД +0,2%2.200 / 0,00% 1.800 1.800 1.800 2.000 2.000 2.000 2,063.49 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 ОМБ +1,63% -0,02% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни120.63 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании

+0,89%

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 571.75

BELEX15 DOW JONES

МБИД МБИД 3.200 3.200 3.200 МБИД МЕТАЛИ

+0,43%

ЗЛАТО

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,21%

поддршка од банките. Основна работа е на банките да даваат кредити и кредитен пораст од 8% минатата година, во услови на криза е задоволително. Секако дека можеме и повеќе, но прашањето за тоа да се оствари е како да се подобри состојбата на пазарот и да се зголеми продуктивноста“, вели генералниот директор на Стопанска банка, Глигор Бишев. Од Народната банка, пак, не коментираат зошто ја применуваат оваа монетарна политика од која банките заработуваат по 4% сигурна камата за благајничките записи, а за сметка на тоа, кредитниот пораст е под очекувањата.

HANG SENG 2.719,66 19,204.40 2.349,40

611,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 605,00$/бушел

КАФЕ 2,33 $/бушел

СУРОВИНИ

-6,39% -5,87% -0,41%

КАКАО

2286.00$/бушел

ШЕЌЕР 27.25

СОЈА 1.184,00$/бушел

-1,72% +3,45% -1,52%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

+0,57%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30

ПЧЕНКА

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА Витал

1,700.00

+8,97%

Филип Морис

925.00

+2,78%

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

Русија треба да се промени – но со еволуција, а не со револуција

Михаил Прохоров милијардер и кандидат за претседател на Русија

Н

е сум човек кој им се предава на емоциите. Всушност, во долгогодишното искуство како бизнисмен, секогаш сум се обидувал да останам малку рамнодушен и да не им дозволам на чувствата да ми ја попречуваат практичноста. Но, гледајќи ги промените што се случуваат денес во Русија, не можам, а да не почувствувам мала возбуда, дури и во ова стегнато срце. Во последните шест месеци, самите не можеме да се препознаеме. Како Руси, отсекогаш сме сакале да седиме во кујна, да критикуваме ова или она и да филозофираме. Но, сега сме сведоци на вистинско будење, кога сите чувствуваме дека треба да одиграме улога во еволуцијата на нацијата. Граѓаните се на улица, бараат фер избори. Социјалните медиуми вријат од коментари. Одеднаш, почнаа да се доведуваат во прашање политики и планови што се чинеа непроменливи, а владата беше принудена да разговара со своите луѓе. Пред дваесет години, голем број Руси беа излезени на барикадите, во одбрана на курсот на реформите, наспроти заканата од регресија. Луѓето кои не искусиле живеење во демократско општество или пазарна економија, од петни жили се бореа за тоа. Во наредните години, многумина ги загубија не само своите животни заштеди, туку и вербата во моќта да се извршат позитивни промени. Зборовите како „демократија“ и „промена“ станаа непристојни зборови за голем дел од нашата популација и ги одвраќаа луѓето од идејата да учествуваат во политичкиот прогрес. Голем дел од оние кои денес имаат главни улоги во изразувањето незадоволство се премногу млади за да се сеќаваат на тоа време. Тие пораснале

Се надевам дека Русија ќе ја избегне проблематичната - и можеби крвава – фаза на патот кон станување рамноправен партнер на европските демократски земји к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

Kapital Akademija...

н

о

г л

а

с

22 Fevruari 2012, hotel “ Aleksandar Palas” Skopje

ERP Concept zaedno so TTS GmbH organizira konferencija posvetena na najnovite trendovi vo e-U~ewe, izgotvuvawe na dokumentacija i zadr`uvawe na znaewe vo ramkite na uspe{nite organizacii.

Dali e mo`no vo isto vreme da se kreira simulacija, e-U~ewe i dokumentacija vo edinstven ~ekor?

Da! Dali e mo`no istovremeno da se treniraat stotici vraboteni, locirani na razli~ni mesta niz svetot vo edinstven ~ekor?

Da! Dali e mo`no da se namalat vremeto i tro{ocite od e-U~ewe i izgotvuvaweto na dokumentacijata do 50%? Da!

к

о

м

е

р

ц

и

ј

да бидат заменети со ефикасност, транспарентност и конкурентност. За да се постигнат овие цели, мора да се донесат тешки одлуки. Непопуларни одлуки. Не мораме одново да го измислуваме тркалото, туку да ги прифатиме најдобрите практики. Треба да ја тргнеме владата од патот на индивидуалните иницијативи и да се насочиме кон едукација на професионалците и работниците, соодветно на побарувањата во денешниот свет. И најважно, мораме да спроведеме системски промени што ќе ја одмотаат змијата на корупцијата, која го задушува нашиот развој. Конечно, мораме да донесеме одлука, еднаш засекогаш, дека сме дел од една поголема Европа и дека ги делиме вредностите на европските демократии. Веќе предолго се опседнувавме со идејата дека Русија има своја „посебна“ судбина, одделна и поразлична од сечија друга. Како резултат на тоа, честопати н$ гледаат со недоверба и некако издвоени од сите други. За првпат по долго време, не ни се заканува напад од надворешни непријатели. Ајде да го заземеме нашето место на масата на развиени нации како рамноправен партнер и да ја избереме патеката на демократски развој и почитување на неотуѓивите човекови права, кои со право ни припаѓаат. Кај мене не постои дилема дека се упатуваме во оваа насока. Единственото прашање сега е дали нашиот пат ќе биде проблематичен и можеби крвав, или ќе избегнеме некои од стапиците што ги видовме во другите земји од регионов и ќе направиме постепена транзиција пред нештата да достигнат точка на вриење? Јас сум за втората варијанта. Еволуција, а не револуција. Она што ни е потребно сега е волја за промени. И разум, над с$. а

л

е

н

о

г л

а

с

member of KAPITAL MEDIA GROUP me

“OBLIKUVAJTE GO VA[ETO ZNAEWE” NAJNOVITE TRENDOVI I TEHNOLOGII NA E-U^EWE

OTKRIJTE

без слики од Ленин на ѕидовите. Имаат слобода да патуваат, или да ја напуштат земјата, а многумина го прават токму тоа. Можат да читаат што сакаат. Одат во продавница и гледаат дека можат да изберат каков вкус на сладолед да купат, каков бренд на кафе да пијат, но го немаат тој избор околу политичкото лидерство, и го бараат. Пазарната економија донесе нови вредности. Дури сега имаме генерација Руси кои се подготвени да спроведат вистински реформи и имаат претстава зошто демократијата и либерализмот се вредности кои ни припаѓаат на сите нас. Духот излезе од шишето и не се враќа внатре. Ерата на „управувана демократија“ е завршена. Точно е дека материјалната положба денес ни е подобрена и дека имавме период на релативен економски просперитет, како додаток на високите цени на нафтата. Но, ништо не е непроменливо. Она што функционирало вчера, нема да функционира утре. Време е да се фокусираме на пишување ново поглавје. Потребна ни е нација која ќе им овозможи на своите граѓани да го реализираат својот потенцијал, при што владата нема да биде препрека за развојот. Нашето наредно поглавје ќе вклучува силни независни институции: судски систем, слободен печат, директно избирање гувернери, зголемен јавен надзор врз владата. Исто така, мораме да го промениме и економскиот курс. Нашиот сегашен модел ќе н$ одведе во катастрофа веднаш штом ќе паднат цените на нафтата. Државните и приватните монополи, општествените обврски кои ги надминуваат буџетските приходи, зависноста од стоки и застарениот даночен систем мораат

SPODELETE Registrirajte se za konferencijata sega i spodelete go iskustvoto vo e-U~ewe so vode~kite Makedonski i Evropski kompanii.

PROBAJTE Isprobajte ja najnovata verzija od TT Knowledge Force i kreirajte e-U~ewe, simulacija i dokumentacija so pritiskawe na edno kop~e.

BROJOT NA U^ESNICI E OGRANI^EN. U^ESTVOTO E BESPLATNO, REGISTRACIJA NA: AKADEMIJA@KAPITAL.COM.MK REGISTRIRAJTE SE DO 10 FEVRUARI I DOBIJTE BESPLATNO E-U^EWE.* (*u~esnicite koi }e se registriraat do 10 Fevruari }e dobijat besplatno e-U~ewe i dokumentacija za krajni korisnici za edna procesna faza vo IT sistemot na svojata kompanija. Vremetraeweto na besplatnoto e-U~ewe }e bide do 15 minuti)

"Systems to run your business better"

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

Дводневен семинар на тема: “ДИЗАЈН МЕНАЏМЕНТ” (Дали е време за нов дизајн?)

24- 25 јануари 2012 10:00-16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат Предавач: ДОЦ. М-Р ГОРДАНА ВРЕНЦОСКА, професор на Факултетот за арт и дизајн при Европскиот универзитет во Скопје. Заинтересираните за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 20 јануари 2011 година. Контакт: Анита Митревска тел: 02 32 44 057, факс: 02 32 44 088 anita.mitrevska@mchamber.mk

Контакт: Ленче Зикова тел: 02 32 44 054, факс: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk

Еднодневен семинар за: “УЧЕСТВО НА ЕЛЕКТРОНСКИ ПОСТАПКИ ЗА ЈАВНИ НАБАВКИ И Е-АУКЦИИ” 20.01.2012 година (петок) од 10:00 – 15:00 часот, сала 1, на 5-ти кат Стопанска комора на Македонија Семинар за успешно учество на постапките за доделување на договори кои се водат по електронски пат (пребарување на огласи, преземање тендерска документација, поднесување понуди, дигитално потпишување), и учество на електронски аукции Предавачи: вработени во Бирото за јавни набавки. Сите заинтересирани учесници можат да се пријават најдоцна до 18ти јануари 2012 година. Контакт: Контакт: Ленче Зикова Елизабета А. Ефтимова тел: 02 32 44 054, Тел: 02 32 44 074, факс: 02 32 44 088 Факс: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk beti@mchamber.mk

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

БАЛКАН 13

Бадел го отвора патот на хрватските бизниси кон Кина Преку формирање заедничка компанија со кинеската Таде холдинг груп, хрватски Бадел планира да го освои кинескиот пазар со своите вина и жестоки алкохолни пијалаци

П

о една година преговори, хрватската компанија Бадел 1862 и кинеската Таде холдинг груп потпишаа договор за основање заедничка компанија за продажба, дистрибуција и маркетинг на баделовите вина и останатите алкохолни пијалаци. Договорот е вреден 1,5 милиони евра, а компанијата ќе се вика Бадел 1862 & Таде џоинт венчр компани (Badel 1862 & Tadee Joint Venture Company Ltd). Договорот за заедничко вложување (joint venture) го потпишаа генералниот директор на Бадел 1862, Срѓан Ореб и потпретседателот на Таде холдинг, Жанг Жубен. Со овој договор се создаваат и предуслови за реализација на плановите на Бадел поврзани со зголемување на продажбата во Кина и проширување на дејноста на овој брзорастечки пазар, но и унапредување на бизнис-односите меѓу двете земји. Бадел на кинескиот пазар е присутен веќе три години, а заедничкото вложување со кинеска компанија е еден вид

Договорот за заедничко вложување го потпишаа генералниот директор на Бадел 1862, Срѓан Ореб (лево) и подпретседателот на Таде Холдинг, Жанг Жубен (десно).

крунисување на долгогодишните напори на компанијата да се пробие на овој континент и да ја прошири продажбата на својот асортиман на пијалаци. „Вредноста на договорот не е голема, но е значајна за Бадел. Се надеваме дека на овој начин ќе се отвори патот за други хрватски компании. До крајот на оваа година очекуваме продажбата на Бадел на кинескиот пазар да достигне 1,5 милиони евра, од кои 80% отпаѓаат на продажбата на вина, претежно црни, а останатото е од продажба на жестоки алкохолни пијалаци“, вели генералниот директор на компанијата, Срѓан Ореб. Тој вели дека концептот на работа во Кина е таков што мора да се отворат продажни места. За почеток, Бадел ќе отвори четири винотеки и еден вински клуб во градот Хангжу, кој е во близина на Шангај, каде што е сместено седиштето на Таде холдинг. Ореб вели дека Бадел понатаму планира да ги прошири своите продавници и во Шангај, а од третата година плановите се да го освојат к

о

м

е

р

ц

и

ј

и остатокот од Кина. „Во винотеките и во винскиот клуб ќе нудиме и други хрватски автохтони производи, кои совршено ќе може да се комбинираат со нашите вина. Од кинеската Влада добивме поволни услови за изнајмување складишта, како и субвенции за поврат на 80% од ДДВ“, истакна Ореб за хрватскиот весник „Банка магазин“.

Кина со голем потенцијал за продажба на алкохол

Потенцијалот на кинескиот пазар за продажба на алкохолни пијалаци е огромен. Отворањето на кинеската економија доведе до остар контраст меѓу старите и младите потрошувачи, па така, младата и образована популација повеќе е во допир со западната култура, па затоа е склона кон дегустирање поскапи увезени вина. Кина истовремено се наоѓа на прво место по количинска потрошувачка на алкохолни пијалаци. Се предвидува дека кинескиот пазар на алкохолни пијалаци ќе порасне на 61 а

л

е

н

о

г л

а

с

милијарда литри до 2014 година. За споредба, на овој пазар во 2009 година Кинезите испиле 47 милијарди литри алкохол. Таде холдинг груп е реномирана кинеска компанија која на кинескиот пазар постои повеќе од 10 години. Оваа групација е составена од четири компании - Таде риал естејт, Таде петролеум, Кемикал груп и Жејџанг Вензу груп, кои се специјализирани за нафтената индустрија, работа со недвижности, вложување на странски пазари и меѓународна трговија. Групацијата тргува со повеќе од 80 држави во светот, меѓу кои и со Хрватска. Бадел 1862, кој од крајот на минатата година повторно е во мнозинска државна сопственост, во првите 10 месеци од 2011 година оствари 34,7 милиони евра приходи, за разлика од 33,5 милиони евра, кои ги оствари истиот период во 2010 година. Но, поради високите финансиски расходи, неликвидноста и тогаш с$ уште недовршената докапитализација, остварена е деветмесечна загуба од пет милиони евра.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ > БРОЈКА

Google и LG заедно ќе градат телевизиска платформа

39,8%

А

мериканскиот интернет-гигант Google размислува за соработка со корејскиот производител на телевизори LG. Google планира да му ја отстапи својата верзија на софтверот Google TV за LG да може да изгради компатибилна платформа, пренесува Блумберг. Партнерството може да биде слично со она што Google веќе го почна со Samsung или HTC, но не би се однесувало на мобилната телефонија, туку на ТВ-приемниците. Од Google најавија дека до крајот на годината планираат да ја воведат третата верзија на ТВ-услуги на пазарот, со поголема содржина и да почнат забрзано да се шират во Европа.

се зголемени приходите на Агенцијата за електронски комуникации годинава во споредба со лани. Според годишната програма за работа на Агенциjата, планираните приходи и расходи за 2012 година изнесуваат 20 милиони евра. АЕК планира да спроведе низа проекти за создавање заокружена регулаторна рамка на пазарот на електронски комуникации, избор на оператори со значителна пазарна моќ, регулација на цени.

Хеџ-фондовите нема да го отпишат грчкиот долг

Т

ргувањето со грчките обврзници и нивното осигурување, односно кредитните свопови (credit default swap - CDS) сугерираат дека одредени иматели на обврзници нема доброволно да пристапат кон отпишување на грчкиот долг, анализира „Волстрит журнал“. Од движењето на цените на кредитните свопови може да се види дека можноста за банкрот на Грција с$ уште е присутна. Трговците

истакнуваат дека повисоката цена на кредитните свопови укажува на тоа дека некои иматели на грчки обврзници, најчесто хеџ-фондовите, нема доброволно да го отпишат грчкиот долг. Европските лидери се залагаат за доброволно вклучување на приватните инвеститори во отпишувањето на грчкиот долг, но оваа постапка засега се соочува со тешкотии.

На Унгарија & се заканува банкрот или суспензија од ЕУ За да избегне финансиски крах, на Унгарија & се потребни од 15 до 20 милијарди евра. Ако не ги омекне своите ставови кон уставните реформи, ММФ и ЕУ може да ја скратат потребната помош или да ја суспендираат од институциите на ЕУ Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

У

нгарија моментално се соочува со тешка економска ситуација. Нејзиниот долг на крајот од минатата година се искачи на рекордно ниво (82% од БДП), а тоа се одрази на вредноста на унгарската форинта, која, пак, минатата недела падна на најниско ниво во однос на еврото. Унгарскиот дефицит во 2011 година технички беше нешто под 3% од Брутодомашниот производ (БДП), но Европската комисија (ЕК) минатата недела утврди дека тој не ја покажува реалната состојба во земјата, која и така не направила многу за да го намали државниот долг и покрај условите поставени од Европската унија (ЕУ). Унгарската власт поради економските проблеми веќе побара помош од ЕУ и од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) од околу 15 милијарди евра, но преговорите се во застој поради загриженоста на ЕУ за измените на уставот кои ги спроведе премиерот Виктор Орбан. Главната замерка на ЕУ за измените е дека со нив се нарушува независноста на централната банка. Доколку Унгарија не покаже знаци на напредок во поглед на независноста на централната банка, слободата на медиумите и граѓанските права, најрадикалната мерка која може да ја

употребат институциите на ЕУ е да ја казнат Унгарија со тоа што ќе & ја скратат потребната финансиска помош. Предноста на оваа мерка е во тоа што секнувањето на фондовите може да ја доведе земјата пред банкрот, па аналитичарите сметаат дека владата на чело со Орбан во такви услови ќе ги „омекне“ своите ставови кон реформите на Уставот. Брисел смета дека последните реформи на унгарскиот устав му овозможија поголема контрола на премиерот Орбан над правосудството и централната банка.

Ќе секнат парите од европските фондови

Унгарија со последните уставни измени ризикува пари од европските фондови за поттикнување, доколку не се зафати како што треба со справување со кризата, се закани Брисел минатата недела. Станува збор за милијарди евра кои би можеле да бидат блокирани. Еврокомесарот за монетарна политика, Оли Рен, минатата недела изјави дека блокадата на парите би дошла најрано во јануари наредната година. Според досега познатите податоци, Унгарија во 2010 година добила речиси две милијарди евра од бриселските кохезиони фондови (како што се на пример ИПА-фондовите), кои особено добро им доаѓаат на посиромашните членки на ЕУ. Можност

На Унгарија & се потребни свежи пари

П

оради лошата економска политика, високата задолженост и неодговорното трошење пари, на Унгарија & се потребни свежи пари. Доколку премиерот Виктор Орбан сака да види свежи пари, ќе биде принуден да ја менува својата политика како и да ги „омекне“ последните

уставни измени. И покрај советите од ММФ и од ЕК тој дозволи да бидат усвоени закони со кои се ограничува независноста на унгарската централна банка. Унгарија е на работ на банкрот, а с$ уште не се знае на кој начин разнишаните финансии во оваа земја би можеле да бидат доведени во ред.

И пазарите се против Орбан

П

азарите реагираат со голема несигурност во однос на унгарската официјална политика кон кризата. Државната валута - форинтата, драматично ја губи вредноста. Пред четири години Унгарија мораше да земе кредит од 20 милијарди долари од ММФ за да

спречи банкрот. Отплатата на тој кредит годинава, поради високите камати, може дополнително да ја отежни ситуацијата во земјата, особено доколку унгарската влада не успее брзо да ја врати довербата на берзите. Но, тоа во овој момент не е на повидок.

П

заокружуваат транзицијата од комунизам кон демократија. Критичарите, пак, велат дека со нив & се даваат огромни права на владејачката партија и се воведува конзервативен поглед кон светот. Освен намалениот број пратеници во Парламентот, со уставните измени се намалуваат и независноста на Уставниот суд, како и на централната банка.

ОЛИ РЕН

еврокомесар за монетарна политика

нгарија е подготвена за преговори за забелешките на ЕУ за новиот Устав, но очекува аргументи, а неполитичко мислење.

ред Унгарија се тешки времиња. Тврдоглавиот курс на премиерот Виктор Орбан може оваа земја да ја однесе во банкрот.

У

П

82% 20 15 од БДП изнесува надворешниот долг на Унгарија

Зошто ЕУ & се лути на Унгарија? оследните уставни измени во Унгарија се причината поради која ЕУ, во услови на длабока должничка криза, се занимава со проблемот на Виктор Орбан. Со уставните измени се менуваат некои членови кои обезбедуваа основни демократски права по падот на комунизмот во 1989 година. Владата тврди дека промените ја

ВИКТОР ОРБАН

премиер на Унгарија

милијарди долари кредит од ММФ зеде Унгарија пред 4 години за да спречи банкрот

за блокада на овие пари постои одамна, но досега не е преземен таков чекор. Постапката против Унгарија поради буџетскиот дефицит е веќе отворена, но парични казни не се можни поради тоа што земјата го нема воведено еврото. Сега се предлага заострување на постапката поради буџетскиот дефицит и нови рокови за Унгарија, но одлука за тоа треба да донесат министрите за финасии на ЕУ.

Суспензија од институциите на ЕУ?!

Второто можно сценарио за казнување на Унгарија би било релативно помалку болно за земјата, велат аналитичарите. Имено, ЕК може да се повика на Членот 7 од Мастрихшкиот договор, па поради кршење на основните вредности на кои се темели ЕУ, може да ја суспендира земјата од своите институции. Од друга страна, се поставува прашањето

до 20 милијарди евра & се потребни сега на Унгарија за да избегне банкрот

дали Европа има доволно сила за пресметка со Унгарија и дали тоа & е во интерес, во ситуација кога еврозоната се соочува со должнички проблеми. Поради внатрешни проблеми една земја дополнително да ја нарушува и така лабавата економска ситуација. Затоа, аналитичарите сметаат дека шансите на Унгарија да не & се одобри нова финансиска помош се релативно мали, бидејќи истовремено унгарскиот премиер изјави дека е спермен на компромис со Брисел за уставните промени. Кога минатата недела претставниците од ММФ се сретнаа со Виктор Орбан во Будимпешта, тој изјави дека сите прашања кои се сметаат за важни во преговорите ќе дојдат на дневен ред, со што изрази спремност на поголема флексибилност по прашањето за независност на централната банка.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.01.2012

15

ФЕЉТОН ЛОНДОНГРАД ОД РУСИЈА СО КЕШ: инсајдерска приказна за олигарсите Почитувани читатели, “Капитал“ во соработка со издавачите АЕА, ви го претставува возбудливиот бестселер на Марк Холингсворт и Стјуарт Ленсли, "Лондонград - од Русија со кеш". Не пропуштајте ја неверојатната приказна за тоа како Лондон стана дом на руските супербогаташи, раскажана за прв пат и базирана врз вистински ликови и настани. Ултравозбудливо четиво за животот проткаен со невиден луксуз, убави жени, приватни авиони, мегајахти, најдобрите светски фудбалери и телохранители во црни ренџ-ровери со непробојни стакла.

О НА ЈУКОС ГЛАВА 8: ПРОКЛЕТСТВОТ

Тоа што не може со пари, се купува со многу пари

Откако криминално р стекна огромна р сума у пари, р Ходорковски д р пресече. р Сфати ф дека д за да д стане Јукос глобална сила во енергетиката и да привлече странски инвеститори, треба да ја поправи својата комерцијална репутација. А тоа испадна „мачкина кашлица“ откако ги расфрли парите по западни консултанти и лобисти

И

покрај подемот на неговата деловна империја, Ходорковски бараше политичко влијание за да ги заштити своите интереси откако Пу тин дојде на власт. „Ми доаѓа да плачам кога Борис Березовски зборува дека оваа група луѓе имаа 100% политичко влијание“, изјави Ходорковски во 2000 година. „Да имавме само 10% од политичкото влијание како што тврди Березовски, никогаш немаше да дозволиме владата да наметне такво неподносливо даночно оптоварување врз фирмите како тоа што го наметна“. Неговото лично вијание во Кремљ беше во опаѓање. Беше исклучително влијателен во Министерството за горива и енергетика под Јелциновиот режим, но, како што ѕвездата на Путин се издигнуваше, така таа на Ходорковски паѓаше и се смалуваше. Не сакајќи да биде заплашен од Путин и од неговиот нов непопустлив пристап кон олигарсите, Ходорковски прибегна кон нова тактика. Тогаш сфати дека ако сака Јукос да стане глобална сила во енергетиката и да привлече странски инвеститори, треба да ја поправи својата комерцијална репутација. Во негова корист, не се обиде да го негира своето црно-бело деловно минато. „Ние почнавме како барони-крадливци, но мора да разберете дека правилата беа матни во првите денови и ние се менувавме како што сфаќавме што се очекува од нас“, изјави во декември 2001 година. „Не

М

арк Холингсворт е истражувачки новинар и автор на повеќе книги, вклучително и студијата за МИ5, британската Служба за безбедност. Неговите новинарски текстови се објавуваат во Сандеј Тајмс, Гардијан и Фајненшел Тајмс. Од малиот број интервјуа направени со него, се знае дека тој не сака многу да зборува јавно, нити пак е љубител на шопинг. ругиот автор, Стјуарт Ленсли е новинар и економски консултант кој живее јужен Лондон. Меѓудругото тој е добитник на неколку награди како телевизиски и радио продуцент, меѓу кои е и наградата на Њујоршкиот телевизиски и филмски фестивал. Во неговата книга од 1985 година, Poor Britain, тој ја дефинираше моќта употребувајќи методологија која подоцна почнаа да ја применуваат истражувачите и владите на Велика Британија, Европската унија и голем број земји, од Јапонија до Јужна Африка.

Д

мислам дека навистина го прекршив законот, туку дека ми требаше извесно време да сфатам дека над и надвор од законот постојати етички закони“.

Ребрендирање?

Сфаќајќи ја длабоко вкоренетата штета за неговиот углед од серијата скандали поврзани со него и од потенцијалниот ризик од руските иследници, Ходорковски почна д а соз д ав а нов а верзија з а себеси како одговорен бизнисмен и да ја ребрендира компанијата Јукос во компанија што се придржува кон законите. Во мај 1999 година, олигархот беше во кратка посета на Вашингтон и на Њујорк. Отиде во дирекцијата на Њујоршката берза, се состана со уредниците на весникот и се обиде да ги одбрани своите деловни методи. До крајот на 2000 година, шефот на Јукос напредуваше во својата меѓународна офанзива на шармирање. Сфати дека транспарентноста и делотворноста се сега во негов личен финансиски интерес. Како што го опиша „Економист“, тој беше „првиот тајкун од Јелциновата ера кој сфати дека може да се заработи дури и уште повеќе доколку се биде отворен и чесен“. Заврши дел од поконтроверзните аспекти од измамите преку офшор-сметките, врати дел од приходите во татковината, ги искористи профитите за реинвестирање и ду ри почна д а плаќа д ано ци. Одеднаш стана модел за корпоративна транспарентност, објавувајќи финансиски извештаи, исплаќајќи дивиденди и, дури, исплаќајќи, барем делумно, на дел од вложувачите што ги беа изгубиле своите пари кога банката Менатеп пропадна во текот на финансискиот крах во 1998 година. За да ја исполни својата нова цел, да создаде „нешто големо“, односно компанија од западен стил која ќе се котира на берзите во Лондон и во Њујорк, знаеше дека ќе мора да игра според нивните правила. Соодветно на тоа, формираше гратчиња на компанијата, како, на пример, гратчето Нефтјуганск, каде што дури и божиќните светилки на улицата Ленин беа во форма на симболот на Јукос - зелен и жолт триаголник. Изолираниот град, каде што температурите се спуштаат под 40 степени Целзиусови во средина на декември, Јукос го снабдуваше со с$ што беше потребно, од компјутери до свежа и чиста вода. Компанијата обезбеди болница, социјална помош, па дури и полиција. Врз основа на јапонскиот деловен модел, дрогата и алкохолот беа забранети, а се воведоа

сесии за утрински вежби. Во јули 2001 година, Ходорковски се смести во својата главна дирекција во Москва, голема куќа од XIX век, на чиј знак беше испишан слоганот, „Чесност, отвореност, одговорност“, а на „Њујорк тајмс“ им обелодени дека се променил и дека сега применува деловна транспарентност. Иако порано негираше дека поседува какви било акции во Јукос или во Менатеп, сега ги призна деталите за неговиот контролен пакет-акции и ги објави финансиските извештаи во списанијата за меѓународни препораки. Ходорковски ангажираше американски и француски извршни директори од западни нафтени компании и банки и назначи еминентни политичари за директор „Тој се обидуваше неизвршни директори. отст да си ја заштити отстапницата“, тврдеше ак еден британски академик кој добро го познаваше. Знач Значително сменетиот став беше награден од инвеститорите. Во периодот по 2000 година, цената на в акциите на Јукос се вивна, зголемувајќи к ја вр едно с та на компанијата и на личното богатство на Ходорковски, иако зголемената побарув побарувачка за енергија на г светско ниво беше главниот фактор.

Лорд Ротшилд, мултимилионерскиот потомок на банкарската династија, е еден од банкарите кој има најдобри врски во светот. Ходорковски првпат го запозна на забава во неговиот роден дом во Вадсдон мејнор, Бакингхемшир. Несигурен за тоа како ќе плови низ водите на западното корпоративно управување, Русинот од него побара да му стане доверливо лице и да има гласачки права во врска со акциите во Јукос. Тоа значеше дека искусниот банкар може да гласа на состаноците на Управниот одбор и на годишните генерални собранија како замена за олигархот кога тој е отсутен.

Рускиот Сорос

За да го подобри својот имиџ во странство, Ходорковски ангажираше западни експерти за односи со јавноста и дарежливо донираше во конзервативните експертски групи поврзани со администрацијата на Буш. & се обрати на АПЦО Ворлдвајд, американска компанија за вешто лобирање и подружница на глобалниот гигант Греј адвертајзинг. На компанијата за лобирање однапред & беше исплатен хонорар од 4 милиони американски долари, месечен хонорар од 25.000 американски долари за дизајнот на интернет-страницата и за нејзино одржување и годишен хонорар од 90.000 долари. Токму таа компанија го советуваше да ја формира фондацијата Отворена Русија, моделирана според фондацијата Отворено општество на Џорџ Сорос. Нејзината промоција, проследена со многу фанфари, се одржа во лондонскиот центар Сомерсет хаус, вечерта на 10 декември 2001 година. Ходорковски пристигна со авион од Русија и им се обрати на присутните гости: „Ја промовирам фондацијата во Лондон за да ја истакнам меѓународната природа на целите на фондацијата и да создад а м и н ф р а с т ру к т у р а од која ќе произ лезе наредната генерација руски лидери. Јукос оил веќе поддржува различни образовни програми во Русија и на ова гледам како на нареден чекор кон охрабрување натамошна соработка меѓу нашата земја и Западот“.

60

ЛИТЕРАТУРА ЗА РАЗЛИЧНИ ВКУСОВИ Од 2000 година наваму АЕА издавачи објавува книги од разни области: проза, поезија, литература за млади, публицистика, популарна психологија, езотерија... Продажниот салон Египетска сонувалка во центарот на Скопје изобилува со богата литература – од современите македонски писатели, преку англиските к ласици, с$ до детската литература, сето тоа по достапни цени.

• Од домашните автори АЕА издавачи ги објавила Божин Павловски, Матеја Матевски, Митко Маџунков, Ефтим Клетников, Радован Павловски, Томе Арсовски...

• Од странските Џ.Р.Р. Толкин, К.С. Луис, Малколм Гладвел, Калед Хосеини, Јасмина Кадра, Кормак Меккарти, Џеред Дајмонд, Карла дел Понте... Преводот на трилогијата “Господарот на прстените” од Толкин беше вистински хит пред неколку години и е проект каков што ретко бележат издавачите во земјава.

• Пред две години во Скопје го пречека и добитникот на Букеровата награда, Томас Кенили, авторот на “Шиндлеровата арка (листа)”, издание исто така на АЕА.

Опишувајќи ја како прва руска меѓународна корпоративна филантропска фондација, Фондацијата Отворена Русија беше промотивно претставена во САД во септември 2002 година, во елегантниот хол на Конгресната библиотека во Вашингтон. На промоцијата присуствуваше американската политичка и деловна елита, а свое обраќање имеше Џејмс Волфенсон, претседател на Светската банка. Многумина од присутните, без сомневање, намирисаа можности за воспоставување нови и исплатливи деловни контакти. Со помош на АПЦО, фондацијата привлече моќни фигури како старатели, а за истакнување се Хенри Кисинџер, д-р Михил Пјотровски, директор на Ермитаж, легендарниот државен музеј на Санкт Петербург, како и лорд (Јакоб) Ротшилд. Хенри Кисинџер беше, исто така, обожавател и дури патуваше во Москва за да поддржи заеднички проект со фондацијата за промовирање на „Руска демократија“. Но, не беа сите толку многу воодушевени. Поранешниот сенатор Бил Бредли од Њу Џерси беше поканет, но ја одби поканата. Иако фондацијата финансираше проекти во и надвор од Русија, вклучувајќи изложби на руската уметност во Сомерсет хаус и програма за зближување на млади британски, американски и руски лидери, таа секогаш имаше скромен буџет од 15 милиони американски долари. Според американскиот новинар Луси Комисар, грантовите од фондацијата Отворена Русија изгледа повеќе беа насочени кон негување пријателства со моќни пријатели отколку кон промовирање на демократијата. Фондацијата даде налог за изработка и објавување на книгата на Лорд Сноудаун со фотографии од Русија. Таа, исто така, даде 100.000 американски долари на Националниот фестивал на книгата, омилена добротворна манифестација на Лора Буш, сопруга на претседателот Џорџ Буш.

(Продолжува) Во утрешниот број: Овие и многу други потези помогнаа олигархот да ја осигури наклонетоста на моќни западни политички личности... К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува ј у

ОБУКИ ЗА

ИНТЕРНЕТ И СОЦИЈАЛНИ МЕДИУМИ Јануари – Јуни 2012

Успехот на бизнисот денеска во голема мера зависи од присуството на интернет. Развојот на стратегија за ефективно присуство на интернет ќе Ви овозможи да ги осознаете големите можности за развој на бизнисот, ширење на пазарите, реализирање на успешна маркетинг стратегија како и зголемување на продажбата со помош на интернетот. Обуките од програмата “Интернет и Социјални медиуми” ќе Ви помогнат да ја увидите важноста за избор на темелна и правилна интернет стратегија, интернет страница како и оптимизација на интернет пребарувачи и користењето на е-маил маркетингот и блоговите во функција на бизнисот. Исто така ќе Ви помогнат да ги унапредите техниките за таргетирање на интернет публика, користењето на различни модели на закуп и следење и мерење на кампањите, техники и совети за огласување на социјалните медиуми и на контекстуалните мрежи. Бидејќи интернетот е медиум со најдобра и најпрецизна мерливост, ќе бидат претставени и основните алатки за следење на посетите, интеракцијата и посветеноста на корисниците на вашата интернет содржина.

ПРОГРАМАТА ГИ ОПФАЌА СЛЕДНИТЕ ТЕМИ:

1. Дефинирање на стратегија за интернет настап, изработка на веб страница 2. SEM - Search Engine Marke>ng: Оптимизација за пребарувачи и контекстуално огласување (PPC) 3. E-mail маркетинг и корпоративно блогирање 4. Интернет огласување 5. Маркетинг на социјални медиуми 6. Мониторинг, аналитика и статистика на интернет активности

ОБУКИТЕ СЕ НАМЕНЕТИ ЗА:

Сопственици и менаџери на мали и средни претпријатија Менаџери за продажба и маркетинг Менаџери за развој и иновации Специјалисти за електронска трговија

ПРЕДАВАЧИ НА ОБУКИТЕ СЕ: ДАРКО БУЛДИОСКИ e ko-osnova~

na NewMediaMK - Internet marketing agencija.

Aktivno raboti vo poleto na novite mediumi ve}e 6 godini kako predava~, konsultant i trener. Prviot oficijalen bloger od Makedonija na LeWeb i World Blogging Forum i po~esen konzul na Webit. Ima raboteno za brendovi kako KitKat, IDEA, Domitalia, Global Media Publishing, Seavus, Pegasus, Ramstor, Infoproekt i drugi.

МИТЕ КУЗЕВСКИ e ko-osnova~ na NewMediaMK. Vo svoeto pove}egodi{no iskustvo raboti kako internet strateg za OSF Budapest, South Initiative i e redoven trener na Digital Activism Worldwide. Bil trener za novi mediumi i gra|ansko novinarstvo na nekolku me|unarodni seminari. Ima raboteno za brendovi kako Nestle, Domitalia, Coolchark, Pegasus, Ramstor, NewMoment i drugi.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

22 FEVRUARI, SPECIJALEN PRILOG

ZDRAVI I AKTIVNI MITOVI I ZABLUDI ZA ZDRAVATA HRANA SPA, VELNES, JOGA...KADE SÈ SE RELAKSIRAAT MAKEDONSKITE DELOVNI LU\E KAKVI ANTI - STRES TEHNIKI PREPORA^UVAAT EKSPERTITE? SO KAPITAL NA SKOPSKIOT MARATON: 5,10, 20 ILI 40 KM, ISTR^AJTE I VIE, NIKOGA[ NE E DOCNA! ZA OVIE I ZA DRUGI AKTUELNI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG ZDRAVI I AKTIVNI KOJ KE IZLEZE NA 22 FEVRUARI 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111