447-18.01.2012

среда. 18 јануари. 2012 сре. max. 10 C min. -70 C

чет. max. 20 C min. -70 C

пет. max. 40 C min. -60 C

МБИ 10

1.956,62

-0,17%

Извор: Македонска Берза

МБИД 2.062,75

+0,27% %

ОМБ

120,52

-0,06%

ЕМУ

€

61,50

САД

$

48,55

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Нимиц испи кафе со Василакис, па со Јолевски.

ПРЕДЛОГ ЗА ИМЕ НЕ ДАДЕ! 6

Регулаторната 73 000 евра ја толерира Окта со за адвокати највисока рафинериска за МРТ во цена во Европа! Зошто? случајот Тарбс! 7

2-3

КЛИНИКИТЕ КОНТРА ФЗО: Oбјавените долгови не се точни! 9

2,9 милиони евра вреден имот на Џумалија продаваат банките 4-5 2011ТА ЈА 2011 ТА НАМАЛИ ВРЕДНОСТА НА КОМПАНИИТЕ НА БЕРЗАТА 11

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

број 447 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

КОМУ АХМЕТИ СЕ ЗАКАНУВА СО ТЕНЗИИ?

На Груевски или на Меѓународната Заедница?

СТР.

7

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

НИКОЛА САРКОЗИ

претседател на франција

136

државни градежни парцели во Дојран понуди на продажба Министерството за транспорт. Се работи за парцели со површина од 357 до 494 метри квадратни, наменети за изградба на викенд-куќи. Почетната цена на електронското јавно наддавање е 61 денар за метар квадратен.

ДВИЖЕЊЕ НА ЦЕНИ НА ГОРИВА ВО ПЕРИОДОТ 2007;2012 ГОДИНА НАФТА долари/барел ЕУРОСУПЕР денари ДИЗЕЛ денари

78

76

38,9

КУРС денари/долар

41,7

72

1.2012

1.2011

9.2011

7.2011

5.2011

3.2011

1.2011

1.2010

9.2010

7.2010

5.2010

3.2010

1.2010

1.2009

9.2009

7.2009

5.2009

3.2009

1.2009

1.2008

9.2008

7.2008

5.2008

3.2008

1.2008

извор: Регулаторна комисија за енеретика 1.2007

Ц

ела една година со пари од државниот буџет, во организација на ДУИ, коалициониот партнер во македонската Влада, ќе славиме 100 години независна Албанија и албанско знаме! Грандиозната прослава стартуваше вчера со поставување на каментемелникот на плоштадот во старата скопска чаршија Скендер-бег, а специјален гостин за овој голем настан беше градоначалникот на Тирана, кој ги повика Албанците од регионот на „понатамошно обединување и освестување за остварување на аспирациите за евроатлантска интеграција“(!?). И додека остана нејасно на какво освестување мисли градоначалникот, домаќинот, Али Ахмети, должи уште неколку објаснувања! Со чии пари мисли дека ја организира прославата за туѓа држава? Каде се видело македонските граѓани (без разлика на националност) да финансираат спектакл во траење од една година за да се одбележи државноста на земја -сосед? Каде беше Али Ахмети кога на 8 септември се славеше независноста на Македонија? Не дојде! Не ја „есапеше“ незавиноста на државата во која живее!? И која го плаќа! Сега, втор сет прашања, ама за премиерот Никола Груевски! Зошто молчи? Зошто од неговата партија вчера под дрво и камен се криеја за оваа тема? Како Груевски го дозволил ова? Зошто не повикал албанскиот амбасадор да си организира прием, па како сите прослави за важните датуми на други земји да помине и оваа?! Уште подобро – зошто не му кажал на Ахмети да го одврзе партиското ќесе, па ако сака да слави, тоа нека биде со парите на неговите членови?! ... Оти, во оваа мултиетничка држава не живеат само Албанци! П.С: Последно, но ужасно важно прашање - каде е сега Црвенковски да пресмета колку чини прославата на денот на Албанија? Истиот Црвенковски што не спиеше од мака за парите дадени за 8 септември.

9.2007

Чии пари мисли дека троши Ахмети?

7.2007

sinadinovska@kapital.com.mk

Т

рите блокови во РЕК Битола вчера беа исклучени од електроенергетскиот систем поради дефект на трафостаницата Битола 2, информираат од ЕЛЕМ. „Поради дефект на 400-киловолтен прекинувач во трафостаницата Битола 2, во надлежност на МЕПСО, реагираше заштитата на термоблоковите во ТЕ Битола“, велат од ЕЛЕМ. Оттаму додаваат дека веднаш почнала процедура на вклучување на термоблоковите во системот за целосно нормализирање на состојбата со производство на струја. Недостигот од струја се надоместува од хидроцентралите.

Регулаторната ја толерир рафинериска цена во Ев

5.2007

Катерина Синадиновска

3.2007

КОМЕНТАР

1.2007

среда 18/01/2012

15

“

Соочени сме со криза без преседан која ни налага да ја намалиме потрошувачката, да го смалиме дефицитот и да најдеме пат до поголем раст преку решавање на проблемите со конкурентноста.

“

www.kapital.mk

Дефект на трафостаница ги исклучи трите блокови на РЕК Битола

> БРОЈКА

По последното поскапување, цените на горивата во Македонија се доближија до рекордните од 2008 година, кога светската цена на нафтата беше 147 долари, иако денес нејзината цена се движи околу 110 долари за барел. Време е Регулаторната комисија за енергетика да побара нова и пореална методологија за формирање на цената на горивата. Рафинериската цена која ја пријавува Окта е убедливо највисока во цела Европа Катерина Попоска

С

poposka@kapital.com.mk

о последното поскапување цените на горивата повторно се доближија до рекордните цени од историјата на независна Македонија. Еуросупер од 98 октани во моментов се продава по 81 денар за литар, иако рекордната цена на ова гориво во 2008 година, но и во ноември минатата година изнесуваше 82 денари во време кога суровата нафта на светските берзи се продаваше меѓу 120 и 147 долари за барел. Сега цената на суровата нафтата е пониска од тогаш и се движи околу 110 долари за барел. Дополнителен апсурд пак, е што дизелот кој го произведува Окта е најскап споредено со земјите во Европа. Според последната корекција на цената, дизелот во Македонија достигна цена 72,5 денари за литар, односно 1,183 евра за литар. Иако ова не е највисоката досега малопродажна цена на дизелот во Македонија, ако ја споредиме

оваа цена со цените на дизелот во Европа, можеби во Македонија се продава поевтин дизел. Но, ако се анализира рафинериската цена која ја пријавува Окта, а Регулаторната комисија за енергетика и ја одобрува, тогаш Македонија е убедлив рекордер со највисока производна или рафинериска цена споредено со сите 27 земји-членки на Европската унија. Статистиката на Европската енергетска асоцијација покажува дека во Ирска, Шведска и во Ма лта има најскапа рафинериска цена на дизелот во Европа, која изнесува меѓу 0,534 и 0,524 евра за литар. Рафинериската цена на дизелот што ја наплаќа Окта е фрапантни 0,733 евра за литар, што е драстично поскапо и од најскапата рафинериска цена на дизелот во ЕУ. Ако малопродажната цена на дизелот произведен во рафинеријата Окта чини 1,183 евра за литар, тогаш произлегува дека рафинериската цена „јаде” најмногу од

цената на дизелот. За споредба, во другите европски земји поголем дел од цената на горивата ја наплаќа државата преку акцизи и даноци. Од цената на дизелот кој се продава на македонските бензински пумпи на акцизата отпаѓа 0,204 евра, додека пак, на данокот на додадена вредност отпаѓа 0,19 евра за литар. Дистрибутерот пак, Макпетрол, ja наплаќа највисоката маржа понудена од Регулаторната комисија за енерегетика, 0,052 евра за литар. Ако овие податоци се споредат со структурата на малопродажната цена на дизелот во Шведска, кој е најскап во цела Европа и чини 1,544 евра за литар, рафинериската цена изнесува 0,524 евра.

Компаниите бараат нова методологија за формирање на цените на бензините

Најавите дека нафтата допрва може да поскапува ги вознемири македонските транспортери, дистрибутери и компании чиишто машини работат на нафта. „Сите машини во рудникот Бучим работат н а д и з е л - г о р и в о. Н а ш а т а г о д и ш н а потрошувачка се движи околу 3.000 тони

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија) УРЕДНИЦИ Маја Бајалска, Александар Јанев, Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

3

> БРОЈКА

Ќе се одложи рокот за поднесување завршни сметки?!

За 32% порасна прометот во индустријата во странство

33,8

У

ште 1,5 месец имаат сметководителите за да поднесат завршна сметка за работењето на компанијата од претходната година. Крајниот рок е до 29 февруари, а од Комората на сметководители веќе најавија дека ќе бараат од Владата да се пролонгира рокот до 31 март. Причините за продолжување се за да се избегнат турканиците на шалтерите и казните поради ненавремено поднесување завршни сметки. Сметководителите веќе се пожалија и дека немало доволно обрасци за поднесување на завршните сметки.

милиони евра собра државата вчера преку двете аукции на државни записи што ги организираше Министерството за финансии. На првата аукција, за тримесечни државни записи со девизна клаузула, со камата од 4,1%, се понудија записи во износ од 1,8 милијарди денари, а се реализираа 1,3 милијарди денари, односно 21 милион евра. На втората аукција, за записи без девизна клаузула, со камата од 4,2%, се понудија и продадоа записи за 784 милиони денари, или 12,7 милиони евра.

З

а 17,3% е зголемен прометот во индустријата остварен на домашниот пазар во првите 11 месеци лани во споредба со истиот период во 2010 година, објави Државниот завод за статистика. Пораст има и во прометот на индустриски производи на странските пазари за 32,1% во првите 11 месеци лани, во споредба со истиот период во 2010 година. Гледано по сектори, најголемо зголемување на прометот има во преработувачката индустрија за 27,0%, додека најмал раст од 0,4% има во секторот рударство и вадење камен.

ра Окта со највисока вропа! Зошто?

лидери

рафинериска цена

0,733 маржа 0,052 акциза 0,204 ддв 0,19 *во евра

Македонија е рекордер по продажната цена на горивата во Европа. Рафинериската цена на дизелот што го произведува Окта изнесува 0,73 евра за литар, додека продажната цена на дизелот во моментов е 1,182 евра за литар.

ШВЕДСКА

ВАНЧО КОСТАДИНОВСКИ

БУГАРИЈА

рафинериска афинериска цена

0,524 0 524 маржа 0,166 акциза 0,545 ддв 0,309 *во евра

Горивата во Шведска се најскапи во Европа. Литар дизел се продава по 1,54 евра. Но, иако Шведска е лидер кај скапите горива, малопродажната цена на дизелот е 0,5 евра за литар, што е поевтино во однос на Македонија.

дизел, што во просек н$ чини околу три милиони евра, така што растот на светската цена на нафтата значително влијае на нашето работење, бидејќи трошоците за нафта учествуваат со околу 10% во цената на финалниот производ. Поскапите енергенси влијаат на економичноста во работењето. Уште полошо е што немаме алтернативно гориво за нафтата и не сме во можност ништо да смениме”, неодамна за „Капитал“ изјави Николајчо Николов, заменик-генерален директор на рудникот за бакар Бучим од Радовиш. Инвеститорите негодуваат дека ако цената на енергенсите ја пресметаат во цената на крајните производи, тоа за нив ќе значи апсолутна неконкурентност на европските и на светските пазари. Само индустријата на годишно ниво троши околу 81.000 тони мазут и 26.000 тони екстралесно масло и дизел. Ако се тргне од претпоставката дека овие цени на нафтените деривати ќе останат непроменети до крајот на годината, само за набавка на мазут трошоците на индустриските капацитети ќе се зголемат за уште најмалку 10 милиони евра. Дел од македонските дистрибутери за „Капитал“ објаснуваат дека нема веднаш да ги поскапат производите, иако не ја исклучуваат оваа можност во иднина. Бараат од Регулаторната комисија за енергетика да ја промени методологијата по која ги определуваат цените на нафтените деривати, бидејќи, како што велат, формулата била нереална. „ З а се г а н е м а д а г и з г о л е м и м е ц е н и те н а производите, но по извесен период, ако продолжи тенденцијата на поскапување на годивата, по инерција ќе мора да ги поскапиме производите. Нас повеќе н$ тишти тоа што цените на горивата не се формираат пазарно. Пред две години баравме да се промени методологијата за формирање на цените на нафтените деривати и цените на горивата да се формираат по пазарен принцип. Нас не н$ интересира дали има монопол на пазарот, не сакаме да плаќаме за некого. Сметам дека оваа

0,519 0 519 маржа 0,136 акциза 0,414 ддв 0,214 *во евра

Соседна Бугарија дизелот го продава по цена од 1,2 евра за литар, вклучувајќи ги рафинериската цена, маржата, акцизите и ДДВ. извор: Европска енергетска асоцијација

методологија не е адекватна на реалните случувања на пазарот”, вели за „Капитал” сопственик на една од поголемите дистрибутивни компании. На нелогичноста на методологијата за определување на цената на нафтените деривати веќе долго време укажуваат и експертите. Пред две години, кога барел нафта се продаваше по 147 долари, бензинот во земјава се продаваше по цена од 80,5 денари за литар. Сега барел нафта на Лондонската берза чини 111,46 долари, а еуросупер од 98 октани се продава по цена од 81 денар за литар.

eвра ќе потроши ЕЛЕМ за ангажирање надворешен извршител со намена давање услуги за потребите на кабинетот на генералниот директор на ЕЛЕМ, Влатко Чингоски. Договорот е склучен со Тања Коцарева од Охрид чија работа ќе биде да дава советодавни услуги за менаџментот, освен услуги за арбитража и посредување, покажуваат податоците од Бирото за јавни набавки.

победник и губитник

+

П

рафинериска цена

12.000 ПОБЕДНИК

реку законски измени ќе се „чистат“ неактивните фирми. Директорот на Централниот регистар најавува дека со овие мерки од 26.000 бројот на неактивни фирми ќе се намали на 8.000.

МАКЕДОНИЈА

> БРОЈКА

ЈОВАН ДАБЕВСКИ

К

омпанијата Здравје Радово го шири својот бизнис – влегува во производството на сокови со купување на МиА бевериџис. Директорот Дабевски најавува фокусирање и на регионалните пазари.

не им беше денот

ДОРА БАКОЈАНИ

П

оранешната шефица на грчката дипломатија два пати ќе размисли пред пак да одлучи на оди на островот Крит, каде што ја нападнаа со јајца и со камења. Крит важи за опасен остров, со бројни маскирани банди.

Германскиот социјалдемократ Мартин Шулц во следните две години ќе се обиде да го врати угледот на Европскиот парламент и да почне да ги претставува интересите на граѓаните. Тој е избран за претседател на ЕП со мнозинство гласови од своите колеги. Шулц ќе проба да ја смени перцепцијата на граѓаните за одлуките на ЕП кои тие МАРТИН ги доживуваат како диктат ШУЛЦ и од оваа институција да направи тело со парламентарна легитимност. Мал, но прв чекор за „олабавување“ на стегнатата атмосфера во Европскиот парламент кој Шулц го иницира е симболична замена на чеканот со ѕвонче, кое ќе ги повикува европратениците да ги почитуваат редот и правилата на Европскиот парламент. Македонија можеби почесто ќе биде на дневен ред на седниците на ЕП бидејќи токму Шулц е креатор на идејата ЕУ да биде „покровител – посредник“ во македонско-грчкиот спор за името.

_

ГУБИТНИК Лидерот на албанската оска на власта, го губи тактот во својата заложба да го забрза процесот на македонските евроатлантски интеграции. Средството што го избра за притисок е одење по тенок мраз. Мрачните сценарија на Ахмети во случај на одолговлекување на интеграциите кои вклучуваат меѓуетнички АЛИ тензии и провокации од АХМЕТИ групи што не & мислат р на Македонија одат добро преку црвената цр линија, особено кога се предвид предвидуваат за земја која преживеа воен конфликт кон на истата база. Вакви пораки тој т мора да избегнува и поради тоа што е носител на власта во име на Албанци Албанците, и директно учествува во водењет водењето на безбедносните политики во Македон Македонија, каде што не смее да дозволи повторување на грешката од 2001 година. Ако Ахмети не е задоволен од резултатите на власта може да излезе од истата, а не да ги користи нејзините придобивки и да се заканува со конфликт.

мисла на денот ДИМИТАР ПЕТРОВ

претседател на Регулаторна комисија за енергетика

Методологијата за формирање на цените на нафтените деривати е дел од Анексот Д од купопродажниот договор за Окта. Ние како Регулаторна комисија не сме потписнички на договорот за да бараме или да учествуваме во измените на методологијата. Евентуални измени можат да прават потписничките - Владата и Окта. Производната цена на горивата пак, согласно методологијата го зема предвид двжењето на брент-нафтата на берзата.

ВИКТОР ОРБАН

П

оради уставните измени кои се донесоа, ЕУ најави тужба против Унгарија. Спорните одредби се за независноста на унгарската централна банка, на судството и на тајноста на личните податоци.

ИНОВАЦИЈАТА Е ГЛАВНОТО ПРАШАЊЕ ВО ПРАША ЕКОНОМИЈАТА. ЕКОНО

Миха Михаил Портер П

професор во Harvard Business School

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

Приходите р д од д камати на банките стабилни

ФОТО НА Д ДЕНОТ...

(во милиони денари)

857

859

836

878

846

889

881

859

850

812

750

796

816

813

802

814

789

Извор: Изво орр:: ННБРМ БРРМ

И

покрај р јф финансиската криза р во земјава, ј , приходите р од камати на кредити р за компаниите во банките се стабилни и бележат благ пораст. пораст Според последните податоци од Народната банка на Македонија, во ноември минатата година изнесуваат 857 милиони денари. Во однос на октомври се намалени за два милиони денари, а во однос на ноември 2010 година се зголемени за 41 милион денари. Ова се случува и покрај тоа што растат спорните кредити на банките.

Г

радоначалникот на општина Чаир, Изет Меџити, и лидерот на ДИУ, го поставија камен-темелникот за изградба на плоштадот Скендер бег. На настанот присуствуваше и градоначалникот на Тирана, Љуљзим Баша. Владата обезбеди 2,5 милиони евра за првата фаза од изградбата на плоштадот, кој треба да биде готов до 2014 година.

светот низ медиумите...

Financial Review Fin

Наја Најавите за отпуштање неколку илјадници службеници од илја австралиските банки е топавст тема со која се занимава тем најчитаниот австралиски најч бизнис-весник. Според некои биз мислења, кризата се користи мис како изговор за отпуштање на как вишокот вработени. виш

The Wall Street Journal Th

Нам Намалувањето на кредитните рејтинзи на европските земји е реј ударна тема на американскиот уда економски весник. Опсежните еко анализи и предвидувања не се ни ана малку оптимистични, барем што ма се однесува о на блиската иднина.

The Times Th

Англискиот весник пренесува репортажа од неколкуте дена кои ги поминал нивен репортер меѓу сириските бунтовници. Уште од почетокот на немирите во Сирија очигледни се симпатиите на Западот кон слободољубивите бунтовници, кои сакаат да стават крај на четиридецениското владеење на фамилијата Асад.

Dnevnik

Словенечкиот Dnevnik пишува за селективната примена на Законот за неможност од извршување на две функции, каде што на тапет е моментално најмоќниот словенечки политичар, Јанез Јанша.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Здравје Радово ја купи М&А Beverages!

2

Еврото паѓа, домашниот извоз станува поконкурентен

3

Со Закон ќе се бришат неактивните ните фирми од Централниот регистар

4

Ликвидноста ќе се дотенчи Буџетот ќе се полни со нови казни! азни! и!

Мелницата и трите силоси каде што беше складирано државното жито од стоковите резерви, кое го злоупотреби Зоран Даневски, се продаваат за 106.501 евра

Прокредит банка преку извршител продава автобуси, трактори, приколки, систем за наводнување, транспортери, влекачи во сопственост на Џумајлија вредни 271.650 евра

2,9 милиони евра вреден и комбинатот Џумајлија прод Винарската визба, млинот, пекарницата, ресторанот, силосите, мелницата, механизацијата, резервоарите за вино, управната зграда. Ова е дел од имотот на агрокомбинатот Џумајлија којшто преку извршител го продаваат банките. Имотот на вториот најголем комбинат во државата се распарчува, а компанијата полека пропаѓа Александра Спасевска

С

spasevska@kapital.com.mk

е распарчува агрокомбинатот Џумајлија. Извршители го продаваат подвижниот и недвижен имот во сопственост на вториот по големина комбинат во вкупна вредност од 2,9 милиони евра. На барабан се ставени, винарската визба, млинот, пекарницата, ресторанот, силосите, мелницата, механизацијата, резервоарите за вино, управната зграда... Лицитациите се закажани за последната недела од месецов. Банките не ги слушнаа молбите на акционерите, кои бараа да не се раскрчмува имотот на комбинатот, како што се случува сега. Минатата недела огласија за продажба с$ што успеале да запленат, а што има некаква вредност. Преку извршители се продаваат дури и системот за наводнување, системот за парно греење, автобуси, транспортери, па дури и трактори во неисправна состојба. Според извршителите, кои сега го продаваат имотот, досега не се јавил ниту еден заинтересиран инвеститор кој има интерес да го купи комбинатот во целост, па затоа банките го продаваат во д делови. Велат дека имало интерес е единствено за винарницата и за р ресторанот и мотелот, коишто можат д функционираат како посебни да

единки.

Словенци заинтересирани за винарската визба на Џумајлија?

Николчо Саздов, извршителот на НЛБ Тутунска банка, вели дека има интерес за купување на делови од имотот на Џумајлија коишто се на продажба, но досега не се јавил инвеститор кој би сакал да го купи комбинатот во целост. Вели дека банката имотот го продава на делови, но ако има заинтересиран стратешки партнер, тогаш секако би бил во предност. „Досега не се јавил инвеститор кој е заинтересиран да го купи целиот комбинат. НЛБ Тутунска побарува 4,7 милиони евра, а вредноста на запленетиот имот е 2,6 милиони евра. Очекуваме дека ќе има заинтересирани и дека на наддавањето ќе се постигне повисока цена, со што ќе се покријат побарувањата на банката“, потенцира Саздов. Кузман Маџов, претседател на Синдикатот на акционери во комбинатот, вели дека од НЛБ Тутунска банка ги информирале дека словенечка компанија е заинтересирана да ја купи винарницата и дека за десет дена треба да се знае конечната одлука. „Од НЛБ Тутунска банка ни кажаа дека има интерес од словенечка

компанија која досега соработувала со Џумајлија да ја купи винарската визба и лозовите насади, но с$ уште се во преговори, бидејќи комбинатот имала долг и кон таа компанија“, потенцира Маџов. Тој потенцира дека иако има заинтересиран инвеститор за винарската визба, погубно е што банката дозволува да се раскрчмува имотот на Џумајлија. „Ако комбинатот се продаде на делови, ќе нема со што да работи, ќе нема имот, ниту механизација. Немаме услови ни за стечајна постапка. Досега неколку пати на собранието на акционери побаравме од банките да не го расцепкуваат имотот на комбинатот и да назначат некој менаџер кој ќе управува со компанијата со цел таа да продолжи со работа. Но, тие немаа слух за нашите барања“, вели Маџов.

Тутунска побарува 4,7 милиони, а Прокредит 53 илјади евра

НЛБ Тутунска банка, која е најголем доверител на комбинатот, според огласот, продава недвижен и подвижен имот во сопственост на Џумајлија во проценета вредност од 2,63 милиони евра, а побарува 4,76 милиони евра. Огласени се винарската визба, котларницата и дестилационата кула, во вредност

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

413,5

И

лјади е бројот на фиксни линии во третиот квартал од минатата година, објави Агенцијата за електронски комуникации

2,25 272

М

илиони е бројот на линии за мобилна телефонија

И

лјади е бројот на претплатници со пристап до Интернет

Еврото e во просторија со пет бомби и секоја веќе гори!

Ф

инансиската криза го означи крајот на постоечките валути, а 5-10 години ќе се живее во променет монетарен систем, вели професорот Гатман. “Еврото е во просторија со пет бомби, кои имаат фитили со различна должина, но секој од нив веќе гори. Двата „најопасни експлозиви“ се неуредениот банкрот на Грција и 6%-7% камата на италијанските и на шпанските државни обврзници. Крајот на европскиот монетарен простор нема да води кон враќање на хегемонијата на доларот“, вели Гатман.

имот на агродаваат банките

1,73

милиони евра се проценети 111 резервоари кои се наоѓаат во Лозово веднаш до винарската визба

102

илјади евра е почетната вредност на ресторанот, пекарницата и мотелот кои се во сопственост на Џумајлија, кои ги продава НЛБ Тутунска банка

73

илјади евра е проценета управната зграда на агрокомбинатот Џумајлија од 574.189 евра, управната зграда проценета на 72.900 евра, 111 резервоари во вредност од 1,73 милиони

БЕРЗА

РОБЕРТ ГАТМАН

Вработените се на принуден одмор до 31 март, немаат земено плата осум месеци, бараат да биде поставен менаџер од банката за комбинатот да продолжи да работи

илјади евра е вредноста на винарската визба, котларницата и дестилационата кула и управната зграда на агрокомбинатот Џумајлија, коишто преку извршил ги продава НЛБ Тутунска банка

ПОГЛЕД НА ДЕНОТ...

американски професор по економија

67

574

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

евра. Ресторанот, пекарницата и мотелот во склоп на Комбинатот се огласени на продажба по почетна цена од 102.080 евра. Мелницата и трите силоси каде што беше складирано државното жито од стоковите резерви, кое го злоупотреби Зоран Даневски, се продаваат за 106.501 евра. Лицитацијата е закажана на 30 јануари. Прокредит банка пак, побарува 53.207 евра од агрокомбинатот Џумајлија, а објавен е оглас за продажба на подвижен имот во вредност од 271.650 евра. Се продаваат автобуси, минибуси, приклучни машини, системи за наводнување, транспортери, млин за сточна храна, силоси за жито, опрема за пекарница и за парно и друг имот. Јавното наддавање е закажано на 26 месецов, а запленетите предмети ќе ги продаваат на делови. Џумајлија од Лозово е вториот по големина агрокомбинат во земјава, кој поседува повеќе од 12.000 хектари земјиште, винарница, мелница, мотел, фарма за крави и за овци. Долгот кој го остави сопственикот на Џумајлија, Зоран Даневски, и избега во странство поради проневера на државните резерви на жито се проценува на 15 милиони евра.

илјади пчелни семејства се регистрирани во последните десет години во Македонија, објави Федерацијата на фармери, потенцирајќи дека само во 2010 година се регистрирани 30% повеќе пчелни семејства во однос на 2009 година. Федерацијата бара зголемување на субвенциите за пчелни семејства, од досегашните 500 денари, на 700, рокот за аплицирање да биде до 31 мај, а контролата од страна на институциите да се спроведе најдоцна до август.

500

илјади домаќинства моментално користат парно греење во Скопје, информираат од Регулаторната комисија за енергетика. Овие потрошувачи ги користат услугите на скопските топлани Топлификација, Скопје-Север и ЕЛЕМ-Енергетика. Колку граѓани го откажале парното во 2011 година од Комисијата не обелоденуваат.

КОМЕНТАР

П

Љупчо Зиков

zikov@kapital.com.mk

“Почитувани читатели на „Капитал“, ве известувам дека поради зголемени ангажмани на почетокот на оваа деловна година, секојдневното дружење на ова место ќе го замениме со друњење три пати неделно (понеделник, среда и петок), а наскоро и два пати неделно (понеделник и петок). Што се однесува до сегментот „15 митови што треба да ги закопаме пред тие да н$ закопаат нас”, ве известувам дека остатокот од митовите ќе ги анализираме во петочните изданија на оваа колумна, која пред викенд ќе носи наслов „Поглед на неделата”. Во исто време, почитувани читатели, ве повикувам да ги напишете вашите реакции, било да се позитивни или негативни, преку каналите на комуникација, како интернет-порталот на „Капитал“, Facebook, Twitter, или лично да ми се обратите на мојот меjл, zikov@kapital.com.mk. Ваш, Љупчо Зиков

топ вести

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

1.956,62 2010/2011 2010/2011

2 2.827,62 827 62 2.059,92

Max. Min.

На Македонската берза вчера имаше администраторска блоктрансакција, и тоа 12.920 обични акции на Охридска пастрмка од Охрид, по цена од 387 денари за акција. Тоа е 49,43% од основната главнина на друштвото, а вкупната вредност на трансакцијата е 5.000.040 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,17% и денот го заврши со 1.956,62 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК РЖ Техничка контрола

361,00 +11,00

+3,14% 3 14%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Битола

2.052,00 -147,00

-6,68% 6 68%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000

Цената на гасот ќе се определува месечно

Ц

ената на гасот, наместо квартално, отсега ќе се определува на месечно ниво, тврдат од Регулаторната комисија за енергетика. Ваквите измени се дел од постигнатиот договор меѓу Макпетрол и Комисијата откако на 1 јануари Промгас, фирмата-ќерка на Макпетрол, самоволно ги исклучи вентилите за гас и една недела ја запре испораката со гас до тарифните потрошувачи. „Ќе направиме и соодветни измени во тарифниот систем за снабдување со природен гас. Отсега месечно ќе ја утврдуваме цената на природниот гас. Со тоа и курсните разлики кои досега ги порамнувавме за три месеци ќе се пресметуваат на месечно ниво“, изјави Димитар петров, претседател на Регулаторната комисија за енергетика.

Промена во Надзорниот одбор на ЕВН

Г

интер Офнер повеќе не е член на Надзорниот одбор на ЕВН, покажуваат податоците на Централниот регистар. На негово место е именуван Клаус Колхубер, доктор по правни науки. Гинтер Офнер пет години ја извршуваше и функцијата главен извршен директор на ЕВН, а беше и претседател на Европската бизнис-асоцијација. По неговото назначување за главен финансов директор на Меѓународниот аеродром Виена, кормилото во ЕВН го презеде дипломираниот инженер Јоханес Раиндл.

МАРИО ДРАГИ

10.500 10.000

07/07 06/08 05/09 05/10 04/11 04/12 03/01

12.486,10 +0,52%

Американските берзи не закрепнаа од завчерашниот пад предизвикан од намалениот кредитен рејтинг на членките на еврозоната, па и вчера беа во црвената зона. За разлика од нив, цените на акциите на азиските берзи пораснаа, а европските девизни пазари останаа стабилни и во текот на вчерашниот ден.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.685,77 8.466,40 1.289,09 2.710,67 6.302,35 731,53

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,50% +1,05% -0,49% -0,51% +1,32% +0,87%

€ $ СТАПКА

1,279

1,2042 ПРОМЕНА

-0,4%

ПРОМЕНА

+1,00%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.658,00 +1,67% 1 67% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

111,61

претседател на Европската централна банка

+1,14% 1 14%

Помалку да се потпираме на кредитните агенции

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

П

ретседателот на Европската централна банка (ЕЦБ), Марио Драги, порачува дека треба помалку да се потпираме на агенциите за кредитен рејтинг, бидејќи тие треба да се гледаат само како еден параметар меѓу разни други параметри. „Треба да се престане со придавањето ’механичкото значење‘ на оценките на рејтинг-агенциите кои влијаат на висината на каматните стапки на финансиските пазари“, истакна Драги.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

МИШЕЛ БАРНИЕ

Еврото ќе остане светска валута, а еврозоната ќе зајакне од должничката криза.

“

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

www.kapital.mk среда 18/1/2011

Регистарот на Ивановски ќе биде готов до април

М

инистерот за информатичко општество, Иво Ивановски, на вчерашната собраниска дебата за измените на законите за државни и јавни службеници, најави дека Регистарот се очекува да биде готов во првиот квартал од оваа година. Регистарот кој досега во неколку наврати се одложува, треба да ја даде точната бројка и структура на целата администрација. Освен за Регистарот, пратениците расправаа и за најновите измени во овие закони. Опозицијата тврди дека со истите се отвора можност повеќе за вработување на партиските кадри.

> БРОЈКА

365

илјади евра ќе потроши Министерството за внатрешни работи за регистарски таблици на моторни и на приклучни возила и пробни таблици за моторни и за приклучни возила за организациски единици на МВР низ целата територија на Република Македонија. Изработката на таблиците ќе ја врши Раде Кончар контрактори и релеи доо Скопје, се вели во договорот за јавна набавка објавен на Бирото за јавни набавки.

Мерко: За репрезентација ќе се потрошат 100.000 евра

С

трушкиот градоначалник, Рамиз Мерко, ја демантира информацијата вчера објавена во „Капитал“ дека во општинскиот буџет за 2012 година се предвидени 325 илјади евра за репрезентација. Тој вели дека согласно буџетот на општина Струга за 2012 година, објавен во Службен гласник на општина Струга од 09.01.2012 година во програмата ДОО – Градоначалник, во расходниот дел во конто 426210-расходи за репрезентација утврдени се средства во износ од четири милиони денари. Дополнителни 2 милиони 655 илјади денари се предвидени за репрезентација на советот на градот, што вкупната сума за репрезентација ја прави 6 милиони 655 илјади денари.

Нимиц испи кафе со Василакис, па со Јолевски. Предлог за име не даде! Освен одделните средби со преговарачите, Нимиц вчера не успеа да договри заеднички состанок со Јолевски и Василакис. Виси и неговата посета во Атина и Скопје Габриела Делова delova@kapital.com.mk

Д

ен по правата средба на медијаторот Метју Нимиц со преговарачите А дамантиос Василакис и Зоран Јолески, станува извесно дека средбата ќе з а в р ш и б е з ко н к р е т е н пред лог за името. Дел од медиумите повикувајќи се на грчки извори објавија дека она што Македонија го смета за свој адут во преговорите, позитивната пресуда од Хаг, грчкиот преговарач Василакис воопшто не го ни споменал на средбата со Нимиц. Самиот Василакис, по средбата со Нимиц, изјави дека ги пренел грчките ставови за име со географска одредница за меѓународна употреба и побарал конструктивност и од македонска страна. Нашиот преговарач Јолески не одржа прес-конференција. Од Министерството за надворешни работи само соопштуваат дека ниту еден предлог досега не бил ставен на маса и дека разговорите биле само информативни, за запознавање на ставовите на двете страни. Конкретен предлог не се очекуваше ниту од вчерашната средба закажана за доцна вечерта. Во меѓувреме, дел од наводите, пренесени од медиумите повикувајќи се на грчки извори, се дека Василакис имал за цел да ги опструира преговорите и да ги одложува

истите до Самитот на НАТО во Чикаго со цел купувањето на време и нерешавањето на спорот, со што Македонија повторно би била блокирана во НАТО интеграцијата. Исто така, Василакис ја соопштил позицијата, која најверојатно му ја пренел и на Нимиц, дека Грција одбива какви било директни заеднички средби меѓу македонските и грчките претставници, и тоа дури и на ниво на преговарачи, а за средба на повисоко ниво воопшто и не се размислувало. Само за потсетување, заедничка средба на медијаторот со двајцата преговарачи нема од 9 февруари 2011 година. Дополнително, истите извори тврдат дека Василакис ќе го спори и најавеното доаѓање на Нимиц во Атина и во Скопје во февруари окарактеризирајќи го за непотребно и непродуктивно.

Груевски: Најклучно е што големите сили не се заинтересирани за решение

Освен опстукциите од Грција, Македонија не може да се надева ниту на поголем притисок од Вашингтон врз Атина за побрзо решавање на спорот, тврдат дел од аналитичарите. Македонскиот премиер, веќе ги изнесе своите очекувања - песимизмот на Груевски

Неа демократиа: Груевски води екстремен национализам „Новите провокации кон Грција дали на официјално ниво или во секојдневието, уште повеќе ја истакнуваат нетолеранцијата и екстремниот национализам со кои се служи политичкиот врв, под водство на Никола Груевски“, пишува во соопштението од кабинетот на Панос Панајотопулос, одговорен за надворешна политика од Неа демократиа. Оттаму го обвинуваат премиерот Никола Груевски за екстремен национализам и нетолеранција кое го базираат на последните изјави на премиерот, но и „погребот“ на Грција на Вевчански карневал.

се темели на две нивоа. Тој освен кај Атина, незаинтересираноста за решавање на спорот за името ја гледа и кај големите сили. „Најклучно е што големите сили се тотално незаинтересирани за овој проблем. Имаат огромни свои проблеми и прашањето за името и за проширување воопшто не се во врвот на нивините приоритети. Не се гледа волја да се изврши притисок врз Грција. Америка е во изборна година, грчката дијаспора, која е многубројна и доста бучна, е традиционален поддржувач на демократите“, рече премиерот Груевски во последното негово интервју.

73 илјади евра за адвокатите што ја бранат МРТ во случајот „Тарбс” Максим Ристески risteski@kapital.com.mk

М

акедонската радиотелевизија ќе и исплати 73 илјади евра на лондонската адвокатска канцеларија ТЛТ, ангажирана за одбраната на јавниот сервис во судските постапки поведени од ТАРБС Европа против МРТ пред Високиот суд на правдата, Кралско одделение, Стопански суд во Лондон. Ове е првпат по стартот на судскиот процес во јавноста да се појави документ – во случајов, договор за јавна набавка, во кој е наведена конкретна сума поврзана со трошоците на македонската страна во процесот, во кој покрај МРТ, тужени се и Владата, Министерството за транспорт и Македонска радиодифузија. Овие 73 илајди евра се само 30% од вкупната сума (околку 250 илјади евра) што засега ја побарува ТЛТ за своите услуги како застапник на МРТ. Од јавниот сервис во договорот за јавната набавка наведуваат дека спровеле постапка на преговарање со

адвокатската канцеларија, без претходно објавување на оглас „од причина на крајна итност”, под услови предвидени со Законот за јавни набавки. И понатамошното објаснување во документот не кажува ништо конкретно, а повторно се сведува на сувопарен правен жаргон: „Во фазата на реализација на договорот, при извршување на подготвителните работи на одбраната, се создаде потреба од дополнителни услуги, поради непредвидени околности, кои неможат да бидат технички и економски одделни од извршувањето на основниот договор и кои се нужни и неопходни за негово завршување”. МРТ во понатамошниот текст ја опишува и штетата која би можела да настане доколку се спроведел секој друг вид на постапка, освен преговарање без претходно објавување оглас, при тоа јасно навестувајќи го страшниот размер на евентуалниот пораз пред лондонскиот суд:

„Секој друг вид на постапка би бил крајно непродуктивен и би можел да предизвика значително зголемени трошоци, што би претставувало чекор наназад, односно би го успорило текот на одбраната и би влијаело негативно по исходот на судската постапка, што од своја страна би предизвикало сериозни финансиски импликации по институцијата”. Лондонскиот судски спор почна во 2008 година со две одвоени тужби поднесени од Тарбс против четирите македонски институции: Владата, Министерството за транспорт и врски, и Јавните претпријатија Македонска радиотелевизија и Македонска радиодифузија. Во поголемиот процес Тарбс бара обештетување од 72 милиони евра, поради загубата предизвикана со оневозможување на бизнисот со нивниот сателитски Телепорт центар во Македонија, а во помалиот процес австралиската компанија бара 1,8 милиони евра од МРТ поради неплаќање на обврските на јавниот радиодифузер за емитување на неговиот сателитски канал со посредство на Тарбс.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

7

Кому се заканува Ахмети со најавите за тензии – на Груевски или на западот? Додека едните информации говорат за „заговор” на Ахмети со странците во насока на притисок на коалицискиот партнер за побрзо решавање на спорот за името, спротивното толкување е дека ова е заедничка игра на Груевски и Ахмети, за да се порача на Меѓународната Заедница дека голема е нивната одговорност во деблокадата на македонските интеграции. Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

К

ому му се заканува лидерот на ДУИ Али Ахмети кога вели дека ако продолжи блокадата на македонските интеграции во ЕУ и во НАТО, можни се меѓуетнички тензии? На средбата со британскиот амбасадор Кристофер Ивон, кој се интересирал за евентуалните последици од понатамошно држење на Македонија надвор од двете организации, Ахмети соопштил: „ Последиците на економски план се предвлидливи, но истотака не може да се исклучат и тензии на меѓуетнички план и провокации од групи кои што не и мислат добро на Македонија и на регионот”. Ваквиот негов став, кој тој го презентирал пред британскиот амбасадор се протолкува на два начина. Додека едниот говори за „заговор” на Ахмети со странците во насока на притисок на коалицискиот партнер за побрзо решавање на спорот за името, спротивното толкување е дека ова е заедничка игра на Груевски и Ахмети, за да се порача на Меѓународната Заедница дека голема е нивната одговорност во деблокадата на македонските интеграции. Извори од Владата за Капитал велат дека двете владејачки партии функционираат беспрекорно: „ Не е точно дека Ахмети праќа пораки до Груевски. Тие двајцата се во постојан контакт и сите ставови кои се пласираат особено пред претставници на дипломатскиот кор и на Меѓународната Заедница се координираат. Во однос на спорот за името, Владата има усогласен став дека потребно е итно решение, но дека тоа не зависи само од нас. Македонија останува посветена и на реформите и на преговорите, но апсолутно е дека очекуваме п од д р ш ка од Меѓународната Заедница” велат нашите извори.

Останува на сила тезата дека попрво ВМРО – ДПМНЕ ќе излезе од Владата, отколку ДУИ!

И додека официјалните коментари од Владата се дека коалицијата функционира како подмачкана, во јавноста секоја ваква или слична „закана“ од Мала Речица се толкува како сигнал за коалициски прпеукувања. Откако ВМРО – ДПМНЕ и ДУИ ја формираа првата Влада, во безброј наврати се отвраше прашањето - дали и кога Ахмети ќе го напушти владиниот брод. Отворените несогласувања особено околу спорот за името и различните видувања за патот по кој Македонија треба да оди во остварувањето на евроатлантските цели, се манифестираат пред секој Самит и пред секој поважен датум. ДУИ и отворено неколку пати даваше рокови до кои ќе „чека” да се реши името, па ако тоа не се исполни, се закануваа со излегување од Владата. Со овие постојани закани кои остануваат празни најави, дел од експертите сметаат дека Ахмети го има Груевски „во ракав”. Но, дали е навистина така? Високи извори од двете партии, како заеднички да ги подготвувале изјавите: „Смешни се веќе овие прашања. Освен СДСМ, не знам уште кој верува дека Ахмети и Груевски се расправаат. Имаме заеднички цели и работиме заедно. Не е точно дека имаме проблем, особено околу името. Поддршката од Ахмети ја имаме. И ако го видовте последното интервју на министерот за одбрана Фатмир Бесими, тој јасно кажа дека Македонија ќе продолжи со реформите иако приемот во НАТО не зависи само од нас. И Ахмети пред Ивон, вчера се заложил за поддршка од Британија. А и вицепремиерката Теута Арифи, која важеше за критичар на нашата работа, не вели дека не се работи на интеграциите” вели висок извор од ВМРО – ДПМНЕ. Во ДУИ исто така за несериозни ги сметаат забелешките за евентуална „соработка” со меѓународниот фактор во насока да се притиска коалицискиот партнер да попушти во спорот за името:

ФИЛИП РИКЕР

помошник заменик на американскиот државен секретар Хилари Клинтон

Рикер кој денес доаѓа во Скопје, ќе се сретне со македонскиот државен врв. Главна тема на разговорите секако ќе биде Самитот во Чикаго и очекувањата од него. И пораките кои Ахмети ги испрати до Британецот Ивон, не се исклучува да се најдат на маса. Какви контра - пораки од Вашингон носи Рикер?

„Наведете ни една разумна причина, зошто партија која легитимно победила на избори, ја има довербата и поддршката на граѓаните, треба да ка же дека не сака да биде одговорна за политиките кои ќе се водат и да излезе од Владата? Ние како партија сме ветиле програма и имаме цели за исполнување! Зошто би оделе во опозиција? И да има евентуални несолгласувања со парнерот кои се нормални, тоа се решава преку постојан дијалог” објаснуваат во партијата на Ахмети.

Со ваквите ставови на партиите од власта, се отвора прашањето, дали лидерот Ахмети преку ваквите завиени, но силни најави и закани за меѓуетнички конфликт, застанува всушност зад својот партнер Груевски, па пораките кои гу упатува се кон Меѓународната Заедница – дека голема е одговорноста (Британија е важен фактор во НАТО) на Алијансата и дека треба да се размисли пред да се одлучи дали Македонија и натаму ќе се соочува со успешни грчки блокади!

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ Македонија е рекордер на Балканот по бројот на неработни денови во годината. Со 27 неработни денови годишно, стопанството и државата најверојатно трпат речиси половина милијарда евра, реагираат бизнисмените

Неработен ден ја чини Македонија 16 милиони евра?!

Кристина Озимец ozimec@kapital.com.mk

Е

ден неработен ден најверојатно ја чини Македонија и до 16 милиони евра, покажува анализата која ја направи „Капитал“. Ако бруто-платата на вработените се подели со просечниот број работни часови во месецот, се добива цената на еден работен час во земјава од околу три евра. Ако оваа сума, пак, се помножи со просечниот број работни часови, еден работен ден чини околу 25 евра. Ако, пак, работниот ден се помножи со 648.617 вработени во земјава, може да се констатира дека еден неработен ден работодавачите ги чини 16 милиони евра. Но, дел од експертите во земјава, а кои се согласуваат со пресметката на „Капитал“ додаваат дека трошоците за работодавачите можеби се незначително помали, поради заштедите за струја, вода или Интернет во време кога не се работи, како и поради фактот дека одредени компании не прекинуваат со работа и во неработните денови. Најпогодена од големиот број неработни денови е индустријата, особено компаниите кои доминантно извезуваат и не смеат да го прекинат производството поради нарачките од странство. Сопственикот на фабриката за чевли Баргала за „Капитал“ вели дека во земјава има многу неработни денови кои негативно влијаат на неговото работење. „Конфекциите работат во две сезони и понекогаш работниците добиваат по два неработни месеци. Ако на ова се додадат 27-те неработни денови, произлегува дека имаме речиси три неработни месеци во годината, а работодавачот треба да даде плата за цела година, што е неодржливо. Ние сакаме да ги почитуваме сите закони и затоа за стопанството, за разлика од администрацијата, би требало да се направи исклучок кога се работи за неработните денови, бидејќи има многу

Најмногу одмараме во регионот

В

о Македонија вкупно 27 денови се прогласени за неработни. За разлика од нас, Србија има 10 неработни денови, Албанија и Бугарија имаат по 11, Црна Гора има 18 и Босна и Херцеговина има 23 неработни денови. работни процеси кои не можат да се сопрат“, вели сопственикот на Баргала, Костадин Барзов.

Третина од годината неработна?! Ако се земе предвид дека државните празници и викендите се неработни, произлегува дека во земјава неработни се околу 120 денови во годината. Бизнисмените велат дека иако одморот е поскауван, некогаш работниот процес не може да застане.

Пресметка по основ на бруто-плата

П

росечната месечна брутоплата во Македонија, според Државниот завод за статистика е 30.340 денари, која ако се подели со просечниот број работни часови во месецот (160), се добива цената на еден работен час во земјава од околу три евра. Ако оваа сума се помножи

„Трошоците ни се зголемени и мора да се платат придонеси, плати, даноци, а не некогаш токму во тие денови не се работи. Ова најмногу влијае на континуитетот на работата“, вели директорот на Раде Кончар - Теп, Горан Антевски. Но,стопанството не е еднакво погодено од неработните денови, бидејќи одредени дејности како ИТ-секторот се темелат на интелектуална работа. „Има дејности во индустријата за кои

со просечниот број работни часови (осум), еден работен ден чини околу 25 евра. Ако, пак, работниот ден се помножи со моменталниот број на вработените во земјава, од 648.617, може да се констатира дека еден неработен ден работодавачите ги чини 16 милиони евра.

ова претставува голем проблем, но има и дејности како нашата каде што луѓето програмираат во различни делови од денот, па слободните денови не се никаков проблем“, вели директорот на компјутерската фирма Ултра ДОО, Антони Пешев. Според Законот за работни односи, трудовите инспектори изрекуваат казни помеѓу 3.000-7.000 евра ако утврдат дека се работело за празник.

Задолжницата ќе наплатува до 30% од вредноста на прометот на фирмата-должник

Фирмите се скептични дека ќе им се подобри ликвидноста, бидејќи с$ додека државата не се опфати со законот за задолжница, истиот нема да го даде очекуваниот ефект

Соња Јованова

s.jovanova@kapital.com.mk

З

адолжницата ќе покрива најмногу до 30% од вкупниот приход што го остварила фирмата-должник во последната година од нејзиното р а б о т е њ е. О в а се п р е д в и д у в а со законот за задолжница, кој треба да к

о

м

е

р

ц

и

ј

биде донесен до 15 април, а е со цел да се обезбеди поефикасна наплата меѓу фирмите. Во практика, тоа значи дека доколку при склучување зделка двете компании доброволно се согласат должникот да издаде задолжница, истата ќе биде изложена на а

л

е

н

о

г л

а

с

најмногу 30% од вкупно остварениот промет од минатата година, што значи дека во случај на неплаќање доверителот ја активира задолжницата. На пример, ако минатата година прометот на должникот изнесувал еден милион евра, доверителот ќе може да повлече најмногу 300 илјади евра од сите сметки кои ги има должникот во банките. „Мислам дека задолжницата ќе биде ефикасен инструмент кој ќе има својство на извршна исправа. Ако во рокот на достасување должникот не плати, доверителот има право задолжницата веднаш да ја однесе до банката, која пак, е должна од сите сметки кои постојат во другите банки да извлече пари и да ги префрли на сметката на доверителот. Ако и понатаму не достасаат парите, извршители ќе го наплаќаат долгот од други нематеријални средства. И сето тоа електронски ќе се пријавува с$ до моментот на целосно плаќање на долгот“, објаснува Ванчо Костадиновски, директор на Централен регистар. Во Централниот регистар ќе можат да се добијат информации за одреден субјект, на пример колку е изложен на долг, колку задолжници има издадено и по која вредност, како и да ли одредена фирма ќе биде потенцијално солвентен клиент. Инаку, одредбите на Законот за задолжница предвидуваат строги парични, па и затворски казни до три години за должниците кои на денот на достасувањето на задолжницата нема да имаат пари на сметката. Глоби од 5.000 до 10.000 евра се предвидени и за неосновано барање за наплата на задолжницата. Со задолжницата должникот се согласува побарувањата на доверителот присилно да се наплатат од сите денарски и девизни сметки на должникот кај носителите на платниот

промет. При издавањето задолжницата се заверува на нотар и му се предава на доверителот. Нотарот е должен веднаш да ја пријави во Централниот регистар. Но, тоа што е уште поважно е дека законот за задолжница не ги опфаќа државата и нејзините долгови кон компаниите. Бизнисмените изразуваат сомнеж дека задолжницата како финансиски инструмент ќе ја подобри ликвидноста на компаниите. „Напротив, може да создаде уште поголем хаос во бизнисот, многу блокирани фирми кои со активирање на задолжницата не ќе можат да продолжат со работа. Од друга страна, сите фирми се задолжени по банките со секакви кредити, така што задолжницата нема да ги даде очекуваните ефекти. Клучно за подобрување на состојбата во економијата е зајакнување на судскиот систем. Не може судските решенија за присилна наплата да заглавуваат во бирократски процеси“, изјави за „Капитал“, Сашо Наумовски, генерален директор на Витаминка. Дел од менаџерите пак, очекуваат дека, сепак, задолжницата може да помогне во надминувањето на финансиските проблеми на компаниите, меѓ у тоа сметаат дека процесот е премногу сложен и може да наиде на одбивање кај компаниите. „Постапката за потпишување задолжница е премногу сложена, бара многу време за заверување кај нотари, доставување во Централен регистар. Ние понекогаш склучуваме договори и со 100 компании на ден, така што е неизводливо да се испочитува целата процедура за задолжница. Доколку се поедностави процесот, мислам дека може да ги даде очекуваните резултати“, оценува Глигор Цветанов, генерален директор на Макпрогрес.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

Додека дел од директорите тврдат дека бројките што ги објави Фондот за здравствено осигурување за нивната задолженост не се точни, од ФЗО објаснуваат дека податоците ги добиваат од самите клиники Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

З

а само еден месец јавните здравствени установи набилдаа за 100.000 евра повисоки долгови, покажуваат најновите податоци на Фондот за здравствено осигурување. Во септември лани болниците и клиниките должеле 23,1 милиони евра, а октомври го завршиле со долг тежок 23,2 милиони евра. Клиниките за инфективни болести, за кардиологија, за урологија, за неврологија и за токсикологија, болниците во Штип, Охрид, Гостивар, здравствениот

дом во Крива Паланка, како и градската болница во Скопје, се десетте здравствени установи кои во октомври имале најголем пораст на долговите. Анализата што минатата недела ја објави „Капитал“, покажа дека минатата година долгот на јавното здравство забележал минимално намалување од 1,8%, додека 2010 година клиниките ја завршиле со зголемени долгови за цели 45,93%, а фрапантно зголемување од 261,65% имало и во 2009 година. Откако министерот Никола Тодоров минатата недела реши да

сеп.11 (во евра)

889121

окт.11 (во евра)

не ги коментира драстично зголемените долгови, вчера не сакаше ни да одговори дали ќе ги санкционира директорите на најголемите должници во здравството. Ниту од неговиот кабинет не сакаа да одговорат зошто Тодоров ги премижува милионските долгови.

Кој ја зборува вистината?

Директорите на дел од клиниките каде што има најголем раст на долгот, се сомневаат во податоците што ги објави Фондот. Велат, не знаеме од каде им се тие бројки, кога минатиот месец не сме ни потрошиле толку пари, колку што ни пораснале долговите. Директорот на градската општа болница 8 Септември, Сашо Стојчевски, тврди дека немаат никаков долг, а во последниот извештај на Фондот пишува дека долговите во октомври им се зголемиле за 75.935 евра. „Тоа дека нашата установа должи нешто, е апсолутно неточен податок. Одговорно тврдам дека ние фактурите ги плаќаме навреме. И покрај новите вработувања и услуги

8 FEVRUARI, SPECIJALEN PRILOG

TELEKOMUNIKACII ANALIZA NA PAZAROT ZA TELEKOMUNIKACISKI USLUGI - KAKO INDUSTRIJATA JA PO^NA GODINATA? KOJ E KOJ VO PAZARNIOT KOLA^ NA TELEKOM OPERATORITE? [IROKOPOJASNITE USLUGI I MOBILNIOT INTERNET DVIGATELI NA NOVIOT RAST NA TELEKOM INDUSTRIJATA VO MAKEDONIJA TELEKOMUNIKACISKI USLUGI [TO [TEDAT VREME I PARI ZA KOMPANIITE TEHNOLO[KI NOVITETI [TO ]E JA ODBELE@AT 2012 - SO KAKVI “GAXETI” ]E SI IGRAME DOPRVA? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG TELEKOMUNIKACII KOJ KE IZLEZE NA 8 FEVRUARI 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL. ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

САШО СТОЈЧЕВСКИ

директор на градската општа болница 8 Септември

Тоа дека нашата установа должи нешто, е апсолутно неточен податок. Одговорно тврдам дека ние фактурите ги плаќаме навреме. И покрај новите вработувања и услуги што ги воведовме, долгови немаме кон никој.

“

“

340455 14960

325495

Здравствен дом Крива Паланка

263186 15430

247756

Клиника за токсикологија

216162

25870

190292

Клиника за неврологија

430617

Клиника за урологија

27463

403154

514747

Клиника за кардиологија

32227 Клиничка болница Штип

35171

45984 Општа болница Гостивар

Градска болница “8 Септември“

0

Клиника за инфективни болести

200000

75935

83951

400000

106130 182065

600000

Зголемување (во евра)

28565

486182

727772

800000

809951

1000000

726000

1200000

692601

1340959 1386943

1400000

856894

ЈЗУ СО НАЈГОЛЕМ РАСТ НА ДОЛГОВИ

Општа болница Охрид

Клиниките контра ФЗО: Објавените долгови не се точни!

9

Извор: ФЗОМ

што ги воведовме, долгови немаме кон никој. Јас не знам како Фондот го објавил тоа, може имаат некој посебен начин на пресметување“, вели Стојчевски. Директорот на Клиниката за токсикологија, Андон Чибишев, вели дека иако тој месец фактурите ги платиле навреме, трезорот при ФЗО им ги вратил назад и им ги прокнижил како долгови. „Веројатно се јавила некоја грешка, но обврските си беа платени. Се случува и тоа, се надеваме дека ќе ги надминеме таквите ситуации“, вели Чибишев. Од Фондот, пак, објаснуваат дека тие ги обработуваат и објавуваат податоците кои ги добиваат од клиниките. Сепак, велат, постои можност установите да ги измешаат графите за недостасани обврски и достасани долгови, па да дојде до ваква ситуација. Директорот на Клиниката за инфективни болести, Звонко Миленковски, и овојпат остана недостапен за коментар на тема долгови.

КАПИТАЛ средА 18.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

Се гради соларна електрaна во општина илинден

Н

а последното јавно наддавање за отуѓување градежно неизградено земјиште во општина Илинден, продадена е парцела со површина од 20.000 метри квадратни за изградба на соларна електрана. Како што информираат од општината, станува збор за парцела во населеното место Ајватовци, на која ќе биде изградена соларна електрана со сила од еден мегават. „Општина Илинден и понатаму продолжува со реализација на еден од своите приоритети, а тоа е создавање услови за примена на алтернативни и обновливи извори на енергија“, соопштуваат од Илинден.

прокредит банка со нови услуги

65,64%

од вкупниот промет на Македонска берза во 2011 година зафаќа учеството на блок-трансакциите, кои лани беа чести благодарение на неколкуте преземања кои се случија. Тргувањето на официјалниот пазар во вкупниот промет учествува со 22,03%, а јавните понуди на хартии од вредност со 6,82%.

П

очнувајќи од овој месец Прокредит банка ја воведе услугата СМС-известување. Со активирањето на оваа услуга клиентите добиваат известувања за пристигнати приливи од странство, приливи по основ на плата/пензија, трансакции со картичка на банкомати, платежни терминали (ПОС) или интернет-плаќања. СМС-услугата за обновени картички, изработени и пристигнати картички во експозитура, информација за достасување на рата од кредитен производ ќе биде бесплатна за сите клиенти на банката. Во насока на поедноставување и овозможување на поголема флексибилност во користењето на банкарските услуги, Прокредит банка на корисниците на Master и Maestro card им ја овозможува и услугата MoneySend. Со оваа услуга се овозможува трансфер на средства од сопственик на една од овие картички преку кој било банкомат, платежен терминал, интернет или мобилен сервис кој ја поддржува оваа опција.

Јанакиески се оградува од долговите ,04% на МЖ-Транспорт ,52%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

,51%

а NASDAQ

,61%

рзата во Сао

,50%

мпании

,29% компании од

,24%

ни на берзата

М

dimitrov@kapital.com.mk

инистер ството за транспорт и врски кое за годинава најави дека ќе биде година на инвестиции во железничка инфраструктура се оградува од одговорност за лошото работење на а.д. МЖ-Транспорт, чии долгови годинава ќе достигнат 23 милиони евра, бидејќи станува збор за една од двете компании кои произлегоа од трансформацијата на Македонски железници кои сега се посебни правни субјекти. „Ве информираме дека а.д. МЖ–Транспорт и ЈП МЖ–Инфраструктура се посебни правни ентитети кои не функционираат во рамките на, и не одговараат пред Министерството за транспорт и врски, туку имаат сопствена раководна инфраструктура каде што треба да се обратите со цел добивање точен одговор на вашите прашања“. Ова е одговорот од Министерството за транспорт на прашањето од „Капитал“ за тоа зошто и до кога државата ќе ги толерира и покрива долговите на оваа компанија, во која државата е најголем сопственик. Истото Министерство за инвестиции во железничка инфраструктура годинава планира инвестиции во вредност од 17,6 милиони евра, обезбедени од Европската банка за обнова и развој. Во својот буџет Министерството за годинава предвиде уште 11,3 милиони евра инвестиции во железничката инфраструктура. „Капитал“ побара и став и одговор од Владата која во континутет ги покрива загубите, но до затворањето на овој број не добивме никаков одговор. Моменталните долгови на МЖ-Транспорт изнесуваат 11 милиони евра, а уште 12 милиони евра треба да

+

,71%

ирани на

17.01.2012

раст

РЖ Техн. контрола Макстил Македонијатурист Комерцијална банка Алкалоид

+3,14% +2,63% +1,88% +0,74% +0,16%

17.01.2012

Стопанска бан. Битола ЗК Пелагонија Гранит Бетон Скопје Топлификација

-

пад

-6,68% -5,34% -3,06% -1,67% -0,95%

нова цена

316,00 117,00 2.649,00 2.741,00 3861,00

нова цена

2.052,00 2.020,00 156,00 5899,00 2.327,00

достасаат годинава. Долговите во најголем дел се кон странски железнички компании и меѓународни финансиски институции. Бидејќи компанијата не била во можност да ги врати долговите, директорот Оливер Дерковски за „Капитал“ изјави дека очекува како и досега државата, односно Владата да отпише дел од долговите преку претворање на долгот во влог. „Очекуваме долговите кон државата да бидат претворени во акционерски капитал на државата во компанијата. Тоа е единствениот начин“, вели Дерковски. Поранешниот директор на Македонски

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Никола Димитровски, Алфа банка

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) дека во текстот Libor (CHF)

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 4,90% 5,50% 6,00% 5,50%

1,83% 1,80% 1,11% набилдаа 0,33%

Основна кам. стапка Стапка на инфлација 4,00% 5,20% 13,40% 12,00% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% 3,60% Централна банка на Црна Гора 2,20% Централна банка на Словенија

Народна банка на Македонија Со почит, Редакција на Капитал Народна банка на Србија

24м 7,50% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,50% 7,80% 9,00% 8,50%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,00% 8,10% 9,50% 9,00%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,20% 2,60%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,70% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 3,70% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,10% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

6%

Еуростандард банка

2,50%

3,00%

4,60%

5,10%

5%

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден курс во 61,5025 48,5457 73,3278 50,8579 47,5694 50,0468

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

4%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

8% 68%

3м 24м на светска 36м десет години, 6м пишува во извештај банка 2,20% 2,70% 3,80% 4,10% 2,40% 2,90% 4,00% 4,30% 2,50% 3,00% 4,50% 5,00% 2,40% 2,90% 3,65%од триесет 3,90% од железничката мрежа е постара години 2,40% 2,90% 4,10% 4,50% 2,20% 2,70% 3,70% 4,10% гледа и 3,00% во нерентабилното работење 2,60% 4,00% 4,30%

Појаснуваме со долгови од 23 милиони евра” направените долгови за кои се пишува во текстот се однесуваат на АД Македонски Железници Транспорт во кој директор е МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ Оливер Дерковски, а не на ЈП Македонски Железници Инфраструктура која преку ноќ 1 недела 1м 3м е управувана одРочност Ирфан Асани. СКИБОР 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% Се извинуваме на читателите за евентуалната заблуда од недоволно МКДОНИА 2,20% прецизно објавените имиња на двата одделни правни субјекти кои настанаа со трансфорамцијата на поранешното ЈП Македонски Железници во 2007 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ година.

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

1м 0,81% 0,72% 0,28% 0,04%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,00% 8,10% 9,50% 9,00%

0,81% 1,21% 1,49% 0,72% 1,16% 1,45% 0,28% 0,56% 0,79% наслов ”Македонски Железници 0,04% 0,06% 0,10%

Исправка

вторник - 17.01.2012 3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,10% 4,60% 5,00% 4,50%

24м 7,50% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,50% 7,80% 9,00% 8,50%

железници, сега директор на Агенцијата за на неколку менаџерски тимови Уни банка 2,40% 2,70% 4,35% 5,25% регулирање на железничкиот сектор кои во последниве дестина години банка 2,50% 3,00% 4,60% 5,10% за главни причиниЕуростандард за долговите ги раководеа со Железници. За лошото смета ембаргото кон Србија и грчкото управување со компанијата лично се ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ембарго кон Македонија. Освен уверил кога во 2006 година дошол на 1м 3м позиција.

6м 12м ембаргото, Димитровски вината ја директорска

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 4,90% 5,50% 6,00% 5,50%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ од железничката мрежа е обновенаБАНКИ во последните

Министерството за транспорт и врски кое годинава најавува инвестициски „бум“ во железничката инфраструктура не сака ,63% да коментира за работењето на МЖ-Транспорт, чии долгови годинава ќе достигнат до 23 милиони евра, иако државата континуирано ги покрива долговите петре Димитров

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,10% 4,60% 5,00% 4,50%

3м 1,21% 1,16% 0,56% 0,06%

6м 1,49% 1,45% 0,79% 0,10%

12м 1,83% 1,80% 1,11% 0,33%

Илирика Глобал-Растечки пазари 43.708.186,97 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ Иново Статус Акции 15.577.561,10

0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

0,88%

-3,77%

-20,93%

-28,82%

0,78%

16.01.2012

4,55%

5,04%

-9,51%

-17,54%

2,89%

16.01.2012

-1,74%

-5,40%

-11,84%

-10,89%

-1,14%

16.01.2012 16.01.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

1%

3м 4,98%1M

Основна кам. стапка Стапка на инфлација КД БРИК 44.015.874,20 6,48% Народна банка на Македонија 4,00% 5,20% КД Нова ЕУбанка на Србија 20.853.057,04 -1,13% 13,40% Народна 12,00% КБ Публикум - Балансиран 23.048.586,85 1,20% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% КБ Публикумбанка - Обврзници 35.294.393,88 0,67% 3,60% Централна на Црна Гора КБ Публикумбанка Паричен 57.159.267,03 0,27% 2,20% Централна на Словенија

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

2%

Извор: Државен завод за статистика

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ Рочност преку ноќ ФОНД 1 недела 1м Отворен инвестициски фонд 2,20% СКИБОР 3,18% 4,18% Нето вредност МКДОНИА Илирика Југоисточна Европа 2,20% 25.121.694,83

3%

камата 4,00% 5,50%

6,24%

-4,69%

-10,68%

5,26%

-7,61%

-26,04%

-32,60%

-0,77%

16.01.2012

-3,25%

-13,62%

-16,19%

0,27%

16.01.2012

1,17%

1,00%

0,00%

0,20%

16.01.2012

0,81%

1,61%

0,00%

0,13%

16.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 18.01.2012

11 > БРОЈКА

> БРОЈКА

3,6%

1,9

Трка за корисниците во мобилна телефонија

Н

се намалени каматните приходи од домаќинствата и од финансиските друштва во првите девет месеци од 2011 година, пишува во извештајот на НБРМ. Намалувањето на приходите од камати од домаќинствата за 197 милиони денари е резултат на опаѓањето на активните денарски каматни стапки во овој сектор, додека намалувањето на приходите од камати од финансиските друштва за 338 милиони денари, односно за 20,9% е резултат на намалените приходи од камати од централната банка.

Витаминка ќе инвестира 2,5 милиони евра во модернизација на капацитетите

В

итаминка - Прилеп ќе инвестира 2,5 милиони евра во модернизација на производствениот процес со кредит од Европската банка за обнова и развој (ЕБРД). „Со еден милион евра компанијата набави машини за осовременување на производството и нова линија за ’флипсот‘. Во почетокот на идниот месец ќе добиеме кредит“изјави претседателот на Управниот одбор, Симон Наумоски. Како што информираат од компанијата, парите се предвидени за проширување и модернизација на постојните капацитети, како и за адаптација на градежниот простор.

милијарди евра или 119 милијарди денари е вкупната пазарна капитализација на компаниите на Македонска берза во 2011 година, пишува во Годишниот извештај за тргувањето на Берзата. Вкупната пазарна капитализација на сите компании од официјалниот, редовниот и слободниот пазар на Берзата лани паднала за 2,89%, во однос на 2010 година.

ајновиот извештај на Агенцијата за електронски комуникации за развој на пазарот за електронски комуникации во третиот квартал од минатата година регистрира промена во уделите на мобилните оператори. Мобилниот оператор Т-Мобиле учествува со 53,32%, на второ место избива операторот ВИП со учество од 24,30%, а на трето место е операторот Оне со учество од 22,38%.

Во 2011 најголем добитник ТТК банка, најголем губитник ЕМО! Растот од 133,71% на прометот на Македонската берза минатата година е резултат на зголемениот број блоктрансакции, кои во вкупниот промет учествуваат со 65,6%. Индексот МБИ-10 падна за 13,34%, а паѓаа и вредностите на акциите во него

П

Колку изгубија акциите од МБИ 10 во 2011? Акции од МБИ10 просечна цена 30.12.2011 просечна цена 31.12.2010 % на промена Алкалоид 3.928,27 3.912,93 0,39% Бетон 5.999,00 6.600,00 -9,11% Гранит 466,49 530,00 -11,98% Комерцијална банка 2.641,19 3.239,93 -18,48% Макпетрол 18.999,00 23.833,33 -20,28% Македонијатурист 2.550,00 2.530,00 0,79% Реплек 35.950,00 37.500,00 -4,13% Стопанска банка Ад Битола 155,00 200,00 -22,50% Макстил 123,00 165,00 -25,45% Топлификација 2.355,00 3.296,29 -28,56%

Ива Балчева азарот на капитал во Македонија минатата година и тоа како го почувствува „дуплото дно“ на глобалната економска криза. И покрај тоа што прометот порасна за 133,71%, односно од 95 милиони евра во 2010 година лани достигна 221,9 милиони евра, берзанските работници не можат да се пофалат дека 2011 била плодна година. Затоа што зголемувањето на прометот е резултат на зголемениот број блок-трансакции, јавни берзански аукции и јавни понуди на хартии од вредност. Според годишниот извештај на Македонската берза, блоковите во тргувањето лани учествувале со дури 65,6%! Главниот берзански индекс МБИ-10 лани падна за 13,34% и моментално е на ниво од 1.974 МАКЕДОНСКА БЕРЗАво МБИ-10 најголем индексни поени. Од акциите МБИ 10 промет, 19,2 милиони евра, оствари акцијата 1.956,62 на Комерцијална банка, чие процентуално учество во вкупниот промет на МБИ-10 лани МБИД е 47,12%.

2.062,75 Очајната ОМБ состојба на Берзата најдобро ја 120,52

илустрираат бројките за тргувањето. Имено, вкупниот промет на десетте најликвидни акции, а тоа се акциите на Комерцијална банка, Алкалоид, Гранит, Топлификација, Стопанска банка Битола, Макпетрол, ЗК Пелагонија, Макстил, Македонијатурист и ТТК банка, за 2011 година изнесува само 40,8 милиони евра. Од компаниите кои котираат на официјалниот пазар, ТТК банка е најголем добитник, со (Извор: Годишен извештај на Македонска берза) промет (Цената од 2,5 на милиони 63,75% раст на цената на акцијата, додека ЕМО акциите еевра. во денари) Единствен со раст лани е индексот на обврзници од Охрид е најголем губитник, со 48,48% пад ОМБ, кој порасна за 4,33%. Овде најмногу се на цената на акцијата. тргуваше со обврзницата за денационализација Покрај ТТК банка, најмногу пораснаа и РМДЕН10, која направи промет од 6,9 милиони цените на акциите на Комуна, ЗК Пелагонија, евра. Обврзницата за денационализација пак, Витаминка и Хотели Метропол. РМДЕН08 е со најголем принос, 5,50%. По ЕМО, губитници во 2011 година се и акциите Експертите сметаат дека 2011 беше година на РЖ Интер-трансшпед, Жито Вардар од Велес, ФЈУЧЕРСИ преживување за пазарот на капитал. Цените на Топлификација и Охридска банка. голем дел од акциите паднаа многу ниско, што Индексот на јавно поседувани друштва МБИД НАФТА создаде домино-ефект на недоверба, страв и лани исто така падна за 15,24%. ЛЕСНА СУРОВАОд акциите што ПРИРОДЕН ГАС песимизам кај инвеститорите. го сочинуваат најголем промет лани остварија 100,12$/барел 2,55/ММБТу Странците во вкупното купување акции во акциите на Тутунска банка - 24 милиони евра BRENT Телеком, со вкупен ЗА ЗАТОПЛ. декември учествувале со 11,18%, додека нивното и акцијата на Македонски

-0,17% +0,27% -0,06%

+1,44% +1,07%

111,53$/барел

303

-4,68% +0,24%

Извор: Македонска Берза

-0,17% -0,53%

SASX 10 826,87

МБИД CROBEX 2.062,75 1.726,31 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 120,52

+0,27% SOFIX 314,81 -0,06% ATHEX

Главен индекс на Белградската берза

+0,39%

653,63

Главен индекс на Љубљанската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

30,24$/унца

2.105,00

8.202,50

539.00$/унца

ПЧЕНКА

BELEX15 -0,51% +0,04% 481,13

SASX 10 826,87

599,50$/бушел

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза берзата, без финансиски компании

3.000 3.000 3.000

+0,54% -0,49%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

+0,39%

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 653,63 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,84%

FTSE 100 5.685,77

+0,52% +1,32% SWISS

DAX12.486,10 Заеднички индекс 30 6.302,35

6.048,98

CROBEX КАФЕ 1.726,31 2,26 $/бушел

SOFIX СОЈА 314,81 1.158,25$/бушел

SBITOP 574,04

+0,39%

ATHEX 653,63

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

+0,50%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11

DOW JONES Тигар 510,00 12.486,10

+4,08% +0,52%

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

-0,51% S&P 500 +0,29% 1.289,09

NASDAQ 2.710,67

Агробанка

2.156,00

-11,86%

BRAZIL BOVESPA -0,49% +0,61% 60.321,40 АЗИЈА ИНДЕКСИ 33,49

Аренатурс

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 62,07 CAC 40 SENGПаоло, Бразил

+3,24%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

+0,87%

+1,71%

TOPIX CAC 40 731,53

3.251,93

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

16.466,10 +0,84%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.302,35

FTSE 100 5.685,77

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

+1,32%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

3.251,93

+12,16%

+0,50%

905,00

100,12$/барел

BRENT 111,53$/барел

1.342,00

13,00

+1,96% -0,51% -1,20%

+1,32% -90,00%

-7,54%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска НФД Холд. берза

0,13

SWISS Пивоварна 6.048,98 9,50

+4,13%

+0,29% -6,86%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Белградска, Загрепска и Љубљанска берза компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

17.01.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +3,14% 316,00

РЖ Техн. контрола Макстил NIKKEI 225 +2,63% 8.466,40 Македонијатурист +1,88% Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Комерцијална +0,74% котирани банка на швајцарскиот пазар на капитал Алкалоид +0,16%

+0,29% TOPIX

+1,05%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

+1,44% +1,07%

ПРИРОДЕН ГАС 2,55/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

303

-4,68% +0,24%

1.659,30$/унца

СРЕБРО 30,24$/унца

БАКАР 8.202,50

МЕТАЛИ

+1,75% +2,42% +2,2%

НИКЕЛ

19.602,50

АЛУМИНИУМ 2.105,00

ЧЕЛИК 539.00$/унца

+1,6% +1,9% /

+9,53%

+0,84% 5.685,77 ЉУБЉАНСКА БЕРЗА +0,50% +19,05%

-0,06%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Каш.стаклен.

Профицио ЕВРОПА ИНДЕКСИ -11,32% FTSE 100

.

DAX Звон Ена Холд.

6.302,35 0,00

Индекс на 100 најголеми британски котирани на Лондонска берза

SWISS 6.048,98

ЛЕСНА СУРОВА

ЗЛАТО

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Развојна бан.

120120 120

+0,63%

BRAZIL BOVESPA -0,49% +0,61% 60.321,40 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Интереуропа

0,50

NASDAQ Прогрес 52,00 2.710,67

ОМБ ОМБ ОМБ

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

+1,05%

SASX 10 ШЕЌЕР 826,87

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 HANG 8.466,40 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.627,80 ДЕН ДО 15Ч.

-0,22% +0,04% +3,45% +0,52% -2,17%

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Диоки

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

2264.000$/бушел

-0,53% -0,45% +0,54% -3,44%

ПЧЕНИЦА

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DOW JONES

СУРОВИНИ ИНДЕКСИ КАКАО РЕГИОН -1,96%

+0,63% АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

S&P 500 1.289,09

124124 124

котирани на пазарот на јавно поседувани друштва

Главен индекс на Белградската берза 602,25$/бушел

+0,61% +0,52%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 60.321,40 314,81

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CAC 40 3.251,93

19.602,50

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

SBITOP 574,04

НИКЕЛ 3.000 3.000 3.000

1.659,30$/унца

Главен индекс на Атинската берза

NASDAQ -0,53% 481,13 +0,52% 12.486,10 2.710,67

CROBEX S&P 500 1.726,31 1.289,09

+0,27%

+1,75% 2.800 +1,6% 2.600 2.600 2.600 2.800 МАКЕДОНСКА БЕРЗА 2.800 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.600 2.600 СРЕБРО МБИ 10 +2,42%2.600 +1,9% 2.200 2.200 2.200 2.400 2.400 2.400 -0,17% 1.956,62 +0,52% 2.000 2.000 2.000 2.200 2.200 БАКАР ЧЕЛИК МБИД +2,2%2.200 / +0,27% 1.800 1.800 1.800 2.000 2.000 2.000 2.062,75 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 ОМБ +0,63% -0,06% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни120,52 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании

+0,04%

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 574,04

BELEX15 DOW JONES

МБИД МБИД 3.200 3.200 3.200 МБИД МЕТАЛИ

-0,17%

ЗЛАТО

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

+0,54%

учество во вкупната продажба на акции истиот месец е 14,73%. Ова е намалување во однос на април и летните месеци минатата година, кога странците во тргувањето учествуваа со по 20% и 30%. Падна и учеството на странските инвеститори во главнината на десетте најликвидни компании лани. Воздржаноста кај странските инвестициски фондови и кај некои домашни институационални инвеститори, како што се пензиските друштва, се главните причини за неповолната состојба, која ќе продолжи и годинава, ако на Берзата не дојдат свежи пари и нови емисии на акции.

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, вторник - 17.01.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000 МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.956,62 481,13

Извор: Годишен извештај на Македонска берза Цената на акциите е во денари

HANG SENG 117,00 19.627,80 2.649,00

2.741,00 3861,00

599,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 602,25$/бушел

КАФЕ 2,26 $/бушел

СУРОВИНИ

-1,96% -0,45% -3,44%

КАКАО

2264.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.158,25$/бушел

-0,22% +3,45% -2,17%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+3,24%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30

ПЧЕНКА

Тигар

510,00

+4,08%

Прогрес

52,00

+1,96%

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ Наталија Трајчевска

E

NewMedia.mk

-mail маркетингот е еден од најефективните начини на промоција на вашиот бизнис. Доколку се користи правилно, оваа техника овозможува најлесна, најбрза и најевтина комуникација со сегашни и потенцијални клиенти и најисплатлив начин клиентите да бидат информирани за с$ што се случува со производите и услугите на една компанија. Најчестата грешка што ја прават компаниите при користењето на оваа техника е користењето на истата за рекламирање. Е-mail маркетингот е многу повеќе од тоа што има да го понуди рекламирањето. Mногу често се случува компаниите да почнат да зборуваат колку нивниот производ е добар, што е погрешно. Читателите вообичаено лошо реагираат на содржина во која самата компанија се фали колку е паметна и вредна. Клиентите ги интересира како производот ќе им помогне во работата. Во e-mail маркетингот главна водечка сила е двонасочната комуникација, која вообичаено е изоставена во процесот на рекламирање. Најважен фактор кој прави разлика меѓу e-mail маркетингот и директната реклама е содржината. Кога се работи за содржината која им се испраќа на таргетираните клиенти, секоја компанија на која & е важно да биде блиску до клиентите и да развива успешна комуникација со нив мора да има внимателен пристап уште при првиот чекор на стратешко планирање на e-mail маркетинг-кампања. Речиси секојдневно сме сведоци на нетаргетирани, лошо смислени и реализирани мејлови од компании кои дополнително си го рушат имиџот. Што е потребно да направат компаниите за да имаат придобивки од користењето на оваа техника? Како да се осигураат дека нивната e-mail промоција ќе има ефект? За почеток, мора да се развие свеста за обврските и последиците кои произлегуваат од „спамирањето“ од страна на компаниите. Низа компании го сметаат „спамот“ за прифатлива форма на e-mail маркетинг, иако испраќањето некому кој не се сложил на тоа преку е-пошта е забрането со Законот за електронски комуникации уште од

E-mail маркетинг не е еднакво на рекламирање Направете вашата e-mail промоција да има ефект

2005 година. На тој начин се соочуваат со многу поплаки кои негативно ќе се одразат на нивниот бизнис и ризикуваат нивната компанија да добие статус на „спамер“ и/или да биде тужена. За да бидат сигурни дека не „спамираат“, компаниите мора да обрнат внимание на првиот и најзначаен чекор во почнувањето на e-mail маркетингот: Избор на вистинската публика. За да се направи вистинскиот избор, мора да се најде правиот начин за изградба на квалитетна e-mail листа. Најважно е листата со мејлови до која компанијата ќе дистрибуира пораки (промоции, понуди или известувања) да е од релевантни e-mail адреси. Најрелевантни се тие кои корисникот дава до знаење дека сака да добива информации. На тој начин се избегнуваат ризиците и последиците од нелегално „спамирање“. Има неколку начини како една компанија сама да создаде листа со вакви адреси: • Поставување форма за претплата на e-mail маркетинг на компаниската интернет-страница; • Барање дозвола од постоечките клиенти за испраќање на нивните адреси; • Објавување истражувања, студии на случај или препораки за користење, достапни за преземање со доброволно пишување на e-mail адресата на корисниците; • Поставување контакт-форма на интернет-страницата на компанијата; • Барање дозвола за испраќање контакти од настани и саеми. Градење квалитетна листа со e-mail адреси не е работа што се случува преку ноќ. Потребно е време и труд, кои најчесто на крајот се исплатуваат, затоа што се долгорочно решение кое треба да биде синхронизирано и со стратегија за грижа на корисниците. Таргетирана содржина. Најчеста причина за неуспешноста на овој метод е нерелевантноста на содржината во e-mail за одбраната листа со луѓе. Мора многу внимателно да се избере што и кому се праќа. За да се спроведе успешна кампања, мора да се идентификуваат целни групи за кои пораката што треба да се пренесе ќе биде релевантна и таргетирана. Во повеќе случаи можно е да се усогласи клучната порака на интересите на повеќе целни групи

и да се испрати на повеќе различни сегменти истовремено. Но, масовното праќање мора да се избегнува, затоа што нетаргетираната содржина нема да наиде на добар одговор. Јасни и концизни пораки. Моќта на оваа техника е да се каже што повеќе со помалку зборови. Луѓето имаат синдром многу да зборуваат и да пишуваат. За да си ги претстават производите, компаниите најчесто ги пренатрупуваат мејловите со текст. Успешноста на овој метод зависи од способноста да се задржи вниманието уште во првата реченица. За да се постигне ова , на луѓето мора да им се овозможи лесно да сфатат што се нуди со јасни и концизни пораки и веднаш да одлучат дали понудата опишана во пораката е интересна за нив. Откако е донесена оваа одлука, мора да им се понуди јасно истакната акција којашто компаниите би сакале од нив да ја направат. Испраќач и наслов на e-mail. Ова се првите елементи со кои се соочува читателот при примањето на испратената порака. Насловот е клучен за привлекување на вниманието на читателот. Изборот на насловот ја определува успешноста на e-mail кампањата од аспект на стапката на отворање на пораката. Најдобра практика е да се корисат кратки, но експлицитни наслови кои уште на прв поглед ќе го привлечат вниманието на читателот и вистински ќе го насочат за тоа што може да очекува од содржината на мејлот. Кога се работи за испраќачот, мора да се внимава да се избере име добро познато на избраната публика, без разлика дали се работи за името на компанијата/ производот или пак, лично име. Со избор на познат испраќач се зголемува можноста повеќе луѓе да го прочитаат испратениот е-mail. Внимателно избран дизајн. Најчесто компаниите внесуваат многу визуелни елементи во содржината на пораката што ја праќаат. При ваквата одлука мора да се внимава визуелните елементи да соодветствуваат (потсетуваат) на нивната интернет-страница или корпоративниот имиџ. Уште почесто компаниите одлучуваат целата соджина да ја испратат како слика. Кога ова е случај, мора да се има на ум како би изгледал мејлот ако клиентот на таргетираната публика

ги блокира визуелните елементи. Со одлуката да се пренесе целата содржина во слика компаниите ризикуваат мејлот воопшто да не се прочита. Ако луѓето не се заинтересирани за тоа што се нуди уште во насловот на пораката, тогаш тие нема да ја отворат испратената слика. Многу е важно поголемата содржина од е-mail да биде испратена како текст, за да се избегне ризикот од неотворање, особено кога се работи за главната порака на испратениот e-mail. Содржината којашто е споредна и ја дообјаснува главната порака на пораката може да биде визуелно претставена, за да му даде поголема визуелна атрактивност на тој e-mail. Кога се вклучуваат визуелни елементи во пораката мора да се внимава описот и алт-текстот на овие визуелни елементи да бидат внесени при дизајнирањето. Така читателот барем ќе добие претстава што се крие зад сликата пред да одлучи да ја отвори. Излез од листата. На читателите мора да им се овозможи да се исклучат од листата со приматели. Исклучувањето се прави преку линк на крајот од содржината од мејлот, кој им овозможува да му дадат на испраќачот до знаење дека повеќе не се заинтересирани за информациите што ги нуди. Освен што е законски задолжително, овој елемент ја почитува приватноста на читателите и им дава до знаење дека испраќачот се грижи за нивните интереси и преференции. Ако сето ова е покриено, компаниите можат да бидат сигурни дека поставиле сигурна основа за успешен e-mail маркетинг. Со почитување на основните елементи за успешна e-mail кампања, компаниите ќе можат да донесат потенцијални клиенти на својата страница. Ако секогаш ги имаат на ум своите читатели и нивните потреби при креирањето на кампањата, избегнуваат директно рекламирање со единствена цел да им се продаде понудата, позитивните резултати се неизбежни. На крајот, успешноста на овој метод на промоција/ комуникација најчесто се мери со бројот на луѓето коишто го отвориле мејлот и бројот на кликовите коишто тој ги генерирал. Анализата на податоците е неизбежна. Доколку не се следи колкав ефект предизвикал мејлот кај читателите, тогаш е исто како воопшто да не бил пратен.

Во спомен на претседателот Глигоров (2)

Д-р Љубе Поради важните работи, како што се стекнувањето независност по мирен пат Трпески (единствени од поранешните југословенски републики), приемот во ООН и другите

С

професор на Економскиот факултет во Скопје

о Глигоров се сретнавме кога јас одбив да бидам член во првата политичка влада, после падот на експертската. Ме прашува зошто сум одбил. Му кажувам дека никогаш не сум размислувал за таква функција, дека сум задоволен од работата што ја имам - универзитетски професор - и го прашувам за причините зошто Гошев одби да биде мандатар. „Па тој самиот објасни“, ми вели, „не сакал да биде за еднократна употреба, иако на крај и СДС и либералите му дадоа целосна слобода во изборот на министрите, и тоа не му беше доволно и што може да е друго, освен уплав од ситуацијата во која се наоѓаме. Да не те фатила и тебе истата болест, па затоа одбиваш?“. „Не“, му одговарам категорично. „Е, ако не е тоа, тогаш ќе ти кажам дека и јас можев да си седам во Белград и да ви гледам сеир оттаму. Ако јас можев на овие години да се нафатам на оваа функција, ти си во најдобри години за таа функција што ти се нуди и тргни од максимата на Кенеди што може секој од нас во овие моменти да направи за државата“. По тие зборови не можев да кажам не. Потоа, имавме почесто средби, најчесто и во присуство на други, пред с$ личности од неговиот кабинет, на кои само се зацврсти моето мислење за него како личност, за неговиот однос со соработниците, за неговата тактичност во преговорите, кои доведоа, покрај другото, мирно да си замине ЈНА од Македонија. Моето мислење за тоа како му успеа

меѓународни организации, правењето пријатели и од непријателите, претседателот Глигоров ќе остане трајно врежан во македонската историја

да постигне договор со Аџиќ за мирно заминување на ЈНА од Македонија е дека, покрај неговата тактичност и умешност за водење преговори, придонесе и фактот што припадниците на ЈНА до последниот ден можеа слободно да шетаат во униформи по улиците низ градовите на Македонија, а да не бидат шиканирани и плукани од народот, како што беше случај во некои други средини од поранешната држава. А колку се ценеше тој договор за мирно заминување на ЈНА од Македонија и надвор од нашата земја ќе го илустрирам со еден пример. За време на посетата на Романија во 1995 година, каде што претседателот Глигоров ја прими наградата „Кран Монтана“, меѓу другите, се одржа средба и со претседателот на Молдавија, на нивно барање. Претседателот на Молдавија истакна дека побарал средба со претседателот Глигоров за да дознае како му успеало да постигне договор со ЈНА мирно да си замине од Македонија. „И ние сме во слична ситуција, имаме руски трупи на наше тло, па Вашето искуство ќе ни биде драгоцено“. „Нема волшебна формула“, му вели претседателот Глигоров, „само со трпеливи преговори, без закани и уценувања, можете да ја постигнете целта.“ Одлуката да бидеме примени во ООН под референцата, која многумина ја критикуваат како штетна, според мене, е една од стратешките одлуки што придонесе Република Македонија да се зацврсти на политичката мапа и да овозможи прием на Македонија во

ММФ, Светската банка, СТО и во други меѓународни организации. А, преку аранжманите што ги склучивме со нив се постигна и економското опстојување, во кое не веруваа не само Милошевиќ, туку и некои угледни меѓународни институции и институти. Само човек што гледа подалеку од другите може да се одлучи за една таква одлука. А претседателот Глигоров, колку и да изгледа патетично ова што ќе го речам, гледаше подалеку од сите нас. А колку беше цврст во врска со неменувањето на уставното име ќе го опишам низ еден пример. По постигнувањето Спогодба за прием во ООН под референцата, имаше договор строго да се внимава никој од функционерите да не става потпис на документ во кој наместо уставното име стои референцата. Тоа го решававме преку размена на писма, во кои во нашето писмо фигурира уставното име. Тој договор важи мислам и денес. По едни успешно завршени преговори со Светската банка во Вашингтон, претставниците од банката инсистираа Записникот да го потпишам, а во него да стои референцата. Јас ги прашувам од каде таа промена кога сите досегашни аранжмани ги потпишувавме со размена на писма? Ми одговорија дека промената настанала кај нас, не кај нив, бидејќи во истиот ден во Лондон еден министер потпишал договор со ЕБРД во кој стои референцата. „А, вие не сакате да потпишете еден обичен записник“, победнички ми одговараат. Поради

временската разлика, се јавувам на полноќ кај премиерот, не го наоѓам дома, морав да ѕвонам кај претседателот. „Зар е можно таква глупост да направил?“, ми вели. „Ти немој да потпишеш, а кога ќе се вратиш, ќе видиме што се случило во Лондон“. По моето враќање од Вашингтон, еден ден се јавија од кабинетот на претседателот и закажуваат состанок. На состанокот беа уште и премиерот и министерот за надворешни работи. Претседателот, со смирен тон, кажува дека е направен преседан, за првпат еден функционер се потпишал на документ во кој стои референцата. И премиерот и министерот беа изненадени, не знаеја ништо за случајот. „Стево, ти мора да одиш во Лондон и да ја исправиш оваа работа, по цена и да не се добие заемот“, му се обраќа претседателот на министерот за надворешни работи. „Ќе одам претседателе, одговара министерот, само тој што го направил ова да беше од мојата партија ќе леташе и од Владата и од партијата“. „Концентрирај се на битното“, му одговара претседателот, „оставката е споредна работа во случајов“. Ете таков беше претседателот, секогаш сконцентриран на важните работи. Поради важните работи, како што се стекнувањето независност по мирен пат (единствени од поранешните југословенски републики), приемот во ООН и другите меѓународни организации, правењето пријатели и од непријателите, ќе остане трајно врежан во македонската историја.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

БАЛКАН 13

Грција повторно на испит

Опасноста од банкрот на Грција повторно расте, бидејќи приватните кредитори никако не можат да најдат начин безболно да го отпишат грчкиот долг Васе Целеска

И

celeska@kapital.com.mk

ако одредено време падна во сенка на европските должнички проблеми, ситуацијата во Грција и најавите за банкрот повторно почнуваат да ја вознемируваат јавноста. Во Атина повторно се создава добропознатата слика - штрајкови во сите сектори - додека грчката власт се обидува да ги смири меѓународните партнери, кои пак треба да им обезбедат пари за живот. Грчката програма за штедење повторно е ставена пред испит. „Тројката“ составена од експерти од Европската унија (ЕУ), Европската централна банка (ЕЦБ) и Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), повторно под лупа ги става мерките на грчката влада, пред да одлучи дали дополнителни милијарди помош ќе протечат кон Атина. Овојпат меѓународните финансиски експерти не бараат само нови даночни мерки, туку и пошироки реформи на грчкиот пазар на труд. Една минимална цел е постигната. Во к

о

м

е

р

ц

и

ј

2011 година буџетскиот дефицит се одржа на 9,6 % од бруто-домашниот производ (БДП) и со тоа за првпат е под психолошки значајната точка од 10%. Со оглед на лошите претскажувања во последните месеци, иако е сосема незначајно, ова за Грција може да се нарече успех. Сепак, Грција мора да спроведе мерки за штедење во висина од 1,5 милијарди евра. Опасноста за банкрот на Грција повторно расте, бидејќи приватните кредитори никако не можат да најдат начин безболно да го отпишат грчкиот долг. Со последниот прекин на преговорите меѓу грчката Влада и Меѓународниот финансиски институт (ИИФ) се испрати сигнал дека „подмирувањето на обврските од грчкиот долг се наоѓа во многу критична фаза“, оценија економските експерти и инвеститори. „Ако пропаднат преговорите со приватните кредитори за отпишување на грчкиот долг и ако не биде постигнат договор, тогаш Грција ќе банкротира, а проблемот ќе се прошири“, смета претставник на Грејлок кепитал менаџмент, кој е вклучен во раза

л

е

н

о

г л

а

с

Да банкротира, но да остане во еврозоната?!

С

поред некои грчки експерти и политичари, министерот за финансии, Евангелос Венизелос, треба да ги стави под притисок доверителите и, со оглед на преговорите кои се заглавени, да се заканува со напуштање на еврозоната. Берзанскиот трговец Емануел Варсос, смета дека при долг поголем од 350 милијарди евра, доброволно простување на 50% од долгот и така не е доволно.

Такво делумно простување нема да ги смири актерите на финансиските пазари, оценува берзанскиот експерт. Наместо тоа, според него, Грција мора да се одлучи за тешкиот пат и да отиде во банкрот, но да не ја напушта еврозоната. Како и да е, грчката Влада и Меѓународниот финансиски институт (ИИФ), сметаат дека е можно делумно простување на долговите во наредните недели.

говорите за отпис на 50% од грчкиот државен долг, пренесува Ројтерс. Аналитичарите на Блумберг, пак, проценуваат дека преговорите за отпишување на грчкиот долг во моментов се наоѓаат во ќорсокак затоа што „кредиторите зазеле позиција зад одбранбената линија“, што разултира со к

о

м

е

р

ц

и

ј

спласнување на оптимизмот околу овие разговори. Од друга страна, директорот на најголемиот инвестициски фонд Пимко, Бил Грос, смета дека петочното намалување на кредините рејтинзи на земјите од еврозоната се навестување за „очекуван банкрот на Грција“. а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ > БРОЈКА

Кока-Кола останува највреден светски бренд

500

Н

а топ листата со 100 највредни брендови на светот за 2011 година, која традиционално ја составува групацијата Интербренд, Кока-Кола ја задржа водечката позиција и минатата година. Вредноста на компанијата се проценува на 71,9 милијарди долари, пренесува Блумберг. После Кока-Кола, на листата следуваат ИТ-гигантите ИБМ, со вредност од 69,9 милијарди долари и Мајкрософт, со 59,1 милијарда долари. На листата меѓу првите десет се најдоа и гигантите Гугл, Џенерал електрик, Мекдоналдс, Интел, Епл. Само една компанија испадна од минатогодишните топ 10, а тоа е Нокиа, која сега се наоѓа на 14 место.

милиони паметни телефони со цена до 100 долари ќе бидат продадени оваа година, покажуваат последните прогнози на истражувачката куќа Делоит за пазарот на потрошувачка на електроника.

Ербас го надмина Боинг

Е

вропскиот производител на авиони Ербас минатата година прими рекорден број нарачки за нови комерцијални авиони, надминувајќи го американскиот конкурент Боинг четврта година по ред. Од Ербас вчера соопштија дека во 2011 година примиле 1.419 нови нарачки вредни 140 милијарди долари, значително надминувајќи го Боинг, кој примил вкупно 805 нарачки. Со ова е надминат претходниот рекорд од 1.413 нето-нарачки кои Боинг ги забележа во 2007 година. Оваа година и Ербас и Боинг очекуваат пад на нарачките.

Се загрева трката за Белата куќа Во ноември САД гласаат нов претседател. Републиканците веќе ги почнаа внатрешните избори, за кои никогаш немало толку голем број кандидати, а ниту еден јасен фаворит. Од друга страна, актуелниот претседател Барак Обама остана без противкандидат од сопствените редови, но за сметка на тоа заработи неколку скандали Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

О

ваа година ќе донесе многу промени на светската политичка сцена, но од сите потенцијални промени во лидерствата, кампањата за американските претседателски избори ќе биде во центарот на вниманието. Америка останува суперсила, а гласањето нема да се одржи с$ до ноември, па тензијата за влез во Белата куќа ќе трае. Претседателот Барак Обама, кој е единствен кандидат за претседател на демократите, во изборната кампања вети дека нема да ги потпише новите договори за трговија и за клима во Обединетите нации. Од друга страна, тој ќе се соочи со републиканскиот конкурент, чија главна цел ќе биде да ја предизвика американската традиционална улога како гарант на светскиот трговски систем. Во оваа насока, Мит Ромни, еден од предводниците за републикански претседателски кандидат и човек со деловен бекграунд, рече дека тој како претседател ќе воведе данок на кинеските стоки, ако Кина одбие нејзината валута да биде флуктуирачка, и покрај тоа што претседателските канидати отсекогаш биле тврди кон Кина, повеќе на изборите отколку кога ќе влезат во канцеларијата. Првата битка во американската претседателска трка почна со почетокот на оваа година, во сојузната држава Ајова, каде што предизборен собир одржаа републиканците. Гласањето во Ајова оваа година се сметаше за важен тест за расположението на гласачите во пресрет на предизборните конвенции во другите, поголеми американски сојузни држави. Сепак, американските политиколози се едногласни: никогаш немало толку голем број кандидати и толку мал избор, без ниту еден јасен фаворит во трката за републикански претседателски кандидат. Републиканците како никогаш порано се разединети во оваа претседателска трка. На почетокот на декември главен фаворит беше Њут Гингрич, кој самоуверено изјавуваше дека тој ќе биде републиканскиот противкандидат на Обама. Но, по првичното водство на анкетите, поради што и се најде под жестоки напади од опонентите, Гингрич ја загуби поддршката. „Гингрич во најголем дел сметаше на поддршката на конзервативните струи во Републиканската партија, а во меѓувреме неговата улога ја презеде Рин Санторум. И тој сега се надева дека поддршката од евангелистите ќе му донесе клучна

предност во однос на ривалите, кои се многубројни“, пренесе неодамна Ројтерс.

Мит Ромни главен фаворит на републиканците?!

Според аналитичаерите на УСА Тудеј, иако е рано да се прогнозира, главен фаворит на републиканците за претседателски кандидат е Мит Ромни, поранешен гувернер на Масачусетс, кој се смета за припадник на либералното крило. Досегашните анкети покажуваат дека Ромни би имал и најмногу шанси во евентуалниот дуел против актуелниот претседател Барак Обама на изборите во ноември. Но, Ромни по религија е Мормон, и тоа се смета за хендикеп кај претежно протестантското гласачко тело на републиканците. Богатиот бизнисмен на двапати веќе ја почнуваше трката за претседателски кандидат и на двапати беше поразен, меѓу другото, и поради тоа што како гувернер на Масачусетс воведе реформи во здравствената заштита, многу слични на оние кои ги воведе Обама како претседател. Тој негов потег се смета за смртен грев кај конзервативните републиканци. За трет фаворит, барем според досегашните анкети, важи Рон Пол, конгресмен од Тексас, традиционално одлучувачката држава кога станува збор за претседателските избори во САД. Многумина го сметаат за егзотичен кандидат кој нема големи шанси, но со своите настапи овој либертаријанец покажа дека може да се добие поддршка и надвор од политичкиот мејнстрим на републиканците. Имено, Пол се залага за нова американската надворешна политика, без интервенционизам и повлекување на американските војници од Кореја, Јапонија и Европа. Тој бара и укинување на санкциите кон Куба, и повлекување на земјата од ОН и НАТО. Поради ваквите ставови 76-годишникот беше жестоко критикуван, но сепак успеа да пронајде поддршка во базата, пред с$ поради неговото противење на абортусот и фискалниот конзервативизам.

Демократите обединети околу Обама

Претседателот на САД, Барак Обама, во оваа трка остана без противкандидат од сопствените редови, па тој ги повика своите приврзаници повторно да ги обединат силите во предизборната кампања. „Промените никогаш не се лесни“, рече Обама на конференцијата на демократите.

Иако Барак Обама нема противкандидат од своите редови, тој се соочува со проблеми во сопствената администрација, како и со проблеми во земјата, кои му ја отежнуваат претседателската кампања, покажуваат анализите на Ројтерс

Заедно со парите на неговата сметка од банкарските поддржувачи и политичките лобисти, растат и шансите на Мит Ромни да биде кандидат на републиканците за Белата куќа, пренесува германски „Фајненшл тајмс“.

Кој е Мит Ромни?

Н

ајсериозниот претседателски кандидат на републиканците, Мит Ромни, наизглед е идеален американски претседател-бизнисмен кој го стекнал својот имот преку „тешка“ работа и кој магазинот „Пипл“ го рангираше меѓу 50 најзгодни Американци. Неговата благајна за изборната борба се чини дека не може да пресуши, а неговите спонзори како Голдман Сакс, Кредит Свис, Морган Стенли, Барклис Капитал, Прајсвотерхаус Куперс, Џеј Пи Морган Чејс... од ден на ден се зголемуваат. На списокот кој го објави германското издание на „Фајненшл тајмс“ не постои ниту една финансиска институција

„Проблемите кои ги решаваме во последните три години, не се натрупани за една ноќ и ние нема да ги решиме за една ноќ. Но, ние напредуваме стабилно и треба да го задржиме ова темпо“, истакна тој. Републиканските претенденти за претседателските номинации го напаѓаат својот соперник-демократ за стагнација во економијата, за неговата политика во здравствената заштита, која не е многу популарна меѓу членовите на

која изминатите години не покажа незадоволство од администрацијата на Обама. Се проценува дека кампањата на Мит Ромни чини приближно исто колку и таа на Обама - милијарда долари. Од 2003 до 2007 година Мит Ромни беше гувернер на Масачусетс. Ова не е прв пат тој да се впушти во трка за претседател на САД. Истото го направи и во 2008 година кога и изгуби од својот сопартиец Џон Меккејн. Американските медиуми пренесоа дека тогаш тој на својот брат му соопштил дека никогаш повеќе нема да се кандидира за нешто, освен ако не е сигурен дека ќе победи. Останува да се покаже дали неговото ветување ќе се оствари. Републиканската партија. Во обид да се оцрни неговото досегашно управување со Белата куќа, неодамна на американскиот пазар беше објавена дури и контроверзната книга „Семејството Обама“ во која новинарката Џоди Кантер го опишува помпезното трошење на Белата куќа за време на рецесијата во 2009 година. Но, Обама секако може да смета на поддршката од својата партија и внатрешното единство.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 18.01.2012

15

ФЕЉТОН ЛОНДОНГРАД ОД РУСИЈА СО КЕШ: инсајдерска приказна за олигарсите Почитувани читатели, “Капитал“ во соработка со издавачите АЕА, ви го претставува возбудливиот бестселер на Марк Холингсворт и Стјуарт Ленсли, "Лондонград - од Русија со кеш". Не пропуштајте ја неверојатната приказна за тоа како Лондон стана дом на руските супербогаташи, раскажана за прв пат и базирана врз вистински ликови и настани. Ултравозбудливо четиво за животот проткаен со невиден луксуз, убави жени, приватни авиони, мегајахти, најдобрите светски фудбалери и телохранители во црни ренџ-ровери со непробојни стакла. и ги навестуваше своите амбиции да стане претседател. Тој дури и дејствуваше како суверен авторитет, преговарајќи директно со кинеската Влада за изградба на гасовод до Кина преку Сибир.

62

Плови, Ходорковски, плови!?

О НА ЈУКОС ГЛАВА 8: ПРОКЛЕТСТВОТ

Почетокот на крајот за Ходорковски

Kако најбогат ј човек во Русија, у ј , Ходорковски д р стануваше с$ поарогантен. поарогантен Се раскара со Кремљ за една матна зделка и го предизвика бесот во Путин. Штетата од ризикот сакаше да ја избегне со планот Б, според кој требаше да живее на брод кој би пловел низ целиот свет во меѓународни води. Но, брановите го одведоа во друг правец...

И

ако нафтениот тајкун инвестираше во голема мера на Западот за да го подобри својот корпоративен имиџ, не сакаше да ризикува во татковината. Можеби уживаше опуштена, релаксирачка безбедност во Лондон, но во Москва неговата безбедност се манифестираше во нешто што повеќе личеше на мала приватна војска, која ја контролираа поранешни специјално обучени оперативци на специјалните сили. Вообичаениот конвој се состоеше од четири возила отпорни на бомби, како и на куршуми, сите со затемнети стакла и еден мотоцикл, а телохранителите беа вооружени со француски автоматски пушки и со пиштоли во ремените. Движејќи се по маршрути резервирани за армијата, безбедносната служба беше екипирана од руски офицери и војници кои останаа без работа по падот на комунизмот. Добро обучени и во првокласна физичка кондиција, тие главно беа на возраст од триесетина години и се досадуваа со малку пари. Не беше тешко да се придобијат и да бидат регрутирани. Постепено Ходорковски продолжи таму каде што застана Березовски. Сега како најбогат човек на Русија и с$ повеќе арогантен, веруваше дека не му треба повеќе заштита и дека нема потреба да им плаќа на политичките кумови за „криша” (руски збор за кров). До 2003 година

М

арк Холингсворт е истражувачки новинар и автор на повеќе книги, вклучително и студијата за МИ5, британската Служба за безбедност. Неговите новинарски текстови се објавуваат во Сандеј Тајмс, Гардијан и Фајненшел Тајмс. Од малиот број интервјуа направени со него, се знае дека тој не сака многу да зборува јавно, нити пак е љубител на шопинг. ругиот автор, Стјуарт Ленсли е новинар и економски консултант кој живее јужен Лондон. Меѓудругото тој е добитник на неколку награди како телевизиски и радио продуцент, меѓу кои е и наградата на Њујоршкиот телевизиски и филмски фестивал. Во неговата книга од 1985 година, Poor Britain, тој ја дефинираше моќта употребувајќи методологија која подоцна почнаа да ја применуваат истражувачите и владите на Велика Британија, Европската унија и голем број земји, од Јапонија до Јужна Африка.

Д

Ходорковски гласно го критикуваше Кремљ и стануваше повеќе од само неподносливо здодевна непријатност за Путин. Тензијата меѓу нив двајца кулминираше на еден од редовните состаноци меѓу претседателот и бизнисмените во Кремљ. Овој карактеристичен состанок се одржа во февруари 2003 година. Вообичаено, ваквите состаноци беа здодевни, но овој експлодираше како запалена клада кога Ходорковски ги обвини руските бирократи за корупција. Игнорирајќи ги советите на своите колеги, тој издвои една матна зделка која се однесуваше на купувањето на Нортерн оил компани од компанијата Роснефт во државна сопственост, само неколу дена пред состанокот. Неговата компанија беше надлицитирана бидејќи Роснефт понуди повисока цена и плати 622,6 милиони американски долари, односно трипати повеќе од тоа што Јукос сметаше дека е разумна цена. Незадоволен поради поразот, Ходорковски се пожали дека извршните директори на Роснефт исплатиле надуена цена и за возврат, добиле мито од државата. Побара да се спроведе истрага за Роснефт. „Твојата бирократија е составена од тие што земаат мито и од крадци”, му рече на претседателот. Вриејќи од бес, особено имајќи го предвид историјатот на кариерата на Ходорковски, Путин студено го потсети дека лично тој ги има заработено милијардите преку манипулирање со владините лицитации и преку затајување данок. „Роснефт е државна компанија и треба да ги зголеми своите резерви кои не се доволни”, изјави тој. Претседателот потоа вкочането го гледаше Ходорковски и со такво непријателство што пребледе. „А неколку компании, како Јукос, на пример, имаат добри резерви. Прашањето е како тие дошле до нив?”, остро додаде. „Затоа, ти го возвраќам твојот удар.” Состанокот беше поттик за претстојната пресметка меѓу најбогатиот и најмоќниот човек на Русија. Ходорковски упорно го игнорираше Путиновото сурово предупредување да не се меша во политиката. Тој ги финансираше опозициските партии кои беа непријателски расположени кон Путин, јавно ја критикуваше владата

Наспроти неговата надворешна самодоверба, Ходорковски знаеше дека презема ризици. На почетокот на 2003 година направи тајни планови за непредвидени околности за да одбегне да биде приведен. Неговиот деловен партнер Леонид Невзлин смисли план п според кој олигарсите би живее живееле на брод кој би пловел низ цели целиот свет во меѓународни води. На една кипарска компанија за обезбедување обезб & беше дадена таа задача зада и за таа цел, таа купи прекуоке прекуокеански патнички брод mini-QE2 mini-QE2. Бродот со 100 кабини беше раз размонтиран, повторно опремен и реновиран, а кабините беа редуцирани реду на 12 луксузни апартман апартмани. Крстен Констелејшн, планот беше б бродот да плови под меѓунаро меѓународно знаме, по примерот на Либерија, Либер и да остане во меѓунаро меѓународни води, одбегнувајќи ги на тој начин на меѓународните налози за екстрадиција и за приведување. Додека Ходорковски постојано би бил на бродот, другите олигарси би слетувале со хеликоптер и на тој начин, би обезбедувале изобилни количества храна и пијалаци. Беа договрени и нарачани воени, антирадарски и безбедносни системи. Основната идеја беше Ходорковски и другите олигарси да се движат од пристаниште до пристаниште, нешто како пловен антипутинов објект. Ова можеби може да помогне да се сфати континуираното наметливо покажување храброст од Ходорковски. Можеби мислеше дека ќе биде изземен од екстрадиција, но всушност, тој беше погрешно информиран од правен аспект - ниту едни територијални води не се изземени од екстрадиција.

ЛИТЕРАТУРА ЗА РАЗЛИЧНИ ВКУСОВИ Од 2000 година наваму АЕА издавачи објавува книги од ра зни облас ти: проз а, по езија, литература за млади, публицистика, популарна психологија, езотерија... Продажниот салон Египетска сонувалка во центарот на Скопје изобилува со богата литература – од современите македонски писатели, преку англиските класици, с$ до детската литература, сето тоа по достапни цени.

• Од дом ашните авто р и А Е А из д ав ачи ги објавила Божин Павловски, Матеја Матевски, Митко Маџунков, Ефтим Клетников, Радован Павловски, Томе Арсовски...

• Од странските Џ.Р.Р. Толкин, К.С. Луис, Малколм Гладвел, Калед Хосеини, Јасмина Кадра, Кормак Меккарти, Џеред Дајмонд, Карла дел Понте... Преводот на трилогијата “Господарот на прстените” од Толкин беше вистински хит пред неколку години и е проект каков што ретко бележат издавачите во земјава.

• Пред две години во Скопје го пречека и добитникот на Букеровата награда, Томас Кенили, авторот на “Шиндлеровата арка (листа)”, издание исто така на АЕА.

посредници дека нема да го прогонува олигархот ако тој остане подалеку од Русија. Но, Ходорковски мислеше дека е недопирлив, дека неговото богатство ќе го заштити. „Со пари може, на крајот на краиштата, с$ да се купи”, изјави еднаш.

(Продолжува) Во утрешниот број: Но, дури и челичниот Ходорковски почна да покажува некарактеристични знаци на нервоза. Како да го претчувствуваше темниот здив на затворската келија која го очекуваше...

Давеникот и сламката

Во меѓувреме, на Путин, бодрен од лидерите на новоовластената ФСБ, трпението му беше при крај. На 2 јули 2003 година, истиот ден кога вредноста на Јукос достигна 16 милијарди фунти, Платон Лебедев, деловниот партнер на Ходорковски, беше приведен. Налози беа издадени и за други извршни директори, особено за шефот на обезбедувањето на Јукос, Алексеј Пичугин, кој подоцна беше прогласен за виновен за убиство и осуден на доживотна затворска казна. Токму овој потег го активираше брзото бегство на извршните директори на Јукос во Велика Британија преку Малта и Кипар. Два дена подоцна Ходорковски отиде во Спасо хаус, официјалната резиденција на американскиот амбасадор во Москва, на прославата на Денот на независноста на Америка. Во кратки црти го информираше амбасадорот за ситуацијата и за импликациите од приведувањето на Лебедев, а потоа со авион замина за Вашингтон за да се состане со демократскиот конгресмен Том Лантос и со секретарот за енергетика, Спенсер Абрахам. Во текот на патувањето почна преговори за продавање на значителен дел од Јукос на Ексон мобил, американски нафтен гигант. Овие разговори уште повеќе го разбеснија Путин, кој не беше консултиран. Ходорковски можеше да остане во прогон, а Кремљ тајно му даде три можности да ја напушти Русија додека истрагата беше во тек. Путин дури испрати и пораки преку

Тензијата меѓу Путин и Ходорковски кулминираше на еден од редовните состаноци меѓу претседателот и бизнисмените во Кремљ. Ходорковски ги обвини руските бирократи за корупција затоа што не успеа да ја купи „Нортерн оил компани” бидејќи неговата компанија беше надлицитирана од државната „Роснефт”. „Твојата бирократија е составена од оние што земаат мито и од крадци”, му рече олигархот на претседателот. Вриејќи од бес, особено имајќи го предвид историјатот на кариерата на Ходорковски, Путин студено го потсети дека лично тој ги има заработено милијардите преку манипулирање со владините лицитации и преку затајување данок.

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

објавува

ОБУКА ПОДГОТОВКА НА ПРОДАЖНА СТРАТЕГИЈА И ПЛАН НА ПРОДАЖБА 2-3 февруари 2012 Стопанска Комора на Македонија

Раководството на секоја компанија мора да има ажурни и точни информации од пазарот за да може да донесе најдобри одлуки. За подготовката на продажна стратегија е неопходно познавање на пазарот и идеја како најдобро да ги искористиме компанијските ресурси. Вака поставената продажна стратегија овозможува долго-рочно да ја контролираме и подобруваме ситуацијата на пазарот а планот на продажба престанува да биде документ на желби и проекции и станува основа за успешно стратешко управување.

ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ ОД ОБУКАТА?

Правилно да поставите продажна стратегија и на тој начин најбргу и најефтино да дојдете до најдобра позиција на пазарот. Да ја разберете врската меѓу продажбата и маркетингот и да ги поврзете плановите за продажба и маркетинг во ефикасна алатка за подобрување на профитабилноста. Да ги согледате задачите на продажниот тим како дел од функцијата за стратешко управување и воспоставување контрола над работата на продажбата. Побрзо освојување најдобра пазарна позиција во однос на ресурсите со кои располагате и да го зголемите уделот во пазарниот сегмент на кој настапувате.

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА:

Директори на продажба и маркетинг Генерални директори на средни претпријатија кои се директно вклучени во функцијата на продажба Директори на помали претпријатија кои мораат што побргу да се изборат за подобра позиција на пазарот.

КАКВИ АЛАТИ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ПРОДАЖБАТА ЌЕ ДОБИЕТЕ?

Обуката е подготвена како практичен водич за разбирање на постоечките искуства и подобрување на резултатите на продажбата. Учесниците ќе добијат комплет менаџерски алатки за анализа и подобрување на пазарната позиција, дефинирање на продажна и маркетинг стратегија, подготовка на презентација на понудата. Овие алатки се надградени со низ оперативни препораки и матрици за управување со процесите во продажбата, неопходни за подготовка на оперативен план. Сите заинтересирани за учество на оваа обука можат да се пријават најдоцна до ПРЕДАВАЧ 30 Јануари 2012 година. ДАНИЕЛ ТЕВЧИОСКИ (Srbija) е sovet-

nik i predava~ so pove}e od 10 godini prakti~no iskustvo vo Republika Srbija i Balkanot, specijaliziran za temi povrzani so marketing i proda`na strategija, upravuvawe so proda`bata i uslugata, unapreduvawe na odnosite so klientite. Del od referentnite kompanii koi gi koristat negovite uslugi se: Tarket, Mercedes, Koka Kola, Soni, Simens, Rajfajzen banka, Sosiete @eneral, Galenika, ITM, Delta, Telekom Srbija.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

29 FEVRUARI, SPECIJALEN PRILOG

KORPORATIVNA OP[TESTVENA ODGOVORNOST KAPITAL MEDIA GROUP ZA PRVPAT GO PODGOTVUVA SPECIJALNIOT PRILOG “KORPORATIVNA OP[TESTVENA ODGOVORNOST” VO NEGO KE PRO^ITATE ZA: ANALIZATA NA SOSTOJBATA VO OVA POLE NA KOMPANISKOTO DELUVAWE VO MAKEDONIJA KOLKU SE KOMPANIITE SVESNI ZA SVOJATA POZICIJA VO ZAEDNICATA KAKVI PRAKTIKI SPROVEDUVAAT VO NASOKA NA ZGOLEMUVAWE NA SVOJATA OP[TESTVENA ODGOVORNOST KOLKU VLIJAE KRIZATA VRZ NIVNITE PROGRAMI ZA OP[TESTVENA ODGOVORNOST ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111