463-10.02.2012

петок. 10 февруари. 2012 (weekend издание ) пет. max. -10 C min. -50 C

саб. max. -20 C min. -50 C

нед. max. 10 C min. -80 C

МБИ 10

2.001,13

+1,28%

Извор: Македонска Берза

ТОДОРОВ СО НОВ “ДЕКРЕТ“:

НЕМА ДА СЕ ОТВАРААТ БОЛНИЦИ БЕЗ АМИН ОД МИНИСТЕРОТ 7

МБИД 1.991,57

-0,04%

ОМБ

120,39

+0,07%

ЕМУ

€

61,51

САД

$

46,90

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Винарницата Стоби отвори вински ресторан 8-9 INTERVIEW

БУЛЕНТ ДЕРВИШИ директор на МАПАС

ПОВЛЕЧЕНИ СИТЕ 50 МИЛИОНИ ЕВРА ОД ВТОРАТА КРЕДИТНА ЛИНИЈА ОД ЕИБ 11 INTERVIEW

Во пензиските фондови се штеди на долг рок! 12

ПАВЛЕ ТРАЈАНОВ:

Нема лидер кој сам ќе го реши спроот за името, ниту Груевски, ниту Црвенковски 6

МАКЕДОНСКИТЕ ПЕНЗИСКИ И ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНДОВИ ДОБИЛЕ ПОНУДА ДА КУПАТ АКЦИИ ВО ФЕЈСБУК 10

www.kapital.mk

број 463 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

Бојо Андревски потврди дека се сели во Чикаго да го разработува новиот универзитет?!

фото: Филип Поповски

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

СТР.

2-3

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

В

“ МАХАТИР МОХАМАД

премиер на Малезија

петок 10/02/2012

КОМЕНТАР

Биљана ЗдравковскаСтојчевска zdravkovska@kapital.com.mk

Антикорупциски конфликт со разумот!

А

нтикорупционерите деновиве се повампирија со откривање и казнување на политичари и функционери кои не пријавувале имот. Сите имоти на жени, свекрви, баби, љубовници на политичари мора да бидат јавно пријавени. Ако не, следува казна од 500 евра. Брееј! Внимавајте ве молам, па криза е... Со олку висока казна може навистина да им ги скратите буџетите. Посебно на оние кои се во опозиција. Да не се разбереме погрешно. „Капитал“ целосно ве поддржува во борбата против спречување на корупцијата. За да ви помогнеме ќе ви укажеме и каде да ја побарате. Во акционерските книги. Ќе се зачудите колку функционери, сегашни и бивши политичари и министри, и нивни блиски и подалечни роднини се „ситни“ акционери во многу акционерски друштва. Но, тоа што еден куп министри и политичари на власт имаат акции во еден куп фирми, а никој во државава не им бара да ги објавуваат јавно, не им се гледа важно на борците против корупцијата. Тие немаат ниту став за оваа проблематика. Што правиме ако некој „ситен“ акционер е функционер на власт кој за да си обезбеди личен интерес ја фаворизира фирмата во која има акции при разни тендери и зделки со државата? Дали тоа драги антикорупционери не ви е доволен поттик да барате смена за законите за поголема транспарентност. Кога конфликтот на интереси ќе биде објавен јавно и видлив за сите, ќе Ви биде многу полесно да се борите против корупцијата. Но, антикорупционерите не гледаат можен конфликт на интереси. Иако јавно никој не гледа логика „ситните“ акционери и вистинските сопственици на компаниите да се држат во тајност, Министерството за финансии засега нема никаква намера да направи измена на оваа законска дупка од која извираат многу конфликти на интереси. Досега има единствено најава од Радмила Шеќеринска дека во својство на пратеник ќе достави иницијатива за измена на Законот за трговски друштва. Ако овој предлог не помине во Парламентот, тогаш очигледно интересите кои се кријат се многу поголеми од наводните ситни 5%.

Кога сме сиромашни, живееме како сиромашни. Тоа е едноставна лекција која Европа може да ја научи од Азија.

“

www.kapital.mk

Улица „Македонска“ во Прага

о главниот град на Чешка, Прага, во општината Прага 9, вчера беше пуштена во употреба нова улица која ќе го добие името „Македонска“. Свеченото откривање на таблата со новоименувата улица го направи македонскиот амбасадор во Чешка, Игор Илиевски. Иницијативата ја поднел чешкиот граѓанин, Петр Кунеш, кој како туристички работник и патеписец, идејата ја добил пропатувајќи ја Македонија. „Јас сум вљубен во вашата мала земја и воодушевен сум од нејзините природни убавини, изјави Кунеш, чија репортажа за Македонија излезе во чешкиот весник „Право“. „Македонската“ улица во Прага засега е долга околу 500 метри и на неа се водат жителите на три нови згради.

Бојо Андрески потв се сели во Чикаго з разработува новиот Ден по најавите на Бојо Андрески дека се сели во Чикаго за да го разработи новиот универзитет, вчера тој одржа прес-конференција на која потврди дека оди во Чикаго?! „Капитал“, повикувајќи се на стравувањата на студентите дека ќе останат без диплома, вчера контактираше со Министерството за образование, но таму не знаат што се случува на Европски универзитет?!

Бојо Андрески е сопственик на „Вечер“ или не?!

В

о разговорот за „Капитал“ во средата Бојо Андрески демантираше дека е сопственик на дневниот весник „Вечер“, велејќи дека според законот во Македонија, едно исто лице не може да биде сопственик на печатен и на електронски медиум. На вчерашната прес-конференција рече дека доколку некој покаже сериозен интерес за купување на весникот, подготвен е да го продаде. „Никој досега не дошол. Нема нешто што не е на продажба за добра цена“, истакна Андрески. Иако во разговорот за „Капитал“ во неколку наврати кажа дека ја купил зградата во Чикаго, на прес-конференцијата рече дека с$ уште не е купена, но дека ќе била купена. Му недостигале уште неколку документи. На крајот од прес-конференцијата, во врска со продажбата на телевизијата АБ, која исто така ја поседува, од присутните побара помош: „Доколку знаете некој заинтересиран, кажете“. За бизнисот со образованието и иднината на Универзитетот кажа: „Ако не го бива бизнисот со образованието, не го бива“.

Петре Димитров dimitrov@kapital.com.mk

Б

ојо Андрески, претседателот на Европски универзитет, вчера одржа прес-конференција на универзитетот пред повеќе студенти, професори и медиуми во о бид д а ја а мортизира сит уацијата по написот на „Капитал“ дека се отселува во САД. На пресконференцијата, на која најави кривична пријава за „Капитал“, Андрески ги потврди сите информации кои ги објави „Капитал“. Нашиот весник овие информации ги доби од разговорот што го имавме со Бојо Андрески во средата во неговата канцеларија на Европски универзитет (напоменуваме дека од разговорот „Капитал“ поседува тонски запис). Вчера пред цел аудиториум Андрески објави дека ќе оди во Чикаго за да го разработи новиот универзитет?! Тој најави и интернационализација на Европски универзитет со нови 50 ст уденти од Нигерија, за што со МВР веќе работел на добивање дозволи за нивен престој. „Капитал“, повикувајќи се на стравувањата на студентите дека ќе останат без диплома, вчера контактираше со Министерството за образование, но таму не знаат што се случува на Европски универзитет?! На нашите прашања дали се информирани и што ќе преземат во врска со стравувањата на студентите дека ќе останат без дипломи, тие одговорија дека ситуацијата ќе ја

решаваат согласно законите. Од одговорите на Министерството не може да се заклучи дали Универзитетот има ск лучено договор со некој друг универзитет, каде што би се префрлиле студентите доколку матичниот факултет им биде затворен?! Оваа прашање е важно и затоа што деновиве во медимуите излегуваат огласи за трансфер на студенти на Универзитетот ФОН (чиј сопственик, Фијат Цановски, е поранешен ортак на Бојо Андрески во високото образование)?! Од Министерството информираат дека доколку дојде до затворање на некој универзитет, тие законски ќе ја активираат финансиската гаранција. Не кажуваат колкава е гаранцијата што ја има Европски универзитет!? „За основање високообразовна установа потребно е исполнување на поголем број услови, а еден од нив е и финансиската гар анц ија. Колкав а е финан сиската гаранција на Европски универзитет е деловна тајна, но со самото овозможување на вршење високообразовна дејност значи дека е доволна за да го покрие ризикот од негово затворање. Значи, дали ќе биде активирана гаранцијата или ќе се изнајдат други решенија одлучува Министерството, водејќи се пред с$ од сиг урноста на ст удентите за нивно завршување на студиите“, велат од Министерството. Деновиве група студенти го информираа

„Капита л“ дека од менаџментот на Универзитетот им било кажано дека не е сигурно кога ќе биде следната сесија за полагање и дека тие ќе биле известени по телефон, што дополнително ги зголемило нивните стр авув ањ а з а со стојбите на Универзитетот?! Министерството ги упатува студентите да ги контактираат студентските организации. „ До колк у е з агр оз ено ко е било од студентските права, студентите имаат на располагање повеќе можности. Прва инстанца

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија) УРЕДНИЦИ Маја Бајалска, Александар Јанев, Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

WWW.KAPITAL.MK

> БРОЈКА

90

Инкасанти од акциите „Змиско Око 1 и 2“ ќе се вратат на работа до одлука на владата донесена врз основа на правните прописи, појаснуваат од таму. Како што информираше в.д. директорот на Македонија пат, Нухи Мусаи, поголем дел од вработените веќе ги потпишале решенијата, а останатите имаат рок од 15 дена да одлучат. „Доколку не потпишат, вработените веднаш добиваат отказно решение. Тие нема да работат на патарините ниту на места каде што има директен контакт со пари“, изјави Мусаи.

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

3

> БРОЈКА

Турската Банк Асја испитува можности за влез во Македонија!

Т

урската Банк Асја ги испитува можностите за инвестирање на Балканот и тоа особено во Косово, Босна, Албанија и Македонија, изјави заменик-директорот на банката, Ахмет Бејаз. Оваа банка предвидува раст од 15% во 2012 година и тоа особено во секторите на приватното банкарство и малите и средните претпријатија, пренесува „Хуриет.“ Банката, исто така, сака да отвори и 25 деловници годинава, како и да ја достигне бројката од 300 деловници до 2015 година, а сака и да ги прошири операциите во Индија, Северен Ирак,

Африка и Балканот. „Сакаме да ги прошириме нашите операции во Африка. Нашите заеднички потфати во регионот достигнаа речиси 250 милиони евра на крајот од 2011 година“, изјави Бејаз. Банк Асја е шеста по ред приватна финансиска институција основана во Турција во 1996 година со седиште во Истанбул. Од почетниот капитал од 2 милиони турски лири, сега има капитал од 900 милиони турски лири (386 милиони евра). Вкупната актива на банката во 2009 година изнесуваше 11,6 милијарди турски лири (4,98 милијарди евра).

врди дека за да го т универзитет?! ДИРЕКТНИ ПРИЗНАНИЈА НА БОЈО АНДРЕСКИ!

лидери

САШО НАУМОВСКИ

Ф

абриката за прехранбени производи Витаминка продолжува со инвестицискиот циклус во нова технологија и производство, за што си обезбеди кредит од ЕБРД

„ДОКОЛКУ ЗНАЕТЕ НЕКОЈ ЗАИНТЕРЕСИРАН (Н.З. ЗА АБ ТЕЛЕВИЗИЈА), КАЖЕТЕ.“ „АКО НЕ ГО БИВА БИЗНИСОТ СО ОБРАЗОВАНИЕТО (Н.З. ЕВРОПСКИ УНИВЕРЗИТЕТ), НЕ ГО БИВА.“

Андрески: „Ако некој ми даде 100 милиони евра, ќе му го продадам Европски“!

А

ндрески во разговор за „Капитал“ вели дека сериозно не размислува за продажба на Универзитетот, но вели дека ако некој е подготвен да даде 100 милиони евра, ќе му го продаде. „Не верувам дека некој во Македонија може да си го дозволи тоа“, истакнува Андрески. Пред извесно време, преку медиумите Андрески најави инвестиција од 12 милиони евра во Универзитетот, но за „Капитал“ вели дека се откажал од таа идеја. Европскиот универзитет се роди од ортачкиот проект на Бојо Андрески со Фијат Цановски, наречен ММ колеџ, во 2001 година, образовна установа што функционираше како дел од Меѓународната академија за природни и хуманитарни науки Кнезови Шчербатови од Москва, Русија. Набрзо, покрај колеџот, во нивна сопственост се појави и Факултетот за општествени науки, а финалето беше раѓањето на Европскиот универзитет, сместен во скопската населба Ченто. Кога стана очигледна доминацијата на оваа високообразовна институција меѓу приватните, ортаците правно ја поделија сопственоста на Универзитетот и тој се подели на Прв приватен универзитет Европски универзитет – Р.Македонија и ФОН – Прв приватен универзитет.

е нивниот студентски парламент, па студентскиот правобранител и Државниот просветен инспекторат, доколку и за тоа има потреба. Студентите треба да ги активираат сите можни механизми за заштита на нивните права ако има какво било нивно загрозување. Затворањето универзитет е вообичаена работа, како што е и отворањето. И за двете постои јасно утврдена законска процедура“, велат од Министерството.

Сторијата на „Капитал“ хит на Твитер и на Фејсбук

В

еднаш по објавувањето на сторијата за Бојо Андрески на интернет-страницата www.kapital.com.mk (за неколку часа имаше над 10.000 кликови) таа беше пренесена од повеќето македонски портали и стана хит на социјалните мрежи. На Твитер и на Фејсбук осамнаа стотина статуси и „твитови“.

КЕЈТ МИДЛТОН

С

е најчесто користените зборови во медиумите во 2011 година, а „Ефектот на војвотка“ беше доволен за од тронот да ја симне пејачката Лејди Гага

не им беше денот

ВОИСЛАВ ЗАФИРОВСКИ

Н

аместо да упатува на читање на Законот за заштита од корупција, првиот антикорупционер треба да се позанимава со сите последици на тајните акционери под 5%

БОЈО АНДРЕСКИ

сопственик на Европски универзитет „Па може и утре да заминам!“, одговори Андрески на нашето прашање кога планира да замине во САД при разговорот што го имавме со него во средата во неговата канцеларија на Европски универзитет. Тој вели дека ќе престојува подолго во САД за да го разработи универзитетот во Чикаго.

победник и губитник

+

„НИКОЈ ДОСЕГА НЕ ДОШОЛ ДА ГО КУПИ (Н.З. „ВЕЧЕР“). НЕМА НЕШТО ШТО НЕ Е НА ПРОДАЖБА ЗА ДОБРА ЦЕНА.“

(ова се изјави комбинирано дадени во разговор со авторот на овој текст во средата, како и на вчерашната прес-конференција)

се намали прометот од редовното тргување со акции на Македонската берза вчера во споредба со претходниот трговски ден. Вкупниот остварен промет од редовното тргување изнесува 91.282 евра. Прометот од тргување со обврзници пак, забележа раст од 42,42% во споредба со средата.

ПОБЕДНИК

„ПА МОЖЕ И УТРЕ ДА ЗАМИНАМ!“

„АКО НЕКОЈ МИ ДАДЕ 100 МИЛИОНИ ЕВРА, ЌЕ МУ ГО ПРОДАДАМ ЕВРОПСКИ УНИВЕРЗИТЕТ.“

55,32%

Винарската визба Тиквеш докажа дека една компанија може успешно да извезува и да биде препознатлив бренд дома, но и надвор од границите на Македонија. Доказ за квалитетот на вината произведени од оваа винарница се и наградите кои Тиквеш ги добива. Вината на оваа винарница со години ИГОР наназад се закитуваат ИЛИЕВСКИ со интернационални награди, а директорот Илиевски, кој е на клучната позиција на компанијата само пет месеци, успеа да продолжи да реди успеси. Последна во низата е престижната награда златен медал за виното „мускат отонел“ (Muscat Ottonel), но и сребрен медал за „александрија куве“ и „вранец специјал“, и тоа во конкуренција на вина од 30 земји во светот. Пред извесно време светски познатиот вински критичар Роберт Паркер даде висока оценка за уште едно вино на Тиквеш, со што винарницата почна да го освојува и американскиот пазар.

_

ГУБИТНИК Очигледно е дека коалиционата влада во Грција предводена од технократот Лукас Пападимос не дава конкретни и технички резултати. Тој никако не успева барем малку да ја доведе во ред државата, а камо ли да се договори со останатите политички лидери околу барањата на меѓународните кредитори, од кои пак зависи ЛУКАС ПАфинансиската иднина на ПАДИМОС една цела нација. Грција виси на конец, а Пападимос води маратонски преговори без конечен резултат, пречекорува рокови и си игра со иднината на еврозаедницата. Дури и резултатите на последните анкети меѓу граѓаните покажуваат дека мнозинството од нив не се задоволни од неговото водење на државата и сметаат дека тој воопшто не ги решава економските проблеми. По с$ изгледа Пападимос не претставува медијатор меѓу главните коалициони, политички лидери на земјата кои не можат да најдат заеднички јазик, иако Грција е пред банкрот.

мисла на денот

ЕЛИЗАБЕТА КАНЧЕСКАМИЛЕВСКА

М

инистерката за култура ќе мора итно да го реши проблемот со издавањето лекторски дипломи, затоа што не може оваа област да се регулира со времени потврди

ДОБИВАЊЕТО ИНФОРМАЦИИ ОД ИНТЕРНЕТ Е КАКО ЗЕМАЊЕТО ПИЈАЛАК ОД ХИДРАНТ.

Мичел Капор

основач на фондацијата Лотус

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

Најбогати луѓе според годишната заработка 0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

ФОТО ФО ОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНОТ...

(милијарди долари) 0,9

1,0

1,1

Марк Закерберг

вкупно богатство

28,4

Карлос Слим

74

Бил Гејтс

56

Бернард Арнолт

41

Ворен Бафет

50

Лари Елисон

39,5

Ајк Батиста

30

Лари Пејџ

19,8

Сергеј Брин

19,8

Лакшми Митал

31,1

Г

рафикот покажува колку изнесува годишната заработувачка на најбогатите луѓе во светот добиена како сооднос меѓу вкупното богатство и возраста. Според тоа, Марк Закерберг има најголема заработувачка по година во текот на неговите 27 години.

светот низ медиумите...

Journal do Comercio Jou

Бра Бразилската Влада во моментов нема намера да се впушта нем во нова н приватизација на останатите државни компании. оста Бразилскиот весник го пренесува Бра ставот на министерот за став финансии, Гвидо Мантега, кој фин шпекулациите за ги прекина п приватизација на ародромите при стратешки објекти во и други др земјата. зем

П

ретседателот Ѓорге Иванов вчера го прими претседателот на Меѓународната федерација за автомобилизам (ФИА) и поранешен генерален директор на италијанската компанија за автомобили Ферари, Жан Тод. Иванов истакна дека за земјава е голема чест што Автомобилистичката федерација на Македонија (АФМ) стана член на ФИА.

Фирмите за мебел бараат ст ама немаат поддршка од др

The Th h Wall Street Journal Нен Ненадејниот пресврт во републиканската трка за реп претседателски статус и пре разнишаноста на досега раз удобната позиција на Мит удо Ромни се тема на анализа на Ром њујоршкиот бизнис-весник, кој њу ип покрај бизнис-ориентацијата, изборната трка во САД не изб ја ссимнува од насловните страници. стр

The Guardian

Оставката на Фабио Капело од селекторската позиција на Англија е тема во фокус на сите англиски медиуми. Еден од најдобрите менаџери на денешницата е последен во низата кој не успеа да ги исполни нереалните соништа на пребирливите англиски навивачи.

Капитал

Компанијата Дир.бг е најголемото разочарување на бугарската бизнис-сцена, бидејќи најдобрата понуда за преценетата компанија која со месеци беше споменувана по медиумите, наместо очекуваните 1,5 милиони лева, изнесувала 200.000 евра.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Бојо Андревски ќе се сели во те Чикаго, професорите и студентите ка?! на Европски универзитет во паника?!

2

Кој му кумуваше на митот за Мерцедес во Македонија?

3 4

Самак го предизвика Ноле Компании што се одважија да д отворат фабрики надвор од д Македонија - Малку се лидери!!

На еден од најпрестижните саеми за мебел во Келн, Германија, годинава отидоа само пет фирми од Македонија и тоа самоиницијативно, без национален штанд, со поддршка на швајцарската програма СИПО. Владата финансиски не помогнала за нивното учество Соња Јованова s.jovanova@kapital.com.mk

П

ет фирми од Македонија учествуваа на еден од најпрестижните саеми за мебел што минатиот месец се одржа во Келн, Германија, и тоа самоиницијативно, без никаква финансиска поддршка од државата. Се поставува прашањето што се случи со поддршката што ја даваше државата за саемска промоција на македонските компании во странство? Алмак, Фејдом, Махагони и Технокоп се најхрабрите компании од земјава кои решија самоиницијативно, со финансиска помош од швајцарската влада преку програмата СИПО, да настапат на заеднички штанд и да ги претстават своите производи. Петтата компанија Фагус, која минатите години користела помош од СИПО, годинава успеала самостојно, на сопствен штанд да настапи на саемот.

За разлика од македонските извозници, фирмите од Бугарија, Босна и Херцеговина и од Хрватска се претставиле со национални штандови. „Хрватска, Бугарија и Грција имаа свои национални штандови, при што ние изгледавме како социјала на швајцарскиот штанд, па настануваше забуна, пишува швајцарска помош и пишува Македонија“, велат во една од компаните кои учествувале на саемот. И покрај скромниот настап, Фејдом на саемот успеала да добие награда за иновативен ентериер од Германскиот совет за дизјан. „Ние немавме државно претставување, туку учествувавме самоиницијативно, преку СИПО, кои одлично организираа с$. Ние сме свесни дека комапниите сами треба да направат с$ за да ги промовираат своите производи, но кога видовме како тоа го направија Босанците и Хрватите, навистина

150 100%

милиони евра изнесува вредноста на пазарот за мебел во земјава

повеќе се увезуваат репроматеријали во Македонија отколку што се извезува готов производ сметаме дека и ние би можеле повеќе кога би имале поголема помош“, објаснува Филимена Радоњанин од Фејдом. Конкретно за саемите на мебел, со програмата СИПО, фирмите добиваат три години помош, институционална и финансиска, по што би требало да бидат подготвени самостојно

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

159,1% О

д БДП изнесува долгот на Грција на крајот од третото тримесечје, со што таа е најзадолжена земја во ЕУ

6,1% О

д БДП изнесува долгот на Естонија и таа е најмалку задолжена земја во Унијата

8,191 Т

рилиони евра е вкупниот државен долг во еврозоната

НИКОЛА ПОПОСКИ

министер за надворешни работи

Годинава се надеваме на програма за соработка со Русија

М

инистерот за надворешни работи, Попоски, во интервју за руската новинска агенција ИТАР-ТАСС, ценејќи ги македонско-руските односи како традиционални партнерски, се надева оти програмата за соработка со руското Министерство за надворешни работи ќе се реализира оваа година. „Искрено се надевам дека во текот на годинава ќе имаме можност да ја потпишеме новата програма за соработка меѓу министерствата“, вели Попоски.

трански пазари, ржавата

2,6

милиони евра најверојатно ќе потроши општина Охрид за асфалтирање патишта, објави Бирото за јавни набавки. Градежните работи ќе ги изведува фирмата а.д. Илинден, компанија која понудила најниска цена.

20

БиХ, Хрватска, Бугарија и Грција со национални штандови

Ш

вајцарската програма за промоција на извозот, СИПО, помага и во земјите од регионот. Во Босна, заедно со тамошната Агенција за промоција на извозот годинава успеале да постават национален штанд, кој бил многу посетен. Со свој национален штанд се претставиле и Бугарија, Грција, Хрватска, на кои учествувале десетици фирми. да настапуваат на саеми. Во услови кога СИПО би имала партнер во Македонија, како, на пример, Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот, тогаш би можеле да поддржуваат и национален штанд, но во тој случај трошоците би биле поголеми и треба да се делат, односно да плати и Агенцијата, што досега не се случило. Во СИПО велат дека тоа би бил идеален случај затоа што интересот на фирмите за учество на саемот годинава бил голем, но на нивниот штанд немало место за сите. Во Агенцијата, пак, велат дека активностите за годинава се усогласени со Стратегијата за промоција на извоз, не потенцирајќи ништо конкретно, како, на пример, кои сектори се поддржуваат и со колку пари. „Поддршката е насочена кон соодветните сектори одредени со стратегијата. Средствата за саеми за првата половина од годинава се минимални и активностите се насочени кон креирање на потребната институционална инфраструктура“, велат во Агенцијата. Упатените во бизнисот со мебел коментираат дека земјава мора да одреди кои сектори ќе ги поддржува, било со субвенции или

преку саеми, како што, на пример, тоа го прави со земјоделството. Иако дрвната индустрија, а посебно мебелот како сектор и не е толку развиен, а земјава с$ уште е увозно зависна, сепак со мала финансиска помош и со помош од странски фондови може да се направи поголема промоција. „Така, на пример, прави Турција на саемот за дрвна индустрија. Таму и коморите се многу јаки и тие покриваат технички услуги како бесплатен штанд, транспорт, па дури и сместување во хотел, но знаат дека тоа е системско решение и дека со годините фирмите ќе добијат партнери и ќе го зголемат извозот“, коментираат упатените. Инаку, поскапените репроматеријали и повисоките транспортни трошоци минатата година ја преполовија индустријата за мебел. Производството и продажбата во споредба со 2010 година се опаднати за 50%, а цените на главните суровини на светско ниво се покачени и до 20%, велат поголемите производители. Единствен спас гледаат во извозот, за кој потврдуваат дека е неопходно инвестирање во промоција и иновација.

населени места во општините Липково, Крива Паланка и Мариовско, како и Малино и Брест во Скопска Црна Гора с$ уште се блокирани, а со хеликоптери од армијата вчера беа снабдени со храна и со лекови. Како што истакна министерот за одбрана, Фатмир Бесими, во повеќе населени места армијата му помага на населението и со механизација за расчистување на патиштата каде што е можно. Тој посочи дека оваа акција, во која е вклучена и армијата, се води на ниво на влада, а вклучени се сите релевантни институции кои може да помогнат.

ТОП ВЕСТИ... Странски инвеститор заинтересиран да ја купи Џумајлија

Н

ЛБ Тутунска банка, преговара со странски инвеститор кој е заинтересиран да го купи агрокомбинатот Џумајлија. Откако лицитацијата за продажба на имотот беше откажана поради протести на лозарите и вработените за парите кои им ги должи Џумајлија, од НЛБ Тутунска банка, кој е најголем доверител на комбинатот, за „Капитал“ потврдуваат дека странска компанија е заинтересирана да го купи целиот агрокомбинат и дека следната недела ќе достави конкретна понуда за преземање на Џумајлија. „Преговараме со странски инвеститор за евентуална продажба на Џумајлија. Се работи за конзорциум од неколку компании, кои се заинтересирани да го купат целиот комбинат. Во моментов с$ уште траат преговорите. На почетокот на следната недела терба да ни достават понуда. Размислуваме како би можеле да направиме компромис, со оглед на тоа што долговите на Џумалјила се многу големи“ изјави за „Капитал“, Ѓорѓи Јанчевски, генерален директор на НЛБ Тутунска банка. Од банката не го кажуваат името на инвеститорот, ниту од која земја е, бидејќи с$ уште траат преговорите, само искоментираа дека не се работи за познато име во овој сектор, туку за група од неколку инвеститори здружени во конзорциум. Потврдија дека лицитацијата е одложена с$ додека не се договорат со заинтересираниот инвеститор. Долгот на агрокомбинатот Џумајлија кон банките, вработените, лозарите и државата се проценува на околу 15 милиони евра. На крајот на минатиот месец НЛБ Тутунска банка, како најголем доверител, закажа лицитација за продажба на имотот на комбинатот, но поради протести на лозарите и вработените, продажбата беше одложена.

Јанчевски: Проблемите од Словенија не влијаат врз работата на НЛБ тука

П

роблемите со коишто се соочува Нова Љубљанска банка во Словенија не влијаат врз работењето на банката во Македонија, изјави претседателот на Управниот одбор на НЛБ Тутунска банка, Ѓорѓи Јанчевски. Според него, случувањата во Словенија само може да влијаат на репутацијата што ја има НЛБ, меѓутоа, тој уверува дека банката во земјава е стабилна и работи профитабилно. „НЛБ Тутунска банка со години работи со позитивни резултати и минатата година оствари добивка од околу 10,7 милиони евра. Тоа значи дека банката е солидна, ликвидна, уделот на лоши кредити во вкупното кредитно портфолио е помало од нивото во целиот банкарски сектор. Банката во земјава не е изложена кон централата во Словенија, се потпира на депозитите од домашни компании и граѓани, така што не гледам како проблемите од Словенија може да влијаат на нашата работа тука“, изјави Јанчевски. „Капитал“ објави дека поради огромните загуби што ги оствари најголемата словенечка банка НЛБ во последните две години, како и одолжувањето на процесот на докапитализација, гувернерот на Народната банка на Словенија, Марко Крањец, почнал да размислува за назначување на принудна управа на чело на банката. Ова се смета за една од крајните алтернативи за стабилизирање на оваа банка, која од декември лани остана без управа, откако и претседателот на Управниот одбор, Божо Јашовиќ, поднесе оставка, бидејќи тогашната влада на Борут Пахор ја отфрли неговата идеја да го продаде уделот од 20% од акциите на НЛБ во Меркатор. Новиот управител ќе треба да ја извлече банката од загубата од 220 милиони евра што ја оствари во 2011 година, што е 60% од вкупната загуба во целиот банкарски сектор во Словенија.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

1.995,88 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза вчера се склучи системска блок-трансакција и тоа 30 обични акции на Македонска берза по цена од 150.000 денари за една акција, што претставува 1,07% од основната главнина на друштвото. Вкупната вредност на трансакцијата изнесува 4.500.000,00 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,26% и трговскиот ден го заврши со вредност од 1.995,88 индексни поени. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Хотели Метропол

200,00 +10,00

+5,26% 5 26%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Гранит

450,00 -15,00

-3,13% 3 13%

DOW JONES 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07 06/08 05/09 05/10 04/11 04/12 03/01

12.917,06 +0 26% +0,26%

Освен состојбите во Грција, во фокусот на инвеститорите на Волстрит вчера беа и позитивните финансиски извештаи на голем број компании. Поради тоа, цените на акциите на Волстрит вчера пораснаа, а благ пораст забележаа и европските берзи.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.905,77 9.002,24 1.350,80 2.919,79 6.792,38 784,49

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,51% -0,15% +0,06% +0,13% +0,65% +0,27%

€ $

1,1952 ПРОМЕНА

СТАПКА

1,3288 ПРОМЕНА

-0,2%

+0,1%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.749,70 +0,07% 0 07% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

116,23 0,00%

ВАЉОН САРАЌИНИ

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

министер за економија

Одложена промената на методологијата за цената на горивата

П

ромената на методологијата за формирање на малопродажните цени на нафтените деривати е одложена за неколку месеци. Министерот за економија, Ваљон Сараќини, истакна дека имале средба со претставници од менаџментот на ОКТА. „Овој проблем се влече од 2008 година. Потребно е да формираме работна група за да ја утврдиме методологијата “, изјави Сараќини.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ЈАНУШ ЛЕВАНДОВСКИ

ЕУ на почетокот на 2012 година забележа дефицит од 11 милијарди евра.

“

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ИНТЕРВЈУ

Нема лидер кој сам ќе го реши спорот за името, ниту Груевски, ниту Црвенковски!

Почитувани читатели !

Тргнувајќ и од потреб размрдување на пол ата за итичката сцена и барајќ и одговори за суштински прашања за иднина та на Македонија во 2012 година, как о и економската, „Ка политичката така питал“ почнува серија интервјуа со лид политичари и интеле ери на партии, ктуалци од Македонија и од рег ионот! Целта е на јавноста да јасни одговори на јас и претставиме бескомпромисно пос но и тав Во наредните недели ени прашања! политичките процес никој важен за и поштеден од праша нема да остане њата на „Капитал“...

Една изборна б единица, отворени листи и законска забрана за предизборно коалицирање

Лидерот на Демократскиот сојуз, Павле Трајанов вели дека има разбирање за ВМРО–ДПМНЕ и за нивната колебливост околу решавањето на спорот за името, оти секое решение ќе биде дочекано на нож од опозицијата, но дека е неопходна поголема храброст. Трајанов вели – ни Груевски, ни Црвенковски нема сами да преземат одговорност, потребен е широк блок за решение на овој проблем Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

К

олку настаните од Струга ја дестабилизираа Македонија и можат ли негативно да се одразат? Искуството во балканските држави покажува дека не треба да се занемаруваат нас тани поврзани со меѓ уетничките состојби во државите. Ако не се пристапи со сериозност во овие случувања, можат да добијат пошироки димензии. Мора сериозно да се анализираат и да се делува, пред с$ политички, а затоа што голем дел од тие инциденти се на верска основа, да се вклучат и верските заедници со цел да се смират страстите. Јасно е дека партиите имаат интерес да се нарушат овие односи, кои засега се стабилни. Па ако не можат да делуваат стабилизирачки, партиите можат само да ги влошат. Во таа смисла, треба и партиите и медиумскиот сектор и верските заедници да делуваат. Голема е одговорноста на државата, институциите и пред с$, на Владата. Не е состојбата таква за да сметаме дека можат да излезат од контрола и да ја дестабилизираат државата, ама мора превентивно да се дејствува и не се потребни меѓусебни обвинувања, зашто сите сме одговорни, без разлика дали сме партии од власт или од опозиција. Не е потребно никој посебно да се ангажира за да се нарушат меѓуетничките состојби во земјата. Може тоа да го сторат сосема маргинални луѓе, исто така и екстремните структури, ако им се даде простор.

Сиромашни граѓани лесно се манипулираат за етнички инциденти Но, сведоци сме на токму спротивното - на обвинувања дека некој стоел зад инцидентите. Па во тие обвинувања се навративме и на Кале и на случувањата од тогаш. Потфрлија ли институциите на системот? Каде е државата ако Артан Груби сведочи дека опозицијата се понудила да помогне за креирање инциденти? Вие сте биле министер за внатрешни работи. Не треба ли Груби во полиција веднаш да пријави имиња? Државата реагираше за инцидентите на Кале. Имаше неколку прекршочни и кривични пријави. Дали има и соодветна судска завршница за тоа не ми е познато. Генерално, постои една толеранција на државата врз инцидентите кои имаат етнички предзнак или се побудени од таков проблем и има една тенденција да не се санкционираат докрај. Мислам дека таквите размислувања се погрешни. Државата мора да биде претпазлива во вакви специфични околности, но сепак, реакцијата мора да биде праведна и да функционира целокупниот имунолошки систем на земјата за да се одврати од намерата секој потенцијален екстремист. Апелирам државата да функционира со цел свој капацитет и да ги расчисти инцидентите без да прави разлика со какви побуди биле сторени. Не треба да се запостави ни социјалната, економската состојба, зашто сиромашните граѓани се подложни на манипулација за вклучување во нереди.

Велите, постои толеранција на инциденти од ваков тип. Во ред, можеби државата се двоуми дали да реагира со целиот свој капацитет за да не се направи поглем проблем, но ако е тука внимателна, дозволиво ли е истите инциденти да се користат за кревање партиски рејтинг или борба со политичкиот противник? С$ уште постои национализам, можеби не во екстремни форми, но тој, сепак, влијае во определувањето на гласачите. Партиите проценуваат дека доколку промовираат националистичко однесување, ги поттикнуваат гласачите да ги поддржат. Овие потези за активирање гласачко тело се сосема погрешна стратегија, се покажа на последните избори како помина Имер Селмани. Тој, кој како претседателски кандидат се претстави како македонскиот Обама, кога почна да игра на картата на радикализмот и почна со екстремна националистичка програма и Албанците не го гласаа. Вие како да зборувате само за албанскиот политички блок? Зборувам за сите политички партии, бидејќи и кај македонските, барем кај повеќето од нив, е присутно ова. Се трудат да добијат дневно-политички поени со активности кои се граничат со екстремен национализам. И не треба да н$ загрижува ако некој ја промовира сопствената анција, но не на штета на другите етнички заедници. Му забележувате на коалициониот партнер, на ВМРО–ДПМНЕ, за агресивно играње на националистичката карта? Секоја политичка партија води сметка за своето дејствување. Не би ги коментирал активностите на другите политички партии во оваа ситуација, ниту имам аргументи дали владејачката партија се обидува да го поттикне национализмот. Тие велат поттикнување на националниот дух. Во Македонија можеби е потребно да се пот тикне нацио на лниот ду х. То а недостигаше во СФРЈ, македонските карактеристики, македонштината беше претопена во југословенскиот идентитет и сега ова е надминато. Секако, на с$ треба да има мерка. Оние песни кои се појавуваат сега со националистичка содржина, некои такви однесувања, сето тоа е со краткотраен здив и полека граѓаните ќе сфатат дека се предмет на манипулација и дека тоа се инструментализира во политички цели и во основа, стратешки гледано, тоа не е во функција на меѓусебно разбирање. Краткотраен здив велите, но штетата може да биде долгорочна. Сето тоа што сега се слчучува на овој план е пред с$ за домашна употреба. Тоа не го вреднуваат нашите соседи, ЕУ, НАТО, па и нашите стратешки партнери. Мора да водиме сметка за националните чувства, за разбирање и за соработка. Не смее да се користат овие теми за недоразбирања по етничка основа или уште помалку да биде ова основа за нарушување на односите со некој од соседите. Овие инциденти не се со таква сила да може врз основа на нив да се изгради негативна оценка за

ПАВЛЕ ТРАЈАНОВ

лидер на Демократски Сојуз

вкупната состојба во земјата. Македонија е стабилна, функционираат демократските институции, имаме илјадници невладини организации, имаме бројни медиуми, без разлика дали се сметаат за провладини или не, и сето тоа дава гаранција дека Македонија ќе биде стабилна. Сигурен сум дека граѓаните, генерално, не се за да се повторат случувањата од 2001 година и тоа е гаранција дека ќе се движиме напред. Користењето на овие настани за политичко профитирање или нивното предимензионирање за да се дефокусира вниманието на јавноста од вистинските проблеми брзо ќе биде препознаено.

Наместо само да чекаме, време е да почнеме да даваме предлози за решавање на спорот за името Имавте идеја за создавање национален совет сочинет од сите релевантни општествени фактори за решавање на спорот за името. Каде се закочи иницијативата? Предложивме државно-политички совет со сите релевантни политички партии, претставници од невладиниот сектор, м е д и ум и те, в е р с к и те з ае д н и ц и. Ги очекуваме мислењата на политичките партии и наскоро ќе одржиме една трибина за да ги чуеме. Преку ова тело, кое ќе биде многу релевантно, ќе може да се разговара за многу клучни прашања. Прво, како да се надмине спорот за името со Грција со цел да се деблокираат процесите за ЕУ и за НАТО, потоа да се разговара за економските текови кај нас, за влијанието на светската економска криза, за меѓ уетничките односи во земјата. Има прашања за кои е потребен поширок граѓански и општествен консензус. Практиката да се собираат четирите лидери на најголемите партии се покажа неефикасна. Нема формално тело за вакви разговори. Ова не значи суспензија на Парламентот, но и тој нема механизам да расправа ако претходно не се надминат битни несогласувања на власта и опозицијата. Како би играле вие за решавање на спорот за името? Демократскиот сојуз подготви стратегија за решавање на спорот во три фази и освен оваа стратегија, друго не видовме. Таа доби поддршка од ЕУ и од некои наши стратешки партнери и ако ова се претвореше во државна пред две години, кога прв пат ја промовиравме, ќе бевме многу напред. С л у ша ме дека и мед ијато р от Мет ј у Нимиц ќе промовира стратегија за фазно решавање на спорот, но Македонија губи драгоцено време. Не одиме со предлози за кои би расправале ЕУ, НАТО, Грција или медијаторот. Ние чекаме предлози цело време. Стратегијата доби поддршка и од премиерот, но не се конкретизира и не

Како го доживувате фактот дека овие избори многу мали партии практички исчезнаа? Како ви изгледа сега Парламентот? Победите на избори ги носат малите политички партии. Без коалицирање, ниту СДСМ ниту ВМРО–ДПМНЕ ќе можат да победат. Тоа значи дека не е соодветно вреднувањето на силата на помалите партии и тоа е главно поради изборниот модел. Доколку имаме една изборна единица, со отворени листи, тогаш состојбите ќе бидат сосема поразлични. Сакам да промовирам една наша идеја. Во Изборниот законик да не се дозволува предизборно коалицирање. Тогаш ќе имаме реална слика за капацитетот на сите партии. Таму е нашата можност д а си ги пр о в ер име со п с тв ен ите капацитети. Да видиме дали можеме самостојно да бидеме застапени во Парламентот со неколку пратеници. Вака, големите партии н$ чувствуваат како товар, а ние во ДС сметаме дека ако не сме дел од коалицијата не би можела да победи определена партија. Тогаш и пратениците ќе бидат понезависни, ако има отворени листи. Потоа, по изборите нека има коалиции. Вака се чувствуваме маргинализирани и во јавноста постојано се зборува за две партии. Сите други независно од капацитетот се маргинализирани. Ни недостига една нова политичка сила, лоцирана некаде на центарот. Партиите од центарот се обединуваат лесно, ама пред избори третите опции се распаѓаат, оти големите партии сакаат да ги разбијат за да не им го нарушат нивниот комодитет. Рано е да ве прашувам со кого би коалицирале за локалните избори. Претпоставувам, задоволен сте од моменталната коалиција. Сега сме дел од една коалиција, рано е да прашувате.

доби поголема сериозност. Се држи ли државата свесно надвор од двете организации? Во Република Македонија нема ниту еден политички лидер кој може да ја понесе одговорноста за компромис со Грција. Ние, како помала партија, сме за тоа да преземеме дел од одговорноста за да се најде решение, но треба сите на ист начин да постапат и да преземат дел од одговорноста. Тогаш нема да имаме предавници или победници. Не сум сигурен дека Груевски или Црвенковски може да преземе таква одговорност. Опозицијата вели дека ќе го поддржи секое решение на власта, но мислам дека во практика ќе послужи за обвинувања и ќе биде дискредитирано. Владејачките партии ќе доживеат пораз на следните избори. Затоа партиите се многу претпазливи и имам разбирање за ВМРО–ДПМНЕ дека е крајно претпазливо игра кога се работи за ова и тоа како чувствително прашање, но таквата колебливост ги кочи нашите евроатлантски процеси. Ние треба да бидеме похрабри со една стратегија усогласена за да не заостануваме во вкупниот демократски и економски развој. Во последните три години во Комисијата за европски прашања иницирав во договор со ЕУ да ги отвораме поглавјата за да ги усогласиме регулативите. Тоа не доби по себ ен публицитет или под дршка, но гледам дека ЕУ врз основа на тие размислувања почна со еден таков процес – претпристапниот дијалог на којшто треба да се фокусираме и да се трудиме да го користиме како форма за да се движиме напред, да се прават реформите и тоа ќе биде во функција за сите граѓани.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

7

ПОЛИТИКА МПЦ и ИВЗ со свои телевизиски канали?

С

оветот за радиодифузија ќе се координира околу барањата на двете најголеми верски заедници Македонската православна црква и Исламската верска заедница да добијат свој телевизиски канал. Концесијата која би ја добиле овие две заедници би била од непрофитен карактер. „Еден ваков програм би бил добредојден. Тие би се обраќале на една специфична публика, а критериумите за добивањето на оваа концесија би биле пониски од вообичаените“, образложи претседателот на СРД, Зоран Стефановски.

Јанкулоска бара трпение за инцидентите во Струга

П

олицијата работи на расчистување на сите случаи каде што имаше инциденти. До овој момент повикани се на разговор повеќе лица, а од објективни причини јас нема да зборувам за нивниот идентитет, ниту за каква било околност под која се повикани лицата, изјави министерката за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска, по потпишувањето меморандум за соработка со претседателот на ФИА, Жан Тод и претставници на АМСМ. Таа побара дополнително трпение за да можат институциите да го расчистат до крај случајот со инцидентите кои се случија во изминатиот период во Струга и Струшко.

Груевски се прашува дали во Атина некој ќе го сослуша Нимиц!

П

ремиерот Никола Груевски смета дека е добро што медијаторот Метју Нимиц доаѓа во Македонија и во Грција, но оти останува да се види со кого ќе се сретне во Атина и дали разговорите воопшто ќе имаат некаква суштина. Тој обвини дека с$ уште не добил одговор на писмото што го упатил до неговиот грчки колега, Лукас Пападимос, што, вели премиерот, е јасен показател оти грчката страна нема интерес за решавање на прашањето за името. Ваквата изјава на Груевски доаѓа откако пресслужбата на Обединети нации конечно соопшти кога медијаторот Нимиц ќе го посети регионот. Согласно со информациите објавени на ОН, на 20 февруари Нимиц ќе го посети Скопје, а на 22 ќе замине за Атина.

Волерс во Арачиново, но не поради меѓуетничките тензии

А

мериканскиот амбасадор, Пол Волерс, негираше дека при вчерашната посета на Арачиново, со градоначалникот, Бастри Бајрами, разговарале за меѓуетничките тензии чиј епицентар беше Струга. Во изјавите по средбата, Волерс и Бајрами посочија дека разговарале за комуналните проблеми на општина Арачиново. Волерс го потенцираше значењето на функцијата градоначалник за успешна децентрализација на државата.

Зошто само ВМРО -ДПМНЕ и СДСМ се против отворени листи? Помалите партии обвинуваат дека „големите две“ бегаат од отворени листи зашто имаат сериозен дефицит на кадровски потенцијал. ВМРО-ДПМНЕ вели дека моменталниот изборен систем е соодветен, а СДСМ дека не е време за вакви промени Максим Ристески risteski@kapital.com.mk

В

МРО-ДПМНЕ и С ДСМ не ги засега масовната поддршка што граѓаните му ја даваат на предлогот за воведување отворени листи на избори, во рамките на кампањата „Твојот избор да биде личност“, која досега помина низ сите поголеми градови во Македонија. Отворените листи значат директен трансфер на власта од партиските шефови кај народот, зашто му овозможуваат на гласачот да го заокружи канидатот кој му се допаѓа без разлика на кое место на листата се наоѓа. Уп о т р е б ат а н а з ат в о р е н и л и с т и и м овозможува на партиските шефови да ги редат кандидатите на листата по сопствен

-

вкус, и така всушност да одлучат на кои кандидати ќе им ги даде гласовите на граѓаните. „Актуелниот изборен модел во Македонија е соодветен, но доколку се отвори прашањето за негово менување, ВМРОДПМНЕ е за мнозински изборен систем во еден круг“, изјави пратеникот на ВМРО-ДПМНЕ, Александар Спасеновски. Според експертите системот што го п р ед л а г а в л а д ејач кат а п а рт ија н е овозможува релевантно претставување на волјата на народот, зашто за победа е доволен само еден глас повеќе во изборната едница, што хипотетички значи дека со 123 гласа повеќе од вкупниот електорат можно е да се добие еднопартиски Парламент. СДСМ, иако не се противи на евентуалното воведување отворени листи, смета дека треба да се решат други поважни прашања

за фер и демократски избори: „Од отворените листи повеќе стравува партијата на власт чии луѓе се искомпромитирани бидејќи се функционери во институции од кои народот не е задоволен“, вели генералниот секретар на СДСМ, Андреј Петров.

И Ахмети сака отворени листи

Албанскиот партнер во власта, ДУИ, дава безрезервна поддршка за отворените листи: „Ние сме да се испробаат отворените листи како најдемократски модел, и ќе поддржиме евентуални измени на изборната регулатива во тој правец“, вели пратеничката на ДУИ, Ермира Мехмети. Целосна поддршка на отворените листи им даваат и помалите партии во коалициите на ВМРО-ДПМНЕ и на СДСМ: „Предлагам една изборна единица со

отворени листи и забрането предизборно коалицирање за помалите партии да може да си ја измерат поддршката“, вели лидерот на Демократскиот сојуз, Павле Трајанов. Лилјана Поповска од ДОМ предлага дури и воведување слободни листи, што значи дека гласачот би можел да заокружи 3 до 5 кандидати на кои им верува, и тоа на листи на различни партии: „Тогаш ќе се види дека граѓаните никако не сакаат двопартиски систем“, вели Поповска. Отворени листи на избори поддржува и НСДП на Тито Петковски, како и НДП на Руфи Османи: „Парламентот е полн со луѓе без капацитет поради затворените листи со кои граѓаните се принудени да гласаат за лоби-групите на партиските шефови. Со отворени листи ретко кој од сегашниве пратеници би биле во Парламентот“, изјави за „Капитал“ пратеникот на НДП, Изет Зеќири.

Приватните клиники контра Тодоров новиот закон ќе ни го парализира бизнисот Директорите на приватните клиники рипнаа против новиот закон за здравствена заштита, со кој нема да смее да се отвораат нови болници без амин на министерот. Тодоров вели дека бизнисот со здравствените установи морал да биде строго регулиран! Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

М

инистерот за здравство, Никола Тодоров, предлага нов закон за здравствена заштита преку кој ќе може да го ограничува отворањето нови болници во Македонија, да го контролира нивното рекламирање, да спојува или разединува две постојни здравствени установи и да ги регистрира донациите за лекарите кои посетуваат конгреси. На вчерашната јавна расправа во Собранието, коморите на лекари и здруженијата на пациенти се побунија против, како што велат автократските одредби кои си ги препишува министерот со новите законски измени. Најпогодени се најдоа приватните болници, кои се побунија против намерата на Тодоров да направи мрежа во која ќе влезат сите постојни здравствени установи што имаат договор со Фондот за здравство. Според нив, спорно е тоа што откако ќе се формира мрежата, нема да можат да отворат

подружни болници во градовите ниту да ја прошират својата дејност, ако министерот оцени дека нема потреба за тоа. „Поради лошата дефиниција на мрежата, не ни е јасно на кој начин се влегува во таа мрежа, кои се придобивките ако влезете и на кој начин ако не сте во мрежата, на кој начин министерот смее да ги контролира сите ваши активности. Сметаме дека една ваква дефиниција на мрежата е многу штетна, пред с$ од аспект на развој на здравствената заштита во земјава. Ја спречуваат конкурентноста, а со тоа и развојот на квалитетот. Во медицината е многу битно да имате репери, да има натпревар и конкуренција, па затоа сметаме дека овој закон е само една ретроградна одлука“, вели медицинскиот директор на приватната општа болница Ремедика, Андреа Арсовски. Од приватната болница Неуромедика, која изминатиов период отвори болници во

неколку градови во Македонија, велат дека е небулоза некој да ги лимитира, кога тие во нивната дејност вложуваат сопствени, а не државни пари. „Ние како приватни субјекти, пред да отвориме б олниц а во некој гра д, ја анализираме економската оправданост на таа инвестиција. Сигурно нема да отвориме таму каде што е презаситена дејноста во која работиме. Затоа сметам дека вакви лимитирања се неиздржани, особено имајќи предвид дека во земјава

с$ уште нема доволно развиена низа на здравствени установи и здравствената заштита не е на некое високо ниво“, вели директорот Емил Угриновски. Тодоров не се согласува со обвинувањата: „Тоа е нормална работа, ова мора да биде строго регулиран пазар и бизнис. Ние нема да ги кочиме да отвораат установи, ама нема да бидат дел од мрежата и нема да може да добијат договор со Фондот. А, и тотална конкуренција во здравството има само во Америка.“

И лекарите против!

„Вакви доктрини како овие на министерот се носат само за време на војни и масовни несреќи, а не во здравството. Овој закон отвора можност утре на суд да н$ осушат за една точка или запирка“, вака здруженијата на лекари и пациенти му одговорија на Тодоров на новиот закон кој го предлага. Тие велат дека драконските казни ги плашат само да влезат во амбуланта, а камоли да лекуваат пациенти.

НИКОЛА ТОДОРОВ министер за здравство

„Ова е нормална работа, ова мора да биде строго регулиран пазар и бизнис. Ние нема да ги кочиме да отвараат установи, ама нема да бидат дел од мрежата и нема да може да добијат договор со Фондот. А, и тотална конкуренција во здравството има само во Америка.“

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Винарницата Стоби отвор По отворањето на барик одделот и салите за дегустација, винарницата Стоби отвора ново поглавје во винскиот туризам и во развојот на винската култура во земјава

Силвана Жежова

В

silvana@kapital.com.mk

инарницата Стоби отвори нов ексклузивен ресторан во комплексот Градско, што претставува завршна алка во синџирот инвестиции. На едно место сега можат да се најдат лозови насади, производство на вино, специјален начин на чување и дегустација на вина. „Преку изградба на најмодерна винарница на Балканот и пошироко го затвораме инвестицискиот циклус за последните три години. Со отворањето на барик одделот, на салите за дегустација и на ресторанот отвораме ново поглавје во винскиот туризам, а полагаме и многу во развојот на винската култура. Се работи за „слоу фуд“ ресторан каде што ќе ги споиме добрата храна со доброто вино. Ќе има понуда на многу локални, традиционални специјалитети, кои ќе бидат одлично споени со локални сорти на македонско вино, кои, пак, имаат традиција во минатото, а денес малку се заборавени. Овде може да дојдат стотина луѓе без претходна најава. Ресторанот е од отворен

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

Во рамките на винарницата Стоби има „слоу фуд“ ресторан во кој се спојуваат македонската традиционална храна и квалитетното вино. тип“, изјави Дане Јованов, директор на винарницата Стоби. Оттаму објаснуваат дека концептот на модерно концепирана винарница - се на едно место е тренд кој се практикува секаде во светот. Со отвороњето на овој ресторан се создаде и можност да се

е

н

о

г л

а

с

ужива во виното на Стоби. „Оваа винарница е направена со една цел, на купувачот да му дадеме квалитет без измама за виното што го плаќа“, истакна сопственикот на винарницата, бизнисменот Минчо Јорданов. Годинава Стоби планира да инвестира

во проширување на производствените капацитети со што количеството на вино ќе се зголеми за дополнителни еден милион литри. „Ќе имаме инвестиции во делот на зголемување на преработувачките капацитети, бидејќи сме трета година

Потрошени 22 милиони евра за самовработување, ефектите не се измерени! Кристина Озимец

ozimec@kapital.com.mk

П

реку Агенцијата за вработување водењето бизниси започнати со оваа од 2008 година наваму преку мерка“, вели Ристовски. проектите за самовработување Како што дознава „Капитал“, Владата потрошила 22,5 милиони неофицијално, најлошо поминале парите евра, но ефектите од оваа мерка кои биле доделени во 2008 година, кога с$ уште се непознати. Иако финансиски голем дел од корисниците кои зеле средства добиле 3.563 кредитобаратели, неповратни грантови од 3.000 евра уште Агенцијата за вработување нема во првата година ги затвориле бизнисите. информации колку од нив с$ уште Уште 2,5 милиони евра за функционираат, ниту пак, колку овој 500 невработени лица проект за вработување придонел за Агенцијата за вработување ќе објави нов намалување на невработеноста. јавен оглас до невработените лица кои Агенцијата за вработување од 2008 сакаат да почнат сопствен бизнис, кои ќе година како кредити за самовработување можат повторно да аплицираат за кредити исплатила 12 милиони евра, а од до 9.000 евра. За околу 2,5 милиони 2007 година пак, заедно со УНДП, се евра ќе можат да аплицираат 500 нови доделени уште 10,5 милиони евра невработени лица. Сите што ќе се одлучат неповратна помош за отворање нови за ваков кредит ќе треба да учествуваат бизниси. Но, нема податоци за тоа колку со свои средства од најмалку 25% од од невработените лица кои подигнале износот на бараниот кредит. За дејности грантови или кредити од околу 3.000 од помал обем за секое новоотворено евра водат успешен бизнис. За следниот работно место ќе бидат доделени по месец најавуваат ревизија на проектот.

3.000 евра, при што ќе се финансираат „Во март ќе правиме комплетна ревизија проекти со најмногу три работни места, на успешноста, во која ќе биде вклучена односно до 9.000 евра. За дејности од Управата за јавни приходи и Централниот поголем обем за кредитобарателот ќе регистар, каде што ќе анализираме се доделуваат 5.000 евра, а за секое колку од бизнисите егзистираат, како новоотворено работно место ќе добива работат и дали плаќаат даноци и по 3.000 евра, при што ќе се финансираат давачки. Врз основа на активноста на проекти со најмногу пет работни места, фирмите од Централниот регистар, односно до 17.000 евра. имаме информации дека над 80% од фирмите работат, а сега ќе направиме подлабока ПРОЕКТ ЗА САМОВРАБОТУВАЊЕ НА анализа колку од нив се и финансиски активни“, вели УНДП И АГЕНЦИЈАТА ЗА ВРАБОТУВАЊЕ директорот на Агенцијата Година Грант во евра Корисници Вкупно во евра за вработување, Влатко 2007 2500 500 1,250,000 Поповски. Министерот за труд и социјална политика, 2008 3000 500 1,500,000 Спиро Ристовски пак, 2009 3000 654 1,962,000 уверува дека бизнисите започнати со оваа мерка 2010 3000 632 2,398,373 вообичаено се меѓу 2011 3000 632 2,398,373 најуспешните бизниси. „Резултатите од Формализација на неформален бизнис - 1.045.000 евра изминатите години Извор: Агенција за вработување покажаа континуитет во

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

9

ри вински ресторан ДАНЕ ЈОВАНОВ

директор на винарницата Стоби

Преку изградба на најмодерна винарница на Балканот и пошироко го затвораме инвестицискиот циклус за последните три години. на пазарот и бележиме константен пораст на продажбата. И за годинава нашите прогнози се оптимистички. Во време на економска криза виното не е идеален производ за продажба и се смета за луксуз, но со пронаоѓање на

странски пазар и вистински импортери проблемите се решаваат“, додава Јованов. Вината на Стоби се извезуваат на пазарите на Германија, Русија, Чешка, Полска, Словенија, како и во Србија, Бугарија, Косово и Албанија. Во однос на

Вината на Стоби се извезуваат на пазарите на Германија, Русија, Чешка, Полска, Словенија, како и во Србија, Бугарија, Косово и Албанија.

29 FEVRUARI, SPECIJALEN PRILOG

KORPORATIVNA OP[TESTVENA ODGOVORNOST KAPITAL MEDIA GROUP ZA PRVPAT GO PODGOTVUVA SPECIJALNIOT PRILOG “KORPORATIVNA OP[TESTVENA ODGOVORNOST” VO NEGO KE PRO^ITATE ZA: ANALIZATA NA SOSTOJBATA VO OVA POLE NA KOMPANISKOTO DELUVAWE VO MAKEDONIJA KOLKU SE KOMPANIITE SVESNI ZA SVOJATA POZICIJA VO ZAEDNICATA KAKVI PRAKTIKI SPROVEDUVAAT VO NASOKA NA ZGOLEMUVAWE NA SVOJATA OP[TESTVENA ODGOVORNOST KOLKU VLIJAE KRIZATA VRZ NIVNITE PROGRAMI ZA OP[TESTVENA ODGOVORNOST ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

освојувањето на домашниот пазар тие остануваат на нивната политика – фер цени на виното. „Македонија и Словенија по површина, по број на жители и по годишно производство на вино се исти, но според статистиката на пиење вино, бројките се поразителни. Во Словенија консумацијата е 50 литри по жител, а во Македонија 7-8 литри. Причини има повеќе, но вистинската е нереално високите цени на виното. Во услови на огромна невработеност, виното е преценето“, истакна Јованов. Досега комплексот во Градско го посетиле бројни домашни и странски туристи. Винарницата преговара и со тур-оператори од Словенија, Хрватска и Србија кои ќе носат туристи во комплексот. За празникот на виното, Свети Трифун, винарницата очекува 600 гости од земјава и странство. Стоби работи според најсовремени европски стандарди. Капацитетот на винарската визба е 4,5 милиони литри на годишно ниво, со повеќе од 15 сорти распределени во четири категории-традиционали, класик, елит и премиум вина. Производството се базира исклучиво на сопствените лозови насади кои се простираат на површина од 600 хектари. Винарницата е опремена со најновите технолошки достигнувања, како и неспоредливи системи за филтрација кои помагаат при задржување на континуирано висок квалитет на виното. Целата инсталирана технологија потекнува од Италија и Германија.

КАПИТАЛ ПеТоК 10.02.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари Тиквеш со златен медал за Muscat Ottonel

Турски пратеници ќе го промовираат охрид

> БроЈка

Т

ри вина од асортиманот на винарската визба Тиквеш се закитија со награди на интернационалниот саем за вино Теравино што од 2006 година се одржува во Израел. Винарницата доби златен медал за Muscat Ottonel, а со сребрен медал се закитија и вината Alexandria Cuvée бело и Vranec Special Selection од бербата 2010 година. Наградите Тиквеш ги доби во конкуренција на вина од над 30 земји во светот, кои беа оценувани од меѓународно стручно жири.

Т

1.182

дивоизградени куќи легализираше општина Штип од стапувањето на сила на Законот за легализација на дивоградбите. Се работи за дивоизградени куќи, доградби и надградби на станови и на деловни објекти. Според податоците, во изминатите пет месеци непречено тече легализацијата на 10.467 дивоградби. На 6.857 граѓани им е прекината постапката за легализација бидејќи треба да ги комплетираат документите, а најчесто во барањето за легализација недостига геодетскиот елаборат.

урските пратеници Хусеин Бурге, Нихат Зејбекчи и Ердал Калкан ветиле дека лично ќе го промовираат Охрид пред потенцијалните турски инвеститори и ќе работат на унапредување на соработката во областа на туризмот. Ова било договорено при посетата на Турција на делегација на општина Охрид, составена од членови на Советот и на Секторот за туризам и локален економски развој. Заменик-премиерот на Турција, Бекир Боздаг, изразил задоволство од добрите македонско-турски односи и најавил нивно продлабочување, особено во областа на стопанството, преку реализација на заеднички проекти финансирани со средства од фондовите на ЕУ. Според него, постојат големи неискористени можности за реализација на проекти за заштита на културното наследство, реставрација и за изградба на нови објекти во областа на културата и образованието.

Македонските фондови се мислат дали да купат акции во Фејсбук КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

Инвестициските и пензиските фондови од Македонија, кои да инвестираат во странство, веќе добиле понуди за ,43% можат пакет-акции од странските брокери, но ќе анализираат дали е исплатливо да се вложува, дознава „Капитал“

И

celeska@kapital.com.mk

,06%

а NASDAQ

,60%

рзата во Сао

,48%

мпании

,48% компании од

,04%

ни на берзата

нвестициските и пензиските фондови од Македонија, кои можат да инвестираат во странство, веќе добиле понуди за пакет-акции од странските брокери, но ќе анализираат дали е исплатливо да се вложува, дознава „Капитал“. „Во нашето портфолио веќе имаме акции од Гугл. Неодамна добивме и понуда од брокерите за купување акции во Фејсбук, за кои с$ уште размислуваме. Фејсбук издава акции од класа А и Б. Ние добивме понуда за пакет-акции од класа Б, кои чинат од 37 до 38 долари по акција. С$ уште е рано да се каже дали ќе купиме“, вели Александар Манев, директор на инвестицискиот фонд Илирика. Купувањето акции во странски компании најмногу зависи од инвестициската политика на фондовите и од проценката дали цената одговара со тоа што инвеститорот е подготвен да го плати. Генералниот директор на КД Фондови за Македонија, Лазе Камчев, вели дека преку фондот КД БРИК технички може да купуваат акции во Фејсбук. „Фејсбук како компанија засега е добра, но треба да се следи како ќе се движи цената на акциите по официјалната продажба, бидејќи засега цената на 100.000 акции изнесува околу 3,8 милиони долари. Ако се земе предвид оваа сума, во суштина не дека не сакаме, туку реално не можеме да го направиме тоа во моментов“, вели тој. Анализите покажуваат дека инвеститорите треба да бидат претпазливи кога инвестираат во виртуелни компании како што се социјалните мрежи. Ако се погледне вредноста на акциите на социјалните мрежи, како Линкедин, Зинга, Групон, може да се забележи дека таа значително паѓа. Тоа не мора да се случи и со Фејсбук. Во домашните пензиски фондови велат дека внимателно играат на пазарот на капитал кога се во прашање ИТкомпаниите. Генералниот директор на НЛБ Нов пензиски фонд, Давор Вукадиновиќ, не ја исклучува можноста за

+

,70%

ирани на

09.02.2012

раст

Хотели Метропол РМДЕН04 Макстил Топлификација Македонски телеком

+5,26% +2,17% +1,65% +0,33% +0,22%

09.02.2012

Гранит Макпетрол Македонијатурист Комерцијална банка

пад

-

нова цена

200,00 94,00 120,00 2.300,00 509,00

нова цена

-3,13% 450,00 -1,45% 18.084,00 -0,93% 2.650,00 2899,00 -0,05%

купување акции во Фејсбук доколку анализите покажат дека тоа е во интерес на членовите на фондот. „Не би се ограничил на акции од поединечни компании. Компаниите како социјалните мрежи и останатите од ИТ-сегментот секако се привлечни за инвестирање. Но, сепак, кај нас постои нешто што се нарекува правилник за инвестирање, кој мора да се почитува. Доколку институционалните и техничките анализи дозволат да се инвестира, ние тоа и ќе го направиме“, објаснува Вукадиновиќ. Јанко Тренкоски, генерален диркетор на КБ Прво пензиско друштво, вели дека нема да инвестира во акции на Фејсбук бидејќи законот не дозволува да се инвестира во компании кои с$ уште немаат кредитен рејтинг. „Интернет-компаниите како Гугл, Епл и

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 4,90% 5,70% 6,00% 5,50% 5,40%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 3,70% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,10% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,70%

3,00% 3,10%

6м 1,37% 1,33% 0,76% 0,13%

12м 1,70% 1,69% 1,08% 0,35%

4,60%долари 5,10% милијарди се 4,60% 5,00% проценува дека вреди Фејсбук

1м 0,65% 0,59% 0,25% 0,06%

3м 1,07% 1,01% 0,51% 0,08%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

24м 7,50% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,50% 7,50% 9,00% 8,50% 8,40%

2,50% 3,60% 2,20%

6,00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,00% 8,10% 9,50% 9,00% 8,80%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,70% 3,00%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 3,70% 4,00%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,10% 4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

6%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,70%

3,00% 3,10%

4,60% 4,60%

5,10% 5,00%

5%

3м 1,07% 1,01% 0,51% 0,08%

6м 1,37% 1,33% 0,76% 0,13%

12м 1,70% 1,69% 1,08% 0,35%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

камата 4,00% 5,50%

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,20% 2,40%

Валута евро долар фунта франк долар долар

Среден курс во 61,5038 46,3340 73,6617 50,7708 46,5973 50,2031

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

4% 3% 2% 1%

0% 01/10 03/10 05/10 06/10 08/10 10/10 12/10 02/11 04/11 06/11 08/11 10/11

Извор: Државен завод за статистика

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Рочност преку ноќ 1 недела 1м Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% 3,18% Нето вредност 4,18% Илирика Југоисточна Европа2,20% 26.531.750,94 МКДОНИА Илирика Глобал-Растечки пазари

милиони долари чинат 100.000 акции од Фејсбук

Рочност ноќ 1 неделадека со 1м продажба 3м на Фејсбук с$ уште немаат рејтинг бидејќи преку претпоставува СКИБОР 2,20% 3,18% 4,18%годинава.

4,98%Но, не се задолжуваат. Кога станува акции ќе почнат во мај МКДОНИА 2,20% збор за ИТ-компаниите, ние досега поради актуелноста на оваа иницијална сме инвестирале во акции на Оракл, јавна понуда (ИПО), аналитичарите ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ која има врвен кредитен рејтинг и е велат: „Дури и ако имате 100.000 Основна кам. стапка на Фејсбук, Стапка на инфлација стабилна“, објаснува Тренкоски. долари за акции Народна банка на Македонија 5,20% Иако од Фејсбук с$ уште немаат најверојатно4,00% сте премала риба во 13,40% Народна 12,00% соопштено официјално, се банка на Србија морето од инвеститори“.

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

3,8 100

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,70% 3,00%

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

1м 0,65% 0,59% 0,25% 0,06%

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,00% 8,10% 9,50% 9,00% 8,80%

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,20% 2,40%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

четврток - 09.02.2012 3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,10% 4,20% 5,00% 4,50% 4,40%

24м 7,50% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,50% 7,50% 9,00% 8,50% 8,40%

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 4,90% 5,70% 6,00% 5,50% 5,40%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

,36% Васе Целеска

,83%

3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,10% 4,20% 5,00% 4,50% 4,40%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

0,75%

-4,15%

-25,44%

5,93%

08.02.2012 08.02.2012

4,48%

6,13%

7,71%

-11,75%

6,90%

15.739.727,25 -1,57% Основна кам. стапка Стапка на инфлација КД БРИК 46.365.401,52 7,70% Народна банка на Македонија 4,00% 5,20% КД Нова ЕУ 21.324.640,17 2,66% 13,40% Народна банка на Србија 12,00% КБ Публикум - Балансиран 24.212.416,83 5,38% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00%

-5,77%

11,26%

-18,12%

-1,64%

08.02.2012

6,02%

11,82%

-3,84%

10,56%

08.02.2012

-3,36%

-15,44%

-33,35%

2,05%

08.02.2012

1,06%

-4,08%

-14,64%

5,31%

08.02.2012

1,90%

1,97%

0,00%

1,23%

08.02.2012

0,82%

1,63%

0,00%

0,34%

08.02.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

41.722.022,60

3м 4,98% 1M 5,36%

Иново Статус Акции

КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија КБ Публикум Паричен

35.680.042,46 66.800.857,51

1,42% 3,60% 2,20% 0,28%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута

10%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПеТоК 10.02.2012

11 Фич го потврди рејтингот ББ+ на Прокредит

Домашни и странски инвеститори купија парцели во Жабени

> БРОЈКА

М

14.770

еѓународната рејтинг-агенција Фич го потврди кредитниот рејтинг на Прокредит банка со оценка ББ+. Оваа банка е прва во земјава на која Фич & додели кредитен рејтинг уште во 2005 година. Во 2012 година, ББ+ е и кредитниот рејтинг на Македонија. Од Прокредит велат дека индивидуалниот рејтинг е резултат на позитивните резултати - квалитетот на кредитното портфолио и релативно нискиот степен на кредити во доцнење споредено со банкарскиот сектор, солидната капитална адекватност, високиот степен на ликвидност и диверзифицираната депозитна база. „Да се има добар рејтинг е важна карактеристика за работењето на една институција. Потврдата на рејтингот ја рефлектира стабилноста и сигурноста на Прокредит банка, што е од особено значење за клиентите, штедачите и за кредитобарателите“, вели Јованка Јолеска-Поповска, генерален директор на Прокредит банка.

Т

ри австралиски компании, една германскогрчка и македонски инвеститори купија 16 парцели во индустриската зона Жабени на спроведеното јавно електронско наддавање. Битолскиот градоначалник Владимир Талески вели дека 15 парцели се наменети за индустриски објекти, а една е за комерцијален објект. „Продадено е земјиште со површина од 9,2 хектари кое заедно со претходната продажба значи дека во индустриската зона Жабени досега се продадени околу 34 хектари или повеќе од 60% од предвидените површини за изградба на фабрики и други стопански објекти“, истакна Талески.

фирми досега поднеле годишни извештаи до Управата за јавни приходи, а се очекува да пристигнат уште 50.000. Од канцелариите на УЈП во наредните денови ќе работат со продолжено работно време до 18 часот за фирмите да може да го запазат крајниот рок, 15 февруари, за поднесување годишни извештаи. Обврска да поднесат годишен извештај имаат фирмите, трговците-поединци, занаетчииите, луѓето кои вршат слободни занимања и други кои во изминатата 2011 година извршиле исплата на приходи на физички лица.

Повлечени сите 50 милиони евра од втората кредитна линија од ЕИБ Фирмите ќе добијат уште 27 милиони евра од евтината кредитна линија на ЕИБ до крајот на месецот Александра Спасевска

У

spasevska@kapital.com.mk

ште 27 милиони евра од кредитната линија од Европската инвестициска банка (ЕИБ) за мали и за средни фирми ќе бидат повлечени до крајот на месецот. Поради големата побарувачка за кредити од компаниите, за помалку од пет месеци се повлечени сите 50 милиони евра. Како што информираше министерот за економија, Ваљон Сараќини, до 24 февруари ќе биде повлечена втората транша од втората кредитна линија, по што ќе започнат преговори за повлекување на уште 100 милиони евра за евтини кредити за компаниите. „Во декември беше исплатена првата транша од втората кредитна линија од ЕИБ од 23 милиони евра, а дури 73% од одобрените кредити беа за инвестициски проекти, МАКЕДОНСКА односно 16,8 милиониБЕРЗА евра. Останатите МБИ 10 6,5 милиони евра се за 27%, односно 1.995,88 трајни обртни средства. Втората транша ќе биде повлечена на 24 февруари, кога МБИД до компаниите 1.992,07 ќе стигнат останатите 27 милиони ОМБ евра од ЕИБ“, истакна Сараќини.

120,53

Според министерот, досега се одобрени 190 проекти, од кои се очекува да отворат 1.200 нови работни места. Најголем дел од кредитните барања кои се одобрени се за компании од производство, трговија, транспорт, услуги и образование. „МБПР заедно со Владата во наредните месеци ќе почне преговори за трета кредитна линија од ЕИБ од 100 милиони евра“, истакна Сараќини. Од Македонската банка за поддршка на развојот информираат Најголем интерес за евтините кредити има кај производствените компании, дека од втората транша кредити ќе добијат потоа во трговијата, транспортот, услугите и образованието.

83 компании, од кои 77 се мали и средни претпријатија и уште шест приоритетни МБПР, информираше дека голем интерес кај обртни средства со рок на отплата до три компании. компаниите има за кредитите и за услугите години и грејс-период од шест месеци. „Од вкупната сума од 27 милиони евра, 24,2 за извозните компании, како што се извозен Сумата што може да се позајми е од 10.000 до милиони се предвидени за кредити за мали и факторинг и осигурување на извозот, каде 3,5 милиони евра. средни претпријатија, а 2,4 милиони евра за за еден месец се склучени договори со Првите 100 милиони евра од ЕИБ се големи компании“, информира Александар десетина компании. целосно искористени, а кредит подигнаа Станојковски, директор на Секторот за ФЈУЧЕРСИ Тој информираше дека во делот на извозот 306 компании, главно од прехранбената, кредитирање во МБПР. веќе се нуди кредитна линија која може да НАФТА текстилната и од градежната индустрија. Според него, овие кредити се со каматна се реализира преку деловните банки или ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС Голем интерес за извозен стапка од 5,5%. Кредитите за инвестиции се директно преку МБПР. Каматната стапка е 99.740$/барел 2,48/ММБТу факторинг со рок за отплата меѓу три и осум години 6% фиксна, со тоа што доколку се оди преку BRENT а за набавка на ЗА ЗАТОПЛ. Кенан Идризи, прв оперативен директор на и две години грејс-период, банките, износот е до два милиони евра.

-0,26% +0,03% +0,12%

+1,04% +0,00%

116,230$/барел

320

+0,28% +0,33%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, четврток - 09.02.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000 МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.995,88 532,51

-0,26% +0,93%

SASX 10 820,68

МБИД CROBEX 1.992,07 1.778,11 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 120,53

+0,03% SOFIX 308,52 +0,12% ATHEX

Главен индекс на Белградската берза

-1,46%

823,96

Главен индекс на Љубљанската берза

1749.70$/унца

21.397,50

34,14$/унца

2.205,00

8.545,75

510.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Главен индекс на Атинската берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

NASDAQ +0,93% 532,51 +0,19% 12.908,60 2.914,13

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

BELEX15 -0,06% -0,43% 532,51

SASX 10 820,68

642,25$/бушел

берзата, без финансиски компании

3.000 3.000 3.000

-0,60% -1,36%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-1,46%

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 823,96 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,89%

FTSE 100 5.903,87

+0,19% +0,81% SWISS

DAX12.908,60 Заеднички индекс 30 6.803,16

6.185,44

+1,83%

1232.00$/бушел

SBITOP 569,05

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

+0,48%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11

DOW JONES Путеви 481,00 12.908,60

+18,47% +0,19%

-0,06% S&P 500 +0,48% 1.351,37 Симпо

230,00

BRAZIL BOVESPA +0,10% -0,60% 65.433,40 АЗИЈА ИНДЕКСИ 1.880,00

ВАБА банка

-0,15%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 40,00 CAC 40 SENGПаоло, Бразил

-0,04%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

+0,27%

+0,70%

TOPIX CAC 40 784,49

3.440,26

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

17.830,80 +0,89%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.803,16

FTSE 100 5.903,87

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

+0,81%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

3.440,26 1.000,00

+0,48%

Индекс на 100 најголеми британски котирани на Лондонска берза

Комер.банка

+0,10% 65.433,40 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА +18,24%

+18,25% -0,06% -3,90%

-0,60%

104104 104 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА 99.740$/барел

BRENT 116,230$/барел

5,14

1,20

+0,89% 5.903,87БЕРЗА +0,48% ЉУБЉАНСКА +0,81% -7,14%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Аеро.Љубљана

4.011,00

SWISS КД Груп 6.185,44 5,51

+1,24%

+0,48% -6,93%

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +5,26% 200,00

Хотели Метропол РМДЕН04 NIKKEI 225 +2,17% 9.002,24 Макстил Индекс +1,65% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Топлификација +0,33% котирани на швајцарскиот пазар на капитал Македонски телеком +0,22%

+0,48% TOPIX

-0,15%

СРЕБРО 34,14$/унца

БАКАР 8.545,75

ПРИРОДЕН ГАС 2,48/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

320

МЕТАЛИ

+0,07% -0,17% -0,7%

НИКЕЛ

21.397,50

АЛУМИНИУМ 2.205,00

ЧЕЛИК 510.00$/унца

+0,28% +0,33%

-2,2% +0,15% /

+14,48%

Магма ЕВРОПА ИНДЕКСИ -13,04% -11,11% FTSE 100

+11,11%

1749.70$/унца

+1,04% +0,00%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Ингра

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Белградска, Загрепска и Љубљанска берза компании

09.02.2012

SWISS 6.185,44

108108 108

ЗЛАТО

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

960,00

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза НФД холд. .

DAX Меркатор 6.803,16 130,00

NASDAQ Агробанка 2.397,00 2.914,13

-7,63% BRAZIL BOVESPA

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI 225 HANG 9.002,24 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 21.010,00 ДЕН ДО 15Ч.

112112 112

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 2.914,13

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

ATHEX 823,96

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хр.пош.банка

S&P 500 1.351,37

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DOW JONES

-1,46%

SASX 10 ШЕЌЕР 820,68

+0,12%

116116 116

+1,83%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

+0,93% -1,05% SOFIX СОЈА +0,53% -0,09% 308,52

2251.000$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 661,00$/бушел

CROBEX КАФЕ 1.778,11 2,21 $/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 65.433,40 308,52

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ПЧЕНИЦА

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ РЕГИОН -0,27%

ОМБ ОМБ ОМБ

120120 120

котирани на пазарот на јавно поседувани друштва

-1,19% -0,43% +3,45% -1,36% -0,20%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

+0,53% +0,10%

CROBEX S&P 500 1.778,11 1.351,37

CAC 40 3.440,26

124124 124

+0,07% 2.800 -2,2% 2.600 2.600 2.600 2.800 МАКЕДОНСКА БЕРЗА 2.800 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.600 2.600 СРЕБРО МБИ 10 -0,17%2.600 +0,15% 2.200 2.200 2.200 2.400 2.400 2.400 -0,26% 1.995,88 -1,36% 2.000 2.000 2.000 2.200 2.200 БАКАР ЧЕЛИК МБИД -0,7%2.200 / +0,03% 1.800 1.800 1.800 2.000 2.000 2.000 1.992,07 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 07/10 07/10 07/10 09/10 09/10 09/10 12/10 12/10 12/10 03/11 03/11 03/11 06/11 06/11 06/11 08/11 08/11 08/11 11/11 11/11 11/11 ОМБ +1,83% +0,12% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни120,53 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании

-0,43%

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 569,05

SBITOP 569,05

+0,03%

НИКЕЛ 3.000 3.000 3.000

Главен индекс на Сараевската берза

+0,53%

BELEX15 DOW JONES

МБИД МБИД 3.200 3.200 3.200 МБИД МЕТАЛИ

-0,26%

ЗЛАТО

2.800 2.800 2.800

HANG SENG 94,00 21.010,00 120,00

2.300,00 509,00

642,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 661,00$/бушел

КАФЕ 2,21 $/бушел

СУРОВИНИ

-0,27% -1,05% -0,09%

КАКАО

2251.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1232.00$/бушел

-1,19% +3,45% -0,20%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,04%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

BSE 30

ПЧЕНКА

Путеви

481,00

+18,47%

Агробанка

2.397,00

+18,25%

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 INTERVIEW

Во пензиските фондови се штеди на долг рок! „Заради правилно информирање на јавноста мора да се истакне дека пензиското штедење по своја природа е штедење на долг рок и мора да се цени на долг рок. Промените на берзите имаат влијание и на нашите пензиски фондови, но тие не треба да се следат на неделно ниво, бидејќи не даваат реална слика на перформансите на пензискиот фонд“ INTERVIEW Маја Бајалска-Георгиевска bajalska@kapital.com.mk

МАПАС (Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување) на почетокот на месецов ги информира осигурениците во третиот пензиски столб дека можат да направат поврат на персоналниот данок. Каква е процедурата и колкав процент од средствата можат да повратат граѓаните? Секое лице кое е член на доброволен пензиски фонд и кое уплатило сопствени средства во доброволниот пензиски фонд, кои се претходно оданочени со персонален данок на доход, има право на поврат на платениот персонален данок на доход пресметан на износот на уплатениот придонес во доброволниот пензиски фонд. Правото на поврат на персоналниот данок на доход се однесува и во случаите кога друго физичко лице врши уплати во име на член на доброволен пензиски фонд. Износот на кој се пресметува повратот не може да биде поголем од четири просечни брутоплати во Република Македонија, објавени за претходната година. Правото на поврат на персонален данок на доход може да се оствари со поднесување барање до УЈП. На крајот од 2011 година министерот информира дека се намалени провизиите на двата задолжителни фонда од вториот столб. Колкави беа месечните провизии на овие пензиски фондови, на почетокот на нивното работење, а колкави се сега? Зошто и како дојде до нивно намалување? Со закон е дефинирана максималната висина на овој надомест со постепено

намалување на висината. На почеток овој надомест изнесуваше 8,5% за постепено да стигне до сегашните 4%. Континуираното намалување на надоместот се должи на фактот дека основата врз која тој се пресметува (придонесите) континуирано се зголемува како што се зголемува бројот на членовите. Тоа дава простор да се намали висината на овој надомест, без притоа да се намалат вкупните приходите на пензиските друштва по тој основ. Ова намалување има особено позитивно значење за членовите, бидејќи овој надомест се наплатува од нивните уплатени придонеси и значи директно поголема висина на средствата на индивидуалните сметки на членовите, а со тоа и на нивните идни пензии. Колкави приноси остварија во 2011 година двата задолжителни пензиски фонда? Колкави приноси имаат остварено фондовите од вториот столб, од почетокот на постоењето досега и кои треба да бидат придобивките од него? Согласно со закон приносите на задолжителни пензиски фондови се објавуваат за период од 3 години, сведени на годишно ниво, и изнесуваат 8,80% кај Отворен задолжителен пензиски фонд - НЛБ Пензиски фонд, односно 6,85% кај КБ Прв отворен задолжителен пензиски фонд. Гледано од почетокот на системот, остварениот годишен принос е 4,34%, односно 4,56%, соодветно. Досегашните резултати од вториот столб покажуваат раст и преку бројот на членови и преку

к

Еднодневен семинар на тема: “ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА ЗАКОН ЗА РАБОТНИ ОДНОСИ И НОВИОТ ЗАКОН ЗА МИНИМАЛНА ПЛАТА” 14 февруари 2012 година (вторник) од 09:30 -16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на V кат Предавачи: Г-дин ТЕОФИЛ ТОМАНОВИЌ, судија на Апелациониот суд Скопје во пензија. Д-р ЗОРАН МИХАЈЛОСКИ, судија во Апелациониот суд Скопје Сите заинтересирани за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 10 февруари 2012 година Контакт: Елизабета А. Ефтимова Тел: 02 32 44 074 Факс: 02 32 44 088 beti@mchamber.mk

Контакт: Ленче Зикова тел: 02 32 44 054 факс: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk

о

м

е

р

ц

и

ј

БУЛЕНТ ДЕРВИШИ

директор на МАПАС

средствата. Имаше периоди на раст и периоди на пад на сметководствените единици, како резултат на движењата на светските и на македонскиот финансиски пазар. Во иднина, и ние, како регулатор и супервизор, а особено пензиските друштва, кои се одговорни за инвестирањето на средствата на пензиските фондови, ќе се посветат на унапредување на работата од овој аспект, поради заштита на интересите на

а

л

е

н

о

г л

а

с

Еднодневен семинар на тема: “ХАРМОНИЗИРАН СИСТЕМ ЗА РАСПОРЕДУВАЊЕ НА СТОКИТЕ И ИЗМЕНИТЕ ШТО СТАПИЈА НА СИЛА ОД 1 ЈАНУАРИ 2012 ГОДИНА” 21 февруари 2012 год.

10:00-16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат Предавач: м-р ЗЛАТКО ВЕТЕРОВСКИ, Царинска управа на Република Македонија Заинтересираните за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 20 февруари 2012 година. Контакт: Анита Митревска тел: 02 32 44 057 факс: 02 32 44 088 anita.mitrevska@mchamber.mk

пензиските фондови. Од Министерството за труд и социјална политика најавија дека се работи на новини во пензискиот систем, односно воведување на т.н. мултифондови. Какви новини ќе донесат тие? Воведувањето на мултифондовите ќе овозможи постоење на повеќе видови портфолија по ризичност (пр. претежно во акции или во обврзници) во зависност од возраста на членот и од неговите преференции за ризик. МАПАС и Министерството работеа на анализа на странските искуства и можностите за нивно воведување во Македонија, а за да профункционираат истите во практиката, потребни се законски измени и постепена прераспределба на постојните членови и средства во различните мултифондови. Што ќе се промени во пензискиот систем со Законот за регулирање на начините за исплата на пензиите од вториот и третиот столб, кој беше донесен лани? Со овој закон се регулира фазата на исплата на пензии и пензиски надоместоци од капитално финансирано пензиско осигурување. Во него детално се уредени видовите на исплати, институциите кои ќе ги исплатуваат, начинот на исплата, итн. Значи, пензиските друштва, по пензионирање на членовите, ќе може да исплатуваат доживотни програмирани повлекувања. Покрај нив, во фаза на исплата, се вклучуваат и осигурителните компании, кои ќе може да исплатуваат доживотни пензиски ануитети. Можна е и комбинација од двата вида исплати. Видот на исплата на пензија ќе го определи пензионерот по сопствен избор. Очекуваме дека конкуренцијата ќе биде во насока на подобра и поевтина услуга за пензионерите. Во август лани објавивме дека пензиските фондови доживеја падови како резултат на падовите на светските берзи, а во тој период на интернет-страницата на МАПАС не можеа да се видат промените на нивните сметководствени единици. Како го коментирате ова? Најпрвин сакаме да ги демантираме вашите наводи околу наводната нетраспарентност на МАПАС. Имено, МАПАС како специјализирана институција за супервизија работи ефикасно и транспарентно со цел заштита на интересите на членовите на пензиските фондови, јакнење на свеста на јавноста и поттикнување на развојот на капитално финансираното пензиско осигурување. Во таа насока МАПАС никогаш не крие и редовно објавува голем број податоци и извештаи кои се однесуваат на работата на пензиските друштва и пензиските фондови. Исто така редовно одговараме и на прашањата од медиумите, така што конкретно вашите прашања испратени во петок беа одговорени следниот работен ден односно во понеделник. Инаку, заради правилно информирање на јавноста мора да се истакне дека пензиското штедење по своја природа е штедење на долг рок и мора да се цени на долг рок. Промените на берзите имаат влијание и на нашите пензиски фондови, но тие не треба да се следат на неделно ниво, бидејќи не даваат реална слика на перформансите на пензискиот фонд.

Контакт: Ленче Зикова тел: 02 32 44 054 факс: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk

Дводневен семинар на тема: „ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ, НИВНОТО „ПРАВИЛНО“ ТОЛКУВАЊЕ, ФИНАНСИСКО ПЛАНИРАЊЕ, МЕТОДИ ЗА ВРЕДНУВАЊЕ НА ИНВЕСТИЦИИ И ПРОЕКТИ, ВРЕДНУВАЊЕ НА СОПСТВЕНИОТ КАПИТАЛ И КОМПАНИЈАТА“ 13-14 февруари 2012 год.

8:30-14:30 часот Стопанска комора на Македонија, сала 4 на 5-ти кат Како работи мојата компанија? Како да го испланирам работењето за наредната година? Што ми покажуваат извештаите? Дали да инвестирам? Колку ме чини кредитот? Дали проектот ми е исплатлив или не? Подгответе се самите да го дадете одговорот на овие и уште неколку клучни прашања за успех на бизнисот. Заинтересираните за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 10 февруари 2012 година. Контакт: Анита Митревска тел: 02 32 44 057 факс: 02 32 44 088 anita.mitrevska@mchamber.mk

Контакт: Ленче Зикова тел: 02 32 44 054 факс: 02 32 44 088 lence@mchamber.mk

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

БАЛКАН 13

НЛБ и Пивоварна 380 Лашко најголеми губитници од неуспешната продажба на Меркатор

200

милиони евра банкарски заеми има Пивоварна Лашко

Лашко и НЛБ се надеваа дека преку продажбата на акциите во Меркатор ќе си го решат проблемот со задолженоста. Но, нивниот план пропадна со повлекувањето на понудата од Агрокор

С

ловенечката групација Пивоварна Лашко ќе биде најмногу погодена од повлекувањето на понудата на Агрокор за преземање на 52,1% од акциите на најголемиот словенечки трговски синџир, Меркатор, покажуваат првичните проценки на словенечките медиуми. Управата и надзорниот одбор на Лашко за новонастанатата ситуација ќе дискутираат следната недела, потврди претседателот на Надзорниот одбор, Владимир Маленковиќ, за новинската агенција СТА. Пивоварна Лашко се наоѓа во тешка ситуација бидејќи има 380 милиони евра банкарски заем. Менаџментот на компанијата планираше дека ќе ја намали задолженоста преку продажба на речиси една четвртина к

о

м

е

р

ц

и

ј

На Словенија & треба свеж капитал

С

поред словенечкиот бизнисвесник „Финанце“, Агрокор ја повлече понудата за преземање на Меркатор поради решеноста на словенечката политика да го одолжи процесот на продажба во очекување на уште некоја понуда. Повлекувањето на Агрокор не решава ништо, бидејќи остануваат проблемите во словенечката економија. „На Словенија & треба свеж капитал, а повлекувањето на хрватската понуда не оди во прилог на тоа“, пишува „Финанце“. а

л

е

н

о

г л

а

с

милиони евра е минатогодишната загуба на НЛБ

од акциите кои ги поседува во Меркатор. „Раздолжувањето без продажба на акциите во Меркатор е невозможно, па групацијата оваа година само за камати од кредитните обврски ќе мора да даде 25 милиони евра, што дополнително го ослабува нашиот резултат“, вели генералниот директор на Пивоварна Лашко, Душан Зорко, за магазинот „Банка“. Деновиве низ словенечките и низ хрватските медиуми многу се шпекулира за случајот Агрокор-Меркатор, па некои од нив тврдат дека Ивица Тодориќ, сопственикот на Агрокор, ја повлече понудата за преземање поради тоа што стана свесен дека ниту новата влада која овие денови ја формира Јанез Јанша не би дозволила преземање на Меркатор. Словенечките медиуми пишуваат дека новата влада, покрај тоа што ќе биде посветена на проблемите на најголемиот косопственик на Меркатор, Пивоварна Лашко, исто така ќе се посевети и на Нова Љубљанска банка (НЛБ), која исто така има акции во Меркатор. Бидејќи НЛБ и лани работеше со загуба, во најголем дел поради резервациите на тајкунските кредити од минатото, најверојатно економската министерска екипа на Јанша ќе бара расчистување на билансите, како и одговорност од менаџментот. Решението за идната сопственичка структура на банката пак, ќе се бара во намалување на државното к

о

м

е

р

ц

и

ј

портфолио и јакнење на банката со влез на странски инвеститори.

НЛБ дознала за повлекувањето на Агрокор од медиумите?!

Повлекувањето на Агрокор не решава ништо. Меркатор останува отворен за продажба, а тука се долговите на Лашко и докапитализацијата на НЛБ, која исто така е проблематична, изјави економскиот експерт Богомир Ковач за РТВ Словенија. „Играта ќе мора да започне одново“, додава тој и нагласува дека на Словенија & треба „свеж капитал“, така што повлекувањето на Тодориќ ги решава политичките и економските проблеми само краткорочно. Интересно е тоа што од НЛБ изјавуваат дека не знаеле дека Агрокор ја повлекува понудата с$ додека од бизнис-весникот „Финанце“ не ја побарале банката за коментар. Управниот одбор на банката вчера разговараше за тоа кои ќе бидат следните чекори во продажбата на Меркатор. Словенечки „Финанце“ неодамна објави дека половина од 400 милиони евра тешката загуба во банкарскиот сектор на Словенија за минатата година е токму на најголемата словенечка банка, НЛБ, па затоа, гувернерот на Централната банка на Словенија размислува да воведе принудна управа во банката. а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

> БРОЈКА

Џенерал моторс е незадоволен од Опел

А

мериканскиот автомобилски гигант Џенерал моторс (ГМ) има намера да направи длабоки резови во својата подружница Опел, со оглед на очекуваните катастрофални финансиски резултати за четвртиот квартал, пренесува „Волстрит журнал“. „Незадоволството од состојбата во Опел е с$ поголемо, како и впечатокот дека реструктурирањето на подружницата од пред две години не беше доволно за компанијата да оди напред“, вели анонимен извор за весникот. Весникот пренесува дека управата на ГМ моментално расправа за затворање на фабриката во Бохум, Германија, како и на фабриката во Елесмер Порт во Велика Британија. Опел го претставува темелот на ГМ во Европа, а во последните 10 години компанијата поради тоа претрпе загуби поголеми од 14,5 милијарди долари.

59% е падот на добивката за 2011 година на третата најголема рударска компанија на светот, Рио Тинто груп. Нето-добивката за 2011 година на рударскиот гигант изнесува 5,8 милијарди долари, во споредба со 14,3 милијарди долари во 2010 година.

Кредит Свис за прв пат од 2008 година е во загуба

Ш

вајцарската банкарска групација Кредит Свис соопшти дека во четвртиот квартал од минатата година претрпе нето-загуба од 698 милиони долари, за прв пат од 2008 година. Загубата доаѓа како последица на изложеноста во потенцијално ризичното инвестицико банкарство во време кога економијата во еврозоната се соочува со проблеми поврзани со должничката криза. Бреди Дуган, извршниот директор на банката вели дека за кварталните загуби се виновни пазарните услови и агресивното намалување на издатоците, како и неопходноста за задоволување на нови барања за зголемување на нивото на капитал, според новите критериуми на Базел.

Кинеска бизнисинвазија во Европа Годинава с$ поголем интерес за инвестирање во земјите од ЕУ пројавуваат енергетските компании од Кина, често големи конгломерати, кои имаат за цел да се прошират на западноевропските пазари за прв пат Васе Целеска

К

celeska@kapital.com.mk

ако што с$ повеќе и повеќе се продлабочува должничката криза во Европската унија (ЕУ), а државите почнаа да ги продаваат своите удели од компаниите, кинеските компании и инвестициски фондови се с$ подобредојдени на европскиот пазар, бидејќи тие, според многумина, ја имаат моќта со која може да се преструктурира европската економија. Годинава с$ поголем интерес за инвестирање во земјите од ЕУ пројавуваат енергетските компании од Кина, често големи конгломерати, кои имаат за цел да се прошират на западноевропските пазари за прв пат. Оваа година се очекуваат многу повеќе бизнис-зделки со кинеските партнери, посебно во областа на инфраструктурата и во секторот за комунални услуги, и тоа преку инвестицискиот фонд „тежок“ 410 милијарди долари. Кинеските инвестиции во Европа лани двојно се зголемија и достигнаа 6,7 милијарди долари, но с$ уште се помали во однос на вложувањата од САД и од Јапонија во стариот континент. Кинеските компании од неодамна повеќе пати го зголемија купувањето претпријатија во Европа и тоа во различни сектори, од енергетика и водостопанство до компании за производство на луксузни јахти, што се далеку попривлечни инвестиции отколку во државни обврзници за време на должничката криза. Критериумот за избор на кинеските инвестиции е рентабилност, без разлика на тоа за кој сектор станува збор. С$ поголемиот обем на кинеското купување европски фирми е резултат на моменталната политика на Пекинг за зголемување на екононската активност во странство. „И покрај лошата економска перспектива во земјите од еврозоната, директните странски инвестиции во Европа лани се повеќе од двојно поголеми. Во овој период на големи економски и финансиски потреси сигурно е дека има добри бизнис-можности за ликвидни кинески претпријатија“, смета аналитичарот на кинеското претставништво к

о

м

е

р

ц

и

ј

на агенцијата ИХС Глобал инсајт, Алистер Торнтон. Кина размислува за вклучување и во фондовите за стабилизација на еврото, како новиот Европски стабилизациски механизам (ЕСМ), а тоа премиерот на земјата, Вен Џиабао, го најави по посетата на германскиот канцелар Ангела Меркел.

Каде инвестира Кина?

Се проценува дека на Кина & се потребни уште четири години за да ја симне од тронот најголемата светска економија, САД. Последните кинески инвестиции во Европа се токму оние кои се очекува големите инвеститори да ги направат за време на криза - да освојуваат нови пазари. Во последната зделка Кинескиот инвестициски фонд купи 25% од акциите на Националната енергетска компанија во Португалија за 387 милиони евра. Пред само една недела кинескиот градежен гигант Сани хеви индастри се согласи да ја преземе германската фамилијарна инженерска компанија Пуцмајстер, за сума која одби јавно да ја соопшти. Пред само еден месец Кинескиот инвестициски фонд купи удел во британското јавно претпријатие за водовод Темза. Кинеската компанија Три Гор во декември а

л

е

н

о

г л

а

с

Кина нема намера да ја купи Европа, иако забрзано инвестира!

К

инескиот премиер, Вен Џиабао, неодамна, за време на посетата на неговата германска колешка, Ангела Меркел, изјави дека неговата земја нема ниту способност, ниту намера да ја „купи Европа“, реагирајќи на загриженоста во ЕУ за с$ поголемите кинески инвестиции во стопанството на еврозоната, која е погодена од должничката криза.

минатата година ги победи конкурентите и успеа да преземе 21,35% од акциите во енергетската компанија Енерхиас од Португалија, и тоа за 2,7 милијарди евра. Минатиот месец пак, Шандонг хеви индастри се согласи да плати 374 милиони евра за 75% во италијанскиот производител на луксузни јахти Ферети груп. Иако ова се само дел од кинеските инвестиции во Европа во последните месеци, многу аналитичари сметаат дека колку што овие инвестиции се добри за економијата на Европа, толку се лоши, бидејќи издигнувањето на Кина за Европа значи забрзување на нејзиното опаѓање. До неодамна економската дебата беше за тоа дали Европа може да го задржи чекорот со САД, а сега е дали може да остане пред Кина.

Кои се кинеските тајкуни?

Многу малку се знае за луѓето кои управуваат со најмоќните кинески компании, кои почнаа да ја освојуваат Европа и светот. Сепак, по извештајот на американскиот институт Брукингс, некои од најмоќните кинески тајкуни & станаа познати на јавноста. Еден од нив е Ван Џианџу, претседател на управниот одбор на

Вен рече дека Кина е подготвена да соработува со Европа во борба против актуелната криза, но не сака, како што велат некои, да ја купи Европа. најголемиот мобилен оператор на светот, Чајна мобил, кој опслужува дури 650 милиони претплатници. Во областа на инфраструктурата и енергетиката највлијателна е Ли Сјаолин, која е на чело на компанијата Чајна пауер дивелопмент, а потекнува од прочуената фамилија Ли. Оваа компанија е еден од најголемите инвеститори во енергетските проекти во Европа. Гувернерот на Кинеската развојна банка, Чен Јуан, исто така е една од поважните фигури во кинеската инвестициска политика. Тој веќе десет години е на чело на оваа финансиска институција, а пред две години успеа да преземе 2,64% од британската банка Барклис. Претседателот на управниот одбор на Националната банка на Кина и некогашен челник на Народната банка на Кина, Сјао Ганг, е човекот кој ги контролира странските инвестиции. Ганг се води според идејата за силно влијание на државата во економијата, па затоа, се проценува дека се мали шансите овој банкар да дозволи слободен влез на странските инвеститори во Кина. Од друга страна, тој ја поддржува моменталната политика кинеските компании да освојуваат странски пазари.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПЕТОК 10.02.2012

15

ФЕЉТОН ЛОНДОНГРАД ОД РУСИЈА СО КЕШ: инсајдерска приказна за олигарсите Почитувани читатели, “Капитал“ во соработка со издавачите АЕА, ви го претставува возбудливиот бестселер на Марк Холингсворт и Стјуарт Ленсли, "Лондонград - од Русија со кеш". Не пропуштајте ја неверојатната приказна за тоа како Лондон стана дом на руските супербогаташи, раскажана за прв пат и базирана врз вистински ликови и настани. Ултравозбудливо четиво за животот проткаен со невиден луксуз, убави жени, приватни авиони, мегајахти, најдобрите светски фудбалери и телохранители во црни ренџ-ровери со непробојни стакла.

Додека лежам овде, можам да го слушнам удирањето на крилјата на ангелот на смртта зад грбот. Можеби би можел да му побегнам, но нозеве не ми трчаат толку брзо колку што би сакал. Затоа, мислам дека е време да му кажам една или две работи на човекот кој е одговорен за мојата сегашна состојба. Може ќе успееш да ме замолчиш мене, но тој молк доаѓа со цена. Може ќе успееш да замолкнеш еден човек, но вресокот на протестите од целиот свет ќе одекнува, господине Путин, во твоите уши до крајот на твојот живот. Нека ти прости Бог за она што ми го направи, не само мене, туку и на саканата Русија и на нејзиниот народ. АЛЕКСАНДАР ЛИТВИНЕНКО

“ ГЛАВА 10: КОРПОРАЦИЈА „УБИСТВО

Кој го улови ловецот на мафијашите?

Тоа беше едно д од д најневообичаените, ј , најзбунувачки и неверојатни убиства кое некогаш се случило на улиците во Лондон. Труењето на разузнавачот Литвиненко, токму како од романите на Џон ле Каре, ќе има сеизмички последици не само за олигарсите, туку, исто така, и за англо-руските односи... Во 16.30 часот, на 1 ноември 2006 година, тројца Руси се состанаа во барот Пајн во хотелот Милениум на Гросвенор сквер, веднаш спроти американската амбасада во Мејфер, Лондон. Двајца од нив, Андреј Луговој и Дмитри Ковтун, долетаа во Лондон од Москва таа недела. Двајцата порано работеле за ФСБ, руската безбедносна служба. Третиот човек беше 43-годишниот Александар Литвиненко. Кога Литвиненко пристигна во барот, поранешните офицери на ФСБ му понудија алкохолен пијалак, иако знаеја дека тој никогаш не пие алкохол. Кога одби, Луговој му тури чаша зелен чај од чајникот што веќе беше на масата. „Зарем нема да се напиеш ни чај со нас?“, го праша. Литвиненко испи една голтка од чајот, но не повеќе, бидејќи имаше непријатен вкус. Не остана долго. Имаше добиено стриктни инструкции од сопругата Марина да си дојде дома навреме за вечера. Први ноември беше посебен ден за семејството - тоа беше шеста годишнина од нивниот лет од Русија. Имаа и уште една друга причина за славење: една недела пред тоа Литвиненко доби британско државјанство. За да го прослават сето тоа, Марина го подготвуваше неговото омилено јадење, печено пиле и палачинки во овошен сос. Но, кога Литвиненко пристигна во својата куќа во северен Лондон таа вечер, почна неконтролирано да повраќа. „Мислам дека сум отруен“, рече. Побара Марина

М

арк Холингсворт е истражувачки новинар и автор на повеќе книги, вклучително и студијата за МИ5, британската Служба за безбедност. Неговите новинарски текстови се објавуваат во Сандеј Тајмс, Гардијан и Фајненшел Тајмс. Од малиот број интервјуа направени со него, се знае дека тој не сака многу да зборува јавно, нити пак е љубител на шопинг. ругиот автор, Стјуарт Ленсли е новинар и економски консултант кој живее јужен Лондон. Меѓудругото тој е добитник на неколку награди како телевизиски и радио продуцент, меѓу кои е и наградата на Њујоршкиот телевизиски и филмски фестивал. Во неговата книга од 1985 година, Poor Britain, тој ја дефинираше моќта употребувајќи методологија која подоцна почнаа да ја применуваат истражувачите и владите на Велика Британија, Европската унија и голем број земји, од Јапонија до Јужна Африка.

Д

да му донесе малку хиперманган од поташ (калиум хиперманган), руски народен лек за прочистување на цревата што го испи со неколку чаши вода. Имаше мали ефекти. Дотогаш веќе почнаа грчеви. Бидејќи тие продолжуваа, а болките стануваа с$ понеиздржливи, сопругата го одведе до локалната болница во Барнет. Бидејќи неговата состојба продолжуваше да се влошува, а не можеше да се утврди дијагноза, на крај со полициска придружба беше преместен во Универзитетската болница во Централен Лондон. Таму умираше бавно и мачно, под будното и целосно внимание на светските медиуми. Тоа беше едно од најневообичаените, најзбунувачки и неверојатни убиства кое некогаш се случило на улиците во Лондон. Труењето на Литвиненко, токму како од романите на Џон ле Каре, ќе има сеизмички последици не само за олигарсите, туку, исто така, и за англоруските односи. Првпат тоа ја турна поморничавата страна на претходно скриените активности на Лондонград во центарот на вниманието. Како и неговите двајца соговорници во барот Пајн тоа попладне, и Литвиненко порано беше лојален и посветен член на КГБ, а потоа и на ФСБ. Извесно време беше стациониран во Чеченија, пред да & се придружи на УРПО, специјална единица на ФСБ со целосно независно овластување да истражува и, во одредени случаи, да елиминира водечки криминалци. КГБ беше реформирана под владеењето на Јелцин во три посебни групи: ФСБ, која се справуваше со внатрешната безбедност и со кривични истраги; СВР, разузнавачка служба за странство и ГРУ, одговорна за воено разузнавање.

Животната приказна на Литвиненко

Александар Валтерович Литвиненко е роден на 4 декември 1962 година во Воронец, универзитетско гратче на 480 километри јужно од Москва. Татко му, Волтер, бил студент по медицина, специјализирал педијатрија и се оженил за колешката Нина. Се разделиле кога Литвиненко бил уште мал и двајцата подоцна повторно стапиле во втор брак. Од тригодишна возраст, Литвиненко го одгледал неговиот дедо од таткова страна во малото гратче Налчик, во северен Кавказ. Познат како Саша, бил болежлив, склон на пневмонија и на

настинки. Но, израснал во отворено, дружељубиво момче и постојано одел кај дедо му и баба му од мајчина страна, кои с$ уште живеат во северен Кавказ. „Мислев дека ќе му биде полесно да оди на универзитет таму (во Налчик). Не беше генијален во училиште“, изјави мајка му. „Беше тешко да се запише на универзитет тогаш. Моравте да полагате испит, но се запишуваа студенти и без испит ако беа добри во спортот“. Во неговите рани години, Литвиненко сакаше да собира предмети што можеше да ги подредува, контролира и каталогизира, како светликави поштенски марки, беџови, играчки-војници и минијатурни тенкови. Мајка му купуваше регрути за неговите мали војски како подароци кога се враќаше од нејзините патувања во Москва, а малиот Саша минуваше многу часови составувајќи воени формации со љубов. Дедо му го носел во зоолошката градина и во историскиот музеј. Му раскажувал на внукот, идниот офицер на ФСБ, за неговото искуство во Црвената армија, борејќи се против нацистите и му велел дека и тој, исто така, ќе треба да ја брани Русија еден ден. „Дедо му бил пилот во Втората светска војна и тој израсна слушајќи ги неговите приказни“, се присетува неговата вдовица Марина. „Саша се угледуваше на него: знаеше да биде строг, но беше многу чесен и морален човек“. На училиште, Литвиненко се интересираше за спорт и за атлетика и стана опседант со пентатлон, т.е. петобој. Во 1980 година, кога Саша имаше седумнаесет години, татко му се врати во куќата на неговиот дедо со нова сопруга и со нивните деца. Литвиненко го заврши средното образование и & се приклучи на Армијата. Во 1988 година успешно ги заврши највисоките воени курсеви на КГБ. На почетокот од својата кариера, Литвиненко беше дружељубив, чесен и послушен до точка на педантерија. Поранешните колеги го опишуваа како безгрижен, само понекогаш покажувајќи строгост и агресивност кои беа задолжителни за неговата р аб ота. Со пру гата М арина в е л и д е к а б и л у ж а се н в о однос на заработувањето или управувањето со пари и, за разлика од неговите колеги во ФСБ, немал интерес за луксузен живот или лична сопственост. Кога првпат се запознала со Литвиненко, помислила дека тој е „безгрижен, духовит - сосема детински, навистина“. Други велеа дека бил како дете. „Беше многу чесен човек“, изјави неговиот пријател Владимир Букоски. „Мислам, многу искрен и отворен. Поседуваше еден вид детско витештво“. Литвиненко се разви во многу сериозен млад офицер на ФСБ: сериозен и напрегнат, речиси немаше друштвен живот. Но, тој исто така разви репутација дека живее во свет на фантазија и заговори. Подоцна тврдеше, на пример, дека агентите на ФСБ ги имаа обучувано оперативците на Ал-каеда во Дагестан и дека биле инволвирани во нападите на 11 септември. Писателот Томас де Вал, специјалист за Источна Европа, разоткри друга страна на Литвиненко: најде дека тој има „манијакален карактер“ со

78

ЛИТЕРАТУРА ЗА РАЗЛИЧНИ ВКУСОВИ Од 2000 година наваму АЕА издавачи објавува книги од ра зни облас ти: проз а, по езија, литература за млади, публицистика, популарна психологија, езотерија... Продажниот салон Египетска сонувалка во центарот на Скопје изобилува со богата литература – од современите македонски писатели, преку англиските класици, с$ до детската литература, сето тоа по достапни цени.

• Од дом ашните авто р и А Е А из д ав ачи ги објавила Божин Павловски, Матеја Матевски, Митко Маџунков, Ефтим Клетников, Радован Павловски, Томе Арсовски...

• Од странските Џ.Р.Р. Толкин, К.С. Луис, Малколм Гладвел, Калед Хосеини, Јасмина Кадра, Кормак Меккарти, Џеред Дајмонд, Карла дел Понте... Преводот на трилогијата “Господарот на прстените” од Толкин беше вистински хит пред неколку години и е проект каков што ретко бележат издавачите во земјава.

• Пред две години во Скопје го пречека и добитникот на Букеровата награда, Томас Кенили, авторот на “Шиндлеровата арка (листа)”, издание исто така на АЕА.

„вкус за глумење во јавноста“. Специјалност на Литвиненко не беше внатрешната безбедност, туку организираниот криминал, вклучувајќи истраги, надгледувања и испитувања на руски мафијаши. Во текот на неговото именување во УРПО, во декември 1997 година, тој и четворица други службеници беа повикани на еден состанок на високо ниво. Подоцна ќе се покаже дека тоа беше судбоносно попладне. Кога петмината се собраа, им беше кажано дека се избрани за една специјална задача: да го убијат Борис Березовски. Еден од најмоќните луѓе во Русија, тој, исто така, се докажа дека е трн и во окото на одредени функционери на ФСБ со висок чин кои беа навредени од неговото влијание врз претседателот Јелцин и го гледаа како закана за нивната лична моќ.

(Продолжува) Во следниот број: Петмината и премногу добро знаеја дека таквото убиство претставува голем ризик и вклучува значителна опасност за нив самите. Нивната дилема бeше голема и сериозна...

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

КАПИТАЛ АКАДЕМИЈА ОБЈАВУВА ПРВА РАБОТНА КОНФЕРЕНЦИЈА ЗА ИЗВОЗ ЗА 2012

КАКО И КАДЕ ПОВЕЌЕ И ПОДОБРО ДА ИЗВЕЗУВАМЕ! ПЕРСПЕКТИВИ ЗА 2012 ГОДИНА!

29 февруари 2012 / хотел ALEKSANDAR PALACE Скопје

Конференцијата ќе ја отвори

г-дин ВАЉОН САРАЌИНИ

министер за економија на Р.Македонија

КЛУЧНИ ТЕМИ НА РАБОТНАТА КОНФЕРЕНЦИЈА ПРВ ПАНЕЛ

ВТОР ПАНЕЛ

ТРЕТ ПАНЕЛ

Итни мерки и субвенции со кои може да се поддржи извозот на македонските компании! Како да се ублажат последиците за компаниите од намалените нарачки од странство? Што компаниите може да очекуваат од новата СТРАТЕГИЈА ЗА ПРОМОЦИЈА НА ИЗВОЗОТ? Како извозните промотори да се стават во функција на поголем извоз? Како да си ги олесните царинските постапки и процедури? Кои други мерки се потребни на македонските извозни компании? Како да ја зголемите конкуретноста на странските пазари? Како да се освојат БАЛКАНСКИТЕ ПАЗАРИ (искуства)!

Осигурување на извозот (како се осигурува извозот, кој осигурува, зошто е потребно осигурувањето – искуства и придобивки) Факторинг и откуп на побарувањата! ШТО Е ТОА? Извозни програми и кредити кои ги нуди МБПР (Македонската банка за поддршка на развојот)! Детална анализа на понудата на оваа државна банка! Како средствата од ИПАРД (Програма на Европската Унија) да се стават во функција на зголемување на извозот? Какви кредити и услови нудат македонските комерцијални банки за извозните компании? Има ли Проектно финансирање од страна на банките за добри извозни проекти!

ГОВОРНИЦИ НА ПРВИОТ ПАНЕЛ: ВАНЧО КАРГОВ

ГОВОРНИЦИ НА ВТОРИОТ ПАНЕЛ: МАРГАРИТА ДЕЛЕВА

Директор на Царинска Управа на Р.Македонија

БИЉАНА Д.СТОЈАНОВСКА

Државен советник за евроинтеграции и меѓународна соработка во Министерство за економија

КРУМ ЕФРЕМОВ

Државен советник во Министерство за надворешни работи и Директор на Директоратот за економска дипломатија

ВИСАР ФИДА

Директор на Агенција за странски инвестиции и промоција на извозот

МИНЧО ЈОРДАНОВ

Претседател на Бордот на директори на Макстил АД Скопје

Државен советник во Министерството за земјоделие и Раководител на телото за управување со ИПАРД

АЛЕКСАНДАР СТАНОЈКОВСКИ Директор на сектор за кредитирање и гаранции во Македонска банка за поддршка на развојот

АЛЕКСАНДАР ШАПКАРЕВ

РУСИЈА И АРАПСКИТЕ ПАЗАРИ – НОВИ МОЖНОСТИ! Што се менува со влезот на Русија во СТО за македонските извозни компании и производи? Како да поставите успешна стратегија за извоз во Русија и поранешните руски републики? Како да најдете локален партнер и да се претставите во Русија? Потенцијали и можности за трговија со Украина Како да се искористат поволностите од бесцаринските договори со ЦЕФТА и да се зголеми извозот во регионот? Арапските земји–новите пазари кои ги отвори арапската пролет

ГОВОРНИЦИ НА ТРЕТИОТ ПАНЕЛ: БИЉАНА Д. СТОЈАНОВСКА

Државен советник за евроинтеграции и меѓународна соработка во Министерство за економија

КРУМ ЕФРЕМОВ

Државен советник во Министерство за надворешни работи и Директор на Директоратот за економска дипломатија

ВАЛЕРИЈ КОКОТ

Раководител на одделение за економски прашања на Амбасадата на Украина во Македонија, прв секретар

ДЕЈАН БЕШЛИЕВ

Повисок самостоен референт, Дирекција за девизни кредити во Комерцијална банка АД Скопје

Директор на Македонско-руска стопанска комора

ПРЕТСТАВНИК ОД СТОПАНСКА БАНКА АД СКОПЈЕ

Генерален директор на Адинг АД Скопје

БЛАГОЈ ДОНЧЕВ

ГЛИГОР ЦВЕТАНОВ

Директор на Макпрогрес Виница

ШЕФКИ ИДРИЗИ

Директор на Ренова, Тетово ПРЕТСТАВНИЦИ ОД ИЗВОЗНИ КОМПАНИИ

За повеќе информации обратете се на тел. 02 3298 110

генерални покровители:

ЕМИЛ МИЦАЈКОВ

регионален директор на Алкалоид АД за Европска Унија, Русија и ЦИС

медиумски партнери:

организатор: KAPITAL MEDIA GROUP

Kapital Akademija...

www.kapital.mk

лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110