484-12.03.2012

понеделник. 12 март. 2012 пон. max. 70 C min. 00 C

вто. max. 90 C min. -10 C

сре. max. 120 C min. 10 C

МБИ 10

2.138,07

-0,28%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.982,54

-0,45%

ОМБ

122,45

0,00%

ЕМУ

€

61,50

САД

$

46,45

Курсна листа на Народна банка на Македонија

ЈОВАН ДАБЕВСКИ

генерален менаџер на Здравје Радово

ЗДРАВЈЕ РАДОВО ЗАПОЧНУВА СО ШТО ЗНАЧИ ПРОИЗВОДСТВО НА СОКОВИ 11 МИЛИЈАРДИ

1,7 ДОЛАРИ ДОЗНАКИ ОД

ПРОДОЛЖУВА ДА РАСТЕ СТРАНСТВО? УВОЗОТ НА ЛЕКОВИ Повеќе иселеници ОД ИНДИЈА 9 од Македонија?! 4-5 ЦВРСТ ДОГОВОР ПОД ПРЕВЕЗОТ НА МЕЃУСЕБНАТА БИТКА 7

СТЕЧАЈ НА МАКЕДОНСКИ НАЧИН Смрт за компаниите! 6 ТУРИЗМОТ НАЈМАЛКУ ДАВА ЗА МАКЕДОНСКИОТ, А НАЈМНОГУ ЗА ХРВАТСКИОТ БДП 5

www.kapital.mk l k

број 484 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

РЕБАЛАНС НА БУЏЕТОТ ИЛИ ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ДДВ. ЗА ШТО ЌЕ СЕ ОДЛУЧИ ВЛАДАТА?

С Р СТР.

2-3

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“

“

ФИЛИП РИКЕР

заменик-помошник државен секретар на САД

www.kapital.mk

Оние кои деновиве во Македонија напаѓаат деца, ученици, навистина се најголемите кукавици. Ги повикуваме сите страни да останат смирени. Треба да се постапи согласно со законот, власта да го спроведе законскиот процес. Балканот и натаму е приоритет за американската влада, а патот до стабилност и просперитет е преку евроатлантската интеграција

понеделник 12/03/2012

КОМЕНТАР

Биљана ЗдравковскаСтојчевска

zdravkovska@kapital.com.mk

Стечајни пародии

Д

ржавата свика пресконференција за да се пофали со успешно завршен стечај. Внимавајте што е успехот! Државата успеала од стечајната постапка на Годел, која трае од 2000 година, да си наплати дел од своето побарувања од 140 илјади евра и за таа вредност добила 14 апартмани во хотелот Еуротел во Струга!? Државниот правобранител свечено пред камерите му ги врачи клучевите на министерот за економија, за на крајот двајцата да ни објаснат дека овој случај бил доказ дека институциите на правниот систем функционираат, а законите мора да се почитуваат. Просто да не верувате на сопствените очи и уши! За да ја нарушат радоста и среќата, „злобните” новинари, кои секогаш бараат влакно во јајце, објавија дека во Македонија има 376 активни стечајни постапки, од кои некои се влечат уште од 1995 година. Во меѓувреме, фирмите заглавени во стечајните лавиринти веќе одамна престанале да работат и денес вредат помалку од старо железо. И што треба да заклучиме сега во оваа помпезна објава? Дека успешно разрешен стечај е кога државата ќе успее да најде начин како така да си наплати некое свое побарување, без да се води грижа за другите доверители, оти во меѓувреме, целиот имот на фирмата во стечај е тотално обезвреднет? И додека ние славиме стечајни успеси, светските медиуми објавија дека банката Леман брадерс излегла од стечај и дека е подготвена да почне да ги исплаќа кредиторите. Во Македонија опцијата некоја фирма или банка која е во стечај да се спаси и да продолжи да работи не се ни става на памет. Стечај, според македонските закони, значи дека фирмата пропаѓа и дека може слободно доверителите-лешинари да го разграбаат нејзиниот имот. Се разбира, ако се пријатели со стечајниот управник, кој има статус на господ во фирмата која паднала во стечај. Затоа, во вакви услови, помпезните објави за успешни стечаи се повеќе од смешни. За успешен стечај може да се фалиме кога некоја фирма од стечајот ќе излезе преструктурирана и ќе продолжи нормално да работи. Од таков стечај ќе имаат корист сите доверители, вклучително и државата. С$ дотогаш може да продолжиме да си глумиме реформи и стечајни пародии.

Груевски ги покани малезиските фирми во Македонија

> БРОЈКА

12

локации на државно градежно земјиште ќе се продаваат во индустриската зона Металец во општина Прилеп. Во оваa индустриска зона има уште девет локации кои треба да се продадат. Ова е првиот оглас откако Прилеп го презеде управувањето со државното градежно земјиште за да се промовира градот како дестинација за инвестиции. Од општината очекуваат да се пријават домашни и странски компании и да изградат нови капацитети кои ќе обезбедат околу 1.000 нови вработувања.

П

ретставници на повеќе компании од секторите за преработка на храна, автомобилската индустрија, хотелиерството, финансискиот сектор, ИТ-секторот и други учествуваа на бизнисфорумот што во Куала Лумпур го организираше Малезиската индустриска стопанска комора, на кој беа претставени македонските инвестициски можности. Вонг Лаи Сум, извршен директор на Малезиската корпорација за надворешно-трговски развој, се осврна на отворањето нови можности за продлабочување на економските релации меѓу Малезија и Македонија. „Од некогашен извозник на природни ресурси и суровини, вашата земја денес изгради сил-но разгранета економија, која произведува високотехнолошки производи“, истакна Груевски.

Ребаланс на Буџетот или зголемување на ДДВ.

За што ќе се одлучи Владата? Приходите од ДДВ во јануари се намалиле за 4,7% во споредба со истиот месец лани. Кризата во економијата се заканува да ги секне парите од даноци во Буџетот, а Владата ќе се соочи со дилемата – дали да ја зголеми стапката на ДДВ или да ги крати трошењата. Економистите предупредуваат да се размисли за одредено зголемување на ДДВ пред ММФ да го побара тоа од нас Александар Јанев janev@kapital.com.mk

П

риходите од ДДВ во државната каса се намалуваат, а Владата набрзо ќе се соочи со дилема – дали да ги скрати трошењата со ребаланс на Буџетот или пак, да ја зголеми стапката на ДДВ, како што прават многу европски земји. Податоците за приливите од даноци во Буџетот за јануари покажуваат дека приходите од ДДВ се намалиле за 4,7% во споредба со истиот месец лани, што значи дека отстапувањето е уште поголемо ако се споредува со проекциите што ги направи Владата за зголемени даночни приходи годинава. Застрашувачки е што сите меѓународни финансиски институции, вклучувајќи го и Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), ја предупредија Владата дека ќе се соочи со голем недостиг од пари во Буџетот поради продлабочување на кризата во економијата и затоа, сугерираа да се бара решение на проблемот. Меѓутоа, изборот на решенија

за кризата во Буџетот е ограничен. Владата може да направи ребаланс и да ги скрати непродуктивните трошења, да ја зголеми стапката на ДДВ за да собере повеќе приходи во државната каса или да продолжи да се задолжува и да го зголемува буџетскиот дефицит. „Практиката на буџетски ребаланси е краткорочно, ad hoc решение, но тогаш страдаат капиталните расходи, бидејќи изгледа дека е најлесно да се крати од нив. Од друга страна, зголемувањата на даноците се економски далекусежни и политички сензитивни одлуки и некои влади имаат аверзија кон тоа. Затоа, прашањето за промена на даночните стапки треба да се гледа во контекст на среднорочните предвидувања за буџетскиот дефицит, економскиот раст и каматните стапки на задолжувањето. Доколку воопшто се размислува за пораст на даночните стапки, пораст кај ДДВ би довел до побрзо и поефикасно полнење на фискалната каса во

споредба со зголемувањето на директните даноци (на пример персоналниот данок), но би имал социјално негативен ефект, бидејќи посиромашните групи би поднеле поголем дел од даночниот товар. Сепак, од клучна важност е даночните приходи да се употребуваат за економски продуктивни намени“, оценува професорот од Економскиот факултет, Владимир Филиповски. Професорот по фискална политика Живко Атанасовски пак, смета дека даночниот систем во земјава е деформиран и има простор за менување на оваа политика. „Владата треба да почне да размислува да ја зголеми стапката на ДДВ пред ММФ да го побара тоа од нас. Мислам дека многу брзо ММФ ќе го побара тоа, но во таков случај, Фондот е многу суров. Пред да се донесе таква одлука треба да се преиспита целата даночна политика, да се елиминираат сите бенефиции и олеснувања што се воведоа во последните години, кои воопшто не ги дадоа очекуваните ефекти. Исто така, треба да се размисли дел од прометот што се оданочува со повластена стапка на ДДВ од 5% да се оданочува регуларно со 18%. Мора да се преиспита и повратот на ДДВ. С$ на с$, има голем простор за зголемување на даночните приходи за да може на расходната страна да се зголемат парите за инвестиции во развојни проекти“, оценува професорот Атанасовски. Според него, зголемувањето на стапката на ДДВ треба да зависи од ефектите што ќе се добијат со укинувањето на даночните олеснувања и префрлувањето на дел од прометот со данок од 5% на 18%. Но, веројатно, стапката на ДДВ би требало да се зголеми за еден до два процентни поени. Дел од економистите пак, сметаат дека зголемувањето на даноците е непопуларна

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

Кон Тики Скаj најави летови до 14 дестинации од Скопје

С

рпската авиокомпанија Кон Тики Скај, која е дел од тур-операторот Кон Тики Травел на својата интернет-страница објави дека од 1 мај ќе почне да лета од Скопје до дури 14 дестинации. Првата дестинација е од Скопје до Антверпен, два пати неделно. Од 18 јуни, пак, агенцијата најавува дека два пати неделно ќе лета од Скопје до Штутгарт, Хамбург, Берлин, Малме и Истанбул, три пати неделно до Анкона, Милано и Болоња, а четири пати неделно до Рим, Трст, Базел, Братислава и Дизелдорф. Од компанијата најавуваат дека цените на билетите ќе бидат од 45 до 50 евра до поблиските дестинации, додека од 70 до 90 евра за подалечните дестинаци, во еден правец.

Минчо Јорданов нов член на Управниот одбор на Македонија 2025

П

ретседателот на одборот на директори на Макстил и сопственик на винарницата Стоби, на Бетон, Факом, Ремедика и на весниците „Нова Македонија“ и „Капитал“, Минчо Јорданов, од вчера е нов член на Управниот одбор на Македонија 2025. „Со задоволство се приклучувам кон тимот во Македонија 2025, кој се залага за економски развој на Македонија и унапредување на квалитетот на образованието. Сметам дека заедно со македонската дијаспора можеме да бидеме посилни и да направиме вистински промени во нашата економија“, изјави Јорданов по вчерашната редновна седница на УО на Македонија 2025. Организацијата Македонија 2025 е формирана во 2007 година од страна на Мајк Зафировски, Џон Битов јуниор, Џон Битов сениор и Митре Кутановски. Основна цел & е да помогне во креирањето на просперитетна економска клима во Република Македонија, која ќе им понуди извонредни и иновативни можности на македонските граѓани и странските инвеститори.

лидери

> БРОЈКА

36,4%

oд потребите за струја на тарифните потрошувачи во јануари во Македонија се задоволени од увоз, покажуваат последните официјални податоци на МЕПСО. Само 9,2% од производството на струја во јануари отпаѓа на хидроцентралите во сопственост на ЕЛЕМ, 47,2% од државните термоелектрани, а 7,2% од независни производители. Во текот на цела 2011 година потребите од струја се задоволени преку речиси 40% увоз, 55% од домашните термоцентрали, а само 14% од државните хидроцентрали.

победник и губитник ПОБЕДНИК

ПРИХОДИТЕ ОД ДДВ ВО ЈАНУАРИ СПОРЕДЕНО СО ИСТИОТ МЕСЕЦ ЛАНИ СЕ НАМАЛЕНИ ЗА

+

4,7%

СПОРЕД ПРЕСМЕТКИТЕ НА ММФ, БУЏЕТОТ ГОДИНАВА ЌЕ БИДЕ ПОКУС ЗА

ТРАЈКО ВЕЉАНОСКИ

П

160

орача дека Македонија припаѓа на Европа не само географски, и ги повика на одговорност сите политички лидери за оваа аспирација да стане реалност

милиони евра А ВЛАДАТА ЌЕ МОРА ДА НАПРАВИ РЕБАЛАНС ИЛИ ДА ЈА ЗГОЛЕМИ СТАПКАТА НА ДДВ. ЕКОНОМИСТИТЕ СУГЕРИРААТ ДА СЕ РАЗМИСЛИ ЗА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ДДВ НАЈМНОГУ НА

20%

БУЏЕТОТ ДА СЕ СКРАТИ ОД ПАРИТЕ ЗА ЈАВНАТА АДМИНИСТРАЦИЈА ЗА ЧИИ ПЛАТИ ВО 2012 СЕ ПЛАНИРАНИ

ИВАН ТРИЧКОВСКИ

П

еналот на македонскиот фудбалер беше клучен за изненадувањето што го приреди Апоел и пласманот на кипарскиот клуб во четвртфиналето на Лигата на шампиони

370

милиони евра И ДРУГИТЕ НЕПРОДУКТИВНИ ТРОШОЦИ, ЗА НАБАВКА НА СТОКИ И ДОГОВОРНИ УСЛУГИ, ЗА КОИ ЌЕ СЕ ПОТРОШАТ

не им беше денот

600 милиони евра

мерка. Поранешниот министер за финансии Трајко Славески смета дека зголемувањето на стапката на ДДВ не е гаранција дека ќе се зголемат приходите во Буџетот, бидејќи во тој случај може да се намали прометот. Најголем дел од даночните приходи во државната каса доаѓаат токму од ДДВ. Владата годинава планира приход од 730 милиони евра, што е 6% повеќе од лани. Меѓутоа, веќе во јануари приходите од овој данок потфрлија. ДДВ во земјава за прв пат го воведе во 2000 година тогашниот министер за финансии, актуелниот премиер Никола Груевски, како замена за данокот на промет. Од првата година досега приходите од ДДВ во Буџетот се тројно зголемени. Освен со зголемувањето на прометот во економијата низ годините, приходите од ДДВ делумно се зголемуваа поради засилената фискализација што ја спроведуваше Управата за јавни приходи, но и поради зголемувањето на цените. За десет години цените се зголемени за над 24%. Во прилог на Владата и на приходите од ДДВ во државната каса одат и серијата поскапувања на енергенсите што ги одредува Регулаторната комисија. На тој начин, Владата добива зголемени

3

приливи од ДДВ и без да преземе непопуларни мерки, како што е зголемувањето на стапката на ДДВ.

Ребалансот ќе бара и структурни реформи на Буџетот

Втората и поверојатна алтернатива за решавање на кризата во Буџетот е кратење на трошењата. Според пресметките на ММФ, Владата годинава ќе мора да скрати 160 милиони евра за да го одржи буџетскиот дефицит на ниво од 2,5% од БДП. Иако капиталните инвестиции за идната година се проектирани на рекордно високо ниво од 440 милиони евра, сепак, тие во целиот Буџет зафаќаат само 15,5%, а останатите 84,5% од народните пари завршуваат за тековни трошоци – плати на јавната администрација, пензии и субвенции, набавки на стоки и услуги, други социјални давачки. Економистите немаат дилеми дека во криза мора да се штеди на непродуктивни расходи. Редовната практика на ревидирање на државната каса последните неколку години докажа спротивна определба – прво се кратеа парите наменети за инвестиции во патишта, железнички пруги, хидроцентрали и гасоводен систем.

Наспроти ваквата владина политика, разумен ребаланс на Буџетот подразбира кратење на тековните трошоци. Буџетот за 2012 година предвидува 370 милиони евра за плати на јавната администрација, која според дел од министрите, веќе надминува бројност од 180.000 работници. Сите меѓународни финансиски институции & забележуваат на Владата дека има огромна јавна администрација, која претставува огромен товар за Буџетот и затоа, реформите мора да опфатат нејзино намалување. На тој начин ќе се намали ставката за плати. Набавката на стоки и услуги за тековните потреби на Владата секоја година врзува по околу 600 милиони евра, од кои 418 милиони евра за договорни услуги. Ова е прилично мистериозна буџетска ставка, која не прецизира точно за што се трошат овие пари, но најчесто за медиумските кампањи на Владата, економската промоција на земјата, поправки и одржување на возниот парк на министерствата, трошоци за смтеките на мобилните телефони, дневници за патувања. Во време на криза Владата мора да ги намали овие непродуктивни расходи.

ГОРДАНА ЈАНКУЛОСКА

M

инистерката за внатрешни работи не смее да чека со сериозните инциденти да се справува некој друг, бидејќи обврска на полицијата е да одржи ред во државата

За десет години изградени четри производствени капацитети и започната инвестиција во нова фабрика за сокови, производство од 100 илјади литри млеко дневно, извоз на странски пазари и постојани инвестиции во нови технологии, и тоа само во рок од десет години. Ова е успешната приказна на ЈОВАН најголемата млекарница во Македонија со домашен ДАБЕВСКИ капитал. Скалилата по кои за една деценија успеа да се искачи компанијата покажува дека, секој кој има визија и желба може да успее, па макар тоа да е во услови на криза и голема конкуренција. Генералниот менаџер на компанијата, пред десет години се осмелил да започне со реализација на неговата желба, за сега, по десет години, да може да се пофали со успехот, кој несомнено треба да го следат сите компании. Неговата успешна приказна е доказ дека, секој кој има визија може да успее, да расте, да се развива и да стане важен сегмент во прехранбената индустрија во државата, а со тоа и во целата економија.

_

ГУБИТНИК Лидерот на ДПА, Мендух Тачи, и неговите пратеници во Собранието уште еднаш покажаа дека за нив политиката не е ништо повеќе од средство за да се дојде на власт, односно до бенефитите што ги носи власта со себе. Во момент кога од сите фактори се бара конструктивност, на Комитетот за односи меѓу МЕНДУХ заедниците пратениците ТАЧИ на ДПА тврдеа дека во Македонија се случува систематски геноцид на Албанците, само за да го дискредитираат нивниот конкурент, албанскиот партнер во власта, ДУИ, кој мазно ги победува последниве 10 години. Зашто додека Тачи и неговата ДПА десет години од петни жили тврдат дека Албанците во Македонија по вина на ДУИ се граѓани од втор ред, Али Ахмети обездбеди Рамковен договор, амнестија за неговите соборци од ОНА, Закон за употреба на јазиците и на знамињата, претворање на Кичево во уште една голема албанска општина.

мисла на денот

МАРИО ДРАГИ

T

оа што Европската централна банка ја задржа својата основна каматна стапка на 1% значи дека нема нови мерки за поттик на европската економија, која паѓа

КРЕАТИВНОСТА Е ЖИВА СИЛА И ГЛАВЕН АГЕНС НА СИТЕ ЧОВЕЧКИ ДОСТИГНУВАЊА.

Семјуел Тејлор Колриџ поет и филозоф

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ... (во тони)

В

Швајцарија

Кина

Франција

Италија

3.396

2.451

1.054

Русија

2.435 1.040

765

Холандија Јапонија

883

Индија

612

557

8.133

Количина на злато во државни резерви

ФОТО НА ДЕНОТ...

Германија

САД

Е

врејската заедница во Македонија одбележа 69 години од депортацијата на 7.144 македонски Евреи во нацистичкиот логор Треблинка. Делегации од Еврејската заедница, Владата и Собранието вчера положија цвеќе пред споменикот на македонските Евреи во Тутунскиот комбинат, но и пред спомениците на депортираните Евреи и борците загинати во НОБ на гробиштата во Бутел.

о 2011 година големите централни банки продолжија да купуваат злато за да го заштитат своето национално богатство. Најголемите купувачи на злато се Мексико, Русија, Јужна Кореја. Земја која има најголем процент на девизни резерви е Португалија, дури 90,5%.

светот низ медиумите...

The Times Th

Лон Лондонскиот весник пишува за неуспешен обид за спасување неус британски заложници во брит Нигерија од канџите на Ал-каеда. Ниге По ссмрта на Бин Ладен на светско ниво се продлабочија судирите на ссојузниците со најголемата светска терористичка мрежа, свет која најде погодна почва за одмаздата за ликвидацијата на одм нивниот основач. нив

Што значи 1,7 милијарди дола странство? Повеќе иселеници

Gulf News Gu

Раст на износот на тековни трансфери од странство (приватни дознаки) во мил. долари

И по поранешниот генерален секретар на ООН, Кофи Анан, секр е вклучен вк во решавањето на сириското прашање. Ова го сири објавува дубајскиот дневен обја весник, кој полага надежи во весн авторитетот и искуството на авто Анан за справување со вакви Ана состојби. сост

1237

Претседателот на САД, Барак Обама, ја продолжува борбата со Конгресот по клучните прашања на неговата социјална и економска политика. Вашингтонскиот весник најавува низа нови чувствителни предлози со кои претседателот планира да настапи пред конгресмените.

348,9

1998

Dnevnik

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Изградбата на патишта приоритет за 2012 година

2 3

Василево стана македонската Инџија

4

Кога не паѓа договор меѓу Груевски и Ахмети паѓаат институциите!?

Имало ли предлог до Пападимос на средбата во Брисел?

1787

2010

2011*

1602

1052

The Washinton Post

Според словенечки Dnevnik, бавниот раст на извозот ги поткопува темелите на словенечкото стопанство. Љубљанскиот весник анализата ја темели на анализа на фактичката состојба и на мислењата на економските експерти.

1383

1458

1805

463,6

1999

609

736

780

2003

2004

494 338

2000

2001

2002

2005

2006

2007

2008

2009

*За 2011 година има податоци за првите 11 месеци Извор: НБРМ

Дознаките од странство за повеќе од една деценија петкратно се зголемени и достигнаа рекордни 1,7 милијарди долари. Дали македонските иселеници праќаат повеќе пари? Тешко. Многу е поверојатно дека с$ повеќе граѓани од земјава се иселуваат во странство, а потоа праќаат пари за своите семејства Ивана Колева

Д

koleva@kapital.com.mk

ознаките од странство во Македонија галопирачки растат. Ако во 1998 година тие изнесуваа 349 милиони долари, само во првите 11 месеци од 2011 година тие петкратно се зголемени и достигнаа рекордни 1,7 милијарди долари. На што се должи овој значителен раст? Дали на тоа што македонските иселеници праќаат повеќе пари? Тешко. Многу е поверојатно дека се должи на фактот дека с$ повеќе граѓани од земјава се иселуваат во странство, а потоа праќаат пари за своите семејства. Колку граѓани се иселиле од земјава нема

податок. Се шпекулира дека македонската дијаспора има и од два милиони луѓе. Експертите велат дека зголемениот прилив на пари од македонските иселеници оди правопропорционално со лошите економски состојби во државата и со опаѓањето на животниот стандард на граѓаните. Тие гледаат две главни причини за зголемен прилив на дознаки од странство - зголемен број на иселениците и тоа што с$ повеќе пари стигнуваат преку официјални канали, наместо „на црно“ преку граница. „Македонскиот стандард не е толку лош како што е претставен преку бројките, бидејќи дознаките од странство заедно со сивата економија зафаќаат можеби и 50% од БДП. Сведоци сме дека во Македонија возат

скапи коли и купуваат убави станови луѓе кои немаат многу големи плати. Тоа значи дека нив некој ги финансира од странство“, вели универзитетскиот професор Ванчо Узунов, кој долги години ја анализира оваа проблематика. Според него, главните причини зошто Македонците се иселуваат во странство имаат социјален аспект. „Никој не донел одлука да ја напушти земјата од авантуризам. Најчесто се мотивираат да заминат заради поуспешен живот и поголема заработувачка. Нашите истражувања покажаа дека и младите луѓе одат на дошколување во странство, но тие се помала категорија“, вели Узунов. Во 2009 година тој бил дел од истражувачки проект, финансиран од Глобал

дивелопмент нетворк (Global Development Network) и од англиски институт, спроведен во шест земји, меѓу кои и Македонија. Целта на истражувањето била да се дадат квалитативни податоци за миграцијата на луѓето од земјава. Истражувачкиот тим за неколку години посетил стотици македонски семејства во кои барем едно лице е привремено или постојано иселено во странство. „Најголем дел од Македонците заминуваат во 7-8 земји, меѓу кои најпопуларни се САД, Германија и Швајцарија. Нашите иселеници се концентрирани главно во 35 дестинации во светот, а во последно време има с$ поголем интерес за работа во Авганистан, Иран, Ирак и во Италија“, вели Узунов.

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

368 Е 0,5% М 400 М

илиони „ноутбукови“ и персонални компјутери годинава ќе се продадат во светот, покажува анализата на агенцијата Гартнер

зголемена продажбата на персонални компјутери минатата година, односно продадени се вкупно 352,8 милиони компјутери во светот

илиони компјутери се очекува да се продадат во 2013 година на светско ниво, покажуваат проекциите на агенцијата Гартнер

АБДОЛРЕЗ АБАСИАН

економист на ФАО

Производството на пченица ќе падне за 1,4%

И

стакнатиот економист од Организацијата на обединетите нации за храна и земјоделство, Абдолрез Абасиан, најавува дека производството на пченица годинава ќе опадне. „Производството на пченица во светот годинава ќе падне за 1,4% во однос на минатогодишниот рекорден пад. И цените на храната во февруари оваа година пораснаа на светските берзи и тоа втор месец по ред. Особено поскапени се житарките, маслото и шеќерот“, истакна Абасиан.

ари дознаки од и од Македонија?! Другите земји ни ги „крадат“ квалитетните кадри

Е

кспертите критикуваат дека земјата најмногу ја чини континуираниот одлив на мозоци. Македонското општество инвестира во создавање квалитетни кадри - двигатели на економскиот развој на земјата. Тие пари се вбризгуваат преку образовниот систем, кој пак, го „цица“ државниот буџет преку трошоците за беплатно образование, наставен кадар, бесплатни учебници, изградба на училишта, дисперзирани студии итн. Статистиката го потврдува тоа. Податоците од Заводот за статистика покажуваат дека во Македонија во 2010 година имало 1.100 редовни основни и средни

ТОП ВЕСТИ...

училишта, во кои предаваат вкупно 23.411 наставници. Сите тие ја чинат државата. Само во основните и во средните училишта во истиот период имало вкупно 303.192 ученици. Ако на оваа бројка ги додадеме и запишаните студенти на факултетите и оние во високите стручни школи од првиот циклус на студии, тогаш вкупната бројка на населението кое се образува во земјата изнесува 361.086 лица. Тоа е околу 18% од вкупното население. При отсуство на податоци за миграцијата на македонски граѓани во други земји, не може да се измери квантитативниот трошок на државата поради одливот на мозоци.

60%

ќе се зголеми штедроста на планинските извори во Тетовско поради топењето на снегот, што се очекува да го подобри и водоснабдувањето на градот. Тетово сега има 15-часовни рестрикции на вода. Околу 120 литри вода во секунда даваат планинските извори, а во општината оптимизмот го темелат на тоа што за еден штедроста е зголемена за пет литри.

21

возило на превозници кои не ги почитувале законските обврски беа одземени во рамките на инспекциските контроли кои беа спроведени согласно Законот за превоз во патниот сообраќај. Во контролата на Државниот инспекторат за транспорт при Министерството за транспорт и врски беше констатирано дека и други 18 возачи не платиле патна такса и за нив се изречени соодветни санкции.

Туризмот најмалку дава за македонскиот, а најмногу за хрватскиот БДП

Т

уризмот и патувањата најмногу придонесуваат во хрватскиот и во црногорскиот бруто-домашен производ, а најмалку во македонскиот, покажува извештајот на Светскиот совет за туризам и патувања. Според извештајот, македонскиот туризам во 2011 година & донел на земјата 6,1 милијарди денари (99,2 милиони евра), што одговара на 1,3% од БДП, а годинава се очекува да & донесе 6,3 милијарди денари, а учеството во БДП да се зголеми на 2,8%. Министерот за економија пак, Ваљон Сараќини, сака со Стратегијата за развој на туризмот да го зголеми учеството во БДП на 5%. Извештајот покажува дека туризмот и патувањата на Србија минатата година & донеле 519 милиони евра, односно придонеле со 1,7% во БДП. Оваа година придонесот на туризмот во српската економија се очекува да се зголеми на 4,7%. Хрватска има најголем бенефит од туризмот, кој на економијата лани & донесе 4,3 милијарди евра, односно 11% од БДП. Уделот во БДП годинава ќе порасне за 5,3 процентни поени. Црна Гора претходната година од туризмот заработи 249,3 милиони евра, што е на ниво од 7,5% од БДП. Оваа година се очекува раст на директниот придонес на туризмот во црногорската економија од 16,8%, а потоа од 11,89% годишно, на 890,4 милиони евра, односно удел од 17,8% во БДП до 2022 година. Туризмот во Босна и Херцеговина обезбеди 273 милиони евра во 2011 година, односно околу 2% од БДП, а Советот проценува дека годинава ќе има придонес од 1,8%.

Стопанска банка оствари добивка од 10,3 милиони евра лани

С

топанска банка Скопје ја заврши минатата година со добивка од 10,3 милиони евра, што е за 21,5% помалку во споредба со 2010 година. Според неревидираниот финансиски извештај објавен на Комисијата за хартии од вредност, намалени се и приходите од камати и приходите од надоместоци од провизии. Заклучно со декември 2011 година, банката има преземено имот врз основа на ненаплатени побарувања во вредност од 13,1 милиони евра, што е сепак за 4,2% помалку во споредба со 2010 година. Салдото на кредити што ги издала Стопанска банка до крајот на 2011 година надминува 720 милиони евра, а кредитирањето во споредба со претходната година е зголемено за околу 5%. Вкупните депозити на банката, пак, изнесуваат 925 милиони евра. Капиталот на Стопанска банка до крајот на 2011 година изнесува 145,7 милиони евра и е зголемен за 7,6%.

Груевски: Не планираме повисоки старосни граници за пензионирање

В

ВАНЧО УЗУНОВ

универзитетски професор

Македонскиот стандард не е толку лош како што е претставен преку бројките, бидејќи дознаките од странство заедно со сивата економија зафаќаат можеби и 50% од БДП. Од истражувањата заклучиле дека бројот на иселеници од земјава е околу 450.000 луѓе. Но, други истражувања велат дека тие не се повеќе од 60.000, а познавачите пак, коментираат дека надвор од Македонија има околу два милиони луѓе.

Добредојдени пари за трговскиот дефицит

Со парите од дијаспората Македонија успешно го „пегла“ трговскиот дефицит и дефицитот во билансот на плаќања. Дознаките од странство се вистинско олеснување за македонската мала и отворена економија во отсуство на поголем број странски инвестиции и меѓународни задолжувања. Но, сепак, не смее да се заборави колку голем трошок претставува за една земја извозот на мозоци во замена за девизни приливи. Економскиот аналитичар Рубин Зарески во колумна за

РУБИН ЗАРЕСКИ

економски аналитичар

Како што тргнал одливoт на население од Македонија во странство, доволен ќе биде мал пораст на БДП за да го подигне просекот по жител. Говорејќи за одливот на население од нашата држава, станува повеќе од јасно дека нашите иселеници го одржуваат БДП во позитивна нула. „Капитал“ потсети дека одливот на население од државата го одржува БДП во позитивна нула. „Како што тргнал одливoт на население од Македонија во странство, доволен ќе биде мал пораст на БДП за да го подигне просекот по жител. Говорејќи за одливот на население од нашата држава, станува повеќе од јасно дека нашите иселеници го одржуваат БДП во позитивна нула. Фактите говорат дека нивните дознаки од странство во 2011 година достигнаа ниво од 1,4 милијарди евра, односно цели 19% од БДП“, Зарески го коментира фантастичниот раст на дознаките од странство. Тој заклучува дека „за жал, најдобриот извозен производ на македонската економија се нејзините иселеници“.

ЗОРАН ЗАЕВ

градоначалник на Струмица

Струмица ги презентираше деветте индустриски зони

С

о 1,2 милиони метри квадратни слободна површина градежно земјиште, Струмица е една од најподготвените општини за привлекување инвеститори. На Саемот за градежништво градоначалникот Зоран Заев ги претстави деветте слободни индустриски зони во општината, наменети за изградба на фабрики, индустриски капацитети, сервисни стоваришта, откупни центри и слично. „Имаме локации од секаков тип. Тоа значи дека на секој инвеститор имаме веднаш да му понудиме локација со донесен детален урбанистички план и пристапна инфрастуктура. Струмица може да привлече инвеститори поради тоа што може да понуди природен гас“, вели Заев.

ладата не планира да ја зголеми старосната граница за пензионирање, обелодени завчера премиерот Никола Груевски. „Со сите пакети на антикризни мерки што ги презедовме и со останатите мерки и реформи кои континуирано ги преземаме сметаме дека можеме да ја одржиме сегашната ситуација без зголемување на старосната граница за пензионирање“, рече Груевски. ис Тој истакна дека речиси половина од земјите во Европ во изминатите три години, притиснати Европа св од светската економска и европската долж должничка криза, како и од намалувањето на прихо приходите во буџетот биле принудени да ја зголе зголемат старосната граница за пензионирање 67 па дури и до 68 години старост. на 67, Позна Познавачите на пензискиот систем во Макед Македонија уште пред неколку месеци алармираа дека Владата мора да преземе мерки за стабилизација на пензиските фондови.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

2.138,07 2010/2012 2010/2012

2 2.827,62 827 62 1.943,09

Max. x Min.

Минатата недела на Македонската берза беше остварен промет од 1.078.046 евра од редовното тргување, кое се намали за 54% во споредба со претходната недела. Прометот од тргување со обврзници, пак, порасна за 6,78% на неделно ниво. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 1,37% и трговската недела ја заврши со вредност од 2.138,07 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Квасара

18.999,00 +11.898,00

+167,6% 167 6%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Арчилормитал (ЦРМ)

73,00 -2,00

-2,67% 2 67%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

12.907,94 +0 55% +0,55%

На европските берзи во петокот беше забележан благ пораст на цените на акциите, како резултат на успешната замена на грчки обврзници. Сепак, инвеститорите и понатаму остануваат внимателни, особено по објавувањето на негативните податоци за вработеноста во САД.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.856,96 9.929,74 1.365,91 2.970,42 6.861,93 848,71

VALUTI

£ €

СТАПКА

-0,05% +1,65% +0,98% +1,18% +0,40% +1,50%

€ $

1,1962 ПРОМЕНА

+0,3%

СТАПКА

1,3191 ПРОМЕНА

-0,4%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.700,50 +0,11% 0 11% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

125,56 +0,10% 0 10% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

МАРИО ДРАГИ

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ЕЦБ

ЕЦБ очекува БДП во еврозоната годинава да падне за 0,1%, иако претходно се очекуваше раст од 0,3%.

“

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

Стечај на македонски начин - смрт за компаниите! Министерството за економија допрва ќе врши обука на стечајните управници за тоа како да изготват план за реорганизација на фирмите во стечај. Иако оваа мерка постои одамна, речиси сите стечаи завршуваат со ликвидација

www.kapital.mk

понеделник 12/03/2012

Марија Севриева

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

телефон: ++ 389 2 3298 110 факс: ++ 389 2 3298 111 e-mail: akademija@kapital.com.mk

КАЛЕНДАР НА НАСТАНИ

ЗА ПЕРИОД ФЕВРУАРИ 1 ЈУНИ 2012

МАРТ

14 - 16

Подготовка на продажна стратегија и план на продажба и продажна презентација

20

Финансиски показателитолкување и анализа

23

Зголемете го профитот преку намалени конфликти во организацијата

30

Е-mail маркетинг и корпоративно огласување

АПРИЛ

04 - 06 20

Организација на продажбата и продажен менаџмент и успешен продажен разговор

Подгответе се за инвестирање

24 - 27

Финансии во продажбата и управување со клучните клиенти и преговарање и развој на долгорочни односи со клиентите

МАJ

09 - 11

23

Customer RelaIonship и Customer Experience managment и известување и пратење на продажбата

Маркетинг на социјални медиуми

ЈУНИ

06 15

Маркетиншка конференција Мониторинг аналитика и статистика на интернет активности

sevrieva@kapital.com.mk

Е

лектронскиот систем за евиденција на стечајни постапки каде што треба да се бележи нивното отворање, текот и затворањето никако да профункционира. Иако овој систем беше најавен како еден од чекорите за побрзо завршување на стечаите, но и прозорец кон начинот на кој се управува со компаниите во стечај, тој с$ уште претставува само база за тоа колку постапки се активни или затворени, но не и во која фаза се наоѓаат. „Централниот регистар како дел од проектот за едношалтерски систем имаше обврска да го постави и оддржува системот. Ние ги направивме и потребните обуки, а следењето на податоците го пропишува Министерството за економија“, појаснува директорот на Централен регистар, Ванчо Костуранов. Според законот, стечајниот управник е задолжен редовно да ги ажурира податоците или во спротивно следува глоба од 1.000 до 3.000 евра. Сепак, досега ниту еден стечаен управник не е казнет. Претседателот на Комората на стечајни управници, Ацо Петров, вели дека софтверот не функционира од технички причини. Потребни биле дополнителни обуки со цел сите управници

ФИРМА

СУД

БОСНА ДОО (преотворена) ПАРТНЕР ИНВЕСТ ДОО АД ЖИТОКООП СЕМОС ЕЛЕКТРОНИК ТП КУПРОМ ПУТНИК МАК ДОО БЕКОН БЕРОВО РЖ ОГНООТПОРНО ДОО ЈУРИС БУЈОТО АД ТРЕСКА ТРГОМЕБЕЛ ИНТЕРКОМЕРЦ

ШТИП СКОПЈЕ СКОПЈЕ СКОПЈЕ КУМАНОВО СКОПЈЕ КОЧАНИ СКОПЈЕ КУМАНОВО СКОПЈЕ СКОПЈЕ СКОПЈЕ

Извор: Министерство за економија

солидно да го совладаат управувањето со него. „Некои од колегите се постари и помалку ја познаваат информатичката технологија или пак работат како трговци-поединци и немаат други вработени, што е причина плус за нефункционирањето на системот“, вели Петров.

Реорганизација на фирмата непознат поим

Според статистиката на судот во моментов активни се 376 стечајни постапки од кои 12 датираат од минатиот век. Најдолго трае стечајната постапка за Босна доо Штип отворен во 1994 година. Фирмата досега сменила неколку стечајни управници, а била и повторно отворена. Од најголемиот граѓански суд, Основен два, велат дека долгото траење на постапките не зависи само од нив, туку и од доверителите и нивната подготвеност при прикажувањето на побарувањето. „Покрај тоа голем број фирми немаат имотни листови. За впишување на имот во Катастар се поведува управен спор, од кој некоја страна може да излезе незадоволна па да поведе парничен спор. Сите овие постапки мора да завршат за целосно да биде затворена и стечајната постапка“, велат од Канцеларијата за односи со јавност во судот.

Дата на отворање 15.06.94 11.03.95 05.04.95 01.10.95 27.12.95 01.07.96 15.07.96 26.11.96 24.12.96 23.04.97 02.06.97 09.07.97

Стечаен управник ДИМИТАР АЏИЕВ СИМОН МИХАЈЛОСКИ ДРАГИ МОМИРОВСКИ СИМОН МИХАЈЛОСКИ МАРИНКО САЗДОВСКИ РАДОСАВ ЌИПРОВСКИ ПЕПИ ПАНЕВ ДРАГИ МОМИРОВСКИ СИМОН МИХАЈЛОСКИ РАДОСАВ ЌИПРОВСКИ ДУШКО ТОДЕВСКИ БОГОЉУБ МАКРЕВСКИ

Постапките кои траат долго речиси без исклучок завшуваат со ликвидација на фирмата што е крајната „нужда“ по која треба да посегне с те ч ај н и о т у п р а в н и к. Н е го в а ц ел е п р и влегувањето во фирмата да направи анализа за движењето на приходите во последните три до пет години и проценка за наредниот период. Стечајниот управник заедно со должникот или предлагачот на стечајот треба да предложи и изготви план за реорганизација, а тоа значи фирмата да продолжи да работи. Историските стечаи во државава се водат според Законот за присилно порамнување, стечај и ликвидација од 1989 година. Меѓу нив се стечајните постапки на а.д. Житокооп, ТП Купром, а.д. Треска Тргомебел, Бујото и други. Како успешно завршен стечај, пак, од економија ја посочуваат постапката за Тетекст Јарн доо Тетово. Постапката била завршена за шест месеци со прифатен план за реорганизација на стечајниот должник, обезбедено 10 0% намирување на разлачните доверители и 60% намирување на стечајните доверители. Од Министерството за економија допрва најавуваат нови обуки за стечајните управници за примена, внесување и користење на податоци од е-стечај, како и обука за зголемена примена на планот за реорганизација на стечајните постапки.

Локалните избори ги отворија вратите за општински вработувања Габриела Делова

delova@kapital.com.mk

П

едесет огласи за нови работни места за само девет дена. Агенцијата за администрација од почетокот на месецов па досега секојдневно објавува огласи за нови вработувања. Најголем дел од нив се за во општините. Ваквата состојба, велат познавачите, е само вовед во она што допрва следува. Иако се чини дека една година од локалните избори е долг период, сепак, она што се случува на терен веќе јасно покажува дека трката за градоначалничките места веќе стартува. Освен отчетите на градоначалниците, кои на крајот од секој месец се фалат за тоа што направиле во текот на изминатиот месец, дека локалните избори ни се поблиску отколку што се чини покажуваат и с$ побројните огласи кои осамнуваат на Агенцијата за администрација за вработувања во локалните самоуправи. Само во последните девет дена огласи објавиле општините Струга, Долнени, Врапчиште, Ранковце и Карпош. Дека локалните избори се чекор поблиску покажуваат и решенијата кои с$ почесто се делат за трансформирање на вработените на определено во неопределано време. Последен пример за тоа е општината Тетово, која во последните неколку месеци подели 131 решение на наставници и професори. Во првиот циклус беа поделени 74, а во вториот циклус, кој беше пред неколку дена, беа поделени 57 решенија. Од декември минатата година досега општините поделиле околу 320 вакви решенија. Општината Неготино поделила 21, Гостивар 69, Кавадарци 42, Штип 36, Радовиш 61 и Тетово 131 решение. На вакви решенија чекаат уште 80 наставници и професори, барем ако последните информации од Министерството за образование се точни дека во ноември 400 барања биле одбиени поради непотполна документација. Инаку, до ноември минатата година Министерството додели 2.040 решенија, а дополнителни 400 барања од Министерството беа одбиени. Најголемите злоупотреби се прават преку

50

огласи за нови вработувања во рок од девет дена

320

поделени решенија за вработувања на неопределено време во рок од три месеци

На прашањето на „Капитал“ дали и колку вработувања имаат периодов дел од општините одговорија со контрапрашање: А вие нас ни правите ревизија? агенциите за времено вработување. Потрда за тоа се и последните извештаи на Државниот завод за ревизија, кој постојано укажува на злоупотребите кои ги прават општините при ангажирање лица преку ваквите агенции. Само за потсетување, такви беа последно објавените ревизорски извештаи за Арачиново, Бутел и Охрид. Општините кои по случаен избор ги контактираше „Капитал“ не сакаа да одговорат за бројот на времено ангажирани лица кои ги имаат во моментот. Дел од нив ваквото прашање дури го сфатија како навреда, па прашаа: “Вие нас ревизија ни правите?“. Меѓутоа, од оној мал број општини кои беа транспарентни и дадоа одговор може да се заклучи дека во

моментов општините имаат од 10 до 20 времено ангажирани лица. За дел од вака ангажираните лица е отворен конкурс, додека за други се чека истекување на рокот потпишан со ангажираниот за да се објави нов оглас. Токму вака велат познавачите, се трупа најмногу администрацијата. Практиката покажува дека иако се распишува оглас, сепак, на работа најчесто остануваат и времено ангажираните, но и новите, кои се вработуваат на нивно место. Токму преку овој „филтер“, се полни не само адинистрацијата на локално, туку и на централно ниво. Оваа категорија доби најмногу критики и во Извештајот на Брисел за напредокот на земјата во минатата година.

WWW.KAPITAL.MK

ДИК ги почна активностите за повторно ажурирање на избирачкиот список

Д

ржавната изборна комисија побара од надлежните институции да достават анализи и конкретни предлози како да се пристапи кон спроведвуање на мерките за ажурирање на избирачкиот список. Работната група при ДИК, заедно со групата за измена на изборното законодавство, треба да ги реализираат овие активности до крајот на јуни 2012 година. Покрај административната, да се изврши теренска транспарентна проверка на избирачкиот список предлага Дарко Алексов од НВО Мост. Офицерот за демократизација и избори од ОБСЕ, Мауро Калво пак, со препорака прво да се направи дијагноза за тоа каде се проблемите и како настануваат спорните податоци.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

ПОЛИТИКА 7 Груевски негира дека со Пападимос зборувале за конкретен предлог

МВР со 28 кривични пријави против насилниците

М

инистерството за внатрешни работи викендов поднесе 28 кривични пријави за учесниците во инцидентите во Скопје. Според податоците на МВР, главни актери во сите инциденти се младите, меѓу кои има и малолетници. Дрвени палки, боксирачи и ножеви се дел од оружјето кое полицијата го запленила во училишните ранци на малолетниците. Премиерот Никола Груевски ги осуди инцидентите и апелираше до сите субјекти да го почитуваат соживотот. Ги повика и политичките партии да не ја злоупотребуваат ситуацијта и, како што рече, да не одат со говор на омраза, кој индиректно или директно ги охрабрува некои млади на ваков начин да ја исфрлаат негативната енергија. Груевски смета дека последните инциденти се иницирани од опозицијата.

П

ремиерот Никола Груевски ги оцени како шпекулации информациите од дипломатските кругови дека на последната средба со неговиот грчки колега Лукас Пападимос повторно се отворил предлогот за Северна Република Македонија. Токму по средбата на двајцата премиреи, дипломатски извори брифираа дека овој старо-нов предлог за името бил повторно актуализиран, со тоа што двете недели за кои зборуваше Груевски, ги оценија како термин во кој би се чекал одговор од Пападимос. Македонскиот премиер е дециден – нема вистина во ваквите сценарија.

Цврст договор под превезот на меѓусебната битка Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

В

етровите кои периодично ги носат дилемите за тоа до кога лидерите на двете владејачки партии Никола Груевски и Али Ахмети ќе останат з а е д н о в о ко а л и ц и ј а т а д у в а а т од различни страни. Веат од кај опозицијата, која изгубена во сопствената немоќ за конкретна политичка акција, како гладна кокошка го сонува само просото што би го добила ако Ахмети го напушти Груевски, оти тоа им е единствената (или најлесната) опција за рушење на власта. Веат од медиумте кои се залагаат за ова да се случи, понекогаш веат и од некои амбасади кои исто така во ликот на Ахмети го гледаат одлучувачкиот фактор преку кој може да се „уценува“ премиерот. Поретко, но сепак, знаат да провеат и од самите ВМРО–ДПМНЕ и ДУИ, кои преку информации за нивното меѓусебно наводно несогласување си ги креваат партиските рејтинзи. Последните брифинзи со високи функционери на ДУИ се доста искрени, не било сјајно, ама далеку било од раскинување на партнерството. Тие велат дека не е лесно да се биде во коалиција со Груевски. Премиерот бил многу цврст и непопустлив кога се работело за нивните барања. Особено бил вешт со својот ПР, па како што нашиот извор вели

Разнишана владина коалиција, а што е уште пострашно, опасност од затегнување на меѓуетничките односи, можат да бидат одлично алиби за пренасочување на разговорот, со комесарот за проширување, Штефан Филе, кој во четврток доаѓа во Скопје, од реформите во судството, администрацијата, медиумите...

– „Груевски ќе даде нешто (закон за аменстија или за јазици, буџет по етнички клуч, споменик) ама потоа, преку медиумите ќе најде начин тоа да не се претстави како победа на Ахмети или негов пораз, туку како силно залагање за стабилноста на меѓуетничките односи и за иднината и интегритетот на земјата“. Освен на владините седници, министрите од двете партии многу и не контактирале, а на самите седници, кога ќе се дошло до точка за која се нема постигнато коалициски консензус, премиерот не отварал дискусија, туку ја одлагал точката за понатаму. Последниот пример, со преименувањето на училиштата во општина Чаир (одлука за која с$ уште се нема разговарано на ниво на Влада), пластично покажа како се однесува системот кога двајцата лидери не се договориле. Преку нивните луѓе водеа рововска битка – градоначалникот на ДУИ донесе одлука за преименување на училиштата, директорот на Инспекторатот од редовите на ВМРО–ДПМНЕ ја укина, за потоа неговиот шеф, министерот од ДУИ, да го „укине укинувањето“ и да се закани дека ќе бара разрешување на директорот. Низа се ваквите примери, каде што водени од желбата да се угоди на својот етнички електорат, двајцата лидери влечат потези со кои меѓусебно се провоцираат, натпреваруваат, нервираат. Па потоа имаме парализа на целиот институционален систем, па во државата не може да помине од обична одлука за градба на објект (на пример, црквата на Кале) до сериозна и неопходна операција како попис на населението. Значи, проблеми во нивната коалиција постојат, се хранат со популизмот на кој се подложни и двајцата, ескалираат со крах на законите и правната држава, а поретко и со етнички тензии меѓу народот. Но, искуството покажа дека силна е врската што двете партии ги држи заедно и дека прогнозите за клучните датуми (изразени преку самити) кога Ахмети ќе излезе од Владата паѓаат во вода, заедно со желбите на опозицијата. Затоа што сигурно е само едно – што и да го влече Ахмети надвор од комотноста на владејачката фотелја, моќта на силата што го држи внатре е поголема.

Ахмети велат дека се задоволни од нивното учество, но и од постигнувањата: „Исполнивме големи ветувања – обезбедивме буџет по етнички клуч, успеавме да се затвори едно тешко прашање со аменстијата на хашките случаи, законот за употреба на јазиците се донесе, се исполнуваат дословно одредбите од Охридскиот договор, иако на тоа поле, секако има уште многу да се работи. Сепак, особено во делот на рамковните вработувања водиме една константна политика на почитување на одредбите од договорот“, велат во ДУИ. Партиските крила кои беа познати како силни критичари на политиките на ВМРО–ДПМНЕ како да изгубија на гласност. Дури и вицепремиерката Теута Арифи, која пред да ја добие позицијата јавно ги критикуваше потезите на Грувески, особено во надворешната политика, сега е тивка (а по Самитот на НАТО во Букурешт дури и се шпекулираше дека со различен став имала идеи за формирање нова партија). А за разлика од претходните самити на ЕУ или на НАТО пред кои ДУИ јавно лицитираа со рокови и закани, сега лично лидерот Али Ахмети минатата недела официјално ги смири душегрижниците дека нема намера да излегува од Владата без разлика на исходот на Самитот во Чикаго. Или, како што неговиот министер за одбрана, Фатмир Бесими, вели – Чикаго, сепак е само датум, а македонските аспирации за евроатлантска иднина течеле и ќе течат пред и потоа. Во ВМРО–ДПМНЕ во принцип не ги коментираат односите со коалицискиот партнер. Оттаму велат – сите несогласувања се нормални, но се решаваат п р е к у м е ѓ у се б е н д и ј а л о г: „Шпекулациите се готват во кујните на СДСМ и на дел од албанската опозиција. Тие се опседнати со денот кога Али Ахмети ќе излезе од Владата. Крајно неодговорно, тие ги користат дури и последните инциденти на меѓуетничка основа во нивната политичка борба и секојдневно бркање на поени“, велат во партијата на премиерот Груевски. Сепак, с$ погласни се и оние други информации кои говорат за поинакво потекло и на најновите несогласувања меѓу коалициските партнери и на инцидентите на насилство кои зачестија периодов. Во четврток во посета на земјава доаѓа еврокомесарот за проширување, Штефан Филе, и да започне дијалогот на високо ниво што Македонија ќе го води со Европската унија. Тој дијалог вклучува отворање на поглавјата 23 и 24, каде што се опфатени реформите на судството, јавната администрација, борбата

Она што загрижува е и однесувањето на опозицијата, која ја игра истата игра. Пратениците на ДПА, во петокот со невидена леснотија зборуваа за геноцидот на кој биле подложни Албанците во земјава од политиките на власта, додека СДСМ остана нема, без сериозен осврт на случувањата. Битката со политичкиот противник стана ултимативна

Не удира гром во коприва

Кога се поставува прашањето зошто Ахмети не излегува од власта, одговорот од ДУИ е експресен и едноставен – а зошто би? Иако четврта година заедно со Груевски не успева да го обезбеди главното ветување на македонските Албанци – евроатлантска интеграција, во партијата на

со корупцијата и организираниот криминал, слободата на медиумите. Области во кои досега реформите се правеа козметички, па останува нејасна решеноста на македонската Влада сега вистински да се соочи со слабостите на системот и истите да почне да ги коригира. Разнишана владина коалиција, а што е уште пострашно, опасност од затегнување на меѓуетничките односи, можат да бидат одлично алиби за дефокусирање. Од реформи, од искрен дијалог со ЕУ и од вистински пристап кон подигнувањето на нивото на вредности во земјата.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Македонија ќе загуби 25% од водниот потенцијал во следните 30 години Дејан Азески

Н

а Македонија & се заканува опасност од недостиг на вода, промена на климата и стапка на загадување највисока во Европа, која и засега е шест пати поголема отколку во земјите во ЕУ, предупредуваат од Светска банка во најновата аналитичка и советодавна програма за зелениот раст и климатските промени во земјава. Од Светска банка посочуваат дека покрај за економскиот развој, Македонија ќе мора да се посвети и на еколошкиот рзвој и заштита на животната средина од растечката индустријализација. Зелениот развој, според експертите од Светска банка, значи економски развој поставен на одговорни

основи за заштита на животната средина, односно баланс меѓу двете работи за одржлив развој. Ерика Јоргенсен, водач на тимот на Светска банка, предупреди на опасностите кои демнат над земјава ако час поскоро не се применат низа еколошки мерки. „Во Македонија има с$ помлаку резерви на вода. Нема да можете да ги задоволите потребите на земјоделството за неколку децении. Скопје има драматичен пад во јавниот превоз. Имате зависност и од нафта. Во главниот град бројот на куќи е три пати поголем од домаќинствата. Куќите се пречка за озеленување на планетата, бидејќи зафаќаат

преголем простор. Костарика треба да се земе за позитивен пример, тоа е земја која целосно се оддаде на екотуризам и денеска е трансформирана во една голема екооаза“, вели Јоргенсен. Гари Стуџинс, пак, директор за земјава во Светска банка констатира низа неправилности и погрешно работење во борјни сектори во земјава кои ако побрзо се коригираат, поевтино ќе ја чинат земјава. „За 20 години ќе се зголеми температурата во земјава за просечно дополнителен 1,5 степени Целзиусови, а ако се зголеми за два степени веќе станува алармантно. За 30 години можно е да имате 25% намалување на водните ресурси со што нема да можете да ги задоволите основните потреби. Со тоа ќе ви се зголеми цената на храната. И со

загадувањето на воздухот Македонија четири пати ги надминува стандардите на ЕУ за загаден воздух, понекогаш тоа оди и до шест пати. Енергетски имате тотална неефикасност и немате пари. Во врска со одржливот развој математиката е едноставна, сега ќе потрошите повеќе пари кои ќе ги вратите на подолг рок. Како што поминува времето инвестициите се с$ поголеми. Ако за еден проект сега се потребни 200 милиони долари за 10 години ќе требаат четири пати повеќе. Во 15 земји на ЕУ веќе се спроведува програмата за одржлив развој, така што с$ е возможно ако се сака“, тврди Стуџинс. Проектот на Светска банка се спороведува со поддршка на владите на Шведска и на Норвешка, како и на организациите УНДП и УСАИД. Целта на програмата е да се поддржи Владата на Македонија во проценката на економските трошоци и придобивките од позелениот раст, определување на приоритетите од националната стратегија за одржлив развој... Во четвртокот, Владата и претставници од Светска банка имаа прва седница на националниот совет за одржлив развој.

28 MART SPECIJALNA EDICIJA

KAPITAL TOP 100 IZVOZNICI

KAPITAL MEDIA GROUP vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva ~etvrtata godi{na edicija TOP 100 IZVOZNICI za 2012.

ko od ekonomskata kriza mo`e da izlve~e nekoja pouka ili lekcija toa e deka samo kompaniite i dr`avite koi izvezuvaat mnogu pobrzo izleguvaat i ja prebroduvaat ekonomskata kriza. Tokmu zatoa sega koga na Evropa i se zakanuva ekonomska recesija zgolemuvaweto na izvozot i nao|aweto na novi izvozni pazari stanuvo pova`no od sekoga{.

Zemjite ve}e i otvoreno lobiraat i vodat valutni vojni so cel da go zgolemat izvozot na kompaniite. Kade e Makedonija vo ovaa vojna za izvozno osvojuvawe na svetot?

Ova e vreme koga Makedonija kako dr`ava so site raspolo`ivi kapaciteti mora otvoreno i organizirano da zastane zad izvoznicite i pogolemiot izvoz da go stavi vo funkcija na pogolemiot ekonomski rast i otvaraweto na novi rabotni mesta.

Vo edicijata TOP 100 IZVOZNICI za 2012 godina }e bidat vklu~eni glavnite poenti od izlagawata na u~esnicite na Prvata rabotna konferencija za izvoz “Kako i kade pove}e i podobro da izvezuvame.

Perspektivi za 2012 godina”, koja se odr`a na 29 fevruari vo organizacija na Kapital Akademija.

Vo godine{nata edicija TOP 100 IZVOZNICI }e bidat vklu~eni pove}e rangirawa spored razli~ni pokazateli: Top 100 najgolemi izvoznici Top 50 najizvezuvani proizvodi Top 10 izvozni pazari Top 10 neto izvozni industrii Top 10 najbrzoraste~ki izvozni pazari Izvoznite aduti i perspektivi na Makedonija vo 2012 godina Kako da se zgolemi izvozot na hrana od Makedonija?

Analiza na izvozot na vino od Makedonija Izvozot na uslugi od Makedonija Tajnata na uspe{nite izvozni strategii

A

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: prilozi@kapital.com.mk tel: 02 3298 110 lice za kontakt: Jasmina Savovska Tro{anovski

Откупувачите на тутун не го почитуваат законот, тврди Федерацијата на фармери

Ф

едерацијата на фармери на Република Македонија (ФФРМ) во петокот обвини дека откупувачите на тутун не го почитуваат законот кој ги обврзува да го авансираат производството со 15% од трошоците. Откупувачите, како што рече претседателот на Федерацијата, Андрија Секуловски, не обезбедуваат ниту репроматеријал без надомест, како што се законски обврзани. „Откупните претпријатија без надомест обезбедуваат само семенски материјал, но не и производи за заштита на растенијата или доколку обезбедат, што е случај кај најмногу 5% од договарачите, тоа го наплаќаат“, истакна Секуловски. Според него, непочитување на законот е и тоа што откупувачите ги објавиле откупните цени на тутунот од реколтата 2012 без претходно да разговараат со производителите. „Ова не е во согласност со Законот за тутун, во кој се вели дека договорот меѓу откупувачот и тутунопроизводителот треба да содржи договорни страни, што подразбира меѓусебни консултации и разговори, откуп на цена по класи, начин и рок на исплата, авансирање и заштита на тутунскиот расад од болести и од штетници“, посочи Секуловски. Врз основа на направените анализи, ФФРМ предлага просечната цена на тутунот да се зголеми за 20% во линеарен однос со класите.

> БРОЈКА

70

дена ски-центарот Кожуф е блокиран за туристи поради непроодноста на делницата од 16 километри од месноста Смрдлива вода кај Гевгелија до центарот. Големите снежни наноси доведоа да се појават неколку свлечишта на патот, од кои две се поголеми. Од ски-центарот Кожуф веќе интервенирале до фирмата која го градела патот и очекуваат дека до крајот на сезоната за скијање патот ќе биде оспособен за туристите, а ски-стазите и патот до преноќиштата ќе бидат расчистени.

Продолжува реконструкцијата на патот Катланово-Велес

Г

радежното претпријатие Гранит од денеска продолжува со реконструкција на магистралниот пат М-1 на делницата Катланово-Велес, соопшти Авто-мото сојуз на Македонија (АМСМ). Поради потреба од минирање, сообраќајот ќе биде целосно затворен во времетраење од 2-3 часа во текот на неколку дена. Градежните работи ќе се одвиваат секој ден од 07.30 до 15.30 часот.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

9

Продолжува да расте увозот на лекови од Индија Според државната статистика, лани тројно се зголемил увозот на лекови од Индија, кои се едни од најевтините во светот, а Македонија почнала да увезува лекови и од Јужна Кореја и од Египет Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

Т

ројно се зголеми увозот на лекови од Индија, кои се едни од најевтините во светот. Податоците од Државниот завод за статистика покажуваат дека во 2011 година во земјава се увезени индиски лекови во вредност од околу еден милион долари, што е за три пати повеќе во однос на 2007 година. Сепак, учеството на индиските во вкупниот увоз на лекови во Македонија, кој изнесува 129 милиони американски долари е многу мало. Македониија увезува лекови од 52 земји. Но, познавачите на состојбите укажуваат дека трендот на раст е забележителен и ако продолжи може да ги спуштат цените на фармацевтскиот пазар во земјава и до 75%. „Штом влезат Индијците, цените на пазарот вртоглаво паѓаат. На пример, на рускиот пазар изминатите три години влегоа многу индиски компании и со тоа многу паднаа цените, дури и до 75%. Ако влезат кај нас, ќе н$ затворат ако одат на тој начин со цените. Утешителна околност е што слушаме дека работната рака во Индија и во Кина почнува да се цени повеќе, па им се зголемуваат трошоците на производителите“, вели Иван Туџаров, генерален директор на фармацевтската компанија Реплек. Тој вели дека во Индија има 11.000 фабрики

к

о

м

е

р

ц

и

ј

за лекови, од кои само десетина се навистина добри. Интересно е што иако во последно време паѓаат цените на лековите во Македонија, што е резултат и на увозот од Индија, но трошоците за здравствени услуги не се намалени, туку се зголемени. „Само во последните пет години цените на лековите паднаа за околу 30%. Во исто време, бројот на препишани рецепти порасна за истиот процент. Според едноставна логика, следи дека имаме ситуација во која вкупниот буџет за лакови на ФЗО не се променил, а снабдувањето е подобрено. Зошто тогаш Фондот генерира дефицит за кој мора да се интервенеира од централниот Буџет?“, прашува поранешниот функционер во Фондот. Во фармацевтските компании се оградуваат од коментар за ефикасноста на евтините лекови. „Реално, немаме вакви сомневања кога се во прашање лекови од познати европски и светски производители затоа што преголем е ризикот тие компании да калкулираат со квалитетот. За нив, скандал на еден мал пазар како македонскиот, значи скандал на глобално ниво и сигурни сме дека не би го ризикувале својот авторитет за дополнителен ’црн‘ профит. Додека анонимните компании кои ни продаваат евтини лекови реално може да играат со составот на лековите кои ни ги нудат“, објаснуваат од фармацевтска компанија.

а

л

е

н

о

г л

а

с

979.523

ИВАН ТУЏАРОВ

генерален директор на Реплек

„Штом влезат Индијците, цените на пазарот вртоглаво паѓаат. На пример, на рускиот пазар минативе три години влегоа многу индиски компании и со тоа многу паднаа цените, дури и до 75%. Ако влезат кај нас, ќе н$ затворат ако одат на тој начин со цените. Утешителна околност е што слушаме дека работната рака во Индија и во Кина почна да се цени повеќе и им се зголемуваат трошоците.“

долари изнесува увозот на индиски лекови во Македонија лани

309.922 долари изнесуваше увозот на индиски лекови во 2007 година

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 12.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

нова индустриска зона во општина новаци

О

ненаменски потрошувачки кредит на Уни банка

800

пштина Новаци ја почна постапката за изработка на потребната урбанистичка документација за изградба на нова индустриска зона на подрачјето на оваа локална самоуправа. Проектот е поддржан и од Советот за развој на Пелагонискиот плански регион и се очекува зоната да профункционира во првата половина од оваа година, истакна градоначалникот на општина Новаци, Лазар Котевски. „Индустриската зона е проектирана на површина од 10 хектари, во непосредна близина на реката Црна, на левата страна од патниот правец Битола-Новаци. Нашата индустриска зона се вика Жабарник и во неа е предвидена градба на повеќе објекти наменети за преработувачки капацитети, мали компании за преработка на млеко и сирење, но и други производи“, истакна Котевски. Од општина Новаци очекуваат со поддршка на Министерството за транспорт и врски да се уреди земјиштето, а во следната фаза да се распише оглас за јавно наддавање и за купување парцели за домашни или за странски инвеститори.

У

ни банка а.д. Скопје од 8 март годинава нуди ненаменски потрошувачки денарски кредит во износ до 900.000 денари, со каматна стапка од 7,9% и рок на отплата до 10 години. Наменет е за вработените во јавната администрација и акционерски сопствени акции докупи Тетекс а.д., еден од најголемите друштва, давајќи им можност за рефинансирање на текстилни производители во земјава, по цена од 360 денари нивните постоечки обврски по кредити и кредитни по акција, пишува во соопштението на компанијата објавено на картички, тековни секојдневни потреби, реновирање Македонската берза. Со последниот откуп, текстилниот гигант или купување автомобил. Кредитот се одобрува без дополнителни трошоци за нотар, осигурување и се стекна со вкупно 28.532 сопствени акции. Изминатиот проценки. период Тетекс а.д. направи низа откупувања на сопствени поднесувањето на барањето, кредитот се одобрува акции. Во месец февруари компанијата откупи 400 сопствени КАМАТНИПо СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ дена. Банката24м нуди и кредит акции, па потоа реши да откупи нови 180 акции. Со последната Банка во рок од три работни 3м 6м 36м без жиранти за износи до 300.000 денари, со рок на трансакција, Тетекс сега поседува 6,25% од сопствените акции НЛБ Тутунска банка 4,00% 5,00% 7,50% 7,90% отплата до пет години.

во акционерското друштво.

Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,10% 4,20% 5,00% 4,50% 4,40%

5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 4,90% 5,70% 6,00% 5,50% 5,40%

8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,50% 7,50% 9,00% 8,50% 8,40%

8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,00% 8,10% 9,50% 9,00% 8,80%

Кога државата ќе стане енергетски 31% ефикасна, тоа ќе го сторат и граѓаните КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

60% Странските искуства покажуваат дека речиси во сите земји

јавниот сектор многу тешко ја менува свеста за примена на енергетска ефикасност во јавните објекти

56% Соња Јованова

И

s.jovanova@kapital.com.mk

ако во последните неколку години во Македонија многу се зборува на тема NASDAQ енергетска ефикасност, се чини дека многу малку се прави за заштеда на електрична енергија во објектите, особено од страна на јавниот ата во Сао сектор. Според податоците во земјава, за најголеми потрошувачи на енергија се сметаат образовните, здравствените и владините институции. Иако во одредени болници и училишта во изминатата година имаше одредени акции за замена на прозорците и вградување пании фотоволтаични панели, сепак, земјава с$ уште е далеку за да може да зборува за енергетски ефикасни објекти во јавниот сектор. Искуствата од Словенија покажуваат омпании од дека состојбата ни таму не е поразлична, но константно се правеле напори да се подобрат состојбите преку користење на европските фондови. „Состојбата во Словенија не е подобра, но владата примени акциски нацрт-план

18%

35%

25%

53%

89%

за „зелено“ јавно општество, кој се применува од 2009 до 2012 година. Значи, годинава треба да се покажат резултатите од таа програма. Тоа значи намалување на потрошувачката на енергија во јавните објекти и тоа низ таканаречена „зелена наредба“ - 30% од сите објекти во јавниот сектор треба да бидат „зелени“. Практиката, за жал, мислам дека не е таква, ама барем на хартија е напишано дека треба да биде. Дали тоа е одговорност на Владата? Мислам дека е, поради тоа што јавниот сектор треба да биде пример за приватниот сектор, а во практика, ние гледаме дека многу приватни инвеститори имаат повеќе мотив и знаење на подрачјето на енергетската ефикасност отколку јавниот сектор“, објаснува Миха Томшиќ од Завод за проверка на материјали и конструкции, ZRMK, Словенија, кој учествуваше на конференцијата „Европска иницијатива за одржлив развој“ на Саемот за градеж ништво. Тој тврди дека јавниот сектор е еден од најголемите

+

и на берзата

09%

ани на

09.03.2012

нова цена

+167,55 18.999,00 +0,54% 124,00 +0,20% 20.500,00

09.03.2012

Арчилормитал (ЦРМ) Топлификација Македонски Телеком Алкалоид Охридска банка

-

6м 5,00% 5,30% 5,60% 4,80% 5,00% 4,90% 5,70% 6,00% 5,50% 5,40%

пад

-2,67% -1,75% -0,91% -0,76% -0,56%

нова цена

73,00 2.250,00 510,00 4.211,00 1.100,00

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 3,70%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,10%

Алфа банка

2,40%

3,00%

4,00%

4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,70%

3,00% 3,10%

4,60% 4,60%

5,10% 5,00%

1м 0,50% 0,43% 0,24% 0,07%

3м 0,89% 0,81% 0,47% 0,09%

6м 1,20% 1,17% 0,74% 0,16%

12м 1,54% 1,53% 1,06% 0,37%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност СКИБОР за МКДОНИА подобрување

Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

24м 7,50% 8,10% 8,10% 5,00% 8,20% 7,50% 7,50% 9,00% 8,50% 8,40%

2,50% 3,60% 2,20%

6,00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,90% 8,30% 7,90% 5,00% 8,30% 8,00% 8,10% 9,50% 9,00% 8,80%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,20%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,70%

24м 3,80% 4,00% 4,50% 3,65% 4,10% 3,70%

36м 4,10% 4,30% 5,00% 3,90% 4,50% 4,10%

Алфа банка

2,40%

3,00%

4,00%

4,30%

Уни банка

2,40%

2,70%

4,35%

5,25%

4%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,70%

3,00% 3,10%

4,60% 4,60%

5,10% 5,00%

3%

Среден курс во 61,5031 46,4455 73,3385 51,0399 46,6710 49,4358

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

3%

2%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

преку ноќ 1 недела 1м 3м 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% од2,20% Заводот за проверка на материјали и

искуства покажуваат дека на состојбите мора да постојат национални конструкции, ZRMK, Словенија, вели дека регулативи, градежниот сектор да сеКАМАТНИ СТАПКИМакедонија се наоѓа во мала предност на ОСНОВНИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ насочи кон користење енергетски ефикасни полето на кам. енергетската ефикасност, бидејќи Основна стапка Стапка на инфлација градежни материјали. допрва почнува 4,00% активно да работи на тоа и 5,20% Народна банка на Македонија Хенрик Гјеркеш, поранешен министер за може да ги види грешките што ги правеле 13,40% Народна банка на Србија 12,00% регионален развој на Словенија и претставник другите земји и да се обиде да не ги повтори.

петок - 09.03.2012 3м 4,00% 4,30% 4,80% 4,60% 4,00% 4,10% 4,20% 5,00% 4,50% 4,40%

6м 2,70% 2,90% 3,00% 2,90% 2,90% 2,70%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3м 2,20% 2,40% 2,50% 2,40% 2,40% 2,20%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Квасара Битола Макстил Макпетрол

потрошувачи на енергија, но и најтежок за да се промени. Иако некои земји како мерка за поттикнување на енергетската ефикасност го користат намалувањето на данокот на градежните материјали кои се користат за подобрување на енергетската ефикасност, сепак, Томшиќ смета дека подобра варијанта е да се користат парите од јавни фондови или екофондови, како и да се користат екокредити, односно финансиско олеснување на почетните инвестици за оние кои сакаат да инвестираат во енергетската ефикасност. Според податоците од Стратегијата за енергетска ефикасност, потрошувачката на енергија во градежниот сектор зафаќа 39% од севкупната потрошувачка на електрична енергија. Станбениот сектор користи приближно 80% од енергијата потребна за објектите. Словенските

Банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

1м 0,50% 0,43% 0,24% 0,07%

3м 0,89% 0,81% 0,47% 0,09%

6м 1,20% 1,17% 0,74% 0,16%

12м 1,54% 1,53% 1,06% 0,37%

1% 1% 0%

-1% -1%

01/10завод 04/10 06/10 Извор: Државен за статистика

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Рочност преку ноќ 1 недела 1м Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% 3,18% Нето вредност 4,18% Илирика Југоисточна Европа2,20% 26.328.942,22 МКДОНИА Илирика Глобал-Растечки пазари

2%

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

2,90%

-8,08%

-24,45%

4,69%

08.03.2012

-1,68%

4,78%

0,73%

-12,20%

4,55%

08.03.2012

16.437.684,21 0,00% Основна кам. стапка Стапка на инфлација КД БРИК 47.504.276,67 -1,95% 5,20% Народна банка на Македонија 4,00% КД Нова ЕУ 21.726.097,02 0,31% 13,40% Народна банка на Србија 12,00% КБ Публикум - Балансиран 25.369.664,00 1,57% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% КБ Публикум - Обврзници 36.010.028,95 0,81% 3,60% Централна банка на Црна Гора

-1,25%

-6,25%

-12,84%

0,51%

08.03.2012

7,73%

5,39%

-5,37%

8,41%

08.03.2012

0,55%

-12,15%

-32,15%

2,36%

08.03.2012

6,68%

0,09%

-11,94%

6,96%

08.03.2012

2,57%

2,33%

0,00%

2,05%

08.03.2012

0,27% 2,20%

0,83%

1,63%

0,00%

0,61%

08.03.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

41.637.177,73

3м 4,98% 1M -0,73%

09/10

Иново Статус Акции

КБ Публикум Паричен Централна банка на Словенија

55.933.852,65

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

камата 4,00% 5,50%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 12.03.2012

11 > БРОЈКА

Аџибадем Систина најавува нови услуги до крајот на годинава

1.000

П

риватна онкологија, прв ПЕТ-центар во државата, оддел за хиперпарна медицина и проширени оддели за хирургија, кардиохирургија, педијатрија и интерни болести ќе бидат дел од клиничката болница Аџибадем Систина до декември годинава. Задоволен од досегашните резултати и достигнувања, менаџментот на оваа болница најавува уште повеќе услуги, но и поголем просторен капацитет за нови пациенти. „Во 2011 година регистриравме 30.000 нови пациенти, извршивме 153.000 амбулантни услуги и 345.000 лабораториски анализи. Најважно од с$, просечното време на лежење во болница во Аџибадем Систина е четири дена“, истакна медицинскиот директор Никола Панчевски. Главниот генерален директор на Аџибадем Систина, пак, Јордан Камчев, истакна дека во болницата се спасени, но и се донесени нови илјадници животи. „Нашите идни планови и цели се проширување на капацитетите и освојување на регионот“, рече Камчев. Аџибадем Систина е прогласена за „Супербренд 2011/2012 година“, признание кое според менаџментот доволно говори за успешноста за време на речиси 12-годишното постоење.

нови обични акции од Алкалоид купи Живко Мукаетов, претседателот на УО и генерален директор на Алкалоид, со што сега поседува 97.000 обични акции или 6,78% од вкупниот број издадени акции на Алкалоид. Фармацевтската компанија Алкалоид минатата година ја заврши со добивка од 10 милиони евра и со 14% повисока продажба. Според неревидираниот изештај на компанијата, ланската добивка е 7% повисока од таа во 2010 година, кога изнесуваше 9,3 милиони евра. Алкалоид, заедно со неговите подружници, лани продаде производи вредни 110 милиони евра. На македонскиот пазар во 2011 година Алкалоид продаде производи во вредност од 45,6 милиони евра, што е 12% повеќе во споредба со 2010 година. На странските пазари пак, продажбата порасна за 14% и изнесува 64,4 милиони евра. Од вкупниот број производи и услуги 38% биле продадени на домашниот пазар, а останатите 62% во странство.

Здравје Радово започнува со производство на сокови

На јубилејот од 10 години, Јован Дабевски, генералниот менаџер на најголемата домашна млекарница, Здравје Радово, најави ширење на бизнисот во сегментот на сокови, со отворање на новиот производствен погон во Скопје Александра Спасевска

С

spasevska@kapital.com.mk

о четри производствени капацитети, производство од 100.000 литри млеко дневно, од кои 30% наменети за извоз во странство, инвестиции во технологија и модернизација на производствените погони може да се пофали најголемата млекарница со домашен капитал, Здравје Радово, во 10-годишното постоење. Генералниот менаџер на компанијата, Јован Дабевски, најави дека ќе се шири во бизнисот со сокови, преку отворање МАКЕДОНСКА БЕРЗА на новиот производствен погон во Скопје. „На 9МБИ март10 2002 година почна производството во нашата прва фабрика во Радово. Тоа беше 2.138,07 гринфилд-инвестиција. За ова време успеавме МБИД да станеме важен субјект во млечниот бизнис 1.982,54 во државата, како и во целото стопанство. ОМБотворањето на нашиот втор капацитет Следеше

122,45

-0,28% -0,45% 0,00%

во Куманово, па третата млекарница во Василево и четвртиот производствен капацитет во Скопје. Денеска со гордост можам да кажам дека нашата визија е остварена. Станавме најголема млекарница со македонски капитал, претпознатлив македонски бренд“, истакна Дабевски и најави дека за помалку од 30 дена, на потрошувачите ќе им бидат достапни Во 2002 година почна производството во нашата прва фабрика во Радово. За ова време успеавме новите сокови кои наскоро ќе почнат да се да станеме важен субјект во млечниот бизнис во државата, како и во целото стопанство. произведуваат во Скопје, во поранешната фабрика на МиА Бевериџис. бизнис, но генерално овој сектор расте туку и во Србија, Босна и Херцеговина, Хрватска „Инвестицијата во новиот погон за производство континуирано од година во година. Очекувам и Црна Гора. на сокови е при крај. Се работи на линија за дека овој сектор ќе биде најголемиот двигател Млекото нема да поскапи сирупи, џусеви, нектари и други сокови, во во земјоделството кое треба да биде носечко Иако 2011 година беше турбулентна за млечната неколку видови и пакувања. За околу 30 дена за целата економија“, истакна Дабевски, ФЈУЧЕРСИ индустрија, генералниот менаџер на Здравје очекувам да започнеме со производство и со додавајќи дека не очекува поголем раст на Радово не очекува дека оваа година ќе поскапат пласман на производи на пазарот“, додаде цените на млекото и млечните производи. Како НАФТА млечните производи. Со оглед на тоа што Дабевски. продолжување на корпоративната одговорност на ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС млечниот бизнис во последните неколку години Според него, пред 10 години кога почнале со Здравје Радово, директорот објави дека наместо 106.45$/барел 2,30/ММБТу континуирано расте, тој смета дека овој сектор производство, обработувале 2.000 литри млеко за голема прослава на роденденот, одлучиле ќе стане двигател на земјоделството. дневно, за денеска нивните BRENTмлечни производи да парите да ги дадат во добротворни цели, на ЗА ЗАТОПЛ. „Има многу проблеми за решавање во млечниот се препознатливи не само на домашниот пазар, 326 луѓето кои навистина им се потребни.

124.82$/барел

-0,12% -0,49%

-1,66% -0,27%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, петок - 09.03.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 2.138,07 555,28 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.982,54 1.788,78 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 122,45

SASX 10 -0,28% -0,80% 760,64

-0,45% SOFIX 309,27 0,00% ATHEX

+0,97%

764,58

Главен индекс на Љубљанската берза

555,28 12.907,94

18.872,50

33,57$/унца

2.122,50

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

8.394,75

NASDAQ 2.970,42

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

644,75$/бушел

берзата, без финансиски компании

3.000 3.000 3.000

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 764,58 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,49%

FTSE 100 5.874,19

+0,25%

1.800 1.800 1.800

+0,55% +0,68% SWISS

DOW JONES

6.186,48

SBITOP 572,11

-0,56%

1337.00$/бушел

S&P 500 1.365,91

DOW JONES Путеви 650,00 12.907,94

998,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

+0,98% +1,35% 66.908,40 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 1.878,00

Јадранкамен

+1,65%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 848,71

+0,89%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

+1,50%

3.495,55

+0,49%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

+2,09%

17.503,20 FTSE 100

5.874,19

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.881,16

+10,22%

2.987,00

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 30,00

+0,68%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.495,55

.

DAX Инлес 6.881,16 2.500,00

+0,25%

15,02

170,00

-8,11%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Сава-Ре

5.650,00

SWISS КД Груп +0,68% -13,79% 6.186,48 37,89

+6,40%

+0,53% -0,29%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

09.03.2012

SWISS 6.186,48

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +167,55 18.999,00

+1,65%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза котирани на швајцарскиот пазар на капитал

108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 124.82$/барел

1683.60$/унца

СРЕБРО 33,57$/унца

БАКАР 8.394,75

-0,12% -0,49%

ПРИРОДЕН ГАС 2,30/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

326

МЕТАЛИ

-0,89% -0,77% +0,10%

НИКЕЛ

18.872,50

АЛУМИНИУМ 2.122,50

ЧЕЛИК 535.00$/унца

-1,66% -0,27%

-1,2% -2,3% /

во Хонг Конг

ПЧЕНКА 644,75$/бушел

ПЧЕНИЦА 634,50$/бушел

КАФЕ 1.89/бушел

СУРОВИНИ

+0,16% -0,63% -0,37%

КАКАО

2366.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1337.00$/бушел

-1,21% +3,45% +0,75%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Квасара Битола SENG Макстил NIKKEI 225 +0,54% HANG 124,00 9.929,74 21.086,00 Макпетрол +0,20% 20.500,00 Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на најголеми компании котирани на берзата

+0,53%

112112 112

+10,20%

+0,49% 5.874,19БЕРЗА +0,25% ЉУБЉАНСКА +12,83%

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Кутјево

Истратурист ЕВРОПА ИНДЕКСИ -50,00% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани КД на париската Еуронекст берза

394,90

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Универ.банка -2,56% BRAZIL -2,19% BOVESPA

АИК банка

2.095,00

BRAZIL BOVESPA +0,98% +1,35% 66.908,40 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

106.45$/барел

ЗЛАТО

Разв.банка +13,44% NASDAQ +13,41% +0,55% +1,18% 2.970,42

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.929,74 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 21.086,00 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Адр.Кроација

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 764,58

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

+1,18% S&P 500 +0,53% 1.365,91

NASDAQ 2.970,42

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,56%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.907,94 Заеднички индекс 30 6.881,16

+0,97%

SASX 10 ШЕЌЕР 760,64

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

-0,80% -0,63% SOFIX СОЈА -0,27% -0,37% 309,27

-1,21% +0,31% +3,45% -0,60% +0,75%

2366.000$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 634,50$/бушел

+1,35% -0,60%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

BELEX15 ПЧЕНИЦА 555,28 CROBEX КАФЕ 1.788,78 1.89/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 66.908,40 309,27

+0,97%

SBITOP 572,11

+1,18% +0,31%

SASX 10 760,64

на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +0,16% РЕГИОН

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,27% +0,98%

CROBEX S&P 500 1.788,78 1.365,91

124124 124

535.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CAC 40 3.495,55

1683.60$/унца

Главен индекс на Атинската берза

-0,80% +0,55%

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 572,11

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

0,00%

ОМБ ОМБ ОМБ

-0,45%

-0,89%2.700 -1,2% 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 -0,77% -2,3% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 2.300 -0,28% 2.138,07 -0,60% 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД +0,10%2.100 / -0,45% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 1.982,54 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12 ОМБ -0,56% 0,00% 122,45 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

+0,31%

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

-0,27%

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

-0,28%

2.800 2.800 2.800

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,89%

Путеви

650,00

+13,44%

Разв.банка

998,00

+13,41%

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

Управувањето со земјоделството за излез од економската криза

Д-р Борис Анакиев Сегашната криза во земјоделството го погодува и македонското земјоделство како пазарна

Е

професор на Земјоделскиот факултет во Скопје

дна од карактеристичните особини на економската конјунктура во 21 век е тоа што поради опаѓање на порастот на населението, во многу делови од светот потребата од средства за живот ќе расте со побавно темпо отколку во 20 век. Од друга страна, поради стареењето на населението и стремежот за квалитетен начин на живеење, особено во развиените земји, потребите за храна ќе се концентрираат на поквалитетна храна, со соодветно влијание кон органско производство и заштита на животната средина. Овие и многу други промени во економските и во социјалните процеси водат до промени во приоритетот на управувањето. Во овој век ќе настане квалитетна промена во потребите за управување на бизнисот, како последица на подоброто задоволување на првостепените потреби на луѓето на светско ниво. Од друга страна, како последица на подобрениот квалитет на живеење, особено во развиените општества, ќе се зголеми просечниот животен век, со соодветен пораст на социјалните трошоци и на фирмите. Кризите од 90-тите години на минатиот век и сегашната економска криза ги зафатија развиените региони и особено Европа. Во голем степен тоа се совпаѓа со таканаречената демографска криза, за која има индикации и кај нас. Негативниот природен прираст и нерамномерната територијална распореденост на населението се изразуваат со застареност на работната сила и нејзин недостиг во селските реони поради миграцијата во земјата и надвор од неа. Во високоразвиените земји, поради развиеноста на комуникациите, технологиите и компјутеризацијата, разликата меѓу градовите и селата се изразува во стандардот и во квалитетот на живеењето. Според некои аналитичари, миграциите и празнењето на селата во некои региони во развиените земји не треба да загрижува, бидејќи напуштените селски реони може да се заменат со друга работна сила од градовите (и од други земји), а пропуштените можности за земјоделско производство да се заменат со увоз. Така, слободната работна сила и капитал може да се ангажираат во други сектори на

економија, што значи дека управувачките потфати за стабилизирање на развојот на развиените земји може да бидат корисни за надминување на последиците од кризни потреси

стопанството потребни за соодветната земја или за специјализација на производството за надворешни пазари. Природно, процесот на овие дејства можеби нема да биде доволно брз од стојалиште на социјалните барања, но тоа е дозволено ако се има предвид економската ефективност. Во наши услови, не е јасно што ќе се случува кога се знае колку е застарена работната сила во селата, а државната политика нема механизми за задршка и обнова на работната сила, особено во кризни услови. Согласно класификациите на ЕУ, земјоделството има четири основни функции: поле за работа кое обезбедува работни места и доходи; сектор кој обезбедува меѓусекторски производи за други економски сектори и претставува пазар за нивните производи; сектор кој дејствува во комбинација со други сектори, кои го дополнуваат работното време на вработените, на пример од туризмот, трговијата и градежништвото и социјална функција, поврзана со производство на основни супстанции на прехранбени производи, човечка репродукција, стандард и продолжување на животот. Како дел од стопанството на земјата, земјоделството учествува преку зголемување на продуктивноста, ослободување работна сила за други сектори и поевтинување на своите производи. Како поле за работа, земјоделството делува преку функционирање на приватните фарми, задругите и земјоделските претпријатија, гарантирајќи доход за вработените и печалба за инвеститорот. Како стопански сектор, делувајќи во комбинација со други сектори, земјоделството влијае за задружување на работната сила во определени региони и гарантира нејзино опстојување. Како фактор за стандардот и продолжување на животот, земјоделството влијае преку квалитетот на производите и водењето прилагодлив живот кон природата од страна на вработените. Државните институции за управување со земјоделството имаат влијание врз него преку контролата на обемот и квалитетот на земјоделските суровини, материјална помош за земјоделците и стабилизација на цените на работната сила. Помагањето на земјоделскиот сектор од буџетот на државата к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

води кон подигање на конкурентската способност на националното земјоделство. Меѓународните органи за управување со земјоделството, како на пример Светската трговска организација, ја регулираат меѓународната трговија со земјоделски производи и гарантираат слободна конкуренција на светските пазари. Истовремено, органите за регулирање на земјоделството на ЕУ гарантираат конкурентна способност на земјоделството. Цените на европскиот пазар во многу случаи се повисоки од тие на светскиот, така што се заштитени и националните производители на членките на ЕУ. Покрај теоријата дека поголем дел од земјоделците се во полна конкуренција, треба да се истакне дека локалните органи за управување ја модифицираат трговијата преку соодветни субвенции, стандарди за квалитет и даночни задолженија. Во такви услови за развој на земјоделството и специфичниот карактер на развојот, управувањето од фирмите треба да има јасна и доследно следена стратегија. Во ориентацијата на прво ме с то тр еба д а бидат поуките од претходните случувања за обесштет ување на селото за надминување кризни потреси. Со оглед на глобализацијата на општествените процеси, управувањето со земјоделството треба да се разгледува на четири нивоа: наднационално, национално, регионално и микрониво – фарми, кооперативи (задруги) и други. Наднационалното треба да се уредува не само во однос на земјоделската размена меѓу одделни земји, туку и преку решавање проблеми со глобалното затоплување, заштита на природата, поплави, суши и други природни влијанија од меѓунационален карактер, со кои одделните држави не можат сами да се справат, туку бараат помош на меѓународно ниво. На национално ниво треба да се решаваат проблемите поврзани со загадувањето на животната средина, некои специфични проблеми кои се однесуваат на аграрната криза и стабилност на реализацијата на производството, поддршката на земјоделците (финансиска) кај неповолни временски услови, но и даночната политика во земјоделството и со него поврзаните стопански гранки. Тогаш кога во даночната л

е

н

о

г л

а

политика надвладуваат фискалните функции потребен е внимателен пристап кон земјоделските производители поради големата зависност од природата и проблемите во репродукцијата на живиот капитал. На национално и на меѓународно ниво се решаваат и такви проблеми како што се квалитетот, стандардизацијата на производите и нивната здравствена безбедност. Една од функциите на современите развиени држави е и продолжува да биде заштитата на националните пазари на земјоделските производи од дампинг-увоз и нелојална конкуренција од увоз, како и дозвола за увоз за социјално-економско задоволување на потребите на граѓаните и намалување на вредноста на работната сила. На ниво на земјоделско стопанство, фарма, задруга (кооператива) се решаваат како проблемите за инвестициите во одделни стопанства, така и прашањата за одгледуваниот асортиман на производи, префрлање капитал од земјоделството во други гранки и комбинација меѓу земјоделството и туризмот, трговската дејност и други сектори. Особено е важно градењето патишта и воопшто, развој на комуникациите. Тоа не само што го отвора пазарот за и од земјоделството, туку овозможува жителите на селото да бидат подобро информирани за нови технологии, промена на побарувачката и друго. Наместо заклучок, може да се направат следните изводи: проблемот на кризите во економијата не е само економски и социјален, туку и проблем на управувањето. Ќе се зголеми користењето на интелектуалниот потенцијал на вработените и директните извршители. Светската економска криза настаната во САД во 2007 година е класична криза започната со паника на финансискиот пазар. За разлика од сегашната економска криза, депресијата во Источна Европа по 1990 година имаше повеќе политички отколку економски причини. Сегашната криза во земјоделството го погодува и македонското земјоделство како пазарна економија, што значи дека управувачките потфати за стабилизирање на развојот на развиените земји може да бидат корисни за надминување на последиците од кризни потреси.

с

A AD D O OS SI I GG U UR RI I TT E EL LN NA A P PO OL LI IS SA A S SK KO OP P JJ E E N NA AC CI IO ON NA AL LN NA A GG RR UU P PA AC CI I JJ A A ЗЗ А А O OS SI I GG UU RR УУ В ВА АЊ Њ ЕЕ

Врз основа на Одлуката за свикување на Годишна Седница на Собранието на Национална групација за осигурување АД Осигурителна полиса Скопје донесена од Одборот на директори на Друштвото, Одборот на директори на Национална групација за осигурување АД Осигурителна полиса - Скопје објавува

ЈАВЕН ПОВИК за учество на Годишно Собрание на Друштвото Годишната седница на Собранието на Национална групациија за осигурување АД Осигурителна полиса ќе се одржи на ден 04.04.2012 година (среда) со почеток во 13часот во седиштето на друштвото на бул.Климент Охридски бб во Скопје со следниот

ДНЕВЕН РЕД I. ПРОЦЕДУРАЛЕН ДЕЛ 1.Отварање на Собранието 2. Избор на претседавач II. РАБОТЕН ДЕЛ

1. Разгледување и одобрување на годишната сметка, финансиските извештаи и годишниот извештај за работа на Друштвото во 2011 година; 2. Разгледување и усвојување на Годишен извештај на внатрешен ревизор за работењето на Друштвото во 2011г.

3. Разгледување и усвојување на Годишен извештај на друштво за ревизија за работењето на Друштвото во 2011г.

4. Разгледување и одобрување на Извештајот за работењето на Одборот на Директори на Друштвото за 2011г.

5. Донесување на одлука за распределба на добивката остварена во 2011г.

6. Донесување на одлука за назначување на овластен ревизор за ревизија на годишната сметка и на финансиските извештаи на Друштвото за 2012година 7. Донесување на одлука за измена на Статутот на Друштвото 8. Донесување на одлука за реизбор на неизвршен член на Одбор на директори

Се повикуваат акционерите да го пријават своето учество на Собранието. Секој акционер кој има намера да учествува на Собранието на Друштвото е должен да го пријави своето учество на Собранието (пријава за учество на Собранието) најдоцна пред почетокот на седницата на закажаното Собрание. Секој акционер може да овласти со полномошно свој полномошник кој ќе одлучува само за прашањата кои се уредно ставени на Дневен ред, согласно Статутот на Друштвото и Законот за трговски друштва. Увид во материјалите од дневниот ред на Собранието може да изврши секој акционер најмалку 10 дена пред одржување на Собранието секој работен ден во просториите на Друштвото.

АД Осигурителна полиса Скопје

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Op{tina Prilep

Lokalna samouprava

Municipality of Prilep Local self-government

ОБЈАВА 1 за отуѓување на градежно земјиште сопственост на Република Македонија по пат на електронско јавно наддавање со намена за изградба на објекти за лесна и незагадувачка индустрија Г2 согласно ДУП за УАЕ 19, УБ 19/3-дел. „Металец„ Прилеп, донесен со одлука бр. 07-2351/5 од 14.12.2006г. ПРЕДМЕТ НА ЕЛЕКТРОНСКО ЈАВНО НАДДАВАЊЕ Предмет на електронско јавно наддавање е градежно неизградено земјиште, сопственост на Република Македонија предвидено со ДУП за УАЕ 19, УБ 19/3-дел. „Металец„ Прилеп, донесен со одлука бр. 07-2351/5 од 14.12.2006г., со намена за изградба на објекти за лесна и незагадувачка индустрија Г2 согласно Табеларен преглед во кој се дадени податоци за градежната парцела, број на градежна парцела, вкупна површина на градежна парцела, намената на земјиштето (основна класа), намена на земјиштето (опис) површина за градење, бруто развиена површина, процент на изграденост, коефициент на искористеност на земјиштето, максимално дозволена висина, катност, почетна цена по метар квадратен, вкупна почетна цена и депозит за учество на јавното надавање. Табеларен преглед:

М2

Депозит за учество на електронско јавно наддавање

Вкупна почетна/ утврдена цена

% 47%

1100

2200

49%

0,97

7,6

23858/16

61,00

137982,00

13798,20

1130

1695

40%

0,61

7,6

23858/24

61,00

170190,00

17019,00

Лесна и незагадувачка индустрија

1380

2070

35%

0,53

7,6

23858/23

61,00

236802,00

23680,20

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1710

2565

44%

0,66

7,6

23858/20

61,00

234179,00

23417,90

Г2

5.7

2262

Г2

8.3

2790

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

8.4

3882

Г2

М1

Почетна/ утврдена цена по метар квадратен

Катастарска парцела

Максим. дозволена висина

Коефициент на искористеност на земјиште

Процент на изграденост

М2 2040

2157

3839

Бруто развиена површина

М2 1020

Лесна и незагадувачка индустрија Лесна и незагадувачка индустрија

5.6

9.1

Површина за градба

Намена на земјиштето (опис)

Намена на земјиште (основна класа)

Вкупна површина на градежна парцела

Број на градежна парцела

ГРАДЕЖНИ ПАРЦЕЛИ ШТО ЌЕ БИДАТ ПРЕДМЕТ НА ОТУЃУВАЊЕ ПО ПАТ НА ЈАВНО НАДАВАЊЕ СОГЛАСНО ДУП ЗА УАЕ 19, УБ 19/3-ДЕЛ. „МЕТАЛЕЦ„ ПРИЛЕП

0,94

7,6

23858/17

денари

денари

денари

61,00

131577,00

13157,70

10.1

3096

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1265

1900

41%

0,61

7,6

23858/12

61,00

188856,00

1885,60

10.3

2883

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1120

1680

38%

0,57

7,6

23858/13

61,00

175863,00

17586,30

10.4

2945

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1170

1755

40%

0,60

7,6

23858/14

61,00

179645,00

17964,50

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

2540

3810

45%

0,68

7,6

23858/15

61,00

345565,00

34556,50

11.7

5665

12.1

3360

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1580

2370

47%

0,70

7,6

23858/22

61,00

204960,00

20490,60

12.2

3314

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1630

2445

49%

0,74

7,6

23858/21

61,00

202154,00

20215,40

12.3

4377

Г2

Лесна и незагадувачка индустрија

1640

2460

37%

0,56

7,6

23858/19

61,00

266997,00

26699,70

ПРАВО НА УЧЕСТВО

Право на учество на јавното наддавање имаат: Сите заинтересирани домашни и странски физички и правни лица кои можат да се стекнат со сопственост на градежно земјиште на територија на Република Македонија согласно со закон кои ги исполнуваат условите дадени во објавата односно: 1. Физички лица: државјани на Република Македонија, државјани на држави членки на Европската унија и на ОЕЦД, како и државјани на држави кои не се членки на Европска унија и на ОЕЦД, а под услови на реципроцитет можат да стекнат право на сопственост на градежно земјиште на територија на Република Македонија.

2. Правни лица: домашно правно лице, правно лице во мешовита сопственост, правно лице основано од странско физичко и правни лица регистрирани во Централниот регистар на РМ, странски правни лица резиденти на држави членки на европската унија и на ОЕЦД, како и странски правни лица резиденти на држави кои не се членки на европска унија и на ОЕЦД, а кои под услови на реципроцитет можат да стекнат право на сопственост на градежно земјиште на територија на Република Македонија.

УСЛОВИ ЗА УЧЕСТВО НА ЕЛЕКТРОНСКОТО ЈАВНО НАДДАВАЊЕ

Заинтересираните домашни и странски физички и правни лица поднесуваат пријава за учество на јавното наддавање (во писмена форма, за секоја градежна парцела поединечно, во која е наведено за која парцела се однесува самата пријава и кои документи се составен дел на пријавата, во посебен плик за секоја градежна парцела), комплетирана со следните докази (приложени во оригинал или фотокопии заверени на нотар): 1. Пријава од поднесителот, во која се наведени податоците за што се однесува истата, како и што се доставува во прилог на пријавата (кои документи); 2. Доказ за платен депозит; 3. За физички лица уверение за државјанство; 4. За правни лица доказ за регистрација на правното лице од соодветен регистар; 5. Уредно полномошно за полномошникот што го претставува правното лице, односно доказ за својството на овластено одговорно лице на правното лице; 6. E-маил адреса на поднесителот на пријавата, преку која ќе се врши постапката на регистрирање за учество на електронското јавно наддавање, односно ќе му бидат испратени корисничко име и шифра за пристап на интернет страницата на која што ќе се одвива електронското јавно наддавање (за поднесителите на пријави кои ќе достават погрешна е-маил адреса, Општина Прилеп ќе нема обврска да прима и врши корекција на истата). Пријавите кои не се комплетирани со овие докази нема да учествуваат на електронското јавно наддавање за што подносителите на некомплетни пријави ќе бидат електронски известени. (Доколку се учествува на електронското јавно наддавање на повеќе од една градежна парцела, доволно е во оригинал или фотокопија заверена на нотар да се достави погоре наведената документација во прилог на една пријава,а во останатите може да се достават и фотокопии) . Подносителите на пријави потребно е да достават во пријавата за учество на јавно наддавање и фотокопија од лична трансакциска сметка на која ќе може да им биде врати депозитот за учество на јавното наддавање и задолжително телефонски број за контакт.

ПОЧЕТНА ЦЕНА

Почетна цена на електронското јавно наддавање за градежните парцели наведени во Табеларниот преглед како Лесна и незагадувачка индустрија Г2 изнесува 61,00 денари од метар квадратен.

ДЕПОЗИТ

1. Депозитот за учество на електронското јавно наддавање за секоја градежна парцела е утврден согласно Табеларен преглед даден во оваа објава и изнесува 10% од вкупната почетна цена за секоја градежната парцела посебно.

2. Депозитот се уплатува вирмански или преку пошта: назив и седиште на примачот - Буџет на Општина Прилеп, Банка на примачот - Народна Банка на Република Македонија трансакциска сметка 100000000063095, сметка на буџетски корисник 7560140657 630 13, Приходна шифра 733111 програма 00, цел на дознаката „депозит за јавно наддавање за оттуѓување на градежно земјиште” за секоја градежна парцела посебно.

3. Депозитот се враќа во целост на поднесителот на пријавите за јавно наддавање во рок од 15 дена од денот на одржување на јавното наддавање, освен на понудувачот кој понудил најповолна цена на кого по уплатата на вкупната цена постигната на јавното наддавање му се враќа уплатениот депозит намален за трошоци на постапката во износ од 10% од депонираните средства.

РОКОВИ

Пријавите за учество на јавното наддавање можат да се достават до 12.04.2012 година на адреса Општина Прилеп, ул.Марксова (Прилепски бранители) бб, или директно во архивата на општината . Јавното наддавање ќе се одржи електронски на следната интернет страна www.gradezno-zemjiste.mk Јавното наддавање ќе започне на 16.04.2012 г и истото ќе трае по 30 (триесет) минути како што следува : • Во 10,00часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 5.6 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 10,30часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 5.7 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 11,00часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 8.3 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 11,30часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 8.4 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 12,00часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 9.1 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 12,30часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 10.1 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 13,00часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 10.3 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 13,30часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 10.4 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 14,00часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 11.7 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 14,30часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 12.1 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 15,00часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 12.2 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2 • Во 15,30часот со траење од 30 (триесет) минути за ГП со број 12.3 со намена Лесна и незагадувачка индустрија Г2

ПОСТАПКА

1. Комисијата ги известува подносителите на пријавите за комплетираноста на истите по електронски пат, во рок од три дена од денот на поднесувањето на истите, при што на подносителите на пријавите кои доставиле комплетна документација им доставува и корисничко име и шифра за учество на електронскот јавно наддавање, а на подносителите на пријавите кои не доставиле комплетна документација им доставува известување со образложение дека истите нема да учествуваат на јавното наддавање.

2. На денот на одржување на електронското јавно наддавање учесниците пристапуваат на интернет страната со корисничко име и шифра која ја добиле на е-маил адресата доставена во прилог на пријавата за учество на јавното наддавање.

3. Електронското јавно наддавање може да отпочне со најмалку еден учесник во јавното наддавање за секоја градежна парцела посебно.

4. Електронското јавно надавање го следи Комисија, формирана од Градоначалникот на Општина Прилеп.

5. Електронското јавното наддавање започнува со објавување на почетната цена на земјиштето по метар квадратен, а се спроведува по пат на наддавање од страна на учесниците.

6. Наддавањето се врши „чекорно”со зголемување на вредноста со секој „чекор” не помалку од 100,00 денари за градежните парцели за Лесна и незагадувачка индустрија Г2.

7. Електронското јавно наддавање се смета за завршено во моментот на истекот на времето определено во оваа објава, при што доколку во истекот на последните две минути од страна на учесниците е дадена понуда, крајниот рок за завршување на јавното наддавање се продолжува за уште две минути. Продолжување на крајниот рок е дозволено најмногу три пати во текот на јавното наддавање.

8. Електронското јавно наддавање може да трае и пократко од предвидениот временски рок, доколку учесниците на јавното наддавање се откажале од натамошното наддавање и останал само еден учесник кој се смета за најповолен понудувач.

9. Учесникот на јавното наддавање кој понудил најголема цена се стекнува со статусот најповолен понудувач 10. Комисијата по завршувањето на јавното наддавање изготвува записник за спроведеното јавно наддавање и електронски го доставува до сите учесници на јавното наддавање.

11. Најповолниот понудувач е должен во рок од 15 дена од завршување на постапката за јавно наддавање да ги уплати средствата согласно постигнатата крајна цена од наддавањето.

12. Доколку најповолниот понудувач не ги уплати средствата во утврдениот рок, ќе се смета дека градежното земјиште не е оттуѓено, нема да се пристапи кон склучување на договор за отуѓување и депонираните средства на најповолниот понудувач нема да му бидат вратени, а истиот нема да може да учествува на секое идно јавно наддавање за предметната градежна парцела.

13. По извршената уплата во утврдениот рок Градоначалникот на Општина Прилеп склучува договор со најповолниот понудувач за отуѓување на Градежно земјиште сопственост на Република Македонија. Со договорот Најповолниот понудувач (купувачот) се обврзува во рок од 30 дена од потпишувањето на истиот да го достави кај нотар заради вршење на солемнизација и во рок од 6 месеци од извршената солемнизација на договорот да обезбеди одобрение за градење на предвидениот објект согласно урбанистичкиот план по кој земјиштето е оттуѓено, во спротивно договорот еднострано ќе се раскине и 20% од вкупната сума од оттуѓувањето нема да се вратат на купувачот. Со договорот купувачот се обврзува да го изгради објектот согласно урбанистичкиот план по кој земјиштето е оттуѓено во рок од 6 години од правосилноста на прибавеното одобрение, при што доколку објектот не се изгради во определениот рок по вина на купувачот, истиот ќе има обврска да плаќа договорна казна во висина од 2% од вкупно постигнатата цена на јавното наддавање за предметното земјиште за секој изминат месец.

14. Најповолниот понудувач се обврзува да го плати данокот на промет што ќе произлезе како обврска по склучениот договор за оттуѓување на градежното земјиште.

15. Во цената на градежното земјиште не е вклучен надоместокот за уредување на градежното земјиште.

16. Трошоци за нотарската процедура и воведувањето во евиденција на недвижностите во Агенцијата за катастар за недвижности паѓаат на товар на купувачот на градежното земјиште.

17. Незадоволните учесници на јавното наддавање можат да дадат приговор до Комисија во рок од 3 дена од одржаното електронско јавно наддавање. По приговор со решение Комисијата е должна да одлучи во рок од пет дена од приемот на истиот. Оваа објава ќе биде објавена и на интернет страната на Општина Прилеп www.prilep.gov.mk

ОПШТИНА ПРИЛЕП Комисија за спроведување на постапките за јавно наддавање

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Бразил станува светска економска велесила Бруто-домашниот производ на Бразил во 2011 година порасна за 2,7%, што претставува само третина од стапката на раст во 2010 година. Сепак, економијата на оваа латиноамериканска велесила е поголема за речиси 50 милијарди долари од британската, која веќе не е шеста најголема економија во светот

Б

разил ја престигна Велика Британија и стана шеста најголема економија во светот, иако неговата економија прилично забави во минатата година остварувајќи најлош резултат во речиси цела деценија, покажува анализата на Центарот за економија и бизнис-истражувања (ЦЕБР). Бруто-домашниот производ (БДП) на Бразил порасна 2,7% во 2011 година – само една третина од стапката на раст од 2010 година. Ова претставува најмал процент од 2003 година наваму, бидејќи Бразил се соочи со проблем во втората половина од годината, најмногу поради настојувањата за контрола на инфлацијата и негативното расположение на инвеститорите предизвикано од кризата во еврозоната. „Да не се влошеше глобалната криза во четвртиот квартал, ќе имавме раст од околу 4%“, вели Гвидо Мантега, министер за финансии на Бразил. Главниот економист во ЦЕБР, Тим Охленбург, изјави дека податоците покажуваат дека к

о

м

е

р

ц

и

ј

бразилската економија во 2011 година била поголема од Велика Британија според пазарните цени и просечниот годишен девизен курс. „Тоа е природен тек. Бразил има голема популација, огромни природни извори и силна локална индустрија. Тоа се нејзините предуслови за силен раст“, изјави Охленбург за лондонски „Фајненшл тајмс“. Бразил почна да забавува со очигледните знаци за намалување на растот во земјите во развој. Бразилскиот БДП порасна за 0,3% во четвртиот квартал од 2011 година во однос на третиот. Економистите очекуваат реален раст на БДП на Бразил од 3,3% за оваа година и 4,15% за 2013 година. Меѓутоа, годинава предизвик за владата ќе претставува управувањето со обновените меѓународни приливи на капитал, бидејќи очекувањата за стабилизација на глобалната економија повторно ги тераат инвеститорите да бараат вложувања со поголем ризик на пазарите во развој, заклучува „Фајненшл тајмс“. Според проценките на ЦЕБР, Бразил во претстојните години би можел да ги надмине а

л

е

н

о

г л

а

с

и Германија и Франција, а своите пет минути треба да ги дочекаат и Русија и Индија, кои до 2020 година би можеле да го престигнат Бразил, но и да ги истиснат Германија и Франција, кои ќе „седнат“ на четвртото и петтото место на најголеми светски економии.

Од „банана“ држава до економска велесила

Благодарение на економските реформи, стабилизирањето на макроекономското опкружување и насочувањето кон природните богатства, бразилската економија стана шеста најголема во светот. Бразил денес расте по завидни стапки, земјата има релативно низок јавен долг, висока стапка на вработеност и ниска инфлација. До пресврт во Бразил дојде во 90-тите години, кога тогашниот претседател Фернандо Хенрик Кардосо започна со воведување низа мерки, чија цел беше да се стабилизираат потрошувачките цени и девизниот курс. Земјата својот процут го има со доаѓањето на власт на

претседателот Луис Игнацио Лула да Силва во 2003 година. Познат само како Лула, тој беше еден од најомилените бразилски политичари кој продолжи со јакнење на макроекономската стабилност и ширење на социјалните програми со цел да го унапреди животниот стандард на најсиромашните. Бразил е денес најголема и најразвиена земја од Латинска Америка, а својот напредок го должи на експлоатацијата на природните ресурси, со кои ја „храни“ и својата индустрија. Истовремено Бразил има и голема земјоделска индустрија, која поради големината и природните погодности е изразито конкурентна. Покрај големиот извоз на земјоделски производи, Бразил се ориентира на извоз на транспортна опрема и автомобили, како и на железна руда, а се предвидува дека ќе стане и еден од најголемите извозници на нафта поради огромните залихи во Атлантикот. Земјата е најголем светски производител на биогориво, а поседува и големи резерви на суровини како железо, уран, боксит, бакар и злато.

Сименс ќе плати 170 милиони евра отштета на Грција

Г

ерманскиот технолошки гигант Сименс и Грција постигнаа судска спогодба поради наводното подмитување на локални политичари и државни функционери од страна на Сименс. Според договорот германскиот индустриски гигант треба да & плати отштета на државата од 170 милиони евра и дополнително да инвестира 100 милиони евра во својата грчка подружница. Спогодбата која треба да биде одобрена од грчкиот Парламент вклучува и обврска од страна на Сименс да ги „охрабри мултинационалните играчи на пазарот да инвестираат во заживувањето на грчката економија“. Сименс беше обвинет дека подмитувал грчки државни службеници и политичари во

периодот од 1997 до 2002 година, за да ги добие зделките со Хеленик Телеком.

> БРОЈКА

> БРОЈКА

порасна профитот на германскиот производител на луксузни автомобили БМВ во 2011 година. Автомобилскиот гигант оствари нето-профит од 4,9 милијарди евра, а вкупната продажба на компанијата порасна за 14%, на 68,82 милијарди евра.

милиони евра плати Лондонската берза за преземање на 60% од акциите во наjпознатата британска компанија за клиринг, ЛЦХ Клирнет, за да го зголеми своето присуство на пазарот на пост-трговски услуги, објави „Фајненшл тајмс“. Лондонската берза плати 19 евра за акција од ЛЦХ Клирнет.

51%

463

На 15 април предвремени парламентарни избори во Грција

Н

а средината на април во Грција ќе се одржат предвремени парламентарни избори, најави Андонис Самарас, лидерот на Нова демократија, партија која е дел од владејачката коалиција. Самарас изјави дека изборите ќе се одржат на партиската седница веднаш по велигденските празници, нагласувајќи дека целите за изминатите пет месеци се постигнати. Тој укажа на зделката за размена на обврзници со која ќе се отпишат 105 милијарди евра од грчкиот национален долг. Своја оставка даде и лидерот на ПАСОК, Јоргос Папандреу. На негово место се очекува да биде избран актуелниот министер за финансии, Евангелос Венизелос. „Донесов тешки одлуки. Тие можеби скапо ме чинеа политички, но вредеа за трудот“, изјави Папандреу, кој пред два

дена официјално ја потврди оставката најавена во ноември кога беше избрана нова коалициска влада. Партиските избори ќе бидат на 18 март, а Венизелос, кој најверојатно ќе биде нов лидер на партијата, наведе дека пред ПАСОК е тешка мисија за обнова на Грција.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 12.03.2012

15

ФЕЉТОН

99

ЛОНДОНГРАД ОД РУСИЈА СО КЕШ: инсајдерска приказна за олигарсите Почитувани читатели, “Капитал“ во соработка со издавачите АЕА, ви го претставува возбудливиот бестселер на Марк Холингсворт и Стјуарт Ленсли, "Лондонград - од Русија со кеш". Не пропуштајте ја неверојатната приказна за тоа како Лондон стана дом на руските супербогаташи, раскажана за прв пат и базирана врз вистински ликови и настани. Ултравозбудливо четиво за животот проткаен со невиден луксуз, убави жени, приватни авиони, мегајахти, најдобрите светски фудбалери и телохранители во црни ренџ-ровери со непробојни стакла.

ЛИТЕРАТУРА ЗА РАЗЛИЧНИ ВКУСОВИ

ВЕНА БОЈА ГЛАВА 12: ОБОЈТЕ ГО ГРАДОТ СО ЦР

Стравот лозје чува

Д д Додека дел д од д заедницата д ц на Лондонград д р др размислуваше у за градење р д империи р Подготвувајќи со недвижности, д , дел д живееше во несигурност. ур д у ј терен р за следните д шест години, д , во кои го замени Медведев, д д , Путин у почна уште у една д хајка кон неговите критичари, па дури и тие што живееја ј надвор од Русија... Р ј

В

о јуни 2008 година ФБИ почна истрага за исчезнувањето и за можното убиство на Леонид Рожетскин, медиумски тајкун со место на живеење во Лондон. Мултимилионерот роден во Русија беше славен човек од џет-сетот и длабоко вмешан во бескрупулозниот свет на московскиот бизнис. Како американски државјанин, се збогати во Русија и стана инвеститоросновач на лондонскиот деловен весник „Сити АМ”, а без влакна на јазикот беше остар критичар на Путин. Тој исчезна од својата викендичка во Латвија на 16 март 2008 година, оставајќи зад себе локва крв. До ден-денес неговото тело не е пронајдено. Една теорија што циркулираше меѓу кремљинолозите беше дека тој е убиен поради деловен спор со повисока личност од Путиновата администрација. Други шпекулираа дека тој се подготвувал јавно да ги обелодени деталите за богатствата што ги имаа стекнатоврвни кремљски функционери. Мистеријата понатаму се продлабочи кога во октомври неговата сопруга, манекенката Наталија Белова, и нивниот тригодишен син, исто така, исчезнаа. Брачната двојка ја обезбедуваа пет телохранители во нивниот тримилионски апартман во Мејфер. Нерешените исчезнувања ги имаат сите обележја на начинот на кој злокобната страна на рускиот голем бизнис се извезува во странство. Во меѓувреме, и покрај смртта на Александар Литвиненко, која беше присутна во јавноста п р е к у мед и ум ите, и д и п л о м атското заладување кое с$ уште влијае на односите со Кремљ, британската влада продолжи да ја санкционира политиката на отворена врата во однос на прогонетите Руси. Некои од постојаната, иако забавена, река деловни емигранти и политички дисиденти & се придружија на Березовската фракција.

М

арк Холингсворт е истражувачки новинар и автор на повеќе книги, вклучително и студијата за МИ5, британската Служба за безбедност. Неговите новинарски текстови се објавуваат во Сандеј Тајмс, Гардијан и Фајненшел Тајмс. Од малиот број интервјуа направени со него, се знае дека тој не сака многу да зборува јавно, нити пак е љубител на шопинг. ругиот автор, Стјуарт Ленсли е новинар и економски консултант кој живее јужен Лондон. Меѓудругото тој е добитник на неколку награди како телевизиски и радио продуцент, меѓу кои е и наградата на Њујоршкиот телевизиски и филмски фестивал. Во неговата книга од 1985 година, Poor Britain, тој ја дефинираше моќта употребувајќи методологија која подоцна почнаа да ја применуваат истражувачите и владите на Велика Британија, Европската унија и голем број земји, од Јапонија до Јужна Африка.

Д

Една од новодојдените беше и Елена Трегубова, 33-годишна новинарка која беше отпуштена од влијателниот весник „Комерсант”, порано едно од последните медиумски средства што редовно го критикуваа Путин. Таа напиша бестселер и непријатен портрет на Кремљ, книгата „Приказни на еден кремљски анџар”, која содржи извештаи за наводни засрамувачки непромислености на Путин. Во нив спаѓа и тврдењето дека еднаш & се додворувал на една тенка, вита русокоса, висока метар и осумдесет, на дочекот на Нова година. Трегубова, наводно, претрпела обид за атентат во 2004 година и Березовски се понудил да & обезбеди сигурност во Русија. По една клеветничка хајка против неа таа пристигна во Британија во 2007 година и се сокри на непозната адреса. Кога Березовски, кој го потпомогна нејзиното преместување од едно на друго место, беше распрашуван од руските иследници што го истражуваа убиството на Литвиненко, беше постојано прашуван за нејзината адреса. Одби да ја обелодени. На крај, на Трегубова & беше доделен азил во април 2008 година. Неколку месеци претходно, во декември 2007 година, 32-годишниот Андреј Сиделников пребега во Британија преку Белорусија и Украина откако исчезна од Русија. Предводеше мало опозициско движење „Пора” (Време е), кое се залагаше за побуна во стилот на Портокаловата револуција, за соборување на владата, и тврдеше дека руските безбедносни сили се обиделе да го спречат да ја напушти земјата. И тој се сретна со Литвиненко два дена пред да биде отруен во еден бар во близина на улицата Оксфорд, каде што разговараа за убиството на Ана Политковскаја. Како дипломатска шлаканица во лицето на Кремљ, Министерството за внатрешни работи му додели политички азил во јуни 2008 година, непосредно пред Гордон Браун да води тет-а-тет разговори со новиот руски претседател Дмитриј Медведев на Самитот на Г-8 во Јапонија.

Гутсериев

Дури и оние олигарси што беа на линијата на Путин не беа нужно безбедни. Михаил Гутсериев во голема мера беше милијардер кој беше попустлив во однос на Путин. Ненадејно, на 31 јули 2007 година му побегна на „обично” будното око на власта, одлета до Минск, главниот град на Белорусија, а потоа до Анталија во Турција. Оттаму со авион замина за Лондон и му се придружи на редот на оние што бараа азил

во Министерството за внатрешни работи. До 2007 година 47-годишниот сопственик на Руснефт, со две рафинерии за нафта и со синџир од 300 бензиски станици, се искачи на листата и стана 31-от најбогат граѓанин на Русија. Потоа му беше наложено да ја предаде Руснефт на власта во замена за „компензација”. На начин што потсетуваше на советската ера, му беше речено да покаже подготвеност така што „ќе се заблагодари на партијата и на владата”. По потекло од Кавказ и познат по своето искрено и импулсивно однесување, одби да се покори. Наскоро научи дека не се исплаќа да му се каже „не” на Кремљ. Многу е веројатно дека власта се сврте против Гутсериев бидејќи ги разлути инсајдерите на Кремљ поради обидот да купи некои преостанати активи на Јукос кои беа наменети за друг корисник. Некои на тоа гледаа како на дел од обновената битка за контрола на активата што се водеше меѓу различни фракции внатре во Кремљ, моќни групи кои постојано и скришно се збогатуваа во текот на Путиновата доба. На почетокот од 2007 година во канцелариите на Гутсериевата компанија беа извршени упади, а службеници на високи позиции беа сосила однесени на сослушување. Тогаш Гутсериев беше обвинет за нелегална деловна активност, додека Руснефт беше оптоварена со сметка да плати данок во износ од 800 милиони долари. Во мај Гутсериев беше ослободен со кауција. Во извонредниот чин на отворена непослушност Гутсериев тогаш објави обвинувачко писмо во билтенот на Руснефт, обвинувајќи ја руската власт дека побарувачката на данок ја користат како изговор да му ја грабнат неговата актива од нафтата. „Тие ми доставија понуда да го напуштам нафтениот бизнис, да си заминам „со добро”“, напиша. „Одбив. Тогаш, за да ме направат попокорен, ги „прицврстија шрафовите на компанијата”, односно ја притегнаа со невиден прогон.” Писмото беше прв сериозен јавен предизвик за Путин од еминентен бизнисмен уште од Ходорковски. Иако Гутсериев никогаш се немаше мешано директно во политиката на Кремљ и никогаш го немаше предизвикано Путин, постојат фрапантни паралели кај дејствувањето на двајцата. Руските весници наскоро го нарекоа втор Михаил и предвидоа дека Руснефт ќе ја снајде истата судбина како Јукос - расцепкана, ликвидирана и припоена кон една постојна државна фирма. Неколку дена подоцна Гутсериев побегна, а безбедносните служби се впуштија во уште една меѓународна потера по супербогат бегалец. За само неколку месеци од неговото доаѓање во Обединетото Кралство, Гутсериев се најде на 30-тото место на листата со богати на „Сандеј тајмс”, со богатство проценето на две милијарди фунти. Неговото членство во с$ поголемата заедница на Лондонград, што беше непријателски расположена кон нивната татковина, само ја зголеми и онака големата тензија во веќе влошените британско-руски

Од 2000 година наваму АЕА издавачи објавува книги од разни области: проза, поезија, литература за млади, публицистика, популарна психологија, езотерија... Продажниот салон Египетска сонувалка во центарот на Скопје изобилува со богата литература – од современите македонски писатели, преку англиските класици, с$ до детската литература, сето тоа по достапни цени.

• Од домашните автори АЕА издавачи ги објавила Божин Павловски, Матеја Матевски, Митко Маџунков, Ефтим Клетников, Радован Павловски, Томе Арсовски...

• Од странските Џ.Р.Р. Толкин, К.С. Луис, Малколм Гладвел, Калед Хосеини, Јасмина Кадра, Кормак Меккарти, Џеред Дајмонд, Карла дел Понте... Преводот на трилогијата “Господарот на прстените” од Толкин беше вистински хит пред неколку години и е проект каков што ретко бележат издавачите во земјава.

• Пред две години во Скопје го пречека и добитникот на Букеровата награда, Томас Кенили, авторот на “Шиндлеровата арка (листа)”, издание исто така на АЕА.

односи. „Зошто дозволувате територијата на Велика Британија да се користи како лансирна рампа за борба против Русија?”, ги праша Владимир Путин, сега веќе премиер, британските новинари во септември 2008 година. „Ете зошто не е можно да се градат нормални односи со Британија.” Еден таксист од Санкт Петербург тоа поенергично го изрази кога му кажа на еден британски турист: „Вие Британците го претворивте Лондон во бордел полн со курвичиња како Березовски и Абрамович, па кому, според вас, му држите предавање?” Во Русија пак, Путин му ја предаде претседателската палка на својот наследник, Дмитриј Медведев, дотогаш веќе перципиран како еден од попопустливите ривали за наследник. Олигарсите беа и премногу свесни за минливата природа на политичка услуга во Русија. Олигарсите кои останаа во игра во рамките на Русија, не само што мораа да му се додворуваат на 43-годишниот Медведев и поранешен претседател на семоќната компанија Газпром, туку тие, исто така, мораа да продолжат будно да внимаваат на неговиот претходник. Само малкумина не веруваа дека Путин беше човекот што навистина држеше с$ под контрола.

(Продолжува) Во утрешниот број: Леман брадерс банкротираше. Рецесијата почна да ги коси водечките економии една по друга. Меѓу оние фатени во финансиските ветрови што дуваа од спротивни страни беа и олигарсите... К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

објавува

РАБОТИЛНИЦА

АНАЛИЗА И ТОЛКУВАЊЕ НА ФИНАНСИСКИ ПОКАЗАТЕЛИ 20.03.2012

Дали знаете дали и колку е профитабилна Вашата компанија? Дали успевате да ја одржите ликвидноста и солвентноста на компанијата? Дали имате и одржувате долгорочна успешност на Вашиот бизнис? Преку оваа еднодневна работилница ќе дознаете како да ги препознаете клучните елементи од финансиската слика на Вашето претпријатие и како истите да ги разберете на начин кој ќе ви помогне во донесувањето на вистински деловни одлуки. Познавањето на повеќе информации кои стојат позади бројките во извештаите е огромна предност затоа што тогаш знаете во која насока се движи Вашиот бизнис.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Лица вработени во областа на финансиското работење, сметководство, финансиско известување и анализа Особено е корисна на надоградување на знаењата кај претприемачите, лицата кои работат на менаџерски позиции, управителите и лицата кои се директно вклучени во процесот на донесување деловни одлуки во претпријатијата.

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Да дефинирате правилен сет на финансиски извештаи корисни во процесот на одлучување и нивно читање како извор на финансиски податоци Да ги дефинирате соодветните показатели за финансиска анализа, нивно пресметување, начин на нивно толкување и потенцирање на нивното значење Да ја анализирате оперативно-деловната успешност од работењето преку извештаите и показателите, структурата на приходите и трошоците и нивна примена во процесот на одлучување

ПРЕДАВАЧ: м-р КАТЕРИНА БОШЕВСКА

finansiski direktor na EOS Matrix Makedonija i finansiski konsultant za Isto~na Evropa. Anga`irana e kako nadvore{en sorabotnik i trenerobu~uva~ za temi od oblasta na finansiski menaxment od renomirani trening agencii-konsultantski ku}i.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

НА 30-ти МАРТ Најновиот број на Банките & Бизнисот кој излегува на 30 март донесува: АНАЛИЗА: Како банките ја завршија 2011 година? Како финансиските резултати од 2011 ќе влијаат на кредитната политика во 2012? Зошто на Македонија и треба гарантен фонд ИНТЕРВЈУ: ЛИЛИЈА БУРУНЧУК

директор на канцеларијата на Светската банка во Македонија

Колку фирмите во Македонија користат е-банкарство? Србијагас и Гаспром формираат своја банка Lehman Brothers се врати меѓу живите. Дали тоа значи дека ќе заврши и глобалната финансиска криза, која започна токму со банкротот на Lehman Brothers?