492-22.03.2012

четврток. 22 март. 2012 чет. max. 210 C min. 60 C

пет. max. 210 C min. 40 C

саб. max. 210 C min. 50 C

МБИ 10

2.050,53

+0,15%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.922,52

-0,72%

ОМБ

122,42

-0,27%

ЕМУ

€

61,50

САД

$

46,60

Курсна листа на Народна банка на Македонија

РАШТИМАН ОПОЗИЦИСКИ ОРКЕСТАР НЕ МОЖЕ ДА ГИ ФАТИ НОТИТЕ НА ГРУЕВСКИ! 7 ТАЈНИОТ ТЕКСТ НА ЗАКОНОТ ЗА МЕДИУМИ ЌЕ БИДЕ СТАВЕН НА ЈАВНА ДЕБАТА 6

КОЈ ГО ДИКТИРА НАФТЕНИОТ БИЗНИС ВО МАКЕДОНИЈА?! 2-3

ВЕНИЦА Р Б А Ж А Т Р О П Е Р Безработицата Б б носи меѓуетнички тензии 8

За некоја година Македонија ќе ја увезува целата пченица за леб?! 10 Хрватските компании ја интензивираат соработката со Македонија пред влезот во ЕУ 11

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

“2 години дневен Капитал... ...силно ве освоивме”!

број 492 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

: А В А Н З О КАПИТАЛ Д

ЗК ПЕЛАГОНИЈА СО МИЛИОНИ ЕВРА ЌЕ СЕ ТРКА СО СУТАШ ЗА СВЕДМИЛК

5,5

С Р СТР.

9

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

5 “

четврток 22/03/2012

КОМЕНТАР

Катерина Синадиновска

sinadinovska@kapital.com.mk

Крај за комоцијата на административните фотелји

Д

ека државната управа ни е наполнета со кадар од секаков тип, за кој често дури нема ни просторни услови, а кој можеби и почесто седи дома и зема плата, знаевме. Дека бројот на ваквите луѓе, кои буквално го јадат буџетот за ништо, е огромен, исто така знаевме. Ама дека бил толкав за во секое министерство да има во просек по 150–200 вишок вработени, е тоа не можевме да претпоставиме. А токму вакви се првичните податоци кои неофицијално почнуваат да излегуваат во јавноста откако помина 15 март - датумот до кој институциите беа задолжени да му достават на министерот за администрација, Иво Ивановски, список со структура и број на кадар. Овие информации ни ја фрлија в лице страшната вистина - дека со години јавната администрација била силувана од владејачките структури. Кој дозволи бројка која се верува дека достигнува 180.000 вработени да биде на товар на буџетот? Која е таа држава што може да си доволи олкава управа? Македонија со своите економски, политички и демогеографски потенцијали сигурно не! Затоа, ова што сега се случува, оваа најавена чистка на вишокот вработени или нивното прераспределување е неопходна и фантастична мерка! Тој фамозен регистар на јавни службеници, чии официјални резултати ги очекуваме во секое време, треба конечно да покаже на колку луѓе делиме плата од народните пари, колку од нив треба да си одат дома и да се обидат да направат кариери во приватниот сектор, а колкумина треба да бидат распределени согласно нивните професионални карактеристики. Притоа, она што не смее да се заборави е дека овој пат (мониторинг на целиот процес ќе има директно од Брисел) најмалку што се очекува е „чистењето“ да биде водено од политички мотиви, па да ни се случи вишок да бидат професионалците, а да „преживеат“ службениците со сомнителни квалификации, но со соодветна политичка наклонетост и подготвеност да остават работно место за да митингуваат сред работно време. Таква реформирана администрација не ни треба! Ако ова што сега го почнала Владата го спроведе до крај, тоа ќе биде еден од најголемите успеси на која и да е влада досега... А македонската економија не очекува ништо помалку!

“

ГУСТАВО ПАЈАН

Центар за развој на образованието, Бостон, САД

www.kapital.mk

Ако целта е создавање квалитетна работна сила, тоа не може да се постигне со корупција и нетранспарентност во образованието.

„Шардоне“ на Стоби освои сребрен медал во Франција

> БРОЈКА

милиони денари ќе потроши град Скопје за хортикултурно уредување и поставување на хидрантската мрежа. Во план е реконструкција на зелениот појас на булеварот Војводина, надвозникот до улицата Илинденска, со површина од 972 метри квадратни, а во третата фаза ќе се работи и на уредување на средишната жардиниера и на дел од страничното зеленило, на потегот од улица Перо Наков до мостот Близнак, со вкупна површина од 1.912 метри квадратни.

В

иното „шардоне“ на Стоби доби сребрен медал на 19-тиот по ред натпревар на најдобрите шардонеа на светот - Шардоне ди монд (Chardonnay du Monde), којшто се одржува во Шато де Равати (Chateau de Ravatys), Франција. „Оваа година имаше вкупно 908 мостри на вино од 43 земји, меѓу кои и светските вински велесили – Франција, Италија, Чиле, Шпанија... Вината по најстроги критериуми ги оценуваа 300 меѓународни експерти и во таква силна конкуренција виното „шардоне“ на Стоби ја доби оваа висока награда. Ова претставува големо признание за квалитетот на нашите вина, за нашата производна филозофија, како и за нашето поднебје и специфичните климатски услови за одгледување винова лоза“, рече директорот на винарницата, Дане Јованов.

Кој го диктира нафтениот бизнис во Македонија?! Бугарската Комисија за заштита на конкуренцијата јавно објави дека Лукоил Бугарија, Ромпетрол Бугарија, Нафтекс петрол и ОМВ Бугарија картелски ги договарале големопродажните цени на горивата, рушејќи ја конкуренцијата на пазарот. Во бизнисот со горива постојат малку главни играчи во Македонија. Но, дали македонската Антимонополска комисија досега видела причина да истражи како функционира пазарот на нафта и нафтени деривати во Македонија?

Катерина Попоска poposka@kapital.com.mk

В

о Бугарија има картел во трговијата на големо со горив а, о бјави бугарската Комисија за заштита на конк ур енцијата. Та мошната Антимонополска комисија откри дека Лукоил Бугарија, Ромпетрол Бугарија, Нафтекс петрол и ОМВ Бугарија најверојатно картелски ги определувале големопродажните цени на горивата, со што ја „спречувале, ограничувале или нарушувале конкуренцијата на пазарот за трговија на големо со бензин и со дизел-гориво“. Во бизнисот со горива постојат малку главни играчи во Македонија. Но, дали македонската Антимонополска комисија досега видела причина

да истражи како во Македонија функционира пазарот на нафта и нафтени деривати? Според официјалните податоци, речиси 90% од големопродажбата на нафтени деривати отпаѓа на Окта. Околу 50% од малопродажбата, пак, ја држи Макпетрол, а 10% Лукоил Македонија. Останатите 40% покриваат помалите трговци. Од македонската Комисија за заштита на конкуренцијата не гледаат причина да истражат дали можеби и во земјава во нафтениот бизнис постои картел. „Досега Комисијата за заштита на конкуренцијата во Македонија не покренала иницијатива да провери дали е нарушена конкуренцијата на пазарот кога е во прашање нафтениот бизнис. Со

Како Антимонополската комисија се бори против картелите?!

К

омисијата за заштита на конкуренцијата (КЗК) во 2010 година утврди четири картелски здружувања на пазарот во Македонија. Детектирале дека имало забрането договарање меѓу Сојузот на возачи на Македонија и 26 здруженија на возачи членки на Сојузот, меѓу АМСМ и 15 автомото друштва, членки на АМСМ, меѓу фирмите Орион и Сигнал од Струмица, како и меѓу АМСМ, Сојузот на возачи на Македонија и Автосообраќајниот училишен центар Боро Петрушевски. Комисијата во 2010 година утврдила и дека јавното погребално претпријатие Охридски комуналец имало доминантна позиција на пазарот. Концентрација на моќта на поазарот имало кај 21 компанија, констатирале од Комисијата. Извештајот за работата на Комисијата за 2011 година с$ уште јавно не е објавен. оглед на тоа што цените на нафтените деривати во Македонија се регулирани од Регулаторната комисија за енергетика, не сме процениле дека треба да ја преиспитуваме конкуренцијата на пазарот на нафтени деривати во земјава“, велат од Комисијата.

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

3

> БРОЈКА

Алкалоид и бизнис лидерите од регионот на средба со Јосиповиќ

П

оголема политичка поддршка на регионалните бизнисиницијативи, посебно за соработка на компаниите од Југоисточна Европа за настап на трети пазари. Ова се дел од заклучоците од вчерашниот состанок на повеќе менаџери од Самитот 100 бизнис-лидери во Југоисточна Европа со хрватскиот претседател Иво Јосиповиќ. По состанокот, Јосиповиќ истакна дека досегашните резултати од Самитот на 100 бизнис-лидери се охрабрувачки и дека треба да се поддржи секоја иницијатива на бизнисмените да остварат прекугранична соработка. „Искуството покажа дека поединечни фирми од нашиот регион не успеваа сами да бидат доволно конкурентни на атрактивните пазари, а со здружени сили можат да им бидат успешни конкуренти и на најголемите светски компании“, истакна Јосиповиќ. На состанокот кај претседателот Јосиповиќ присуствуваше и Живко Мукаетов, генералниот директор и претседател на

200

Управниот одбор на македонската фармацевтска компанија Алкалоид. „На средбата со претседателот Јосиповиќ разговаравме дека треба да направиме заедничка стратегија за освојување нови пазари. Во фокус ни се Русија и земјите од ЗНД, евентуално и арапските пазари. Сметам дека доколку настапиме заеднички со останатите компании од регионот, ќе имаме многу подобар настап на големите пазари кои ни се цел. Сега сме во фаза на барање синергии и заеднички интереси”, изјави Мукаетов за дневниот весник „Капитал“. На состанокот присуствуваа и многу бизнисмени од регионот меѓу кои Бранко Радуљко, генерален директор на Телеком Србија, Бојан Радун, генерален директор на Нектар (Фруктал), Фрањо Бобинац, генерален директор на Горење, Душко Књежевиќ, директор на Атлас Група, Фамир Куштрак, заменик-генерален директор на Агрокор и други истакнати бизнис лидери од регионот.

милиони евра извлече Народната банка од прометот само за еден ден преку аукција на благајнички записи. Ова е рекордна сума досега која банките ја вложија во благајнички записи, а вкупното салдо на стерилизирани пари од прометот преку овој инструмент достигна 637 милиони евра. Тоа значи дека интересот на банкарите за купување државни обврзници е неверојатно голем, иако каматата е на историско најниско ниво од само 4%.

лидери

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

90%

ГЛИГОР БИШЕВ

С

топанска банка продолжува со донациите во македонските клиники. Директорот Бишев вчера на клиниката за пулмологија донираше 400.000 денари во медицинска опрема

од големопродажбата на нафтени деривати во земјава држи Окта

Учество на пазарот на малопродажба на нафтени деривати во Македонија сите останати 40%

Лукоил 10%

Макпетрол 50%

На прашањето како го коментираат фактот што неколку компании се доминантни на пазарот, од Комисијата немаа одговор.

Што велат во Комисијата за заштита на конкуренцијата?

Д

осега Комисијата за заштита на конкуренцијата во Македонија не покренала иницијатива да провери дали е нарушена конкуренцијата на пазарот кога е во прашање нафтениот бизнис. Со оглед на тоа што цените на нафтените деривати во Македонија се регулирани од Регулаторната комисија за енергетика не сме процениле дека треба да ја преиспитуваме конкуренцијата на пазарот на нафтени деривати.“

РАДОМИР ЦВЕТКОВИЌ

поранешен член на Регулаторната комисија за енергетика

Точно е дека Регулаторната комисија за енергетика ги определува малопродажните цени на горивата. Но, не мислам дека со фактот што малопродажните цени се регулирани, Антимонополската комисија може да тврди дека нема нарушување на конкуренцијата на пазарот. Ние во минатото до нив сме доставувале информаци за злоупотреба на пазарот од одредени енергетски компании, но колку Комисијата е брза и ефикасна во разврската тоа не коментирам.

Дали навистина пазарот е либерализиран?

МИТЕ ЈОВАНОВ

сопственик на Макоил

Пазарот е либерализиран за оној што има многу пари. Секој сопственик на бензинска пумпа може сам да увезува нафтени деривати, но само за малопродажба. Кога јас отидов во Бугарија, во рафинеријата на Лукоил, таму ми рекоа имате Лукоил и во Македонија, од таму купете гориво. Кога сакав сам да увезувам од Грција, ми рекоа, ако сакате реекспорт на нафтените деривати за Србија и Косово, ќе склучиме договор, но за малопродажба во Македонија дериватите набавете ги од рафинеријата во Скопје.

Дел од играчите во нафтениот бизнис во земјава не мислат дека пазарот е либерализиран со самиот факт што се присутни три големи компании Окта, Макпетрол и Лукоил и уште 100-тина помали. Пазарот е либерализиран за оној што има многу пари, велат тие. Ако се земат предвид издадените лиценци од Регулаторната комисија за енергетика, во земјава има 10-ина компании-трговци со сурова нафта, нафтени деривати, биогорива и горива за транспорт: Окта, Макпетрол, Лукоил, Макоил, Пуцко петрол, Моби петрол, Алов АД, Нас МБД, Игор Дооел, Глобал Интернатионал ДОО. Но, фактичката состојба за дел од сопствениците на бензински пумпи не е доказ дека бизнисот со горива е либерализиран. Абдулаи Вејсели, сопс твеник на бензинската пумпа Ата петрол, за „Капитал“ тврди дека пазарот ни од далеку не е либерализиран. „Пазарот на нафтени деривати во земјава воопшто не е либерализиран и го држат големите и добропозиционирани Окта, Макпетрол и Лукоил. Условите

за сам да увезуваш нафтени деривати се неприфатливи, тешко се влегува на пазарот на големите. Дури и да сакаш да станеш трговец на големо со нафтени деривати, многу тешко се постигнуваат условите. Не мислам дека секој може слободно да увезува нафтени деривати. На нашиот пазар од два милиони луѓе веќе се позиционирани Окта, Макпетрол и Лукоил како најголеми компании и во големопродажбата и во малопродажбата на нафтени деривати. Додека постои договорот со Окта, нема да влезе поголема компанија во земјава“, вели Вејсели. мпи Сопственикот на пет бензински пумпи под брендот Макоил, Мите Јованов,, не азар смета дека македонскиот нафтен пазар ели го држат монополи или картели, но вели дека либерализација има само за тие т. кои имаат премногу пари во џебот. амо Од Министерството за економија само накусо објаснуваат дека пазарот на сурова нафта, нафтени деривати и горива за транспорт е регулиран со Законот за енергетика, кој треба да поттикне конкуренција на пазарот преку недискриминација, објективност и транспарентност.

БОЈКО БОРИСОВ

Б

угарскиот премиер без пардон се зафати со расчистување на картелските здруженија во неговата земја, кои ги договарале плафонските големопродажни цени на горивата

не им беше денот

ПАВЛЕ ТРАЈАНОВ

И

деите на лидерот на Демократскиот сојуз, кој на различни начини се труди да придонесе за побрзо надминување на спорот за името, сите ги поздравуваат, но никој не ги прифаќа

Н

_

ГУБИТНИК Самоволието на градоначалникот на Струга, Рамиз Мерко, ќе биде санкционирано. Градоначалникот заработи кривична пријава поради издавање одобрение за поставуавање шанк на чие место никнал објект од цврста градба. Наместо темелни проверки на документацијата и РАМИЗ контроли на сите објекти МЕРКО што се градат во Струга и нивно навремено запирање, Мерко дозволи згради, шанкови-убијци и слични градби да никнуваат во градот, а со тоа да го нарушат и неговиот автентичен изглед, но и да претставуваат опасност за граѓаните. Згора на с$, парцелата која ја дал, Мерко се обидел да ја стави под привремена заштита како културно наследство. Мерко се „прослави“ и со предлогот за менување на струшката калдрма со бекатон, но и за разгорување на меѓуетничките тензии во Струга по Вевчанскиот карневал.

мисла на денот

Макпетрол има 122 бензински станици низ земјава

ајголемиот дистрибутер на нафтени деривати во земјава, Макпетрол, поседува 122 бензински. Исто толкав е бројот на бензинските пумпи кои ги поседуваат помалите приватници. Со вкупен расположлив капацитет од 150.000 метри кубни во складови за нафта и нафтени деривати, Макпетрол ги снабдува помалите бензински станици во земјава.

Младиот директор на винарницата Стоби од Градско има причини да ликува деновиве. Виното „шардоне“ на Стоби освои сребрен медал на престижен натпревар на вина од оваа сорта што традиционално се одржува во Франција. Освојувањето на оваа висока награда во конкуренција на ДАНЕ повеќе од 900 мостри на ЈОВАНОВ вино, испратени од 43 земји, меѓу кои и светските вински велесили, е потврда за квалитетот на вината на Стоби и нејзината производна филозофија – висококвалитетни вина по фер цени, вели Дане Јованов. Добиеното признание е и доказ дека сопственикот на Стоби, Минчо Јорданов, не згреши кога реши преку 20 милиони евра да вложи во подигање винарница која е опремена со последниот збор на технологијата. Сопствените 600 хектари лозови насади во автохтони македонски, но и во светски актуелни сорти на винова лоза, врвната процесна опрема и скапите дабови буриња за одлежување на виното почнаа да ги даваат меѓународно признатите резултати за Стоби.

РЕЏЕП ТАИП ЕРДОГАН

Д

ваесет и четири часа пред церемонијата на доделување на германската награда „Штајгер“ жирито се премисли, па турскиот премиер остана со празни раце.

ЛИЦЕТО КОЕ КУПУВА АКЦИИ И УДЕЛИ Е УБЕДЕНО ДЕКА ЗНАЕ НЕШТО ШТО ЛИЦЕТО КОЕ ГИ ПРОДАВА НЕ ГО ЗНАЕ. НЕ ПОСТОИ НУЛТА ПОЗИЦИЈА НА ВОЛСТРИТ.

Бернард Медоф креатор на најголемата финансиска измама во светот

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА ДЕНОТ...

П

2,4 4 кв.

3,1 3 кв.

2 кв.

2011 1 кв.

4 кв.

3 кв.

2 кв.

2010 1 кв.

-1 3 кв.

Извор: Економист

4 кв.

-2,2 2 кв.

-2,4 2009 1 кв.

4 кв.

3 кв.

2 кв.

2008 1 кв.

4 кв.

3 кв.

-0,7

2

2,2

3,2

4

4,5

4,6

5

3,5

4

4,9

4,7

4,7 2 кв.

4,8

4,6 2007 1 кв.

Светскиот БДП во последниот квартал од 2011 се намали

В

орастот на глобалниот БДП во последниот квартал значително забави. Економијата во развиените земји, но и во Европа поминува низ фаза на криза, зголемувањето на цените на нафатата дополнително создаваат притисок за намалување на растот. Меѓутоа не се сите вести лоши. Американскиот пазар на труд веќе покажува знаци на заживување.

светот низ медиумите...

La Tribune

Фра Франција е во вечна дилема за оданочувањето на богаташите и одан дали тоа би го решило проблемот на н нивната економија. Ова прашање е тема на анализа на праш францускиот бизнис-весник, фра кој сака с да одржи баланс меѓу владејачката десница и евентуалната нејзината смена со евен моќната француска левица. моќ

The Washington Post Th

Пол Рајан, челникот на Сојузниот буџетски комитет Соју на С САД, го објавува предлогбуџетот за 2013 година, во кој буџе има голем број неопходни кратења, особено во делот на крат социјалата и здравственото соци осигурување. И покрај големата осиг борба, претседателот Обама бор тешко ја наметнува неговата теш социјална политика во услови соци на ккриза.

За некоја година Маке увезува целата пчениц 140

УВОЗ НА ЖИТА И ПРЕРАБОТКИ ОД ЖИТА (во милиони долари) Производство на пченица (во тони)

120

100

80

Jornal do Commеrcio Jor Бразилските аналитичари порачуваат дека потрошувачката и приходите претставуваат сврзан процес и само на таков начин може да се постигне раст. Ова го објавува бразилскиот економски весник, кој на насловната страница ги пренесува основите на пазарната економија.

Poslovni Dnevnik

Владата во Загреб, сепак, успеа да разреши уште еден спор поврзан со неправилниот модел на приватизација во петрохемиската компанија Диоко. Хрватскиот весник пишува дека владата го притиснала доминантниот сопственик, Роберт Језиќ, да се согласи со барањата на вработените.

1985

288.455

1990

231.392

1995

381.226

2000

299.356

2005

333.880

2010

243.137

НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Зара, Карфур, Масимо Дути и Синеплекс се големите имиња во Скопје сити мол

2

Да беше Битола во Германија, ќе имаше десет пиварници

3

Албанското знаме ги скара ВМРОДПМНЕ и СДСМ

4

р во Македонскиот автомобилски пазар 2012. Дното е допрено, како понатаму?

70,8

66,8

60

47,8

40

20

14,9

0

1990

1991

1992

31,7

27,7

23,4

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

42

31,3

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Мелничарите се жалат дека во последниве три години трошоците за производство им пораснале за 40%.

Експертите предупредуваат дека ако државата под итно не се обиде да го спаси производството на пченица, Македонија за неколку години нема да може да задоволува ни третина од потребите за ова лебно жито. Иако Македонија има капацитет и да извезува пченица, во моментов едвај 50% од потребите за пченица се покриваат од домашно производство, додека останатото се покрива од увоз Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

www.kapital.mk

о редиците пред шалтерите на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување вчера беа и министерот за труд и социјална политика, Спиро Ристовски и директорот на ПИОМ, Беким Незири. На првиот ден од кампањата „Ден за нас“ граѓаните најмногу се пожалија на некомплетираниот стаж и погрешно пресметаната пензија.

В

ладата под итно да го даде на користење необработеното земјоделско земјиште од 150.000 хектари за производство на пченица затоа што податоците покажуваат дека за неколку години Македонија нема да задоволува ниту третина од потребите за житни култури, алармираат експертите. Иако има капацитет и да извезува пченица, Македонија во моментов произведува само 50% од потрошувачката на пченица, а домашното производство на пченица постојано опаѓа. Од друга

страна, Македонија станува с$ позависна од увоз и плаќа с$ поскапа пченица, со оглед на фактот што цената на лебното жито во изминатите години постојано поскапува, а прогнозите се дека цените на пченицата ќе продолжат да растат. Алармантната состојба ја потврдува и државната статистика која покажува дека производството на пченица има негативен тренд во последните 20 години. Лани во Македонија се произвеле 243.137 тони пченица, што е за 18% помалку отколку во 1985 година, кога вкупното производство изнесувало 288.455 тони. За истиот период, пак, статистиката бележи драматичен пораст на увозот на жито и житни култури и тоа за цели 600%. „Македонија има потенцијал

драстично да го зголеми производството на жито, особено на пченица, па дури и да извезува. Но, за жал, сега произведува само колку да се прехранат граѓаните во првите шест месеци. Сета останата пченица се увезува. За да ја намалиме зависноста од увоз и диктирани цени, државата треба да го стави во функција необработеното земјиште, а не да гради објекти на најплодните земјишта. Треба да се активираат и системите за наводнување. Од 40 системи, сега функционираат само 7-8. Тоа се поразителни податоци. Како минуваат годините, нема да имаме сопствено производство на пченица ни за минимални потреби. Владата мора да ги следи и демографските промени

кои веќе се главоболка на многу влади во светот“, вели Јован Аждерски, професор на Факултетот за земјоделски науки. Според него, многуте суши, поплави, намалувањето на земјоделските површини и с$ поголемата отпорност на штетниците можат да ги кренат цените на житните култури, до тој степен што ќе дојде ден кога екологијата ќе ја дотепа економијата. Земјите од регионот веќе се во паника поради светските проекции за цените и производството на жито годинава. Само минатата недела цената на пченицата на светско ниво порасна за 5,2%, а познавачите предупредуваат дека таквиот тренд ќе продолжи и во следните години.

20

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

21,6% 23.091 37.424

пораснаа платите на вработените во услужниот сектор во четвртиот квартал од 2011, споредено со истиот период во 2010 година, што е најголем пораст во стопанството

денар изнесува просечната плата на вработените во услужниот сектор во четвртиот квартал лани

денари е просечната исплатена нето-плата во секторот информации и комуникации, што ја прави највисока во земјава

Македонија може да смета на данската поддршка

006

2007

2008

2009

ЈОВАН АЖДЕРСКИ ЈО

пр професор р на Факултетот за земјоделски науки

2,2

2010

2011

600%

е зголемен увозот на жито и житни култури лани во споредба со 1990 година Македонските мелничари креваат рамења на прашањата дали ваквите проекции можат да го поскапат лебот и другите житни преработки. Но, сигурни се дека дури и да падне цената на пченицата, поевтинување на производите нема да има затоа што скапите енергенси им ја јадат маржата. „Чекаме Србите да ни кажат како ќе се одвиваат работите до крајот на годината, затоа што од таму увезуваме најголем дел од пченицата. Ако порасне цената на пченицата, тешко нас“, велат од Млин Битола. Од мелницата Кадино, пак, велат дека најавите за поскапа пченица се однапред смислени, за да се создаде вештачка инфлација. „Се претпоставува дека годинава не само што пченицата нема да

МБИ 10 3.000

М

акедонија може да смета на поддршката од Данска за евроатлантските интеграции. Актуелниот претседавач со Европската унија останува на ставот за влез на земјите од Западен Балкан во ЕУ. „Проширувањето ќе остане во доменот на активностите на данското претседателство. Она што досега беше преземено од наша страна е поздравено. Се надеваме дека ќе постигнеме и напредок кон дефинитивно започнување на преговорите со Европската унија“, изјави по средбата, министерот Попоски.

116,7

81,2

БЕРЗА

НИКОЛА ПОПОСКИ

министер за надворешна политика

едонија ќе ја ца за леб?!

103,9

ТОП ВЕСТИ...

Македонија има потенцијал драстично да го зголеми производството на пченица, па дури и да извезува. Но, за жал, сега произведуваме само колку да се прехранат граѓаните во првите шест месеци. С$ останато се увезува. За да ја намалиме зависноста од увоз и диктирани цени, државата треба да го стави во функција необработеното земјиште, а не да гради објекти на најплодните земјишта. Треба да се активираат и системите за наводнување. Од околу 40 системи во Македонија, функционираат само 7 или 8. Тоа се поразителни податоци. биде дефицитарна, туку ќе има и зголемена понуда затоа што производството во светски рамки ќе биде поголемо. Се очекува дури дека до крајот на годинава ќе се создадат најголеми резерви на пченица какви што не се паметат уште од 1992 година. Тоа би можело да значи и пониска цена на пченицата, но с$ е џабе во време кога драстично поскапуваат енегенсите и сите други трошоци“, објаснува Тодор Герогиевски од мелницата Кадино. Мелничарите се жалат дека во последните три години трошоците за производство им се зголемени за околу 40%. „Дури и да се намалат цените на житните култури, цената на лебот и останатите производи до крајот на годината може благо да се покачи. Речиси сме сигурни дека периодов нема да имаме дефицит од пченица, но тоа не е ни најмала утеха ако се земат предвид драстично поскапените енрегенси и трошоците за комуналии“, вели еден мелничар кој инсистираше да остане анонимен.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

70

вработени во ЈП МЖИнфраструктура се отпуштени како технолошки вишок. Како што информираат од претпријатието, поради намалениот обем на сообраќај за 40% и неможноста за исплата на долг од 200 милиони денари за четри плати на вработените, со одлука на Владата донесена е мерка за престанување на работниот однос на дел од вработените коишто имаат уште 18 месеци до пензионирање. На привремен принуден одмор се испраќаат 300 вработени, кои ќе добиваат 80% од нето-платата.

30,8

степени Целзиусови се утврдените гранични температури за Скопје и со секој степен зголемување нагоре смртноста се зголемува за 4,8%, истакна Владимир Кендровски, претседател на Комисијата за климатски промени и здравје при Министерството за здравство, на презентацијата на резултатите на проектот „Заштита на здравјето од климатските промени – иницијатива на седум земји“.

ЈЕРГ АСМУСЕН

член на извршниот одбор на ЕЦБ

ЕЦБ мора да заврши со мерките за помош на банките

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

2.050,53 2010/2012 2010/2012

Германска Дрекслмаер ќе гради фабрика во Кавадарци

Г

ерманската компанија Дрeкслмајер груп со околу 30 милиони евра ќе гради фабрика за производство на електрична опрема и кабелски инсталации во Кавадарци. На својата интернет-страница, но и во дел од македонските медиуми компанијата објави конкурс за вработување на неколку позиции, како технички менаџер на компанијата, комерцијален менаџер, асистент на менаџерот, менаџер за човечки реурси и финансиски менаџер. Огласените работни позиции се дел од 4.000 вработувања кои ги планира германската компанија во Македонија. „Според нашите проценки очекуваме над 100 милиони евра извоз на годишно ниво од кои нето од 40 милиони евра ќе бидат додадена вредност за Македонија. Со оваа инвестиција ќе имаме можност да бидеме една од ретките земји кои се нето извозници за Германија“, објаснува министерот за странски инвестиции, Веле Самак. Според првичните планови, во првата година Дрекслмајер ќе вработи меѓу 300 и 400 луѓе, а во следните три години бројката на вработени треба да достигне и до 4.000. Германската компанија ќе произведува единствено за извоз. Главен клиент за фабриката во Кавадарци е Мерцедес, а соработува со сите премиум автомобилски брендови од Германија. Инаку, Дрeкслмајер груп, како една од најголемите компании за производство на автоделови, свои фабрики има отворено во 20 земји низ светот, а вработува околу 40.000 луѓе. Компанијата во 2010 година имаше вкупна продажба од околу 1,8 милијарди евра. Во нејзиното портфолио се присутни изработки за БМВ, Мерцедес-Бенц, Порше, Ауди, Бугати, Јагуар.

Капитал Академија: Зголемете го профитот преку намалување на конфликтите во фирмата!

Н

аучете како да заработите повеќе преку намалување на конфликтите во работната организација. Капитал Академија утре ќе одржи обука насловена „Зголемете го профитот преку намалување на конфликтите во организацијата“. Тренерот, Наташа Ивановска, која е сертифициран фасилитатор според SDI© методологијата, ќе ве научи како да се справите со „тешки луѓе” и да ја олесните комуникацијата со нив, како да ги препознаете раните фази на конфликтот за да можете да го избегнете, како подобро да ги разберете потребите на колегите, клиентите и корисниците. Преку оваа обука на Капитал Академија фирмите ќе имаат можност да научат и како да ги препознаат мотиваторите за конфликт и како да изработуваат индивидуални акциони планови за намалување на конфликтите. Обуката е наменета за менаџери за комуникации со корисници, маркетинг и продажба, менаџери инт за интерни комуникации, генерални менаџери и сопств сопственици на компании, вработени во оддели за работа со корисници и клиенти и професионалци, за кои обуката ќе биде вредно искуство во лични развој. личниот

2.827,62 1.943,09

Max. Min.

На Македонската берза вчера беше остварен промет од 52.327 евра од редовното тргување, кое се намали за 55,41% во споредба со претходниот трговски ден. Прометот од тргување со обврзници пак, порасна за 14,80% во споредба со вторникот. Главниот берзански индекс МБИ-10 на дневно ниво се зголеми за 0,15% и денот го заврши со вредност од 2.050 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Кјуби

309,00 +9,00

+3,00% 3 00%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Агросервис

615,00 -3.245,00

-84,07% 84 07%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.170,19 0 52% -0,52%

Успорениот раст на кинеската економија ги спушти цените на акциите на светските пазари на капитал. Вчера падот беше особено забележителен на Волстрит, каде што инвеститорите направија еден чекор наназад откако ги видоа најновите економски трендови во Кина. Во црвено беа и азиските берзи.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.895,65 10.086,49 1.405,52 3.074,12 7.045,85 858,78

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,07% -0,55% -0,30% -0,14% -0,13% -1,10%

€ $

1,1977 ПРОМЕНА

-0,3%

СТАПКА

1,3225 ПРОМЕНА

+0,2%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.654,40 +0,45% 0 45% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

124,15 +0,02% 0 02% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Е

вропската централна банка (ЕЦБ) мора да почне да подготвува стратегија за завршување на обемните мерки што ги презеде за да им помогне на банките во текот на кризата, изјави денеска членот на извршниот одбор на банкатa, Јерг Асмусен. „Не смее да се дојде до заклучок дека откако во два наврати на банките им дадовме тригодишни заеми, тоа автоматски ќе го направиме и трет или четврти пат. Пазарите се смирија, но ние знаеме дека тој мир е лажлив. Затоа земјите-членки треба да ги спороведат неопходните реформи“, посочи Асмусен.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

КРИСТИН ЛАГАРД

Меѓународeн монетарен фонд

Нафтата може да поскапи за дури 30%, што ќе има сериозни последици по глобалната економија.

“

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

Евробарометар: Македонците сметаат дека се добро информирани за ЕУ

Руските државјани без визи на краток престој во Македонија

Р

асте бројот на граѓани во Република Македонија кои веруваат дека се добро информирани за прашања поврзани со ЕУ, а телевизијата ја користат како најчест извор, додека социјалните мрежи за мнозинството ги сметаат за модерен начин да се биде во тек со политичките настани и добар начин да се изрази став за политички прашања. Ова го покажа Националниот извештај за Република Македонија во рамките на 76. Евробарометар, кој се фокусира на ставовите и навиките на граѓаните во однос на информирањето за прашања поврзани со ЕУ. Анализата е спроведена во 27-те држави-членки на ЕУ и во петте земји-кандидатки, во периодот од 5 до 20 ноември 2011 година. Анкетарите го извршиле истражувањето со интервјуирање на вкупно 31.659 испитаници врз репрезентативен примерок на населението на возраст од 15 години па нагоре.

С

ОЛЕГ ШЧЕРБАК

амбасадор на Руската Федерација

е укинуваат визите за краток престој во Република Македонија за руските државјани. Како што соопшти амбасадорот на Руската Федерација во Скопје, Олег Шчербак, се укинуваат визите за период до 90 дена од денот на првото поминување на границата на Република Македонија во текот на шестмесечен период за руските државјани. Според амбасадорот Шчербак, ваквиот чекор ќе придонесе за олеснување на билатералните контакти во деловната сфера и во хуманитарната соработка. Оваа одлука се носи веќе трета година по ред. Меѓу Македонија и Русија веќе е отворено и прашањето за потпишување спогодба за укинување на визите за влез во Русија за македонските граѓани.

www.kapital.mk четврток 22/03/2012

Тајниот текст на Законот за медиуми ќе биде ставен на јавна дебата

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

телефон: ++ 389 2 3298 110 факс: ++ 389 2 3298 111 e-mail: akademija@kapital.com.mk

КАЛЕНДАР НА НАСТАНИ

ЗА ПЕРИОД ФЕВРУАРИ " ЈУНИ 2012

МАРТ

23

Зголемете го профитот преку намалени конфликти во организацијата

АПРИЛ

04 - 06 20

Организација на продажбата и продажен менаџмент и успешен продажен разговор

Подгответе се за инвестирање

24 - 27

Финансии во продажбата и управување со клучните клиенти и преговарање и развој на долгорочни односи со клиентите

МАJ

09 - 11

Customer RelaConship и Customer Experience managment и известување и пратење на продажбата

ЈУНИ

06

Маркетиншка конференција

Од Министерството за транспорт и врски велат дека го добиле извештајот од експертот од Европската комисија кој ја скенираше состојбата во македонските медиуми и потребата од нејзино уредување. Оттаму тврдат дека текстот на законот не е готов, а кога ќе биде преточен во законско решение ќе биде ставен на јавна расправа Марија Севриева sevrieva@kapital.com.mk

З

аклучоци и препораки во форма на извештај подготвен од страна на експертот на Европската комисија, Сандра Хрватин, која ја чешлаше состојбата во македонските медиуми, е доставен до Министерството за транспорт и врски, предлагач на новиот закон за медиуми. Од таму велат дека веќе се постапува по извештајот. „Во тек е детално разработување на добиените препораки, како и нивно соодветно адресирање, а во насока на усогласување на македонското законодавство во овој дел со препораките и стандардите на Советот на Европа, со европската Дир ектива з а аудиовизуелни медиумски услуги, како и препораките на Европската комисија, нотирани во извештајот на Република Македонија“, велат од Министерството за транспорт и врски. Министерството тврди дека с$ уште не постои текст на законот, а откако ќе бидат изготвени предложените законски решенија истите ќе бидат предмет на широка јавна дебата. Хрватин во земјава се сретна со здруженија и невладини организации, претставници на Советот

Паралелно со подготовката на новиот закон за медиуми, течат разговорите на релација ЗНМ - Влада, од кои се очекува декриминализацијата на клеветата да биде првата точка за која ќе се постигне договор за радиодифузија, МРТ и издавачи на печатени и електронски публикации, но одѕивот на овие средби беше мал. Слабиот интерес за новиот закон за медиуми се должи на одбивањето на идејата од страна на поголем број претставници од медиумите дека постои потреба од нов закон. Какви заклучоци од средбите донела Хрватин во својот извештај во моментов не се открива.

Законот да помине на јавна дебата! Во работната група меѓу Владата и Здружението на новинари с$ уште не е претставена никаква форма на Закон за медиуми кој го подготвува министерството. Од ЗНМ велат дека во рамки на групата постои договор за сите прашања, вклучувајќи го и законот со кој ќе се уредуваат медиумите, да се разговара прво во групата па потоа тие да се дадат на усвојување. „Очекуваме дека кога ќе биде подготвен предлогтекстот ќе бидеме повикани и ќе ги слушнеме аргументите на владата за потребата од таков закон. Потоа во консултација со членството ќе изградиме став по однос на законот“, вели претседателот на ЗНМ, Насер Селмани. Тој додава дека препораката на еврокомесарот за проширување, Штефан Филе, Советот за

радиодифузија да ја подобри примената на прописите за сопствеништво на медиумите и изменување и дополнување на законодавството треба да се почитува. Претседателот на Советот, Зоран Стефановски, вели дека новиот закон претставува усогласување со европската директива за аудиовизуелни медиуми. Тоа е нешто што мора да се направи, вели Стефановски, без разлика на тоа што некои од одредбите од веќе постоечкиот закон за радиодифузија не се спроведуваат. „Мораме да го направиме ова, бидејќи имаме обврска кон Европската комисија. Но, кога се прави нов закон, не можете да оценувате колку се спроведува постоечкиот. Од кога ќе се донесе новиот закон ќе треба да се создадат сите услови за тој доследно да се почитува“, додава Стефановски. Делегацијата на Европската унија во Скопје е само набљудувач на процесот на дијалог Влада - ЗНМ. Досега немаат добиено текст или предлогтекст за новиот Закон за медиуми. „Секое законско решение кое ќе ги содржи препораките кои комесарот Филе ги даде ќе биде поддржано од ЕУ“, велат од Канцеларијата на ЕУ во земјава.

ВМРО-ДПМНЕ или СДСМ - кој бил „помек“ со албанскиот партнер? Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

К

ој повеќе им попуштал на Албанците кога бил на власт – се расправаа двете најголеми македонски партии, ВМРОДПМНЕ и СДСМ, на собраниската седница на која се разгледуваше програмата за одбележување на годишнини од значајни настани и истакнати личности за 2012 година. Директен повод беа отфрлените амандмани на СДСМ, со кои опозицијата бараше да се избришат од програмата 100-годишните јубилеи од албанското знаме и од именувањето на Мехмет Паша Дерала за прв министер за одбрана на Албанија. Социјалдемократите обвинија дека власта со непринципиелни коалициски пазари

предизвикувала меѓуетнички тензии: „Недозволено е во исто време во Албанија, Косово и во самата Македонија да се пали македонското знаме, а истовремено кај нас да се слави албанското знаме под државна капа“, изјави пратеникот на СДСМ, Гордан Георгиев. Според него, останувањето на јубилејот на албанското знаме во програмата за 2012 година би можело да предизвика меѓуетнички тензии, бидејќи Македонците биле навредени што лани не бил одбележан 70-годишниот јубилеј од првото изведување на македонската химна. Пратениците од владејачкото мнозинство вратија со контраобвинувања, потсетувајќи на „компромисите“ во интерес на Албанците што ги правела СДСМ.

„СДСМ игра на познатата карта – кога ВМРО-ДПМНЕ е на власт да се прават меѓуетнички тензии за уривање на власта. А за патриотизам може да разговараме со СДСМ секаде и секогаш – и ќе ги добиеме 3:0“, изјави пратеникот на ВМРОДПМНЕ, Александар Николовски. Во одбрана на коалицискиот партнер застана и ДУИ, потсетувајќи на периодот од 2002 до 2006 година, кога власта ја делеа со СДСМ. Очекувано, најрадикалните обраќања од собраниската говорница беа на пратениците на ДПА, кои бараат денот на албанското знаме да биде државен празник, а не јубилеј што ќе се одбележува еднаш на неколку децении.

WWW.KAPITAL.MK

Меккејн е разочаран зашто НАТО не се проширува

В

лијателниот републикански сенатор и противкандидат на Барак Обама на претседателските избори во САД, Џон Меккејн, е разочаран што прашањето за проширувањето на НАТО не е главната точка на самитот на Северноатлантската алијанса во Чикаго. Зборувајќи за Црна Гора, Македонија, БиХ и за Грузија, тој посочи: „Мора јасно да им ставиме до знаење на сите тие земји и на која била друга земја во Европа којашто сака да биде дел од НАТО и може да ги задоволи условите дека патот кон членство за нив е отворен“, истакна Меккејн.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

ПОЛИТИКА 7 Италијанска делегација на средба со Бесими

М

инистерот за одбрана на Република Македонија, Фатмир Бесими, вчера се сретна со делегација од Република Италија, предводена од адмирал Паоло Сандали, заменикначалник на Секторот за планови и политика на италијанскиот Генералштаб. На средбата, соопштија од Министерството, е потврдена одличната соработка меѓу двете министерства и армии. Министерот Бесими го нагласил значењето на поддршката од Република Италија пред Самитот на НАТО во Чикаго, како и посветеноста на Република Македонија во процесот на интеграција во Алијансата.

Ивановски со акционен план ќе ја прави Владата транспарентна

А

кцискиот план што го подготвува Министерството за информатичко општество и администрација, како дел од Иницијативата за отворена влада, треба да овозможи транспарентност на Владата и на податоците на државните институции да креираат додадена вредност за нашето општество. Ова го истакна вчера министерот за информатичко општество и администрација, Иво Ивановски, на отворањето на конференцијата „Отворено владино партнерство“. Според Ивановски, сите информации од јавен карактер се достапни за граѓаните врз основа на Законот за слободен пристап до информации, а со акцискиот план треба да се дозволи нивна поголема и подобра достапност на технички начин. Во наредните три месеци, како што најави Ивановски, ќе биде распишан повик до приватниот сектор и до граѓаните да креираат нови апликации кои ќе се користат во формат што ќе биде кориснички ориентиран и достапен. Проектот е поддржан од Британската амбасада, а е финансиран со грант од Светска банка.

Раштиман опозициски оркестар не може да ги фати нотите на Груевски! Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

А

мбициозниот план за рушење на владата на Груевски кој го најавуваат опозициските партии здружени во фронт, за кој дури сакаат да зборуваат и дека е пандан на српскиот ДОС кој го симна Слободан Милошевиќ од власт, е апсолутно нејасен. Седницата на фронтот завчера во просториите на партијатаводач, СДСМ, заврши без јавни заклучоци, без официјално презентиран план или агенда за работа, дури и без изјави од лидерите на партиите. За што тогаш се собраа лидерите од фронтот и се фотографираа пред камерите? Впечатокот во јавноста дека македонската опозиција е изгубена во сопственото политичко егзистирање. Лидерот на најголемата партија во фронтот, СДСМ, Бранко Црвенковски со постојаните изборни порази кои партијата му ги трпи од ВМРО–ДПМНЕ на Никола Груевски се покажа дека нема стратегија за водење на една сериозна контраполитика на потезите на власта. Нејасно е како тогаш би предводел цел еден фронт!? СДСМ во последниот период е фокусирана на одржување на трибини низ општините, па Црвенковски преку директни контакти ги убедува граѓаните во грешките на власта. Она што се наметнува како прашање е – кои се неговите контрапроекти? Ако Груевски во многу полиња потфрли – умее ли опозицијата поинаку? Не дали, туку како? Ова е прашање на кое тој и неговите партиски функционери

ГОРДАН ГЕОРГИЕВ

потпретседател на СДСМ

Секојдневно одржуваме трибини, во Парламентот постојано даваме предлози за закони и законски измени кои не поминуваат. Партијата е максимално активна, а средбата со лидерите од фронтот беше редовна во насока на идното делување.

Седницата на фронтот завчера во просториите на партијата-водач, СДСМ, заврши без јавни заклучоци, без официјален план или презентирана агенда за работа, дури и без изјави од лидерите на партиите. За што тогаш се собраа лидерите? не милуваат да зборуваат. Полесно е да се критикува, отколку да се понуди, но во последниот период и тоа не им оди најсјајно. Претседателката на Основниот суд Скопје 1, Лидија Неделковастана судија на Врховен суд. Од партијата на Црвенковски ова го искоментираа како доказ дека „блиските судии на власта лесно напредуваат во кариерите“ четири дена по настанот. Притоа не понудија идеи за тоа како македонското судство треба да се реформира според нив, каде се клучните слабости на системот, што би направил министерот за правда ако е од нивните редови во овој случај. Овој последен пример, заедно со собирот на фронтот кој остана несфатен само пластично го потенцира фактот дека работата на опозицијата е сведена на дневни политички пресметки (во последно време на градоначалничко ниво). Очекувањата дека ќе имаме квалитетен настап на опозициските партии кои во овој период особено, со почнувањето на пристапниот дијалог на високо ниво со ЕУ, требаше да се зафатат со детекција и решенија за клучните проблеми кои сега ќе се отворат, веројатно паднаа во вода со самата изјава на Црвенковски дека дијалогот е „дај шта даш“. Можноста да се искористи процесот за да се наметнат со своите ставови за реформите кои власта сега е притисната да ги прави, опозиционерите не ја користат.

Тачи, Георгиевски и Жерновски тактизираат

ТИТО ПЕТКОВСКИ

лидер на НСДП

Велат, поцврста била владината коалиција. Па, власта лесно обединува. Таму се парите и тендерите. Но, верувам дека нашата идеја има основа да успее – сите го делиме незадовoлството од владините политики.

Сепак, партиите не се согласуваат со ваквите констатации. Велат дека се максимално активни и дека тоа што понекогаш доцнат со реакциите е што власта прави толку последователни грешки што практички било невозможно да се следат: „С е к о ј д н е в н о о д р ж у в а м е т р и б и н и, в о Парламентот постојано даваме предлози за закони и законски измени кои не поминуваат. Партијата е максимално активна, а средбата со лидерите од фронтот беше редовна во насока на идното делување. Комуницираме со сите партии, имаме тенденција тој фронт да се прошири, но засега нема ништо конкретно. Во таа комуникација се вклучени и ВМРО–Народна и ЛДП, како и албанските опозициски партии. Владеењето на Груевски е толку лошо што

апсолу тно не е исклучено обединување на целата опозиција“, вели за „Капитал“ потпретседателот на СДСМ, Гордан Георгиев. Партнерот во фронтот, лидерот на НСДП, Тито Петковски, неодамна излезе со конкретна идеја. Тој сака да се искористи можноста што ја нуди демократијата и да излезе со членството на улица, на мирни протести против владините политики: „Во моментов правиме обука на членовите, ги запознаваме која е идејата и што можат да значат тие протести. Оваа идеја ја ставивме на хартија и ја дадовме на другите партии, па сега чекаме тие да се изјаснат. Потребна ни е поддршка од другите партии од фронтот, сами нема да успееме. Ниедна партија не е задоволна од ситуацијата во државата и тоа е она што н$ спојува. Постојано имаме средби и верувам дека фронтот има шанса да успее. Потребна ни е поголема доверба меѓу себе“, вели Петковски. Но, од СДСМ информираат дека оваа стратегија на Петковски с$ уште не ја разгледале и дека немаат став, па во следниот период не се прогнозираат масовни собири и протести поддржани од сите опозициски партии. Лидерот на ЛДП, Андреј Жерновски, вели дека силно влијание во идното дејствување на фронтот ќе има одлуката на албанските опозициски партии. Дали неговата ЛДП ќе стане дел од фронтот, вели дека е рано да се одговори: „С$ уште се разгледуваат три опции за наш настап на изборите догодина – дали ќе одиме самостојно, дали во коалиција со помали партии, без СДСМ и ВМРО–ДПМНЕ или во некоја широка опозициска коалиција“, вели Жерновски. Она што е интересно е дека лидерот на ДПА, Мендух Тачи, поставил сериозен ултиматум за неговиот влез во овој фронт: „Нашиот став е јасен. Вклучување во тој фронт е можно само ако се прифати нашата платформа за правата на Албанците во земјата. С$ друго се само шпекулации“, вели за „Капитал“, пратеникот Зинедин Села. Од НДП на Руфи Османи засега немаат конкретен одговор како и дали ја гледаат својата улога во еден ваков фронт кој би се спротиставил

ЉУБЧО ГЕОРГИЕВСКИ

лидер на ВМРО-Народна

Најавата за негово приклучување и соработка со Црвенковски наиде на потсмев во владејачката ВМРО–ДПМНЕ од каде што велат дека се свежи сеќавањата на силните препукувња меѓу двајцата, па дури и на нивните незаборавни ТВ-дуели каде што отворено си кажуваа што мислат еден за друг.

МЕНДУХ ТАЧИ

лидер на ДПА

Лидерот на ДПА има јасен став - ќе се здружи со фронтот само ако се прифати неговата платформа која има стриктни барања за правата на албанското малцинство. на Владата. Она што од фронтот го најавуваат е дека веќе на следната седница ќе имале и конретни заклучоци за настап и дејствување во следниот период.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 РЕПОРТАЖА БРВЕНИЦА

Безработицата носи меѓуетнички тензии Новите вработувања и можности ќе донесат посигурна иднина и мир за сите, порачуваат жителите на Брвеница, мултиетничка општина која преку форсирањето на малите и средните бизниси се обидува да го заживее локалното стопанство кое замре во времето на транзицијата

ЕНВЕР ПАЈАЗИТИ

градоначалник на Брвеница

“

Петре Димитров dimitrov@kapital.com.mk

Б

рвеница е единствената рурална општина во земјава во која има приватен колеџ. Од ноември минатата година, веднаш на влезот од истоименото село почна да функционира првиот американски колеџ Вудро Вилсон, кој е под раководство на колеџот од Тирана на познатиот поранешен американски политичар и професор, Вудро Вилсон. Во рамките на колеџот кој донесе нови 100 вработувања, функционира градинка, основно и средно училиште. „Само новите вработувања и можности можат да донесат посигурна иднина за сите. Тоа што деновиве се случуваше во земјава е резултат на немаштијата и тоа што младите луѓе нема на што да ја трошат енергијата, па лесно се заведени од одредени политичари, кои работат на свои агенди. Ние немаме етнички проблеми, туку егзистенцјални. Работата го прави човекот...“, коментираат жителите на Брвеница, село населено со етнички Македонци, кое е ценарот на општината во која доминираат етничките Албанци и која има градоначалник етнички Албанец, откако минатите локални избори кон оваа општина се припои селото Гургурница - етнички албанско. Колеџот е лоциран во стопанската зона на оваа општина во која последниве неколку години, освен оваа инвестиција,

Влезот на општината Брвеница, каде е лоцирана стопанската зона. Интересот за нови инвестиции постојано расте.

Никој не сака да се занимава со земјоделство

О

пштина Брвеница важи за претежно земјоделска општина и е позната по производството на познатите тетовски јаболка, но официјалната статистика вели дека само 10% од населението работи земјоделство. Најголемиот дел од населението работи во буџетските институции, текстилната индустрија и градежништвото.

Вкупната аграрна површина зафаќа 14.854 хектари, од кои 32% е обработливо земјиште, 27,8% се пасишта и 40% се шуми. Општината нуди одлични можности за овоштарство, лозарство и сточарство. Карактеристично е што земјоделското земјиште е обезбедено со комплетна мрежа за наводнување.

90%

е просечната наплата на данок на имот во оваа општина, што ја става во групата на општини со најголем процент на реализација на сопствени средства

890

илјади евра изнесуваат капиталните инвестиции за периодот 2006-2010 година, од кои најмногу се инвестирани во комунални дејности повратниците од странство и бизнисмени од околината отворија неколку фирми, претежно од текстилната и дрвената индустрија, а статистиката на општината вели дека во општината моментално функционираат 365 фирми во кои работат 3.000 лица. Благодарение на отварањето на овие мали и средни фирми, општината полека заздравува од пустошот кој го донесе транзицијата и општата кризна економска состојба, што пак придонесе 20% од населението да замине на печалба во странство, а дел да мигрира во околните градови. „И ние имавме своја транзиција. Голем број општествени претпријатија кои егзистираа на територијата на општината беа затворени или има неуспешна трансформација на капиталот што доведе до намалување на нивните производствени капацитети или затворање. Поголемиот број нови инвестиции се од рангот на мали и семејни бизниси,

Фирмата Империјал, лоцирана во Брвеница, ги прави новите униформи на АРМ и македонската гарда.

365 3000 37% фирми работат на територијата на општина Брвеница

вработени работат во фирмите во општината

е невработеноста во општината

Приватниот колеџ Вудро Вилсон, во кој се сместени градинка, основно и средно училиште.

Поголемиот број нови инвестиции се од рангот на мали и семејни бизниси, кои придонесуваат трендот на заминување во странство и миграција да стагнира.

Самостојна од 2006 година

О

пштината е формирана со Законот за територијална организација во 1996 година. Претходно, територијата на општина Брвеница беше составен дел од општина Тетово. Брвеница спаѓа во руралните општини и опфаќа 10 населени места, организирани во 11 месни заедници и тоа: Брвеница, Долно Седларце, Горни Челопек, Долни Челопек, Милетино, Радиовце, Блаце, Стенче, Волковија, Теново и Гургурница.

кои придонесуваат трендот на заминување во странство и миграција да стагнира“, вели Енвер Пајазити, градоначалникот на Брвеница. Близината до Тетово и автопатот кој води до Гостивар ја прават оваа општина атрактивна, но проблемот со инфраструктурата и недоволниот кфалификуван кадар & ги намалуваат шансите за инвестиции. „Ние правиме с$ за да привлечеме инвеститори. За разлика од Тетово каде што комуналиите достигнуваат и до 6.000 денари по квадрат, кај нас комуналиите се 400 денари. Овде и земјиштето, кое главно е во приватна сопственост е поевтино, што ни е голема предност. Имаме и свој економски сектор, кој му се наоѓа на секој заинтересиран инвеститор. За поголеми инфраструктурни проекти, сами сме немоќни. Годинава во општината Агенцијата за патишта планира реализација на кључка, која директно ќе ја поврзе оваа општина со автопатот за Гостивар, па не ќе мора да се оди преку Тетово, што многу ќе ни ги олесни работите“, вели Пајазити. Мината година вкупните приходи на општината изнесуваат околу 876 илјади евра, а за капитални инвестиции биле одвоени околу 176 илјади евра. Фирмите кои решиле овде да прават бизнис се задоволни од условите кои им ги нуди општината, а ги имаат истите проблеми како и секоја друга фирма во земјава. „Проблем ни е сивата економија. Никој не води сметка за тоа. Сериозен проблем за нашата бранша е и постојаното менување на регулирањето на увозот на жито“, вели Јусуф Адеми, еден од сопствениците на семејната фирма Пекон, (лоцирана во соседното село Челопек, кое е најголемо во оваа општина), која произведува леб, печива и брашно. Во оваа општина од пред неколку години функционира и компанијата Империјал НТТ, која работи во тешката и лесна конфекција, а моментално ги изработува новите униформи на АРМ. „Се решивме овде да отвориме погон поради тоа што е поевтино земјиштето и другите трошоци. Најголем проблем ни се лошите патишта“, вели Мише Наумовски, директорот на Империјал НТТ, која своето производство го пласира само за извоз во Германија и во Австрија. „Кај мене работат луѓе од секаде и од сите етникуми. Од Тетово до Јегуновце. Никогаш немало проблем. Секој си ја гледа работата. Проблемите настануваат кога луѓето немаат работа“, вели Наумовски.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

ЗК Пелагонија со 5,5 милиони евра ќе се трка со Суташ за Сведмилк Најголемиот земјоделски комбинат во државава, ЗК Пелагонија, сака да ја купи млекарницата Сведмилк. „Капитал“ дознава дека компанијата вчера доставила официјална понуда до НЛБ Тутунска банка, вредна 5,5 милиони евра. Но, во исто време НЛБ Тутунска банка е во преговори со турската компанија Суташ, која нуди 4,7 милиони евра Александра Спасевска spasevska@kapital.mk

З

7,5

К Пелагонија сака да ја купи млекарницата Сведмилк, дознава „Капитал“. Најголемиот земјоделски комбинат во државата, заедно со дистрибутерската компанија Еуро табак, вчера доставиле официјална понуда до НЛБ Тутунска банка, вредна 5,5 милиони евра, за фабриката и за дел од опремата во пропаднатата млекарница. Предлогот е да платат 20% од износот веднаш, а останатите на кредит. Според информациите до кои дојде „Капитал“, членовите на Управниот одбор на ЗК Пелагонија к

о

м

е

р

ц

и

ј

милиони евра бараше НЛБ Тутунска банка за Сведмилк на двете лицитации за имотот на млекарницата, на кои не се јави заинтересиран инвеститор а

л

е

н

о

г л

а

с

КОМПАНИИ ПАЗАРИ 9

Млекарницата Сведмилк не работи од 2008 година, кога влезе во стечај поради финансиски проблеми веќе подолго време размислувале за купување на Сведмилк и откако слушнале дека турската компанија Суташ е заинтереситана за млекарницата, испратиле официјална понуда до НЛБ Тутунска банка, која е најголем доверител. Чекаат одговор во најкус можен рок. „Вчера доставивме официјална понуда до НЛБ Тутунска банка за откуп на побарување врз производствените погони и дел од опремата на поранешната млекарница Сведмилк. Понудивме 5,5 милиони евра, при што 20% од парите би ги исплатиле веднаш од сопствени средства, а останатите 80% на кредит“, изјави за „Капитал“, Цветан Панделески, член на Управниот одбор на ЗК Пелагонија и еден од сопствениците на комбинатот. Панделевски, кој е задолжен од ЗК Пелагонија да преговара со НЛБ Тутунска банка, вели дека се подготвени веднаш да уплатат 20 милиони денари. „Ако не се прифати оваа понуда, подготвени сме да ја платиме целата сума во рок од еден месец, по брза постапка“, потенцира Панделески. Според него, со купување на Сведмилк, која се наоѓа во околината на Скопје, целосно би се заокружил производствениот процес на комбинатот во бизнисот со млеко. „ЗК Пелагонија е најголемиот производител на сурово млеко во државата, со производство од 20.000 до 30.000 литри, а и најголем производител на сточна храна, со што нудиме поддршка и на други кооперанти“, вели к

о

м

е

р

ц

и

ј

Панделески. ЗК Пелагонија уште лани најави интерес за инвестиција во млечната индустрија. Првичната најава беше дека ќе гради млекарница во индустриската зона Жабени со дневен капацитет од 50.000 литри млеко, за што комбинатот купи парцела од 12.000 метри квадратни. Од НЛБ Тутунска банка до затворањето на весникот не добивме информација кога ќе биде објавен огласот за продажба на Сведмилк и дали турската компанија Суташ, која исто така е заинтересирана за Сведмилк, има доставено понуда до банката. Директорот на НЛБ Тутунска банка, Ѓорѓи Јанчевски, пред две недели за „Капитал“ потврди дека преговорите се при крај. Во секој случај, понудата на ЗК Пелагонија ја прави трката за Сведмилк неизвесна. НЛБ Тутунска и турскиот инвеститор повеќе од половина година преговараат за купување на млекарницата. Суташ пред две недели регистрираше и фирма во Македонија. Според податоците од Централниот регистар, млекарницата се вика Балканска млекара, а е основана со паричен влог од седум милиони евра. Основач е акционерското друштво Суташ сут урунлери аноним ширкети од Бурса, а на македонскиот пазар планира да произведува млеко и сирење. Суташ, освен Сведмилк, планира да купи или да инвестира и во изградба на краварска фарма. а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ чеТврТоК 22.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари погрешно пресметана пензија главен проблем на пензионерите

П

огрешно пресметан износ на пензија, некомплетиран стаж, недостиг од документи, неевидентирани периоди на работа во одредени компании се проблемите со кои се соочуваат македонските граѓани пред шалтерите на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување. Министерот за труд и социјална политика, Спиро Ристовски, смета дека ваквите проблеми можат да ги решат стручните служби во ПИОМ. „Во однос на корисниците кои сметаат дека недоволно или нецелосно им е пресметан износот на пензија, може да се направи проверка на пресметката, можеби има пропусти“, рече Ристовски. Тој заедно со директорот на Фондот, Беким Незири, вчера го означија почетокот на серијата средби со граѓани „Ден за вас“.

Жито лукс со нето-добивка од 218 илјади евра

> БроЈка

500

К

омпанијата за производство на прехранбени продукти Жито Лукс објави дека лани остварила нетодобивка во износ од околу 218.000 евра. Вкупните приходи од продажба парцели за изградба на семејни куќи преку електронско наддавање со почетна на компанијата изминатата година цена од едно евро ќе продава општина Илинден годинава. Со продажбата на достигнале 1,73 милијарди денари или 28 парцелите наменети за семејно домување во станбени куќи општината има милиони евра. Од компанијата објаснуваат намера да им се излезе во пресрет на оние што го немаат решено станбеното дека нето-добивката остварена за прашање - да можат да дојдат до градежна парцела на која ќе изградат деловната 2011 година во целост ќе се сопствена куќа. По преземањето на овластувањето од Министерството за КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ искористи заКАЈ покривање на загубите од транспорт и врски за располагање со државното градежно неизградено Банка 3м 6м и исполнување 24м 36мдруги минатите години на земјиште, општината отуѓи 15 градежни парцели. Парцелите се наменети за банка законски обврски Жито Комерцијална 3,60% 4,60% на друштвото.

7,40% 7,70% изградба на нови стопански субјекти, изградба на соларна електрана, како и банка за Лукс година имаше од 1,05 НЛБ Тутунска 3,50%во 20104,50% 7,00% загуба 7,50% индивидуално домување. милиони евра. Стопанска банка 3,60% 4,65% 7,40% 7,60% Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00%

4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00%

Транспортерите бараат намалување 39% на ДДВ и субвенции за нови возила

6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00%

7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,20%

2,80% 2,80%

4,50% 4,10%

5,10% 4,50%

1м 0,44% 0,38% 0,24% 0,08%

3м 0,82% 0,73% 0,47% 0,10%

6м 1,13% 1,19% 0,74% 0,17%

12м 1,46% 1,45% 1,05% 0,38%

1 недела 3,18%

1м 4,18%

3м 4,98%

Цената на горивата моментално е најголемиот проблем на транспортерите, но како што велат, бидејќи не можат да 28% влијаат за нејзино намалување, побараа низа мерки од Владата за надминување на проблемите

44%

Соња Јованова

Н

амалување на данокот на додадена вредност од 18% на 5%, субвенции за набавка на нови возила, договори за регулирање на превозот, како и законски измени NASDAQ во делот на регистрација на возилата кај првозот во патниот сообраќај бараат Асоцијацијата на транспортери Макамтранс и Здружението за превоз ата во Сао на патници Исток, како начин за ублажување на шокот од високата цена на нафтата и останатите трошоци кои ги плаќаат транспортерите, Билјана Муратовска, претседател на Асоцијацијата, вели дека мерките треба да ги разгледаат неколку пании министерства кои веќе се запознати со иницијативите. Таа објаснува дека за транспортерите во моментот особено важно е да се намали омпании од данокот на додадена вредност од 18% на 5% за сите превозни трговски друштва, за да се одржи тековната ликвидност на фирмите. Транспортните компани бараат и да им се овозможи поврат на ДДВ од превезувањето патници во

25%

60,47%

s.jovanova@kapital.com.mk

36%

41%

66%

15%

и на берзата

од возниот парк на транспортните компании се возила кои се наречени црни, еуро 0, 1 и 2 меѓународниот превоз. „Бараме од Владата да ни додели субвенции за обнова на возниот парк или за подобрување од еколошки аспект, што е субвенција до 5.000 евра по возила за вградување на посовремени делови. Тоа ќе овозможи да се намалат штетните издувни гасови од возилата и да се вградат други безбедносни елемети за возилото“, вели Муратовска. Превозниците се пожалија дека не успеале да обезбедат пари од поволните кредити од ЕИБ, бидејќи банките им рекле дека не се кредитоспособни. Затоа, освен субвенции, тие предлагаат да добијат поволни кредитни линии со ниски каматни стапки. За да се сузбие нелојалната конкуренција транспортерите бараат и да се промени Законот за возила со кои ќе се забрани регистрација на возилата постари од 25 години кои превезуваат стока, и оние кои превезуваат патници, а се постари од 30 години.

+

65%

ани на

21.03.2012

Агросервис Стопанска банбка Адинг РЖ Услуги Македонски телеком

нова цена

+3,00% 309,00 +2,88% 514,00 +1,88% 1.950,00 67,00 +1,52% +1,00% 19.083,00

21.03.2012

пад

-

Транспортерите бараат да се формира Регулаторно тело кое ќе ја регулира основната цена за превоз. „Регулаторното тело треба да биде на ниво на Министерството за транспорт и врски, но и да има и претставници на транспортерите со цел еднаш годишно да одредува цена на превоз која ќе биде основа за формирање на тековните цени. Тоа значи дека превозната цена ќе се подели на два дела, во првиот дел ќе бидат трошоците, како на пример, нафтата која има најголемо влијание. Кога ќе се одреди таа цена, транспортерот има право да ја формира цената од вториот дел, тоа е цената за превоз. Тука влегуваат режиските трошоци, трошоците за амортизација, за плата на возачите и заработката“, вели Билјана Муратовска од Макамтранс.

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност СКИБОР МКДОНИА

Основна кам. стапка Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

среда - 21.03.2012 3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00%

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40%

-84,07% -8,52% -6,35% -2,67% -1,37%

нова цена

615,00 163,00 280,00 146,00 523,00

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

4%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

3%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,20%

2,80% 2,80%

4,50% 4,10%

5,10% 4,50%

3%

1м 0,44% 0,38% 0,24% 0,08%

3м 0,82% 0,73% 0,47% 0,10%

6м 1,13% 1,19% 0,74% 0,17%

12м 1,46% 1,45% 1,05% 0,38%

Среден курс во 61,5000 46,5980 73,9005 50,9993 46,9537 48,8638

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

2% 2%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

Стапка на инфлација 5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

4,00% 12,00% 6,00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

преку ноќ 2,20% 2,20%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Транспортерите побараа од Царинската управа да го почитува Правилникот за надомест на граничните терминали, кој лани се промени поради забелешките на Европската комисија.

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Кјуби Гранит НЛБ Тутунска банка Арчилормитал (ЦРМ) Макпетрол

Да се формира единствена цена за превоз

1% 1% 0%

-1% -1%

01/10завод 04/10 06/10 Извор: Државен за статистика

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА 2,20% Илирика Глобал-Растечки пазари

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 25.875.888,66 4,18%

3м 1M 4,98% -2,23%

40.657.364,02

-4,63%

15.922.796,67 0,46% Основна кам. стапка Стапка на инфлација КД БРИК 47.228.999,46 -3,15% 5,20% Народна банка на Македонија 4,00% КД Нова ЕУ 21.656.793,68 -0,43% 13,40% Народна банка на Србија 12,00% КБ Публикум - Балансиран 25.389.919,64 0,90% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% КБ Публикум - Обврзници 40.461.741,67 0,62% 3,60% Централна банка на Црна Гора КБ Публикум Паричен 62.922.577,07 0,27% 2,20% Централна банка на Словенија

ОСНОВНИ КАМАТНИ Иново Статус АкцииСТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

камата 4,00% 5,50%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

2,65%

-6,62%

-24,45%

2,71%

20.03.2012

3,11%

0,64%

-12,18%

1,81%

20.03.2012

0,06%

-5,86%

-12,30%

-0,16%

20.03.2012

8,18%

6,59%

-4,03%

7,34%

20.03.2012

1,69%

-8,54%

-31,37%

1,74%

20.03.2012

7,51%

1,48%

-10,39%

6,83%

20.03.2012

2,54%

2,32%

0,00%

2,17%

20.03.2012

0,83%

1,64%

0,00%

0,72%

20.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 22.03.2012

11 > БРОЈКА

Пивара Битола официјално ќе биде отворена на 30 март

Н

а 30 март официјално ќе биде отворена Пивара Битола, која пред две години беше купена од радовишката компанија Марди. Пиварницата е реконструирана по германски проект, опремена со најнова висока технологија за производство на пиво, која ги задоволува сите еколошки стандарди и моментално е единствена пиварница која строго се придржува кон германската формула за производство на пиво кое ги содржи основните состојки: јачменов слад, хмељ, квасец и вода. „Пивара Битола има компаративна предност во производството на пиво пред многу други производители, не само од Балканот и од Европа, туку и на светско ниво. Пред с$, станува збор за користење на кристално чистата пелистерска вода, која се карактеризира со извонредно погодна мекост и не е потребно технолошки да се приспособува за користење во производството. Да се наоѓаше Битола во Германија, ќе имаше десет пиварници”, велат германски експерти кои учествуваа во проектот за реконструкција на пиварницата. Јачмениот слад во производството на пиво е една од основните компоненти од која се добива основниот екстракт на пивото. Затоа, Пивара Битола за своето производство користи висококвалитетен јачменов слад. Хмељот влијае на горчливоста и на ароматичниот вкус и ја зголемува пенливоста и трајноста на пивото со своето антисептично дејство. Пивара Битола користи хмељ од словенечки производител. Квасецот, кој е одговорен за ферментацијата на пивото и има големо влијание врз карактерот и вкусот на крајниот производ, е со германско потекло.

50%

е зголемен увозот на обувки во Македонија лани во споредба со 1990 година, покажуваат податоците од Народната банка. Пред 20 години во земјава се увезувале обувки во вредност од 24 милиони долари, а лани беа увезени обувки во вредност од 35,9 милиони долари. Македонскиот увоз во овој дел бил најголем во 2008 година, а најмал во 2001 година.

Хрватските компании ја интензивираат соработката со Македонија пред влезот во ЕУ Хрватска и Македонија имаат голем потенцијал за зголемување на трговската размена, пред с$ во прехранбениот и во земјоделскиот сектор, но двете држави мора да склучат нови билатерални договори за се елиминираат пречките кои би настанале по влезот на земјата во ЕУ

кои е и Македонија, ќе мора да пристапат кон потпишување на анекс-договорите од спогодбите за стабилизација и асоцијација. Ќе извозни пазари и партнери од Македонија. се елиминираат сите негативности, кои мора „Имаме избалансиран трговски однос со претходно да бидат и билатерално договорени, Хрватска, но како реален бизнис-сектор, сметаме ако сакаме во иднина тоа да не влијае негативно дека трговската размена меѓу двете земји во на меѓусебните економски односи на двете вредност од 272 милиони долари е мала и земји“, истакна Ковачевиќ. може значително да се зголеми. Поставивме Хрватскиот амбасадор, Златко Крамариќ, истакна цел во следните две до три години Хрватска дека економијата останува приоритет за двете да се позиционира меѓу првите пет земји со земји, бидејќи не постојат отворени политички кои Македонија ќе има надворешно-трговска прашања, а токму овие бизнис-средби се начин размена“, изјави Митко Алексов, извршен како да дојде до зголемување на економската директор на Сојузот на стопански комори на размена. Македонија (ССК) „Агрокор се позиционираше во Струмица, која Зоран Ковачевиќ, претседател на општинската пак, во иднина за град на соработка ќе го има комора Осиек, истакна дека од нивна страна Осиек. Агрокор на голема врата веќе е присутен веќе се покренати низа дипломатски активности во Осиек, каде што неодамна купи еден голем со членките на ЦЕФТА, меѓу кои Босна и комбинат. Во основа, треба да се види што може Херцеговина, Србија, Молдавија и Македонија.ФЈУЧЕРСИ да & понуди Македонија на Хрватска, а да не бидат „ЦЕФТА-пазарот ќе си функционира по одредениНАФТА тоа само суровини“, истакна градоначалникот правила различни од оние на ЕУ, во смисла на Осиек, Крешимир Бубало. Од Хрватска дојдоа ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС на царински квоти, различни сертификати. Каменолом градач, Бор-Пластика, Ариос, Трак 106.56$/барел Многу брзо ќе посветиме големо внимание и2,32/ММБТу Кредо и други, а се сретнаа со македонските на економската дипломатија компании, BRENT меѓу двете ЗА ЗАТОПЛ. меѓу кои Кроација осигурување, Бела земји. Сите држави-членки на ЦЕФТА, меѓу виста, Синтек, Менс легис, МЗТ пумпи и други.

323 124.20$/барел

Ивана Колева

Х

koleva@kapital.com.mk

рватска има покренато низа диполоматски активности со земјите-членки на ЦЕФТА, меѓу кои и Македонија, за потпишување анексдоговори за да се елеминираат сите негативности по влезот на земјата во Европската унија. Хрватска и Македонија имаат голем потенцијал за зголемување на трговската размена, пред с$ во прехранбениот и во земјоделскиот сектор, но двете држави мора да склучат нови билатерални договори за се елиминираат пречките кои МАКЕДОНСКА БЕРЗА поенти на би настанале. Ова беа главните македонско-хрватскиот бизнис-форум кој се МБИ 10 одржа2.050,53 вчера во Скопје. Компаниите од двете земји, претежно од градежниот, земјоделскиот МБИД и од хемискиот сектор, од прехранбената 1.922,52остварија тет-а-тет средби со 21 индустрија, македонска ОМБ компанија, со цел да најдат нови

122,42

+0,15% -0,72% -0,27%

+0,46% +0,06%

-0,77% -0,06%

Извор: Македонска Берза

SASX 10 +0,15% -0,44% 767,56

-0,72% SOFIX 309,83 -0,27% ATHEX

+2,31%

770,66

Главен индекс на Љубљанската берза

542,78 13.176,43

1656.40$/унца

18.937,50

32,28$/унца

2.075,00

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

8.442,50

NASDAQ 3.081,71

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

+0,25% -0,39%

SASX 10 767,56

берзата, без финансиски компании

647,00$/бушел

3.000 3.000 3.000

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 770,66 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-1,45%

FTSE 100 5.876,96

-1,41%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

+0,05% -1,65% SWISS

DOW JONES

DAX13.176,43 Заеднички индекс 30 7.035,95

6.284,60

SBITOP 589,94

+2,31%

-1,44%

S&P 500 1.405,61

DOW JONES Симпо 222,00 13.176,43

503,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Витал

1.700,00

BRAZIL BOVESPA +0,01% -0,36% 67.050,40 АЗИЈА ИНДЕКСИ 96,90

Лавчевиќ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

-0,55%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 116,00

-0,15%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 858,78

3.525,85

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-1,10%

-1,45%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.876,96

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 7.035,95

+1,65%

17.601,70 FTSE 100

-1,65%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.525,85

Привре.банка -10,29% BRAZIL -7,80% BOVESPA

+0,01% 67.050,40 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 260,00

+15,52%

.

DAX Даталаб 7.035,95 1.100,00

-1,41%

-0,36%

7,00

-1,45% 5.876,96БЕРЗА -1,41% ЉУБЉАНСКА Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Хелиос

435,00

+7,54%

SWISS Униор Зрече -1,65% -0,66% -21,43% 6.284,60 -10,00% 9.000,00

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

21.03.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +3,00% 309,00

-0,55%

108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

106.56$/барел

BRENT 124.20$/барел

1656.40$/унца

СРЕБРО 32,28$/унца

БАКАР 8.442,50

+0,46% +0,06%

ПРИРОДЕН ГАС 2,32/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

323

МЕТАЛИ

+0,57% +1,39% +0,40%

НИКЕЛ

18.937,50

АЛУМИНИУМ 2.075,00

ЧЕЛИК 520.00$/унца

-0,77% -0,06%

+0,6% -1,9% /

ПЧЕНКА 647,00$/бушел

ПЧЕНИЦА 642,50$/бушел

КАФЕ 1.88/бушел

СУРОВИНИ

-2,45% -1,53% +2,12%

КАКАО

2398.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1345.25$/бушел

+1,10% +3,45% -1,59%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Кјуби SENG Гранит NIKKEI 225 +2,88% HANG 514,00 10.086,50 20.856,60 НЛБ Тутунска банка +1,88% 1.950,00 Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на најголеми компании котирани на берзата Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Арчилормитал (ЦРМ) +1,52% во Хонг67,00 котирани на Конг швајцарскиот пазар на капитал Макпетрол +1,00% 19.083,00

-0,66%

112112 112

+12,90%

1,14

+8,00%

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Атлас

Магма ЕВРОПА ИНДЕКСИ -23,69% -10,94% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Заваровалница

13,50

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 6.284,60

ЛЕСНА СУРОВА

ЗЛАТО

Енергопроект +11,00% NASDAQ +0,60% +0,05% +0,25% 3.081,71

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 10.086,50 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.856,60 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 770,66

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хрв.Духани

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

1345.25$/бушел

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,25% S&P 500 -0,66% 1.405,61

NASDAQ 3.081,71

-0,44% -1,53% SOFIX СОЈА -0,16% +2,12% 309,83

+1,10% -0,39% +3,45% +0,28% -1,59%

2398.000$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 767,56

-1,44%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -2,45% РЕГИОН

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза 1.800 1.800 1.800

на пазарот на јавно поседувани друштва

Главен индекс на Белградската берза 642,50$/бушел

-0,36% +0,28%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

BELEX15 ПЧЕНИЦА 542,78 CROBEX КАФЕ 1.834,44 1.88/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 67.050,40 309,83

+2,31%

SBITOP 589,94

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,16% +0,01%

CROBEX S&P 500 1.834,44 1.405,61

124124 124

520.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CAC 40 3.525,85

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

-0,44% +0,05%

BELEX15 DOW JONES

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

-0,27%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,72%

+0,57%2.700 +0,6% 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 +1,39% -1,9% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 2.300 +0,15% 2.050,53 +0,28% 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД +0,40%2.100 / -0,72% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 1.922,52 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12 ОМБ -1,44% -0,27% 122,42 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,39%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 589,94

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

+0,15%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,16%

Имаме избалансиран трговски однос со Хрватска, но како реален бизнис-сектор, сметаме дека трговската размена меѓу двете земји во вредност од 272 милиони долари е мала и може значително да се зголеми

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 21.03.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 2.050,53 542,78 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.922,52 1.834,44 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 122,42

МИтКО АлеКсОв

извршен директор на ССК

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,15%

Симпо

222,00

+11,00%

Енергопроект

503,00

+0,60%

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Најдобрите бизниси користат САП! Преку софтверските решенија на САП компаниите имаат можност со еден клик да добијат извештаи за клучните показатели на работењето во реално време и врз основа на тоа да донесат одлуки засновани на точни информации, а не на проценки и претчувства Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

З

големување на ефикасноста, подобрување на анализите, намалување и контролирање на трошоците, оптимизирање на целокупното работење на една компанија преку подобар увид во сите работни процеси и нивна интеграција се можностите кои ги нуди деловниот софтвер САП. Преку апликацијата на САП компаниите имаат можност со еден клик да добијат извештаи за клучните показатели на работењето во реално време. На пример, за состојбата на залихите и готовите производи, паричниот тек, долговите и побарувањата и врз основа на тоа да донесат одлуки засновани на точни информации, а не на проценки и претчувства. Вчера се одржа првата САП-конференција, на која македонската деловна јавност имаше можност да се запознае со прогресивната САП-технологија и со успешни практики од нејзиното користење. „Македонскиот пазар е многу важен за нас. Знаеме дека поседува големи развојни потенцијали и во јавниот сектор и во приватниот. Имаме многу важни корисници, почнувајќи од Алкалоид, па ЕЛЕМ, Народната банка на Македонија, Агенцијата за к

о

м

е

р

ц

и

ј

финансиска поддршка на земјоделството и други“, рече Владимир Поповиќ, генерален директор на САП за Западен Балкан. Тој нагласи дека САП е светски лидер во областа на деловниот софтвер, кој им помага на компаниите во сите индустриски гранки да функционираат подобро. Апликацијата САП е присутна во над 120 држави, во 25 индустрии и има над 1.200 партнери низ светот. „Да се биде САП-партнер значи да се биде партнер со светскиот бренд број еден во областа на софтверските апликации. Метафорички кажано, САП е „ролс-ројс“ во однос на сите можни светски деловни системски апликации“, истакна Игор Дукоски, генерален директор на Синерџи Македонија, компанија–партнер на САП. Претставници на Алкалоид и на Агенцијата за поддршка во земјоделството преку студии на случај го раскажаа искуството со имплементирањето на софтверските решенија на САП и нивната корисност. Алкалоид се еден вид пионери на САП во Македонија, бидејќи компнијата го воведе ЕРП-системот на САП, односно апликацијата за раководење со компаниските ресурси уште во 2007 година. а

л

е

н

о

г л

а

с

„Долго време користевме „ин-хаус“ решение, но проценивме дека ни треба нешто поефикасно, кое за десетина години ќе ни донесе компаративна предност, а со кое ќе може да работиме полесно, побрзо и поефикасно“, истакна Никола Димовски, ИТ-директор на Алкалоид. Тоа ја чинело компанијата околу два милиони евра, а траело 10 месеци, со вклучени околу 100 луѓе.

Поголем дел од најпознатите светски брендови, како БМВ, Мерцедес, Шел, Кока-Кола, Самсунг, долго време ги користат интегрираните решенија на САП, а во регионот дури 40% од компаниите од Топ 100 листата со најголеми компании ги користат решенијата на САП. Интересно е дека речиси сите кои користат САП-апликации забележале раст за време на економската криза.

ИГОР ДУКОСКИ

НИКОЛА ДИМОВСКИ

генерален директор на Синерџи Македонија, партнер на САП

ИТ-директор во Алкалоид

“

“

Метафорички кажано, САП е „ролс-ројс“ во однос на сите можни светски деловни системски апликации. к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

Треба само да се одлучите и да започнете со имплементација, а потоа долгорочно ќе се врати инвестицијата.

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Дали доларот е добра долгорочна инвестиција?!

Додека Европа не може да се справи со рецесијата, а САД почнува економски да забрзува, купувањето долари за многумина претставува сигурна инвестиција. Но, с$ уште е неизвесно дали доларот ќе продолжи да расте и дали е добра идеја долгорочно да се вложува во долари?

номијата во САД е добро за курсот на доларот. Во Европа слабите податоци во земјите со најслаби фискални позиции негативно влијаат врз иднината на еврото, што многу влијае врз одлуките на инвеститорите“, вели извршниот директор на Кралската банка на Шкотска, Стивен Хестер.

С$ додека ЕЦБ печати евра, доларот ќе расте?!

СТИВЕН ХЕСТЕР

извршен директор на Кралската банка на Шкотска

И помалото квантитативно ублажување на економијата во САД е добро за курсот на доларот. Во Европа слабите податоци во земјите со најслаби фискални позиции негативно влијаат врз иднината на еврото, што многу влијае врз одлуките на инвеститорите.

“

Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

В

рз основа на последните податоци за јакнењето на американската економија, многу аналитичари велат дека на долгорочен план добро е да се инвестира во доларот, бидејќи с$ уште е неизвесна иднината на еврото. Но, ако се земе предвид дека вредноста на една валута, посебно доларот, пред с$ претставува политичка одлука и фактот дека пред секои претседателски избори во САД традиционално зајакнува вредноста на доларот, инвестирањето во оваа валута на долгорочен план не претставува идеално решение. Долгорочното инвестирање во која било валута денес претставува ризик поради с$ појаката војна меѓу светските валути - Истокот на една страна, поткрепен со „вештачката вредност“ на кинескиот јуан, и Западот на друга страна, предводен од еврото и од доларот. Од тие причини, како и поради нестабилноста на светските девизни пазари и неконтролираниот раст на вредноста на својата валута, Швајцарија неодамна одлучи да ја замр-зне вредноста на франкот за да ја заштити економијата.

Некои од аналитичарите на девизниот пазар сметаат дека е можно и останатите конкурентни валути во еден момент да го направат тоа или вештачки да ја девалвираат вредноста на своите валути, најмногу поради несигурната иднина на сопствените валути. На почетокот од минатата недела вредноста на доларот на девизните пазари достигна највисоко ниво во однос на еврото во последниот месец, најмногу поради јакнењето на американската економија. „Многумина и понатаму очекуваат еврото, наспроти доларот, да продолжи да слабее поради добрите податоци кои доаѓаат од САД“, вели Нилс Кристенсен, девизен стратег во банката Нордеа. Благодарение на подобрените прогнози на американската централна банка за економијата на САД, вредноста на еврото во средината на минатата недела падна на 1,3 долари, што е најниско ниво во последниот месец. Истовремено, курсот на доларот во однос на јапонската валута достигна 84,17 јени, што претставува највисоко ниво во последните 11 месеци. „И помалото квантитативно ублажување на еко-

11 APRIL - SPECIJALEN PRILOG

BANKA

[TEDEWE I KARTI^KI

TRENDOT NA PORAST NA [TEDNITE DEPOZITI

VO DENARI PRODOL@UVA I PONATAMU. [TO ZNA^I TOA ZA BANKARSKIOT SEKTOR I ZA CELATA EKONOMIJA VOOP[TO? DALI PRI^INA E ZGOLEMENETA DOVERBA VO DENAROT ILI ATRAKTIVNITE KAMATNI STAPKI?

KOI SE O^EKUVAWATA I NAJAVITE NA

MAKEDONSKITE BANKI ZA DVI@EWATA NA KAMATNITE STAPKI VO SLEDNIOT PERIOD? NA KAKVI KREDITI I PO KOJA KAMATNA STAPKA MO`AT DA SE NADEVAAT MAKEDONSKITE GRA\ANI I KORPORATIVNIOT SEKTOR?

KARTI^KITE DEFINITIVNO JA SMENIJA SVOJATA ULOGA. OSVEN ZA PLA]AWE VO MALOPRODA@BA TIE SE POVE]E SE SREDSTVO ZA PODMIRUVAWE NA KOMUNALNITE TRO[OCI I ZA KUPUVAWE NA INTERNET.

[TO SLEDNO MO@E DA SE O^EKUVA OD PLASTI^NITE PARI?

ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BANKA –[TEDEWE I KARTI^KI KOJ KE IZLEZE NA 11 APRIL 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

Аналитичарите на Си-ен-би-си велат дека доларот ќе продолжи да расте во однос на еврото с$ додека Европската централна банка (ЕЦБ) продолжува да печати нови евра за да им помогне на „заглавените“ европски банки во должничката криза. „На ЕЦБ & остануваат уште малку начини на кои може да им помогне на банките, а сите тие се поврани со зголемено печатење пари, што воопшто не & оди во прилог на европската економија“, вели аналитичарот Брајан Саливан. Тој смета дека до крајот на оваа година вредноста на еврото и на доларот ќе се изедначи. Но, како и да е, долгорочно с$ уште не може да се прогнозира како ќе се движи цената на американската валута, најмногу поради тоа што економските перформанси на САД може да изненадат на средината од оваа година, а тука се и претседателските избори во земјата, кои традиционално влијаат на берзите и на девизните пазари. „Доларот многу често ужива сигурни нивоа на неговата вредност, но јас

лично не би инвестирал долгорочно во оваа валута“, вели Ален Синај, главен економист на консултантската компанија Дисижн економикс. „Нашата земја има премногу проблеми, како намалување на буџетскиот дефицит и остварување на стапките на економски раст. Начинот на којшто политиката се води во последниот период има доста негативно влијание врз берзите“, додава Синај и истакнува дека овие влијанија нема да исчезнат до крајот на годината. Истовремено, доларот треба да се бори и со останатите влијателни светски валути, како кинескиот јуан, кој с$ повеќе ја нарушува доминацијата на доларот на светските девизни пазари.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 22.03.2012

15

ФЕЉТОН

05

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани П очитувани читател читатели, дневниот весник Капитал Капитал ви и ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено и во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот јот соработник Џон Џ Каслионе ја напиш ша оваа ккнига нига во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизн напиша бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како о “Хаотика“ може да ви помогне да ги и лоцират те изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентн хаос; како да развиете стратегии за долгорочна лоцирате отпорност орно кон турбуленции; како да изградите флексибилност фл во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

Знаеш ли да работиш во „облаци“?

ГЛАВА 1: СВЕТОТ ВЛЕЗЕ ВО ЕДНА НОВА ЕКОНОМСКА ФАЗА

Информатичката револуција доведе до преоптовареност со информации, што придонесува за поголема турбуленција и хаос во економијата. Дополнителен предизвик за бизнисот - особено за големите и наследени бизниси – е тоа што најголемиот дел од врвните извршни директори се родени во индустриската револуција. Пред нив е задачата да ја водат својата компанија во време на дигитална револуција

И

нформатичката технологија (ИТ) е еден од клучните движечки фактори во процесот на забрзување на глобализацијата. Напредоците уште од раните 90-ти години на минатиот век во компјутерскиот хардвер, софтвер, телекомуникации и дигитализација доведоа до брз пренос на податоци и знаење во целиот свет. Информатичката револуција, веројатно, е единствениот најголем учесник што ја оформува новата глобална економија. Преку создавање заемни врски со потенцијал да се поврзат сите луѓе и сиот бизнис преку еден единствен медиум - Интернет купувачите и продавачите во светот можат да пребаруваат, истражуваат, евалуираат и да купуваат или да продаваат од големи растојанија. Луѓето повеќе не треба да го ограничуваат своето купување и продавање само на својата локална област. Дополнителни предизвици за најголем дел од бизнисот - особено големите и наследени бизниси - е дека најголем дел од нивните

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

испраќање инстант-пораки, чет-соби, електронски огласни табли, блогови, поткастинг, вебинари (webinars - семинари преку Интернет) - создаваат еден глобален систем кој им овозможува на луѓето и на бизнисот со заеднички интереси да се најдат едни со други, да разменуваат информации и полесно да соработуваат. Глобалната револуција на информатичката технологија беше придвижена од исклучително брзиот пад на цената и на брзиот пораст во моќта за обработка на податоци на с$ поновата дигитална технологија, која ја удвојува меморијата и компјутерската моќ речиси секои шест месеци во изминатите две децении. Како и да е, во иднина, единствениот најмоќен двигател на информатичката револуција, кој ја турка глобализацијата до уште поголеми височини, ќе биде облакот од компјутери.

Облакот и бизнисот

Како што информатичката технологија го опфаќа глобалниот облак на Интернет, с$ поголемо количество компјутерска активност се одвива во центрите на податоци што се достапни од секаде. Информатичката технологија уште еднаш станува поцентрализирана. Но, како ќе влијае тоа врз начинот на кој луѓето го водат бизнисот? Облакот ќе & овозможи на дигиталната технологија да продре во секоја пора на економијата и на општеството, создавајќи одредени незгодни политички проблеми и зголемена економска турбуленција со кои бизнисите ќе се соочуваат попатно. Една тема веќе се појавува. Бизнисот мора да заличи на самата технологија: да биде поприспособлив, повеќе испреплетен и повеќе специјализиран. Овој развој не мора да биде нов, туку облакот на компјутери ќе го забрза. Услугите на облакот од компјутери беа многу успешни кај новите бизниси (start - up businesses), кои сега можат да пристапат и да го користат софтверот со ист квалитет каков што имаат и големите компании. Ако не беа обезбедени услуги на облакот од компјутери од фирми, како што се аmazon.com и нејзината единица Amazon Web Services (AWS), многу нови фирми, веројатно, немаше ни да постојат. Земете го Анимото (Animoto), една услуга што им овозможува на корисниците да ги претворат фотографиите во уметнички музички видеа со користење вештачка интелигенција. Кога

врвни извршни директори се родени за време на индустриската револуција, но ги водат своите компании за време на дигиталната револуција. Во одредена смисла, тие што се постари од 30 години се дигитални имигранти, а тие на околу 20-годишна возраст и помладите се дигитални домородци. С$ на с$, информатичката револуција доведе до преоптовареност со информации, што придонесува за поголема турбуленција и хаос. Интернетот ја трансформира и ја глобализира трговијата, создавајќи сосема нови Cloud computing се однесува на начини на кои купувачите сложена инфраструктура базирана и продавачите можат на Интернет во која можностите на да вршат трансакции, информатичката технологија се нудат „како бизнисот да го услуга“. Корисниците пристапуваат кон управува протокот на услугите на користење компјутер од производствени влезови облакот на интернет без потреба и да ги рекламира да ја знаат, да бидат стручни или своите производи, а тие што да ја контролираат придружната регрутираат работници и тие технолошка инфраструктура. што бараат работа да се поврзат. Новите медиуми - интернетстраници, електронска пошта, СПОДЕЛИ ЗНАЕЊЕ, НО НЕ ПРЕМНОГУ! о поглед на облакот од компјутери постои едно основно прашање, кое мал број од денешните стручњаци соодветно го обработуваат: споделување на знаењето. Технологијата до денес не го реши проблемот на лесно наоѓање луѓе и лесно споделување знаење. Тоа беше своевидна потрага по „светиот грал“, загатка која дури ниту Мајкрософт не ја реши, иако се обиде да го направи тоа со Шеарпоинт (SharePoint). Понудата на Шеарпоинт на Мајкрософт вклучува соработка заснована врз пребарувач и една платформа за управување документи, која може да се користи за да ги хостира интернет-страниците што имаат пристап до заеднички работни простори и документи, како и специјализирани апликации како што се wiki и блогови од еден пребарувач. Всушност, вистинското прашање е како ефективно - а сепак безбедно - да се соработува преку заштитните ѕидови (firewalls) и меѓу компаниите што се засегнати страни во своите бизниси едни со други. Целта на споделувањето знаење, а притоа, исто така, да се ограничи споделувањето премногу знаење (т.е., дозволување пристап само до одредени количини податоци) с$ уште е најголемиот проблем. Другото прашање што се појавува кај бизнисот и што допрва треба да се реши е прашањето на комуникација наспроти информација. Всушност, ова е погрешна поделба, бидејќи информацијата е комуникација, а комуникацијата е информација. Како и да е, с$ додека софтверските компании ги делат овие два света, проблемот останува.

В

К О

НЕКОЛКУ ПОФАЛБИ ЗА „ХАОТИКА“ ОД ЦЕЛИОТ СВЕТ Во „Хаотика“, Филип Котлер и Џон Каслионе го објаснуваат новиот турбулентен светски поредок. Хаотика обезбедува моќно и соодветно упатство за новата реалност“ СТЈУАРТ КРЕИНЕР, издавач на Business Strategy Review, создавач на Тинкерс 50, ОК „„Хаотика“ на деловните лидери им дава драгоцена рамка, која ќе им помогне мудро да ги водат своите претпријатија низ турбуленцијата на современите пазари. Таа, дефинитивно, претставува навигациска мапа за секој деловен лидер денес и за нашата хаотична иднина.“ ВОЛТЕР ЏОРЏО СКОТ, еминентен професор, Универзитет Католика дел сакро куоре, Милано, Италија ја лансираше популарната мрежа за дружење Фејсбук, побарувачката беше толку голема што Анимото мораше да го зголеми бројот на своите виртуелни машини на AWS од 50 на 3.500 за три дена. Влијанието на услугите засновани на веб ќе се почувствува на макроекономско ниво, бидејќи облакот од компјутери ги прави малите фирми поконкурентни на поголемите. И тоа ќе им помогне на економиите во развој да се натпреваруваат со развиените економии. Самите овие два фактори ќе придонесат во голема мера за зголемена пазарна турбуленција за компаниите од сите големини. А фактот дека облакот од компјутери е глобален ќе доведе до политички тензии во однос на тоа како треба да се регулира. Облакот од компјутери вклучува огромни виртуелизирани компјутерски системи и електронски услуги, кои не знаат за граници. Владите, веројатно, ќе дадат с$ од себе за да одбегнат губење дури и на поголема контрола врз Интернет, кое неизбежно ќе создаде понатамошни можности за турбуленција и хаос за бизнисот што ги базира своите информатички стратегии с$ повеќе врз облакот од компјутери.

(Продолжува) Во утрешниот број: Дознајте повеќе за факторот кој на крајот може да го смени текот на играта. Како револуционерната технологија и иновациите може да создаат хаос во една цела индустрија? М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

објавува

РАБОТИЛНИЦА

ЗГОЛЕМЕТЕ ГО ПРОФИТОТ ПРЕКУ НАМАЛУВАЊЕ НА КОНФЛИКТИТЕ ВО ОРГАНИЗАЦИЈАТА 23.03.2012

Дали знаете колкав дел од работното време на вашите колеги и вработени се троши на конфликти, лоша комуникација, ситуации кои се непродуктивни и не носат резултати? Kонфликтот има своја цена и таа се пресметува во реални износи! На оваа работилница ќе добиете т.н. “Прирачник за работа со луѓе”, со кој полесно и поефикасно ќе можете да градите ефикасни меѓусебни односи и релации, а ситуациите на конфликт да ги сведете на минимум.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Менаџери за комуникации со корисници, маркетинг и продажба Менаџери за интерни комуникации Генерални менаџери и сопственици на компании Вработени во оддели за работа со корисници и клиенти Професионалци за кои обуката ќе биде вредно искуство во личниот развој

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Како да се справите со “тешки луѓе” и како да ја олесните комуникацијата со нив? Како да ги препознаете раните фази на конфликтот и успешно да го избегнете истиот? Како подобро да ги разберете потребите на колегите, клиентите и корисниците и на сите нив во процесот на комуникација да им го дадете токму тоа што го бараат? Како да препознаете кои се Вашите мотиватори за конфликт, кои се тие на колегите и корисниците и како успешно да се справите?

ТРЕНЕР: НАТАША ИВАНОВСКА

Sertificiran fasilitator spored SDI© metodologijata, sertificiran trener i konsultant na Persona Global, specijalizacija za kou~ing na Erikson Kou~ing Kolexot od Kanada, sertificiran GCDF sovetnik za razvoj na kariera i pretsedatel na ACK.

За секој учесник на работилницата следува бесплатен влезен профил според SDI© методологијата (Strengths Deployment Inventory).

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

18 APRIL - SPECIJALEN PRILOG

EDUKACIJA EDNA DECENIJA PODOCNA: [TO DONESE BOLOWSKIOT PROCES VO MAKEDONSKOTO VISOKO OBRAZOVANIEPOLESNA PROODNOST ILI I POGOLEM KVALITET? STUDENTI NA MAKEDONSKI NA^IN- DIPLOMA VO RAKA, NO NE I “MEKI” VE[TINI POLESNO DA SE NAJDE RABOTA. IZVE[TAJOT NA SVETSKA BANKA OTKRIVA PORAZITELNI PODATOCI ZA NEUSOGLASENOST NA MAKEDONSKIOT OBRAZOVEN PROCES SO POTREBATA OD GRADEWE SESTRANI LI^NOSTI! EDUKACIJA NA MENAXERI NOVA PONUDA, KOJ ]E U^ESTVUVA, [TO ]E U^AT MAKEDONSKITE MENAXERI? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG EDUKACIJA KOJ KE IZLEZE NA 18 APRIL 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111