497-29.03.2012

четврток. 29 март. 2012 чет. max. 220 C min. 50 C

пет. max. 170 C min. 30 C

саб. max. 190 C min. 30 C

МБИ 10

2.006,71

-0,07%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.912,54

+0,36% %

ОМБ

121,95

НАМЕСТО КРАДЦИТЕ ТРОШОК БЕЗ УСУЛ ПРАТЕНИЦИТЕ НА СТАРО ЖЕЛЕЗО, ДОБИВААТ УШТЕ Владата ги казнува ЕДНА ЦЕЛА компаниите?! 9 ПЛАТА ЗА СДСМ побара од Тодоров казни за милионски злоупотреби на две клиники! 10

БЕНЗИН!

6

Венизелоз знае нешто што официјално Скопје не знае... или не кажува? 7

-0,07%

ЕМУ

€

61,50

САД

$

46,13

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Македонските компании плаќаат најскап железнички транспорт 4-5

уутре во Капитал

н нов број на сспецијалниот прилог ““БАНКИТЕ & БИЗНИСОТ“

www.kapital.mk

број 497 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

ЧЕТИРИ ТРГОВЦИ СО СТРУЈА КАРТЕЛСКИ ДОГОВАРАЛЕ ЦЕНИ ЗА ТЕНДЕР НА ЕЛЕМ?!

СТР.

2-3

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“

четврток 29/03/2012

КОМЕНТАР

Ивана Колева koleva@kapital.com.mk

Скандалозна одлука!

кандалозна е одлуката на Владата да забрани откуп и промет со отпад од метали! Нејзината скандалозност доаѓа од тоа што одлуката е незаконска, неоснована, без трошка бизнислогика со отсуство на чувство кон компаниите. И што е најпроблематично, таа е штетна. Причината за ваквата одлука е само затоа што владините министри не се кадарни да разберат во што е проблемот, не знаат да се справат со него и со крадците на старо железо. Со оваа одлука на Министерството за животна средина, донесена на седница на Владата, на која не присуствувал премиерот, за кој, според нашите информации, се знае дека од поодамна имал друг став по ова прашање, е извршен директен „државен удар” врз металуршките компании, за кои отпадот од метал како суровина живот значи! Клин! Министерот Абдулаќим Адеми на овој начин казнува 262 компании од црната и од обоената металургија! Ги блокира. Не покажува чувство за бизнисот и не му е грижа поради тоа. Со око не трепна на информацијата од компаниите дека уште повеќе ќе им поскапи извозот, кој учествува со една четвртина во вкупниот извоз на државата, и дека ќе останат без работа 40.000 работници. Сега на компаниите им преостанува или да стават клуч на врата на фабриките и да ги отпуштат вработените или да се свртат кон поскап увоз на суровини од странство и да ги направат бизнисите тотално нерентабилни. И подоцна пак да затворат и да ги отпуштат вработените и да ги затворат фабриките! Отсуство на елементарно чувство! Сега прашањето е: која е логиката на Владата да создава неповолна бизнис-клима и да ги прави неконкурентни компаниите со тоа што ги тера да увезуваат скапи суровини и да пресметуваат екстра трошоци? За кого работи Владата? Истата таа влада се фали во „Дуинг бизнис“ дека промовира атрактивна бизнис-клима. За кого? Знаат ли надлежните министри дека ако се затворат овие фабрики, една четвртина од вкупниот македонски извоз ќе се лизне за секунда и дека македонскиот БДП ќе се „олесни” за околу 60 милиони евра?! Како тогаш истата влада потоа од металургијата, која е моторот на македонскиот економски раст, очекува инвестиции и поголемо производство? Па, металургијата не може да крене глава од „реформските” мерки на Владата, кои ги натераа компаниите од оваа дејност да плаќаат најскап гас во Европа, скапа струја од увоз! А сега и скапа суровина. Позициите на пазарите во странство македонските компании, поради ваквата состојба, може за секунда да ги изгубат, иако долгорочно инвестираат во нивното градење. Она што министрите мора веднаш да го разберат е дека компаниите веќе имаат склучени годишни договори со доставувачи и со купувачи, за кои сега со ваквата забрана ќе мора да плаќаат огромни пенали поради евентуално задоцнето исполнување на обрските. Со оваа забрана државата ги стави сите компании во еден кош. И тие кои работат одговорно и ја полнат буџетската каса, и тие поврзани со мафијата за крадење шахти, сообраќајни знаци, трансформатори... За министерот Адеми не е виновна ни полицијата, која не ги открива крадците. Неговиот скандалозен настап вчера заврши со пораката дека металуршките компании не соработувале со полицијата и затоа ќе бидат казнети. Па, кој треба да биде полиција: компаниите или МВР? Кој да го казни министерот кој не си ја врши својата работа? Министре, знаете ли Вие, воопшто, каде е овде проблемот? Имате ли барем малку претстава? Па, дали Владата постои за да биде сервис за граѓаните и за бизнисот или народот и бизнисот во Македонија постојат заради реализација на сништата на хипиците во Владата?!

Евроатлантската интеграција на Македонија требаше одамна да заврши. Во Букурешт тоа не се случи, поради спорот со Грција околу името. Веруваме дека постојат решенија, што ќе ја отстранат загриженоста од обете страни.

“

ФИЛИП РИКЕР

заменик-помошник државен секретар на САД

www.kapital.mk

С

> БРОЈКА

335

милиони евра достигнаа лошите кредити на банките во февруари, објави Народната банка. Според статистиката, околу 2/3 од кредитите што банките не можат да ги наплатат се дадени на компании, додека помалиот дел од нив се дадени на граѓаните. Банките имаат пороблем да ги наплатат кредитите, бидејќи неликвидноста во економијата сега е поизразена од кога било.

Банките заробија 150 милиони евра во благајнички записи

Н

а последната аукција на благајнички записи во Народната банка банките вложија 150 милиони евра во овие државни хартии од вредност, за кои добиваат камата од 4%. Со тоа вкупното салдо на пари врзани за овие записи достигна 660 милиони евра, што е рекорден износ на повлекување ликвидност од прометот. Очигледно е дека интересот за благајничките записи од страна на банкарите постојано расте, а за сметка на тоа, кредитната активност забавува. Бизнисмените се револтирани од оваа политика на повлекување на ликвидноста од економијата во време кога тие имаат сериозни финансиски проблеми. Гувернерот на НБМ, Димитар Богов, изјави дека не планира да ја менува монетарната политика ниту со намалување на основната камата, ниту пак, преку ограничување на аукциите на благајнички записи, со образложение дека доколку банкарите не сметаат дека треба да кредитираат повеќе, ќе најдат други начини каде да ги инвестираат парите.

Четири трговци со струја картелски договарале цени за тендер на ЕЛЕМ?! Комисијата за заштита на конкуренцијата истражува дали Еспада, Руднап, Ген-И и ЕФТ Македонија картелски договарале цени за струјата која му ја продадоа зимава на ЕЛЕМ. Комисијата ја бара целокупната фактографија на трговците за последните три години за да провери дали има енергетски картел во земјава

Катерина Попоска poposka@kapital.com.mk

Ч

етири трговци со струја - Гени-И, ЕФТ Македонија, Руднап и Еспада - картелски договарале цени за тендер на државната компанија ЕЛЕМ зимава. Со ваков сомнеж излезе претседателот на Комисијата за заштита на конкуренцијата, Чедомир Краљевски. Првиот човек на Комисијата завчера отвори постапка против четирите трговци со струја во земјава поради индиции дека не си конкурирале на тендерот на ЕЛЕМ за да ја понудат дефицитарната струја со исти услови. „Донесовме заклучок за поведување постапка против четири фирми што учествувале на тендер за снабдување со струја на ЕЛЕМ, и тоа ЕФТ Македонија, Еспада-Скопје, Руднап-Скопје и Ген-И Скопје, сите трговци со струја. Постојат силни индиции дека овие фирми забрането се договарале при учество на тендерот распишан од ЕЛЕМ при јавна набавка

на електрична енергија за тарифни потрошувачи. Бидејќи постапката е почната, не можам ништо да ви кажам. Тоа е исто како да барате од судија да ве известува за секој чекор што го прави. Јас официјално си ставам ембарго за давање какви било изјави за текот и за заклучоците од оваа постапка, која е суптилна. Ќе се произнесеме преку формален акт“, изјави Краљевски за „Капитал“. Тој тврди дека според светските согледувања, картелите преку забрането договарање при јавно наддавање го оштетуваат буџетот за 20% до 40% од реалната цена. Краљевски не сакаше во подробности да зборува за постапката, како на пример, какви документи бараат од компаниите, од кога ја скенирале состојбата... Неофицијалните информаци до кои дојде „Капитал“ се дека Антимонополската комисија бара од ЕФТ Македонија, Ген-И, Руднап и од Еспада да ги достават сите документи за нивното работење од 2009 година.

Сите склучени договори, доставени понуди и сите анекс-договори. „Ова ми делува дека е направено по барање на ЕЛЕМ“, кусо вели еден од директорите на инволвираните компании, кој сака да остане анонимен. Од ЕЛЕМ пак, велат дека тие редовно доставуваат фактографија до Антимонополската комисија и дека од Комисијата доаѓа иницијативата за покренување постапка. „АД ЕЛЕМ, како регулиран производител на електрична енергија, информациите од ценовно сензитивен карактер редовно ги доставува до сите релевантни институции кои имаат допирни точки со работењето на компанијата. Една од тие

Картелите во Македонија бодат очи и во ЕУ?!

В

исоки владини извори брифираат дека Европската комисија & предочила на Владата што поскоро да создаде пазарни услови за водење бизнис, односно да ги отстрани сите можности за картелско здружување, нелојална конкуренција или нетранспарентни тендерски постапки. Од Владата додават и дека по судството, картелите се еден од поголемите проблеми кои ќе треба да се решат во рамките на пристапниот дијалог со ЕУ и фазите кои следуваат од него.

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

ЕМО со загуба од 4,6 милиони евра во 2011 година

> БРОЈКА

1,59

З

> БРОЈКА

агубарот ЕМО од Охрид, 2011 година ја заврши со загуба од 4,64 милиони евра, што е за околу 800 илјади евра повеќе, споредено со загубата којашто ја пресмета компанијата во 2010 година, пишува во финансискиот извештај на ЕМО, објавен на Македонската берза. Според резултатите, компанијата 2011 година ја заврши со 39% помали приходи, или вкупно 3,81 милиони евра, за разлика од 5,35 милиони евра реализирани во 2010 година. Притоа продажбата на домашен пазар е намалена за 48% на вкупно 1,51 милиони евра, додека приходите од продажба на странски пазар се намалени за 26% на вкупно 1,58 милиони евра. Во исто време расходите од работењето на компанијата се намалени за 20%, од 10,4 милиони евра во 2010 година, на 8,3 милиони евра во 2011 година. Во меѓувреме во собраниска процедура е законското решение со коешто Владата повтрно ги претвора долговите од 30 милиони евра на четрите загубари, меѓу кои и ЕМО во траен влог на државата.

милиони евра ќе чини изградбата на пет платформи над реката Отиња и уредување на речното корито, кои ќе ги гради бугарската фирма Кибилт. Како што информираат од општината, оваа компанија победила на тендерот. Договорот ќе биде потпишан наредната среда, а парите за оваа инвестиција се обезбедени од кредит од Светска банка во висина од два милиони евра. Изградбата би требало да започне веќе во мај и ќе трае 18 месеци.

лидери

3

168,5

милиони евра изнесуваат вкупните приходи од даноци, придонеси и акциза во Буџетот за февруари годинава, објави Министерството за финансии. Во споредба со истиот месец лани, приходите се зголемени за 3,7%. Дефицитот во државната каса во февруари изнесува 30 милиони евра, a доколку се додаде и минусот направен во првиот месец од годината, достигнува вредност од 54 милиони евра.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

ЧЕДОМИР КРАЉЕВСКИ

ВЛАТКО ЧИНГОСКИ

претседател на Комисијата за заштита на конкуренцијата

генерален директор на ЕЛЕМ (15.02.2012)

Донесовме заклучок за поведување постапка против четири фирми што учествувале на тендер за снабдување со струја на ЕЛЕМ, и тоа ЕФТ Македонија, Еспада Скопје, Руднап Скопје и Ген-И Скопје, сите трговци со струја. Постојат силни индиции дека овие фирми забрането се договарале при учество на тендерот распишан од ЕЛЕМ при јавна набавка на електрична енергија за тарифни потрошувачи. Бидејќи постапката е почната, не можам ништо да ви кажам. Тоа е исто како да барате од судија да ве известува за секој чекор што го прави. Јас официјално си ставам ембарго за давање какви било изјави за текот и за заклучоците од оваа постапка, која е суптилна. Ќе се произнесеме преку формален акт.

За дневната, вршна енергија најниската цена на аукцијата е околу 160 евра за мегаватчас. За ноќна, односно бант енергија, се движи околу 132 евра за мегават-час. Набавката ќе се изврши од четири избрани компании, a вкупната количина која континуирано се набавува за 24 часа е по просечна цена од 155,75 евра за мегават-час. Со оглед на тоа што просечната цена за набавка е пониска од производствената цена на ТЕЦ Неготино, овој капацитет и понатаму останува како ладна резерва.

Н

КОЧО АНЃУШЕВ

Сево ова веројатно е околу прашината што се крена за високите цени на струјата. Во такви дејности ниту сум учествувал, ниту ќе учествувам. Со компаниите секој ден се тепаме за клиенти, што е далеку од договарање. Институциите нека гледаат и нека испитуваат.

ГОРАН ЧОГЕЉА

директор на Руднап

Точно е дека има таква постапка, но илузорно е некој да помисли дека сме договарале цени. Сепак, целокупната документација ќе & биде доставена на Комисијата за заштита на конкуренцијата, која од нас бара пакет-документи, понуди, договори, анекси на договри...

Трговците: Нема картелско здружување

Директорите на ЕФТ Македонија, Руднап и на Ген-И за „Капитал“ тврдат дека не седнале заедно на маса за да договорат цени на струјата и сите по малку да добијат од зделката со државните

„Се работи за постапка на институција и ние ќе им дозволиме да си ја вршат работата. Засега немам коментар.“

С

рпските железници си обезбедија 700 милиони долари од Руските железници за изградба на железнички пруги во Србија во должина од околу 400 километри

ИЏЕТ МЕМЕТИ

директор на ЕФТ Македонија

инстутиции е и Комисијата за заштита на конкуренцијата, од каде што и доаѓа иницијативата за покренување на постапката. АД ЕЛЕМ, како транспарентна компанија, стои на располагање на надлежните институции и фактографски ја доставува целосната документација во однос на одредена постапка“, велат од ЕЛЕМ. Од ЕЛЕМ не добивме конкретен одговор дали имаат докази дека ЕФТ Македонија, Руднап, Ген-И и Еспада со можното картелско договарање цени на струјата ја оштетиле државата.

МИЛОВАН МАРКОВИЌ

електрани во време на енергетска криза, кога струјата беше дефицитарна и на европските берзи достигна цена дури до 600 евра за мегават-час. Директорот на Руднап, Горан Чогеља, за „Капитал“ вели „таман работа картелски да ги договаравме цените“. „Точно е дека има таква постапка, но илузорно е некој да помисли дека сме договарале цени. Сепак, целокупната документација ќе & биде доставена на Комисијата за заштита на конкуренцијата, која од нас бара пакет-документи, понуди, договори, анекси на договори“, вели Чогеља. Директорот на ЕФТ Македонија, Кочо Анѓушев, демантира дека незаконски ги договарал цените на струјата со Ген-И, Руднап и со Еспада за еден од тендерите на ЕЛЕМ зимава, со објаснување дека тој секојневно е во трка со играчите на пазарот. „Сево ова веројатно е околу прашината што се крена за високите цени на струјата. Во такви дејности ниту сум учествувал, ниту ќе учествувам. Со компаниите секој ден се тепаме за клиенти, што е далеку од договарање. Институциите нека гледаат и нека испитуваат“, вели Анѓушев. Затекнат од информацијата беше единствено застапникот на чешка Еспада во Македонија, кој изјави дека прв

пат слуша за покрената постапка на Антимонополската комисија за можното картелско здружување. Иако никој од инволвираните не прецизира кој тендер распишан од ЕЛЕМ им „ги отворил очите“ на членовите на Комисијата за можно картелско здружување на трговците со струја, првиот човек на ЕЛЕМ, Влатко Чингоски, во екот на енергетската криза увезе струја од 38,2 гигават-часови за само две недели, тендер „тежок“ околу шест милиони евра. ЕЛЕМ реши дека е поисплатливо да увезе струја за првите 15 дена од март, наместо да ја вклучи во погон ТЕЦ Неготино.

„Немам ништо конкретно добиено од Комисијата за заштита на конкуренцијата. Прво да добијам каков било допис, па да можам да ви коментирам. Инаку, ме зачудува ова што го велите дека Комисијата за заштита на конкуренцијата покренала постапка за можно картелско здружување на четири трговци со струја.“

ародниот правобранител остана доследен во борбата за заштита на интересите на граѓаните со ревносно посетување на обврските на државните институции

не им беше денот

ПАНЧЕ КРАЛЕВ

Р

еформите во образованието родија еден куп магистри и доктори на науки, ама не резултираа со објавени научни трудови, па се поставува прашањето за вистинскиот ефект од нив

Со упорност и со вистинска стратегија секогаш може да се оствари посакуваната цел. Таков пример е и винарската визба Тиквеш. По една година преговори, презентации и дегустации, промоции и потрошени многу пари и енергија, компанијата успеа да договори извоз ИГОР на 60.000 шишиња ИЛИЕВСКИ врвно македонско вино на американскиот пазар. Пробивањето на еден ваков огромен пазар, каде што има голема конкуренција, е пример како со упорност може да се постигнат резултати. Иако ова не е прв пат македонска винарска визба да извезува вино во САД, сепак, успехот на Тиквеш, посебно во кризни времиња, покажува дека компанијата е силно насочена кон освојување нови пазари, што треба да биде стратешка цел на сите компании во државата. Со ваквиот чекор Тиквеш, меѓу другото, ќе го промовира македонското врвно вино пред американските потрошувачи, што дополнително ќе ја отвори вратата и на другите домашни винарници да почнат да извезуваат вино во САД.

_

ГУБИТНИК Министерот за животна средина, Адеми, не мрдна ниту со малиот прст откако компаниите јавно алармираа за огромните штети од забраната за внатрешен промет, откуп и извоз на отпад со метали. Компаниите негодуваат дека министерот ја донел одлуката без претходно да ги консултира за можните АБДУЛАЌИМ последици од мерката. АДЕМИ Министерот како да не размислил за иднината на дури 216 компании од црната и од обоената металургија. Зарем за Адеми ова е најдобрата мерка како Владата да се справи со крадците на старо железо во земјава?! Наместо да ги засили инспекциските служби на терен и да ја препушти работата на полицијата, на Адеми веројатно му е полесно да ги казни компаниите. Оваа мерка е погубна за македонскиот извоз, односно за целокупната економија! Како Адеми „извага“ дека ова е најдобриот начин да се справи со крадците на железо?!

мисла на денот

ДМИТРИЈ МЕДВЕДЕВ

Р

уските блогери се исмејуваат со претседателот затоа што пред американскиот колега Барак Обама покажа дека главен за носење на одлуките, сепак, е Владимир Путин

ТВОРЕЧКАТА ФАНТАЗИЈА Е ЕДИНСТВЕНОТО ОРУЖЈЕ ВО ВОЈНАТА ПРОТИВ РЕАЛНОСТА.

Жил де Готје француски филозоф

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА ДЕНОТ...

Каде има најскап бензинот во светот?!

(проценти на раст на цената на бензинот за периодот февруари 2011-2012 година) -5

З

0

1. Италија 2. Унгарија 3. Полска 4. Латвија 5. Ирска 6. САД 7. Словенија 8. Канада 9. Шведска 10. Македонија 11. Грција 12. Луксембург 13. Австралија 14. Австрија 15. Бугарија 16. Јапонија 3% -1% 17. Франција

5

10

5%

7%

8% 8% 8%

9%

10% 10% 10%

12% 12%

13%

15

14%

17%

18%

извор: Економист и Регулаторна комисија за енергетика

а возачите во многу земји од светот бензинот никогаш не бил толку скап. Според анализата на лондонски „Економист“, за период од една година најголем раст на цените на бензините имало во Италија, дури 18%. Во Америка пак, во февруари годинава литар бензин чинел 93 центи, што е 12% повеќе отколку пред една година. Најголем раст на цените на бензините има кај Унгарија, Полска, Литванија. На оваа скала Македонија котира прилично високо, меѓу 10-те земји во светот каде што бензините најмногу поскапеле за една година.

светот низ медиумите...

Delo De

Слов Словенечкиот весник на својата насловна страница пишува насл за мерките м за штедење на словенечката Влада. Со наслов слов Владата почна да се справува со Влад јавниот сектор се анализираат јавн сите мерки кои ги презема Јанша за кратење на трошоци во Јанш администрацијата. адм

П

ретседателот на хрватскиот Сабор, Борис Шпрем, воодушевен од архитектонско-уметничката целина на плоштадот Македонија, посака да се фотографира покрај скулптурата на централната историска личност на проектот „Скопје 2014“, Александар Македонски.

Македонските компании најскап железнички тран а МЖ-Транспорт нема па

Poslovni dnevnik Pos

Хрв Хрватскиот венсик пишува дека Европската унија веќе работи Евро на д донесување на мерки за хрватскиот извоз на пазарите хрва на зземјите од ЦЕФТА. По влезот во ЕЕУ, сите поволности кои ги имаа хрватските компании има престануваат да важат. пре

Кинескиот весник пишува за средбата меѓу специјалниот претставник на ОН и Арапската лига Кофи Анан со кинескиот премиер Вен Џијабао, каде што добил поддршка од Кина за планот за прекин на сирискиот конфликт.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1 2 3 4

Ван Хоол основаше фирма во Македонија СЕП работел спротивно од Законот конот за јавни набавки Kои се најголемите те 100 извозници изво во Македонија? Тодоров им спакува закон и им се закани со казни на осигурителите

Словенија

4,26

Грција

БиХ

Србија

Турска

Романија

Бугарија

Македонија

Словенија

7,80

5,40

Хрватска

5,05

3,66 3,30 3,00

Извор: ТЕА тарифа и словенечко хрватска тарифa

China daily

5,40

7,10

Албанија

383

Грција

216

7,11

247

Хрватска

299

Србија

297

ЦЕНОВНИК ЗА ВАГОНСКИ ПРАТКИ- по тон

560 383

Унгарија

330

Романија

Бугарскиот весник на насловната страница објавува интервју со бугарскиот министер за финансии, Симеон Џанков, кој предлага претседателката на Собранието да зема поголема плата од претседателот. Тој потенцира дека го знае планот за АЕК Белене но тој ќе го објави премиерот Борисов.

Бугарија

24 часа

ЦЕНОВНИК ЗА ПРЕВОЗ НА КОНТЕЈНЕРИпо контејнер ( во евра )

Македонија

Извор: Европска тарифа за превоз на контејнери

Веќе шест години Владата ветува инвестиции во железницата, кои се сведоа на 36 товарни вагони. Иако железничкиот транспорт во Македонија е нефункционален, сепак, е ужасно скап во споредба со земјите во регионот. Ни едното, ни другото не се причина за Владата за нови инвестиции, ниту пак, за отворање на дејноста за приватни оператори Соња Јованова

Д

s.jovanova@kapital.com.mk

омашните извозници плаќаат најскап, а најбавен железнички транспорт. Во споредба со другите земји од регионот, цените се повисоки и за користење на железничката инфраструктура. Компаниите се надеваа дека со влезот на приватни оператори во железничкиот транспорт услугите ќе се подобрат и ќе поевтинат поради к конкуренцијата, но Владата не и го овозможи тоа. им И Иако веќе шест години В Владата ветува инвестиции в железницата, тие се во сведоа само на 36 товарни

вагони. Железничкиот транспорт во Македонија е нефункционален, но е ужасно скап. Ни едното, ни другото не се причина за Министерството за транспорт да обезбеди пари за нови инвестиции, ниту пак, да ја отвори дејноста за приватни оператори. Според последната изјава од министерот за транспорт, Миле Јанакиески, поважно е да се одржи монополот на МЖ-Транспорт и да се спречи отпуштање вработени од ова државно претпријатие, отколку да се либерализира железничкиот транспорт. А компаниите се децидни дека без економичен и брз железнички товарен сообраќај тие не можат да обезбедат поголемо производство и поконкурентен извоз. Извозно

ориентираните компании со железницата склучуваат два договори, директни и шпедитерски. Цените кои ги наплаќа МЖ-Транспорт не се фиксни и се одредуваат во зависност од договорите кои се склучуваат со компаниите, но и во зависност од тоа колку тони и на која километража се превезуваат. Во просек, се движат меѓу 8,65 и 9,3 евра по тон за превоз на релација од Гевгелија до Табановце. По тарифник пак, цената за вагонски пратки по тон изнесува 5,40 евра, што е поскапо отколку во Србија, Бугарија, Грција и во Босна и Херцеговина. Цените за превоз се одредуваат во зависност од цената што МЖ-Транспорт & ја плаќа на МЖ-Инфраструктура за користење на пругите.

И во овој случај цените во Македонија се највисоки во регионот, затоа што за пристап до инфраструктура изнесуваат пет евра. Во Словенија се наплаќа 2,2 евра по километар, а во Бугарија 3,2 евра. Дел од компаниите кои ги консултираше „Капитал“ објаснуваат дека МЖ-Транспорт нуди скапи услуги бидејќи е единствена компанија во Македонија која нуди железнички транспорт. Иако железницата треба да претставува најевтин и најбрз начин преку кој ќе се превезуваат стоки, поради нефункционални и застарени пруги, извозниците не стигнуваат навреме до клиентите. И компаниите и експертите се согласни дека се неопхподни инвестиции во

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

12 14,5 10,4

литри чист алкохол годишно консумираат европските граѓани, покажува новиот извештај на Светска банка

литри годишно чист алкохол пијат жителите во Источна Европа, што е најмногу

литри пијат Скандинавците, што претставува најмалку според европскиот просек

Светот во 2012 година ќе плати рекордна сметка за увоз на нафта

Д

ржавите-увознички на нафта оваа година ќе платат рекордни 2.000 милијарди долари за увоз на овој енергенс ако цените не се намалат, објави Меѓународната агенција за енергетика. Цената на нафтата овој месец достигна 128 долари за барел. „Светот за првпат ќе плати 2.000 милијарди долари за увоз на нафта“, изјави Фатих Бирол, главен економист во агенцијата. Според него увозничките платија 1,8 билиони долари повеќе отколку во 2011 година, а ако останат цените на 125 долари за барел, сметките за увоз ќе пораснат.

27

Коридорот 10, инвестиции во железничкиот дел од Коридорот 8 се предвидени за пет години.

железницата, особено во делот на товарниот превоз, особено бидејќи македонскиот дел од Коридорот 10 веќе ја губи конкуренцијата со Коридорот 4, кој поминува низ Бугарија, Романија и низ Унгарија. Од Солунското пристаниште во овој момент околу 50% од стоката се превезува преку пругите во Македонија, а останатите 50% преку пругите во Бугарија. „Може да се случи најавените количини стока преку Солунското пристаниште, кои се планираат од кинески компании за извоз во Европа, да н$ заобиколат и да се превезуваат преку Коридорот 4, при што ќе дојде до уште поголемо намалување на обемот на превоз во Македонија“, објаснуваат во Стопанската комора. Претседателот на новоформираната транспортна асоцијација вели дека постои опасност од губење на товарот по Коридорот 10. „Во 2010 година од Кина во Европа се извезени 40 милиони контејнери. Тоа ни кажува колку треба да бидеме будни и да инвестираме за да не бидеме заобиколени“, вели Игор Петровски. Во Министерството за транспорт најавија мерки за спас на железницата. Но, тие ќе се сведат на тоа што дел од вработените ќе се праќаат на принуден одмор, а ќе се заменат и локомотивите за да се заштеди гориво. Нема реални инвестиции во изградба на нова инфраструктура и опрема. Набавка на 150 товарни вагони во вредност од 15 милиони евра, ремонт на железничката пруга од

БЕРЗА

ФАТИХ БИРОЛ

главен економист во Меѓународната агенција за енергетика

плаќаат нспорт, ри Коридорот 4 претставува реална опасност да го преземе товарот кој досега се превезува по Коридорот 10.

ТОП ВЕСТИ...

За годинава според Министерството за транспорт и врски се предвидени 4,2 милиони евра за одржување на опремата, како и инвестиции во вредност од 17,6 милиони евра, обезбедени од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР). Во првиот квартал од годинава треба да почне ремонтот на пругата Табановце-Куманово и Миравци-Смоквица, ама првиот квартал веќе заврши. Најавен е ремонт и на делницата НогаевциНеготино. Според последните информации од Министерството за транспорт, во Буџетот за годинава се предвидени 11,3 милиони евра инвестиции во железничката инфраструктура. Со парите е предвидено да се врши редовно одржување на постојната пруга и да се изработат физибилитистудии за Коридорот 8, изработка на инвестициско-техничка документација и надоместување на услугите од јавниот интерес во железничкиот превоз на патници. Приоритет за догодина е подготовката на проект за доизградба на пругата од Коридорот 8, кој ги поврзува италијанското пристаниште Бари со бугарските Бургас и Варна. За овој инвестициски потфат се потребни 400 милиони евра. ЕБОР има обезбедено грант од 1,2 милиони евра како техничка помош, од кои 500.000 евра се за изработка на студија за оправданост и за влијанието врз животната средина. Додека македонските инвестиции во железницата се само во најава, во регионот интензивно се модернизира железницата. Србија и Русија пред два дена потпишаа договор за реализација на железнички проекти во Србија со должина од околу 400 километри. Предвидено е реконструкцијата на шест делници од Коридорот 10 низ Србија, во должина од 111 километри, и изградбата на уште неколку делници да чини 800 милиони долари. И Бугарија интензивно го развива Коридорот 4, кој е директна конкуренција на Коридорот 10 во Македонија.

даночни обврзници не ја почитувале обврската за фискализација, што е 56% од контролираните субјекти од Управата за јавни приходи во Штип, Кочани, Куманово, Свети Николе, Струмица и во Радовиш. УЈП соопшти дека 22 даночни обврзници не ги регистрирале парите во готово преку фискалниот апарат, пет не воделе финансиска документација, а кај еден случај е констатирано дека обврзникот не поседувал решение за уплати согласно со Законот за игри на среќа.

200

денари по акција дивиденда за 2011 година ќе дели Комерцијална банка. Според одлуката на Собранието на акционери, предвидено е да се исплатат вкупно 455 милиони денари за дивиденда за обични акции, како и 2,5 милиони денари за награди на членовите на Надзорниот одбор. Последен ден на тргување со право на дивиденда е 9 април, додека прв ден на тргување со акциите без право на дивиденда е 10 април 2012 година.

ФРАНЦ ШЕРЦ

генерален менаџер на Хјулит-Пакард за Западен Балкан

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

Индустриското производство падна за 8,8% во февруари

Индустриското производство во февруари 2012 година, споредено со истиот месец минатата година се намали за 8,8%, соопшти Државниот завод за статистика. Во првите два месеци годинава споредено со истиот период лани, според податоците од Статистика, индустриското производство паднало за 8,4%. Гледано по сектори, најголем пад во индустријата во февруари има во рударскиот сектор и тоа за 15,8%, додека кај преработувачката падот на индустриското производство изнесува 8,5%. Во секторот за производство на енергија, гас и вода падот во февруари изнесува 7,9%. Според главните индустриски гранки, најголем пад во индустријата бележи секторот за производство на трајни производи за широка потрошувачка, потоа капитални производи за 18,2% и производството на енергија за 14,6%.

Деновиве се очекува ново барање за рестартирање на велешката топилница

М

инистерот за животна средина, Абдулаќим Адеми, деновиве очекува ново барање од компанијата Метрудхем за рестартирање на топилницата во Велес. По пристигнатите жалби, Второстепената комисија одлучила да ја поништи одлуката на Министерството, со образложение дека треба да се спроведе студија за оцена на влијанието врз животната средина и да се утврди нејзиниот обем. Комисијата одлучила и дека барањето мора да се регулира со две одделни решенија, односно два посебни акта, доколку инвеститорот повторно инсистира на рестартирање на топилницата. „Откако го добив решението од Второстепената комисија, ја доставив до сите засегнати страни. Се сретнав и со претставниците од Метрудхем за да ги известам дека решението е поништено и да ги слушнам нивните размислувања за понатамошната постапка. Ме известија дека ќе ја почитуваат одлуката на Комисијата и секоја одлука на Министерството, но и дека деновиве се подготвуваат повторно да ја почнат постапката за рестартирање“, вели Адеми. Рестартирањето на велешката топилница е актуелна тема веќе подолго време. Веќе три децении велешани, на чело со еколозите, не прифаќаат градот повторно да биде „заложник“ на катастрофалното загадување. Метрудхем, пак, инсистира топилницата повторно да проработи, бидејќи и тие и целиот град ќе има економски бенефит.

МАНУ: Македонија на дното на Европа по буџетот одвоен за наука

С

редствата за наука треба значително да се зголемат, што се бара и во извештаите на Европската комисија, оцени претседателот на Македонската академија на науките и уметностите, академик Владо Камбовски, по годишното собрание на МАНУ. Со 0,2% од Буџетот на државата што се одвојуваат за МАНУ, односно со околу 200 илјади евра, Македонија е последна држава во Европа според овој параметар. Според Камбовски, МАНУ и во вакви околности, сепак, успева да обезбеди средства за своите проекти, првенствено од сопствени приходи. Претседателот на МАНУ ја потенцираше одличната соработка со турската и со албанската академија, а најавува интензивна соработка и со академиците од Бугарија, Србија и од Косово. „Превреднувањето на негативните импликации кои се производ на интерпретациите на настаните зае од заедничката историја ќе биде отворено во оваа сораб соработка, а резултатот може да биде и промена одр на одредени стојалишта што сега се учат по предм предметот историја“, истакна Камбовски.

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

2.006,71 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза се склучи една системска блок-трансакција, и тоа 3.411 обични акции на Козјак Куманово по цена од 1.850 денари по акција, што претставува 9,98% од основната главнина на друштвото. Вкупната вредност на трансакцијата изнесува 6.310.350 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,07% и трговскиот ден го заврши со вредност од 2.006,71 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК КЈУБИ

330,00 +12,00

+3,77% 3 77%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка (п.)

333,00 -37,00

-10,00% 10 00%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.197,73 0 33% -0,33%

Вчера светските пазари на капитал беа во црвено. Покрај европските и азиско-пацифичките берзи, пад на цените на акциите забележа и Волстрит, каде што поради намалената доверба на потрошувачите во САД, вчера заврши неколкудневниот раст на индексите.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.855,99 10.182,57 1.412,52 3.120,35 7.039,30 864,43

VALUTI

£ €

СТАПКА

-0,23% -0,71% -0,28% -0,07% -0,56% -0,92%

€ $

1,1919 ПРОМЕНА

-0,4%

СТАПКА

1,3337 ПРОМЕНА

0,00%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.675,80 -0,71% 0 71% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

124,34 -0,96% 0 96% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Македонскиот ИТ-пазар со голем потенцијал за развој

С

остојбата на македонскиот ИТ-пазар е поволна споредено со соседните држави и има потенцијал за уште поголем развој, оцени Франц Шерц, генерален менаџер на ХјулитПакард за Западен Балкан. „По жител вредноста на пазарот во Македонија е многу подобра. Постои голем потенцијал да се развива пазарот и фирмите да користат понови и посовремени решенија“, оцени Шерц.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

МАРК КУТИФАНИ

директор на АнглоГолд Ашанти

Цената на златото оваа година може да достигне 2.000 долари за унца ако Индија и Кина ја задржат високата побарувачка.

“

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

Шпрем: Хрватска силно ја поддржува Македонија за влез во НАТО и во ЕУ

Х

рватска силно ја поддржува Македонија во нејзината евроатлантска интеграција. Силно ја поддржува што поскоро да стане дел од НАТО, а секако, и член на Европската унија. Хрватска, како земја-пристапничка во Унијата, има посебна одговорност во Југоисточна Европа да ги охрабрува европските вредности на целото подрачје. Ова го истакна вчера претседателот на хрватскиот Сабор, Борис Шпрем, по средбата со неговиот македонски колега, Трајко Вељановски. Заклучокот од средбата е, рече Вељановски, дека целиот регион треба што поскоро да се интегрира во европското семејство.

Укинати спорните членови од Законот за лустрација

Н

еколку дена откако ВМРО-ДПМНЕ предложи нов закон за лустрација, Уставниот суд укина 12 спорни члена од актуелниот. По одлуката на Уставен лустрацијата се укинува за поранешните функционери, новинарите, членовите на организации, адвокатите и медијаторите. Новиот закон предвидува имињата на кодошите ќе бидат јавно објавувани, како и документите кои ја потврдуваат нивната соработка со тајните служби. Ќе има поширок опфат, односно ќе се лустрираат и лицата кои се збогатиле за време на приватизацијата. Новинарите, верските заедници, политичките партии, невладините организации нема да имаат обврска да се лустрираат, освен на нивно барање или ако биде пријавен како сомнителен.

Бесими се сретна со грчкиот колега Аврамопулос

М

инистерот за одбрана, Фатмир Бесими, вчера во Лариса, Грција, се сретна со неговиот грчки колега Димитриос Аврамопулос, во рамки на посетата на Командата на Бригадата на Југоисточна Европа.Од Министерството за одбрана соопштуваат дека двајцата министри разговарале за билатералната соработка во областа на одбраната и за можностите за нејзино продлабочување и проширување. Дополнително, се наведува дека Бесими и Аврамопулос заеднички го истакнале значењето на евроатлантските интеграции, регионалната соработка во однос на безбедноста и развојот на регионот. Дали станало збор за името и за претстојниот самит во Чикаго, од кабинетот на Бесими не соопштуваат.

Трошок без усул - пратениците добиваат цела плата плус за бензин! Ниту поскапувањето на горивото не ги убедува парламентарците да го променат моделот за пресметка на плаќање на потрошено гориво за пратениците кои патуваат од внатрешноста Габриела Делова

delova@kapital.com.mk

Е

ден пратеник годишно троши 12.714 евра за гориво, односно 1.060 евра месечно. Ова е податокот кој може да се добие со проста математика ако се знае дека во 2010 година, барем како што посочува државниот ревизор, Собранието потрошило 890.000 евра за гориво, а бројот на пратеници кои секојдневно патуваат е околу 70. Ако се земе предвид дека во просек платата по вработен во Собранието е околу 1.000 евра (4 милиони евра потрошени за плати за 360 вработени), тоа значи дека Собранието по пратеник троши исто пари и за плата и за гориво. Се чини дека поскапувањето на горивото воопшто не влијае на буџетот на парламентарците. Постојаниот раст на цената на горивото кое ги плаши и револтира граѓаните, не влијае на пресметката на Собранието, кое не размислува засега да го промени моделот на исплаќање на средства за гориво, кој патем државниот

Трошоците на Собранието за 2010 година БУЏЕТ:

7.5

милиони евра ревизор го окарактеризира како скап. Засега, и покрај препораката од ревизорот за промена на моделот на исплаќање, во Парламентот не се размислува за промени. Притоа, и со вака многу потрошените пари за гориво, кои можат да се пренаменат за други цели, пратениците никогаш не се задоволни од висината на буџетот кој го добиваат од владата. Всушност тогаш се и најобединети. Прашањето за буџетот очигледно е единствената точка околу која се согласни сите - без разлика на партиската обоеност.

ПЛАТА:

4

КАПИТАЛНИ РАСХОДИ:

1.3

милиони евра

милиони евра

ГОРИВО:

1

СТОКИ И УСЛУГИ:

2.2

милиони евра

1.060 890

евра месечно троши еден пратеник за гориво илјади евра потрошило Собранието за гориво во 2010 година

милион евра

Многу трошат, малку зборуваат Сепак, добриот буџет со кој располага Собранието се чини не е довелен мотив за пратениците да бидат повеќе иницијативни и да носат закони во полза на граѓаните. Ако се погледнат извештаите за 2010 година, согласно „Мојот пратеник“, речиси четвртина од пратениците уста не

отвориле на ниту една од седниците, додека три четвртини од нив, пак, отсуствувале барем од една седница. Само 27 пратеници во првите шест месеци биле присутни на сите седници, додека 5 од нив не присуствувале на ниту една

седница. Во втората половина од 2010 година, пак, податоците се уште повеќе поразителни. Само 12 од пратениците учествувале на сите седници, наспроти двајца кои не присуствувале на ниту една седница.

СРД, Парламент, Влада - се впрегнаа да дефинираат што е семејство! Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

Т

очно што се подразбира под семејство најпрвин ќе одговори Владата, па дефинитивно толкување ќе даде Собранието, информира подносителот на иниц ијатив ата з а автентичн о толкување на поимот семејство во контекст на забраната членови на семејства на јавни функционери да бидат сопственици на медиум, пратеникот на Социјалистичката партија, Малиша Станковиќ. Дилемата ја отворија некои од членовите на регулаторното тело, повикувајќи се на толкувањето на поимот содржано во друг закон, Законот за семејство. Со истите аргументи Станковиќ пред три седмици ја поднел својата иницијатива до Владата. „Сметам дека поимот семејство прешироко се толкува во контекст на тоа кои семејни релации

со јавен функционер попречуваат одредено лице да биде сопственик на медиум и затоа бараме да се расчистат овие дилеми, со што би се олеснила работата на Советот за радиодифуизија при постапувањето во вакви случаи”, изјави Станковиќ за „Капитал”. Според процедурата, откако Владата ќе донесе свое мислење, истото ќе му го достави на Собранието, а тамошната Законодавно-правна комисија ќе оцени дали има основа да се бара автентично толкување. Во членот 11 од Законот за радиодифузна дејност се вели дека „носители на јавни функции и членови на нивните семејства не можат да вршат радиодифузна дејност, ниту да бидат основачи, соосновачи или да стекнуваат учество во сопственоста на радиодифузерите”. Во членот 18 од истиот Закон пишува дека за

членови на семејство се сметаат родители, деца, браќа и сестри, посвојувачи и посвоени деца. Поинаква дефиниција за семејство пак, нуди Законот за семејство, кој во членот 2 вели: „Семејство е животна заедница на родители и деца и други роднини ако живеат во заедничко домаќинство”.

Спорна е семејната хоризонтала или верикала? Според Законот за радиодифузна дејност, спорни сопственици поради семејни врски со јавни функционери имаат двете најголеми национални телевизии, Сител и Канал 5, како и националното радио Канал 77. Во зависност од тоа дали се работи за однос татко-син, како во случајот на Сител и Канал 5, или за однос брат-сестра, карактеристичен за Канал 77, претпоставените експоненти на овие медиуми во Советот за радиодифузија даваат различни

„автентични” толкувања на поимот семејство. Од дискусиите на членот на Советот, Борис Арсов, очигледно е дека сака да го одбрани правото на синот да има медиум во случај кога татко му е функционер. „Зарем ако некој има 18 години не треба да работи никаде ако татко му е функционер? А ако е скаран со татко му?”, изјави Арсов на последната седница на Советот. Неговиот колега, Столе Наумов, кој во еден дел од својата кариера бил главен уредник на радиото Канал 77 вели дека. според хоризонталното поврзување, брат и сестра не претставуваат семејство, освен ако не живеат под ист покрив. Сопственик на Канал 5 е синот на пратеникот Борис Стојменов, Емил, а на Сител е компанијата Монтеко, чиј косопственик е семејството на пратеникот Љубисав Иванов–Ѕинго. Радиото Канал 77 е на Горан Глигоров, брат на пратеничката Билјана Казанџиска.

КАЛЕНДАР НА НАСТАНИ ЗА ПЕРИОД АПРИЛ ЈУНИ 2012 АПРИЛ

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

телефон: ++ 389 2 3298 110 факс: ++ 389 2 3298 111 e-mail: akademija@kapital.com.mk

04 - 06 20

Организација на продажбата и продажен менаџмент и успешен продажен разговор

Подгответе се за инвестирање

24 - 27

Финансии во продажбата и управување со клучните клиенти и преговарање и развој на долгорочни односи со клиентите

МАJ

09 - 11

Customer Rela?onship и Customer Experience managment и известување и пратење на продажбата

ЈУНИ

08

Маркетиншка конференција

WWW.KAPITAL.MK

Кинескиот вицепремиер во посета на Македонија

В

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

ПОЛИТИКА 7 Шеј: Интеграцијата на Македонија во НАТО е перспектива за целиот регион

> БРОЈКА

ицепремиерот на Кина, Хуи Лиануи, ќе присуствува во земјава на покана на неговиот македонски колега, Владимир Пешевски. Посетата на Македонија и на Црна Гора, од земјиве во регионот, Лиануи ќе ја реализира во наредниве денови. Досега Кина покажала интерес за инвестирање во земјава во енергетскиот и железничкиот сектор. Минатата година македонската влада и Кинеската меѓународна корпорација за води и електрична енергија и Кинеската банка за развој потпишаа меморандум за разбирање за проектот Вардарска долина со кој се предвидува во наредните 12 до 18 месеци да се изготви физибилити студија по која ќе следи проектот на изведување што ќе се спроведува во четири фази. Проектот предвидува изградба на 12 хидроелектрични централи. Неговата вредност се проценува на 1,5 милијарди евра, а се очекува да се спроведе за 12 до 15 години. Трговската размена со Кина изнесува 400 милиони долари. Тоа е само 3% од вкупниот извоз на кинескиот пазар.

5.074

претставки биле разгледувани од страна на канцеларијата на Народниот правобранител во текот на 2011 година. Од нив, потенцира омбудсманот Иџет Мемети, традиционално најголем број се однесуваат на работата на правосудните органи. Граѓаните до Народниот правобранител најмногу се жалеле и на потрошувачките права, работните односи, имотно-правните односи, затворите, полицијата, пензиското и инвалидското осигурување, социјалата и правата на децата. Мемети вели дека во услови на поделеност на општеството од најразличен вид, поделбата според политичко убедување е најизразена и во најголема мерка се чувствува во областите кои се од особена важност за егзистенција на граѓаните, а тоа се правата од работен однос. Ефикасност на администрацијата, потенцира Мемети, може да се постигне само во систем на вработување на службеници ослободени од влијанија по политичка основа.

В

ицепремиерот на Република Македонија одговорен за спроведувањето на Охридскиот договор, Муса Џафери, во рамки на посетата на Брисел, во седиштето на НАТО се сретна со заменик помошник генералниот секретар на Алијансата, Џејми Шеј. За време на средбата, вицепремиерот Џафери потенцирал дека зачленувањето на Македонија во НАТО останува приоритет на Владата во наредните нејзини активности. Како што се вели во соопштението, Шеј кој е добар познавач на околностите во Западен Баллкан, во детали се интересирал за актуелните политички случувања во регионот, при што истакнал дека со побрзото интегрирање на Македонија во НАТО ќе се отворат перспективи за целиот регион.

Венизелос знае нешто што официјално Скопје не знае... или не кажува? Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

М

акедонската власт не ја смета вредна за коментар информацијата која ја пласираа грчките медиуми, дека по четиричасовниот состанок на ПАСОК, новиот лидер, Евангелос Венизелос, брифирал оти на Самитот на НАТО во Чикаго сепак ќе се отвори прашањето за влезот на Македонија во Алијансата, односно за процесот на решавање на спорот за името. Грчкиот печат пренесе дека токму поради овие сознанија, Венизелос сметал оти најдобро е изборите во Атина да се одржат на 6 мај, пред Самитот кој е закажан за 20 мај. Инстирањето за овој датум се толкува како резултат на фактот што ако биде така, до одржувањето на Самитот Грција воопшто нема да има формирано Влада, иако овие

Рикер: Веруваме дека постојат решенија, релативно едноставни решенија

Евроатлантската интеграција на Македонија требаше одамна да заврши. Во Букурешт тоа не се случи, поради спорот со Грција околу името, изјави за време на Економскиот форум на земјите од Југоисточна Европа што се одржува во Вашингтон американскиот заменик-помошник државен секретар Филип Рикер. Тој додаде: „Веруваме дека постојат решенија, релативно едноставни решенија што ќе ја отстранат загриженоста од обете страни“. Ексамбасадорот на САД во Македонија вели дека македонското прашање ги мачи не само луѓето во регионот, туку и пошироко во Европа. „Сите земји од регионот да бидат целосно интегрирани во евроатлантските структури, без притоа да се оштети нечиј идентитет, историја или кревки емоции“, порачува Рикер.

Засега единствените информации дека на Самитот на НАТО сепак ќе се отвори дискусија за Македонија доаѓаат од Атина - македонската власт не отркива дали ги има истите сознанија кои пред грчкиот печат ги открил поранешниот министер за финансии, а сега лидер на ПАСОК, Евангелос Венизелос

НИКОЛА ПОПОСКИ

министер за надворешни работи

Во Кабинетот на шефот на дипломатијата, кој деновиве има набиена агенда и остварува билатерални средби со своите европски колеги, велат дека Министерството нема да коментира изјави на грчки политичари дадени за внатрешна употреба. Повторуваат дека Чикаго за нас е само датум, а нашата стратегија е да се афиримира позицијата на де факто земја-членка.

информации не држат, оти евентулен договор за спорот за името сигурно не би паднал во пет до дванаесет. Венизелос, како што пренесуваат грчките новинари, наводно и се пожалил на голем притисок врз Атина за решавање на проблемот со северниот сосед. Ваквото сценарио не се пок лопува со официјалните информации кои доаѓаат од сите страни, дека во Чикаго нема да се зборува за Македонија, оти без решен спор за името, нема поента да се отвора прашање за кое државитечленки немаат консензус. Во македонската Влада велат дека не можат да ги коментираат ставовите на Венизелос, оти не може ни да прогнозираат што би се случило во Чикаго: „Она што е официјално е дека проширувањето на Алијансата воопшто не е точка на дневен ред, темата на Самитот е Авганистан и принципот на ’паметна одбрана‘,

а дали потоа ќе се отвори дискусија за приемот на Македонија, ќе видиме. Нашата цел е јасна – треба да ги убедиме земјите-членки дека нема причина зошто Македонија треба да се чува надвор, кога е јасно дека ги имаме исполнето условите за прием“, велат во Владата. Во Министерството за надворешни работи дополнуваат: „Ние афирмираме пристап за промоција на нашето дејствување како де факто земја-членка. Нашиот придонес за Алијансата е конкретен по секоја точка. Логично е сите членки, вклучително и Грција да дејствуваат и да бидат заинтересирани во правец на интегрирање на регионот во НАТО. Ние не работиме за да создаваме притисок, ние практикуваме разумен пристап. Тоа е и во интерес на самата Алијанса“, велат во МНР за „Капитал“. Дипломатски извори велат дека секако за Македонија нема да се зборува на Самитот, во

АЛЕКСАНДРА ПАПАДОПОЛУ

амбасадор на Р. Грција

Во Канцеларијата за врски на Република Грција во Скопје велат дека Евангелос Венизелос не е носител на државна функција, па се воздржуваат од коментар на брифинзи за разговори водени на партиски состанок или на веродостојноста на тие информации. склоп на дневниот ред, оти самата агенда не го вклучува проширувањето. Онаа опција дека некоја земја (наголемо зе зборува дека таа улога би ја имала Труција) ќе го отвори прашањето под точката разно - секако останува отворена, но тоа само би значела дискусија и потоа заклучок дека Македонија ги има исполнето сите реформи, но дека за да се обезбеди прием, непоходен е компромис за отворениот билатерален спор.

И Антикорупциска бара санкции за прекршување на медиумските закони! Државната комисија за спречување на корупцијата предлага да се прецизира начинот на откривање на поврзаноста на носители на јавни функции со сопственоста на медиумите и да се одредат санкции во случај на непочитување Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

С

о сопственичката структ ура на медиумите ќе се занимава и Државната комисија за спречување на корупцијата. Во својата програма за Спречување на корупција и судир на интереси за 2011– 2015 година антикорупционерите констатираат неспроведување на регулативата која забранува поврзаност на сопственоста на медиумите со

носители на јавни функции, како и со центри на политичка моќ. Оттаму предлагаат измени на легислативата во правец на надзор над спроведувањето на законите и зголемување на транспарентност на сопственоста. „Се предлага во измените на регулативата да се прецизира начинот на откривање на поврзаноста на носители на јавни функции со сопственоста

на медиумите и да се одредат санкции во случај на непостапување“, пишува во програмата Санкции, антикорупционерите предлагаат и во поглед на недозволената концентрација на медиуми, но и казни за непостапување во случај на забранета концентрација на медиуми. „Новата регулатива би наметнала обврска сите анализи и одлуки на регулаторот да бидат објавени на интернет-страница“, предлагаат од Комисијата . Комисијата предвидува строги критериуми за распределба и на буџетските средства за медиумски кампањи кои ќе предвидуваат: планирање, утврдување на критериумите и транспарентност на целите на кампањата, како и причини и мерливост на ефектите и резултатите. На овој начин велат антикорупционерите, ќе се провери оправданоста на трошењето на јавните пари за кампањи. За ова измени ќе треба да претрпат Законот за Влада и Деловникот за

работата на Владата. Затегнатата регулација на медиумската област антикорупционерите планираат да ја надополнат со обврска за поднесување на Анкетен лист за имотната состојба и изјава на интереси за сопствениците на сите видови медиуми. Изјавата на интереси, потенцираат од Комисијата, мора да содржи и прашање за поврзаност на носител на јавна функција со сопственост врз медиум. За сите овие измени кои се планирани во законите кои ја регулираат медиумската сфера Државната комисија за спречување на корупцијата ќе организира трибина со сите засегнати страни. Според временската рамка која Комисијата ја поставила за регулирање на оваа област, односно измени во законот за радиодифузија и донесување на законот за медиуми е во текот на 2012 година.

КАПИТАЛ чеТврТоК 29.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 компании пазари 2,5% поврат од алфа банка за купување гориво со американ експрес на бензинските на окта

А

лфа банка во соработка со бензинските пумпи на Окта им дава можност на корисниците на картичката Американ експрес да заштедат 2,5% преку можноста за поврат на средствата. „Оваа можност е достапна само за корисниците на картичката Американ експрес издадена од Алфа банка, при што им се овозможува заштеда од 2,5% при купување на сите горива на бензинските пумпи на Окта. Можноста е достапна за сите картички Американ експрес издадени од Алфа банка Скопје“, соопштија од банката. Со секоја трансакција корисниците на картичките Американ експрес на бензинските пумпи на Окта добиваат попуст од 2,5%. Попустот се книжи на сметката на картичката по извршувањето на трансакцијата и се појавува како одобрување во месечниот извештај на клиентот.

законите за животна средина се добри, но слаба е имплементацијата

> БроЈка

40

М

акедонија с$ уште има долг пат за развој на состојбите во областа на животната средина. Недостигаат развиени капацитети и повеќе инвестиции, а најголем проблем има кај имплементацијата на законите донесени во согласност со европското законодавство. Ова се главните заклучоци и препораки на вториот Преглед на состојбите во животната средина во земјата, изработен од Одделот за животна средина при Економската комисија на Обединетите нации за Европа. Министерот за животна средина, Абдулаќим Адеми, вели дека препораките кои ги добиваат на овој начин сите земји во транзиција, се многу важни за државата, бидејќи даваат насоки за следните активности. Иако КАМАТНИ НА ДЕНАРСКИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ препораките сеСТАПКИ важни, празнатаДЕПОЗИТИ конференциска салаБАНКИ уште еднаш 24м покажаБанка дека Македонија не му3м посветува6м доволно внимание на36м развојот на животната средина. документ може да помогне кога ќе се Комерцијална банка „Овој 3,60% 4,60% многу7,40% 7,70% подготвуваат проекти во4,50% земјата и 7,00% кога ќе се 7,50% аплицира НЛБ Тутунска банказа инвестирање 3,50% за донаторски од меѓународните фондови“истакна Адеми. Стопанскасредства банка 3,60% 4,65% 7,40% 7,60%

јапонски компании присуствувале на презентацијата на инвестициските можности во Македонија од страна на вицепремиерот Владимир Пешевски во Дизелдорф. Пешевски се сретнал и со директори на јапонските компании Нипон, Хитачи и Сумитомо. Овие јапонски компании работат во Германија, а се од машинската, автомобилската, хемиската и од електронската индустрија. Владината делегација ги претстави можностите за инвестирање и во Штутгарт и во Улм.

Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00%

4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00%

6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00%

Четири вина на Тиквеш 79% ќе се продаваат на американскиот пазар КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Првите количини вино веќе се а до крајот на годината во 07% извезени, американските хотели, ресторани, кафулиња ќе бидат пласирани вкупо 61% 60.000 шишиња александра Спасевска

В

spasevska@kapital.com.mk

рвните вина „бела вода“ и „барово“, како и „ркацители“ и „вранец“ NASDAQ од линијата Спешал селекшн на винарската визба Тиквеш ќе се продаваат на американскиот пазар. Првите количини вино веќе ата во Сао се извезени, а до крајот на годината во американските хотели, ресторани, кафулиња ќе бидат пласирани вкупо 60.000 шишиња од овие четири вина. „Извозот во САД е огромна потврда дека со вистинска посветеност и цел компанија од Македонија, пании како Тиквеш, може да се пробие и да го најде своето место на исклучително конкурентен пазар, како што е американскиот. Ова е голем успех за Тиквеш омпании од и за македонската винска индустрија, бидејќи нашите вина ќе бидат еден вид промотори на Македонија како земја од каде што доаѓаат врвни вина. Тиквеш продолжува во иднина со иста посветеност во освојувањето нови пазари и

07%

97%

7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40%

зајакнувањето на постојните позиции“, изјави Игор Илиевски, главен извршен директор на винарската визба Тиквеш. Тој истакна дека пласманот на американскиот пазар ќе се одвива преку познатиот увозник на врвни вина во САД, Ерик Соломон, специјализиран за увоз на висококвалитетни вина од Франција и Шпанија и тоа само од одредени региони. „Сега за прв пат во неговото портфолио на вина, меѓу вината од Франција и од Шпанија, ќе се најдат и вината на Тиквеш. Вината кои ги увезува овој реномиран увозник се пласираат исклучиво во врвниот продажен сегмент во САД, каде што конкуренцијата на вина од цел свет е огромна“, потенцираше Илиевски. Катерина Костовска, менаџер за извоз во Тиквеш, истакна дека преговорите за извоз во САД траеле речиси една година, а на почетокот од оваа година конечно се договори извоз на првата пратка вина за Америка. „На потпишувањето на договорот за извоз во САД

23%

03%

77%

+

и на берзата

79%

ани на

28.03.2012

КЈУБИ ФЗЦ 11 Октомври Македонски Телеком Арчилормитал (ЦРМ) Стопанска бан. Битола 28.03.2012

Стопанска Банка (п.) Топлификација РМДЕН04 Макпетрол РЖ Услуги

22

долари ќе чини шише врвно вино на Тиквеш во малопродажната мрежа во САД

раст

+3,77% +3,00% +1,79% +1,49% +1,30%

нова цена

330,00 412,00 529,00 68,00

2.026,00 нова цена

-10,00% 333,00 -2,77% 1.800,00 -1,49% 95,00 -0,68% 18.434,00 136,00 -0,37%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,20%

2,80% 2,80%

4,50% 4,10%

5,10% 4,50%

1м 0,42% 0,36% 0,24% 0,09%

3м 0,79% 0,70% 0,47% 0,01%

6м 1,09% 1,04% 0,74% 0,18%

12м 1,43% 1,40% 1,05% 0,39%

преку ноќ

1 недела

1м

3м

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

претходеа подготовки од речиси една година. Во рамките на подготовките беа организирани и дегустации и презентации за купувачи од малопродажбата во САД. Потоа, по долги преговори, склучивме договор и почнавме со регистрација на етикетите за вината кои ќе бидат извезени во САД во согласност со потребите за специфични обележувања за продажбата на вино на овој пазар“, изјави Катерина

пласманот на американскиот пазар ќе се одвива преку познатиот увозник на врвни вина во СаД, КАМАТНИ СТАПКИ Ерик Соломон, специјализиранМЕЃУБАНКАРСКИ за увоз на висококвалитетни вина од Франција и од Шпанија. Рочност

Костовска, менаџер за извоз воСКИБОР Тиквеш. во2,20% голема мера се должи на високите 94 поени 3,18% 4,18% 4,98% Таа истакна дека првично е договорен извоз кои реномираниот вински критичар од САД, МКДОНИА 2,20% од седум контејнери со вино, односно околу Роберт Паркер, ги даде за виното „бела вода“ 60.000 шишиња до крајот на годината, а во СТАПКИодВОбербата ОСНОВНИ КАМАТНИ ОДДЕЛНИ2010 ЗЕМЈИгодина. Малопродажната цена 2013 година Тиквеш планира дополнително да за шише вино американскиот ќе се Основна кам.на стапка Стапка напазар инфлација ги зголеми извозните количини за САД. движи од 10 до 15 долари за вината од5,20% Спешал Народна банка на Македонија 4,00% Според менаџерскиот тим на винарската селекшн и до 22 долари за врвните вина „бела 13,40% Народна банка на Србија 12,00% визба, извозот на вина на американскиот пазар вода“ и „барово“. Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

среда - 28.03.2012 3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00%

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

4%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

3%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,20%

2,80% 2,80%

4,50% 4,10%

5,10% 4,50%

3%

1м 0,42% 0,36% 0,24% 0,09%

3м 0,79% 0,70% 0,47% 0,01%

6м 1,09% 1,04% 0,74% 0,18%

12м 1,43% 1,40% 1,05% 0,39%

Среден курс во 61,5000 46,1262 73,5734 51,0119 46,4747 48,4978

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011

2% 2%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

2,50% 3,60% 2,20%

6,00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

пад

-

60

илјади шишиња вино ќе извезе винарската визба Тиквеш на американскиот пазар годинава

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

1% 1% 0%

-1% -1%

01/10 04/10 06/10 Извор: Државен завод за статистика

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА 2,20% Илирика Глобал-Растечки пазари

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 25.085.719,58 4,18%

3м 1M 4,98% -1,80%

38.178.175,07

-4,96%

15.659.073,82 -2,34% Основна кам. стапка Стапка на инфлација КД БРИК 47.074.977,31 -1,64% 5,20% Народна банка на Македонија 4,00% КД Нова ЕУ 21.415.080,53 -0,63% 13,40% Народна банка на Србија 12,00% КБ Публикум - Балансиран 25.601.941,23 -0,33% 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% КБ Публикум - Обврзници 40.479.608,41 0,24% 3,60% Централна банка на Црна Гора КБ Публикум Паричен 62.663.357,16 0,27% 2,20% Централна банка на Словенија

ОСНОВНИ КАМАТНИ Иново Статус АкцииСТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

камата 4,00% 5,50%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

2,72%

-2,16%

-25,69%

2,64%

27.03.2012

0,21%

3,06%

-15,91%

0,03%

27.03.2012

-1,53%

-6,44%

-14,30%

-1,81%

27.03.2012

6,70%

9,21%

-6,85%

6,89%

27.03.2012

0,69%

-6,93%

-32,92%

0,56%

27.03.2012

5,89%

1,88%

-12,12%

5,64%

27.03.2012

2,32%

2,95%

4,47%

2,20%

27.03.2012

0,84%

1,64%

0,00%

0,79%

27.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 29.03.2012

9 Оне го отвори новодизајнираниот салон во ГТЦ

Фондацијата е-Македонија ќе вложи 60.000 евра во развој на информатичкото општество

> БРОЈКА

С

о сечење црвена лента генералниот извршен директор на телекомуникацискиот оператор Оне, Цирил Кафол, го отвори реновираниот продажен салон во Градскиот трговски ценатр. „Новото идејно решение на салонот ќе понуди комплетно поинаков концепт и е во согласност со светските архитектонски трендови за современи комерцијални објекти со едноставни и чисти лини. Изборот на боите е во согласност со корпоративните бои на Оне“, изјави Кафол.

17

С

о вкупно 60.000 евра Фондацијата на Македонски Телеком е-Македонија годинава ќе го развива информатичкото општество преку отворање нови компјутерски работилници и едукативни центри, доделување стипендии за најдобрите студенти, како и поддшка на изумите од ИТ-областа и во зголемување на свеста за Интернетот и информатичката технологија. Со околу 27.000 евра Фондацијата планира да отвори три е-училници за социјално загрозените граѓани бесплатно да дојдат до основни познавања на работата со компјутери. Е-училници ќе има во Скопје и по една во Источна и во Западна Македонија. „Нашата цел е во дигиталното општество да ги вклучиме и оние кои немаат можност, односно кои доаѓаат од социјално загрозени средини. Преку е-училници ќе им овозможиме да ги научат основите во работата со компјутери, што понатаму може да им помогне при вработување или воопшто во секојдневниот живот“, изјави Радмила Гутевска, директор на Фондацијата е–Македонија. Апликацијата за учество на граѓаните во проектот ќе биде објавена на интернет-страницата на фондацијата www.e-makedonija.gov.mk. Проектот ќе трае до 31 декември годинава.

по ред бензинска пумпа на Лукоил во Македонија вчера беше отворена во Куманово. „Се простира на две нивоа и излегува на автопатот Е-75, правец Куманово–Скопје. Второто, горно ниво излегува на локалниот пат Куманово–Романовце и е прва бензиска од ваков тип, најголема станица од брендот Лукоил во Македонија“, информираат од компанијата. Се простира на вкупна површина од 6.000 метри квадратни со два големи супермаркети, паркинзи за тешки товарни возила и автобуси, туш-кабини и голем ресторан.

Наместо крадците на старо железо, владата ги казнува компаниите?! Иако компаниите од црната и обоената металургија бараат Владата да ја тргне забраната за промет и откуп на отпад од метали, министерот за животна средина, Абдулаќим Адеми, најави и можно продолжување на мерката Ивана Колева

М

биле должни доколку добијат украдени предмети од метали веднаш да го известат Министерството за внатрешни работи или за животна средина. „Забраната не се однесува конкретно против некој субјект, туку се носи врз основа на Законот за животна средина. Доколку операторите соработуваат со нас, ние секако ќе имавме повеќе откриени случаи и немаше да се доведеме до ваква ситуација. Затоа повторно ги повикувам компаниите да соработуваат со институциите за да не се повтори оваа состојба“, вели тој. Додаде дека само Макстил пријавил украдено железо и при проверката биле откриени четири субјекти вклучени во кражбата на шахти и други предмети од железо. Дури 261 компанија од црната и обоената металургија ќе бидат принудени „Забраната не е против индустријата, напротив, за да ги затворат погоните и да остават без работа 40.000 работници поради владината одлука. да ги штити јавниот интерес, животната средина ФЈУЧЕРСИ на старо железо како кривично дело, со казна затвор на овие компании, се прави атак врз металната и животот на граѓаните. Се случува да имаме од 3 до 10 години. Доколку се работи за поголема индустрија, која носи речиси една четвртина од повредени граѓани поради украдени шахти или НАФТА група организирани крадци, минималната казна е вкупниот македонски извоз и придонесува со 60 автопати и раскрсници без сообраќајни знаци ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС четири години затвор. милиони евра во вкупниот БДП на земјата. и трансформатори, што е секако недозволиво“, 105.78$/барел 2,16/ММБТу Но, компаниите се револтирани од оваа владина Компаниите ќе бидат принудени да увезуваат вели Адеми. По истекот на првите шест месеци, одлука бидејќи ќе ги изгубат извозните пазари. суровини од странство, кои според проценките, забраната може да се продолжи за дополнителни BRENT ЗА ЗАТОПЛ. Со се поскапи за 50 евра по тон. три до шест месеци. Законот ги третира кражбите 320 овој потег на државата, според менаџерите 124.34$/барел

koleva@kapital.com.mk

инистерот за животна средина, Абдулаќим Адеми, призна дека државата е немоќна да се справи со крадците на старо железо, па наместо да ги казни нив, удри по компаниите од црната и обоената металургија, на кои отпадот од железо им е основна суровина во производството. Иако компаниите завчера ја повикаа Владата да ја укине забраната за промет, откуп и извоз на отпад од метали, бидејќи таа ќе затвори 261 компанија, министерот Адеми не само што не е загрижен, туку најави и можно продолжување на роковите МАКЕДОНСКА БЕРЗА на забрана. МБИ дека 10 оваа мерка била неопходна поради Тој тврди „непослушноста на компаниите да соработуваат со 2.006,71 државните институции и да ги пријавуваат крадците МБИД на железо“.

1.912,54 Но, не кажа зошто компаниите треба да ги бркаат ОМБ а не полицијата. Според него, компаниите крадците,

121,95

3-10

години е затворската казна за крадците на железо

-0,07% +0,36% -0,07%

-1,44% -0,96%

-2,04% -0,46%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 28.03.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 2.006,71 530,88 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.912,54 1.798,58 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,95

SASX 10 -0,07% +0,43% 763,07

+0,36% SOFIX 308,75 -0,07% ATHEX

+0,16%

757,30

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 530,88 13.197,73

17.787,50

32.28$/унца

2.179,50

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

8.425,00

+0,43% -0,73%

NASDAQ 3.120,35

630,50$/бушел

3.000 3.000 3.000

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 757,30 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,10%

FTSE 100 5.855,86

-0,23%

1.800 1.800 1.800

-0,73% -0,37% SWISS

DOW JONES

6.267,47

SBITOP 590,40

+0,16%

+0,61%

1372.00$/бушел

S&P 500 1.412,52

DOW ЛастаJONES 250,00 13.197,73

Прив.банка +12,11% NASDAQ -0,73% 3.120,35 250,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Вино Жупа

7.000,00

BRAZIL BOVESPA -0,28% -0,97% 66.037,40 АЗИЈА ИНДЕКСИ 186,01

Валидус

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

-0,71%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 5,05

-0,77%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 864,43

3.466,00

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,29%

-0,10%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.855,86

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 7.053,00

-0,79%

17.121,60 FTSE 100

-0,28% 66.037,40 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 1.848,00

+6,30%

-0,37%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.466,00

.

DAX КС Наложба 7.053,00 0,40

-0,23%

-2,01%

-0,97%

3.360,00

1,04

-7,14%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Заваровалница

14.200,00

SWISS Жито -0,37% -31,15% 6.267,47 76,10

+5,19%

-0,03% -6,97%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

28.03.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +3,77% 330,00

КЈУБИ NIKKEI 225 ФЗЦ 11 Октомври +3,00% 10.182,60 Македонски Телеком +1,79% Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Арчилормитал (ЦРМ) +1,49% котирани на швајцарскиот пазар на капитал Стопанска бан. Битола +1,30%

-0,03%

-0,71%

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 124.34$/барел

1675.60$/унца

СРЕБРО 32.28$/унца

БАКАР 8.425,00

-1,44% -0,96%

ПРИРОДЕН ГАС 2,16/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

320

МЕТАЛИ

-0,72% -1,03% -0,80%

НИКЕЛ

17.787,50

АЛУМИНИУМ 2.179,50

ЧЕЛИК 520.00$/унца

-2,04% -0,46%

-1,5% +0,2% /

+7,66%

-0,10% 5.855,86БЕРЗА -0,23% ЉУБЉАНСКА +38,46%

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Звезда

Магма ЕВРОПА ИНДЕКСИ -12,63% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Јутекс

27.000,00

+7,30% -0,07%

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 6.267,47

105.78$/барел

ЗЛАТО

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

АИК банка -9,68% BRAZIL BOVESPA

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 10.182,60 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.885,40 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Империјал

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 757,30

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,07% S&P 500 -0,03% 1.412,52

NASDAQ 3.120,35

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+0,61%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.197,73 Заеднички индекс 30 7.053,00

-3,15% SOFIX СОЈА -0,39% -0,59% 308,75

-0,30% +0,79% +3,45% -0,07% -0,56%

2349.000$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 763,07

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -1,18% РЕГИОН

Главен индекс на Белградската берза 638,75$/бушел

-0,97% -0,07%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

BELEX15 ПЧЕНИЦА 530,88 CROBEX КАФЕ 1.798,58 1.86/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 66.037,40 308,75

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

на пазарот на јавно поседувани друштва

-0,07% +0,79% +0,43%

SASX 10 763,07

берзата, без финансиски компании

+0,16%

SBITOP 590,40

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,39% -0,28%

124124 124

520.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.466,00

1675.60$/унца

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.798,58 1.412,52

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 590,40

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

-0,07%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,36%

-0,72%2.700 -1,5% 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 -1,03% +0,2% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 2.300 -0,07% 2.006,71 -0,07% 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД -0,80%2.100 / +0,36% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 1.912,54 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12 ОМБ +0,61% -0,07% 121,95 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

+0,79%

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

-0,39%

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

-0,07%

2.800 2.800 2.800

HANG SENG 412,00 20.885,40 529,00 68,00

630,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 638,75$/бушел

КАФЕ 1.86/бушел

СУРОВИНИ

-1,18% -3,15% -0,59%

КАКАО

2349.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1372.00$/бушел

-0,30% +3,45% -0,56%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,77%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

2.026,00

ПЧЕНКА

Ласта

250,00

+12,11%

Прив.банка

250,00

+7,30%

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Жените-лидери во земјава најприсутни во фармацевтскиот бизнис Најмногу жени-лидери во Македонија има во фармацијата, а најмалку во трговијата. Во 2011 година е евидентирано зголемување на бројот на жени во надзорните одбори, додека кај управните одбори има мало намалување Силвана Жежова

silvana@kapital.com.mk

П

роцентотот на жените кои поседуваат свој бизнис с$ повеќе се зголемува, но с$ уште постои голем јаз меѓу мажите и жените во корпоративниот свет. Според одредни истражувања на светско ниво, на лидерските позиции има само 16% жени. На позицијата главен извршен директор, жените се застапени само со 3%. Во бордовите на директори во Европа на жените им припаѓаат 10% а во САД жените се застапени 15%. Ова беше истакнато на настанот „Жените во водечките структури на компаниите“, во организација на Американската стопанска комора во Македонија каде што присуствуваше и Џули Викс, еден од светските водечки експерти на полето на придонесот на жените кон развојот на претпријатијата и претприемништво. „Жените и мажите немаат еднакви можности во сите области на нашето општетсво. Едно истражување спроведено од Светскиот економски форум во Давос укажува на голем јаз меѓу половите. Подеднакво добро сме образовани, исто долго живееме, но не сме доволно застапени во бизнисите,“ истакна Викс според која предизвиците со кои се соочуваат жените во бизнисот се исти со оние на мажите. Но, одредни предизвици претставуваат поголем проблем за жените. „Пристапот до капитал е предизвик со кој се соочуваат и мажите и жените, но е поголем

В

о Македонија нема истражување колкав процент од бизнисите се во сопственост на жените. Според истражувањата на Глобален претприемачки монитор, најмал процент на жени кои имаат свои бизниси се во Белгија само 3%, а на Тајланд тој процент изнесува 40%. Земјите кои имаат понизок приход по жител имаат повисока претприемничка активност од земјите со висока заработувачка. Од друга страна жените пак имаат поголеми можности во земјите каде што имаат големи приходи по жител. за жените. Само 1% од имотот во светот е во рацете на жените и тогаш немате колатерал за во банка да земете кредит и да започнете бизнис. Знаењето е исто така важно, зашто многу често жените во бизнисот влегуваат со поседување на многу малку менаџерски и бизнс-познавања во споредба со мажите,“ додаде Викс. На панел-дискусијата учествуваа успешни македонски жени-лидери на бизниси кои ги споделија нивните знаења и мислења во врска со статусот на жените во корпоративниот сектор во Македонија. Лиза Поповска од Пивара Скопје истакна дека и покрај големиот број стереотипи, мажите и жените се подеднакво добри лидери. Според неа,

ЏУЛИ ВИКС

претседател на организацијата Womenable

“

Важно е жените да поседуваат квалитет, да имаат вештини, но и да чувствуваат страст кон работата.

големото лидерство не е лимитирано од полот туку од можностите. „Жените поседуваат специфични лидерски стилови. Имаат интересен трансформационен лидершип, прифаќаат промени, брзо се прилагодуваат и се пофлексибилни. Унапредувањето на жените на лидерски позиции му служи не само на бизнисот туку и на целокупното општетсво. Компаниите кои имаат поголем процент на жени лидери имаат и поголеми финансиски резултати. Има и поголем раст на вредноста на акциите на компаниите каде што има жени. Жените како лидери нудат поголема сигирност, не преземаат ризици пред да пристапат кон нешто“, изјави Поповска. Во Македонија, во 2009 година во бордовите на директори, во УО и во надзорните одбори, имало 73 жени што претставува удел од 23,7%. Во 2011 има пад од 1%, бројот на жените се

намалил на 70. „Факт е дека треба да се брои и да се следи движењето на трендовите. Да се разговара на оваа тема, бидејќи стихијно ќе може да дојде до намалување на бројот. Во 2011 година единствено место каде што се зголемил бројот на жени е во управните одбори, а во сите останати одбори има мало намалување. Има 13 фирми во кои нема ниту една жена во одборите на директори. Во 19 фирми има една жена, во 18 фирми со две жени во УО, во две фирми со три жени и три фирми со четири жени во УО. Ако зборуваме во сектори во фармацијата има најмногу жени, а најмалку во трговијата“, истакна Верица ХаџивасилеваМарковска од ААГ. Александра Дилевска-Симова од Публицис изјави дека она што е клучно се персоналните квалитети, едукацијата и семејните вредности. „Нашите мајки или баби никогаш не ни кажале ’вие не го можете тоа зашто сте женско‘. Голем број од инхибициите жените сами ги поставуваат,“ потенцираше Дилевска-Симова. Таа исто така истакна дека жените се разликуваат во менаџерскиот стил. „Мажите функцијата ја доживуваат како авторитативна позиција. Жените пак имаат инклузивен стил на менаџирање, сакаат да слушнат што мислат другите, отколку сами да донесат одлуки,“ додаде таа. Она што исто така беше посочено на оваа панел-дискусија е потребата од пристапот на жените во бизнисот до мрежи, каде ќе ги кажат своите проблеми, ќе дискутираат и на тој начин ќе придонесат за менување на работите. Произлегоа и препораки за формирање на квоти на учество на жените во различни сектори, како и иницијативи за женските членовите на одборите да стигнат до 30% во 2015 и 40% до 2020.

СДСМ побара од Тодоров казни за милионски злоупотреби на две болници!

Пратеникот на СДСМ Маринела Тушева го праша Тодоров дали знаел за сомнителното работење на директорот на Клиниката за гинекологија, Сашо Јовчевски, кој според неа, за само 20 дена склучил единаесет тендери „тешки“ 686.274 со само две фирми. Тодоров не сакаше да одговори Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

Д

иректори на клиники фаворизирале едни исти фирми и „подарувале“ милионски тендери на свои луѓе, а други пак, наместо за реконструкција на болниците со кои управуваат, градежни материјали добивале на домашна адреса, обвини вчера опозицијата, на пленарната седница на која се расправаше Законот за здравствена заштита. СДСМ побара од министерот Никола Тодоров наместо да ги рецитира секој ден по медиумите, директорите што направиле милионски криминал да ги впрегне на суд. Опозициските пратеници го обвинија дека гради комерцијално, а не функционално здравство и дека ги толерира економските директори само затоа што ако ги отстрани од функциите, потоа нема каде да ги смести. Пратеникот на СДСМ Маринела Тушева го праша Тодоров дали знаел за сомнителното работење

на директорот на Клиниката за гинекологија, Сашо Јовчевски, кој при неколку посети по болниците, тој го посочувал како пример за успешен директор. „За само дваесетина дена Јовчевски успеал да склучи единаесет тендери со само две фирми. Фирмата Винора со управител Александар Николоски близок до владината коалиција и фирмата Соникс, чиј управител е Кирил Дудевски, исто така близок на ВМРО-ДПМНЕ и другар на Мартин Протугер добиле тендери ’тешки‘ 686.274 евра. И не само тоа, туку сестрата на управителот на Винора си добила специјализација на гинекологија, по линијата на криминал корупција и непотизам. Првата фирма склучила пет тендери во вредност од 441.176 евра, а Соникс шест тендери ’тешки‘ 245.098 евра. И сето тоа за само дваесет дена. Мислев дека можеби не сте информиран за овие криминални активности, но сега Ве прашувам

министре дали за да го направи сето тоа добил ’амин‘ од Вас“, го праша Тушевска министерот. Тодоров не одговори на прашањето и за кратко време ја напушти салата. Пратеникот на СДСМ Станка Анастасова пак, обвини дека директорката на Клиничката болница во Штип, Силвана Сичева, ги држи под клуч новите апарати за кои немала пари да ги пушти во функција и дека „се позајмувала“ од градежниот материјал наменет за новиот дел чија изградба доцни. „Градежните материјали се носат директно на домашна адреса кај директорката, за да си ја догради куќата“, рече Анастасова. Пратениците од владејачкото мнозинство истакнаа дека здравствениот систем сега функционира многу подобро отколку во времето на СДСМ. „Кога веќе се вадите со фактот дека во некои болни-ци е зголемен морталитетот, инсистирам да ми кажете кои се тие болници и кои се причините. Јас немам такви информации и сметам дека стапката на морталитет е повеќекратно намалена. Во однос на одливот на кадар во приватните здравствени установи пак, во прашање е многу проста фаза на логика. Како и во фудбалот, така и во здравството, на секој кој му е понудена повисока плата има право да си замине“, вели Харалампие Шокаровски од ВМРО-ДПМНЕ. Тодоров призна дека здравството има доволно пари, но с$ уште се трошат несоодветно.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

УЈП: Барањата на пазарџиите да не плаќаат данок се незаконски

У

правата за јавни приходи е изненадена од барањата и најавените протести на пазарџиите во Битола против нивната регистрација како даночни обврзници. „И покрај позитивниот одговор на сите барања на пазарџиите, сега тие бараат од УЈП да не плаќаат никаков данок, односно воопшто да не се регистрираат како даночни обврзници. За да не се доведе во заблуда јавноста и да не се манипулираат пазарџиите, потенцираме дека со паушалниот начин на оданочување пазарџиите не само што ќе немаат трошоци за регистрација, туку и се ослободени од обврската за водење сметководство и за фискализација“, информираат од УЈП. Од УЈП истакнуваат дека поттикнувањето на сивата економија и барањата за неплаќање даноци се штетни и се косат со уставниот принцип, според кој, секој е должен да плаќа данок и други јавни давачки на начин утврден со закон.

11

> БРОЈКА

Нов производ на „Златна книга“ MarketKonekt.com

149

хектари 37 ари и 97 метри квадратни државно земјоделско земјиште, дава Министерството за земјоделство под закуп во околината на Свети Николе. Според објавениот оглас се даваат под наем 8 парцели и тоа во Сарамзалино, Каратманово, Лозово, Милино, и Дорфулија. Право на учество во јавното наддавање имаат сите домашни правни и физички лица и странски правни лица, доколку имаат регистрирано подружница во Македонија. Почетната цена за јавното наддавање изнесува 25 евра за метар квадратен за земјоделско земјиште од 1 до 4 катастарска класа и 15 евра за метар квадратен за земјодеслко земјиште од 5 до 8 катастарска класа.

M

arketKonekt.com e нов македонски портал кој ги проширува можностите за интернет-трговија преку директно поврзување на компаниите со потрошувачите. Преку порталот брзо, едноставно и бесплатно компаниите ја промовираат понудата, а купувачите дознаваат што с$ се нуди на пазарот. „MarketKonekt.com овозможува зголемена продажба, намалени маркетинг-трошоци и поголем профит за секоја компанија, без разлика на тип и големина. Со едноставно објавување на информации за своите производи и услуги фирмите стануваат достапни до секој потенцијален купувач. Засега само во Македонија, но наскоро и на останати пазари од регионот“, информираат од R3 Informedia, издавачот на „Златна книга“. Купувачите добиваат и детална информација за споредба на карактеристиките на производите и услугите и за избор на тие со најдобра вредност. Може директно да пребаруваат преку клучен збор или низ 841 категорија и да најдат производи на попуст, најбарани производи или новитети на пазарот. Веќе 500 компании се регистрирани на MarketKonekt.com со повеќе од 20.000 производи. Во следните три месеци бројот на компании се очекува да надмине 2.000.

Кумановци ги чека долго сушно лето Поради временските неприлики, но уште повеќе поради долгогодишното неодговорно работење на ЈП Водостопанство Кумановско-липковско поле и ЈП Водовод, кумановци наскоро ќе имаат недостиг од вода. Најзагрозени се земјоделците, за кои не се гарантира никаква вода

Кумановци со години ма ка мачат со

водата

Петре Димитров

dimitrov@kapital.com.mk

П

окрај Липковската брана деновиве угостителите на трите ресторани наголемо се подготвуваат за новата сезона. Масите веќе се извадени, а гостите се печат на сонцето и уживаат во убавата природа. Едниот од нив забрзано работи на зголемувањето на капацитетите, па ја продолжува терасата на државно земјиште. „Не е мое земјиштето. Но, што да правам? Кај да ги сместам сите гости?“, вели тој. Ретко кој коментира за прилично забележителното намалено ниво на Липковската брана, кое најавува ново сушно лето во Кумановско. Филип Филиповски, директор на ЈП Водостопанство Кумановсколипковско поле, вели дека состојбата со акумулираната вода во двете брани од кои Куманово се снабдува со вода е повеќе од очајна. Заедно во двете брани има само осум милиони метри кубни вода, а капацитетот на браните е 25 милиони метри кубни вода, од кои на Липковската брана отпаѓаат еден милион, а на поголемата Глажња, 24 милиони. На лето на кумановци ќе им требаат минимум 400 литри во секунда, а моментално имаат притисок од 220 литри.

И Липково сака вода од Глажња

П

ред неколку дена Министерството за животна средина издаде согласност и Липково да користи 200 литри во секунда вода од браната Глажња. Од Водостопанство велат дека оваа одлука ќе го наруши постојаниот концепт на функционирање на двете брани и ќе влијае и на така веќе лошиот дотур на вода за Куманово. За директорот на Водовод оваа најава не е толку страшна, бидејќи до реализацијата на тој проект ќе помине уште многу време. Општината Липково водоводот до Глажња го гради на диво, бидејќи според одобрение на Министерството за земјоделство од 2000 година, Липково треба да се приклучи на помалата брана, Липковската. Градоначалникот на Липково, Садула Дураку, смета дека бидејќи тие живеаат таму, нормално е да ја користат таа вода.

малена ската брана драстично на ов пк Ли во да во на а јат Акумулаци

ФИЛИП ФИЛИПОВСКИ

директор на ЈП Водостопанство Кумановсколипковско поле

Потребите на кумановци се девет милиони метри кубни вода, а во двете брани моментално имаме еден милион помалку. Дека граѓаните ќе имаат колку-толку вода можам да дадам некоја гаранција, но за земјоделците не гарантирам.

“

50

ВИКТОР БОЖИНОВСКИ

директор на ЈП Водовод

Поради застарената мрежа и кражбите, има огромни загуби. Затоа ќе немаме вода. Зошто Водостопанство не инвестира во обнова на мрежата? Имаат и други приходи, не мора да чекаат пари само од нас.

“

6.000

години е стара водоводната мрежа во Куманово

хектари земјоделска површина се наводнува со вода од водоводната мрежа

„Потр „Потребите на кумановци се девет милиони метри кубни вода, а во двете брани моме моментално имаме еден милион помалку. Дека граѓа граѓаните ќе имаат колку-толку вода можам да дадам некоја гаранција, но за земјоделците не гаран гарантирам!“, вели Филиповски. Топењ Топењето на снегот не ја зголеми акуму акумулацијата на водата во браните, па Фили Филиповски вели дека само обилни дождови може да донесат сигурна вода за кумановци. „На ссуша не сакам ни да помислам“, вели тој. Главн Главната вина Филиповски ја гледа и во неоод неоодговорниот однос на ЈП Водовод, кое не ги вра враќа долговите кон Водостопанство, пари кои се потребни за обнова на водоводната мреж мрежа, во која се губи 51% од водата. Евент Евентуалните хаварии се ризик плус. Водовод на Во Водостопанство за три години му должи 46 мили милиони денари. „Сака „Сакаат да продаваат вода, а не сакаат да плаќа плаќаат! С$ да биде на наш грб! Во Водовод ми ве велат дека месечно собирале по 14 мили милиони денари, а би требало да имаат окол околу 30 милиони. Наместо да ни ги вратат пари парите за да инвестираме во мрежата и да го сп спречиме нерационалното трошење, ги кори користат за спонзорирање на културни и спор спортски настани и за сопствена промоција“, вели Филиповски. Доко Доколку ЈП Водовод не им ги врати парите,

Филиповски се заканува дека нема да испорачува вода. „И мојот брат да работи таму водата ќе мора да ја плати. Бидејќи немаме договор, јас, реално, немам обврска да им испорачувам вода. Според законот, ЈП Водовод е див корисник!“, вели Филиповски. Моментално, ова претпријатие должи околу три милиони денари, а има побарувања од други корисници од седум милиони денари. И Виктор Божиновски, директор на ЈП Водовод, е свесен дека недостиг од вода ќе има, а причината за тоа е Водостопанство. „Поради застарената мрежа и кражбите, има огромни загуби на вода. Затоа ќе немаме вода. Зошто Водостопанство не инвестира во обнова на мрежата? Имаат и други приходи, не мора да чекаат пари само од нас“, вели Божиновски. За долговите кон Водостопанство вели дека ги сервисира обврските колку што се можностите. Ова претпријатие има побарувања од 220 милиони денари и долгови од 100 милиони денари. Просечната наплата на вода е 55%. „Секој месец на ЈП Водостопанство им плаќаме по 1,5 милиони денари“, вели Божиновски. За слабата наплата, на која отпаѓа поголем дел од побарувањата на Водовод, вели дека ги разгледува можностите за извршители и за исклучување од мрежата.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

Посетата на Лукас Пападемос на Република Македонија?!

Д-р Љубе Трпески

професор на Економскиот факултет во Скопје

М

инатиот петок пишував за посетата на Лукас Пападемос на Република Македонија од 24 до 26 февруари 2000 година. Во оваа колумна ќе пишувам за една можна скорешна посета на професорот Лукас Пападемос на Република Македонија. Но, најпрвин да видиме кој е и што претставува Лукас Пападемос во економската наука, посебно во банкарството. Лукас Пападемос има дипломирано физика на престижниот Институт за технологија во Масачусетс, САД. На истиот институт се стекнал со магистратура по електротехника (1972 година) и со докторат по економски науки во 1978 година. За време на докторските студии соработува и објавува трудови со еден од најголемите економисти на 20 век, Франко Модиљани. Лукас Пападемос бил професор по економија на еден од најпрестижните универзитети во САД, Универзитетот Колумбија и на Универзитетот во Атина. Тој е еден од ретките економисти кој има работено во три централни банки: во Федералниот резервен систем во САД, поточно во Бостон (1980 година) како сениор-економист, потоа во Централната банка на Грција, прво како главен економист (1985 година), потоа заменик-гувернер (1993 година) и гувернер во периодот од 1994 до 2002 година и на крај, потпретседател на Европската централна банка во периодот од 2002 до 2010 година. Последната функција ја доби исклучиво како резултат на неговите успеси во неговата претходна академска и професионална банкарска кариера. Авторот на овие редови се има среќавано со Лукас Пападемос повеќе пати во рамките на воспоставената традиција на средби на гувернерите од балканските земји и од земјите од Централна Азија и од Црноморскиот регион. На иницијатива на Централната банка на Турција, во 1998 година се формираше Клуб

Го ценеше фактот што немаме предрасуди и дозволивме да влезе грчки капитал во нашата најголема банка. „Да беше обратна ситуација, не знам дали нашите политичари ќе го дозволеа тоа“, знаеше да каже к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

на гувернери од овие земји, кои одржуваат регуларни средби на ниво на гувернери еднаш годишно, а на ниво на стручни служби двапати годишно. На тие средби имав можност да го запознаам господинот Пападемос и како редок стручњак, познат и признат економист и банкар во светски размери и како човек со извонредни карактерни особини. Имав ретка привилегија и чест со саати да разговарам на разни теми од економија до историја. Го ценеше фактот што немаме предрасуди и дозволивме да влезе грчки капитал во нашата најголема банка. „Да беше обратна ситуација, не знам дали нашите политичари ќе го дозволеа тоа“, знаеше да каже. (Патем, да кажам дека не толку лесно се одлучивме на тој потег. Имено, откога, од досега неразјаснети причини, се откажа австриската Ерсте банка и го поништи веќе заклучениот договор со кој ја купува Стопанска банка (по цена и да плати пенали за штетата што ни ја нанесе со откажувањето), интерес пројавија две грчки банки. Имајќи ја предвид сензитивноста на прашањето, се одржа состанок кај претседателот на Републиката, на кој присуствуваа највисоките функционери од Владата и од НБРМ, со цел да се заземе став дали нашата најголема банка да се продава на банки од нашиот јужен сосед. За тоа поопширно ќе пишувам во некоја друга пригода, засега само да кажам дека едногласно се одлучи да не им се прават пречки на заинтересираните грчки инвеститори.) Знаејќи го тоа, господинот Пападемос се грижеше ни една дамка да не падне на таа инвестиција. Често знаеше да ми каже - ако имаме проблем со раководството на НБГ, да го известиме. Јас не знам дали има и негова заслуга, но факт е дека откога Стопанска банка помина низ процесот на санација и чистење на билансите од лошите пласмани и стана профитабилна банка, ниедна година остварената дивиденда газдите од Грција не ја префрлија во Грција, туку ја реинвестираа к

о

м

е

р

ц

и

во докапитализација на Стопанска банка, што не е случај со некои други странски банки кои имаат свои банки-ќерки во Македонија. Тоа што денес Стопанска банка е здрава и бонитетна банка заслуга имаат и акционерите и менаџментот и НБМ, но и општата деловна клима што ја создадовме во Република Македонија. Така, денес гордо можеме да истакнеме дека банката-ќерка не само што е подобра од банката–мајка, туку подобра од сите други ќерки во рамките на НБГ групацијата. Слична е ситуацијата и со другите банки-ќерки во Република Македонија. Тие се подобри од нивните банки-мајки. За сфаќањата на господинот Пападемос за другите проблеми, посебно за прашањето за името на нашата држава, не е овде место да пишувам, со оглед на фактот што тој е актуелен функционер, а јас сум поранешен функционер. За таквите работи место има во мемоарите. Кога ќе дојде време. А сега да се вратиме на насловот од оваа колумна. Кон средината на април премиерот Лукас Пападемос ќе & се врати на професурата. Пред да се врати да држи предавања на престижните универзитети во Америка, сакам да покренам иницијатива нашиот универзитет да го покани да одржи предавање на тема кризата во Грција и во еврозоната и за патиштата за излез од таа криза. Ако премиерот Пападемос се колебаше да се сретне со нашиот премиер, професорот Пападемос, верувам, воопшто нема да се колеба да се сретне со своите колеги од Универзитетот Свети Кирил и Методиј. ПС. Во земјите со подолга традиција на демократија пред значајни средби, како што беше оваа на нашиот и на грчкиот премиер, стручните служби прават профил на личноста (соговорникот) со цел да се извлече максимум од тој состанок. Знаете ли како е кај нас? Јас знам како беше во периодот 1992-2004 година. Не знам како е сега. ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

БАЛКАН 13

“Форбс“: Кои се 50-те најбогати Хрвати?

Ивица Тодориќ

Иако богатството во однос на минатата година му се намали од 650 на 490 милиони евра, Ивица Тодориќ, сопственикот на најголемата приватна компанија во Хрватска, концернот Агрокор, и понатаму е најбогатиот Хрват

А

ко сопственикот на регионалните компании Беље, Конзум, Ледо, Тисак, Вупик, Звијезда, Житњак успееше да го улови и словенечкиот Меркатор, освен на листата на хрватскиот „Форбс“, каде што уверливо го држи првото место, Ивица Тодориќ сигурно ќе влезеше и на глобалната листа на најбогати луѓе на светот што ја подготвува магазинот „Форбс“. Иако богатството во однос на минатата година му се намали од 4,9 на 3,7 милијарди куни (490 милиони евра), Ивица Тодориќ, сопственикот на најголемата приватна компанија во Хрватска, концернот Агрокор, и понатаму е најбогатиот Хрват. Неговите први следбеници, поточно, две семејства, каскаат зад него за околу две милијарди куни – семејството Бесние, сопственик на Лакталис и Дукат, „тежи“ 1,9 милијарди куни (250 милиони евра), а хрватско-чилеанското семејство Лукшиќ има околу 854 милиони куни (113,7 милиони евра) капитал во Хрватска. Вака изгледа животот на врвот од пирамидата на најбогати Хрвати, според анализите на априлскиот број на хрватското издание на „Форбс„. Специјалното издание на „Форбс“

о

м

е

р

ц

и

ј

милиони евра

Најголемиот хрватски претприемач лани забележа добри бизнис-резултати, а оваа година најави ширење во областа на туризмот, нафтениот бизнис и во мобилната телефонија.

донесува и листа на најбогати Хрвати, меѓу кои уверливо најголеми добитници се семејствата Бесние и Лукшиќ. Меѓу првите пет се најдоа и Емил Тедески, сопственик на Атлантик груп, со 833 милиони куни (111 милиони евра) и Анте Влаховиќ, претседател на управата на Адрис група, со 460,7 милиони куни (61,3 милиони евра). Тедески падна за едно место во споредба со минатата година. Најголем пад има Роберт Јежиќ, кој се најде на 20-тото место со 84,3 милиони куни (11,3 милиони евра), но поради загубата на Диоки ова му е и последна година на листата на „Форбс“. Меѓу 100-те најбогати луѓе во Хрватска, има и 11 Хрватки. Најбогата е Лада Тедески Фиорио, сестра на Емил Тедески, на 18-то место со 96,1 милион куни (12,8 милиони евра), а втора е Ксенија Јух Бојаџиев, мнозинска сопственичка на СН Холдинг со 60 милиони куни (7,9 милиони евра), поради што го зазеде 25-тото место. Освен хрватската топ-листа, новиот број на „Форбс“ ја донесува и листата на 100 светски милијардери, кои, како и минатата година, ги предводи Мексиканецот Карлос Слим Хелу, чие богатство се проценува на 69 милијарди долари, колку што изнесуваат четири хрватски буџети! к

490

Емануел Бесние

250

милиони евра

Сопствениците на Лакталис, во чија корпорација е и Дукат, скокнаа за едно место, бидејќи вредноста на акцииите на Дукат лани порасна од 1,5 милијарди на 1,9 милијарди куни.

Кои се 10-те најбогати Хрвати: 1. ИВИЦА ТОДОРИЌ 2. СЕМЕЈСТВО БЕСНИЕ 3. СЕМЕЈСТВО ЛУКШИЌ 4. ЕМИЛ ТЕДЕСКИ 5. АНТЕ ВЛАХОВИЌ 6. ПЛИНИО КУКУРИН 7. АНЏЕЛКО ЛЕКО 8. МИЛАМ АРТУКОВИЌ 9. МАРИНКО ЗАДРО 10. ДРАЖЕН БОБИЌ а

л

е

н

о

г л

а

3,7 1,9 854 833 460,7 291 275,7 229 224,9 187,2

милијарди куни милијарди куни милиони куни милиони куни милиони куни милиони куни милиони куни милиони куни милиони куни милиони куни

Давор Лукшиќ

113,7

милиони евра

Хрватско-чилеанското семејство го помина Емил Тедески, а лани се споменуваше како купувач на фудбалскиот клуб Хајдук, што не е остварено.

490 250 113,7 111 61,3 38,7 36,7 30,5 29,9 24,9

милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра; милиони евра.

с

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА МИНИСТЕРСТВО ЗА ЕКОНОМИЈА Согласно Програмата за развој на претприемништвото, конкурентноста и иновативноста на малите и средни претпријатија во 2012 година, („Службен весник на Република Македонија“ бр. 12/12), Министерството за економија објавува:

ЈАВЕН ПОВИК за субвенционирање на претпријатија во сопственост и управувани од жени 1. Предмет на јавниот повик е субвенционирање на претпријатија во сопственост на жени (над 51%) и управувани од жени, државјани на Република Македонија, преку кофинансирање до 75% од докажаните трошоци направени за следните три намени: • Набавка на опрема, алати и инвентар; • Уредување/подобрување на деловниот простор; • Грижа/чување на деца од предшколска возраст за жени кои отпочнуваат сопствен бизнис (75% од трошоците за градинка или дадилка, но не повеќе од 50.000 денари). Средствата од субвенциите не се наменети за кофинансирање на следните трошоци: • Набавка на потрошен материјал, трговски стоки и возила; • Износот платен за ДДВ за намените/трошоците за кои се бара кофинансирањето, без разлика дали апликантот е ДДВ обврзник или не; • Царина за намените/трошоците за кои се бара кофинансирањето; • Курсни разлики; • Закупнина за деловен простор исл. За кофинансирање се признаваат докажаните трошоци за предвидените намени настанати во периодот од 1 јануари 2012 до 1 ноември 2012 година. Еден апликант може да аплицира за кофинансирање на трошоци направени за најмногу две од наведените намени. Минималниот износ за кофинансирање на трошоци за горенаведените намени изнесува 30.000 денари а максималниот 200.000 денари по еден корисник/апликант независно дали аплицира за една или две намени. Доколку претпријатието кое аплицира за кофинансирање на трошоци по основ на оваа мерка престане со вршење на дејност пред истекот на 1 година од датумот на објавување на јавниот повик (освен во случај на смрт или трајна неспособност), во тој случај лицето – основач на фирмата има обврска да врати 80% од доделените финансиски средства по основ на предвидените намени во период од 12 месеци. Согласно член 2 точка 5 од Програмата за развој на претприемништвото, конкурентноста и иновативноста на малите и средни претпријатија во 2012 година („Службен весник на Република Македонија“ бр. 12/12), за Финансиска поддршка за женско претприемништво одобрени се средства во висина од 560.000 денари.

2. Право на учество на јавниот повик имаат: Претпријатија регистрирани како ТП, ДООЕЛ, ДОО во сопственост на жени (над 51%) и управувани од жени, државјани на Република Македонија, кои ги исполнуваат следните услови: • Работење во траење од најмалку еден месец пред објавувањето на јавниот повик (регистрација / упис во трговскиот регистар); • Оствариле позитивен финансиски резултат во претходната 2011 година (со исклучок на претпријатијата кои се основани во текот на 2012 година); • Имаат деловно седиште на територијата на Република Македонија.

• Имаат барем двајца вработени на неопределено време вклучително и сопственичката на претпријатието.

• Намирени обврски кон државата и вработените. Овие субвенции не се наменети за: • Претпријатија чија основна дејност е трговија, примарно земјоделско производство и рибарство.

• Правни и/или физички лица кои вршат дејност од областа на здравството, адвокатура, нотаријат како и извршители, стечајни управници, проценители и др.

• Претпријатија над кои е покрената стечајна постапка или ликвидација.

3. Потребни документи за пријавување: • Пополнет Образец „ Барање – ЖП 12“; • Решение за регистрација и тековна состојба не постара од 3 месеци; • Информација за економско-финансиска состојба за 2011 година издадена од ЦРМ (со исклучок на претпријатијата кои се основани во текот на 2012 година); • Образец М1/М2 за најмалку двајца вработени (вклучително и за сопственичката на претпријатието); • Извод од матична книга на родените за дете/деца ( доколку аплицира за кофинансирање на трошоци за грижа/чување на деца од предшколска возраст); • Финансиски докази (фактура, извод од банка, swift, уплатница и сл.) за направените трошоци за кои апликантот бара субвенција; • Доказ за намирени обврски кон државата (уверение од УЈП за платени даноци и придонеси).

• Изјава од апликантот дека досега не користел средства од Буџетот на РМ за ниту една од намените во точка 1 од јавниот повик (заверена на нотар). Горенаведената документација целосно пополнета се доставува во оригинал или копии заверени на нотар. Ненавремената и нецелосната документација нема да биде предмет на разгледување од страна на Комисијата. Образецот „ Барање – ЖП 12 “ за пријавување на јавниот повик може да се подигне од архивата или од веб страната на Министерството за економија www.economy.gov.mk. Барањата за субвенционирање ги разгледува Комисија формирана од Министерот за економија. Одобрените барања ќе бидат исплатени по редослед на нивното поднесување, се до исцрпување на расположливите средства за ова намена. Еден апликант може да користи субвенција само еднаш по објавен јавен повик. Барањата со комплетна документација се доставуваат во Архивата на Министерството за економија, ул. “Јуриј Гагарин” 15, Скопје, до 1 ноември 2012 година. Министерството за економија го задржува правото за контрола на наменското трошење на средствата.

тел: (02) 3093 445; 3093 508

www.economy.gov.mk.

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

WWW.KAPITAL.MK

16 СВЕТ

Брисел создава нов парабанкарски систем?

Паралелниот банкарски систем има важна улога во рамките на финансискиот систем, но ја разнишува долгорочната финансиска стабилност, бидејќи се натрупуваат непознати ризици кои може да се прелеат во конвенционалниот банкарски сектор, а тоа му штети на целиот финансиски систем

Е

вропската комисија (ЕК) во составот на реформата на финансискиот сектор, која е поттикната од должничката криза, има намера да го уреди и паралелниот банкарски систем или банките во сенка. Станува збор за институциите кои нудат кредитно посредување, а делуваат надвор од конвенционалниот банкарски систем. Целта на Комисијата е да спречи настанување на нови извори на ризик во финансискиот сектор, кои би можеле да го загрозат целиот систем. Комисијата наведува дека паралелниот банкарски систем има важна улога во рамките на финансискиот систем, бидејќи овозможува дополнителни извори на финансирање и им овозможува на инвеститорите алтернатива на банкарските депозити. Но, од друга страна, паралелниот банкарски систем претставува ризик за долгорочната финансиска стабилност, бидејќи во финансискиот сектор се натрупуваат непознати ризици кои се закануваат со прелевање од паралелниот во конвенционалниот банкарски сектор, предупредува Одборот за финансиска стабилност (ФСБ), меѓународна организација која го надгледува глобалниот финансиски систем. Оваа организација проценува дека активностите на сивиот банкарски систем сочинуваат една четвртина од сите глобални финансиски трансакции. к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

Во банкарскиот свет, инвестициското банкарство отсекогаш се сметало за поголем предизвик од комерцијалното. Регулацијата е послаба, а ризиците – односно профитите –поголеми. Од 70-тите години на минатиот век, се јавуваат с$ посложени финансиски инструменти, кои многу години подоцна имаа клучна улога во настанувањето на глобалната финансиска криза. Новите финансиски инструменти овозможија долгот да се продава, реструктуира и одново да се продава. Кредитниот ризик веќе не беше врзан за самиот долг, туку стана стока со која се тргува одвоено и притоа можеше да се шпекулира каква ќе му биде цената во иднина.

Поголем ризик – поголем предизвик

Во сето тоа постои економска логика, поддржана од идејата пазарот да биде поефикасен. Колку што цената на ризикот е пониска, толку е пониска и цената на кредитот, објаснува Пери Мерлинг, професор на њујоршкиот универзитет Колумбија за „Волстрит журнал“. Тоа објаснува зошто регулаторите долго време беа толку наклонети кон таквите активности и зошто не ги запреа кога почнаа да се прелеваат на компаниите кои не се дел од банкарскиот систем – т.н. банки во сенка. Станува збор за хеџ-фондовите, инвестициски фондови кои овозможуваат кредитирање, вклучувајќи ги индексните инвестициски фондови и фондовите на ризичен капитал и разни други л

е

н

о

г л

а

с

60

Офшор-оази

Европскиот комесар за внатрешен пазар и услуги, Мишел Барние, смета дека голем број учесници на финансискиот пазар ги префрлиле своите активности во паралелниот банкарски систем, за да ги избегнат построгите прописи на ЕУ. „Затоа е нужно да се прошири регулативата на споредниот банкарски сектор“, вели Барние. Шефот на британската регулаторна агенција (ФСА), Адер Тарнер, поддржува поостра регулација на паралелниот банкарски систем, но предупредува дека станува збор за сложен систем кој е тешко да се разбере во целост. „Треба прецизно да се регулира што е паралелен банкарски систем. Станува збор за систем кој, всушност, не делува одвоено од конвенционалниот систем, туку е негов составен дел“, смета Тарнер. Аналитичарите на банкарскиот сектор предупредуваат дека банките во сенка, благодарение на тоа што работат на глобално ниво, лесно ќе ги избегнат ограничувањата кои ги поставуваат локалните регулатори, бидејќи седиштата не им се само во Лондон и Њујорк, туку и во офшороазите, како што се Кајманските острови или Бахамите.

милијарди долари изнесуваше сивиот банкарски сектор во октомври 2011 година финансиски институции кои не се опфатени со законската регулатива за банки, осигурители и реосигурители, а нудат кредитни услуги или гарантираат за нив. ФСБ проценува дека во октомври 2011 година, вкупната вредност на сивиот банкарски сектор изнесувала околу 60 милијарди долари, што е износ еднаков на светскиот бруто-домашен производ (БДП). Паралелниот банкарски систем денес е уште поактивен отколку пред избивањето на финансиската криза, без оглед на сите ризици за глобалниот банкарски систем. Банките во сенка позајмуваат многу повеќе пари отколку што е дозволено во конвенционалните деловни банки. На тој начин, со малку капитал можат да заработат многу пари, но ако нешто тргне наопаку, загубата е огромна. к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 29.03.2012

17

ФЕЉТОН

10

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читател дневниот весник К Капитал апитал л ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено и во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот јот соработник Џон Џ Каслионе ја напиш ша овааа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизн напиша бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како о “Хаотика“ може да ви помогне да ги и лоцир рате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентн хаос; како да развиете стратегии за долгорочна лоцирате отпорност орно кон турбуленции; како да изградите флексибилност ф во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

НЕКОЛКУ ПОФАЛБИ ЗА „ХАОТИКА“ ОД ЦЕЛИОТ СВЕТ „Книгата што требаше да биде напишана пред десет години и која е толку потребна денес, конечно пристигна. „Хаотика“ нуди конкретни препораки на еден систематичен начин, обезбедувајќи ја толку потребната надеж среде тековната глобална економска криза“ ВАЛДЕМАР ФЕРЧ, Кинеско-европски меѓународен факултет за бизнис, Шангај, Кина „„Хаотика“ им дава на деловните лидери клучни согледувања и збир од системи и алатки што се суштински за новите услови на денешницата непредвидливата турбуленција. Доказите на авторите се убедливи, нивната анализа е остра, а нивните совети за напредување во периодот на турбуленција се скапоцени“ ЛИНДЕН Р. БРАУН, претседател на MarketCulture Strategies Inc., Австралија Спротивно, најголем дел од компаниите сега признаваат дека растечките пазари за почиста енергија, вода, храна, транспорт и слично веќе ги гледаат придобивките од крајните резултати од деловните стратегии и иновации засновани врз одржлив развој. Џенерал електрик (General Electric) е една компанија што се обидува да профитира со обезбедување решенија за проблемите со енергијата и со загадувањето.

Дали сте подготвени за „зелен“ бизнис?

ГЛАВА 1: СВЕТОТ ВЛЕЗЕ ВО ЕДНА НОВА ЕКОНОМСКА ФАЗА

Во постглобалниот колапс на финансискиот систем менаџерите ќе треба да се прашаат како ќе влијаат промените врз конкурентската позиција на една компанија ако другите компании прифатат нови деловни модели и побрзо се префрлат на тоа да станат „зелени“

М

ногу лидери во бизнисот кога развиваат дискусии за средината најчесто го истакнуваат прашањето на ризик и на можност. При управувањето на ризикот многу често првичната цел на еден бизнис е да ги избегне трошоците поврзани со некаква индустриска несреќа, бојкот од страна на клиентите или еколошка судска парница, од кои сите стануваат поверојатни како што деловната клима станува с$ потурбулентна. При управувањето на можноста бизнисот мора да го измери враќањето на своите инвестиции во многуте можности со кои се соочува секој

ден. Сите компании се соочуваат со зголемен притисок да ги зачуваат ограничените природни ресурси и да го намалат загадувањето за да го спречат глобалното затоплување, така што животот на планетата нема да биде неповратно оштетен. Овие барања ја зголемуваат вкупната цена на водење бизнис, без оглед на враќањето на инвестициите. „Зеленото“ движење расте; добива поголема сила. Граѓаните и компаниите се проколнувани да

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

трошат и да вложуваат посовесно во системи што ги зачувуваат воздухот, водата и енергијата. И покрај тоа што најголем дел од компаниите сакаат да го поддржуваат „зеленото“ движење, со технолошкиoт напредок секоја година станува с$ полесно да се докаже дека вложувањето во еколошките иницијативи на ниво на компанија, всушност, дава резултат, особено за акционерите. Потенцијалот за прекумерно вложување е вистинска грижа. Мал број компании во постглобалниот колапс на финансискиот пазар имаат неограничени пари за вложување во нови проекти, кои не можат директно да дадат солиден поврат на инвестицијата на компанијата.

ДИРЕКТОРИТЕ СО НАДЕЖ ВО „ЗЕЛЕНИТЕ“ ИНВЕСТИЦИИ екои инвестиции во еколошките иницијативи се внимателни и треба сериозно да се разгледаат од страна на компаниите, особено бидејќи засегнатите страни (shareholders), од кои кај многумина еколошките прашања се наоѓаат на високо место на нивниот список, с$ повеќе го изнесуваат своето мислење за тоа како треба да се води бизнисот. Според една анкета на Мекинзи Квартерли (McKinsey Quarterly) спроведена во септември 2008 година, во споредба со една анкета спроведена една година порано, многу повеќе извршни директори рекоа дека сега гледаат на еколошките прашања попрвин како на можности отколку како на ризици. Извршните директори одговараа на прашања за проблеми што беа најважни за јавноста. Еколошките проблеми, вклучително промената на климата, беа на врвот на општествено-политичките агенди на извршните директори во споредба со претходната анкета спроведена пред една година. Околу половина од 1.453 извршни директори ја одбраа средината како еднo од врвните три прашања од кои очекуваат да го привлечат најголемото јавно и политичко внимание и најмногу да влијаат врз вредноста на акционерите.

Н

Помалку развиените земји ќе го предводат патот

Бидејќи е поверојатно дека конкурентните ќе вложуваат во „позеленување“ со различна брзина, во најмала рака, краткорочно, условите им одат во прилог на тие што се скржави. На некои пазари усогласувањето на правилата за игра може да бара поголема владина регулатива и донесување закони. Целокупниот ефект ќе биде да се зголеми нивото на турбуленција во рамките на индустриите и меѓу различните индустрии. На прв поглед, веројатно е дека Соединетите Американски Држави и Европа ќе бидат конкурентски хендикепирани во поглед на помалку развиените земји, кои се помалку способни и за кои е помалку веројатно дека ќе направат и ќе поттикнат „зелени“ инвестиции. Западот може да се обиде да го искористи ова како изговор да ги намали своите сопствени вложувања, што ќе доведе до еколошки ризичен резултат за секого. На крајот, веројатно е дека вредноста на компаниите ќе се промени како што еколошките фактори ќе почнат да влијаат врз нивните резултати. Краткорочното влијание врз движењето на готовинскиот капитал можеби ќе биде ограничено, но на крајот, тоа ќе биде значително само во некои индустрии. Бидејќи земјите и компаниите почнуваат да дејствуваат поагресивно за еколошките грижи, вклучително потенцијално скапите системи за намалување на емисиите на јаглерод, големите промени во проценката на секторите и на компаниите ќе почнат да стануваат појасни и попредвидливи. Еден важен прв чекор е да се прегледа и да се квантифицира изложеноста на една компанија на неусогласеноста кон актуелните или идните регулаторни мерки (како што е одредувањето на цената на јагленот, новите стандарди, даноците и субвенциите), новата технологија и еколошки предизвиканите промени кај клиентите и нивното однесување. Менаџерите ќе треба да се прашаат како ќе влијаат специфичните промени врз конкурентската позиција на една компанија ако другите компании прифатат нови деловни модели и побрзо се префрлат на тоа да станат „зелени“. За да спречат нарушување или хаос предизвикани од еколошка турбуленција, најдобрите компании на крајот ќе ги здружат сите засегнати страни - и јавни и приватни - за да помогнат да се оформи стратегијата на одржливост на деловно претпријатие (Business Enterprise Sustainability - BES), така што еколошки ефективните „зелени“ решенија исто така ќе обезбедат атрактивно враќање на „зелените“ инвестиции.

(Продолжува) Во утрешниот број: Во новото време клиентите и другите засегнати страни повеќе не се пасивни учесници во процесот на маркетинг. Како оваа состојба води до постојано подобрување во понудите на сериозните конкуренти? к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Согласно со препораките на Советот на Европа Рец (94)13 за мерките за промовирање на транспарентноста на медиумите и Рец (2007)2 за плуаризмот на медиумите и разновидноста на медиумските содржини, и член 20 од Законот за радиодифузна дфејност, ТРД Радио 5 Чоки ги објавува следните податоци: 1. Сопственик на ТРД Радио 5 Чоки е Илија Бошкоски.

2. Во текот на 2011 год. во ТРД Радио 5 Чоки не се направени статусни промени.

3. Управител на ТРД Радио 5 Чоки е Александар Бошкоски.

4. Извори на финасирање на ТРД Радио 5 Чоки Во 2011год. остварени се вкупно приходи од 379.732,00 ден. од кои: 100 % од реклами и телешопинг

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

објавува

РАБОТИЛНИЦА

„ОРГАНИЗАЦИЈА НА ПРОДАЖБАТА И ПРОДАЖЕН МЕНАЏМЕНТ“ „УСПЕШЕН ПРОДАЖЕН РАЗГОВОР“ 04-06 април 2012 година

Работилницата е креирана на начин преку кој ќе се пренесат знаења кои ќе Ви помогнат да разберете како да управувате со продажбата за да обезбедите брз и стабилен развој на Вашата компанија. Работилницата ќе ги разработи следните делови аспекти: разбирање на причините за одлуката на купувачот да купи и следење на знаците кои водат кон успешна продажба, поставување на организациона структура со која можат да се остварат подобри резултати на хиперконкурентен пазар и полесно да се контролира пазарната ситуација и како да се донесат најдобри одлуки за подобрување на резултатите на продажбата.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Вработени во непосреден контакт со купувачите; Генерални директори; Директори на продажба и маркeтинг; Директори на средни и мали компании

K Akadapital

mem em KAP ber of ija... телеф ITAL ME факс: он: ++ 389 2 DIA GRO UP e-mail: ++ 389 2 3298 110 akadem

Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 02 Април 2012 година на akademija@kapital.com.mk или на факс на 02 3298 111

32 ija@ka 98 111 pital.c om.mk

ПРЕДАВАЧ НА РАБОТИЛНИЦАТА Е: ДАНИЕЛ ТАВЧИОСКИ Sovetnik i predava~ so pove}e od 10 godini prakti~no iskustvo vo Republika Srbija i Balkanot, specijaliziran za temi povrzani so marketing i proda`na strategija, upravuvawe so proda`bata i uslugata, unapreduvawe na odnosite so klientite. Del od referentnite kompanii koi gi koristat negovite uslugi se: Tarket, Mercedes, Koka Kola, Galenika, ITM, Delta, Telekom Srbija.

Наредна работилница од Академијата за продажба 24-27 април 2012 година „Финансии во продажбата и управување со клучните клиенти“ „Преговарање и развој на долгорочни односи со клиентите“

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

25 APRIL - SPECIJALEN PRILOG

ZELEN BIZNIS [TO E “ZELEN BIZNIS”, NOVIOT BIZNIS KONCEPT KOJ ZEMA SE POGOLEM ZAMAV VO SVETSKI RAMKI? KAPITAL VI DAVA NEKOLKU “ZELENI” BIZNIS IDEI KOI MO@E DA GI STARTUVATE VO MAKEDONIJA I POVOLNITE IZVORI ZA FINANSIRAWE NA VAKOV TIP PROEKTI! RECIKLIRAWE, SON^EVI KOLEKTORI, ORGANSKA HRANA, ENERGETSKI EFIKASNO GRADE@NI[TVO SE SAMO DEL OD BIZNIS SEKTORITE VO KOI MO@E DA GO NAJDETE SVOETO MESTO! VI GI PRESTAVUVAME NAJINOVATIVNITE BIZNIS IDEI SO ETIKETATA “ZELENI” [IRUM SVETOT KOI PRERASNALE VO USPE[NI, PROFITABILNI I INSPIRATIVNI BIZNIS PRIKAZNI

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111