502-05.04.2012

четврток. 5 април. 2012 чет. max. 210 C min. 80 C

пет. max. 240 C min. 70 C

саб. max. 220 C min. 70 C

МБИ 10

2.023,42

-0,13%

Извор: Македонска Берза

БОРИС ТАДИЌ СИ ПОДНЕСЕ ОСТАВКА, НО ПАК ЌЕ СЕ KАНДИДИРА ЗА ПРЕТСЕДАТЕЛ 13

За да покаже поголеми приходи, МРТ ја пресметала и ненаплатената такса! 6

МБИД 1.927,03

+0,09% %

138.400

ОМБ

121,52

-0,13%

ЕМУ

€

61,52

САД

$

46,20

Курсна листа на Народна банка на Македонија

СЛУЖБЕНИЦИ ЗЕМААТ ПЛАТА ОД НАРОДНИТЕ ПАРИ, АМА НЕ СЕ АДМИНИСТРАЦИЈА!? 4-5

АДЕМИ НЕ ПОПУШТА:

Забраната за откуп на метален отпад останува! 10 Ревија ев ја наа МУ НАМИГНАВМЕ македонска мода во И НА ТАЈПЕЈ американската Нема веќе визи за Тајванците! 7 амбасада 8

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

120 број 502 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

МИЛИОНИ ЕВРА : Т О Т Е Џ У Б Н Е Т А СКР

АДМИНИСТРАЦИЈАТА ЗАШТИТЕНА, 2-3 КАПИТАЛНИТЕ ИНВЕСТИЦИИ “ПОД НОЖ“ СТР.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

72,90% А “ претседател на Македонија

четврток 05/04/2012

КОМЕНТАР

Александар Јанев janev@kapital.com.mk

Каков имиџ имаме сега?!

К

аков имиџ има во очите на јавноста една земја која по три месеци од годината е принудена да скрати дури 5% од државниот Буџет, што е околу 120 милиони евра?! Министерот за финансии, Зоран Ставрески, само пред два месеци тврдеше дека ревидирање на државната каса на почетокот на годината не доаѓа предвид бидејќи тоа би било сигнал дека државата има сериозни финансиски проблеми. Што се случи со одбранбените сценарија во Буџетот кои ги толкуваше Ставрески, а не предвидуваа ребаланс?! Иако мисијата на ММФ од Вашингтон и Светската банка уште пред да се донесе Буџетот за годинава алармираа дека кризата во реалниот сектор ќе ги секне буџетските приходи и ја предупредија Владата да се освести навреме, ниту министерот за финансии, Ставрески, ниту премиерот Груевски не отстапија од сопствените проценки. Надуваа Буџет „тежок“ 2,75 милијарди евра, којшто не го издржа ниту првиот квартал од годината и пукна. Но, добро. Ова не е невообичаено за оваа власт, која секоја година, без исклучок, не може да ги испланира точно приходите и расходите во државната каса, при што мора да прави и по неколку ребаланси годишно. Сега, главното прашање всушност е кои буџетски ставки ќе настрадаат во овој процес? Со сигурност е познато дека бројот на вработени во администрацијата и нивните плати, пензиите и субвенциите нема да се кратат. Што останува? Капиталните инвестиции и набавките на стоки и услуги. Досегашното искуство при ревидирањето на Буџетот покажа дека први на удар се секогаш капиталните инвестиции. Лошите навики создадоа недоверба дека овојпат нешто ќе се промени?! А главен адут на оваа Влада и во новиот Буџет за 2012 година повторно беа капиталните инвестиции, кои требаше да бидат главен двигател на економскиот раст во услови кога приватните компании се соочуваат со тешка економска криза. Буџетот сега не ќе може да го билда економскиот раст, а кризата во сите клучни производствени сектори ќе продуцира нова рецесија. Лошо ни се пишува!

Младите да го сфатат заедништвото како добра основа за подобар живот.

“

ЃОРГЕ ИВАНОВ

www.kapital.mk

Акциите на Комерцијална, Алкалоид и Гранит најтргувани

> БРОЈКА

падна прометот од редовното тргување со акции на Македонската берза вчера, во споредба со претходниот трговски ден. Остварениот промет вчера изнесува 75.356 евра. Прометот од тргување со обврзници забележа намалување од 73,84% во споредба со вторникот. Официјалниот пазар учествува со 61,04% во остварениот промет, додека редовниот пазар учествува во остварениот промет со 38,95%.

кциите на Комерцијална банка, Алкалоид и Гранит се најтргувани хартии од вредност во месец март, дедека најголем пораст на цената на акцијата има загубарот ЕМО од Охрид, РЖ Институт и на винарската визба Тиквеш. Најголем пад на цената имаат акциите на Топлификација, Тутунски комбинат од Прилеп и Макстил. Според месечниот билтен на Македонската берза во март, тргувањето со хартии од вредност пораснало за 27%, при што тргувањето со акции е намалено за 14%, а кај тргувањето со обврзници има раст од 176%. На официјалниот пазар од тргување со хартии од вредност е остварен промет од 269 милјарди денари, при што на редовно тргување прометот изнесува 87 милјарди денари, а преку блок трансакции е направен промет од 18 милијарди денари.

Операција ребаланс:

Администрацијата заштитена, капиталните инвестиции „под нож“ Амбициозниот државен Буџет од 2,75 милијарди евра не ги издржа ниту првите три месеци од годината, а Владата веќе е принудена да скрати дури 120 милиони евра од планираните трошења. Најголемите кратења ќе се направат кај капиталните инвестиции, кои беа главен адут на Владата кога се носеше Буџетот. Платите на администрацијата, бројот на вработени во јавниот сектор, пензиите и субвенциите нема да се чепкаат. Развојната фискална политика повторно тргна во рикверц

Александар Јанев janev@kapital.com.mk

А

мбициозниот државен Буџет од 2,75 милијарди евра не ги издржа ниту првите три месеци од годината, а Владата веќе е принудена да скрати дури 120 милиони евра од планираните трошења за да спречи продлабочување на дефицитот. Податоците за приходите во државната каса за првиот квартал од 2012 година покажаа пад од 9% во споредба со проекциите, што за министерот за финансии, Зоран Ставрески, било главен показател дека е потребен итен ребаланс на Буџетот. Тој најави дека заедно со министрите допрва ќе прават анализи колку и од кои

ставки ќе се кратат јавните расходи. Меѓутоа, уште отсега се знае дека платите на администрацијата, бројот на вработени во јавниот сектор, пензиите и субвенциите нема да се чепкаат. Тоа значи дека најголемите кратења ќе се направат кај капиталните инвестиции, кои беа главен адут на Владата кога се носеше Буџетот за годинава. „Продлабочувањето на европската криза на крајот од 2011 година и почетокот на годинава, како и лошите временски услови во јануари и во февруари, придонесоа за намалување на економската активност и намалување на приходите во Буџетот. Ребалансот во насока на кратење на расходите

ќе ја зголеми ликвидноста на Буџетот, но и ликвидноста во економијата во делот на плаќањата на државата кон компаниите. Со ребалансот практично ќе забави динамиката на реализација на проектите, а тоа ќе придонесе да не се трупаат нови долгови кон приватниот сектор. Ќе се крати од сите буџетски ставки, освен од платите на администрацијата, пензиите, субвенциите и другите социјални трансфери. Со ребалансот не е предвидено ниту намалување на бројот на вработени во јавната администрација“, изјави Ставрески. Буџетскиот дефицит и со овој ребаланс е планирано да остане на ниво од 2,5% од БДП, што значи дека разликата меѓу приходите и расходите годинава ќе достигне 190 милиони евра. Толку пари Владата треба да позајми за да го исфинансира планираниот буџетски дефицит. Потребата за ребаланс всушност и не е некое изненадување бидејќи сите релевантни финансиски институции, како ММФ и Светската банка, уште лани ја предупредија Владата дека приходите во државната каса ќе бидат на удар на новата криза, што ќе отвори потреба за поголемо кратење на трошоците. „Капитал“ во неколку наврати ги анализираше приходите во државната каса од почетокот на годината и укажа дека Буџетот нема да издржи без ребаланс. Дел од економистите сугерираа Владата да размисли и за зголемување на стапката на некои даноци, како што тоа го направија

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

> БРОЈКА

107,8

милиони долари изнесуваше увозот на специјални машини за индустрија, што е 205% повеќе отколку пред две децении. Податоците на Народната банка покажуваат дека во 1991 година Македонија увезла специјални индустриски машини во вкупна вредност од 35,30 милиони долари. Увозот во овој дел најмногу порасна во 2007 година.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

3

Телеком ќе подели 100 милиони евра дивиденда за 2011 година

Н

ајголемите акционери во Македонски Tелеком, Маџар Телеком и Владата, и покрај намалените приходи одлучија да поделат дивиденда за 2011 година во бруто-износ од околу 100 милиони евра, односно 6.163.556.917 денари. Владата како сопственик на 38,7% од акциите во Македонски Телеком ќе добие 2,4 милијарди денари од дивидендата или 38,7 милиони евра, одлучија вчера членовите на акционерското Собрание. Телеком ќе ја исплаќа дивидендата во периодот од 25 април до 7 мај. Во дивидендата од 100 милиони евра, односно 71,46 денари по акција, се вклучени данокот на добивка, персонален данок на доход и данокот по задршка. Во вкупниот бруто-износ на дивидендата за минатата година се внесени и 20 милиони евра од добивката на Т-Мобиле Македонија која се префрла од 2010 во 2011 година. Добивката на Македонски Телеком и Т-Мобиле Македонија лани изнесуваше 80 милиони евра. „Добивката годинава се состои од две компоненти, едната

е добивката на Македонски Телеком, со тоа што имаше исплата на дивиденда од Т-Мобиле Македонија за 2010 година, која излегува во консолидираните извештаи на 2011 година“, изјави по седницата претседателот на Собранието на акционери, Горан Торбаков. Право на дивиденда за 2011 година имаат сите акционери кои ќе бидат евидентирани во кингата на акционери на Македонски Телеком а.д. Скопје на 11 април годинава, додека последен ден на тргување со право на дивиденда е петок, а прв ден за тргување без право на дивиденда за 2011 година е 9 април. На Собранието на акционери е одобрено и работењето на членовите на Одборот на директори на Македонски Телеком за 2011 година. По оставките на Гунтер Мосал и Клаус Ничке, за нови извршни членови на Одборот на директори на Македонски Телеком се избрани Томас Панханс и Сузане Крогман, со мандат од 1 април.

лидери

ЈОВАНКА ЈОЛЕСКА& ПОПОВСКА

П

рокредит банка обезбеди пет милиони евра од ЕБРД за микро, мали и средни претпријатија во земјава, што е значајна финансиска поддршка за бизнисот

М

инистерот за економија на Србија може да се пофали со инвестиција на Мишелин во фабриката Тигар во Пирот од 170 милиони евра и 700 вработувања

не им беше денот

Бидејќи опреацијата „ребаланс на Буџетот“ е во тек, а министрите допрва ќе анализираат кои ставки ќе ги кратат, „Капитал“ сугерира од кои буџетски ставки треба да штеди Владата за да го одржи буџетскиот дефицит на умерено ниво од 2,5% од БДП.

милиони евра од вкупно расположливите 14 милиони од ИПА-програмата се предвидени за македонските општини за вклучување во пограничната соработка за периодот 2007-2013 година. Македонија е член на ИПА-програмата за пограничен развој и има потпишано договори за погранична соработка со сите соседи, освен со Србија. ИПА-програмата нуди пари за економски развој, екологија и културна соработка.

победник и губитник

+

НЕБОЈША ЌИРИЌ

Од кои ставки треба да се скрати Буџетот

5

ПОБЕДНИК

Министерот до неодамна тврдеше дека Буџетот содржи три сценарија што ќе ги амортизираат ефектите од кризата и никое од нив не предвидуваше ребаланс оти кратење на расходите на почетокот на годината е лош имиџ за државата.

повеќето европски земји за да обезбеди дополнителни приходи и да ги реализира сите проекти што ги вети. Министерот за финансии одговори дека оваа идеја не е добра, ниту во време кога нема економска криза. „Зголемувањето на стапката на даноци би бил голем удар како за граѓаните, така и за компаниите, тоа ќе значи намалување на економската активност и Владата не планира да ја менува даночната политика во таа насока. Од друга страна, штом економската активност се намали, зголемувањето на даноците нема да овозможи зголемување на буџетските пориходи“, изјави Ставрески. Тој најави дека во следните неколку дена ќе се анализира и проекцијата за економскиот раст на Владата од 4,5% годинава и најверојатно ќе биде ревидирана надолу. Проекцијата на Владата остана најоптимистичка откако сите меѓународни финансиски институции и Народната банка прогнозираа дека економскиот раст годинава ќе достигне најмногу 2,4%.

> БРОЈКА

Иако капиталните инвестиции годинава беа проектирани на рекордно високо ниво од 440 милиони евра, сепак тие во целиот Буџет зафаќаат само 15,5%, додека останатите 84,5% од народните пари завршуваат за тековни трошоци – плати на јавната администрација, пензии и субвенции, набавки на стоки и услуги, други социјални давачки. Економистите немаат дилеми дека во криза мора да се штеди на непродуктивни расходи. Редовната практика на ревидирање на државната каса последните неколку години докажа спротивна определба – прво се кратеа парите наменети за инвестиции во патишта, железнички пруги, хидроцентрали и гасоводен систем. Наспроти ваквата владина политика, разумен ребаланс на Буџетот подразбира кратење на тековните трошоци. Буџетот за 2012 предвидува 370 милиони евра за плати на јавната администрација, која веќе надмина 160.000 работници. Јавната администрација претставува огромен товар за Буџетот и затоа реформите мора да опфатат нејзино намалување. На тој начин ќе се намали ставката за плати. Набавката на стоки и услуги за тековните потреби на Владата секоја година врзува по околу 600 милиони евра, од кои 418 милиони евра за договорни услуги. Ова е прилично мистериозна буџетска ставка која не прецизира за што точно се трошат овие пари, но најчесто за медиумските кампањи на Владата,

120

милиони евра планира да скрати Владата од капиталните инвестиции и набавката на стоки и услуги, но социјалните расходи, како плати, пензии и субвенции, нема да ги чепка

9%

се намалија нарачките за странски индустриски производи од Германија во септември, која важи за најголем трговски партнер на македонските компании економската промоција на земјата, поправки и одржување на возниот парк на министерствата, трошоци за смтеките на мобилните телефони, дневници за патувања. Во време на криза, Владата мора да ги намали овие непродуктивни расходи. Доколку ги намали овие непродуктивни трошоци, Владата не само што ќе заштеди во Буџетот 120 милиони евра колку што се бара со ребалансот, туку ќе ослободи и повеќе пари за нови инвестиции во инфраструктура. Таквата политика ќе & даде здив на економијата и можност во услови на криза да оствари повисока стапка на раст.

ТРАЈКО ВЕЉАНОВСКИ

П

ретседателот на Собранието константно има проблем да собере кворум на собраниските седници, па клучни закони поминуваат без никаква расправа

Американскиот амбасадор, Пол Волерс, беше вистински домаќин на настанот „Џез и фешн“, кој се одржа во Амбасадата на САД во Македонија. Настанот имаше за цел да ги промовира и да ги поддржи македонските перспективни дизајнери, но и да потсети на дел ПОЛ од американската модна ВОЛЕРС култура. Со музика, вино и топло добредојде ги пречекуваше политичарите и бизнисмените. Пред присутните истакна дека Македонија има талентирани модни дизајнери, кои имаат можност своето дејствување да го прошират и во регионот. Скриената порака која сакаше да им ја упати на присутните беше - видете какви таленти имате, негувајте ги и поддржувајте ги. Преку овој настан покажа „сенс“ и за теми и прашања кои не се однесуваат само на политиката во оваа држава. Со организацијата на овој, но и на многу други настани во општеството Волерс дава поддршка на уметноста, модата, женското претприемништво, граѓанскиот сектор.

_

ГУБИТНИК Скандалозната афера во која минатата година се најде медиумскиот магнат Руперт Мардок и неговата Њуз корпорејшн не престанува да ја бранува британската јавност. Далеку од разрешување е и целиот случај со прислушување на телефоните од страна на новинарите на сегa веќе затворениот весник РУПЕРТ „Њуз оф д ворлд“ (News of МАРДОК the World). По серијата откази и оставки, а и едно убиство, последна „жртва“ на скандалот „Хакирани телефони“ на корпорацијата на Мардок беше неговиот син Џејмс, кој одлучи да ја напушти позицијата претседател на телевизискиот гигант BSkyB. Осуден од јавноста за постапките на неговиот татко, тој одби да биде идентификуван со него, па одлучи дека најдобро ќе биде да се оддалечи од компанијата во која поседува над 30% од акциите. Руперт Мардок и неговиот син Џејмс повторно ќе мора да седнат на „жешкото столче”.

мисла на денот

КОЦЕ ТРАЈАНОВСКИ

Г

радоначалникот на Скопје има сериозен проблем со таксистите поради повисоките цени што им ги налага, па вчера центарот на градот беше целосно блокиран

ИМАВ СРЕЌА ДА ДОБИЈАМ СТИПЕНДИЈА ЗА МОИТЕ СТУДИИ НА ПРИНСТОН. НЕКОЈ БИЛ ДОВОЛНО ЉУБЕЗЕН ДА ГИ ПОТРОШИ СВОИТЕ ПАРИ ЗА ДА СЕ ЕДУЦИРААТ ЛУЃЕ ШТО НИКОГАШ НЕМА ДА ГИ ЗАПОЗНАЕ. Е ТОА МИСЛАМ ДЕКА Е ФИЛАНТРОПИЈА.

Ли Aјкока легендарен поранешен менаџер на Крајслер

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

Велес

А

Тетово

642.121.212

(вредност на извоз во долари)

497.124.294

27.644.272

Неготино

81.329.246

24.289.548

Кои градови се најголеми извозници?

ФОТО НА ДЕНОТ...

Кавадарци

Скопје

ко се анализира листата со 100 најголеми извозни компании во Македонија според градовите во кои работат, тогаш заклучокот е дека најголема концентрација има во Скопје. Дури 17 компании од 100-те најголеми се во Скопје, а нивниот вкупен извоз лани изнесувал 642 милиони долари. Следуваат Кавадарци, Тетово, Велес и Неготино кои имаат по три компании на листата 100 најголеми извозници.

светот низ медиумите...

фото:ФИЛИП ПОПОВСКИ

4

WWW.KAPITAL.MK

Н

еколку такси-компании здружени во Асоцијацијата на легални такси-превозници вчера протестираа пред зградата на град Скопје. Бараат поголем број такси-станици, регулирање на проблемот со дивите такси-превозници и да се утврди единствена цена на такси-превозот. Синдикатот на автотакси-превозници завчера најави дека нема да биде дел од протестот.

138.400 службеници од народните па адм

Frankfurter Fra Allg Allgemeine g Zeitung

„Кош „Кошмар за возачите“ така германскиот весник ги опишува герм покачените цени на горивата пока кои континуирано растат на светскиот пазар во последната свет година. Весникот пишува дека во годи општетсво кое бара се поголема опш мобилност цената на горивата игра моб огромна улога. огро

The Boston Globe Th

Дил Дилемата околу адаптација или прераспределба на кадрите во прер поодминати години пробува поод да ја развреши бостонскиот дневен весник кој тврди дека днев стареењето на кадрите во иднина стар ќе претставува п уште поголем проблем за компаниите. проб

Financial Review

Австралија се колеба околу понатамошната соработка со Кина на економски план. Неиспраќањето на ниту еден владин функционер на последниот голем кинески бизнис-форум според австралиската јавност е погрешен потег.

Вечерње Новости

Стопанството на Србија ќе изгуби 700 милиони долари од утврдувањето на минималната плата од страна на собаранието. Белградскиот весник коментира дека прашање е дали и во колкав број приватниците ќе ја почитуваат пропишаната минимална плата.

www.kapital.mk 1 2 3 4

НАЈЧИТАНО НА WEB... Зошто Градски паркинг работи со загуба ?! Ставрески: Ќе има ребаланс на Буџетот И Владата прогледа - со Сител, Канал 5 и Канал 77 владеат семејства на функционери! Може ли ОХИС да се претвори и во станбена населба?!

Ако Статистика покажува дека 160.000 вработени има во јавниот сектор, а од нив државата само 25.599 води како администрација, тогаш 138.401 службеник земаат плата од буџетот, но не се административци. Се изгуби ли администрацијата во различните толкувања? Габриела Делова

delova@kapital.com.mk

О

колу 118.000 административци. Толку административци ќе изброел министерот за информатичко општество и администација, Иво Ивановски, ако Уставниот суд не ги укинеше од списокот со јавни службеници вработените во здравството и во културата, но и вработените во институциите кои вршат работи од јавен интерес или доверени јавни овластувања основани од општините и градот Скопје. Министерот Ивановски, кој завчера ваквата бројка ја сподели со јавноста во една од македонските телевизии, не кажа по која математика ја пресмета. Така, с$ уште останува нејасно, всушност, колкава е вкупната бројка на вработени кои земаат плата од народните пари. По проста математика, според информациите објавени

од Министерството за информатичко општество и администрација, ако во 161 институција има вработени 25.559 службеници, тогаш во вкупното 903 институции би работеле 142.674 службеници. Оваа бројка е близу до онаа што ја објавува Заводот за статистика, кој во јавниот сектор преброил дури 164.000 вработени. Но, останува с$ уште далеку од онаа со која располагаат дел од владините министри, кои калкулираат дури и со бројка од 180.000 службеници. По таа логика, 46.000 службеници од математиката на министерот Ивановски до онаа на Статистика остануваат да висат во воздух. Кој и како ќе ги регулира нив останува непознато. Она што е познато е само дека вкупно 138.401 службеник земаат плата од буџетот, но не се водат како администрација. Се чини, познатата фраза „бирократијата е уметност каде што и можното станува невозможно“ уште еднаш се покажа на дело.

Бирократскиот апарат стана толку сложен, што дури и простата активност на пребројување излезе тешка. Наместо регистарот да ги расчисти дилемите во јавноста, уште повеќе ја збуни јавноста.

Партиите молчат, експертите затекнати!

Но, освен јавноста, збунети останаа и партиите. Најгласните, барем кога стануваше збор за тоа колку брои администрацијата, се чини ја преспаа официјалната бројка. Ниту една од нив не го прокоментира податокот кој конечно го објави Министерството за информатичко општество и администрација. Ниту збор, ниту дилема, ниту сомнеж не пројави ниту една од партиите во ваквата информација. Обвинувањата дека администрацијата е преголема и дека ќе ја донесе државата до банкрот очигледно не е доволна причина за партиите да се произнесат по оваа математичка операција. Познавачите пак, останаа

118

илјади административци изброи Ивановски, сосе оние кои Уставниот суд одлучи да не се бројат

25

институции допрва треба да се пребројат затекнати. Тие се изненадени од бројката која ја објави Министерството. Без да коментираат дали со новиот начин на пресметување бројката навистина би била толкава, тие остануваат на ставот дека администрацијата во земјава, секако, не е 25.000, туку е гломазна и треба да се итно да се скрати. „Македонија има преобемна администрација, која треба да се крати. Она што треба да се прави е да се оди кон ефикасност. Само ефикасна администрација може да биде администрација која

WWW.KAPITAL.MK

3 ФАКТИ ЗА...

4 31 7,8

центи вчера поевтини нафтата „брент“ од Северното Море за испорака во мај на Лондонската берза, продавајќи се по цена од 124,82 долари за барел цент поевтини црното злато за испорака во мај во електронското тргување пред отворањето на Њујоршката стокова берза вчера, продавајќи се по цена од 103,70 долари за барел милиони барели нафта изнесуваат нафтените залихи на САД за само една недела, соопшти Американскиот институт за нафта, додека резервите на бензин истовремено се намалиле за 4,5 милиони барели

ПРОЦЕНКИ...

ТОП ВЕСТИ...

КРИСТИН ЛАГАРД

Тетекс со загуба од 117.000 евра

извршен директор на ММФ

Заздравувањето на светската економија е кревко

Ш

ефицата на ММФ, Кристин Лагард, смета дека заздравувањето на светската економија оди кревко и дека најголеми закани за економијата се оптоварениот финансиски систем во Европа, високите јавни и приватни долгови, невработеноста и високите цени на нафтата.Кристин Лагард ги предупреди земјитечленки на еврозоната од самобендисаност по најновото релаксирање на состојбите во поглед на должничката криза. „Иако ситуацијата во меѓувреме е навистина значително подобра отколку пред неколку месеци, политиката сепак мора да ја искористи оваа пауза за земање здив за да работи“, изјави Лагард.

и земаат плата ари, ама не се министрација!? Оваа година н$ очекуваат уште 600 нови рамковни вработувања

О

колу 600 нови рамковни вработувања се подготвуваат и годинава. Од Секретаријатот за спроведување на Рамковниот договор велат дека секоја година се подготвува стратегија за тоа колку лица треба да бидат вработени на годишно ниво за да се запази правичната застапеност во администрацијата. Иако годишната стратегија е донесена уште од крајот на јануари, сепак, точната бројка

с$ уште не е утврдена. Оттаму велат дека с$ уште се прават анализи за да се види колку лица треба да се вработат. Меѓутоа, според првичните калкулации, бројот на нови вработувања по Рамковен ќе биде ист како оној од минатата година, односно 600. Инаку, согласно информациите на регистарот, во државната администрација правичната застапеност изнесува 23% од потребните 25%, додека во јавната администрација е 7%.

11

автобуси со навивачи тргнаа кон Гетеборг, каде што ќе ја бодрат македонската ракометна репрезентација на предолимпискиот турнир. Навивачките групи ќе поминат 2.350 километри или околу 50 часа пат низ седум европски земји - Србија, Унгарија, Словачка, Чешка, Германија и Данска. Ракометарите ќе се обидат Македонија првпат да има претставник на Олимписки игри во Лондон во колективен спорт.

2

месеци, јули и август, ќе биде забрането движењето на камиони на патот СкопјеКичево-Охрид од 17 до 24 часот секој петок и од 7 до 24 часот секоја сабота и недела. Овој посебен режим се воведува со цел избегнување на застојот во сообраќајот кон Охрид, намалување на застоите за наплата на патна такса и за побрз проток на возилата и непречено движење на туристите.

Вонреден инспекциски надзор им се заканува на 25 институции!

И

ако институциите имаа рок до 15 март да поднесат извештај до Министерството за информатичко општество и администрација за бројката и структурата на вработени, дел од нив сепак, не ја испочитувале ваквата одредба. Дури 25 институции од вкупното 161 за кои по новиот модел е надлежно Министерството не поднеле ваква статистика. Меѓу нив се Фондот за пензиско и здравствено осигурување, Ректоратот на УКИМ, Агенцијата за вработување, Агенцијата за државни патишта, Јавното претпријатие за стопанисување со објекти за спорт во сопственост на Република

ќе претставува вистински сервис за граѓаните и за општеството“, вели професорот Темелко Ристески. Дел од нив пак, сметаат дека со ваквиот податок владејачката гарнитура си отвора можност за нови вработувања. По ваквата информација, велат тие, паѓаат во вода сите шпекулации дека имаме гломазна и пренатрупана администрација. На тој начин, државата сега има одврзани раце да вработува колку и како сака. Останува да се дочека оценката

Македонија, дел од студентските домови од земјава, како и дел од факултетите. За ваквиот пропуст од Државниот управен инспекторат најавуваат вонреден инспекциски надзор. „Со таквиот надзор ќе се утврди која била причината зошто дел од институциите не ја испочитувале законската обврска. Санкционирањето може да се врши по Законот за јавни службеници или по Законот за управна постапка, во зависност од тоа што ќе се утврди со инспекцискиот надзор. Казните се во висина од 3.000 до 6.000 евра, односно од 7.500 до 15.000 евра за раководното лице“, вели директорот на Инспекторатот, Ромео Деребан. која ќе ја даде Брисел. Со високиот дијалог кој започна пред неполн месец, јавната администрација и тоа како е под мониторинг на Европската унија. Иако една од задачите кои Брисел ги побара од Владата не е кратењето на администрацијата, сепак, оваа „реформа“ нема да помине незабележано, особено зашто во последниот извештај Комисијата & забележува на Владата за непостоењето регистар на податоци за администрацијата.

ЗОРАН ЈОВАНОВСКИ

потпретседател на СДСМ

Владата ни црташе бајка!

Т

екстилниот гигант АД Тетекс од Тетово минатата година ја заврши со загуба од 117.000 евра и остварени приходи од шест милиони евра, пишува во консолидираната годишна сметка на Тетекс АД Тетово заедно со подружниците и придружени друштва на компанијата за 2011 година. Податоците се објавени на Македонска берза, а финансискиот извештај ќе се најде на акционерското собрание на 27 април, каде што треба да биде усвоен. Планирано е нето-добивката на АД Тетекс да се распореди за задолжителна резерва, резерва за откуп на сопствени акции, а дел од добивката ќе остане нераспределена. Дивидендата за 2011 година пак, ќе се исплати од акумулираните нераспределени добивки од минатите години на Тетекс до 31.12.2008 година. Висината на дивидендата, бруто по акција, ќе изнесува 0,143% од номиналната вредност, односно 4,44 денари бруто по акција.

Имот и опрема на Сведмилк уште се продаваат

Д

ел од имотот, опремата и неколку возила на Сведмилк, проценети на околу три милиони евра, деновиве ќе се огласат за продажба. Неофицијалните информаци засега се дека турски Суташ ќе го откупи и ова побарување, но најверојатно за половина од проценетата вредност, со што би се наплатиле дел од доверителите, фармерите и неколку други компании. Според досегашните информации, Сушаш & исплатил на НЛБ Тутунска банка околу 4,4 милиони евра, а на Хипо лизинг за опремата под лизинг само 700.000 евра. Турската компанија Суташ, која е новиот сопственик на млекарницата Сведмилк, вчера го потпиша договорот со најголемиот доверител, НЛБ Тутунска банка, за купување на имотот и дел од опремата на поранешната млекарница Сведмилк, која се продаваше како хипотекарен залог на банката. Суташ најверојатно ќе ја купи и краварската фарма Еуроленд, во сопственост на бизнисменот Трифун Костовски. Според информациите, турскиот инвеститор планира и дополнителни инвестиции во производствена линија и за тврди производи, односно за сирење и кашкавал. Компанијата планира да ја рестартира млекарницата за шест месеци. Со ова завршува тригодишната сага за продажба на најмодерната млекарница во државата. Вкупната инвестиција на Суташ во земјата изнесува седум милиони евра, односно толкав е основниот влог на компанијата која пред еден месец ја регистрираше турскиот инвеститор.

Општина Куманово не сака да го реши проблемот со водата

К

ако и општина Тетово и општина Куманово с$ уште не поднела проект за искористување на парите од проектот „Водоснабдување и одведување отпадни води“ на Европската инвестициска банка. Од минатата година на општината Куманово од проектот во вредност од 50 милиони евра & се на располагање 3,5 милиони евра за кои с$ уште не аплицирала, иако осум години има сериозни проблеми со водата. Како што неодамна пишуваше „Капитал“ поради неинвестирањето во водоводната мрежа и неодговорното работење на двете претпритијатија, ЈП Водовод и ЈП Водостопанство Кумановско-липковско поле и оваа лето кумановци ќе останат без вода. Вчера на оваа тема реагираа и советниците на ВМРОДПМНЕ. „Градоначалникот на Куманово не само што се однесува неодговорно, туку тој е и арогантен. Ниту тој, ниту општина Куманово не одговори зошто не ги користат парите од проектот во вредност од 3,5 милони евра кои & ги става на располагање Владата. Зарем во Куманово сите проблеми се решени, па нема за што да се употребат овие пари. Со овие пари може д да се решат многу проблеми на кумановци. Може д да се реши долгогодишниот најголем проблем во Куманово Кум - проблемот со вода за пиење“, изјави Бобан Николовски, координатор на советничката група на ВМРО-ДПМНЕ во општина Куманово.

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

2.023,42 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза и вчера на официјалниот пазар најтргувани беа акциите на Комерцијална банка, со промет од 1.043.700 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,13% и трговскиот ден го заврши со вредност од 2.023,42 индексни поени. Македонскиот берзански индекс МБИД на дневно ниво забележа пораст од 0,09%, а индексот на обврзници ОМБ вчера падна за 0,13%.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Кјуби

505,00 +175,00

+53,03% 53 03%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Гранит

502,00 -22,00

-4,14% 4 14%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.199,55 0 49% -0,49%

По вчерашниот рекорден раст на Волстрит поради позитивните показатели за американското и на кинеското стопанство, вчера цените на акциите на американските берзи паднаа. Пад во оптимизмот беше забележан и кај инвеститорите на европските берзи, а нешто подобра ситуација беше забележана на азиските пазари на капитал.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.756,25 9.819,99 1.413,38 3.113,57 6.835,60 835,36

VALUTI

£ €

СТАПКА

-1,41% -2,29% -0,40% -0,20% -2,10% -1,84%

€ $

1,207 ПРОМЕНА

+0,5%

СТАПКА

1,3142 ПРОМЕНА

-1,3%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.623,00 -2,93% 2 93% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

124,13

В

ладата на премиерот Груевски ни црташе бајка. Се фалеше дека во 2012 година македонската економија ќе има значителен раст од 4,5%. Се фалеше дека направила одличен буџет и дека многу ќе растат капиталните инвестиции. Пред четири месеци СДСМ велеше дека растот на економијата ќе биде понизок од она што го предвидела Владата, дека буџетот е напумпан и треба да се сообрази со реалноста. Пред два месеци СДСМ побара итно да се направи ребаланс на Буџетот, но Владата тоа го одби. Денес дојде денот на вистината. Владата на премиерот Груевски најави ребаланс на Буџетот, изјави вчера потпретседателот на СДСМ, Зоран Јовановски.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

-0,58% 0 58% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ЛУИС ДЕ ГИНДОС

министер за економија на Шпанија

Шпанскиот јавен долг годинава ќе порасне на околу 78% од БДП од 68% од БДП колку што изнесуваше лани.

“

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

МВР „детонираше“ 200 апарати за игри на среќа

П

> БРОЈКА

олициската акција „Детонатор“ за само неколку дена доби свое продолжение и во Крива Паланка. Полицијата запленила околу 200 апарати за игри на среќа, одредена количина на оружје и муниција. Две од лицата инволвирани во случајот веќе имаат кривична пријава, односно се уапсени при првата акција во Кочани, а третиот соизвршител е во бегство. „Ако направиме груба пресметка за месечен паушал за aпаратите, тоа би било најмалку 100 илјади евра месечно за толкав број апарати“, истакна министерката за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска. Операцијата „Детонатор“, како и други слични операции, според министерката, најдобро покажува дека криминалот не е поддржан од полицијата.

420

илјади евра Управа за заштита на културното наследство ќе потроши за изработка на 15 восочни фигури. Во договорот за јавни набавки пишува дека восочните фигури се за потребите на Археолошкиот музеј Скопје. Фигурите ќе претставуваат личности од историјата на Македонија. Договорот за изработка на восочните фигури го добила фирмата Специјална опрема доо.

Топали: Местото на Балканот е во европското семејство!

М

естото на земјите од Балканот е во европското семејство. Исклучувањето од него е штетно не само за нив, туку за Европа во целина. Затоа, треба да се направат напори и од самите земји и од ЕУ тие што побрзо да се интегрираат и да го олеснат соочувањето на Eвропа и со економските и со политичките предизвици. Ова го порача вчера претседателот на албанскиот Парламент, Јозефина Чоба Топали, која е во дводневна посета на земјава, во обраќањето пред пратениците во Собранието на Македонија. „Сегашното позиционирање на Балканот како подрајче кое граничи со земји-членки на ЕУ, но нецелосно интегрирано во неа, е штетно за сите страни. Од друга страна, перспективата на Балканот како ново развојно економско и работно огниште би било олеснување и за самата Унија од предизвикот кој колку е политички, толку и економски“, рече Топали.

За да покаже поголеми приходи, МРТ ја пресметала и ненаплатената такса! Во својот финансиски извештај за 2011 година, МРТ прикажува огромен раст на нето-добивката и на вкупните приходи, пред с$ благодарение на подобрената наплата на радиодифузната такса, но ревизорите сериозно се сомневаат во објективноста на изнесените бројки Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

20,8

милиони евра е вкупниот приход на МРТ во 2011 година и е за 8,8 милиони евра поголем од остварениот во 2010 година

8,4

милиони евра изнесува нетодобивката на МРТ во 2011 година, што е огромен скок од 2010 година кога изнесувала само 400 илјади евра

10,3

милиони евра се приходите на МРТ од радиодифузна такса во 2011 година, кои во 2010 година изнесувале 3,1 милион

М

акедонската радио-телевизија книжела издадени, а ненаплатени решенија за наплата на радиодифузна такса и така прикажала зголемени приходи во износ од 5,3 милиони евра, пишува во извештајот на независниот ревизор за финансиското работење на јавниот сервис во 2011 година. Ова е главната основа за неповолното мислење на ревизорот кој оценува дека извештајот не ја презентира објективно финансиската ситуација на МРТ. Евидентирањето на ненаплатени приходи би можело негативно да се одрази на работењето на МРТ, бидејќи, според ревизорот, постои значаен ризик овие побарувања да не се реализираат поради ниската наплата на радиодифузната такса од страна на Управата за јавни приходи. Во случај на слаба наплата, МРТ ќе биде изложена на директен трошок бидејќи на книжените, а нереализирани средства ќе треба да плати данок на добивка, а истите ќе бидат основа за пресметка на 10% данок на непризнаени

трошоци. Во својот финансиски извештај за 2011 година, МРТ пишува дека од радиодифузна такса лани собрала 10,3 милиони евра, од кои на јавниот сервис му следуваат 76,5%. Ревизијата покажала и дека јавниот сервис неосновано го води како своја сопственост градежното земјиште под објектите на булеварот Гоце Делчев (каде што е зградата на МРТ) вредно 2,1 милиони евра. Земјиштето е на државата, а МРТ само има право да го користи и во меѓувреме води постапка за да го откупи. Во извештајот е наведено дека јавниот сервис располага со објекти во вкупна вредност од 2,8 милиони евра, но дел од објектите во евиденцијата немаат валиден имотен лист и за нив се водат постапки за легализација. Третата крупна забелешка од ревизијата се однесува на опрема набавувана претходните години, вредна 600 илјади евра, од која само дел е во употреба: „Опремата сметководствено не е активирана, за неа не била спроведена постапка за јавна набавка, и во фактурите не постојат поединечни вредности за опремата“, пишува независниот ревизор.

Зошто Владата & дала 5 милиони евра на профитабилната МРТ?

Во вкупниот приход на МРТ за 2011 година, кој изнесува 20,8 милиони евра, Владата учествува со околу 5 милиони евра, од кои 4,1 милион префрлила како дотација и 820

МРТ често тужи и ја тужат

Од големиот број случаи во кои јавниот сервис ја бара правдата на суд, во извештајот за 2011 година се наведени седум - МРТ ги тужи СДСМ, Еуротрејд, ГлобалКом, Синерџис, Тарбс... а вкупната сума што ја побарува од тужените страни изнесува околу 900 илјади евра. Но, затоа во тужбата на Тарбс против МРТ, само компанијата со австралиско потеко побарува 1,6 милиони евра од јавниот сервис: „Се очекува пресуда во втората половина на мај 2012 година. Истовремено постои контратужба од МРТ. Според кажувањата на одговорните во МРТ постои можност за едначење на двете тужби“, пишува ревизорот, предупредувајќи дека овие предмети може да влијаат на идното работење на МРТ. илјади евра како надомест за адвокатски услуги набавени од страна на МРТ за предмет во кој се застапувани и Владата и јавниот радиодифузер (судскиот процес за случајот „Тарбс“). Нешто повеќе, односно 5,3 милиони евра, МРТ лани потрошила за плати на своите 877 вработени. Во 2011 година значајна приходна ставка, повторно благодарение на Владата, бил и отписот на обврски и приходи од вишоци што придонело за дополнителни 4,7 милиони евра во касата на јавниот сервис. Станува збор за отпис на обврските на МРТ од кредити земени од Парискиот и Лондонскиот клуб (кои ги презела Владата) и на обврските кон Бирото за стокови резерви. Во 2011 година, иако беше изборна, јавниот сервис забележал значаен пад на приходите од маректинг. Ако во 2010 година успеал да продаде рекламно време во вредност од 866 илјади евра, во 2011 година од реклами инкасирал само 247 илјади евра.

Ни лево ни десно – против Груевски Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

В

онпарламентарните партии с$ уште си го опипуваат пулсот. Што ќе излезе од нивните работни средби с$ уште е рано да се каже, велат оттаму, но нивните разговори влегуваат во завршница. Оставен е простор за нов блок меѓу ВМРО-НП, ЛДП, Обединети за Македонија и Достоинство кои вчера и јавно седнаа на заедничка маса, но вратата на можности, велат оттаму, е отворена и за влез во една широка опозициска коалиција. Различниот помеѓу еднаквите, лидерот на ЛДП, Андреј Жерновски, потенцира дека партиите и понатаму остануваат идеолошки неспоиви, но ги соединува една иста цел. „Одлучивме да разговараме за тоа што н$ зближува и загрижува, а не за нашите разлики, а н$ загрижува: состојбата со демократијата во земјава, растечката сиромаштија, застојот во евроатланските интегративни процеси и секако меѓуетничката нетрпеливост. Ова беше доволна причина овие идеолошки различни партии да седнат на заедничка маса“, истакна Жерновски.

Со него на иста маса седнаа Љупчо Георгиевски со дел од потесното раководство на Народна партија, Наталија Ивчева од партијата на Љубе Бошкоски и Лидерот на Достоинство, Стојанче Ангеов со Благоја Марковски. Ставот кој го пренесе Жерновски, велат претставниците на овие партии, е заеднички. Партиите кои останаа надвор од Парламентот велат дека досега не разговарале дали ќе го прифатат отворенот повик на претседателот на СДСМ, Бранко Црвенковски за обединување на опозицијата. Централниот одбор на СДСМ донесе одлука за разговор со сите партии од македонскиот и од албанскиот блок. „Дали на крајот тоа ќе се реализира, јас не можам да тврдам бидејќи не зависи с$ од нас, тоа се повеќе субјекти, треба да се види која е нивната проценка, волја и желба. Секој којшто ќе пристапи на една таква широка коалиција би можел да смета на целосна рамноправност и еднаквост со другите субјекти“, истакна Црвенковски во интервјуто за Радио Слободна Европа.

Опозициските партии кои останаа надвор од Парламентот и покрај идеолошките разлики ќе прават нов блок. Дали блокот ќе резултира со широка опозициска коалиција е рано да се каже, велат од таму

Самостојниот настап се покажа како неуспешен

Жерновски истакна дека, за жал, човекот којшто ги споил овие партии е премиерот Никола Груевски и неговите политики. Според него, погубната политика на владата им создала обврска пред граѓаните тие да понудат подобро решение за излез од ваквата состојба. Либерал демократот признава дека самостојниот настап на предвремените парламентарни избори

се покажал како погубен, но во овој момент суетите се оставени настрана. „Да не настапевме самостојно можеби немаше ни да бидеме овде заедно. Сакаме да пратиме порака дека ја примивме пораката од граѓаните и мислам дека ако зборуваме да нема суети треба да почнеме од нас. Не треба да има суети, граѓаните сакаат да видат една заедничка битка во кој облик таа ќе се оствари ќе видиме“, додава Жерновски.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

ПОЛИТИКА 7

Му намигнавме и на Тајпеј нема веќе визи за Тајванците! По фамозната милијарда која никогаш не стаса во Скопје, а која Македонија требаше да ја добие како награда што направи политички експеримент со признавањето на држвата која едвај кој во светот ја има признаено, а не е ниту членка на ООН, укинувањето на визите е прв официјален контакт со островот

БОРЧЕ СТАМОВ

портпарол на МНР

Пред една година Тајван го ставија на белата шенгенска листа и согласно обврските кои ги имаме преземено како држава за почитување на Шенген, овој чекор е неопходен.

Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

В

еќе петти ден Тајванците можат да патуваат во Македонија без визи, а македонската власт не ја сподели оваа информација с$ додека истата не осамна на неколку тајвански медиуми, кои наголемо го фалат Тајпеј дека издејствувал од Скопје да додели вакво ослободување. Одлуката пропишува дека од први април граѓаните кои се сопственици на тајвански пасоши не треба да вадат виза при влез во Македонија. Официјална изјава има од Министерството за надворешни работи од Тајпеј. „Македонија е 127 земја која на граѓаните на Тајван им дозволува влез без визи, но оваа одлука ќе трае само до 31 март 2013 година во почетната фаза. Ќе се обидеме да ја претвориме оваа привилегија во постојана“, изјавува портпаролот на Министерството за надворешни работи на Тајван, Џејмс Чанг, за Чајна њуз ејџенси. Ослободувањето од визите се однесува за оние граѓани кои имаат пасош чија важност е подолга од шест месеци и важи за престои во земјава во траење до 90

Независноста на островот ја имаат признато мал број земји - Буркина Фасо, Тувалу, Свазиленд, Панама, Гватемала, Хондурас, Хаити... Визи имаат укинато повеќе, но Тајванците вчера се фалеа дека Македонија е меѓу ретките кои тоа го имаат направено со важност од една година дена во период од шест месеци. Во македонското Министерство за надворешни работи ја потврдија информацијата, но не откриваат зошто ја држеа во тајност досега. Портпаролот Борче Стамов за „Капитал“ вели дека ова е резултат на фактот што пред една година Тајван е ставен на таканаречената бела шенгенска листа. „Согласно обврските кои ги имаме преземено како држава за почитување на Шенген, овој чекор е неопходен. Поминаа потребните процедури во текот на изминатите неколку месеци и сега е донесено ослободувањето“, вели Стамов. Во Владата не сакаа да го коментираат потегот, но извори оттаму за „Капитал“ убедуваат дека засега односите со Пекинг се во ред и дека токму поради чувствителноста на прашањето, со оваа одлука се тактизирало цела година откако Тајван станал дел од белата шенгенска листа. Во МНР појаснуваат дека влезот на Тајванците

ќе биде регулиран само со лични карти, оти одлуката за безвизен режим на Шенген била со запишување на број на лична карта.

Милијардата којашто никогаш не ја видовме

Ианку, Тајван не е непозната држава за македонската јавност. Владата на ВМРО– ДПМНЕ со тогашниот претседател Љубчо Георгиевски и Демократска алтернатива на Васил Тупурковски направи неверојатен потег и ја призна независноста на Тајван во 1999 година во спогодба според која, тие ветија повеќе од една милијарда долари долгорочна помош за Македонија од Тајпеј. Наместо милијардата, која никогаш не дојде, набрзо по спогодбата Кина, една од петте постојани членки на Советот за безбедност на Обединетите нации, го повлече својот амбасадор и стави вето на планот на Обединетите нации за продолжување на мандатот на мировните трупи на ОН-УНПРЕДЕП

стационирани во Македонија. Тајван вети помош и до 300 милиони долари во готово и повеќе од една милијарда долари долгорочно, но Скопје доби само 20 милиони долари во директни инвестиции од Тајван и 150 милиони долари во кредити и техничка помош. На 19 јуни 2001 година Кина и Македонија повторно ги воспоставија дипломатските односи, откако неколку часа претходно земјава ги прекина односите со Тајван. Тогаш Тајванците го обвинија Пекинг за „принудување“ на Скопје. Нормализирањето на односите со Кина дојде откако тогашните министри за надворешни работи на Македонија и на Народна Република Кина, Илинка Митрева и Танг Џијаксуан, во Пекинг потпишаа заедничко коминике за нормализирање на дипломатските односи меѓу двете држави, а кое стапи во сила веднаш по потпишувањето. Во коминикето е содржана декларацијата во која Македонија го признава постоењето на „една единствена Кина“, држава во која спаѓа и Тајван, како и тоа дека кинеската влада е „единствена законска влада на Народна Република Кина“. Признавањето на пасош од некоја друга Кина не е регулирано со ова коминике.

Пресудата за дома, компромис за Чикаго!

Контакт-амбасадорката за НАТО во Скопје, Шурман, е децидна во ставот дека пресудата од Хаг се однесува на правен документ, Привремената спогодба, а не на приемот на Македонија во Алијансата, па како таква, може да се користи само како стимул за решавање на единствената препрека – спорот со Грција Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

У

ште една порака дека без решен спор за името со Грција, ниту на чикашкиот, ниту на кој било самит на НАТО, Македонија не би добила покана за членство, упати амбасадорката на Кралството Холандија, Мериет Шурман. Ставот на холандската амбасада, која е и контакт-амбасада за НАТО во Скопје, е идентичен со оној на Вашингтон дека поканата за Македонија е отворена уште од Букурешт 2008 година, со јасна порака дека членството може да се реализира само кога Скопје и Атина ќе дојдат до заеднички прифатливо решение за името на нашата земја. Оттука, и холандската амбасадорка вчера го потенцираше она што сите го знаеме, дека нам не ни е потребен посебен датум или самит, туку само компромис за веднаш да се реализираат атлантските аспирации. „На Македонија не & треба самит за да стане членка на НАТО. Важат одлуките од Букурешт и од Лисабон дека има отворена покана штом се изнајде заемно решение за билатералниот спор меѓу двата соседи. Одлуката на МСП од Хаг е одлука за однесувањето на двете страни во однос на Времената спогодба, а не за одлуката на НАТО, која се носи со консензус“, рече амбасадорката Шурман на прес-конференција по повод 63-годишнината од основањето на НАТО.

Покрај амбасадата, како организатор на настанот се јави и Евроатлантскиот совет на Македонија (ЕАСМ), чиј прв човек, Лазе Еленовски, порача дека нема потреба од тензијата која се создава во јавноста во пресрет на самитот, кој не е за проширување. „Принципот на консензус е основен. На последните три самити Алијансата со слична реченица кажа дека Македонија ги исполнува сите критериуми, но останува прашањето со нашиот јужен сосед. С$ уште немаме никакво решение, одлуката од Хаг е легитимна, но за жал, станува збор за политички проблем“, смета Еленовски.

Можно ли е „специјално“ партнерство со Македонија?

Еленовски ги објасни и трите точки кои ќе бидат на дневниот ред во Чикаго. Алијансата во моментов е преокупирана со современите предизвици на светската безбедност, а на претстојниот самит клучни ќе бидат мисијата ИСАФ во Авганистан за повлекување на трупите до 2014 година, концептот на „паметна одбрана“ поради драстичното кратење на буџетите за одбрана кај земјитечленки и аспиранти, како и дискусија за улогата и соработката со глобалните партнери и партнерства на НАТО со државите низ светот. Токму во третата точка се гледа едно од

На 63-годишнината од основањето на Алијансата претставникот на Евроатлантскиот совет, Лазе Еленовски и амбасадорката Мериет Шурман се согласија дека принципот на консензус во НАТО останува главен – со отворен билатерален спор со земја-членка не е возможен прием!

НАТО – 63 години гаранција за безбедност! Од 1949 година до денес НАТО претрпе сериозни трансформации следејќи ги глобалните промени, но Северноатлантскиот договор, со кој е воспоставена, е исто толку релевантен денес како и тогаш. „Она што е константа за целото тоа време можните сценарија кои би ја опфатиле Македонија, а кое говори за специфична форма на поддршка и стимулација која Алијансата би ја дала за земјава преку договор за партнерство. Сепак, главната порака и во тоа сценарио би го вклучувала

е дека НАТО стана извор на стабилност и опстана како заедница која споделува заеднички вредности и цели - заштита на слободата на индивидуата и владеење на правото“, рече амбасадорката Шурман вчера во Скопје. спорот со Грција и инсистирањето тој да се затвори за Македонија да добие полноправно членство. Принципот на консензус за НАТО и за нејзините земји-членки останува алфа и омега во начинот на функционирање и носењето одлуки.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Ревија на македонска мода во американската амбасада Македонија поседува голем талент во модната индустрија. Се надевам ќе имате можност да се проширите и на другите региони, истакна американскиот амбасадор Пол Волерс на настанот „Џез и фешн“, кој беше организиран во американската амбасада во Скопје Силвана Жежова

silvana@kapital.com.mk

РС ПОЛ ВОнаЛЕ амбасадор САД а модно шоу ќе ивСе надевам дека ов ија на најперспект оц ом пр во гне помо јата. зем во ри не ните дизај

Преку ова модно случување се проговори и за културата во САД. Амбасадорот објасни дека кога луѓето немале пари за фустани носеле здодевна и неудобна облека. Затоа се свртеле кон модата и дизајнирањето. Од чаршави правеле облека во која можеле слободно да се движат и а да танцуваат. Одеднаш се родила нова слобода. „Модата се менува, но луѓето ќе произведуваат облека. Што ќе носите и како ќе го дефинирате вашиот личен стил кажува многу види на настани анов често може дау се но за тоа кои сме. Она што е најважно Претседателот Ивтич во насока на просе тук а ин рж за фустанот е оној кој го носи. вање. кои немаат полиостакаисод азу изр то креативно Мак Македонија поседува голем моција на уметн тале е талент во модната индустрија. Се Дванаесетте селектирани дизајнери над надевам ќе добиете можност да пред гостите се претставија со по два модели. се п и“, им порача проширите и на други региони“, Во публиката присуствуваа високи претставници Вол Волерс на присутните. и од дипломатскиот кор, политичари и бизнисмени. Тој како домаќин и водител на вечерта им укажа Претседателот Ѓорге Иванов со неговата сопруга чест на македонските дизајнери, кои еден по Маја често можат да се видат на ваков тип еде еден ги претстави пред публиката на крајот од настани. Во публиката беа и бизнисмените рев ревијата. За учество на настанот дизајнерите Живко Мукаетов, Минчо Јорданов, Дејан апл аплицираа на отворен повик, а конечниот избор Панделевски, Срѓан Керим, Светозар Јаневски, го направи н жири составено од претставници на Златко Муцунски, Искра Ветаџокоска–Муцунска, Мак Македонската модна формација, Моден викенд министрите Фатмир Бесими и Веле Самак, Ганка Скопје и Американската амбасада. Самоилова, докторот Сашко Кедев Ке и други.

Министерот за одбрана, Фа негов го ата поубава половина.тмир Бесими, на „Џез и фешн“ дојде со

Дванаесетте сел ирани дизајне се претставија соект по два модели. ри По завршу увањето на настанот завршувањето се одржа коктел на кој освен вкусната храна ј произлезена од американската кујна, се служеше и виното на Стоби. Винарницата Стоби, Тиквеш, Пелистерка, Алкалоид беа само дел од компаниите кои го потпомогнаа овој настан. Амбасадорот Волерс изрази уверување дека оваа визија ќе потрае и во наредните години. Изрази и надеж дека ова модно шоу ќе помогне во промоцијата на најперспективните дизајнери ј од земјава.

На коктелот во ам ата се служеше виното на Сопственикот на вибанасад би. рн ата, Минчо Јорданов, наСто со неговата сопруга Елициц настанот дојде а.

Фото: Филип Поповски

В

ечер посветена на џезот и модата се случи во Амбасадата на САД во Македонија, а во организација на амбасадата, Модниот викенд Скопје и Македонската модна формација. Џезот послужи како инспирација на македонските модни дизајнери, кои создадоа парчиња гардероба што наликуваа на модата од 20-тите години на минатиот век. Главната цел на овој настан беше промоцијата на македонската модна индустрија од страна на амбасадата. Американскиот амбасадор Пол Волерс даде неизмерна поддршка на дизајнерите во нивното креативно изразување. „Темата на ова вечерно шоу е ’Џезот и модата‘, што е совршена инспирација за настани како овој,“ истакна Волерс, кој беше домаќин на настанот.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

9

Косово има огромен потенцијал за македонските компании

Македонија и Косово традиционално имаат добра трговска соработка, што во последните неколку години е изразено со зголемување на македонскиот извоз на косовскиот пазар Специјален известувач од Приштина за „Капитал“

Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

З

големување на трговската размена, привлекување странски инвеститори и олеснување на процедурите за соработка на компаниите беше фокусот на Првиот интернационален форум, кој вчера се одржа во Приштина. Претставниците од владите на земјите од регионот, од стопанските комори и од компании дискутираа за тоа кои се можностите и потенцијалите за поттикнување поголема соработка меѓу земјите во регионот, кои заеднички здружено можат да ги освојуваат странските пазари. Македонијa и Косово традиционално имаат добра трговска соработка, што во последните неколку години е изразена со зголемување на извозот на косовскиот пазар. Но, извозот од другите земји во Косово расте многу побрзо. „Имаме добри економски односи со Косово. Во 2011 година трговската размена достигна рекордно ниво од 570 милиони долари, од кои 530 милиони се извоз, а само 40 милиони увоз, што е добра основа за понатамошно

продлабочување на трговската размена меѓу двете земји“, изјави министерот за економија, Ваљон Сараќини. Според него, конкурентноста на регионалната економија се движи во насока на прилагодување на светската конкурентност. „Интенцијата на македонската трговска политика и на земјите од регионот е да создаде хоризонтална рамка, која треба да ги поврзе поволностите во деловната клима, привлекување инвестиции и зголемување на иновациите. Ова ќе влијае на создавање нова структура на извозот и увозот и постојан економски раст“, истакна Сарачини. Според Мендерес Кучи, претседател на Стопанската комора на Северозападна Македонија, двете земји работат на релаксација на трговските односи. „Има позитивна бизнис-клима, а ние како комори, имаме за цел да ги поттикнеме економската соработка и билатералната размена на стоки и услуги, но и на заеднички инвестиции. Ние потенцијалните инвеститори

„Имаме добри економски односи со Косово. Во 2011 година трговската размена достигна рекордно ниво од 570 милиони долари, од кои 530 милиони се извоз, а само 40 милиони увоз, што е добра основа за понатамошно продлабочување на трговската размена меѓу двете земји“, изјави министерот за економија, Ваљон Сараќини. не ги бараме во светот, туку во регионот, каде што сме подготвени да инвестираме“, потенцираше Кучи. Како што истакна тој, за олеснување на трговската размена, доволно е да нема формални пречки, како што се документи, сертификати и стандарди кои не се потребни. „Јас попрвин би вложил таму каде што пазарот е сигурен, а потоа таму каде што има поголем профит. Бројот на македонски компании присутни на косовскиот пазар е менлив и зависи, пред с$, од понудата и од побарувачката. Нашата тенденција е да создадеме поволна бизнис-клима и максимално да го искористиме огромниот потенцијал кој го има косовскиот пазар“, изјави Кучи. Мимоза Кусари, вицепремиер и министер за трговија и индустрија на Косово, порача дека целта на Владата е да го претстави Косово како атрактивна дестинација за странските инвеститори. „Работиме на повеќе реформи со цел за зголемување на домашното производство и на извозот, а со тоа и на отворање нови

18 APRIL - SPECIJALEN PRILOG

EDUKACIJA EDNA DECENIJA PODOCNA: [TO DONESE BOLOWSKIOT PROCES VO MAKEDONSKOTO VISOKO OBRAZOVANIEPOLESNA PROODNOST ILI I POGOLEM KVALITET? STUDENTI NA MAKEDONSKI NA^IN- DIPLOMA VO RAKA, NO NE I “MEKI” VE[TINI POLESNO DA SE NAJDE RABOTA. IZVE[TAJOT NA SVETSKA BANKA OTKRIVA PORAZITELNI PODATOCI ZA NEUSOGLASENOST NA MAKEDONSKIOT OBRAZOVEN PROCES SO POTREBATA OD GRADEWE SESTRANI LI^NOSTI! EDUKACIJA NA MENAXERI NOVA PONUDA, KOJ ]E U^ESTVUVA, [TO ]E U^AT MAKEDONSKITE MENAXERI? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG EDUKACIJA KOJ KE IZLEZE NA 18 APRIL 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

работни места, што би значело зголемување на економската размена на земјите во регионот. Сакаме да го претставиме Косово како атрактивна дестинација за странски инвеститори, а тоа го правиме преку неколку мерки, како што се олеснување на процедурите за водење и основање бизнис, олеснување на процедурите за увоз и извоз и зголемување на инвестициите во инфраструктурата“, изјави Кусари. Агим Шаими, претседател на Стопанската комора на Косово, истакна дека предноста на косовската економија е евтината работна сила и процесот на приватизација на големите компании, кој допрва започнува. „Нудиме големи можности за странски инвеститори, пред с$ со процесот на приватизација, кој допрва следува. Како најатрактивни сектори се енергетиката, рударството, телекомуникациите, земјоделството и банкарскиот сектор. Во Косово има 110.000 регистрирани фирми, што значи 110.000 можности за нови инвестиции и соработка меѓу компании“, истакна Шаими.

КАПИТАЛ чеТврТоК 05.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари македонско-турски бизни-форум со асоцијација на бизнисмени од измир

Д

елегација од 20-тина турски компании, членови на Асоцијацијата на бизнисмени - МУСИАД од Измир, на 6 април годинава ќе ја посетат Македонија за да воспостават деловни контакти со македонски компании од различни стопански дејности. Во рамките на нивната посета, Стопанската комора на Македонија организира Македонско-турски бизнис-форум, односно билатерални деловни средби со македонски компании, кои би се јавиле како нивни потенцијални деловни партнери. По завршување на официјалниот дел на бизнис-форумот, планирани се билатерални разговори меѓу компаниите од повеќе стопански сектори како електрика и електроника, логистика, текстил, градежништво и градежни материјали, консултантски услуги, автоделови, прехрана, метало-преработувачка индустрија, трговија и друго.

општините ќе издаваат б интегрирани дозволи по електронски пат

> броЈка

Е

лектронско издавање Б интегрирани дозволи, поедноставна процедура за изработка на елаборати за животна средина и поттикнување на проектно здружување на општините за добивање ЕУ-средства. Ова се најзначајните работи за кои министерот за животна средина, Абдулаќим Адеми, претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, градоначалниците и претставниците од релевантните институции за животна средина разговараа на вчерашната средба. Министерот Адеми истакна дека е позитивно тоа што општините добиваат с$ повеќе КАМАТНИсредина. СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ дава голем надлежности за животната Додаде ДЕПОЗИТИ дека децентрализацијата Банка 6м 24м 36м придонес за приближување на Македонија 3м кон ЕУ. Комерцијална банка 4,60% 7,40% 7,70% „Во последниот извештај за напредокот на3,60% Македонија кон ЕУ се забележува НЛБ банка средина 3,50% 4,50% напредок во процесот наТутунска животната и усогласување на7,00% законите.7,50% Но, забелешки има за надградување на 4,65% централно7,40% и локално7,60% ниво и Стопанска банкана капацитетите 3,60% малото ниво на инвестиции животна средина“, вели тој. Трајановски најави Шпаркасево банка 3,50% 4,50% 6,50% 7,00% дека ЗЕЛС активно работиОхридска на изработка кој општините банка на софтвер 4,30% преку4,80% 5,50% бесплатно 6,00% ќе можат да издаваат Б Прокредит интергрирани дозволи по електронски пат. банка 3,40% 4,40% 7,10% 7,30%

1

компанија-извозник има од Дебар на листата на Капитал ТОП 100 извозници од Македонија, со што овој град е застапен со најмалку извозници. Единствен голем извозник од Дебар е индустријата за градежни материјали Кнауф Радика, која е во странска сопственост.

ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

Адеми не попушта: Забраната 82% за откуп на метален отпад останува! ивана колева

В

koleva@kapital.com.mk

ладата воопшто не е загрижена што металуршките компании во земјава останаа без основна суровина за производство поради забраната на NASDAQ министерот за животна средина за откуп и промет со метален отпад. Министерот Абдулаќим Адеми завчера разговарал ата во Сао во Владата за барањето на компаниите, кои побараа за три дена да се укине забраната за да не излезат на штрајкови, но промена на состојбите нема. Владата останува без слух за проблемот кој се заканува да ја уништи најпрофитабилната извозна пании индустрија во земјава. Образложението на Адеми за ваквата мерка е дека кражбите на шахти мора да престанат(?!). „Ние не работиме со рокови и уцени. Работиме омпании од според законите. Веќе имав средба со компаниите на која ги презентирав причините зошто е воведена забраната. Владата останува на ставот дека компаниите нема да работат следните шест месеци, со можност за

20%

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Нема итно да се решава проблемот со забраната за откуп на отпад, која ги остави металуршките компании без 24% метален основна суровина за производство

35%

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

01%

41%

45%

31%

продолжување на рокот на забрана за дополнителни три до шест месеци“, истакна министерот Адеми. Нагласи и дека не било добро да се праќаат уцени и закани, бидејќи под таков притисок Владата не можела да работи. Според Владо Момировски, претседател на Асоцијацијата за секундарни суровини и рециклатори, ако Владата остане на истиот став, на компаниите не им преостанува ништо освен да излезат на штрајк. „Бидејќи сите мерки и чекори преку институциите ги исцрпивме, сега ни преостанува само да го покажеме нашето незадоволство со штрајк на улица“, вели тој. Компаниите, пак, се буквално во шок од државниот удар врз целата индустрија. И на нив и на инвеститорите во нивните компании не им е јасно како може Владата наместо да го јакне извозот и да го поддржува, да се крие зад изговорите за кражби на старо железо. Од компаниите велат дека немаат намера да & се закануваат на Владата, туку подготвени се заедно

+

и на берзата

63%

ани на

04.04.2012

Кјуби ЗК Пелагонија Стопанска бан. Битола Македонски Телеком Алкалоид 04.04.2012

Гранит Охридска банка РМДЕН10 Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка

раст

+53,03% +3,00% +1,50 +0,84% +0,57% -22,00% -9,00% 0,00% -12,00 -1,00%

нова цена

505,00 2.335,00 2.030,00 539,00

4.219,00 нова цена

502,00 1.101,00 90,00 2.940,00 1.849,00

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

Владо момироВски

“

1м 3м 6м 12м 0,42% 0,77% 1,07% 1,41% 0,36%за животна 0,67% 1,37% министер средина 1,01% 0,24% 0,73%со рокови 1,05%и ние0,47% не работиме 0,08% 0,01%работиме 0,19%според0,39% уцени.

абдулаќим адеми

“

ќе имаме координативен законите. МЕЃУБАНКАРСКИ СТАПКИ останува на ставот дека состанок со компаниите од КАМАТНИВладата индустријата и ќе формираме кризно тело компаниите да работат Рочност преку ноќ 1нема недела 1м 3м со вклучени правни лица коеСКИБОР понатаму ќе следните месеци, со4,18% можност 4,98% за 2,20% шест3,18% одлучува какви мерки ќе преземеме по продолжување на рокот на забрана за МКДОНИА 2,20% одлуката на Владата. дополнителни три до шест месеци. ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка Стапка на инфлација меѓународните договори со Индија, трошоци“, вели тој. Лани Новометал 5,20% платени кирии, механизација, остварила промет Народна банка на Македонија 4,00%од околу пет милиони вклученост на транспортери самобанка за на Србијаевра, што е околу Народна 12,00%500.000 евра на 13,40% наши потреби, кредити и други месечно ниво. 6,00% 2,50% Народнафиксни банка на Хрватска 3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

среда - 04.04.2012 3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,42% 0,36% 0,24% 0,08%

3м 0,77% 0,67% 0,47% 0,01%

6м 1,07% 1,01% 0,73% 0,19%

12м 1,41% 1,37% 1,05% 0,39%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5196 46,2032 73,8930 51,1172 46,5846 47,8826

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) претседател на Асоцијацијата на секундарни суровини и рециклатори Libor (USD) денеска во стопанската комора Libor (CHF)

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

пад

-

да се борат против крадците на старо железо. За нив, забраната не го решава проблемот кој години наназад се провлекува. Гоце Петровски, менаџер за трговија во компанијата за извоз на отпадни суровини Новометал, вели дека заедно компаниите ќе одлучат што ќе прават понатаму. „Ако не се преземе ништо по нашето барање за укинување на дозволата, најверојатно ќе се организираат штрајкови“, вели тој. Новометал веќе две недели била блокирана со работа. Последните два камиони со 50 тони бакар за извоз во вредност од 300.000 евра биле пуштени пред забраната. „С$ уште немаме точни проценки за штетата од забраната. Но, тука се загубите од пеналите за доцнење на роковите за исполнување на обврските од

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-5,22%

0,82%

-3,39%

-27,68%

0,81%

01.04.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

36.867.434,43

-8,43%

-3,07%

2,21%

-20,59%

-3,08%

01.04.2012

Иново Статус Акции

15.211.855,46

-2,33%

-1,37%

-5,61%

-13,01%

-1,38%

02.04.2012

5,56%

10,73%

-9,76%

5,85%

02.04.2012

0,82%

-6,08%

-32,45%

0,87%

02.04.2012

5,03%

2,60%

-12,51%

5,19%

02.04.2012

2,28%

3,12%

4,59%

2,26%

02.04.2012

0,84%

1,66%

0,00%

0,85%

02.04.2012

24.642.024,63

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -4,17% 5,20% -1,52% 13,40% 2,50% -2,19% 3,60% 40.592.502,77 0,06% 2,20%

46.541.076,24 4,00% 21.485.549,95 12,00% 6,00% 25.537.411,91

КБ Публикум Паричен

42.792.266,34

0,29%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 05.04.2012

11 Општина Бутел најавува нова населба во Визбегово

ИФЦ вложи 25 милиони евра во Заваровалница Триглав и стекна 16,68% од капиталот

> БРОЈКА

296.631

О

пштина Бутел работи на изработката на новиот детален урбанистички план за Визбегово со кој треба да бидат опфатени 20 хектари државно градежно земјише. Нацрт-верзијата на ДУП е веќе готова и се очекува негово финално донесување. „Се работи за 150 локации за изградба на индивидуални станбени објекти што ќе бидат во функција на владиниот проект „Купи куќа, купи стан“, информираат од општина Бутел. Со овој детален урбанистички план предвидена е локација од 11.000 метри квадратни за изградба на нова училишна зграда со спортски терени, како и простор за изградба на детска градинка.

Т

риглав ИНТ, компанија-ќерка преку која Заваровалница Триглав поседува неколку осигурителни компании на Балканот склучи договор сo ИФЦ, член на групацијата Светска банка за упис и акционерски договор вреден 25 милиони евра. Во исто време, беше потпишан договор за основање продажна опција меѓу Заваровалница Триглав и ИФЦ. Оваа докапитализација е почеток на стратешкото партнерство меѓу ИФЦ и групацијата Триглав, со цел експанзија и консолидација на операциите на групацијата Триглав на постоечките и потенцијалните пазари. Потпишувањето на овие договори е клучниот момент во имплементацијата на стратегијата на Заваровалница Триглав за периодот 2011–2015 година, во поглед на експанзијата и консолидацијата на операциите на групацијата на постоечките пазари во Западен Балкан и потенцијалните пазари. На овој начин групацијата Триглав ќе овозможи поголема достапност на своите осигурителни производи, како и да влијае на осигурителните стандарди. Според договореното, ИФЦ ќе инвестира 25 милиони евра во Триглав ИНТ и за возврат ќе се здобие со власништво во компанијата во износ од 16,68%. „Откако ги собравме сите наши компании-ќерки под еден кров и Управниот одбор одобри влез на стратешки партнер, со поддршка на ИФЦ можеме да се фокусираме на стратешката цел на Триглав ИНТ - да станеме центар на осигурителниот бизнис во Западен Балкан“, изјави Матјаж Раковец, претседател на Управниот одбор на Заваровалница Триглав.

члена има вториот пензиски столб во Македонија, односно НЛБ Нов пензиски фонд и КБ Прво пензиско друштво, заклучно со 2011 година. Според податоците на НЛБ Нов пензиски фонд, во двата приватни фонда лани се слеале вкупно 16.019,18 милиони денари нетосредства. Вториот пензиски столб во земјава беше воведен пред околу шест години.

Мукаетов: Ако не пробате да извезете, не знаете дали ќе успеете Силвана Жежова

В

затворевме и работевме само со идеја да освојуваме позиции на домашниот пазар, немаше да го имаме овој успех што го имаме надвор“, истакна Муакетов и им порача на компаниите да постават макар и најмало штандче на некој саем, зашто ако не се видливи, тогаш е многу е тешко да извезат. „Во март учествувавме на саем за чаеви во Лос Анџелес, а во јуни ќе учествуваме на најголемиот светски саем за чаеви во Лас Вегас. Некогаш е скапо, многу комплицирано, зема време, но еден ден ќе се исплати“, порача Мукаетов. враќа многукратно“, додаде Мукаетов. Бариери и ризици постојат, но како што истакна тој, Социјалните медиуми стануваат важен сегмент компаниите треба да се борат за да ги надминат, а во работата на секоја компанија и контактот со не да се жалат. Позитивниот пристап, тимскиот дух и потрошувачите преку нив е многу важен. борбата доведуваат до саканите резултати. „Доколку сакаат да опстанат, компаниите „Секоја држава е приказна за себе. Повеќето од треба 20% од буџетот да го насочат за бариерите ги нема на хартија, туку ги има во контакт со потрошувачите преку социјалните практика. Треба да најдеме начини како да гиФЈУЧЕРСИ мрежи. Паметните и евтини кампањи даваат бајпасираме и да ги заобиколиме. Ризикот секогаш резултати“, додаде тој. НАФТА постои. Како компанија која е присутна на многу Она што е важно за успех на една компанија ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС пазари и сакаме да се шириме, свесно влегуваме се запазување на основните параметри 102.51$/барел 2,17/ММБТу со инвестиции кои веднаш не се враќаат. Доколку при работењето. Во таа насока, Алкалоид работите школски, какоBRENT што треба и ги имате континуирано инвестира во развој, во своите ЗА ЗАТОПЛ. вистинските луѓе и производи, инвестицијата се 322 луѓе, на пазарите каде што се присутни.

124.13$/барел

zezova@kapital.com.mk

изијата на менаџментот на една компанија е многу важна - ако не пробате да извезете, не знаете дали ќе успеете. Секоја мала и средна компанија треба да биде дел од разните стопански комори, различните организации и да оди на саеми каде што може. Потребно е да се користат повластувањата кои ги дава нашата држава за присуство на одредени настани, а исто така и да се користат дипломатските канали. Ова беа главните препораки на Живко Мукаетов, генерален директор и претседател на Управниот одбор на Алкалоид, на предавањето пред МАКЕДОНСКА БЕРЗА студентите на Американ колеџ на тема „Успешен интернационален бизнис: мит или реалност за МБИ 10 македонските 2.023,42 компании“. Според него, домашниот пазар од два милиони МБИД да се сфати како предизвик. луѓе треба 1.927,03 „Тоа не е хендикеп, тоа е наша предност за да се позиционираме надвор. Ако како компанија се ОМБ

121,52

-0,13% +0,09% -0,13%

-1,44% -0,58%

-0,64% -0,22%

Извор: Македонска Берза

SASX 10 -0,13% -0,61% 762,16

+0,09% SOFIX 308,63 -0,13% ATHEX

+1,30%

706,70

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 525,59 13.199,55

-0,61% -0,49%

18.117,50

31.53$/унца

2.099,25

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

8.448,50

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 706,70 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-1,70%

FTSE 100 5.756,19

-1,41%

1.800 1.800 1.800

-0,49% -2,10% SWISS

DOW JONES

6.271,06

-0,35%

1414.25$/бушел

S&P 500 1.413,38

Главен индекс на Љубљанската берза

DOW JONES Симпо 220,00 13.199,55

Дунав +10,00% NASDAQ -0,49% 3.113,57 1.020,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Кредибанка

2.010,00

BRAZIL BOVESPA -0,40% +0,01% 64.290,53 АЗИЈА ИНДЕКСИ 128,99

Подр.банка

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

-2,29%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 373,60

+1,31%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 835,36

3.348,88

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-1,84%

-1,70%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.756,19

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.835,31

-0,63%

17.486,02 FTSE 100

-2,10%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

102.51$/барел

BRENT 124.13$/барел

CAC 40 3.348,88

.

DAX Текстина 6.835,31 0,10

-1,41%

+9,68% -0,20%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Прив.банка -11,84% BRAZIL BOVESPA

-7,86%

-0,40% +0,01% 64.290,53 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 211,00

+11,97%

104,00

4,25 FTSE 100 5.756,19БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

-1,70%

+5,88%

-6,39%

-1,41%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Јутекс

26,05

+4,20%

SWISS Униор Зрече -2,10% -0,45% -77,78% 6.271,06 -7,88% 8.291,00

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +53,03% 505,00

Кјуби NIKKEI 225 ЗК Пелагонија +3,00% 9.819,99 СтопанскаИндекс бан. Битола +1,50 на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Македонски Телеком +0,84% котирани на швајцарскиот пазар на капитал Алкалоид +0,57%

-0,45%

-2,29%

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

1621.50$/унца

СРЕБРО 31.53$/унца

БАКАР 8.448,50

-1,44% -0,58%

ПРИРОДЕН ГАС 2,17/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

322

МЕТАЛИ

-3,02% -5,23% -1,4%

НИКЕЛ

18.117,50

АЛУМИНИУМ 2.099,25

ЧЕЛИК 520.00$/унца

-0,64% -0,22%

-1,4% -1,20% /

+10,40%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

04.04.2012

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Валамар

Валидус ЕВРОПА -6,72% ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Нова.кредитн

3.600,00

ЗЛАТО

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 6.271,06

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.819,99 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.790,98 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 706,70

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Термес

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,35%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

-0,20% S&P 500 -0,45% 1.413,38

NASDAQ 3.113,57

SASX 10 ШЕЌЕР 762,16

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.199,55 Заеднички индекс 30 6.835,31

+1,30%

2106.000$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 658,00$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 595,12

BELEX15 ПЧЕНИЦА 525,59

+0,01% -0,24%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 64.290,53 308,63

+1,30%

SBITOP 595,12

CROBEX КАФЕ 1.835,67 1.80/бушел

661,25$/бушел

3.000 3.000 3.000

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +1,11% РЕГИОН

-0,61% +0,27% SOFIX СОЈА +0,01% -2,83% 308,63

-0,20% -0,82%

SASX 10 762,16

на пазарот на јавно поседувани друштва

-1,73% -0,82% +3,45% -0,24% -0,55%

ПЧЕНКА

берзата, без финансиски компании

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

124124 124

520.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

+0,01% -0,40%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.348,88

1621.50$/унца

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.835,67 1.413,38

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

NASDAQ 3.113,57

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

-0,13%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,09%

-3,02%2.700 -1,4% 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 -5,23% -1,20% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 2.300 -0,13% 2.023,42 -0,24% 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД -1,4%2.100 / +0,09% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 1.927,03 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12 ОМБ -0,35% -0,13% 121,52 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,82%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 595,12

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

-0,13%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

+0,01%

„Производот мора да е добар, луѓето на терен да знаат да работат, мора да се инвестира, да сте конкурентни и да ве видат“, порача тој. Алкалоид е шеста фармацевтска компанија во Југоисточна Европа, која е извозно ориентирана. Во Македонија е во првите десет топ-извозници, насочена кон регионот, ЕУ, Русија, ЦИС-земјите, САД и арапските земји. Извозот од 2006 година од 32,87 милиони евра е дуплиран на 64,1 милиони евра. Во иднина Алкалоид ќе се наметне и како сериозен играч во делот на производство на органска храна, односно во производство на мусли и енергетски плочки.

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 04.04.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 2.023,42 525,59 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.927,03 1.835,67 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,52

фото:ФИЛИП ПОПОВСКИ

Домашниот мал пазар не треба да се гледа како хендикеп, тоа е предност за компаниите да се одлучат да извезуваат ако сакаат да растат, порача генералниот на Алкалоид, Живко Мукаетов, на предавање во Американ колеџ

HANG SENG 2.335,00 20.790,98 2.030,00 539,00

661,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 658,00$/бушел

КАФЕ 1.80/бушел

СУРОВИНИ

+1,11% +0,27% -2,83%

КАКАО

2106.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1414.25$/бушел

-1,73% +3,45% -0,55%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+1,31%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

4.219,00

ПЧЕНКА

Симпо

220,00

+10,00%

Дунав

1.020,00

+9,68%

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

„Зеленеење” на иднината на македонската економија

П

Емилија Пирганоска

риродните богатства на Македонија, како неразделен дел од нашата животна средина, се многу значаен фактор за квалитетен живот на овие простори. Нивното зачувување и одржување е значајно и тоа не само за граѓаните на оваа земја, туку и за целиот регион, а и за светот, воопшто. Развојот и заштитата на природните богатства, а со тоа и на животната средина, имаат доминантно влијание во повеќе сфери од општествениот живот. Тие директно влијаат врз обезбедувањето здрав живот за жителите на Македонија, но неспорно е и нивното значење за економијата и за економскиот раст на земјата. Поради тоа, рационалното управување и искористување на природните богатства може да биде цврста основа за економската стабилност на нашата земја. Македонија се наоѓа на прагот на една нова и исклучителна фаза од својот развој. Токму во овој момент треба да се искористи можноста плановите за економски развој да се постават на принципите на одржливиот развој. Тоа значи интегрирање на сите аспекти за зашита на животната средина, во сите области, на сите нивоа, со цел да се обезбедат услови во кои секој што живее во Македонија ќе може да дише чист воздух и да пие здрава вода. Секако, идејата за одржливиот развој е многу ветувачка, но за да не остане само идеја, потребни се низа регулаторни и управувачки активности за нејзина реализација. Заштитата на животната средина е една од уставните обврски на Република Македонија. Тоа е одговорност и на секој граѓанин и институција во рамките на нивните можности и домени на дејствување. Деградацијата на природните богатства мора да се сопре со соодветни мерки за заштита, но истовремено и со почитување на економската политика за остварување на одржливиот развој. Заштитата на ендемичните растителни видови во национални паркови, поставувањето филтри на фабричките оџаци коишто ќе го прочистуваат воздухот, прочистувањето на отпадните води, изградбата на фабрики надвор од населени места, казните пропишани од државата за оние кои нема

студент на Економскиот факултет во Скопје

Македонија има потенцијал и ресурси кои би можеле да & овозможат посветла иднина на македонската економија. Придонесот кон заштитата и развојот на природните богатства не треба да го гледаме како нешто апстрактно и туѓо, туку како придонес од кој ќе имаме полза и ние и идните поколенија к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

да ги почитуваат предвидените норми се само дел од начините за тоа како може да се сочува животната средина. Исто така, од големо значење е и националната акција „Ден на дрвото”, во рамките на која се врши пошумување на голите и запуштени подрачја на Македонија. Со тоа секој граѓанин ја има можноста да придонесе за раззеленување на површината на својата земја, но истовремено и за побрз и подинамичен развој на македонската економија. Меѓутоа, сите напори за животната средина да се одржи чиста и зелена не би биле комплетни доколку природните богатства не се искористуваат рационално. Впрочем, економијата е наука за рационално искористување на расположливите ресурси и само ако тоа се применува Македонија, со помош на животната средина, ќе може да обезбеди развој на националната економија. Зелените површини би биле погодни места за изградба на паркови, каде што домашните граѓани и туристите би можеле да уживаат во чистиот воздух и прекрасните глетки. Чистите и бистри води на езерата и на реките исто така би можеле да привлечат уште повеќе странски посетители, со што би дошло до развој на туризмот. Здравата животна средина е примамлива и за голем број домашни и странски инвеститори, коишто својата шанса за напредок би можеле да ја видат токму во инвестиции за изградба на фабрики, угостителски објекти, станбени простори; незагадената македонска почва заедно со поволната клима би биле одличен спој за одгледување овошје и зеленчук и инвестирање во системи за наводнување и машини за обработка на земјата. Исто така, значаен чекор за напредок на македонската економија би било и изнаоѓањето начин за намалување на интензитетот на употреба на ресурсите по единица производ, со што би се зголемила ефикасноста и продуктивноста. Би се ангажирале повеќе работници, а би се намалила невработеноста во земјава. Истовремено, би се зголемил извозот на домашни производи на странските пазари, а со тоа директно би се влијаело на економскиот раст. Со употреба на технологија што гарантира чиста животна средина (од страна на производствените к

с

о

м

е

р

ц

и

ј

Во дневниот весник „Капитал“ секој четврток во наредните три недели ексклузивно ќе ги објавиме трите есеи наградени од Светската банка во рамките на програмата за зелен развој. Целта на оваа програма е да се поддржи Владата на Република Македонија во проценката на економските трошоци и придобивки од преминот кон позелен раст и определување приоритети за спроведување активности утврдени со Националната стратегија за одржлив развој, дополнета со препораките од оваа програма. фабрики) делумно би се спречило загадување на околината, односно веќе постоечките чисти површини би можеле уште повеќе да се заштитат и да станат покорисни. Би можеле да се стават во употреба и оние земјишни површини коишто не се користат поради преголема загаденост или пак, поради мала плодност. Во прилог на сево ова, и кај граѓаните треба да се развива пред с$ еколошката свест, свеста дека со уништување на животната средина не му наштетуваме никому, освен на самите себеси. Секој што ќе придонесе, дури и минимално, во одржувањето на чистата животна околина директно придонесува и за подобра иднина и поголем развој на економијата во Македонија. Македонија има потенцијал и ресурси кои би можеле да & овозможат посветла иднина на македонската економија. Придонесот кон заштитата и развојот на природните богатства не треба да го гледаме како нешто апстрактно и туѓо, туку како придонес од кој и ние и идните поколенија ќе имаме полза. Според принципот на одржливиот развој, не смее да се предизвика конфликт меѓу интересите на сегашните и на идните генерации, туку со реализација на стратегијата на одржлив развој да се зачуваат условите за перспективен развој при постојана грижа за иднината. Можностите понатаму кои ги нудат чистите зелени површини се многубројни. Само од нас зависи што и колку ќе вградиме во темелите на новата, „зелена” економија на нашата земја. а

л

е

н

о

г л

а

с

Еднодневен семинар: КОНТРОЛА НА ПРОЦЕСОТ НА ФИНАНСИСКО ОДЛУЧУВАЊЕ ВО КОМПАНИИТЕ ВО НАСОКА НА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ИЗВЕСНОСТА НА ОЧЕКУВАНИТЕ РЕЗУЛТАТИ ВО УСЛОВИ НА НЕСТАБИЛНОСТ И КРИЗА 11 април 2012 година, 10:00-16:30 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат Заинтересираните за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 10.04.2012 година.

Контакт:

Контакт:

факс: 02 32 44 088

факс: 02 32 44 088

Елизабета А. Ефтимова Тел: 02 32 44 074 e-mail:beti@mchamber.mk

Анита Митревска Тел: 02 32 44 057 anita.mitrevska@mchamber.mk

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

БАЛКАН 13 Поранешниот министер за внатрешни работи на Хрватска обвинет во аферата „Фими медиа“

Н

икна ново обвинение поради аферата „Фими медиа“ во Хрватска. Како што пренесуваат тамошните медиуми, подигнато е обвинение против Ивица Кирин, поранешен министер за внатрешни работи. Ивица Кирин се товари за злоупотреба на службената должност поврзано со работата на институциите на Министерството со компанијата на Невенка Јурак, Фими медиа, од август 2006 до јули 2009 година. Министерството за внатрешни работи за овој период преку Фими медиа проневерило 21,5 милиони куни (2,84 милиони евра). Според хрватската агенција за борба против корупцијата, УСКОК, Кирин бил еден од луѓето кои го реализирале финансирањето на Хрватската демократска заедница (ХДЗ), под водство на Иво Санадер, преку црните фондови на Фими медиа.

> БРОЈКА

20%

од вкупниот број активни компании во регионот на Западен Балкан се во сопственост на жени, додека просекот во Европа е нешто повисок и изнесува 35%, вели раководителката на регионалната БАС-програма, Наталија Мејлунас, за хрватски Јутарњи лист. Причината за тоа се поголемите обврски кон домот и семејството, но и недостигот од самодоверба и претприемнички дух.

Економските прогнози за Словенија се влошуваат

С

поред последните прогнози на словенечката централна банка, Словенија дури во 2013 година ќе оствари економски раст од 0,6%, а во 2014 година тој ќе изнесува 1,7%. За оваа година банката предвидува намалување на бруто-домашниот производ (БДП) за 1,2%, што претставува голема промена во однос на прогнозите од октомври, кога се предвидуваше раст од 1,7%. И канцеларијата за макроекономски анализи на словенечката влада (УМАР) ги намали прогнозите за раст на словенечката економија за 2012 година на 0,2%, додека минатата есен прогнозираше раст од 2%. Последниот квартал од минатата година Словенија влезе во рецесија, со оглед на тоа дека БДП беше намален за 0,7%, а во претходниот квартал веќе беше забележан пад од 0,4%.

Борис Тадиќ си поднесе оставка, но пак ќе се кандидира за претседател

српскиот весник „Блиц“ рече дека тоа бил моментот кога Србија не добила статус за кандидат за ЕУ, кога политиката за која тој добил поддршка од граѓаните била доведена во прашање. „Сепак, најдовме начин за регионално претставување на Косово и така го продолживме патот кон ЕУ“, додаде тој. Тадиќ најави дека следните претседателски избори ќе бидат тешки и одлучувачки и дека клучот за неговата програма ќе бидат малите и средни претпријатија, работните места и инвестициите во земјоделството.

Тадиќ и Николиќ - фаворити во трката за претседател на Србија

Бидејќи подолго време се шпекулираше дека Борис Тадиќ планира да поднесе оставка, познати се потенцијалните кандидати кои ќе влезат во претседателската трка. Покрај Тадиќ и неговиот главен ривал Томислав Николиќ (СДС), своја кандидатура навести и Ивица Дачиќ, лидерот на социјалистите, Александар Мартиновиќ, лидерот на радикалите и Иштван Пастор, претседател на Сојузот на војводинските Унгарци. Српските медиуми прогнозираат дека покрај Тадиќ и Николиќ тешко дека некој од останатите кандидати ќе има шанса да помине во вториот круг на избори. „Први претседателски кандидати се Тадиќ и Николиќ. Останатите немаат никакви шанси. Тие се кадидираат само формално за да ги задоволат барањата на нивните политички партии. Тие не се сериозни кандидати и за нив не вреди да се коментира, бидејќи никој од нив нема сериозни намери“, вели аналитичарот Милан Николиќ за весникот „Политика“.

Претседателот на Србија, Борис Тадиќ, денеска ќе поднесе оставка од функцијата со цел истовремено да се одржат парламентарните, претседателските и локалните избори. Се смета дека со оваа одлука Тадиќ сака да придонесе за зголемување на рејтингот на неговата партија на парламентраните избори Васе Целеска

Потегот на Тадиќ може да има несакани последици

celeska@kapital.com.mk

С

о цел да се одржат претседателските избори на ист датум со парламентарните и локалните, претседателот на Србија, Борис Тадиќ, одлучи да поднесе оставка од функцијата, пренесоа вчера српските медиуми. Според телевизијата Б92, Тадиќ својата одлука да поднесе оставка ја соопштил на седница на раководството на неговата Демократска партија (ДС) во вторникот, со образложение дека државата би заштедила пари со одржувањето избори на сите нивоа на власта во еден ден. Аналитичарите оценуваат дека со оваа одлука Тадиќ сака да придонесе за зголемување на рејтингот на ДС на парламентраните избори, која сега заостанува зад опозициската Српска напредна партија (СНС). Според српскиот Устав, претседателот на собранието, Славица Ѓукиќ-Дејановиќ, по оставката ќе ја преземе функцијата в.д. претседател на Србија, а се очекува до петок да распише вонредни претседателски

избори за 6 мај, за кога веќе ќе се закажани парламентарните, покраинските и локалните избори. Вториот мандат на Тадиќ истекува во февруари 2013 година и редовен термин за одржување на претседателските избори требаше да биде крајот на оваа година или најдоцна јануари идната година. „Во согласност со Уставот одлучив да го скратам својот претседателски мандат. Тоа е мое законско право и можност. Завршивме еден дел од планираните реформи и тоа го направивме успешно. Пред нас е долг пат така да продолжиме, а за тоа е потребен и легитимитет. Сметам дека е најцелисходно тој легитимитет да го дадат граѓаните на Србија на избори“, рече Тадиќ соопштувајќи дека и официјално ќе испрати писмо до претседателот на Собранието. Тој наведе дека со полн оптимизам ги очекува изборите, имајќи го предвид досега постигнатото. „Јас го барам европскиот пат. Нема да биде лесно, но ние не се откажуваме. Сигурен сум

Завршивме еден дел од планираните реформи и тоа го направивме успешно. Пред нас е долг пат така да продолжиме, а за тоа е потребен и легитимитет. Сметам дека е најцелисходно тој легитимитет да го дадат граѓаните на Србија на избори.

“

дека за оваа политика ќе добиеме поддршка од граѓаните“, истакна тој и додаде дека одговорноста го навела да ја донесе одлуката да го скрати својот мандат. Одговарајќи на прашањето кој момент му бил најтежок во тектот на мандатот, Тадиќ за

Професорот на балградскиот Факултет за политички науки, Јован Теокаревиќ, за Б92 вели дека потегот на Тадиќ може да има несакани последици. „Истовременото одржување на претседателските и останатите избори најмногу им оди во прилог на двете најголеми партии во Србија, ДС и СНС, но најмногу ќе изгубат малите партии, бидејќи во оваа ситуација немаат шанси покрај големите“, изјави Теокаревиќ. Тој додаде дека кратењето на претседателскиот мандат сепак не е добро за Србија и дека на тој начин се руши кредибилитетот на демократските институции пред меѓународната заедница. „Негативно е тоа што оваа ситуација се случува во мандатот на претседателот кој е симбол на демократизацијата на општеството и патот на Србија кон Европската унија“, нагласи Теокаревиќ. Некои од аналитичарите овој потег сепак го објаснуваат како преземање одговорност за политиката која Тадиќ ја водеше долго време и сметаат дека неговата одлука директно ќе влијае на претстојната изборна трка.

Молсон Корс ја купи групацијата Старбев за 2,65 милијарди евра

А

мериканско-канадската пиварница Молсон Корс вчера соопшти дека за сума од 2,65 милијарди евра ја презема регионалната пиварска групација Старбев, во чиј состав меѓу останатите се и пивските брендови Старопрамен, Каменица, Ожујско, Јелен и Никшиќко пиво. Молсон Корс обезбеди финансиски средства за да ја склучи оваа аквизација и очекува дека со трансакцијата ќе го задржи својот инвестициски рејтинг на сегашното ниво, се наведува во соопштението на компанијата. Во состав на групацијата Старбев се девет пиварници од Бугарија, Романија, Србија, Унгарија, Хрватска, Црна Гора и Чешка. Покрај пивата од сопствените пиварници, Старбев е лиценциран дистрибутер и на брендовите СтелаАртоа, Бек’с, Хоегарден, Лоуенбрау и Леф. Купувањето на пивската групација Старбев јасно се вклопува во стратегијата на Молсон Корс за проширување на своето портфолио со премиум брендови и за засилување на

присуството на пазарите во развој ширум светот, изјави извршниот директор на Молсон Корс, Питер Свинбурн. Молсон Корс е една од најголемите пивски компании во светот, кој поседува пиварници во САД, Канада и Велика Британија. Нејзини најпознати брендови се Корс Лајт, Молсон Канедиан и Карлинг. Приватната инвестициска компанија, ЦВЦ Капитал Партнерс ја презеде Старбев во 2009 година од белгиската пиварска групација Анехеусер Буш-Инбев за три милијарди долари, што тогаш претставуваше многу скапа и преценета аквизиција. Тогаш Инбев го задржа правото за преднсот во купување на Старбев доколку некогаш ЦВЦ се одлучи да ја продаде пиварницата, но аквизицијата на американската Молсон Купер ги потврди прогнозите на аналитичарите дека белгиската пиварница нема да биде заинтересирана за враќање на синџирот пивници кои работат во Средна и Источна Европа.

Додека белгиски Инбев не беше сериозен кандидат во борбата за преземање на Старбев, за најсериозен кандидат за преземање на компанијата минатиот месец се сметаше јапонскиот гигант Ашаи, за кој добро упатените извори на Ројтерс велат дека понудил многу висока цена за аквизицијата. Како можни купувачи на Старбев константно се спојуваа и САБ Милер, данскиот Карлсберг и холандскиот Хајнекен, но од почетокот се зборуваше дека нив аквизицијата на Старбев може да им донесе проблеми со европските агенции за заштита на конкуренцијата, бидејќи сите од нив се присутни во земјите каде што оперира Старбев. Американско-канадската

пиварница планира да ја употреби Старбев и нејзиниот најпознат бренд Старопрамен како платформа за раст на европскиот пазар, каде што планира да ги воведе и сопствените брендови.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Џејмс Мардок: Не сум громобран за скандалите на татко ми

во Британија минатата година. Јавноста беше револтирана откако одекна веста дека News of the World ги слушал гласовните пораки на Мили Даулер, англиска ученичка која беше убиена, како и на десетици други жртви на криминал, познати личности и политичари.

News Corp реагираше така што го затвори 168 години стариот News of the World, исплаќајќи им на жртвите отштета од милиони фунти. Кога скандалот ескалираше, американската компанија беше принудена да ја повлече понудата вредна 12 милијарди долари за удел од 61% во BSkyB. News Corp понуди 700 пени за акција во 2011 година, но ова беше одбиено од компанијата поради премногу ниската цена. Фергусон, новиот претседател на BSkyB, изјави дека Бордот изразува „поддршка за Џејмс и продолжува силно да верува во неговиот интегритет“. Џејмс Мардок двапати се појави пред парламентарната комисија лани, во рамките на нејзината истрага околу прислушувањето на телефоните, при што два пати одрече дека знае што се случувало во заднината на известувањата на News of the World. Во средината на минатиот месец, тој исто така негираше дека го лажел парламентот, извинувајќи се што порано не ги открил престапничките активности. „Ја прифаќам сопствената одговорност што не ги открив престапничките дела порано, но не го лажев парламентот и доказите не поддржуваат поинаков заклучок“, рече тој.

Поради с$ поголемиот притисок од јавноста за аферата со илегалниот пристап до гласовни пораки во сега веќе затворениот весник News of the World, синот на медиумскиот могул Руперт Мурдок, Џејмс, ја напушти претседателската функција на телевизискиот гигант BSkyB

Џ

ејмс Мардок, синот на медиумскиот магнат Руперт Мардок, си поднесе оставка како претседател на телевизиски гигант BSkyB, изјавувајќи дека не сака да биде „громобран“ за скандалот со прислушување во медиумската империја на неговиот татко. Ова беше последната висока позиција во Велика Британија која ја држеше Џејмс Мардок, кој во последно време се соочуваше со с$ поголем притисок од јавноста за аферата со илегалниот пристап до гласовни пораки во сега веќе затворениот весник News of the World, во која беше вплеткан неговиот татко. Сателитската телевизија, во која американскиот гигант News Corp на Руперт Мардок е сопственик на 39% од капиталот, соопшти дека на местото на Џејмс ќе дојде заменик-претседателот Николас Фергусон, како неизвршен директор на BSkyB. к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

„Свесен сум дека мојата улога на претседател може да стане громобран за BSkyB и верувам дека оваа оставка ќе придонесе јавноста да се увери дека нема лажно изедначување со скандалите со кои се соочува мојот татко. Бидејќи с$ уште се обрнува внимание на минатите настани во News International, одлучив дека интересите на BSkyB не треба да бидат поткопувани од нешта кои се надвор од делокругот на оваа компанија“, изјави Џејмс Мардок во писмената оставка која ја доставил до Управниот одбор на компанијата, пренесува Ројтерс. Ова е втората висока позиција од која најмладиот син на Руперт Мардок, претходно сметан за негов наследник, се откажа во изминатите два месеци, додека семејството се труди да ја преживее штетата од скандалот со прислушуваните телефони. Џејмс Мардок (39 години) на 29 февруари л

е

н

о

г л

а

с

Контроверзна улога

Кон крајот на овој месец Комисијата треба да го објави извештајот за скандалот со прислушувањето. Претседателот на комисијата, Џон Витингдејл, изјави дека улогата на Мардок во BSkyB секогаш ќе „предизвикува контроверзи“, но одби да открие дали извештајот ќе го обвини за лажење во парламентот, известува лондонски „Тајмс“. По веста за оставката на Џејмс Мардок, пратеникот на Лабуристичката партија, Крис Брајант кој беше жртва на телефонско прислушување од страна на News of the World, напиша на Твитер - „Значи, Џејмс Мардок бега со подвиткана опашка додека избраната комисија го финализира извештајот“. Се очекува и Руперт и Џејмс Мардок да бидат повикани да сведочат во текот на оваа година, по што ќе следи одделно судско испитување во Британија околу етиката на печатениот медиум. Сослушувањето на сопствениците на весникот е закажано за 23 април.

„Бидејќи с$ уште се обрнува внимание на минатите настани во News Interna"onal, одлучив дека интересите на BSkyB не треба да бидат поткопувани од нешта кои се надвор од делокругот на оваа компанија“, изјави синот на Руперт Мардок, Џејмс. си поднесе оставка на местото извршен претседател на News International, одделот на News Corp кој го издаваше News of the World. Тој сега останува на местото заменик оперативен директор на News Corp, со фокус кон телевизиските операции.

Скандалот News of the World с$ уште ја бранува Британија Џејмс Мардок категорично одрекуваше дека знае нешто околу распространетото прислушување на телефони од страна на таблоидот, што предизвика огромен скандал к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 05.04.2012

15

ФЕЉТОН

15

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читател дневниот весник К Капитал апитал ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено и во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот јот соработник Џон Џ Каслионе ја напиш ша ова аа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизн напиша оваа бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како о “Хаотика“ може да ви помогне да ги и лоцирате лоц лоци ирате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентн хаос; како да развиете стратегии за долгорочна отпорност орно кон турбуленции; како да изградите флексибилност во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

Нардели подоцна стана главен извршен директор на Крајслер (Chrysler, LLC) и беше на таа позиција за време на помошта на федералната влада за американските производители на автомобили во 2008-2009 година.

МЕНАЏМЕНТОТ ГЛАВА 2: ПОГРЕШНИТЕ РЕАКЦИИ НАСТАНУВААТ ОПАСНИ НА ТУРБУЛЕНЦИЈАТА СЕГА

Крати, но остани верен на себеси

Во криза кратењата се неизбежни. Но, најважно е мерките за намалување на трошокот да не го влошуваат степенот на уникатност на компанијата, да не ги изневерат потребите и очекувањата на клиентот и да не ги доведат во опасност културата и вредностите. На крајот на краевите, погрешните чекори - како што беа тие на поранешниот директор на Хоум депо - може да го одземат и сјајот на марката

С

екоја компанија се соочува со тежок избор, особено кога економијата слабее, или уште полошо, престанува да работи. Но, за време на турбуленција, одлуките што еден лидер ги донесува ќе бидат дури и подалекусежни. Тие ќе имаат долготрајно и значајно влијание не само врз крајниот резултат, туку и врз вработените, моралот и културата и вредностите што ја дефинираат компанијата, особено ако одлуките ги поткопуваат основите на компанијата и не успеваат да ги исполнат очекувањата на клиентите. Еден одличен пример е случајот на Хоум депо (Home Depot). Кога Боб Нардели беше главен извршен директор на Хоум депо во 2000 година, не изгледаше како воопшто да има страст за срцето и за душата на Хоум депо. Иако јасно направи интервенции што беа апсолутно неопходни, а кои

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

се рангираа од воспоставување еден поригорозен стратегиски процес до модернизирање на информатичката

инфраструктура на компанијата според врвни стандарди, се чини дека го превиде токму тоа што Хоум депо го

THE HOME DEPOT е американска малопродажна компанија на производи и услуги за изградба и поправки во домот. The Home Depot управува со 2.248 големи продавници ширум САД (вклучувајќи ги сите 50 држави во САД), Канада, Мексико и Кина, каде што има синџир од 12 продавници. Главните канцеларии на компанијата се во Атланта. Ако се смета според годишните приходи пријавени кај Американската комисија за хартии од вредност и берзи (U.S. Securities and Exchange Commission), The Home Depot е најголемиот малопродажник на производи за поправки во домот во САД, пред конкурентот Lowe’s, а се наоѓа на четвртото место во општиот малопродажен сектор. Компанијата функционира со помош на огромни продавници налик на магацини, чија површина во просек изнесува скоро 10 илјади квадратни метри, и мегапродавници кои работат во рамките на поголеми објекти. Компанијата е основана во 1978 година од Берни Маркус, Артур Бленк, Рон Брил и Пет Фара. Првичната идеја на компанијата била да изградат магацини за производи за поправки во домот, поголеми од кој било објект на конкурентските компании. За ова да успее, помогнал инвестицискиот банкар Кен Лангоне кој го обезбедил потребниот капитал. Слоганот на Home Depot - „Поголема заштеда. Повеќе сработено.“ ("More saving. More doing.") - беше промовиран на 18 март 2009 година, заменувајќи го слоганот „Вие можете да го направите тоа. Ние можеме да помогнеме.“, кој се употребуваше од 2003 година. Меѓу другите слогани, кои беа користени во изминатите 25 години, спаѓаат „The Home Depot, ниските цени се само почеток“, на почетокот од 90-тите години, потоа, „Кога сте во Home Depot, се чувствувате како дома“, кон крајот на 90-тите, и „The Home Depot: Најдобри во поправките на домот!“ од 1999 до 2003 година.

направи ценет партнер на клиентите што сакаат пристап од типот „направи сам“, а кои ја сочинуваат срцевината на неговата база на клиенти. Првичната стратегија на Хоум депо се потпираше на крајно обучениот услужен персонал, кој би извозел и повеќе километри само да им помогне на клиентите да ги исполнат своите сопствени цели. Во името на ефикасноста, Нардели ја намали покриеноста, замени повеќе искусни „олдтајмери“ со помалку искусни вработени и ја доведе целата организација на една сиромашна, според бројките, речиси војничка програма. Повторно, голем број од неговите промени беа за подобро - но, сепак, културните загуби, мрежните загуби и загубите во искуството, на крајот, се одразија на компанијата и Нардели беше заменет.

Кратејќи неефикасно трошоците стануваат поголеми

Наравоучение од оваа приказна: Никогаш немојте да ги губите од вид суштинските вредности на вашата компанија. Поткопувањето на културата и прераспределбата на ресурсите може да имаат долгорочни штетни ефекти. Тоа, не само што може да ги ослаби основите на компанијата, туку - како што беше случајот на Хоум депо - може да го одземе сјајот на марката. Покрај тоа, во еден напис насловен како „Дали вашата стратегија за пораст е вашиот најлош непријател?“ консултантите од Мекинзи напишаа: „Повлекувањето на ресурсите од неефикасни процеси, на крајот, може попрвин да ги зголеми трошоците, отколку да ги намали. Менаџерите се често доведени во искушение да штедат пари со прераспределба на ресурсите, но ова ретко функционира, освен ако сите заемноиспреплетени процеси што се вклучени не се подобрат во исто време“. Авторите продолжуваат и забележуваат дека: „Ограничувањата на ресурсите формираат една спирала на намалена ефективност. Да речеме дека јас купувам автомобил бидејќи мојот дилер ме убедува дека актуелната шема на попусти и на привилегии е при крај. Десет дена подоцна, јас откривам дека програмата не само што била проширена, туку е и подобрена. Јас имам комплетно право да бидам вознемирен. Ако незадоволството на клиентите стане распространето, промоциите ќе бидат неуспешни оставајќи кусок во продажбата на автомобили што производителот, можеби, ќе се обиде да го поправи со воведување повеќе „засладувачи“ - првенствениот извор на незадоволство. Тогаш промотивното трошење удира по буџетските граници и програмите за поттик се скратени за да се заштедат пари, со што стануваат уште понеефективни. Продажбата уште еднаш е под очекувањата и надолната спирала сама се храни.“ Суровата реалност е дека компаниите ќе треба некаде да ги скратат трошоците кога економијата е на ниско ниво и има времиња кога голиот опстанок на една компанија бара драматично кратење, кое апсолутно мора да се направи за да се спаси компанијата. Но, најважно е мерките за намалување на трошокот да не го влошуваат степенот на уникатност на компанијата, да не ги изневерат потребите и очекувањата на клиентот и да не ги доведат во опасност културата и вредностите. На крај, советот на Шекспир, „Биди верен на себеси - To thine own self be true“, може да се примени на денешниот бизнис, кој доживува турбуленција.

(Продолжува) Во утрешниот број: Што е попаметно - сеопфатни кратења на трошењето или фокусирани и одмерени акции?

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

објавува

РАБОТИЛНИЦА

АЛТЕРНАТИВНИ НАЧИНИ НА ФИНАНСИРАЊЕ НА ВАШИОТ БИЗНИС 20.04.2012

ЦЕЛ НА РАБОТИЛНИЦАТА Е УЧЕСНИЦИТЕ ДА СЕ ЗДОБИЈАТ СО ЗНАЕЊЕ ЗА:

ПРЕДАВАЧ НА РАБОТИЛНИЦАТА Е: БЛАЖ КОС

1. Методи на вреднување (валуација) на компанијата; 2. Структурирање на зделка (deal) со инвеститор; 3. Типови на договори (term sheets) и клаузули кои се користат при преговарање со инвеститор; 4. Стратегии за излез од компанијата (exit strategies); 5. Извори на финансирање за вашиот бизнис според потребите на компанијата

Ja menaxira Mre`ata na biznis angeli vo Slovenija i Fondot na biznis angeli vo Slovenija od 5,4 milioni evra. Aktivno e involviran vo pretpriemni{tvoto preku tesna sorabotka so Mre`ite na biznis angeli vo regionot, tehnolo{kiot park vo Slovenija i Ven~r Kapital Fondovite od regionot. Toj e avtor na eden od naj~itanite biznis blogovi vo Slovenija www.blazkos.com.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Видео врска со г-дин БРАНКО ДРОБНАК, кој има инвестирано во повеќе компании во Словенија и е член на бордот на бизнис ангели на Словенија.

Сопственици на компании; Извршни директори на компаниите; Финансиски менаџери; Вработени во останати високи позиции

во компаниите

Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 18 април 2012 година.

Работилницата ќе се изведува на српски јазик, а материјалите ќе бидат на македонски и англиски јазик. Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

25 APRIL - SPECIJALEN PRILOG

ZELEN BIZNIS [TO E “ZELEN BIZNIS”, NOVIOT BIZNIS KONCEPT KOJ ZEMA SE POGOLEM ZAMAV VO SVETSKI RAMKI? KAPITAL VI DAVA NEKOLKU “ZELENI” BIZNIS IDEI KOI MO@E DA GI STARTUVATE VO MAKEDONIJA I POVOLNITE IZVORI ZA FINANSIRAWE NA VAKOV TIP PROEKTI! RECIKLIRAWE, SON^EVI KOLEKTORI, ORGANSKA HRANA, ENERGETSKI EFIKASNO GRADE@NI[TVO SE SAMO DEL OD BIZNIS SEKTORITE VO KOI MO@E DA GO NAJDETE SVOETO MESTO! VI GI PRESTAVUVAME NAJINOVATIVNITE BIZNIS IDEI SO ETIKETATA “ZELENI” [IRUM SVETOT KOI PRERASNALE VO USPE[NI, PROFITABILNI I INSPIRATIVNI BIZNIS PRIKAZNI

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111