504-09.04.2012

понеделник. 9 април. 2012 пон. max. 120 C min. 10 C

вто. max. 160 C min. 10 C

сре. max. 180 C min. 20 C

МБИ 10

2.019,09

-0,56%

Извор: Македонска Берза

Зошто ЈСП го дава бизнисот со реклами, вреден милиони евра, на друга фирма?!

МБИД 1.910,22

-0,94%

ОМБ

121,67

ЈА ИМАМЕ НАЈСОВЕТУВАНАТА ВЛАДА Секој четврти вработен е советник! 7

9

Иванов за „Катимерини“: ПОСЛЕ ХАГ, БУКУРЕШТ НЕ СМЕЕ ДА СЕ ПОВТОРИ! 6 Фирмата Куспис тврди дека здравствена картичка нема бидејќи Министерството не плаќа?! 3-4

+0,12%

ЕМУ

€

61,59

САД

$

47,13

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Неделава се очекуваа екстрадиција на Даневски од Бугарија?! 10

Ќе се кратат роковите за приклучок на компаниите во енергетската мрежа 11

www.kapital.mk

број 504 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

Гувернерот ослободува 150 милиони евра од благајнички записи ? И Т И Д Е Р К И Л А ЌЕ ИМ

СТР.

2-3

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

> БРОЈКА

“

понеделник 09/04/2012

КОМЕНТАР

Спасијка Јованова jovanova@kapital.com.mk

Феномени од менаџери во јавните претпријатија

Г

одишните финансиски извештаи на јавните претпријатија во Македонија го покажуваат целиот апсурд во работењето на овие институции. На почетокот од секоја година најголем дел од јавните претпријатија го потврдуваат поразителниот факт дека работат со загуба и дека менаџментот мува не го лази поради тоа. Директорите на овие институции, каде што државата е главен газда, не се ни трудат да покажат барем минимална одговорност за да постигнат подобри финансиски резултати. Тие воопшто не се несреќни што секоја година книжат загуби. Какви ли се овие менаџерски профили? За секој професионален менаџер е пораз да пријави загуба! Е тука е суштинската разлика меѓу професионалните и менаџерите на јавните претпријатија во земјава, кои се само партиски. Затоа и даваат такви резултати. Во многу случаи нивното менаџирање е на граница на законското, иако за тоа надлежните институции кои треба да ги контролираат им прогледуваат. Со тоа им даваат уште поголем простор на директорите да продолжат со финансиското уништување на државните претпријатија. Но, ваквата политика е скроена на многу повисоко ниво, затоа што е надвор од разумот дека некој ненамерно или несвесно води очигледна политика на уништување на претпријатијата. Примери има десетици и тоа најсвежи, од последните неколку дена. Јавното претпријатие Македонија пат, кое е пред банкрот, ангажира приватна фирма што ќе поставува знаци на патиштата, а има стотици вработени кои не работат, односно штрајкуваат. Градски паркинг работи со загуба затоа што плаќал ДДВ (?!), комунална такса и морал да ангажира плус вработени, а директорот заборава дека корисниците го плаќаат ДДВ, а не тој, и дека има зголемени приходи поради повеќе паркинзи и поскап паркинг. А да не постои воопшто Градски паркинг, барем штетата ќе биде помала. Директорот на ЈСП по пониски цени ќе го дава рекламниот простор на новите двокатни автобуси на приватна фирма (оти првиот тендер не му успеа), затоа што оваа работа била многу комплицирана за да ја работат служби од ЈСП.... Зошто на овој начин се уништува државниот капитал? И зошто се толерира ваквото (не)работење? Вистинскиот одговор го има само власта.

“

ИВО ИВАНОВСКИ

министер за администрација и информатичко општество

www.kapital.mk

И да се утврди дека некој административец е вишок, ќе си остане каде што е, нема никогаш да биде избркан. Во моментов не се планирани отпуштања.

3.000

уште толку предмети за денационализација доставени до Министерството за финансии треба да се процесуираат во судски постапки, информира премиерот Никола Груевски. Тој вели дека денационализацијата е процес којшто тој го започнал како министер за финансии во 2000 година, а денеска во неговиот мандат како премиер овој процес завршува, со вкупно финиширани 30.477 барања досега.

Владата ќе плати 230 илјади евра за спот за „Скопје 2014“

В

ладата склучи договор со маркетингагенцијата Омега комјуникејшн за реализација на телевизиски спот за проектот „Скопје 2014“. Станува збор за реализацијата на промотивен телевизиски спот за кој Владата ќе плати 230 илјади евра. Маркетинг-агенцијата Омега победила на јавната набавка на која учествувале три компании, бидејќи дала економски најповолна понуда. Според информациите од договорот објавен на интернет-страницата на Бирото за јавни набавки, во оценката на пристигнатите понуди најмногу бодови или 65 носел квалитетот, а 35 бодови понудената цена за изработка на спотот.

Гувернерот ослободува 150 милиони евра од благајнички записи.

Ќе завршат ли парите како кредити?

Наместо четири аукции на благајнички записи месечно, гувернерот ги ограничи банкарите да вложуваат во овие државни хартии од вредност само еднаш месечно. Според пресметките, тоа значи дека во следните два месеци парите што се стерилизирани во благајнички записи ќе се намалат за околу 150 милиони евра, а банкарите сами ќе одлучат дали повторно ќе ги стават во трезорот, во државни записи на Министерството за финансии или ќе ги пласираат преку кредити во приватниот сектор

Александар Јанев janev@kapital.com.mk

Н

аместо четири аукции на благајнички записи месечно, гувернерот ги ограничи банкарите да вложуваат во овие државни хартии од вредност само еднаш месечно. Износот на пари што ќе се извлекува од прометот со благајнички записи ќе го одредува Народната банка, а банкарите ќе лицитираат со каматите. Сепак, максималната камата останува 4% и засега нема најави за нејзино намалување. Според пресметките, тоа значи дека во следните два месеци парите што се стерилизирани во

благајнички записи ќе се намалат за околу 150 милиони евра, а банкарите сами ќе одлучат дали повторно ќе ги стават во трезорот преку другите монетарни инструменти, во државни записи што ги издава Министерството за финансии или пак, ќе ги пласираат во вид на кредити за приватниот сектор. Гувернерот на Народната банка, Димитар Богов, сепак, не очекува кредитирањето да се зголеми, иако со новите мерки ги дестимулира банкарите да ги чуваат парите во Народната банка и го зголемува трошокот за тоа. „Не очекувам кредитирањето значително да

се зголеми, пред с$, поради ризиците што ги перципираат банките во економијата. Банките и сега се премногу ликвидни, имаат пари да кредитираат, но кредити има само за добрите и профитабилни проекти. Кредитниот пораст до крајот на годината ќе биде дури и помал во однос на очекувањата на Народната банка. Со новите мерки Народната банка го зголемува опортунитетниот трошок за банките за чување на вишокот ликвидност овде, но сепак, од банкарите зависи како ќе ги инвестираат парите“, изјави гувернерот Богов. В о одно с на з а дол ж ителната р ез ерв а, гувернерот изјави дека нема простор за нејзино намалување. Меѓутоа, промената на монетарната рамка на Народната банка вклучува и неколку нови инструменти, како за извлекување пари од

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

Неделава се очекува екстрадиција на Даневски од Бугарија?!

> БРОЈКА

109,24% се зголеми прометот од редовно тргување на Македонската берза минатата недела во споредба со претходната. Минатата недела беше остварен промет од редовното тргување од 1.047.139 евра. Прометот од тргување со обврзници пак, на неделно ниво забележа намалување од 61,01%. Минатата недела најтргувани на официјалниот пазар беа акциите на Комерцијална банка.

М

инистерството за правда минатата недела испратило барање до бугарската власт за екстрадиција на Зоран Даневски, сопственикот на агрокомбинатот Џумајлија. Даневски беше баран со меѓународна потерница за продажба на државните резерви на жито, со што го оштети Буџетот за 1,5 милиони евра, а пред повеќе од еден месец беше уапсен во Бугарија во близина на Банско. Според процедурите, се очекува дека оваа недела ќе биде екстрадиран во државата. „Барањето за екстрадиција на Зоран Даневски минатата недела е испратено во Бугарија. Сега чекаме информација од бугарското Министерство за правда за тоа дали и кога обвинетиот ќе биде екстрадиран во државата. Според процедурата, очекуваме тоа да се случи во најкраток можен рок“, велат од Министерството за правда. Според нив, процесот за екстрадиција од наша страна е завршен,

односно доставени се сите потребни документи за кривичните дела на Даневски до бугарската власт, односно започнат е процесот на екстрадиција. Даневски беше уапсен при редовна полициска контрола на 23 февруари годинава, која кај него открила лажни документи, а потоа утврдила дека за него трага Интерпол. Екстрадициониот притвор за Даневски, кој трае 45 дена, завршува на 8 април. Криминалните дела на Зоран Даневски излегоа на виделина на крајот на минатата година, кога сопственикот на вториот по големина комбинат во државата продаде 5.400 тони државно жито оставено на чување во силосите во агрокомбинатот Џумајлија, со што го оштети Буџетот за 1,5 милиони евра и избега од државата. Тој ја остави компанијата во долг од 15 милиони евра за неплатени кредити кон банките, за плати на вработените и за придонеси за државата.

лидери

3

> БРОЈКА

254,4

милиони денари субвенции за поддршка на лозарството и овоштарството се веќе исплатени, соопшти Министерството за финансии. Исплатени се 118,4 милиони денари за поддршка на овоштарството, 58,1 милион денари за одржување на постоечките овошни насади и 60,3 милиони денари за подигање нови овошни насади. Исплатени се и 136 милиони денари сза одржување на лозови насади од кавадаречко-неготинскиот регион.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

ЃОРГЕ ИВАНОВ

П

ретседателот во интервјуто за „Катимерини“ со дипломатски и благ тон им укажа на Грците на нивните нерационални причини поради кои ја блокираат земјава во ЕУ и во НАТО

ПЕДРО ПАСОС КОЕЉО

П Гувернерот на Народната банка, Димитар Богов, сепак, не очекува кредитирањето да се зголеми, иако со новите мерки ги дестимулира банкарите да ги чуваат парите во Народната банка и го зголемува трошокот за тоа. п р о м е т о т, т а к а и за креирање ликвидност. Наместо редовните аукции на благајнички записи, како досега, банкарите ќе можат секоја среда да вложуваат пари во седумдневен д е п о з и т, з а кој ќе добиват камата од 2% или пак, во еднодневен депозит, со камата од 1% и можност да пласираат пари секој ден. Наспроти тоа, доколку имаат потреба за дополнителен капитал, банките ќе имаат на располагање кредит преку ноќ со камата од 0,5 процентни поени над каматата остварена на последната аукција на благајнички записи, со кој Народната банка, всушност, ќе ослободува пари во промет. Освен тоа, секој петок ќе се одржуваат репо-аукции, што, всушност, е уште еден начин за ослободување повеќе пари во економијата. Банките ќе можат преку репо-трансакциите да ги продаваат благајничките записи што ги имаат и за возврат да добијат свежи пари. Банкарите оценуваат дека мерките на Народната банка се носат во насока на зголемување на кредитната поддршка на банките за приватниот сектор. Но, сепак, кредитирањето, според нив, ќе зависи од движењето во економијата до крајот на годината. Според проценките на НБМ, кредитниот раст годинава ќе изнесува 7,6%.

Банкарите вложуваат во државни обврзници

Само од почетокот на годината досега банкарите ги зголемија вложувањата во благајнички записи за повеќе од 150 милиони евра и тоа било

клучно за гувернерот и за Советот на Народната банка да размислат за промена на монетарните инструменти. Поставеноста на монетарните инструменти им овозможуваше на б анкарите цело сно д а се свртат кон купување благајнички записи, а кредитирањето да го сведат на минимум. Само на една аукција на благајнички записи банкарите вложуваа во овие б е з р и з ич н и д рж а в н и х а р т и и о д вредност колку што вреди изградба на десет фабрики како што е Џонсон контролс во Бунарџик, 20 откупни центри за земјоделски производи како што има Агрокор во Струмица или пак, 20 современи млекарници. Вкупно во благајнички записи се заробени околу 610 милиони евра. Ако на таа вредност се додадат и парите што ги чуваат банките како задолжителна резерва, произлегува дека во Народната банка се извлечени над 1,1 милијарди евра од прометот. За споредба, за кредити за компаниите банкарите месечно одвојуваат просечно по 30 милиони евра. Тоа значи дека ликвидноста во економијата уште повеќе е загрозена, бидејќи парите во оптек постојано се намалуваат.

Гувернерот релаксира, Владата стега

Ол а б а в у в а њ е то н а м о н е т а р н ат а п о л и т и ка п р е к у р е д у ц и р а њ е н а аукциите на благајнички записи и ограничување на износот доаѓа во време кога Владата објави дека ќе скрати околу 120 милиони евра од Буџетот, со што даде јасен сигнал дека буџетскиот дефицит годинава ќе остане на ниво од 2,5% од БДП. Тоа значи дека Народната банка стана покомотна да ги олабави монетарните инструменти и да создаде услови за зголемување на

ликвидноста во економијата, бидејќи трошењата од Буџетот автоматски ја одредуваат улогата на монетарната политика за да одржува стабилност. Податоците за приходите во државната каса за првиот квартал од 2012 година покажаа пад од 9% во споредба со проекциите, што за министерот за финансии, Зоран Ставрески, било главен показател дека е потребен итен ребаланс на Буџетот. Тој најави дека заедно со министрите допрва ќе прават анализи колку и од кои ставки ќе се кратат јавните расходи. Меѓутоа, уште отсега се знае дека платите на администрацијата, бројот на вработени во јавниот сектор, пензиите и субвенциите нема да се чепкаат. Тоа значи дека најголемите кратења ќе се направат кај капиталните инвестиции, кои беа главен адут на Владата кога се носеше Буџетот за годинава. Економистите се согласни дека клучно за фиска лната и за монетарната политика е да бидат усогласени. „Најва жно во вакви услови е непродуктивните трошоци од државната каса, како и расходите кои поттикнуваат увоз да се редуцираат. За сметка на тоа, фискалната политика мора да биде насочена кон зголемено вложување во капитални објекти со посилни мултипликативни ефекти, кои ќе ја зголемат домашната економска активност. Со монетарната политика треба да се олеснат условите за кредитирање за да се зголеми кредитирањето и ликвидноста во економијата. Но, најважно е двете еко номски политики д а бид ат усогласени. Најлошо е кога едната, на пример монетарната политика, треба да ги компензира негативните ефекти врз економијата од фискалната политика“, коментираат економистите.

ортугалија е пофалена од ММФ дека ги спроведува реформите за да избегне длабока финансиска криза, но сепак, пред земјата се наоѓаат значителни предизвици

не им беше денот

СПИРО РИСТОВСКИ

Н

емаше одговор министерот за труд и социјална политика на поразителниот податок дека Македонците живеат пократко од Европејците и дека на старост се подложни на насилство

Директорот на Царинската управа, Ванчо Каргов, навистина покажа резултати во најавените реформи во царината. Модерната, ефикасна и функционална царина во петокот беше пофалена од сите гости на 20-годишнината од Царинската управа. Доказ за тоа се и позитивните ВАНЧО оценки на Европската КАРГОВ комисија во последниот извештај за напредокот на Македонија во 2011 година, во кој нема забелешки во спроведувањето на реформите во областа на царината. Всушност, поглавјето „Царинска унија“ претставува речиси единственото во кое Комисијата забележува дека реформите се на вистински пат. Дополнителен доказ за ова е и соработката која Царинската управа ја има и со земјите-членки на Унијата, но и иницијативноста во поврзувањето со сите царински системи во европа - реформа која треба да се направи една година пред влезот во ЕУ, а македонската царина, барем според најавите, ќе ја заврши уште до јуни догодина.

_

ГУБИТНИК Гостиварскиот градоналчалник и лидер на НДП, Руфи Османи, играјќи на најевтината карта за додворување на гласачите пред следните локални избори, продолжи со национализам дури и таму каде што застана „дежурниот патриот“ Мендух Тачи. Османи се дрзна да ги нарече РУФИ хулигани навивачите на ОСМАНИ кои Владата им помогна да отпатуваат во Гетеборг за да ја бодрат македонската ракометна репрезентација, само затоа што за време на европското првенство во ракомет што се одржа во Србија имаше инциденти во кои поединци извикуваа антиалбански пароли. Тој заборава дека во суштината на проблемот е негативниот став на Албанците кон репрезентацијата само поради нејзиниот етнички состав, во кој нема Албанци, при што не може да стане збор за дискриминација, зашто селекцијата на ракометарите се прави исклучиво по објективни, односно спортски критериуми.

мисла на денот

ЛУКАС ПАПАДЕМОС

Г

рчкиот премиер е оптимист дека за две години грчката економија ќе се врати на позицијата на раст од 2,5% до 3%, ама дали знае како да се преживеат следните две години?

ЦЕНТАРОТ НА СИТЕ БОГАТСТВА Е ВО УМОТ. БОГАТСТВОТО Е ТОКМУ ВО ИДЕИТЕ НЕ ВО ПАРИТЕ.

Роберт Колиер

американски автор

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

Најголем извоз од Македонија во Германија

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНОТ....

(во милиони долари)

Увоз

2,5

21,9

86,9

91,4

40,4

57,6

31,1

64,9

127,3

Извоз

193,2

Извор: Државен авен завод за статистика

Србија

М

Бугарија

Грција

Русија

Германија

акедонскиот извоз во првите два месеци од годинава беше најголем во Германија, каде што се пласирани производи во вредност од 193,2 милиони долари, што најмногу се должи на извозот на катализатори. Со оваа земја имаме и најголем трговски суфицит, над 100 милиони долари. Со другите четири најголеми трговски партнери имаме дефицит во размената.

светот низ медиумите... Капитал Кап

„Ста „Старо-нови мерки за поевтинување на горивата“ е поев коментарот на бугарски Капитал за ком најновите најави на владата и на најн Лукоил за откажување на дел од Луко профитот за да се запре растот на проф цените на енергенсите. цени

The Times Th

П

апата Бенедикт XVI ја упати традиционалната велигденска порака на плоштадот Свети Петар во Рим. На свечената велигденска миса во саботата вечер, тој изрази стравување дека човештвото е замаено во темнината, не можејќи да прави разлика меѓу доброто и злото, и дека технолошкиот напредок, во отсуство на свест за Бога и морални вредности, претставува закана за светот.

Фирмата Куспис тврди здравствена картичка бидејќи Министерство

И во Лондон се води војна околу стапката на поврат на даноците стап кон компаниите. Британскиот весник пренесува изјава на весн опозицијата, која новата даночна опоз политика ја оценува како поли „американизација на британската „аме економија“. екон

The Wall Street Journal Америка ја тресат здравствени скандали. Објавените информации по медиумите дека се извршени злоупотреби во набавката на лекови, кои допираат до најголемите веледрогерии во земјата, деновиве се под истрага на федерални агенти.

China Daily

Кина, сепак, попушти. Со одлуката да се намалат тарифите за увоз, најголемиот пазар на светот наголемо се отвора кон светската трговска организација и според експертите, ќе значи големо растоварување за светската економија.

www.kapital.mk 1 2 3

НАЈЧИТАНО НА WEB... Македонците не се свесни дека може да останат без пензија?! Зошто се уште нема електронска а здравствена картичка?! Владата ќе плати 230 илјади евра за спот за Скопје 2014 Како македонските пратеници р го преспаа часот по албанска банска историја ист среде Собранието?

Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

М

инистерството за здравство 1,5 година доцни со плаќањето на ратите за проектот „Интегриран здравствен информатички систем“ (ИЗИС), тврдат за „Капитал“ од фирмата Куспис, која е подизведувач на хрватската компанија СиТ, што пред три години го доби тендерот вреден 3,1 милиони евра. Според менаџментот на Куспис, со ова Министерството за здравство го прекршува договорот за ИЗИС, што пак, го кочи долгонајавуваното воведување на здравствената електронска картичка, проект вреден 7,5 милиони евра. Од Куспис велат дека не е исклучена и можноста да

покренат тужба против Министерството доколку не успеат да договорат состанок со министерот Никола Тодоров, за кој велат дека изминативе девет месеци не издвоил ни 15 минути за да разговара со нив. Го повикуваат Тодоров да даде зелено светло за почеток на пилотпроектот во Велес за да се увери дека од страна на подизведувачот с$ било подготвено. „Во членот 5 од договорот за проектот ИЗИС е предвидено Министерството за здравство да плаќа квартални рати во износ а од 250.000 евра, но тие таа обврска не ја почитуваат. Последната уплата кон нас е извршена во октомври 2010 година и оттогаш Министерството не плаќа ништо, а ние ги извршувавме сите наши обврски. Што се

однесува на прашањето дали ќе тужиме, доколку се загрозат нашите права, секако ќе ги заштитиме. Но, прво ќе се обидеме повторно да поразговараме со клиентот за да видиме каде е проблемот. Ние веќе со

месеци б се обидуваме да договориме состанок со министерот Тодоров, но од моментот кога стапи на оваа функција тој не успеа да одвои 15 минути за состанок и да се запознае со проектот ИЗИС“, велат од

WWW.KAPITAL.MK

3 ФАКТИ ЗА...

76,5% 2,07 11,2%

поскапеа јајцата во Европската унија во март годинава по одлуката на Европската комисија за 1,5 пати да ја зголеми стандардната површина за една кокошка-носилка

евра чини кутија со 10 јајца во Чешка и тоа е најголем раст на цените - двапати повеќе отколку истиот месец лани

беа повисоки цените на јајцата во Македонија во март годинава, покажуваат податоците од Државниот завод за статистика

ПРОЦЕНКИ...

ТОП ВЕСТИ...

ВАЉОН САРАЌИНИ

Во четврток металурзите ќе одлучат дали ќе штрајкуваат

министер за економија

Окта ќе добива нафта од Хеленик петролеум до јуни

Д

о јуни нема да има прекин на испораката на нафта од Иран за Хеленик петролеум, а граѓаните во Македонија можат да бидат мирни, изјави министерот за економија, Сараќини, откако иранските портали најавија дека поради несервисирани обврски, Иран ќе ја запре испораката на нафта кон две грчки нафтени компании, Хеленик петролеум и Мотор оил Хелас. „Побаравме мислење од нашата канцеларија за врски во Атина и пред 10 дена добивме одговор дека нема да има прекин на испораката на нафта до јуни годинава. Но, доколку се случи прекин, Хеленик петролеум има и други алтернативни снабдувачи како Русија, Катар“, порача Сараќини.

дека нема ото не плаќа?!

Министерството за здравство за 1,5 година направило долг од над еден милион евра за проектот „Интегриран здравствен информатички систем“ кон фирмата Куспис, која е подизведувач на хрватската компанија СиТ, што го доби тендерот вреден 3,1 милиони евра. Министерот за здравство, Никола Тодоров, демантира

18

16

години ќе бидат доволни за стекнување возачка дозвола, предвидуваат измените на Законот за безбедност на сообраќајот на патиштата. Заменик-министерот за внатрешни работи, Џељаљ Бајрами, вели дека проектот е предвиден и во владината програма 2011-2015 година. Друга измена е што со закон се уредува сообраќајот на крстосница со кружен тек со две ленти.

16

експозитура отвори Комерцијална банка во земјава. Последната е отворена во Облешево, која ќе почне со работа денеска. Работното време на експозитурата ќе биде од понеделник до петок, од 8:00 до 16:00 часот. Комерцијална банка низ државава има и 11 филијали.

месеци Министерството за здравство нема платено рата за проектот ИЗИС, тврдат од фирмата-подизведувач Куспис Куспис за „Капитал“. Тодоров пред неколку недели изјави дека нема неплатени обврски кон фирмата задолжена за проектот ИЗИС и дека планира да го раскине договорот со хрватската фирма СиТ поради доцнење на проектот. Тој дури се закани со тужба доколку фирмата не му ги предаде сите сработени работи и лиценците за софтверите. „Капитал“ го праша министерот Тодоров кој е проблемот со проектот ИЗИС, за кој Министерството за здравство од 2009 година наваму во буџетот планира пари за оваа намена. Тој кратко одговори дека разговарал со „тие што треба“. „Јас имам договор со фирмата СиТ и разговарав со нив. Можам да кажам дека гаранцијата е активирана, а с$ останато се веќе други процедури“, рече Тодоров. „Капитал“ побара став и од хрватската СиТ, од каде што н$ упатија за секаков коментар да се јавиме кај фирмата-подизведувач. Ниту поранешниот министер за здравство Бујар Османи, во чие време се распишани тендерите, не сакаше да коментира на оваа тема. Без коментар останаа и од Фондот за здравствено осигурување, од каде што н$ упатија во ресорното министерство, затоа што тоа било носител на проектот. Но, директорката на ФЗО, Маја Парнаџиева–Змејкова, неколку години потенцираше дека Фондот е носител на проектот за

НИКОЛА ТОДОРОВ

министер за здравство

Јас имам договор со фирмата СиТ и разговарав со нив. Можам да кажам дека гаранцијата е активирана, а с$ останато се веќе други процедури. електронска здравствена картица. „Договорот за јавна набавка на системот на електронска здравствена картичка е склучен меѓу Министерството за здравство и Агенцијата за комерцијални дејности (АКД) од Загреб, но сите оперативни активности поврзани со проектот за ЕЗК се спроведуваат во ФЗОМ, па со право може да се констатира дека истиот е носител на имплементацијата на овој проект“, се вели на страната на Фондот. Според податоците на Бирото за јавни набавки, во 2009 година Министерството за здравство склучи договор за јавна набавка за изработка на интегриран здравствен информатички систем (ИЗИС) со хрватската компанија СиТ. Тендерот пак, за изработка на систем за електронска картичка го доби Агенцијата за комерцијална дјелатност од Хрватска. Двата проекти чинат вкупно 10,6 милиони евра. Според податоците од буџетот на Министерството за здравство, од 2009 година заклучно со 2012 година за нив се планирани 6,3 милиони евра.

ДИМИТАР ПЕТРОВ

претседател на Регулаторна комисија за енергетика

С$ уште работиме на правилникот за топлинска енергија

К

ризниот штаб формиран од компаниите засегнати од забраната за трговија со отпад од метали одлучи на 12 април (четврток) да организира отворен собир, на кој ќе се одлучи кога ќе се случи масовниот штрајк на компаниите од индустријата. Ова го потврди и претседателот на Асоцијацијата за секундарни суровини и рециклатори, Владо Момировски. Компаниите одлучија дека е време за радикални мерки откако Владата остана без слух за нивните проблеми и им ги затвори фабриките. На собирот ќе присуствуваат сите компании кои работат со отпад и со секундарни суровини од метал, транспортерите, претставници на здружението на вработени во овие компании, доставувачите како физички лица и други. Доколку на собирот компаниите се одлучат за масовен штрајк, тој ќе се случи по велигденските празници и се најавува дека ќе учестуваат над 10.000 луѓе. Ваквите „зовривања“ на терен се случуваат како последица на владината штетна одлука за забрана на откуп, трговија и извоз на отпадот од метали. Со забраната на една четвртина од македонскиот извоз му се заканува тотален пропаст. Компаниите веќе ги пребројуваат штетите претрпени од прекршувањето на меѓународните договори со странски партнери за неиспораката на договорените количини метални производи. Критикуваат дека Владата не презема ништо, иако може 40.000 луѓе да останат без работа. За компаниите смешни се изговорите на Владата дека забраната е неопходна бидејќи се краделе многу шахти, сообраќајни знаци и трансформатори.

Царината прослави 20 години постоење

Ц

аринската управа на Македонија прослави 20 години од своето постоење. На настанот организиран во Музејот на револуционерната борба присуствуваа претставници од Владата, поранешните директори на Царината, вработените и голем број бизнисмени. Во воведното обраќање министерот за финансии, Зоран Ставрески, го потенцираше значењето на Царината за подобрување на економскиот развој преку олеснување на трговијата и борбата против организираниот криминал и царинските измами. „Денес повеќе од кога било постои потреба царинските управи да се агилни и одговорни. Царинската управа преку примена на меѓународните инструменти дава силна и ефективна поддршка на приватниот сектор. Без ефикасна царина не ќе можеме да ги исполниме целите за олеснување на трговијата, наплатата на приходите, потребите на трговската статистика и заштитата на легалната форма на трговија“, изјави Ставрески. Од 2007 до 2011 година Царинската управа инвестира во напредна информатичка технологија и во вработените. Директорот, Ванчо Каргов, истакна дека сите новини се во функција на усогласување на работењето на Царината со европската регулатива и на олеснување на домашната трговија. „Во регулаторната рамка воведена е можност за намалување на банкарските гаранции. Продолживме и со потпишување нови договори за слободна трговија, ги намаливме царинските стапки поради усогласувањето со Спогодбата за стабилизација и асоцијација во ЕУ. Продолживме со олеснување на трговијата преку едноставни царински постапки. 30% од извозот и 20% од увозот се царинат во локално царинење, односно про во просториите на самите фирми“, изјави Каргов. Својот роденден Царинската управа го одбележа со кап капитално издание на монографијата „Цари „Царинска управа, 20 години за иднината Ма на Македонија“. Царинската управа врачи и пла 20 плакети на дел од институциите со кои сораб соработува, на вработените и на бизнисмени кои успешно ги спровеле поедноставните царински постапки во своето работење.

П

равилникот за услови за користење на топлинската енергија с$ уште е во работна верзија и не е конечно утврдено дали тој ќе предвидува граѓаните кои ќе се исклучат од парното греење да плаќаат 50% од сметката, вели претседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Димитар Петров. „Податокот дека 50% од сметката ќе треба да плаќаат и граѓаните кои се исклучиле е процент кој функционирал во земјава до февруари 2009 година, до донесувањето на одлуката на Уставен суд. Во Бугарија, на пример, е 15%. Сите правилници во делот на топлинската енергија се во работна верзија. Нашиот план е да се донесат до почетокот на новата грејна сезона“, вели Петров.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

2.019,09 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза во петокот се одржа јавна берзанска аукција на акции и удели, на која беше склучена една трансакција, при што се продадоа 222 приоритетни акции издадени од Пелагонија Гостивар по цена од 7.873 денари по акција. Вкупната вредност на трансакцијата изнесува 1.747.806 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,56% и трговскиот ден го заврши со вредност од 2.019,09 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Макстил

115,00 +3,00

+2,40%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК ОКТА

1.358,00 -42,00

-3,00% 3 00%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.060,14 0 11% -0,11%

Слабата побарувачка и растот на приносите на аукцијата на шпански обврзници го врати стравот кај инвеститорите на американските берзи. Главните индекси на Волстрит паднаа и вчера, трет ден по ред. Во петокот слична беше и ситуацијата на европските и на азиско-пацифичките пазари на капитал.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.723,67 9.688,45 1.398,08 3.080,50 6.775,26 825,71

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,35% -0,81% -0,06% +0,40% -0,13% -0,82%

€ $

1,2133 ПРОМЕНА

+0,5%

СТАПКА

1,3068 ПРОМЕНА

-0,6%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.630,50 +1,02% 1 02% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

123,43 +0,04% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

МЕРВАЈН КИНГ

гувернер на Банката на Англија

Банката на Англија одлучи да ја задржи клучната каматна стапка на рекордно ниско ниво од 0,50%.

“

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

Вељаноски се сретна со американските конгресмени

П

> БРОЈКА

ретседателот на Собранието, Трајко Вељаноски, во петокот ја прими делегацијата на Конгресот на САД, во која се конгресмените Дејвид Драјер, Дејвид Прајс, Џим Мекдермот, Ерик Паулсен и Гери Коноли. Средбата, како што соопштија од кабинетот на претседателот на Собранието, поминала во духот на веќе високопоставените пријателски односи меѓу двата законодавни дома. Вељаноски на средбата ги истакнал резултатите што ги има направено Собранието во развојот на парламентарната демократија во Македонија. „Зборувајќи за нашите евроатлантски интеграции, претседателот на Собранието, Трајко Вељаноски, посебно го истакна писмото на 54-те конгресмени испратено до претседателот на САД, Обама, во кое се бара Република Македонија да добие и формална покана за членство во НАТО на претстојниот самит во Чикаго“, се вели во соопштението од неговиот кабинет.

578

апарати за приредување игри на среќа запленила полицијата во акцијата „Детонатор“ спроведена во Кочани и во Крива Паланка. Министерката за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска, информира дека направен е разговор со 15 полициски службеници кои ако се утврди дека по која било основа помагале при извршувањето на кривичните дела, ќе добијат најригорозни мерки, зависно од прекршувањето.

Драјер: Ги поддржуваме напорите на Македонија за влез во НАТО

Д

елегацијата американски конгресмени кои беа во посета на општина Гази Баба и на пратеничките канцеларии отворени во локалната самоуправа уште еднша повторија дека ја поддржуваат интеграцијата на Република Македонија во НАТО. „Не сме тука да разговараме за НАТО, туку за интеракцијата со колегите тука. Сите членови на нашата делегација од американскиот Конгрес силно ја поддржуваат Македонија да стане членка на НАТО и на ЕУ. Како што рече премиерот Никола Груевски, има мали шанси Македонија да ја добие поканата за членство во Чикаго, но ние го поддржуваме овој напор, затоа што ја поддржуваме и идејата Република Македонија да стане членка на Алијансата“, изјави конгресменот Ричард Драјер.

Иванов за „Катимерини“: После Хаг, Букурешт не смее да се повтори! Претседателот Ѓорге Иванов во интервју за грчкиот реномиран весник „Катимерини“, апелира до грчката власт да се почитува Хашката пресуда и да сопрат блокадите. „Нема рационална причина да н$ блокирате, во ЕУ и во НАТО ќе делиме заеднички интереси, не мора да имаме историски согласувања“, вели претседателот Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

М

ногу е јасно што треба да се направи на Самитот во Чикаго, односно кои се очекувањата на Македонија по пресудата во Хаг, која не може да биде игнорирана од никој, ниту од Грција, ниту пак од Алијансата. Имаме заклучок од Самитот во Букурешт кој е неодржлив во новонастанатата ситуација, кој треба да биде променет со заклучок на друг самит, Самитот во Чикаго, вели македонскиот претседател, Ѓорге Иванов, во интервју за грчкиот весник „Катимерини“. Говорејќи за спорот со името, тој оценува дека за да се дојде до заемно прифатливо и достоинствено решение за двете страни потребна е само политичка волја, и стриктно придржување до рамките во кои се водат разговорите, Резолуциите на ОН и Времената

спогодба. Иванов смета дека поради крутоста на грчките и на македонските црвени линии, предлозите за компромисно решение треба да доаѓаат од амбасадорот Метју Нимиц, од кого очекува да го препознае макар и најмалиот пресек на интерсите на двете земји: „Нимиц треба да увиди и да почувствува дали постои можност да се поврзат позициите на Македонија и на Грција, и се надевам дека тоа може да се направи на начин на кој нашите национални интереси и достоинство ќе бидат заштитени“, вели Иванов. Осврнувајќи се на обвинувањата од Атина дека Македонија ја краде грчката историја, македонскиот претседател поаѓа од ставот дека ниту една од современите држави не може ексклузивно да полага право на културното и историското наследство што се развивало во текот на милениумите: „Сите имаме право, а истовремено и обврска да го славиме нашето заедничко

наследство. Тоа треба да н$ сплоти, а не да биде причина за поделби. Не можам да разберам зошто би било навредливо за еден модерен грчки граѓанин, ако некој друг исто така, сака да прославува заеднички историски настани?“, вели Иванов, кој потсетува дека во низа наврати во изминатите 20 години, официјално биле истакнувани предлози за формирање заеднички комисии на научници, историчари, кои би имале за задача сериозна научна расправа за историските факти, но тие предлози не биле прифаќани од грчка страна. Иванов е охрабрен од свежината којашто ја согледува во личните односи меѓу лидерите на двете земји, која, според него, започнала да се чувствува од пред неколку години со низата средби на ниво на премиери: „Жалам што с$ уште нема позитивен одговор на моите четири покани, упатени до претседателот Каролас Папуљас. И двете земји ја споделуваат визијата за обединето и просперитетно европско семејство, па затоа тешко се објаснува фактот дека 20 години нема средба меѓу претседателите на овие две соседни држави“, вели Иванов, кој потсетува дека договорот прекршен во Букурешт е потпишан токму од страна на актуелниот грчки претседател Папуљас, од кого Иванов очекува одговорност во однос на меѓународно преземените обврски.

ЃОРГЕ ИВАНОВ

претседател на Македонија

За судските реформи познати само чекорите - не и напредокот?! Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

Ќ

е оствари ли Македонија реален, одржлив и видлив напредок во реформите и приближувањето кон Унијата за претстојната мајска проверка на сработеното од страна на еврокомесарот за проширување, Штефан Филе!? Тој во март на Владата & испорача задачи во клучните области: слобода на изразување во медиумите, владеење на правото, реформа на јавната администрација, изборна реформа и зајакнување на пазарната економија. „Владата се обврза оваа мапа да ја претвори во оперативен патоказ до средината на април. За мај очекувам дека резултатите од оваа работа ќе бидат споделени со нас, а ќе се разговара и за приоритетите за следниот период“, истакна Филе при посетата на земјава. По заминувањето, со полни раце работа го остави Министерството за правда, во чиј ресор се потребни најголем број промени во насока на имплементација на реформите во правосудниот систем. Во таа насока, оттаму велат дека Министерството зема активно учество на состаноците на работните тела за следење на спроведувањето на Спогодбата за стабилизација и асоцијација, и тоа Советот за стабилизација и асоцијација, Комитетот за стабилизација и асоцијација и Поткомитетот

владеење на правото“, пишува во одговорот од Министерството. Оттаму додаваат дека Европската комисија ја диктира динамиката во односите меѓу Македонија и Европската унија, а Министерството е фокусирано на обезбедување сериозен пристап и целосна фокусираност како во однос на реализацијата на зацртаните приоритети, така и во однос на подготвеноста за длабинска анализа на степенот на усогласенот на националното законодавство со правото на ЕУ, како предуслов за полноправно членство во Унијата, велат од Министерството.

Владеење на правото и фундаментални права 1. ДА СЕ ПОДОБРИ ЕФИКАСНОСТА НА ПРАВОСУДСТВОТО; 2. ДА СЕ ПОДОБРИ КВАЛИТЕТОТ НА ПРАВОСУДСТВОТО И НЕЗАВИСНОСТА НА СУДСТВОТО; 3. ДА СЕ ЗАЈАКНАТ АНТИКОРУПЦИСКИТЕ МЕРКИ И НИВНА ПРОВЕРЛИВА ПРИМЕНА; 4. ДА СЕ ЗГОЛЕМИ ЕФИКАСНОСТА И ТРАНСПАРЕНТНОСТА ПРИ УПРАВУВАЊЕТО СО ИСТРАЖНАТА ТЕХНИКА НА СЛЕДЕЊЕ НА КОМУНИКАЦИИТЕ; 5. ДА СЕ ПОДОБРИ ДИЈАЛОГОТ МЕЃУ ЗАЕДНИЦИТЕ.

Земјава постигнала позитивни резултати во насока на обезбедување правда за децата

Амбасадорот на ЕУ во Македонија, Аиво Орав и министерот за правда, Блерим Беџети, го поздравија успешното завршување на проектот „Правда за децата“. за правда, слобода и безбедност. На овие состаноци, потенцираат од Министерството за правда, преку непосредни комуникации и заемен дијалог со надлежните претставници од Европската комисија се презентираат реализираните законодавни и институционални активности од делокругот на реформата на правосудство, антикорупциската политика и

човековите права. „Министерството за правда останува посветено на реформите во судскиот систем во насока на воспоставување независно, непристрасно и ефикасно судство, засновано на европските стандарди и најдобри практики, воведувајќи ги сите предуслови за обезбедување и заштита на човековите права и доследно

Правата на децата и малолетничката правда се само еден сегмент од разговорите кои се однесуваат на поглавјето 23, кај кои, како што потенцира амбасадорот на ЕУ во Македонија, Аиво Орав, земјава посветила големо внимание на усогласување на законодавството, но следен чекор е неговата имплементација. „Последниот извештај на ЕУ за напредокот на Македонија покажува дека е направен голем напредок во институционалниот развој и во реформите и дека сега акцентот се става на имплементацијата на овие реформи“, рече Орав и додаде дека ограниченото штедење на превенцијата ќе се покаже како многу поскапо во следните фази.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

ПОЛИТИКА 7

СРД им ги одзеде дозволите на Џангл ТВ и на Скај нет плус

Бамир Топи на крајот на месецов доаѓа во Скопје

С

оветот за радиодифузија им ги одзеде дозволите на националните сателитски телевизии Џангл ТВ и ТВ Перспектива (Скај нет плус) зашто не ги исполнуваат условите за вршење радиодифузна дејност. Двете телевизии од 2008 година, кога им се доделени дозволи, воопшто не го качиле својот сигнал на сателит, ниту пак, редовно плаќале за дозволите за работа. СРД информираше дека радиодифузерите Наша ТВ и 24 вести во последен момент, пред истекувањето на рокот, 5 април, ги исполниле условите за вршење на дејноста, а поради објективни причини, на АБ ТВ и на ТВ Пинк 15 им даде дополнително време за да се прилагодат на Законот за радиодифузна дејност.

А

БАМИР ТОПИ

претседател на Албанија

лбанскиот претседател, Бамир Топи, кон крајот на април ќе престојува во работна посета на Македонија, најави албанскиот амбасадор во земјава, Арбен Чеку, во петокот, откога стапи на сила договорот за преминување на границата само со лична карта. Чеку кажа дека овој договор дава една европска димензија на односите на Скопје и на Тирана, а исто така најави и дека во подготовка се и договорите за признавање на важноста на возачките дозволи, како и неколку договори од областа на економската соработка, но не откри детали за какви договори се работи.

Попоски ќе учествува на Форумот за глобална безбедност во Братислава

М

инистерот за надворешни работи, Никола Попоски, оваа недела ќе учествува на Форумот за глобална безбедност, кој оваа година од 12 до 14 април се одржува во Братислава, дознава „Капитал“. На форумот ќе учествуваат министрите за надворешни работи на земјите од регионот, министрите на вишеградската група, еврокомесарот за проширување, Штефан Филе, како и високи претставници на НАТО и експерти од областа на безбедноста. Министерот Попоски ќе учествува во панел-дискусија со наслов „Балканот и Европската унија: Нова реалност“, на која соговорници ќе му бидат еврокомесарот Штефан Филе; извршниот директор на Европскиот фонд за Балканот, Хедвиг Морвај Хорват; хрватската министерка за надворешни работи и европска интеграција, Весна Пусиќ, како и заменик-претседателот на Германскиот Маршал фонд на САД, Иван Вејвода.

Ја имаме најсоветуваната влада - секој четврти вработен е советник!

2.508 советници работат во извршната власт. За надлежностите и платата на истите никој не сака да зборува. Од приватните HR-агенции се оградуваат од каков било коментар ,бидејќи велат дека таква работна позиција речиси не постои во приватниот сектор, а од државната Агенција за вработување н$ упатија на Законот за државни службеници, во кој има малку податоци за ова работно место

Габриела Делова

delova@kapital.com.mk

Р

ечиси секој четврти вработен во извршната власт е советник. Како што покажуваат податоците од Регистарот за државни службеници, кој неодамна го објави Министерството за информатичко општество и администрација, во извршната власт работат вкупно 11.225 државни службеници, од кои 2.508, односно најмногу од нив имаат титула советник. Вкупната бројка пак, во целата државна администрација е еднаква на 3.216 советници. Во оваа бројка не се вклучени 12 советници кои кабинетот на премиерот Никола Груевски ги ангажира од почетокот на оваа година, бидејќи извештајот на Регистарот се однесува само за 2011 година. „Капитал“ истражуваше што значи ваквото

работно место, какви надлежности предвидува и кои кфалификации се потребни за едно лице да има титула советник, но не дојде до никаква информација. HRекспертите се оградуваат од каков било коментар, бидејќи како што тврдат тие, вакво работно место речиси не постои во приватниот сектор. „Тоа работно место е присутно само во администрација”, велат тие. Државните институции пак, задолжени за вработување во администрацијата, како Агенцијата за вработување и Агенцијата за администрација, без да коментираат н$ упатија за овие информации да го прочитаме Законот за државни службеници. Меѓутоа во истиот закон нема информација за надлежностите и за квалификациите

потребни за ова работно место. Единствено постои информација за бодовите со кои се одредува висината на платата. Така, советничкото работно место носи 716 бода доколку станува збор за државен советник, односно 346 за работната позиција советник. А колку изнесува основната плата и по кој основ може да се пресмета секој бод никој не открива. Но, ако се погледанат последните огласи на Агенцијата за администрација, каде што се бара службеник за оваа позиција, потребните кфалификации се завршено високо образование, активно познавање на англиски јазик, познавање на работа со компјутер, ефективна орална и писмена комуникација и чесност, лојалност кон професијата и способност за тимска работа и три години работно искуство во струката.

Не & се доволни вработените, па Владата ангажира и надворешни советници!

Освен вработените службеници со титула советник, Законот & дозволува на Владата да ангажира и надворешни советници. Колку вакви советници може да ангажира државата и колку ќе ги плати истите во Законот не постојат ограничувања. Тоа останува дискреционо право на премиерот или на другиот државен орган кој ги ангажира советниците. Единствен податок за сумата која приближно се троши на годишно ниво за надворешни советници и понатаму останува

Потребни квалификации за работна позиција советник во државна администрација: 1.

ЗАВРШЕНО ВИСОКО ОБРАЗОВАНИЕ;

2.

АКТИВНО ПОЗНАВАЊЕ НА АНГЛИСКИ ЈАЗИК, ПОЗНАВАЊЕ НА РАБОТА СО КОМПЈУТЕР, ЕФЕКТИВНА ОРАЛНА И ПИСМЕНА КОМУНИКАЦИЈА И ЧЕСНОСТ, ЛОЈАЛНОСТ КОН ПРОФЕСИЈАТА И СПОСОБНОСТ ЗА ТИМСКА РАБОТА;

3.

ТРИ ГОДИНИ РАБОТНО ИСКУСТВО ВО СТРУКАТА.

ревизорскиот извештај за Владата од 2008 година, бидејќи оттогаш Владата не била предмет на ревизорска контрола од страна на Државниот завод за ревизија. Во истиот се наведува дека Владата исплатила средства во висина од 20.000 евра за ангажирање надворешни советници. За колку советници станува збор ревизорот не наведува. Ако се верува на шпекулациите, на домашните надворешни советници им се исплаќа сума не поголема од 500 евра, додека на странските експерти им се исплаќа дури и до 6.000 евра.

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

КОМПАНИИ ПАЗАРИ 9

Зошто ЈСП го дава бизнисот со реклами, вреден милиони евра, на друга фирма?! По еден неуспешен, Јавното сообраќајно претпријатие повторно ќе распише тендер за приватна фирма која ќе го закупи просторот за рекламирање на 40 двокатни автобуси и потоа ќе го продава. На првиот тендер условот беше фирмата да му плати на ЈСП по 3.000 евра за автобус годишно Соња Јованова

s.jovanova@kapital.com.mk

С

$ уште нема одлука кога Јавното сообраќајно претпријатие ќе распише нов тендер за избор на фирма која ќе го закупи просторот за рекламирање на двокатните автобуси и да ли условите ќе бидат сменети. На првиот тендер, кој помина без ниту една заинтересирана компанија, ЈСП бараше фирмата да плати 120.000 евра за закуп на рекламен простор на 40 автобуси за период од 14 месеци. Но, директорот на ЈСП објаснува дека на новиот тендер најверојатно ќе се оди со 20% пониска цена

и продолжен рок за закуп на, најверојатно, пет години. Предлогот за промена на условите требаше да се усвои на управен одбор на претпријатието во петокот, но беше одложен. „Јас предложив да се олеснат условите, но сакав тоа да биде прифатено од цел управен одбор на претпријатието. Не се расправаше за тоа во петокот, што значи дека работата с$ уште е статус кво. Најверојатно ќе се разгледува неделава“, објаснува Мишо Николов, директор на ЈСП. Зошто ЈСП го дава бизнисот со реклами вреден милиони евра на друга фирма, кога јавното прет-

МИШО НИКОЛОВ

директор на Јавното сообраќајно претпријатие

Ние порано сами склучувавме договори со фирмите за рекламирање, меѓутоа секој закупец бара чист простор, да се гледа убаво рекламата, возилото да биде измиено, да не биде оштетена рекламата. Ние не можеме да се грижиме за сето тоа, затоа што не ни е примарна дејност.

“

пријатие е во загуба и може да си ја подобри финансиската состојба преку дополнителни приходи од издавање рекламен простор без посредник? На тендерот кој претходно беше распишан ниту една компанија не покажа интерес за закупување на рекламниот простор на двокатните автобуси. ЈСП нудеше една фирма да го изнајми целиот простор на двокатните автобуси за најмалку 120.000 евра на вкупно 40 автобуси или околу 3.000 евра по автобус. Рекламите на автобусите досега ги обезбедуваше маркетинг-агенцијата Маратон, која со неколку компании веќе има склучено договор

18 APRIL - SPECIJALEN PRILOG

EDUKACIJA EDNA DECENIJA PODOCNA: [TO DONESE BOLOWSKIOT PROCES VO MAKEDONSKOTO VISOKO OBRAZOVANIEPOLESNA PROODNOST ILI I POGOLEM KVALITET? STUDENTI NA MAKEDONSKI NA^IN- DIPLOMA VO RAKA, NO NE I “MEKI” VE[TINI POLESNO DA SE NAJDE RABOTA. IZVE[TAJOT NA SVETSKA BANKA OTKRIVA PORAZITELNI PODATOCI ZA NEUSOGLASENOST NA MAKEDONSKIOT OBRAZOVEN PROCES SO POTREBATA OD GRADEWE SESTRANI LI^NOSTI! EDUKACIJA NA MENAXERI NOVA PONUDA, KOJ ]E U^ESTVUVA, [TO ]E U^AT MAKEDONSKITE MENAXERI? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG EDUKACIJA KOJ KE IZLEZE NA 18 APRIL 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

за рекламирање на нископодните автобуси, но и на првата тура од двокатните автобуси. Не се исклучува можноста истата фирма да учествува на вториот тендер. Се предвидува дека рекламирањето на новите двокатни автобуси ќе биде доходовен бизнис, со оглед на тоа дека станува збор за нови и атрактивни автобуси, а рекламите ќе бидат мобилни. Директорот Николов објаснува дека рекламирањето не им било примарна дејност и затоа го даваат под закуп. „Ние порано го работевме тоа. Меѓутоа, секој закупец бара чист простор, да се гледа убаво рекламата, возилото да биде измиено, да не биде оштетена рекламата. Ние не можеме да се грижиме за сето тоа, затоа што не ни е примарна дејност“, објаснува Николов. Досега рекламите на автобусите на ЈСП се наплаќаа според утврден ценовник од управниот одбор. Цената за закуп е дефинирана според типот на рекламната површина, времетраењето, видот на линијата по која сообраќа автобусот и карактерот на вклучување на возилото во вршењето превоз. „Супер џамбо“ реклама, која е поставена на целата надворешна површина на автобусот, со апликација на стаклата чини 2.184 евра за шест месеци за зглобен автобус. „Џамбо“ реклама пак, која се поставува на лева, десна и на задна страна на возила чини 1.824 евра за шест месеци. „Тотал“ и „парцијал“ се реклами кои се поставуваат на една страна од автобусот и во просек, чинат околу 1.500 евра за шест месеци. Строго е дефиниран просторот за реклама во новите автобуси. „Супер џамбо“ опцијата не е достапна за украинските нископодни автобуси, како и за двокатните, туку ќе може да се користи само за старите автобуси.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 КОМПАНИИ ПАЗАРИ > БРОЈКА

149,2

милиони долари е извозот на производи класирани според материјалот во првите два месеци од годинава, објави Државниот завод за статистика. Во оваа категорија доминира челикот, како извозен производ од Македонија. Во споредба со истиот период лани, извозот е намален за околу 20 милиони долари. Следна извозна ставка по големина е разни готови производи со вредност од 117,3 милиони долари.

Потребни се поголеми вложувања во туризмот

П

редлог-законот за изменување и дополнување на Законот за основање агенција за промоција и поддршка на туризмот во Македонија, кој е во собраниска процедура, треба да овозможи агенцијата подобро да го поддржува туристичкиот сектор и да се зголеми учеството на приватниот сектор во донесувањето одлуки. Заменик-министерката за економија, Катерина Котевска, вели дека ќе се подобри и подготвувањето квалитетни програми за подобра политика во туризмот и промоција на туристичкиот производ. „Со измените ќе се постигне поголемо учество на приватниот сектор во одлучувањето на агенцијата преку редефинирање на управниот одбор. Наместо како досега, Министерството за транспорт да предлага еден член, тоа во иднина ќе го врши Стопанската комора. Се предлага два члена од одборот да бидат од редот на туристичките комори“, вели Котевска.

Пратениците побараа повеќе пари, поголема едукација, јакнење на инфраструктурата, користење на европските фондови, кредити и грантови за развој на туризмот.

БОРИС АНАКИЕВ

Најавеното окрупнување на земјиштето е повеќе од потребно и нема простор за грешки во оваа реформа. Експертите се согласни дека за да има развој во земјоделството, неопходно е окрупнување и комасација на обработливите површини, но предупредуваат дека пред да се направи каков било чекор во оваа насока, мора да се има детална анализа со конкретни решенија

Дејан Азески

П

Кооперативите на глобално ниво вработуваат 100 милиони земјоделци

К

ооперативите на глобално ниво оперираат во сите сектори, со вкупно 800 милиони членови и обезбедуваат 100 милиони работни места, што е околу 20% од останатите бизниссубјекти. Во рамките на ЕУ постои чадор-организација на земјоделски организации, таканаречена КОЖЕКА (COGECA) која претставува околу 40.000 фармерски кооперативи, во кои членуваат околу 600.000 членови.

о

м

е

р

ц

и

ј

претседател на Федерација на фармери

Ние с$ уште немаме расчистено со минатото, немаме никаква анализа која укажува зошто во неколку наврати во Македонија не успевал овој проект. Најголема штета за кооперативите не е направена во 1953 година, туку во приватизацијата, која тотално ги уништи истите.

Малите фармери во земјите во развој мора да ја користат можноста преку кооперативите да имаат пристап до поевтини репроматеријали, механизација, услуги и пазар на своите производи, бидејќи состојбата на глобализација и светска криза намет-на потреба од преструктурирање во земјоделските организации.

“

“

ги стимулира земјоделците да се окрупнат и да се здружат во кооперативи. Треба да се стимулира интеграција на површините. Создавањето задруги веќе е невозможно, тоа е минат процес. Овие задруги сега се на доброволна основа“, потенцира Анакиев. Од Министерството за земјоделство велат дека овојпат проектот ќе биде поразличен, бидејќи ќе се спроведува во две фази, а процесот ќе трае осум години. „Првите две години ќе работиме на поставување на основните услови за комасација, како и имплементација на мали до средно големи проекти на доброволна размена на земјиштето. Паралелно ќе се промовираат и резултатите и активностите и зголемувањето на свесноста кај земјоделците, а дури по 2015 година ќе се евалуира постигнатото, по што процесот ќе продолжи со имплементација на покомплексни проекти и консолидација на поголеми области и со поголеми инфраструктурни инвестциии“, потенцираат од Министерството за земјоделство.

„Ова што го налага ЕУ е тотално спротивно од она што го правиме ние претходните 20 години, односно ситнењето на земјиштето. Ние денеска сме дојдени во состојба над 70% од земјиштето да припаѓа на ситни сопственици. Оваа реформа единствено може да успее ако се донесе закон кој целосно ќе се потпира на европските принципи и ќе се спроведува дословно“, смета Докузовски. Од Федерацијата на фармери велат дека имаат детектирано многу слабости кои може да бидат сериозна пречка на идниот развој на кооперативите, но неопходно е да се имплементира ваквата реформа, бидејќи тоа е единствен начин за земјоделците да се справат со кризата и со глобализацијата. Како пречки за реализација на реформата најчесто ги потенцираат менаџерската одговорност, недоволната кооперативност меѓу членовите, недоволното познавање на улогите во кооперативата на сите членови како и органи на управување, несоодветните политички одлуки и финансиските неправилности. „Малите фармери во земјите во развој мора да ја користат можноста преку кооперативите да имаат пристап до поевтини репроматеријали, механизација, услуги и пазар на своите производи, бидејќи состојбата на глобализација и светска криза наметна потреба од преструктурирање во земјоделските организации и во земјоделските бизнисентитети, особено кај кооперативите, за да можат да конкурираат поефикасно во услови на покомплексна економија“, смета Андрија Секуловски, претседател на Федерацијата на фармери на Македонија.

Избрзаните реформи може да доведат до катастрофални последици за земјоделците и за целиот аграр, предупредува поранешниот министер за земјоделство Киро Докузовски. Тој препорачува дека е потребна максимална претпазливост при реализирањето на ваквите реформи. Вели дека Министерството за земјоделство нема капацитет и кадар за да ја спроведе комасацијата, што на крај ќе резултира со влошување на и така лошата состојба во аграрот. а

АНДРИЈА СЕКУЛОВСКИ

професор

Имаме ли капацитет за спроведување комасација?

професорот Борис Анакиев. Според него, најголема штета за кооперативите е направена за време на приватизацијата, во која се раситнија задругите и комбинатите, затоа Владата треба да биде внимателна при спроведувањето на реформата. „Државата мора да најде механизми за да к

1,5

милиони денари е штетата од кражби на струја во Гостиварско, каде што контролните екипи на ЕВН открија 103 корисници кои неовластено користеле електрична енергија. Од ЕВН Македонија соопштија дека од почетокот на годинава во Гостивар, Врапчиште и во дел од Маврово крадците украле над 240.000 киловати електрична енерија. Дури 70% од кражбите се регистрирани во категоријата домаќинства, а 30% кај бизнис-корисниците.

Окрупнување на земјиштето е клучно за земјоделството роектот за окрупнување на земјоделското земјиште, кое од следната година планира да го имплементира Министерството за земјоделство, отвори многу прашања и дилеми за тоа дали е можно да се реализира ваквата аграрна политика. Неколкуте неуспешни обиди за комасација на обработливата земја во изминатите 60 години завршија поразително и предизвикаа катастрофални последици во развојот на аграрот, што отвора сомнеж кај земјоделците дека оваа реформа може да се имплементира. Експертите се согласни дека за да има развој во земјоделството, неопходно е окрупнување на обработливите површини, но предупредуваат дека пред да се направи каков било чекор во оваа насока, мора да се направи детална анализа со конкретни решенија. „Пред да се влегува во нова авантура со окрупнување на земјиштетто и со кооперативите, треба да се испитаат факторите кои предизвикале овој процес кај нас да пропадне неколку пати досега“, смета

> БРОЈКА

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

Ќе се кратат роковите за приклучок на компаниите во енергетската мрежа

Министерството за економија најави дека ќе се преземат мерки за да се скрати рокот за приклучок во мрежата на еклектрична енергија од 15 на седум дена за домаќинствата и од 60 на 45 дена за компаниите Соња Јованова

s.jovanova@kapital.com.mk

Р

ангирањето на Македонија на 121 место во извештајот „Дуинг бизнис“ на Светската банка според индикаторот за приклучок до мрежите за електрична енергија беше повод за актуелизирање на овој проблем. Министерството за економија побара овој проблем да се реши. Министерот Ваљон Сараќини најави иницијатива за скратување на времето за издавање согласност за приклучување к

о

м

е

р

ц

и

ј

до електрична енергија и за изградба на приклучокот, а ќе се бара и потранспарентна методологија за пресметка на трошоците. Доколку премногу се доцни со приклучок, ќе имало казнени пенали од операторот на дистрибутивниот систем доколку се доцни по негова вина. „Јавната расправа е во насока на информирање на јавноста за мерките кои ги преземаат државните институции и компании за поголема заштита на потрошувачите. а

л

е

н

о

г л

а

с

11

Македонија беше најлошо рангирана во извештајот „Дуинг бизнис“ на Светската банка според процедурите за приклучок на компаниите на енергетската мрежа. Според извештајот, потребни се дури 150 дена, а само пет процедури.

45

капацитети, а нестандардните се за големите индустриски капацитети. Министерот за економија најави дека наскоро ќе се поедностави методологијата за утврдување на цените, а ќе се скрати и рокот за приклучок во мрежата на електрична енергија од 15 на седум дена за стандардните и од 60 на 45 дена за нестандардните приклучоци. Претседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Димитар Петров, истакна дека биле максимално вклучени во донесувањето на мрежните правила за операторот на дистрибутивниот систем за електрична енергија. „Во таа насока, ги сменивме приоритетите за да може мрежните правила да ги реализираме до крајот на идниот месец“, изјави Петров.

дена ке бидат потребни за приклучок на компанија кон електроенергетската мрежа во земјава, а не 60, како што е сега Тие ќе придонесат и за подобрување на инвестициската клима, зашто пристапот до електрична енергија е еден од најважните предуслови за економски развој и социјална стабилност“, истакна Сараќини. Во Македонија има стандардни и нестандардни приклучоци за електрична енергија. Под стандардни се подразбираат приклучоците за домаќинствата и за малите индустриски к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 09.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 компании пазари Volkswagen up! е светски автомобил на годината за 2012

Владата награди битолчанец со 10.000 евра за најдобра бизнис идеја

> БроЈка

8

Н

овиот Volkswagen up! е прогласен за светски автомобил на годината за 2012 во Њујорк на меѓународниот саем за автомобили. Жирито со мнозинство гласови го прогласи Volkswagen up! за најсветски автомобил. „Оваа награда уште еднаш покажува дека дизајнерите и инженерите на up! создадоа возило во кое се осмислени сите детали. Возилото поставува стандарди во својата класа за ефикасно користење на просторот, безбедноста, задоволството при возењето и компатибилноста со животната средина“, изјави Мартин Винтеркорн, претседател на управниот одбор на Volkswagen AG. По лансирањето во декември минатата година, Volkswagen up! веќе се наоѓа на врвот според бројот на новорегистрирани возила во Германија. Организацијата за заштита на потрошувачите Euro NCAP му додели на up! максимални пет поени. Volkswagen up! ја освои и „Напредната награда“ за својот систем за сопирање во итни случаи при градски услови.

П

возила за превоз одзеде Државниот инспекторат за транспорт при Министерството за транспорт и врски поради непочитување на законските обврски. Одземени се два минибуси, три патнички комбиња и три автомобили. Инспекциската контрола беше спроведена на автопатот Скопје–Тетово, Скопје–Куманово и во Струмица и во околината. За прекршителите е предвидена глоба во износ од 500 евра и времено одземање на возилото на период од шест месеци до една година.

етар Котевски од Битола доби 10.000 евра од Владата за најдобра бизнис идеја, развивање и продажба на видео игри на светскиот пазар. Покрај Петар, награди од по 1.000 евра добија уште пет финалисти кои учествуваа на натпреварот организиран од Комитетот за претприемништво. Пријавени биле 104 бизнис идеи од учесници од 23 градови во земјава, од кои дури 35% КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ доаѓале од жени претприемачи. Премиерот Никола Банка 3м 6м 24м 36м Груевски на доделувањето на наградата истакна дека Комерцијална банка 3,60% 4,60%се движечка 7,40% сила7,70% претприемништвото и иновациите на НЛБ Тутунска банка 4,50% 7,50% секоја економија, и 3,50% дека истите треба да7,00% станат постулат и на домашната економија. Министерот за образование Стопанска банка 3,60% 4,65% 7,40% 7,60% пак, потенцираше дека на6,50% предемдтот Шпаркасе банка 3,50%со воведување 4,50% 7,00% претприемништво во4,30% средно образование, се поттикнувале Охридска банка 4,80% 5,50% 6,00% младите да мислат на креативен начин. 7,10% Прокредит банка 3,40% 4,40% 7,30% ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

Избрани најуспешните 29% жени-менаџери за 2011 година збор за моќни менаџерки, кои ја знаат тајната формула за совршен баланс меѓу деловниот и приватниот живот

Д

ивана колева koleva@kapital.com.mk

есетте жени– менаџери за 2011 година се успешни бизнис-жени кои покажале NASDAQ извонредни резултати во различни области: уметност, аграр, производство, маркетинг и продажба, комуникации и ата во Сао промоција... Во присуство на 200 гости од бизнисот, дипломатијата, државниот врв и од медиумите, завчера по 16-ти пат агенцијата Марили на свечен настан им ги додели признанијата на најуспешните женименаџери. Во успешната 10-ка за 2011 пании година се Тања Атанасова, маркетинг-менаџер во компанијата Вивакс од Скопје, која осум години одлично менаџира со овој семеен бизнис, и Милкица омпании од Глигорова, директор на производство во Алкалоид, која две децении има висока менаџерска позиција. Глигорова посочи дека во компанијата над 63% од вработените се жени, а за неа успешна жена е онаа која успела предвреме да си ги заврши обврските.

40%

18%

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Марили ја избра најуспешната 10-ка на жени80% Агенцијата менаџери кои ја одбележаа 2011 година во Македонија. Станува

52%

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

35%

15%

95%

За најуспешни менаџери се прогласени и Марта Наумовска-Грнарова, генерален менаџер на компанијата за процесна опрема Завар компани, и Елена МладеновскаЈеленковиќ, директор на Дирекцијата за маркетинг и развој на производи во ТТК банка. Меѓу најуспешните е и Света Богова-Јовановска, која пет години е на чело на агенцијата Подиум, организатор на Моден викенд во Скопје. Таа смета дека психолошкиот момент е многу важен за донесување добри бизнис-одлуки. Снежана Јовановска, генерален менаџер на семејниот бизнис за органска храна Биокулт, е дел од најуспешната 10-ка. Таа се надева дека бизнисот понатаму успешно ќе го развиваат нејзините деца. Меѓу наградените беа и Елита З. Маша, генерален менаџер на Инфинити МГ&Вилсон скул од Тетово; Ана Мијалкова-Мурџева, директор на свињарската фарма Агриа од Велес и Љупка Наумовска, генерален менаџер на Ханибиз од Скопје. Награда отиде и во рацете на Ана Линдвал Олсон,

+

и на берзата

63%

ани на

06.04.2012

Макстил Трготекстил (м.) РМДЕН06 Македонски Телеком 06.04.2012

ОКТА Арчилормитал (ЦРМ) НЛБ Тутунска банка Алкалоид Стопанска бан. Битола

-

1,5

раст

пад

-3,00% -2,86% -2,60% -2,02% -1,48%

нова цена

115,00 100,00 94,00 544,00

која веќе две години е сопственик и генерален менаџер на ОТМ Фото&дизајн во Шведска. Олсон е родена Македонка, која растела во шведско семејство. Нејзиниот успех се должи на бестселерот „Канцеровиот рингишпил“, книга во која ја преточила семејната трагедија во борбата со канцерот во одличен роман, кој сама го издала.

нова цена

1.358,00 68,00 1.801,00 4.201,00 2.000,00

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,41% 0,36% 0,24% 0,08%

3м 0,77% 0,67% 0,47% 0,01%

6м 1,06% 1,00% 0,73% 0,19%

12м 1,40% 1,37% 1,05% 0,39%

1 недела 3,18%

1м 4,18%

3м 4,98%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност СКИБОР МКДОНИА

Основна кам. стапка

Стапка на инфлација 5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

Народна банка на Македонија 4,00% банка на Србија Видно радосни, на едно местоНародна 10-те најуспешни жени менаџери за12,00% 2011 година Народна банка на Хрватска 6,00% Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

петок - 06.04.2012 3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

преку ноќ 2,20% 2,20%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,41% 0,36% 0,24% 0,08%

3м 0,77% 0,67% 0,47% 0,01%

6м 1,06% 1,00% 0,73% 0,19%

12м 1,40% 1,37% 1,05% 0,39%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5922 47,1321 74,7297 51,2201 47,2260 48,4596

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

+2,40% +2,04% +1,60% +0,02%

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

милиони денари од буџетот на Министерството за економија ќе се издвојат за директно поттикнување на женското претприемништво

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-1,49%

1,15%

-1,19%

-27,81%

1,27%

05.04.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

37.213.547,78

-4,46%

-3,58%

1,93%

-20,58%

-2,28%

05.04.2012

Иново Статус Акции

15.268.772,97

-1,89%

-0,97%

-3,83%

-11,91%

-1,04%

05.04.2012

3,17%

11,64%

-9,79%

6,00%

05.04.2012

0,63%

-5,14%

-32,38%

0,20%

05.04.2012

4,41%

3,82%

-12,29%

4,87%

05.04.2012

2,63%

3,47%

4,69%

2,40%

05.04.2012

0,84%

1,66%

0,00%

0,87%

05.04.2012

24.699.263,96

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -2,98% 5,20% -2,21% 13,40% 2,50% -2,22% 3,60% 40.646.996,02 0,20% 2,20%

46.361.148,04 4,00% 21.360.218,82 12,00% 6,00% 25.542.084,17

КБ Публикум Паричен

42.653.707,62

0,29%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 09.04.2012

13 МАПАС станува независна институција

Ристовски не кажува колку ќе добие ПИОМ на сметка на приватните пензиски друштва

> БРОЈКА

А

генцијата за супервизија на капитално финансираното пензиско осигурување (МАПАС) станува институционално независна откако Владата на последната седница усвои законски измени со кои ќе се промени поставеноста на Агенцијата. Се предлага орган на управување на Агенцијата да биде совет на експерти од пет члена, од кои три ќе бидат професионално ангажирани, додека два члена ќе бидат независни експерти. „Имавме потреба од решение кое ќе обезбеди независно работење на Агенцијата на повисоко ниво, а с$ со цел заштита на интересите на членовите на пензиските фондови. Со институционалната независност на Агенцијата се исполнуваат и стандардите за независност на регулаторните тела кои се поставени во документите на ЕУ“, вели министерот за труд и социјална политика, Спиро Ристовски. Со ова решение одговорноста за работењето, самостојноста, независноста и за надзорот над работењето на МАПАС се пренесува во надлежност на Собранието.

20,1

М

инистерот за труд, Спиро Ристовски, тврди дека намалувањето на стапката придонеси што се префрла во приватните пензиски друштва од вториот столб, од 6,3% на 6%, не ги оштетува осигурениците, иако на нивните сметки во пензиските друштва ќе се префрлаат помалку пари. „Во Законот за пензиско и инвалидско осигурување направивме неколку измени поврзани со работењето на државниот и на приватните пензиски фондови. Во рамките на измените ги намаливме придонесите од 21,2% на 18% во 2012 година, а планот е во 2015 година да стигнеме до 17,4%. Врз основа на тоа, и заменската стапка од 1,8% на максималниот износ од 80% мораше да се прилагоди на намалувањето на износот на вкупните придонеси“, изјави Ристовски. Тој демантира дека на овој начин за државниот пензиски фонд се обезбедуваат дополнителни три милиони евра, но не кажува колку пари повеќе ќе добие ПИОМ од придонесите за пензиско осигурување. Ристовски најави дека на крајот од годинава Владата планира да ги зголеми пензиите.

милиони долари увоз од Индонезија регистрира Државниот завод за статистика во првите два месеци во земјава. Според тарифникот на Статистика, во најголем дел станува збор за увоз на камен-јаглен. Според податоците од Заводот за статистика, во 2011 година увозот од Индонезија изнесува 74,6 милиони долари, а во 2010 година околу 62 милиони долари.

Како фирмите да ја преживеат 2012? Стопанските комори и опозицијата понудија неколку предлози до Владата за тоа како да ги одржи компаниите во живот при најтешкиот удар на кризата, кој според нив, допрва доаѓа. Но, Владата не ги слушна нивните совети

Ф

Дејан Азески

„Начинот за аплицирање за кредити и грантови треба да се упрости, а истовремено, компаниите да се едуцираат за ова за нив болно прашање и непозната област. Треба да се донесе и закон за флексибилно работно време и да се промени нерамномерниот Закон за социјална заштита“, побара Бошков. Мендерес Кучи, претседател на Стопанската МенДеРеС КучИ комора на Северозападна Македонија, претседател на Стопанската комора потенцираше дека мерките се потребни во на Северозападна Македонија моментов бидејќи кризата најсилно ќе н$ погоди ние секоја година бараме да се во јуни или во јули. Истите мерки се бараат уште спроведат овие мерки, а од пред изборите во јуни мината година. континуирано ни одговараат со „Ние секоја година бараме да се спроведат овие креирање буџет кој не е развоен, туку мерки, а континуирано ни одговараат со креирање потрошувачки, наменет за богатење на буџет кој не е развоен, туку потрошувачки, одреден број поединци и компании. наменет за богатење на одреден број поединци и компании“, истакна Кучи. Зоран Јовановски, потпретседател на СДСМ, ја скратен е маневарскиот простор во поглед на потенцира клучната разлика меѓу кризата во ФЈУЧЕРСИ финансиите и мора најодговорно да ги користиме финансискиот сектор во 2009 година и актуелнава ресурсите кои ги поседуваме, бидејќи други ќе НАФТА должничка криза, која според него, не може да се нема“, тврди Јовановски. ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС избегне. Дека кризата е голема опасност за стопанството 103.31$/барел 2,14/ММБТу „Мерките кои ги предлагаме како подадена рака потврдуваат и во Стопанската комора. на Владата се неопходни, бидејќи како последица Стојмирка Тасевска, виш советник на Управниот BRENT ЗА ЗАТОПЛ. на континуираната криза од неколку години, одбор при СКМ, предупреди дека кризите во 317

ормирање државен гарантен фонд, воведување задолжителна задолжница, која ќе го опфаќа и јавниот сектор, намалување на казните и нивна прогресивна поставеност во однос на големината на компаниите, регулирање на сивата економија преку посебни закони, поттикнување на домашната потрошувачка како алтернатива на намалената надворешна побарувачка... Ова се главните предлози кои ги истакнаа претставници на стопанските комори и на опозицијата на тркалезната маса со наслов „Што треба да се направи за граѓаните и компаниите да ја преживеат 2012“, во организација на невладините организации Прогрес и Фридрих Еберт. МАКЕДОНСКА БЕРЗА Миле Бошков, претседател на Бизнисконфедерацијата на работодавачи, смета МБИ 10 дека доколку Владата го помага стопанството, 2.019,09 директно влијае на животниот стандард, што МБИД куповната моќ и ја стимулира ја зголемува 1.910,22 потрошувачката. Затоа, според него, важно е со внимание ОМБ да се разгледаат доставените предлози.

121,67

“

-0,56% -0,94% +0,12%

123.43$/барел

+1,81% +0,04%

-0,28% +0,26%

Извор: Македонска Берза

SASX 10 -0,56% -0,70% 763,46

-0,94% SOFIX 306,15 +0,12% ATHEX

-0,28%

707,60

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 518,51 13.060,14

-0,70% -0,11%

18.405,00

31.730$/унца

2.050,00

8.361,00

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0,28%

SBITOP 593,47

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 707,60 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,19%

FTSE 100 5.723,67

-0,11% -0,13% SWISS

DOW JONES

6.157,53

+0,52%

Главен индекс на Белградската берза 641,50$/бушел

1420.00$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

+0,35%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

DOW БИП JONES 30,00 13.060,14

906,00

+0,40% S&P 500 -0,15% 1.398,08

NASDAQ 3.080,50

Агробанка

980,00

BRAZIL BOVESPA -0,06% -1,18% 63.528,65 АЗИЈА ИНДЕКСИ 65,00

Бреза

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 11,70

CAC 40 3.319,81

-0,95%

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.688,45 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.593,00 ДЕН ДО 15Ч.

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

-0,06% 63.528,65 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 990,00

TOPIX CAC 40 832,57

3.319,81

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,33%

-0,19%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

-0,63%

17.486,02 FTSE 100

5.723,67

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.775,26

+13,10%

-0,13%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

6.100,00 .

DAX Интереуропа 6.775,26 0,56

+0,35%

-1,18%

91,98

2.157,00

-9,94%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Пивоварна

9.200,00

+6,98%

SWISS Нов.кред.ба -0,13% -0,15% -7,50% 6.157,53 -6,94% 3.350,00

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

06.04.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,40% 115,00

Макстил NIKKEI 225 Трготекстил (м.) +2,04% 9.688,45 РМДЕН06 Индекс +1,60% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Македонски Телеком +0,02% котирани на

SWISS 6.157,53

швајцарскиот пазар на капитал

-0,15%

-0,81%

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

103.31$/барел

BRENT 123.43$/барел

1630.100$/унца

СРЕБРО 31.730$/унца

БАКАР 8.361,00

+1,81% +0,04%

ПРИРОДЕН ГАС 2,14/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

317

МЕТАЛИ

+0,99% +2,21% +0,0%

НИКЕЛ

18.405,00

АЛУМИНИУМ 2.050,00

ЧЕЛИК 520.00$/унца

-0,28% +0,26%

+0,00% +0,00% /

+9,50%

-0,19% 5.723,67БЕРЗА +0,35% ЉУБЉАНСКА +7,04%

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Валидус

Либурниа ЕВРОПА ИНДЕКСИ -23,38% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Сава ре

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Филип Морис -11,15% BRAZIL -6,60% BOVESPA

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

-0,81%

ЛЕСНА СУРОВА

ЗЛАТО

Комер.банка +3,45% NASDAQ +0,67% -0,11% +0,40% 3.080,50

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ATHEX 707,60

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Текстил промет

S&P 500 1.398,08

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

Главен индекс на Љубљанската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.060,14 Заеднички индекс 30 6.775,26

-0,28%

2108.000$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 763,46

+0,52%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 593,47

BELEX15 ПЧЕНИЦА 518,51

-1,18% -0,80%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 63.528,65 306,15

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.843,22 1.84/бушел

657,25$/бушел

3.000 3.000 3.000

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -0,60% РЕГИОН

-0,70% -2,51% SOFIX СОЈА -0,03% -0,27% 306,15

+0,40% -0,29%

SASX 10 763,46

на пазарот на јавно поседувани друштва

-0,05% -0,29% +3,45% -0,80% +0,41%

ПЧЕНКА

+0,12%

124124 124

520.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

берзата, без финансиски компании

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,03% -0,06%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.319,81

1630.100$/унца

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.843,22 1.398,08

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

NASDAQ 3.080,50

минатото не сме ги избегнале, туку сме ги одложиле, а доколку не преземе нешто, сметката ќе ја платиме сега. „Економската криза само ги исфрли проблемите акумулирани со години. Тоа што с$ поголемата побарувачка го префрлаше од година во година сега запре и доколку не смениме нешто, ќе имаме последици“, вели Тасевска.

ОМБ ОМБ ОМБ

-0,94%

+0,99%2.700 +0,00% 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 +2,21% +0,00% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 2.300 -0,56% 2.019,09 -0,80% 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД +0,0%2.100 / -0,94% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 1.910,22 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12 ОМБ +0,52% +0,12% 121,67 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,29%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 593,47

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

-0,56%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,03%

“

економската криза само ги исфрли проблемите акумулирани со години. тоа што с$ поголемата побарувачка го префрлаше од година во година сега запре и доколку не смениме нешто, ќе имаме последици.

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, петок - 06.04.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 2.019,09 518,51 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.910,22 1.843,22 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,67

СтОЈМИРКА тАСевСКА

виш советник на Управниот одбор на Стопанската комора на Македонија

HANG SENG 100,00 20.593,00 94,00

657,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 641,50$/бушел

КАФЕ 1.84/бушел

СУРОВИНИ

-0,60% -2,51% -0,27%

КАКАО

2108.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1420.00$/бушел

-0,05% +3,45% +0,41%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,95%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

544,00

ПЧЕНКА

БИП

30,00

+3,45%

Комер.банка

906,00

+0,67%

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Го претставуваат како Кореец, но тој е Американец

Иако одлуката за новиот шеф на Светска банка ќе биде донесена до 20 април, оваа позиција, и покрај протестите на земјите во развој, повторно ќе им припадне на Американците.

Д

ека односите на моќ во светската арена се менуваат веќе не претставува ексклузивна вест. Трката за нов претседател на Светската банка е само уште една потврда за тоа. Со секои наредни избори, конференција, состанок на врвот или каква било глобална расправа го јакне притисокот на (некогаш) богатите земји и аргументацијата на земјите во развој. Тоа се случува и со обидите на Американците да го остварат своето „од Бога дадено“ и досега никогаш преиспитано право на местото шеф на една од најмоќните финансиски институции во светот. Затоа се чини дека веројатно наредниот претседател на оваа организација, Џим Јонг Ким, ќе биде можеби и последниот избран според досега вообичаениот систем: Меѓународниот монетарен фонд на Европејците, Светската банка на Америка. Наместо класичната, политички мотивирана одлука, американскиот претседател, Барак Обама, мораше да го направи првиот чекор кон намалување на американскиот притисок врз Светска банка со номинирање на донекаде неутралниот кандидат од

технократско милје, „со педигре“ од земјите во развој. Поради притисокот на другите двајца кандидати, поранешниот колумбиски министер за финансии Хозе Антонио Окампо и неговата нигериска колешка Нгози ОкоњоИвеала, трката е с$ поинтересна и донекаде неизвесна, иако во април се очекува победа на Кореецот со американски пасош. Уште овој пат. Окампо изјави дека неговиот противкандидат нема доволно квалификации во економскиот развој. „Тој е извонреден доктор, никој не се сомнева во тоа, но во прашање е развојна установа“, изјави тој. Ким е доктор по професија, без релевантно економско образование и со занемарливо економско искуство. Колумбиецот не е само сомничав кон стручноста на Ким, туку и кон некои начелни прашања за американското водење на Светска банка, пред с$ во врска со премалата ангажираност околу финансирањето на инфраструктурата во неразвиените земји. Ни Окоњо-Ивеала не ја пропушти можноста да се осврне на фаворитот и на традицијата на избирање американски кандидат со помош на премногу моќните граѓански права на Америка и на развиените земји, барајќи

Иако Џим Јонг Ким, објективно, се чини најслаб кандидат, со тесно дефинирана струка и работно искуство, најверојатно ќе стане наредниот претседател на Светска банка. отворен натпревар заснован врз мерки за стручност, а не врз политика. Тој избор, според нејзиното мислење, ќе биде тест за лицемерието. Коментарите на јавноста се различни. Некои го поздравуваат американскиот чекор кон технички насочен кандидат без очигледна политичка условеност, додека други сметаат дека човекот не е добро подготвен за таа работа и дека другите

Kapital Akademija...

земји би требало за првпат да добијат шанса. Менаџерското искуство во Светската здравствена организација е премало во споредба со конкретните економски вештини кои произлегуваат од министерските позиции. Така, еден коментатор ја наведува Окоњо-Ивеала како идеален кандидат. Нејзе & оди во корист искуството во управување со финансии во тешки услови во земја во развој, борба со корупцијата, промовирање непопуларни реформи и познавањето на Светската банка одвнатре, бидејќи беше извршен директор. Секако, елементот на политичка коректност е слонот во собата, кој исто така треба да се земе предвид: жена од африканска земја на чело на Светска банка би бил мошне важен симболичен гест. Инсистирањето на старите аранжмани се заканува да ја направи Светската банка неважна, посебно откако најголемите економии во развој собрани во БРИКС (Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужноафриканската Република) почнаа да разговараат за основање сопствена развојна банка. Иако веќе некое време мрморат, особено по последниот избор на директорката на ММФ, земјите во развој с$ уште се плашат да повлечат конкретни потези. Сепак, и тоа полека се менува, ако му се верува на бразилскиот извршен директор во Светска банка, Рожериј Стударт, кој најави состанок на извршните директори од земјите во развој за да се одлучат кој од кандидатите од „своите“ земји ќе го поддржат. Тоа е историски преседан, бидејќи досега американското назначување беше прифаќано без приговор. „Барак Обама се обидува да го прикаже Ким како Кореец, но тој е Американец. Местото претседател треба да го добие светот во развој“, изјави Синдисо Нгвенија, главен секретар на COMESA, регионален блок од 20 земји во Источна и Јужна Африка. Иако Ким, претседател на Колеџот Дартмут, објективно, се чини најслаб кандидат, најверојатно, по силата на сукцесиските правила, ќе стане наредниот претседател на Светската банка.

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

АКАДЕМИЈА ЗА ПРОДАЖБА

РАБОТИЛНИЦА ЗА

ПРЕГОВАРАЊЕ И РАЗВОЈ НА ДОЛГОРОЧНИ ОДНОСИ СО КЛИЕНТИТЕ 26-27 април 2012 година

Составен дел на секоја продажна ситуација е преговарањето. Во соработката меѓу две компании (В2В) овој аспект на продажбата е суштински важен за изградба и за одржување на долгорочни односи со клиентите. Затоа, неопходно е да се разберат сите нијанси кои водат до препознавање на заедничкиот успех и да се предупреди за можната манипулација на клиентот кој сака да добие повеќе од тоа што е од земен интерес. Како и во секој квалитетен однос, вештината е неопходна основа за да дојдат до израз сите други квалитети.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Генерални директори; Директори на продажба и маркeтинг; Директори на средни и мали компании

Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 23 Април 2012 година на akademija@kapital.com.mk или на факс на 02 3298 111

ПРЕДАВАЧ НА РАБОТИЛНИЦАТА Е: ДАНИЕЛ ТАВЧИОСКИ

Sovetnik i predava~ so pove}e od 10 godini prakti~no iskustvo vo Republika Srbija i Balkanot, specijaliziran za temi povrzani so marketing i proda`na strategija, upravuvawe so proda`bata i uslugata, unapreduvawe na odnosite so klientite. Del od referentnite kompanii koi gi koristat negovite uslugi se: Tarket, Mercedes, Koka Kola, Galenika, ITM, Delta, Telekom Srbija.

Наредна работилница од Академијата за продажба 10 мај 2012 година Комуникациски вештини – “Изградете одлични меѓучовечки односи во организацијата“

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 09.04.2012

17

ФЕЉТОН

17

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читател дневниот весник К Капитал апитал л ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено и во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот јот соработник Џон Џ Каслионе ја напиш ша овааа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизн напиша бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како о “Хаотика“ може да ви помогне да ги и лоцир рате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентн хаос; како да развиете стратегии за долгорочна лоцирате отпорност орно кон турбуленции; како да изградите флексибилност ф во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

МЕНАЏМЕНТОТ ГЛАВА 2: ПОГРЕШНИТЕ РЕАКЦИИ НАСТАНУВААТ ОПАСНИ НА ТУРБУЛЕНЦИЈАТА СЕГА

Добрата стратегија не се води по сметководни правила

Компаниите бараат брзи интервенции за да го сочуваат движењето на готовински средства. Да се биде профитабилен е целта - секоја одлука треба да биде одмерена во однос на нејзините ефекти врз движењето на готовината. Но, кога се прават брзи интервенции заради „излегување на крај“, менаџментот ризикува да го загрози идниот пораст на компанијата

Н

амалувањето на персоналот, непотребното распродавање на активата, намалувањето на спојувањата и преземањата (М&А) и намалувањето на инвестирањето во истражување и во развој (R&D) може прилично грубо да ја приземјат компанијата. Сеопфатните намалувања на персоналот секогаш се грешка. Поради американските сметководни закони, инвестициите во таленти влегуваат во трошоци, но не се инвестиции, така што кратењето луѓе, особено паметни, високоценети луѓе, е брз начин за да се намалат трошоците. Сметководните правила само им штетат на компаниите што

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

ги следат. Талентот е единствената најважна променлива во иновацијата. Кога една компанија го отпушта својот талент постои поголема шанса нејзините конкуренти да го вработат истиот тој талент следниот ден за да си ја подобрат својата позиција за подобри финансиски денови и да помогнат во меѓувреме да се придвижи иновацијата. Овие времиња на неизвесност поттикнуваат инстинкт на грабливец кај деловните лидери - како што и треба. Според тоа, многу компании, едноставно, чекаат можност да го искористат ова време за да вработат клучни поединци, кои не би биле во можност да ги намамат во период на економски “бум“. Дури, како што настапува заздравувањето, ресурсот што недостига во најголем број компании ќе биде талентот, а не капиталот. Многу менаџерски тимови мислеа дека можат да победат во војната за таленти во текот на “бумот“ од 90-тите години на минатиот век со нудење права за акции и привилегии на своите вработени и со дозволување вработените да носат фармерки на работа. Кога настапи падот, имаше една нагла промена од „ние го цениме талентот“ кон „вие сте трошок што може да се отфрли“. Можностите за купување поевтини акции од компанијата (stock options) исчезнаа, привилегиите беа повлечени, а отказите дојдоа брзо, во некои случаи брутално. Ова го раскина социјалното ткиво на многу фирми и ги направи вработените цинични. Менаџментот што не ја разбира или не ја прифаќа вредноста на талентот што ја создава и ја придвижува иновацијата на компанијата ќе лебди со другите задушени компании на дното на деловниот синџир на исхрана.

Како со намалената продажба и намалувањето на цените?

Парадоксот на одредување цени е една од најголемите стапици со кои менаџментот треба да излегува на крај во текот на една оптимална економија. Но, одредувањето цени може да биде најлошиот кошмар на менаџментот кога економијата оди надолу, а продажбата почнува да опаѓа. Намалувањето на цените секогаш е ризично, но кога намалувањето е изведено неправилно, тоа може да има кобни и парализирачки ефекти врз еден бизнис.

Старбакс vs. Мекдоналдс

Еден добар пример за ова е Старбакс кафе (Starbucks Coffee). Неговиот профит во третиот квартал од 2008 година беше намален за 97% во ноември 2008 година, додека неговиот најнов конкурент, Мекдоналдс, откри начин да напредува во тие времиња. Мекдоналдс корп. објави дека продажбата во рестораните отворени барем една година се зголемила за 8,2% во октомври 2008 година. Истовремено, рестораните на странските пазари и нејзиниот релативно зрел американски сегмент исто така забележале солидна добивка. Во целиот систем продажбата пораснала за 5,4% или 9,9% мерено во константна валута (т.е. курс што ги елиминира ефектите на курсните колебања користен кога се пресметуваат бројки за финансиски ефект). Како тоа Мекдоналдс с$ уште има

енергија и поттик да трча по нагорнина кога Старбакс едвај може да ползи? Суштинската причина може да биде дека Старбакс ниту направил нешто, ниту понудил нешто поинакво со своите производи во текот на овие тешки економски времиња. Мекдоналдс, од друга страна, има една целосно нова линија специјални понуди, кои се комбинација на пониска цена и помала количина - сите со целосно нова марка со што се промовира новата вредност за клиентите токму кога најмногу им треба на потрошувачите. Како дополнување на проблемите на Старбакс, синџирот на сеприсутниот бургер е на пат да изврши директен напад. Во 2009 година Мекдоналдс воведе врвни кафебарови во стилот на Старбакс во приближно 14.000 свои ресторани сместени во Соединетите Американски Држави - најголемата диверзификација што некогаш е пробана од страна на компанијата. Мекдоналдс и претходно веќе направи помали упади на пазарот со кафе и тоа со одреден успех. Во 2008 година Консјумер рипортс (Consumer Reports) го оцени неговото филтер-кафе (во однос на еспресото) повисоко отколку тоа што беше понудено од страна на Старбакс. Со оглед на тоа што профитот во третиот квартал од 2008 година беше опаднат за околу 97%, Старбакс може да почне очајнички да ја поевтинува својата линија на врвни производи на кафе. Со своето деловно заостанување компанијата веќе возвраќа со една стратегија „ако не можеш да го победиш, придружи му се“, со тоа што понуди топли сендвичи за појадок и додаде шалтери на кои може да порачате од автомобил во одредени продавници. Проблемот овде е дека ако компаниите се решат попрвин за една „брза поправка“, отколку далекусежно да додаваат вредност, тие речиси сигурно нема да успеат. Наместо тоа, со создавање една нова линија на марка пијалаци од кафе по пониски цени и евентуално, во помали дози, Старбакс ќе стави до знаење дека времињата се тешки и дека тој се грижи за своите потрошувачи. Во исто време, компанијата ќе ја зачува позицијата на марката во неговата долгогодишна успешна низа на врвни пијалаци од кафе. „Старбакс венти лате“ (Starbucks Venti Latte), „гранде мока фрапучино“ (Grande Mocha Frappuccino), како и сите врвни кафиња на Старбакс никогаш не треба да бидат поевтинети - ниту во добри, ниту во лоши времиња - без оглед на с$. Намалувањето на цената му нанесува штета на профитот. Со намалување на цената од само 10% една обична ф фирма ќе треба да продаде 50% повеќе единици за да го за задржи истиот профит како краен резултат. Трошоците, ис исто така, се зголемуваат во играта со „намалување“, та така што компаниите можат, буквално, да се „намалат“ се себеси и да испаднат од бизнисот. Наместо да ја скратите го готовината од зделката, прашајте се дали постои начин да до додадете вредност на вашиот производ или услуга. Овој пр предлог за „додавање вредност“ значи дека вие можете д да „подарите“ нешто што нема да одземе од вашиот пр профит. Ако е правилно изведено, тоа исто така може да го збогати искуството на клиентот и за самото купување и за перцепцијата за вашата компанија. Едно добро искуство на клиентот е клучно за тој да го повтори бизнисот со ед една компанија, што пак, за возврат, е клучно за висока пр профитабилност на компанијата во текот на времето.

(Продолжува) Во утрешниот број: Како и дали да дојде до намалување на трошоците за маркетинг, за брендови и за развој на нов производ?

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

АКАДЕМИЈА ЗА ПРОДАЖБА

РАБОТИЛНИЦА ЗА

ФИНАНСИИ ВО ПРОДАЖБАТА И УПРАВУВАЊЕ СО КЛУЧНИТЕ КЛИЕНТИ 24-25 април 2012 година

Како да го одредиме и да го следиме прагот на рентабилност за да можеме секојдневно да се прилагодиме на условите на пазарот и на потребите на нашите клиенти? Секоја компанја може да обезбеди стратешка потпора во партнерската соработка со своите клучни клиенти. Само на тој начин е можно долгорочно да се контролира и зголемува уделот на пазарот. Меѓутоа, во стратешката соработка неопходно е секојдневно да се следи рентабилноста на соработката и да се наоѓаат начини за флексибилни аранжмани.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Генерални директори; Директори на продажба и маркeтинг; Директори на средни и мали компании; директори на финансии.

ПРЕДАВАЧ НА РАБОТИЛНИЦАТА Е: ДАНИЕЛ ТАВЧИОСКИ

Sovetnik i predava~ so pove}e od 10 godini prakti~no iskustvo vo Republika Srbija i Balkanot, specijaliziran za temi povrzani so marketing i proda`na strategija, upravuvawe so proda`bata i uslugata, unapreduvawe na odnosite so klientite. Del od referentnite kompanii koi gi koristat negovite uslugi se: Tarket, Mercedes, Koka Kola, Galenika, ITM, Delta, Telekom Srbija.

Наредна работилница од Академијата за продажба 25-26 април 2012 година „Преговарање и развој на долгорочни односи со клиентите“

Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 18 Април 2012 година на akademija@kapital.com.mk или на факс на 02 3298 111 Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

2 MAJ SPECIJALEN PRILOG

KONDITORI KAKO MAKEDONSKITE KONDITORSKI PROIZVODITELI SE SPRAVUVAAT SO SILNATA KONKURENCIJA OD UVOZNI PROIZVODI NA DOMA[NIOT PAZAR? KAKO SE POZICIONIRAAT VO MALOPRODA@BATA I KAKVI ALATKI KORISTAT PRITOA? VO KOI PAZARNI SEGMENT KOI SE BREND-LIDERI (^OKOLADI, KEKSI, VAFLI)? KAKOV E RASPOREDOT NA SILITE POME\U POTRO[UVA^ITE? KAKVI NOVITETI ]E IZVADAT MAKEDONSKITE KONDITORSKI PROIZVODITELI VO TEKOT NA OVAA GODINA? KAKO PORASTOT NA CENITE NA SUROVINITE I ZASILENATA KONKURENCIJA NA PAZAROT ]E SE ODRAZI VRZ DOMA[NITE KONDITORI? “MALITE SLATKI RABOTI” OSVEN KVALITETOT GI PRODAVA I AMBALA@ATA, REKLAMATA, MESTOTO NA RAFTOVITE I PRIKAZNATA KOJA JA NOSAT SO SEBE. KOLKU MAKEDONSKI KONDITORI INVESTIRAAT VO “PRIKAZNATA” ZA SVOITE PROIZVODI USPE[NI REGIONALNI PRIMERI: KAKO BAMBI, KRA[, PIONIR I DRUGI KONDITORI GI GRADAT SVOITE USPE[NI IZVOZNI PRIKAZNI? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG KONDITORI KOJ KE IZLEZE NA 2 MAJ 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111