505-10.04.2012

вторник. 10 април. 2012 сре. max. 210 C min. 20 C

фото: Филип Поповски

фото: Филип Поповски

вто. max. 170 C min. 30 C

чет. max. 190 C min. 40 C

МБИ 10

1.999,30

-0,98%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.892,38

-0,93%

ОМБ

121,67

БЕНЗИНОТ ПОСКАПЕ НА РЕКОРДНИ 90,5 ДЕНАРИ САРАЌИНИ: Не можеме да влијаеме на светскиот пазар 3

ПРВОТО РОЧИШТЕ Турската компанија Суташ ЗА „ТАРБС“ преку Сведмилк ќе го НА 17 МАЈ!? 6 освојува европскиот пазар?! 4-5 Што дека открија вишок административци, кога нема да ги отпуштат? 7

0,00%

ЕМУ

€

61,57

САД

$

47,14

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Кој го кочи граничниот премин Маркова Нога? 8

Зошто е проблем да се воведе електронска здравствена картичка во Македонија?! 9

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

број 505 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

ЌЕ НЕМА ! И Т И Д Е Р ПОВЕЌЕ К ПАРИТЕ НА БАНКИТЕ ОСТАНУВААТ ВО НБМ И ВО БУЏЕТОТ?! 2-3 СТР.

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“ претседател на Франција

вторник 10/04/2012

КОМЕНТАР

Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

За поголем извоз требаат кредити, а не промотори

П

одатоците за падот на извозот и на увозот во првите два месеци годинава се алармантни, иако не ја загрижуваат Владата. Кризата сериозно удри по домашното производство, а колку и Владата да не сака да го види тоа, статистиката ја покажува реалноста. Тоа што паѓа извозот е еден проблем, а тоа што паѓа и увозот е уште поголем проблем, бидејќи значи дека компаниите работат помалку. Македонија е увозно зависна земја. За да произведуваат, компаниите треба да увезуваат. Намалениот увоз значи намалено производство, а намалената побарувачка од ЕУ, која влегува во нова рецесија, значи и намален извоз. Но, не е само рецесијата проблем на компаниите. Тие имаат многу голем проблем со ликвидноста и воопшто со финансиската позиција. Нема кредити, а да не зборуваме за евтини кредити. Кога не сево ова ќе се додаде и скандалозната владина мерка за забрана за откуп на метален отпад, која ја уништува металургијата, излегува дека македонскиот извоз се соочува со сериозна опасност. И покрај очекувањата за продлабочување на кризата и алармот кој го вклучија извозниците уште на крајот на минатата година, Владата ги остави стихијно да ги решаваат проблемите. Наместо како сите развиени земји, коишто извозните компании, од кои генерираат нетодевизен прилив и извоз на производи со додадена вредност ги поддржуваат со различни мерки, од евтини кредити, до безцарински договори, намалување на даноци, во земјава им се задаваат дополнителни удари на извозниците. Наместо Владата, банките и НБМ да се договорат и да обезбедат финансиска поддршка за извозниците, како што тоа го направија ХНБ и хрватските банки, ние с$ уште зборуваме за извозен факторинг, промоција на извозот и поддршка за учество на саеми. Додека Словенија, Хрватска и Србија се здружуваат за заеднички настап на компаниите на трети пазари, ние праќаме промотори. Зошто од сите роуд–шоуа на Владата нема фидбек за настап на македонските компании на странските пазари, туку ефектите се само еднонасочни кон Македонија? Колку побрзо Владата сфати дека без стратешка поддршка на извозниците не можеме да сонуваме за зголемување на извозот, толку побрзо ќе ја пребродиме кризата.

Некои европски држави се на работ на бездната. Кризата низ која поминуваат нашите шпански и грчки пријатели н$ предупредува да бидеме реални.

“

НИКОЛА САРКОЗИ

www.kapital.mk

ЕБОР купува 30% од Алфа банка?

> БРОЈКА

33

Г

милиони долари изнесува увозот на бел шеќер во Македонија минатата 2011 година. Македонија е целосно зависна од увоз на шеќер. Иако во Битола има Шеќерана, таа веќе неколку години не произведува, туку во најголем дел увезува и преработува шеќер.

рчката Алфа банка беше блиску да договори продажба на 30% од нејзините подружници во Источна Европа на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), јави новинската агенција Блумберг. Според извештајот, Алфа банка ќе создаде холдинг од нејзините подружници во Бугарија, Романија, Србија, Украина, Албанија и Македонија, а потоа ќе продаде дел на ЕБОР. Алфа банка се соочи со сериозен удар од грчката влада кога во март, поради преструктурирање на долгот, мораше да отпише 74% од изложеноста кон грчките државни обврзници. Со предложеното спојување со ЕФГ Еуробанк, што би вклучило и финансиска поддршка од катарски фондови, кое е ставено на stand by - продажба на капиталот во своите филијали во странство може да & донесе на Алфа банка пари за да ја одржи задолжителната стапка на адекватност на капиталот за да избегне национализација.

Ќе нема повеќе кредити.

Парите на банките остануваат во НБМ и во Буџетот?! Банкарите се децидни дека нема да дојде до значително зголемување на кредитната поддршка за компаниите, главно поради зголемувањето на ризиците во економијата како последица на ударот од еврокризата. Поголема е веројатноста вишокот пари банките да ги остават во трезорот на Народната банка, врзувајќи ги за новите депозити, или пак да ги пренасочат во државниот Буџет, купувајќи државни записи од Министерството за финансии Александар Јанев janev@kapital.com.mk

К

редитирањето нема да се зголеми ниту откако Народната банка ги ограничи аукциите на благајнички записи со што ќе се ослободат повеќе од 150 милиони евра свежи пари во банките. Поголема е веројатноста вишокот пари банките да ги остават во трезорот на Народната банка, врзувајќи ги за новите депозити, или пак да ги пренасочат во државниот Буџет, купувајќи државни записи од Министерството за финансии. Банкарите се децидни дека нема да дојде до значително зголемување на кредитната поддршка за компаниите, главно поради зголемувањето на ризиците во економијата како последица на ударот од еврокризата – намалувањето на производството и извозот и поради тоа отежнатата наплата на кредитите. Банкарите ги оценуваат новите мерки на НБМ

како стратегија за намалување на трошоците на централната банка со оглед дека крајниот ефект ќе биде намалени приходи кои банките го остваруваат од купување благајнички записи. „Голема е веројатноста да не дојде до значително зголемување на кредитирањето под влијание на оваа мерка, со оглед дека с$ уште изостануваат кредитни барања за квалитетни проекти, а и ризиците во реалниот сектор с$ уште се големи. Компаниите се соочени со проблеми на странските пазари, но и со домашни проблеми, кои главно се однесуваат на наплатата на побарувањата по разни основи во Македонија. Можноста за раст на кредитите е особено ограничена и поради законски пропишаните стапки за ликвидност, каде што с$ уште е присутен проблемот на долгорочно кредитирање со краткорочни депозити, а впрочем во банките

во Македонија доминараат краткорочни депозити. Останува значи можноста да се инвестира во државни хартии од вредност или и понатаму да се инвестира во благајнички записи, а намалениот приход да се префрли на депозитната страна, така што ќе се намалат пасивните каматни стапки“, оценува финансискиот директор на Комерцијална банка, Маја Стевкова-Штериева. Банкарите ги толкуваат новите мерки на гувернерот како голем притисок за зголемување на кредитирањето, бидејќи во спротивно, доколку банките продолжат и понатаму да вложуваат само во безризични хартии од вредност, ќе ја загрозат профитабилноста. „Банките ќе мора повеќе пари да пласираат во кредити ако сакаат да ја одржат профитабилноста, барем на сегашното ниво. Со воведувањето на репо трансакциите банките што ќе продаваат записи, а за возврат ќе добиваат свежи пари, автоматски ќе имаат и помали издвојувања за задолжителна резерва и уште повеќе слободен капитал. Не очекувам парите што ќе се ослободат од благајничките записи да завршат во државниот Буџет преку купување државни записи, бидејќи тие имаат подолг рок на достасување. Со еден збор, банките сега имаат помалку опции за вложување без ризик и мора да размислуваат повеќе за кредитирање на приватниот сектор“, коментираат финансиските аналитичари.

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplati@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

Бензинот поскапе на рекордни 90,5 денари за литар

> БРОЈКА

29,2%

Б

лидери

самиот гувернер изјави дека не очекува кредитирањето да се зголеми. „Не очекувам кредитирањето значително да се зголеми пред с$ поради ризиците што ги перцепираат банките во економијата. Банките и сега се премногу ликвидни, имаат пари да кредитираат, но кредити има само за добрите и профитабилни проекти. Кредитниот пораст до крајот на годината ќе биде дури и помал во однос на очекувањата на Народната банка. Со новите мерки Народната банка го зголемува опортунитетниот трошок за банките

Гувернерот им покажа заби на политичарите

Г

> БРОЈКА

ензините од синоќа на полноќ поскапеа за 1,5 денари, а дизел горивата поевтинија за два денари по литар, одлучи вчера Регулаторната комисија за енергетика. Со одлуката се врши намалување на рафинериските и на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 1,21%, односно за 1,28%. Новата малопродажна цена на еуросупер БС-95 изнесува 89 денари за литар, а на еуросупер 98 дури 90,5 денари за литар. Еуросупер (D-Е V), ќе се продава за 73,5 денари по литар, а екстра лесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) за 62 денари за литар. Со одлуката на Регулаторна за 1,095 денари за килограм се намалува малопродажната цена на мазутот на 48,078 денари за килограм. Причини за промена на цената на нафтените деривати се движењата на цената на суровата нафта на светскиот пазар и курсот на денарот во однос на доларот. Регулаторната комисија посочува дека цената на суровата нафта е за 0,76% пониска, а курсот на доларот во однос на денарот е намален за 0,70%.

е намалена вредноста на откупените земјоделски производи од индивидуалните земјоделски производители во февруари годинава, во споредба со истиот месец лани, објави Државниот завод за статистика. Според податоците, вредноста на откупените земјоделски производи во февруари лани изнесуваше 121,5 милиони евра.

Наместо четири аукции на благајнички записи месечно, гувернерот минатата недела одлучи да ги ограничи банкарите да вложуваат во овие државни хартии од вредност само еднаш месечно. Износот на пари што ќе се извлекува од прометот со благајнички записи ќе го одредува Народната банка, а банкарите ќе лицитираат со каматите. Сепак, максималната камата останува 4% и засега нема најави за нејзино намалување. Но, и покрај тоа што новите мерки се носат за да ја поттикнат кредитната активност, дури и

3

увернерот им порача на политичарите од власта и од опозицијата, кои викендот се препукуваа поради новите мерки што ги донесе Народната банка, да ја почитуваат независноста на оваа институција и да се воздржат од коментари. Прво потпретседателот на СДСМ, Зоран Јовановски, ја оцени како контроверзен чекор промената на начинот на купување благајнички записи, која според него, може да ја засегне независноста на Народната банка. Јовановски посочи дека губитници од оваа промена на монетарната рамка се сите коишто штедат во банка, бидејќи банките ќе ги намалат каматните стапки на депозитите за да ги компензираат приходите што ги губат затоа што не можат да купат благајнички записи како досега. „Сигурни добитници се Народната банка, бидејќи ќе ги намали своите трошоци за водење на монетарната политика, и Владата, бидејќи дел од парите на банките наместо за благајнички записи сега ќе одат за купување државни хартии од вредност, односно ќе го полнат Буџетот на државата“, истакна Јовановски.

за чување на вишокот ликвидност овде, но сепак од банкарите зависи како ќе ги инвестираат парите“, изјави гувернерот Димитар Богов. Промената на монетарната рамка на Народната банка вклучува и неколку нови инструменти, како за извлекување пари од прометот, така и за креирање ликвидност. Наместо редовните аукции на благајнички записи, како досега, банкарите ќе можат секоја среда да вложуваат пари во седумдневен депозит, за кој ќе добиваат камата од 2%, или во еднодневен депозит со камата од 1% и можност да пласираат пари секој ден. Наспроти тоа, доколку имаат потреба за дополнителен капитал, банките ќе имаат на располагање кредит преку ноќ со камата од 0,5 процентни поени над каматата остварена на последната аукција на благајнички записи, со кој Народната банка всушност ќе ослободува пари во промет. Освен тоа, секој петок ќе се одржуваат репо аукции, што е всушност уште еден начин за ослободување повеќе пари во економијата. Банките ќе можат преку репо трансакциите да ги продаваат благајничките записи што ги имаат и за возврат да добијат свежи пари. Само од почетокот на годината досега, банкарите ги зголемија вложувањата во благајнички записи за повеќе од 150 милиони евра и тоа било клучно за гувернерот и Советот на Народната банка да размислат за промена на монетарните инструменти. Поставеноста на монетарните инструменти им овзоможуваше на банкарите целосно да се свртат кон купување благајнички записи, а кредитирањето да го сведат на минимум. Вкупно во благајнички се заробени околу 610 милиони евра. Ако на таа вредност се додадат и парите што банките ги чуваат како задолжителна резерва, произлегува дека во Народната банка се извлечени повеќе од 1,1 милијарда евра од прометот. За споредба, за кредити за компаниите, банкарите месечно одвојуваат просечно по 30 милиони евра. Тоа значи дека ликвидноста во економијата е уште повеќе загрозена, бидејќи парите во оптек постојано се намалуваат. Според проценките на НБМ, кредитниот раст годинава ќе изнесува 7,6%.

На тоа реагираше владејачката партија, со повик до СДСМ да не ја напаѓа независноста на Народната банка. Најпосле, гувернерот Богов им порача и на двете политички страни да не се мешаат во работата на Народната банка, која носи мерки на монетарната политика за да ги оствари целите пропишани со Законот за НБМ - ценовна стабилност, финансиска стабилност и не загрозувајќи ги нив, да ја поддржи економската политика. „Оставаме на јавноста да процени дали потпретседателот Јовановски е загрижен за негативните ефекти од најновите мерки на НБМ врз каматната стапка на депозитите на граѓаните или, пак, за нивното влијание врз намалувањето на профитот на деловната банка во која извршува висока раководна функција“, одговори Богов. Од СДСМ повторно реагираа на изјавата на гувернерот, отворајќи ја дилемата зошто се олабавува монетарната политика кога Богов во неколку наврати изјави дека монетарната политика никогаш досега не била порелаксирана.

1,4%

е зголемен индексот на трошоците на живот, мерен преку цените на стоките и услугите за лична потрошувачка, во март годинава споредено со истиот месец лани. Најмногу се зголемени трошоците за транспорт, за 2,9%. Намалување на трошоците има кај секторот комуникации, за 0,3%. Во првите три месеци, индексот на трошоци на живот е зголемен за 2,5%.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

ФАТМИР БЕСИМИ

М

инистерот за одбрана ја предводи македонската делегација ма Годишните одбранбени консултации со САД во Вашингтон и ќе се сретне со американскиот колега Леон Панета

МИЛЧО МАНЧЕВСКИ

В

о САД се појави нова книга од македонскиот режисер, „Вистина и проза: белешки за (исклучителната) верба во уметноста“, со која повторно & се обраќа на публиката

не им беше денот

КИРЕ ЛАЗАРОВ

Т

ребаше да изгубат три натпревари и пласман на Олимписките игри за капитенот на ракометната репрезентација да признае дека играат лошо и нема дисциплина

Првиот човек на Електротехничкиот факултет во Скопје, деканот Миле Станкоски, покажа дека студентите секогаш ги става на прво место. Овојпат неговата поддршка ја насочи кон студентите вклучени во непрофитната и невладина организација БЕСТ, која по осми МИЛЕ пат го организираше СТАНКОСКИ Саемот за вработување и кариера 2012, во просториите на факултетот. Станкоски истакна дека секогаш ќе ги поддржува студентите, особено во организацијата на ваквите манифестации и настани, кои имаат за цел да го намалат јазот меѓу понудата и побарувачката на пазарот на труд. Деканот Станкоски не се плаши јавно да ги критикува и компаниите, кои според него не покажаа доволна соработка во делот на практикантската работа за студентите. Иако факултетот има потпишано стотина меморандуми за соработка со македонски компании, студентите не добиваат квалитетни пракси, а потоа компаниите очекуваат да добијат квалитетни кадри без дообука.

_

ГУБИТНИК Значаен дел од вината за разбивањето на илузијата дека македонската ракометна репрезентација со изгледни шанси отпатува во Гетеборг по олимписки пласман му припаѓа на селекторот, Звонко Шундовски. Иако први на удар на домашната јавност се најдоа ракометарите, ЗВОНКО поради општата оценка ШУНДОВСКИ дека одиграа под својот максимум, докажаната спортска вистина вели дека проблемот е и во селекторот. Уште повеќе ако е доведено во прашање дали тој навистина ја игра улогата што му е доверена или тоа го прави некој друг? Шундовски е задолжен за одржување на позитивната напнатост на репрезентативниот дух, што не требаше да му биде тешко зашто пред само два месеци нашите ракометари со подобра игра го освоија петтото место на ЕП во Србија. Но, разочарувањето стигна многу брзо, па време е за проветрување на редовите во машката ракометна репрезентација.

мисла на денот

ИВО ИВАНОВСКИ

С

$ додека е на став дека нема отпуштања, а има само нови вработувања во јавната администрација, нема да му успее ниедна реформа во јавниот сектор

ПОРАЗОТ НЕ МОЖЕ ДУХОВНО ДА ГО СКРШИ ЧОВЕКОТ, НО МОЖЕ ДА ГО СКРШИ АКО СЕ ПРЕДАДЕ.

Бен Стајн

американски писател и адвокат

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНОТ....

Услугите поскапуваат со двоцифрени стапки

17,70%

12,20%

11,70%

11,60%

17%

23,50%

Извор: Државен завод за статистика

Електрична Течни горива Централно Железнички Накит и часовници енергија греење сообраќај о првите три месеци годинава, индексот на трошоци на живот е зголемен за 2,5%. Мерено преку цените на стоките и услугите за лична потрошувачка, најголем раст бележи индексот на трошоците за централно греење, од дури 23,5%. Следуваат железничкиот сообраќај и течните горива, а интересно е дека се зголемени трошоците и за автомобили, иако дистрибутерите велат дека ги намалуваат цените.

Автомобили

В

светот низ медиумите...

Daily News Da

Турс Турските весници пишуваат за посетата на премиерот Реџеп Таип посе Ердоган на Кина, што е прва ваква Ердо псоета во изминативе 27 години. Во псое февруари во Турција престојуваше февр кинескиот потпретседател Си кине Џинпинг и беа договорени зделки Џин од н неколку милијарди долари.

Р

едици верници и љубопитни граѓани чекаат да влезат во црквата „Св. Димитрија“ за да ги видат фреските кои на Цветници преку ноќ ја променија црвената и жолтата боја, по што оддаваат впечаток дека се свежо бојадисани. Веста за феноменот во скопската црква, ја пренесоа повеќето медиуми во регионот, но и светските Франс прес, шпанскиот весник „Ел мундо“, француската ТВ5 Монде и Yahoo.

Суташ ќе го освојува пазар преку Сведмил

Capital Daily Cap

Буга Бугарскиот весник ги анализира податоците за економскиот раст под на државата, д а со наслов „Има ли резервен р план“ прашува дали владата размислува да ги намали проекциите и да преземе нам конкретни мерки за ублажување конк на п последиците од кризата.

Buenos Aires Herald

Весникот пишува за состојбата во Сирија, односно за писмените барања на сириската власт, која од опозицијата бара да ги повлече силите од невралгичните точки во делови од земјата.

The Nacional

“Багдад падна и по девет години с$ уште паѓа“. Со овој наслов, весникот од Дубаи пишува за состојбите во Ирак, односно дека немирите и бомбардирањата и понатаму продолжуваат, а американските трупи с$ уште не можат да воспостават контрола во градот.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Фирмата Куспис тврди дека здравствена картичка нема бидејќи Министерството не плаќа?!

2

ј у Ја имаме најсоветува најсоветуваната влада - секој аботен е советник! со четврти вработен

3

ми,, Зошто ЈСП го дава бизнисот со реклами, ма?! вреден милиони евра, на друга фирма?!

4

Бензинот поскапе на рекордни 90,5 денари за литар

Сведмилк, според капацитетот за производство, е најголема млекарница во земјава и нејзиното рестартирање ќе значи многу за подобрување на состојбите во млечниот бизнис, кој стана премногу увозно насочен.

Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

Ф

инансиска поддршка за купување крави, зголемување на сточниот фонд, подобрување на квалитетот на млекото, договори со кооперанти. Ова се првите чекори кои треба да ги преземе турскиот инвеститор Суташ ако сака за шест месеци да ја рестартира млекарницата Сведмилк. Состојбата во млечниот бизнис во земјава по пропаѓањето на Сведмилк драстично се промени. Голем дел од фармерите ги продадоа кравите, сточниот фонд за една година се намали за повеќе од 20%, а последните неколку години, од ситуација на вишок на млеко домашниот пазар се соочува со голем недостаток. Познавачите на состојбите велат дека за повторно да се рестартира Сведмилк и да работи рентабилно, потребно е да откупува 50 тони млеко дневно, што на пазарот многу тешко може да се најде. Но, сите се согласни дека новите инвеститори ќе направат тектонски промени во млечниот бизнис и во зголемување на производството, но и во подобрување на квалитетот. Според нив, ако се земе предвид дека со отворањето

Сведмилк го зголеми производството на млеко за 59% за една година

К

ога се отвори Сведмилк, производството на млеко за една година се зголеми за 59%. Во 2006 година, вкупното производство на кравјо млеко изнесуваше 234 милиони литри, а во 2007 година достигна 373 милиони литри. Од 2006 до 2011 година, пак, увозот не млеко и млечни производи порасна за 28%. Во 2007 година, изнесуваше 22,6 милиони тони, а минатата 31,4 милиони тони.

на Сведмилк производството на млеко за една година се зголеми за речиси 60%, за една година ваквото сценарио повторно е повеќе од очекувано. Според информациите на „Капитал“, Турците на големо се подготвуваат за рестартирање на Сведмилк. Неофицијалните информации велат дека покрај сурово млеко и течни млечни производи, планираат да произведуваат и кашкавал и сирење. Особено биле заинтересирани за враќање на извозниот број, што ќе им овозможи и извоз на пазарите во Европската унија. Јован Аждерски, професор на катедрата за агроекономија на Земјоделскиот факултет во Скопје, очекува во наредниот период да се зголеми интересот за одгледување крави бидејќи зголемената побарувачка на суровина повлекува и зголемување на производството на млеко. „Во Македонија во последните неколку години има недостиг

од сурово млеко. Иако се зголемува приносот по крава, се намалува сточниот фонд. Според пазарната логика, поради зголемената побарувачка се очекува зголемување на бројот на крави и на производство на млеко, но тоа е процес кој не може да се оставри веднаш, бидејќи се потребни инвестиции, најмалку три години“, објаснува Аждерски. Тој очекува турската компанија, која е еден од најголемите производители на млеко и млечни производи во Турција, да инвестира во поддршка на фармерите за да купат крави и да го подобрат квалитетот на млекото. Според најавите, турскиот инвеститор планира да увезе 2.000 високо млечни крави, кои ќе ги одгледува во скопската фарма Еуроленд, која има капацитет од 1.200 крави. Се шпекулира дека Суташ преговара и со НЛБ Тутунска банка за купување на краварската фарма од

373

милиони литри млеко се произведени во 2007 година, кога работеше Сведмилк, што е најголемо производство во последните 10 години во Македонија агрокомбинатот Џумајлија, со капацитет од 500 крави. Но, фармерите с$ уште се скептични, бидејќи не се сретнале со претставници на Суташ ниту пак официјално ги слушнале плановите на турскиот инвеститор. Велат дека недостигот од суровина на пазарот многу тешко ќе го надоместат, а дел од нив с$ уште бараат да им се исплати долгот од Сведмилк, па потоа ќе размислат дали ќе предаваат млеко на турската компанија. „Набавката на 2.000 крави значи дневно производство од 40 тони млеко, а за да работи профитабилно млекарницата, потребни се 50 тони млеко дневно. Ако воведат и линија за сирење и кашкавал, тогаш ќе им биде потребна двојно повеќе суровина. Ќе треба да соработуваат со кооперанти. Поради лошото искуство со Сведмилк многу тешко ќе ја добијат довербата кај фармерите“, вели Славе Атанасовски, фармер од Скопско. Според него, логично е штом

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

12,4%

1,4 87,9%

се намали вредноста на откупот и продажбата на земјоделски производи во февруари годинава во однос на истиот месец лани

милиони евра е вкупната вредност на откупот и продажбата на земјоделски производи во февруари годинава

е зголемена продажбата на земјоделски производи од сопствено производство на претпријатијата

Русите сакаат да градат откупни центри во Македонија

Во последните неколку години конкуренцијата во млечниот бизнис се зголемува. Проблемот во млечната индустрија е тоа што нема суровина. Откако пропадна Сведмилк, сточниот фонд е намален, а расте увозот на млечни производи. се отвора нова млекарница да се зголеми производството на сурово млеко, но с$ додека инвеститорот не излезе со конкретни планови, не планираат. Скапата сточна храна ќе биде најголем проблем за новите инвеститори, сметаат експертите. „Иако најавуваат и инвестиции во фарми, не знам со што ќе ја хранат стоката, бидејќи кај нас сточната храна е скапа. Влезот на инвеститорите може да поттикне зголемување на производството на сурово млеко, но во ограничена количина.“, вели универзитетскиот професор, Борис Анакиев. Домашните преработувачи, кои полека стануваат с$ поголеми играчи во млечната индустрија, очекуваат влезот на нови инвеститори да донесе позитивни ефекти. Но, стравуваат пазарот да не биде преплавен од странски млечни брендови. Поради зголемената побарувачка, очекуваат и зголемување на откупната цена на суровото млеко, која сега се двжи од 18 до 20 денари за литар. Горан Улански, управител на Млекара дооел - Штип, вели дека во последните неколку години конкуренцијата во млечниот бизнис се зголемува, пред с$, поради големиот увоз на млеко и млечни

МБИ 10 3.000

Р

уските инвеститори од ростовскиот регион се заинтересирани за изградба на откупни центри за земјоделски производи во Македонија, изјави министерот за финансии, Зоран Ставрески, кој во Русија ги презентираше потенцијалите за инвестирање во земјава. „Ова е релативно голем регион и голем пазар, каде што Македонија може уште повеќе да го зголеми извозот на земјоделски производи. Зголемениот извоз од 130% може да се подобрат преку директна инвестиција во откупно-дистрибутивен центар од руски инвеститори. Бизнисмените од ростовскиот регион беа запознаени и со проектите за ски-центри, Вардарска долина и Сончев град“, вели Ставрески.

Според информациите на „Капитал“, Турците на големо се подготвуваат за рестартирање на Сведмилк. Неофицијалните информации велат дека покрај сурово млеко и млечни производи, планираат да произведуваат и кашкавал и сирење, а биле заинтересирани за враќање на извозниот број, што ќе им овозможи извоз во ЕУ

ГОРАН УЛАНСКИ

БЕРЗА

ЗОРАН СТАВРЕСКИ

министер за финансии

европскиот лк?!

управител на Млекара дооел - Штип

ТОП ВЕСТИ...

100

денари поголеми субвенции се предвидени за пчеларите годинава во Програмата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој. За 35 регистрирани презимени пчелни семејства на одгледувачите годинава ќе им се исплатат по 600 денари.

2

железнички претпријатија, МЖ Транспорт и МЖ Инфраструктура, вчера го прекинаа сообраќајот поради штрајк на вработените. Близу 3.000 вработени вчера во 14 часот почнаа предупредувачки штрајк, бидејќи с$ уште не им била исплатена платата за февруари. Со тоа не се испочитувал договорот меѓу министрите за транспорт и за труд и синдикатите од двете претпријатија, со кој се предвидувало да се скрати рокот на исплата на заостанатите плати во наредните три месеци.

ЈОВАН ДАБЕВСКИ

сопственик на млекарницата Здравје Радово

Суташ е сериознен играч во млечната индустрија. Странските компании што ќе влезат имаат бизниси во повеќе земји во Европа и кога влегуваат на нов пазар, пред с$, ги интересира да продадат што повеќе од нивниот веќе постоечки асортиман. производи. „Проблемот во млечната индустрија во Македонија е тоа што нема суровина. Откако пропадна Сведмилк, сточниот фонд е драстично намален, а расте увозот на млечни производи. Конкуренцијата на пазарот ќе придонесе за корекција на цените и на квалитетот на млекото“, вели Улански. Јован Дабевски, сопственик на млекарницата Здравје Радово, вели дека за разлика од случајот Сведмилк, сега се работи за компанија која е сериознен играч во млечната индустрија. Но, тој го отвора прашањето колку ќе се фокусираат на производство во земјата, а колкав дел ќе биде само дистрибуција на производите кои ќе ги носат од фабриките надвор од Македонија. „Тоа се компании што имаат бизниси во повеќе земји во Европа и кога влегуваат на нов пазар, пред с$, ги интересира да продадат што повеќе од нивниот веќе постоечки асортиман. Ние, домашните производители, имаме друга визија, а тоа е да откупиме што повеќе млеко и да произведеме што повеќе преработки. Првенствено сме производители, а не трговци“, потенцира Дабевски.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

АЛЕКСАНДАР ЃУКОВ

генерален директор на Газпром нефт

Газпром нефт атакува на Хеленик петролеум

Г

азпром нефт ја разгледува можноста да купи делови од грчката компанија Хеленик петролиум, соопшти генералниот директор на рускиот нафтен концерн, Александар Ѓуков. „Таму има две доста добри рафинерии со соодветно голема моќност, како и со висок интензитет на преработка. Ја разгледуваме можноста да ги придобиеме овие акции, но конечната одлука с$ уште не е донесена“, посочи Ѓуков. Концернот може да се вклучи во зделката преку својата српска компанија-ќерка НИС, во која поседува 56% од капиталот. Хеленик петролеум има три рафинерии во Грција и една во Македонија. Компанијата држи 70% од локалниот пазар.

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

Трговците со алкохолни пијалаци бараат поевтина лиценца

Т

рговците на мало со алкохолни пијалаци бараат измена на условите за продолжување на лиценцата која се издава со важност од две години. Тие сметаат дека треба да се укине обврската за плаќање надомест за продолжување на лиценцата во износ од 0,05% од вкупниот промет на компанијата остварен во претходната година или надоместот да се пресметува само на остварениот промет од алкохолни пијалаци. Според Законот за трговија, сите трговци на мало кои продаваат алкохолни пијалаци се должни да поседуваат лиценца, а за нејзино добивање се должни да платат надомест од 20.000 денари. За секое продолжување на важноста за наредните две години, треба да платат 5.000 денари за секој продажен објект ако трговецот има до три продажни објекти за алкохолни пијалаци, 15.000 денари за секој продажен објект ако има над три продажни објекти и 0,05% од вкупниот промет на компанијата остварен од претходната година. Трговците реагираат бидејќи надоместот за нив е дополнителен финансиски трошок ако се земе предвид дека редовно плаќаат ДДВ, данок на добивка и сите други даноци и придонеси кон државата. Здружението за трговија при Стопанската комора на Македонија, во рамките на проектот на Владата Регулаторна гилотина 4 фаза, достави предлог за измена на Законот за трговија. „Доколку надоместот за продолжување на лиценцата би се сметал од прометот на продажбата на алкохолни пијалаци, просечниот трошок би изнесувал околу 250 евра. Според постојниот закон, таа сума изнесува околу 1.000 евра. Ова ја покажува оправданоста на барањето на трговците за измена на овој закон“, изјави Митко Митевски од Стопанската комора. Според Министерство за економија, заклучно со 4 април годинава издадени се 4.440 лиценци на малопродажни објекти за продажба на алкохол, а тоа се 20% од вкупниот број малопродажни објекти во Македонија.

СДСМ бара да не застари кривичната одговорност за приватизацијата

П

ратеничката група на СДСМ поднесе амандман на Уставот со кој ќе се гарантира одговорност за кривичните дела од приватизацијата. Опозициската партија уште еднаш ќе го отвори и прашањето преку законски измени да се овозможи објавување на имињата на големите и на малите акционери во сите компании, акционерски друштва и банки во земјава. „Сметаме дека со овие два предлози значајно ќе се подобри правната рамка за справување со сите о оние кои се стекнале со пари, моќ, позиција вклуч вклучително и акции во компаниите на каков било незако незаконски начин и дополнително ќе се овозможи трансп транспарентност и увид во имотната состојба јав на јавните функционери“, вели пратеничката од СДСМ, Ана Павловска-Данева. Споре неа, имајќи ја предвид „заложбата на Според власта да расчисти со овие појави од минатото, но и од сегашноста“, опозициската партија очекува поддршка за двата предлози од пратениците во Собранието.

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.999,30 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза во петокот се одржа јавна берзанска аукција на акции и удели, на која беше склучена една трансакција, при што се продадоа 222 приоритетни акции издадени од Пелагонија Гостивар по цена од 7.873 денари по акција. Вкупната вредност на трансакцијата изнесува 1.747.806 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,56% и трговскиот ден го заврши со вредност од 2.019,09 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Попова кула

20,00 +2,00

+11,11%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Македонски Телеком

491,00 -53,00

-9,82% 9 82%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.060,14 0 11% -0,11%

Додека европските и американските пазари на капитал останаа затворени за тргување поради католичкиот Велигден, падна оптимизмот на азископацифичките берзи. Главните индекси на овие берзи паднаа во пресек за 1%.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.723,67 9.546,26 1.398,08 3.080,50 6.775,26 813,69

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,35% -1,47% -0,06% +0,40% -0,13% -1,46%

€ $

1,2133 ПРОМЕНА

+0,5%

СТАПКА

1,3068 ПРОМЕНА

-0,6%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.646,80 +1,02% 1 02% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

123,43 +0,04% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ЕВАНГЕЛОС ВЕНИЗЕЛОС

ексминистер за финансии на Грција

Германија од грчката криза заработи многу пари. Дури можно е таа заработка да достигна 400 милиони евра.

“

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА > пари > држава > администрација

Нов началник на СВР Штип

Н

икој нема да влијае врз мојата работа да се разоткрие криминалот – со оваа изјава новиот началник на СВР Штип, Момчило Сталетовиќ, ја презеде должноста од претходникот, Звонко Каширски, кој, пак, беше разрешен од министерката за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска, во акцијата „Детонатор“. Новиот началник на штипската полиција има 23-годишно искуство како полицаец, заменик-командир, командир на полициска станица и инспектор во Бирото за јавна безбедност. Сталетовиќ во врска со акцијата „Детонатор“ истакна дека таа е во тек, а околу расчистувањето на случаите во акцијата, рече дека ќе има и официјално соопштение.

> БРОЈКА

134

покер-апарати, две електорнски рулет маси и дел од рулет маса запленила полицијата во рамки на акцијата „Детонатор“ на подрачјето на Делчево и на Кочани. Од Центарот за сузбивање организиран и сериозен криминал најавуваат дека вакви мерки ќе бидат преземени и во текот на идните денови за целосно расчистување на други кривични дела извршени од страна на криминалната група, како и идентификување на други инволвирани лица.

СДСМ бара повисока одговорност за „Детонатор“

С

ДСМ смета дека за акцијата „Детонатор“ мора да има и политичка и кривична одговорност, и тоа по вертикала до највисоките позиции во власта. „Досега се пронајдени повеќе од 600 покер-апарати. Тоа е цел контингент шлепери. Директорот на царина, Ванчо Каргов, или знаел за ова или морал да знае. Откриени повеќе од 50 локали каде што се организирале овие нелегални активности, без фискални сметки. Директорот на УЈП, Горан Трајковски, или знаел за ова или морал да знае. Зоран Ставрески е директен шеф на Ванчо Каргов и Горан Трајковски. Конечно, „Детонатор“ покажува дека цели шест години се толерирал криминал на една третина од територијата на Р. Македонија. За овој криминал Гордана Јанкуловска или знаела или морала да знае. Се бара или разрешување или кривична одговорност од овие лица“, изјави потпретседателот Гордан Георгиев.

Како менаџер по туризам ќе ја води Антикорупциска? Новата претседателка на Комисијата за спречување на корупција, Љубинка Корабоска, има дипома - менаџер по туризам. Законот налага на таа позиција да се назначи правник или економист. Како Корабоска ќе детектира законски прекршувања, кога самото нејзино поставување е такво? Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

Н

ајмладата антикорупционерка застана на чело на Државната комисија за спречување на корупцијата. Љубинка Корабоска доаѓа на местото на досегашниот претседател Воислав Зафировски, кој иако имаше право на уште еден реизбор не остана на врвот на телото за борба против корупцијата. Корабоска се приклучи на составот на Антикорупциска откако минатата година беше сменет законот во кој сега се предвидува членовите да имаат професионален ангажман наместо вонреден. Изборот на Корабоска за член на Комисијата помина со критики на опозицијата која не ја поддржа нејзината кандидатура. За тогашната парламентарна

опозициона партија ЛДП, предлогот Корабоска да биде дел од Комисијата беше противзаконски, бидејќи според квалификациите не одговара на профилот антикорупционер. „Кандидатот е менаџер по туризам и угостителство, а не како што предвидува законот правник или економист“, потенцираше Роза Топузова-Каревска од ЛДП во време на изборот на Корабоска. Корабоска, според нејзината професионална биографија работела во Јавното претпријатие за стопанисување со станбен и деловен простор како самостоен референт и главен координатор за маркетинг и продажба на станови. Дипломирала на Универзитетот „Св.

Областа: Спречување на корупција во вршење јавни овластувања Спречување на корупција во вршење на работи од јавен интерес Праводуство Спречување на корупција во политика Други предмети

Решени предмети: 143 201 110 1 61

Климет Охридски“ - Битола, а се стекнала со диплома менаџер по туризам. „Државната комисија за спречување на корупцијата на денешната седница, согласно со членот 48 став 2 од Законот за спречување на корупцијата, за претседател на Комисијата едногласно ја избра Љубинка Корабоска. Претседателот на Државната комисија се избира од редот на постојните членови на Комисијата со мандат од една година, со право на уште едно именување“, стоеше во кусото соопштение на интернет-страницата на Комисијата. Новата претседателка не беше достапна за коментар на својот избор и нејзината програма за водење на ова тело.

Извештај за 2011 година: Комисијата работела без пари

Во извештајот за работата на Комисијата за 2011 година најголемо место е посветено на креирањето на државната програма за борба против корупцијата и судир на интереси за 2011-2015 година и активностите кои Комисијата ги презела во рамки на нејзините надлежности поврзани со предвремените парламентарни избори. Во извештајот на Комисијата е потенцирано дека таа располагала со многу малку буџетски пари или 295 илјади евра во 2011 година што предизвикало сериозен недостиг од средства за функционални потреби. За тековнава година барале 465 илајди евра, а одобрени им се 328 илајди евра. Во периодот јануари-декември 2011 година до Комисијата биле доставени вкупно 267 пријави од страна на граѓани, институции и други субјекти за сомневања за случаи на корупција. Комисијата до Јавното обвинителство во текот на минатата година поднела 13 иницијативи за кривично гонење и тоа 9 во областа на

Корабоска се приклучи на составот на Антикорупциска откако минатата година беше сменет законот во кој сега се предвидува членовите да имаат професионален ангажман наместо вонреден спречувањето на корупцијата во вршењето на јавните овластувања, 1 од областа на спречувањето на корупцијата во вршењето работи од јавен интерес и 3 од областа на спречување на корупцијата во политиката. Од нив сите се во работа според информациите кои Комисијата ги добила од обвинителството или биле отфрлени поради неоснованост. Во текот на минатата година Антикорупциска против 11 избрани и именувани функционери до надлежниот суд поднела барања за поведување на прекршочни постапки поради недоставување анкетен лист. Сепак антикорупционерите се жалат дека имаат тешкотии со обезбедување на основни податоци, матичен број и адреса за функционерите кои не поднеле анкетен лист, за кои треба да се поднесе прекршочна пријава.

Првото рочиште за „Тарбс“ на 17 мај!? Согласно со новите информации, и пресудата за случајот, наместо да биде во јуни, како што најавија од тужените македонски институции, се очекува за средината на јули.

Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

В

ладини извори за „Капитал“ откриваат дека согласно со информациите кои ги добиле од Кралскиот суд во Лондон, првото рочиште за судскиот спор во кој компанијата со австралиско потекло, Тарбс, ја тужи државата Македонија и бара 72 милиони евра отштета е закажано за 17 мај. Согласно со новите информации, и пресудата за случајот, наместо да биде во јуни, како што најавија од тужените македонски институции, се очекува за средината на јули. Во Министерството за транспорт и врски, вчера не ја потврдија

Во опремата за телепорт-центарот околу кој се води главниот спор, Тарбс вложил 2 милиони долари, а истата сега „скапува“ на 18-тиот кат во зградата на МРТ. веродостојноста на овие информации. Во финансиските извештаи за работата на Македонската радио-телевизија во 2011 година, пак, пишува дека пресудата за нив, во помалиот спор по тужба од Тарбс „тешка“ 1,6 милиони евра на која јавниот сервис одговори со противтужба, се очекува порано: „Се очекува пресуда во втората половина

на мај 2012 година. Истовремено постои контратужба од МРТ. Според кажувањата на одговорните во МРТ постои можност за едначење на двете тужби“, пишува во извештајот за јавниот сервис. Кон крајот на јануари своите очекувања од лондонскиот спор со „Капитал“ ги подели и сега веќе поранешниот извршен директор на МРТ, Петар Каранков:

„Пресудата и за МРТ и за другите македонски институции ја очекуваме во јуни. Процесот оди добро за нас, но новинарите, за жал, го ставија фокусот на начинот на кој сме ги избрале адвокатите, без да согледаат дека ние немавме друг избор освен да направиме с$ што е во наша моќ за да ја спречиме големата штета што можеше да ја снајде државата, не по наша вина, туку поради одлуки на луѓе што подоцна стануваа функционери, па дури и министри. Досега имаме дадено милион евра за адвокати, но евентуалната пресуда против нас би чинела многу повеќе“, изјави Каранаков. Министерот за транспорт и врски, пак, Миле Јанакиески, во интервјуто дадено за „Капитал“ откри дека се „готви“ и домашна истрага за евентуална инволвираност и вина на македонските функционери за случајот. Иако, според него, тужбата од Тарбс нема правна основа: „Министерството за транспорт и врски, со расположивите информации се обрати до надлежни институции во Република Македонија, при што се покренати повеќе паралелни постапки. Во овој момент, поради комплицираноста на случајот, најголемиот број од покренатите иницијативи зависат од исходот на судскиот спор во Лондон“ изјави министерот за „Капитал“.

WWW.KAPITAL.MK

Бесими во посета на Вашингтон

М

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

ПОЛИТИКА 7 Лажна тревога за напад на македонски војници во Авганистан

> БРОЈКА

инистерот за одбрана на Македонија, Фатмир Бесими, од денес е во работна посета на САД. Тој во Вашингтон ќе разговара со секретарот за одбрана на Леон Панета. Во Пентагон ќе бидат разменети и мислења поврзани со очекувањата од претстојниот самиот на НАТО во Чикаго и интеграциите на Македонија во Алијансата. Министерот Бесими ќе ја предводи македонската делегација на Годишните билатерални одбранбени консултации со Соединетите држави на кои ќе се разговара за концептот паметна одбрана, транзицијата на мисијата во Авганистан и регионалната соработка.

115

В

о базите каде што има македонски војници во Авганистан, изминатиов период не се случил никаков напад, ниту пак, е повреден некој македонски војник, изјави полковникот Мирче Ѓоргоски, портпарол на Генералштабот на АРМ, откако се појавија информации дека Талибанци ги нападнале нашите војници: - Контактиравме и со нашите војници во Авганистан. Оттаму добивме информација дека нападот на ова видео не се случил деновиве, ниту пак, имало некаква акција подолг период. Сакам да ги известам роднините на македонските војници во Авганистан дека сите се живи и здрави и дека нема место за паника вели Ѓоргоски.

илјади евра неоданочени приходи пронашла Државната комисија за спречување на корупцијата. Во Анкетни листови на избрани и именувани функционери кои биле разгледувани во текот на 2011 година Комисијата утврдила дека десет лица имаат стекнато или поседуваат имот кој е поголем од оданочените приходи.

Што дека открија вишок административци, кога нема да ги отпуштаат?

Скандалозното признание на минситерот за информатичко општество и администрација, Иво Ивановски, дека никој нема да биде отпуштен од работа, иако Регистарот го детектирал како вишок, освен поени кај административците донесе и јасна слика за тоа како Владата ја замислила реформата Габриела Делова

delova@kapital.com.mk

П

ривилегиите на вработените во Ваквиот податок само уште еднаш ја јавната администрација немаат крај. потврдува тезата дека сите сакаат работа Иако трансферот на кадри од една во администрацијата. Освен фактот дека институција во друга многумина го вработениот службеник никогаш не може да видоа како можност биде избркан, привилегиите за за отпуштање на административците не застануаат „неподобните“ кадри и создаде тука. Тие добиваат редовна плата и паника меѓу службениците, сепак привилегирани банкарски услуги. министерот за информатичко Само за пример е податокот дека еден општество и администрација, граѓанин може без проблем да добие Иво Ивановски, е дециден банкарски кредит доколку работи во отпуштања ќе нема, дури и дел администрација. илјади официјално брои од вработените да се суфицит во За овој проблем свесна е и Владата. администрацијата некоја институција. Но, наместо преку отпуштања се чини „За еден службеник да биде дека младите ќе ги поттикнува да преместен од една во друга работат во приватниот сектор преку институција, ако се оди без негова согласност, процесот на самовработување. тогаш треба менаџерот на таа институција да „Кај нас, она што беа постулати на претходното се нафати, значи тој ќе му направи интервју, општествено уредување с$ уште се присутни ако тој процени дека тој не е погоден нема во размислувањата на луѓето. Има многумина да го преземе во неговата институција. кои повеќе би сакале да добијат некоја државна Не е пропишано со закон дека кога ќе се работа, отколку самите да преземат иницијатива идентификува некое лице како суфицит да размислат што е она од што самите можат задолжително да оди во друга институција, не, ќе да заработуваат, како можат да почнат бизнис, му се дадат повеќе опции. Тој може да си остане да се самовработат, да заработат и други лица каде што е и нема никогаш да биде избркан. Во и да живеат убаво“, рече премиерот Никола моментов не се планира да се избрка со овој Груевски за време на доделувањето наградите на закон или да биде отпуштен од работа“, изјави победникот и на финалистите на натпреварот за Ивановски. најдобра бизнис-идеја од проектот „Фабрика на

118

Премиерот Никола Груевски, кој инаку свесен дека службеничкото место е најатрактивно за младите, наместо преку намалување на привилегиите на административците, вработувањето на младите во приватниот сектор ќе го поттикнува преку проектот самовработување, за кој, повторно бариера остануваат долгите бирократски процедури.

бизнис-идеи“. јавноста за службениците кои чекаат да Но, дури и процесот на самовработување бидат преместите од една институција да е единствениот начин за намалување на во друга е околу 400. Точната бројка лицата кои своето работно на вишокот вработени и во место го бараат во државната кои с$ институции постојат управа, реформите во такви не се соопштува. администрацијата мора да Нема информација ниту за продолжат. Бидејќи токму институциите кои имаат долгите административни дефицитарен кадар. Она процедури, но и тешките барем што во јавноста засега службеници најмалку услови за да се дојде е познато е дека вишок чекаат да бидат до банкарски кредит, се вработени се детектирани во прераспределени најголемиот проблем при Министерството за надворешни започнување на проектот работи, Министерството самовработување. за правда, Дирекцијата за заштита и спасување и Центарот за Најмалку 400 лица чекаат управување со кризи. да бидат преместени До кога ќе треба да се заврши со овој Бројката со која засега се шпекулира во процес, засега никој не кажува.

400

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Кој го кочи граничниот премин Маркова Нога?

Преспа 40 години останува изолирана и не може да го оствари правото кое го имаше пред 1967 година да го користи најкраткиот пат до Грција. Вештачката поделба на преспанскиот регион го кочи економскиот и развојот на туризмот Дејан Азески

П

респа 40 години вештачки е поделена и недостапна за грчките туристи. Некогашниот граничен премин Маркова Нога на брегот на Преспанското Езеро, кој се најавува дека ќе се отвори уште од неговото затворање во 1967 година, уште е затворен. Преспанци немаат одговор зошто до соседното село, оддалечено само еден километар треба да вртат повеќе од 80 километри. И централната и локалната власт, како и стопанствениците и граѓаните од регионот ја поддржуваат оваа идеја, која очекуваат да донесе повеќе грчки туристи, побрз економски развој на регионот и комплетирање на целовитоста на преспанскиот басен како специфична природна целовитост. Ристе Стојановски од хотелот Рива од Стење очекува пробивањето на овој премин да ги направи грчките туристи доминантни посетители на препанското крајбрежје. к

о

м

е

р

ц

и

ј

„Албанските граѓани ни се едни од главните гости, бидејќи функционира преминот кон Пустец. Не гледам причина зашто тоа да не биде и со Грците по отворањето на Маркова Нога. Сега не им се исплаќа да вртат преку Меџитлија за да дојдат од другата страна на езерото“, вели Стојановски. Препанскиот регион, покрај со летниот туризам, познат е и како бањско лекувалиште за болните од астма и други заболувања на белите дробови, но и по развиеното земјоделство, кое може да генерира извоз. Повозрасните преспанци се сеќаваат дека овој премин пред 1967 година претставувал главна собраќајна рута за жителите од регионот. „Не можам ни да избројам колку пати имам одено од тука за Лерин, Костур и Воден. Сега работата е многу потешка, ние вложуваме и се трудиме да донесеме гости, но и самите Грци кои често доаѓаат кај нас се чудат зошто мора да вртат дури преку Битола“, вели Милка Поп Јаневска, сопственик на а

л

е

н

о

г л

а

с

Отворањето на граничниот премин Маркова Нога треба да донесе повеќе грчки туристи, побрз економски развој на Преспа и комплетирање на целовитоста на преспанскиот басен како специфична природна целовитост.

Дали навистина бариерата е само техничка?

П

риказната за затворањето на овој премин отсекогаш биле извор на шпекулации за тоа дали навистина нерентабилноста е причина што Преспанското Езеро вештачки се дели на три дела. Стојан Андов, носител на високи државни функции во 60-тите години, се сеќава дека уште тогаш се коментирало околу евентуални политички причини за затворањето на преминот. „Официјално Маркова Нога беше затворена за време на воената хунта во Грција во 1967 година, бидејќи се работело за нерентабилен премин, но уште тогаш се коментираше дека се работи за подлабоки политички

приватен сместувачки капацитет за еко и селски туризам во пограничното село Брајчино. Градоначалникот на Ресен, Михајло Волкановски, е единствен оптимист дека преминот ќе се отвори. „Ние засега имаме покренато иницијатива за збратимување со грчката општина Преспа. Овој чекор е прва и нужна фаза за потоа заедно да настапиме со барање за отворање на овој граничен премин. Од другатата страна имаме постојано ветувања дека се залагаат во Атина за пробивање на оваа важна комуникација и отворање на Ресен и Преспа кон Грција. Нашите предвидувања се дека Маркова Нога може да ги донеси грчките

причини. Атина и тогаш и сега е свесна дека Преспа е еден од најчистите македонски региони вон државните граници на Македонија и можеби подобро за Грција е тука да нема премин“, вели Андов. И Денко Малевски, универзитетски професор и поранешен министер за надворешни работи, смета дека прво треба да се подобрат македонско-грчките односи генерално, а потоа да се решаваат вакви прашања. „Сметам дека со влезот на Македонија во ЕУ и крајната цел за безграничен и бесцарински Балкан неминовно ќе се реши и овој проблем“, коментира Малевски. туристи на Преспа и целокупно да ја подобри климата и да го олесни животот на населението од овој крај“, вели Волкановски. Од Министертсвото за надворешни работи тврдат дека се залагаат за пробивање на овој премин, но од Грција немале одговор. „Испративме барање уште пред три години и с$ уште немаме одговор. Ова е деликатно прашање за кое мора да се одлучи на највисоко ниво во Атина и затоа работата оди побавно. Нашите анализи укажуваат дека пробивањето на Маркова Нога ќе значи големи придобивки за туризмот и стопанството во регионот“, велат од Министерството.

Отворен Саемот за вработување и кариера 2012

По осми пат организацијата БЕСТ во соработка со Машинскиот и Електротехничкиот факултет во Скопје го отвори Саемот за вработување и кариера 2012. Целта е на едно место да се доближат компаниите и студентите и да остварат соработка за пракса или вработување Ивана Колева

koleva@kapital.com.mk

Н

евладината и непрофитна организација БЕСТ вчера свечено го отвори осмиот по ред Саем за вработување и кариера 2012, чија цел е да овозможи пракса и вработување за студентите согласно со потребите на компаниите. Годинава на Саемот ќе учествуваат осум компании, меѓу кои МЕПСО, ЕВН Македонија, Цементарница УСЈЕ, Нетсетера и други. За првпат оваа година голема поддршка Саемот доби и од државните институции, како Агенцијата за вработување, Агенцијата за електронски комуникации (АЕК) и Министерството за наука и образование. „Електротехничкиот факултет во Скопје вложува многу во едукацијата на идните кадри. За таа цел пред десетина дена ги акредитиравме и новите студиски програми. Сепак, најголемиот проблем останува во извршувањето на студентските пракси. Иако факултетот има потпишано повеќе од стотина меморандуми за соработка со компаниите, не сме задоволни од бројот и квалитетот на праксите на нашите студенти“, истакна Миле Станкоски, декан на Електротехничкиот факултет во Скопје. Од Агенцијата за електронски комуникации (АЕК) сметаа дека овој саем е интересен затоа што најголемиот производител на кадри за индустријата за електронски комуникации е Електротехничкиот факултет во Скопје. Од АЕК понудија соработка во доменот на праксата бидејќи имале проблем да најдат соодветен кадар.

Директорот на Агенцијата за вработување, Влатко Поповски, истакна дека базата на кратки биографии од студентите која ќе се оформи преку овој саем ќе биде процесирана и во Агенцијата за да дојдат сту- МИЛЕ СТАНКОСКИ на Електротехничкиот факултет дентите полесно декан во Скопје до работа. Најголемиот „Една неодампроблем останува нешна студија во извршувањето на Агенцијата на студентските пракси. покажа дека Иако факултетот има потизминатите 15 години најлесно пишано повеќе од стотина меморандуми за соработка наоѓаат работа со компаниите, не сме студентите од задоволни од бројот и техничките науки, за разлика квалитетот на праксите на нашите студенти. од студентите со завршени општествени и хуманитарни науки, иако интересот за студирање е поголем кај вторите“, истакна директорот Поповски. Од организацијата БЕСТ истакнаа дека досега повеќе од 200 пракси и вработувања биле остварени откако се одржува Саемот за вработување и кариера. „Само минатата година студентите остварија дваесетина пракси и 3-4 успешни вработувања“, истакна Ивана Чапалова од организацијата БЕСТ.

“

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

9

Зошто е проблем да се воведе електронска здравствена картичка во Македонија?!

Куспис: Македонија нема здравствена картичка бидејќи Министерството не плаќа?!

М

инистерството за здравство 1,5 година доцни со плаќањето на ратите за проектот „Интегриран здравствен информатички систем“ (ИЗИС), тврдат за „Капитал“ од фирмата Куспис, која е подизведувач на хрватската компанија СиТ, што пред три години го доби тендерот вреден 3,1 милиони евра. Според менаџментот на Куспис, со ова Министерството за здравство го прекршува договорот за ИЗИС, што пак, го кочи долгонајавуваното воведување на здравствената електронска картичка, проект вреден 7,5 милиони евра. Тодоров вели дека нема ненамирени обврски кон фирмата.

Германија - еден од најуспешните примери

У

ште 15 милиони здравствени картички се издадени во Германија годинава на барање на најголемиот германски фонд за здравство. Компанијата Гемалто, која минатата година издаде 2,5 милиони картички за осигурениците во Германската национална здравствено-осигурителна шема, и годинава е задолжена за изработка на новите картички. Новата картичка ќе содржи портрет-фотографија на осигуреникот и автентичен пин, што претставува ефикасна заштита од евентуални измами. Картичката овозможува и безбеден онлајн-пристап на осигурениците до своето здравствено досие и можност за електронско складирање на рецептите. Концептот дозволува дури и внесување на податоци со додадена вредност, односно информации од типот дали осигуреникот е алергичен на нешто и слично.

За разлика од Македонија, некои земји во регионот веќе преминаа на онлајн-здравствени книшки. Во Словенија и во Хрватска проектот електронска здравствена картичка стартуваше уште пред 14 години Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

Е

вропските земји прават милионски заштеди во здравствените каси затоа што имаат електронска здравствена картичка, која Македонија четири години се мачи да ја воведе. Министерот за здравство, Никола Тодоров, и директорката на Фондот за здравствено осигурување, Маја Парнаџиева-Змејкова, не објаснуваат за што се потрошени планираните 6,3 милиони евра за проектите здравствена

картичка и интегриран компјутерски систем, односно дали се пренаменети. За разлика од Македонија, и некои земји во регионот веќе преминаа на онлајнздравствени книшки. Во Словенија и во Хрватска проектот електронска здравствена картичка стартуваше уште пред 14 години. На почетокот, во Словенија картичката работела „офлајн“, односно на неа било испишано здравствено осигурување за три месеци, а потоа пациентите сами си к

о

м

е

р

ц

и

го продолжувале осигурувањето преку автоматите кои се наоѓале во здравствените домови, болниците и подружниците на фондот. Познавачите на словенечкото здравство тврдат дека ваквиот принцип на функционирање многу им ги олеснило ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

процедурите на пациентите, кои немале никакви административни проблеми. Сега, картичката функционира и онлајн, односно осигуреникот има увид и преку интернет-страницата на фондот за здравство. Според податоците од словенечкиот фонд, на картичките се наоѓа дури и дополнителното здравствено осигурување, кое лекарите го имаат предвид и при преглед или интервенција. Ексдиректорот на македонскиот Фонд за здравство, словенечкиот експерт Јанез Јелникар, вели дека неколку пати го предложил овој концепт на електронска здравствена картичка во земјава. „Овој принцип го предложив неколку пати, но никој не сакаше да слуша. Од Словенија имавме дури и понуда бесплатно да се користат автоматите затоа што тие преминаа на онлајн-користење. Главниот проблем е што Македонија сака преку ноќ да го спроведе тоа што Словенците и Хрватите постепено и без прекини го градат и надградуваат 10 години“, вели Јелникар. И во Хрватска системот е толку развиен што пластичните картички веќе и не се користат, туку совршено функционира само системот за информатичко поврзување на здравствените институции, па пациентите само кажуваат пин и го добиваат своето здравствено досие. Познавачите коментираат дека ова е голема помош за пациентите, но и за лекарите.

КАПИТАЛ вТорнИК 10.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари До 30 април се поднесуваат барања за субвенции за млекопроизводство

Д

о 30 април трае рокот за поднесување барање за субвенции за произведено и продадено кравјо, овчо и козјо млеко. Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој ги известува млекопроизводителите дека рокот тече од денеска, а субвенциите се однесуваат за периодот од 1 октомври до 31 декември 2011 година. Висината на директните плаќања е 3,5 денари по литар произведено и продадено млеко на преработувачките капацитети. Барањата се поднесуваат во подрачните единици на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство.

291

илјади евра изнесува почетната цена за продажба на поранешниот средношколски интернат во Битола. Објектот е со површина од 1.741 метри квадратни и се продава без градежното земјиште под објектот. Земјиштето што служи за редовна употреба на објектот исто така не е предмет на продажба. Рокот за поднесување пријави од домашни и странски физички и правни лица за учество во јавното наддавање истекува на 7 мај, а јавното наддавање ќе се изврши на 11 мај во просториите на општина Битола.

Д-р златко Шајноски

29%

Стопанска банка АД–Скопје

80% Човечки ресурси

52%

С

40%

два месеци е зголемен и бројот на огласи за ваквиот вид работно место за неверојатни 49%. Во однос на платата што ја добиваат референтите за СПП и КУП, таа бележи големи разлики, кои се базираат врз различните квалификации (образование, работно искуство...) што се бараат за секое специфично работно место, како и во секторот во кој функционираат овие референти, каде што најплатени се тие кои работат во секторите финансии, енергија и комуникации. Голем плус за ваквите референти е долгогодишното искуство кое го имаат во соодветниот сектор. Ова опфаќа познавање на организациската култура на работните организации и начинот на работа на сите работници во соодветниот сектор. Голема предност имаат лица што работеле во внатрешна ревизија, секторите за правни работи и човечки ресурси и за управување со ризици. Сепак, работата на референтите за СПП и КУП не е лесна и едноставна. Таа носи бројни предизвици,

18%

35%

15%

95%

+

и на берзата

63%

ани на

09.04.2012

ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

+11,11% +2,26% +1,47%

Македонски Телеком Топлификација Комерцијална банка Макстил РЖ услуги

-

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

притисоци и стрес, особено кога треба да ги оценуваат перформансите или однесувањето на своите колеги, кои не секогаш гледаат на овие референти како на тимски играчи токму поради потенцијалните истраги што ги спроведуваат во однос на нивната неусогласеност со прописите. Редовно се соочуваат и со прекувремена работа и чести патувања, особено кај мултинационални компании/банки, каде што треба да ги научат сите аспекти на работење на организациите и надлежностите на работниците. Тука е и фактот дека референтите, како одговорни лица во компаниите/ банките, се подложни и на високи парични казни и други санкции, како и забрана за вршење дејност во случај на констатирана неусогласеност со прописите. Треба да се нагласи и дека со оглед на големиот број обврски, трпи и комуникацијата на референтите за СПП и КУП со менаџментот. Поради тоа тие помалку одвојуваат време да им

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

секојдневното работење. Притоа треба праќаат редовни извештаи на управните Алфа банка 2,10% 2,30% 3,70% 4,00% да се постигнат следниве цели: (1) одбори, со што извршниот менаџмент се Уни 2,55% 3,00%и детекција 4,50% на прекршоци 6,00% избегнување соочува со несоодветно и банка ненавремено Еуростандард 2,50% 2,80% што може 4,50% да резултираат 5,10% од вработени информирање за околностите на банка во правна2,80% одговорност работната средина и проблемите со Халкбанк АД Скопје 2,20% 4,10%за компанијата/ 4,50% банката, особено елиминација на кои се соочуваат професионалците Стопанска б. Битола 2,10% 2,60% 4,40% 4,60% појавата на вработени вмешани во од оваа област. А истиот може да алоцира соодветни ресурси заКАМАТНИ да ЕВРОПСКИ СТАПКИ измама и корупција, перење пари и финансирање (2) креирање им се помогне во нивната работа, 1м 3м тероризам; 6м 12м подобра и попријатна работна атмосфера особено при зголемен Euribor обем на измени (EUR) 0,41% 0,77% 1,06% 1,40% и (3) поставување на темелите за во регулативата и супервизијата од Libor (EUR) 0,36% 0,67% 1,00% 1,37% делумна или целосна одбрана при појава надлежните органи.

0,24% 0,47% од вработени 0,73% 1,05% на прекршоци наспроти Референтите за СПП и Libor КУП (USD) се соочуваат Libor (CHF) 0,08% 0,19% 0,39% големите 0,01% напори вложени во нивната и со лавина од нови правила, прописи обука. На крајот, треба да се потенцира и податоци, при што голем дел од МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ дека процесот на СПП и КУП треба да работното време посветуваат на учење Рочност преку ноќ дел 1 недела 1м евалуација 3м на регулаторните промени. Со тоа стане од годишната целосно се дефокусираат од нивните на вработените. Постигнувањето СКИБОР 2,20% 3,18% 4,18% 4,98%на основни одговорности,МКДОНИА меѓу кои е и финансиските цели не може и не смее 2,20% ефикасната соработка со нивните колеги да биде единствениот критериум за од внатрешната ревизија, управувањето на перформансите: степенот ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВОоценување ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ со ризици и правните работи, како и на извршување исто Основна кам. стапкана усогласеноста Стапка на инфлација едукацијата на вработените закони, биде дел од евалуацијата.

5,20% Народназа банка на Македонијатака треба да 4,00% прописи и интерни корпоративни 13,40% Народна банка на Србија 12,00% (продолжува) политики што наоѓаат примена во Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

понеделник - 09.04.2012 Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

нова цена

20,00 3.170,00 69,00

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,41% 0,36% 0,24% 0,08%

3м 0,77% 0,67% 0,47% 0,01%

6м 1,06% 1,00% 0,73% 0,19%

12м 1,40% 1,37% 1,05% 0,39%

пад

-9,82% -2,56% -2,53% -2,35% -1,41%

нова цена

491,00 1.803,00 2.827,00 113,00 137,00

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

2,50% 3,60% 2,20%

6,00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5663 47,1411 74,7300 51,2391 47,4627 48,6363

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

09.04.2012

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Предизвиците на процесот за спречување на перење пари и контрола на усогласеноста со прописите

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Попова кула ЗТД Сточарство Б. Арчилормитал (ЦРМ)

О

хридските угостители ќе присуствуваат на обука за протокол и бон-тон однесување. Станува збор за обуки организрани од Академијата за протокол и Секторот за туризам и локален економски развој при охридската локална самоуправа, а базирани врз современа наставна програма на Школата за протокол од Вашингтон. СТАПКИ НАсиДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ На обуките имаат можност даКАМАТНИ присуствуваат Банка 3м 6м 24м те вработени во хотелиерството и угостителството. Се потенцира дека обуката ќе биде од Комерцијална банка 3,60% 4,60% 7,40% исклучителен интерес за вработените вобанка хотелНЛБ Тутунска 3,50% 4,50% 7,00% ската администрација, рецепцијата, хотелските Стопанска банка 3,60% 4,65% 7,40% ресторани и угостителски пунктови, студенти на Шпаркасе банка 3,50% 4,50% 6,50% туризам и менаџмент и за сите кои се на дирекОхридска банка 4,30% 4,80% 5,50% тен начин поврзани со туризмот како стопанска Прокредит банка 3,40% 4,40% 7,10% дејност.

Професијата референт за спречување на перење пари (СПП) и контрола на усогласеноста со прописите (КУП) е прогласена за најдобра работна позиција во 2012 година

Предизвик бр.2 –

поред US News&World Report и Wanted Analytics Report, професијата референт за спречување на перење пари (СПП) и контрола на усогласеноста со прописите (КУП) е прогласена за најдобра NASDAQ работна позиција во 2012 година. Ова не претставува никакво изненадување со оглед на тоа дека станува збор за професија која ата во Сао е предодредена да бележи раст поради зголемените притисоци, што резултираат од континуираното носење/менување на законските прописи, засилената супервизија од надлежните државни органи и вниманието што пании јавноста, политичарите и медиумите им го посветуваат во однос на усогласеноста/ неусогласеноста на банките/компаниите со омпании од прописите. Според овие извештаи, се очекува бројот на вакви места да се зголеми за 15% во следната декада. Тоа значи 32.400 нови места во овој сектор. Треба да се нагласи и фактот дека во последните

охридските угостители ќе учат бон-тон

> БроЈка

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-1,49%

1,15%

-1,19%

-27,81%

1,27%

05.04.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

37.213.547,78

-4,46%

-3,58%

1,93%

-20,58%

-2,28%

05.04.2012

Иново Статус Акции

15.268.772,97

-1,89%

-0,97%

-3,83%

-11,91%

-1,04%

05.04.2012

3,17%

11,64%

-9,79%

6,00%

05.04.2012

0,63%

-5,14%

-32,38%

0,20%

05.04.2012

4,41%

3,82%

-12,29%

4,87%

05.04.2012

2,63%

3,47%

4,69%

2,40%

05.04.2012

0,84%

1,66%

0,00%

0,87%

05.04.2012

24.699.263,96

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -2,98% 5,20% -2,21% 13,40% 2,50% -2,22% 3,60% 40.646.996,02 0,20% 2,20%

46.361.148,04 4,00% 21.360.218,82 12,00% 6,00% 25.542.084,17

КБ Публикум Паричен

42.653.707,62

0,29%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 10.04.2012

11 С$ уште нема преговори Влада-Окта

Домашните компании искористиле само 1,5 милиони евра од ЕУ-фондовите

> БРОЈКА

М

инистерството за економија с$ уште нема информација кога ќе започнат преговорите со нафтената компанија Окта околу методологијата за утврдување на цените на нафтените деривати во земјава. На новинарско прашање дали доколку има ново покачување на цените на бензините, ќе седнат на маса да разговараат со Окта, министерот за економија, Ваљон Сараќини, вели дека ова прашање останува отворено, но се надева дека наскоро ќе добие одговор од рафинеријата за да започнат преговорите. „Секогаш сме тука да разговараме, да направиме с$ што е можно за граѓаните да не се соочуваат со такви високи цени. Но, не можеме да влијаеме на светските пазари, кои се рефлектираат и на домашниот пазар“, вели Сараќини.

772

М

милиони денари изнесува реализираната брутопласирана премија на Еуролинк осигурување, со што осигурителната компанија оствари раст од 16% лани, во споредба со 2010 година. Вкупниот пазар на неживотно осигурување во истиот период забележа зголемување од 3%. Според податоците од компанијата, вкупните резерви на Еуролинк пораснаа за 36%, а нето-техничките резерви за 25%, со што достигнаа износ од 400 милиони денари.

акедонските компании искористиле само 1,5 милиони евра од достапните фондови на Европската унија на програмата за конкурентност и иновации, односно аплицирале со само шест проекти. Министерот за економија, Ваљон Сараќини, смета дека оваа бројка е многу мала. „Целата програма за периодот од 2007 до 2013 година изнесува околу 3,5 милијарди евра. Оваа бројка е многу мала и има простор да работиме сите заедно за да привлечеме што е можно повеќе средства од ЕУ, бидејќи врз основа на нашите апликации се прави буџетот и за следната година“, истакна Сараќини, кој апелираше до компаниите да аплицираат со свои проекти за некоја од програмите на ЕУ. Евроамбасадорот Аиво Орав вели дека со помош на претпристапните средства од ЕУ, 2012 година може да стане година на интензивирање на деловните односи. „Треба да се отворат нови инвестиции, нови работни места и да се зголеми животниот стандард на граѓаните“, истакна Орав. Со Програмата за конкурентност и иновации на земјава & се достапни околу 600 милиони евра и тоа 320 милиони евра за претприемништво и иновации, 150 милиони за информатичко-комуникациски технологии и околу 130 милиони евра за таканаречениот проект „интелегентна енергија“.

Шпаркасе банка има капитал за големи проекти Очекувам забавување на кредитните активности, иако банкарскиот сектор во земјава е високоликвиден и добро капитализиран, но критериумите за кредитирање ќе бидат многу построги, вели Далбоков во интервјуто за изданијата на Капитал Медиа Гроуп, кое во целост ќе биде објавено во магазинот „Капитал&Менаџер“

Биљана Здравковска-Стојчевска

О

на банката, во интервјуто за изданијата на Капитал Медиа Гроуп, кое во целост ќе биде објавено во магазинот „Капитал&Менаџер“. чекувам забавување на Загубата од минатата година Далбоков ја кредитните активности, иако објаснува со примената на построги, ригидни и банкарскиот сектор во земјава сигурни критериуми во проценката на ризиците е високоликвиден и добро на кредитното портфолио во Македонија. „Како капитализиран, но критериумите последица на тоа, ние значително ги зголемивме за кредитирање ќе бидат резервациите кои ги имаме во нашиот биланс многу построги. Во согласност на состојба за потенцијални кредитни загуби. со целокупните меѓународни трендови, би Тоа автоматски не значи дека таквите кредити очекувал донекаде да се зголемат просечните нема да бидат вратени, но веројатноста за каматни стапки и најверојатно ќе видиме отплата на истите значително е намалена. Со ФЈУЧЕРСИ посилна диференцијација на пазарот: клиентите приспособувањата на одредени вредности кои се со одлична кредитна способност ќе кои ги направивме во нашето портфолио ние НАФТА уживаат видливо поповолни услови во однос на целосно ги опфативме потенцијалните ризици, СУРОВАрејтинг, вели ПРИРОДЕН клиентите со просеченЛЕСНА кредитен така штоГАС сега со успешното реструктурирање и 103.31$/барел 2,14/ММБТуна одредени нефункционални пласмани Сава Далбоков, претседателот на Надзорниот отплата одбор на Шпаркасе банка, кој најверојатно ќе можеме да имаме дури и позитивен ефект за BRENT ЗА ЗАТОПЛ. биде и новиот претседател на Управниот одбор банката. Верувам дека ние сме една од банките 317 123.43$/барел zdravkovska@kapital.com.mk

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

interview МБИ 10

-0,98% претседател Надзорниот одбор 1.892,38 на-0,93% на Шпаркасе банка ОМБ 0,00% 121,67 1.999,30 САВА МБИД ДАлБОКОВ

+1,81% +0,04%

-0,28% +0,26%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 09.04.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.999,30 516,38 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.892,38 1.843,22 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,67

SASX 10 -0,98% -0,41% 763,46

-0,93% SOFIX 306,15 0,00% ATHEX

-0,28%

707,60

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 516,38 13.060,14

-0,41% -0,11%

18.405,00

31.730$/унца

2.050,00

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

8.361,00

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0,28%

SBITOP 593,47

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 707,60 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,19%

FTSE 100 5.723,67

+0,35%

1.800 1.800 1.800

-0,11% -0,13% SWISS

DOW JONES

6.157,53

-0,28%

+0,52%

1420.00$/бушел

S&P 500 1.398,08

Главен индекс на Љубљанската берза

DOW ВиноJONES Жупа 7.000,00 13.060,14

АИК банка +6,06% NASDAQ -0,11% 3.080,50 1.765,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Напред ГП

900,00

BRAZIL BOVESPA -0,06% -1,18% 63.528,65 АЗИЈА ИНДЕКСИ 65,00

Бреза

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

-1,47%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 11,70

-0,95%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 813,69

3.319,81

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-1,46%

-0,19%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.723,67

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.775,26

-0,63%

17.486,02 FTSE 100

-0,13%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

103.31$/барел

BRENT 123.43$/барел

CAC 40 3.319,81

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

-0,06% 63.528,65 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 900,00

+13,10%

-1,18%

91,98

2.157,00

-9,94%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Пивоварна

9.200,00

+6,98%

SWISS Нов.кред.ба -0,13% -0,15% -7,50% 6.157,53 -6,94% 3.350,00

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

09.04.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +11,11% 20,00

Попова кула NIKKEI 225 ЗТД Сточарство Б. +2,26% 9.546,26 Арчилормитал (ЦРМ) +1,47% Индекс на најголемите јапонски компании

-0,15%

-1,47%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза котирани на швајцарскиот пазар на капитал

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

1630.100$/унца

СРЕБРО 31.730$/унца

БАКАР 8.361,00

+1,81% +0,04%

ПРИРОДЕН ГАС 2,14/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

317

МЕТАЛИ

+1,02% +2,21% +0,0%

НИКЕЛ

18.405,00

АЛУМИНИУМ 2.050,00

ЧЕЛИК 520.00$/унца

-0,28% +0,26%

+0,00% +0,00% /

+9,50%

-0,19% 5.723,67БЕРЗА +0,35% ЉУБЉАНСКА +7,04%

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Валидус

Либурниа ЕВРОПА ИНДЕКСИ -23,38% FTSE 100

6.100,00

+0,35%

+1,96% +0,40%

Филип Морис -10,00% BRAZIL -9,09% BOVESPA

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Сава ре .

DAX Интереуропа 6.775,26 0,56

ЗЛАТО

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 6.157,53

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.546,26 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.593,00 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 707,60

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Текстил промет

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+0,52%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

+0,40% S&P 500 -0,15% 1.398,08

NASDAQ 3.080,50

SASX 10 ШЕЌЕР 763,46

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.060,14 Заеднички индекс 30 6.775,26

SBITOP 593,47

2108.000$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 641,50$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

CROBEX КАФЕ 1.843,22 1.84/бушел

BELEX15 ПЧЕНИЦА 516,38

-1,18% -0,80%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 63.528,65 306,15

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -0,60% РЕГИОН

-0,41% -2,51% SOFIX СОЈА -0,03% -0,27% 306,15

+0,40% -0,29%

657,25$/бушел

3.000 3.000 3.000

на пазарот на јавно поседувани друштва

-0,05% -0,29% +3,45% -0,80% +0,41%

ПЧЕНКА

SASX 10 763,46

берзата, без финансиски компании

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

124124 124

520.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,03% -0,06%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.319,81

1630.100$/унца

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.843,22 1.398,08

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

NASDAQ 3.080,50

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

0,00%

ОМБ ОМБ ОМБ

-0,93%

+1,02%2.700 +0,00% 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 +2,21% +0,00% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 2.300 -0,98% 1.999,30 -0,80% 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД +0,0%2.100 / -0,93% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 1.892,38 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12 ОМБ +0,52% 0,00% 121,67 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,29%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 593,47

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

-0,98%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,03%

со најчисто кредитно портфолио и најсилна капитална база во земјата, со што ја зголемивме сигурноста и стабилноста што ја нудиме на нашите клиенти, кои се основни карактеристики на брендот Шпаркасе и за кои силно се залагаме“, објаснува Далбоков. Во врска со неодамнешните промени во менаџментот на банката, Далбоков објаснува дека промените во менаџментот, генерално, ги рефлектираат промените во стратешкиот фокус на една институција. „Изминативе три години бевме една од најбрзорастечките банки на пазарот во Македонија, зголемувајќи го двојно нашиот удел на пазарот од околу 5%, банката стана една од петте најголеми банки во државата. Со цел најдобро да се реализираат можностите за раст што сме ги виделе, нашиот менаџерски тим доаѓа главно од локалниот пазар. Во тековниот период на забавен економски раст и зголемена неизвесност мислиме дека е приоритетно Шпаркасе банка Македонија што поблиску да се интегрира со групацијата, преку што најдобро ќе ја обезбедиме стабилноста и сигурноста, која секогаш ја нудиме за нашите клиенти. Нашиот сегашен менаџерски тим го комбинира темелното знаење од групацијата со многу доброто познавање на македонскиот пазар“, вели Далбоков.

HANG SENG 3.170,00 20.593,00 69,00

ПЧЕНКА 657,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 641,50$/бушел

КАФЕ 1.84/бушел

СУРОВИНИ

-0,60% -2,51% -0,27%

КАКАО

2108.000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1420.00$/бушел

-0,05% +3,45% +0,41%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,95%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

Вино Жупа

7.000,00

+6,06%

АИК банка

1.765,00

+1,96%

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

Искреност

И

Рубин Зарески Ребалансот е поради ослабеното стопанство, кое долго време очекува, но не добива универзитетски професор

тоа ќе се случи. Ребаланс на буџетот и прифаќање на првичните проекции на целата стручна јавност, на НБМ и на ММФ дека реалниот раст на БДП за 2012 година ќе биде под 3%. Од проекцијата за 4,5% раст остана само желбата. Во неа никој и не беше уверен. Независно дали за ова признание беа потребни помалку од четири месеци или повторно процесот на реструктурирање на буџетот ќе се одложуваше до недоглед, денес сите се заситени од играта со бројки. Ретко кој има потреба од докажување за тоа кој е во право, а кој погрешил во проценките. Суштината е иста, с$ останато се нијанси. Ребаланс во услови кога во последните три месеци нема позначајни промени на пазарот на ЕУ значи само едно, ножот е под грло. Затоа е потребен храбар чекор без одложување. Со високото ниво на непродуктивни трошоци буџетот е тешко одржлив и мора што побрзо да се рекомпонира. Свесно не говорам за намалување, туку за реинженеринг. Целосна промена. Од корен. Не постојат повеќе опциите со тактизирање, балансирање, прогнозирање, менаџирање на ставките. Дали ова е опцијата која треба да ја очекуваме за 10-ина дена? Во април ќе имаме нов буџет. За оние кои се задоволни од техниката, а не од содржината, ова е признание дека биле во право кога го критикувале буџетот, кој никако да се стави во функција на економијата. За другите остануваат прашалниците од ненаучените лекции. Долго време тешко поминуваа тезите дека забележуваме позитивен раст во БДП. Оптимизмот беше граден врз последните потенцијали на економските субјекти.

средства или можност за излез од настанатата криза. Тоа го плаќа целиот цех од кризата Но, на с$ постои крај. Кредитите секнаа, државата го монополизираше пазарот на капитал, извозниот капацитет се намали, а домашната потрошувачка е во пролонгирана стагнација. Веројатно и во минус. Негативните бројки и падот во индустриското производство, кое е основен двигател на економијата, не можат да се балансираат со повисока буџетска потрошувачка. Пари нема. Долго време реалниот сектор во економијата укажува дека нема опции за раст. Ликвидноста како најголем проблем создаде потреба од затворање на трговијата и тековите. Довербата меѓу стопанските субјекти не постои. Се воведе задолжницата за вештачки да се подигне размената. До каде се стигнати последиците од оваа состојба доволно говори фактот што во последно време и компензациите секнаа. Нема што да се разменува. Негативните последици се рефлектираат директно врз намалените приливи во буџетот од даноци и придонеси. Цели 9% во однос на проекциите на Владата. Доволно алиби да се преземат чекори. Сосема е јасно што се случува со економијата. Конечно, по долго време, сведоци сме на игра со отворени карти. Признанието дека со ребалансот ќе се кратат сите трошоци во буџетот, освен пензиите, платите, социјалните додатоци и субвенциите, а нема да се намали ниту бројот на вработените во администрацијата, е доказ за позициите кои не смеат да се променат. Тие од познати причини остануваат заштитени како „бела мечка“. На одреден начин, овој став делува како своевидно олеснување. Симнување на маските. На површина излезе потребата конечно да се биде искрен и отворен во перцепцијата на проблемот. С$

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

може да се промени освен овие позиции. Да се каже дека првичните проценки биле претерано оптимистички и да се констатира дека и овој буџет не е развоен, е своевидно соочување со реалноста. Фокусирање кон решение е следниот логичен чекор. Затоа треба да се избегне навиката да се измислуваат изговори дека ребалансот се прави поради големата зима и падот на активностите во градежништвото. Па, истата зима ги зголеми приходите во буџетот од акцизи од нафтени деривати. Дали по таа логика со глобалното затоплување буџетот сам по себе ќе се поправа? Ребалансот е поради ослабеното стопанство, кое долго време очекува, но не добива средства или можност за излез од настанатата криза. Тоа го плаќа целиот цех од кризата. Намалувањето од 120 милиони евра сигурно ќе се реализира кај одредени непродуктивни трошоци на министерствата и дефинитивно ќе ги зафати во значаен обем капиталните инвестиции. Затоа уште сега ефектите од ребалансот на буџетот се очекувани. Состојбите не се лесни, но дијагнозата има само еден лек. Решение за проблемите во буџетот е зајакнување на стопанството. Што поскоро тоа се направеше, повеќе издржан ќе беше буџетот, а со самото ова и помала ќе беше потребата од ребаланс. Не е исто да се интервенираше во стопанството преку капитални инвестиции во 2009 година и денес. Останува прашањето зошто тогаш на оваа потреба се гледаше воајерски? Во овие услови, доколку и 30% од буџетот се насочат кон капиталните проекти, тоа нема да биде недоволно. Затоа делумно топката се префрла и на друг терен. Паралелно со ребаланс на државниот буџет и фискалната политика најавени се промени и кај монетарната политика.

л

е

н

о

г л

а

с

Логично, бидејќи како што стојат работите, пари нема. Банките функционираат од провизии и од репласмани, депозитите кај нив се во стагнација, а кредитното портфолио се влошува како последица на падот на економијата. Пазарот за лизинг-услугите е во колапс, а кругот се затвора и со осигурителните компании, кои заедно вкупно не можат да остварат ни шестоцифрен профит во евра. Затоа НБМ излезе со најава дека ќе ја намали фреквентноста на аукциите за благајнички записи и ќе ја зголеми ликвидноста преку редовни аукции на репо операции. Со други зборови, целта е да го раздвижи меѓубанкарскиот пазар преку ограничување на нивото и цената на благајнички записи, воведување краткорочни кредити и на тој начин да постигне ослободување на повеќе средства кај банките за пласирање во економијата. Ефектите ќе следат паралелно со пласманот на новата кредитна линија од ЕИБ во износ од 100 милиони евра, која ќе делува освежувачки. Позитивниот ефект врз БДП најрано може да се случи во 2013 година. До овој период најверојатно ќе следат обиди за балансирање меѓу потребите и можностите. Потребите се големи и постојано растат, пропорционално на одложувањето на решението. Опциите за брза интервенција, од друга страна, стануваат крајно ограничени. Новиот буџет ќе нема пристап до парите на ММФ, а задолжувањата на домашниот пазар ќе се еднакви на сечење на здравата гранка на која се потпира. Постои само едно решение, а тоа не е зголемување на стапката на ДДВ. Комбинацијата е рестриктивен пренасочен буџет и олабавена монетарна политика со зајакнати механизми за контрола на ризиците. Искрената желба e предуслов.

и

Врз основа на член 387, став 1, член 388 и 388 А од Законот за трговски друштва, Уготур А.Д.-Скопје свикува седница на Собрание на акционерите на Друштвото и за таа цел објавува:

ЈАВЕН ПОВИК За свикување седница на Собрание на Уготур А.Д.-Скопје Седницата на Собранието на акционерите на Друштвото ќе се одржи на ден 09.05.2012 година (среда) со почеток во 12 часот, во просториите на Друштвото на ул. 16 Македонска бригада бр.18-Скопје, со следниот

Д Н Е В Е Н Р Е Д ПРОЦЕДУРАЛЕН ДЕЛ - Избор на претседавач - Избор на верификациона комисија - Извештај на верификациона комисија

РАБОТЕН ДЕЛ 1. Усвојување на записник од седницата на Собранието ОДУ бр. 295/2011 и ОДУ бр. 611/2011.

2. Разгледување и усвојување на: годишна сметка, финансиски извештаи за работење на Друштвото во претходната година, извештај за работењето на Одборот на директори во 2011 г. и годишниот извештај за работата на Службата за внатрешна ревизија за 2011 г.

3. Донесување Одлука за распоредување на чистата добивка.

4. Донесување Одлука за одобрување на работата на членовите на Одборот на директори.

5. Донесување Одлука за избор на овластен ревизор за 2012 г. Собранието одлучува само по прашања кои се уредно ставени на дневен ред. Вклучување на нови точки од дневниот ред може да се врши во рок од 8 дена од денот на објавувањето на јавниот повик од акционери кои поединечно или заедно поседуваат најмалку 5%од вкупниот број акции со право на глас. Право на учество во работата на Собранието има секој акционер лично или од него овластено лице кое ќе го застапува на Собранието со писмено полномошно, кое се издава за сите акции и само за една седница на Собранието. Акционерите кои што овластуваат полномошник за седницата на Собранието, треба задолжително да го известат Друштвото за даденото полномошно во писмена форма. Акциононерот кој нема да го извести Друштвото за даденото полномошно, ќе се смета дека не го дал полномошното. Материјалите по точките од дневниот ред може да се разгледаат во седиштето на Друштвото секој работен ден од 10 до 13 часот или да се најдат на официјалната интернет страна на Друштвото:www.ugotur.com.mk

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 10.04.2012

13

ФЕЉТОН

18

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читател дневниот весник К Капитал апитаал ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено и во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот јот соработник Џон Џ Каслионе ја напиш ша ова аа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизн напиша оваа бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како о “Хаотика“ може да ви помогне да ги и лоцирате лоц лоци ирате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентн хаос; како да развиете стратегии за долгорочна отпорност орно кон турбуленции; како да изградите флексибилност во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет! КОИ СЕ ТРИТЕ НАЈГОЛЕМИ МАРКЕТИНШКИ ГРЕШКИ? о текот на времиња на турбуленција, најважната работа е да останете будни и фокусирани. Избегнувајте да ги правите трите најголеми маркетиншки грешки што компаниите најчесто ги прават: Проширување за да привлечете нови клиенти пред да го осигурате јадрото. Обидот да го проширите вашиот главен производ или услуга за да задоволите поширока публика е ризичен. Сите шанси се дека ќе ги направите вашите најдобри и најверни клиенти дури и помалку задоволни давајќи им притоа и една причина повеќе да размислуваат за вашите конкуренти; Намалување на маркетингот. Парите за маркетинг во слаби или турбулентни економии се слични на вода среде пустина - колку помалку ја има, толку подрагоцена станува количината што ја имате. Гарантирано е дека намалувањето на вашето трошење на маркетинг ќе им ја даде на вашите поагресивни конкуренти, кои не го кратат буџетот, предноста што им треба за да ви ги преземат највредните клиенти. Маркетингот е мускул, не е сало. Занемарување на очигледното. Ние живееме во свет на непрекинати информации 24 часа на ден. Кога една вест ќе се соопшти, сите ја добиваат, па и вашите клиенти. За време на опаднат пазар, особено кога владеат турбуленција и хаос, вашите клиенти и сите засегнати страни на вашата компанија знаат дека бизнисот не е како што треба. Да се игнорира овој факт, и, што е полошо, да се дозволи да не се биде во тек, е опасно. Природно е компаниите да бидат поконзервативни кога имаат грижи со буџетот, но компаниите што не сакаат да преземат ризик, кои не вложуваат во развој на производ и кои погрешно ја проценуваат потребата за соработка ќе видат дека е тешко да се натпреваруваат кога пазарот ќе тргне нагоре.

В 1 2 3

МЕНАЏМЕНТОТ ГЛАВА 2: ПОГРЕШНИТЕ РЕАКЦИИ НАСТАНУВААТ ОПАСНИ НА ТУРБУЛЕНЦИЈАТА СЕГА

Интел, Епл и Жилет го зграпчија моментот

Кризата бара решителност. Во тешки времиња владее прагматизам. Како што резултатите во бизнисот стануваат лоши, тој ќе биде доведен во искушение да ја обвинува тешката економска средина. Но, дури и во најтешките времиња, некои конкуренти работат подобро од другите. Единствениот начин да се излезе како победник во турбуленцијата е да се зграпчи моментот

К

ога доаѓа време да се направат кратења, се чини дека маркетингот секогаш го добива првиот удар, а по него развојот на нов производ. Ова секогаш е грешка, бидејќи тоа го уништува пазарниот удел и иновацијата. Автоматската реакција на најголем дел од компаниите е да се намали маркетингот. Кога го намалувате маркетингот, вие оставате простор вашите конкуренти да ја истакнат својата порака во прв план и да здобијат поголем удел на пазарот, како што вашиот удел се намалува. Гарантирано е дека неуспехот да се вложува во развој на производ ќе го спречи идното создавање вредност за компанијата и за нејзините засегнати страни. Кога компаниите ја занемаруваат или намалуваат важноста на развојот на производ во

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

еден напор да заштедат пари, тоа не само што го ограничува потенцијалниот пораст, туку ја потиснува иновацијата и им дава предност на конкурентите што ризикуваат. Компаниите што вложуваат во истражување и во развој на нов производ кога времињата се тешки, од друга страна, ќе продолжат да прават пари. Всушност, не само што ќе продолжат да прават пари, туку ќе бидат победници што секогаш испливуваат од најтешките економски времиња и речиси секогаш ја победуваат својата конкуренција врз основа на нешто ново. На пример, Епл (Apple) работеше на Aјтјунс (iTunes), Aјпод (iPod), и на своите продавници на мало во текот на рецесијата во 2001 година и беше одлично позициониран да ја прегази својата конкуренција кога почна порастот. Друг пример е Жилет (Gillete), кој ја лансираше својата марка производи за бричење „сензор“ среде рецесијата на почетокот на 90-тите години на 20 век. До 1997 година 49% од продажбата на Жилет доаѓаа од новите производи воведени во претходните пет години. Или, Интел (Intel), кој во текот на рецесијата од 2001 година вложи 14% од продажбата (174% од профитот во 2001 година) во иновации за да произведе побрзи, поевтини, помали компјутерски чипови. Интел продолжи да лансира нови производи дури и месеци пред предвидениот рок и ја објави својата највисока стапка на пораст забележана од 1996 година. Епл, Жилет и Интел не направија ниедна од најголемите десет грешки на иновација, кои една компанија може да ги направи за време на турбулентна економија. Не треба ни вашата компанија да ги направи. Една од клучните работи за да излезете на крај со турбуленцијата е да се приспособите на еден порешителен начин на размислување. Во тешки времиња владее прагматизам. Како што резултатите во бизнисот стануваат лоши, тој ќе биде доведен во искушение да ја обвинува тешката економска средина. Но, дури и во најтешките времиња, некои конкуренти работат подобро од другите. Единствениот начин да се излезе како победник во турбуленцијата е да се зграпчи моментот: Донесувајте бескомпромисни, практични одлуки, кои ќе им дадат на вашата компанија и на вашите производи можност за борба за опстанок - можеби, дури и за напредок.

10 НАЈГОЛЕМИ ГРЕШКИ изнис вик“ (Business Week) изработи список на десет најголеми грешки што ги прават компаниите што се обидуваат да се снајдат во период на забавена или турбулентна економија. Списокот го потсетува менаџментот дека, освен ако навистина не сакате да се натпреварувате со цената (потсетете се, Индија го лансираше својот автомобил „нано“ од 2.500 долари), способноста да воведете една одржлива иновација е еден од неколкуте начини да одржите конкурентна предност и да се одвоите од вашите конкуренти. Иновацијата го придвижува ефектот, порастот и вреднувањето на пазарот на акции.

Б

Најголеми десет иновативни грешки, кои една компанија може да ги направи за време на турбулентна економија 1. ОТПУШТАЊЕ ТАЛЕНТИ 2. КРАТЕЊЕ ТРОШОЦИ ЗА ТЕХНОЛОГИЈА 3. НАМАЛУВАЊЕ НА РИЗИКОТ 4. ЗАПИРАЊЕ НА РАЗВОЈОТ НА ПРОИЗВОДИ 5. ДОЗВОЛУВАЊЕ НА ОДБОРИТЕ ДА ГИ ЗАМЕНАТ ГЛАВНИТЕ ИЗВРШНИ ДИРЕКТОРИ ШТО СЕ ОРИЕНТИРАНИ КОН ПОРАСТ, СО ГЛАВНИ ИЗВРШНИ ДИРЕКТОРИ ШТО СЕ ОРИЕНТИРАНИ КОН КРАТЕЊЕ НА ТРОШОЦИТЕ 6. ПОВЛЕКУВАЊЕ ОД ГЛОБАЛИЗАЦИЈАТА 7. ДОЗВОЛУВАЊЕ НА ГЛАВНИТЕ ИЗВРШНИ ДИРЕКТОРИ ДА ЈА ЗАМЕНАТ ИНОВАЦИЈАТА КАКО КЛУЧНА СТРАТЕГИЈА 8. ПРОМЕНА НА МЕТОДОЛОГИЈАТА ЗА МЕРЕЊЕ РЕЗУЛТАТИ 9. ЗАСИЛУВАЊЕ НА ХИЕРАРХИЈАТА НА СМЕТКА НА СОРАБОТКАТА 10. ПОВЛЕКУВАЊЕ ВО „ЧЕТИРИ ЅИДА“.

(Продолжува) Во утрешниот број: Колку и како намалувањето на цените и намалувањето на трошоците поврзани со продажбата се потребни во криза?

ПИСМО ОД НАШИОТ ПРИЈАТЕЛ ЃОКИЦА ВЕЛИЧКОВИЌ

Во години кога тебаше најмногу да се радувам на Животот со сите негови убавини и предизвици,како на приватен така и на професионален план, јас се соочив со сериозни здравствени проблеми. Борбата за највредното и најскапото нешто ЗДРАВЈЕТО јас ја започнав. Но за да ја продолжам оваа борба, имам недостаток на парични средства. Имам само 21 година, се викам Ѓокица Величковиќ и потребно е да се изврши трансплатација на коскена срцевина во Германија. Самата трансплатација чини 175.000 евра + трошкови за придружба, од кои Фондот покрива 80%, а 20% се на товар на пациентот- семејство. Ги молам сите хумани луѓе како и правни лица застапувани од хумани луѓе да ми помогнат што побрзо да заминам за Германија и да продолжам во иднина да чекорам со сите ВАС. Од мое лично име како и од име на моето семејство однапред се заблагодарувам на сите оние кои ќе донираат со вртење на следните броеви Т-Mobile ONE VIP

070 143 107 075 143 700 077 143 700

или со уплата на следната жиро сметка 300001000021827 Комерцијална Банка АД Скопје Девизна сметка 02-307-0533507.4 Комерцијална Банка АД Скопје

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с