513-24.04.2012

вторник. 24 април. 2012 вто. max. 240 C min. 120 C

сре. max. 240 C min. 100 C

чет. max. 250 C min. 100 C

МБИ 10

1.946,82

-0,02%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.834,44

0,00%

“КОНТРОЛОРИТЕ“ ОД ЕУ ПРИСТИГНАА, НАСОКИТЕ ЗА РАБОТА НА ВЛАДАТА ЌЕ ЗНАЧИ ЛИ НЕУСВОЕНИ! 6 СТЕЧАЈОТ Саркози се бори за СПАС ЗА политички опстанок! 14 ЏУМАЛИЈА? 2-3

ОМБ

121,05

+0,07%

ЕМУ

€

$

46,63

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Опозицијата бара да се озакони долгот на државата кон фирмите 8

www.kapital.mk

број 513 | година 2 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

САД

Брендовите во фокусот на Првата маркетинг-конференција на 8 јуни во Скопје! 11

КОЈ Е ЕУРОМАКС, ПОТЕНЦИЈАЛНИОТ ИНВЕСТИТОР ВО ИЛОВИЦА?! 4-5

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

61,51

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

РЕФОРМАТА НА ГРУЕВСКИ МУ ЗАГЛАВИ ВО ДВОРОТ. АХМЕТИ НЕ СИ ГИ ДАВА ДИРЕКТОРИТЕ!

СТР. С ТР.

7

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“

Светската финансиска криза не е завршена и заздравувањето на глобалната економија ќе биде многу тешко и полно се предизвици. Иновациите и инвестициите ќе бидат клучот за да се преживее ова тешко време.

премиер на Кина

“

ВЕН ЏИАБАО

www.kapital.mk

> БРОЈКА

вторник 24/04/2012

КОМЕНТАР

Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

Не со тие куршуми

П

ремногу прашања остануваат без одговор со најавата на премиерот Никола Груевски дека ќе разрешuva функционери, за без мака да проголтаме дека се работи за реформа по теркот на европските партии. Убаво е што ВМРО - ДПМНЕ има висок степен на самокритичност, па свесна е дека многумина не го сработиле тоа за што ги плаќаме, но... Прво, се работи за една значајна бројка.

150 до 200 се машала! Ова значи дека на олкумина сме им давале плата, а тие „се оддалечиле од народот“. Колку институции се тоа, што и каде точно погрешиле, колкав бил периодот во кој тие работеле, ама не на ниво на задачата, какви штети претрпела државата преку нивното несовесно управување со народните пари, дали партијата реагирала веднаш штом сфатила дека не работат како што треба или чекала да се насобере една замашна бројка? Тешко дека за 150 наеднаш добиле информации. Имало процес, велат, на нивно следење. А додека ги следеле, кој трпел? Башка, граѓаните биле незадоволни! Имало анкети? Или незадоволните граѓани отишле да „кодошат“ во локалните штабови? Понатаму, наместо премиерот да гледа кој му се оддалечил од народот, нека ѕирне кој се оддалечил од законот! Значи, за ова да не биде шминка, дел од овие не треба да одговараат пред „судот на партијата“, туку пред државата! Инаку, што ако бидат разрешени? Да не бидат и отпуштени? (оти досега имавме случаи и кога бидуваа наградени со повисоки позиции). Каде ќе ги сместат сега? Што ќе работат сега така огрешени пред партијата и оддалечени од граѓаните? Дополнително, ова значи нови вработувања! Па што не ги распишаа огласите пред да ги постават? Експериментирале со непроверен кадар, па дале доверба на луѓе кои минимум една година не знаеле да работат? Ако немале кадар, нека побарале навреме. Оти 150 се! Не се малку. И како капак, премиерот кажа дека со оваа реформа тие покажале дека не се како СДСМ и дека сакаат промени на своите ликови. Ви се молам! Па, до кога реформите ќе им бидат инспирирани од неспособноста на Црвенковски? Не се ловат вака политички поени! СДСМ одамна не се репер! П.С: Во меѓувреме се јави и Ахмети! Чисто да каже кој е газда во куќа... со порака дека во неговата не дава да се допре! Тој изгледа не се амбицира да прерасне во „движење“.

76.730

милиони денари имаат пласирано банките кај домаќинствата заклучно со март 2012 година. Од вкупниот обем на кредити најголем дел се потрошувачки кредити, дури 29.797 милиони денари. Потоа следуваат станбените кредити, со вредност од 18.070 милиони денари.

Производителите на зелка се жалат на лошиот род и на ниските откупни цени

Р

асцветаната зелка и ниските откупни цени ги кренаа на нозе струмичките земјоделци во селото Куклиш. Се жалат на лошиот род и на постојаното намалување на откупните цени. „Дури 70% од зелката е расцветана. Бараме од Министерството за земјоделство да дојде, да формира комисија, да излезе на терен и да ја утврди состојбата дали е од семенскиот материјал или од временските неприлики“, вели Васе Митушев, претседател на Координативното тело. Земјоделците бараат министерот и пратениците од Струмичкиот регион да дојдат на средба со нив. Во спротивно, се закануваат дека предупредувачкиот протест ќе премине во генерален штрајк и блокади. „Секој ден цената е за пет денари долу. За три дена ја направија 15 денари. Ако денес не излезевме ќе беше 10 денари“, вели земјоделецот Мите Гуцев.

Ќе значи ли стеч за Џумајлија?

Откако во изминатите 10 месеци се раскрчмуваше имотот на агрокомбинатот Џумајлија, државата побара отворање на стечајна постапка. Се отвора прашањето дали барањето на државата е малку задоцнето, во услови кога речиси целиот имот на комбинатот е распродаден Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

С

$ уште е неизвесно дали отворањето на стечајната постапка за агрокомбинатот Џумајлија ќе значи и спас за компанијата. По 10-месечното раскрчмување на имотот на вториот по големина комбинат во Македонија, државата побара стечај. Но, иако оваа одлука засега се чини најисправна за да се заштити имотот на комбинатот, се отвора прашањето дали барањето на Владата е задоцнето, во услови кога најголем дел од недвижниот и од движниот имот веќе е распродаден.

Државното правобранителство го одобри минатонеделното барање на Агенцијата за стокови резерви, која побара да се отвори стечајна постапка за Џумајлија за побарување од 1,5 милиони евра, кои сопственикот Зоран Даневски ги проневери со продажба на државно жито складирано во силосите на комбинатот. Основниот суд во Штип, каде што се води случајот, веќе го доби барањето. Судот сега има рок од еден месец за да одлучи која ќе биде судбината на агрокомбинатот од Лозово. Според информациите на „Капитал“, најголем

дел од недвижниот имот на Џумајлија го откупила НЛБ Тутунска банка и се очекува да го продава. Според законот, со отворање стечај продажбата на имотот извршена во последните 90 дена може да се поништи, односно продадениот имот да се врати во сопственост на Џумајлија. Според Живко Калков, стечаен управник и консултант, Судот во рок од еден месец треба да одлучи дали ќе го прифати барањето за отворање стечајна постапока или не. Во случај на стечај Судот назначува стечаен управник, кој ќе треба да понуди реорганизација на компанијата и нејзино евентуално рестартирање. „Ако се отвори стечај, целиот имот на агрокомбинатот во состојбата којашто била пред три месеци ќе влезе во стечајна маса. Од денот на отворањето на стечајната постапка стечајниот управник ги одјавува од работен однос сите вработени во компанијата и прави економска и финансиска анализа за работењето на компанијата за да ја утврди фактичката состојба на компанијата“, објаснува Калков за „Капитал“.

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

Бензините поевтинуваат за два, а дизелот за еден денар

> БРОЈКА

430

милијарди евра парична помош му одобрија земјите од Г-20 на ММФ, со цел да го зголемат неговиот капацитет за позајмување и заштита на европските економии од должничката криза. Со тоа, фондот на ММФ за оваа намена е повеќе од двојно зголемен. Овој потег ги смири европските и светските берзи дека кризата би можела неконтролирано да се прошири на Шпанија и на Италија и влеа доверба кај инвеститорите. Со оглед на фактот дека над 60% од македонскиот извоз е во ЕУ, а Италија е еден од најголемите трговски партнери на Македонија, овој потег барем накратко може да ни даде утеха дека еврозоната нема да влезе во уште полоши сценарија.

М

алопродажните цени на еуросупер БС-95 и еуросупер БС-98 се намалуваат за два денари. Новата цена на еуросупер БС-95 изнесува 87 денари за литар, а на еуросупер БС-98 изнесува 88,50 денари. Малопродажната цена на еуродизел (Д-Е V) се намалува за еден денар и изнесува 72,50 денари. Малопродажната цена на екстралесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) се намалува за 0,50 денари. Просечната цена на суровата нафта на светскиот пазар во изминатиот 14-дневен период изнесуваше 119,030 долари за барел и е за 4,10% пониска од просечната цена на сурова нафта (124,125 долари за барел), по која беа формирани тековните цени на нафтените деривати. Во исминатите неколку месеци, цената на нафтените дериватио континуижрано растеше. Пред две недели, цената на безнинот и на дизелот го достигна историскиот маскимум, и надмина 90 денари за литар. Поради нафтениот шок, компаниите бараа државата да интервенира со намалување на акцизата, со што би се намалилле цените во малопродажба.

чајот и спас

лидери

1,5

милиони евра побарува Агенцијата за стокови резерви од агрокомбинатот Џумајлија, за што побара отворање на стечај

10 30

милиони евра се проценува дека изнесуваат побарувањата на НЛБ Тутунска банка од агрокомбинатот

Тој објаснува и дека според Законот за стечај, стечајниот управник може да наложи имотот да се продава и понатаму преку извршител или пак, во рамките на стечајната постапка продажбата и рестартирањето на компанијата да ги преземе стечајниот управник.

Тутунска банка го откупила речиси целиот недвижен имот на комбинатот

Според извршителот Николчо Саздов, кој во изминатите неколку месеци по налог на НЛБ Тутунска банка организираше лицитации за продажба на имотот на Џумајлија, најголем дел од имотот на агрокомбинатот е продаден, односно банката сама си го откупила и сега е во нејзина сопственост. Според него, најверојатно, тој имот нема да влезе во стечајната маса и ќе остане во сопственост на банката. Саздов потенцира дека прво треба да се отвори стечајна постапка, за Судот и стечајниот управник да одлучат што понатаму со имотот. „Продадени се клучните делови на комбинатот, како што се винарската визба, силосите за жито, млинот, пекарницата, мотелот, неколку земјоделски комплекси, лозовите насади. Овие единици се клучни за работата на комбинатот“, вели Саздов. Според него, засега нема најавено нова лицитација, а останати се мал дел од подвижниот имот и механизацијата, кои ги продаваат лозарите за да си наплатат за предаденото грозје. Саздов открива дека засега нема заинтересирани за овој дел од имотот на Џумајлија. „Од моментот на почнувањето на стечајот запираат сите извршни

дејства за продажба на имотот преку извршител“, вели Саздов. Според процедурата, откако барањето за отворање стечајна постапка ќе стигне во Судот, по службена должност се испраќа до акционерите на компанијата. Акционерите имаат рок од 14 дена за да го достават своето мислење за отворање на стечајната постапка, кое потоа се доставува до поднесителот, во случајов Агенцијата за стокови резерви. Агенцијата пак, има на располагање осум дена да одговори дали с$ уште сака стечај на комбинатот или не. Откако ќе поминат процедурите, Судот има 30 дена за да закаже рочиште за стечајот. „На првото рочиште се назначува стечаен управник, собрание на доверители и се утврдува стечајната маса. Потоа, доверителите и стечајниот управник заедно решаваат како ќе постапат понатаму“, вели Стојан Михов, судија во Основниот суд во Штип.

Вработените бараат реорганизација на компанијата

Вработените во Џумајлија, кои повеќе од 10 месеци немаат земено плата, ниту пак, имаат здравствено и пензиско осигурување, бараат стечај за Џумајлија, со кој би се рестартирала компанијата. Велат дека немаат никакви информации што се случува со комбинатот, но с$ уште се надеваат дека повторно ќе почнат да работат. „Немаме никакви информации што се случува со имотот. Слушаме дека речиси целиот имот на комбинатот е продаден, а голем дел од него си зела банката. Најдобро е да се

дена рок има судот да се произнесе дали ќе побара отворање на стечај за Џумајлија отвори стечајна постапка. Така ќе бидеме сигурни на што сме и која е состојбата во која се наоѓа компанијата. Сега не се знае ниту кој продава, ниту кој купува и го распарчува имотот“, вели Трајче Ѓорѓиевски, акционер и поранешен вработен во Џумајлија. Тој вели дека стечајниот управник кој ќе биде назначен, во случај да се отвори стечајна постапка, итно треба да го реорганизира и да го рестартира производството. „Дел од механизацијата за обработка на земјиштето с$ уште не е распродаден. Со мала поддршка од Министерството за земјоделство и од Владата, повторно ќе може да работи комбинатот“, потенцира Ѓорѓиевски. Вицепремиерот Владимир Пешевски на последната собраниска седница, одговарајќи на пратенички прашања, истакна дека Владата е подготвена во секое време да разговара со вработените. Тој најави дека неделава ќе организира и средба со вработените, на која ќе присуствува и министерот за земјоделство, Љупчо Димовски. Пешевски вели дека Џумајлија е приватна фирма, односно не е во сопственост на државата. „Главниот имот на Џумајлија воопшто не e во сопственост на државата, односно станува збор за приватен субјект, чиј најголем дел од имотот е под хипотека. Државата не е сопственик и може сама да се јави во стечајна постапка како еден од доверителите. Но, со цел да помогнеме да се разреши состојбата, донесовме заклучок да се покрене стечајна постапка. Со тоа ќе дојде до разрешница во однос на имотот“, истакна Пешевски.

16.698

милиони денари е вредноста на монетарното злато во Народната банка на Македонија. Во однос на претходниот месец, вредноста на монетарното злато е намалена за околу 140 милиони денари. Во однос на март 2011 година пак, таа бележи раст од околу три милијарди денари. Највисока вредност монетарното злато на НБРМ достигна во февруари година, 17.838 милиони денари.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

САМОИЛ САМАК

Иако според законот, со отворање стечај продажбата на имотот извршена во последните 90 дена се поништува, с$ уште не се знае колкав дел од имотот на Џумајлија ќе успее да се спаси.

> БРОЈКА

3

П

рилепската компанија Микросам го шири својот извоз кон Германија и Индија, а од менаџментот стигнуваат и најави за можна соработка со Русија, за производство на авионски делови

НИКОЛА ПОПОСКИ

Ш

ефот на македонската дипломатија продолжува со интензивните контакти на високо ниво. Денеска во Њујорк ќе се сретне со генералниот секретар на ООН, Бан Ки-мун.

не им беше денот

ЗОРАН СТАВРЕСКИ

У

ште не стивнале реакциите за 250 милиони со кои Владата се задолжи во Дојче банк, а вицепремиерот соопшти ново задолжување – 100 милиони долари од Светска банка. Овој пат за реформи

Првиот круг на изборите беше доволен за лидерот на социјалистите, Франсоа Оланд, да покаже колку се големи неговите шанси да биде идниот претседател на Франција. Уште во првите два часа од гласањето завчера Оланд ги „наполни“ гласачките кутии, потврдувајќи дека ФРАНСОА е фаворит за Елисејската ОЛАНД палата.Иако е многу тесна разликата меѓу Оланд и актуелниот француски претседател, Никола Саркози (29%:27,1%), сепак, е многу значајна, затоа што следниот циклус на гласање го прави многу порелаксиран за социјалистичкиот кандидат. Доволно е Оланд до 6 мај да не направи некоја поголема грешка за да го наследи Саркози. Затоа пак, задачата на неговиот противкандидат е многу потешка, затоа што на плеќи ги има и предноста на Оланд од првиот круг на изборите и должничката криза и рецесијата во еврозоната. Тоа му дава големи шанси на Оланд поради желбата на Французите да видат нов модел на управување со државата.

_

ГУБИТНИК Пратеникот на ДПА, Имер Алиу, уште еднаш покажа дека местото не му е во Парламентот. Прекршувајќи ги сите закони, пишаните, како Деловникот за работа на Собранието, и непишаните, од областа на општата парламентарна култура, Алиу предизвика сериозен инцидент, кој малку ИМЕР недостигаше за целосно АЛИУ да излезе од контрола. Неговата постапка не може да ја оправда никаква фрустрација, ниту глад за власт по повеќе од десетгодишниот пост кој за партијата на Мендух Тачи трае откако Али Ахмети ја соблече маскирната униформа за да води мирновременска политика. Алиу, како и сите останати од пратеничката група на ДПА, очигледно ги потроши темите со реален материјал за докажување кој е поголем патриот во пресметката со ДУИ за гласачи, па сега неговата „политика“ се сведе на обиди да им се инпутираат комромитирачки ставови на пратениците на ДУИ, а ако и тоа не успее, тогаш барем груби навреди на лична основа.

мисла на денот

МИОДРАГ ЈОВАНОВИЌ

Г

радоначалникот на Старо Нагоричане побегнал откако прегазил пешак. Наместо да застане и да му помогне, тој брзал да се врати на славата, оставајќи го повредениот човек час и половина да лежи на тротоар

ЕКОНОМИЈАТА Е НАЧИН КАКО ДА ГИ ПОТРОШИТЕ ПАРИТЕ, НО БЕЗ ДА УЖИВАТЕ ВО ТОА.

Бери Асмус

американски економист

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНОТ....

Платниот промет порасна во првиот квартал (во милијарди денари)

133,1

148,2 107

92,7

132,7

З

175,3

182,8

извор: НБРМ

204

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

210,1

4

WWW.KAPITAL.MK

а околу 25% е поголем платниот промет во земјава во март годинава споредено со истиот месец лани. Според извештаите на Народната банка на Македонија, во првите три месеци, генерално, платниот промет бележи раст. Но, овој индикатор очигледно не ја манифестира финансиската криза во земјава, затоа што континуирано се зголемува низ годините, најмногу поради зголемениот број на правни субјекти и на издадени платежни картички.

Б

удистичките монаси се собраа во храмот The Wat Phra Dhammakaya во Бангкок, Тајланд за да се помолат за мир во светот. Тоа го праваат традиционално секоја година, точно во 18 часот. Колку на светот во кој на неколку места се уште имаме војни ќе му помогне нивната молитва, останува да видиме.

светот низ медиумите...

The Times Th

Брит Британскиот весник на насловната страница со наслов „Пораз за стра Саркози“ пишува за првиот круг Сарк од п претседателските избори во Франција, каде што актуелниот Фра претседател, Саркози, освои помал прет број од гласовите од неговиот противник. прот

Today’s Zaman Tod

Весн Весникот пишува за кавгата меѓу турскиот премиер, Ердоган и турс неговиот ирачки колега Нури ал него Малики дека се стреми да „разгори Мал религиозно непријателство“. Тој рели ги отфрли от ваквите обвиненија и посочи дека сите се нивни браќа. посо

Vecernji list

Хрватскиот весник пишува за новиот правилник за квалитет на храна којшто го носи Владата, со кој се бара поголема контрола на земјоделските производи поради можноста да содржат недозволени супстанции.

24 часа

Бугарскиот весник пишува за „чистката“ во Министерството за внатрешни работи, каде што ќе бидат отпуштени 130 вработени. Според весникот, дел од нив ќе бидат прераспределени по други ресори.

www.kapital.mk 1 2 3 4

НАЈЧИТАНО НА WEB... Тачи е прочитан! Топи се занесе!? Ама каде се изгуби македонската власт? они Ќе се вадат 790.000 тони бакар и 130 тони и злато од Иловица?! Се отвора најголемиот рудник во ЈИЕ?! Пазарот на автомобили е мртов! Безуспешно се продаваат 200.000 стари автомобили! Ребалансот на Буџетот ја остави економијата на цедило

Кој е Еуромакс?!

• Еуромакс рисорсис лтд е канадски инвестициски фонд основан во 1991 година, кој веќе е присутен во Бугарија, Србија и во Македонија преку истражувања на потенцијалите на бакар и злато. Досега работела на ископувања во Канада, Индонезија, централна Алберта и во Турција; • Покрај ископувањата на благородни метали, злато и бакар, компанијата работи и со нафта и гас, од што ја постигнала и најголемата заработувачка; • Еуромакс ја наследи лиценцата од американско-бугарската компанија Фелпс Доџ Вардар за детално геолошко истражување на пет квадратни километри под Огражден, кај месноста Иловица; • 789.250 тони бакар се проценува дека се потенцијалите на с$ уште неотворениот рудник кај Иловица, дознава „Капитал“; • 130 тони злато најверојатно лежат под тлото на планината Огражден, дознава „Капитал“; • 10 години траеа деталните геолошки истражувања кај Иловица што ги правеше американско-бугарската компанија Фелпс Доџ Вардар. Сега истражувањата на оваа компанија ги наследи канадскиот инвестициски фонд Еуромакс, кој во ноември лани ја купи Фелпс Доџ Вардар.

Кој е Еуромакс, потенцијалниот инвеститор во Иловица?! Катерина Попоска

К

poposka@kapital.com.mk

анадскиот инвестициски фонд Еуромакс рисорсис лтд (EurOmax Resources Ltd.) засега е единствената компанија заинтересирана за да отвори рудник кај Иловица, што најверојатно ќе биде на најголемиот рудник за бакар и зл злато во Југоисточна Европа. Еу Еуромакс, која годинава ги наследи 10-годишните ис истражувања на американскоб бугарската компанија Фелпс Доџ Вардар преку преземање на компанијата, засега е единствениот потенцијален

инвеститор за отворање рудно окно под планината Огражден. Компанијата е во постапка за добивање концесија за експлоатација на откриените минерални суровини од страна на Министерството за економија. Иако сите детали од 10-годишното истражување на месноста Иловица не се обелоденуваат во јавноста, „Капитал“ дојде до информации дека Иловица лежи на речиси 790.000 тони бакар и дури 130 тони злато, резерви кои се најмалку четири пати поголеми од резервите на радовишки Бучим. Месноста Иловица е на 20-ина километри источно од Коридорот 10 и на само 75 километри од

Солунското пристаниште. „При дупчењето на првата дупка резултатите вклучуваат 345 метри бакар со концентрација од 0,24% и злато во износ од 0,32 грама на тон, како и 153 метри концентрации на бакар од 0,3% и злато во износ од 0,45 грама на тон. Во втората дупка, која се наоѓа на јужниот дел од наоѓалиштето, е откриена 413,6 метри сулфидна минерализација до нивото од 0,19% бакар и 0,20 грама злато на тон“, пишува во извештајот на Еуромакс. Иако потенцијалниот инвеститор во Иловица, Еуромакс, не кажува колку би ги чинело отворањето на надворешен ископ на рудата, анализирано според

досегашните рудни резерви на кои лежи Огражден, познавачите проценуваат дека отворањето на рудното окно би чинело околу 700 милиони евра. „Во процесот на истражување на потенцијалите на овој локалитет досега инвестиравме над четири милиони долари, а во следниот период планираме да инвестираме неколку стотици милиони долари во целосна изградба на рудникот и на сите придружни објекти. Висината на инвестицијата ќе зависи од големината на рудникот“, изјавија од Еуромакс ексклузивно за „Капитал“. Примероците од материјалите извадени кај Иловица, Еуромакс ги тестирала во лабораториите

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

72% 44% 80%

од вработените во Македонија сметаат дека стресот на работа ќе се зголеми во следните пет години, се вели во истражувањето на Европската агенција за безбедност и здравје при работа

од испитаниците во ова истражување сметаат дека во периодот што следува стресот значително ќе се зголеми

или осум од десет вработени ширум Европа сметаат дека бројот на луѓето кои страдаат од стрес во врска со работата ќе порасне во следните пет години

Производството и услужните дејности во еврозоната стагнираат

2.800 2.600

С

70

издавачи од земјава, Србија, Хрватска, Словенија, Бугарија, Турција, Албанија, Италија и од Велика Британија од вчера до 29 април ќе изложуваат на годишното 24-то издание на Меѓународниот саем на книгата. Повеќе од 30 промоции, презентации на кноги, литературни списанија, гостување на домашни и на странски автори ќе има во ценатрот адаптиран за промоции.

30

Е

дна индиска, две турски и две домашни компании се во трка за кичевскиот рудник за железна руда Тајмиште. Овие потенцијални инвеститори веќе подигнале тендерска документација со намера да станат концесионери на ова рудно наоѓалиште. Од Министерството за економија очекуваат тендерска документација да подигнат и инвеститори од Русија, Холандија, Велика Британија и од Бразил. Според информации од Министерството, од инвеститорот ќе се услови и да изгради фабрика до рудникот и во првите три години да вработи до 2.000 луѓе. Последните податоци во јавноста се дека Тајмиште крие околу 150 милиони тони висококвалитетна железна руда, доволни за рудникот да работи во следните 30 години. Проценките се дека резервите на железна руда гарантираат експлоатација во следните 100 години. Тајмиште не работи веќе 15 години.

Еуромакс рисорсес лтд е канадски инвестициски фонд основан во 1991 година, кој веќе е присутен во Бугарија, Србија и во Македонија преку истражувања на потенцијалите на бакар и злато. Досега работела на ископувања во Канада, Индонезија, централна Алберта и во Турција. Покрај ископувањата на благородни метали, злато и бакар, компанијата работи и со нафта и гас, од што ја постигнала и најголемата заработувачка. Според податоците на интернет-страницата на Еуромакс, компанијата досега ископувала во Канада, Индонезија, централна Алберта и во Турција, а моментално работи на истражувања на златни и бакарни резерви во Македонија, Србија и во Бугарија. Во Бугарија, Еуромакс ги истражува потенцијалите на злато во Трун, како и потенцијалите на злато и бакар кај Брезник. Во Србија пак, овој канадски инвестициски фонд ги истражува потенцијалите на бакар и злато во КМЦ. Претседателот на Македонската асоцијација за рударство, Николајчо Николов, потврдува дека ако кај Иловица навистина се отвори рудник со надворешен ископ, тоа ќе биде македонското Елдорадо. „Бучим годишно преработува околу четири милиони тони руда. За капацитетот на Бучим количината на рудните наоѓалишта од Иловица значи работа за околу 150 години. Овие количини на кои се претпоставува дека лежи Иловица се многу големи и ќе имаат огромно влијание врз економијата, од повеќе аспекти. Отворањето рудник во

МБИ 10 3.000

2.400

поред главниот економист на лондонската истражувачка фирма Маркит, Крис Вилијамсон, кризата во еврозоната кулминира. „Производствените активности и услужните дејности во еврозоната вртоглаво паѓаат. Ситуацијата станува с$ полоша во целиот регион. Растот во Германија ослабе до тој степен што веќе стагнира, а во Франција ситуацијата е уште понезавидна. Висока стапка на пад се забележува и во периферните земји, што неизмерно ќе ја зголеми грижата од мерките за штедење што ги преземаат владите“, смета Вилијамсон.

Пет инвеститори во трка за кичевско Тајмиште

Покрај истражување на наоѓалишта на бакар и злато, Еуромакс работи и со нафта и гас

БЕРЗА

КРИС ВИЛИЈАМСОН

економист во Маркит

Покрај ископувањата на благородни метали, злато и бакар, компанијата работи и со нафта и гас, од што ја постигнала и најголемата заработувачка. Според податоците на интернет-страницата на Еуромакс, компанијата досега ископувала во Канада, Индонезија, централна Алберта и во Турција, а моментално работи на истражувања на златни и бакарни резерви во Македонија, Србија и во Бугарија

на Еуротест контрол во Софија, која има сертификат ИСО9001.

ТОП ВЕСТИ...

Иловица ќе донесе многу нови вработувања, ќе го зголеми извозот, бидејќи 100% од преработката на рудата оди за извоз, а значајно ќе се зголеми и приливот на пари во општинскиот и во централниот буџет. По основ на концесиски надомест, Бучим годишно уплаќа по околу 1,2 милиони евра во буџетот, од кои 20% одат во централниот, а 80% во буџетот на општината, а замислете што ќе значи ако се отвори рудник кај Иловица, кој би бил најмалку четири пати поголем од Бучим“, објаснува Николов. Тој додава и дека покрај Иловица, кон крајот на 2012 година треба да завршат и деталните геолошки истражувања кај локалитетот Кадица, каде што Николов очекува дека се кријат над 100 милиони тони рудни резерви. Почетокот со работа на рудникот Боров дол кај Конче пак, кој се очекува околу 2020 година, не само што ќе го раздвижи македонското рударство, туку се очекува значително да ја раздвижи и економијата. Но, геолозите предупредуваат дека државата мора да најде и начин како и таа да излезе „добитник“ од отворањето и од работата на вака големите рудници, а не само инвеститорот кој ги ползува македонските рудни богатства. „Државата мора однапред да пресмета што ќе добие со отворањето на вака големи рудници, а тоа да не биде само заработката од концесискиот надомест што ќе го добива од инвеститорот. Законски кора да се прецизираат конкретните услови под кои се даваат под концесија вакви рудни наоѓалишта. Според мене, треба да се преиспита и начинот, односно колку лесно или тешко некој добива концесија во Македонија“, вели за „Капитал“ деканот на Рударскиот факултет во Штип, Тодор Делипетров.

илјади денари субвенции за хектар годинава ќе добијат производителите на домати и краставици од Програмата за поддршка на земјоделството. Производителите на пипер и на компир ќе добијат по 23 илјади денари за хектар.

НУРИЕЛ РУБИНИ

професор и економски аналитичар

Медениот месец на еврозоната заврши, време е за развод

У

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

гледниот економист Нуриел Рубини, кој инаку, е познат по тоа што ја предвиде светската економска криза од 2008 година, повторно предупредува на катастрофални сценарија. „Медениот месец кој настапи на европските пазари поради олабавувањето на монетарната политика на ЕЦБ и инјекциите во банкарскиот сектор на еврозоната беше многу краток”, вели Рубини и предупредува дека тоа не може да ги реши структурните проблеми во ЕУ. Според него, должничката криза сега почнува од периферните да се шири кон централните европски земји, Франција и Германија, а рецесијата годинава ќе биде уште полоша, бидејќи строгите мерки за штедење ќе ја намалат вкупната побарувачка.

2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.946,82 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза беше остварен промет од 104.865 евра од редовното тргување, кое се намали за 31,18% во споредба со претходниот трговски ден. Прометот од редовното тргување со акции пак, на дневно ниво порасна за 1.378% во однос на петокот. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,02% и трговскиот ден го заврши со вредност од 1.946,82 индексни поени.

Презентирано македонското вино на саем во Александровац

О

хрид како град-партнер учествуваше на првиот Меѓународен саем за вино и туризам што на 20 и 21 април се одржа во Александровац-Жупа во Република Србија. Во рамките на саемот, како најубава македонска туристичка дестинација, се одржа посебна видеопрезентација и дегустација на квалитетни македонски вина. Пред бројните посетители, меѓу кои имаше амбасадори и видни јавни личности, беа претставени туристичките потенцијали на Охрид и можностите за развој на алтернативните форми на туризам. Успешната презентација на туристичките потенцијали на Охрид и квалитетните вина од винарницата Сковин предизвика голем интерес кај медиумите, туристичките агенции и кај учесниците на саемот. Во натпреварувачкиот дел на саемот винарницата Сковин освои три сребрени медали за нивните квалитетни сортни вина.

Ќе се менува Законот за донации и спонзорства

З

а еден месец треба да биде изработена нова верзија на Законот за донации и спонзорства во јавните дејности, информираат од невладината организација Конект, која подолго време предлага измени на овој закон. Со измените би се зголемиле можностите на заинтересираните компании и граѓани да донираат. Според Никица Кусиникова, директор на Конект, моменталната верзија на Законот премногу е фокусирана на давателите на донации, наместо на примателите, кои ги трошат и ги користат донациите. Тоа е само една од нелогичностите на актуелниот Закон. Она на што најмногу се жалат донаторите е огромната документација која мора да ја поднесат доколку сакаат да донираат. „Бирократијата ги одвраќа донаторите. Замислете, една компанија да треба да донира р средства истовремено за неколку институции“, вели Кусиникова. ин Таа информира и дека генерално, постои интер интерес и од партиите од позицијата и од опози опозицијата овие измени да поминат во Собра Собрание. Закон за донации и спонзорства во јавните Законот дејно дејности беше донесен во 2006 година, а почна да се применува следната година. Законот за прв пат им овозможи на граѓаните и на фирмите да добијат даночни олеснувања за донации и за спонзорства од јавен интерес. Попрецизното дефинирање на тоа кои проекти се од јавен интерес е уште една од предвидените измени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Трготекстил малопродажба

102,00 +2,00

+2,00%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Битола

1.950,00 -100,00

-4,88% 4 88%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.029,26 0 50% +0,50%

Неизвесноста околу должничката криза ги спушти цените на акциите на светските берзи. Слабите показатели за индустриските активности ги спуштија берзанските индекси на американските, европските и на азиско-пацифичките берзи. Падна и цената на нафтата.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.669,70 9.542,17 1.378,53 3.000,45 6.549,19 809,54

VALUTI

£ €

СТАПКА

-1,77% -0,20% +0,12% -0,24% -2,98% -0,30%

€ $

1,2246 ПРОМЕНА

+0,3%

СТАПКА

1,3131 ПРОМЕНА

-0,5%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.627,80 -0,91% 0 91% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

117,47 -1,09% 1 09% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

ЛУКАС ПАПАДИМОС

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

премиер на Грција

Парите од Европскиот фонд за финансиска стабилност ќе им помогнат на грчките банки да ги надоместат загубите.

“

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА Одбраната на Бошкоски очекува Апелација да ја укине пресудата

О

дбраната на лидерот на Обединети за Македонија, Љубе Бошкоски, очекува Апелациониот суд да ја укине 7-годишната казна затвор која тој ја заработи поради нелегално финансирање на изборната кампања и злоупотреба на службената положба и предметот да го врати на повторно судење. Адвокатите на Бошкоски остануваат на тврдењето дека првостепената постапка била водена со многу грешки, а пресудата била донесена врз неосновани факти. „Дека постапката во целост беше прекршена говори и фактот дека во голем дел од неа беше исклучена јавноста“, истакна Владимир Ракочевиќ, адвокат на Бошкоски. Тој истакна дека датумите изнесени во образложението на пресудата не се совпаѓале со времето на започнување на изборната кампања, а посебните истражни мерки биле рестриктивни и селективно применети. Бошкоски беше уапсен еден ден по одржувањето на предвремените парламентарни избори минатата година со 100 илјади евра во готовина.

Груби: Победата на Кале може да ја суди историјата и народот

Б

итката што ја победивме на Кале може да ја суди историјата и народот, но од тоа да не се прави политички случај. Движењето „Разбуди се“ ќе ги повлече барањата за ново судење за да не се предизвикаат меѓуетнички тензии. Ова го изјави водачот на „Разбуди се“, Артан Груби и актуелен шеф на кабинетот на лидерот на ДУИ, Али Ахмети, по судскиот процес за тепачката на Кале од минатата година, кој вчера по вторпат беше одложен. Судењето е презакажно за јуни бидејќи дел од обвинетите не се појавија во судницата.

„Контролорите“ од ЕУ пристигнаа, насоките за работа на Владата неусвоени!

О

перативниот патоказ кој треба да ги даде насоките по кои Владата ќе ги извршува задачите кои Брисел ни ги даде на средината на март со официјалниот почеток на Високиот дијалог ќе се најде дури денес на владина седница. Вицепремиерот Теута Арифи, која вчера имаше средба со оценската мисија на Унијата, рече дека експертите се задоволни од начинот на којшто се одвива високиот дијалог и увери дека оперативниот план денес ќе биде усвоен на владината седница. „Од денес почнува да се одвива оценската мисија за поглавјата 23 и 24. Ова е петта мисија по ред во однос на овие поглавја. Денес имав можност да ги сретнам експертите кои ќе ја водат таа мисија. Задоволни се од опсегот на институциите кои ќе ги гледаат и нивниот извештај е битен во однос на идниот извештај на ЕУ и мислам дека има што да покажеме во однос на постигнатито и секако, тоа ќе биде уште еден поттик за да работиме повеќе откако ќе ги добиеме резултатите од Комисијата. Во однос на оперативниот патоказ, тој е во финанлна фаза. Мислам дека ги помина комисиите, а денес ќе ја помине и владината седница“, рече Арифи.

Нема договор на ДУИ и ВМРО-ДПМНЕ за новиот закон за лустрација! Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

Н

ајдобра потврда дека новиот закон на лустрација се турка на мускули без разлика на цената даде сериозниот инцидент што се случи уште при начнувањето на расправата по предлогзаконот кој ВМРО-ДПМНЕ го рекламираше како заеднички, добро испечен во кујната на владината коалиција. Благодарение на неколку присебни пратеници беше спречена можеби и физичка пресметка во собраниските ходници меѓу пратениците на ДПА и на ДУИ, Имер Алиу и Џеват Адеми, на која & претходеше вербален дуел, при што во салата каде што заседаваше Комисијата за политички систем прозвучеа „епитети“ како идиот, мајмун и ѓубре низаедно. Инцидентот го предизвика Алиу, откако даде произволно толкување на претходна дискусија на Адеми, тврдејќи дека пратеникот на ДУИ ги поистоветил сите Албанци-дисиденти од претходниот систем со кодоши под принуда. Адеми остро протестираше, нарекувајќи го толкувањето на Алиу гнасна клевета, но не успеа да заврши, бидејќи пратеникот на ДПА своеволно зеде збор и покрај противењето на претседателот на Комисијата, Илија Китановски. Поради неможноста да ја врати контролата во свои раце, Китановски беше принуден да ја прекине седницата. Она што падна во очи од излагањето на Адеми, а е од суштинско значење за согледување на атмосферата во која се носи новиот закон за лустрација, секако, е заклучокот дека во владината коалиција нема јасен и цврст договор за поддршка на решението предложено од ВМРО-ДПМНЕ. Адеми, кој откри дека има многу дилеми во однос на текстот на законот, поради што не може да му даде безусловна поддршка, потенцираше дека на новиот закон својот потпис го

ставиле само двајца пратеници на ДУИ од вкупно 15. „Во сите поранешни држави од источниот блок за да се случи лустрација беше неопходен консензус. Затоа, предлагачите на овој закон мора по првата фаза од расправата да издејствуваат постигнување консензус на сите политички фактори, не само на оние во Парламентот. Без консензус, лустрацијата се претвора во пресметка со оние кои не мислат како тебе, во лов на вештерки“, истакна Адеми, кој смета дека за лустрацијата да добие смисла, неопходно е да се донесе закон и за рехабилитација на жртвите на оние што кодошеле. Адеми, кој самиот се смета за жртва, бидејќи во претходниот систем одлежал осум години затвор како осуден за иредентизам, поднесувањето на предлогзаконот за рехабилитација го најави за идниот понеделник.

Битката во македонскиот блок е за "олигарсите"

Законскиот текст со кој власта сака да & даде нов замав на лустрацијата опозицијата го оцени како циркузантски, кој не заслужува подлабока елаборација. „Немаме ништо против лустрацијата, но за нас не е спорно дека овој закон ВМРОДПМНЕ го предлага контра одлуката на Уставниот суд, при што на највулгарен начин се демонстрира сила над законот“, истакна пратеникот на НСДП, Горан Мисовски, кој коментирајќи го делот од законот што се однесува на лустрација на таканаречените олигарси, изнесе став дека една од неговите цели е рекетирање на бизнисзаедницата, на која, според проценките на Мисовски, Владата во моментов & должи над 300 милиони евра. Тој изрази сомневање дека власта повторно има

Поддршка „со задршка“ од ДУИ – пратеникот Џеват Адеми истакна дека без консензус, лустрацијата ќе се претвори во лов на вештерки, наспроти ставот на ВМРО-ДПМНЕ дека законот мора да се донесе и ако нема консензус намери да ја злоупотреби лустрацијата за пресметки со политичките неистомисленици, произведувајќи лажни документи и кодоши. Законот во име на предлагачите го бранеше пратеничката Силвана Бонева, тврдејќи дека е напишан по урнек на решенијата кои функционирале во земјите каде што лустрацијата завршила успешно. Напаѓајќи ја одлуката на Уставниот суд за стариот закон, Бонева оцени дека кога власта и опозицијата би дошле до заеднички став, би можеле да извршат притисок врз Судот за да го промени својот поглед на лустрацијата. „И Уставниот суд треба да биде опфатен со реформите и да го земе предвид тоа што го бараат граѓаните. Ако сме сите заедно, ќе му докажеме на Судот дека ова е закон

што залужува европско знаменце“, истакна Бонева, која во своето 45-минутно воведно обраќање не кажа ништо ново, освен тоа дека нема да се лустрираат сите лица кои стекнале капитал од приватизацијата на општествените претпријатија, туку само оние кои добиле 5% акции од одреден пакет. „Мора да се даде одговор на историското прашање: како може токму тие луѓе да го разграбаат целиот општествен капитал? Дали со помош на тајните служби или со помош на реформираната комунистичка партија во лицето на СДСМ, која со законите од тоа време им овозможила на нивните менаџери да купуваат и да добијат монопол?“, прашуваше Бонева, истовремено сугерирајќи дека одговорите се јасни сами по себе.

Кралев ќе работи без третина буџет, ама образованието немало да почувствува?! Новите лаборатории, капиталните инвестиции во високото образование со реновирањето на универзитетите и преводите на стручните книги се само дел од проектите кои делумно или целосно ќе бидат ставени во мирување Кристина Озимец ozimec@kapital.com.mk

Ц

ПАНЧЕ КРАЛЕВ

министер за образование и наука

ели 11 милиони евра се скратени со новиот ребаланс на Буџетот за 2012 година за Министерството за образование. Голем дел од активностите во образованието, како опремувањето на новите лаборатории за научно-истражувачка дејност и преводите на 1.000 стручни книги од кои се учи на најреномираните светски универзитети ќе бидат намалени, велат од Министерството за образование за

„Капитал“. Доградбите на штипскиот и на Тетовскиот универзитет, исто така, најверојатно ќе почекаат подобри времиња и ќе бидат ставени во мирување. Иако признава дека капиталните инвестиции во високото образование ќе бидат ставени во мирување, министерот за образование и наука, Панче Кралев, вели дека значително помалиот буџет нема да промени многу во оперативните активности на Министерството. „Скратувањето се однесува пред с$ на репрограмирање на дел од капиталните инвестиции во високото образование и изградбата на нови објекти или пак, за реконструкција и доизградба“, вели Кралев. Тој потврдува дека Министерството ќе крати и во набавките на дел од универзитетските лаборатории, но уверува дека нема да бидат засегнати блок-дотациите и платите на вработените во основното и во средното образование. Според него, со ребалансот на Буџетот нема да бидат засегнати реконструктивните активности на средните и на основните

Каде ќе се крати најмногу? Научно-истражувачка дејност – 3,5 милиони евра Превод на 1.000 стручни книги – 1,5 милиони евра Капитални инвестиции во високото образование – 1,5 милиони евра

училиште и тие ќе продолжат да се реновираат. Неофицијално, најмногу средства или дури 3,5 милиони евра ќе бидат скратени во проектите за унапредување на научно-истражувачката и на апликативна дејност и за опремување на новите лаборатории на универзитетите. Дополнителни три милиони евра најверојатно ќе бидат скратени од двата проекти на Министерството за преводите на 1.000 стручни книги од кои се учи на најреномираните светски универзитети и реновирањето на дел од високообразовните институции.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

ПОЛИТИКА 7

Попоски од Бан Ки-мун ќе побара почитување на хашката одлука

Грчка европратеничка бара билатералните проблеми да не се пречка за влез во ЕУ

> БРОЈКА

М

инистерот за надворешни работи, Никола Попоски, директно од генералниот секретар на Обединетите нации, Бан Ки-мун, ќе побара да се заложи за почитување на одлуката на Меѓународниот суд во Хаг. На денешната средба, освен за хашката пресуда, двајцата соговорници ќе разговараат и за интеграцијата на Македонија во НАТО и во ЕУ, но и за актуелностите во македонско-грчкиот дијалог за надминување на разликите во однос на името. „Во услови кога Македонија сака да го оствари членството во НАТО и во ЕУ, а Времената спогодба тоа го гарантира, сметаме дека тоа се силни аргументи, кои мора да бидат вреднувани“, изјави Попоски пред заминувањето за САД. Министерот за надворешни работи во Њујорк ќе се сретне и со поранешниот американски државен секретар Хенри Кисинџер, а се очекува да има средба и со медијаторот Метју Нимиц.

31

нова електронска продавница ќе се отворат во земјава преку проектот на Министерството за информатичко општество и администрација. Вчера министерот за информатичко општество и администрација, Иво Ивановски, потпиша договори со наградените учесници на конкурсот за избор на најдобри бизнис-планови за онлајн-тргување. Според најавите на трговците, преку овие електронски продавници ќе се продава здрава храна, текстил, облека, обувки, информациски пакети, медицинска опрема, услуги за графички дизајн, термо и соларни колектори, вино, онлајнкнижарница, градежни материјали, компјутерска опрема...

Г

рчката европратеничка Мaрија Елени Копа преку нацртрезолуција за проширувањето на ЕУ бара билатералните проблеми да не се пречка за прием во ЕУ. За финалната верзија на оваа резолуција се гласа во јули. Европратеничката Копа во текстот на резолуцијата забележува дека „проширувањето мора да остане кредибилен процес“ и оти „поради тоа, значајно e ЕУ да ги исполни своите дадени ветувања и да создаде услови кои ќе осигураат дека идните проширувања ќе бидат успешни“. Текстот на предлог-резолуцијата укажува и дека „помирувањето меѓу различните народи и воспоставувањето добрососедски односи меѓу земјите придонесува за одржлив процес на евроинтеграциите и е од клучна важност за процесот на проширување“. Во овој документ се поздравува пристапниот дијалог на високо ниво со Македонија, како цел за создавање „свежа динамика во реформскиот процес“ и се нагласува дека тие иницијативи на никој начин не смеат да ги заменат формалните преговарачки процедури.

Реформата на Груевски му заглави во дворот – Ахмети не си ги дава директорите! Секој директор за кој ќе се утврди дека работел со неправилности ќе биде разрешен, изјави премиерот Никола Груевски, веројатно некоординиран со коалицискиот партнер, Али Ахмети, од каде што стигна јасна порака – директорите на ДУИ одговараат пред партиските органи! Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

П

ремиерот Никола Груевски си спроведува партиска, а не владина реформа со најавите за „чистка“ на речиси 200 функционери од чија работа не е задоволен, па директорите на ДУИ нема да бидат сменети! Ова е ставот на партијата на Али Ахмети, кој за „Капитал“ го пренесува вицепремиерот Муса Џафери. „Во ДУИ на секои шест месеци се прават анализи за работата на нашите функционери, па пред партиските органи се изнесуваат оценките за нивната работа, колку биле успешни или не. Ова што го најавува премиерот си е нешто сосема друго. Тој ќе менува директори и функционери на ВМРО– ДПМНЕ, тоа е паралелен процес. Нема зошто нашите функционери да бидат опфатени од овој „бран““, вели Џафери, без разлика што самиот Груевски на новинарско прашање дали смените ќе важат и за кадрите на Ахмети одговори: „Ќе биде сменет секој функционер за кој ќе се покаже дека имал грешки или пропусти во работењето“. Овој диспаритет во ставовите со премиерот Џафери не го коментира и вели дека тоа како се задоволни од работата на нивниот кадар ќе соопштеле кога ќе биле готови анализите. Функционерите на ДУИ си доставувале извештаи за нивната работа пред Централниот совет на партијата, па кога тој ќе заседавал ќе се донеле одлуки. Засега, од Мала Речица велат дека не се знае кога точно

ќе се одржи седницата на тој совет, за која велат дека е редовна и неповрзана со тоа што го најавува премиерот. Вицепремиерот Теута Арифи само го допрецизира партискиот став. „Прашањето на избори на членови во секоја функција е прашање кое секогаш е отворено и секогаш поврзано со квалитативното работење. Мислам дека во моментот не се разговарало за тоа“, изјави Арифи. Во ВМРО–ДПМНЕ с$ уште не откриваат кои имиња ќе се најдат на „црниот список“. „Кога ќе бидат готови сите информации ќе излеземе со детали во јавноста“, вели директорот на Центарот за комуникации на партијата, Илија Димовски, повторувајќи го ставот дека со ова се следи интересот на граѓаните кои се изјасниле како незадоволни од работата на некои кадри. Но, имињата се само дел од многуте прашања кои останаа неодговорени, за кои од владејачката партија немаат коментар, а кои Капитал денеска ги поставува и отвара и во воведникот. Она што е познато е дека Груевски најави дека првично ќе има промена на 150 функционери назначени од партијата, а дополнителниот мониторинг до есен ќе опфати уште 40 до 50 функционери. Испразнетите места ќе бидат пополнети преку конкурси, па Груевски ги повика сите заинтересирани да се јават на нив. Ќе бидат избрани најспособните, независно дали се членови на ВМРО-ДПМНЕ или не, вети премиерот.

Капитал анализира – кои с$ директори работеа спорно?

Во меѓувреме, додека во владејачката партија се готват списоците со функционерите „кои се оддалечиле од народот“, „Капитал“ направи анализа за директорските имиња за кои во последните неколку месеци се појавија обвинувања околу нивната работа. Државниот завод за ревизија, Заводот за статистика, опозицијата, медиумите за неколку функционери открија спорни елементи во нивното работење. Во буџетот на Агенцијата за државни патишта, со која управува Наташа Валкановска, според податоците од Службен весник, во 2010 година се евидентирани четири милиони евра помалку приходи од патарини во споредба со 2009 година, иако бројот на поминати возила на наплатните пунктови е минимално намален. Според истиот извор, во 2010 година приходите изнесувале 17,4 милиони евра, а во 2009 година дури 20 милиони евра. Државниот ревизор откри дека 816.000 возила лани не платиле патарина. Според Државниот завод за ревизија, во Македонски шуми, додека таму директорува Жарко Караџоски, се вработиле и 279 луѓе во време кога Владата забранила привремени вработувања, а директорот не го почитувал ниту Законот за работни односи. Со тоа Македонски шуми брои вкупно 2.440 вработени, а основната дејност, сепак, ја вршат приватни фирми, за кои се трошат неверојатни 13 милиони евра годишно. Извештајот не бил проследен до Јавно обвинителство, Антикорупциска или МВР, бидејќи ревизорите процениле дека немало наоди што бараат дополнителна проверка. Директорот на Га-Ма, Горан Стојковиќ, неколкупати беше опоменуван од Државната комисија за спречување на корупцијата да го отстрани судирот на интереси – директор во јавното претпријатие, загубар Македонија пат и член на Советот на општина Куманово. Иако во Македонија пат не оствари завидни резултати, тој практички беше унапреден со поставување на актуелната позиција.

Константен раст на приходите и константна загуба. Во ваква состојба работи јавното комунално претпријатие Градски паркинг веќе три години по ред. Иако треба да важи за профитабилно претпријатие, бидејќи јавни паркинзи во Скопје има речиси на секој чекор, а цените на паркинг-услугите во последните години пораснаа, сепак, ова претпријатие три години по ред бележи загуби во работењето, кои лани изнесуваа 150.000 евра. Директорот на препријатието, Борче Јакимовски, за состојбите во Градски паркинг се правда дека давачките што ги има претпријатието кон државата и кон град Скопје, но и трошоците за плати се трите главни причини зошто претпријатието тоне во загуба. Вкупно 2,6 милиони евра се потрошени без да се објават договорите кај Бирото за јавни набавки, додека пак, за набавки вредни 11 милиони евра директорот Шабан Салиу ги објавил договорите, ама по истекувањето на законскиот рок од 30 дена. Ваквата постапка од Дирекцијата ја правдаат со блокирање на интернет-страницата на Бирото за јавни набавки, поради што не биле во можност навреме да ги објавуваат договорите кои ги склучувале. Ревизорите препорачуваат да се надминат ваквите состојби, бидејќи, како што се вели во нивните забелешки, доделувањето на договорите за јавни набавки во постапки кои не се во согласност со Законот за јавни набавки остава простор за ненаменско и незаконско трошење на парите. Пратеникот на СДСМ, Станка Анастасова, ја обвини директорката на Клиничката болница во Штип, Силвана Сичева, дека ги држи под клуч новите апарати за кои немала пари да ги пушти во функција и дека „се позајмувала“ од градежниот материјал наменет за новиот дел, чија изградба доцни. „Градежните материјали се носат директно на домашна адреса кај директорката, за да си ја догради куќата“, рече Анастасова. Покрај ова, долговите на оваа клиника континуирано растат, а директорката се правдаше дека буџетот им е мал, па не стасувале пари за реалните потреби.

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ > БРОЈКА

87%

од граѓаните во Македонија изјавиле дека минатата година дале донација, вели истражувањето на невладината организација Конект. Македонските граѓани најчесто учествуваат во хумантирани акции и донираат за млади и за деца.

Во општина Центар ќе се гради нова катна гаража

В

о општина Центар ќе се гради нова катна гаража. Околу 15% од објектот ќе биде наменет за комерцијална или за деловна дејност, која опфаќа трговски и угостителски единици. Министерството за транспорт и врски распиша јавен повик за отуѓување на градежното државно земјиште, кои ќе се продава по електронски пат. Учесниците на јавното наддавање треба да достават и банкарска гаранција од 200.000 евра во денарска противвредност, со која ќе се гарантира дека доколку понудувачот е избран за најповолен, ќе ја уплати крајно постигнатата цена во предвидениот рок од 15 дена. Градежната парцела е со површина од 1.245 метри квадратни, а почетната цена изнесува 1.850 денари од метар квадратен. Рокот за пријавување за учество на електронското јавно наддавање е 31 мај, а истото ќе се одржи на 7 јуни.

> БРОЈКА

57,4%

е зголемен увозот на маслодајно семе и плодови во Македонија во последните две децении. Податоците на Народната банка покажуваат дека во 1990 година увозот по овој основ изнесувал 6,6 милиони американски долари, додека лани во земјава биле увезени маслодајно семе и плодови во износ од 10,4 милиони американски долари. Увозот по овој основ бил најнизок во 1993 година, а најголем раст во увозот е забележан во 2008 година.

Наградени шестмина наставници на Мајкрософт филмскиот фестивал

Најдобрите шест кратки едукативни филмови снимени од наставници беа наградени од Мајкрософт филмскиот фестивал. Во текот на изминатите три месеци повеќе од 400 наставници изработија 450 кратки едукативни филмови кои ќе можат да се користат во наставата во основното образование. „Ги наградивме најуспешните и тоа ќе бидат награди кои ќе ги стимулираат другите наставници да функционираат на сличен начин“, вели Илијанчо Гаговски, директор на Мајкрософт Македонија. Министерот за образование и наука, Панче Кралев, смета дека заинтересираноста за фестивалот говори дека технологијата и образованието стануваат нераздвојни. „Соработката со Мајкрософот ни помогна да ја подигнеме свеста и желбата да се пристапи креативно и со голема инспирација на видеоматеријал кој ќе им користи на сите во образовниот процес“, додаде Кралев.

Опозицијата бара да се озакони долгот на државата кон фирмите Долгот на државата кон компаниите, кој според опозицијата, се проценува на 200 до 300 милиони евра, мора законски да биде регулиран. Ова го бара опозицијата преку измени на три закони од финансиската сфера, со кои ќе се зајакне финансиската дисциплина во државата. Соња Јованова s.jovanova@kapital.com.mk

Д

олгот на државата кон компаниите по основ на извршени, а ненаплатени обврски се движи меѓу 200 и 300 милиони евра, што значи дека е вклучен алармот и мора да се донесе законско решение за да не се дозволи Македонија да ја снајде грчкото сценарио. Со овие податоци СДСМ, но и помалите опозициски партии ги образложија последните измени на три закони од финансиската сфера, кои според нив, ќе помогнат за подобрување на ликвидноста на стопанството. Законските решенија кои ги предлага опозицијата предвидуваат во услови кога Владата и министерствата го одложуваат плаќањето кон компаниите преку склучување анекс-договори да го направат тоа само доколку претходно обезбедат банкарска гаранција од Македонската банка за поддршка на развојот( МБПР) и доколку рокот на одложување на обврските не е подолг од шест месеци. Сега Законот предвидува Владата со анекс-договор да може одложено да им плаќа на доставувачите и до една година, а договорите не им се покриени со банкарска гаранција. „Проблемот, за жал, станува толку голем што го загрозува опстанокот на многу компании во државата. Сметаме дека ваквото законско решение ќе придонесе за постепено намалување

200-300 милиони евра изнесува долгот на државата кон компаниите, се проценките на опозицијата

на рокот со кој се пролонгираат обврските и кон она што е најважно, да се намали долгот на државните органи кон реалниот сектор и воопшто, неликвидноста на македонската економија“, истакна Маријанчо Никовов, пратеник од СДСМ. Според него, ако државните органи немаат пари за сервисирање на обврските, ќе се активира банкарската гаранција и на тој начин полека ќе почне да се решава неликвидноста на стопанството. Пратениците од владејачката партија не дадоа поддршка на Законот, со образложение дека МБПР е ограничена со средствата со кои располага, но и поради фактот што државата е единствен акционер во оваа банка. „Владата е акционер на МБПР и во тој случај, нелогично е банката да биде гарант на државата. Со основачки капитал од 932 милиони и 400 илјади денари или околу 15 милиони евра, а ако долгот кон стопанството е околу 200 до 300 милиони евра,

Опозицијата потенцираше дека Владата е најголем должник по основ извршени и доставени, а неисплатени стоки, услуги, како и на ненавременото враќање на ДДВ. тогаш како може со толку пари да се гарантира долгот. Нелогичноста е и во тоа што единствен акционер е државата. Како може една банка која е формирана од државата да биде гарант на тој што ја формира?“, потенцираше Владанка Авировиќ, пратеник од Социјалистичка партија. И по два часа расправа за тезата дали МБПР може да биде гарант или не, мнозинството не ги поддржа ниту измените на Законот за извршување на Буџетот, со кои опозицијата предлагаше сите буџетски корисници, покрај поднесувањето годишeн план за користење буџетски средства, да поднесуваат и список со достасаните, а несервисирани обврски кон доставувачите. Потоа Министерството за финансии податоците сумирано треба да ги објави на својата интернет-страница.

„Најголем проблем во државата претставува догот на Владата, на министерствата и на другите буџетски корисници кон стопанството. Не само навременото плаќање на обврските на државата кон стопанството, туку самиот податок колку е долгот и за колку долг временски период е истиот е една од најголемите државни тајни“, вели Миле Андонов, пратеник од СДСМ.Опозицијата потенцираше дека Владата е најголем должник по основ извршени и доставени, а неисплатени стоки, услуги, како и на ненавременото враќање на ДДВ. „Од Министерството за финансии го најдов надворешниот долг, кој изнесува 1,5 милијарди евра, но никаде не пишува за внатрешниот долг на државата, кој претпоставувам дека изнесува 225 милиони евра“, истакна Изет Зеќири, НДП.

PRVA MARKETING KONFERENCIJA

БРЕНДИРАЊЕ патот до потрошувачот 8 јуни 2012 / хотел ALEKSANDAR PALACE Скопје

ПРВАТА

маркетинг конференција во организација на Капитал Академија има амбициозна цел да ја зголеми свесноста во македонската деловна заедница за значењето на брендовите, за потребата од јакнење на силата и препознатливоста на брендовите кои се составен дел од нивното портфолио и колку силните и посакувани брендови имаат позитивно влијание врз финансиското работење на компаниите во смисла на поголема продажба и извоз, подобар компаниски имиџ и поголема лојалност на потрошувачите и клиентите. повеќе инфо на: www.kapital.mk

КЛУЧНИ ТЕМИ НА КОНФЕРЕНЦИЈАТА: КАКО СЕ ГРАДЕА НАЈУСПЕШНИТЕ МАКЕДОНСКИ БРЕНДОВИ? Како најпознатите македонски компании ги градат, одржуваат и употребуваат своите брендови за да си ја зајакнат својата пазарна позиција и да остварат поголем пробив на домашниот и на странски пазари! Откријте преку најуспешните македонски примери зошто брендовите се важни за Вашиот деловен успех? Преку искуството на истражувачките агенции и маркетинг агенциите откријте кој и како им помага на компаниите во осмислување на своите бренд стратегии? Слушнете кој, како и со кого работи брендирање во Македонија? Научете како од вашиот нов производ да направите посакуван бренд? Брендирање на Македонија - како не гледа, а како би сакале да не гледа светот однадвор? Кој е лицето на Македонија во светот? Ни треба ли стратегија за брендирање на земјата?!

Kapital Akademija...

ГЛАВЕН ГОВОРНИК

JASON ROMEYKO Интернационален креативен директор на агенцијата Sаatchi&Saаtchi за брендот T-Mobile!

www.kapital.mk

лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

КАПИТАЛ вТорнИК 24.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

Mакедонските производи претставени во Стокхолм

М

акедонските компании се претставија на традиционалниот годишен Меѓународен базар во Стокхолм, организирани од Амбасадата на Македонија во Шведска. Пред повеќе од 2.000 посетители на македонскиот штанд беше изложен широк асортиман на македонски прехранбени производи од неколку компании, кои донираа дел од своите производи. Македонскиот штанд го посетија потпретседателот на шведскиот Парламент, Сусан Ерстеин; министерот за надворешни работи, Карл Билд и неговата сопруга и пратеник во Европскиот парламент, Ана Мариа Кораца Билд; претседателот на Советот на град Стокхолм, Маргарета Бјорк. Македонскиот амбасадор во Шведска, Кире Илиоски, се заблагодари за досегашната континуирана шведска поддршка на Македонија на политички и на економски план.

6.000

ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

М

машинската индустрија, од индустријата за транспорт на нафта и гас, како и од областа на алтернативни извори на енергија се интересираат за машините на Микросам. Оваа македонска компанија, единствена од ваков вид во регионот, веќе потпишала договори со компании за дизајнирање и производство на современи, компјутерски управувани машини со висока технологија, кои ќе произведуваат композитни материјали составени од смола и од карбонски влакна. „Вработените во Микросам и инженерскиот кадар покажаа дека се подготвени да се справат со светски реномирани фирми и да конкурираат со своето знаење и искуство што го развиваат. Не мора да се сведуваме на пониски технологии со пониска вредност. Докажавме дека можеме да влеземе на пазарите коишто носат поголем прилив во државата“, истакна Самак. Специфичноста на машините на Микросам се темели на можноста производот да се изработи по желба на

78%

+

74%

ани на

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

99% од производството на Микросам е наменето за извоз

Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,41% 0,36% 0,24% 0,08%

3м 0,73% 0,65% 0,47% 0,01%

6м 1,03% 0,98% 0,73% 0,19%

12м 1,35% 1,33% 1,05% 0,39%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

69%

07%

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

koleva@kapital.com.mk

и на берзата

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

Прилепскиот Гугл, Микросам, кој произведува и дизајнира високотехнолошки специјализирани машини потпиша, нови договори за извоз на композитни материјали. Микросам докажа Банка 3м 6м 24м 36м дека Македонија има поголеми капацитети од извозот на производи Комерцијална банка 2,10% 2,70% 3,70% 4,20% со ниска додадена вредност НЛБ Тутунска банка 2,10% 2,60% 3,70% 4,00%

ивана колева

акедонската компанија Микросам, NASDAQ која работи во индустријата на композитни материјали, попозната и како прилепскиот Гугл, наскоро ќе испрати ата во Сао 24 камиони за извоз во Германија. Во соработка со германски партнер, извозот на високософистицирани машини за производство на резервоари за плин треба да стигне до милионскиот индиски пазар. Потпретседателот на Микросам, Самоил Самак, пании открива дека компанијата веќе склучила договори со две многу познати руски фирми- доставувачи во авионската индустрија. Микросам до 2014 година омпании од треба да испорача машини кои ќе произведуваат делови за крилата на нов комерцијален авион кој Русија планира да го произведува. Од Микросам велат дека многу светски компании од автомобилската, авионската, електронската и од

67%

О

хрид својата туристичка понуда ја презентираше на 21-та по ред Меѓународна туристичка берза и саем за туризам „МЕТУБЕС 2012“, што изминатите три дена се одржа во Будва, Црна Гора. На сопствениот од 20 метри КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИштанд КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ квадратни биле презентирани капацитети Банка 3м 6м сместувачките 24м 36м ривиера, а на гостите и7,70% на Комерцијална банка на охридската 3,60% 4,60% 7,40% заинтересираните туроператори од Црна Гора НЛБ Тутунска банка 3,50% 4,50% 7,00% 7,50% и од регионот им се раздавал промотивен Стопанска банка 3,60% 4,65% 7,40% 7,60% материјал за Охрид. Шпаркасе банка 6,50% 7,00% Голем3,50% интерес за4,50% Охрид покажале и туристички Охридска банка 4,30% 6,00% агенции од Црна4,80% Гора, а дел5,50% од нив веќе го имаат Прокредит банка 4,40% 7,30% Охрид3,40% како дестинација во 7,10% нивните понуди.

денари субвенции ќе добијат годинава производителите на калемени лубеници за тикви, тиквички и за декоративни садници со мерките од Програмата за финансиска поддршка за растително производство. Производителите на дињи ќе добијат по 10 илјади денари за хектар. Градинарите производители на некалемени лубеници ќе добијат дополнителна поддршка од 10 илјади денари за хектар, но само ако приложат потврда од надлежната институција дека не е извршено калемење.

Микросам 39% ќе извезува во 23% Г ерманија 93% и во Индија

24%

охрид се претстави на меѓународната туристичка берза во Будва

23.04.2012

Трготекстил (малоп.) Комерцијална банка Алкалоид РМДЕН10 23.04.2012

Стопанска бан. Битола Топлификација Макошпед КЈУБИ Скопски пазар

-

Самоил Самак

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

потпретседател на Микросам

Вработените во Микросам и инженерскиот кадар покажаа дека се подготвени да се справат со светски реномирани фирми и да конкурираат со своето знаење и искуство што го развиваат. Не мора да се сведуваме на пониски технологии со пониска вредност.

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност СКИБОР производни линии во над 35 земји од МКДОНИА

Европската унија, Русија, Кина, Индија, а од делови во авионската и во вселенската неодамна почнавме промотивни активности индустрија има во САД, Шпанија и во Франција. ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ и на американскиот пазар“, истакна Димитар Микросам пред неколку години ја основа Основна кам. стапка Стапка на инфлација Богдановски, менаџер за продажба во и Микросам академијата за бесплатно да 5,20% на Македонија 4,00% млади талентирани Микросам. Тој додава дека воНародна светскибанка рамки, едуцира и да тренира 13,40% во Народна банка на Србија кадри кои подоцна 12,00% покрај Македонија, слични вакви компании кои може да бидат вработени 2,50% прилепскиот Гугл. произведуваат машини за автоматско полагање Народна банка на Хрватска 6,00%

нарачателот. Новопотпишаните договори сега на компанијата & обезбедија простор за дополнителни вработувања и нови инвестиции. „Досега имаме испорачано над 140

понеделник - 23.04.2012 3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

+2,00% +0,72% +0,40% +0,26% пад

-4,88% -2,94% -2,59% -2,20% -1,44%

нова цена

102,00 2.632,00 4.218,00 90,00

нова цена

1.950,00 1.650,00 113,00 489,00 3.843,00

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,41% 0,36% 0,24% 0,08%

3м 0,73% 0,65% 0,47% 0,01%

6м 1,03% 0,98% 0,73% 0,19%

12м 1,35% 1,33% 1,05% 0,39%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5137 46,6295 75,1312 51,1889 47,0468 48,2915

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

преку ноќ 1 недела 1м 3м 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% композитен материјал за производство на 2,20%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-2,68%

-1,91%

-4,83%

-26,51%

-0,85%

22.04.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

36.700.682,00

-3,42%

-6,16%

-0,62%

-19,11%

-3,20%

22.04.2012

Иново Статус Акции

14.447.030,44

-1,67%

-0,46%

-5,97%

-11,83%

-2,34%

22.04.2012

-2,32%

7,76%

-8,61%

5,08%

22.04.2012

0,79%

-7,10%

-30,34%

-0,58%

22.04.2012

0,81%

-1,24%

-13,46%

2,07%

22.04.2012

1,99%

3,22%

4,26%

2,31%

22.04.2012

0,84%

1,66%

0,00%

1,02%

22.04.2012

23.833.635,86

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -0,96% 5,20% -2,27% 13,40% 2,50% -3,64% 3,60% 49.088.510,48 0,18% 2,20%

46.751.995,25 4,00% 21.251.447,48 12,00% 6,00% 24.920.968,92

КБ Публикум Паричен

46.407.509,85

0,28%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 24.04.2012

11 Денесовски незаконски заработила 4,9 милиони денари со помош на вработени во општина Охрид

О

хридската градежна компанија Денесовски и нејзиниот раководител се стекнале со противправна имотна корист од 4,9 милиони денари на штета на буџетот на општина Охрид. Нелегалниот профит го оствариле во соработка со повеќе вработени во општината. Поради тоа, СВР Охрид поднесе кривични пријави против З.Ш. и Е.С., раководители на одделенијата за сообраќај и за комунални дејности во локалната самоуправа во Охрид, против групацијата Денесовски и нејзиниот раководител С.Д., како и против вработените во локалната самоуправа - И.Б., претседател на тендерска комисија; Р.К. и С.Н., членови на тендерска комисија; К.Т. и М.К., членови на надзорен орган; С.Д., комунален инспектор; Т.Н., лице за надзор, Т.З.и Б.М., референти за сообраќај и улици, сите од Охрид. Кривичните пријави се поради основи на сомнение за сторени кривични дела злоупотреба на службена положба и овластување, фалсификување или уништување деловни книги, соизвршителство, злоупотреба на постапка за јавен повик, доделување договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство и несовесно работење во службата.

> БРОЈКА

Реплек лани со двојно поголема добивка од 2010 година

3,4

Ф

милиони сметки преку кои се вршат плаќања се регистрирани во Македонија во март годинава. Од нив, 3,2 милиони се во сопственост на правни лица, а само 187.049 на физички лица. Интересно е само дека околу 10% (335.156) од сметките се достапни преку персонален компјутер или друг терминал. Од нив, дури 270.665 се достапни на компјутер само за извештаи, а само 64.491 за плаќања и за извештаи. Во однос на март 2011 година, бројот на сметки е зголемен за околу 100.000.

армацевтската компанија Реплек ја заврши 2011 година со добивка од 2,3 милиони евра, што е речиси двојно повеќе од ланските 1,2 милиони евра. Приходите од продажба достигнаа 19,1 милиони евра приходи од продажба, за разлика од 18,3 милиони евра претходната година. „Во 2012 година очекувам многу подобри резултати на извозна страна. Сепак, извозот за нас е главен, затоа што Македонија е мал и многу либерален пазар. Минатата година ја завршивме со добри резултати, 24% е зголемен прометот и на така ниските цени. Го зголемивме извозот, но за годинава очекуваме уште подобар извоз. Имаме аплицирано во над 12 нови пазари, чекаме на регистрација. Оди тешко, ама се бориме“, вели Туџаров. Од Реплек велат дека целта им е до 2015 година 20% од вкупното производство да пласираат во земјава, а 80% во странство. Сега тој однос изнесува 50-50.

Капитал Академија најавува: Прва маркетинг-конференција на 8 јуни!

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

Брендовите и нивната важност за успехот на една компанија се во фокусот на Првата маркетинг-конференција, која за првпат во Македонија ја организира Капитал Академија. На 8 јуни во Скопје на едно место за потребата од креирање македонски брендови, техниките за брендирање, маркетиншките аспекти на брендирањето и позитивниот ефект кој тие го имаат врз финансиското работење на компаниите ќе дискутираат претставници од најпознатите македонски и интернационални брендови, маркетингагенции, истражувачки куќи и експерти!

на тој бренд. Преку приказни како се направени некои од најпознатите македонски брендови, присутните учесници од прва рака ќе го слушнат искуството и макотрпниот пат на креирање посакувани брендови. Со оглед на важноста на маркетингот и на огласувањето во процесот на комуникација на брендот со крајните и потенцијални потрошувачи и клиенти, во панелдискусија првите луѓе на неколку маркетингагенции и истражувачки куќи, заедно со менаџери од македонски компании ќе дебатираат за улогата и за односот на компаниите со истражувачките и маркетинг-агенциите во процесот на брендирање и лансирање нови брендови на пазарот. Брендирањето на Македонија како идеја, замисла и визија за една земја е темата за дискусија во третиот на брендовите кои се составен дел од нивното панел на конференцијата, на кој еминентни и веќе портфолио и колку силните и посакувани брендови докажани „амбасадори” на земјата - претставници од имаат позитивно влијание врз финансиското спортот, филмот, музиката, заедно со претставници од работење на компаниите во смисла на продажба, надлежните државни институции ќе дебатираат за тој извоз, подобар компаниски имиџ и поголема кој, како и колку ја претставува Македонија надвор од лојалност на потрошувачите и клиентите. границата и како тие активности да се координираат ФЈУЧЕРСИ Од искуството на повеќе домашни и интернационални на едно повисоко ниво со цел Македонија да стане компании ќе се види како може да се искористат препознатлива „бренд“ земја. НАФТА брендовите за постигнување поголем деловен успех. Преку внимателниот избор на релевантни учесници ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС Како и колку бренд-производите го зголемуваат и на Првата маркетинг-конференција, веруваме дека 102,10$/барел 1,93/ММБТу го олеснуваат извозот и пробивот на нови пазари ќе ја оствариме амбициозно поставената цел - во и како компаниите со препознатливи брендови го македонската деловна заедница да ја зголемиме BRENT ЗА ЗАТОПЛ. прошириле истиот успех117.53$/барел преку правење експанзија свесноста за значењето на брендовите, за потребата 311

Верица Јорданова

Б

jordanova@kapital.com.mk

рендови: патот до потрошувачот е темата на Првата маркетинг-конференција, која МАКЕДОНСКА БЕРЗА во организација на Капитал Академија МБИ 10ќе се одржи на 8 јуни во Скопје. Целта е преку овој исклучително важен настан 1.946,82 за бизнис-заедницата во Македонија да МБИД се зголеми свесноста во македонската 1.834,44 деловна заедница за значењето на брендовите, за потребата ОМБ од јакнење на силата и на препознатливоста

121,05

-0,02% 0,00% +0,07%

-1,71% -1,04%

+0,31% -0,91%

Извор: Македонска Берза

SASX 10 -0,02% -0,38% 750,14

0,00% SOFIX 302,46 +0,07% ATHEX

-0,68%

707,87

Главен индекс на Љубљанската берза

496,00 13.029,26

1625,90$/унца

NASDAQ 3.000,45

17.627,50

30.72$/унца

1.972,50

8.049,50

520.00$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

3.000 3.000 3.000

2.400 2.400 2.400

-2,19%

FTSE 100 5.674,71

+0,50% -2,83% SWISS

DOW JONES

6.126,92

-1,69%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

950,00 13.029,26

457,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

-0,24% S&P 500 -1,78% 1.378,53

NASDAQ 3.000,45

Глобос

278,00

Јадранка

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 370,00

CAC 40 3.118,73

+0,07%

Напред ГП -12,03% BRAZIL -11,11% BOVESPA 800,00

3.118,73

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,27%

-2,19%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

0,50

-0,74%

.

DAX Интереуропа 6.559,15 0,43

-1,69%

17.373,84 FTSE 100

5.674,71

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.559,15

+17,19%

-2,83%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

-1,67%

102,10$/барел

BRENT 117.53$/барел

12,00

-2,19% 5.674,71БЕРЗА -1,69% ЉУБЉАНСКА Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Салус

235,90

SWISS Сава -2,83% -14,60% 6.126,92 10,06

+6,74%

-1,78% -8,55%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

23.04.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,00% 102,00

Трготекстил (малоп.)

NIKKEIбанка 225 Комерцијална +0,72% 9.561,36 АлкалоидИндекс +0,40% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза РМДЕН10 +0,26% котирани на

SWISS 6.126,92

швајцарскиот пазар на капитал

-1,78%

-0,28%

СРЕБРО 30.72$/унца

БАКАР 8.049,50

ПРИРОДЕН ГАС 1,93/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

311

МЕТАЛИ

-1,03% -3,15% -0,40%

НИКЕЛ

17.627,50

АЛУМИНИУМ 1.972,50

ЧЕЛИК 520.00$/унца

+0,31% -0,91%

-1,00% -0,30% /

+9,09%

100,07

+60,77%

1625,90$/унца

-1,71% -1,04%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Хот.Подгора

Хот.Маестрал ЕВРОПА ИНДЕКСИ -17,59% -17,30% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани ПСЗ на париската Еуронекст берза

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

+0,12% 61.449,99 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

13,02

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.561,36 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 21.010,60 ДЕН ДО 15Ч.

TOPIX CAC 40 811,94

ЛЕСНА СУРОВА

ЗЛАТО

Енергопроект +5,56% NASDAQ +2,70% +0,50% -0,24% 3.000,45

BRAZIL BOVESPA +0,12% -1,67% 61.449,99 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

-0,28%

ATHEX 707,87

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

DOW JONES Филип Морис

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

1449.50$/бушел

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хот.Живо.

S&P 500 1.378,53

SASX 10 ШЕЌЕР 750,14

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.029,26 Заеднички индекс 30 6.559,15

-0,93%

Главен индекс на Белградската берза 623,00$/бушел

Главен индекс на Љубљанската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

котирани на Македонска берза

-0,93%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

ATHEX 2.200 2.200 2.200 707,87 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,68%

2240.00$/бушел

BELEX15 ПЧЕНИЦА 496,00

-1,67% -0,23%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

SBITOP 607,95

612,50$/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 61.449,99 302,46

-0,68%

SBITOP 607,95

CROBEX КАФЕ 1.805,08 1.78/бушел

-0,38% -1,07% SOFIX СОЈА -1,27% -0,39% 302,46

-0,24% -0,39%

берзата, без финансиски компании

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

124124 124

на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -1,41% РЕГИОН

-1,28% -0,39% +3,45% -0,23% +2,04%

ПЧЕНКА

SASX 10 750,14

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-1,27% +0,12%

CROBEX S&P 500 1.805,08 1.378,53

+0,07%

ОМБ ОМБ ОМБ

0,00%

НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CAC 40 3.118,73

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

-0,38% +0,50%

BELEX15 DOW JONES

од креирање повеќе македонски брендови и нивно пробивање на интернационално ниво и на крај, свесноста дека силните брендови ги подобруваат и финансиските перформанси на компаниите, нивниот имиџ и лојалноста на потрошувачите и на клиентите!

120120 120 -1,03%2.700 -1,00% 2.700 2.700 116116 116 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 112112 112 -3,15%2.300 -0,30% 2.200 2.200 2.200 2.300 2.300 -0,02% 1.946,82 -0,23% 108 108 108 2.000 2.000 2.000 2.100 2.100 2.100 БАКАР ЧЕЛИК МБИД -0,40% / 0,00% 1.800 1.800 1.800 1.900 1.900 1.900 104104 104 1.834,44 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/1204/12 04/12 04/12 ОМБ -0,93% +0,07% 121,05 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани ОМБ е составен од најликвидните обврзници

-0,39%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 607,95

МБИД МБИД 3.100 3.100 3.100МБИД МЕТАЛИ

-0,02%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-1,27%

Интернационалниот креативен директор на агенцијата Сачи и Сачи (Saatchi & Saatchi) за брендот Т-Мобиле (T-Mobile), како главен спикер на конференцијата, ќе зборува за улогата на креативноста и на рекламните кампањи во пренесувањето на емоциите, пораката и суштината на брендот до крајните корисници!

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 23.04.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.946,82 496,00 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.834,44 1.805,08 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,05

ЏеЈсОн РОмеЈКО

HANG SENG 2.632,00 21.010,60 4.218,00

612,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 623,00$/бушел

КАФЕ 1.78/бушел

СУРОВИНИ

-1,41% -1,07% -0,39%

КАКАО

2240.00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1449.50$/бушел

-1,28% +3,45% +2,04%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,07%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

90,00

ПЧЕНКА

Филип Морис

950,00

+5,56%

Енергопроект

457,00

+2,70%

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ Рубин Зарески универзитетски професор

Стратешкото влијание кое Турција се обидува да го оствари во регионот на поранешното Османлиско Царство забрзано се реализира. Овој пат преку таканаречената „мека сила”. Успехот со кој денес се продаваат бројните серии продолжува да се шири со експоненцијална брзина. Во 2012 година турските серии ги гледаат и во Јужна Америка, континентот кој важи за еден од најпродуктивните во производството на сапунски опери

Турска драмска империја

В

еста од минатата недела за починатата сценаристка на турската серија „Величествениот” може значајно да влијае врз најбрзорастечкиот сегмент од турскиот извоз. Загриженоста дека серијалот со најголема гледаност нема да може да се заврши исфрли на површина многу непознати факти. Од 1997 година, кога Турција ја произведе првата „сапунска опера”, која ја извезе најпрвин во Казахстан, до денес поминаа само 15 години. Во моментов само во Казахстан редовно се прикажуваат 42 „опери”, во Бугарија 27, во Азербејџан 23, во Македонија 17, а на Блискиот Исток 14. Стратешкото влијание кое Турција се обидува да го оствари во регионот на поранешното Османлиско Царство забрзано се реализира. Овој пат преку таканаречената „мека сила”. Успехот со кој денес се продаваат бројните серии продолжува да се шири со експоненцијална брзина. Во 2012 година турските серии ги гледаат и во Јужна Америка, континентот кој важи за еден од најпродуктивните во производството на сапунски опери. Турција во последните три години стана светски најбрзорастечки извозник на драмски серии. Таа изгради свој бренд, кој не е врзан само за сегментот на скапи серијали. Многу поважно е дека меката сила најмногу & користи на позицијата на Турција кај арапските држави, но и во Европа. Целата активност е работена како по учебник. Масовното лудило тргна со серијата „Ѓумуш”, која во 2008 година почна да се прикажува во арапскиот Среден Исток. Фамилијарните вредности кои се заговараат во серијата и ставот за новата еманципирана жена во општеството поттикнуваат огромни симпатии кај традиционалните исламски држави. Одлична основа за да се продолжи со исто темпо и во ист правец на продукција. „Ѓумуш“ станува таков феномен што последната епизода во 22 држави постигнала гледаност од 85 милиони. Од оваа бројка повеќе од 51 милион се возрасни жени, што претставува повеќе од половина од вкупната бројка на женската популација во арапскиот свет. Успехот не е случаен. Тој се базира врз неколку важни елементи кои може да

се изучуваат како основа на менаџментлекциите. Лекцијата број еден е дека на вкупната стратегија & треба брендирање. Турските продуцентски компании свесно го избегнуваат нарекувањето на нивните продукти „сапунски опери”. Тие го градат брендот нарекуван „турска драма”. На тој начин се дистанцираат од другите држави кои продуцираат серијали, истовремено наметнувајќи чувство дека се јаки играчи. Втората лекција е дека за да се постигне добар извозен производ, треба многу да се инвестира. Додека сапунските опери се снимаат во студио со мали буџети, 90% од турските драми се снимаат на улица или во вистински луксузни куќи. Главните серии се снимаат во Истанбул, кој е прикажан како град на контрасти, гостопримлив, космополитски, со прекрасни објекти на Босфор. Актерите возат најнови модели коли и се облечени по најнова мода, дури и за по дома. Целта е постигната. Турција во драмите е прикажана како модерна, прогресивна, праведна држава и општество кое е модел на развој на другите држави од регионот и пошироко. За изненадување, но со сите контроверзии кои ги носи со себе драмата „Величествениот” успева да стекне големи симпатии кај државите кои биле под Отоманската Империја. PR е одличен и сосема го бајпасира елементот на агресија и полигамија, прашања за кои денес се водат бројни дискусии. Третиот елемент кој е од суштинско значење е да се произведе одличен производ, истиот да се продаде и на него да се заработи. Производот се драмите кои обработуваат универзални теми - љубов, желба, амбиции, освета. Гледачите, кои често се поистоветуваат со ликовите, го градат т.н. домино-ефект, кој од една драма ги влечи кон следната и така натаму. Навлекувањето оди дотаму што во попладневните часови може да се случи останувањето пред телевизор да биде подолго од шест часа. Гладот за нови производи од ист производител на тој начин станува постојан. Задоволувањето на таа потреба е основата која им требаше на турските продуцентски куќи. Исто и на државата, која има огромна корист во повеќе сектори од економијата

и остварува влијание во сегменти во кои претходно вложуваше многу повеќе ресурси за помал ефект. Разработено во чисто економски модел, цената на една серија од турските драми, кои се снимаат и во HD техника, за три пати ја надминува цената на конкурентските серии. Просечна турска серија трае околу 90 минути, за разлика од јужноамериканските, кои траат 30-45 минути. Во одличната сценографија, костимографија, бројот на актери, закупот на локации и други елементи продуцентите вложуваат сериозни пари. Затоа, тие и добиваат многу. За разлика од првата извезена драма во 1997 година, кога цената на една серија се продавала за вредност од 25 до 30 евра, денес една серија се продава од 400 до 15.000 евра. На продажбата и на заработката треба да се гледа и во поширок контекст. Во првата половина од 2009 година, веднаш по стартот на светската економска криза, бројот на странски туристи во Турција опадна за 1%, но до крајот на годината се зголеми за 30%. Причината е „Ѓумуш”, коjа таа година со продажбата на Блискиот Исток го зголеми бројот на туристи од арапските држави за 21%, а од Мароко за 51%. Само во мај 2010 година 105.000 туристи од Блискиот Исток го посетиле Истанбул и местата на кои се снимаат драмите. Ова е пораст од цели 33%. Пакет-аранжманите се зголемуваат паралелно со продажбата на сериите на пазарите од Европа. Турција одеднаш стана туристичка атракција. Денес туристите не се заинтересирани за Топкапи, Аја Софија или за термалните бањи. Тие сакаат да ги видат местата на кои се снимаат сериите, куќите во кои живеат звездите и да ги посетат рестораните во кои тие вечераат. Променетиот имиџ, кој одлично е сработен, носи двојна корист. Драмите се извезуваат за милионски суми евра, а во исто време туризмот доживува „бум“ од невидени размери. Плус, Турција свесно ја одработува својата „мека сила”. Таа ја позиционира како најголем играч на Средниот Исток, највлијателен политички регионален фактор и најдемократско општество во муслиманскиот свет. Што можат повеќе да посакаат? Само да им бидат долговечни главните креатори на драмската продукција.

9 MAJ SPECIJALEN PRILOG

BEZBEDNOST NA KOMPANIITE KORPORATIVNATA I INDUSTRISKA BEZBEDNOST E TEMA NA KOJA KOMPANIITE [IRUM SVETOT POSVETUVAAT OSOBENO VNIMANIE. ZA[TITATA NA OBJEKTOT, IMOTOT I PODATOCITE NA KOMPANIITE SE OD KLU^NA VA@NOST ZA NEJZINOTO FUNKCIONIRAWE OVOJ SPECIJALEN PRILOG DAVA PREGLED NA MO@NOSTITE KOI IM STOJAT NA RASPOLAGAWE NA MAKEDONSKITE KOMPANII ZA: IT BEZBEDNOST I ANTIVIRUS PROGRAMI VIDEO NADZOR, KONTROLA NA PRISTAP, ALARMNI SISTEMI ELEKTRONSKO ARHIVIRAWE PROTIVPO@ARNI SISTEMI I ALARMI ZA[TITA PRI RABOTA ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BEZBEDNOST NA KOMPANIITE KOJ KE IZLEZE NA 9 MAJ 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

БАЛКАН 13

Во Србија ќе се 1.200 1,7 3.000 гради најголемиот соларен парк на светот луѓе ќе се вработат во фабриката за производство на соларна опрема и соларниот парк во Србија

милијарди евра ќе вреди соларниот парк во Србија

хектари површина ќе зафаќа соларниот парк во Србија, кој се очекува да биде најголем на светот

Од 2015 година Србија ќе го добие можеби најголемиот соларен парк на светот. Договорот меѓу инвеститорот Секурум еквити парнерс и српската влада ќе биде потпишан до петок, а инвестицијата се проценува на 1,7 милијарди евра

Л

уксембуршкиот инвестициски фонд Секурум еквити партнерс одлучи во Србија да изгради соларен парк, најголем на светот, вреден 1,7 милијарди евра, пренесуваат српските медиуми. Договорот со српската влада инвеститорите треба да го потпишат оваа недела, за групацијата МХ, третиот најголем произведувач на соларна опрема во Европа, да може да почне со изградба на фабриката во Србија. С$ уште не се знае точната локација на фабриката во која ќе се произведува опрема за соларниот парк што ќе се простира на 3.000 хектари. Според српските медиуми, најверојатно, најголемиот соларен парк во светот ќе се гради на 50 километри јужно од Белград, бидејќи на таа локација има доволен број сончеви часови за да може да се произведува струја. Потенцијалот на сончевото зрачење, кое во Србија е за една третина поголемо отколку во средна Европа, беше една од клучните причини за луксембуршката фирма да се одлучи да гради соларна електрана во близина на Белгард, два пати поголема од сегашниот к

о

м

е

р

ц

и

ј

Исплатлив бизнис

З

емјите-членки на Европската унија (ЕУ) имаат обврска до 2020 година да го зголемат производството на струја од обновливите извори на енергија за 20% во однос на вкупната потрошувачка. Цената на еден киловат во ЕУ чини околу 18 евроценти, што е три пати повеќе од цената во регионот. Затоа, производството на соларна енергија е прилично исплатлив бизнис надвор од ЕУ, а тоа е и причината што инвеститорот Секурум еквити партнерс ќе вложи речиси две милијарди евра во соларен парк во Србија.

светски лидер, калифорнискиот соларен парк. „Целата енергија која ќе се произведува во овој парк ќе биде наменета за извоз, најмногу во земјите од Европската унија (ЕУ), па затоа, Србија нема обврска на производителите да им ја плаќа таканаречената стимулативна тарифа“, објаснува Бојан Ѓуриќ, државен секретар во Министерството за животна средина, рударство и просторно планирање на Србија, кој во име а

л

е

н

о

г л

а

с

Ако ги добијат сите дозволи за градба навреме, од јануари 2013 година треба да почне изградбата на соларниот парк, а првиот произведен киловат ќе може да се очекува во вториот квартал од 2014 година. на српската влада ќе го потпише договорот со инвестицискиот фонд. Тој додава дека српската влада се обврзува на инвеститорот да му даде земјиште кое нема да биде земјоделско, ниту на ексклузивна локација. Секурум еквити партнерс ќе добие и приклучување на високонапонски електрични линии од паркот до преносната електромрежа. Според Ѓуриќ, добро за Србија е тоа што инвеститорот не бара државата да ги плати т.н стимулативвни, фидинг-тарифи за производство на соларна енергија, кои се прилично високи и изнесуваат по 23 евроценти за киловат, што е четири пати повеќе од цената на обичниот киловат. „Во Србија интензитетот на сончевото зрачење е меѓу најголемите во Европа. Во споредба со Германија, земјата која е најнапредна во овој сектор на светско ниво, Србија има речиси 40% поголемо сончево зрачење. Освен тоа, географската положба на земјата е одлична, к

о

м

е

р

ц

и

ј

што е од големо значење, бидејќи крајната наша цел е извоз на електрична енергија“, објаснува Иван Матејак, менаџер на фондот Секурум еквити партнерс. Ако ги добијат сите дозволи за градба навреме, од јануари 2013 година треба да почне изградбата на соларниот парк, која ќе се изведува во неколку фази и ќе трае до 2015 година. Како што се очекува, првиот „зелен“ киловат ќе излезе на пазарот во Србија, но и во Европската унија, во вториот квартал од следната година, бидејќи италијанската групација МХ вети дека ќе испорача опрема за производство на 40 мегавати месечно во соларниот парк. Се очекува панелите да бидат со вкупна моќност од 1.000 мегавати. Во фабриката за изградба на соларна опрема треба да работат 200 луѓе, претежно проектанти, градежни инженери и архитекти, работници, додека соларниот парк треба да вработи уште 1.000 луѓе, најавува Матејак. а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ Водафон ја купи CWW за 1,28 милијарди евра

Б

> БРОЈКА

ританскиот телекомуникациски гигант Водафон соопшти дека склучи договор за купување на телекомуникациската компанија Кејбл енд вајерлес ворлдвајд (Cable & Wireless Worldwide - CWW) за 1,04 милијарда фунти (1,28 милијарди евра), пренесоа вчера светските медиумски агенции. Компанијата наведе дека Водафон и CWW со задоволство соопштуваат дека постигнаа договор за условите на препорачаната понуда, според која британскиот гигант ќе ги преземе сите акции на CWW. Според понудата, целокупниот акционерски капитал на CWW е проценет на околу 1,044 милијарди фунти. Компанијата првобитно во февруари навести дека составува понуда за купување на CWW, а индиската фирма Тата комјуникејшнс (Tata Communications), која исто така беше во трката за преземање на CWW, отстапи претходно овој месец. CWW е глобална телекомуникациска фирма, основана во 1860 година за да управува со британската кралска комуникациска мрежа.

80%

порасна нето-добивката на холандскиот електронски гигант Филипс во првиот квартал од оваа година. Поради растот на приходите во здравствената дивизија, Филипс во првите три месеци заработи 249 милиони евра, додека продажбата порасна за 7%, на 5,6 милијарди евра, соопштија од компанијата.

Нестле го купи одделот за бебешка храна на Фајзер за 11,85 милијарди долари

Ш

вајцарскиот прехранбен гигант, компанијата Нестле, за 11,85 милијарди долари го купи произведувачот на бебешка храна Фајзер нутришн, дивизија на гигантот Фајзер, најголем производител на лекови во светот. Генералниот директор на Нестле, Пол Булке, истакна дека оваа аквизиција претставува одличен стратешки потег и ја отсликува желбата на Нестле да стане водечка прехранбена, здравствена и велнес-компанија во светот. Според проценките на компанијата, продажбата на производите на Фајзер нутришн во тековната година ќе достигне вредност од околу 2,4 милијарди долари. „Овој потег има голема стратешка смисла за Нестле. Насочен е кон правата категорија потрошувачи и кон брзорастечките пазари. Се очекува позитивна реакција на инвеститорите“, сметаат аналитичарите на Блумберг за потегот на Нестле. Фајзер нутришн 85% од продажбата ја реализира на пазарите во развој.

Саркози се бори за политички опстанок!

Едно е јасно, кој и да победи на претседателските избори во Франција, ќе мора ригорозно да штеди! Ова е ставот на економските аналитичари, кои не се задоволни од програмите кои ги нудат претседателските кандидати. Лидерот на социјалистите, Франсоа Оланд и актуелниот претседател, Никола Саркози, ќе ги одмерат силите на 6 мај, на вториот круг од претседателската трка Васе Целеска

Кој е Франсоа Оланд?

celeska@kapital.com.mk

Е

кстремно десничарските гласачи ќе одлучат каков ќе биде исходот од претседателските избори во Франција, откако во вториот круг од изборната трка останаа актуелниот претседател, Никола Саркози и неговиот противкандидат, Франсоа Оланд. Од претседателската трка отпадна единствената жена-кандидат, Марин ле Пен. Саркози сега се бори за опстанок на политичката сцена, откако во првиот круг победи лидерот на социјалистите, Франсоа Оланд. Дека Оланд е главен фаворит за Елисејската палата стана јасно уште кога во неделата напладне почнаа да се објавуваат резултатите од прекуокеанските француски територии, каде што жителите можеа да гласаат во

саботата, анализира Ројтерс. Левоцентристот Оланд во првиот круг води со мала предност во однос на актуелниот претседател, Никола Саркози. За Оланд гласаа 28,6% од гласчите, додека за Саркози гласаа 27,1%. Иако не се очекуваше, импресивен резултат имаше и единствената женакандидат за претседател на Франција, Марин ле Пен, лидер на Националниот фронт, која освои 18% од гласовите. Во вториот круг од претседателските избори во Франција, закажани за 6 мај, ќе се борат кандидатот на социјалистите, Франсоа Оланд и кандидатот на десницата (УМП), актуелниот претседател Никола Саркози. Французите во неделата масовно се мобилизираа на изборите, а од околу 44,5 милиони избирачи пред гласачките кутитии, не се појавија само 19,84%.

Ф

рансоа Оланд (57) е политичар припадник на левицата. Тој се залага Франција да го елиминира јавниот дефицит до 2017 година, истовремено зголемувајќи ги даноците, првенствено за богатите, за да се финансираат програмите во областите како што е образованието. Тој тврди дека штедењето во грчки стил би ја намалило економската активност и државните приходи. Покрај економската политика, што има централно значење на овие избори, агендата на Оланд е модерна централно-левоориентирана. Тој би дозволил брак на хомосексуалци, би легализирал присвојувања за двојки од ист пол и би дозволил еутаназија под строги услови. Се претставува како „господин Нормален“, кој & е потребен на земјата по петгодишното нарцистичко раководење на н Саркози.

Кандидатката на Националниот фронт, Марин ле Пен Пен, истакна дека на 1 мај ќе соопшти за кого ќе гласа во вториот круг на претседателските избори. Интересно е тоа што останатите кандидати од претседателската трка во Франција од помалите партии индиректно повикаа народот да гласа против Саркози и против неговата партија. Ако Оланд успее да ја задржи предноста во втората изборна трка, тој ќе биде вториот социјалистички претседател од создавањето на Петтата република во 1958 година наваму. Единствен социјалистички претседател за овој период беше само Франсоа Митеран, кој го победи Валери Жискар Дестен во 1981 година. Ако изгуби во вториот круг од претседателските избори на 6 мај,

моменталниот француски претседател Никола Саркози претседател, Саркози, ќе биде првиот француски претседател кој во последните 30 години не успеал да „спечали“ втор мандат.

Кој и да победи, ќе мора ригорозно да штеди

Француската економија е клучен проблем за Оланд и за Саркози. Над пазарот виси облак од сомнеж, вели Бруно Шевалие, економист во Одо секјуруитис и аналитичар на француската економија. Засега и двајцата кандидати ветуваат дека уште следната година ќе го намалат буџетскиот дефицит во границите на европските стандарди, ру на 3% од бруто-домашниот производ. Сепак, Оланд никогаш не поставувал вис високи економски цели, за раз разлика од Саркози, кој тоа го направи н уште кога стапна Е во Елисејската палата, по поб победата во 2007 година. Експ Експертите алармираат дека не треба т да се заборави дека фискалниот проблем на Фран Франција е системски и многу стар бидејќи земјата немала стар, бала балансиран буџет од 1974 годи наваму. година Соци Социјалистот Оланд смета дека има повеќе простор за мане маневрирање со економијата, ве па ветува мерки кои, според анали аналитичарите, може уште повеќ да ги зголемат повеќе држа државните трошоци. Истото пра и Саркози, кој ветува го прави поамб поамбициозни проекти, па затоа, аналитичарите сметаат дека кој к и да победи на овие претсе претседателски избори во Франц Франција, ќе мора ригорозно да штеди штеди.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 24.04.2012

15

ФЕЉТОН

26

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читател дневниот весник К Капитал апитал л ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено и во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот јот соработник Џон Џ Каслионе ја напиш ша овааа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизн напиша бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како о “Хаотика“ може мож да ви помогне да ги и лоцир рате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентн хаос; како да развиете стратегии за долгорочна лоцирате отпорност орно кон турбуленции; како да изградите флексибилност ф во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

Ниво 2:

ГЛАВА 3: МОДЕЛОТ НА ХАОТИКА

Корпоративни „воени игри“

Создавањето д клучни у сценарија ц р ј е метод д на стратегиско р планирање р којј за да организациите р ц го користат р д направат р приспособливи р долгорочни д р и генерализација планови. Тоа Т е во голем дел приспособување б ј на класични методи првобитно употребени од страна на воените разузнавачки служби во тоа што стана познато како „воени игри“

В

о својата книга „Неизбежни изненадувања“, Питер Шварц пишува дека пред неколку години го побарал Роберт Рубин, заменик-директорот на Ситикорп (Citicorp) и поранешен министер за финансии во времето на претседателот Бил Клинтон. „Нас и понатаму н$ изненадуваат големи нешта“, рекол Рубин, кој го замолил Шварц да се сретне со него и со советодавниот одбор на Ситикорп и со неговите врвни извршни директори. „Кажете ни кои ќе бидат големите изненадувања. Ние сакаме да ги избегнеме“, заклучил Рубин. Како што Шварц понатаму ја раскажува приказната, кога тој се сретнал со Рубин и со неговите врвни советници и извршни директори на состанокот за стратегиско планирање, открил дека, поединечно, извршните директори на Ситикорп веќе знаеле за најголем дел од прашањата и предизвиците што се појавуваат пред нив. Меѓутоа, никој не ги составил деловите за да ја види комплетната слика за најголемите предизвици со кои би се соочил Ситикорп во иднина. Не е чудо што извршните директори на Ситикорп постојано биле изненадувани. Извршните директори на Ситикорп биле свесни за многу дискретни предизвици што можеле да влијаат врз нивниот поединечен бизнис, но недоволната комуникација го спречувала секого да го има неопходниот поглед одозгора. Најголемиот проблем е дека не ги комбинирале сите информации за да ја видат големата слика.

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

да се употреби моделот на дисконтиран готовински тек, кој ги вклучува овие предвидувања за да се одреди вредноста на можните стратегии. Алтернативна иднина се открива кога иднината е опишана како едно од неколкуте одвоени сценарија. Анализата не може да открие каков, всушност, ќе биде резултатот, но помага за да се одредат можностите; некои или сите елементи на клучната стратегија ќе се променат ако се оствари еден од предвидените резултати. Овде менаџерите создаваат неколку сценарија и ја проценуваат веројатноста за појава на секое од нив. Вредноста на една стратегија зависи, главно, од стратегиите на конкурентите, која не може с$ уште да биде забележана или предвидена. На пример, на олигополски пазар, како што се пазарите на хемикалии и на основни суровини, првенствената неизвесност, често, се плановите на конкурентите за проширување на капацитетот. Економијата од обем често диктира секоја изградена фабрика да биде прилично голема и веројатно, би требало да има значајно це влијание врз цените и врз профитабилноста на индустријата. Оттаму, ко било компанија да изгради фабрика често зависи одлуката на која н конкурентите. Компанијата треба да ја пресмета од одлуките на исплатливоста за четири ситуации: ако тие изградат фабрика, а конкурентот не изгради; ако тие изградат фабрика, а и конкурентот изгради; ако ко конкурентот изгради една фабрика, а тие не изградат и на крајот, ако ниеден од нив не изгради фабрика. Ова е класична ни 2: можните резултати се одвоени и јасни и тешко ситуација на ниво е да се предви предвиди кој од нив ќе се случи. Опсег на потенцијална иднина може да се открие со ограничен број клучни променливи. Не постојат одв природни одвоени сценарија, а некои или сите елементи на стратегијата ќе се менуваат со секое сценарио. Овде менаџерите создаваат нек неколку сценарија поради големата сложеност на основните фактори. Сценаријата што ги опишуваат екстремните точки во опсегот на можните резултати често се релативно лесни за развивање, но ретко обезбедуваат голем број конкретни насоки за тековни стратегиски одлуки. За помош во планирањето на сценариото се користат три генерални правила: (1) развивајте само ограничен број можни сценарија - сложеноста на манипулирањето со повеќе од четири или пет сценарија настојува да го спречи донесувањето одлука; (2) избегнувајте развивање на непотребни сценарија, кои немаат уникатни укажувања врз донесувањето стратегиски одлуки; и (3) развијте една група сценарија, кои заедно го објаснуваат можниот опсег на идните резултати, а не нужно и целиот можен опсег. Вистинска двосмисленост постои кога повеќе димензии на неизвесноста заемно дејствуваат за да создадат средина што е, практички, невозможно да се предвиди. Овде, едноставно, не е можно да се создаде разумен број сценарија за да се анализираат со голема прецизност, така што одлуките се донесуваат интуитивно и во моментот. Дури и ако е невозможно да се развие една значајна група веројатни или дури, можни резултати, менаџерите можат да здобијат една значајна стратегиска перспектива. Вообичаено, можат да откријат барем една подгрупа променливи, кои одредуваат како ќе се развива пазарот со тек на време. Тие, исто така, можат да ги откријат показателите на овие променливи. Овие показатели, некои поволни, а други неповолни, ќе им овозможат да го следат развојот на пазарот со тек на време и да ја приспособат својата стратегија како што новите информации стануваат достапни. Рано откривање на промените на пазарот и аналогии од слични пазари ќе помогне да се утврди дали ваквите верувања се реални.

Ниво 3: 3

Ниво 4:

Клучните сценарија мора да бидат конструирани заедно со стратегиските реакции, кои би биле соодветни за секое сценарио.

Откријте ги двигателите на турбуленцијата

Една суштинска стратегиска дисциплина на системот за менаџмент на хаотичноста е дека деловните лидери мора да ги усогласат ставовите на врвните извршни директори од сите одделенија, како и на другите стручњаци на таа тема и засегнати страни на компанијата (внатрешни и надворешни), за да почнат да конструираат многу веројатни клучни сценарија со кои би можела да се соочи компанијата. Во најмала рака, треба да се има сценарио за во најлош случај, сценарио на тоа што најмногу може да се очекува и сценарио за најдобар случај. А во времиња на зголемена турбуленција деловните лидери треба да ги тераат своите тимови да ги истражуваат и да ги анализираат поверојатните ситуации, вклучително сценаријата од кои најмногу се плашат. Соз д ав ањ ето сценарија е метод на стратегиско планирање, кој организациите го користат за да направат приспособливи долгорочни планови. Тоа е во голем дел приспособување и генерализација на класични методи првобитно употребени од страна на воените разузнавачки служби во тоа што стана познато како „воени игри“. Првобитниот метод беше таков што една група аналитичари создаваат игри со симулација за тие што ја одредуваат политиката. Во деловните апликации акцентот врз играњето останува, иако, исто така, постојат повеќе техники за планирање на сценариото. За ефективна конструкција на сценарио

е потребно откривање на двигателите на турбуленцијата во средината, кои би можеле да создадат хаос. Трендовите ќе добијат импулс и континуитет, но, исто така, мора да се замислат појавите на изненадувања. Ројал Дач Шел (Royal Dutch Shell) го почна својот систем на планирање на сценарио пред неколку години, откако кризата со нафтата од 70-тите години на 20 век придонесе челниците на компанијата да станат с$ посвесни за изненадувањата и турбуленцијата што демнеа на пазарот.

Важен е степенот на неизвесност

Ко г а д е л о в н и те л и д е р и и н и в н и те извршни тимови почнуваат да создаваат повеќекратни сценарија, многу зависи од тоа колкав степен на неизвесност постои. Еден неодамнешен извештај на Мекинзи направи разлика меѓу четири нивоа на неизвесност, од кои секое ниво има свои карактеристики: Доволно јасна иднина може да се открие кога преостанатата неизвесност е несуштинска за донесување стратегиски одлуки, така што менаџерите можат да развијат единствена прогноза, која е доволно прецизна основа за нивните стратегии. Овде е создадено само едно сценарио. За да помогнат да се создаде ова предвидување на иднината, менаџерите можат да користат стандардни стратегиски алатки, кои вклучуваат истражување на пазарот, анализа на трошоците и на капацитетот на конкурентите, анализа на синџирот на вредности и рамката на петте сили на Мајкл Портер. Потоа може

Ниво 1:

(Продолжува) Во утрешниот број: „Хаотика“ нуди ефективен и ефикасен пристап кон создавање сценарио

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

АКАДЕМИЈА ЗА ПРОДАЖБА

РАБОТИЛНИЦА ЗА

ФИНАНСИИ ВО ПРОДАЖБАТА И УПРАВУВАЊЕ СО КЛУЧНИТЕ КЛИЕНТИ 02-03 Maj 2012 година

Како да го одредиме и да го следиме прагот на рентабилност за да можеме секојдневно да се прилагодиме на условите на пазарот и на потребите на нашите клиенти? Секоја компанја може да обезбеди стратешка потпора во партнерската соработка со своите клучни клиенти. Само на тој начин е можно долгорочно да се контролира и зголемува уделот на пазарот. Меѓутоа, во стратешката соработка неопходно е секојдневно да се следи рентабилноста на соработката и да се наоѓаат начини за флексибилни аранжмани.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Генерални директори; Директори на продажба и маркeтинг; Директори на средни и мали компании; директори на финансии.

ПРЕДАВАЧ НА РАБОТИЛНИЦАТА Е: ДАНИЕЛ ТАВЧИОСКИ

Sovetnik i predava~ so pove}e od 10 godini prakti~no iskustvo vo Republika Srbija i Balkanot, specijaliziran za temi povrzani so marketing i proda`na strategija, upravuvawe so proda`bata i uslugata, unapreduvawe na odnosite so klientite. Del od referentnite kompanii koi gi koristat negovite uslugi se: Tarket, Mercedes, Koka Kola, Galenika, ITM, Delta, Telekom Srbija.

Наредна работилница од Академијата за продажба 25-26 април 2012 година „Преговарање и развој на долгорочни односи со клиентите“

Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 18 Април 2012 година на akademija@kapital.com.mk или на факс на 02 3298 111 Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

2 MAJ SPECIJALEN PRILOG

KONDITORI KAKO MAKEDONSKITE KONDITORSKI PROIZVODITELI SE SPRAVUVAAT SO SILNATA KONKURENCIJA OD UVOZNI PROIZVODI NA DOMA[NIOT PAZAR? KAKO SE POZICIONIRAAT VO MALOPRODA@BATA I KAKVI ALATKI KORISTAT PRITOA? VO KOI PAZARNI SEGMENT KOI SE BREND-LIDERI (^OKOLADI, KEKSI, VAFLI)? KAKOV E RASPOREDOT NA SILITE POME\U POTRO[UVA^ITE? KAKVI NOVITETI ]E IZVADAT MAKEDONSKITE KONDITORSKI PROIZVODITELI VO TEKOT NA OVAA GODINA? KAKO PORASTOT NA CENITE NA SUROVINITE I ZASILENATA KONKURENCIJA NA PAZAROT ]E SE ODRAZI VRZ DOMA[NITE KONDITORI? “MALITE SLATKI RABOTI” OSVEN KVALITETOT GI PRODAVA I AMBALA@ATA, REKLAMATA, MESTOTO NA RAFTOVITE I PRIKAZNATA KOJA JA NOSAT SO SEBE. KOLKU MAKEDONSKI KONDITORI INVESTIRAAT VO “PRIKAZNATA” ZA SVOITE PROIZVODI USPE[NI REGIONALNI PRIMERI: KAKO BAMBI, KRA[, PIONIR I DRUGI KONDITORI GI GRADAT SVOITE USPE[NI IZVOZNI PRIKAZNI? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG KONDITORI KOJ KE IZLEZE NA 2 MAJ 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111