518-01.05.2012

среда. 2 мај. 2012 сре. max. 290 C min. 110 C

чет. max. 260 C min. 110 C

пет. max. 270 C min. 9 0 C

МБИ 10

1.982,33

Извор: Македонска Берза

10 години ДУИ, 10 години власт! Ахмети доби многу, што доби државата? 7 Радикални исламисти уапсени за убиството кај Смиљковци! 8

+0,02%

МБИД 1.801,50

+0,09% %

ОМБ

121,50

ТОДОРОВ ЌЕ „УВЕЗЕ“ СТРАНЦИ ЗА ДА ГО ГРАДАТ НОВИОТ КЛИНИЧКИ ЦЕНТАР 8

Србија ќе го зголемува ДДВ по изборите?! 13

+0,16%

ЕМУ

€

61,53

САД

$

46,51

Курсна листа на Народна банка на Македонија

С Струмичани Ст од јуни ќе м можат да се пр приклучат на га гасоводот 11 поглед на денот...

Драгане Павловичу-Латас... Види вака! 6

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

број 518 | година 2 | цена цен 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

! О Н 2 Л А М 2 НЕ2НОР

700

МИЛИОНИ ЕВРА ДОЛГ, ЗА ЕКОНОМСКИ РАСТ ОД САМО

3% ОП!

Т О П , Н А Р НЕ Б

С Р СТР.

2-5

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“

www.kapital.mk среда 02/05/2012

КОМЕНТАР

Максим Ристески risteski@kapital.com.mk

Ахмети не знае да зборува, но знае ли да мисли македонски?

Д

ека Али Ахмети е добар стратег беше јасно уште пред симболично да ја почне програмата за одбележување на 10-годишнината од формирањето на ДУИ со шаховски натпревар. Она што останува нејасно и по десетте години на ДУИ во власта (со исклучок на периодот од 2006 до 2008 година, за кој Албанците & дадоа мандат на партијата, но Груевски & го скрати) е колку се искрени неговите заложби за Македонија, таква како што ја предвидуваат Уставот и официјалната политика на државата. Ахмети не создава линкови со Македонците, а македонски збор не му излетува од устата ниту по грешка. Психолошка анализа можеби би покажала дека му недостига храброст за да изрече тешки зборови кои до соговорникот ќе стигнат непосредно (на пример, до неговиот македонски партнер во власта, во ситуации кога едниот испорачува барање, а другиот ја одредува цената). Ахмети, веројатно, си мисли дека ја нашол формулата што му резервира изборни победи и понатаму – дозиран национализам (за разлика од беспродуктивниот на Мендух Тачи), поткрепен со носење соодветни закони и одлуки испазарени на начин што ни тој, ниту Груевски признаваат дека ја платиле цената. Во комбинација со с$ уште сигурниот кредит на борци кои во 2001 година на Албанците им обезбедија карти за граѓани од прв ред, Ахмети смета дека ДУИ прави сосема доволно за да остави впечаток дека ги исполнува очекувањата на Албанците. Но, факт е дека с$ потешко му оди да им ги замени реалните (социјално-економски) проблеми со виртуелни (колку ќе биде големо албанското знаме кога ќе виси покрај македонското?!). На последните парламентарни избори се случи нешто што опасно го изненади Ахмети – албанската опозиција заедно имаше 5.000 гласови повеќе од ДУИ, за разлика од претходно, кога тој земаше над 70%, а на другите им оставаше да го поделат ситното. Да видиме дали стратегот Ахмети правилно ќе прочита и ќе види што навистина очекуваат Албанците, што е исто како и кај сите граѓани на Македонија – стабилност, пред с$ економска и безбедносна.

Состојбата со вработувањето ширум светот е алармантна. Тесниот фокус на многу држави-членки на еврозоната кон фискалното штедење ја продлабочува кризата со вработувањата, а тоа може да доведе и до нова рецесија во Европа.

“

РЕЈМОНД ТОРЕС

водечки автор на последното истражување на Меѓународната организација на трудот

Нема да се крати буџетот на Регулаторната комисија за енергетика

> БРОЈКА

1,4%

се намали бројот на вработени во индустријата во првите три месеци од годинава во споредба со истиот период лани. Само во март бројот на работници во индустријата падна за 0,7%. Бројот на работници во рударството во март годинава порасна за 1,2%, додека кај преработувачката индустрија бројот на работници падна за 1%. Во секторот снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација бројот на вработени се зголеми за 0,6% за овој период.

П

редлогот на пратеникот Изет Зеќири од НДП да се намали надоместот што го наплаќа Регулаторната комисија за енергетика за издавањето лиценци и вршењето енергетска дејност не помина кај Комисијата за економски прашања. Зеќири бараше Комисијата да се приспособи на владините заложби за намалување на непродуктивните трошоци. Бараше и надоместокот од енергетските компании да се намали од сегашните 0,042% на 0,035% од вкупниот приход во претходната година:„Не може Комисијата да остварува далеку поголеми приходи од расходите, вишокот да го префрла во наредната година, а граѓаните да плаќаат с$ поскапи енергенси“, истакна Зеќири.

Груевски бранува, минис чис сурфање – ќе има ли чист Откако цунамито најавено од премиерот Никола Груевски се „закани“ дека ќе стаса и до зградата на Владата, Капитал направи анализа како работат македонските министри под притисок дека позицијата им „виси“. Ви ги пренесуваме првичните коментари на најавите за реконструкција на владиниот кабинет. Катерина Синадиновска

П

sinadinovska@kapital.com.mk

Додека вниманието на целата јавност е насочено кон тоа чие име ќе се најде на списоците за смена на функционери на власта, не е исклучено оваа реформа да се воведува и токму заради тоа – дефокусирање од вистинските проблеми со кои се соочува општеството и ако се исклучат блокираните евроатлантски интеграции, најголемиот проблем, секако, е економската ситуација за која Капитал пишува на наредните страници (4-5)

аника го тресе Кабинетот на премиерот Никола Груевски, откако бранот свежина кој треба да предизвика смена на 150 функционери од вториот и од третиот ешалон на власта, се „закани“ дека ќе однесе и министри од кои премиерот не е задоволен. Во разговорот со Капитал, најголемиот дел од нив демонстрираат сигурност во своите фотељи, велат дека не се чувствуваат засегнати од најавите за реконструкција на Владата, но ова се официјалните ставови. Она што инаку го говорат е јасно – никој не е сигурен и никој нема никаква информација кој би бил сменет, освен лично Груевски: „Сите ние кои подолго време работиме со премиерот знаеме дека негова карактеристика е што тој носи брзи одлуки, за кои претходно не раскажува. Ние можеме да претпоставуваме кој би бил сменет, врз основа на информациите за ефектите од неговата работа во јавноста, или врз основа на односот кој конректниот министер го има со премиерот, но во овој момент, за реконструкција на Кабинетот не е разговарано на владина седница, ниту пак на состаноците во партиите на Владата“ вели еден од министрите за Капитал. Тој додава дека токму затоа се е можно да се очекува, па на шега објаснува како министрите деновиве се зафатени со читање на дневните весници барајќи си го своето име на „списоците за отстрел“: „ Тензијата е присутна, не држат на штрек“

Прваци за лобирањата и за патувањата

ФАТМИР БЕСИМИ

НИКОЛА ПОПОСКИ

ТЕУТА АРИФИ

риото на надворешната политика Т според првичните информации е сигурно во своите фотељи. Извори од

ДУИ за Капитал откриваат дека лидерот Ахмети и тоа како е задоволен од работата на своите министри, иако Арифи неколку пати досега ја вбројуваа на листата на реконструкција. „И Бесими одлично си ја врши работата“ велат во ДУИ. Ако се има предвид дека главните потези на надворешната политика сепак не се водат од министерството, Самитот на НАТО во мај тешко дека ќе влијае врз кариерата на шефот на дипломатијата.

вели тој. Токму затоа веројатно, не само директорите на јавните претпријатија, туку лично и самите министри деновиве се истрчаа во јавноста преку прес-конференции и интервјуа да порачаат колку работат и колку се свежи. Па се изредија да се фалат со своите проекти (небаре премиерот не е информиран што му работи тимот), колку тие сработиле за веројатно да порачаат како бранот би требало да ги одмине, или евентуално да ги однесе на некоја друга јавна функција. Самиот Груевски порачува дека некои од луѓето што ќе бидат заменети, по извесен период повторно е можно да бидат ангажирани: „Оваа нова енергија ќе се почувствува и ќе биде од голема корист, но и ќе даде шанса на многу нови луѓе да се вклучат на знајачни позиции во државата“ вели Груевски, но ако се има предвид дека сменетите нема да бидат отпуптени, туку утешени со амбасадорска или каква и да е друга позиција, нејасно е која нова енергија ќе ја видиме. Во партијата на Али Ахмети, ДУИ потврдуваат дека засега немало официјални разговори за реконструкција: „Се уште не сме разговарале, официјално на ниво на партиски тела за бранот што нели како тренд што велат го наметнуваат коалиционите партнери. Ние јасно порачавме дека нашите функционери без разлика од кој ешалон доаѓаат не може да ги менува Груевски, и дека за нив треба партијата да одлучи. Она

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

ЕЛЕМ ќе формира ново друштво кое ќе стопанисува со туристичките капацитети

> БРОЈКА

од понудените акции на Тобако а.д. Скопје од втората емисија се продадени на Македонската берза. Од вкупно понудените 200 илјади обични акции во текот на траењето на јавната понуда, беа запишани вкупно 38.631 обична акција, сите по цена од 617 денари за една акција. Овој износ претставува 19,3% од понудените акции, а нивната вкупна вредност изнесува 387 илјади евра. Од 1 февруари до денес на Македонската берза за хартии од вредност беше во тек реализација на јавната понуда на хартии од вредност, која се состоеше од обични акции од втората емисија на Тобако.

ржавните електрани ќе формираат ново друштво кое ќе раководи со неколку туристички капацитети со кои располага ЕЛЕМ. Од компанијата велат дека се работи за одморалишта како што се Маврови Анови во Маврово и уште неколку апартмани на ЕЛЕМ во Дојран и Свети Стефан во Охрид, капацитети кои ги наследиле пред приватизацијата на ЕСМ. Преку оглас, ЕЛЕМ веќе бара управител на дооел за туризам, угостителство, рекреација и спорт, чие основање с$ уште е во тек. Се знае дека кандидатите мора да имаат работно искуство од минимум пет години, но и да достават целосен бизнис-план за развој на друштвото. Инаку, кон крајот на минатата година ЕЛЕМ најави дека државните хотели и одморалишта нема да ги продава, туку ќе ги реновира. Веќе беше објавен и оглас за консултантско-архитектонски услуги за реконструкција на Славија на Попова Шапка и Молика на Пелистер, како и за одморалиштата на езерото Глобочица и на Свети Наум во Охрид.

стрите учат стка тка во Владата? Што работат овие луѓе?

ХАДИ НЕЗИР

НЕЖДАТ МУСТАФА

ога се анализира работата на К македонската Влада, овие три министерски имиња секако паѓаат „во очи“.

За министерот за привлекување на странски инвестиции, Бил Павлески и министрите без ресор Хади Незир и Неждат Мустафа, се уште има такви кои не ни чуле, а камо ли да знаат што им е во опис и попис на работна задача. Бил Павлески го плаќаме како министер - експерт за странски инвестиции. По речиси една година на негово министерување, кои се ефектите од неговата работа никој не знае. Дали затоа што малку инвестиции донел, или можеби затоа што за буквално истата работа плаќаме и уште еден негов колега, Веле Самак, а богами и еден директор Виктор Мизо, од ТИРЗ (за на крај покрај овие тројца и амбасадорите да имаат задача да ловат инвеститори)? На ова прашање секако треба да одговори премиерот Груевски, откако ќе објасни зошто ја имаме најбројната Влада во регионот, со дури седуммина министри без ресор(тука влегуваат и вицепремиерите). Според политичката теорија и практика министрите без ресор најчесто се резултат на постизборните раскусурувања во рамките на коалиционите влади составени од поголем број партии, од кои некои го условуваат учеството во владата со министерско место и кога воопшто нема простор за такво нешто. Регионот сепак, преферира министри со конкретни надлежности. што е неофицијално е дека се зборува за двајца заменици министри, за еден државен секретар и за неколку директори, но за министри воопшто не станало збор“ велат високи извори од ДУИ.

За бранови во СДСМ, никако да дувне ветар!

> БРОЈКА

Д

19,3%

БИЛ ПАВЛЕСКИ

3

Опозицијата пак, во целата оваа реформа гледа парада:„Груевски соочен со катастрофалните состојби се обидува да најде некој друг виновник. Овој пат тоа се слепите партиски послушници што беспоговорно ги спроведуваа неговите политики. Значи политиките остануваат, Груевски останува, курбан ќе одат некои луѓе од вториот, третиот ешалон и ќе најдат нов курбан кој ќе дојде на нивно место. Лошо е кога една земја има неефикасна власт, но најлошо е кога има власт која што ефикасно спроведува погрешни политики“ вели лидерот на СДСМ, Бранко Црвенковски. Но, за бранови во нивната партија, изгледа се уште нема поволен ветар: „Јас сум виновен за оние порази кои партијата ги доживеа откако сум на чело на СДСМ после претседателската функција“ вели тој, но додава дека бранот на промени во СДСМ се случил на последниот Конгрес:„Околу 90% од членовите на Централниот одбор и околу 90% од претседателите на општинските партиски организации за прв пат ја презедоа таа должност или функција“ вели тој. Како одговор на ова, од ВМРО - ДПМНЕ пратија покана за тв-дуел на Црвенковски со Ставревски. СДСМ одбиваат оти велат - го сакаат Груевски, а не неговиот заменик на медган.

ИВО ИВАНОВСКИ

министер за информатичко општество и администрација

Според информациите на Капитал, Ивановски е еден од министрите од чија работа премиерот Никола Груевски е многу задоволен и кој успешно го „сурфа бранот“. Ивановски за Капитал вели: „Бранот ќе донесе свежина во функционирањето на институциите. Тоа е одлична идеја за озвежување и ќе се привлечат нови интелектуалци во редовите на ВМРО – ДПМНЕ, со нови идеи и нови сили“. Како бранот ќе влијае на неговата кариера како министер, тој не коментира.

ГОРДАНА ЈАНКУЛОВСКА

министерка за внатрешни работи

Министерката за внатрешни работи без проблем преживеа две интерпелациии во Собранието, но дамките со апсењето на лидерот на опозициската партија Обединети за Македонија, Љубе Бошковски ден после изборите, (за што имаше сериозни забелешки за политички реваншизам) како и убиството на Мартин Нешковски на плоштадот од припадник на специјалната еднициа Тигри и особено последниот случај со петократното убиство кај Смиљковци за кое вчера во голема акција се приведоа 20 осомничени останаа да сведочат за нејзиното далеку од беспрекроно раководење со полицијата

МИЛЕ ЈАНАКИЕВСКИ

министер за транспорт и врски

Министерот за транспорт и врски во последното свое интервју остави простор и да го преживее бранот, но и истиот да го однесе во туѓина на некоја амбасадорска позиција: „Јас го водам министерството секој ден како да ми е прв ден и секој нов ден имам с$ повеќе мотив и елан да остварувам нови проекти“ вели Јанакиевски за да покаже дека тој не е од изморените кадри.

ЗОРАН СТАВРЕСКИ

вицепремиер за финансии

Министерот за финансии во периодов ќе се соочи и со собраниска расправа за негова интерпелација, поради како што велат од подносителите, СДСМ, расипничкиот однос кон народните пари, ненормалното задолжување на земјата за непродуктивни трошоци, огромниот долг на буџетот кон стопанството. Отворено е прашањето дали со оваа нивна иницијатива ќе му се даде само алиби на Груевски за смена на Ставрески, оти наголемо се шпекулира дека вицепремиерот би сакал „бранот“ да го врати во Светската Банка во Вашингтон од каде што дојде во 2006-тата.

ВЛАДИМИР ПЕШЕВСКИ

вицепремиер за економски прашања

За овој заменик на Груевски информациите се дека би го наследил Ставрески, но тој останува без коментар. Освен тој, за примамливата фотеља се врти и името на директорот на Царинската Управа, Ванчо Каргов.

86

нови работни места во државна и во јавна администрација објавила Агенцијата за администрација во април. 47 огласи се за нови вработувања во дел од министерствата и во државните агенции и комисии, додека останатите 39 се во општините. Во април најмногу огласи за нови вработувања имало од Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството (18 слободни места), додека меѓу општините води општина Скопје, која во април објавила огласи за 12 нови работни места.

лидери

ПОБЕДНИК

+

ЗОРАН ЗАЕВ

П

окажа дека с$ е можно кога се сака. Наместо да ја чекаат националната гасификација, струмичани сработија сами. Од следниот месец гасификацијата е реалност и за граѓаните и за фирмите

БОРИС ТАДИЌ

Ј

асни тонови стигнаа од Белата куќа – на Србија по избoрите, ќе & биде понудено да ја прошири соработката со Северноатлантската алијанса. Овој претседател има силна заслуга за тоа

не им беше денот

БЛЕРИМ БЕЏЕТИ

министер за правда

Иако наголемо се зборува за смена на Беџети, кој многу малку е присутен во јавноста и кој изгледа неподготвен за задачите кои му претстојат, оти води министерство кое е клучно и кое прво треа да подлежи на реформи, особено со пристапниот дијалог со ЕУ, од ДУИ велат – ниеден наш министер нема да биде сменет (!?)

МИХАИ РАЗВАН УНГУРЕАНУ

Н

а романскиот премиер, Михаи Разван Унгуреану, во петокот му беше изгласана недоверба во Собранието.Унгуреану, на чело на владата се задржа помалку од 90 дена

Со пораката дека пристапниот дијалог претставува начин за вршење позитивен притисок врз Владата евроамбасадорот Аиво Орав уште еднаш ги повтори целите за воведувањето на овој уникатен дијалог на Европската унија и Македонија. Непосредно АИВО пред доаѓањето на ОРАВ еврокомесарот за проширување, Штефан Филе, во прв мониторинг на сработените задачи зададени во март, Орав на дипломатски начин испрати уште еден апел и порака до Владата дека доколку Македонија навистина сака и официјално да ги започне преговорите со Унијата, навистина треба да покаже резултати во реформите. Меката дипломатска реторика на Орав покажува дека Брисел уште еднаш, на уникатен начин, му подаде рака на Скопје и ни дава уште една можност плус да покажеме дека Македонија навистина е подготвена да ги започне преговорите и посветено работи на клучните задачи кои Брисел со години ги критикува во извештаите.

_

ГУБИТНИК Шпанскиот премиер, Маријано Рахој, ќе мора да побара помош од ЕУ и од меѓународните кредитори ако сака да ја стави во ред финансиската состојба на својата земја. Тој с$ уште безуспешно се обидува да ги заузда јавните финансии. Иако воведе мерки за штедење, тие с$ уште не вродија МАРИЈАНО со плод, а во меѓувреме, стапката на невработеност РАХОЈ во оваа земја достигна рекордно ниво. Шпанските банки се соочуваат со рекорден број на лошите кредити, а населението е доведено во ситуација да не може да ги отплати своите заеми. Тој се соочи со уште еден удар - кредитниот рејтинг на Шпанија беше намален за два степени, со што се урнаа надежите на инвеститорите за подобрување на економската ситуација во оваа земја. За многумина Рахој со својата тврдоглава политика е делумно одговорен за моменталната финансиска состојба во земјата, за која се смета дека наскоро ќе зачекори по стапките на Грција, Ирска и Португалија.

мисла на денот

НИКОЛА ТОДОРОВ

министер за здравство

На „шпицот на преродбата“, сеприсутниот министер за здравство му се прогнозираше секаква иднина (па дури и во министерството за финансии, како наследник на Ставрески), но информациите на Капитал велат дека тој ќе остане да ги доврши реформите кои ги почна, од Кајзен до дефибрилатори.

победник и губитник

ДЕЈВИД КАМЕРОН

Б

ританскиот премиер итно беше повикан во долниот дом за случајот со министерот за култура и медиуми, Џереми Хант, обвинет дека го прекршил министерскиот кодекс

СТРАВОТНО Е КОЛКУ БРЗО ТЕХНОЛОГИЈАТА ГО НАДМИНА ЧОВЕШТВОТО.

Алберт Ајнштајн научник

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

Невработеност на млади во еврозоната Шпанија Грција Португалија Словачка Италија Ирска Кипар Естонија Франција Финска Луксембург Белгија Словенија Малта Холандија Австрија Германија

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНО ОТ...

(стапка на невработеност)

50,50% 50,40% 35,40% 34,20% 31,90% 31,60% 26,80% 25,10% 21,70% 19,40% 16,90% 16,60% 16,40% 14,50%

9,30% 8,30% 8,20%

светот низ медиумите...

Poslovni Dnevnik Pos

Аме Американците ја напуштаат железарницата во Сисак. Ова го жел објавува хрватскиот бизнис-весник, обја кој ги г следи состојбите во славонскиот гигант подолго време. Нов сопственик гига железарницата е Петар Припус, на ж бизнисмен од регионот. бизн

The Times Th

Фра Француските социјалисти и Оланд ја за засилуваат реториката наспрема Германија во загревањето Герм за вториот вт круг гласање за претседател на Франција. Како прет што коментира Тimes, очигледно голема е целната група французи голе кои не ја сакаат Ангела Меркел.

Time

Најпознатиот светски магазин најдетално досега ја објавува приказната за последните денови на Осаба Бин Ладен, користејќи инсајдерски извори од американското разузнување, како и од локални познавачи на состојбите од Блискиот Исток.

Н

евработеноста во еврозоната останува главен проблем на европските лидери, а посебно загрижувачка е стапката на невработеност кај младата популација. Според последните податоци на Евростат, највисока стапка на невработеност кај младата популација има во Шпанија и во Грција, додека очекувано, најмали проблеми во овој дел има Германија.

Не-нор-мал-но!

700 милиони евра долг з за економски раст од сам ЗАДОЛЖУВАЊА:

РЕЗУЛТАТИ:

220

8,4%

250

China Daily

130

103

Кинескиот вицепремиер, Ли Копјанг, побара од компаниите низ земјата да инвестираат во што поголем број, што според него, е клучен фактор за добивање на битката која Кина ја води за одржување на високото ниво на економски раст.

П

ротестите кои цела година го дрмаат Волстрит не изостанаа ни за денот на работничките права. Движењето „Окупирај го Волстрит“ најави обновување на нивните акции во Торонто, Барселона, Лондон, Куала Лумпур и Сиднеј и во над 100 градови во САД. 1 Мај се одбележува како празник во 80 држави, но не и во САД, иако оттаму од Чикаго пред 126 години почна борбата за работнички права.

милиони евра од кредитната линија за внимателност од ММФ

милиони евра од Deutsche bank

милиони евра од City bank и Deutsche bank

милиони евра од издавање државни записи од почетокот на годината досега

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Кој е ексминистерот казнет од Државниот управен инспекторат во 2011?

2

ТАВ ќе добие гас! Државната ансот! гасификација жртва на ребалансот!

3

е Вива водечки бренд, а Пивара Скопје алаци водечка фирма за безалкохолни пијалаци

4

Деветкатниот клинички центар и новите болници се „урнаа“ со ребалансот?!

Александар Јанев

Б

janev@kapital.com.mk

илансот на сотојба на државата за последната година покажува рапидно зголемување на долговите од кредити и заеми за дури 700 милиони евра. Но, билансот на успех за истиот период, всушност, покажува неу неуспех – континуиран пад на инд индустријата, пад на извозот и еко економска стагнација. Ла пролетта Владата Лани пов повлече 220 милиони евра

од кредитната линија за внимателност од ММФ, уште 70 милиони евра од Фондот од специјалните права на влечење, се задолжи со 130 милиони евра во Сити банк (City bank) и Дојче банк (Deutsche bank) и со дополнителни 250 милиони евра од Дојче банк. Само од почетокот на годинава Владата се задолжи на домашниот пазар издавајќи државни записи во вредност од 561 милиони евра, но бидејќи во истиот период достасаа за исплата 458 милиони евра,

пад на индустриското производство во првите три месеци од годинава и минимален раст од 3,3% лани

3,0%

раст на БДП за цела 2011 година, 0,2% раст во последниот квартал лани и негативен прв квартал во 2012 година.

Владата се задолжи за 94 милиони евра со записи во еден ден

С

амо на последната аукција на државни записи, одржана во понеделникот, Министерството за финансии извлече од економијата 94 милиони евра. Издадени се тримесечни и шестмесечни записи за кои се исплаќа камата од 4,2% и 4,1%. Веќе денеска достасуваат за отплата 63 милиони евра, но тоа значи дека нето-долгот на Владата се зголемува за 31 милион евра. Владата повторно почна интензивно да се задолжува на домашниот пазар за да го финансира буџетскиот дефицит, иако претходно се обврза пред бизнисмените дека повеќе ќе позајмува во странство. нето-обврските на државата во овој период што се книжат како нови долгови изнесуваат 103 милиони евра. Прашањето кое го поставува „Капитал“ е за што се задолжува Владата?! Како ги троши парите што ги позајмува и за кои плаќа камати?! Ако се анализира структурата на трошење на Владата, јасно е дека најголем дел од позајмените пари се троши за тековните потреби на државата – за плати на јавната администрација и пензии, за

набавки на стоки и услуги, за субвенции и други социјални трансфери, а многу мал дел за инвестиции во изградба на инфраструктура. Од вкупното кратење на Буџетот со последниот ребаланс од 120 милиони евра, капиталните инвестиции беа скратени за дури 90 милиони евра. Капиталните проекти кои останаа да се финансираат со скратениот буџет, главно, се однесуваат на изградба на споменици и на музеи од проектот „Скопје 2014“, а не за автопатишта, железници

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

350 18,5 18

илјади барања за легализација на објекти се поднесени на ниво на државата, информира Министерството за транспорт и врски

илјади објекти се легализирани или се запишани во Катастарот

месеци имаат физичките и правните лица за да ги достават геодетските елаборати за легализација до општините

ТОП ВЕСТИ...

КРИСТОФЕР ВОКЕР

потпретседател за стратегија и анализа во Фридом хаус

Македонија со делумно слободни медиуми

И

маме голем број среднопласирани земји, во некои случаи демократски кандидати или од неодамна демократски кандидати, како Украина и Македонија, кои значително се лизнаа во нашиот преглед. Мислам дека тоа укажува на еден од растечките предизвици во регионот. Македонија лани беше пласирана меѓу 96 и стотата позиција, оваа година се најде на 115 позиција. Што се однесува до другите земји во регионот најдобро пласирани во делот на делумно слободните се Црна Гора и Србија околу 75 место, па Хрватска, Романија, Босна и Херцеговина и Косово.

8

за една година, мо 3% Со 700 милиони евра, доколку ги инвестираше во изградба на инфраструктурни проекти, Владата можеше да направи економски „бум“. Но, позајмените пари завршија за плати, пензии и за субвенции, а резултатот од таквата политика е економска стагнација или за енергетски капацитети. Дел од позајмените пари се користат и за враќање на старите долгови што достасуваат. Но, што е опасноста од ваквите владини политики? Трошењето на парите што ги позајмува државата главно за плати, пензии и за субвенции, а не за развојни инвестиции, го зголемува ризикот за враќање на тие кредити. Тоа се бадијала „изедени“ пари, кои не генерираат приходи и не овозможуваат долгорочен економски развој за да може земјата во иднина сама и без проблеми да ги отплаќа заемите. Анализата покажува дека и покрај тоа што Владата засилено се задолжува, позајмените пари не овозможија економска преродба, бидејќи статистичките податоци за развојот на економијата се поразителни. Економистите се согласни дека задолжувањето за финансирање тековни трошоци е нерационално, особено во време кога пристапот до капитал е отежнат, а каматите се високи поради нестабилноста на пазарите на капитал во Европа. „Разумното задолжување подразбира поинаков концепт на трошење на позајмените пари. Македонија не може да си дозволи расипнички да се расфрла со пари. Тоа не значи дека не треба да се задолжува, но важно е како се трошат тие пари. Владата мора да обезбеди евтини и подолгорочни кредити, кои ќе ги искористи за развој на економијата. Тие кредити ќе бидат исплатливи и корисни доколку БДП на земјата расте побрзо од растот на каматите што се плаќаат за тие заеми. Тогаш тоа ниво на јавен долг, без оглед колку ќе зафаќа од БДП, ќе биде одржливо, бидејќи инвестициите ќе обезбедат забрзан пораст на економијата, а каматите ќе бидат значително пониски од порастот на економијата”, вели Владимир Глигоров од Виенскиот економски

институт. ММФ проценува дека до 2015 година јавниот долг на Владата ќе се зголеми на 2,6 милијарди евра, но ќе остане на нивото од 29% од БДП. Сепак, Владата ќе се соочи со сериозни предизвици за одржување на нивото на јавниот долг и навремено сервисирање на обврските. Како што и самата признава, ризикот од рефинансирање, односно можноста да обезбеди пари за навремена отплата на обврските со текот на годините ќе се зголемува и ќе стане опасен во следните три години. „Особен предизвик за ефикасно управување со ризикот од рефинансирање се очекува во 2013 и во 2015 година, кога редовно ќе достасаат првата и втората еврообврзница издадени во 2005 и во 2009 година, во износ од 150 и 175 милиони евра. Причина за зголемувањето на обемот на отплати во идниот период се и отплатите по основа на проектираните капитални инвестиции во областа на енергетскиот сектор и инфраструктурата”, објаснува Владата во Стратегијата за управување со јавниот долг. Во наредниот период се очекува и умерено намалување на просечното време на достасување на вкупниот јавен долг од 4,9 години, што исто така ќе претставува проблем за обезбедување пари за отплата на долгот. Причините за ваквата состојба се тоа што Македонија не е повеќе во групата земји кои можат да користат концесионални кредити со ниски каматни стапки и долги рокови на достасување. Друг важен ризик за јавниот долг може да биде промената на каматните стапки. Доколку каматните стапки пораснат за само еден процентен поен, тоа би предизвикало пораст на трошоците за сервисирање за 4,4%.

градежни парцели се продадени на последната аукција за новата индустриска зона Металец во Прилеп. Јавното претпријатие за урбанистичко планирање во Прилеп информираше дека на аукцијата со 19 пријави за купување учествувале осум понудувачи. Претходно, на првото надавање, од понудените 12 исто така беа продадени осум парцели.

Макпетрол со загуба од еден милион евра

М

акпетрол, најголемиот дистрибутер на нафтени деривати во земјава, во првите три месеци од годинава остварил оперативна загуба од околу еден милион евра, пишува во консолидираниот биланс на успех што го објави компанијата. Лани во истиот период од годината Макпетрол имаше добивка од околу 500.000 евра. Приходите од продажба на домашниот пазар во првиот квартал од годинава паднале за три милиони евра во споредба со лани, а приходите од продажба на странските пазари се намалиле за 1,5 милион евра, што е главната причина за остварената загуба. Менаџментот на компанијата извршил кратење на расходите кај вработените за речиси 243.900 евра, а скратени се и над 1,5 милиони евра кај трошоците за потрошен материјал и ситен инвентар. Најголемо снижување на трошоците има кај набавната вредност на стоките (пред с$ нафтените деривати), но тоа е пред с$, поради намалените потреби, односно помалата продажба на деривати на повеќе од 90 бензински пумпи на Макпетрол ширум државава.

Македонијатурист со добивка

В

о првите три месеци од годинава Македонијатурист, според билансот на успех, остварила оперативна добивка од 27,3 милиони денари, што е зголемување на добивката од 17,5 милиони денари во споредба со лани, односно 185%. Оваа разлика се должи на намалените трошоци за потрошени материјали, ситен инвентар, каде што се заштедени пет милиони денари во споредба со лани и кај другите оперативни расходи се заштедени шест милиони денари. Во состав на Македонијатурист се хотелите Холидеј ин, Бест вестерн, Карпош, Јадран, Белви, Бристол и Водно.

МАРИО ДРАГИ

претседател на Европска централна банка

Стабилни цени во еврозоната дури во 2013 година

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.982,33 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза во понеделникот беше остварен промет од редовно тргување од 99.180,04 евра, а се истргуваа хартии од вредност во вредност од 544.748,00 денари. Прометот од редовното тргување со акции на дневно ниво падна за 53,54% во споредба со претходниот трговски ден, додека прометот од тргување со обврзници се намали за 22,90%. Од акциите коишто се тргуваат на официјалниот пазар најголемо учество во вкупниот дневен промет имаа акциите на Алкалоид Скопје, со промет од 2.513.392,00 денари. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Топлификација

1.991,00 +88,00

+4,64%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Реплек

35.600,00 -1.030,00

-2,81% 2 81%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000

308

милиони долари е зголемен извозот на земјоделски и прехранбени производи од Македонија за една деценија. Но, ако се земе предвид фактот дека во истиот период увозот на храна во земјава е зголемен за 405 милиони долари, излегува дека Македонија е зависна од увозна храна. Тоа воопшто не оди во прилог на огромните суми субвенции кои се издвојуваат за финансиска поддршка на аграрот.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

13.209,31 0 14% -0,14%

Фјучерсите на берзата во САД паднаа откако минатата недела беше најдобрата во последниот месец за индексот S&P 500. Податоците за влегувањето на Шпанија во рецесија го засенија зголемувањето на потрошувачката во Америка.

Алкалоид со нето-добивка од три милиони евра

Н

ајголемата македонска фармацевтска компанија, Алкалоид, според објавениот финансиски извештај, во првите три месеци од годинава оствари нето-добивка од три милиони евра. Приходите од продажба бележат раст од 2% споредено со лани и изнесуваат 25,6 милиони евра. Во структурата на продажбата поголемо е учеството на приходите од извоз на стоки и таа сума за првите три месеци изнесува 14,9 милиони евра, наспроти продажбата на домашниот пазар, која изнесува 10,7 милиони евра. Податоците покажуваат дека Алкалоид успеал да ги одржи позициите на странските пазари на исто ниво од лани, а на домашниот пазар успеал да ја зголеми продажбата за 4% во споредба со лани. На расходната страна ј најголема ставка се трошоците за суровини, матер материјали и ситен инвентар, која изнесува 6,9 милио милиони евра. Најголем раст на трошоците има кај ставката ст набавна вредност на продадени стоки и услуги, каде што растот е зголемен во споре споредба со лани и изнесува 3,4 милиони евра.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.747,39 9.520,89 1.399,60 3.062,56 6.781,40 804,27

VALUTI

£ €

СТАПКА

-0,51% -0,43% -0,27% -0,22% -0,29% -0,72%

€ $

1,2301 ПРОМЕНА

+0,3%

СТАПКА

1,3214 ПРОМЕНА

-0,1%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.656,80 -0,48% 0 48% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

119,40 -0,36% 0 36% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

П

ретседателот на Европската централна банка, Марио Драги, оценува дека стабилноста на цените во еврозоната ќе се случи дури во 2013 година. „Стабилни цени ќе има дури на почетокот на наредната година, односно зголемувањето на цените дури тогаш нема да биде повисоко од 2%“, вели тој. Инфлацијата во 17-те членки на еврозоната во април изнесувала 2,6%, односно била за 0,1% помала отколку во март 2012 година, оценува Европскиот завод за статистика, Евростат.

ИГНАЦИО ВИСКО

Банка на Италија

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

Трошоците за задолжување на Италија нагло се зголемија, а намалувањето на кредитниот рејтинг на Шпанија предизвика нервоза кај инвеститорите.

“

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОГЛЕД НА ДЕНОТ...

Драгане Павловичу-Латас... Види вака! КОМЕНТАР

Љупчо Зиков

zikov@kapital.com.mk

Не може човек да остане при здрав разум по ваква колумна на Латас... Сега, по шест години Преродба, треба да се надеваме дека „свежината на брановите на промените” ќе донесе на власт нови 150 „гладни деца”, кои ќе продолжат да ги „крчмат” државните буџети! Дали ти текнува, Драгане Павловичу, дека додека свежите бранови ве опиваат сите ВАС таму во „беkстејџ”, Македонија ја губи моралната поента на своето постоење, оти едноставно, оваа земја не го усреќува сопствениот народ. Фали само една одлука за еутаназија... од некаде однадвор (ти можеби и подобро знаеш од каде) и така освежени од промени да н$ снема... Дали тоа го посакуваш, Драгане Павловичу?! Ајде да отвориме јавна дебата. Без политичари. Дебата во која искрено ќе зборуваме и ќе се гледаме во очи! Ајде... „освежен низаеден”!

С

акам да му се обратам лично на Латас! Најлично... Оти, Латас не е глупав човек! Напротив. Македонската дваесетгодишна јадна стварност, што денеска сите ние со „симнати гаќи” ја сведочиме, докажува дека Латас не е глупав човек. Тој секогаш бил таму каде што треба – и во времињата под Бранко, и оние под Љубчо и овие под Груевски! Скицата на овој текст, мили мои читатели на „Капитал“, ја пишувам заседнат во удобна фотелја во една банкарска канцеларија на Рокфелер центар во Њујорк...! Рано претпладне... Се давам во убавина и шарм, адреналин раширен од позитивна енергија на луѓе кои создаваат! Америка излезе од криза... оди напред! А јас ги читам „свежите бранови во ВМРО-ДПМНЕ” и „Промените на Латас” во „Вечер“. Сега се прашувате зошто го правам тоа? Да се убиеш? Ајде де... Со ништо не се согласив со него во текстот (инаку, редовно го читам Латас - поради прецизните пораки што власта ги испраќа преку него), освен со фактот дека и покрај с$, Груевски повторно го матира Црвенковски и е „десет минути” понапред во политичката битка за задржување на власта! Еве, и јас да додадам дека отсуството на возбуда и вознемиреност во СДСМ од најновите потези на Никола Груевски е само директна потврда колку овие луѓе „удавени во сопствената немоќ и неспособност”, овде само пусто чекаат Груевски сам да си оди, а тие да дојдат на негово место! Што ли чекаат, којзнае... Дотогаш Бранко Црвенковски е само жив штит на власта на Никола Груевски и ништо повеќе. Јадно! И тука нема ништо спорно, Латасе, драг пријателе... Колку да сме начисто дали воопшто застапувам нечии ставови во овој текст! Но, тоа не е поентата, БРЕ фраеру...

Ајде да дебатираме! Но, те молам, без „кур и пичка”, „говно низаедно”, „курви и проститутки”, „педери и шербетлии”, „гз ваков”, „гз онаков” и „гз ти мајчин”. Извини што овде ги потсетувам термините. Го направив тоа единствено со намера да укажам на што мислам, за да не кажеш не сум дефинирал... Одважи се, брифирај се ако треба, спремај се и излези на мегдан да ДЕБАТИРАМЕ ЗА ВИСТИНСКИТЕ ТЕМИ! А тие се многу поважни од судбината на министрите и вториот и третиот ешалон... Барем да се некои ешалони!

Зошто ова писмо до тебе!

Претеруваш! Ај не сака човек да реагира, да спушта нивоа на комуникација, ама ти, пријателе, ги минуваш сите граници... Па боже наш, како не ти текнува бре, Латасе, кога ги „куцаш” тоа редовите на компјутерот дека колку е Бранко на власт, толку и ТИ сосе Ѕинго сте на власт! Како не ти текнува наутро кога ќе се погледнеш во злегува огледало дека од другата страна излегува Бранко, Љубчо, Никола или Ѕинго.... Како не ти текнува дека вие четири, пет,, шест мските таканаречени „мудреци” од медиумските ежи редови (од сите бои) со вашите „свежи ајка селски интелигенции” му ебавте мајка ини на цело јавно мислење во сите години ништво наназад. Дека ја држите во заложништво ви целата медиска сцена, а токму такви те! „полноглавци” ве сакаат по партиите! шање На пример, Латас, вистинското прашање и” ќе го сега е дали „свежиот бран промени” а пошта” зафати округот на Кратово, „задња делство Силекс и Министерството за земјоделство ш сосе Дирекцијата за субвенции! Баш а ме интересира... А? Ајде и за тоа да зборуваме... ги, Зарем не си помислил, Латасе драги, ски не дека Ѕинго во моментов е со Груевски ебо заради идеалите на Македонија, „јебо те бог”, туку заради втората етапа на приватизацијата, која е во тек... а тоа ое е да ја легитимира првата етапа (мое о на Кратово) и потоа - запоседнувањето реку финансиските токови во земјата преку е?! За Буџетот! Е што, ние нафта ли пиеме?! ани и сево ова прилично се заинтересирани во Брисел и во Вашингтон! анко! Ама Ѕинго поради тоа беше и со Бранко! И поради истите причини ти тогаш исто иот звучеше... Се сеќаваш ли на славниот едер, слоган од деведесеттите: „Ѕинго педер, напред Вардар...”. Па кога Ѕинго муу се а жалел на Бранко за поведението на н, Комитите-Запад на градски стадион, а а Бранко му ветил дека ќе среди, па на следниот натпревар на Вардар, Комитите смениле малку и викале: „Ние сме педери, Ѕинго е наш“!!!! Ти не си глупав човек, Латас, ама е, не претеруваш човече... Зошто, друже, тргнеш како треба – од позицијата дека цијата и ТИ си истрошено дете на транзицијата како и Бранко и Ѕинго... Ајде, кажи го тоа! Родител во средни години си ти... те Мислиш ли ти на иднината на своите ле! деца? Па не е с$ во кешот, пријателе! е Во која земја живееш ти?! Зошто не дебатираме за вистинските нешта, туку олу како „прдеж во гаќи” се вртиме околу тоа зошто Груевски се „освежувал со бран промени” деновиве... а Ја заболе јавноста за освежувањата на владејачката коалиција! Дајте бре, да зборуваме за вистинските нешта... 350.000 невработени, а 420.000 вработени! 150.000 јавна и администрација! Алооооо! Трговски дефицит над 500% зголемен за дваесет години! Скоро една милијарда евра увоз на храна! За само две години позајмени се над 650 милиони евра! За што? ОВА СЕ ВИСТИНСКИТЕ ТЕМИ! Ало, фраеру! е Па не е сета вистина БРЕ, во устите на Латас и уште четворица сосе „класната раководителка”! Па не читаат само тие... ако воопшто читаат нешто!? Читаме и ние...

Во што е проблемот Латас?! Каде вреѓаш интелигенција?? Додека јас, Драгане ПавловичуЛатас, во деведесеттите години пишував големи критики за политиките на Бранко Црвенковски е и заедно со „Дневник“ ја уривавме неговата влада, а јас ја градев мојата голема новинарска кариера,, и ТИ истата таа власт на Црвенковски слепо ја бранеше... Сосема исто како што денеска тоа го правиш со владата на Никола Груевски! Нема

никаква разлика. Да, секако, тоа е истото она време кога, како што раскажуваш во својата вчерашна колумна, стариот Буш беше претседател на САД, па Бил Клинтон, па младиот Буш, до денеска Обама... Но, тоа е и ТВОЈОТ голем проблем... Затоа, денеска, Латасе, мој драг пријателе, нас во „Капитал“, а сигурен сум и поголем дел во јавноста, воопшто не н$ интересираат „вратоломиите” на министерката за внатрешни работи и каков полициски „бос“ бил Каширски... Ниту н$ интересира кога ќе им почнат смените во Владата! Баш н$ заболе за тоа... Како што ич не н$ боли дали имаат замор на материјалот... Ајде да не ја замајуваме јавноста! Ајде да дискутираме за ВИСТИНСКИТЕ НЕШТА! Еве кои: Прво, кои се ефектите од 12-15 милијарди евра, колку што приближно „тежат“ сите буџети од 2006 година наваму?! Голем дел од овие пари, освен што беа „изедени” за плати на јавната администрација -

партиски наредена за гласање - отидоа преку каналите наречени „капитални инвестиции” во познатите проекти низ Скопје. Колку од овие пари, во најмала мера, „се недомаќински потрошени”?! Државниот завод за ревизија има тони хартии со извештаи за ова... Запрепастен сум колку и странски влади знаат за тоа како се трошат парите во Македонија. Второ, голем дел од парите контролирани од луѓето министри и директори на Ѕинго се „крчмеа” и преку каналите наречени субвенции за земјоделците... Со овој кеш од сите нас македонските граѓани се создаваше новата бизнис-елита. Никој нема ништо против нагонот да работи, да инвестира и да прави пари, но денес од оваа позиција некој да ви соли памет дека многу прави и се одрекува во името на светлата патриотска иднина за Македонија е рамно на ретардација пред оние кои гледаат и разбираат и судбината на илјадници кои секој месец се иселуваат од земјата! Годишните ревизорски извештаи на Д Државниот завод за реви ревизија, секако, СЕГА нема да бидат предмет ан на анализа. Но, еден ден сигур една влада ЌЕ сигурно МОРА (Брисел и Вашингтон по ќе побараат) да се наврати ов прашања... како на овие се тро трошеа македонските држав буџети. државни Трето некој ќе мора Трето, „онак свежо и брановито „онака про во промени” да одговори зошто во Македонија банкит не даваат кредити банките и не се отворени за сите компан и идеи еднакво, компании пари ги чуваат во НБМ. а парите Зошто? А во исто време милија милијардите преку Буџетот расп се распределуваат на начин како ќе каже главниот „борд”. п Кој ќе плаќа за овој злочин? з ова не разговараме, Зошто за Латасе, мој драг пријателе? Ајде на ова да се задржиме п малку повеќе... Четврто или зошто не Четврто, разгова разговараме, Драгане Павлови Павловичу, за тоа кој с$ има а под 5% акции во македонските компани и кои ликови компании групиран здружно ги групирани контроли контролираат финансиските в земјата... Зошто овде текови во „ немаме „свежи брановити промени промени”... зо Петто, зошто не разговараме, Павлович за „многу Павловичу, интелиге интелигентниот” заклучок на НБМ и нејзиниот гувернер најго дека најголемиот резултат во Македони за дваесет години Македонија стабилн е стабилноста на денарот и НА ЦЕНИТЕ?! ЦЕНИТЕ?!!!!! Да, стабилноста цените ама на кое „факинг” на цените, ни високо ниво! Па ти, Латасе, пи самиот пишуваше и цели прав вести правеше за цените на Топлифика Топлификација. Стабилни цени на високо ниво – парно, нафта, бен струја, бензин... Удри му, Латасе, (мисла дека треба да знаеш 18% (мислам п да вадиш проценти, ако не знаеш, се...!!! ДДВ, па види колку е јави се...!!!) приход во Буџетот. А нашите тоа приходи не „пушат”, Латасе бизниси нека драги.. Агрокор од Загреб и мој драги...!? Б Имлек од Белград да се вечни за Македонија Така ли? Македонија!? треб да се радуваме И сега треба „свежин на „свежината на брановите на промените” да донесе на власт „гл нови 150 „гладни деца” кои ќе та собраните даноци ги крчмат така произв на ВИСОКИТЕ како производ Ц СТАБИЛНИ ЦЕНИ! Дали ти текнува, Латасе, дека додека свежината ве опијанува сите ВАС таму во М „беkстејџ”, Македонија ја губи с поентата на своето постоење? Фали од само една одлука за еутаназија... од од некаде однадвор (ти можеби зн и подобро знаеш од каде) и така освежени од промени и пијани од едно убавини едноставно да н$ снема... п Дали тоа го посакуваш, Драгане К Павловичу?! Кажи... Ајде да јавн дебата. Без отвориме јавна Д политичари. Дебата во која ќе ќ се гледаме во очи! зборуваме и ќе Ајде, Латас!

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

ПОЛИТИКА 7 Најголемата победа на Ахмети, амнестијата на Хашките случаи, извојувана на сметка на Груевски

Најкрупната отстапка што Ахмети успеа да ја издејствува од Груевски, која на членовите на ВМРО-ДПМНЕ полесно да ја голтнат не им помогна ниту култот на непогршливост на премиерот, секако е амнестијата на Хашките случаи. Пратениците на ВМРО-ДПМНЕ мораа молчешкум да ги поднесат тешките обвинувања од СДСМ дека Македонија го доживеа најцрниот ден во својата историја кога Собранието го усвои автентичното толкување на Законот за амнестија што виновниците за воените злосторства од конфликтот во 2001 година целосно ги ослободи од одговорност. Најнечовечната зделка од пазарот Груевски-Ахмети, како што ја нарече опозицијата, тогаш ја бранеше само ДУИ, иако сите говори на пратениците од СДСМ беа упатени на адресата на ВМРО-ДПМНЕ.

10 години ДУИ, 10 години власт!

Ахмети доби многу, што доби државата? Максим Ристески risteski@kapital.com.mk steski@kapital.com.mk

Н

ајголемата партија на Албанците, чие погонско гориво складирано од воениот конфликт во 2001 година никако да се потроши, деновиве одбележува 10 години од своето основање. Сувереното владеење на ДУИ со албанското гласачко тело во минатата деценија доживеа многу потврди, особено по нападите со кои најголемиот опонент, ДПА, безуспешно се обидуваше да ја демистифицира улогата на Ахмети и неговите соборци за и во новостекнатата позиција на Албанците во Македонија. Без поголема штета, рејтингот на Ахмети го издржа и најголемиот напад врз неговиот интегритет, кој според сомневањата на ДУИ, повторно дојде од ДПА, во форма на лустрациски досиеја со кодни имиња за А л б анците – со р аб отници на УДБА, од ко и познавачите под Ибар го препознаа токму лидерот на албанската владејачка партија. Но, сеедно кој и со каков интерес ја оформил или помогнал да се создаде Ослободителната народна армија (ОНА), чиј политички лидер

беше Ахмети, таа на само три месеци пред постконфликтните параламентарни избори во 2002 година покажа дека има намера да слезе од планините преку Парламентот во Владата, формирајќи ја политичката партија Демократска унија за интеграција. По изборите, прв раката за помирување од страна на македонскaтa власт (против кои се бореше ОНА) на Ахмети му ја подаде Бранко Црвенковски, кој како премиер преговараше за коалиција со тукушто оформената партија, што освои дури 11,9% од вкупниот број гласови (70% од гласовите на Албанците). Во јавноста владината коалиција во која беа СДСМ и ДУИ важи како попродуктивна за албанската партија (во однос на онаа со ВМРО-ДПМНЕ), но Ахмети со секој нов ден во актуелната влада е на пат да н$ разувери дека политиката навистина е уметност на невозможното, како што се изрази политичкиот аналитичар Алберт Муслиу. „Впечатокот е дека коалицијата на ДУИ со СДСМ функционираше подобро. Тогаш пред ДУИ стоеше поголем дел од нивната мисија за исполнување, а со СДСМ имаат и повеќе идеолошки сличности.

Неважно е колку се Албанците - Ахмети си има 30% во Владата

Лидерот на ДУИ покажа дека и тоа како знае да ги користи промените на односот на силите меѓу него и партнерот во Владата од македонска страна. По првото освојување на власта во 2002 година, ДУИ доби пет министри во 18-члената Влада на Црвенковски, од кои еден вицепремиер, Муса Џафери, првиот генерален секретар на партијата. Ваквиот сооднос остана и во следната Влада на Хари Костов (јуни 2004), а се промени во полза на Ахмети кога премиер стана Владо Бучковски

(декември 2004), кога од вкупно 19 членови на Владата шестмина беа Албанци. Груевски по убедливата изборна победа во 2008 година кога освои дури 63 пратеници, му ги намали преговарачките амбиции на Ахмети, и го остави на 6 министри, иако Владата броеше 22 члена. Поповолниот однос на бројот на мандатите помеѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ по изборите во 2011 година, Ахмети не пропушти да го искористи, па во моментов има 7 свои министри од кои за првпат двајца вицепремиери. Најголем „трофеј” за алабанската партија по оваа поделба на ресори секако ќе остане доделувањето на одбраната за првпат на Албанец-министер, Фатмир Бесими.

Рафис Алити, еден од основачите на ДУИ: Потребно е понатамошно демократизирање на Македонија

„Како поголеми успеси на политиките на ДУИ во овие 10 години би ги издвоил демократизацијата на општеството, чиј дел е имплементацијата на Охридскиот рамковен договор, потоа легализацијата на Тетовскиот универзитет, признавањето на Косово и демаркацијата на границите со оваа држава. Донесени се многу битни закони и одлуки, меѓу кои Законот за децентрализација и територијална реорганизација. А како предизвици пред иднината на ДУИ би ги поставил понатамошното демократизирање, за сите граѓани на Македонија да се чувстуваат рамноправни, при што главна грижа на ДУИ се Албанците. Тука би го издвоил допрецизирањето на Законот за употреба на јазиците, кој мора да биде компатибилен со Уставот. Секако, за ДУИ се од пресудно значење евроатлантските интеграции.“

Ставовите за ДУИ на ВМРО-ДПМНЕ знаеме зн какви беа пред коалицијата од 2008 го година. Но, со секој нов ден на актуелната коалиција се добива впечаток дека на Ахмети и на Груевски добро им оди муабетот“, изјави Муслиу за „Капитал“. И парламентарните избори во 2006 година потврдија дека ДУИ е избор на Албанците, но победата на Ахмети, Груевски одби да ја валоризира и коалицираше со дотогаш традиционалниот партнер на ВМРО-ДПМНЕ, ДПА. Но, Ахмети, за разлика од Груевски, покажа дека нема предрасуди во однос на тоа со кого ќе ја дели власта, па успеа да издејствува поддршка од меѓународниот

фактор (пред с$, од амбасадите на САД и на ЕУ) за на 25 мај 2007 година на Груевски да му испорача пет точки (барања) познати како Мајски договор, кој по предвремените парламенатарни избори во 2008 година стана основа на коалицијата која владее до денес, а според познавачите, нема опасност некој да го исели ДУИ од Илинденска број 2 во догледно време. „Легитимитетот на ДУИ е освоен на избори, со кредибилитет што не се потпира само на конфликтот од 2001 година, туку и на агилноста, способноста да се спроведат ветувањата. Тоа на ДУИ му го продолжува рокот на траење. А да не заборавиме дека Ахмети ја има и поддршката на меѓународниот фактор“, вели Муслиу. Неговиот колега, аналитичарот Ким Мехмети, смета дека друга е тајната на непобедливоста на ДУИ. „ДУИ покажа дека не знае да го вложи кредитот што го стекна со конфликтот во 2001 и затоа се приближува до банкрот. ДУИ за овие 10 години докажа дека Албанците не добија нова партија, со нов квалитет, туку само уште еден претендент за власт која се користи во интерес на партиската врхушка“, изјави Мехмети за „Капитал“.

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ Мајкрософт го поддржува невладиниот сектор

М

ајкрософт втора година по ред спроведува програма за поддршка на невладиниот сектор во земјава. Во рамките на програмата невладините организации кои имаат и добротворни активности можат да аплицираат за бесплатни лиценци и софтвер. Влора Адеми, претставник на локалната канцеларија на Мајкрософт, истакна дека целта на програмата е како да се подобри капацитетот на невладините организации, со што ќе го зголемат придонесот за општеството. За да добијат поддршка од Мајкрософт, невладините организаци треба да бидат регистрирани како НВО, да имаат одреден број компјутери за кои би аплицирале и да

има инсталирано каква било верзија на Windows. Бесплатните софтвери и лиценци се со различна вредност во зависност од невладината организација. Од досега одобрените во Македонија, две се во вредност од 82.000 евра. Марија Ралич од Мајкрософт, задолжена за Централна и за Источна Европа, посочи дека невладините организации може да аплицираат за проекти за младите, за старите лица кои останале без работа, а може и за да го зголемат капацитетот. Досега Мајкрософт поддржа проекти во неколку организации во Македонија како Центарот за институционален развој ЦИРА, Хабитат Македонија и СОС Детско село.

Радикални исламисти уапсени за убиството кај Смиљковци!

В

о голема акција наречена „Монструм“, во која учествуваа 800 полицајци, Министерството за внатрешни работи приведе 20 лица осомничени за петкратното убиство кај Смиљковци. Миниситерката за внатрешни работи, Гордана Јанкулоска, соопшти дека станува збор за група од Скопје - следбеници на радикалниот ислам, кои војувале во Авганистан и во Пакистан против НАТО војници. Сите се македонски државјани. Во претресот на 26 објекти, полицијата пронашла големо количество на оружје, за кое ќе се докажува дека е користено во злочинот.

МВР ќе поднесе кривични пријави за тероризам против сите приведени, а Јанкулоска го откри и мотивот - сеење на страв кај пошироката јавност. Таа порача дека МВР будно ја следи безбедносната состојба во земјата и дека делува и превентивно и репресивно и дека засега состојбата нема промени. На 13 април, Велики четврток, на брегот на езерото кај Смиљковци свирепо беа убиени Кире Тричковски, Александар Наќевски, Филип Славковски и Цветанчо Ацевски, на возраст од 18 до 20 години, како и Борче Стефановски (45) од скопското село Црешево..

Новите уставни судии и во Собрание едвај поминаа! Расправата за новите судии траеше три дена, во кои власта и опозицијата жестоко се судрија за квалитетот и компетентноста на предложените кадри. Гласањето пак, СДСМ го нарече нов пазар меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ Марија Севриева sevrieva@kapital.com.mk

П

о три часа обид за обезбедување кворум во собраниската сала, каде што требаше да бидат изгласани предлозите за нови судии во Уставниот суд, пратениците од владејачката партија, ВМРО-ДПМНЕ, поддржани од своите коалициони колеги од ДУИ, дадоа амин за Никола Ивановски, Елена Гошева и Сали Мурати да седнат во Уставниот суд. Тројцата кандидати беа поддржани со 66 гласа за и два против. Опозиционата коалиција на СДСМ сето време го помина низ собраниските ходници, но не влезе во салата за пленарни седници. Изборот на Ивановски, Гошева и Мурати од владејачкото мнозинство пак, беше поздравен со двоен аплауз, еден по гласањето и другиот откако тие дадоа свечена заклетва дека одговорно, совесно и чесно ќе ја извршуваат функцијата уставни судии. Тројцата новоизбрани судии ќе седнат

на местото на Игор Спировски, Лилјана Ингилизова-Ристова и Зоран Сулејманов, чиј мандат истекува на 1 јуни. Расправата за новите судии траеше три дена, во кои власта и опозицијата жестоко се судрија за квалитетот и компетентноста на предложените кадри. Според СДСМ, предложените кандидати се партиски војници, кои ќе треба да ја штитат и да ја остваруваат партиската агенда на ВМРО-ДПМНЕ. За мнозинството пак, со овие кандидати конечно ќе започнат демократските процеси во Уставниот суд, кој досега работел под диктат на социјалдемократите.

СДСМ: Нов пазар меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ

Гол пазар во рамките на владејачката коалиција, вака СДСМ го карактеризира начинот на кој во понеделникот беа изгласани тројцата уставни судии. Според нив, изборот претставува брутална партизација на државните институции. „Откако пратениците на ДУИ не влегоа во собраниската сала, гласањето се одлагаше со часови, бидејќи ВМРО-ДПМНЕ беше принудена

Односот во Уставен суд 5:4?

П

окрај новоизбраните тројца уставни судии, кои опозицијата ги квалификува како партиски кадри, експертската јавност веќе го пребројува распоредот на сили во Уставниот суд. Меѓу нив се наоѓа и името на судијата Владимир Стојановски, кој беше експресно избран, откако едно судиско место беше испразнето поради пресудата на Управниот суд дека Трендафил Ивановски бил соработник на тајните служби. За близок до владејачкото мнозинство се

да договори нов, надграден и проширен пазар за да го одоброволи својот коалиционен партнер да ги гласа предлозите на Груевски. Клучното прашање кое ја интересира јавноста е што е новиот пазар меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ?“, праша Оливер Спасовски од СДСМ. Демократската унија за интеграција не е партија која се пазари, истакна Талат Џафери од ДУИ. Неговата коалициона партнерка, пак, од ВМРО-

смета и Исмаил Дарлишта, како предлог на ДУИ. Другите четворица судии се предложени од поранешниот претседател на Македонија, Бранко Црвенкоски или пак, се избрани кога СДСМ бил на власт. Тие од ВМРО-ДПМНЕ беа директно посочени како луѓе на Црвенковски. Уставниот суд го сочинуваат девет судии со мандат од девет години, без право на повторен избор. Судиите на Уставниот суд се избираат од редот на истакнати правници. ДПМНЕ, Силвана Бонева, рече дека морале да ги почекаат сите пратеници, дури да бидат повикни и болните, за да се обезбеди Бадентеровото мнозинство за точките за кои се гласаше. Своето отсуство од салата СДСМ го објасни како отсуство од целосното разградување и уништување на независниот судски систем, во кој, како што велат оттаму, не сакаат да учествуваат.

Тодоров ќе „увезе“ странци за да го градат новиот клинички центар! Викторија Милановска milanovska@kapital.com.mk

Н

овиот клинички центар во Скопје, вреден 60 милиони евра, ќе го градат странци. Министерството за здравство скрои престроги тендерски критериуми кои македонските компании не можеле да ги исполнат, призна министерот Тодоров. Во тендерот за изработка на идеен проект распишан во понеделникот Министерството бара кандидатот да има големо искуство во проектирање ваков тип објекти. Главниот архитект треба да достави сигурни докази дека проектирал најмалку три здравствени објекти со површина над 30.000 метри квадратни. Министерот Тодоров јавно се посомнева дека домашните фирми ќе ги исполнат условите за да се јави на тендерот. Ги тешеше да се здружат во конзорциум ако сакаат да го градат клиничкиот центар. „За македонските фирми критериумите се ултрастроги и не верувам дека некој ќе може самостојно да ги исполни. Јас ги охрабрувам да направат конзорциуми со други фирми коишто

47.000

метри квадратни ќе зазема новиот клинички центар на местото на стара Гинекологија имаат искуство со проектирање вакви објекти и да ангажираат лица со потребното искуство. Ние како министерство, силно се трудиме да анимираме што поголем број компании, и домашни и странски“, рече Тодоров. Според него, новиот објект ќе се простира на површина од околу 47.000 метри квадратни, ќе има околу 500 болнички кревети, 130 легла во дневна болница, осум операциони сали, 90 амбуланти и современа дијагностичка опрема. Медицинската опрема ќе се префрли од постојните клиники, а се планира и комплетна дигитализација на

медицинската документација со воведување систем за компјутеризирано архивирање. Од Министерството планираат изградба и на централна лабораторија и аптека, со обезбеден систем за транспорт и електронско испраќање рецепти или резултати. Според првичните проценки на министерот, проектантските работи треба да завршат за шест месеци, а во средината на 2013 година да почне и изградбата на Центарот. За три години, вели Тодоров, клиничкиот центар треба да биде готов. Од Министерството не откриваат што ќе биде со постојните клинички згради, дали ќе се пренаменат или на нивно место ќе се градат сосема нови објекти. Во однос на метежот на паркингот во кругот на клиничкиот центар, Тодоров открива дека во план се и катни гаражи, а пациентите ќе бидат речиси оневозможени со автомобил да стигнат до клиниките. Новиот клинички центар организациски ќе ги обедини сите клиники, освен клиниките за инфективни и за детски болести и Стоматолошкиот центар и Максилофацијална хирургија. Тодоров не сакаше да открие од каде ќе ги обезбеди Владата парите за проектот, иако пред неколку месеци премиерот Груевски истакна дека парите ќе се обезбедат од Банката за развој при Советот на Европа.

PRVA MARKETING KONFERENCIJA

БРЕНДИРАЊЕ патот до потрошувачот 8 јуни јууни 2012 2012 / хотел ALEKSANDAR PALACE Скопје Скопје ј

1

КАКО К АКО О БРЕНДОТ ДА “РАБОТИ“ З А ВАШИОТ ВАШ АШИОТ БИЗНИС? АШ ЗА

О Откријте ткри р јте ја ри а„ „магијата” м гијата” на ма н најпознатиот ајпоз оззна натиот ссветски ве ветс еттсски ки б бренд, р нд,, ре Co Coca–Cola oca c –C Col ola повторува Како о се с повто тору рува ууспехот спехот на бренд? Екстензија еден бре ренд нд?? Ек Екст стен ензи зија ја на брендот Кафетин. Како К а о да ја зголемите ак продажбата п родажбата преку менување на имиџот на брендот? Искуството на Шкода Како брендот Т’га за југ им отвори врата на останатите брендови на винарницата Тиквеш? бренд. Раѓање на нов бренд нд д. креираше Кој и како го креи еи еир ира раше раше Винчини? брендот Винч чин ини? и

2

МАРКЕТИНГОТ ВО ФУНКЦИЈА НА ВАШИОТ БРЕНД

Како се создава бренд? брендирање? Како изгледа процесот на брендира ање е? Кои К Ко ои се техники за брендирање? разликата меѓу бренд? Ко Која ја аер азли ика ата та м еѓу пр еѓ производ и б рен нд? нд македонските Ко Којј им помага а на на м мак а ед ак едон онск ск кит ите компании во осмислување комп мпан ании и в о ос осми м слувањ ње на своите бренд-стратегии? бр рен ндд ст стра рате ра т ги те гии? и Колкава Колк кав ава а е улогата а на маркетинг-агенциите маркети тинг инг нг-а -аге г нции ите нови брендови? во креирањето креирањ а ет ето он ови бре ренд ндов ови? компаниите Кој во ком омпа паниите е е задолжен брендови? за креирање кре реи ирање бр бре ендови? вистинскиот Кога е в истинскиот момент ис да лансирате лан ансирате нов бренд? Можат М ожат ли македонските локални и брендови да прераснат во глобални? глоба ални и? и?

3

макБРЕНДонија макБРЕНД Донијја ЕДЕН ПОИНАКОВ ПОГЛЕД Д

Брендирање на Макед Македонија донија дон до - идеја или реалност? Како н$ гледа, а како ние ние сакале би ссак акал кал але да н$ $ гледа светот? на Кое е лицето н а во Македонија ја в о светот, кој н$ претставува? пре ретс ре тставува? Доволни ли До ово олн лни ни л и се само културата сспортот, сп орто то от, т, кул к улту ул тура р та и ра уметноста умет еттно ност с а за ст а промоција про ром мо оци ција ј на а една е едн дна земја земј м а или мј и ие ил неопходен неопхо ходе ден ен посеопфатен посеопфате по ен пристап? Каква стратегија за брендирање & е потребна на Македонија?

*Во оваа панел-дискусија д у ј ќе земат учеств учество у во пр првите рви ите е луѓе на неколку маркетинг и истражувачки истражувач чки агенции агенц ции и менаџери на домашни и на странски ком компании. мпан нии и .

На Н ак крајот рајот на секој се екој панел е предвидена дискусија со учесниците на конфе конференцијата. ере енци ијата.

ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ ОД Д КОНФЕРЕНЦИЈАТА? Ц Од „прва ќе слушнете како се создавале дел од „ р рака” р у најпознатите македонски и интернационални брендови у бренд р отвора р врата р за нови пазари, р , поголем Како успешниот р подобар имиџ, поголема извоз, зголемена продажба, лојалност од потрошувачите...

Што с$ е потребно за креирање успешен бренд? Која е разликата меѓу производ и бренд? Ко олк лку чини процесот на брендирање? Колку Ка акв ква а стручна стру ручн ру учна чн на по п м ш и поддршка мо р им е Каква помош потреб бна а на на компаниите ко к омп мпан ании иите те во во овој ов вој процес? про р цес? потребна рат атеш ешки да р разм мислу ислуува ате кога носите те те Како стр стратешки размислувате одлу од лука дали и кога кога да да лансирате л нсирате нов ла нов бренд? но брен бр брен енд? д одлука компа ани ниит ите е е задолжен за а кр креи реира рање р нови брендови, р Којј во компаниите креирање р т на брендирање, б бре р рендирање, р , колку куу време, в вре реме р ме,, како изгледа процесот к кре реир ирање нов бренд? енергија и средства се потребни за креирање размислуваат у менаџерските р тимови Како р на бренд ориентираните компании? ј е улогата у на маркетинг-агенциите р Која во креирањето брендови?

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА НА АМЕ ЕНЕТА Т ТА КОНФЕРЕНЦИЈА Ц АТА:: КОНФЕРЕНЦИЈАТА: Генерални м ена аџери ии менаџери основачи на ком мпан нии компании Бренд-мена аџер ри Бренд-менаџери Маркетинг-д дир ректор о ии ор Маркетинг-директори менаџери Менаџери за р азво ој и развој стратешко о пл ланир рање планирање Маркетин инг и и стра ажувачки Маркетинг истражувачки компан нии и а ге енц ции кои се компании агенции занима м ваатт ссо ма ор разл ра злични аспекти занимаваат различни на а брендирањето бре р нд дирањ ањет ањ ето о П рофес есионалц лци лц и и кр реативци од Професионалци креативци марк маркетинг ркетинг и од д адвертајзингадвер ер рта т јзингагенции аг Вработени р во секто то ор ри за одно оси сектори односи со јавноста и човечки човечк чки ресурси ресу ре сурс рси рс и Вработени р во секторите за продажба Сите компании кои во своето портфолио имаат брендови и оние кои имаат стратешка р цел да ги брендираат своите производи

ГЛАВЕН ГОВОРНИК

JAS JASON JAS SON SO N ROMEYKO ROME RO MEYK YK KO Интернационален тернационал креативен р ативен директор дире р на агенцијата аггенцијата ј Sаatchi& Sаatchi Sаatc chi&Saаtchi Saаtch hi за Sаatchi&Saаtchi брендот ндот T-Mob T-Mobile!

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА WWW.KAPITAL.MK

Kapital Akademija...

www.kapital.mk

лица за контакт: Гордана Михајловска, Бобан Ѓоргиевски, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

КАПИТАЛ средА 02.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари Странски компании заинтересирани за тутунскиот комбинат од куманово

Н

> БроЈка

еколку странски компании се интересираат за рестартирање на некогашниот тутунски комбинат Боро Петрушевски Папучар откако по извршената ревизија на приватизацијата, кумановскиот суд го одзеде управувачкиот пакет-акции од Бајруш Сејдију и & го врати на државата. Меѓу нив се споменува и српската компанија Штајнберг, која се посочува како најсериозен кандидат за рестартирање на комбинатот, со финансиска поддршка од инвестициски фондови од САД. Откако е во затвор поранешниот сопственик, Бајруш Сеидиу, тутунскиот комбинат е под постојан надзор на полицијата.

Kuehne + Nagel со двонеделно поврзување на збирните пратки од Виена за Скопје

K

uehne + Nagel воведе две поаѓања неделно од Виена кон Скопје за да се постигне побрза конекција за збирните пратки од Европа преку новиот Источноевропски магацин во Виена. Новиот збирен магацин ги поврзува сите држави во Европа со повеќе од 300 директни линии и неделни поаѓања. Сите транспортни линии нудат фиксни термини на поаѓање и транзитни времиња. Ова е значаен напредок во услугата за збирен КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ камионски транспорт, којаДЕПОЗИТИ им овозможува на клиентите сигурно Банка 3м градови 6м поврзување со eвропските и испорака24м „врата до36м врата“. Комерцијална банка 3,60%+ Nagel 4,60% 7,40% 7,70% Збирната мрежа на Kuehne поврзува 38 држави во Европа. Мрежата опкружува 1.400 неделни4,50% поаѓања и7,00% се состои од 150 НЛБ Тутунска банка 3,50% 7,50% терминали. Шеснаесет милиони меѓународни и национални Стопанска банка 3,60% 4,65% 7,40% 7,60% пратки се банка опслужени низ Европа во4,50% 2011 година. Шпаркасе 3,50% 6,50%Со воведувањето 7,00% на новите директни линии фреквенцијата на пратките во Охридска банка 4,30% 4,80% 5,50% 6,00% eвропската патна мрежа е зголемена и ќе биде дополнително Прокредит банка 3,40% 4,40% 7,10% 7,30% развивана.

39

милиони денари од данокот на имот планира да собере општина Штип. Оттаму информираат дека почнуваат со дистрибуцијата на 15.500 решенија за данок на имот. Покрај дистрибуцијата на новите решенија за данок на имот, ќе се достават и 8.000 опомени на домаќинствата кои не си го платиле долгот од претходните години. Парите кои се влеваат во буџетот од наплатата на данокот на имот се користат за изградба на улици, тротоари и други инфраструктурни проекти.

ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Милионските долгови на МЖ24% Транспорт траен влог на државата?! КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

57% Владата со предлог-закон сака да ја покрие милионската

дупка на МЖ-Транспорт, практика која за државните загубари досега не е непозната. Во образложението на законот 55% Владата признава дека во моментов, поради долговите, МЖТранспорт е неликвиден, поради што се доведува во прашање валидноста на дозволата за работа

61%

NASDAQ

81%

ата во Сао

42%

пании

06%

омпании од

70%

и на берзата

Соња Јованова

В

s.jovanova@kapital.com.mk

ладата ќе ги претвора долговите на МЖ-Траснпорт во траен влог. До Собранието веќе стигна предлогзакон со кој се уредува начинот и постапката за претворање на побарувањата на државата по основ платени обврски кон странски кредитори и странски железнички претпријатија во траен влог во МЖ-Транспорт. Во образложението на законот предлагачот, министерот за финансии, Зоран Ставрески, признава дека претпријатието е неликвидно, поради што се доведува во прашање валидноста на дозволата за вршење јавен железнички превоз. Во истиот документ пишува и дека вкупните

обврски на МЖ-Транспорт кон странство изнесуваат 97,21 милиони евра, со што претпријатието континуирано е неликвидно. „Вкупните обврски на МЖ-Транспорт до крајот на минатата година изнесуваат 86,65 милиони евра, од кои 75,05 милиони евра се веќе платени обврски на МЖ-Транспорт од страна на државата и 11,6 милиони евра се обврски на МЖ-Транспорт кои се достасани, а не се платени. Обврските на МЖ-Транспорт кои достасуваат по 01.01.2012 година изнесуваат 10,56 милиони евра“, пишува во предлог-законот. Од Министерството за финансии објаснуваат дека МЖ-Транспорт, како единствен железнички превозник, има дозвола за работа уште од 2009 година. Опозициските

+

02%

ани на

30.04.2012

30.04.2012

Реплек РЖ Услуги Алкалоид Гранит

нова цена

+4,64% 1.991,00 +2,93% 4.220,00 +1,75% 18.671,00 2.700,00 +1,67% +1,64% 1.423,00 пад

-

нова цена

-2,81% 35.600,00 -2,78% 140,00 -2,38% 4.100,00 490,00 -2,00%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,40% 0,35% 0,24% 0,08%

3м 0,72% 0,64% 0,47% 0,01%

6м 1,01% 0,96% 0,73% 0,19%

12м 1,32% 1,31% 1,05% 0,39%

Државата платила дел од долговите кои гиКАМАТНИ имал мЖ-Транспорт кон странските МЕЃУБАНКАРСКИ СТАПКИ кредитори ЕУроФима, Светска банка, парискиотпреку клубноќ на доверители и 1м кон странски Рочност 1 недела 3м железнички претпријатија. СКИБОР

2,20%

3,18%

4,18%

4,98%

МКДОНИА 2,20% прибирањето на документацијата било Директорот на МЖ-Транспорт, Оливер во тек. Агенцијата не е таа што треба Дерковски пак, е недостапен да ги ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ да ги прибира документите, туку треба коментира обвинувањата на опозицијата, кам. се стапка Стапка на инфлација веќе да ја поседува таа документација. а одОсновна коментар воздржа и поранешниот 5,20% Народна банка на Македонија 4,00% Агенцијата нема претстава како работи директор на Агенцијата за регулирање Народна банка на Србија 12,00% МЖ-Транспорт“, изјави минатата недела на железничкиот сообраќај, Никола13,40% 2,50% Благоја Стојановски, пратеникНародна од СДСМ. Димитровски. 6,00% банка на Хрватска 3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

понеделник - 30.04.2012 3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,40% 0,35% 0,24% 0,08%

3м 0,72% 0,64% 0,47% 0,01%

6м 1,01% 0,96% 0,73% 0,19%

12м 1,32% 1,31% 1,05% 0,39%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5301 46,5115 75,4693 51,2153 47,3454 48,5291

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Топлификација Скопски пазар Макпетрол Комерцијална банка ВВ Тиквеш

пратеници во петокот пак, од Собранието обвинија дека најверојатно, дозволата за јавен железнички превоз на МЖ-Транспорт е неважечка, односно дека претпријатието не ги исполнува условите од Законот за железнички систем. „Во извештајот на Агенцијата за регулирање на железничкиот сообраќај пишува дека Агенцијата повела постапка за проверка на дозволата за вршење јавен железнички превоз на МЖ-Транспорт, а

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-3,65%

-2,93%

-7,07%

-25,95%

-1,10%

26.04.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

36.332.282,34

-3,87%

-8,01%

-5,69%

-18,71%

-3,84%

26.04.2012

Иново Статус Акции

14.595.226,51

-0,32%

1,24%

-4,56%

-11,06%

-1,74%

26.04.2012

-4,75%

4,08%

-9,62%

3,64%

26.04.2012

-1,31%

-7,30%

-31,02%

-1,27%

26.04.2012

0,58%

-1,06%

-13,25%

2,34%

25.04.2012

1,73%

2,99%

4,04%

2,14%

25.04.2012

0,83%

1,66%

0,00%

1,05%

25.04.2012

23.773.677,86

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -3,20% 5,20% -2,13% 13,40% 2,50% -3,40% 3,60% 49.006.536,98 -0,10% 2,20%

45.839.780,92 4,00% 21.055.727,86 12,00% 6,00% 24.988.316,04

КБ Публикум Паричен

42.506.635,74

0,28%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 02.05.2012

11 > БРОЈКА

Комерцијална банка со загуба од 4,7 милиони евра

К

омерцијална банка а.д. Скопје, најголемата банка во земјава, во првите три месеци од годинава оствари нето-загуба од 4,7 милиони евра, се вели во финансискиот извештај на банката. Од банката објаснуваат дека загубите во најголем дел се резултат на оштетувања на средствата кај дадени кредити и вложувања. Како што велат од менаџментот на компанијата, банката се соочува со влошена состојба на комитентите. Загубите поради оштетување средства кај дадени кредити и вложувања во првите три месеци од годинава достигнале износ од 765,1 милиони денари и во однос на истиот период минатата година, бележат зголемување од 3,7 пати како резултат на истовременото влошување на состојбата кај поголем број субјекти со поголеми изложености и влошено кредитно пртфолио на банката. Понатаму, како што велат од банката, оваа состојба на работењето кај компаниите се должи, главно, на проблеми со кои се соочуваат на странските, но и на домашните пазари. Исправката на вредноста, односно резервациите, не значи дефинитивна загуба поради оштетување на споменатите пласмани, при што, доколку се подобрат состојбите со клиентите и делумно или целосно се наплатат побарувањата, ќе дојде до корекција, односно ослободување на исправката на вредност. Ова би имало соодветен одраз и на финансискиот резултат на банката.

Продадени 7,5% од акциите на Агроплод

Н

а тргувањето на Македонската берза во понеделникот се склучи блок-трансакција со акциите на Агроплод а.д. Ресен. Номиналната вредност на една акција е 511,3 евра. Беа истргувани 1.592 акции по цена од 3.150 денари за една акција. Вкупната вредност на трансакцијата е 5.014.800 денари или 81,5 илјади евра. Инаку, 1.592 акции претставуваат 7,57% од вкупниот број акции.

40-50

литри вино по жител годишно консумираат граѓаните во Холандија и во Полска, што е многу висок просек и ги прави овие земји многу интересни за извоз на македонско вино. За разлика од овие поволни состојби за винарниците што извезуваат на пазарот во овие земји, во Македонија просекот на пиење вино по жител годишно е многу низок и се движи од седум до осум литри.

Струмичани од јуни ќе можат да се приклучат на гасоводот

700

Струмичката гасификација влегува во финална фаза. Гасоводната мрежа е завршена и тестирана, а месецов на мрежата треба да се приклучат сите институции кои се под надлежност на локалната самоуправа. Граѓаните и фирмите гасот ќе го добијат летово Петре Димитров

З

Китанов. Граѓаните и фирмите ќе можат да почнаат да склучуваат договори веќе од следниот месец. Вкупната инвестиција од над три милиони евра ја обезбеди општината. Целосната реализација на проектот најверојатно ќе достигне до пет милиони евра. Струмичките фирми, кои 60% од производството извезуваат, уверуваат дека замената на скапите горива со евтиниот гас ќе им овозможи поголема конкурентност на странските на пластениците, а од друга страна, за пазари. Според проценките на Струмица гас, поголема конкурентност на раноградинарските струмичките фирми со гасификацијата ќе ФЈУЧЕРСИ производи. На тој начин, производството на заштедат околу 600.000 евра. земјоделски производи под пластеници ќе Со оглед на тоа што струмичкиот крај НАФТА биде 20 до 60 дена порано отколку досега, а изобилува со голем број пластеници и е ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС заработката на раноградинарите поголема за најразвиен земјоделски регион во Македонија, 104,18$/барел 2,17/ММБТу 30% до 50%. гасификацијата на струмичкото поле ќе Виртуелната гасификација е замена за придонесе, од една страна, BRENT за зачувување на ЗА ЗАТОПЛ. национална мрежа за гас, која засега, не 317 шумите од прекумерната сеча заради загревање 119.29$/барел

dimitrov@kapital.com.mk

а струмичани гасот ќе стане реалност веќе од овој месец. Гасоводната мрежа е завршена, а овој месец се очекува сите општински институции да се приклучат на системот. Министерството за економија деновиве треба да ги издаде потребните дозволи за работа, а Регулаторната комисија привремената лиценца да ја замени со постојана, информираат од Струмица гас, МАКЕДОНСКА БЕРЗА претпријатие кое беше формирано за да го МБИ 10проектот за виртуелна гасификација. реализира „За неколку 1.982,33дена треба да се монтира станицата МБИДза декомпресирање на гасот, а веќе забрзано работиме на правилниците за 1.801,50 на гасоводната мрежа“, вели за приклучување ОМБ директорот на Струмица гас, Зоран „Капитал“

121,50

евра чини приклучокот на гасоводната мрежа во Струмица

+0,02% +0,09% +0,16%

-0,71% -0,45%

-0,78% -0,19%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 30.04.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.982,33 490,89 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.801,50 1.797,39 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,50

SASX 10 +0,02% -0,82% 753,53

+0,09% SOFIX 301,76 +0,16% ATHEX

-2,15%

699,58

Главен индекс на Љубљанската берза

490,89 13.228,31

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

31.19$/унца

8.376,50

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 3.069,20

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

берзата, без финансиски компании

3.000 3.000 3.000

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 699,58 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,88%

FTSE 100 5.753,03

-0,42%

1.800 1.800 1.800

+0,18% -0,02% SWISS

DOW JONES

6.119,95

+0,55%

Главен индекс на Белградската берза 650,00$/бушел

S&P 500 1.403,36

Главен индекс на Љубљанската берза

870,00 13.228,31

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Глобос

250,00

ИПК Осијек

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 11,26

+1,70%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 804,27

3.237,45

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,72%

-0,88%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.753,03

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.799,87

+0,02%

17.134,25 FTSE 100

-0,02%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.237,45

Месер Техн.

-10,07% BRAZIL BOVESPA

+0,24% 61.691,21 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 3.701,00

+40,16%

.

DAX Сава 6.799,87 8.000,00

-0,42%

-4,61%

-0,81%

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/1204/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЛЕСНА СУРОВА 104,18$/барел

BRENT 119.29$/барел

138,90

-0,88% 5.753,03БЕРЗА -0,42% ЉУБЉАНСКА Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Нова.кредит.

3.300,00

SWISS Горење -0,02% -5,88% 6.119,95 5.300,00

+1,54%

+0,06% -5,53%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

30.04.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +4,64% 1.991,00

-0,43%

БАКАР 8.376,50

2,17/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

317

МЕТАЛИ

-0,31% -1,10% +0,70%

НИКЕЛ

17.905,00

АЛУМИНИУМ 1.980,00

ЧЕЛИК 520.00$/унца

-0,78% -0,19%

-2,30% -1,30% /

ПЧЕНКА 653,00$/бушел

ПЧЕНИЦА 650,00$/бушел

КАФЕ 1.76/бушел

СУРОВИНИ

+4,65% +2,12% +0,00%

КАКАО

2308.00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1493.50$/бушел

-0,04% +3,45% +0,93%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Топлификација NIKKEI 225 SENG Скопски пазар +2,93% HANG 4.220,00 9.520,89 21.094,21 Макпетрол +1,75% 18.671,00 Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на најголеми компании котирани на берзата Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Комерцијална +1,67% во 2.700,00 котирани банка на Хонг Конг швајцарскиот пазар на капитал ВВ Тиквеш +1,64% 1.423,00

+0,06%

СРЕБРО 31.19$/унца

ПРИРОДЕН ГАС

+38,90%

550,00

+7,57%

1659,20$/унца

-0,71% -0,45%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Хот.Маестрал

Агромеѓимур. ЕВРОПА ИНДЕКСИ -25,77% -21,42% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Меламин

19,90

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 6.119,95

116116 116

ЗЛАТО

950,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

29,98

-0,43%

120120 120

Главен индекс на Атинската берза

Комер.банка +7,41% NASDAQ +5,56% +0,18% +0,61% 3.069,20

DOW JONES Филип Морис

BRAZIL BOVESPA +0,24% -0,81% 61.691,21 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ATHEX 699,58

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.520,89 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 21.094,21 ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

1493.50$/бушел

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хот.Живог.

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

124124 124

+0,55%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

+0,61% S&P 500 +0,06% 1.403,36

NASDAQ 3.069,20

SASX 10 ШЕЌЕР 753,53

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.228,31 Заеднички индекс 30 6.799,87

-2,15%

2308.00$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 596,66

BELEX15 ПЧЕНИЦА 490,89

-0,81% +0,57%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

-2,15%

SBITOP 596,66

653,00$/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 61.691,21 301,76

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.797,39 1.76/бушел

-0,82% +2,12% SOFIX СОЈА -0,27% +0,00% 301,76

-0,04% +0,24% +3,45% +0,57% +0,93%

+0,61% +0,24%

SASX 10 753,53

на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +4,65% РЕГИОН

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,27% +0,24%

CROBEX S&P 500 1.797,39 1.403,36

CAC 40 3.237,45

1659,20$/унца

Главен индекс на Атинската берза

-0,82% +0,18%

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

+0,16%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,09%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 17.905,00 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.980,00 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 520.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

-0,31% -2,30% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -1,10% -1,30% 2.200 2.200 2.200 +0,02% 1.982,33 +0,57% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +0,70% / +0,09% 1.800 1.800 1.800 1.801,50 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ +0,55% +0,16% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни121,50 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

+0,24%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 596,66

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

+0,02%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,27%

поминува низ Струмичкиот регион. За достава на течен гас се користи најблиската точка каде што има извор на гас (мајка-станица). Во случајот на Струмица тоа е Петрич, Бугарија. Гасот се пренесува со цистерни, а во Струмица во посебна станица се декомпресира и се адаптира на потребите. Овој тип гасификација се користи од 1949 година во Полска, во Шпанија, во земјите од Јужна Америка...

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+1,70%

Филип Морис

870,00

+7,41%

Комер.банка

950,00

+5,56%

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ

Австриските Пор и Афа, германскиот Штрабак и италијанската фирма Катанзаро се четирите компании кои се тркаат за концесија за изградба на регионалниот центар за управување со отпад, кој ќе ги покрива потребите на шест градови. Инвестицијата е вредна над 30 милиони евра Ивана Колева

Ш

koleva@kapital.com.mk

ест градови од Источнопланскиот регион ќе добијат заеднички центар за управување со отпад. До 20 мај годинава четири светски компании треба да достават финални понуди за концесија на центарот, при што изборот ќе се одвива според најевтината понуда. Градоначалникот на Струмица, Зоран Заев, вели дека за концесијата се интересирале вкупно 12 компании. Сега последната битка се води меѓу австриските Пор и Афа, германскиот Штрабак и италијанската фирма Катанзаро. „Станува збор за инвестиција вредна 30 милиони евра и концесија за управување со сметот од 30 години. Компаниите кои се пријавија на тендерот к

о

м

е

р

ц

и

ј

се светски реномирани фирми специјализирани во управувањето со отпад. Нивното портфолио покрива од 70 до 700 општини во светот и тие имаат годишен обрт во милијарди евра“, вели Заев. Додава дека Источно-планскиот регион покрива околу 180 села и шест градови, а со него управуваат вкупно 10 градоначалници. Од нив, осум градоначалници се од ВМРО-ДПМНЕ, а само двајца од СДСМ. „Без разлика што градоначалниците се од различни партии, покажавме дека можеме да финализираме големи проекти и да соработуваме заедно. Пред две години цели три дена и три ноќи водевме долги преговори и потпишавме договор кој постојано го надградувавме. Во сите други седум региони а

л

е

н

о

г л

а

с

Фото: Филип Поповски

Ќе се гради првиот регионален центар за управување со отпад

4

ова прашање е голем проблем. Дури во Источноштипскиот регион сите градоначалници се од ВМРО-ДПМНЕ, а пак не можат да се договорат“, вели Заев. Според него, само Тетовскиот регион е во понапредна фаза, но сепак, далеку од финализација. Со изградбата на ваков регионален центар, наместо општините да го собираат сметот, транспортот паѓа на товар на концесионерот. Општините се откажуваат од комуналните такси за отпад, кои изнесуваат околу пет евра по домаќинство, а тие пари ги добива концесионерот. Градоначалниците од регионот се договориле заеднички да издвојат вкупно 14 милиони денари за изградба на пристапен пат до локацијата Добрашинци во струмичката општина Василево, каде што наскоро ќе никне првиот регионален центар во земјава. Селата кои се наоѓаат во близина на Добрашинци трајно се ослободени од давачките за комунални такси, бидејќи живеат во близина на новата депонија. Според директорот на Комуналец во Прилеп, Златко Ристески, проблемите зошто досега десет години никој не отворил регионален центар за управување со отпадот се во слабата имплементација на законите и поделеноста на региони, која наидува на нефункционалност. к

о

м

е

р

ц

и

ј

компании во трка за концесијата на регионалниот центар за управување со отпад во Источнопланскиот регион „Најчесто, причините за тоа се политички и партиски препукувања, отсуство на волја кај градоначалниците за соработка на поголеми проекти надвор од нивниот двор, поради што одат по линија на помал отпор“, вели тој. Додава дека од истите причини дивите депонии остануваат несанкционирани, а концесионерите незаинтересирани за изградба на регионални центри. „Селекцијата на отпадот треба да биде решена на локално ниво, а потоа депониите да бидат регионални. Најпрвин, градоначалниците треба на својата територија да поработат на развојот на примарната селекција и одвојувањето на органскиот од вештачкиот отпад, развојот на компостари, за потоа да се отвори простор за изградба на регионални депонии“, вели тој. а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

Србија ќе го зголемува ДДВ по изборите?! Пред парламентарните и локалните избори во Србија се разгорува дебатата за покачување на данокот на додадена вредност (ДДВ), од постојните 18% на 22%, како еден од начините да се стават под контрола финансиите на државата. Јавноста е поделена во однос на тоа дали е неопходно зголемување на ДДВ и како ќе се рефлектира тоа на економијата

Н

22%

овата српска влада ќе мора да преземе непопуларни мерки за штедење и реформа на даночната политика за да го заузда државниот минус, без оглед на тоа кој ќе ја добие власта, анализираат деновиве српските медиуми. Пред парламентарните и локалните избори во Србија се разгорува дебатата за покачување на данокот на додадена вредност (ДДВ), од постојните 18% на 22%, како една од мерките за да се стават под контрола финансиите на државата. Експертите сметаат дека е потребна итна реформа на даночниот систем, а партиите не се едногласни за тоа дали е неопходно зголемување на ДДВ и колкаво зголемување би можеле да издржат домашните буџети. „На краток рок, новата влада ќе мора да направи ребаланс на буџетот, кој ќе овозможи постигнување на целниот дефицит во оваа година, но и да започне големи реформи“, тврди Богдан Лисоволиќ, постојан претставник на ММФ за Србија. Според него, владата исто така, ќе мора да к

о

м

е

р

ц

и

ј

можеби ќе достигне стапката на ДДВ во Србија по изборите, велат српските економисти го ограничи дополнителното задолжување на државата, потоа да донесе кредибилна програма за фискално прилагодување, со која јавниот долг би се вратил во одржливи рамки. Поголемата структурна реформа пак, е потребна за придвижување на економскиот раст. Српските аналитичари веруваат дека е важно владата веднаш да влезе во даночна реформа, затоа што токму од неа зависи дали ќе запре трендот на буџетското задолжување. „Како последица на непостоењето на доследна и осмислена даночна политика, нашиот даночен систем денес е дезинтегриран и административно гломазен, речиси како пред 2001 година. Сегашниот систем генерира помали јавни приходи, им нанесува поголеми трошоци на обврзниците, а

л

е

н

о

г л

а

с

БАЛКАН 13 Арсиќ од белградскиот Економски факултет смета дека зголемувањето на данокот на додадена вредност, односно данокот на потрошувачка, заедно со намалувањето на давачките за труд, се важен чекор за идните реформи. Тој, како еден од авторите на можните правци кон кои треба да тргне Србија, го бранеше ставот според кој растот од четири процентни поени, односно данокот од 22% не би бил преголем товар за буџетот на домаќинствата. Професорката Бисиќ пак, уверува дека зголемувањето на ДДВ не е неопходен чекор. Кога станува збор за идејата да се зголеми оданочувањето на потрошувачката поради помало оданочување на трудот, неопходно е да се укаже дека данокот има мала улога во оптоварувањето на заработувачката, бидејќи повеќе од 70% од вкупните обврски ги сочинуваат придонесите за пензиско и здравствено осигурување, укажува професорката Бисиќ. Моменталната состојба со оптоварување на економијата се прелева драматично на билансите од компаниите. Денес во Србија секоја десетта компанија е затворена, додека сметките на неколку десетици илјади фирми се блокирани. Сепак, експертите се едногласни дека треба да се зголемат некои даночни обврски, но и да се создаде поголема флексибилност во наплатата, за да зајакне српската економија.

МИЛИЦА БИСИЌ

Eкспертот за даночна политика

Како последица на непостоењето на доследна и осмислена даночна политика, нашиот даночен систем денес е дезинтегриран и административно гломазен, речиси како пред 2001 година. Сегашниот систем генерира помали јавни приходи, им нанесува поголеми трошоци на обврзниците, а поради неизвесноста која ја создава, ги одвраќа инвеститорите и покрај релативно ниските даночни стапки.

“

а поради неизвесноста која ја создава, ги одвраќа инвеститорите и покрај релативно ниските даночни стапки“, изјавува за „Новости“ експертот за даночна политика, Милица Бисиќ. Поради тоа, вели Бисиќ, сериозната и целосната реформа, која подразбира меѓусебно усогласени измени на различните делови на даночниот систем, е повеќе од неопходна.

Јавноста поделена!

Експертите имаат различно мислење во однос на тоа во кој правец би можела да оди даночната реформа и дали навистина е неопходно да се подигне стапката на данок на додадена вредност во Србија. Професорот Милојко к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ Роланд Бергер ќе формира европска рејтинг-агенција

> БРОЈКА

Т

рите американски агенции за проценка на кредитен рејтинг наскоро ќе добијат конкуренција. Германската консултантска куќа Роланд Бергер објави дека собра доволен број инвеститори за основање европска рејтингагенција, која треба да започне со работа идната година, а ќе ја оценува кредитната способност на државите и на компаниите. „Доволен број банки и осигурителни компании ветија дека ќе учестуваат во создавањето на рејтинг-агенцијата, која ќе делува глобално“, соопштија од Роланд Бергер, пренесе германската агенција ДПА. Потребниот почетен капитал е проценет на 300 милиони евра, а засега се потврдени 130 милиони евра, објави портпаролот на консултантската куќа со седиште во Минхен. Не е потврдено дали во сопственичката структура на европската агенција за кредитен рејтинг ќе учествува и државата.

780

илјади возила оваа година ќе се произведат во Словачка, со што оваа земја ќе стане најголем производител на автомобили во светот во однос на бројот на жители, вели првиот човек на Словачкиот сојуз на автомобилски произведувачи, Јозеф Урлих. Минатата година Фолксваген, Киа и ПежоСитроен во Словачка произведоа 639.763 возила.

Инбев со двојно поголема квартална добивка

Н

ајголемиот производител на пиво во светот, Инбев, вчера соопшти дека во првиот квартал од оваа година оствари добивка од 1,7 милијарди долари, што е речиси два пати повеќе во споредба со истиот период лани. Произведувачот на брендовите пиво како Стела Артоа, Бекс, Брахма и Лефе вели дека растот на добивката настана поради големата потрошувачка, но и поради ниските трошоци за финансирање и малите даноци, пренесува Би-би-си. Од компанијата истакнуваат дека во првите три месеци од оваа година за прв пат во последните три години е забележан раст на продажбата на пиво во САД. Инбев исто така се надева на силен раст на продажбата во Бразил, кој е

втор најголем пазар за оваа компанија во светот, благодарение на зголемувањето на минималните плати во оваа земја.

Шпанија ќе ги лечи лошите банки

Со цел да не зависи од европските фодови за спас и да не ја стави економијата под контрола на европските институции, шпанскиот премиер, Маријано Рахој, прави обид да ги излечи проблематичните банки, ставајќи ги нивните лоши кредити под контрола на специјализирани компании за управување со ризичен капитал Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

П

оради проблематичната финансиска ситуација со којашто се соочува како последица на европската должничка криза, владата на Шпанија моментално преговара со проблематичните банки од земјата со намера да ги одвои нивните лоши заеми и да ги стави под контрола на приватни компании за управување со ризични средства, за да го обнови здравјето на финансискиот пазар во земјата. Таканаречената „Шема на лоши банки“ претставува последен обид од страна на централнодесничарската влада на премиерот Маријано Рахој да ја избегне програмата за спас од фондовите на Европската унија (ЕУ) и меѓународните кредитори, Европската централна банка (ЕЦБ) и Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), односно ситуацијата во која сега се наоѓаат Грција, Ирска и Португалија. Иако Маријано Рахој кратко време се наоѓа на власт, тој ги зголеми мерките за штедење и кратење на буџетот на земјата, го реформираше пазарот на труд во Шпанија, поради што се соочи со бран протести од граѓаните, им нареди на банките да обезбедат екстра капитал од 54 милијарди евра за оваа година, но сите тие мерки не вродија со плод. Поради ситуацијата во која се наоѓа оваа земја, европските медиуми пишуваат дека Шпанија е предводник на новиот бран на кризата во еврозоната. Дебатата за спасување на финансиската индустрија во земјата се разгорува. Министрите од шпанската влада сметаат дека с$ уште нема потреба да се спасуваат банките по шемата за лоши банки на Ирска, но економските аналитичари сметаат дека кризата во системот е толку длабока што на банките ќе им биде потребна рекапитализација од околу 100 милијарди евра. Лондонски „Фајненшал тајмс“ анализира дека опцијата со која се соочува Шпанија сега е можноста банките да добијат државна помош финансирана од европските фондови. Шпанската влада с$ уште ја одбива оваа опција, а премиерот Рахој верува дека земјата ќе може да се извлече од кризата само со мерките за штедење. „На Шпанија итно & требаат длабоки структурни промени, не само нашминкани реформи, со цел да се создаде раст и нови работни места“, истакна тој минатата недела

Намален рејтингот на водечките шпански банки МАРИЈАНО РАХОЈ

премиер на Шпанија

“

На Шпанија итно & требаат длабоки структурни промени, не само нашминкани реформи, со цел да се создаде раст и нови работни места.

на состанокот на неговата политичка партија.

Помошта од фондовите на ЕУ е неизбежна?!

Преку новата шема за спас на банките на премиерот Рахој ќе имаат корист банките кои имаат значителен дел лоши кредити во своето портфолио. Кои банки ќе учествуваат во оваа програма ќе се проценува индивидуално, поради што многу аналитичари го поставуваат прашањето на кој начин оваа шема ќе го зајакне нивниот капитал. Некои од извршните директори на шпанските банки сметаат дека со ова банките ќе се ослободат од товарот кој го носат лошите кредити, како на пример, продажба на домовите ставени под хипотека, и ќе им овозможи да се фокусираат на нивниот главен бизнис, односно да овозможуваат кредити за приватниот сектор. Дел од банкарите сметаат дека е подобро да ја прифатат оваа програма отколку да бидат спасени од ЕУ и од меѓународните кредитори. Минатата недела ММФ ги прогласи двете државни банки во Шпанија, меѓу кои и гигантот Банкиа, за премногу ранливи и дека тие треба да преземат сериозни мерки за зајакнување на нивните биланси преку подобрување на менаџментот и на функционалноста на уделот од државата. Во извештајот за петгодишна ревизија на шпанските банки ММФ препорачува лошите заеми да бидат управувани од специјализирани

А

мериканската агенција за кредитен рејтинг Стандард и Пурс вчера ги намали рејтинзите на водечките шпански банки, вклучувајќи ги Банко Сантандер и ББВА, откако го снижи кредитниот рејтинг на Шпанија поради зголемување на дефицитот и поради економските проблеми на земјата. Со намалување на рејтингот се погодени банките Сантандер и нејзината филијала Банесто, ББВА, Банко Сабадел, Иберкаха,

100

милијарди евра се потребни за рекапитализација на шпанските банки компании за управување со ризични средства. Сепак, некои од аналитичарите сметаат дека Шпанија на крајот ќе мора да ја прифати помошта од фондовите на ЕУ.

Шпанската економија станува с$ попроблематична

Уделот на лошите заеми во кредитните портфолија на шпанските банки минатиот месец достигна 8,2%, што претставува наjвисоко ниво од октомври 1994 година. Финансискиот сектор во земјата и понатаму мака мачи со падот на цената на недвижностите и рецесијата, покажуваат последните податоци на шпанската централна банка. Износот на лошите заеми на месечно ниво исто така е зголемен за 3,8 милијарди евра, на 143,8 милијарди евра. Банките во Шпанија моментално се соочуваат со нов бран ненаплатливи заеми, и тоа во услови

Кутксабанк, Банка Сивика, Банкитер и шпанската филијала на британската банка Барклис. Стандард и Пурс минатиот петок го снижи рејтингот на Шпанија за два степени, на БББ-, а потоа укажа дека намалувањето на кредитната способност на банките настанува поради тоа што „би можеле да имаат потенцијално негативно влијание на економските и на индустриските ризици на банкарскиот сектор на Шпанија“.

143,8 милијарди евра изнесуваат лошите заеми на шпанските банки

на с$ подлабока економска криза во земјата, а аналитичарите кажуваат како некои од банките можеби нема да опстанат, најмногу поради строгите буџетски кратења кои ги спроведува владата, со што на шпанските домаќинства ќе им биде дополнително отежната отплатата на кредитите. Актуелната ситуација, предизвикана од колапсот на пазарот на недвижности во глобалната економска криза од 2008 година, е клучниот проблем на банките, кои се најдоа во ситуација останатите институции да одбиваат да им позајмат пари, а некои од нив беа приморани да се финанасираат со средства од ЕЦБ. Од друга страна, ситуацијата со отплатата на кредитите на тамошните потрошувачи и домаќинства дополнително ја отежнува и високата невработеност во земјата, која веќе е највисока на ниво на ЕУ, а се очекува и понатаму да расте.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 02.05.2012

15

ФЕЉТОН

31

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читатели дневниот весник Ка Капитал апитал ви в ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено из во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот от соработник с работник Џон Џо Каслионе ја напиш напишаа оваа ккнига во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизни бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како “Хаотика“ може да ви помогне да ги лоцират те изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентни хаос; како да развиете стратегии за долгорочна лоцирате отпорност рнос кон турбуленции; како да изградите флексибилност фл во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет! КОИ СЕ СКРИЕНИТЕ ШАМПИОНИ? (ИЗБОР НА СКРИЕНИТЕ ШАМПИОНИ ШИРУМ СВЕТОТ) ои се овие скриени шампиони на 21 век? Иако нивните производи постојано н$ опкружуваат, повеќето ни се сосема непознати. За да ја илустрираме нивната разновидност, ќе направиме краток избор на скриени шампиони од различни земји кои се спомнати во книгата на Херман Сајмон. Оваа случајна селекција нуди првичен впечаток во врска со видот, пазарната позиција и типичните карактеристики на овие компании.

К

СКИ ГЛАВА 4: ДИЗАЈНИРАЊЕ МЕНАЏМЕНТ Т СИСТЕМИ НА ЕЛАСТИЧНОС

Скриени шампиони

Во светот постојат компании кои не & се добро познати на јавноста, но со години успеваат да бидат многу профитабилни, без разлика на променливоста на бизниссредината. Тоа се скриените шампиони, компании од средна големина, кои може да се најдат во сите делови на светот. Што може да се научи од нив?

К

ога зборуваме за компании што успевале со години да се приспособуваат на променливите средини, меѓу нив постојат скриени шампиони, за кои прво дискутираше Херман Сајмон, основач и директор на почитуваната консултантска фирма за глобален менаџмент Сајмон-Качер енд партнерс (Simon-Kucher & Partners) во својата книга „Скриени шампиони: лекции од 500 најдобри непознати компании во светот“. Сајмон го продолжи своето проучување на скриените шампиони во својата последна книга, „Скриени шампиони на 21 век3 (Hidden Champions of the Twenty-First Century). Тој изгради база на податоци за повеќе од 2.000 компании - скриени шампиони, кои не & се добро познати на јавноста, но се многу профитабилни. Овие компании може да се најдат во сите делови на светот, со една концентрација во Европа и во Северна Америка. Сајмон ги дефинира скриените шампиони како компании од средна големина, кои вообичаено, се ангажирани во активности бизнис-кон-бизнис (Б2Б). Тие се високофокусирани, на врвот во нивната класа според квалитетот, блискоста со клиентите и иновацијата, често со регионални или глобални операции. Дури, тие се високопрофитабилни

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

компании, кои претставуваат или број еден на својот континент, на чијшто пазар му служат, или број еден, два или три на глобалниот пазар. Сајмон ги резимираше „деветте лекции“ на скриените шампиони во еден системски контекст во три компактни кругови. Две од „деветте лекции“ што се суштински за срцевината на бизнисот на скриените шампиони се силно лидерство и амбициозни цели. Трите од деветте лекции што се поврзани со внатрешните способности вклучуваат потпирање врз сопствената сила, континуирана иновација и одбрани и мотивирани вработени. Потоа, четирите последни лекции од деветте лекции на Сајмон, кои ја карактеризираат способноста на скриените шампиони да ги насочуваат своите надворешни можности вклучуваат тесен фокус врз пазарот, конкурентски предности, блискост до клиентот и глобална ориентација. Како и скриените шампиони на Сајмон, кои признаваат дека средината сега се менува на повеќе начини што е невозможно да се предвидат, така сите компании мора постојано да стануваат поагилни, поцврсти и поеластични во оваа нова средина. Целта на еден систем на менаџмент на хаотичноста, уште еднаш, е да му помогне на бизнисот да ги здобие особините што ќе му помогнат да преживее и да напредува и на крајот, да постигне одржливост на деловното претпријатие. ДЕВЕТ ЛЕКЦИИ НА СКРИЕНИТЕ ШАМПИОНИ (СПОРЕД ХЕРМАН САЈМОН):

1. Лекции што се суштински

за срцевината на бизнисот: силно лидерство амбициозни цели

2.

Лекции поврзани со внатрешните способности вклучуваат: потпирање врз сопствената сила континуирана иновација и одбрани и мотивирани вработени

3. Лекции кои ја карактеризираат способноста на скриените шампиони да ги насочуваат своите надворешни можности тесен фокус врз пазарот конкурентски предности блискост до клиентот и глобална ориентација

MCLLHENNY Мекилени (McIlhenny) е основана во 1896 година и има само еден производен погон во светот на Ејвори Ајленд во Луизијана, САД. Оттаму, главниот производ на Мекилени „започна да го пали кулинарскиот свет“. Денес производот (Tabasco) се продава во повеќе од 160 земји. „Тоа е најпознатиот и најсаканиот лут сос во светот.“

компанија е и најголем работодавец во Северна Дакота.

GALLAGHER Нов Зеланд има 3,3 милиони луѓе и 70 милиони овци, со што претставува идеална локација за иновации во врска со оградување на овци и добиток. Во оваа средина се роди Галагер (Gallagher), лидер на глобалниот пазар за електрични огради.

HAMAMATSU PHOTONICS „Фотонот е нашиот бизнис“ (Photon is our Business) гласи слоганот на Хамамацу фотоникс (Hamamatsu Photonics), светски лидер во извори на светлина за техничка и медицинска примена. Со нето-продажба од над 800 милиони долари и 3.600 вработени, ова е една од ѕвездите меѓу средните претпријатија во Јапонија.

3B SCIENTIFIC Дали сретнавте модел на костур на вашиот курс по прва помош? Најверојатно бил произведен од 3Б Сајентифик (3B Scientific), лидер на глобалниот пазар за анатомски наставни помагала.

ARNOLD & RICHTER, SACHTLER При еден неодамнешен престој во Токио колегата и јас налетавме на професионален камермански тим, кој снимаше сцена на отворено. Првичната претпоставка дека камерманскиот тим вклучува и двајца скриени шампиони од Германија во акција среде Токио беше потврдена - камерманот, секако, користеше ARRI камера и Сахтлер (Sachtler) статив. Двете компании се лидери на глобалниот пазар, а нивните производи имаат освоено неколку технички „Оскари“.

INTERNATIONAL SOS Оваа компанија со седиште во Сингапур е светски лидер во меѓународни услуги за итно спасување. Во септември 2006 година Интернешнал ес-о-ес (International SOS) го организираше првиот директен лет за медицинска итна помош од Кина за Тајван во повеќе од половина век.

PETZL И покрај тоа што името звучи германски, Пецл (Petzl) е француски скриен шампион. Првично произведуваше спелеолошка и безбедносна опрема, а сега Пецл е „водечки иноватор во вертикалниот свет“. „Вертикалниот свет“ подразбира вертикални спортови, како што се качување по карпи, планинарење или истражување на пештери, како и професионална примена при работа на висина или при спасувачки операции каде што пристапот до жртвите е тежок. Компанијата е светски лидер во појаси за качување, блокатори за јажиња, светилки и слични производи.

TETRA Дали вашите деца имаат аквариум? Ако имаат, можеби ја знаете „тетрамин“ (TetraMin), најпопуларната храна за украсни рипки. Тетра (Tetra) е лидер на светскиот пазар за производи за аквариуми и езерца, а пазарниот удел & е 3,6 пати поголем од оној на најголемиот конкурент.

BOBCAT Дали би погодиле дека Бобкет (Bobcat), компанија од Гвинер, Северна Дакота, во САД, е „светски лидер во компактна индустриска, градежна и агрибизнис опрема“? Со 3.300 вработени, оваа слабо позната Моделот на скриени шампиони на Сајмон е сличен на моделот сугериран од страна на еволуционистот Стивен Џеј Гулд. Во неговата т.н. теорија на „нагласена рамнотежа“ („punctuated equilibria“ theory) Гулд тврдеше дека еволуцијата не е континуиран процес, туку повеќе се јавува во скокови. Има долги периоди со минимални мутации, проследени со кратки фази на ненадејни промени. Оваа хипотеза би можела да се однесува на пазарите во целина, а особено на скриените шампиони. Најголем дел од тие што Сајмон ги испитал потврдуваат дека к

о

м

е

р

ц

и

развојот на нивната компанија продолжил во дистинктивни скокови. Што се однесува на ова, постои сомневање дека актуелната фаза на брза глобализација и драматични промени во глобалната економска слика ги става скриените шампиони од 21 век во позиција во која го унапредуваат својот пораст и својот удел на пазарот брзо и решително - или тоа веќе го направиле.

(Продолжува) Во утрешниот број: Најпосле, како изгледа системот на менаџмент на хаотичноста?

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

16 MAJ SPECIJALEN PRILOG

BEZBEDNOST NA KOMPANIITE KORPORATIVNATA I INDUSTRISKA BEZBEDNOST E TEMA NA KOJA KOMPANIITE [IRUM SVETOT POSVETUVAAT OSOBENO VNIMANIE. ZA[TITATA NA OBJEKTOT, IMOTOT I PODATOCITE NA KOMPANIITE SE OD KLU^NA VA@NOST ZA NEJZINOTO FUNKCIONIRAWE OVOJ SPECIJALEN PRILOG DAVA PREGLED NA MO@NOSTITE KOI IM STOJAT NA RASPOLAGAWE NA MAKEDONSKITE KOMPANII ZA: IT BEZBEDNOST I ANTIVIRUS PROGRAMI VIDEO NADZOR, KONTROLA NA PRISTAP, ALARMNI SISTEMI ELEKTRONSKO ARHIVIRAWE PROTIVPO@ARNI SISTEMI I ALARMI ZA[TITA PRI RABOTA ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BEZBEDNOST NA KOMPANIITE KOJ KE IZLEZE NA 16 MAJ 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

РАБОТИЛНИЦА ЗА

МЕНАЏМЕНТ И УПРАВУВАЊЕ НА ВРАБОТЕНИ 22 мај 2012 година

Како да го одредиме и да го следиме прагот на рентабилност за да можеме секојдневно да се прилагодиме на условите на пазарот и на потребите на нашите клиенти? Секоја компанија може да обезбеди стратешка потпора во партнерската соработка со своите клучни клиенти. Само на тој начин е можно долгорочно да се контролира и зголемува уделот на пазарот. Меѓутоа, во стратешката соработка неопходно е секојдневно да се следи рентабилноста на соработката и да се наоѓаат начини за флексибилни аранжмани.

ПРЕДАВАЧИ: ДЕЈАН МАЏОСКИ

работи во Т-Мобиле Македонија АД Скопје во Областа за човечки ресурси. Тој има повеќегодишно искуство во различни области вклучувајќи развој на вработени, регрутација и селекција, менаџмент на перформанси, бенефити, проекти од областа за човечки ресурси, ИСО стандарди итн. Шест години работи и како интерен тренер и зад себе има повеќе од 100 развиени и одржани обуки од областа на менаџментот и меките вештини.

АНГЕЛА КОСТОВАJТРПЕСКА

работи во Т-Мобиле Македонија во Областа за човечки ресурси каде е задолжена за сите проекти и активности поврзани со развојот на вработените во двете компнаии Т-Мобиле Македонија и Македонски Телеком АД. Ангела има огромно искуство во подготовка и одржување на обуки од повеќе области и зад себе има над 500 одржани обуки на различни теми како што се Менаџмент, Презентациски вештини, Обука на обучувачи и многу други.

Во соработка со:

ШТО ЌЕ ВИ ОВОЗМОЖИ РАБОТИЛНИЦАТА?

Да го одредите сопствениот менаџмент стил; Соодветно делегирате работни задачи; Дадете повратна информација (feedback) на вработените на структуриран и ефикасен начин; Водење на продуктивен разговор за оценување на работењето на вработениот;

Менаџмент на различни типови на вработени.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Генерални директори; Директори на мали компании; Линиски менаџери; И сите оние кои сакаат да ги зајакнат своите менаџерски вештини. Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 18 Maj 2012 година на akademija@kapital.com.mk или на факс на 02 3298 111 Нареден настан од Капитал Академија: 08 јуни 2012 година “Брендови: патот до потрошувачот”

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110