524-10.05.2012

четврток. 10 мај. 2012 чет. max. 270 C min. 9 0 C

пет. max. 280 C min. 100 C

саб. max. 290 C min. 110 C

-0,40%

МБИ 10

1,968,53

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.762,05

+0,01% %

ПРОТЕСТИТЕ ЗА МОНСТРУМ ВО ДВОРОТ НА АХМЕТИ!? Битка во албанскиот блок! 7 Чии и да се, судиите не се професионални! 6

Зошто не влегуваат нови странски банки во Македонија?! 4-5

МАКПЕТРОЛ СЕ ЗАКАНИ

Пак ќе го сопре гасот

11

ОМБ

121,77

+0,03%

ЕМУ

€

61,65

САД

$

47,33

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Џонсон Мети инвестира 60 милиони евра во втора фабрика во Бунарџик 10

Иловица крие и сребро и платина?! Еуромакс молчи за деталите 12

www.kapital.mk

број 524 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

КРИЗАТА ОД ЕУ НОСИ РЕЦЕСИЈА ВО МАКЕДОНИЈА.

ПЛАН ЗА СПАС НЕМА!

СТР.

2-3

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

> БРОЈКА

202,1%

раст на приходите во 2011 година има компанијата Џонсон Мети. Според податоците од Централниот регистар, Џонсон Мети има вкупни приходи од 401 милион евра, со што се искачи на трето место на листата со најголеми компании во Македонија. Минатата година компанијата ја заврши со нето-добивка од 19,8 милиони евра, што е раст од 1.396%. Според податоците, Џонсон Мети на крајот на минатата година имал 187 вработени.

“

ЕУ е единствен начин да се спречат нови војни во поранешна Југославија.

претседател на Европски совет

четврток 10/05/2012

КОМЕНТАР

Игор Петровски igor@kapital.com.mk

Што по „Скопје 2014“?

Б

изнисот на македонските градежници во странство го допре дното. Податоците од Државниот завод за статистика велат дека во првиот квартал од годинава завршените работи во странство се паднати за 76%, а вредноста на договорените зделки е помала за 89% и изнесува едвај три милиони евра. Најголемите домашни градежни компании изминативе две децении полека, но сигурно го губеа капацитетот да се натпреваруваат за бизниси надвор од земјава. Освен една компанија која ја „бранеше честа“ на македонската градежна индустрија на странските пазари, другите веќе поодамна нив ги загубија. Сега и таа компанија „издиша“ на тие пазари: без банкарски гаранции тешко се добиваат тендери, а и државата не стори практички ништо за македонските фирми да добијат некоја „коска“ од гозбите во вид на издашни проекти што се реализираат во земјите каде што Македонија традиционално имаше присуство на своите градежници. Сто пати пишувавме дека зимската олимпијада во рускиот Сочи е голема шанса за македонската градежна индустрија. Олимпијадата уште малку ќе се одржи, наши фирми, за жал, не припарија таму. Како држава, не успеавме да испреговараме да добиеме барем нешто „ситно“ ниту во проектите во блискоисточните земји, каде што нашите фирми порано се отепуваа од градење, но сега други учествуваат во нивната обнова. Во овие околности, разбирливо е што македонските градежници видоа шанса на домашниот пазар, пред с$ во проектите од „Скопје 2014“, финансирани од државата. Но, како што доцни државата со плаќањето за завршените работи, сламката на спасот на крајот ќе се претвори во јамка околу вратот. Градежниците ќе се најдат во ќор-сокак: дома ќе се задушат од неликвидноста, на странските пазари тешко ќе се вратат. И што кога ќе заврши „Скопје 2014“? Затоа, уште побизарно звучи епилогот на информацијата што ја добив деновиве „оф рекорд“. Дека некоја турска градежна комора упатила покана до македонските градежни фирми да појдат на нејзин трошок на состанок во Турција за да разговараат за заеднички настап на трети пазари. Погодете колку домашни фирми одговориле на поканата? Ниту една!

3.000

ИЗВОЗ ВО ЕУ 6ВО МИЛИОНИ ДОЛАРИ8

2.500

2.184

2.000

1.500

1.000

500

0

566

7701

957

1.083

2.367

2.698 2.025

1.513

1.326

Извор: Завод за статистика

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Кризата во ЕУ го погоди македонското стопанство во 2009 година, кога извозот таму имаше остар пад. По благата стабилизација во 2010 и 2011 година, во првите три месеци од 2012 година извозот во ЕУ повторно бележи пад од 4,8%.

Оптимизмот на македонските бизнисмени спласна. Не се остварија нивните прогнози дека во вториот квартал од годинава ќе се подобри состојбата во стопанството. Поради повторното влегување во рецесија на земјите од ЕУ, каде што најмногу извезуваме, нарачките се откажуваат, а ништо подобра не е и ситуацијата дома, каде што исто така нема работа, а се заканува и рецесија Петре Димитров

Л

dimitrov@kapital.com.mk

ошите прогнози за голем удар од кризата во Европската унија врз македонското стопанство, од кои стравуваа бизнисмените, се остваруваат. Рецесијата во првата половина од годината во земјава с т а н у в а с$ п о и з в е сн а п о р а д и намалени нарачки од странство и поради тоа што и дома нема работа, а нема ни пари. Информациите од терен пока ж уваат дека стопанството во земјава е сардисано од сите страни.

„Договорени нарачки се откажуваат пред нивната испорака. Тоа не се случило никогаш. Во првите три месеци од годинава нарачките се намалени и единствено можеме да се надеваме дека барем ќе го задржиме минатогодишното ниво. За раст не можеме ни да сонуваме. Поради тоа, моравме вработените да ги пратиме на принуден одмор од еден месец“, вели Ангел Димитров од текстилната фирма Мода, Свети Николе. Надежите на бизнисмените беа дека работите во вториот квартал од годинава ќе се подобрат, но годинава е до толку непредвидлива што никој не

може да гарантира ништо. До крајот на годината никој не очекува подобрување. „Лошо е и ќе биде полошо. Нарачките не само што се откажуваат, туку и ги снемува. Се надевам дека барем работите ќе застанат тука и нема да биде полошо“, вели Аце Антевски, директор на Раде Кончар, фирма од електроиндустријата. Намалената работа во земјите од ЕУ, но и во регионот не е единствената мака за бизнисот. Ребалансот на Буџетот, кој значително ги потскрати капиталните инвестиции, ги остава без работа и дома. „Ни се случува затишје пред бура. Нема работа ни надвор, ни дома. Бизнисот во Албанија, Хрватска и во Косово стагнира, а за Грција не можеме повеќе ни да зборуваме. Дома, поради административни проблеми и поради кратење на Буџетот, исто така остануваме без работа. Доцни проектот за мали хидроцентрали, се намалија парите за гасификација, не се реализираат поволните кредитни линии, како што се 50-те милиони евра од Европската инвестициска банка за водоводи и канализација...“, вели Васко Сепетовски, технички директор на Конти хидропласт, фирма која произведува пластични профили. Ништо подобра не е и ситуацијата во градежниот

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

Д

ржавата и понатаму не се откажува од улогата на најголем работодавец, а доказ за тоа е зголемената ставка за администрација во буџетот на Министерството за труд на 25,6 милиони евра. Опозициските пратеници истакнаа дека не постои механизам за поттикнување на економскиот раст затоа што во реалниот сектор нема вработувања, а капиталните инвестиции стагнираат. „Зголемувањето на буџетот на Министерството за труд докажува дека планирате да вработувате уште. Во ред е да се вработува таму каде што реално има недостиг, но не по секоја цена да се носи несоодветен партиски кадар“, истакнаа опозициските пратеници. Министерот за труд, Спиро Ристовски, рече дека и по ребалансот располагаат со исти пари за администрацијата како и претходно, само направиле прераспределба.

Кризата од ЕУ нос Македонија. План

Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

“

ХЕРМАН ВАН РОМПУЈ

www.kapital.mk

СДСМ: Владата и понатаму вработува, реалниот сектор стагнира

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

За три месеци остварени 36% од буџетскиот дефицит за цела година

> БРОЈКА

17

Б

уџетскиот дефицит за првите три месеци годинава достигна 4,5 милијарди денари (73,6 милиони евра), што е 36% од предвидениот дефицит од 12,4 милијарди денари (околу 202 милиони евра) за цела година во државната каса. Токму поради значителното потфрлање на буџетските приходи во овој период е направен и ребаланс на Буџетот. Ако и покрај ребалансот, продолжи да се остварува буџетскиот дефицит со исто темпо, за 7-8 месеци ќе се достигне планираниот за цела година, што значи потреба од нов ребаланс или од ново задолжување на државата. Според последните податоци објавени од Министерството за финансии, во првиот квартал се остварени буџетски приходи од 517 милиони евра, а расходите достигнаа 591 милион евра. Најголем полнач на Буџетот се даночните приходи, и тоа ДДВ и придонеси. На страната на трошоците најголема ставка се трансферите до Фондот за пензиско осигурување и до Фондот за здравство. Капиталните трошоци за првите три месеци изнесуваат само 68,5 милиони евра, што е едвај 15,6%.

доктори на науки од областа на природните, земјоделските, техничките, медицинските и на општествените науки вчера беа промовирани во Универзитетот Свети Кирил и Методиј. Со ова, како што рече ректорот на УКИМ, Велимир Стојковски, бројот на лицата кои стекнале титула доктор на наука на УКИМ изнесува вкупно 3.150.

си рецесија во за спас нема! Како да си помогнеме?

Б

идејќи случувањата во ЕУ не зависат од нас, стопанствениците сметаат дека сами треба да најдеме решенија за да ги анулираме последиците од еврокризата. Тие предлагаат неколку мерки: конкретно стимулирање на извозните компании; намалување на администрацијата и замрзнување на нивните плати; субвенции за набавка на опрема; реализација на инфраструктурни проекти дома.

Што го очекува македонското стопанство намалена работа помали приходи/загуба рецесија експанзија на кризата во ЕУ штрајкови и блокади во Грција сектор, каде што со ребалансот на Буџетот се скратија најмногу пари. Дури 38,5 милиони евра скрати државата за изградба на градежни објекти, а дополнителни 15 милиони евра за изградба и за реконструкција на патишта. Статистика регистрираше пад од дури 76% за градежната активност во странство. „Факт е дека ќе дојде до забавување на градежните активности. Во делот на „Скопје 2014“ големите работи веќе се завршени, а остануваат само завршните работи, така што во овој дел и не очекувавме голема градежна динамика, но очекувавме дека ќе бидеме ангажирани околу слободните економски зони, за кои се значително скратени парите со ребалансот на Буџетот“, вели Сеад Кочан, претседател на Градежната комора при Сојузот на стопански комори.

Ни се заканува рецесија

Годинава, според минатогодишните о п т и м и с т ич к и п р о е к ц и и, б ру то домашниот производ (БДП) требаше да има раст од солидни 4,5%. Сега, следејќи ја состојбата во реалниот сектор, ќе бидеме среќни и ако стигнеме до последните корекции на бројката од страна на Народната банка на Македонија, која растот го коригираше на 2%, колку што ни предвидува и Меѓународниот монетарен фонд. А Владата пак, се надева на раст од 2,5%. Ш а н с и т е н и с е м н о г у м а л и. В о последниот квартал од минатата година БДП порасна само за 0,2%, а според

64% 0,2% 8,5% 5,9% 20% од извозот на Македонија е во земјите од ЕУ

е растот на БДП за последниот квартал од 2011 година

> БРОЈКА

73,9%

раст на приходите во 2011 година има јавното претпријатие Македонска радио-телевизија. Ланската година МРТ работела со приходи од 20,7 милиони евра. За истиот период компанијата пријавила добивка од 8,3 милиони евра, што е големо подобрување на финансискиот резултат во споредба со претходната 2010 година, кога МРТ работела со добивка од 396 илјади евра. Според податоците од Централниот регистар, МРТ лани имала 938 вработени, што значи нови 114 вработени за една година.

лидери

+

МАРК ЗАКЕРБЕРГ

З

апочна приказната на Фејсбук на берзата со отворање на „роуд шоуто“ на Закерберг за привлекување инвеститори за јавната понуда на акции

АНГЕЛ ДИМИТРОВ Договорени нарачки се откажуваат пред нивната испорака. Тоа не се случило никогаш досега.

АЛАН МУЛАЛИ

А

ВАСКО СЕПЕТОВСКИ

технички директор на Конти хидропласт

Ни се случува затишје пред бура. Нема работа ни надвор, ни дома.

мериканската компанија Форд оваа година ќе произведе дополнителни 40.000 автомобили и камиони за да биде во чекор со растечката побарувачка, која нема проблем со кризата

не им беше денот

ќе се намали стопанската активност годинава, проценуваат бизнисмените најавите на министерот за финансии, Зоран Ставрески, во првиот квартал од годинава најверојатно ќе бидеме во минус. Ако тој тренд продолжи и во вториот квартал, а проценките на стопанствениците, кои очекуваат пад на работата за 20%, се во тој правец, тогаш може да се каже дека сме зрели за рецесија, која настапува кога БДП паѓа два квартали по ред. За разлика од стопанствениците, Ставрески е оптимист. „Нашите очекувања се дека во останатите три квартали од годината ќе има подобрување на економската состојба и со антиципираната негативна стапка за првиот квартал, вкупно за цела 2012 година очекуваме раст од 2,5%“, изјави неодамна министерот за финансии. Според гувернерот Димитар Богов, на ма лувањето на проекцијата за економскиот раст е поради лошите резултати од првиот квартал годината. „С$ уште сметаме дека втората половина од годината ќе има одредено заживување на економија во еврозоната, а со тоа и во домашната економија. Изборите во Грција и во Франција внесуваат дополнителна доза неизвесност за случувањата во еврозоната, ќе видиме какви ќе бидат последиците, а евентуалното излегување на Грција од еврозоната не би имало директни последици по грчкиот капитал во Македонија, кој е

АЦЕ АНТЕВСКИ

директор на Раде Кончар

Лошо е и ќе биде полошо. Нарачките не само што се откажуваат, туку и ги снемува. во македонски претпријатија, кои пак, се регулирани по македонски закони. Тој не може да се повлече, може да се продаде и да добие нови сопственици, но тие претпријатија ќе продолжат да функционираат како и досега“, смета Богов. Во прилог на тоа дека Македонија се доближува до опасната зона на рецесија одат и другите економски параметри. Извозот, кој во првите три месеци од годинава падна за 5,9%, паѓа континуирано од септември лани, а иста е и ситуацијата и со индустриското производство, кое паѓа веќе седум месеци по ред и во март годинава имаше пад од 8,5%. Со вакви резултати кај индустриското производство, многу е извесно да се очекува негативна стапка, односно пад на БДП. Лоши бројки имаме и кај даночните приходи, кои во првите три месеци од годинава се пониски за 9% од проектираните.

победник и губитник ПОБЕДНИК

Мода, Свети Николе

падна индустриското производство во март годинава

се намали извозот во првите три месеци од годинава

3

АЛЕКСИС ЦИПРАС

И

лидерот на радикалната левица Сириза тешко ќе може да формира влада, затоа што веќе е одбиен од Самарас, откако го услови со прекинување на договорот со ЕУ и со ММФ

Тренерот на скопскиот ракометен клуб Металург, Лино Червар, на 3 јуни ќе ја предводи селекцијата на светот на ракометниот меч што треба да биде проштален за поранешниот германски селектор Хајнер Бранд. Мечот ќе се игра во Манхајм во САП Арена, ЛИНО која има капацитет од ЧЕРВАР 14.000 седишта. Мотото на спектаклот е „Една легенда вели збогум“, а селекцијата на светот ќе се спротистави на селекцијата на Германија. Лична желба на Хајнер Бранд беше селекцијата на светот да ја предводи токму Лино Червар. Стратегот на Металург со задоволство ја прифати поканата и во својата селекција ќе ги има Ивано Балиќ, Никола Карабатиќ, Иван Нинчевиќ, Икер Ромеро, Бјарте Мирхол, Мајкл Кнудсен, Матијас Андерсон. Ова е уште една потврда за професионалноста и посветеноста на Червар, која доаѓа токму од неговата бранша, па честа да се биде селектор на светска селекција е уште послатка.

_

ГУБИТНИК Виктор Јанукович, претседателот на Украина, остана без поддршка од своите колеги. Во очи на самитот на лидерите на земјите од Централна и од Источна Европа повеќето претседатели го откажаа своето присуство поради, како што беше нагласено, лошиот третман кон ВИКТОР поранешниот премиер ЈАНУКОВИЧ Јулија Тимошенко, на која дури вчера & беше обезбеден болнички третман. Згора на с$, Министерството за надворешни работи се обиде да го оправда одложувањето на самитот поради неможноста повеќето претседатели да учествуваат на него, а не поради јасната порака зошто не учествуваат. Јанукович добива и предупредувања од голем број светски лидери дека ќе го бојкотираат и Европското фудбалско првенство, кое треба да започне на 8 јуни, а ќе се одвива во Украина и во Полска. Времето ќе покаже дали Јанукович ќе успее да ги придобие назад и онака не многу големите симпатии со последната одлука за лекување на Тимошенко.

мисла на денот

НИКОЛА ТОДОРОВ

И

ако министерот за здравство го убедува секторот дека нема проблем со скратениот буџет, директорите му порачаа дека болниците ќе му колабираат

ВО МАЈКРОСОФТ ИМА МНОГУ БРИЛИЈАНТНИ ИДЕИ, НО СИТЕ ТИЕ ДОАЃААТ ОД ВРВОТ. СЕ ПЛАШАМ ДЕКА ТОА НЕ Е ДО КРАЈ ИСПРАВНО.

Бил Гејтс

основач на Мајкрософт

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

Учество на жени во Парламентот 0

10

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНО ОТ...

(во проценти)

20

30

40

50

Руанда

57

Шведска

45

Јужна Африка

43

Германија

33

Ноз Зеланд

32

Мексико

27

Британија

23

Италија

22

Перу

22

Кина

21

ечиси 20% од пратеничките места во светот сега се окупирани од страна на жените, за разлика од 17,2% пред пет години, покажуваат податоците од Интерпарламентарната унија. Нордиските земји имаат најголем удел на жените во парламентот, со просек 42%. Следуваат Европа, Африка и Азија со околу 19%-20% од вкупните места. Арапските држави имаат помалку од 12% жени-пратеници.

Vecernji list Ve

Бизн Бизнисмените Тодориќ и Тенезиќ и му музичарот Томсон се дел од најпопуларните Хрвати кои се на најп нишан на Даночната управа на ниш Хрватска во својот последен налет. Хрва Бизнисмените тврдат дека немаат Бизн ниш ништо затаено, а Томпсон, според загр загрепскиот весник, сепак, ќе мора да плати п поголема сума пари за брзо врем време.

The Guardian Th

Спор лондонскиот весник, Според кралицата Елизабета настапува крал спротивно од политиката на спро Ториевците, традиционалната Тори конзервативна партија. Во конз нејзиниот говор таа се заложи за нејз поизразени социјални мерки за поиз сиромашните како одговор на сиро кризата. криз

Haaretz

Израелскиот премиер, Нетанјаху, според ерусалимскиот весник, прави низа неочекувани потези за да ја одржи предноста која ја има на анкетите пред скорешните избори. Неговите потези од весникот се оценети како политички мудри.

Зошто не влегуваат странски банки во М Последната вест дека Дојче банк влегува во Комерцијална банка во Србија дефинитивно потврди дека во финансискиот сектор во Европа може да се очекуваат големи преземања. Според сите информации, ниедна меѓународна банка или финансиска групација конкретно не е заинтересирана за влез во Македонија Спасијка Јованова

П

jovanova@kapital.com.mk

адот на вредноста на акциите на банките на европските берзи го привлече вниманието на многу меѓународни финансиски институции, особено на инвестициски фондови од арапските земји. Веќе е главна тема како да се привлечат богатите фондови да донесат свежи пари во европските банки, а за арапските инвеститори интересни се и балканските земји. Последната вест пак,

The Boston Globe

Америка од 2013 годинаќе воведе строги мерки за илегалните имигранти. Ова го најавува бостонскиот весник, кој ги анализира новодонесените правилници по оваа основа. Илегалните имигранти се еден од поголемите проблеми на САД, како една од најпривлечните дестинации за сиромашните од земјите на третиот свет.

www.kapital.mk

дека Дојче банк влегува во Комерцијална банка во Србија, дефинитивно потврди дека во финансискиот сектор во Европа може да се очекуваат големи преземања. Според сите информации, ниедна меѓународна банка или финансиска групација конкретно не е заинтересирана за влез во Македонија. Зошто нема никакви странски инвестиции во финансискиот сектор во Македонија по почетокот на кризата, која драстично ги намали цените на акциите на финансиските инститиуции, па и на банките? Банкарите и гувернерот Димитар Богов потврдуваат дека во моментов нема

Иако со години се зборува за можна продажба на најголемата банка во земјава, Комерцијална банка, тоа с$ уште не е актуелна работа. Од Комерцијална банка за „Капитал“ изјавија дека преземањата во банкарскиот сектор секогаш биле актуелни, но засега, во Република Македонија нема навестувања за таква активност.

АКТИВА ПОГОЛЕМА ОД 25,1 милијарди денари Комерцијална банка АД Скопје НЛБ Тутунска банка АД Скопје Стопанска банка АД Скопје

1

„Монструм“ ги откри двете лица на ДУИ

2

КОМЕНТАР: Љупчо Зиков - Поглед д на денот... Кој Фергусон!

АКТИВА ПОМАЛА ОД 6,2 милијарди денари

3

ол,, Скандал: Војна меѓу Макпетрол, ја за з Га-Ма и Регулаторната комисија енергетика. Се вмеша и Брисел!

4

Има ли банка што дава кредити? ити??

НАЈЧИТАНО НА WEB...

Алфа банка АД Скопје Еуростандард банка АД Скопје Зираат банка АД Скопје Капитал банка АД Скопје Поштенска банка АД Скопје Централна кооперативна банка АД Скопје * Банките се по азбучен редослед

БРУТО КРЕДИТИ НА НЕФИНАНСИСКИ СУБЈЕКТИ

ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТ

ДИМИТАР БОГОВ

гувернер на Народна банка на Македонија

Големиот број банки во Република Македонија, од кои значителен дел се мали, не овозможуваат јакнење на конкуренцијата и на моќноста на домашниот банкарски систем. Спојувањата или преземањата во рамките на банкарскиот систем се пазарни настани, при што Народната банка го охрабрува процесот, а не наложува детални решенија. Во моментов нема сознанија за некое конкретно спојување или преземање.

136,8 2,4 78,0% 56,4 -998 61,7% 9,3 -205 89,4%

АКТИВА МЕЃУ 6,2 И 25,1 милијарди денари Македонска банка за поддршка на развојот АД Скопје Охридска банка АД Охрид Прокредит банка АД Скопје Стопанска банка АД Битола ТТК банка АД Скопје УНИ банка АД Скопје Халк банка АД Скопје Шпаркасе банка Македонија АД Скопје

конкретен интерес за влез на странска банка во некоја македонска банка. „Во моментов нема сознанија за некое конкретно спојување или преземање“, кратко одговори гувернерот Богов за „Капитал“. Иако со години се зборува за можна продажба на најголемата банка во земјава, Комерцијална банка, тоа с$ уште не е актуелна работа. Од Комерцијална банка за „Капитал“ изјавија дека „преземањата во банкарскиот сектор секогаш биле актуелни, но засега, во Република Македонија нема навестувања за таква активност“. Во ТТК банка, која исто

ГОЛЕМИ БАНКИ

светот низ медиумите...

И

оваа година по повод 9 мај, Денот на Европа, на улица Македонија се одржа традиционалната трка на келнери. Келнерите ги измерија силите, брзината и вештината. Освен пехарот во рацете, најбрзиот келнер доби и парична награда од 100 евра.

СРЕДНИ БАНКИ

Р

60

МАЛИ БАНКИ

4

WWW.KAPITAL.MK

милијарди денари

милијарди денари

милијарди денари

милијарди денари

милиони денари

милиони денари

Странски капитал во вкупниот капитал

Странски капитал во вкупниот капитал

Странски капитал во вкупниот капитал

Податоците за банкарскиот сектор во Македонија, заклучно со 31.12.2011 година, покажуваат дека најбројни се средните банки и дека таму е најмало учеството на странски капитал. Затоа, ако се исклучи Комерцијална банка, најголем интерес за влез на странски банки треба да има токму кај средните банки.

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

96,7 38 5

долари за барел вчера чинеше американската лесна нафта за терминална испорака во јуни на Њујоршката стокова берза

центи поскапе европската нафта „брент“ на Меѓународната берза за нафта во Лондон вчера, достигнувајќи 113,11 долари за барел

милиони барели се намалија резервите на бензин, а на маслото за домаќинство и на дизелот за 2,7 милиони барели, велат од Американскиот институт за нафта

ТОМЕ НЕНОВСКИ

универзитетски професор

Би бил среќен ако економијата оствари некаков позитивен раст

М

акедонија не може да се изолира од негативните надворешни влијанија, бидејќи сме речиси 90% отворени кон светската економија, смета универзитетскиот професор Томе Неновски. Тој очекува растот на светската економија да се движи меѓу 0% и 0,5%. „Не треба да се лицитира со растот на домашната економија. Проекциите се неблагодарни во време на неизвесност. Кој може да ја предвиди цената на нафтата, да предвиди дали ќе има војна во Иран, како ќе се одразат изборите во Франција врз европската монетарна унија.“, вели Неновски.

нови Македонија?!

9%

или 493 индексни поени изнесува падот на индексот МБИ-10 на Македонската берза за последните два месеци, од 06.03.2012 година до 09.05.2012 година. Индексот МБИ-10 ги обединува најголемите десет македонски компании кои котираат на берза.

8

Гувернерот најави преземање на помалите од поголемите?!

Г

ТОП ВЕСТИ...

увернерот Димитар Богов неодамна најави дека во наредниот период ќе се фокусира на окрупнување на банкарскиот сектор во Македонија. Според него, има премногу банки, пред с$ мали, кои не дозволуваат јакнење на конкуренцијата во овој сектор во земјава. Тој најави спојување или преземање во банкарскиот сектор. На што точно мислеше? Дали веќе се водат конкретни преговори меѓу некои банки? „Големиот број банки во Република Македонија, од кои значителен дел се мали, не овозможуваат јакнење на конкуренцијата и на моќноста на домашниот банкарски систем. Спојувањата или преземањата во рамките на банкарскиот систем

се пазарни настани, при што Народната банка го охрабрува процесот, а не наложува детални решенија“, објаснува Богов за „Капитал“. Во однос на можноста за окрупнување на банкарскиот сектор во земјава, менаџментот на Комерцијална не очекува промени. „Окрупнувањата во банкарскиот сектор е идеја на која Комерцијална банка & посвети сериозно внимание и зборуваше уште во 2000 година, но од, веројатно, тесни лични интереси, овие заложби не се остварија. Во актуелниот момент Комерцијална банка не планира и нема интерес да се вклучи во преземање на некоја домашна банка“, изјавија од Комерцијална банка.

така се смета за една од потенцијалните банки која може да се најде во процес на продажба, не коментираат ништо за таква можност. И претставници на Владата кои ги консултираше „Капитал“ не очекуваат меѓународни финансиски институции да влезат во Македонија во овој период, иако амбасадорот на Кувајт, Абдулах Ал Дуњаикик, неодамна нагласи дека Македонија нуди многу можности и Кувајт ќе го поддржи развојот преку инвестиции во туризмот, банкарскиот сектор и во другите области. Аналитичарите од оваа област не гледаат реална можност странска финансиска институција, банка или инвестициски фонд да преземе некоја македонска банка. Џон Јоновски, инвестициски аналитичар, смета дека интересот е многу мал бидејќи македонските банки се многу мали во однос на парите кои планираат да ги вложат меѓународните инвестициски фондови. „Најмалата инвестиција која тие ја разгледуваат е 20 милиони евра. Ако се земе предвид дека вложуваат во минимум 50% од капиталот, излегува дека во Македонија нема толку вредна банка, ако се исклучи Комерцијална. Но, не е многу веројатно дека некој фонд воопшто ќе се заинтересира. Зошто би инвестирале во банка

67,6%

туристички развојни зони, управување на зоните од страна на домашни или странски правни лица, државна помош во форма на даночни олеснувања и ослободувања, даночни олеснувања за персонален данок до 10 години, како и изземање на плаќање ДДВ на градежни материјали за изградба на објекти се предвидени во предлог-текстот на законот за туристички развојни зони, кој го помина првото читање на Комисијата за економски прашања.

од вкупно одобрените кредити за нефинансиски субјекти се од четирите големи банки, што претставува огромна концентрација и мала конкуренција во Македонија, а не во Рајфајзен или во Ерсте банка, на пример, чии цени сега се многу паднати. На пример, цената на акцијата на Рајфајзен банка за една година е падната за 32%. Во 2007 година изнесуваше над 100 евра, а сега е падната на само 26 евра. Индикаторот цена наспрема книговодствена вредност е сведен на 0,55, а беше над 2. Би бил позитивно изненаден ако има влез на нови имиња или преземања во македонскиот финансиски сектор“, објаснува Јоновски. Според него, она што с$ уште ги спречува инвестициските фондови да влегуваат во големи зделки и што ги држи цените на ниско ниво е што постојат многу неизвесности и нејаснотии, кои ги зголемуваат ризиците. „Не се знае колку отровни кредити имаат во своите биланси европските банки. Тоа не се гледа ни во извештаите и затоа се паднати цените“, истакнува Јоновски.

АНГЕЛА МЕРКЕЛ

канцелар на Германија

Решението на името не оди без Грција!

Промовирани книги од Евица Делова-Јолевска и од Томе Неновски

П

рофесорите Томе Неновски и Евица ДеловаЈолевска вчера на Американскиот колеџ во Скопје ја промовираа книгата „Пари и банкарство“, а Неновски и книгата „Шокови и перспективи на македонската економија“. Книгата „Пари и банкарство“ претставува учебник, додека „Шокови и перспективи на македонската економија“ е дело на професорот Неновски во форма на збирка од текстови објавувани во дневниот печат и презентирани на меѓународни научни собири. Книгите ги промовираа поранешниот и сегашниот гувернер, Љубе Трпевски и Димитар Богов. Презентирајќи ја книгата „Пари и банкарство“, гувернерот Богов истакна дека таа ја содржи структурата на банкарскиот систем, основните цели на банкарското работење, нагласувајќи ги претприемачките карактеристики на банките. Богов потенцираше дека во книгата авторите ги следеле најновите трендови во банкарството, истакнувајќи ја тенденцијата банките да станат мултинационални финансиски куќи. „Шокови и перспективи на македонската економија“ ја презентираше поранешниот гувернер Љубе Трпевски, кој истакна дека преку книгата се опишани сите турбуленции на домашната економија уште од самостојувањето, до можностите и ограничувањата на економијата на патот кон Европската унија.

Опозицијата обвини дека Фондот за пензиско е пред колапс

Ф

инансиската дупка во Фондот за пензиско и инвалидско осигурување (ПИОМ) е с$ поголема и оваа институција во скоро време ќе крахира, обвинија опозициските пратеници на вчерашната собраниска Комисија за труд и социјална политика. Претседателот на комисијата и пратеник на СДСМ, Цветанка Иванова, истакна дека најголем доказ за неликвидноста на ПИОМ е тоа што со секој ребаланс растат буџетските дотации во пензиската каса. „Се гледа дека ситуацијата во Фондот за пензиско веќе е неиздржлива. Упорно ги зголемувате трансферите од централниот Буџет, па кај и да е, половина од буџетот на Министерството за труд ќе дадете во ПИОМ. Ова е погубна политика и не може вечно да трае. Во ред е државата во одредени моменти да ја поткрепи пензиската каса, но не до овој степен. Ова го нема во ниту една нормална држава. Погледнете го само соодносот на вработенпензионер, се гледа дека ПИОМ е пред крах“, истакна Иванова. Министерот за труд и социјална политика, Спиро Ристовски, рече дека ваквата ситуација не е резултат на лоши економски политики, туку на моменталните трендови во светот.

Инспекторите на УЈП ќе вршат финансиска контрола во фирми и без најава

И

нспекторите на Управата за јавни приходи ќе можат да извршат инспекција кај било кој даночен обврзник без претходно да го известат за контролата. Ова го предвидуваат последните измени на Законот за даночна постапка, кој влезе во собраниска процедура. Според предложените измени од Министерството за финансии, со цел усогласување, како дел од препораките дадени во извештајот на ОЕЦД од Глобалниот форум за транспарентност и размена на информации за даночни цели, по барање на странска даночна управа, инспекторите ќе можат без претходна најава да влезат во контрола на секој даночен обврзник ако притоа, државата има склучено билатерален договор со таа земја. Во согласност со Законот за даночна постапка, за налогот за надворешна контрола даночниот обврзник мора да биде известен во соодветен период пред почетокот на контролата и тоа ч четири недели за големи даночни обврзници и конц концерни од членот и две недели за сите други даноч обврзници. По исклучок, Законот предвидува даночни дека н налогот за контрола се доставува непосредно п пред почетокот на контролата ако со тоа би се спречи или би се попречила контролата. спречила

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.968,53 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза вчера се склучи една администраторска блоктрансакција, и тоа 6.224 обични акции на Македонија сообраќај по цена од 838 денари за акција, што претставува 51.14% од основната главнина на друштвото. Вкупната вредност на трансакцијата изнесува 5.215.712 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,40% и трговскиот ден го заврши со вредност од 1.968,53 индексни поени.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК НЛБ Тутунска банка

2.050,00 +150,00

+7,89%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Арчилормиттал (ХРМ)

61,00 -4,00

-6,15% 6 15%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

12.932,09 0 59% -0,59%

Должничката криза и политичките избори повторно го притиснаа пазарот. Вчера паднаа цените на акциите на Волстрит, а пониски беа и берзанските индекси на европските и на азископацифичките пазари на капитал. Познавачите коментираат дека инвеститорите се плашат од најавите на новите европски лидери, дека нема да ги поддржат мерките за штедење.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.485,30 9.045,06 1.363,72 2.946,27 6.389,10 765,83

VALUTI

£ €

СТАПКА

-1,25% -1,49% -0,43% -0,39% -0,86% -1,38%

€ $

1,2423 ПРОМЕНА

+0,2%

СТАПКА

1,2950 ПРОМЕНА

-0,6%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.586,60 -1,12% 1 12% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

111,35 -1,22% 1 22%

Р

ешавањето на прашањето за името не оди без Грција. Ова значи одново и одново разговори меѓу грчката влада и Македонија. Јас лично често разговарав со вашиот и со грчкиот премиер. Германија сака да помогне. Досега, за жал, до договор не дојде. Посакуваме да се најде решение, изјави вчера германскиот канцелар, Ангела Меркел, за Дојче Веле по средбата со словенечкиот премиер, Јанез Јанша, на која станало збор за економската состојба во Европската унија, но и за интеграцијата на земјите од Балканот.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

КРИСТИН ЛАГАРД

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ММФ

Како најголема економија во еврозоната, Германија може да одигра клучна улога во справувањето со кризата во еврозоната.

“

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА Попоски во Луксембург

М

инистерот за надворешни работи, Никола Попоски, денес е во еднодневна посета на Луксембург, каде што ќе оствари прва билатерална средба откако е шеф на македонската дипломатија со највисоките политички преставници на земјата-основач на Европската унија. Според информациите од Министерството, министерот Попоски ќе има тет-а-тет средба со министерот за надворешни работи на Луксембург, Жан Аселборн, како и со премиерот Жан-Клод Јункер. Целта на посетата е да се разговара за тековните предизвици во делот на Европската унија, а мошне значајна е средбата на Попоски со премиерот Јункер, кој во моментов е и претседател на еврозоната.

Полицијата ќе се вози во „шкода“ или во „алтеа“

П

орше-Македонија со моделот „шкода јети“ и КА-ДИС со моделот на автомобил „алтеа Фритрек“ се единствените компании кои се јавија на тендерот за набавка на 150 автомобили за потребите на Министерството за внатрешни работи. Наредниов период ќе следува анализа на понудите и нивна евалуација, односно оценување дали истите во целост ги исполнуваат условите предвидени во тендерската документација, велат од МВР. Оттаму наведуваат дека главен критериум за избор на новите полициски возила за македонската полиција ќе биде понудената цена. МВР кон крајот на март годинава распиша тендер за набавка на нови полициски возила со кои би се замениле постоечките возила „крајслер“. Во крајната цена, според тендерот, треба да биде калкулиран вкупниот трошок, односно сумата која ја вклучува и специфичната опрема која е точно дефинирана и подразбира држачи за радиостаници и друга опрема, носачи за ротациски светла, соодветна надворешна боја (полициски ознаки) и други елементи.

Груевски му го честита Денот на Европа на Баросо

П

ремиерот Никола Груевски по повод 9 Мај, Денот на Европа, му испрати честитка на претседателот на Европската комисија, Жозе Мануел Баросо. Во честитката Груевски пишува дека граѓаните на Македонија високо ја ценат поддршката што ја дава Европската комисија за интеграцијата на Македонија во ЕУ, вклучително и во поглед на заложбата на Комисијата за отворање на пристапните преговори за членство. „Неодамна почнатиот пристапен дијалог на високо ниво внесува позитивна динамика во евроинтегративниот процес и убеден сум дека ќе резултира со конкретни постигнувања, придвижувања напред и резултати, пред с$ од полза за нашите граѓани, кои истовремено ќе ја зајакнат позицијата на Македонија во пристапниот процес и ќе дадат дополнителна вредност на аргументите дека преговорите со Македонија треба да почнат час поскоро“, се вели во честитката.

Чии и да се судиите, судството е далеку од професионално! Постоењето на Судскиот совет како институција ги зајакна критериумите за изборот на судии и нивното разрешување, со што македонското судство стана познато и признато не само од домашната, туку и од меѓународната јавност, истакна Антонио Милошоски од ВМРО-ДПМНЕ. Тој му честиташе на заменикот-претседател на Судскиот совет, Башким Бесими, за изборот на судиите и за одлуките за разрешување кои биле направени минатата година. Ана Павловска-Данева од СДСМ, како што истакна, била изненадена од коментарот на Милошоски дека судството ни е признато од меѓународната јавност. „Се прашувам дали вие, како поранешен министер за надворешни работи, воопшто сте ги читале извештаите на Европската комисија за напредокот на земјава, во кои судството постојано е нотирано како област во која има најголем број забелешки“, рече Данева.

Марија Севриева sevrieva@kapital.com.mk

В

ласта и опозицијата се скараа за доминацијата врз третата независна судска власт. Првите во одбрана, вторите во напад на извештајот за работата на Судскиот совет за 2011 година во расправата се судрија за доминацијата врз судиите и начинот на којшто се избираат. Весна Бендевска од СДСМ, задржувајќи се на изборот на 63 судии во текот на минатата година, истакна дека во ниту еден од кандидатите не го препознала начелото врз основа на кое се бираат делителите на правдата - стручната способност и ефикасноста на кандидатот, со што се обезбедува избор на професионални и одговорни судии. „Кој од овие критериуми беше запазен кога ја избравте Весна Костова-Спасевска од стручен соработник за судија во судија во Кривичниот суд и веднаш го доби случајот Мартин Нешковски. Татјана Малинова од секретар на општинскиот совет на ВМРО-ДПМНЕ во Струмица е избрана за претседателка на Струмичниот суд. Судијата од Управен суд, Лидија Каначковиќ, која пресуди дека Трендафил Ивановски бил кодош, ја унапредивте во Виш управен суд. Зорица Тноковска, мајка на сопругата на Ивица Коневски од советник на Михајло Маневски ја ставивте судија да биде“, истакна Бендеска. Таа наброи уште најмалку 20 судии кои ги поврза во роднински или партски врски со владејачката партија, потенцирајќи дека со ваквиот избор не само што се политизира, туку судството целосно

Што работеше Судскиот совет минатата година? Додека власта и опозицијата во Парламентот влегоа во жестока расправа кој има поголема контрола над судиите, „Капитал“ анализира - чии и да се, судскиот систем е далеку од стандардите се партизира. Реплицирајќи, Илија Китановски од ВМРОДПМНЕ ја опомена колешката дека не било во ред да ги спомене сите имиња, бидејќи во времето на СДСМ во 1997 година состојбата била уште поалармантна - во една ноќ биле избрани 670 судии од страна на Собранието. „& благодарам на колешката Бендевска, која н$ потсети на времето кога пратениците избираа судии, за разлика од сега, кога тие се бираат од независно тело како Судскиот

совет“, рече Китановски. Пратеникот Влатко Ѓорчев од владејачкото мнозинство истакна дека СДСМ во последните шест години не била задоволна од извештаите на сите институции, иако тоа бил најдемократски и најтранспарентен начин на отчетност за нивната работа. Освен пофални зборови за работата на Советот, тој одржа и историска лекција за партизираноста на судството во времето на Социјалдемократскиот сојуз.

Во извештајот на Судскиот совет е наведено дека во текот на 2011 година се избрани вкупно 63 судии во сите судови во Македонија. Од вкупно избраните, 22 се судии избрани во основните судови, од кои седум се од редот на Академијата за судии и јавни обвинители. Судскиот совет одлучувал по постапки за разрешување судии поради нестручно и несовесно работење, од кои две од 2009 година, а една завршила со разрешување; пет постапки од 2010 година, од кои пет судии завршиле со разрешување, меѓу кои и претседателот на Апелација Скопје, Јордан Митриновски и пет постапки биле поведени во 2011 година, но тие с$ уште немаат свој епилог.

Џабе декриминализација ако клеветата ги банкротира новинарите! Кристина Озимец

ozimec@kapital.com.mk

С

$ додека паричните казни се енормно влошат. „Од една страна, се заштитуваме високи, декриминализацијата каде што има граници, а одиме во непознато, на клеветата може само да биде каде што може да биде одреден бесконечнен извор на уште поголеми притисоци надомест на штета“, вели тој. од разните центри на моќ. Ова е Како едно од решенијата за големиот заклучокот на дебатата за заштита на правото број поднесени кривични пријави од на слобода на изразување и страна на политичарите кон слобода на медиуми, каде што новинарите тој порачува дека универзитетскиот професор степенот на толеранција на Никола Тупанчески порача да јавните личности мора да не се дефокусира проблемот биде повисок. „Кривичниот законите секогаш биле добри, законик предвидува ама каде е нивната примена. основи за исклучување на илјади евра може „Да не бидеме наивни. Ако биде максимално да изнесуваат противправноста и дури и да донесен нов закон за клевета и казните за новинарите ако има клевета и навреда, доколку навреда, повторно судиите ќе одредени околности, Владата подготви закон за постојат имаат можност да го одредуваат таа да не биде досудена“, смета каков се зборува надоместот на штета. Овој Тупанчески. Претседателот на Институтот паричен надомест на штета за човекови права и поранешен може да оди до бесконечност судија на Европскиот суд за и да биде неограничен“, вели човекови права, Маргарита Цаца-Николовска, Тупанчевски. Според него, Здружението вели дека главниот проблем е непочитувањето на новинари треба да биде внимателно во на меѓународните конвенции кои државата преговорите со Владата, зашто сакајќи да ги потпишала. „Според меѓународните се подобрат состојбите, тие може и да се

10

конвенции, мешањето на јавната власт е исклучено, а кај нас е сосема обратно. Прво имаме мешање на јавната власт, па потоа се размислува за содржината и квалитетот на правото“, вели таа.

сегменти кои се исклучително важни во контекст на унапредување на севкупните состојби“, вели Петковска. Претседателот на ЗНМ, Насер Селмани, смета дека неспроведувањето на судската практика на судот Нема резултати од во Стразбур останува главен преговорите на релација проблем. „Практички, ОБСЕ и Влада-ЗНМ Европската комисија, немајќи Повеќето експерти од областа можност како да влијаат на медиумите се едногласни оваа состојба да се промени, илјади евра ќе бидат казните предлагаат вакви соломонски дека преговорите за за уредниците подобрување на состојбите во решенија, зашто ако чекаме да медиумите меѓу ЗНМ и Владата се подобри судската практика, немаат никакви резултати. во наредните 20 години ние ќе Директорката на Македонскиот ја имаме истата состојба и затоа институт за медиуми, Билјана ова е изнудено решение“, смета Петковска, вели дека е тој. неопходно во процесот да се Во меѓувреме, Македонија илјади евра ќе треба да вклучат повеќе актери - судии, континуирано паѓа на сите платат газдите на медиумите рангирања на меѓународните интелектуалци и претставници кои „клеветат“ на институциите. организации за слободата „Нема резултати на медиумите, а последниот ниту на страната на извештај на Фридом хаус за декриминализацијата, која слободата на печатот ја смести на 115-тото беше поставена како прво барање во тој место во групата држави со делумна слобода процес на преговори со Владата, а видливи на медиумите, со што е најлошо рангирана и мерливи резултати нема ниту во другите земја во регионот.

40 80

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

ПОЛИТИКА 7

Протестите за „МОНСТРУМ“ се против Ахмети? БИТКА ВО АЛБАНСКИОТ БЛОК! Ја користат ли албанските партии ситуацијата за да се докажат кој е поголем националист и кој е похрабар да се спротистави на „режимот“ на МВР? На силен тест е одговорноста на политичарите, кои не смеат да дозволат да преовладуваат партиските над националните интереси, кои овој пат се однесуваат на самата државна безбедност! Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

М

олк во ДУИ на најавите дека утре серија протести на граѓани кои не се согласуваат со начинот на којшто се води истрагата за „Монструм“, покрај полициските станици, ќе ги здрмаат нивните штабови низ повеќе градови во Македонија. Социјалните мрежи се преполни со повици до младите Албанци утре да излезат на протест против „Словените угнетувачи“, но дилемата која се поставува е ако досегашните изрази на револт беа насочени кон Македонците, зошто на сите протести се извикуваа пароли контра владејачката партија од албанскиот блок? Извиците „Али – четник“ и каменуваната зграда на општината Чаир (каде што градоначалниот Изет Меџити е човек на ДУИ), не говорат за антимакедонски или „антихристијански“ протест... само! Очигледно е дека играта тука е поголема и дека во оваа чувствителна ситуација борба за поголем рејтинг ќе гледаме од сите политички страни. Секако, тука се и заканите дека јавно ќе бидат соопштени имињата на сите полициски с лужбеници–А лбанци кои соработ уваат со „македонската“ полиција и кои им помагаат на „Словените“ да апсат. Гледаме ли битка во албанскиот политички блок? Дали оваа ситуација ја користат албанските партии за да се докажат кој е поголем националист и кој е похрабар да се спротистави на режимот на МВР? На силен тест е одговорноста на политичарите, кои не смеат да дозволат да преовладуваат партиските над националните интереси, кои овој пат се однесуваат на самата државна безбедност. И додека од ДУИ молчат, главните политички противници на Ахмети велат дека не стојат зад протестите, ама логично било тие да бидат против политиките на ДУИ. „Не сме дел од протестите, но граѓаните имаат право да протестираат с$ дури тоа е насочено против институциите. ДУИ е институција која се фа ли дека има легитимитет кај Албанците и нормално е

од нив да се бара одговорност“, изјави за „Капитал“ пратеникот на ДПА, Зиадин Села. Во МВР велат дека будно ја следат ситуацијата и потенцираат дека засега, кај нив не се пријавени никакви собири.

Избегнато соочување на протестантите и контрапротестантите

Во меѓувреме, она што се толкува како добар знак дека институциите не го потценуваат ризикот што доаѓа од протестите поврзани со акцијата „Монструм“, секако, е презакажувањето на терминот за македонски одговор на албанските демонстрации. Анонимните организатори на протестот против радикалниот ислам најпрвин најавија дека ќе демонстрираат во исто време со противниците на акцијата „Монструм“, но веројатно по нечија одговорна интервенција терминот е сменет за да се избегне лесно предвидливото опасно сценарио. Така, анонимната група која на Фејсбук ги организира муслиманите-Албанци ќе протестира на 11 мај, по петочната молитва, во сите градови каде што албанското население е бројно – Скопје, Тетово, Куманово, Гостивар, Кичево, Дебар и Струга. Контрапротестите ќе се одржат следниот ден, сабота, пред Владата. И зад двата

Средба Џафери - Брет

Вицепремиерот Муса Џафери и амбасдадорот на ОБСЕ Ралф Брет, на вчерашната средба заклучија дека е неопходен правичен и транспарентен судски процес за сите осомничени. Според нив, само на овој начин ќе се отстранат, сите сомневања за колективните судски процеси.

Иванов: Протестите се демократски чин, ама за убиство суди суд!

Претседателот Ѓорге Иванов упати порака дека иако протестот е демократско право, за прашања кои се однесуваат на работата на судот не може да се искажува став низ таква форма. „Потребно е судот да се остави да донесе непристрасни одлуки во согласност со законите“, изјави тој и оцени дека надлежните институции си ги вршат своите активности во рамките на своите надлежности. Воедно, упати апел „протестите да се во граница на јавна пристојност“. „Кога имаме едно грозоморно убиство, треба да го оставиме судот да си донесе одлука непристрасно, во согласност со законите, што се случува и во секоја земја кога има таков чин. Затоа, апелот е секој да го искаже својот став, меѓутоа прашања кои се од наш интерес, кога како држава мора да покажеме сериозност и како кандидат и за ЕУ и за НАТО мора да пројавиме капацитет и институционално да се справиме со ваквите проблеми.“

протести никој не застана официјално, а во однос на барањата, за протестот на Албанците одредени назнаки даде агендата објавена на албански портал за религиозни прашања. Беше објавено сценарио со седум точки, при што втора точка се протестите, а останатите имаат порадикална содржина. Во Фејсбук-поканата за протести против радикалниот ислам доминираат пораки како „Против – сега или

никогаш!“, „Никој нема да н$ спречи“, при што се напоменува до учесниците да не се прават никакви инциденти. МВР уверува дека будно ја следи ситуацијата, а експертите сметаат дека радикалните исламски структури во Македонија и пошироко нема да ја пропуштат можноста за регрутирање нови членови, прикажувајќи дека покрај националните, државата ги загрозува и верските права на Албанците.

PRVA MARKETING KONFERENCIJA

БРЕНДИРАЊЕ патот до потрошувачот 8 јуни јууни 2012 2012 / хотел ALEKSANDAR PALACE Скопје Скопје ј

1

КАКО К АКО О БРЕНДОТ ДА “РАБОТИ“ З А ВАШИОТ ВАШ АШИОТ БИЗНИС? АШ ЗА

О Откријте ткри р јте ја ри а„ „магијата” м гијата” на ма најпознатиот најпоз оззна н тиот светски светс ве етс т ки ки б бренд, р нд, ре Coca–Cola Co oca c –C Col ola повторува Како о се с повто тору рува ууспехот спехот на еден бре бренд? Екстензија ренд нд?? Ек Екст стен ензи зија ја на брендот Кафетин. Како К а о да ја зголемите ак продажбата продажбата преку менување на имиџот на брендот? Искуството на Шкода Како брендот Т’га за југ им отвори врата на останатите брендови на винарницата Тиквеш? Раѓање на нов бренд. бренд д. Кој и како го креи креираше еи ира раше раше брендот Винч Винчини? чин ини? и

2

МАРКЕТИНГОТ ВО ФУНКЦИЈА НА ВАШИОТ БРЕНД

Како се создава бренд? брендирање? Како изгледа процесот на брендира ање е? Кои К Ко ои се техники за брендирање? Која разликата меѓу бренд? Ко К оја ја е р азли иката ка атта ам еѓу пр еѓ производ и б рен нд? нд македонските Ко Којј им помага а на на м акед ак едон ед онск ск китте компании во осмислување комп мпан ании и в о ос осми м слувањ ње на своите бренд-стратегии? бр рен ндд ст стра рате ра т ги те гии? и Колкава Колк кав а а е уулогата логата а на маркетинг-агенциите маркети тинг нгг-а -аге г нции ите нови брендови? во креирањето креирањ а ет ето он ови бре ренд ндо ови? компаниите Кој во ком омпа паниите е е задолжен брендови? за креирање кре реи ирање бр бре ендови? вистинскиот Кога е в истинскиот момент ис да лансирате лан ансирате нов бренд? Можат М ожат ли македонските локални и брендови да прераснат во глобални? глоба ални и? и?

3

макБРЕНДонија макБРЕНД Донијја ЕДЕН ПОИНАКОВ ПОГЛЕД Д

Брендирање на Макед Македонија донија дон до - идеја или реалност? Како н$ гледа, а како ние ние ни сакале би ссак акал кал але да н$ $ гледа светот? на Кое е лицето н а во Македонија ја в о светот, кој н$ претставува? пре ретс тставува? Доволни ли До ово волн олн лни ни л и се само културата сспортот, сп орто то от, кул к улту ул тура р та и ра уметноста умет еттно ност с а за ст а промоција п про ромо ро ом мо оци ција ј на а една е едн дна земја земј мја мј а или и ие ил неопходен неопхо ходе ден ен посеопфатен посеопфате по ен пристап? Каква стратегија за брендирање & е потребна на Македонија?

*Во оваа панел-дискусија д у ј ќе земат учеств учество у во пр првите рви ите е луѓе на неколку маркетинг и истражувачки истражувач чки агенции агенц ции и менаџери на домашни и на странски ком компании. мпан нии и .

На Н ак крајот рајот на секој се екој панел е предвидена дискусија со учесниците на конфе конференцијата. ере енци ијата.

ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ ОД Д КОНФЕРЕНЦИЈАТА? Ц Од „прва ќе слушнете како се создавале дел од „ р рака” р у најпознатите македонски и интернационални брендови Како успешниот бренд отвора за нови пазари, у р р врата р р , поголем извоз, зголемена продажба, р подобар имиџ, поголема лојалност од потрошувачите...

Што с$ е потребно за креирање успешен бренд? Која е разликата меѓу производ и бренд? Ко олк ку чини процесот на брендирање? Колку Какв Ка ква кв а стручна стру ручн ру учн чна а помош п мо по мош ш и поддршка р Каква им е потреб бна а на на компаниите комп ко мпан мп ании иите те во во овој овој процес? про р цес? потребна стр рат атеш ешки да размислувате р разм мисслу лува ува ате кога носите те те Како стратешки одлу од лука дали и кога кога да да лансирате л нсирате нов ла нов но ов бренд? брен бр брен енд? нд одлука компа ани ниит ите е е задолжен за а креирање креи кр реира рање р р Којј во компаниите нови брендови, р т на брендирање, б бре р рендирање, р , колку куу време, в вре р реме ме,, како изгледа процесот потребн б и за креирање к кре реир ирање нов бренд? енергија и средства се потребни р у р Како размислуваат менаџерските тимови на бренд ориентираните компании? ј е улогата у р Која на маркетинг-агенциите во креирањето брендови?

ЗА КОГО Е НАМЕНЕТА НА АМЕ ЕНЕТА Т ТА КОНФЕРЕНЦИЈА Ц АТА:: КОНФЕРЕНЦИЈАТА: мена аџери ии Генерални менаџери ком мпан нии основачи на компании Бренд-мена аџер ри Бренд-менаџери Маркетинг-дир ректор о ии ор Маркетинг-директори менаџери разво ој и Менаџери за развој о планирање пл ланир рање стратешко Маркетин инг и истражувачки истра ажувачки Маркетинг компан нии и агенции аге ен нц ции кои се компании занима м ваатт со ма со различни разл ра р з ични аспекти зл занимаваат а брендирањето бренд дирањ ањ њет ето о на Проф фес есионалц лци лц и и креативци кр реативци од Професионалци марк ркетинг и од д адвертајзингадвер ер рта т јзингмаркетинг аг агенции р секто то ор ри за одно оси Вработени во сектори односи човечк чки ресурси ресу ре суурс рси и со јавноста и човечки р Вработени во секторите за продажба Сите компании кои во своето портфолио имаат брендови и р цел да оние кои имаат стратешка ги брендираат своите производи

ГЛАВЕН ГОВОРНИК

JAS JASON JAS SON SO N ROMEYKO ROME RO MEYK YK KO Интернационален Инте тернационал ационален креативен р ативен директор дире р на агенцијата аггенцијата ј Sаatchi& Sаatchi Sаatc chi&Saаtchi Saаtch hi за Sаatchi&Saаtchi брендот ндот T-Mob T-Mobile!

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА WWW.KAPITAL.MK

Kapital Akademija...

www.kapital.mk

лица за контакт: Гордана Михајловска, Бобан Ѓоргиевски, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ чеТврТоК 10.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари Управниот директор на Светска банка во македонија

У

правниот директор на Светска банка, Шри Мулани Индравати, е во дводневна посета на Македонија во рамките на нејзината европска турнеја. Мулани Индравати ќе има средба со премиерот Никола Груевски, со министерот за финансии, Зоран Ставрески, со вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски и со министерот за труд, Спиро Ристовски. „Разговорите со Владата ќе се фокусираат на моменталната политичка и економска состојба во земјата и на начините на кои Светската банка може да & помогне на земјата за постигнување побрз, посеопфатен и поодржлив раст и да се приклучи кон Европската унија“, соопштија од канцеларијата на Светската банка во Македонија. Мулани Индравати ја посети и општината Боговиње, каде што од градоначалникот Хазби Идризи се запозна со резултатите од проектите за рехабилитација на регионалните и на локалните патишта и за одржлива енергија, финансирани од Светска банка.

македонската Вајомаг стигна до европски пари

Ексквизит преку бесплатни обуки ќе ја поттикнува е-трговијата

В

С

ајомаг е првата македонска компанија за о цел да се поттикне отворање на нови дистрибуција на производи од широка потрошувачка електронски продавници во Македонија, која учествува во меѓународен проект финансиран првата електронска продавница во земјава, директно од Брисел. Станува збор за проектот „Рефлекс“ Ексквизит, во соработка со Амбасадата на (Reflex), финансиран од FP7 програмата на Европската Кралството Норвешка започнува со шестмесечен комисија, со цел јакнење на конкурентноста и на циклус на бесплатни едукативни обуки наменети флексибилноста на малите и средните претпријатија. за студенти и за невработени. НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ еднаш ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ од Партнери на Вајомаг се реномирани научно-истражувачкиКАМАТНИ СТАПКИ Обуките ќе се одржуваат месечно Банка 3м 2012 година.

6м 24м институции и компании од Германија, Грција, Србија и мај до октомври Принципот за36м банка на обуката 3,60% 4,60% 7,40% 7,70% од Словенија. Проектот „тежи“ над милион евра, за кои Комерцијална учество e по редослед на примени Европската комисија покрива 70% од трошоците. Целта НЛБ Тутунска апликации до завршувањето на последната банка 3,50% 4,50% 7,00% 7,50% на овој проект е да се развие и да се имплементира обука во октомври 20124,65% година. Апликацијата Стопанска банка 3,60% 7,40% 7,60%е иновативно софтверско решение за автоматизација на достапна за 3,50% преземање на интернет-страницата Шпаркасе банка 4,50% 6,50% 7,00% процесите на планирање и управување со возниот парк на www.ex.mk, на која се наведени и сите останати Охридска банка 4,30% 4,80% 5,50% 6,00% компаниите преку примена на најсовремена технологија и критериуми за учество, како и распоредот на Прокредит банка 3,40% 4,40% 7,10% 7,30% ИТ-решенија. обуките. ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

Џонсон Мети инвестира 60 милиони 33% евра во втора фабрика во Бунарџик 40% 120 06% КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Веднаш до постоечкиот погон во Бунарџик британската компанија Џонсон Мети започна со изградба на втор производствен погон во Македонија. Фабричката хала ќе биде изградена за две години, при што ќе бидат инвестирани 60 милиони евра и ќе бидат отворени уште 100 работни места александра Спасевска

Б

spasevska@kapital.com.mk

ританската компанија Џонсон Мети започна со NASDAQ изградба на втора фабрика во индустриската зона Бунарџик. Веднаш до постоечкиот погон во ата во Сао зоната во Скопје за две години ќе биде изградена втора фабричка хала за производство на катализатори, во која ќе бидат инвестирани 60 милиони евра и ќе се отворат нови 100 работни места. Со реализацијата на оваа инвестиција вкупните пании вложувања на британската компанија во Македонија ќе достигнат 120 милиони евра. „Џонсон Мети е втората голема странска компанија омпании од која се решава да реинвестира во Македонија. Кога некоја компанија реинвестира во Македонија тоа значи дека е задоволна од почетната инвестиција, дека е задоволна од условите за работа и од останатите параметри

39%

91%

што се потребни за добар бизнис“, истакна премиерот Никола Груевски на поставувањето на каментемелникот на новата фабрика во Бунарџик. Тој истакна дека со 60 милиони евра коишто планира да ги вложи британскиот инвеститор ќе стане еден од поголемите гринфилдинвеститори во Македонија. Директорот на Дирекцијата за технолошки развојни индустриски зони, Виктор Мизо, истакна дека новата инвестиција на Џонсон Мети е потврда дека во Македонија има плодна почва за водење бизнис. „Поминаа 25 месеци откако Џонсон Мети започна со производство во Македонија и за кратко време инвеститорот реши да го прошири производството во македонија со уште една фабрика. Новиот производствен погон, кој се очекува да почне со производство за две години, двојно ќе го зголеми производството на Џонсон Мети во Македонија“, истакна Мизо.

38%

26%

75%

и на берзата

+

40%

ани на

09.05.2012

НЛБ Тутунска банка Стопанска бан. Битола РМДЕН03 Макпетрол РМДЕН10 09.05.2012

Арчилормитал (ХРМ) Макстил Орка Холдинг Арчилормитал (ЦРМ) Алкалоид

раст

+7,89% +3,07% +1,78% +0,68% +0,01%

-6,15% -4,47% -2,94% -1,64% -0,47%

нова цена

2.050,00 1.950,00 97,00 18.500,00

91,00

нова цена

61,00 127,00 165,00 60,00 4.061,00

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,40% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,69% 0,62% 0,47% 0,01%

6м 0,98% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,28% 1,27% 1,05% 0,39%

преку ноќ

1 недела

1м

3м

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

проширувањето ќе се одвива во две фази, а кога ќе почне со работа, МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ двојно ќе се зголеми производството на британската компанија во македонија Рочност

зголемената побарувачка за пософистицирани вработени, а дневно околу СКИБОР 2,20% 3,18% се произведуваат 4,18% 4,98% и покомплексни катализатори, како резултат 40.000 катализатори. Компанијата е најголем МКДОНИА 2,20% на построгите европски закони и прописи за извозник од Македонија. Минатата година Мети контрола на исфрлањето на издувните гасови, ја заврши со вкупни приходи од 400 милиони ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ кои ќе стапат на сила во наредните неколку евра, со што е трета најголема компанија Основна кам. стапка Стапка на инфлација години. во Македонија и со нето-добивка пред 5,20% Народна 4,00%милиони евра, според Џонсон Мети започна со производство вобанка на Македонија оданочување од 19,8 13,40% Народна банка на Србија 12,00% Македонија на почетокот на 2010 година. што е деветта најпрофитабилна компанија во 2,50% Народна 6,00% Во моментов во фабриката работат 400 банка на Хрватска Македонија.

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

вторник - 08.05.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

3м 3,60% 3,50% 3,60% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

6м 4,60% 4,50% 4,65% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 7,40% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

36м 7,70% 7,50% 7,60% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

пад

-

Според Лари Пенц, директор за еколошки стандарди во Џонсон Мети, проширувањето ќе се одвива во две фази, а кога ќе почне со работа, двојно ќе го зголеми производството на британската компанија во Македонија. „Џонсон Мети е присутен во Македонија од 2010 година и оттогаш има произведено шест милиони катализатори по светски стандарди и е извозник број еден од Македонија. Произведуваме по светски стандарди одобрени од сите наши клиенти“, истакна Пенц. Според него, експанзијата на производството во Македонија доаѓа како одговор на рапидно

милиони евра ќе изнесува вкупната инвестиција на британската компанија во Македонија по изградбата на втората фабрика

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 2,10% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,60% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,70% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 4,00% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,40% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,69% 0,62% 0,47% 0,01%

6м 0,98% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,28% 1,27% 1,05% 0,39%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6471 47,3298 76,4426 51,3127 47,5379 48,0492

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-2,34%

-5,75%

-6,14%

-25,10%

-1,25%

08.05.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

35.617.135,53

-3,60%

-10,33%

-7,34%

-16,94%

-5,30%

08.05.2012

Иново Статус Акции

17.189.853,97

-4,79%

-4,49%

-10,01%

-15,73%

-6,06%

07.05.2012

-7,26%

-0,36%

-7,57%

2,30%

07.05.2012

-2,98%

-6,18%

-30,75%

-1,27%

07.05.2012

-1,51%

-0,70%

-12,53%

3,14%

07.05.2012

1,31%

3,14%

4,25%

2,49%

07.05.2012

0,82%

1,65%

0,00%

1,16%

07.05.2012

23.577.891,85

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -3,75% 5,20% -1,14% 13,40% 2,50% -1,67% 3,60% 49.181.784,69 0,05% 2,20%

45.352.377,75 4,00% 21.071.824,55 12,00% 6,00% 25.292.403,41

КБ Публикум Паричен

44.322.308,06

0,26%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 10.05.2012

11 > БРОЈКА

Уни банка со добивка од 130 илјади евра во првиот квартал

С

о добивка од 8,1 милион денари или 130 илјади евра и раст на бројот на клиентите за 6,7%, Уни банка го заврши првиот квартал од годината. Како што информираат од банката, вкупните нето-приходи од банкарски операции забележуваат пораст од 1,27% во однос на истиот период лани, додека вкупните банкарски приходи (камати, провизии и курсни разлики) изнесуваат 516,73 милиони денари, што претставува намалување од 2,31%, како што велат од банката, поради курсните разлики. Нето-каматните приходи во однос на првиот квартал во 2011 година се зголемени од 92,3 милиони денари на 96,5 милиони денари или за 4,62%. Според финансискиот извештај на Уни банка, споредено со март 2011 година, нетонекаматоносните приходи се намалени од 40,42 милиони денари на 37,84 милиони денари или за 6,38%. Во првиот квартал од 2012 година расходите за дејноста се зголемени за 3,22% во однос на истиот период минатата година. Нето-активата на 31 март, како што информираат од банката, достигнува ниво од 10.963 милиони денари, што значи зголемување на истата за 11,14% во однос на истиот период лани. Вкупните депозити бележат пораст од 11,88%, што пред с$, е резултат на порастот на депозитите на население. Имено, за една година депозитите на население се зголемиле за 12,93%.

Одземена лиценцата на Струмица табак

Н

4,2

милиони евра ќе & плати Агенцијата за државни патишта на компанијата за планирање и проектирање Простор од Куманово за изработка на техничка документација и основен проект за изградба на патот Градско-Прилеп. Според објавата на Бирото за јавни набавки, договорот треба да се реализира до октомври идната година.

епосредно пред расадувањето на тутунот од годинeшната реколта Струмица табак не ги доисплатила кооперантите, поради што Министерството за земјоделство & ја одзеде лиценцата на откупната фирма, информираат од Сојузот на тутунските здруженија на Македонија. Според претседателот на Сојузот, Данчо Милески, пробиени се сите рокови, а Струмица табак не исплатила 1.100 тони откупен тутун, од кои 80% се од Прилепскиот и од Долненскиот регион. Струмица табак на тутунарите им должи околу 2,5 милиони евра. „Секој ден тутунарите прашуваат кога ќе им биде исплатен откупениот род. Некои побаруваат по 2.000, па дури и по 3.000 евра. Не е доисплатен родот откупен по 25 јануари. Министерството за земјоделство на Струмица табак & ја одзеде лиценцата, па откупувачот не може да извезува во Грција“, изјави Милески.

Макпетрол се закани - пак ќе го сопре гасот

Извршниот директор на Га-Ма, Ратко Манов, кој ги штити интересите на Макпетрол во мешовитата компанија, со ултиматум - ако новата државна компанија добие лиценца, Макпетрол нема да снабдува со гас. Дел од регулаторите велат дека работат под притисок, без да прецизираат од каде доаѓа тој

М

„Ние се произнесовме. Останува регулаторите „Доколку дојде до одземање на лиценцата за убаво да размислат, ништо друго“, кусо изјави управување со системот за пренос на природен за „Капитал“ директорот на Промгас, Милан гас на Га-Ма, од тој момент Га-Ма, во согласност Сотировски. со Законот за енергетика, ќе мора да престане со Членови на Комисија се жалат дека работеле под своите активности, бидејќи тоа ќе биде спротивно притисок, без да прецизираат од каде доаѓа тој. на Законот. Бидејќи ги почитува сите закони Претседателот на Комисијата, Димитар Петров, вели во Македонија, Макпетрол ќе донесе одлука, дека се навикнати да работат под вакви околности. за што ќе ја информира и Га-Ма. Га-Ма ќе биде Тврди дека ќе ги разгледаат аргументите на сите принудена да ги сопре вентилите за гас, а соФЈУЧЕРСИ тоа инволвирани, па ќе решат дали и кога ќе & дадат ќе сопре и испораката на природен гас до крајните лиценца на МЕР. потрошувачи“, даде ултиматум Манов. „Од Га-Ма ни кажаа дека ќе достават и писмени НАФТА И фирмата-ќерка на Макпетрол, Макпетрол Промгас, заклучоци ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАСдали и како може да ја извршува дејноста ги предупреди регулаторите да размислат дали согласно која с$ уште има лиценца за работа.

95,71 2,42/ММБТу државната Македонски енергетски ресурси (МЕР) Законот кажува дека Га-Ма не може да престане со BRENT треба да ја добие лиценцата за управување со снабдување со гас. Во Законот прецизно е утврдено ЗА ЗАТОПЛ.

296.660може да премине управувањето со системот за системот за пренос на гас. како 111,42

Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

акпетрол се закани - ако Регулаторната комисија за енергетика & ја одземе лиценцата за управување со системот за пренос на природен гас на Га-Ма, а & ја даде на државната Македонски енергетски ресурси, Макпетрол МАКЕДОНСКА БЕРЗАповторно нема да снабдува со гас, како што беше случај на почетокот МБИ 10 Извршниот директор на Га-Ма, Ратко од годинава.

1,968,53 Манов, кој ги застапува интересите на Макпетрол во Га-Ма,МБИД по завршувањето на вчерашниот двочасовен состанок во Регулаторната комисија изјави дека 1.762,05 ќе ги почитуваат законите во земјава, но дека без ОМБ лиценца нема да снабдуваат со гас.

121,77

Га-Ма е мешовите компанија, во сопственост на државата и на Макпетрол, 50-50, и управува со преносот на природен гас во земјава

-0,40% +0,01% +0,03%

-1,34% -1,16%

+0,92% -0,79%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, вторник - 08.05.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1,968,53 486,47 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.762,05 1.802,34 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 121,77

SASX 10 -0,40% -0,94% 757,56

+0,01% SOFIX 300,27 +0,03% ATHEX

-0,74%

620,16

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 486,47 12.932,09

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

28.88$/унца

7.972,50

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

-0,94% -0,59%

NASDAQ 2.946,27

берзата, без финансиски компании

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0,74%

SBITOP 595,25

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 620,16 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-1,48%

FTSE 100 5.477,88

-1,38%

1.800 1.800 1.800

-0,59% -0,86% SWISS

DOW JONES

5.902,26

-0,06%

Главен индекс на Белградската берза 614,25$/бушел

1436.00$/бушел

S&P 500 1.363,72

Главен индекс на Љубљанската берза

Прогрес +13,64% NASDAQ -0,59% 2.946,27

DOW JONES Нафта АД Белград 12.500,00 12.932,09

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

1.675,00

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 765,83

3.078,44

-0,75%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-1,38%

-1,48%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

-0,40%

16.479,58 FTSE 100

5.477,88

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.389,10

+50,07%

-0,86%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.078,44

-1,48%

+9,76%

0,45

108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

ЛЕСНА СУРОВА 95,71

BRENT 111,42

-1,34% -1,16%

-2,70%

-1,38%

8.000,00

8.500,00

+6,67%

-1,26% -5,56%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

09.05.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +7,89% 2.050,00

НЛБ Тутунска банка СтопанскаNIKKEI бан. 225 Битола +3,07% 9.045,06 РМДЕН03 Индекс +1,78% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Макпетрол +0,68% котирани на швајцарскиот пазар на капитал РМДЕН10 +0,01%

-1,26%

-1,49%

1586,20$/унца

СРЕБРО 28.88$/унца

БАКАР 7.972,50

ПРИРОДЕН ГАС 2,42/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

296.660

МЕТАЛИ

-1,14% -1,98% -2,00%

НИКЕЛ

17.072,50

АЛУМИНИУМ 1.925,00

ЧЕЛИК 490.00$/унца

+0,92% -0,79%

-2,3% -1,50% /

+8,33%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Сава

SWISS Абанка -0,86% -23,08% 5.902,26

.

DAX НФД Холдинг 6.389,10 0,10

-1,38%

13,00

505,00 FTSE 100 5.477,88БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Интереуропа

-0,91%

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 5.902,26

112112 112

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Профицио

Атлантик Г. ЕВРОПА -7,58% ИНДЕКСИ

Валидус

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 5,00

49,00

+8,89% -0,39%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

-0,43% 59.816,21 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

21,01

-1,49%

116116 116

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

ЗЛАТО

Имплек -12,00% BRAZIL -11,84% BOVESPA

Банини, Кикинда

23.155,00

BRAZIL BOVESPA -0,43% -0,91% 59.816,21 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

120120 120

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.045,06 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.330,64 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 620,16

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хотели Подгора

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

-0,06%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

-0,39% S&P 500 -1,26% 1.363,72

NASDAQ 2.946,27

SASX 10 ШЕЌЕР 757,56

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.932,09 Заеднички индекс 30 6.389,10

-0,74%

2356.00$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 595,25

BELEX15 ПЧЕНИЦА 486,47

-0,91% +0,40%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 59.816,21 300,27

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.802,34 1.75/бушел

664,75$/бушел

3.000 3.000 3.000

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -0,75% РЕГИОН

-0,94% +0,33% SOFIX СОЈА -0,35% -0,20% 300,27

-0,39% -0,33%

SASX 10 757,56

на пазарот на јавно поседувани друштва

-0,00% -0,33% +3,45% +0,40% -2,16%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,35% -0,43%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.078,44

1586,20$/унца

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.802,34 1.363,72

2.600 2.600 2.600

+0,03%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,01%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 17.072,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.925,00 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 490.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

-1,14% -2,3% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -1,98% -1,50% 2.200 2.200 2.200 -0,40% 1,968,53 +0,40% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД -2,00% / +0,01% 1.800 1.800 1.800 1.762,05 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -0,06% +0,03% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни121,77 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,33%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 595,25

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

-0,40%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,35%

пренос на гасот од една лиценцирана компанија кај друга. Со преоден период од 15 дена Га-Ма треба да ги предаде во владение средствата на друга компанија, кои остануваат во нејзина сопственост, а со кои би управувал идниот носител на лиценцата“, кусо објаснува Петров. Војната на релација Га-Ма, Макпетрол и Комисијата завчера преку неколку весници ја обелодени директорот на Секретаријатот на европската енергетска заедица, Славчо Нејков. Тој негира дека стои за д јавната објава на писмото. „Не, јас не сум го објавил јавно писмото. Не знам кој го направил тоа. Го потврдувам сето тоа што сум го напишал. Ќе коментирам, но прво сакам да видам кои се заклучоците од седницата на Регулаторната комисија за енергетика“, кусо изјави Нејков за „Капитал“.

HANG SENG 1.950,00 20.330,64 97,00

91,00

664,75$/бушел

ПЧЕНИЦА 614,25$/бушел

КАФЕ 1.75/бушел

СУРОВИНИ

-0,75% +0,33% -0,20%

КАКАО

2356.00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1436.00$/бушел

-0,00% +3,45% -2,16%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

-0,75%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

18.500,00

ПЧЕНКА

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+13,64%

Нафта АД Белград

12.500,00

Прогрес

49,00

+8,89%

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Иловица крие и сребро и платина?! Еуромакс молчи за деталите Рударските експерти проценуваат дека покрај огромните количини бакар и злато, најверојатно, Огражден лежи и на сребро, платина, иридиум, метали кои се енормно скапи. Од Еуромакс не даваат никакви информации дали и колкави количини од овие вредни метали има кај Иловица. Велат, во фокусот на нивниот интерес биле бакарот и златото Катерина Попоска poposka@kapital.com.mk

П

отенцијалниот рудник кај Иловица, покрај 790.000 тони бакар и 130 тони злато, најверојатно крие сребро, но и скапи платинести елементи. Дел од геолозите и од рударските експерти проценуваат дека Огражден, најверојатно, лежи и на иридиум, платина, родиум, платинести елементи кои се многу скапи. Тие ја отвораат дилемата зошто никој не обелодени дали кај Иловица, можеби, покрај бакарот и златото, има и сребро и платинести елементи, кои и тоа како ќе ја зголемат важноста и богатството на македонското Елдорадо - Иловица. „Засега, компанијата која истражуваше кај Иловица кажа дека нашле најмалку 790.000 тони бакар и 130 тони злато. За сребро или за некој благороден метал засега никој не зборува. Најчесто, рудниците богати со бакар и со злато имаат и наоѓалишта на сребро. Никој не кажува го има среброто или го нема и ако го има, во колкави количини е. Јас верувам дека го има. Интересно е и тоа што вообичаено, кај поголемите рудници за бакар, каде што има злато и сребро, тука може да се најдат и група платински метали, кои се енормно скапи“, ја отвора дилемата деканот на Технолошкометалуршкиот факултет, Александар Димитров. Од канадски Еуромакс пак, инвестицискиот фонд кој ги наследи десетгодишните

истражувања на американско-бугарската компанија Фелпс Доџ Вардар кај Иловица, не даваат никакви информации дали и колкави количини сребро и благородни метали се кријат во потенцијалниот најголем рудник за бакар и злато во Југоисточна Европа. „Фокусот на истражување на Еуромакс главно е насочен кон потенцијалите на бакар и злато и на тоа се насочени во моментов нашите ресурси“, кусо велат од Еуромакс за „Капитал“. Не е јасно зошто Еуромакс не кажува дали покрај огромните количини злато и бакар, под планината Огражден можеби пронашле и резерви на сребро и платинести елементи кои имаат висока берзанска цена. Металуршките експерти во земјава се децидни дека доколку ретките метали ги има кај Иловица, тие можат да се извлекуваат и да се преработуваат без дополнително да се вложува огромна сума пари. „Ако некој се одлучи да откопува бакарна руда, па да оди на фазата концентрирање, па претопување на бакарот, по што ќе добие рафиниран бакар, значи инвеститорот ги поминува сите фази и бакарот може да се продава по 8.300 долари по тон, колку што е актуелната цена на светските берзи на бакарот. Тогаш, како нуспроизвод се добива и златото, а притоа сите трошоци се покриени и имате профит. Бидејќи ретките метали влегуваат во последната фаза на сите преработки тука, во електрорафинацијата на бакарот, на пример,

тие се наталожени веќе и оттаму само треба да се извлечат. Значи, со уште еден степен на доработка благородните метали може да се извлекуваат, што е екстра профит“, објаснува Димитров за „Капитал“. Ако се земат предвид најавите дека канадскиот инвестициски фонд Еуромакс, кој ги наследи десетгодишните истражувања на американскобугарската компанија Фелпс Доџ вардар, планира да вложи околу 700 милиони евра во Иловица, според експерите, тоа би требало да значи отворање рудник и топилница, процес од кој ќе се добие чист катоден бакар. Познавачите за „Капитал“ предупредуваат дека најмалку што може да се бара од потенцијалниот инвестититор кај Иловица е да произведува рафиниран, чист бакар, не задоволувајќи се само со производство на катоден бакар, кој е далеку поевтин од чистиот бакар. Според сегашните цени на бакарот и на златото на светските берзи, бакарот и златото кај Ило-

вица „тежи“ неверојатни 10 милијарди евра! Иако сите детали од 10-годишното истражување на месноста Иловица не се обелоденуваат во јавноста, „Капитал“ дојде до информации дека Иловица лежи на речиси 790.000 тони бакар и дури 130 тони злато, резерви кои се најмалку четири пати поголеми од резервите на радовишки Бучим. Месноста Иловица е на околу 20-ина километри источно од Коридорот 10 и на само 75 километри од Солунското пристаниште. „При дупчењето на првата дупка резултатите вклучуваат 345 метри бакар со концентрација од 0,24% и злато во износ од 0,32 грама на тон, како и 153 метри концентрации на бакар од 0,3% и злато во износ од 0,45 грама на тон. Во втората дупка, која се наоѓа на јужниот дел од наоѓалиштето, е откриена 413,6 метри сулфидна минерализација до нивото од 0,19% бакар и 0,20 грама злато на тон“, пишува во извештајот на Еуромакс.

16 MAJ SPECIJALEN PRILOG

BEZBEDNOST NA KOMPANIITE KORPORATIVNATA I INDUSTRISKA BEZBEDNOST E TEMA NA KOJA KOMPANIITE [IRUM SVETOT POSVETUVAAT OSOBENO VNIMANIE. ZA[TITATA NA OBJEKTOT, IMOTOT I PODATOCITE NA KOMPANIITE SE OD KLU^NA VA@NOST ZA NEJZINOTO FUNKCIONIRAWE OVOJ SPECIJALEN PRILOG DAVA PREGLED NA MO@NOSTITE KOI IM STOJAT NA RASPOLAGAWE NA MAKEDONSKITE KOMPANII ZA: IT BEZBEDNOST I ANTIVIRUS PROGRAMI VIDEO NADZOR, KONTROLA NA PRISTAP, ALARMNI SISTEMI ELEKTRONSKO ARHIVIRAWE PROTIVPO@ARNI SISTEMI I ALARMI ZA[TITA PRI RABOTA ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BEZBEDNOST NA KOMPANIITE KOJ KE IZLEZE NA 16 MAJ 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

КОМЕНТАРИ АНАЛИЗИ 13

Пол Кругман нобеловец и економски аналитичар

Французите се бунтуваат. Грците исто така. И редно беше

Оние бунтовни Европејци

Д

вете земји во неделата одржаа избори, кои всушност, претставуваа референдуми на моменталната економска стратегија на Европа, и во двете земји гласачите изразија несогласување. Далеку од јасно е колку брзо гласовите ќе доведат до промени во самата политика, но очигледно е дека на стратегијата за закрепнување преку штедење & истекува времето – и тоа е добро. Нема потреба да се каже дека тоа не е она што го зборуваа „вообичаените осомничени“ во предизборната трка. Всушност, беше по малку смешно да се гледаат апостолите на ортодоксноста во нивните обиди да го портретираат внимателниот, кроток Франсоа Оланд како фигура на закана. Тој е „прилично опасен“, изјави „Економист“ (The Economist), посочувајќи дека тој „искрено верува во потребата за создавање пофер општество“. Quelle horreur! („Каков хорор!“) Она што е вистина е дека победата на господин Оланд значи крај за „Меркози“, франко-германската оска која го наметнуваше режимот на штедење во изминатите две години. Ова би било „опасен“ развој на настаните доколку оваа стратегија функционираше или барем постоеше разумна шанса дека ќе профункционира. Но, не е така и нема да биде така; време е да се продолжи понатаму. Испаѓа дека европските гласачи се помудри од најпаметните глави на континентот. Што не чини со рецептот за намалување на трошоците како лек за болката на Европа? Еден од одговорите е дека добрата вила на довербата не постои – поточно, тврдењата дека намалувањето на владините трошоци, на некој начин, ќе ги поттикне потрошувачите и компаниите да трошат повеќе се во огромна мера побиени од искуството во изминатите две години. Така, намалувањето на трошоците во депресивна економија само ја продлабочува депресијата.

Понатаму, се чини дека добивката, ако воопшто ја има, е многу мала споредено со болката. Земете го за пример случајот со Ирска, која беше добар војник во кризава, наметнувајќи с$ построги мерки на штедење во обид повторно да ја освои наклонетоста на пазарите со обврзници. Според општо прифатената ортодоксност, ова би требало да функционира. Всушност, желбата да се верува во ова е толку силна што европската политичка елита и понатаму тврди дека ирското штедење навистина функционирало и дека ирската економија започнала да закрепнува. Но, не е така. И иако нема да го дознаете ова од голем дел од медиумите, ирскиот долг останува многу поголем од оној на Шпанија или Италија, а да не зборуваме за Германија. Па, која е алтернативата? Еден од одговорите – одговор кој има поголема смисла отколку кој било во Европа е подготвен да признае – би бил да се уништи еврото, заедничката валута на Европа. Европа не би била во оваа каша, ако Грција с$ уште ја имаше својата драхма, Шпанија својата пезета, Ирска својот пунт итн., бидејќи тогаш Грција и Шпанија ќе го имаа она што сега им недостига: брз начин за враќање на конкурентноста и зајакнување на извозот, т.е. девалвација. Спротивно на тажната приказна на Ирска, да го разгледаме случајот со Исланд, кој беше центарот на финансиската криза, но успеа да реагира со девалвација на својата валута, круната (и исто така, имаше храброст да ги остави банките да пропаднат и да банкротираат поради своите долгови). Денес Исланд го доживува закрепнувањето кое требаше да & се случи на Ирска, но не се случи. Сепак, уништувањето на еврото би имало големи последици, а ќе претставува огромен пораз за „европскиот проект“, долгорочниот напор да се промовира мир и демократија

Kapital Akademija...

преку поблиска интеграција. Дали постои друг начин? Да, постои – а Германците ни покажаа како функционира тој начин. За жал, тие не ги разбираат лекциите од сопственото искуство. Разговарајте со германските лидери на јавното мислење за кризата во еврозоната – тие истакнуваат дека нивната економија се наоѓала во многу тешка состојба на почетокот од минатата деценија, но успеала да закрепне. Она што не сакаат да го признаат е дека тоа закрепнување беше поттикнато од појавата на огромен трговски суфицит во Германија во однос на останатите европски земји – поточно, во однос на земјите кои сега се во криза – кои растеа и имаа инфлација поголема од вообичаеното благодарение на ниските каматни стапки. Европските земји во криза можеби ќе успеат да го повторат успехот на Германија ако се најдат во слична поволна средина – поточно, ако овојпат остатокот од Европа, особено Германија, доживее мал инфлациски „бум“. Значи, германското искуство не претставува аргумент за еднострано штедење во Јужна Европа, како што си замислуваат Германците; тоа е аргумент за многу поекспанзивна политика насекаде во светот, а особено аргумент за Европската централна банка да престане да се опседнува со инфлацијата и да се фокусира на растот. Се разбира, на Германците не им се допаѓа овој заклучок, а не му се допаѓа ниту на лидерството на централната банка. Тие се држат до своите фантазии за просперитет преку болка и ќе инсистираат дека единственото правилно нешто е да се продолжи со нивната пропадната стратегија. Но, се чини дека повеќе ќе немаат неприкосновена поддршка од Елисејската палата. А тоа, верувале или не, значи дека и еврото и европскиот проект сега имаат поголеми шанси да преживеат отколку што имаа пред неколку дена.

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

РАБОТИЛНИЦА ЗА

МЕНАЏМЕНТ И УПРАВУВАЊЕ НА ВРАБОТЕНИ 22 мај 2012 година

Како да го одредиме и да го следиме прагот на рентабилност за да можеме секојдневно да се прилагодиме на условите на пазарот и на потребите на нашите клиенти? Секоја компанија може да обезбеди стратешка потпора во партнерската соработка со своите клучни клиенти. Само на тој начин е можно долгорочно да се контролира и зголемува уделот на пазарот. Меѓутоа, во стратешката соработка неопходно е секојдневно да се следи рентабилноста на соработката и да се наоѓаат начини за флексибилни аранжмани.

ПРЕДАВАЧИ: ДЕЈАН МАЏОСКИ

работи во Т-Мобиле Македонија АД Скопје во Областа за човечки ресурси. Тој има повеќегодишно искуство во различни области вклучувајќи развој на вработени, регрутација и селекција, менаџмент на перформанси, бенефити, проекти од областа за човечки ресурси, ИСО стандарди итн. Шест години работи и како интерен тренер и зад себе има повеќе од 100 развиени и одржани обуки од областа на менаџментот и меките вештини.

АНГЕЛА КОСТОВАJТРПЕСКА

работи во Т-Мобиле Македонија во Областа за човечки ресурси каде е задолжена за сите проекти и активности поврзани со развојот на вработените во двете компнаии Т-Мобиле Македонија и Македонски Телеком АД. Ангела има огромно искуство во подготовка и одржување на обуки од повеќе области и зад себе има над 500 одржани обуки на различни теми како што се Менаџмент, Презентациски вештини, Обука на обучувачи и многу други.

Во соработка со:

ШТО ЌЕ ВИ ОВОЗМОЖИ РАБОТИЛНИЦАТА?

Да го одредите сопствениот менаџмент стил; Соодветно делегирате работни задачи; Дадете повратна информација (feedback) на вработените на структуриран и ефикасен начин; Водење на продуктивен разговор за оценување на работењето на вработениот;

Менаџмент на различни типови на вработени.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Генерални директори; Директори на мали компании; Линиски менаџери; И сите оние кои сакаат да ги зајакнат своите менаџерски вештини. Сите заинтересирани за учество на работилницата можат да се пријават најдоцна до 18 Maj 2012 година на akademija@kapital.com.mk или на факс на 02 3298 111 Нареден настан од Капитал Академија: 08 јуни 2012 година “Брендови: патот до потрошувачот”

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска, Дијана Гулакова, Бобан Ѓорѓиевски akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Европа губи трпение со грчките политички елити Излезот на Грција од еврозоната станува с$ поочигледен, а с$ понеизвесна е и иднината на европскиот фонд за финансиска стабилност, бидејќи Меркел ја губи поддршката за политиката на штедење Васе Целеска celeska@kapital.com.mk

Р

асте загриженоста меѓу лидерите на Европската унија (ЕУ) дека во Грција нема да може да се формира стабилна влада поради комплицираните односи на моќ меѓу политичките партии, од кои ниту една нема повеќе од 20% освоени гласови. Се стравува дека презадолжената земја подолго ќе остане без влада, што дефинитивно ќе значи пропаѓање на политиката за нејзин спас. Радикалниот лидер на левичарската коалиција Сириза, Алексис Ципрас, вчера одржа средби со лидерите на Нова демократија и на ПАСОК, Антонис Самарас и Евангелос Венизелос, во обид да формира заедничка влада, но овој обид пропадна веднаш откако тој ги услови дека мора

к

о

м

е

р

ц

и

ј

да го раскинат договорот со ЕУ и со меѓународните кредитори, односно Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) и Европската централна банка (ЕЦБ), без кој земјата би банкротирала, поради тоа што така се изјасниле повеќето граѓани на превремените избори. „Она што го бара Ципрас води директно до исклучување на Грција од еврозоната“, истакна Самарас по средбата, кој претходно го врати доверениот мандат за состав на влада зашто не гледа шанси за стабилна коалиција. „Не верувам дека која било коалиција ќе успее да формира влада, а причина за тоа е одбивањето да се спроведат мерките за штедење“, смета Теодор Колумбис, политички аналитичар од Атина. Во меѓувреме, официјални претставници на ЕУ уште еднаш ја предупредија Грција дека

а

л

е

н

о

г л

а

с

Пазарите се подготвуваат за излез на Грција од еврозоната

АНТОНИС САМАРАС

О

лидер на Нова демократија

ткако се одржаа изборите во Грција и во Франција, светските берзи се во минус. Растат стравувањата дека должничката криза во еврозоната ќе се влоши, а аналитичарите не ја исклучуваат можноста Грција да ја напушти еврозоната. „Компаниите сега ги пресметуваат ризиците, бидејќи се очекува понатамошен пад на берзата. Тие го прават она што е природно во вакви ситуации - бараат нови пазари и пресметуваат колку ќе ги чини излезот на Грција од еврозоната“, вели Џастин Најт, главен економист во банката УБС. С$ погласни се и ставовите на аналитичарите кои сметаат дека излезот на Грција од еврозоната нема да & наштети на заедничката валута, а нема ниту да доведе до распаѓање на монетарниот блок.

“

30 милијарди евра. Во спротивно, & се заканува банкрот.

Меркел останува без сојузници

Безизлезноста во која се најде ЕУ стана најочигледна со апелот на германскиот канцелар, Ангела Меркел, до Атина, со кој побара земјата да се придржува кон строгите мерки на штедење, откако над 60% од Грците на изборите се изјаснија за партии кои се противат на ваквите штедења. Откако нејзиниот главен сојузник за политиката за штедење на ЕУ, Никола Саркози, изгуби на претседателските избори во Франција, сега и дел од нејзините сојузници внатре во Германија бараат Меркел да ја преиспита економската стратегија за борба против должничката криза. Новиот претседател на Франција, Франсоа Оланд, во борба против должничката криза, заговара мерки за поттикнување на економијата, додека германскиот канцелар, Ангела Меркел, инсистира на политичко штедење. Аналитичарите се поделени по прашањето дали Меркел ќе соработува со Оланд толку добро како со неговиот претходник Саркози. „Ставовите на Оланд ја отежнуваат ситуацијата, бидејќи с$ поверојатно е дека напредокот во решавањето на должничките проблеми ќе продолжи како досега“, вели Марк Фостер, аналитичар во лондонски „Сити“. Аналитичарите сметаат дека Меркел е под с$ поголем притисок да ја одржи доминацијата во Европа. Во наредните четири седмици таа ќе води битка за „својот живот“ на сите фронтови, домашен и европски, и тоа во момент кога иднината на единствената европска валута е најранлива.

солидарноста на европската заедница кон оваа земја има граници и се заканија со запирање на финансиската помош. „Грчките партии треба да бидат свесни дека стабилна влада, која ќе се придржува на договореното, е основен предуслов за понатамошна поддршка од земјите од еврозоната“, изјави претседателот на Европскиот парламент (ЕП), Мартин Шулц. Со оглед на големите спротивности меѓу клучните политички партии, само три дена по одржаните парламентарни избори с$ поверојатно е одржување на нови избори. Ако Ципрас не успее да состави нова влада, топката ќе биде префрлена кај шефот на социјалистичкиот ПАСОК, Евангелос Венизелос. Во случај и на негов неуспех, за три или четири недели ќе бидат неминовни нови парламентарни избори во земјата. Грција е зависна од помошта на меѓународните кредитори и има итна потреба од свеж капитал. До крајот на јуни на земјата & се неопходни к

о

м

е

р

ц

и

Она што го бара Ципрас води директно до исклучување на Грција од еврозоната.

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 10.05.2012

15

ФЕЉТОН

37

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читатели дневниот весник Ка Капитал апитал ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено из во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот от соработник с работник Џон Џо Каслионе ја напиш напишаа оваа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизни бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како “Хаотика“ може да ви помогне да ги лоцирате лоцираате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентни хаос; како да развиете стратегии за долгорочна отпорност рнос кон турбуленции; како да изградите флексибилност ф во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

Ф

СКИ ГЛАВА 4: ДИЗАЈНИРАЊЕ МЕНАЏМЕНТ Т ОС ЧН СТИ ЕЛА СИСТЕМИ НА

Зацврстете го моралот кај вработените!

Во криза паѓаат и тешки одлуки. За да се намалат трошоците, на ред е персоналот. Кои работници додаваат важна вредност, а кои не? Оние пак, што не се во списокот за отпуштање, да бидат информирани за нивната вредност за компанијата, за да се одржи високо нивото на морал, клучната алка за подобрена корпоративна средина

С

о правилно предвидување, планирање и дејствување, многу директори за производство и оперативните директори може да бидат во состојба да ги позиционираат своите компании не само за да преживеат каква било економска криза, туку и за да имаат корист од неа долгорочно, бидејќи новите сили од опкружувањето многу ги забавија промените на процесите, вклучително контролните системи што предизвикуваат значителни трошоци з а нивниот бизнис. Првиот чекор во спречувањето економските кризи да го намалат профитот е да се изврши една прецизна анализа со цел да се организира структ урата на трошоците на вашата компанија без да се прават кратења во најва ж ните трошоци од раб отењето. А д м и н и с т р ат и в н ат а и о п е р ат и в н ат а инфраструктура на една организација во добри економски услови настојува да расте бавно и врз селективна основа, но кога бизнисот опаѓа, таа вообичаено брзо се става под надзор и е подложна на брзи сеопфатни намалувања. Производствените и оперативните директори сфаќаат дека структурата на

трошоци на нивните компании е суштинска за намалување или за елиминирање на трошоците што не влијаат врз продажбата. Бидејќи вработените во маркетинг, продажба и во поддршка на клиенти и технички сервис се вклучени во индиректните трошоци на секојдневна основа, тие се одлични ресурси за откривање на непотребните и неефикасни работни процеси. Во иднина, еден покооперативен и меѓуфункционален пристап е најдобриот начин за да се откријат и да се елиминираат директните трошоци што не додаваат вредност, како и да се намалат новите непотребни индиректни трошоци.

Вработените треба да знаат што се случува

За жал, во текот на една длабока економска криза треба да се донесат одредени тешки одлуки. Најочигледниот начин да се намалат трошоците е да се намали персоналот. Менаџментот треба да одреди кои работници додаваат важна вредност, а кои не. Може да се расправа дека целиот персонал дава важна вредност. Во тој случај, кои членови додаваат најмалку вредност? Дали има области каде што одговорноста јасно се преклопува? Ако

е така, можеби едно лице треба да врши работа за двајца додека компанијата ја пребродува економската бура. Тие работници што додаваат најголема вредност и не се на списокот за отпуштање треба да бидат информирани за нивната вредност за компанијата за да се одржи високо нивото на морал. Моралот на вработените во производство/ операции е клучен за да се обезбеди висока продуктивност и подобрена корпоративна средина. Многу е важно да обезбедите учество на вработените преку нивно вклучување во комуникациите, така што ќе знаат што се случува. Ова е идеално време за дополнително усовршување. Обуките во повеќе области ја зголемуваат продуктивноста и приспособливоста, бидејќи тоа овозможува работниците да се „покриваат“ еден со друг во случај на болест, одмор или отказ. Оваа инвестиција во дополнително усовршување, исто така, им дава на заслужните работници дополнителни одговорности, што пак, за возврат, ја зголемува нивната самомотивација.

Во иста фирма постојат и блиски и лабави односи

Кога планираната продажба се намалува за

ПОТСЕТНИК ЗА СТРАТЕГИСКО ОДНЕСУВАЊЕ ЗА ОДДЕЛОТ ЗА ПРОИЗВОДСТВО/ОПЕРАЦИИ ВО ВРЕМЕ НА ХАОТИЧНОСТ Кога производствените и оперативните директори се прашани што може да направи нивниот тим за да & помогне на фирмата да ги преброди тешките времиња, тие можат да погледнат во потсетникот за стратегиско однесување развиен за нивниот оддел со цел да ги преземат потребните акции. Овој потсетник за стратегиско однесување во услови на хаотичност за одделот за производство/операции треба да се применува цело време. Единствениот исклучок може да биде во случај на ненадеен пораст на економската активност, кој трае малку подолго. Меѓутоа, дури и тогаш системот за рано предупредување мора да функционира за да открие какви било нови промени што може да ја погодат компанијата. ОТСТАПУВАЊЕ ОДРЕДЕНИ ФУНКЦИИ НА ЗГОЛЕМУВАЊЕ / ЗАБРЗУВАЊЕ НАДВОРЕШНИ КОМПАНИИ (outsourcing) • Работа на дизајн и на инженеринг, која не е важна • Поттици за здруженија (синдикати) и продавачи • Проекти на капитални тро-шоци поврзани со што откриваат значајни можности за заштеда на капаци-тетот (исклучок: компанијата има големи за конкурентска предност трошоци готовински резерви и планови за голем поврат на инвестициите) КРАТЕЊЕ / ОДЛОЖУВАЊЕ

• Воспоставување односи со нови снабдувачи; место тоа, настојувајте да ги задржите моментните снабдувачи • Непотребни чекори во производствениот процес (на пр., дополнителна амбалажа, боја, хардвер) • Распоред на испорака • Резерви, но без загрозување на услугата на најважните клиенти • Нов производ или подобрувања на несуштински производи и услуги

• Производство што бара нова технологија или нова • Бонуси за зголемување на продуктивноста опрема • Производство со ниска вредност

• Функционално попречно усовршување за зголемена оперативна приспособливост

• Менаџмент на логистика и синџир на снабдување

• Инвестиција во иницијативи за фабричко производство •Соработка меѓу капацитети • Инвестиција во технологија за да се подобри комуникаци-јата и одговорноста • SKU-=рационализација на палетата на производи • Прекувремена работа сè додека не мора да се иницира ново вработување • Точност на прогнозите за производството • Расчистување на резервите.

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнис-стратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

време на една е економска криза, нивото на производство треба да се намали пропорционално. Ова не е време да се врзе обртниот капитал во непотребна резерва. Менаџмен Менаџментот мора да ги открие трошоците што се менуваат со с нивото на производство и да се осигури дека тие трошо трошоци се намалени соодветно. Обрнете внимание на знакот што ш предупредува за прекумерно производство: постојано зголемување на резервите мерено според бројот на дневна продажба на резерви. Во трудот насловен како „Стратегиска иницијатива: Преиспитување на дизајнот на сложените организации“, Мерсер делта консалтинг (Mercer Delta Consulting) ја опишува својата визија за архитектурата на организација на иднината: стратегиски подреден бизнис што е тесно поврзан само таму каде што постои можност да создаде поголема вредност преку искористување на заедничките потенцијали, но од друга страна, со лабави врски таму каде што поголемата вредност може да ја создаде секој бизнис посебно фокусиран на своите цели. Со други зборови, во рамките на истата организација ќе постојат и блиски и лабави односи. На пример, во рамките на одделот за истражување и развој тесен меѓуфункционален однос меѓу две фирми може да биде корисен и за двете фирми. Спротивно, ако една различна функција, да речеме маркетиншката функција, во рамките на овие два исти бизниси не може лесно да обезбеди реципрочна додадена вредност за секоја од нив, тогаш овој дел од односот меѓу двете фирми ќе биде лабав.

(Продолжува) Во утрешниот број: Компаниите денес се во тесна врска со огромен број заеднички партнерства и стратегиски сојузи. Линијата меѓу тоа што е внатре и тоа што е надвор од корпорацијата, која некогаш беше толку јасна, сега стана замаглена... К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с