529-17.05.2012

четврток. 17 мај 2012 чет. max. 140 C min. 60 C

пет. max. 210 C min. 60 C

саб. max. 260 C min. 60 C

МБИ 10

1.914,34

-0,68%

Извор: Македонска Берза

СЕ ТОПИ ПРЕДНОСТА НА ГРУЕВСКИ! На кого му дишат во врат неопределените? 7

МБИД 1.814,03

-0,23%

ОМБ

120,99

Грците панично повлекуваат пари од банките 13

Владата годишно троши помеѓу 10 и 39 милиони евра за рекламирање?! 6

КАНАЛ 5 И СИТЕЛ ЈА КРИЈАТ ТАЈНАТА НА ПРОФИТАБИЛНОСТА! 2-3

-0,64%

ЕМУ

€

61,64

САД

$

47,99

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Владата ќе даде најмалку 1,3 милиони евра годинава за нови авиокомпании 9

ЕДЕН ЛЕК ЗА КРИЗАТА “ЛАЈК“ за производите на Фејсбук 10

www.kapital.mk

213 број 529 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

МИЛИОНИ ЕВРА ПОЗАЈМЕНИ ЗА ДВЕ НЕДЕЛИ! ЗОШТО ДРЖАВАТА ЗАБРЗАНО СЕ ЗАДОЛЖУВА?

С Р СТР.

4-5

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

ЖОЗЕ МАНУЕЛ БАРОСО

претседател на Европска комисија

четврток 17/05/2012

КОМЕНТАР

Александар Јанев janev@kapital.com.mk

С

Тик-так

амо прашање на време е кога Владата повторно ќе мора да ги скрати буџетските трошоци, бидејќи забрзаните задолжувања со државни записи упатуваат на заклучок дека државата има сериозни финансиски проблеми?! Само во последните две недели Владата се задолжи на домашниот пазар за дури 213 милиони евра. Што мислите, каква е финаниската кондиција на Буџетот штом Владата мора да го полни секоја недела позајмувајќи пари од банките? Очигледно е дека неодамнешниот ребаланс, со кој се кратат 120 милиони евра од расходите, не бил доволен, бидејќи приходите од даноци и од придонеси уште повеќе се намалуваат поради тешката криза што ги зафати домашните компании. Што е перверзно во целата работа? Сите пари што ги позајмува Владата од банките преку аукции на записи ги троши за да ги финансира своите тековни обврски – да исплати плати и пензии, субвенции, набавки на стоки и услуги. Капиталните инвестиции, кои беа главен адут во Буџетот за годинава, само со првиот ребаланс се скратија за цели 90 милиони евра. Таквите задолжувања се опасни, дури и за земја со низок јавен долг, бидејќи парите не се инвестираат во проекти што ќе генерираат профит и ризикот за враќање на долговите е огромен. Затоа, политиката на задолжување на Владата е погубна. Позајмувањето во време на криза, кое сите н$ чини скапо, мора да се оправда преку инвестиции кои ќе ја поттикнат економијата и ќе бидат гаранција дека нема да н$ снајде грчкото сценарио. Од друга страна, Владата ги интензивираше аукциите со записи на домашниот пазар во време кога бизнисмените постојано ја повикуваа да запре со задолжување дома за да остави повеќе пари кај банките за приватните компании. Таквата политика ги осуетува дури и мерките на Народната банка за зголемување на кредитирањето, бидејќи банкарите сега имаат друга сигурна алтернатива - пандан на благајничките записи. Јавните повици на министерот за финансии, Зоран Ставрески и на премиерот Никола Груевски до банките да ги намалат вложувањата во државните хартии од вредност, всушност, се лицемерни. Наместо да ги ограничи аукциите, Владата позајмува рекордни суми.

“

www.kapital.mk

“

Внимавајте како гласате на следните избори. Тие се историски за Грција! Никогаш не би правел притисок, но јасно е дека грчкиот народ треба сериозно да размисли за алтернативите и за иднината на својата земја и за последиците од нивниот избор на претстојните нови парламентарни избори.

Вкупни приходи на Сител (во евра)

дозволи за трети земји и 50 дозволи за билатерален превоз со празни камиони за годинава договорија присутните на состанокот на Македонско-турската мешовита комисија за меѓународен патен сообраќај, потпишувајќи договор за воведување дополнителни контингенти и дозволи за превоз. На состанокот оддржан во Скопје е утврдено и прелиминарната квота за транспортни дозволи за превоз на стоки за трети земји во 2013 година да опфаќа 3.150 билатерални дозволи.

Р

9.552.729

Вкупни приходи на Канал 5 (во евра)

4.876.956

6.546.697

5.667.784

4.503.441

6.616.904 5.669.574

3.327.318

3.056.499

4.121.107

2007

СИТЕЛ

2008

2009

2010

2010

2011

Вкупни приходи 6.616.904 € 9.552.729 € Вкупни расходи 6.073.962 € 6.507.440 € Профит 515.687 € 3.007.572 €

2011

Промена % 44,40% 7,10% 483,22%

2007

2008

КАНАЛ 5

2009

2010

2010

2011

Вкупни приходи 3.327.318 € 5.667.784 € Вкупни расходи 3.000.349 € 4.172.891 € Профит 309.713 € 1.463.392 €

2011

Промена % 70,30% 39,10% 372,50%

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

150

окот за аплицирање за субвенциониран станбен кредит преку проектот „Купи куќа, купи стан“ ќе се продолжи до 31 октомври 2012 година, соопштија од Министерството за финансии. До крајот на годината ќе се објават уште четири јавни повици, на кои заинтересираните граѓани можат да поднесат апликација кај деловните банки. Првиот јавен повик е од 1 јуни до 15 јули, вториот од 16 јули до 31 август, третиот од 1 септември до 30 септември и четвртиот од 1 октомври до 31 октомври. Деловните банки и Министерството за финансии по истекувањето на секој јавен повик ќе одлучуваат по барањата. Проектот „Купи куќа, купи стан“ стартуваше на 25 јануари годинава, а требаше да заврши до 31 мај. Но, поради скромен интерес за само 50 субвенционирани кредити, рокот се продолжува.

Канал 5 и Сител ја к на профитабилност

Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

Рокот за „Купи куќа, купи стан“ продолжен до 31 октомври

> БРОЈКА

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

3

Винарските визби куртулија од затворање

> БРОЈКА

474,91% порасна прометот од редовното тргување на Македонската берза вчера во споредба со вторникот и изнесуваше 375.512 евра, од кои 310.504 евра се остварени на официјалниот пазар, додека на редовниот пазар се истргувани хартии од вредност во износ од 67.090 евра. Прометот пак, од тргување со обврзници порасна за 3.647% во споредба со претходниот трговски ден.

М

инистерството за земјоделство нема право да ги затвори винарските визби кои не го платиле откупеното грозје до 30 април секоја година. Ова следува по вчерашната одлука на Уставниот суд, кој укина три члена од Законот за вино донесен во 2010 година, а дополнет во 2011 година. Со овие одредби се предвидуваше регистрираните производители на вино секоја година до 30 април да доставуваат до Министерството за земјоделство изјава заверена кај нотар дека ги исполниле финансиските обврски за купеното винско грозје во претходните години. Тие кои нема да достават изјава или ќе достават лажна изјава требаше да

се бришат од регистарот и да се казнат со глоба од 2.500 до 5.000 евра. „Законските одредби се укинати затоа што односот меѓу производителите на винско грозје и производителите на вино е облигационо-правен однос меѓу субјекти, па предвидувањето услов производителот на вино да не може да се запише во регистар на производители, односно да се брише од тој регистар ако не исполнил обврски кон производителот на винско грозје значи излегување на законодавецот надвор од соодветните законски механизми, поради што ваквите одредби не се во согласност со владеењето на правото“, оценија во Уставниот суд.

кријат тајната та!

Додека сите кои работат на македонскиот медиумски пазар се чудат на големиот раст на профитите на двете најгледани телевизии, Сител и Канал 5, нејзините менаџери не сакаат да ја споделат јавно тајната на нивниот успех. Велат, тоа било исто како Кока-Кола да ја праша некој за тајниот рецепт по кој го прави познатиот пијалак!? Биљана Здравковска - Стојчевска zdravkovska@kapital.com.mk

Д

одека сите кои работат на македонскиот медиумски пазар се чудат на големиот раст на профитите на двете најгледани телевизии, Сител и Канал 5, нејзините менаџери не сакаат да ја споделат јавно тајната на нивниот успех. Од двете телевизии вчера не беа расположени да дадат подетално објаснување на што се должи високиот раст на профитот во работењето минатата година. Дали минатата година имале екстрависок раст на рекламирањето? Дали компаниите или Владата драстично го зголемиле рекламирањето кај нив? Дали затворањето на А1 им го зголеми профитот? Дали и какви вонредни приходи имале минатата година и дали можеби, лани успеале да наплатат некои стари побарувања кои досега не им биле платени? Сопственикот на Канал 5, Емил Стојменов, вчера не беше расположен да објасни на што се должи големиот раст на профитот во работењето за минатата година. Најави дека можеби, повеќе ќе зборува по празниците, а во меѓувреме, ни посочи дека можеме да побараме и некој од надлежните лица во телевизијата Канал 5. На прашањето на што се должи високиот раст на профитот минатата година и дали можеби, минатата година имале некои непредвидени приходи надвор од редовното работење, директорот на Канал 5, Иван Мирчевски, одговори дека одговорот на ова прашање е деловна тајна. „Не можам да ви кажам која е тајната поради којашто ние работиме успешно. Тоа е деловна тајна. Тоа е исто како компанијата Кока-Кола да ја прашате кој е рецептот по кој го прави познатиот пијалак”, вели Мирчевски од Канал 5. Од телевизијата Сител до затворањето на весникот не успеавме да добиеме објаснување за добрите резултати и високиот профит од работењето минатата година. „Капитал“ го контактираше и директорот на Советот за радидифузија, Зоран Трајчевски, за да добие коментар за високиот раст на профитот на двете најгледани телевизии. Неговиот одговор беше дека засега, не би ги коментирал резултатите од работењето на ниту

една телевизија. „Како дел од редовните активности на Советот за радиодифузија е изготвување извештај за работењето на електронските медиуми, кој ќе биде готов и објавен до крајот на август, во кој ќе има повеќе детали за работењето на сите електронски медиуми кои работат на македонскиот медиумски пазар”, вели Трајчевски. Чекајќи ги анализите, повеќето компании кои работат на македонскиот медиумски пазар велат дека ликвидноста на медиумите е на многу ниско ниво веќе неколку години наназад и најголем број од нив имаат пад на приходите и проблеми во сервисирањето на краткорочните обврски. Оттука, според нив, вака високи профити едноставно, не е можно да се остварат од редовното работење, посебно поради фактот што многу приватни компании во изминатите две години ги намалија буџетите за рекламирање и за огласување во медиумите. Факт е дека Владата во изминатиот период повторно го зголеми рекламирањето, посебно и кај овие две телевизии, кои важат за блиски до власта, но од податоците за нивното работење не може да се види дали растот на профитот се должи на зголемените владини реклами и на некои други вонредни приходи. Според анализата на Советот за радиодифузија, најголем дел од вкупните приходи на Сител, Канал 5, Телма и на Алсат-м отпаѓа на приходи од реклами. Така, во 2010 година приходите од реклами учествувале со 95%, односно со 95,5% во вкупните приходи на Сител, односно на Канал 5. По затворањето на А1, приходите на Сител и на Канал 5 учествуваат со над 75% од вкупните приходи кои ги имаат четири комерцијални телевизии со национални концесии - Телма, Алсат-М, Сител и Канал 5. Сите четири телевизии во 2010 година имале вкупни приходи од 13,4 милиони евра, додека само приходите на Сител и на Канал 5 во изминатата 2011 година изнесуваат 15,2 милиони евра. Според податоците од Советот за радидифузија, пред да се затвори А1, нејзиното учество во вкупната гледаност било 24,66%, додека гледаноста на Сител и на Канал 5 биле 17,87% и 5,14%. Зголемувањето на приходите кај Канал 5 и Сител укажува дека Сител и Канал 5 успеале да земат дел од приходите од затворената А1. Но, тие ни оддалеку не се толку

> БРОЈКА

лидери

победник и губитник

+

ИСКРА ВЕТАЏОКОВСКА& МУЦУНСКА

В

италиа го воведе стандардот Халал во производството на здрава храна, со што си ги отвори вратите за извоз и на пазарите во арапските земји и на Блискиот Исток

Н

големи за да го оправдаат растот на профитабилноста од 483,2% кај Сител и 372,5% кај Канал 5. Анализата на извештаите за работењето на Сител и на Канал 5 за минатата година покажуваат дека Сител лани имал вкупни приходи од 9,6 милиони евра, што е раст од 44,4% на годишно ниво. Додека телевизијата Канал 5 лани работела со вкупни приходи од 5,7 милиони евра, што е раст од 70% во споредба со 2010 година. Во истиот период вкупните расходи на Сител се зголемиле за 7,1%, а трошоците на Канал 5 се зголемиле за 39,1%. Под претпоставка дека на Сител и лани околу 95% од вкупните приходи му биле од реклами, тогаш имајќи ги предвид вкупните расходи, излегува дека компанијата лани имала вонредни приходи од околу еден милион евра, што прилично им ја зголемило профитабилоста. По истата логика, Канал 5 минатата година имал вонредни приходи од околу 1,2 милиони евра. Добар познавач на работењето на телевизиите во Македонија објаснува дека делумен пораст на профитот може да се јави како резултат на отпишување на некои нивни стари обврски кон доверители, како и поради наплата на некои нивни претходни побарувања, приходи од спонзорства... Но, засега, останува тајна како двете најгледани телевизии успеале во време на криза да направат толку големи профити, кои се поголеми од профитите на многу големи извозни, производствен и трговски компании.

пати ќе поевтинат роаминг-услугите во Македонија ако за една недела Европската комисија ја прифати иницијативата на Агенцијата за електронски комуникации за формирање единствена цена на роамингуслугите во регионот, по примерот на земјите од ЕУ. Од АЕК се пофалија дека Македонија е регионален лидер во електронските комуникации по сите параметри предвидени од телата на Европската комисија задолжени за развој на овој вид технологија.

ПОБЕДНИК

И маркетингагенцијата Република меѓу 200 најпрофитабилни

а годинешната ранг-листа со 200 најпрофитабилни компании годинава за прв пат се јавува и маркетингагенцијата Република. Оваа агенција, која во изминатите неколку години изработи многу рекламни и маркетингкампањи и за владата и за други државни институции, со профит од 926 илјади евра во 2011 година, е рангирана на 129-то место на листата со 200 најпрофитабилни компании во Македонија. Претходните години маркетингагенцијата Република воопшто не беше рангирана меѓу 200 најпрофитабилни компании во Македонија.

4

ЖАН&МАРК ЕРО

И

менуван е за нов премиер на Франција, на кого сега му претстои тешка задача – да формира влада која успешно ќе се справува со кризата во еврозоната

не им беше денот

ВЕЛЕ САМАК

33%

бележат пад директните странски инвестиции во првите два месеци од годинава, што значи дека владините активности не вродуваат со плод

Винарската визба Тиквеш, предводена од генералниот директор Игор Илиевски, покажа дека квалитетното македонско вино, сепак, може да си го најде патот до кој било пазар во светот. Компанијата на познатиот увозник на врвни вина во САД, Ерик Соломон, Јуропиан селарс (EuroИГОР pean Cellars), ја откупи ИЛИЕВСКИ целата расположлива количина од виното на Тиквеш, „вранец special selection“ од бербата 2010, предвидена за продажба оваа година. Се работи за околу 40.000 шишиња висококвалитетно црвено вино произведено по најсовремена технологија од сортата на грозје „вранец“. Дополнително, Јуропиан селарс тројно ги зголеми првично договорените нарачки од висококвалитетните вина на Тиквеш, „вранец special selection” и „ркацители special selection“ за идната година. Освен што оваа компанија континуирано вложува во нова технологии, мината година го ангажираше познатиот вински експерт Филип Камби, кој има голема заслуга за овие зделки.

_

ГУБИТНИК И покрај сите скандали околу целиот процес на лустрацијата, на кој повеќе се гледаше како на „лов на вештерки“, отколку како на лов на кодоши, Комисијата за лустрација не гледа дебакл, туку тврди дека по донесувањето на новиот закон ќе продолжи со веќе започнатиот процес. Оправдувањето на ТОМЕ претседателот Аџиев, во АЏИЕВ најмала рака, е комично. Тој смета дека Комисијата не направила грешка во процесот и целата вина за неговото пропаѓање ја припиша на Уставниот суд. Но, јасно е дека ваквото амнестирање не го „пере“ Аџиев од сите недоследности кои излегоа на виделина во текот на спроведувањето на процесот на лустрација. Неговото прогледување низ прсти пред недореченостите на законот, водењето на целиот процес на работ од законските одредби, ставањето дамка врз оние за кои с$ уште не е докажано дека се вистински кодоши го доведува во прашање не само неговиот, туку и кредибилитетот на целата лустрација.

мисла на денот

ФРАНСОА ОЛАНД

Г

ром удри во авионот на францускиот претседател, и тоа токму на првиот ден од неговиот мандат и токму на патот за Германија, на средба со канцеларот Ангела Меркел

СÉ ШТО Е ВРЕДНО ВО ЧОВЕЧКОТО ОПШТЕСТВО ЗАВИСИ ОД МОЖНОСТA ЗА РАЗВОЈ, НО ПРЕПУШТЕНА НА ПОЕДИНЕЦОТ.

Алберт Ајнштајн научник

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНО ОТ...

Број на добиток, живина и пчелни семејства во 2011 во споредба со 2010 година 2,10%

Говеда

5,80%

Свињи

-1,70% -4,00%

Кози Живина

-14,10%

Б

Овци

1,00% Пчелни семејства Извор: Државен завод за статистика

ројот на говеда во земјава порасна за 2,1% лани во споредба со 2010 година, покажуваат податоците од Државниот завод за статистика. Најмногу, односно за 5,8% е зголемен бројот на свињи, додека драстично е намален бројот на пчелни семејства, односно за 14,1% во споредба со 2010 година.

светот низ медиумите...

Vecernji list Ve

„Ист плата за сите“ е „Иста револуционерниот предлог на рево германските социјалдемокорати герм за сп справување со кризата, кој го пренесува загрепскиот дневен прен весник во вчерашното издание. весн

The Times Th

„Евр „Европа се подготвува за монетарна унија без Грција“, мон коментираат новинарите на ком лондонскиот весник, кои не лонд гледаат друго излезно сценарио глед за новонастаната но состојба на политичко-економска криза поли во најзадолжената н членка на еврозоната. евро

Haaretz Ha

Како што објавува израелскиот весник, тајните служби на земјите во регионот се обидуваат да го решат евентуалниот конфликт уште пред тој да започне. Според информациите на Haaretz, на последната средба во Лондон, покрај разузнавачките шефови на израелската и на сириската служба, имало и претставници на иранската и на либанската.

The Wall Street Journal Џенерал моторс ги повлекува рекламите од Фејсбук. Нивните маркетинг-стратези за њујоршкиот весник тврдат дека и покрај фамата, рекламите на најпопулараната социјална мрежа не ги даваат очекуваните резултати.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Сител и Канал 5 со перверзен раст на профитот во криза!

2

Ништо од Преродбата! До 2015 раст аст од само 3,3%?!

3

М ВМРО-ДПМНЕ призна дека ПИОМ нема пари?!

4

у Ставрески во еден ден собра уште 68,9 милиони евра со записи

Н

ад 1.000 луѓе се собраа во главниот град на Црна Гора, Подгорица, за преку марш да го изразат незадоволството против корупцијата. Присутните на протестот бараа подобар животен стандард и оставка на владата.

Зошто Владата забрзано се зад Ликвидносните проблеми во Буџетот станаа хронични и тоа го докажуваат последните три аукции на државни записи, со кои Владата во рок од две недели се задолжи за дури 213 милиони евра. Економистите коментираат дека забрзаното задолжување на државата со записи, и покрај тоа што само пред еден месец позајми 250 милиони евра од Дојче банк и направи ребаланс на Буџетот, асоцира на сериозна финансиска криза во државната каса Александар Јанев

Л

janev@kapital.com.mk

иквидносните проблеми во Буџетот станаа хронични и тоа го докажуваат последните три аукции на државни записи, со кои Владата во рок од две недели се задолжи за дури 213 милиони евра. Економистите коментираат дека забрзаното задолжување на државата со записи, иако само пред еден месец позајми 250 милиони евра од Дојче банк и направи ребаланс на Буџетот, асоцира на сериозна финансиска криза во државната каса. Министерството за финансии објави дека приходите од даноци во првиот квартал од годинава се намалиле за 9% во споредба со проекциите на Владата, но имајќи предвид дека економската криза во последните два месеци уште повеќе се продлабочува, јасно е дека Буџетот тешко се полни. „Веројатно, Владата се соочува со сериозни финансиски проблеми, бидејќи приходите во Буџетот потфрлуваат, има многу обврски што треба да се платат и затоа, постојано се позајмуваат пари со записи. Очигледно, кратењето на трошоците со последниот ребаланс не било доволно, платите и пензиите дури и не беа опфатени со ребалансот, така што очекувано е дека Владата ќе се задолжува за да ги исплаќа овие обврски. Буџетскиот дефицит очекувам да остане на нивото од 2,5% од БДП, но тој се контролира така што државата не ги плаќа долговите кон приватниот сектор“, оценува универзитетскиот професор Мирољуб Шукаров. Дел од економистите оценуваат дека многу веројатно е Буџетот повторно да треба да се ревидира до крајот на годината, бидејќи Владата не може да смета на стабилни приходи од даноци поради намалувањето на економската активност. Потпретседателот на СДСМ, Зоран Јовановски, стравува дека интензивното задолжување на Владата, како со записи на домашниот пазар, така и во странство, ја води земјата по неодржлива патека.

„Нискиот јавен долг не може да биде оправдување за задолжувањата на Владата. Точно е дека има многу позадолжени земји од Македонија, меѓутоа тие се задолжуваа и градеа модерни автопатишта, железници и нуклеарни централи. Владата се задолжува за да исплаќа плати, субвенции и други тековни обврски. Тоа е опасно задолжување, бидејќи не овозможува приход од кој потоа ќе се враќаат заемите и ќе се платат каматите. Еве, сега државата се задолжи кај Дојче банк за да ја врати еврообврзницата од 175 милиони евра и за да ја плати каматата од околу 60 милиони евра. Да биле тие пари вложени во капитални објекти кои ќе генерираат приходи, ќе немаше потреба Владата сега да се задолжува за да се раздолжува“, изјави потпретседателот на СДСМ, Зоран Јовановски. Од СДСМ коментираат дека Владата е принудена да се задолжува со записи на домашниот пазар бидејќи условите на комерцијалните пазари во Европа се усложнети и Македонија не може да обезбеди евтин заем. Затоа, дел од економистите проценуваат дека Владата ќе мора повторно да побара пари за Буџетот од меѓународните финансиски институции, како Светска банка или пак, да побара од ММФ да го користи останатиот дел од заемот за внимателност. Оправдани се стравувањата на економистите дека државата се доведува во опасност да не може да ги врати сите земени кредити, бидејќи анализата на структурата на трошењето покажува дека најголем дел од позајмените пари се трошат за тековните потреби на државата – за плати на јавната администрација и пензии, набавки на стоки и услуги, субвенции и други социјални трансфери, а многу мал дел за инвестиции во изградба на инфраструктура. Ставката за капитални инвестиции со последниот ребаланс се скрати за дури 90 милиони евра, а тоа што останува, сепак, главно завршува за изградба на споменици и музеи од проектот „Скопје 2014“, а не за автопатишта, железници или за

енергетски капацитети. Платите на администрацијата и пензиите дури и ќе се зголемуваат. Бизнисмените пак, сугерираат со овие пари Владата да се раздолжи кон стопанството и да ги плати сите долгови кон компаниите за извршени работи и да го врати заостанатиот ДДВ. Каде н$ водат ваквите

68,9 милиони евра собра Владата со записи на последната аукција во вторникот

50 93,1

милиони евра се позајмени на аукцијата одржана на 8 мај

милиони евра се собрани на првата аукција во мај годинава

ВКУПНО

213

милиони евра вкупно изнесува задолжувањето на Владата со записи за две недели во мај годинава

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

21,1%

падна производството на овчо млеко во 2011 година споредено со претходната година, покажуваат официјалните податоци на Државниот завод за статистика

7%

намалено е вкупното производство на месо за една година, што с$ повеќе ја продлабочува зависноста од увоз на месо

8,4%

е зголемено производството на кравјо млеко во 2011 во однос на 2010 година, кое се субвенционира по произведен литар во последните шест години

ТОП ВЕСТИ...

БЕРЗА

БЛЕРИМ БЕЏЕТИ

министер за правда

Медијацијата ќе ја зајакне климата за бизнис

2.600

МИРОЉУБ ШУКАРОВ

универзитетски професор

Веројатно, Владата се соочува со сериозни финансиски проблеми, бидејќи приходите во Буџетот потфрлуваат, има многу обврски што треба да се платат и затоа, постојано се позајмуваат пари со записи. Очигледно, кратењето на трошоците со последниот ребаланс не било доволно, платите и пензиите дури и не беа опфатени со ребалансот, така што очекувано е Владата да се задолжува за да ги плаќа овие обврски. Буџетскиот дефицит, веројатно, ќе остане на нивото од 2,5% од БДП, но тој се контролира така што државата не ги плаќа долговите кон приватниот сектор. политики? Трошењето на парите што ги позајмува државата главно за плати, пензии и субвенции, а не за развојни инвестиции, го зголемува ризикот за враќање на тие заеми. Тоа се бадијала „изедени“ пари, кои не генерираат профит и не овозможуваат долгорочен економски развој за да може земјата во иднина без проблеми да ги отплаќа заемите. Анализата покажува дека и покрај тоа што Владата се задолжува со ударничко темпо, позајмените пари не овозможија економска преродба, бидејќи статистичките податоци за развојот на економијата се поразителни. Само за период од една година Владата

МБИ 10 3.000

В

оспоставувањето и унапредувањето на медијацијата како сигурна и ефикасна процедура за решавање на споровите ќе ја зајакне правната средина за бизнисот во Македонија, смета министерот Беџети. Тој порача дека иако е поставен 5,5 години, системот на медијација не може да се пофали со позначајни резултати. „Бројот на предметите каде што медијацијата е испробана е исклучително низок, а бројот на успешно завршени медијации е минорен“, рече тој, додавајќи дека за успешно заживување на медијацијата, треба да се донесат закони и да се имплементираат.

должува?! ЗОРАН ЈОВАНОВСКИ

потпретседател на СДСМ

Нискиот јавен долг не може да биде оправдување за задолжувањата на Владата. Точно е дека има многу позадолжени земји од Македонија, меѓутоа тие се задолжуваа и градеа модерни автопатишта, железници и нуклеарни централи. Владата се задолжува за да исплаќа плати, субвенции и други тековни обврски. Тоа е опасно задолжување, бидејќи не овозможува приход од кој потоа ќе се враќаат заемите и ќе се платат каматите. Еве, сега државата се задолжи кај Дојче банк за да ја врати еврообврзницата од 175 милиони евра и за да ја плати каматата од околу 60 милиони евра. Да беа тие пари вложени во капитални објекти кои ќе генерираат приходи, Владата ќе немаше потреба сега да се задолжува за да се раздолжува. позајми приближно 900 милиони евра – кредит за внимателност од ММФ од 220 милиони евра, уште 70 милиони евра од фондот од специјалните права на влечење, 130 милиони евра од Сити банк и Дојче банк, дополнителни 250 милиони евра од Дојче банк, 50 милиони евра од Светска банка и дури 180 милиони евра нетозадолжување само од почетокот на годината досега со државни записи.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

лиценци за такси-превоз подели досега град Скопје и во наредните шест месеци нема да издава нови лиценци и нови изводи за лиценци. Од град Скопје соопштија дека е исполнет утврдениот број со измени на Одлуката за автотакси-превоз во Скопје. Лиценци нема да се издаваат до 16 ноември годинава.

8

општини од Македонија беа на семинар во Измир за да научат како да се брендираат. Претставници од општините Куманово, Гази Баба, Валандово, Дојран, Берово, Ресен, Велес и од Крушево во Измир учеа како подобро да се прикажат надвор од државата, како да се одберат препознатливи карактеристики на самата општина и да ги вклучат граѓаните во процесот на брендирање.

РОБЕРТ ОРДАНОВСКИ

директор на Агенција за електронски комуникации

Локалните телевизии може да станат регионални

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.914,34 2010/2012 2010/2012

Продадена целата количина „вранец“ на Тиквеш

К

омпанијата на познатиот увозник на врвни вина во САД, Ерик Соломон, Јуропиан селарс (European Cellars), ја откупи целата расположлива количина од виното на Тиквеш, „вранец special selection“ од бербата 2010, предвидена за продажба оваа година. Се работи за околу 40.000 шишиња висококвалитетно црвено вино произведено по најсовремена технологија од сортата на грозје „вранец“. Дополнително, Јуропиан селарс, компанијата која досега беше специјализирана за увоз на американскиот пазар единствено на висококвалитетни вина од одредени региони во Франција и во Шпанија, тројно ги зголеми првично договорените нарачки од висококвалитетните вина на Тиквеш, „вранец special selection” и „ркацители special selection“ за идната година. Ваквата одлука на најголемиот увозник на висококвалитетни вина од Европа во САД следува по последната препорака на светски познатиот вински критичар Роберт Паркер, кој воодушевен од односот цена-квалитет на македонското црвено вино произведено во винарската визба Тиквеш, на Твитер, меѓу другото, напиша: „Неверојатна вредност – можеби е време да проверите колку добро е виното на Тиквеш, „вранец 2010“ од Македонија“... Понатаму, во својата објава на популарната интернет социјална мрежа Твитер, Паркер објаснува дека „ова македонско вино е дело на Филип Камби, брилијантен енолог од Јужна Рона (Франција)“.

Создадена правна рамка за летови меѓу Македонија и Австралија

Д

иректорот на Агенцијата за цивилно воздухопловство, Дејан Мојсоски и амбасадорката на Австралија во Белград, Хелен Студерт, вчера потпишаа Меморандум за разбирање меѓу воздухопловната власт на двете земји, со што се утврдуваат аранжманите во меѓународниот воздушен транспорт и други комерцијални договори меѓу двете земји. „Меморандумот ќе помогне во развивањето на соработката меѓу двете држави во туризмот, економијата и во инвестициите. Ова церемонијално потпишување е мал чекор, но потенцијалот што го создава е огромен“, оцени амбасадорката Студерт. Директорот на АЦВ појасни дека Меморандумот е во насока на либерализација на воздушниот транспорт на глобално ниво и овозможува вклучување на повеќе авиокомпании во транспортот на патници меѓу двете земји и отворање претставништва за продажба на авиобилети. „Ова поврзување е во насока на јакнење на туризмот, како и ефикасно, економично и безбедно поврзување на Македонија со својата дијаспора р у со матичната држава на нашите и поврзаност повр иселеници. Веќе следната недела ќе ја парафираме иселен спогодбата за отворено небо со Сингапур, а спогод работиме на воспоставување редовна линија со работи Дубаи“, изјави Мојсовски. Дубаи“ Во тек се преговори за спогодби за воздушен транспорт на Македонија со Египет, Индија и со трансп Кина. К

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.943,09

На Македонската берза вчера, во рамките на официјалниот пазар, најтргувани беа акциите на Комерцијална банка, со промет од 2.124.594 денари. Главниот берзански индекс МБИ-10 падна за 0,68% и трговскиот ден го заврши со вредност од 1.914,34 индексни поени. Македонскиот берзански индекс МБИД на дневно ниво падна за 0,23%, а индексот на обврзници ОМБ се намали за 0,64%.

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК КЈУБИ

851,00 +198,00

+30,32%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Комунапроект

1.312,00 -72,00

-5,20% 5 20%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

12.632,00 0 50% -0,50%

Волстрит и понатаму е под „импресии“ од грчката политичка драма. Инвеститорите првично се охрабрија од извештаите, според кои во првото тримесечје економскиот раст во еврозоната не паѓа, туку стагнира. Но, и тоа не беше причина за вчера светските берзи да пораснат. Паднаа берзанските индекси на сите пазари на капитал.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.426,45 8.801,17 1.330,66 2.893,76 6.406,39 738,88

VALUTI

£ €

СТАПКА

-0,21% -1,12% -0,57% -0,30% +0,08% -1,14%

€ $

1,2512 ПРОМЕНА

СТАПКА

1,2738 ПРОМЕНА

+0,1%

-0,8%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.540,00 -1,10% 1 10% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

110,85 -0,54% 0 54%

Л

окалните телевизии што сакаат да станат регионални можат да се изјаснат преку јавниот повик на Агенцијата за електронски комуникации, кој е во тек, изјави вчера директорот на Агенцијата, Ордановски. Тој е оптимист дека дигитализацијата на телевизиите ќе се спроведе до 1 јуни следната година. Според законот, операторот што ќе добие лиценца за дигитализација треба да овозможи 80% покривање на популацијата во земјава. „Операторот ќе биде должен да ги пренесува сите национални, регионални и локални телевизиии кои сакаат да прераснат во регионални“, истакна Ордановски.

10/10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

КОСТАС СИМИТИС

поранешен грчки премиер

Излез на Грција од еврозоната и враќање на драхмата би биле погубни чекори за земјата.

“

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА „Е-потсетник“ за услуги од државните институции

П

реку електронска пошта или СМС граѓаните најдоцна за шест месеци од пет институции ќе можат да добијат потсетување за достасување на обврската за вршење одредена административна услуга, предвидува проектот „Е-потсетник“ на Министерството за информатичко општество и администрација. „Овој проект е последователен чекор на заложбите на Владата и на Министерството за олеснување на административните постапки и на работата на граѓаните со државните институции“, вели министерот за информатичко општество и администрација, Иво Ивановски. „Е-потсетник“ во првата фаза треба да нуди приоритетни услуги од Министерството за економија, Управата за водење матични книги и од агенциите за државни патишта, вработување и за финансиска помош на земјоделството и руралниот развој. За да може граѓаните да добиваат известувања, ќе треба да се регистрираат преку веб-портал или да достават писмено барање до институциите од кои сакаат да добиваат потсетник за секоја услуга поединечно. По регистрацијата на корисникот му се нуди каталог со услуги од кои треба да ги одбере тие за кои сака да биде потсетуван. Министерството за економија ќе потсетува за лиценци за угостителска дејност, за продажба на алкохолни пијалаци и за категроизација на хотели и ресторани. Агенцијата за вработување ќе потсетува за издавање работна дозвола за вработување странци.

> БРОЈКА

5

години наместо прво пресудените седум доби лидерот на Обединети за Македонија, Љубе Бошкоски, од Апелациониот суд. Иако со жалбата која ја поднесе Бошкоски до Апелациониот суд бараше поништување на пресудата и можност да се брани од слобода, сепак, Судот одлучи само за две години да му ја намали казната. Адвокатите на ексминистерот за внатрешни работи велат дека с$ уште не ја примиле одлуката на второстепениот суд и не коментираат дали ќе се жалат по ваквата пресуда. Бошкоски беше осуден за злоупотреба на службената положба и незаконско финансирање на кампањата само ден по парламентарните избори лани.

Арифи се сретна со Монтојо

В

ицепремиерот за европски прашања, Теута Арифи, вчера се сретна со државниот секретар за Европска унија во Министерството за надворешни работи на Шпанија, Мендез де Виго и Монтојо, соопштуваат од нејзиниот кабинет. За време на средбата Арифи го информирала Монтојо за активностите и реализацијата на реформските процеси во Македонија, особено во однос на клучните области посочени од Европската комисија, како што се судството, јавната администрација, слободата на изразување и други области. Како што се вели во соопштението, Арифи ја истакнала и важноста на пристапниот дијалог на високо ниво, како и техничкиот дијалог за 23-то и 24-то поглавје како мотив повеќе за реализација на активностите од европската агенда.

Владата годишно плаќа 39 милиони евра за реклами во одредени медиуми?! Македонската Влада троши меѓу 10,4 и 39 милиони евра годишно на рекламирање, покажува анализата на Меѓународната мисија на организации?! Од Мисијата се децидни дека на овој начин Владата влијае врз медиумите и создава нефер конкуренција на медиумскиот пазар Кристина Озимец

ozimec@kapital.com.mk

Ф

р а п а н т н и 39 м и л и о н и е в р а о д државниот Буџет секоја година троши Владата за рекламирање и за огласување, и тоа само во одредени медиуми, констатираше Меѓународната мисија на организации кои работат на слободата на медиумите. „Македонската Влада, според една проценка, троши меѓу 0,4 и 1,5% од Буџетот на рекламирање, што применето на Велика Британија е исто како вкупните трошоци за болничка грижа за повредените во несреќи и кризни ситуации или за системот за исплаќање детски додатоци. Таквата огромна куповна моќ на Владата резултира со нефер нарушување на медиумскиот пазар, особено во сегашната економска ситуација“, се вели во извештајот на светските медиумски организации, меѓу кои се и Фридом хаус и Медиумската организација на Југоисточна Европа. Мисијата тврди дека пронашла доволно докази дека Владата користи значителни финансиски

средства за да влијае врз медиумите преку рекламирањето. „Иако користењето на јавните фондови за рекламирање и за огласување може да носи поширока корист, непропорционалното рекламирање нарачано од Владата, за која е проценето дека е втор најголем извор на рекламни приходи во земјата, влијае за неправично нарушување на медиумскиот пазар и се користи против медиумите што ја критикуваат Владата“, се вели во извештајот на Мисијата.

Влада: Прашањето за медиумите е наметнато

Иако додека престојуваше во Скопје, Мисијата на меѓународни организации разговараше лично и со премиерот Никола Груевски, со претставници на власта и на опозицијата, граѓанскиот сектор, новинарите и медиумите, од Владата велат дека темата за состојбата во медиумите е наметната. За сумите кои се издвојуваат од Буџетот за реклами не коментираат зашто не го виделе

Рекламирањето чини колку членство во НАТО?! Рекламирањето на Владата чини колку членството на една наша соседна земја во НАТО, истакнал еден од членовите во Меѓународната мисија на организации, вели претседателот на ЗНМ, Насер Селмани. Според него, членот на

Мисијата бил вчудовиден кога ги видел бројките. „Замислете, цената која ја плаќа една наша соседна земја за својата безбедност е колку што ние трошиме за поткупување на медиумите“, вели Селмани.

извештајот на Мисијата. „Оваа проблематика се наметна поради еден судски случај од една медиумска групација, но ние правиме с$ што е во наша моќ за да се унапредат сите состојби со слободата на медиумите и изра зувањето“, вели за „Капитал“ портпаролот на Владата, Мартин Мартиновски. Експертите од медиумската сфера, иако се надеваат дека практиката на поткопување на рекламниот медиумски пазар ќе запре, сепак, се скептични дека набрзо ќе следуваат промени. „Владата треба да се свести и тие реклами да прекинат. Ако толку сака да се рекламира за поширока корист, како што вели, нека ги испрати рекламите на јавниот сервис, каде што може бесплатно да се рекламира“, вели претседателот на Здружението на новинари, Насер Селмани. Според Роберто Беличанец од Центарот за развој на медиумите, Владата ќе продолжи да го игнорира проблемот.

„Во патоказот што го презентираше Владата пред Европската унија индиректно признава дека нетранспарентно и дискриминаторски ги троши парите за јавните набавки. Ако ова е дел од целите кои треба да се исполнат, значи признава дека имаат проблем со трошењето на парите. Мисијата завчера организираше дебата, на која повторно немаше владин претставник. Мисијата разговараше и со власта. Зошто сега таа не им ги уважува аргументите?“, прашува тој. Од Македонскиот институт за медиуми велат дека за прашањето за медиумите се дебатира цела година, но добро е што се добива поддршка и од меѓународната заедница и од странските организации. „Ова е голем проблем и тој треба да се реши. Се надевам дека овие укажувања дополнително ќе помогнат за да се најде решение за овој важен проблем што е можно поскоро“, вели за „Капитал“ директорката на МИМ, Биљана Петковска.

Лустрацијата во ќор-сокак, ама ќе продолжи! Иако лустрацијата повеќе личи на „лов на вештерки“, отколку на законски процес, сите се едногласни дека треба да продолжи. По кои услови и како, никој не знае Габриела Делова

delova@kapital.com.mk

И

покрај сите скандали кои ја следат, лустрацијата ќе продолжи. Ниту одлуката на Уставниот суд, каде што паднаа 14 члена од Законот за лустрација, ниту завчерашната на Управниот суд за поништување лустрирани предмети нема да го спречат понатамошното одвивање на овој процес. Меѓу членовите на Комисијата за лустрација, но и кај иницијаторот на целиот процес, пратеникот Стојан Андов, нема дилема дека лустрацијата треба да продолжи. Во јавноста многумина во овој процес повеќе гледаат „лов на вештерки“, отколку лов на кодоши. И за граѓаните веќе одамна процесот е дискредитиран. Оттука, логично се наметнува прашањето дали оваа борба не се претвори во меѓупартиска битка? Одговор на тоа можеби се иницијативите за измена на Законот за лустрација, кои веќе се во собраниска процедура. Новиот закон на ВМРО-ДПМНЕ е со текст сличен на веќе

донесениот закон, кој повторно ризикува да падне на Уставен. Доставените измени од СДСМ пак, бараат пресметката со оние кои криминално се збогатиле во транзицијата да се овозможи со уставни измени со цел ниедно кривично дело да не застари. Претседателот на Комисијата за лустрација, Томе Аџиев, вели дека ако се донесе новиот закон, кој веќе е влезен во собраниска процедура, Комисијата ќе продолжи да си ја врши својата работа. Тој не смета дека лустрацијата е доведена во прашање. „И по ваквата ситуација, не верувам дека се губи довербата за продолжување на процесот. Одлуката на Управниот суд беше очекувана, таа беше логичен след на претходно донесената одлука на Уставниот суд. Со оглед на тоа дека во целиот процес немаше грешка ниту кај Комисијата за лустрација, ниту кај Управниот суд, сметам дека процесот не треба да се доведува во прашање“, вели претседателот Аџиев.

Дека лустрацијата треба да продолжи смета и членот на Комисијата, Чедомир Дамјановски. Но, според него, процесот мора да продолжи по правични закони, а не по закони кои ги кршат човековите права. „Се виде дека со досегашниот процес намерно се става дамка на одредени лица. Сега и покрај поништените одлуки, таа дамка останува да постои. Тоа беше и целта на целиот процес“, вели Дамјановски. Иницијаторот, Стојан Андов, се огради

од коментари по завчерашната одлука на Управниот суд, но смета дека процесот треба да оди понатаму. „Не ми е позната одлуката, па затоа не можам да коментирам. Можам само да кажам дека поништувањата беа очекувани. Понатамошниот процес најмногу ќе зависи од тоа по кои закони ќе тече“, вели Андов.

Ивановски гледа битка против него

Поранешниот претседател на Уставниот суд, Трендафил Ивановски, смета дека лустрацијата била смислен процес за да се дискредитира тој како уставен судија, но и да се удри по уставно-правниот поредок. Според него, лустрацијата се претвори во „лакрдија и кастрација на здравиот разум“. „Долго време се тактизираше со целиот процес и сега набрзина Управниот суд поништи неколку десетици одлуки, а во јавноста без познати само два предмети. Со тоа се создава сомнеж за целиот процес“, вели Ивановски. Тој смета дека земјава не треба да продолжи со лустрацијата. Неговиот предмет не е поништен бидејќи пресудата веќе одамна била донесена од Врховен суд. Но, неговиот предмет се наоѓа во Стразбур.

ТРЕНДАФИЛ ИВАНОВСКИ

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

ПОЛИТИКА 7

„Форин полиси“: Грција заслужува да биде избркана од НАТО поради односот кон Македонија

Г

рција е земја-членка на НАТО која има далеку најголеми можности да биде избркана од Алијансата, и тоа поради нејзиниот однос кон Македонија и кон Турција, покажа анкета на Атланскиот совет на САД и на списанието „Форин полиси“. Двете угледни институции анкетирале 60-ина истакнати шефови на држави, министри за одбрана и надворешни работи, американски конгресмени и директори на разузнавачки служби. На прашањето која држава би ја избркале од НАТО, Грција победила убедливо со 18 гласови. На второ место е Унгарија со пет гласа, потоа Турција со четири гласа и Исланд со три, a 22 испитаници се изјасниле дека сите држави-членки на НАТО треба да останат во Алијансата. Како причини поради кои би ја протерале Грција од НАТО испитаниците ги навеле односот кон Македонија и кон Турција и „неограничениот егоизам и некоректното однесување“. На прашањето која држава треба да стане членка на НАТО, Македонија е втора. Пред неа е Шведска со 13 гласа, Македонија има шест, а следуваат Австралија, Грузија и Украина со по пет гласа.

Попоски: Етнички конфликт во Македонија би имал ефект на целиот Балкан

> БРОЈКА

65,6%

од граѓаните анкетирани од Центарот за истражување и анализа сметаат дека во Македонија не постои медиумска слобода. Само 23,4% од нив сметаат дека Владата реално инвестира во подобрување на квалитетот на животот, а 54% сметаат дека не инвестира, туку се користи со маркетинг и пропаганда. На прашањето дали Владата успешно ја спроведува економската политика и го подобрува животниот стандард, 51% одговориле негативно, а 29% позитивно, се вели во истражувањето на Центарот, спроведено на репрезентативен примерок од 1.360 испитаници.

Н

еодамнешното убиство на петтемина во Македонија предизвика етнички тензии, а каков било етнички конфликт во земјата ќе има ефект и на целиот Балкан, вели шефот на дипломатијата, Никола Попоски, во интервју за турскиот весник „Хуриет“. Поради ова, членството на Македонија во НАТО и во ЕУ, вели Попоски, би можеле да бидат гарант за намалување на тензиите. „Ако се постигне целта на Македонија да стане членка на НАТО и на ЕУ, тогаш каква било иницијатива за некакви радикални структури би била намалена и ќе бидеме сигурни дека ќе исчезне. Ако ја задржиме правната несигурност, тогаш секако дека секој што ќе сака да развие каква било радикална агенда ќе има повеќе простор и повеќе можности. Сега е потребно да се фокусираме на реформската агенда“, вели Попоски.

Се топи предноста на Груевски! На кого му дишат во врат неопределените?

Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

С

е топи предноста на ВМРО-ДПМНЕ во однос на СДСМ, потврдува и последната анкета на дневниот весник „Дневник“ по која ВМРО-ДПМНЕ од 23,5 падна на 22,1%, а СДСМ од 18,2 се качи на 18,6%. С$ поизвесно е дека Црвенковски од омилен ривал прераснува во сериозна закана за Груевски. Главното прашање што го отвора доближувањето на рејтинзите на ВМРО-ДПМНЕ и на СДСМ е кому ќе му донесе победа огромната маса на засега неопределени гласачи (40,1%), безмалку побројна од стандардните поддржувачи на двете најголеми партии собрани заедно? Неопределените и на ланските избори беа многу и на крајот во поголем дел одработија за власта. Но, високите 67,7% од населението (според анкетата на „Дневник“) кое сметаат дека Македонија се движи во погрешна насока резултираат со пад на рејтингот на власта и во таа смисла, со можност неопределените да се свртат против неа. Според одредени експерти, не е исклучена можноста доколку Груевски види дека разликата во однос на СДСМ и понатаму се намалува, да

ДУИ: Растот на рејтингот на ДПА е во рамките на маргината за грешка

Во албанскиот политички блок ДУИ останува на истиот рејтинг од јануари, но Ахмети мора да биде загрижен од растот на рејтингот на ДПА од 3,1% на 4,4%. Во ДУИ не сакаат да ги коментираат причините за добриот резултат на конкуренцијата, особено не во светлината на последните настани врзани со смиљковското убиство и акцијата „Монструм“. Партискиот портпарол, Бујар Османи, даде зајадлив коментар за растот на рејтингот на ДПА. „Во самиот текст на „Дневник“ пишува дека треба да се има предвид статистичка грешка од +/-2%, што значи дека за партии со рејтинг под 5% резултатите се нерелевантни“, изјави Османи за „Капитал“. Според ДПА, и со растот на рајтингот не е отсликан реалниот однос на силите во албанскиот кампус. „Иако имаме раст на рејтингот на оваа анкета, ние сметаме дека имаме уште повисок процент на доверба, поголем од оној на ДУИ. Албанците гледаат реална понуда кај ДПА, а од друга страна, вистината за ДУИ конечно им излезе пред очи – дека оваа партија ги манипулира. Како и да е, ова е доказ дека почнува крајот на ДУИ“, изјави секретарот за информации на ДПА, Зиадин Села.

30,0%

23,5%

18,2%

20,0%

30,0%

25,0%

22,1%

20,0%

18,6%

2,9%

0,7%

5,0%

1,2%

4,4%

2,1%

1,2%

1,1% ВМРО-НП

5,0%

7,4%

10,0%

3,1%

ЛДП

7,2%

НДП

15,0%

15,0%

10,0%

рејтинзите, туку важен е континуитетот на падот на рејтингот на ВМРО-ДПМНЕ и на растот кај СДСМ. Токму ваквите анализи кои партиите ги прават сами го поттикнаа новиот бран кај ВМРО-ДПМНЕ. Овој тренд на раст на својот рејтинг СДСМ ќе го засили и со излегување на терен“, смета Арсовски. Владимир Божиновски од Институтот за

Неопределени

Неопределени

ВМРО-НП

ЛДП

НДП

ДПА

ДУИ

СДСМ

не ги чека локалните избори и уште претходно да се обиде да обезбеди ново мнозинство. На рака му оди податокот од анкетата на Центарот за истражување и анализа дека речиси 52% од граѓаните се за предвремени избори доколку Македонија биде одбиена на НАТО-самитот во Чикаго. Кога се во прашање анкетите за мерење на партиските рејтинзи, правилото дека незадоволниот има право да се лути кај нас секогаш значи обид за дискредитирање на агенцијата што го спроведува истражувањето. Но, кога е во прашање последната анкета на „Дневник“, тешко е да се примени црно-белата матрица за одредување дали истата е нарачана од „вмровците” или од „комуњарите”. Директор на агенцијата Рејтинг е Никола Спасов, син на еден од основачите на СДСМ, Ѓорги Спасов, но од друга страна. Овие индикатори за неутралност не го спречија ВМРО-ДПМНЕ да ги прогласи резултатите за „наштимани” според желбите на опозицијата. „Дури ни во истражување на Ѓорѓи Спасов, СДСМ не успева да има поголем рејтинг од ВМРО-ДПМНЕ”, велат од владејачката партија, одбивајќи да дадат поконкретен коментар за анкетата. Оттаму само му порачуваат на лидерот на СДСМ, Бранко Црвенковски, дека „ако е сигурен во својот рејтинг, треба повторно да побара предвремени избори”. Опозицијата пак, изра зувајќи воз држано задоволство од растот на рејтингот, не пропушта да потенцира дека нивниот резултат добива на значење кога е постигнат во анкета нарачана од „Дневник“. „Анкетата на „Дневник“ е скромна валоризација на нашите секојдневни напори да им помогнеме на македонските граѓани. Штом „Дневник“ објавува ваква анкета со вакви бројки, кои одат во многу негативна насока за Владата, тогаш претпоставувате дека ситуацијата е полоша во реалноста”, изјави генералниот секретар на СДСМ, Гордан Георгиев. Тој најавува понатамошен атак на рејтингот на ВМРО-ДПМНЕ, зашто „СДСМ нема да оди на одмор ова лето”. „СДСМ е посветена на два клучни приоритети: предлагање законски решенија и други идеи, најмногу во областа на економијата и социјалата, со работен наслов “Проекти за преживување на македонските граѓани” и теренски активности низ цела Македонија, посети и разговори со граѓани, помали и поголеми собири. Овој тренд ќе продолжи и во наредниот период, а како што гледате, и ќе се интензивира во текот на целиот летен период. СДСМ нема да оди на одмор ова лето“, вели Георгиев. Резултатите од анкетата на „Дневник“ различно ги читаат аналитичарите. Според аналитичарот Петар Арсовски, резултатите од анкетата се одраз на општата ситуација во државата. „Веќе подолго време се насетува незадоволство кај граѓаните од правецот во кој се движи државата, но до пред месец-два ова задоволство немаше своја политичка артикулација. Сега гледаме дека почна да се одразува на партиските рејтинзи. Овде не е толку важна разликата меѓу

ДПА

0,0%

0,0%

ДУИ

25,0%

35,0%

Рејтиг на политички партии според анкета на дневниот весник “Дневник“ мај 2012

39,8%

40,0%

СДСМ

35,0%

45,0%

Рејтиг на политички партии според анкета на дневниот весник “Дневник“ јануари 2012

ВМРО-ДПМНЕ

40,0%

40,1%

45,0%

ВМРО-ДПМНЕ

ВМРО-ДПМНЕ се теши што и во анкета „спроведена од агенција блиска до опозицијата“ СДСМ стои подобро, но е повторно зад владејачката партија. За СДСМ пак, растот на нивниот рејтинг е само „скромна валоризација на нивните напори да им помогнат на граѓаните“. Изборната победа, сепак, ќе зависи од неопределените

политички истражувања, кој исто така спроведува анкети за мерење на партиските рејтинзи, смета дека не може да се зборува за раст и па д на довербата во С ДСМ и ВМРО-ДПМНЕ кога разликите (во однос на претходната анкета) се 0,4% во случајот на опозициската партија и 1,4 кај владејачката, при маргина за грешка од 2%.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Зошто нема автопат до Охрид?! Иако е повеќе од неопходен автопат до главниот туристички центар во Македонија, Охрид, оваа инвестиција ниту влегла, ниту ќе влезе како приоритет на Владата Дејан Азески

О

хрид цела деценија по изградбата на автопатот СкопјеГостивар останува отсечен од Македонија и од Европа поради 130 километри планиран, а неизграден автопат. За делницата за Охрид досега се пропаднати неколку проекти и тендери и никако не се наоѓа маж за да го реализира овој проект, кој охридските угостители и бизнисмени го сметаат за „камен-темелник на каков било иден развој на градот“. Од Агенцијата за патишта потврдуваат дека за таа цел е изготвена и студија за концесискиот проект, во која меѓу другото, е содржана пошироката економска оправданост на концесијата. Но, никој од надлежните институции не одговара на прашањето што е планирано за во иднина и како ќе се решава овој порблем. Според последниот тендер што го објави Министерството за транспорт и врски во средината на ноември 2009 година, за давање под концесија на два пакети веќе изградени, но и на нови патни правци по Коридорот 8 во источниот пакет се нудеа под концесија патишта во должина од 177,5 километри, а во западниот 196 километри. На западната страна се Стенковец-Блаце, Гостивар-Ќафасан, Требениште-Охрид, Струга-Подмоље и Гостивар-Тетово-Скопје, за чија изградба се потребни 558 милиони евра. Од концесионерите се бараше да ги изградат, да ги доизградат и да ги реконструираат предвидените патни правци за најмногу осум години, а потоа со нив да стопанисуваат 35 години, но и истовремено и да ги одржуваат и да наплаќаат патарина. Иако првично заинтересираност пројавија дури 48 странски и домашни компании, во завршната фаза ниту

една не поднесе понуда за концесионирање на македонските патишта.

Проекти на хартија, реализација нема

Според првичниот план, кој е стар неколку децении, Стража требало да се премости со тунел долг осум километри, сличен на железничкиот, кој е во употреба уште од 1967 година. Но, според усвоените планови кои беа дадени на тендер, трасата е променета. Почнувајќи од Гостивар, главно се движи кон запад и потоа преминува на исток од постоечкиот пат. Таа поминува низ шумско земјиште по слична траса како железницата, но два километри западно од пругата се качува по стрмниот планински гребен. По гребенот трасата се среќава со постоечкиот пат и продолжува јужно кон Кичево, генерално на западната страна од постоечкиот пат. Од Кичево на југ патот го следи постоечкиот, каде што доаѓа до дното на долината и има полесна хоризонтална проекција. Кај Требениште идниот автопат се дели на две делници. Првата, како целосно нова делница, оди до Струга, а потоа до граничниот премин со Албанија и завршува кај Ќафасан. Втората делница го следи постоечкиот пат и поминува преку Подмоље и завршува во градот Охрид. Доколку градбата на сите овие делници започне истовремено, временскиот период потребен само за изградба на овој патен правец е околу шест години од склучувањето на договорот за градба.

Автопатот би значел економска преродба за регионот

Охридските стопанственици и туристички работници се согласуваат за едно - дека воопшто нема потреба да се разговара за

Околу автопатот треба да се гради целата економско-туристичка стратегија на Охрид, а не обратно, велат охридските хотелиери придобивките кои би ги донело автопатско решение од Скопје за Охрид. Тие велат дека во секоја книга може да се прочита за благодетите од ваков проект. Филип Мишевски, заменик-генерален директор на хотелскиот комплекс Метропол, смета дека околу автопатот треба да се гради целата економско-туристичка стратегија на Охрид, а не обратно. „Од посебно значење е поврзаноста на Охрид со автопат за Скопје. Тоа ќе значи придобивки и за туризмот и за стопанството, а општо и за граѓаните на Охрид. Како општина, не само што сме заинтересирани, туку поддржуваме и подготвени сме да помогнеме каква било иницијатива која ќе се покрене за ова прашање, кое не е важно само за градот, туку како дел од Коридорот 8 е значајно за целата држава“, вели Мишевски.

Автопатот не е значаен само за туризмот. Голем бенифит од него очекуваат и останатите компании од Охрид кои се занимаваат со производство. Љупчо Иловски, заменикгенерален директор на фабриката за сигурносни појаси СИПО, вели дека е природно да се очекува зголемување на можностите за бизнис. „Градењето автопат првенствено ќе значи скратување на патот, што во секој случај, ќе има позитивно влијание и врз стопанството. Нашите производи побрзо и поевтино ќе стасуваат до посакуваните дестинации и ќе имаме аргумент плус за соработка, бидејки ќе бидеме поповрзани со регионот“, вели Иловски. Во локалната самоуправа железничкото и автопатско поврзување на Охрид со Европа го сметаат за основа за каков било развој.

30 MAJ - SPECIJALEN PRILOG

SKOPJE SE GRADI VO SKOPJE NIKNUVAAT NOVI NASELBI. VO NOVO LISI^E I VO BUTEL SE GRADAT NOVI “GRADOVI”.

KOI SE INVESTITORITE KOI GRADAT OGROMNI STANBENI KOMPLEKSI NA OVIE LOKACII, KAKVA E PONUDATA, PO KOI CENI SE PRODAVAAT STANOVITE? STANBENATA EKSPANZIJA PRODOL@UVA I NA DRUGITE ATRAKTIVNI LOKACII VO SKOPJE! ZGOLEMENATA IZGRADBA NA TRGOVSKO-DELOVNI CENTRI VE]E DAVA EFEKTI. SKOPJE SITI MOL KOJ GI OTVARA VRATITE NAESEN DONESE I NOVI BRENDOVI I ZGOLEMENA PONUDA ZA MAKEDONSKITE POTRO[UVA^I! KOI SE DRUGITE TRGOVSKI I DELOVNI CENTRI KOI SE GRADAT VO SKOPJE? NOVI HOTELSKI BRENDOVI VO SKOPJE! IZDADENI SE POVE]E DOZVOLI ZA GRADBA NA HOTELI NA POVE]E LOKACII VO SKOPJE. MERIOT PO^UVA DA SE GRADI, U[TE NEKOLKU DRUGI HOTELSKI BRENDOVI SE NA POVIDOK! KOJ GRADI? KOI HOTELSKI BRENDOVI DOA\AAT? “KAPITAL” ANALIZIRA KAKO IZGRADBATA NA NOVI HOTELI ]E SE ODRAZI VRZ KVALITET NA HOTELSKATA PONUDA VO MAKEDONSKATA METROPOLA? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG SKOPJE SE GRADI KOJ ]E IZLEZE NA 30 MAJ 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

WWW.KAPITAL.MK

DM влезе во Македонија

И

нтернационалниот дрогериски синџир DM вчера ги отвори првите две продавници во Скопје. Едната е лоцирана во Градскиот трговски центар, а другата е на ул. Даме Груев. Компанијата, чие седиште е во Австрија, планира отворање на уште една продавница во Скопје, во новиот трговски центар Скопје сити мол. Според Марија Милошевска, менаџер за експанзија на DM за Македонија, инвестицијата во трите продавници достигнува над еден милион евра. Од следната година компанијата планира отворање продавници и во други градови во земјава. „DM постепено се развиваше во правецот на Југоисточна Европа, па во

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

9

к

таа смисла, Македонија беше следен логичен чекор“, вели Милошевска. Продавниците имаат асортиман од 10.000 производи од областа на нега, убавина и здравје, домаќинство, нега за бебиња, храна за домашни миленци, здрава храна... „Разновидниот асортиман на индустриски производи на најпознатите локални и светски брендови е дополнет и со приватната марка DM, чија лепеза содржи повеќе од 2.500 производи. Тие во списанијата редовно се оценувани како одлични и на купувачите им обезбедуваат и до 40% пониски цени во споредба со конкренцијата“, вели Милошевска. Минатата година оваа компанија во

Европа имаше приход од над шест милијарди, што е раст од 9,2%. Во компанијата, која важи за еден од најдобрите работодавци, работат повеќе од 40.000 вработени. „Во Македонија моментално работат 15 лица во секторите на продажба, набавка, маркетинг и менаџмент, додека останатите активности се одвиваат со помош на колегите од Србија“, вели Милошевска. Првата дрогерија од овој синџир е отворена во 1973 година во Германија, а денес овој синџир има над 2.500 дрогерии. Од најпознатите производи на DM се издвојуваат Balea, Аlverde природна козметика, Babylove, DAS gesunde PLUS, Denkmit и SUNDANDE.

Владата ќе даде најмалку 1,3 милиони евра годинава за нови авиолинии И покрај финансиската криза, Владата не се откажа од идејата со 5,1 милион евра во следните три години да привлекува авиокомпании Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

Н

ајмалку 1,3 милиони евра Владата ќе им даде на домашни и на странски авиокомпании кои до крајот на годината ќе воведат по шест нови авионски линии од Скопје до кој било град во централна Европа, на Апенинскиот и нa Пиринејскиот Полустров, во државите на Бенелукс и во скандинавските земји. За овие пари авиокомпаниите ќе мора во првата година да превезат најмалку 120.000 патници од Скопје до некоја од новите дестинации. Овие услови Владата ги пропиша во најавениот јавен повик за субвенционирање авиокомпании, кои ќе мора да воведат нови линии и да ги зголемат фреквенциите за одредена дестинација, како и да го зголемат бројот на патници. Министерството за транспорт и врски нуди 40.000 евра за авиокомпанија за секоја нова дестинација до крајот на годината, како и 30.000 евра еднократно за секоја следна дестинација над шестте. Според огласот, Владата ќе им даде на компаниите по 1,1 милион евра во првите две години ако од Скопје полетаат најмалку 120.000 патници во првата година и 135.000 евра во втората. До овие пари од Владата ќе дојдат само тие кои лани опслужиле најмалку 10 милиони патници на глобално ниво и оствариле профит од најмалку 25 милиони евра. Услов е и авиокомпанијата најдоцна до крајот на годинава да има барем еден функционален авион на аеродромот Александар Велики. Заинтересираните авиокомпании можат да аплицираат за државните пари најдоцна до 5 јуни. Од Владата уште на почетокот од годинава обелоденија дека планираат да потрошат 5,1 милион евра во следните три години за да субвенционираат нови летови. Премиерот Никола Груевски ова го прави, како што изјави, во очекување дека на овој начин ќе го зголеми бројот на туристи. „Оваа година најмалку шест линии ќе бидат отворени, можеби дополнителни и следната година. Интерес има, ние веќе анимиравме неколку компании да знаат и да се јават, така што имаме сигнали дека некои од нив ќе се јават на повикот. Веруваме дека нема да пропадне овој меѓународен повик и дека ќе има интерес од некои од компаниите, така

што некаде најдоцна од оваа есен ќе почнат нови линии и со тоа аеродромот ќе добие поголем број патници, поголем промет, а граѓаните на Македонија ќе имаат можност да добијат повеќе дестинации со нискотарифни летови. Тоа ќе биде една сериозна поддршка од Владата со цел зголемување на бројот на туристи“, изјави неодамна Груевски.

Државата дава субвенции, а ТАВ вети повеќе авиокомпании?!

Од Министерството за транспорт и врски не гледаат проблем што со пари од државната каса стимулираат развој на авиосообраќајот, иако менаџментот на ТАВ пред две години најави дека нивната главна цел е од скопскиот аеродром да направат најразвиен аеродром во регионот, кој ќе изобилува со светски дестинации. Во моментов од Скопје се можни летови до 10-ина европски држави. „Не е предвидена обврската Владата да бара согласност од ТАВ за финансиска поддршка на авиопревозниците. Привлекувањето нови авиокомпании, вклучително и нискотарифни, е заедничка политика на Владата и на операторот на аеродромите, затоа што се овозможува побрз развој на цивилното воздухопловство и формирање поконкурентни и подостапни цени во воздушниот сообраќај во Македонија“, велат од Министерството. За главниот оперативен директор на ТАВ, Мурат Орнекол, позитивно е што Владата со 5,1 милион евра во следните три години ќе привлекува авиокомпании, бидејќи тие не биле во можност тоа да го направат. Лани ТАВ вложи 1,1 милион евра како субвенции и привлече шест нови авиокомпании и еден туроператор. Орнекол не мисли дека со овој потег Владата ја презема обврската на ТАВ. „Можеби ТАВ не е во можност да го направи тоа, но Владата со субвенциите многу успешно може да привлече нови авиокомпании. Секако дека нема да престанеме со нашата програма за финансирање на авиокомпаните. Она што го ветува Владата е само дополнување на она што ќе продолжи да го спроведува ТАВ од својата програма за субвенционирање. Ако ние дадеме малку, а Владата даде уште повеќе, тоа би било одлично за сите“, изјави неодамна Орнекол.

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ чеТврТоК 17.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

Договорен извоз на македонско вино во кина

Н

ајголемиот дистрибутер на вино во Кина ќе потпише договор со девет винарски визби од Македонија за извоз на македонското вино од Македонија во Кина, најавуваат од владината делегација, која е во посета на Кина. „За време на бизнис-форумот во Ченгду беше направена презентација на македонските вина на голем број дистрибутери во Кина, но еден од најголемите од нив, што има повеќе од 600 продавници-дистрибутивни центри во Кина, беше прилично задоволен од квалитетот и беше договорено дека со сите девет винарници од Македонија ќе потпише договор за извоз на македонското вино од Македонија во Кина, изјави вицепремиерот Владимир Пешевски.

Брокерската куќа Бро-дил престана да работи

11

К

омисијата за хартии од вредност трајно & ја одзема дозволата за работа со хартии од вредност на брокерската куќа Бро-дил од Скопје поради одлуката за затворање на брокерската куќа што ја донесе Собранието општини работат на проектот за изработка на единствен на акционери. Со трајното одземање на дозволата за географско-информациски ГИС-систем за 11 општини од работа на Бро-дил се исполнуваат условите за ликвидација на брокерската куќа, за што КХВ ќе поведе постапка Источниот плански регион. Во проектот се вложуваат 200 илјади НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ седница пред надлежниот суд, соопшти по денешната евра, од кои 120 илјади евра обезбеди од Владата на РепубликаКАМАТНИ СТАПКИ Банка 3м 6м 24м Законот 36мза Комисијата за хартии од вредност. Според Словенија, а останатите 80 илјади евра се учество на општините. Комерцијална банка 3,60% КХВ ќе 4,60% 7,40% 7,70% берза хартии од вредност, ги задолжи Македонската Проектот треба да се реализира во наредните две години. и Централниот депозитар 4,50% за хартии од вредност7,50% веднаш банка 3,50% 7,00% ГИС-управувањето е еден од клучните сегменти во делот на НЛБ Тутунска по приемот на 3,20% решението4,00% од КХВ трајно од банка 6,65%да ја исклучат 6,85% урбанистичкото планирање, собирањето даноци, евиденцијата Стопанскачленство оваа брокерска куќа. Со згаснувањето на Бро-дил, Шпаркасе банка 3,50% 4,50% 6,50% 7,00% со која располага општината. Со системот тие ќе знаат со што на македонскиот пазар на хартии од вредност ќе останат да Охридска банка 4,30% 4,80% 5,50% 6,00% располагаат во делот на урбанизмот, а граѓаните полесно ќе можат работат вкупно 11 брокерски куќи и шест овластени банки Прокредит 3,40% од вредност.

4,40% 7,10% 7,30% да ги обезбедуваат потребните документи по електронски пат. забанка работа со хартии ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

Отсуството на кланица 08% го уништи бизнисот со ноеви 200 3

гранки во светот, кај нас пропаѓа. Проблем се отсуството на специјализирана кланица и затворените рампи за извоз кон од ЕУ. Трите илјади ноеви во Македонија веќе се 73% земјите минато

О

Дејан азески Специјализирана кланица има и во Вараждин, во Хрватска, но производителите велат дека транспортот на живи ноеви е премногу скап за да биде исплатливо нивното колење таму. Инвестицијата во миникланица за ноеви вреди околу 550.000 евра, но познавачите велат дека проблемот кај нас може да се реши и со приспособување на еден крак или една лента од постоечките кланици, што не би требало да чини повеќе од 70.000 евра. Петар Јованов, претседател на Здружението на одгледувачи на ноеви при Стопанската комора, проблемот го лоцира во надлежните институции. „Н$ лажеа десет години, н$ стимулираа и н$ поддржуваа да се развиваме, а кланица и пласман никој не ни обезбеди. Сега сите сме заглавени и пропаднати“, вели Јованов. Можноста месото од ној да го пласираме на домашен пазар и да опстанеме е

43%

35%

19%

+

и на берзата

83%

ани на

16.05.2012

Кјуби Трготекстил (малоп.) Стопанска бан. Битола Македонски Телеком 16.05.2012

Комунапроект Рж Услуги ТТК Банка Стопанска банка Макстил

евра годишно чини одгледување на возрасен ној

евра за килограм се откупува месото од ној во Хрватска и во Словенија

тсуството на специјализирана кланица за колење ноеви NASDAQ е главна причина за брзото изумирање на оваа земјоделска гранка во Македонија. Десетината ата во Сао фарми за ноеви се пред затворање затоа што не можат да го извезуваат месото од ноевите кои ги одгледуваат поради тоа што нема сертифицирана кланица. Без потврда дека се заклани во ваква кланица, производителоте на ноево месо не можат пании да го извезуваат месото, иако се целосно извозно насочени. Ова е причина за рапидно намалување на фондот од 1.000 ноеви семејства или 3.000 ноеви, кој беше реалност само омпании од пред неколку години. Во Македонија моментално функционира кланица за ноеви единствено во Штип. Но, тоа може да се користи само за домашен пазар, бидејќи не ги задоволува критериумите за извоз во странство.

26%

7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

60% Одгледувањето ноеви, една од најисплатливите земјоделски

30%

4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

раст

+30,32% +2,94% +2,51% +0,57%

-5,20% -3,31% -3,18% -2,60% -2,54%

нова цена

851,00 105,00 1.999,00 485,00

нова цена

1.312,00 146,00 919,00 150,00 115,00

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,40% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,69% 0,62% 0,47% 0,11%

6м 0,97% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,27% 1,26% 1,06% 0,39%

1 недела

1м

3м 4,98%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност

преку ноќ

СКИБОР 2,20% - целосно 3,18% истребување 4,18% македонските ноеви ги снајде судбината на диносаурусите

МКДОНИА 2,20% Мирјана Аврамовска, вели дека ноевите се Викинг е еден од многуте кои се откажаа од исплатлив бизнис секаде во светот, но не и во одгледувањето ноеви. „Сега сме приморани ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ Македонија. „Од ноевите се користи буквално нашиот специјалитет да го правиме од Основна кам. стапка Стапка на инфлација с$ - пердуви, трепки, црева, месо, кожа, купено месо од ној од преостанатите фарми 5,20% Народна банка на Македонија 4,00%ќе затворат, стекот внатрешни органи. Кај нас с$ е бадијала кога во земјава. Кога тие од 13,40% банка на Србија нема начин тоа да се откупи и даНародна се пласира ној ќе исчезне и12,00% од нашето мени“, додава 2,50% НароднаМак банка на Хрватска 6,00% на западниот пазар“, вели таа. Ранчот Аврамовска.

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

среда - 16.05.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

3м 3,60% 3,50% 3,20% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80%

6м 4,60% 4,50% 4,00% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80%

24м 7,40% 7,00% 6,65% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40%

36м 7,70% 7,50% 6,85% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

пад

-

речиси непостоечка, велат одгледувачите, кои од старт планираа целосно да извезуваат. Ацо Стоилков, еден од првите одгледувачи на ноеви од Струмичко, вели дека бизнисот многу брзо би се вратил на голема врата ако се реши проблемот со соодветна кланица. „Десет илјади ноеви во таков случај би биле реалност за многу кратко време“, вели Стоилков. Ранчот Мак Викинг во близина на Македонски Брод е единствениот кој нуди стек од ној како главен специјалитет. Сопственичката,

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

2,50% 2,20% 2,10%

2,80% 2,80% 2,60%

4,50% 4,10% 4,40%

5,10% 4,50% 4,60%

1м 0,40% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,69% 0,62% 0,47% 0,11%

6м 0,97% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,27% 1,26% 1,06% 0,39%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6399 47,9949 77,0402 51,3238 47,9501 48,0211

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ

Рочност преку ноќ Отворен инвестициски фонд СКИБОР 2,20% Илирика Југоисточна Европа2,20% МКДОНИА

ФОНД

Извор: Државен завод за статистика

1 недела 1м Нето вредност 3,18% 4,18%

3м 1M 4,98%

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-3,55%

-7,17%

-8,77%

-26,34%

-3,90%

15.05.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

34.559.060,10

-5,65%

-11,96%

-9,43%

-19,21%

-8,27%

15.05.2012

Иново Статус Акции

17.513.893,49

-3,88%

-4,65%

-9,63%

-15,79%

-5,72%

14.05.2012

-9,90%

-3,53%

-9,99%

-0,85%

15.05.2012

-4,10%

-7,15%

-32,06%

-3,02%

15.05.2012

-3,51%

-1,61%

-14,28%

1,49%

15.05.2012

1,08%

3,26%

4,21%

2,61%

15.05.2012

0,82%

1,65%

0,00%

1,23%

15.05.2012

22.959.015,19

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка

КД БРИК банка на Македонија Народна КД Нова ЕУ Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска КБ Публикум - Балансиран Централна банка на Црна Гора КБ Публикум - Обврзници Централна банка на Словенија

Стапка на инфлација -5,78% 5,20% -3,58% 13,40% 2,50% -1,79% 3,60% 49.241.600,32 0,12% 2,20%

43.948.138,37 4,00% 20.729.031,00 12,00% 6,00% 24.973.205,04

КБ Публикум Паричен

42.990.749,73

0,26%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула

10% 20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 17.05.2012

11 > БРОЈКА

Пристигна новиот iPad во Дуна

Н

овиот iPad пристигна во Дуна Компјутери и е достапен во продажниот салон Duna iStore од пред неколку дена. Третата генерација на iPad доаѓа со неверојатен Retina дисплеј, нов моќен процесор и iSight камера со пет мегапиксели и можност за снимање на HD видео. Воедно, новиот модел обезбедува поддршка за ултрабрзи мрежи како 4G. Само три дена по светското претставување продажбата на iPad достигна неверојатни три милиони продадени уреди, што претставува рекордна продажба за оваа категорија уреди. iPad може да се купи во единствениот авторизиран увозник и продажен центар Дуна Компјутери. Воедно, компанијата како единствен сервисен центар за производите на Apple, ќе обезбеди исклучителна сервисна поддршка и услуга за сите корисници на iPad.

505.710

Витаминка со ребрендирани чаеви „витеа“

В

евра ќе чини реконструкцијата на коловозот на улицата Самоилова, од тврдината Кале до Американската амбасада, долга 2.020 метри. Вчера започнаа градежните работи, во присуство на градоначалниците на Скопје, Коце Трајановски; на општина Центар, Владимир Тодоровиќ; на општина Чаир, Изет Меџити и американскиот амбасадор, Пол Волерс. Од град Скопје објаснуваат дека по должина на реконструираниот коловоз ќе се постават нови рабници, ќе се нивелираат 45 шахти и 10 сливници, а од двете страни на коловозот ќе се изградат нови тротари.

итаминка ги ребрендираше чаевите од нане, камилица, шипка и хибискус со шипка, кои се дел од асортиманот на компанијата повеќе од 15 години. „Витеа“ е новото име на чаевите, кое заедно со новиот дизајн, начинот на пакување и високиот квалитет предвидува новата линија чаеви да се прошири во согласност со пазарните трендови и барањата на потрошувачите. „Нe случајно се одлучивме за ребрендирање на чаевите сега во пролетниот период. Ова е период на детоксикација на телото за подготовка на претстојниот летен период, а во тој процес најдобро помагаат чаевите. Потрошувачите можат да ја започнат својата пролетна детоксикација со чаевите на Витаминка со веќе потврдениот квалитет, но во нов помодерен дизајн и име, „витеа“”, изјави комерцијалниот директор на Витаминка, Владимир Трпаноски. Чаевите „витеа“ се добиени од високоароматични плодови и билки од македонското поднебје.

ЕДЕН лЕК ЗА КрИЗАТА „лАјК“ за производите на Фејсбук За полесно да се справат со кризата, компаниите не треба да кратат од трошоците наменети за контакт со клиентите. Напротив, вообичаената ставка од 4% од буџетот треба да ја зголемат на 20% за контакт со потрошувачите преку социјалните мрежи

24/7

О

Силвана Жежова

silvana@kapital.com.mk

свен што станува с$ поважен сегмент во работата на секоја компанија, контактот со к лиентите преку социјалните медиуми е и начин за полесно да се преживее економската криза, велат експертите. Буџетот кој компаниите го одвојуваат за рекламирање и за контакт со клиентите преку овие медиуми треба да се зголеми од 4% на 20% советуваат бизнисмените. „Доколку сакаат да опстанат, МАКЕДОНСКА БЕРЗАкомпаниите треба 20% од буџетот да го насочат за контакт со потрошувачите 10 прекуМБИ социјалните мрежи. Паметните и евтини 1.914,34 кампањи даваат резултати бидејќи се бараат начини да сеМБИД дојде до купувачи, дистрибутери и други потенцијални 1.814,03 клиенти“, вели генералниот директор на Алкалоид, Живко Мукаетов. ОМБ во оваа област велат дека интернетЕкспертите

120,99

присутност и маркетинг на вашиот производ обезбедуваат социјалните мрежи, кои нудат поефикасен и побрз начин на двонасочна комуникација со потрошувачите

Денешните потрошувачи имаат можност да анкетираат стотици пријатели на Твитер и на Фејсбук и да дознаат што мислат за производите и за услугите на една компанија.

придобивките на твојот производ, мора да бидеш маркетингот се избира поради поефикасен и присутен каде што е и тој, да бидеш дел од неговиот побрз начин на двонасочна комуникација со живот. А сакале или не, голем дел од нашите животи потрошувачите. Тој е поевтин и пофлексибилен, е поврзан со Интернет и со социјалните мрежи“, создава поголема вредност на брендот и врши ФЈУЧЕРСИ вели Александар Донев, генерален менаџер на поефективна промоција преку присутноста 24/7. Натусана, дел од групацијата Д-р Тајс натурварен „За една компанија е клучно да ги следи новите НАФТА (Dr.Theiss Naturwaren). трендови доколку сакаЛЕСНА правилно СУРОВА да се развива и ПРИРОДЕН ГАС Се чини дека заврши времето кога преку радиото пред с$, да се доближи 92,86 до корисниците. Значи, ова 2,54/ММБТу и телевизијата клиентите добиваа еднонасочни не е само една фраза, туку факт и потреба. Ако пораки од бизнисот. Денешните потрошувачи имаат сакаш на корисникот даBRENT му го понудиш вистинскиот ЗА ЗАТОПЛ.

292.420 можност да анкетираат стотици пријатели на Твитер производ и на вистински110,48 начин да му ги приближиш

-0,68% -0,23% -0,64%

-1,19% -0,87%

+1,44% -0,30%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 16.05.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.914,34 481,33 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.814,03 1.738,88 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 120,99

SASX 10 -0,68% -0,16% 747,73

-0,23% SOFIX 305,38 -0,64% ATHEX

-0,52%

558,79

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 481,33 12.630,00

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

27.44$/унца

7.662,51

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

-0,16% -0,50%

NASDAQ 2.893,76

берзата, без финансиски компании

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0,52%

SBITOP 578,80

2.400 2.400 2.400

+0,63%

FTSE 100 5.414,40

-0,50% -0,39% SWISS

DOW JONES

5.885,49

1413.50$/бушел

-0,43%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

DOW JONES Агробанка 928,00 12.630,00

Планика +3,11% NASDAQ -0,50% 2.893,76

-0,30% S&P 500 +0,35% 1.330,66

NASDAQ 2.893,76

12.150,00

Инвест-Импорт

4.894,00

BRAZIL BOVESPA -0,57% -2,26% 56.237,97 АЗИЈА ИНДЕКСИ 5,60

92,86

BRENT 110,48

-0,57% 56.237,97 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 1.600,00

+8,11%

-2,26%

1538,60$/унца

СРЕБРО 27.44$/унца

БАКАР 7.662,51

-1,12%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 504,00

CAC 40 3.058,42

-3,19%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

90,00

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-1,14%

+0,63%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

1.300,00

-1,83%

.

DAX Сава Крањ 6.375,97 7.040,00

-0,43%

16.030,09 FTSE 100

5.414,40

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

-0,39%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

12,00

+0,63% 5.414,40БЕРЗА -0,43% ЉУБЉАНСКА +8,33%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Жито Љубљана

72,50

+3,57%

SWISS Нова кредитна банка -0,39% +0,35% -4,86% 5.885,49 -4,35% 2.800,00

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

16.05.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +30,32% 851,00

Кјуби NIKKEI 225 Трготекстил (малоп.) +2,94% 8.801,17 СтопанскаИндекс бан. Битола +2,51% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Македонски Телеком +0,57% котирани на

SWISS 5.885,49

+0,35%

швајцарскиот пазар на капитал

-1,12%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

-1,19% -0,87%

ПРИРОДЕН ГАС 2,54/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

292.420

МЕТАЛИ

-1,19% -2,30% -1,30%

НИКЕЛ

16.950,00

АЛУМИНИУМ 2.025,50

ЧЕЛИК 454.00$/унца

+1,44% -0,30%

-0,03% 0,00% /

+5,67%

Вјесник ЕВРОПА ИНДЕКСИ -11,42% -10,51% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Истрабенз

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Јадроплов

Франк П.Индустрија

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

DAX 6.375,97

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Млекара-Суботица -7,66% BRAZIL -5,83% BOVESPA

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.801,17 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.259,83 ДЕН ДО 15Ч.

3.058,42

ЛЕСНА СУРОВА

ЗЛАТО

+0,33% -0,30%

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

TOPIX CAC 40 738,88

ATHEX 558,79

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Валидус

S&P 500 1.330,66

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.630,00 Заеднички индекс 30 6.375,97

-0,73%

Главен индекс на Белградската берза 608,50$/бушел

Главен индекс на Љубљанската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

-0,52%

2254.00$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 747,73

-0,73%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

ATHEX 2.200 2.200 2.200 558,79 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

SBITOP 578,80

BELEX15 ПЧЕНИЦА 481,33

-2,26% -0,60%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 56.237,97 305,38

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.738,88 1.78/бушел

597,00$/бушел

3.000 3.000 3.000

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +2,53% РЕГИОН

-0,16% +1,80% SOFIX СОЈА -0,99% -0,06% 305,38

-0,30% -0,08%

SASX 10 747,73

на пазарот на јавно поседувани друштва

-0,06% -0,08% +3,45% -0,60% +1,93%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,99% -0,57%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.058,42

1538,60$/унца

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.738,88 1.330,66

2.600 2.600 2.600

-0,64%

ОМБ ОМБ ОМБ

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 16.950,00 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 2.025,50 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 454.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

-1,19% -0,03% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -2,30% 0,00% 2.200 2.200 2.200 -0,68% 1.914,34 -0,60% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД -1,30% / -0,23% 1.800 1.800 1.800 1.814,03 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -0,73% -0,64% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни120,99 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,08%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 578,80

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

-0,68%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,99%

и на Фејсбук и да дознаат што мислат другите за производите и за услугите на една компанија. „Добриот глас во една онлајн-чаршија може да биде пресуден. Клиентите и другите засегнати страни повеќе не се пасивни учесници во маркетингот. Тие можат да дознаат за една компанија, производ или услуга толку колку што ќе посакаат. Можат да го употребат тоа што го дознале и да им го пренесат на другите преку блогови, поткастинг, електронска пошта или „чет““, пишува Филип Котлер во неговото дело „Хаотика“.

HANG SENG 105,00 19.259,83 1.999,00

597,00$/бушел

ПЧЕНИЦА 608,50$/бушел

КАФЕ 1.78/бушел

СУРОВИНИ

+2,53% +1,80% -0,06%

КАКАО

2254.00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1413.50$/бушел

-0,06% +3,45% +1,93%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-3,19%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

485,00

ПЧЕНКА

Агробанка

928,00

+3,11%

Планика

12.150,00

+0,33%

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 INTERVIEW

Преку поврзување на машина со машина до поефикасно работење

Современото општество и дигитализацијата ја наметнуваат потребата од поврзување на „машина со машина“ (М2М). Телеком Австрија групацијата преку ТАГ М2М овозможува контрола на процесите во домаќинството, транспортот, трговијата, практика која веќе постои во Европа и во светот. Преку поврзување на две машини со СИМ-картички корисниците контролираат каде им е возилото, дали е во движење или не, како и тоа кои апарати за домаќинство во моментот се уклучени, каде е контејнерот со суровини...

INTERVIEW Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

Бизнисот М2М, односно машина кон машина, претставува иден развој во електронските комуникации. Како работи овој систем М2М? М2М е технологија која овозможува поврзување на уредите. Во светот веќе постојат повеќе од 100 милиони уреди поврзани со М2М и овој тренд ќе продолжи да расте до неколку милијарди до 2020 година. М2М, генерално, се нуди од страна на Телеком Австрија групацијата и Вип оператор повеќе години, но намалувањето на цените на М2М-модулите и соодветните тарифи, како докажано доверливи и едноставни за користење решенија, го прави М2М едно од највозбудливите теми во ИКТ-индустријата. Во својата суштина М2М значи да се поврзат мобилните модули на уредите и машините на тој начин што меѓусебно ќе праќаат и ќе примаат податоци до централни апликации или други уреди за да овозможат мониторирање, далечинска контрола и дијагностика, далечинско ажурирање и конфигурирање, како и следење. Кои се предностите и новитетите кои им ги нуди овој бизнис на корисниците на телекомуникациска опрема? Колку чини инсталација на една ваква опрема?

M2M е базиран на напливот на новите бизнисмодели, намалување на трошоците и оптимизација на ефикасноста во постојната законска рамка. Ние им помагаме на корисниците да остварат дополнителни приходи – главно од услужни дејности – од нивните корисници, со што се добиваат поефективни процеси со намалување на мануелните процедури. М2М овозможува подобрување на нивото на услуга и намалување на непотребните чекори, како на пример, посета на „вендинг“ машина на која не & е потребно дополнување или пак, да им помогне на корисниците да ги пресретнат законските прописи во однос на е-повик, паметно мерење или поврзување на фискалните уреди. Како практично им овозможувате на

луѓето да воспостават контрола над процесите во домаќинството, транспортот, трговијата..? Кои можности им ги нуди М2М на корисниците? За да го доближиме ова до читателите, ќе дадам неколку примери. Најголем дел од транспортните компании и од компаниите кои се занимаваат со логистика ги следат своите возила/контејнери/ стоки за да го оптимизираат возниот парк или да имаат контрола над своите средства. На овој начин и такси-компаниите управуваат со својот возен парк и го подобруваат нивото на квалитетот на услугата кон нивните корисници. Осигурителните компании нудат нови модели на осигурување кои се базираат на поминатите километри и им даваат дополнителна вредност на корисниците кои имаат сигнализација за итни повици или следење возила за да им помогнат за пронаоѓање на возилото во случај на кражба. Според регулативата на ЕУ, секоја нова кола продадена од 2015 година ќе мора да биде опремена и со систем за автоматска детекција при несреќа, кој ќе ги пренесува податоците за локацијата во централна точка за итни случаи. Во малопродажбата терминалите за наплата и „вендинг“ машините се поврзани за да се подобри функционалноста и ефикасноста, па така, на пример, „вендинг“ машината ќе биде посетена само кога ќе има недостиг од стока или пари. На тој начин се штеди време, се зголемува времето на реакција и се осигуруваат приходите, зашто се добива нотификација за сите грешки веднаш. Честопати фискалните каси се поврзани со министерствата за финансии, со што се избегнува евазија на данок. Комуналните претпријатија користат паметно мерење за да ја подобрат енергетската ефикасност, но и наплатата. Метеоролошките станици се поврзуваат за да се добие контрола во вистинско време за климатските податоци и со тоа се овозможува оптимизација на наводнувањето,

ѓубрењето и контрола на родот. Електронските уреди на корисниците, како што се читачи на е-книги (Amazon Kindle) или персоналните уреди за навигација, се поврзуваат за да отворат нови приливи на приходи со поврзување на услугите. Автоматизацијата на индустријата овозможува постојана контрола на работата на машините и уредите за да се подобри достапноста и времето на одговор. Ова има големо позитивно влијание на производствените линии. Истиот принцип се применува и на термалните пумпи и на гасните централи, кои репортираат за проблеми до централниот сервисен центар уште пред корисникот да го открие проблемот. Во здравствениот сектор часовници за итен случај за постарите лица се поврзуваат, како и разни иницијативи на телетерапија кои помагаат да се намали трошокот на здравствениот систем. Сево ова со користење на М2М -технологијата. Услугите на М2М веќе извесно време се достапни во Европа. Во земјава сте присутни преку телекомуникацискиот оператор Вип. Кога ќе може Македонија да биде рамо до рамо со европските граѓани кога е во прашање овој бизнис и примената на оваа технологија? Со нашиот дедициран посебен релевантен центар, наречен Телеком Австрија групација М2М, му овозможуваме на Вип оператор да обезбедува најсовремени М2М-решенија од светска класа за своите корисници во најразлични гранки и индустрии. Важно е да се истакне дека М2М често се користи во меѓународен контекст и не се поврзува со статични операции. Затоа, услугата треба да биде дизајнирана за да соодветствува

БЕРНД ЛИПШАР

управен директор на ТАГ М2М

на овој меѓународен контекст и токму тоа е тоа што му овозможува на Вип да им ги овозможи овие придобивки на своите Б2Б-корисници, благодарение на услугите и на партнерската мрежа на ТАГ М2М. Кога станува збор за искористеноста, Македонија с$ уште е назад во однос на Западна Европа, но растот во овој сектор е импресивен со повеќе од 30% од година во година, така што наскоро гледаме силно поврзан свет и во Македонија, а ова ќе ги направи бизнисите поефикасни и животите на крајните корисници поедноставни и посигурни.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

БАЛКАН 13

Грците панично повлекуваат пари од банките

Повторно избори на 17 јуни!

Н

овите парламентарни избори во Грција ќе се одржат на 17 јуни, одлучија лидерите на политичките партии, кои вчера имаа средба со претседателот, Каролос Папуљас. За претседател на преодната влада е назначен претседателот на Државниот совет, Панајотис Пикраменос. Лидерите на Нова демократија и ПАСОК, Андонис Самарас и Евангелос Венизелос, предложиле на чело на службената влада да биде досегашниот премиер, Лукас Пападимос, но од Грчката комунистичка партија го отфрлиле тој предлог. Претседателот на коалицијата на радикалната левица СИРИЗА, Алексис Ципрас, побарал да се замрзне донесувањето нови рестриктивни мерки од јуни, како и планираната приватизација. Според првичните анализи, на овие избори се очекува радикалната левица да добие уште повеќе гласови.

Политичкиот метеж во Грција поради неуспехот на партиите да формираат влада и стравот од банкрот ги натера Грците да ги повлекуваат своите заштеди од банките, со што продуцираат опасна банкарска криза Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

С

травот од излегување на Грција од еврозоната почна да прераснува во паника, па откако пропаднаа и последните преговори за формирање влада на национално единство, Грците почнаа да ги повлекуваат своите пари од домашните банки. Само во понеделникот од четирите најголеми банки во земјата - Националната банка на Грција (НБГ), Алфа банк, Еуробанк и Пиреус банк - биле повлечени повеќе од 700 милиони евра, со што банкарскиот сектор во земјата почна да влегува во уште поголема криза. Гувернерот на Народната банка, Јоргос Правопулос, истакна дека веднаш откако претседателот на земјата, Карлос Папуљас, објави дека пропаднале преговорите за формирање влада, граѓаните почнале да ги повлекуваат своите пари поради страв дека може да изгубат на вредност ако земјата излезе од еврозоната. Тој очекува, во просек, секој ден неделава да се к

о

м

е

р

ц

и

повлекуваат по 800 милиони евра. Висок претставник од НБГ истакна дека веќе подолг период се забележува тренд на повлекување на парите од банките, но дека паниката с$ уште не е на нивото од 2010 година, кога земјата за прв пат беше спасена од банкрот. Според податоците на централната банка на Грција, грчките бизниси и домаќинства поседувале 165 милијарди евра во депозити на крајот од март. Од јануари 2010 година досега повлекле 72 милијарди евра. Компаниите и граѓаните и во февруари продолжија забрзано да ги повлекуваат парите од грчките банки, покажаа последните податоци на Европската централна банка (ЕЦБ), што укажува на недовербата што ја имаат во грчкиот банкарски систем. Депозитите на приватниот сектор во февруари беа намалени за 2,7%, по нивното намалување за речиси 3% претходниот месец. Со ова, вкупниот износ на остварени депозити се намали на 170,1 милијарди евра, што е 30% ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

помалку во споредба со највисокото ниво забележано во декември 2009 година.

Загрозена ликвидност

Четирите најголеми банки во Грција се во толку голема криза што итно им се потребни околу 18 милијарди евра за да обезбедат здрава ликвидност. Овие пари треба да ги добијат од Европскиот фонд за финансиска стабилност (ЕФСФ), но сега, поради политичката криза и неможноста да се формира влада, средствата од овој фонд остануваат замрзнати. Рекапиталилзацијата на банките требаше да започне следниот месец, а да заврши до крајот на годината. Според прогнози на ММФ, потребите на банките за покривање на штетите од претструктуирање на грчкиот долг се околу 50 милијарди евра, а земјата ја доби само првата транша помош за банките од ЕЦБ, во износ од 25 милијарди евра. НБГ, Алфа банк, Еуробанк и Пиреус банк минатиот квартал го завршија со загуби од вкупно 27,9 милијарди евра, од кои 23 милијарди излегуваат од спогодбата за отпишување на дел од грчкиот долг.

ЈОРГОС ПРАВОПУЛОС

гувернер на централна банка на Грција

“

Не постои паника, но постои страв, кој може да прерасне во паника меѓу грчките граѓани поради неизвесната политичка ситуација. к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ Фејсбук пушта нови акции поради голема побарувачка

Н

ајголемата социјална мрежа на светот, Фејсбук, соопшти дека ќе го зголеми бројот на акции за 25% во иницијалната јавна понуда (ИПО), која треба да започне во петок на берзата Насдак. Извори за Ројтерс велат дека со зголемувањето на бројот на акциите Фејсбук може да собере повеќе од 16 милијарди долари, со што ќе има највредно ИПО во историјата на интернет-компаниите на берза. Благодарение на зголемениот број акции и неодамна најавеното покачување на нивната цена, иницијалната јавна понуда на Фејсбук ќе биде трето најголемо ИПО во американската берзанска историја, по оние на Виза и Џенерал моторс, сметаат аналитичарите.

Се очекува преку излегувањето на берза да се зголеми пазарната вредност на Фејсбук на 93 до 104 милијарди долари, со што компанијата ќе им конкурира на гигантите како Амазон и Гугл, а ќе ја надмине вредноста на Хјулит-Пакард и Дел заедно.

> БРОЈКА

1,1%

падна цената на златото на светските берзи вчера поради нестабилната ситуација во еврозоната. Вредноста на златото паѓа четврти ден по ред, а вчера се продаваше по 1.526 долари за унца, што е 20% поевтино од историскиот максимум од септември минатата година.

Паѓа продажбата на автомобили во Европа

П

родажбата на нови автомобили во Европа минатиот месец падна за 6,9% во однос на истиот период минатата година, соопшти Европското здружение на произведувачи на автомобили (АЦЕА). Продажбата на автомобили порасна само на британскиот и на германскиот пазар, за 3,3% односно за 2,9%, додека во Франција падна за 1,9%. Италија и Шпанија забележаа двоцифрен пад на продажбата од 18% и 21,7%, покажуваат податоците на здружението. Од почетокот на оваа година само Германија и Велика Британија успеаја да ја одржат побарувачката, со раст од 1,8 и 1,4%, додека на останатите главни пазари е забележан пад на побарувачката, и тоа од 7% во Шпанија до 17,5% во Франција и 20,2% во Италија.

Меркел и Оланд без договор „За доброто на Европа“ Иако централна тема на првата средба меѓу германскиот канцелар, Ангела Меркел и новиот француски претседател, Франсоа Оланд, требаше да биде состојбата во Грција, сепак, европските лидери се согласија дека имаат различни мислења за клучните проблеми во Европа. Но, ветија заедничка соработка и раст Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Н

иту датумот на помпезната инаугурација, ниту громот кој го погоди неговиот авион на пат за Берлин не го премислија новиот француски претседател, Франсоа Оланд, веднаш да почне да се справува со стагнирачката економија, храбро ветувајќи дека ќе постави основа за раст на Европа. Поради политичкиот ќор-сокак со кој Грција може да ја вовлече Европа подлабоко во должничка криза, тој веднаш замина за Берлин на средба со неговата германска колешка, Ангела Меркел, и тоа веднаш по пропаѓањето на разговорите за коалиција во Грција, кои ја донесоа земјата на раб од излез од еврозоната. Иако централна тема на првата средба меѓу Меркел и Оланд требаше да биде состојбата во Грција, сепак, европските лидери се согласија дека имаат различни мислења за некои од клучните проблеми во Европа. Но, и покрај тоа, ветија заедничка соработка, која мора да резултира со раст на економиите. На првиот состанок „лице в лице“ со Меркел, Оланд само ја начна очекуваната тема во врска со Грција, иако беше најавено дека ситуацијата во оваа земја е главната причина за неговата посета. Тој изјави дека ја почитува одлуката на Атина да одржи нови избори, но додаде дека сака земјата да остане во еврозоната. Оланд призна дека дел од политичките партии во Грција не сакаат земјата да остане во еврозоната, додавајќи дека сите Грци треба да знаат дека Европа е подготвена да

им помогне со мерки за поттик на растот. Исто како и „фрау Меркел“, рече тој, и самиот сака Грција да остане во еврозоната, инсистирајќи Атина да ги исполни своите ветувања за да продолжи да добива меѓународна помош. Како што се очекуваше, тој побара одреден степен на согласност со финансискиот центар на Европа, па ја опфати и темата од својата успешна кампања, дека на Европа не & е потребна само буџетската дисциплина која ја припишуваат Германците, туку мора и да бара други начини за да го поттикне растот. „С$ што може да придонесе за раст мора да биде изнесено пред сите. Не сакам растот да биде само збор, туку да биде мерлив“, изјави Оланд пред новинарите по средбата со Меркел.

За доброто на Европа!

За време на својата кампања Оланд ја нервираше Меркел со своето ветување дека повторно ќе преговара за договорот за фискална дисциплина, за да се додадат мерки кои поттикнуваат раст. Се очекуваше дека Оланд ќе го искористи состанокот во вторникот за да го доведе во прашање рецептот на канцеларот за кратење на трошоците како главен лек за јавните финансии на европските земји кои имаат голем долг. Но, францускиот претседател не ја повика Европската централна банка (ЕЦБ) да преземе поголема улога во поддршката на растот. Меркел јасно стави до знаење дека нема да прифати повторно разгледување на

Ниту временските неприлики не го спречија новиот француски претседател, Оланд, веднаш по инаугурацијата да замине во Берлин на „жестока“ средба со неговата колешка, Меркел. подзаконските акти на ЕЦБ, кои бараат од банката да не дозволи инфлација. Свесен дека Меркел жестоко се противи на каква било мерка во насока на олабавување на европската фискална дисциплина, Оланд предложи Париз и Берлин да го искористат претстојниот месец за да ги истражат сите можни решенија. „Како што истакнав во мојата кампања, сметам дека треба повторно да се преговара за с$ што е одлучено досега и да се постават сите нови предлози на маса“, & рече Оланд на Меркел, која пак, предложи заедничките идеи за иднината на еврозоната да ги предложат на самитот на ЕУ кој ќе се одржи

следниот месец. „Германија и Франција знаат дека ја носат заедничката одговорност за Европа, затоа тие требаат да предложат идеи за поттикнување на нејзиниот економски пораст на средбата на врвот на ЕУ следниот месец. Ќе биде многу важно двете земји да ги претстават заедно своите идеи на оваа средба и тесно да соработуваат меѓу себе“, изјави Меркел на заедничката прес-конференција. Оланд пак, истакна дека е за сериозен однос кон буџетот и за пораст, што е единствениот пат за редуцирање на долгот и намалување на дефицитите. Тој нагласи дека сака да работи со Германија „за доброто на Европа“.

Новиот HTC Desire C – брилијантен и забавен

П

о успешното лансирање на серијата HTC One, глобалниот дизајнер на паметни телефони HTC го претстави својот најнов телефон, HTC Desire C. Со технологијата Beats Audio™, Desire C е паматен телефон со врвен дизајн, а сепак, достапен, кој ви овозможува да ја слушате музиката токму така како што ја замислил музичарот. HTC Desire C исто така ви овозможува лесно да ги менаџирате професионалните и приватните животи и да ги споделувате моментите коишто ги обликуваат. Достапен во црвена, бела и црна боја и со HTC Sense 4.0 интегриран со Android 4.0 (Ice Cream Sandwich), HTC Desire C е одличен како прв паматен телефон или како унапредување од веќе постоечкиот. Со моќна батерија и нудејќи пристап до илјадници апликации, игри, музика и филмови - достапни преку Google Play - секогаш ќе бидете поврзани и ќе се забавувате, независно каде сте, на работа, дома или во движење.

„Слушањето музика е едно од најпопуларните нешта за кои луѓето ги користат своите телефони, па затоа е поважно од кога и да е да ги пренесеме моќта и емоциите на уметникот од студиото“, вели Џејсон Мекензи, претседател на интернационална продажба и маркетинг за HTC корпорацијата. „HTC Desire C им нуди на корисниците одличен дизајн, лесен пристап до содржини и брзо поврзување – идеален сенаменски уред“, додава тој.

Совршен за забава и за бизнис

HTC Desire C обезбедува силно и богато искуство, со квалитет како во студио, кое е овозможено со комбинација на Beats Audio и вчудовидувачки хардвер. Комбинирајќи издржлива метална рамка со прецизна изработка, HTC Desire C е идеален за оние кои сакаат телефон со премиум-дизајн. Пакувајќи ја најновата мобилна технологија во чист и атрактивен дизајн, динамичниот 3,5-инчен HVGA екран на HTC Desire C

овозможува лесно пребарување на Интернет, гледање фотографии и поврзување со пријателите и со семејството. Ако сакате личните искуства да ги споделите на вашата социјална мрежа, камерата од пет мегапиксели на HTC Desire C и можноста за инстантно споделување ќе ви овозможат да „постирате“ во секој момент, само секунди откако сте сликале. Преку длабоката интеграција кај HTC Desire C на Dropbox и слободен онлајн-простор од 25GB, слободно можете да направите безбеден back-up, да пребарувате и да споделувате илјадници фотографии, видеа и документи, без оглед дали се зачувани локално или во облакот. HTC Desire C држи чекор со новите мобилни услуги, па овој модел доаѓа со интегриран NFC, овозможувајќи им на корисниците да вршат плаќања и да пристапуваат до информации и понуди во движење.

HTC Desire C ќе биде достапен во Македонија во јуни.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 17.05.2012

15

ФЕЉТОН

42

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА Почитувани читатели, читатели дневниот весник Ка Капитал апитал л ви ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено из во мај, 2009 година. Котлер заедно со својот от соработник с работник Џон Џо Каслионе ја напиш напишаа овааа книга во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизни бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како “Хаотика“ може да ви помогне да ги лоцир рате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентни хаос; како да развиете стратегии за долгорочна лоцирате отпорност рнос кон турбуленции; како да изградите флексибилност ф во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет!

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнис-стратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

СКИ ГЛАВА 4: ДИЗАЈНИРАЊЕ МЕНАЏМЕНТ СИСТЕМИ НА ЕЛАСТИЧНОСТ

Може ли во криза да се извлече максимумот од вработените?

Целта на „Хаотика“ е да им даде на деловните лидери јасна насока за да создадат препознатливи, стабилни и еластични организации. Ваквите организации ја имаат способноста да реагираат брзо на една постојано променлива околина. Тие можат да издржат голем стрес и притисоци со минимална штета. Како се прави тоа кога се во прашање вработените?

З

а време на криза се откажуваат проекти, некои членови на персоналот ги губат своите работни места и моралот почнува да опаѓа. Главните извршни директори се вртат кон директорите за човечки ресурси за да држат с$ под контрола во текот на овие кризи. Извлекувањето на максимумот од вработените во вакви околности може да се чини како невозможна задача, што е причината што сега се бара толку многу од директорите за човечки ресурси. Всушност, тоа е совршена можност за да се ресетираат процесите и да се поправи тоа што е расипано - и многу врвни менаџери се во уникатна позиција да го прават токму тоа ако директорот за човечки ресурси може да им покаже како да го прават. Еве како да се биде чесен и отворен со вашите вработени, наградувајќи ги на креативни начини и ангажирајќи ги да помогнат да се донесат тешки одлуки, што не само што ги држи организациите мотивирани, туку ги извлекува компаниите од неволји. Врвните извршни директори на компаниите мора да станат посериозни во поглед на својата улога во обезбедување на развојот на сегашните и на идните генерации на повисоки лидери во своите организации, односно, создавање долга резервна клупа за потенцијални наследници на повисоките извршни директори во секоја од клучните функционални области и понатаму. Кога агендите стануваат пренатрупани, развојот на таленти е меѓу најлесните теми за игнорирање

или барем, за одложување, дури и ако никој не ја оспорува важноста секогаш да се имаат вистинските луѓе со вистинските вештини на врвот на секоја деловна функција. Овде извршните директори за човечки ресурси треба да настапат, да ја затворат дупката со таленти и да им помогнат на своите компании да излезат на крај со предизвиците во една с$ потурбулентна средина.

10 ефективни препораки за HR кога економијата е во застој

1

Продолжете да регрутирате. Во најголем број случаи економските кризи се со краток здив, така што имајте ја на ум поголемата слика на долгорочен пораст. Полесно е да трошиме време за обука на нови регрути во периоди на забавен пораст. Исто така, вреди да се запомни дека ако отпуштате вработени во тек на рецесија, можеби на крајот ќе мора повторно да вработувате, кога времињата ќе станат подобри, и дека тоа може да чини многу повеќе пари долгорочно; Немојте да регрутирате проблематични лица. Во текот на тешки времиња немојте да ги намалувате вашите стандарди за регрутирање - всушност, подигнете ги. Ќе има многу талентирани луѓе на располагање, така што вашата компанија не треба да се задоволува со секој што е помалку талентиран; Распоредете ги мудро вашите ресурси. Отстранете ги состаноците што не додаваат вредност. Скратете ги состаноците. Организирајте

2 3

продажни или други состаноци во компанијата со јасно дефинирана профитна цел. Поставете специфични барања за резултатите. Како и да е, размислете за воведување одредени впечатливи состаноци со клиентите или со дилерите кога другиот дел од деловниот свет ги намалува; Продолжете да комуницирате. Бидете искрени со вработените во поглед на тешките времиња; дозволете им да ја разберат вистинската финансиска слика. Вработените често се расположени да направат кратења и промени кога ќе ги разберат фактите. Зборувањето јасно и искрено со вашите вработени помага да се намалат шпекулациите што се шират низ работната средина; Немојте да се потпирате само врз пораката на главните извршни директори. Една електронска порака од главен извршен директор што објаснува зошто компанијата е во загуба може да не им каже на вработените многу, што значи дека менаџерите од средно ниво ќе треба да го интерпретираат. Погрижете се вашите менаџери да разговараат со вработените во мали групи и да бидат колку што е можно поискрени во врска со тоа во каква состојба се наоѓа компанијата; Истакнете ја светлата страна. Дајте им на вработените позитивни повратни информации секогаш кога можете. Оддајте признание кога една работа е добро завршена и размислете за неготовински поттици. Разумно е да се замолат вработените да дадат с$ од

4 5

6

себе. Ако не работат со целосниот потенцијал, може да биде корисна една поволна оцена на придонесот, која ќе охрабри информации од двете страни. Исто така, нема потреба да се „заслади“: да се извлече компанијата од кризата нема да биде лесно, но нагласувањето на предизвикот може да има свои придобивки. Убаво е за вработените да сфатат дека можат да одиграат поголема улога во откривањето на можностите за компанијата; Продолжете да ги усовршувате луѓето. Во текот на кризи на луѓето им требаат нови и понапредни вештини и знаење, а усовршувањето, секако, исто така обезбедува и подигање на моралот; Ангажирајте тим што ќе го поправи тоа што е расипано. Традиционално, врвните извршни директори решаваат за стратегијата и дозволуваат таа да продре надолу. Проблемот со овој пристап е тоа што ретко ја предизвикува емоционалната приврзаност потребна за да се мобилизираат вработените околу една заедничка цел. Овде се работи за решавање проблем и на дисциплина и овде настапуваат вработените. Компаниите треба да ги впрегнат вработените во напорот да се открие каде и како да се намалат трошоците. Не само што експертизата на вработените ќе ги направи пововлечени во успехот на компанијата, туку исто така, таа му дава на менаџментот поточен увид во тоа што не функционира. Најдете ги клучните вработени што имаат авторитет во своите одделенија и придобијте ги за да го прифатат и да го шират обидот за промена. Тоа се луѓето што знаат како нештата, навистина, функционираат и имаат начин да ги соберат вистинските луѓе за работите да се завршат; Одете до крај. Многу програми за заштеди на трошоци не успеваат бидејќи менаџментот ја спроведува иницијативата само до половина или дозволува неефикасноста повторно да се појави по исполнувањето на краткорочните цели. Прифатете ги промените целосно или воопшто не прифаќајте ги; Одржувајте ги врвните работници во движење. Во еден идеален свет кризите имаат еден позитивен аспект - регрутирањето квалификувани вработени станува полесно. Со повеќе кандидати на пазарот на трудот, сега е можеби, време да се најде нов талент ако вашата компанија ги има ресурсите потребни за да продолжи да вработува. Но, менаџерите не треба да заборават на врвните работници што се веќе вработени. Кога економијата е лоша, лесно е да се мисли дека вработените се благодарни што воопшто имаат работа. Но, отказите и кратењата на буџетот може да предизвикаат добрите работници да бараат подобри можности. Дајте им причина да останат со тоа што ќе направите простор за да напредуваат.

7 8

9

10

(Продолжува) Во утрешниот број: По дизајнирањето менаџментски системи за еластичност, следни се маркетиншките системи на еластичност. Не пропуштајте го новото поглавје на „Хаотика“.

К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

PRVA MARKETING KONFERENCIJA ГЛАВЕН ГОВОРНИК

БРЕНДИРАЊЕ патот до потрошувачот 8 јуни 2012 / хотел ALEKSANDAR PALACE Скопје

Капитал во соработка со Saatchi&Saatchi членка на Publicis Groupe ви го претставува Џејсон Ромејко, интернационален креативен директор на Saatchi&Saatchi за брендот T-Mobile.

1

КАКО БРЕНДОТ ДА “РАБОТИ“ ЗА ВАШИОТ БИЗНИС?

Откријте ја „магијата” на најпознатиот светски бренд, Coca–Cola Како се повторува успехот на еден бренд? Екстензија на брендот Кафетин. Како да ја зголемите продажбата преку менување на имиџот на брендот? Искуството на Шкода Како брендот Т’га за југ им отвори врата на останатите брендови на винарницата Тиквеш? Раѓање на нов бренд. Кој и како го креираше брендот Винчини?

2

МАРКЕТИНГОТ ВО ФУНКЦИЈА НА ВАШИОТ БРЕНД

Како се создава бренд? Како изгледа процесот на брендирање? Кои се техники за брендирање? Која е разликата меѓу производ и бренд? Кој им помага на македонските компании во осмислување на своите бренд-стратегии? Колкава е улогата на маркетинг-агенциите во креирањето нови брендови? Кој во компаниите е задолжен за креирање брендови? Кога е вистинскиот момент да лансирате нов бренд? Можат ли македонските локални брендови да прераснат во глобални?

3

макБРЕНДонија ЕДЕН ПОИНАКОВ ПОГЛЕД

Брендирање на Македонија - идеја или реалност? Како н$ гледа, а како ние би сакале да н$ гледа светот? Кое е лицето на Македонија во светот, кој н$ претставува? Доволни ли се само спортот, културата и уметноста за промоција на една земја или е неопходен посеопфатен пристап? Каква стратегија за брендирање & е потребна на Македонија?

УЧЕСНИЦИ НА ВТОРИОТ ПАНЕЛ:

УЧЕСНИЦИ НА ТРЕТИОТ ПАНЕЛ:

АЛЕКСАНДРА ДИЛЕВСКА-СИМОВА

ЛАБИНА МИТЕВСКА

Регионален бренд менаџер за Адриатик регионот, Coca-Cola

САШО ПЕШЕВ Директор, New Moment

МИЛОШ РАДУЛОВИЌ

Директор, McCann Erickson

ЕЛИЗАБЕТА КАНЧЕСКА МИЛЕВСКА

УЧЕСНИЦИ НА ПРВИОТ ПАНЕЛ:

ДИМИТАР АНДОНОВ

Менаџер на ОТЦ дивизија, Алкалоид

МИЛЕ СТАНЧЕВ

Бренд менаџер за Шкода, Порше Македонија

РАДОШ ВУКИЧЕВИЌ маркетинг менаџер во ВВ Тиквеш

ГЛИГОР ЦВЕТAНОВ

Директор, Макпрогрес Виница

Директор, Publicis Macedonia

ВЛАДИМОР ДИМОВСКИ ВЕСНА КУЗМАНОВИЌ Директор GFK

Директор, Фестивал “Браќа Манаки”

Министер за култура на Р. Македонија

ЉУПЧО ЗИКОВ

Раководител на ОТЦ дивизија, Алкалоид

Директор и главен уредник на Капитал Медиа Гроуп

ДИМИТАР КОВАЧЕВСКИ

ЃОРЃИ ПЕТРУШЕВ

МИЛОШ РАДУЛОВИЌ

Директор за комуникации, Т-Хоме и Т-Мобиле Македонија

САШО НАУМОСКИ

Генерален директор, Витаминка

НИКОЛА ДЕРЕБАНОВ

Винарница Стоби, Член на Надзорен одбор

Здружение “Вина од Македонија”

СИМОН ТРПЧЕСКИ пијанист

ВИКТОР МИЗО директор на Дирекција за технолошки индустриски развојни зони

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА WWW.KAPITAL.MK Kapital Akademija...

www.kapital.mk

лица за контакт: Гордана Михајловска, Бобан Ѓоргиевски, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110