533-23.05.2012

среда. 23 мај 2012 сре. max. 220 C min. 120 C

чет. max. 220 C min. 110 C

пет. max. 240 C min. 110 C

МБИ 10

1.919,67

+0,17%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.827,21

-0,03%

ОМБ

120,70

0,00%

ЕМУ

€

61,66

САД

$

48,47

Курсна листа на Народна банка на Македонија

ТАДИЌ ОСТАНУВА ВО ИГРА КАКО ПРЕМИЕР!? 7 КОГА ЗАКОНОТ НЕ СЕ ЕСАПИ, ЕТИЧКИ КОДЕКС ЛИ ЌЕ ЈА МАЈКРОСОФТ ЈА СКРАТИ РЕШИ КОРУПЦИЈАТА? 10 РАДОСТА НА ФЕЈСБУК! 4-5

КРИВИЧНИТЕ ЗА ХАЏИ РИСТЕСКИ МУВЛОСАА МУ ВО ЈАВНОТО ОБВИНИТЕЛСТВО 8 ОБ

Н Наследникот на Чингоски ќе се бара на оглас?! 9

ЧЕТИРИ СЦЕНАРИЈА ВО КОИ МОЖЕ ДА СЕ ОДВИВА МАКЕДОНСКИОТ ПОЛИТИЧКИ ФИЛМ! 7 www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

број 533 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

! О К Е Л М А Н Т О З О В У А Н Т С А Р Н Е Т ФРАПАН

НА КОГО МУ ОДГОВАРА КРИЗАТА ВО МЛЕЧНИОТ БИЗНИС? ФРИСЛАНД КАМПИНА НЕМА ДА ЈА КУПИ БИТОЛСКА МЛЕКАРА 3

СТР.

СТР.

2-3

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

Грчката трагедија е пред својот крај и последниот чин ќе биде оваа или идната година, кога земјата ќе банкротира и ќе излезе од еврозоната.

НУРИЕЛ РУБИНИ

КОМЕНТАР

Катерина Попоска poposka@kapital.com.mk

К

“ аналитичар

среда 23/05/2012

Приврзок

артел - формална организација на производители кои се договараат да ги координираат цените и производите, вкупното производство, уделот на пазарот, поделбата на потрошувачите, да манипулираат со понудата и да основаат заеднички претставништва за продажба, поделба на профитот...“ Не само што ваквата појава во Македонија не е непозната, туку читајќи ја оваа дефиниција, пред очи ни изглегуваат неколку имиња на компании, бизнисмени, а богами и на владини претставници и на директори на (не)зависни регулаторни тела! Оти монополот, олигополот, картелот или која и да е ваква слична „творевина“ во ниту една држава не поминуваат без амин од Владата. Но, кај нас проблемот е што кога ќе се спомнат монополите или картелите, тие што треба да ги решат затвораат и очи и уши, подголтнуваат и пред јавноста прават фатаморгана дека пазарот е отворен за сите и дека либерализацијата на пазарот им е врвен приоритет. Едно време ЕУ ја караше Владата како мало дете дека мора да ги либерализира секторите како што се пазарот со нафтени деривати, гасот, банкарскиот, фармацевтскиот, телекомуникацискиот пазар... И Владата донесе закони, подзаконски акти, ама ништооо... С$ останува само на хартија! За каква дерегулација на пазарот зборуваат министрите кога на терен неколку фирми се с$ погласни дека не можат да влезат во бизнисот, на пример, со природен гас, нафтени деривати... Имаат лиценци, ги обезбедиле сите потребни документи и пари (што во денешно време се смета за виртуозност), ја купил целата опрема за инвестицијата, арно ама некој вика - не може! Може ли кој било инвеститор утре сам да си увезе гориво од каде што сака без да биде саботиран?! Или пак да почне да увезува гас, да влезе во бизнисот со парно и струја без притоа некој да му рече - чекај малку, каде си тргнал?! За инвеститор да влезе на пазарот треба да ги отвора вратите за својот бизнис со купче пари?! Реторички прашања, но со јасен одговор. И која е смислата на постоење на независните регулаторни тела кои треба да создадат пазарни услови, конкуренција, терен на кој сакаат да заиграат и странски корпорации, наместо да замижуваат пред плафонските цени и диктаторското однесување на пазарот. Па постоењето на две, три или четири фирми во еден сектор само по себе не значи либерализација и еднакви правила на игра. Некои од компаниите постојат само како приврзок, за да замајуваат јавност дека монополи нема и дека за секој има место под сонцето. Давањето под рака не смее да ја загрозува слободата на пазарот, да го спречува оној што сака да биде голем и да расте.

К

редитен раст од 10,32% бележи Прокредит банка во првиот квартал од годинава, кога има исплатено 2.419 кредити во вкупен износ од 27 милиони евра. Менаџментот на банката вчера соопшти дека годинава очекуваат кредитното портфолио да им се зголеми за 10% и да се зголеми побарувачката за долгорочни кредити за рефинансирање на постоечките кредити. „Кампањата за кредити за финансирање на стари и нови инвестиции со рок на отплата до 15 години е со цел да излеземе во пресрет на потребите на нашите клиенти. Поради кризата, фирмите имаат проблем со сервисирањето на кредитите, бидејќи амортизационите планови не се прилагодени на новата профитабилност и паричен тек“, изјави Јованка Јолеска-Поповска, генерален директор на Прокредит банка.

60

Млечни производи и јајца (во милиони долари)

Увоз

56,3

Извоз

50

43,2

40

30

23,2

20

10,7

10

1992

1993

1994

1995

1996 19 996

1997

1998

1999

2000

10,9

9,65

4,45

1,10

0

Извор: НБРМ

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Од една од најпрофитабилните земјоделски гранки, млечната индустрија полека, но сигурно паѓа на колена

Бројките за увоз на млеко и на млечни производи во Македонија фрапантно растат, а производството на сурово млеко дома, посебно по пропаѓањето на Сведмилк, е разочарувачко. Состојбата продолжува да се влошува. Само во првиот квартал од годинава увозот на млечни производи и на јајца порасна за 20,8% Дејан Азески azeski@kapital.com.mk

У

возот на млечни производи и на јајца во последните 10 години порасна за 5,5 пати, на 56,5 милиони долари во 2011 година и е за исто толку поголем од извозот, кој лани изнесуваше само 10,7 милиони долари. Бројките

за увоз на млеко и на млечни производи, како и за производстрво на сурово млеко во изминатите неколку години, посебно по пропаѓањето на Сведмилк, се разочарувачки, а состојбата продолжува да се влошува. Само во првиот квартал од годинава увозот на млечни производи и на јајца порасна за 20,8%

и изнесува 11,5 милиони долари. Оваа криза во млечната индустрија се случува во услови кога Владата се истури од давање пари за субвенции во сточарството. Само во последните три години за субвенционирање на сточарите се потрошени 70 милиони евра. Наспроти тоа, од една од најпрофитабилни земјоделски гранки, млечната индустрија полека, но сигурно паѓа на колена. Паѓа и сточниот фонд и целосно се уништени краварските фарми, кои работат на работ на рентабилност. Во услови на очекување на

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

македонски граѓани во последниве четири месеци се стекнале со бугарско државјанство, соопштија од бугарската Комисија за бугарско државјанство и Бугарите во странство. По Македонците кои се лидери во овој период следуваат Молдавците, Израелците, Украинците, Албанците, Србите и Русите.

27 милиони евра кредити од Прокредит во првиот квартал

Фрапантен раст на увозо му одговара кризата во м

Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

2.264 “

www.kapital.mk

> БРОЈКА

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

> БРОЈКА

8,3%

Фрисланд Кампина нема да ја купи Битолска млекара

изнесува кредитниот пораст во првите три месеци од годината, објави Народната банка. Според очекувањата на гувернерот Димитар Богов, со слично темпо ќе се зголемува кредитната активност и до крајот на годината. Тој оцени дека новите мерки што ги донесе во насока на зголемување на кредитирањето се очекува да дадат ефект во втората половина од годината. Порастот на депозитите во банките пак, достигна 9,8%, што според Народната банка, е показател за довербата на граѓаните и на компаниите во стабилноста на домашните банки.

Х

оландско-италијанската млечна групација Ројал Фрисланд Кампина се откажа од намерата да ги купи двете српски млекарници Млекара Суботица и Имлек, а со тоа и Битолска млекара која е дел од Имлек. По четримесечните преговори Фрисланд Кампина не успеа да се договори со инвестицискиот фонд Данјуб Фудс кој е сопственик на балканските млекарници. „Двете компании не успеаја да постигнат договор за условите на преземање и се согласија да стават крај на преговорите“, се вели во краткото заедничко соопштение од двете компании. На 2 февруари годинава Ројал Фрисланд Кампина и Денјуб Фудс кој е во сопственост на инвестицискиот фонд Салфорд, објавија дека потпишале меморандум со кој Кампина сака да

ги преземе Имлек и Млекара Суботица, а со тоа и најголемата македонска млекарница ИМБ Битолска млекара, дел од Имлек. Според договорот, холандско-италијанската компанија сакаше да преземе 79% од акциите на Имлек и 82% од Суботичка млекара. Од компаниите не објаснуваат зошто се откажа планираната зделка. Како што пренесуваат српските медиуми, заклучување на транскакцијата меѓу двете компании зависела од повеќе услови, вклучувајќи и завршување на постапката за проверка на податоците од купувачот, договорот за преземање на млекарниците, како и од добивање на одобренија од регулаторните тела за пазарна конкуренција. Од Денјуб Фудс велат дека се уште размислуваат за понатамошна консолидација на прехранбената и млечната индустрија со Имлек.

от на млеко! На кого млечниот бизнис?

42% 20,8% е зголемен увозот на млеко за последните три години

е зголемен увозот на млечни производи и на јајца во 2011 година и достигна 56,3 милиони долари

86,4

од фармите во земјава имаат 1-5 крави, а анализите од Европската унија покажуваат дека профитабилни фарми може да бидат само тие со минимум 120 крави нови играчи во млечниот бизнис, фармерите алармираат дека ако не се преземат конкретни мерки за подобрување на состојбата со млекопроизводството, увозот целосно ќе го уништи пазарот. Славче Атанасовски, фармер од Скопје, кој поседува краварска фарма од стотина грла молзни крави, вели дека увозот на сурово млеко во последните неколку години целосно го уништи пазарот. Напливот на млеко, пред с$ од Србија, целосно ја сруши откупната цена и го направи пласманот несигурен, а тоа придонесе за намалување на сточниот фонд. „Проблемот е едноставен. Мора да се стабилизира откупот на млеко, инаку нема зашто да го зголемуваме сточниот фонд. Иако има побарувачка од млекарниците, поради несигурниот пласман, ние с$ уште работиме со краткорочни планови. За да го зголемиме производството, потребни се сигурност и стратегија“, вели Атанасовски. Од Федерацијата на фармери потенцираат дека состојбата континуирано се влошува и ако за брзо време не се преземат мерки, пазарот на млеко, кој е еден од водечките во државата, целосно ќе замре. Оттаму истакнуваат дека состојбата во млекопроизводството и преработката на млеко во последните неколку години не е на завидно ниво, особено во поглед на квалитетот и откупот на млекото. „Во оваа индустрија се очекуваат големи предизвици во наредниот период, особено кај малите фармери, кои имаат висока цена на чинење за производство и многу мала конкурентност“, велат од Федерацијата.

БОРИС АНАКИЕВ

универзитетски професор

Кај нас има големи капацитети за производство на млеко, но имаме недостиг од суровина за преработка. Во 2010 година сме произвеле 347 милиони литри млеко, што е помалку од вкупните капацитети во Македонија. Постои опасност капацитетите што ќе се градат допрва со странски капитал да произведуваат со увезено млеко.

Странскиот капитал не ги подобри состојбите

Познавачите на млечниот бизнис велат дека Македонија пред неполни две децении била еден од поголемите извозници на млеко и на млечни производи во регионот, а денес поради намаленото производстсво с$ повеќе увезува. Живко Радевски, поранешен директор на битолската млекарница, кој е активно инволвиран во млечниот бизнис повеќе од 20 години, вели дека со приватизацијата на најголемата млекарница свесно или несвесно се уништил овој некогаш многу развиен и доходовен бизнис. „Влегувањето на приватниот капитал во млечната индустрија, наместо да му помогне, буквално го уништи домашното производство на млеко. Наместо да откупуваат домашно млеко, тие увезуваат згуснато. На пазарот претежно имаме српско млеко“, вели Радевски. Според него, ако пред 20 години Македонија извезувала 20 милиони тони млеко во Грција, сега не извезува ниту грам. „Влезот во Светската трговска организација н$ фати неподготвени и го изложи нашето производство на силна конкуренција, која не може да се издржи. Вака ќе останеме без ниту една крава и домашно производство на млеко“, вели Радевски. Универзитетскиот професор Борис Анакиев смета дека новите промени, како што е влезот на турската млекарница Суташ во Сведмилк и евентуалната продажба на битолската млекарница може дополнително да го зголемат увозот на сурово млеко поради намалено домашно производство на суровина. „Кај нас има големи капацитети за производство на млеко, но има недостиг од суровина за

лидери

ДЕЈАН НЕДЕВ

Н

ајдобриот македонски каратист и актуелен европски шампион, Недев, ќе учествува на петтиот ИТКФ Европски куп на најдобрите осум каратисти на Европа во традиционално карате за 2012 година

ТОДОР НОШПАЛ

И

по цена да го изгуби своето работно место, хирургот ортопед на Клиниката за ортопедија јавно ги обелодени проблемите со кои се соочува при работењето, а кои се на штета на пациентите

не им беше денот

Мали фарми, мал профит

Во Македонија околу 86,4% се фарми со 1-5 крави, а анализите од Европската унија покажуваат дека профитабилни фарми ќе бидат оние со минимум 120 крави. Според експертите, овие фарми сами по себе не можат да си обезбедат ниту евтини инпути, ниту да условат цена и ако не се групираат, природно е постојано да се во рацете на откупувачите по цена диктирана токму од нив. „Проблемот со немање големи фарми е самата бизнис-клима. Порано беше поисплатливо да имаш голема фарма, сега мислам дека дури повеќе ќе се раситнуваат, бидејќи фармерите не можат да издржат со вакво темпо. Инвестиција во голема фарма кај нас е тешко повратлива на краток рок и луѓето гледаат да ги смалат трошоците на најниско можно ниво“, вели Атанасовски. Од Федерацијата на фармери укажуваат на уште поголем проблем - рапидно намалување на производството на добиточна храна, од што директно зависи опстанокот на сточниот фонд. Добиточната храна, како еден најважните фактори за профитабилност на фармите, се произведува на с$ помали површини, што исто така е закана за сточарството, бидејќи повеќе се увезува добиточна храна, а со тоа и цената на чинење на сточарските производи е поголема.

јавни здравствени установи годинава ќе добијат условни надоместоци што претставува зголемување во однос на минатата година кога беа доделени условни буџети за девет здравствени институции. Како што информираат од Фондот за здравствено осигурување договорени се средства за определени здравствени услуги во вкупна вредност од 240 милиони денари. Планирани се и пари за трансплантација договорени со Клиниката за хематологија и Клиниката за урологија.

победник и губитник

+

ЖИВКО РАДЕВСКИ

преработка. Во 2010 година сме произвеле 347 милиони литри млеко, што е помалку од вкупните капацитети во Македонија. Постои опасност оние капацитети што тие ќе ги изградат да произведуваат со увезено млеко“, вели Анакиев. Тој потенцира дека мора да се зголеми приносот по крава во земјава. Иако е зголемен од 1.300 литри во 1991 година на 2.800 литри, тоа не е доволно.

15

ПОБЕДНИК

поранешен директор на битолската млекарница

Влегувањето на најновиот приватен капитал, наместо да му помогнe, буквално го уништи домашното производство на млеко. Наместо да откупуваат суровина од домашниот пазар, тие увезуваат згуснато. Пазарот е преплавен од српско млеко. Пред 20 години извезувавме 20 милиони тони млеко во Грција, сега не извезуваме ниту грам.

> БРОЈКА

3

ДЕЈАН РУНТЕВСКИ

П

рвиот човек на Агенцијата за храна и ветеринарство дозволил увоз на 20 тони пченица со олово. Допрва ќе испитува во која форма завршила на македонските трпези

Винарската визба Стоби с$ повеќе го освојува пазарот. Иако постои на пазарот релативно кратко време, со промоција и воведување нови видови вина винарската визба успеа да се наметне како препознатлив бренд. Освен с$ поголемиот удел што го имаат ДАНЕ на домашниот пазар, ЈОВАНОВ вината на Стоби се с$ поприсутни и на регионалните трпези, каде што полека, но сигурно станува препознатлив бренд за квалитетно вино. Но, сето тоа нема да може да се оствари без добра стратегија. Идејата на менаџментот на Стоби да им понуди висококвалитетно вино по пристапни цени на потрошувачите, по с$ изгледа, е клучот за раст и успех на компанијата. Резултат на тоа е новото вино „шардоне брик“, коешто беше промовирано на почетокот на неделата. Стоби за краток временски период лансираше повеќе видови квалитетни вина на пазарот, како традиционални вина, така и линија на елитни вина, што е голем успех за кратко време.

_

ГУБИТНИК Слабата поддршка на последните избори во Грција на лидерката на Демократската алијанса, Дора Бакојани, веројатно беше пресудна да ја натера поранешната грчка министерка за надворешни работи да мигрира повторно во својата матична партија. ДОРА Во потрага по поголема БАКОЈАНИ поддршка на следните избори, Бакојани реши повторно да & се приклучи на грчката Неа Демократија која на претходните избори имаше најмногу поддршка од граѓаните. Со ова Бакојани само покажува дека сепак политичките интереси и се далеку позначајни од државните. Токму дел од политиките на Неа Демократија ја натераа Бакојани да се откаже од матичната партија и промени за Грција да донесе преку нова, својата партија. Но, изгледа кога се во прашање желбата за превласт и евентулана функционерска фотелја, партиските разлики лесно се надминуваат.

мисла на денот

ДОМИНИК ШТРОС"КАН

П

оранешниот шеф на Светска банка никако да го тргне од себе срамот со обвинувањата за силување. Овој пат е соочен со истрага за групно силување во аферата „Карлтон“

ВИЗИЈАТА СО АКЦИЈА МОЖЕ ДА ГО СМЕНИ СВЕТОТ.

Џоел Артур Баркер футуролог

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО ФОТО НА ДЕНОТ...

Извозот на овошје и зеленчук е намален за 45% во првиот квартал фото:ФИЛИП ПОПОВСКИ

23,7

11,9

13,8

14,8

17,9

23,3

21,0

20,0

22,3 13,2

15,9

18,7

15,1

18,1

21,4

22,3

22,1

Извор-НБРМ

(во милиони долари)

С И

звозот на овошје и зеленчук во првиот квартал годинава е намален за 45% споредено со првиот квартал лани. Според податоците од Народната банка во првиот квартал годинава се извезени свежо овошје и зеленчук во вредност од 22,2 милиони долари, за разлика од ланскиот извоз од 32,4 милиони долари.

светот низ медиумите... Капитал Ка

Буга Бугарија ги менува законите за да се отвори поголем простор за инве инвестиции во алтернативните изво извори на енергија. Иако со голем поте потенцијал, земјата засега заостанува зад другите д членки на ЕУ во кори користењето на т.н. зелена енергија.

Gulf News Gu

Се ккомплицира состојбата и во Јемен, кој е последен во низата Јеме блискоисточни жаришта. По блис последните бомбашки напади, посл извесно е дека кризата од соседна изве Сирија лесно може да се прелее и Сири во уште у една блискоисточна земја.

Miami Herald

Што по НАТО во Авганистан? Ова прашање го поставува американскиот весник по јасниот став на претседателот Обама на последниот НАТО-самит дека до 2013 година сите странски трупи би требало да ја напуштат крајно безбедносно нестабилната средноисточна држава.

The Times

Смртта на либискиот бомбаш Локерби, според лондонскиот дневен весник, закопала засекогаш многу мистерии, кои никогаш нема да стигнат до ушите на семејствата на 270 загинати во бомбашкиот напад на авионот на Пан американ во 1988 година.

Мајкрософт ја с радоста на Фејс На вториот ден од тргувањето со акциите на Фејсбук, инвеститорите останаа разочарани поради падот од 11% на цената на акциите. Причина е преголемата понуда, но пред с$ промоцијата на новата социјална мрежа на Мајкрософт, која значи конкуренција за Фејсбук Васе Целеска

К

celeska@kapital.com.mk

ритиките за излегувањето на Фејсбук на берза во понеделнкиот се зголемуваа како што почна да паѓа вредноста на акциите на компанијата. Инвеститорите во вториот ден од иницијалната јавна понуда (ИПО) на најголемата социјална мрежа во светот изгубија речиси 22 милијарди долари. Акциите на компанијата, основана од 28-годишниот Марк Закерберг, во понеделникот на берзата Насдак во Њујорк паднаа за 10,99%, со што пазарната вредност на компанијата се намали за речиси 12 милијарди

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Македонски бизнисмени купуваат евтини имоти во Грција

2

Германската РТЛ сака да ја купи Канал 5?

3

Тонот на Груевски - за странците на „ignore“ ! Ќе накисне ли дома што згрме надвор?

4

поменикот на Филип Втори, официјално наречен „Воин“ висок 13 метри вчера беше издигнат врз постаментот на плоштадот Карпошово востание кај црквата Св.Димитрија во Скопје. Споменикот, заедно со постаментот е висок 29 метри, а ќе има придружни скулптури и релјефи, како и фонтана.

п? Карлос Слим нов сопственик на Вип?

МАРК ЗАКЕРБЕРГ

основач на Фејсбук

Иако продажбата на акциите на Фејсбук е критична, основачот на најпознатата социјална мрежа на првиот ден од понудата на акции заработи 19 милијарди долари.

долари. Дали главната причина за падот е конкуренцијата. Мајкрософт му го зададе ударот на Фејсбук на вториот ден од јавната аукција со промоција на новата социјална мрежа и интернет-пребарувач So.cl (Сошл), во која многумина гледаат конкуренција на Фејсбук и на Гугл плус. Ова беше полн погодок за Мајкрософт, но лоша среќа за Фејсбук. Цената на акциите на Фејсбук падна за 12% веднаш по отворањето на берзата во понеделникот, со што погласни станаа сомнежите дека компанијата не ќе може да ги исполни очекувањата на инвеститорите. Акциите на Фејсбук во петокот, на денот на дебито на берзата, се држеа добро, стартувајќи со вредност од 38 долари за акција. Во еден момент цената се движеше околу 42 долари, но во понеделникот се спушти на 34 долари. Некои аналитичари тврдат дека ова се случува

бидејќи советниците на Фејсбук одредиле превисока цена на акциите, а други сметаат дека с$ уште е рано да се зборува за успехот на Фејсбук на берза. Тука главната вина може да ја преземе инвестициската банка Морган Стенли, која ја има водечката улога во продажбата на акциите меѓу 33-те фирми кои ги ангажира Фејсбук за да ја менаџираат продажбата. Само еден ден пред понудата на акции, Морган Стенли и Фејсбук, чии директори одиграа активна улога во процесот на ИПО, одлучија да ги зголемат и цената и обемот на акции кои се пуштија во продажба и тоа за 25%, што за многумина аналитичари претставуваше ризичен потег. „Се чини дека инвеститорите

ја препознаа алчноста на компанијата и банките кои ја водат продажбата на акции, па сега реагираат негативно на целата ситуација“, пишува во анализата на Блумберг. Викендот имаше и многу негативни коментари од медиумите, а тоа многу влијае врз расположението на инвеститорите. Некои од критичарите велат дека за лошото тргување делумно е виновна и берзата Насдак, бидејќи тргувањето во петокот беше одложено за речиси еден час поради проблеми со сфтверот, што ги остави збунети и нерешителни многу од инвеститорите.

Совршен чекор на конкуренцијата „So.

115

милијарди долари изнесува пазарната капитализација на Фејсбук на првиот ден од понудата на акции

11%

падна вредноста на акциите на Фејсбук на вториот ден од тргувањето на Насдак

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

250 450 80%

илјади долари чини 90-минутен говор на Тони Блер, поранешниот британски премиер, објавува белградски „Вести“

илјади долари е досега најскапиот одржан говор-предавање на поранешниот американски претседател Бил Клинтон, кој се наоѓа на врвот од најплатените говорници во светот

од вредноста на платата на актуелниот претседател може да достигне хонорар на претседател во Србија, ограничување предвидено со закон

ДИМИТАР БОГОВ

гувернер на Народна банка

Банките се стабилни дури и во најцрните сценарија

Б

анкарскиот систем во земјава, и покрај неизвесноста што се зголемува во Европската унија, покажува исклучителна стабилност. Адекватноста на капиталот е зголемена на ниво од 17,5%, изјави гувернерот на Народната банка, Димитар Богов. „Стрес-тест симулациите покажуваат дека и при најцрните сценарија банките нема да ја намалат адекватноста на капиталот под законскиот минимум од 8%. Стопанска банка во моментов има висока адекватност на капиталот над 18%, па дури и во најлош случај адекватноста, сепак, би останала значително над неофицијалниот минимум што го бараме ние од големите банки, 12%“, потенцираше Богов.

скрати сбук! Фејсбук - предводник на нов технолошки балон?!

Г

олемиот ден на социјалната мрежа Фејсбук во историјата на либералната демократија требаше да биде причина за славење на Волстрит, но наместо тоа на пазарот настанаа тешкотии, смета Рич Карлгард, издавач на магазинот „Форбс“. Во март 1986 година, потсетува Карлгард, Мајкрософт на својот прв ден како јавна компанија заврши со пазарна капитализација од 780 милиони долари. Во следните 13 години, вредноста на компанијата порасна за повеќе од 700 пати, а Бил Гејтс во 1999 година стана најбогат човек на светот. Фејсбук својот прв јавен ден го заврши со пазарна капитализација од 115 милијарди долари, а на основачот Марк Закерберг му донесе богатство од 19 милијарди долари. Карлгард смета дека на пазарот се создава технолошки балон, кој се заканува да пукне, бидејќи технолошките компании поради брзиот напредок на технологијата с$ уште претставуваат несигурна инвестиција. cl е експериментален и истражувачки проект кој се концентрира на иднината на социјалните искуства и учењето, посебно меѓу младите луѓе“, истакнуваат од Мајкрософт. Новата социјална мрежа има намера да им помогне на студентите да пронајдат и да ги споделуваат меѓусебе интернетстраниците за кои се интересираат кога нешто истражуваат. Тие можат заедно да гледаат видео и да креираат „богати постови“, заедно да прикажуваат разновидни визуелни интернетсодржини. На So.cl не може да се објавуваат фотографии, но од Мајкрософт истакнуваат дека наскоро ќе ја воведат и таа опција. Промоцијата на новата социјална мрежа на Мајкрософт многумина аналитичари ја опишаа како совршен чекор, бидејќи сега пазарот станува поконкурентен, иако с$ уште докрај не се знае каква ќе биде примената на So.cl. Коментарите за падот на акциите на Фејсбук се различни. Некои од аналитичарите сметаат дека вредноста на акциите на социјалната мрежа ќе продолжи да расте, а други одат во крајност, коментирајќи дека се појавува нов балон од интернет-компании на пазарот. „Релано пазарот не го процени она што Фејсбук може да му го донесе. Цената на акциите за некои иневеститори едноставно е превисока“, вели Патрик Мурхед, брокер и аналитичар во Мур инсајтс стратеџи. Аналитичарот на компанијата Аналитичарите на „Волстрит

ТОП ВЕСТИ...

журнал“ велат дека трговците со акции на мало или најчесто зафаќаат 20% од акциите на ИПО, но во случајот на Фејсбук нивниот број беше поголем, па тие купија околу 30%, што многу влијаеше на продажбата во вториот ден од излегувањето на берза. Старт ап компаниите од Силиконската долина, како што се Зинга, Линкедин, Групон и Пандора, од минатата година го тестираат апетитот на инвеститорите за нов бран на „дот-ком“ индустријата, но без некој позначаен успех. Лани инвеститорите предупредуваа на појавата на втор „дот-ком“ балон, откако Линкедин постигна двојно повисока вредност со своето ИПО, но таквиот претеран ентузијазам спласна последниве месеци. Последниот „дот-ком“ играч на пазарот за ИПО, Зинга, во декември заврши со 5% помала вредност од планираната. Интернет-компанијата за групно купување и попусти, Групон, на 3 мај минатата година излезе на берза преку ИПО вредно 805 милиони долари. Досега вредноста на нејзините акции е намалена за 42%. Интернетплатформата за бизнисвмрежување, Линкедин, чија вредност на акции на првиот ден од тргувањето на 19 мај минатата година се дуплираше, сега се соочува со пад од 36%. Експертите сметаат дека е ризично што компанија како Фејсбук излезе на пазарот на капитал во време кога инвеститорите почнуваат да се сомневаат во некои од интернет-бизнисите.

66

концесии за ловишта додели Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство на 18 ловни друштва од земјава. Концесионерите ќе имаат обврска да го заштитат и размножат дивечот до планираниот минимум според претходно утврдените норми за секоја ловна единица посебно. Концесијата е во времетраење од 10 години.

16

илјади хектари се засадени со житни култури во Пелагонија, додека со есенски култури се засадени 25.000 хектари житни култури, со што е завршен најголемиот дел од пролетната сеидба. Како што информираат од Министерството за земјоделство, најзастапена е пченката, потоа следуваат сончогледот и градинарските култури, а до 25 мај ќе заврши и расадувањето на тутунот.

Сараќини ги покани Словенците да инвестираат во бањски туризам

Г

еотермалниот и бањскиот туризам, трговијата, енергетиката и словенечките инвестиции во Македонија беа главна тема на разговор на министерот за економија, Ваљон Сараќини, и неговиот колега Радован Жерјав. „Во делот на туризмот заклучивме да се формира конзорциум од страна на словенечките компании кои имаат знаење, капацитети и желба да инвестираат во геотермален и бањски туризам. Им понудивме четири локации за бањски туризам - Дебар, Кочани, Стрновец и Куманово“, изјави Сараќини. Тој го промовирал и концептот за туристички развојни зони што побудило интерес од словенечка страна за инвестиции. „Интерес има и за изградба на мали и големи хидроцентрали, како и за фотоволтаични централи, но и за отворање фабрика за производство на соларни панели, како и за експолатација на минерални суровини“, потенцира Сараќини. Словенечкиот министер Жерјав, пак, најави можност за учество на словенечки компании во изградба на мали хидроцентрали. „Разговаравме за можноста Словенија во Македонија да гради хидроцентрали, меѓу кои стана збор и за 12 хидроцентрали што се планира да се градат на Вардар, бидејќи имаме капацитети дури 95% од опремата сами да ја произведеме, рече Жерјав. Словенија со вкупно учество од 2,4% во надворешно-трговската размена во 2011 година се наоѓа на 12-то место од земјите со кои Македонија остварува најголем обем на трговска размена. Во 2011 година во Словенија е извезена стока во вредност од 88,2 милиони долари, а е увезена за 185,3 милиони долари со што е остварен дефицит во износ од 97,1 милион долари или покриеноста на увозот со извоз е 47,6%. Во првиот квартал од годинава Македонија извезла стоки во Словенија во вредност од 15,8, а увезла за 34,3 милиони долари и има дефицит од 18,5 милиони долари. Македонија во Словенија во 2011 година најмногу извезла електрична енергија, заварени цевки, делови и прибор за моторни возила, валани производи од железо или нелегиран челик, а најмногу увезла електрична енергија, лекови, месо и други производи од живина, производи од месо, сирење, хидраулични турбини и водни кола.

Државната болница во Скопје ќе се вика „Мајка Тереза“

В

ладата, на предлог на премиерот Никола Груевски, на последната седница донесе одлука урбанистичката целина каде што се сместени државните клиники од терцијарното здравство, во минатото наречени Клинички центар или популарно наречени Државна болница, да се именува „Мајка Тереза“, по големата хуманистка и добитничка на Нобеловата награда за мир, која е родена во Скопје. Како што информираат од Владата, во исто време & е препорачано на општината Центар урбанистичкиот план за оваа урбанистичка целина да се именува „Мајка Тереза“, соопшти владината прес-служба.

Милчо Манчевски доби титула национален уметник

Р

ПОЛ КРУГМАН

економски аналитичар

Грција може да излезе од еврозоната, но еврото треба да се одржи по секоја цена

еномираниот македонски филмски режисер Милчо Манчевски ја доби титулата национален уметник за 2012 година. Од годинава до крајот на животот секој месец тој ќе добива паричен надомест по 60 илјади денари во нето-вредност. „По разгледувањето на една пристигната пријава испратена од Кинотеката на Македонија за номинирање на Милчо Манчевски за титулата национален уметник одлучи дека македонскиот филмски режисер ги исполнува критериумите утврдени со Законот за национален уметник. Оваа титула, во согласност со Законот, ќе биде доделен на 8 септември од страна на претседателот Ѓорге Иванов“, Иванов изјави министерката за култура, Елизабета Канческа-Милевска. Нема многу што да се говори за Канчес филмското творештво на Милчо Манчевски, истакна филмс министерката, додавајќи оти целокупниот негов минист ангажман ангажм е промоција на македонското филмско творештво не само во Македонија, туку и во светски твореш рамки.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.919,67 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.916,40

На Македонската берза вчера беше остварен промет во износ од 16,5 милиони денари. Од овој промет, 15,6 милиони денари беа реализирани на официјалниот пазар, додека на редовниот пазар прометот изнесуваше 908 илјади денари. МБИ-10 денес се зголеми за 0,17% и изнесуваше 1.919,67 поени. МБИД се намали за 0,03% и изнесуваше 1.827,21 поени, а ОМБ остана исто како и тргувањето од претходниот ден и изнесуваше 120,70 поени. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Кјуби Македонија

1.371,00 +228,00

+19,95%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Бетон Скопје

5.002,00 -398,00

-7,37% 7 37%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

12.488,51 0 13% -0,13%

Иако кредитната агенција Фич го намали рејтингот на Јапонија, а ОЕЦД предупреди на опасноста од длабока рецесија во еврозоната, американските индекси вчера не ослабеа. И Dow Jones и Nasdaq беа обоени зелено.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.368,48 8.729,29 1.315,99 2.847,21 6.404,31 733,33

VALUTI

£ €

СТАПКА

+1,21% +1,10% +1,60% +2,46% +1,16% +1,13%

€ $

1,2366 ПРОМЕНА

-0,1%

СТАПКА

1,2768 ПРОМЕНА

+0,1%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.581,80 -0,43% 0 43% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

108,92 +0,10% 0 10% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

И

ако не би било добро тоа да се случи, сепак, можно е Грција да излезе од еврозоната, изјави добитникот на Нобеловата награда за економија. „Тоа силно ќе ја погоди грчката економија, ќе има загуби на кредитите за Грција, но тие загуби секако ќе се случат. Ако Европејците се пресметале и го направат она што е потребно за да не се распадне целата еврозона, тогаш тоа и не е толку лошо, бидејќи станува збор за мала економија на неодржлив курс“, оценува Кругман, кој смета дека еврото треба да се одржи по секоја цена.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ВАЦЛАВ КЛАУС

претседател на Чешка

Не е виновна Грција, Европа се соочува со систематска криза.

“

PRVA MARKETING KONFERENCIJA ГЛАВЕН ГОВОРНИК

БРЕНДИРАЊЕ патот до потрошувачот 8 јуни 2012 / хотел ALEKSANDAR PALACE Скопје

Капитал во соработка со Saatchi&Saatchi членка на Publicis Groupe ви го претставува Џејсон Ромејко, интернационален креативен директор на Saatchi&Saatchi за брендот T-Mobile.

1

КАКО БРЕНДОТ ДА “РАБОТИ“ ЗА ВАШИОТ БИЗНИС?

Откријте ја „магијата” на најпознатиот светски бренд, Coca–Cola Како се повторува успехот на еден бренд? Екстензија на брендот Кафетин. Како да ја зголемите продажбата преку менување на имиџот на брендот? Искуството на Шкода Како брендот Т’га за југ им отвори врата на останатите брендови на винарницата Тиквеш? Раѓање на нов бренд. Кој и како го креираше брендот Винчини?

2

МАРКЕТИНГОТ ВО ФУНКЦИЈА НА ВАШИОТ БРЕНД

Како се создава бренд? Како изгледа процесот на брендирање? Кои се техники за брендирање? Која е разликата меѓу производ и бренд? Кој им помага на македонските компании во осмислување на своите бренд-стратегии? Колкава е улогата на маркетинг-агенциите во креирањето нови брендови? Кој во компаниите е задолжен за креирање брендови? Кога е вистинскиот момент да лансирате нов бренд? Можат ли македонските локални брендови да прераснат во глобални?

3

макБРЕНДонија ЕДЕН ПОИНАКОВ ПОГЛЕД

Брендирање на Македонија - идеја или реалност? Како н$ гледа, а како ние би сакале да н$ гледа светот? Кое е лицето на Македонија во светот, кој н$ претставува? Доволни ли се само спортот, културата и уметноста за промоција на една земја или е неопходен посеопфатен пристап? Каква стратегија за брендирање & е потребна на Македонија?

УЧЕСНИЦИ НА ВТОРИОТ ПАНЕЛ:

УЧЕСНИЦИ НА ТРЕТИОТ ПАНЕЛ:

АЛЕКСАНДРА ДИЛЕВСКА-СИМОВА

ЛАБИНА МИТЕВСКА

Регионален бренд менаџер за Адриатик регионот, Coca-Cola

САШО ПЕШЕВ Директор, New Moment

МИЛОШ РАДУЛОВИЌ

Директор, McCann Erickson

ЕЛИЗАБЕТА КАНЧЕСКА МИЛЕВСКА

УЧЕСНИЦИ НА ПРВИОТ ПАНЕЛ:

ДИМИТАР АНДОНОВ

Менаџер на ОТЦ дивизија, Алкалоид

МИЛЕ СТАНЧЕВ

Бренд менаџер за Шкода, Порше Македонија

РАДОШ ВУКИЧЕВИЌ маркетинг менаџер во ВВ Тиквеш

ГЛИГОР ЦВЕТAНОВ

Директор, Макпрогрес Виница

Директор, Publicis Macedonia

ВЛАДИМОР ДИМОВСКИ ВЕСНА КУЗМАНОВИЌ Директор GFK

Директор, Фестивал “Браќа Манаки”

Министер за култура на Р. Македонија

ЉУПЧО ЗИКОВ

Раководител на ОТЦ дивизија, Алкалоид

Директор и главен уредник на Капитал Медиа Гроуп

ДИМИТАР КОВАЧЕВСКИ

ЃОРЃИ ПЕТРУШЕВ

МИЛОШ РАДУЛОВИЌ

Директор за комуникации, Т-Хоме и Т-Мобиле Македонија

САШО НАУМОСКИ

Генерален директор, Витаминка

НИКОЛА ДЕРЕБАНОВ

Винарница Стоби, Член на Надзорен одбор

СИМОН ТРПЧЕСКИ пијанист

ИВО ЛАУРЕНЧИЌ

основач и партнер во IDEA Plus Communications

ВИКТОР МИЗО директор на Дирекција за технолошки индустриски развојни зони

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА WWW.KAPITAL.MK Kapital Akademija...

Здружение “Вина од Македонија”

www.kapital.mk

лица за контакт: Гордана Михајловска, Бобан Ѓоргиевски, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

ПОЛИТИКА 7

Тадиќ останува во игра како премиер!?

Со свечена академија денес ќе се слави денот на Власите

П

С

оранешниот претседател на Србија, Борис Тадиќ можно е да седне во премиерската фотелја. Иако по поразот од претседателските избори Тадиќ рече дека не планира да биде премиер, сепак, популарноста меѓу сопартијците, кои бараат од него да ја прифати премиерската функција, го убедија миленикот во Демократската партија да направи пресврт и да ја прифати понудата. Вакви ифнормации пласираа дел од српските медиуми вчера, но до доцна попладнето тој лично се немаше огласено со официјален став. Познат по промоција на европска агенда, прашањето е како би кохабитирале Тадиќ и Николиќ.

о свечена академија во хотелот Александар Палас ќе се прослави денешниот Национален ден на Власите - 23 мај. Во вечерните часови, пак, во Универзалната сала ќе се одржи и Влашки фестивал кој секоја година традиционално се одржува по овој повод, а ќе биде положено и цвеќе на споменикот на Мајка Тереза и спомен-плочата на Тоше Просеки во Скопје. Инаку 23 мај се одбележува како Национален ден на Власите од формирањето на првите посткомунистички влашки здруженија од страна на сите Власи на Балканот и пошироко, а со последните измените во Законот за државните празници на Македонија, овој ден е прогласен за државен празник за граѓаните од влашката етничка заедница.

Регионот против говор на омраза

П

остоењето нетолеранција и омраза врз верска, национална, расна и каква било друга основа создава услови за конфликтност, која може да прерасне во насилство и општествена дезорганизација. Ова се дел од заклучоците на регионалната конференција, поддржана од ОБСЕ, за подобро справување со кривичните дела мотивирани од омраза и говор на омраза. „Ефикасната превенција и репресија на делата на омраза нужно имплицира права врз основа на начело на еднаквост“, вели претседателот на МАНУ, академик Владо Камбовски. Амбасадорот Ралф Брет, шеф на Мисијата на ОБСЕ, смета дека кривичните дела мотивирани од омраза влијаат на социјалната стабилност и на кохезијата во заедницата и претставуваат манифестација на нетолерантност, која остава последици не само за директната жртва, туку и за групата со која се идентификува жртвата.

ЧЕТИРИ СЦЕНАРИЈА во кои може да се одвива македонскиот политички филм! Катерина Синадиновска

С

sinadinovska@kapital.com.mk

ложена с тан у в а играта на македонската политичка сцена откако исходот од самитот во Чикаго, иако очекуван, секако ги отвори прашањата за одржливоста на власта и на нејзините досегашни политики визави евроатлантската иднина на државата. Јасното „НЕ“ од НАТО и недвосмислената порака дека кога се сака да се влезе во некоја организација, неопходно е да се почитуваат нормите што ги наметнува (без

разлика дали тие се во судир со досегашните искуства, па дури и со меѓународното право) ги дефинираат и контурите на идното десјтвување на политичките партии кај нас. Острото интервју на премиерот Никола Груевски, кое успеа два дена да ја дрма јавноста, нема уште долго да биде во фокус на вниманието, без разлика колку тешки зборови беа кажани. Дипломатските претставништва одлучија да ги игнорираат острите тонови и не дозволија „војната“ да се крене повисоко, па кај и да

Сценарио 1:

Груевски да распише предвремени избори

О

ва е една с$ погласна опција за можна политичка разврска! Навикнати на изборни соочувања секоја година, лесно може да се заклучи дека ова сценарио се врти во јавноста по инерција, но она што е факт е дека за ваков исход веќе се зборува и во ВМРО–ДПМНЕ и во СДСМ. Аналитичари блиски на владејачката партија коментираат дека не е исклучено Груевски да се одлучи на овој чекор – с$ уште, според сите анкети, в од и п р ед С ДС М, а по Чикаго неговиот рејтинг во македонската реалност е во моментален пораст (оти тој за народот НИКОЛА ГРУЕВСКИ е искрениот политичар премиер кој храбро прозборел за

дволичноста на странците што сакаат да ни го сменат името), па зошто не би си обезбедил нов мандат во договор со ДУИ, кои исто така, засега, се лидери во албанскиот блок. И Груевски и Ахмети се свесни дека нивните рејтинзи паѓаат. Тоа е процес кој е неминовен и кој не може да биде реверзибилен. Груе в ск и в е што усп е в а ш е д а го забави падот, но насоката во која се движи неговата партија е надолу. Постсамитните периоди секогаш се погодни за изборни „освежувања“. Впрочем, ова е филмот што веќе го имаме видено – по Букурешт, кога Груевски се одлучи за предвремени избори. Но, ова е 2012 година и во оваа временска консталација нејасно е само кое би било алибито за еден ваков неодговорен потег на власта! Четири години поминаа од 2008 година, во кои владејачкото мнозинство можеше и покажа што умее. Двете претходни предводени од ВМРО–ДПМНЕ исто така не одат во прилог.

Сценарио 3:

Победа на опозицијата на локалните избори

А

еве им го и концептот: победа на локалните избори. Ова за многумина звучи како малку веројатно, но треба да се има предвид дека ако до тие избори нема политички потреси (како претходните сценарија), многу нешта би се смениле на политичката сцена. Очаен е растот на рејтингот на опозициската партија, која не се ослободува од бремето на лидерот Бранко Црвенковски, но од друга страна, последователните економски шокови, кои наесен и на зима кулминираат, оставаат простор за други очекувања. Војната на СДСМ и на ВМРО–ДПМНЕ веќе е почната преку секојдневни меѓусебни напади врз нивните актуелни градоначалници. СДСМ вели дека овој пат имала идеја: ќе почнеле со промоција на имиња уште есенва, веднаш по

големиот митинг, кој им е најавен за 2 септември, за да немало разочарување во членството дека во последен момент двајца или тројца партиски функционери ги избираат кандидатите. „Ќе разработиме и ќе понудиме сериозен економски концепт. К а ко д а и м с е п о м о г н е н а компаниите, како до инвестиции на локално ниво. Членовите ја сфатија логиката дека треба Фронт. На пример, има општини каде што лани изгубивме со 80 гласови, а ЛДП или Народна имаат по 300–500“, велат в о С ДС М. О на што б и следувало потоа е итно БРАНКО барање на предвремени парламентарни ЦРВЕНКОВСКИ лидер на СДСМ избори!

е, ќе се наметнат клучните прашања – зошто Македонија не успева да ја крене блокадата за НАТО, до каде сме во суштинските реформи наметнати од пристапниот дијалог, н$ тужат ли кадиите што н$ судат, што правиме со податокот дека просечен Македонец дава 470 евра мито годишно, дали чекаме по половина година за снимање во болница, каква е кондицијата на ФЗО и на ПИОМ, има ли лојална конкуренција, какви се тендер-условите за компаниите и што е најважно – кој е квалитетот на животот на македонските граѓани? Државата се задолжи 900 милиони евра за само една година, оствари економски раст од само 3%, а проекциите

за годинава се дека не може да очекуваме повеќе од скромен 1% раст на БДП, кој како што анализира „Капитал“ – ништо нема да ни вреди! Оттука, јасно е дека многу дилеми се отворени за насоките во кои се движи земјата, во клучните општествени сектори. Интервјуто на премиерот многумина го толкуваат како пресвртна точка. Тоа, секако, беше едно јасно признавање на немоќта за совладување на неправедните игри на геополитиката! Но, немоќна ли е државата или оваа власт? „Капитал“ анализира – кои се четирите сценарија во кои ќе се одвива македонскиот политички филм!?

Сценарио 2:

Ново парламентарно мнозинство

С

ценарио во кое лидерот на ДУИ, Али Ахмети, е главен играч. Опозицијата во албанскиот блок бара распуштање на Парламентот и предвремени избори! Ќе гледаме ли и гласање на доверба на Владата? Во ВМРО–ДПМНЕ велат дека ова барање с$ уште го разгледуваат и дека немаат изградено став. Прашањето како би се однесувале партиите во Собранието со ваква точка на дневен ред, всушност, е следното – како ќе гласа ДУИ? Ахмети може да прифати да оди на избори, но тоа не значи и распаѓање на договорот со Груевски. И во вакви услови останува отворена опцијата тоа да биде нивен „дил“. Но, гласање против сопствената влада и формирање ново парламентарно мнозинство по внатресобраниски пат е друга приказна. Оние кои до скоро полагаа големи надежи во Ахмети и во неговата одлука да излезе од

Владата, СДСМ, сега пеат друга песна. Високи партиски извори од партијата на Бранко Црвенковски за „Капитал“ велат дека не веруваат повеќе оти Ахмети би ја напуштил коалицијата. Четири години требаше да поминат, вероат н о, з а С ДС М д а ј а разбере поврзаноста на владејачките партии. „Како ќе игра Ахмети не ни е грижа. Ниту како ќе играат другите албански партии. Ние сега влегуваме во АЛИ АХМЕТИ друг концепт“, лидер на ДУИ велат во СДСМ.

Сценарио 4:

Решавање на спорот за името

В

о услови кога во Грција не се знае ниту кој ќе биде премиер, ниту пак, може да се прогнозира дека тој што ќе дојде би бил сигурен на долг рок, ова сценарио, веројатно, живее само во идеите на најголемите оптимисти. Нема никаква најава дека Грција има намера да попушти од своите секому несфатливи, ама очигледно општо поддржани, црвени линии. Како ќе се преговара со нив? Кој ќе биде премиер таму? Ќе се смени ли нешто во нивните ставови? Од друга страна, кои се македонските пораки? Ден по одново затворената врата во НАТО, Владата го постави споменикот на Филип Втори во Скопје. Повисок од оној на синот Александар и на само стотина метри од него, овој воин веројатно, треба да сведочи за непокорот на македонскиот премиер, кој се спротиставил на непринципиелноста на Атина, поддржана од САД, Германија, Франција и големите сили. Како сега ќе преговара Груевски? Ќе чекаме ли Атина да попушти или НАТО да се свести за неправдата што ја прави? Без разлика на сите информации дека се води тајна дипломатија во заднината на острите преписки со Запад, фактичката состојба на практички блокирани политички односи со јужниот сосед, не дава простор дека ова е наскоро можно. Изгледа, внатрешно–политичките потреси во двете земји се преголем товар за и онака комплицираниот спор.

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Кривичните за Хаџи Ристески мувлосаа во Јавното обвинителство

Македонскиот фудбал исплатлив бизнис, ама каде одат парите?

И

нвестицијата во македонскиот фудбал е финансиски исплатлив бизнис, заклучува Европската фудбалска унија (УЕФА) во својот годишен извештај за финансиите на клубовите за 2010 година. Во бенчмарк-извештајот на УЕФА Македонија е рангирана во исплатливи земји, т.е на второто место со ставка од 10% до 20% заработувачка, веднаш зад најисплатливите, чии годишни заработки се повеќе од 20%. Рангирањето е направено во тригодишен период. Проблемот е што не се знае каде завршуваат парите. пријава против Хаџи Ристески за злоупотреба на службена положба и овластување, даночно затајување и фалсификување и уништување на деловни книги. Двете институции поднесоа кривична пријава против него и за местење натпревари. Во вториот случај, освен Хаџи Ристески, замешани се Ацуле Забрчанец, претседател на пионерската фудбалска школа Атанас Ламески, и Димче Маркоски, управител на фудбалскиот клуб Победа. Тројцата се осомничени дека го оштетиле државниот Буџет за 15.467.851 денари (253.000 евра), исто така, оштетиле доверители за 12.140.663 денари (200.000 евра). Хаџи Ристески тогаш се бранеше дека е обвинет за измислени малверзации. Две години претходно, во мај 2008 година, ФФМ и Хаџи Ристески се најдоа на удар и на Царинската управа, која против „куќата на фудбалот“ покрена кривична пријава поради постоење основано сомнение за сторено кривично дело „царинска измама“. Името на Хаџи Ристески не беше споменато, но тој како застапник на ФФМ е потписник на сметките. Актуелниот претседател на ФФМ сторил и кривично дело измама, поради што Основниот суд Скопје во 2005 година го осуди на казна затвор во траење од пет месеци - условно на една година. Следната година во септември Хаџи Ристески беше реизбран за претседател на ФФМ, со што е прекршен статутот на организацијата. Во Член 29 статутот предвидува дека во Управниот одбор може да има лице не постаро од 70 години, да било активен фудбалер и што е најважно, да не биде кривично осудувано.

И по две години судскиот предмет против Хаџи Ристески, претседател на ФФМ, во кој од МВР и од Управата за финансиска полиција е обвинет за злоупотреба на службена положба и овластување, даночно затајување, фалсификување и уништување деловни книги, местење натпревари... с$ уште нема епилог Петре Димитров

dimitrov@kapital.com.mk

Н

ема ништо ново по кривичните пријави кои во мај 2010 година МВР и Управата за финансиска полиција ги поднесоа против актуелниот претседател на Фудбалската федерација на Македонија, Харалампие Хаџи Ристески, велат за „Капитал“ од Основното јавно обвинителство. Оттаму информираат дека истрагата е во тек и дека се вршат потребните вештачења. Пред две години МВР поднесе две кривични пријави против првиот човек на ФФМ, Хаџи к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

Ристески, кој се товари за неколку дела. Во првиот случај, МВР го осомничи дека заедно со Реџеп Беџети, поранешен потпретседател на ФФМ, и бившиот генерален секретар Лазар Митревски во 2004 година платиле столчиња за фудбалски трибини кои веќе & биле подарени на ФФМ од Нирнберг, Германија. Фирмата на синот на Беџети, Артал-Д, се јавува како набавувач на подарените столчиња. Осомничените ја оштетиле ФФМ за 5.310.000 денари (87.000 евра). По поднесувањето на кривичните пријави пред две години, МВР најави дека и понатаму ќе л

е

н

о

г л

а

с

ХАРАЛАМПИЕ ХАЏИ РИСТЕСКИ

претседател на ФФМ

продолжи да го истражува работењето на ФФМ и на Хаџи Ристески. Портпаролот Иво Котевски вели дека до денес МВР не дошло до нови сознанија за незаконско работење. Управата за финансиска полиција, пак, пред две години поднесе уште една кривична к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

Наследникот на Чингоски ќе се бара на оглас?!

81%

пад бележи профитот на Електрани на Македонија во 2011 година, во споредба со 2010 „Капитал“ неофицијално дознава дека на Чингоски покрај амбасадорското, му било понудено и градоначалничко место во општината каде што живее - Аеродром, но тој наводно го одбил.

Зошто Груевски го тргна Чингоски од ЕЛЕМ?

Ниту Владата, ниту ВМРО-ДПМНЕ кажуваат кој е „најподобен“ за челната позиција во ЕЛЕМ, откако пред речиси еден месец „бранот“ го однесе Чингоски како амбасадор во Јапонија Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

Н

аследникот на Влатко Чингоски, кој треба да седне во „жешката“ директорска фотелја на Електрани на Македонија (ЕЛЕМ), Владата ќе го бара преку оглас, дознава „Капитал“. Речиси еден месец откако ВМРО-ДПМНЕ обелодени дека „бранот“ ќе го однесе Чингоски во Токио како амбасадор, премиерот с$ уште не кажува кого планира за нов генерален директор на државната компанија. Во отсуство на конкретно име за наследник на Чингоски, од ВМРО-ДПМНЕ брифираат дека преку оглас ќе го бараат новиот челник на ЕЛЕМ. Откако ЕЛЕМ ќе го распише огласот, неколкучлена комисија ќе ги интервјуира и селектира кандидатите за наследник на Чингоски, дознава „Капитал“. Преку јавен оглас ЕЛЕМ бара и директор за правни и општи работи, како и управител на нова фирма ЕЛЕМ Топлификација-Новаци. Зачудува развојот на настаните, ако се земе предвид фактот дека ВМРО-ДПМНЕ еден месец

не назначува нов генерален директор на ЕЛЕМ, во време кога сите разрешени директори со „бранот“ веќе добија своја замена. Ниту од кабинетот на премиерот, ниту од ВМРО-ДПМНЕ јавно зборуваат кој ќе ги земе „уздите“ на ЕЛЕМ, компанија која е одговорна за електроенергетскиот систем на Македонија. Од коментар до каде е целата постапка за назначување нов генерален директор на ЕЛЕМ се воздржа и Чингоски, иако ден по најавите за негова смена тој за „Капитал“ изјави: „Не се секирајте, има многу кандидати кои сакаат да ме заменат“. Во јавноста веќе се лицитира со можни наследници на Чингоски - Јасна Иванова-Давидовиќ, директор за инвестици и развој во ЕЛЕМ, Димитар Танурков, директор за производство на ЕЛЕМ, Зоран Коњановски, заменик-министер за земјоделство и поранешен директор на РЕК Битола, и Игор Гиевски, член на Управниот одбор на ЕВН. Дел од медиумите неодамна го споменуваа и вицепремиерот Владимир Пешевски за можен наследник на Чингоски. к

о

м

е

р

ц

и

ј

9

Од коментар до каде е целата постапка за назначување нов генерален директор на ЕЛЕМ се воздржа и Чингоски, иако ден по најавите за негова смена тој за „Капитал“ изјави: „Не се секирајте, има многу кандидати кои сакаат да ме заменат“. а

л

е

н

о

г л

а

с

Чингоски, кој шест години е на челната позиција на државната компанија ЕЛЕМ, која е во секторот енергетика, во кој се вртат многу пари, не кажува кој би можел да дојде на негово место. Никој од економскиот тим на Владата веќе еден месец не коментира дали Чингоски е унапреден за амбасадор поради успешната работа досега, или, пак, можеби премиерот Груевски оценил дека директорот на ЕЛЕМ е „изморен, истрошен и се оддалечил од народот и зацртаните проекти“. Груевски го трга Чингоски од директорската позиција токму во време кога течат активностите за реализација на неколку енергетски проекти, како што се изградба на хидроцентралите Бошков Мост и Луково Поле, на ветерен парк во Богданци и е во ек модернизацијата на РЕК Битола и на шесте хидроцентрали. Но, во шестгодишниот мандат Чингоски ќе остане запаметен и по набавката на лимузини и теренски возила токму во екот на економската криза пред две години, кога Владата вети дека ќе штеди. „Капитал“ неодамна објави и дека Македонија ќе мора да го обештети словенечкиот изведувач на ХЕЦ Света Петка-Рико со дури 10 милиони евра. Оваа хидроцентрала требаше да ги произведе и првите киловат/часови струја пред година ипол. Дел од енерегетските експерти во последните неколку години жестоко го критикуваа Чингоски дека лошо го планира производството и дава многу пари за увоз на струја. Иако Чингоски вели дека с$ уште е рано за да официјализира дека заминува за Јапонија како амбасадор, од Министерството за надворешни работи веднаш брифираа дека веќе одамна се знаело дека амбасадор во Јапонија ќе биде Чингоски.

КАПИТАЛ среда 23.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БРОЈКА

Собирачите на шумски плодови бараат поголема контрола на откупот

С

обирачи на печурки, билки и други шумски плодови од неколку села од регионот на Горен Демир Хисар на обука за одржливо собирање на т.н. споредни шумски плодови, во дискусијата со присутните експерти како и со градоначалникот на Општина Демир Хисар и раководителот на подружницата Бигла на ЈП Македонски Шуми, истакнаа дека со предвидената такса која ќе треба да ја плаќаат нема да се стави крај на хаосот кој го прават дивите прекупци. Потребно е, оценија, да се преземат поконкретни мерки за регулирање и контрола на откупот во соработка со Министерството за животна средина и лиценцираните компании.

4.000

обични акции или 5% од основната главнина на трговската фирма Технометал Вардар планира да откупи фирмата. Според одлуката која беше донесена на Собранието на Технометал, најниската цена треба да биде 500 денари од акција, а највисоката 1.200 денари. Откупот на сопствените акции треба да биде реализиран во следните 12 месеци.

Во Битола се одржа конференција за женското претприемништво

В

о организација на Младинскиот културен центар-Битола и Европската бизнис-асоцијација се одржа конференција со наслов „Женското претприемништво во Пелагонискиот регион“, на која воведничари беа холандската амбасадорка, Мариен Шурман и Владимир Талески, градоначалник на општина Битола. Според Сашо Додовски, менаџер на КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ МКЦ-Битола, конференцијата има за цел да придонесе за демократизација Банка 3м 6м 24м 36м на процесите во државата, промоција на женското претприемништво во Комерцијална 3,60% 4,60% да почнат 7,40% со свој 7,70% Пелагонискиот регион банка и за охрабрување на жените бизнис. НЛБ Тутунска банка во сопственичкиот 3,50% 4,50% 7,00% и на средните 7,50% „Жените имаа важна улога дел на малите Стопанска 3,20% 4,00% 6,65%е нешто6,85% претријатија. Некоибанка велат дека женското претприемништво посебно и затоа, ги разгледуваме за да им 4,50% помогнеме6,50% жените-претприемачи. Шпаркасе банкасите начини 3,50% 7,00% Мислам дека знам повеќе во Македонија во Охридска банка жени-претприемачи 4,30% 4,80% 5,50% отколку 6,00% Холандија“,Прокредит посочи амбасадорката Шурман. Градоначалникот Владимир банка 3,40% 4,40% 7,10% 7,30% Талески истакна дека промоцијата на женското претприемништво се совпаѓа ТТК банка 3,50% 7,40% 7,70% со бизнис-стратегиите на општината и затоа, 4,40% го поддржува тој сегмент на Алфа банка 3,30% 4,20% 7,40% 7,60% претприемништвото. Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

4,00% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

5,00% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

8,00% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

Кога законот не се есапи, етички 81% кодекс ли ќе ја реши корупцијата?

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

02% Додека корупцијата е распространета насекаде во државата,

Бизнис-конфедерацијата и Антикорупциската комисија ќе ја решават со етички кодекс. Засега, не се размислува за 37% воведување поригорозни репресивни мерки Габриела Делова

Д

delova@kapital.com.mk

одека корупцијата е с$ поприсутна во сите сфери од општеството, NASDAQ Бизнисконфедерацијата на Македонија и Државната комисија за спречување на корупцијата ќе ја „лечат“ со ата во Сао изготвување етички кодекс. Засега, не се размислува за воведување поригорозни репресивни мерки. Поранешниот претседател на Антикорупциската комисија, во отсуство на сега новоназначената претседателка, Љубинка Корабоска, иако истакна пании дека етичкиот кодекс не е доволен, сепак, не најави нови мерки за чинителите. Не е најавено ниту помасновно вклучување на Комисијата во „ловењето“ омпании од на коруптивните дејности во бизнис-секторот, туку како и досега, Антикорупциската комисија ќе постапува само доколку до неа стигне претставка. „Секако дека еден етички кодекс не е доволен. Ние ја искористивме средбава за разгледување на етичката

46%

89%

8,50% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

инфраструктура. Тоа подразбира активности фокусирани на подобрување на законските решенија, подигање на степенот и нивото на одговорноста на сите нивоа, креирање етички кодекс, обуки со цел да се подигне јавната свест и културата и јасно изразена политичка волја која ќе треба да ги сублимира сите тие активности и да заокружи еден систем на постапување кој точно и јасно ќе го дефинира прашањето на одговорноста“, вели Зафировски. Извршниот директот на Бизнис-конфедерацијата, Миле Бошков, смета дека во земјава перцепцијата за постоење на корупцијата с$ уште е на високо ниво. Тој тврди дека дури кога ќе се зголеми јавната свест и сите ќе започнат да размислуваат дека корупцијата му штети на бизнисот, тогаш ќе може да зборува за евентулани видливи и мерливи резултати. „Според нашето мерење, корупцијата во економијата не може да се изрази низ бројки. Може да говориме

10%

91%

62%

и на берзата

+

97%

ани на

21.05.2012

+19,95% +1,75% +1,12% +0,93% +0,34%

21.05.2012

Бетон Макпетрол Македонски Телеком ТТК банка Алкалоид

-

Освен во јавните набавки, корупцијата с$ поприсутна и во меѓуделовните односи

Корупцијата и понатаму најмногу е присутна во јавните набавки, тврдат од бизнисзаедницата. Освен ваквата перцепција од страна на Бизнис-

пад

нова цена

1.371,00 115.00 2.700,00 2.600,00

1.760,00 нова цена

-7,37% 5.002,00 -2,68% 17.323,00 -0,25% 479,00 909,00 -0,11% -0,05% 4.063,00

вторник - 22.05.2012 3м 3,60% 3,50% 3,20% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 4,00% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

6м 4,60% 4,50% 4,00% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 5,00% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 7,40% 7,00% 6,65% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 8,00% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 6,85% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,50% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,40% 0,69% 0,97% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62% Нето вредност 0,93% Илирика Југоисточна Европа0,24% Libor (USD) 0,47% 22.828.923,89 0,73%

12м 1,27% 1,26% 1M -3,78% 1,06%

Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,19% 34.755.317,60 18.664.649,58

1 недела 43.758.823,73 1м 3,18% 20.538.865,96 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 4,00% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6607 48,4716 76,6733 51,3326 47,6549 48,8769

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-9,59%

-6,66%

-27,14%

-4,59%

21.05.2012

0,39% -5,21%

-14,17%

-6,12%

-19,14%

-8,23%

21.05.2012

-1,52%

-3,22%

-6,11%

-14,60%

-3,81%

20.05.2012

3м -6,62%

-10,73%

0,16%

-10,82%

-1,87%

21.05.2012

-5,67%

-6,08%

-32,35%

-4,01%

21.05.2012

24.916.444,11

-3,46% 4,98% -0,81%

-4,98%

1,73%

-14,21%

1,24%

21.05.2012

49.174.326,53

0,17%

0,55%

3,12%

4,00%

2,47%

21.05.2012

43.068.654,37 0,26% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,81%

1,64%

3,25%

1,27%

21.05.2012

0,11%

Иново Статус Акции

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА

КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3м 6м 24м 36м 2,10% 2,70% 3,70% 4,20% 2,10% 2,60% 3,70% 4,00% 1,85% 2,35% 3,45% 3,75% 1,95% 2,35% 3,80% 4,30% 2,50% 3,00% 4,00% 4,50% на корупцијата за прв пат 3,60% приватниот3,80% сектор 2,00% 2,60% Комисијата го третира како дел од своите 2,00% 2,50% 3,65% 4,05%

активности и како дел од својата програмска граѓански комуникации, кој констатира дека Алфа банка 2,10% 2,30% 3,70% 4,00% задача. само во првите девет месеци од минатата Уни банка 2,55% 3,00% 4,50% 6,00% Освен корупцијата во јавните набавки, бизнисгодина биле склучени договори во четири 2,50% с$ почесто 2,80% се жали 4,50%и на корупцијата 5,10% очи „тешки“ 30 милиони евра. Но,Еуростандард и покрај банка секторот во самите - корупција бизнис Халкбанк АД Скопје 2,20% деловни 2,80% односи4,10% 4,50% ваквите индикатори, Државната комисија бизнис. „Така, влијаат за спречување корупција не реагира освенб. Битола кон 2,10% Стопанска 2,60%бизнисите 4,40%сами си 4,60% врз квалитетното конкурентно ако некој поднесе претставка до нив. „ДКСК Капитал банка 2,50% 3,20% 4,10% и активно 5,00% економско делување“, вели Бошков. интервернира дури тогаш кога некој ќе поднесе КАМАТНИ СТАПКИ претставка до нас, а додека дојдеЕВРОПСКИ претставката, има претходна процедура. Секој што учествува 1м 3м 6м 12м на тендер и не е задоволен можеEuribor да се (EUR) 0,40% 0,69% 0,97% 1,27% жали на второстепената комисија. Дури Libor (EUR) 0,34% 0,62% 0,93% 1,26% тогаш ако не се задоволни од Libor (USD) 0,24% 0,47% 0,73% 1,06% постапувањето и на второстепената 0,08% 0,11% 0,19% 0,39% комисија се јавуваат кај нас со Libor (CHF) претставки. Во случајот, не МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ можам да ви кажам колку Рочност преку ноќ 1 недела 1м 3м претставки има и дали СКИБОР 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% воопшто има, но на оние МКДОНИА 2,20% што се стигнати до кај нас Комисијата сериозно ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ работи“, вели поранешниот Основна кам. стапка Стапка на инфлација претседател на Комисијата, 5,20% 4,00% Воислав Зафировски. Тој додаде Народна банка на Македонија 13,40% банка на Србија 12,00% дека поради ваквата перцепција, Народна во Државната програма за спречување 2,50% Народна банка на Хрватска 6,00%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

КЈУБИ Македонија Макстил Македонијатурист Комерцијална банка Топлификација

само за перцепција. Кога ќе почнеме да размислуваме дека корупцијата влијае негативно врз водењето на бизнисот, за социоекономската состојба, но и за поттикнување на странските инвестиции, тогаш ќе може да мериме дека нешто сме постигнале. Во овој случај можеме да го мериме само присуството и чуството“, вели Бошков.

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка конфедерацијата, потврда е и последниот Прокредит банка извештај за 2011 година на Центарот за ТТК банка

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 23.05.2012

11 > БРОЈКА

Елена Јакимовска-Петровска нов извршен директор на Централниот депозитар

К

омисијата за хартии од вредност (КХВ) даде согласност Елена Јакимовска-Петровска да биде именувана за извршен директор на Централниот депозитар за хартии од вредност. Јакимовска-Петровска е втор по ред директор на Централниот депозитар, а нејзиниот мандат ќе трае до 23 март 2015 година. Освен согласноста за нов директор на депозитарот, КХВ даде согласност и Миа Стефановска-Зографска и Благој Митров да бидат именувани за извршни членови на Одборот на директори на Друштвото за управување со инвестициски фондови Иново статус а.д. Скопје. Со тоа, во наредните четири години главен извршен директор на Иново статус останува да биде Миа Стефановска-Зографска, а извршен директор Благој Митров. Комисијата изрече и привремена забрана за брокерската куќа Битола Брокер од Битола за вршење на сите услуги со хартии од вредност поради ненавремена исплата на парични средства на клиент, чии акции му ги продале. КХВ ги задолжила Македонската берза и Централниот депозитар за хартии од вредност по приемот на решението да ја исклучат од членство оваа брокерска куќа додека трае забраната.

Чифлиганец и Градовски сменети од Одборот на директори на Јака 80

Р

330

илјади полиси за патничко осигурување издаде Еуролинк осигурување а.д. Скопје, која е лидер во патничко осигурување на македонскиот пазар од 2005 година. Овој осигурителен производ има долга традиција во компанијата, а вкупната бруто-полисирана премија остварена од патничко осигурување од 2003 година до денес изнесува околу пет милиони евра.

убен Градовски, претседател на Одборот на директори на фармацевтската компанија Јака 80 и Ванчо Чифлиганец, независен член на Одборот на директори, се избришани од управувачката структура на компанијата. Според податоците објавени на централниот регистар, и двајцата се избришани од Управниот одбор на компанијата која е во сопственост на контроверзниот српски бизнисмен Јовица Стефановиќ-Нини. На нивните позиции се именувани Димитрија Бубевски, кој е назначен за претседател на Одборот на директори на местото на Градовски, и Драган Арсиќ, независен член на Одборот на директори на местото на Чифлиганец. Фабриката за лекови на Јака 80 е затворена и не произведува од април минатата година, а нејзиниот сопственик, газда Нини, е во затвор. Речиси сите вработени веќе се отпуштени.

Ставрески само зборува за инвестиции, а ги крати од Буџетот

Со последниот ребаланс на Буџетот, Ставрески скрати дури 90 милиони евра што беа планирани за инвестиции во инфраструктурни проекти, иако сите меѓународни финансиски институции сугерираа да се скратат непродуктивните јавни расходи Александар Јанев

М

janev@kapital.com.mk

инистерот за финансии, Зоран Ставрески, зборува дека зголемувањето на капиталните инвестиции е клучната мерка со која Владата треба да ја развива економијата, но постапува спротивно на тоа. Со последниот ребаланс на Буџетот тој скрати дури 90 милиони евра што беа планирани за инвестиции во инфраструктурни проекти, иако сите меѓународни финансиски институции сугерираа да се скратат непродуктивните јавни расходи. МАКЕДОНСКА БЕРЗА Откако стана јасно дека сите клучни МБИ 10 инфраструктурни проекти ќе се стопираат, почнаа да се ревидираат и очекувањата за 1.919,67 економскиот МБИД раст годинава. Последните проценки се дека бруто-домашниот производ (БДП)1.827,21 во 2012 година ќе порасне околу 1,5%, а делОМБ од економистите коментираат дека

120,70

ќе биде добро ако воопшто оствариме раст. Ставрески. Ставрески, кој тврдеше дека Владата со Статистиката покажува дека македонската повеќе капитални инвестиции има капацитет економија де факто е во рецесија. Во да испорача раст и од 4,5%, сега вели дека последниот квартал од 2011 година БДП позитивна стапка на раст би бил добар порасна само 0,2%. Државата преку зголемени резултат во услови на криза. инвестиции во последните три месеци лани „Евидентно е дека во приватниот сектор успеа да ги маскира негативните трендови во годинава не може да се очекуваат поголеми реалниот сектор – падот на производството и инвестиции. Затоа, Владата треба да намалувањето на извозот. Во првиот квартал продолжи со политиките на поттикнување од годинава работите уште повеќе се влошија. на крупните инвестиции. Важно е во таа За три месеци индустријата падна 8,4%, а насока да се истакне дека летово ќе почне исто толку се намали и обемот на трговската изградбата на делницата Демир Капија– размена со странство. Смоквица од Коридорот 10 и тоа е еднаФЈУЧЕРСИ Иако Државниот завод за статистика с$ уште од најголемите инвестиции на државата НАФТА не ги објавува податоците за движењето во последните десетина години. Тоа во на БДП од почетокот на годината, според ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС комбинација со други мерки ќе помогне за анализите на Народната банка, резултатот 92,27 2,65/ММБТу да се зголеми економската активност и да ќе биде негативен. Ниту очекувањата за оствариме позитивна стапка на раст, што во движењето на економијата до крајот на оваа BRENT ЗА ЗАТОПЛ. вакви услови би било добар резултат“, изјави 286.500 година не се пооптимистички.

108,64

+0,17% -0,03% 0,00%

-0,32% -0,16%

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, вторник - 22.05.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10 SASX 10 +0,17% -1,30% 740,58

-0,03% SOFIX 301,92 0,00% ATHEX

+2,66%

537,10

Главен индекс на Љубљанската берза

469,19 12.505,23

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

28.21$/унца

350,10

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 2.847,21

берзата, без финансиски компании

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

+2,66%

SBITOP 581,95

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 537,10 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+1,12%

FTSE 100 5.362,61

+1,10%

1.800 1.800 1.800

+0,01% +1,04% SWISS

DOW JONES

5.867,65

-2,37%

Главен индекс на Белградската берза 699,50$/бушел

1409.00$/бушел

S&P 500 1.315,99

Главен индекс на Љубљанската берза

DOW ЛастаJONES а.д.

37.600,00 12.505,23

8.640,00

+1,60% 56.083,97 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 180,00

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 733,33

+0,62%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

+1,13%

3.061,14

+1,12%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

-0,97%

16.026,41 FTSE 100

5.362,61

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.396,75

+8,00%

Термес група

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 130,07

+1,04%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.061,14

.

DAX Салус д.д.

6.396,75 245.000,00

+1,10%

-0,89%

100,00

+1,12% 5.362,61БЕРЗА +1,10% ЉУБЉАНСКА Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска Гранд хотелберза Унион

8.000,00

+17,65%

SWISS Телеком Словенија +1,04% +0,91% -5,59% 5.867,65 -0,92% 70,30

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

21.05.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +19,95% 1.371,00

КЈУБИ Македонија Макстил NIKKEI 225 +1,75% 8.729,29 Македонијатурист +1,12% Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Комерцијална +0,93% котирани банка на швајцарскиот пазар на капитал Топлификација +0,34%

SWISS 5.867,65

+0,91%

+1,10%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 108,64

1578,50$/унца

СРЕБРО 28.21$/унца

БАКАР 350,10

-0,32% -0,16%

ПРИРОДЕН ГАС 2,65/ММБТу

ЗА ЗАТОПЛ.

286.500

МЕТАЛИ

-0,64% -0,39% -0,3%

НИКЕЛ

17.057,50

АЛУМИНИУМ 1.935,00

ЧЕЛИК 411.00$/унца

+1,46% +0,16%

+1,5% -0,1% /

+5,24%

480,01

+29,64%

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Институт ИГХ

Белишче ЕВРОПА ИНДЕКСИ -17,14% -12,73% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани париската Еуронекст берза Цетиснад.д.

20.755,00

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Привредна банка а.д.

-17,89% BRAZIL -15,89% BOVESPA

Телефонија

202,00

27,00

+1,10%

92,27

ЗЛАТО

Гоша монтажа а.д. +14,08% NASDAQ +6,55% +0,01% +2,46% 2.847,21

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

BRAZIL BOVESPA +1,60% -0,89% 56.083,97 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.729,29 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.039,15 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 537,10

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хотел Подгора

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-2,37%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

+2,46% S&P 500 +0,91% 1.315,99

NASDAQ 2.847,21

SASX 10 ШЕЌЕР 740,58

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.505,23 Заеднички индекс 30 6.396,75

+2,66%

2002.00$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 581,95

BELEX15 ПЧЕНИЦА 469,19

-0,89% -1,02%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 56.083,97 301,92

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.735,53 1.76/бушел

629,50$/бушел

3.000 3.000 3.000

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -0,94% РЕГИОН

-1,30% +0,61% SOFIX СОЈА +0,14% +0,40% 301,92

+2,46% -0,81%

SASX 10 740,58

на пазарот на јавно поседувани друштва

-1,61% -0,81% +3,45% -1,02% +0,28%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

+0,14% +1,60%

CROBEX S&P 500 1.735,53 1.315,99

CAC 40 3.061,14

1578,50$/унца

Главен индекс на Атинската берза

-1,30% +0,01%

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

0,00%

ОМБ ОМБ ОМБ

-0,03%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 17.057,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.935,00 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 411.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

-0,64% +1,5% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -0,39% -0,1% 2.200 2.200 2.200 +0,17% 1.919,67 -1,02% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД -0,3% / -0,03% 1.800 1.800 1.800 1.827,21 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -2,37% 0,00% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни120,70 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,81%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 581,95

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

+0,17%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

+0,14%

владата треба да продолжи со политиките на поттикнување на крупните инвестиции, а тоа во комбинација со други мерки ќе помогне за да се зголеми економската активност и да оствариме позитивна стапка на раст.

+1,46% +0,16%

Извор: Македонска Берза

МБИ 10 BELEX15 1.919,67 469,19 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.827,21 1.735,53 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 120,70

ЗОРАн СтАвРЕСКи

министер за финансии

HANG SENG 115.00 19.039,15 2.700,00 2.600,00

629,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 699,50$/бушел

КАФЕ 1.76/бушел

СУРОВИНИ

-0,94% +0,61% +0,40%

КАКАО

2002.00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1409.00$/бушел

-1,61% +3,45% +0,28%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

+0,62%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

1.760,00

ПЧЕНКА

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА Ласта а.д.

37.600,00

+14,08%

+6,55%

Гоша монтажа а.д.

8.640,00

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Како до знаењата и искуствата на светските стручњаци? Во времиња на рапидни економски и социјални промени, како и демографски податоци според кои популацијата во Европа станува с$ постара, се јавува потреба од нов пристап за едукација. Токму поради тоа с$ повеќе се расправа за доживотно учење, односно активности за учење во текот на целиот живот со цел унапредување на знаењата, вештините и способностите во рамки на личната, граѓанска, општествена и деловна перспектива

М

БА-програмата ги овозможува сите знаења за водење на компанијата

Деловниот свет исто така поминува низ длабоки промени. Улогата и целта на претприемништвото се менуваат, а главно средство за производство стана човечкиот капитал. Таквиот процес на учење не застанува – трае цел живот и се зголемува. Во согласност со тоа, секој кој ја сфаќа вредноста на континуираното вложување во професионален и личен развој нема да погреши ако ги надоградува знаењата преку дополнителна едукација. На полето на деловна едукација водечки светски стандард се МБА-програмите (Master of Business Administration). МБА-програмите на своите студенти им даваат знаења потребни за водење на компанија. Притоа се фокусирани на практичност и применливост на знаењата па со самото тоа е потребно учесниците да имаат работно искуство и да разбира како деловните модели можат да се применуваат и „однесуваат“ во практика, како компанијата функционира и кои с$ деловни предизвици постојат. Целта на МБА-програмата е да ги умрежи учесниците и да им пружи светски актуелни и применливи деловни знаења. Пример за такви програми во овој регион се МБАпрограмите на COTRUGLI Business School, за кои ви овозможуваме стипендии вредни 105 илјади евра. Првиот круг од стипендискиот процес трае до 6 јуни, што е и крајниот рок за пријавување. Потоа, најдобрите кандидати ќе бидат викнати во селекциско финале кое ќе се одржи на 16 и 17 јуни во Скопје.

Најдобрите 12 кандидати по 10-часовно натпреварување ќе бидат наградени со стипендии за меѓународно акредитирани Executive MBA и МБА-програми на COTRUGLI Business School.

Реномирани предавачи од целиот свет

Знаењето на учесниците на COTRUGLI Business School им го пренесуваат предавачи од водечките европски и светски деловни школи како што се ESCP Europe, INCAE, Henley, Harvard… Исто така, важно е да се истакне дека сите предавачи работат и како консултанти за организации ширум светот, што им овозможува на учесниците да им ги пренесат актуелните деловни знаења и практични искуства од прва рака. Станува збор за луѓе кои се авторитет во областите кои ги предаваат. Со оглед на тоа дека многу од нив се автори на иновативни концепти на работење, учесниците по завршување на програмата се враќаат во организацијата како носители на новите трендови. Освен тоа, пристапот е интерактивен, предавачите комуницираат со учесниците и по завршување на програмата, активно интересирајќи се за нивниот развој. Нивнатa цел е да го развијат потенцијалот на учесниците без разлика на ситуацијата во која се наоѓаат и да ги насочат кон постигнување подобри резултати за себе и за организацијата од која доаѓаат. За доживотната едукација значењето на модерниот менаџмент и лидерство разговаравме со тројца предавачи на МБАпрограмите на COTRUGLI Business School, од потполно различни подрачја - финансии, личен развој и претприемништво.

Мајк Џорџ

М

ајк Џорџ е раководител на катедрата за Личен развој при COTRUGLI Business School и е предавач на Oxford Leadership Academy. Автор е на книги од областа на лидерството, емоционална и духовна интелигенција, како и личен развој. Неговите книги се преведувани на 20-ина јазици а пописот на клиенти со кои соработува опфаќа компании како што се Мицубиши, Американ експрес, Џонсон и Џонсон, Дупонт, Бритиш Телеком, Би-би-си, Адриа група, Делта холдинг, ЗАБА... „Сакам да истакнам дека новите економски и стопански околности нудат и ново поимање на машкоженските односи, овозможуваат трансформација од традиционален партијархален систем во нов систем на рамноправност на половите. Вистински ефикасен водач ќе развие и машки и женски карактеристики и ќе ги искористи во вистинско време на вистинско место. Гледајќи од тој аспект, лидерите се како родители. Треба да најдат рамнотежа меѓу љубовта и правилата во односите со оние кои водат. Премногу љубов (жени) ќе ги направат премногу меки и подложни на искористување. Премногу правила (мажи) ќе остават впечаток на диктатори. Горди сме што за МБА-програмата на COTRUGLI се одлучуваат с$ повеќе жени кои ја препознаваат важноста на својата нова улога”.

Јоти Гупта

Д

Естебан Бренес

П

рофесор Бренес е поранешен декан на INCAE, најдобра деловна школа во Латинска Америка основана од Харвард. Бил и министер за наука и технологии, како и министер за земјоделство на Костарика. Неодамна е именуван за претседател на Одборот за докторски дисертации во деловната школа ХЕЦ во Париз. На COTRUGLI Business School предава Претприемништво. „Во склад со моето богато меѓународно искуство, лидерството секогаш доаѓа во комбинација со личноста. Лидерите често имаат специфични црти и околности во кои растеле, но доколку сте тренирани да станете лидер, полесно ќе развиете способности и капацитети кои некому се вродени. Главна карактеристика на МБАпрограмите е всушност насоченоста кон создавање лидери. Секако, не треба да се биде стручњак за да се заклучи зошто најпосакуван облик на едукација е оној во кој резултатите веднаш се видливи. Ако две години константно работите на себе, учите во друштво на квалитетни поединци и тестирате нови модели на работното место, успехот нема да изостане”.

-р Гупта е декан на COTRUGLI Business School, стручњак од областа на финансиите кој предавал на бројни деловни школи ширум светот – од Индија и Кина до Франција, Велика Британија и ЈИ Европа. Тој е консултант на Светската банка и на Европската комисија, а работел и како советник на директорот на Индиската железница, една од најголемите светски компании. „Важноста на доживотното учење е немерлива. Концептот на доживотна едукација е во идеално сценарио, концепт на заеднички труд, напор и инвестирање, во кое владеат едукатори, работници, граѓани и цел спектар на различни социјални партнери кои работат заедно на постигнување заеднички цели. За Македонија да стане конкурентна земја со задоволни граѓани нужно е, меѓу другото, нејзината работно активна популација да има високо ниво на знаења, вештини и академски квалификации. За конкурентноста на Македонија важно е да се зголеми уделот на население со МБА диплома. Посебно апелирам до младата генерација, односно менаџерите од поново време кои допрва почнуваат да се формираат во деловните води. Освен тоа, организациите во нашиот регион ја третираат едукацијата како луксуз, не сфаќајќи с$ уште дека целно избраната деловна едукација може да помогне во овие турбулентни времиња да ја стекнат нужната компетитивна предност на пазарот. Трендот во светот е целосно спротивен – да се поттикне ефикасноста, креативноста, организациите во вакви времиња инвестираат и до 50% повеќе средства во едукација на своите вработени”.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

БАЛКАН 13

Зошто Грците би гласале за ЦИПРАС?!

Кој е Алексис Ципрас?

А

лексис Ципрас е претседател на партијата Синаспизмос и шеф на парламентарната радикалнолева група Сириза. Се приклучил на Комунистичката младина на Грција во доцните 80-ти години. По заминувањето на Комунистичката партија на Грција од Синаспизмос, Ципрас останал во партијата. Како секретар на младинскиот Синаспизмос, тој зел активно учество во процесот на создавање на грчкиот социјален форум и бил присутен на сите меѓународни протести и маршеви против неолибералната глобализација. Кога Ципрас бил избран за претседател на Синаспизмос имал само 33 години, со што станал најмладиот шеф на една грчка парламентарна политичка партија. Во 2009 година на парламентарните избори бил избран за член на Парламентот на Грција за изборна единица во Атина, а од страна на Сириза бил избран едногласно како шеф на парламентарната група.

Ципрас ветува нешто што се чини премногу добро за да е реално - ем Грција да остане во еврозоната, ем да го откаже курсот на штедење и да го суспендира враќањето на долговите. Со таквите ветувања Ципрас e многу успешен кај гневните избирачи, како и кај жртвите од економската криза Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Г

рците на последните избори им свртија грб на старите политичари, кои се олицетворение на скршениот систем на земјата, па многумина од нив сега ја следат ѕвездата во подем - Алексис Ципрас. Овој радикален политичар, лево од центарот, на своите гласачи им вети дека ќе ја ослободи Грција од болните мерки за штедење и да го задржи еврото како национална валута, но засега никој не знае како Ципрас планира да го оствари тоа. Алексис Ципрас (37 години), човекот кој може да биде новиот грчки премиер, ја води својата кампања под слоганот „Повеќе нема да плаќаме!“. Тој не кажува со што ќе ги замени „варварските и диктаторски мерки за штедење“, наметнати од партнерите од Европската унија (ЕУ), пред с$ од германскиот канцелар, Ангела Меркел, во кој гледа еден вид непријател. Тој смета дека Европејците блефираат и ветува дека тие ќе & помогнат на

Дора Бакојани & се приклучи на Нова демократија!

земјата, дури и ако Грците не ги сервисираат своите долгови. Ципрас вели: „Изберете ме мене и оваа мизерија ќе заврши!“. Аналитичарите велат дека ретко кој од Грците верува дека Сириза и Ципрас имаат решение за кризата, но тие би гласале за него само затоа што не сакаат повеќе да ги почитуваат мерките за штедње. „Грците во Ципрас гледаат единствено заводлив млад политичар, но трагедијата е во тоа што кога ќе се вратат на изборните места на 17 јуни, тие ќе немаат избор, освен да гласаат против мерките за штедење“, вели политичкиот аналитичар Ставрос Лигерос.

И

Левицата во подем

Радикалната левичарска коалиција Сириза на последните избори беше втора, со 16,78% од гласовите и 52 пратенички места. Според анкетите, Ципрас на повторените избори може да излезе како победник со аспирации за премиерската функција. „Економската програма на левичарската к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

„Изберете ме мене и оваа мизерија ќе заврши!“, вели харизматичкниот лидер на радикалната левица Сириза, Алексис Ципрас.

додека очите на сите се свртени кон Ципрас, на грчката конзервативна Нова демократија & се приклучи либерално-центристичката Демократска алијанса на Дора Бакојани, во обид да ја зајакне својата позиција во пресрет на повторените избори на 17 јуни. „Дојде време да ги ставиме настрана нашите разлики. Одлучивме да ги обединиме силите“, рече лидерот на Демократската алијанса, Бакојани.

партија предвидува нови вработувања во јавните служби, поддржување и семожни други работи, но не и реформи“, вели економистот Михалис Аргиру. Коментарите на политичките аналитичари одат во насока на тоа дека младите и динамични политичари не можат да понудат никаква алтернатива, туку продолжуваат како и досега, па на приврзаниците им ветуваат идеални состојби, какви што воопшто не се можни.

Левичарските политичари во Грција се во подем, но засилено се конфронтирани со прашањето - од каде мислат да најдат пари за ветените добродетели. Одговорите многу се разликуваат: еден сака „банкарските влогови да ги користи за стопански пораст“, друг предлага „принудно позајмување од сите граѓани кои заработуваат повеќе од 20 илјади евра годишно“, а се споменува и даночна стапка до 75%.

е

н

о

г л

а с

и

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

ОЛАНД КОНТРА МЕРКЕЛ. Кој ќе попушти?! Францускиот претседател Франсоа Оланд на вонредниот ЕУсамит, што се одржува денеска во Брисел, ќе изврши притисок врз германскиот канцелар, Ангела Меркел, за согласност во врска со еврообрврзниците и мерките за раст, како единствен излез од кризата, на што таа строго се противеше досега

за позајмување на Германија, кои засега се далеку пониски отколку кај другите земјичленки на еврозоната, затоа што се смета дека кредитирањето на Германија е доста безбедно. Во текот на изборната кампања Оланд се обврза да се спротивстави на строгиот план за штедење на Меркел, кој требаше да го спаси еврото и да стави поголем акцент на поттикнувањето развој во еврозоната. Лидерот на Социјалистичката партија изјави дека сака повторно да преговара за фискалниот пакт, кој беше прифатен од 25 од 27 земји-членки на ЕУ на почетокот од оваа година, а се однесува на долготрајна буџетска дисциплина. На нивната прва средба во Берлин минатиот вторник Меркел и Оланд се согласија да ги надминат разликите до редовниот самит на ЕУ во јуни, како и да го одржуваат во живот француско-германското пријателство, кое е од суштинско значење за развој на европската заедница. Од самитот на Г-8 произлезе една недоволно јасна и силна изјава дека лидерите ќе се залагаат за балансирање на задолжувањето со развојот и дадоа амин на дебатата за мерките за поттикнување на развојот. Оланд, како победник меѓу европските држави од југот на Европа чии економии се борат со радикални кратења на трошоците, сега врши притисок

Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Н

овиот претседател на Франција, Франсоа Оланд, има намера на денешниот вонреден самит на лидерите на Европската унија во Брисел да изврши притисок врз германскиот канцелар, Ангела Меркел, за таа да престане да се противи на издавањето заеднички еврообврзници и воспоставуавње нови мерки за раст како начин за излегување од должничката криза. По самитот на лидерите на осумте индустриски најразвиени земји на светот, Г-8, во Кемп Дејвид во саботата, Оланд изјави дека ќе предложи издавање еврообврзници. „Ќе ги потенцирам сите предлози за раст на неформалната средба на 23 мај. Како дел од тие пакети ќе биде предлогот за издавање еврообврзници и ќе има поддршка за тој план. Тоа ми беше потврдено од останатите лидери на еврозоната на самитот на Г-8“, изјави Оланд.

Фокусот на состанокот во Брисел ќе биде ставен на повикот на францускиот претседател за преземање мерки за поттикнување на растот во ЕУ, особено во 17-те земји-членки на еврозоната, истовремено правејќи напори за намалување на буџетскиот дефицит. Според извештаите, италијанскиот премиер, Марио Монти и британскиот премиер, Дејвид Камерон, го поддржуваат францускиот колега во намерата за издавање еврообврзници, кои ќе бидат издадени и гарантирани од сите земји-членки на еврозоната.

Црвената линија на Меркел

С$ досега Меркел категорично се противеше на еврообврзниците, противејќи се на мислењето дека ново задолжување со поволни каматни стапки за сите земјичленки ќе им овозможи на земјите да воведат полабава буџетска дисциплина. Исто така, обврзниците би ги зголемиле трошоците к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

и

врз Меркел залагајќи се за еврообврзниците.

ЕЦБ ќе им позајмува директно на владите?

Франција ќе се залага и за поголема улога на Европската централна банка (ЕЦБ) во справувањето со должничката криза. Новиот француски премиер, Жан Марк Еро, го повтори предлогот што го даде Оланд во текот на изборната кам-пања – да & се дозволи на ЕЦБ да им позајмува директно на владите. Централната банка досега се спротивставуваше на таквите предлози затоа што нејзините статути строго забрануваат директно финансирање. Таа идеја, како и еврообврзниците, е црвена линија за германската влада. Според германскиот весник „Шпигел“, Меркел не очекува да постигне договор со Оланд за евростратегијата пред француските парламентарни избори на 10 и 17 јуни. Постигнување договор се очекува на евросамитот на крајот од јуни, велат извори од кабинетот на Меркел. Според истите извори, иако Меркел го поддржувала Саркози на изборите, сега германската влада се надева дека социјалистите на Оланд ќе победат на парламентарните избори. Ако Оланд се соочи со конзервативно мнозинство во францускиот парламент, француско-германската соработка ќе биде уште покомплицирана од порано.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 23.05.2012

15

ФЕЉТОН

46

ХАОТИКА: МЕНАЏИРАЊЕ И МАРКЕТИНГ ВО ТУРБУЛЕНТНИ ВРЕМИЊА

Почитувани П очитувани читатели, читатели дневниот весник Ка Капитал апитал ви в ја претставуа “Хаотика“, едно од најзначајните дела на светскиот маркетинг гуру, Филип Котлер, издадено из во мај, 2009 година. Котлер заедно со ссвојот војот от соработник с работник Џон Џо Каслионе ја напиш напишаа оваа ккнига во екот на светската економска криза и постави насоки за тоа како треба да се развиваат бизни бизнисите во “новата економска нормалност“. Дознајте како “Хаотика“ може да ви помогне да ги лоцирате лоцираате изворите на турбуленцијата во бизнисот; како да подготвите сценарија за одговор на турбулентниот турбулентни хаос; како да развиете стратегии за долгорочна отпорност рнос кон турбуленции; како да изградите флексибилност фл во компаниските биланси, буџети и стратегии и уште многу корисни бизнис алатки за водење бизнис во денешниот хаотичен свет! отсетникот на хаотички стратегиски П однесувања за одделот за маркетинг кој е даден во „Хаотика“, вели дека одделот треба да го крати/одложи следново: Програми за маркетинг што не функционираат; Програми за рекламирање што не функционираат; Слаби производи и услуги; Воведување несуштински производи и услуги, освен ако не се крајно иновативни; Планови да се намали цената на суштинските марки; Несуштинско рекламирање и промоции.

ШКИ ГЛАВА 5: ДИЗАЈНИРАЊЕ МАРКЕТИН Т СИСТЕМИ НА ЕЛАСТИЧНОС

Како да се развие маркетингстратегија во криза?

Кога директорите за маркетинг сфаќаат дека економијата или нивната индустрија ќе навлезе во тежок период, кој во новата средина често ќе трае неколку месеци, а понекогаш и неколку години, време е за нова стратегија

З

наците на турбуленција се насекаде и нема секојпат толку брзо да исчезнат. Всушност, стручњаците за маркетинг треба да развијат нов начин на размислување за секогаш да бидат „на штрек“ да ги активираат маркетиншките програми на автоматска реакција кога турбуленцијата ќе се распламти, а хаосот ќе завладее. Правејќи така, стручњаците за маркетинг треба да ги имаат на ум следниве осум фактори, бидејќи тие создаваат Маркетиншки стратегии во услови на хаотичност: Осигурајте го вашиот удел на пазарот составен од клучните потрошувачки сегменти. Ова не е време да се станува премногу алчен, така што бидете сигурни дека

1

Ф

ИЛИП КОТЛЕР, кого многумина го сметаат за татко на модерниот маркетинг, е еден од светските најистакнати експерти за стратешката практика на маркетингот и беше прогласен за прв лидер во маркетиншка смисла од страна на Американската маркетиншка асоцијација. Како истакнат професор по меѓународен маркетинг на Факултетот за менаџмент Келог на Универзитетот во Нортвестерн, Котлер истражува во стратегискиот маркетинг, иновацијата, потрошувачкиот маркетинг, деловниот маркетинг, маркетингот на услуги, дистрибуцијата, електронскиот маркетинг и општествениот маркетинг. Беше консултант во Ај-би-ем, Бенк оф Америка, Мерк, Форд, Џенерал електрик, Ханивел и во многу други компании. Живее во Гленко, Илиноис. ОН А. КАСЛИОНЕ е еден од најстручните светски бизнисстратези, којшто работи како советник на бројни компании на големи и средни пазари и којшто спроведе стратегии за развивање глобален бизнис во 88 земји на шест континенти. Тој е основач, претседател и главен извршен директор на ГПЦ Бизнис капитал ЛЛЦ, консултантска фирма за интеграции и аквизиции. Живее во Лејк Форест, Илиноис.

Џ

вашиот прв приоритет е цврсто да го обезбедите вашиот клучен сегмент на клиенти и да бидете подготвени да ги одбиете нападите на конкурентите што се обидуваат да ви ги преземат најпрофитабилните и најверните клиенти; Агресивно притиснете за поголем удел на пазарот од конкурентите што имаат слични клучни потрошувачки сегменти на вашите. Сите компании се борат за удел на пазарот и во турбулентни и хаотични времиња многу од нив се ослабени. Драстичното намалување на буџетот за маркетинг и на трошоците на одделот за продажба е сигурен знак дека еден конкурент се превиткува под притисокот. Агресивно притиснете за да го зголемите сегментот на вашите клучни клиенти на сметка на вашите ослабнати конкуренти; Сега повеќе истражувајте ги клиентите, бидејќи нивните потреби и желби се променливи. Секој се наоѓа под притисок во текот на времињата на турбуленција и хаос, што значи дека сите клиенти ги менуваат своите навики - дури и тие во вашите клучни сегменти, кои толку добро ги познавате. Внимавајте на нив. Истражувајте ги дури и повеќе од кога било. Не сакате да се најдете во ситуација да се потпирате врз старите маркетиншки пораки од типот „пробани и вистински“, кои веќе не наидуваат на одек; Стремете се да го зголемите - или, барем, да го одржите - вашиот буџет за маркетинг. Со пазар што е погоден од турбуленцијата и со клиенти што ги коси (и кои се изложени на агресивен маркетинг од страна на вашите конкуренти), ова е најлошо време дури и да се размислува за намалување на што било во вашиот буџет за маркетинг, кој ги одредува вашите клучни сегменти на клиенти. Всушност, треба да го зголемите овој буџет или да земете од парите што сте ги планирале за влез во сосема нови

2

3

4

сегменти на клиенти. Време е да го обезбедите домашниот фронт; Фокусирајте се врз сето тоа што е безбедно и нагласете ги суштинските вредности. Во ситуација кога турбуленцијата го плаши секого на пазарот, се случува големо движење кон безбедност од страна на најголем дел од потрошувачите. Ова е време кога треба да ја чувствуваат безбедноста и сигурноста на вашата компанија и на вашите производи и услуги. Направете с$ што можете за да им соопштите дека е безбедно да продолжат да соработуваат со вас. Продавајте им на клиентите производи и услуги што го продолжуваат нивното чувство на безбедност - и потрошете на тоа толку колку што треба; Брзо отфрлете ги програмите што не функционираат за вас. Вашиот буџет за маркетинг секогаш ќе биде под надзор, и во добри времиња и во лоши времиња. Отфрлете ги сите неефективни програми за кои знаете, пред некој друг да го сврти вниманието на нив. Ако не го надгледувате вашето трошење, бидете уверени дека некој друг го прави тоа, вклучително вашите колеги, чијшто буџет не можел да биде поштеден од кратења; Немојте да ги поевтинувате вашите најдобри или суштински марки. Секој ви кажува да не ги намалувате цените на вашите етаблирани и најуспешни марки од една добра причина. Кога ќе ја намалите нивната цена, вие во моментот му соопштувате на пазарот две работи: вашите цени биле премногу високи пред да ги намалите и марките нема да ја заслужуваат цената во иднина кога попустите ќе ги снема. Ако сакате да се обратите на потребите и на желбите на поштедливите клиенти, тогаш создадете нов, посебен и поинаков производ или услуга што ќе се нуди под нова марка со пониска цена. Тоа им дава можност на штедливите клиенти да останат со вас, а во исто време не ги губите тие што

5

6 7

За разлика од ова, како стратешки чекор Котлер советува дека одделот за маркетинг треба да ги зголеми/забрза следниве работи: Целокупен буџет за маркетинг; Буџет за истражување маркетинг; Буџет за истражување на цените; Буџет за рекламирање; Буџет за промоции; Фокусирање врз клучни сегменти; Здобивање ново учество на пазарот кај клучните сегменти; Развој на нови одделно заштитени марки на производи и на услуги за штедливите клиенти; Усогласување на понудената вредност со цената; Програми за верност на клиентите; Воведување нови високоиновативни производи и услуги; Маркетиншки комуникации приспособени за клучните клиенти; Маркетиншки комуникации за каналот на дистрибуција; Маркетиншки комуникации за засегнатите страни. с$ уште се подготвени да платат за вашите најскапи марки. Кога еднаш турбуленцијата ќе стивне и вие ќе видите ведро небо над себе, можете да размислувате за намалување на цената на вашата новововедена производствена линија со заштитена вредност - но и не мора. Запомнете, подобро е за вас самите да ги уништите вашите слаби производи отколку вашите конкуренти да го направат тоа; во најмала рака, ја имате способноста да им продадете на клиентите повеќе од што планирале да купат - ако с$ уште се ваши клиенти; Зачувајте ги силните; исфрлете ги слабите: На турбулентните пазари треба да ги направите своите најсилни марки и производи дури и посилни. Нема ниту време, ниту пари за да се трошат на маргинални марки или на премногу фрагилни производи, кои не се поткрепени со силни вредносни придобивки и цврста база на клиенти. Поврзете ја потребата да се осврнете на безбедноста и сигурноста за да ги засилите и така силните марки со понудата на силни услуги или производи. Запомнете, вашите марки никогаш не можат да бидат доволно силни, особено наспроти силните бранови на една турбулентна економија.

8

(Продолжува) Во следниот број: Кои се оперативните проблеми со кои се соочува одделот за маркетинг?

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Се изнајмува складишен простор: 1. Површина од 450 м до 1300 м - клуч на рака - независни рампи за железничка и камионска допрема и отпрема на стоките - НАССР сертрификат за складирање на прехрамбени производи 2. Четири дворежимски разладни комори 570 м - независни рампи за железничка и камионска допрема и отпрема на стоките - НАССР сертрификат за складирање на прехрамбени производи 02/32 19 000 02/32 19 019 02/32 19 009

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с