544-12.06.2012

вторник. 12 јуни 2012 втор. max. 340 C min. 160 C

сре. max. 340 C min. 160 C

чет. max. 310 C min. 130 C

МБИ 10

1.938,73

+0,25%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.795,60

-0,46%

ОМБ

119,46

+0,05%

ЕМУ

€

61,65

САД

$

48,71

Курсна листа на Народна банка на Македонија

100 милијарди евра за Шпанија,

POR FAVOR?! 14 ЗНМ: Ако веќе н$ судат, нека судат по закон! 7

Балканска железничка алијанса ќе се бори против европската конкуренција 2-3

Власта се чуди што некој с$ уште прашува кога ќе има попис! 6

Нови правила компаниите дневно ќе тргуваат со струја 9

Енергетските компани бараат вонредно поскапување на струјата?! 3

www.kapital.mk

број 544 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

САМО 3,4 МИЛИОНИ ЕВРА ЗА КРЕДИТИ ОД КАПИТАЛОТ НА МБПР

СТР.

11

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“

Годинава профитот на авионската индустрија ќе биде повеќе од преполовен, а европските авиокомпании ќе забележат загуба од 1,1 милијарда долари.

директор на Меѓународната асоцијација за воздушен сообраќај

вторник 12/06/2012

КОМЕНТАР

Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

Вратете ни ја криминализацијата, сосе затвор!

Ж

ивотот може да ви помине во чекање брод. И тоа не е толку трагично! Ужасот настапува во моментот кога сфаќате дека сте чекале... на аеродром! Оваа американска народна мудрост е отсликување на протестот на новинарите пред Основниот суд во Скопје, кои побараа од судиите да престанат да се умилкуваат! „Охрабрете се судии - судете праведно!“, „Селективната правда е најголема неправда!“, „Многу тужби, малку слобода!“, „Душевната болка ја лекува вистината!“. Ова се дел од пораките кои малкумината собрани колеги, предводени од Здружението на новинари, ги упатија пред Судот. И така е! Доста е од монтирани судски процеси, доста е од спектакуларни приведувања на новинари, доста е од експлицитни закани преку тужби и пресуди кои го гушат слободниот збор, демократијата, правото на критика, основното битисување на новинарството. Но, колеги... Да не се подлабоки проблемите на нашето новинарство во изумирање? Креваме глас, велите. Против што? Против судските притисоци? Па, од каде доаѓаат тие притисоци? Нели судиите на кои им порачуваме кога веќе н$ судат, да не судат по закон, се само извршители? Нели најголемите притисоци доаѓаат од Владата и од државните функционери? Нели секое директорче се дрзнува да тужи, да се заканува, да мавта со прстето дури и кога од Заводот за ревизија е фатено 1:0 во незаконско трошење на народните пари? Ако е така, утната е адресата, колеги! ЗНМ со Владата седна да преговара за подобрување на состојбите. Па, додека пишувавме дека тоа е процес кој е рамен на научна фантастика во земја со демократски нишани како нашава, ЗНМ убедуваше и веруваше во подготвеноста на власта за промени. И што излезе од преговорите? Декриминализација? Не, благодариме! Стотици илјади евра казна? Не! Тоа не е декриминализација! Е дури тоа ќе се одврзани раце за цензура, самоцензура, местенки на релација политичар-новинар–уредник-газда, финансиско уништување на медиумите! Затоа, овој протест нема поента. Задоцнет е... И да... на погрешна адреса! Сега бараме вицепремиерот Арифи да излезе и да застане до претседателот на ЗНМ, Насер Селмани и да објасни со кои достигнувања во медиумската слобода планира да се фали во Брисел? Затоа што се покажа дека влада и новинари, сепак, не одело заедно, бараме и ново чаре! Вакви преговори веќе не ни требаат! Вратате ни ја криминализацијата, сосе затвор! Кога веќе е бал... нели!?

“

ТОНИ ТАЈЛЕР

www.kapital.mk

С

транши од по минимум три милиони евра ќе можат да повлечат малите и средните компании од третата кредитна линија од Европската инвестициска банка од 100 милиони евра. Гаранцијата на државата за обврските на Македонската банка за поддршка на развојот (МБПР) веќе се во собраниска процедура. МБПР ќе ја пласира оваа кредитна линија преку деловните банки. Најмалку 70% бидат наменети за финансирање мали и средни претпријатија, додека други приоритетни проекти може да се финансираат со најмногу 30% од средствата предвидени за оваа кредитна линија. Заемот ќе се повлекува во најмногу 23 транши, а минималниот износ на траншата изнесува 3.000.000 евра.

Во услови кога Коридорот 10 полека ја губи битката со Коридорот 4 во делот на превоз на стока, националните железнички оператори на Словенија, Хрватска, Босна и Херцеговина, Србија и на Македонија формираа алијанса за заедничко реставрирање на Коридорот 10 Соња Јованова Наумовска s.jovanova@kapital.com.mk

Ж

елезничкиот Коридор 10 (север-југ) полека ја губи конкурентоста во однос на Коридорот 4 (исток-запад). Застарената инфраструктура, царинските формалности и задржувањето на граничните премини во регионот с$ повеќе ги пренасочуваат европските компании да го користат Коридорот 4, правец кој почнува од Германија,

минува низ Чешка, Унгарија, Романија, Бугарија до Турција. Предноста на Коридорот 4 е токму во бесцаринскиот режим, бидејќи поминува низ држави-членки на Европската унија, каде што речиси не постојат царински формалности. Поради ова, но и поради фактот што големите европски превозници и групации с$ повеќе се насочуваат кон освојување на транспортниот пазар на Западен Балкан, претставниците на железничката алијанса од регионот

Причини за формирање на алијансата слаб квалитет на извршувањето на услугите предолго време за транспорт немање комплетни логистички услуги слаб проток на стока поради задржување на граница слабо следење на пратките слаба искористеност на возните средства делумна контрола на транспортот решија поактивно да делуваат во однос на спречување на конкуренцијата. „Коридорот 4 е поконкурентен од Коридорот 10 затоа што поминува низ држави-членки на ЕУ и нема гранични пречки како Коридорот

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска

РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски

ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk

OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

23

екое четврто семејство во Македонија поседува легално оружје, покажуваат статистичките истражувања на невладината организација Цивил. Според информациите на организацијата, во Македонија има околу половина милион парчиња нелегално оружје, кое се наоѓа во рацете на 110.000 до 170.000 граѓани. Од 2004 до 2010 година од ова оружје на црно се уништени само 23.000 парчиња. Цивил упати апел за заштита од злоупотреба на оружјето преку зајакнување на капацитетите за соживот меѓу граѓаните и преку подигање на нивото на политичката свест.

Балканска железничка алијанса ќе се бори против европската конкуренција

Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

Оружје има во секоја четврта куќа

> БРОЈКА

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

3

> БРОЈКА

15,8%

Енергетските компании бараат вонредно поскапување на струјата?!

се зголемил откупот и продажбата на земјоделски производи во април споредено со истиот месец минатата година. Во април се откупени земјоделски производи во вредност од 652 милиони денари. Зголемување на вкупниот откуп и продажба е забележано кај житата, овошјето, алкохолните пијалаци, добитокот, живината и јајцата и кај млечните производи, а опаѓање на вредноста на вкупниот откуп и продажбата е забележано кај индустриските, градинарските и фуражните растенија, млекото и кај рибата.

В

онредно поскапување на струјата побарале енергетските компании од Регулаторната комисија за енергетика, неофицијално дознава „Капитал“. Поради драстично зголемените цени на струјата во регионот и во Европа во февруари и во март годинава, дел од енергетските компании веќе направиле пресметки и ги доставиле до регулаторите, брифираат извори од енергетските компании. „Имавме разговори и со ЕВН Македонија и со ЕЛЕМ од аспект на зголемените трошоци за електрична енергија на месечно ниво. Во нивните барања, генерално, ги обработуваат оперативните трошоци кои настанаа во зимскиот период како резултат на повисоките цени на електричната енергија во регионот. Барањата ќе ги разгледаме дополнително до крајот на овој месец. Во согласност со правилникот за регулирање на цените, која било од компаниите

> БРОЈКА

кои се регулирани ако има зголемени трошоци над 5%, има право да достави барање за корекција на цената на струјата. Засега, не знаеме дали тие трошоци надминуваат 5%, с$ уште не сме ги разгледале“, изјави претседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Димитар Петров. ЕЛЕМ плати речиси шест милиони евра за да го плати увозот на струја од 38,2 гигават-часови за последните 15 дена од февруари. Одлуката на ЕЛЕМ да увезува струја ја исклучи можноста да проработи ТЕЦ Неготино, иако оваа термоелектрана на средината на февруари неколку дена трошеше мазут за загревање и чекаше „амин“ од Владата за да почне да произведува струја во време на енергетска криза. Цената на струјата се утврдува еднаш годишно. Кон крајот на декември лани регулаторите одлучија струјата да поскапи за 6,95% од јануари 2012 година.

лидери

1,9%

пораснал бројот на разводи минатата година, објави Државниот завод за статистика. Тоа значи дека лани 1.753 брачни парови се развеле. Најголем дел од нив бракот го раскинале во ноември, и тоа дури 10,6%, додека пак, бројот на разводи е најмал во август. Најмногу бракови во текот на годината се склучени во август, 12%, а најмалку во март, 5,5%. Просечната возраст при склучување прв брак е 25,4 години за невестата и 28,3 години за младоженецот.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

ЃОРГЕ ИВАНОВ

Т

радиционалното доделување инженерски прстен на најдобрите студенти од техничките факултети не е само стимул за нив, туку и за сите млади кои сакаат сигурна иднина

КОНСТАНТИН ДИМИТРОВ

М

акедонската асоцијација за енергетска ефикасност стана најактивна институција за искористување на сончевата енергија во Македонија, што е тренд на глобално ниво

Цели на алијансата проширување на транспортниот пазар со логистички услуги поголема присутност и препознатливост на транспортниот пазар конкурентен превоз зголемување на превозот намалување на трошоците контрола на стоките на целиот пат 10. Друга предност е што сите големи компании имаат подружници во земјите низ кои поминува коридорот и секоја пратка која се движи се следи. Најголеми пречки на Коридорот 10 се царините и прекуграничните чекања. Затоа, преку Националната железничка алијанса сакаме да направиме ревитализација на Коридорот 10 и да се привлече нова стока“, вели Марјан Масич, претставник на Словенечки железници. Алијансата, во која членуваат националните транспортни компании на Словенија, Хрватска, Србија, Репубилка Српска, Босна и Херцеговина и на Македонија, претставува партнерски сојуз чија примарна цел е да го стави Коридорот 10 повторно на мапата на Европа. „Европската унија е заинтересирана да го поттикне економскиот развој на соседите со помош на транспортната политика. Предизвик е остварување поефикасни и побрзи прекугранични поврзувања и либерализација на пазарите, што ќе донесе побрз и поедноставен

не им беше денот

Коридорот 4 е подолг од Коридорот 10 за околу 1.000 километри проток на стоки и луѓе преку ј З ј границите на У Унијата. За секоја земја која ќе покаже подготвеност за интегрирање Унијата ќе излезе во пресрет со техничка и финансиска поддршка“, објаснува Билјана Пеева -уриќ од Стопанската комора на Македонија. Според официјалните бројки, земјите од Националната железничка алијанса заедно според површина имаат удел од 4,4% во цела Европа, 4,1% според должината на пругите, 30% со електрифицирана пруга од 3,3% со бројот на локомотиви и 5,1% со вагони. „Според она што можат да го понудат земјите од регионот во делот на железничкиот сообраќај, ние можеме да станеме значаен член кој може да одговори на случувањата на транспортниот пазар во Европа“, додава Масич. Иницијативата на Националната железничка алијанса ја поддржуваат и во Македонската транспортна асоцијација, од каде што потврдуваат дека само здружено земјите од регионот ќе им понудат на компаниите поефикасен

транспорт. О ј „Основните цели на алијансата се совпаѓаат со желбите на нашите членки, а тоа е еколошки ефикасен транспорт. Со јакнењето на оваа алијанса ќе се придонесе Коридорот 10 да ги задржи своите компаративни предности, односно да го задржи не само домашниот, туку и товарот кој поминува транзит, затоа што Коридорот 10 има домашно и интернационално значење“, вели Иван Петровски, претседател на Македонската транспортна асоцијација. Според податоците, во 2010 година вкупната размена на стока меѓу поранешните југословенски републики изнесуваше 62 милиони тони, што е 21% повеќе од 2004 година. Пазарниот удел на железницата е 20%. Транспортната политика на Европа предвидува до 2050 година да има раст на товарниот сообраќај за 80% и на патничкиот сообраќај за 50%. Исполнувањето на овие предвизици е можно само со подобра интеграција, поголема иновативност и висока технологија.

НИКОЛА САРКОЗИ

Ф

ранцускиот претседател и лидер на социјалистите не успеа да ја потврди победата и на парламентарните избори, на кои сепак, победи партијата на Саркози

Македонскиот театарски фестивал „Војдан Чернодрински“ во Прилеп по 47-ми пат понуди „немирни и возбудливи“ фестивалски денови. Токму такви какви што посака и оствари уметничкиот директор на фестивалот, Петар Темелковски. Во градот под Марковите ПЕТАР кули се одиграа 13 ТЕМЕЛКОВСКИ претстави, кои беа во конкуренција за некоја од традиционалните награди. Овој реномиран фестивал во Прилеп ја собра театарската елита и прерасна во бренд на македонското театарско живеење. Неговото одржување е уште еден доказ за значењето на дисперзираните културни случувања во државата, но и важноста театарот да живее и во другите градови. Штиците што живот значат беа од големо значење како за прилепчани, така и за актерите кои имаат посебна почит кон „Војдан Чернодрински“. Многу од нив своите круни за творечкиот пат ги добиле токму овде.

_

ГУБИТНИК По Грција, Ирска и Португалија, Шпанија е четвртата земја од еврозоната која ќе побара меѓународна финансиска помош за да не банкротира. Иако нејзиниот премиер, Маријано Рахој, неколку недели даваше отпор на сите сугестии за спас на финансискиот сектор и цврсто веруваше дека МАРИЈАНО земјата може да ги реши РАХОЈ проблемите сама, се случи неизбежното. Сега Шпанија ќе ја чека помошта од 100 милијарди евра за да ја врати благосостојбата на своите банки. Но, тука не застануваат проблемите на Рахој. Земјата долго време не може да ја победи рецесијата, нејзиниот јавен долг постојано се зголемува, а стапката на невработеност достигна рекордно ниво. Дополнително, Шпанците зачестено почнаа да одржуваат протести против спасувањето на банките и непопуларните мерките за штедење, кои сега ќе станат уште построги поради помошта која ќе дојде од меѓународните кредитори.

мисла на денот

ЅВОНКО ШУНДОВСКИ

Д

ека нема ред во машката ракометна репрезентација потврди и самоиницијативното излегување од терен на голманот среде натпревар, кого селекторот не успеа да го врати назад

СУШТИНАТА НА РАБОТАТА Е КОНЦЕНТРИРАНА ЕНЕРГИЈА.

Валтер Багехот англиски бизнисмен и новинар

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

НАВИГАТОР ГРАФИК НА ДЕНОТ...

ФОТО НА Д ДЕНОТ... ЕНОТ...

Скопскиот регион најмногу придонесува во БДП

П

одатоците за придонесот на економската активност по одделни региони во земјата за 2010 година покажуваат дека Скопскиот регион и понатаму е најразвиен. Речиси половина од с$ што создава македонската економија се случува во овој регион. Стратегиите за рамномерен економски развој с$ уште не даваат резултати.

Д

емонстранти со тенџериња, тави и транспаренти в раце протестираа викендот во Мадрид против одлуката на еврозоната шпанските банки да добијат 100 милијарди евра. Парите, сметаат демонтрантите, треба да ги добијат граѓаните, а не банките. Секој ден 159 шпански семејства го губат покривот над глава поради неможноста да го отплатат кредитот.

светот низ медиумите...

The Boston Globe

Амер Американците, сепак, ќе почекаат за да се возат на најбрзиот воз на светот. Завршувањето на проектот за новата Завр интерконтинентална железница ќе инте биде одложен поради најновите наоди за штетните влијанија кои ги наод има супер-брзиот воз врз животната средина. сред

Financial Times Fin

Брит Британскиот весник пресметува колку меѓународната заедница колк досега ја чинат земјите од досе Медитеранот кои имаат проблеми Мед со јавниот ја долг. Стотиците милијарди евра кои се одлеваат мили кон нив н секој нареден месец без никаков ефект ги загрижуваат ника британските економски ескперти. брит

Gulf News

Сирија е на работ на колапс, а власта во Дамаск само мачкаат очи - ова го пишува дубајскиот дневен весник. Неодржливоста на моменталната состојба весникот ја темели на фактите дека власта во Дамаск нема ни делумна контрола на поголем дел од сосптвената територија каде што владее анархија.

Капитал

Шпанија очајно моли за финансиска инјекција. Ова го пренесува бугарскиот дневен весник, кој ги анализира можните сценарија доколку се отвори прашањето за шпанскиот јавен долг и сличностите со грчкиот негативен пример.

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Брендирањето може да ве направи бесмртни

2

Компаните бараат вонредно поскапување на струјата?!

3

Зошто СРД влезе во апсурден лов на ситни акционери во Телма и во Алфа!?

4

Мачнина во стомакот!

И со европеизација, Балканот останува „буре барут“ Изборните процеси кои се одвиваа во регионот последниве неколку месеци јасно покажаа дека критичните точки на Балканот не се смирени. Замрзнатите конфлики с$ уште постојат и не се надминати. Ваквата поставеност најмногу ќе влијае на економската состојба, странските инвестиции и на интегративните процеси во регионот, коментираат тие Габриела Делова

В

delova@kapital.com.mk

натрешната политичка поделеност во земјите во регионот, која повторно исплива на површена последниве месеци, кога дел од земјите се соочија со избори, јасно покажуваат дека дури и со европеизацијата на регионот, Балканот с$ уште о с т а н у в а п оз н ат о т о „бу р е барут“. Изборните процеси во соседните земји (Србија, Грција, Албанија), политичките калкулации, тешкотиите да се создаде влада или да се избере претседател јасно покажуваат дека конфликтите во регионот се само замрзнати, но далеку од надминати. Грција повеќе од еден месец се обидува да создаде влада, преговорите за владина

СО ШТО Е СООЧЕН БАЛКАНОТ?

Инаугурацијата на српскиот претседател, Томислав Николиќ, помина без поддршката од неговите колеги од регионот; Србија с$ уште не може да создаде влада; Албанија ниту по четврти пат не успеа да избере претседател; Грција пред нови втори парламентарни избори за само еден месец; Босна и Херцеговина подолго време е во замрзната криза; Билатералните проблеми постојано тлеат и с$ уште не се надминати; Економската криза владее во сите тие држави; Нивото на корупција бележи постојан раст; Невработеноста зема замав. коалиција во Србија с$ уште се одолжуваат, а инагурацијата на новиот претседател, Томислав Николиќ, го пропуштија многу од функционерите во регионот. Албанија пак, вчера по четврти пат се обиде да избере претседател, обид кој повторно заврши со неуспех, а кризата во Босна и Херцеговина веќе подолго време

е замрзната. Ваквата поставеност, велат познавите, јасно покажува дека регионот се движи во лош правец. Но, позитивната страна во оваа политичка бура, велат тие, е што ваквите проблеми се само израз на внатрешна политичка поделеност во земјите од регинот и истите не претставуваат закана да се прелеат преку граница. Она

што ќе трпи од ваквите состојби во регионот се економијата, странските инвестиции и евроинтегративните процеси на Балканот. „Ваквата состојба во регионот покажува дека критичните точки на Балканот не се смируваат. Станува збор за замрзнати конфликти кои постојано тлеат и тоа трае со

WWW.KAPITAL.MK

ПРОЦЕНКИ...

3 ФАКТИ ЗА...

14,1%

се зголеми надворешно-трговската размена на Кина во мај, на 343,58 милијарди долари, што е рекорд досега

15,3%

порасна извозот на Кина во мај годинава или за 181,14 милијарди долари

12,7%

порасна увозот на Кина во мај годинава во споредба со истиот период лани, вреден 162,44 милијарди долари

ТОП ВЕСТИ...

ЖАРКО ЛУКОВСКИ

главен извршен директор на Т-Мобиле

Одлуката на АЕК ќе значи загуба во работењето на операторите

Г

лавниот извршен директор на Т-Мобиле, Жарко Луковски, изјави дека одлуката на Агенцијата за електронски комуникации до 1 септември 2013 година цените за терминација во мобилната телефонија да станат симетрични, односно да имаат еднаква цена, 1,2 денари, ќе значи загуба во работењето на операторите. „Дефинитивно, ова ќе биде загуба за сите оператори, вклучувајќи н$ и нас, но кога тоа оди во корист на корисниците, немаме право да се буниме, дури и тоа да биде наша загуба“, изјави Жарко Луковски, главен извршен директор на Т-Мобиле.

20

СЛОБОДАН ЧАШУЛЕ

поранешен министер за надворешни работи

Кризата во Грција е најтешка и таа може да штети врз ЕУ и НАТО и со тоа да ги обеспредмети нашите интереси таму. За Србија ќе може да се коментира дури по создавањето на владата. Босна веќе подолго време е во замрзната криза, а Дејтонскиот договор мислам дека уште повеќе ќе создава проблеми. Албанија пак, со ваквото однесување ги губи шансите да се доближи до ЕУ. години. На радарот се прогнозира лошо и неубаво време за Балканот. Но, добро е што оваа криза е израз на внатрешна поделба во државите од регионот и истите не може да се прелеат преку границите. Ваквите состојби ќе имаат само негативен одраз врз економските и врз интегративните процеси“, анализира универзитетскиот професор Стево Пендаровски. Поранешниот амбасадор Слободан Чашуле пак, смета дека актуелните состојби во регионот само уште еднаш потврдуваат дека Македонија е најстабилна држава од земјите на Западен Балкан. „Ваквиот развој во регионот ја потврдува мојата теза дека најстабилна држава во р егионот е Македонија, како функционална демократија и правна држава со стабилни меѓуетнички односи кои не се разнишаа ниту по убиствата кај Смиљковското Езеро“, вели тој.

Последиците од грчката криза ги чувствуваат сите

Од земјите во регионот, велат познавчите, Грција се соочува со најтешка криза, која сигурно ќе се чувствува и во наредните десет години. Останатите држави пак, се соочуваат со политичка криза, која повеќе е израз на политичката поделеност во тие земји, велат тие. „Грција ќе биде во тешка ситуација сигурно уште десет години и секоја од владите таму ќе се соочува со економските турбуленции кои настанаа со економската криза. Албанија и тоа што се случува таму е доказ дека политичкиот дијалог во Тирана не функционира, што е најголема критика која Албанија ја добива и од ЕУ. Николиќ во Србија пак, е лоша вест за регионот. Но, дури по формирањето на владата ќе може да се анализира колку Србија ќе го промени својот курс и како ќе влијае тоа врз регионот. Во ваквите околности, регионот во политички смисла, во безбедносна не толку многу, не остава слика на здрав пациент“, вели Пендаровски. Поранешниот министер за надворешни работи Чашуле пак, смета дека кризата со која е соочена Грција може да штети врз Европската унија и НАТО и на тој начин да ги обеспредмети нашите интереси

илјади жители од Куманово, од населбата Гоце Делчев, пројавија голем интерес за приклучок кон гасоводната мрежа. ЈП Куманово-гас постави гасоводна мрежа во должина од 17.000 метри, за што општината досега одвои околу 50 милиони денари, а претпријатието инвестираше околу 40 милиони денари.

105

возила кои вршеле нелегален превоз на патници се одземени во акцијата „Сив пајтон“ на Државниот инспекторат за транспорт и на МВР. Само во мај привремено се одземени 23 возила. Акцијата се спроведува претежно на влезно-излезните места од градовите. Во согласност со законот, предвидена е глоба од 500 евра за лица кои вршат јавен превоз без дозволи и лиценца и привремено одземање на возилото на шест месеци до една година.

СТЕВО ПЕНДАРОВСКИ

аналитичар

Ваквата состојба во регионот покажува дека критичните точки на Балканот не се смируваат. Станува збор за замрзнати конфликти кои постојано тлеат и тоа трае со години. На радарот се прогнозира лошо и неубаво време за Балканот. таму. „Регионот не се движи во добар правец. Кризата во Грција е најтешка и таа може да штети врз ЕУ и НАТО и со тоа да ги обеспредмети нашите интереси таму. За Србија ќе може да се коментира дури по создавањето влада. Босна веќе подолго време е во замрзната криза, а Дејтонскиот договор мислам дека уште повеќе ќе создава проблеми. Албанија пак, со ваквото однесување ги губи шансите да се доближи до ЕУ. Така, ваквата ситуација која владее таму ми дава за право да мислам дека од интерес на Албанците и на Македонците во земјава е Македонија да не падне во криза со која се соочуваат овие држави и да не дојде до загрозување на нашите интеграции кон ЕУ и кон НАТО“, вели Чашуле. Како постабилна во моментов, освен Македонија, се истакнува и Црна Гора, која недвосмислено напредува во евроинтегративните процеси. Но, нејзиното приближување кон Унијата нема да биде значајно за земјите од регионот. Таа е мала држава и нема да може да ги повлече останатите земји со себе, велат познавачите. Тоа може да се очекува единствено од Србија.

АНГЕЛА МЕРКЕЛ

канцелар на Германија

Грција е должна да ги почитува преземените меѓународни обврски

СДСМ: Пензиите да се усогласуваат на секои три месеци

С

ДСМ објави нови мерки што ги предлага за подобрување на стандардот на пензионерите. Опозицијата предлага висината на пензиите да се усогласува на секои три месеци, а не на шест месеци, како што се прави сега. На тој начин, тие велат дека пензионерите полесно ќе се справат со големите поскапувања. Освен тоа, СДСМ предлага да се воведе „пензионерска потрошувачка кошничка“. Тоа значи дека за животниот стандард на пензионерите најважни се цените на основните производи, храната, струјата, лековите, така што висината на пензиите ќе се формира врз основа на движењето на цените кои најмногу ги засегаат. Како дел од овој пакет-мерки, СДСМ предлага пензионерите да бидат вклучени во Управниот одбор на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување, во Економско-социјалниот совет на Владата и нивните претставници да бидат повикувани во расправите во собраниските комисии секогаш кога се разгледуваат решенија што се однесуваат на пензионерите. СДСМ смета дека е неразумна намерата на Владата да ги натера приватните пензиски фондови предвреме да ги продадат македонските еврообврзници што сега ги поседуваат и така да се направи финансиска штета од милиони евра, поради што 300 илјади идни пензионери би имале пониски пензии кога ќе се пензионираат.

Орав: Центарот за обуки на ИПА е голем чекор кон ЕУфондовите, но не е последен

Е

вропската унија е задоволна што во Македонија функционира ИПАцентар за обука, но потенцира дека мора уште многу да се работи на оваа проблематика за да се постигнат очекуваните разултати. Ова е заклучокот од завршната конференција на проектот „Техничка поддршка за ИПАцентар за обуки“, кој се реализираше две години и за кој се потрошени еден милион евра. Шефот на делегацијата на ЕУ во Скопје, Аиво Орав, изјави дека Центарот за обуки не смее да биде крај на напорите за оспособување и обука на кадри кои ќе можат да одговорат на барањата на ЕУ. „Креирањето на оваа институција е важен чекор, но не и доволен. Треба постепеност и посветеност во оспособувувањето на администрацијата и на граѓаните за соработка со европските институции“, рече Орав. Од Центарот за обуки при Секретаријатот за европски прашања за една година се спроведени 75 обуки, од кои 40 се однесуваат на ИПА-фондовите. Елизабета Буова, раководител на центарот, истакна дека живееме во време на континуирање учење и дека центарот е фокусиран токму во таа насока. „Она што во минатото се учеше на факултет и важеше за цела кариера веќе не важи. Новата реалност е да се учи доживотно, а центарот за обука на ИПА е дел од таа реалност“, изјави Буова. На свеченоста беа доделени и сертификати на 23 обучувачи на ИПА, а амбасадорот Орав откри и плоча на ЕУ на влезот на просториите на центарот.

Г

рција е обврзана да ги почитува преземените меѓународни обврски за рестрикции за да остане во еврозоната, изјави германскиот канцелар, Ангела Меркел. „Секогаш сме заборувале дека сакаме Грција да остане членка на еврозоната. Услов за тоа е следната грчка влада да го почитува меморандумот потпишан со Меѓународниот монетарен фонд, Европската централна банка и со Европската комисија“, истакна Меркел и додаде дека тоа им било кажано на сите грчки политички партии. Таа го квалификува економскиот меморандум како неопходен и додаде дека овој документ претставува основа за позитивен развој на Грција.

60 СЕКУНДИ БРИФИНГ

БЕРЗА

МБИ 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.938,73 2010/2012 2010/2012

Max. Min.

2 2.827,62 827 62 1.916,40

На Македонската берза вчера беше остварен промет од редовното тргување од 254.874,06 евра, при што прометот на дневно ниво бележи зголемување од 255,70% во споредба со претходниот трговски ден. Прометот од тргување со обврзници бележи намалување од 85,78% во споредба со претходниот трговски ден. Најтргувани акции на официјалниот пазар се акциите на Топлификација, со промет од 1.748.415,00 денари. Од акциите коишто се тргуваат на редовниот пазар најголемо учество во вкупниот дневен промет имаа акциите на Тутунска банка, со промет од 146.250,00 денари. НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Топлификација АД

2.420,00 +90,00

+3,82%

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Млаз Богданци

231,00 -57,00

-19,79% 19 79%

DOW JONES 13.500 13.000 12.500 12.000 11.500 11.000 10.500 10.000

07/07

21/08

05/10

19/11

03/01

17/02

12.630,41 0 61% +0,61%

Во фокусот на инвеститорите неделава ќе бидат новите макроекономски податоци, со оглед на тоа дека последните покажаа забавен раст на американската економија. На Волстрит се очекува раст на цените по одобрената помош за шпанските банки од 100 милијарди евра.

ДРУГИ ПАЗАРИ FTSE 100 Nikkei225 S&P 500 Nasdaq DAX TOPIX

5.469,14 88.624,90 1.325,66 2.858,42 6.240,60 730,07

VALUTI

£ €

СТАПКА

+0,63% +1,96% +0,81% +0,97% +1,79% +1,72%

€ $

1,2387 ПРОМЕНА

+0,21%

СТАПКА

1,2593 ПРОМЕНА

+1%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

FJU^ERSI ZLATO

1.594,40 +0,19 0 19 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

NAFTA BRENT

100,45 +0,99% 0 99% ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ЏОРЏ ОЗБОРН

министер за финансии на Велика Британија

Кризата во еврозоната го убива закрепнувањето на британската економија.

“

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 11.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 ПОЛИТИКА Демократска партија на Србите: Зошто Иванов не се појави на инаугурацијата на Николиќ?

Н

еприсуството на претседателот на Македонија, Ѓорге Иванов, на инаугурацијата на неговиот српски колега, Томислав Николиќ, како непринципиелно и штетно за односите меѓу Србија и Македонија ги оцени Демократската партија на Србите во земјава и поради тоа, најави суспендирање на односите со претседателот Иванов. „Одлуката не е во функција на унапре-дување на односите меѓу двете држави и двата народи и јакнење на постигнатиот степен на меѓусебна соработка и доверба, и е лицемерна кон припадниците на македонската заедница во Србија, која

на изборите му ги даде своите гласови токму на новиот српски претседател и која во соработка со неговата партија по прв пат стана парламентарна“, се вели во партиското соопштение. За Демократската партија на Србите во Македонија е неразбирливо зошто со својата одлука претседателот Иванов ја приклучил Република Македонија кон, како што се наведува, „една група држави која с$ повеќе наликува на непринципиелна регионална коалиција, која не го почитува легитимниот и легалниот избор на српскиот народ и не ги уважува неговите интереси, со што на директен начин ја загрозува регионалната стабилност и соработка“.

Црвенковски во Велес: Нечесните игри на ВМРО-ДПМНЕ овој пат нема да помогнат!

С

ДСМ не е ист од пред четири години. Не си играјте со оган. Сите знаеме дека нашиот кандидат за градоначалник на Велес, Аце Коцевски, и пред четири години ја доби вашата доверба и дека со закани и притисоци, со купување гласови му беше украдена победата, а вам поништена изборната волја. Овој пат тоа нема да го дозволиме. Овој пат разликата ќе биде таква што никакви нечесни игри нема да им помогнат, - oва го исткана во неделата лидерот на Социјалдемократскиот сојуз, Бранко Црвенковски, на митингот кој го одржа во Велес. Тој истакна дека веќе на сите им е јасно дека работите не чинат. „На сите во оваа земја ни е јасно дека работите не ни чинат, дека државата ни оди во погрешен правец. На сите ни е јасно

дека ова лудило скапо ќе н$ чини и дека мора да го запреме. СДСМ е со народот, меѓу народот. Разговаравме со сите граѓани директно да ги слушнеме проблемите и маките. Секаде, без исклучок, рекоа: „Вака лошо никогаш не било“. Овој пат сме решени граѓаните да ја напишат нашата партиска програма. Да направиме с$ што вам ќе ви биде подобро“, истакна Црвенковски. Тој во својот говор уште еднаш го повика премиерот Никола Груевски на ТВ-дуел за како што рече, конечно да се дознае вистината. „Ајде да излеземе пред македонската јавност секој со своите аргументи, па народот нека оцени кој е кој, а што е што. Доста се криеш зад други. Ајде јас и ти пред целата јавност. Народот има право да ја знае вистината.

Власта се чуди што некој с$ уште прашува кога “ ќе има попис!

БУЈАР ОСМАНИ

портпарол на ДУИ

Кредибилен план за попис значи сите и Албанците да имаат доверба во операцијата. А за ваква доверба неопходна е правична застапеност на Албанците во сите институции што ќе го спроведуваат пописот. Со исполнување на овој услов ќе почнат подготовите за нов попис, чие одржување не треба да се врзува со рокови с$ до моментот кога ќе се постигне доверба во процесот на сите граѓани.

Наместо да понудат одговор, Владата, Заводот за статистика и владејачките партии реагираат изненадено на прашањето кога ќе имаме попис. Ако се заклучува по единствениот конкретен став, оној на ДУИ, причините поради кои беше прекинат ланскиот попис не само што не се отстранети, туку се јасно потенцирани Максим Ристески risteski@kapital.com.mk

С

едум месеци по неуспешниот попис надлежните институции не само што не се се наоѓаат во интензивни подготовки за спроведување на неопходната статистичка операција, туку реагираат с$ поизненадено на прашањето кога ќе се попишеме. Владата и Државниот завод за статистика не се отрезнија од предупредувањата на статистичките експерти дека штетата за државата ќе биде огромна ако не се спроведе попис, а да се посветат на решавањето на проблемот не ги натера ниту јасната препорака на Мешовитиот парламентарен комитет Македонија-ЕУ. „Истакнуваме потреба од адекватни подготовки и оперативна организација на пописот и ја повикуваме Владата да достави кредибилен план за имплементација“, пишува во извештајот од минатонеделниот состанок на Мешовитиот комитет во Брисел. Од Владата топката ја префрлаат кај Државниот завод за статистика, бидејќи тоа била институцијата задолжена за пописот. „Нема временска рамка за организирање нов попис. Сите активности околу пописот ги врши Државниот завод за статистика“, изјави владиниот портпарол, Мартин Мартиновски, за „Капитал“. Од Заводот велат дека директорката Благица Новковска била службено отсутна во петокот по состанокот на Мешовитиот парламентарен комитет, па не можела да се изјасни за препораката за почнување адекватни подготовки и оперативна организација на пописот. Во тек на денешниот ден не успеавме да добиеме конкретен одговор од Новковска дали Заводот се подготвува за нов попис или дали барем има поставено некоја (макар груба) временска рамка за спроведување на статистичката операција. „Државниот завод за статистика за оваа година нема планирано никакви активности поврзани со спроведување нов попис на населението“, кратко ни одговори портпаролот на Заводот, Јасмина Ѓоргиева. Политичките партии од чија волја зависи пописот, владејачките ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, с$

уште се далеку од конкретни внатрепартиски ставови за нов попис, така што за договор меѓу нив засега не може да стане ниту збор. Членот на Извршниот комитет на ВМРОДПМНЕ и на Мешовитиот парламентарен комитет, Силвана Бонева, вели дека во

партијата с$ уште не разговарале за нов попис по препораките од состанокот во Брисел. ДУИ и понатаму го условува почетокот на преговори за попис со инсистирањето на реформа во Заводот за статистика која би вклучувала доволен број (според нивната проценка) Албанци. Во тој контекст, партискиот портпарол, Бујар Османи, нуди свое толкување на препораката од Брисел Владата да понуди кредибилен план за попис. „Кредибилен план за попис значи

сите и Албанците да имаат доверба во операцијата. А за ваква доверба неопходна е правична застапеност на Албанците во сите институции што ќе го спроведуваат пописот. Со исполнување на овој услов ќе почнат подготовите за нов попис, чие одржување не треба да се врзува со рокови

МАРТИН МАРТИНОВСКИ

портпарол на Владата

“

Нема временска рамка за организирање нов попис. Сите активности околу пописот ги врши Државниот завод за статистика.

с$ до моментот кога ќе се постигне доверба во процесот на сите граѓани“, изјави Османи за „Капитал“. Албанската владејачка партија одамна се подготвува на македонскиот партнер да му испорача уште еден услов за да го поддржи идниот попис - суштинска промена на пописната методологија, која според ДУИ, не смеела да биде дискреционо право на директорката на Државниот завод за статистика. Експертите за статистика предупредуваат дека државата не смее да чека 10 години, кога е следниот редовен рок за најобемната статистичка операција. Според професорот по статистика Славе Ристески, кој е и поранешен член на Државната пописна комисија, без нов попис на избори (во Избирачкиот список) и понатаму ќе ни се појавува огромна бројка од над 150 илјади непостоечки гласачи. „Неопходен ни е реален попис со точни податоци за населението. Поради нереалниот попис во 2002 година, меѓу 150 и 200 илјади тогаш попишани лица сега се појавуваат само како гласачи на избори“, вели Ристески. За негативните економски последици од одложувањето на пописот зборува професорката од Економскиот институт, Верица Јанеска, потенцирајќи дека некои од неопходните податоци за планирање државата може да ги собере само со попишување. „Пописот е од витално значење и без него не може да се прават анализи за политиките на државата кои се хранат со собраните податоци од оваа најтемелна статистичка операција. Многу ќе биде штетно ако немаме попис, зашто ќе останеме без релевантни податоци за образовната структура на населението, за економската структура, номенклатурата на занимањата, врз база на што се планира образованието, работните места...“, смета Јанеска.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛИК 11.06.2012

ПОЛИТИКА 7

Кривична пријава за ексдиректорката на Онкологија

П

оранешната директорка на Клиниката за радиотерапија и онкологија, Симонида Црвенкова, заработи кривична пријава поради основано сомнение за сторено кривично дело злоупотреба на службената положба и овластување, информираат од Министерството за внатрешни работи. МВР соопшти дека пријавената во својство на директор на Универзитетска клиника за радиотерапија и онкологија во текот на 2011 година, искористувајќи ја својата службена положба и овластување, спротивно на одредбите од договорот за набавка на лекови, како и со наведување лекови во спецификацијата за

набавка кои според дозата и јачината не биле на позитивната листа на Фондот за здравствено осигурување на Македонија, предизвикала штета на Фондот во износ од 104 илјади евра, а Универзитетска клиника за радиотерапија и онкологија ја оштетила за 247 илјади евра. Министерот за здравство, Никола Тодоров, ги разрешил медицинскиот и економскиот директор на Клиниката за радиотерапија и онкологија, Црвенкова и Анета Костовска во февруари оваа година, бидејќи како што беше наведено, направиле резерва од скапи лекови, иако можеле да купат 24 пати поевтини.

ЗНМ: Ако веќе н$ судат, нека судат по закон!

На протестот организиран од Здружението на новинари, иако поддржан од мал број колеги, се прати барање до судиите да ја следат практиката од Европскиот суд од Стразбур, бидејќи како што истакна претседателот на здружението, Насер Селмани, големиот број тужби за клевета против новинари, високите надоместоци за нематеријална штета и долгите постапки се резултат на лошата судска практика

СДСМ: „Детонатор“ е акција за правење театар

С

ДСМ обвинува дека власта направи театарска претстава во јавноста со акцијата „Детонатор“, бидејќи УЈП објави дека 20 од 24 суспендирани вработени во Управата за кои се тврдеше дека се вмешани во нелегалните коцкарски активности се вратени на работа. Потпретседателот на партијата, Гордан Георгиев, изјави дека тоа била една од главните причини поради која СДСМ поднесе интерпелација за министерот Ставрески, под чија надлежност се токму инспекциските служби кои биле задолжени да го спречат овој криминал, кои очигледно го криеле и соработувале со истиот. Меѓутоа, за Георгиев е

„Демонстрирањето пред Судот не е решение на проблемите. Според мене, треба директно пред Влада или пред седиштето на партијата на власт или пред нашите газди да се обратиме за проблемите со коишто се соочува оваа професија“, вели Георгиевски. Законите кои треба да го регулираат медиумското работење, правилници за доделување владини реклами и пари кои

нејасно зошто откако седницата на интерпелацијата помина во корист на Ставрески, тој реши да ги врати на работа суспендираните инспектори? „Што значи тоа? Дека по грешка биле суспендирани? Дека не се тие „директно или индиректно“ инволвирани во активности поврзани со „Детонатор“? Ако не се тие, има некои други кои го штителе криминалот? Ова е само уште еден пример како власта со фингирање театарски претстави сака да се прикаже како одлучно се бори со криминалот и корупцијата, но откако ќе поминат ефектите од нивната ПР-кампања, работите се враќаат по старо“, истакна Георгиев.

се слеваат во медиумите се само дел од работите за кои ЗНМ треба да преговара со Владата, смета уредникот на „Коха“, Лирим Дулови. „Мора од некаде да се почне, иако проблемите не се само на оваа адреса. Има многу други адреси каде што треба да се обратиме и да побараме решение на нашите пролеми“, вели Дулови.

Марија Севриева sevrieva@kapital.com.mk

„Не знам дали тоа го прават поради неумеење или поради некакви притисоци со кои се соочуваат, но судиите мора да направат разлика меѓу новинарите и криминалците. Доколку сакаат да покажат

COVER STORY

VMRO-DPMNE SAMI ]E POBARAAT DA DOJDEME NA VLAST! DR@AVATA TONE!

KAKO DA SE ZGOLEMAT PROIZVODSTVOTO I VRABOTENOSTA?

gradona~alnik na Strumica i potpretsedatel na SDSM

Што (не) добија новинарите од преговорите со Владата?

И

ако преговорите со Владата беа започнати со цел воспоставување на нормативната рамка, регулирање на владините кампањи, состојбата со јавниот сервис МРТВ, декриминализација на клеветата и навредата и подигање на стандардите во новинарството, ништо од горенаведеното не е сработено. Додека здружението и Владата преговараа за декриминализација на клеветата, Министерството за транспорт и врски подготвуваше закон за медиуми, кој с$ уште ја нема видено светлината на денот. Според „Оперативниот патоказ“ на Владата, се подготвува закон за граѓанска одговорност, во кој ќе биде уредена клеветата и навредата, без да се знае колкави казни се предвидени во него. Преговорите со Владата или не постојат или се во ќор-сокак, бидејќи здружението неколку месеци нема остварено средба со владиниот преговарачки тим. дека новинарот згрешил, можат и тоа да го направат, но тоа да биде симболично, како што е практиката во другите земји“, додава Антоновски. Несолидарноста и слабиот одѕив на протестот, според Билјана Петковска, директор на Македонскиот институт за медиуми, е главниот проблем на новинарите. „Не е денеска денот кога се прелеа чашата. Чашата веќе подолго време е прелеана. Прашањето е кога ќе се охрабрат новинарите да ги поддржат ваквите конструктивни иницијативи, кои имаат за цел да придонесат да се решат проблемите“, изјави Петковска. Новинарот Ѕвездан Георгиевски смета дека новинарите тропаат на погрешна врата или воопшто немаат каде да тропнат.

www.kapital.mk

С

елективната правда е најголема неправда или самоцензурата е полоша од цензурата, се дел од пораките кои новинарите ги испратија до судиите пред Кривичниот суд во Скопје. На протестот организиран од Здружението на новинари, иако поддржан од мал број колеги, се побара судиите да ја следат практиката од Европскиот суд од Стразбур, бидејќи како што истакна претседателот на здружението, Насер Селмани, големиот број тужби за клевета против новинари, високите надоместоци за нематеријална штета и долгите постапки се резултат на лошата судска практика. „Сакаме да ги поддржиме судиите што совесно и одговорно ја извршуваат судската функција и да ги повикаме другите да не изрекуваат високи надоместоци за клевета и навреда за да се умилкуваат кај политичари за функции“, изјави Селмани. ЗНМ инсистира додека се преговара со Владата судовите и судиите да постапуваат според закон и според судската практика во Стразбур. Но, веќе неколку месеци ЗНМ нема остварено средба со владиниот тим кој учествуваше во преговорите, иако Селмани вели дека се подготвени да продолжат онаму каде што застанале кога другата страна ќе реши. Преговорите биле логичен тек на работите, смета новинарот Драган Антновски. Според него, тоа било дијалог кој за жал, не придонел за стопирање на зацртаната агенда на Владата за тужење, судење и пресудување новинари. Судиите, вели Антоновски, не смеат да ги изедначуваат новинарите со криминалци.

INTERVJU: ZORAN ZAEV

VO OVOJ BROJJ N SPECIJALEN PRILOG

PROIZVODI DI I I USLUGI

biznis magazin

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

EXCLUSIVE

ALEKSANDER TIMAN

MMF:

VLADATA NEMA POVE]E PRISTAP DO KREDITOT OD MMF! ...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

BROJ 659 CENA 100 DEN.|13 JUNI, 2012, SREDA|GODINA 13

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

ДИГИТАЛНА НОВИНАРСКА ЕРА

информации има, се бараат интернетанализи!

Онлајн-новинарството е иднината на медиумите, а во периодот кој доаѓа „хард копи“ весниците с$ повеќе ќе изумираат во светски рамки, сметаат комуниколозите. Со повеќе од еден милион корисници на Интернет, Македонија е одлична почва за развој на онлајн-медиуми, покажуваат анализите Кристина Озимец ozimec@kapital.com.mk

П

овеќе од половина од населението во Македонија има пристап до Интернет, што земјава ја прави поволна за развој на онлајн-новинарството, сметаат комуниколозите. Тоа што над 700.000 граѓани користат Фејсбук ( податоци од Internet World Stats (IWS)) е дополнителен плус за тезата дека можностите кои ги нуди Интернетот за развој на медиумите се огромни. „Ние можеби доцниме малку, но точно се знае каде ќе одиме. Мултиплатформи на информации достапни 24/7 на сите можни мобилни и други уреди. Квалитетни информации како за земјата, така и за с$ поповрзаниот свет. Тоа е насоката, ни останува да поработиме на динамиката на развојот“, вели комуниколот Сеад Џигал за „Капитал“. Според него, проблемот кај онлајн-медиумите во земјава во моментов е во недостигот од квалитетни информации кои се достапни онлајн. „Дивата плурализација“ засега нуди само лавина неквалитетни, лошо селектирани, недоволно подготвени и проверени информации, најчесто оскудни и со лош јазик, никаков стил и слично. Онлајн-порталите станаа како киосци „за брза и неквалитетна

храна“, вели Џигал. Од организацијата Метаморфозис сметаат дека во земјава постои зрела почва и капацитет за развој на онлајн-новинарството. „Има потреба од повеќе медиуми кои ќе применуваат професионално новинарство и има побарувачка и публика која таквите производи би ги следела преку Интернет. Имаме и огромен број новинари кои си ја знаат работата, но се ограничени од своето раководство или пак, се без работа. Тоа е огромен потенцијал, кој само во мал број случаи се искористува - преку оформување нови редакции кои работат исклучиво онлајн“, вели Филип Стојановски. Според него, дел од таканаречените „медиа бајери“, односно маркетинг-агенции што закупуваат рекламен простор, покажуваат отпор кон рекламирање онлајн. „Кон овој проблем имаат придонесено и кратковидите медиуми кои покривале неколку платформи, па на пример, наплатувале реклами на ТВ и во весник, а давале џабе, како бонус, реклами на веб-локацијата. Со ова е направена штета во врска со перцепцијата на вредноста на интернет-рекламите кај огласувачите, која има долгорочни последици. Од друга страна, со развојот на пазарното стопанство, на фирмите

Џигал: „Капитал“ е пионер во онлајн-сферата!

Д

невниот весник „Капитал“, кој стана прв онлајн дневен весник, е пионер во онлајн-сферата, смета комуникологот Сеад Џигал. „Како прв дневен весник кој преминал целосно во онлајн-весник, станува збор за прв таков случај кај нас. Ако посветеноста кон онлајн-платформата и предностите кои таа ги нуди резултираат со навремени квалитетни и професионални содржини, тогаш ова навистина ќе биде пионерски потфат вреден за поздравување“, вели тој. ќе им станува с$ поважно дали имаат враќање на инвестицијата од рекламите, а на тоа поле огласувањето преку Интернет е во предност, оти може точно да се измери ефектот - дали и кој „кликнал“ на банер или наоглас, што посетил, што купил... Ова е основата на успехот на некои од најуспешните компании на светско ниво, како Гугл и Фејсбук, па сигурно има простор за оптимизам во подобрени општествено-економски услови“, вели тој. Странските новинари, за разлика од македонските, кои претежно ги преферираат традиционалните медиуми и често пати го одбегнуваат онлајн-новинарството, гледаат огромен потенцијал во земјава за развој на онлајн-медиуми и новинарство. Норвешкиот новинар Петер Марковски од реномираниот весник „Афтенпостен“, кој на својата интернет-

страница неделно привлекува повеќе од 20 милиони посети, вели дека оној кој прв ќе ја сфати сериозноста на онлајн-новинарството ќе ја добие публиката на своја страна. „Овде постои огромна можност да бидете број еден и да добиете лидерство на тој начин. На почетокот имавме само еден онлајн-весник во Норвешка и имаше стотици илјади читатели и огромен адвертајзинг, бидејќи беа првите кои го сфатија онлајн-новинарството сериозно“, вели тој. Иако половина од населението во земјава е на Интернет, содржината на македонскиот веб с$ уште е на нивото што го имала Европа пред 10-15 години, се вели во последната последната анализа на онлајн-медиумите во земјава на Македонскиот институт за медиуми. „Причините може да се бараат во малиот пазар, во состојбата во која се наоѓаат традиционалните (пред с$ печатени) медиуми, во неподготвеноста на новинарската фела да се менува и да се адаптира за производство на содржини за новите платформи, во слабата заинтересираност на огласувачите за рекламирање во онлајн-медиумите итн. На прашањето зошто на онлајн-медиумите во Македонија никако не може „да им тргне“, професионалците најчесто одговараат: „Нема пари во тоа“. Притоа, мислат на слабиот развој на онлајн-рекламирањето, што е последица од начинот на кој маркетинг-агенциите ги распоредуваат парите со тоа што клиентите свесно ги насочуваат кон најисплатливите и сигурни традиционални медиуми, наместо да вложуваат во пазар кој допрва треба да се развива и кој не гарантира профит“, се вели анализата.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

Нови правила - компаниите дневно ќе тргуваат со струја

9

Компаниите со годишен промет од 10 милиони евра и најмалку 50 вработени од 1 јануари следната година ќе мора да бидат подисциплинирани колку точно струја ќе потрошат дневно и од каде планираат да ја купат. Во спротивно, ќе плаќаат пенали Катерина Попоска попоска@капитал.цом.мк

Д

ржавниот електропреносен систем МЕПСО ќе создаде дневно тргување со струја меѓу 170 компании, проект кој требаше да почне да се применува пред една година. Со воведување на новите пазарни правила, компаниите со годишен промет од 10 милиони евра и најмалку 50 вработени од 1 јануари следната година ќе мора да бидат подисциплинирани колку точно струја ќе потрошат во текот на денот и од каде планираат да ја купат. Во спротивно, ќе мора да плаќаат пенали на часовно ниво. Правилата на пазарот на електрична енергија, кои претставуваат нова ера во либерализацијата на енергетскиот пазар, а ги изготвија Регулаторната комисија за енергетика и МЕПСО, ќе почнат да се тестираат веќе од следниот месец за компаниите да видат како ќе се применуваат. Големите, квалификувани потрошувачи во земјава, но и помалите компании на часовно ниво ќе ја балансираат пријавената и потрошената енергија, наместо како досега, дневно или неделно. „Со воведување дневен пазар на електрична енергија им се дава можност на сите учесници на пазарот на електрична енергија на дневно

ниво да тргуваат со количества електрична енергија кои се вишок или недостигаат. Моделот предвидува креирање листи со приоритети на страната на понудата и на побарувачката на струја. Листите со приоритети се креираат до 18 часот претходниот ден, но се отворени за промени во текот на денот на тргување. На листата со понуди приоритет ќе има понудувачот на електрична енергија кој бара најниска цена за понудената количина електрична енергија, а кај побарувачката купувачот кој бара електрична енергија по највисока цена. Многу значајна новина е меѓусебното групирање на производителите и потрошувачите во балансни групи. Целта е да се сведе на минимум или целосно да се елиминира дебалансот на електроенергетскиот систем”, истакна генералниот директор на МЕПСО, Дејан Бошковски. За да ги спроведат новите пазарни правила за електрична енергија, МЕПСО веќе набавува систем за функционирање на пазарот со струја за пресметка на дебаланс и дневен пазар за струја. Ако некоја од балансните групи го наруши часовното тргување со електрична енергија, ќе плаќа пенали за погрешната проценка. Пеналите ќе се пресметуваат на

По осми пат се бара инвеститор кој за 14.000 евра ќе го купи ОХИС Токму од тендерската документација заинтересираните инвеститори ќе дознаат дека деконтаминацијата на земјиштето на ОХИС, богато со канцерогениот линдан, нема да биде обврска на инвеститорот. Заинтересираните имаат рок од месец и половина за да решат дали сакаат да го купат ОХИС и да достават понуда до Министерството Катерина Попоска попоска@капитал.цом.мк

О

сми обид на Владата да го продаде ОХИС. Хемискиот загубар се продава за 14.000 евра или еден евро цент за акција, плус долговите кон вработените за плати и придонеси, за тужбените барања и долгот кон доставувачите. Се нудат 1.477.172 акции, кои претставуваат 76,575% од главнината на ОХИС. Министерството за економија ја продава тендерската документација за ОХИС за 1.000 евра се до 29-ти овој месец. Токму од тендерската документација заинтересираните инвеститори ќе дознаат дека деконтаминацијата на земјиштето на ОХИС, богато со канцерогениот линдан, нема да биде обврска на инвеститорот. Заинтересираните имаат рок од месец и половина за да решат дали сакаат да го купат ОХИС и да достават понуда до Министерството. Државата овој пат ќе им дозволи на инвеститорите да ја прошират дејноста на хемиската фабрика, но со обврска да ги задржат на работа сите 805 работници. Владата одново го огласува ОХИС, само две недели откако пропадна и седмиот тендер за продажба на загубарот. „Има ситни измени, но не отстапуваме во делот на бројот на вработени. Во тендерската документација утврдуваме дека деконтаминацијата на земјиштето нема да биде обврска на инвеститорот, што за

нив е многу олеснителна околност. Има и други технички работи, но тие не се дел од тендерската документација. Имам редовни контакти со инвеститорите и со Синдикатот и заедно ќе вложиме напори за да ги придвижиме случувањата во позитивна насока“, вели министерот за економија, Ваљон Сараќини. Иако Сараќини уверуваше дека на последниот тендер за ОХИС се интересираа две бугарски, една македонска и една украинска фирма, како и три други инвеститори од Русија, Турција и Албанија, сепак, ниту еден од нив не достави понуда за да го купи хемискиот загубар и од него да направи профитабилна компанија. Од Синдикатот на ОХИС пак, бараат 200 вработени кои веќе се прогласени за технолошки вишок да примаат надомест во период од пет години, а не 18 месеци пред да ги исполнат условите за пензија. Загубарот остана и без генерален директор откако Пеце Јовески пред две недели си поднесе оставка од функцијата. Од компанијата велат дека повлекувањето било најавено уште во декември лани, но Јовески чекал да се реши статусот на компанијата. Овој некогашен хемиски гигант првиот квартал од годинава го заврши со загуба од 162.000 евра, што е 870% повеќе во однос на истиот период лани.

часовно ниво, наместо како сега, на неделно. Како референтна цена ќе се земе просечната цена за мегават-час електрична енергија истргувана на берзите во Романија и во Унгарија на денот на дебалансот, зголемена за коефициент одреден од Регулаторната комисија за енергетика. Претседателот на РКЕ, Димитар Петров, вели дека ова е клучен подзаконски акт донесен годинава, кој е обврска во согласност со новиот Закон за енергетика. Со ова, Комисијата очекува компаниите да имаат помали трошоци и избалансиран пренос. „Овој подзаконски акт е поддржан и од к

о

м

е

р

ц

и

ј

Европската енергетска заедница. Речиси сите нивни забелешки ги вградивме во правилникот, меѓу кои и таа да им се даде на компаниите тест-период од шест месеци”, изјави Петров. Лошата проценка за потрошувачката на струја од компаниите предизвикува хаварија во системот која влијае и на системите во регионот. Примената на пазарните правила требаше да почне на 1 јули минатата година. Целосната либерализација на пазарот на електрична енергија од 2015 година ќе значи дека покрај компаниите, и домаќинствата ќе треба да најавуваат колку струја ќе потрошат во текот на денот и од каде ќе ја купат. а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ вторник 12.06.2012

10 компании пазари > БРОЈКА

Енди Пејкоф постариот нов член на Одборот на директори на Македонија 2025

О

сновачот на Најагара ботлинг (Niagara Bottling), Енди Пејкоф постариот, е избран за нов член на Одборот на директори на Македонија 2025 на редовната седница на одборот одржана на 29 мај. Според претседателот на Македонија 2025, Мајк Зафировски, Пејкоф е извонреден пример за тоа како напорната работа и посветеноста може да ја воздигнат кариерата до следното ниво, личен пример за претприемачите од целиот свет. Пејкоф ја основал Најагара ботлинг во 1963 година, а сега е најголемата светска компанија за производство на вода во шишиња со сопствена марка и втора најголема компанија за производство на амбалажирана вода во светот. „Македонија нуди многукратни можности за остварување развојни вредности, креирање работни места и генерирање профит. Многу од овие можности може да бидат искористени со минимални или без странски инвестиции. Она што е потребно е препознавање на можностите, бизнисплан и напорна работа на Македонци-истомисленици“, изјави Пејкоф.

ДОМ бара секој град да добие градски архитект

20

Г

инспектори на Управата на јавни приходи (УЈП) од суспендираните 24 за коишто беше спроведена постапка за утврдување на нивната директна или индиректна одговорност во случајот „Детонатор“ се вратени на работа. За четворица даночни службеници од регионалните дирекции на УЈП во Штип и во Тетово суспензијата с$ уште трае поради траењето на постапката за утврдување на нивната евентуална одговорност во случајот „Детонатор“, информираат од УЈП.

радовите коишто имаат над 30.000 жители да имаат градски архитекти и градски совет на архитекти, коишто ќе бидат насочени кон одржливост и енергетска ефикасност при планирањето, проектирањето, изградбата и одржувањето на објектите и инфраструктурата во градот, предлага ДОМ. КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ Според предложените измени на Законот на локална самоуправа, Банка 3м 6м 24м 36м потпишан од Лилјана Поповска, архитектите треба да се грижат за Комерцијална банка 4,60% на градот 7,40% како просторна 7,70% обезбедување одржлив3,60% и урбан развој Тутунска банка целина, 3,50% 4,50% 7,00% живеење 7,50% и иНЛБ функционална во насока на квалитетно Стопанска на банка 3,20% 4,00% 6,65% 6,85% заштита животната средина. Предлагаат градски архитект да се избира од предлозите на Шпаркасе банка 3,50% 4,50% 6,50% 7,00% трите професионални организации на архитекти, Охридска банка 4,30% 4,80% 5,50% при што 6,00% сите предложени кандидати Прокредит банка 3,40% стануваат 4,40% членови 7,10%на Советот 7,30% на архитекти. Основна цел на законските измени е унапредување на ТТК банка 3,50% 4,40% 7,40% 7,70% урбанизмот во градовите преку иницирање планови, проекти од Алфа банка 3,30% 4,20% 7,40% 7,60% важност за архитектонско–урбанистичкиот развој на градовите... Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Предизвици на спречување на перењето пари и контрола на усогласеност со прописите КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Д-р Златко Шајноски

1,24%

а

WWW.KAPITAL.MK

Стопанска банка АД–Скопје

П

0,52%Предизвик бр.3 – регулатива и технологија

аралелно со исполнувањето на деловните цели, банките/ компаниите се соочуваат и со моментот на континуирано усвојување нови прописи и стандарди и со нови трендови во појавата на ризиците. Ова е глобален феномен, кој има значително влијание и на NASDAQ врз нивните деловни и оперативни активности, со посебен акцент на фундаменталното менување на деловните модели и стратегии. ерзата во Сао Истиот ги носи следниве предизвици: Зголемување на трошоците. На пример, според Извештајот на AMR Research, само во една година банките/ компаниите алоцираат приближно 15,5 милијарди компании долари за СПП/БФТ и за активности за усогласеност со регулативата. Безброј прописи секоја година. Резултатите од студијата на ControlPath Inc. укажуваат дека ни компании од субјектите требало да се усогласуваат со просечно 1,8 прописи секоја фискална година, дека 70% од СПП/БФТ референтите работеле на усогласување со различни прописи на индивидуална основа, што

1,05%

0,97%

3,19%

1

0,46%

0,55%2

2,44%

рани на берзата

автоматски го зголемува и бројот на проектни тимови за усогласување со определени законски прописи и стандарди. Недостиг од соодветни упатства/насоки на ниво на сектор. Истражувањето на Compliance Progress дојде до заклучок дека главната пречка кон ефикасно и унифицирано управување со усогласеноста е недостигот од образование и информираноста за прописите што се однесуваат на оваа проблематика. Кон овие предизвици се придодава и довербата што е обезбедена преку мануелниот пристап кон обработка на податоците. Ваквиот начин на функционирање не ја одразува точно тековната состојба на усогласеност на субјектите со прописите со оглед на тоа што податоците не се обработуваат навреме, нивното количество е ограничено за одреден временски период, поради што се јавува можноста од грешки и задоцнета реакција на субјектите при преземање соодветни мерки кон клиентите. Според овие истражувања, дури 75% од нив (без разлика дали се целосно или делумно автоматизирани) с$ уште

3

+

0,30%

тирани на

11.06.2012

+3,82% +3,18% +0,67% +0,43% +0,16%

11.06.2012

Млаз Богданци Стопанска банка Битола НЛБ Тутунска Банка Арчеломитал Скопје РМДЕН 06

-

пад

-19,79% -2,56% -2,50% -1,64% -0,86%

нова цена

2.420,00 90,80 4.050,00 475 88,00

нова цена

231,00 1.900,00 1.950,00 60,00 92,00

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Ова е глобален феномен, кој има значителноАлфа влијание врз деловните банка 2,10% 2,30% и оперативните 3,70% 4,00% Уни банка 2,55% 3,00% 4,50% менување 6,00% активности на банките/компаниите, со посебен акцент на фундаменталното Еуростандард банка 2,50% 2,80% 4,50% 5,10% на деловните модели и стратегии Халкбанк АД Скопје 2,20% 2,80% 4,10% 4,50%

вршат мануелна анализа на прибраните податоци, а 40% од субјектите имаат проблеми со комплетираноста на податоците во базите што ги поседуваат. Комбинирано, овие два аспекти резултираат со неспособност кај субјектите да вршат подетални и посложени анализи, што се однесува на 30% од банките/компаниите. Затоа, во однос на изразената динамичност во усвојувањето на регулативата, тие треба да имплементираат и соодветна технологија што е дефинирана како законска обврска со најновите регулаторни измени. Со тоа, еден здрав и стабилен систем на контроли за усогласеност, потпомогнати со неопходната ИТ-инфраструктура, ги заштитува субјектите од голем број деловни, регулаторни и репутациски ризици и претставува

фактор за зголемување на нивната контрола 2,60% на усогласеноста и 4,60% СПП/ Стопанска б. Битола 2,10% 4,40% конкурентност. БФТ обезбедува безброј Капитал банка 2,50% 3,20% 4,10% бенефиции, 5,00% Интересен факт е тоа што на како што се: централизација на инвеститорите и на клиентите ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ податоците, автоматизација на не им пречи ваквиот динамичен контролите, управување 1м 3м поефикасно 6м 12м развој на нештата. ТиеEuribor дури(EUR) и со ризиците 0,38% 0,66%и носење 0,94%соодветни 1,23% инсистираат субјектите доследно да одлуки во реално време базирани Libor (EUR) 0,34% 0,62% 0,93% 1,26% ги имплементираат сите неопходни врз точни и прецизни информации и Libor (USD) 0,24% 0,47% 0,73% 1,06% прописи и стандарди и соодветниот најважно од с$, зголемена доверба Libor (CHF) 0,08% 0,11% 0,19% 0,39% хардвер и софтвер. Тие сметаат дека од акционерите и од клиентите во вработените и менаџерите треба да однос на нивото на усогласеност и МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ покажат поголема транспарентност примена на мерките за СПП/БФТ. Ова Рочност преку ноќ 1 недела 1м сеопфатна 3м при вршењето на своите активности. резултира со креирање база 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% На тој начин најдобро СКИБОР ќе ја на информации, интерни и законски МКДОНИА кон 2,20% покажат својата посветеност прописи, процедури и стандарди, чија примената на интерните контроли цел е да помага во управувањето со ОСНОВНИ КАМАТНИ ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ од работата на СПП/БФТ и мерки за усогласеност заедно со СТАПКИ ВОсите аспекти Основна кам. стапка Стапка на инфлација потребната технологија, која ќе биде референтите на еден попродуктивен, Народна банка на Македонијаодржлив и поекономичен 4,00% главниот столб во остварувањето начин.5,20% на дефинираните цели. Ваквата 13,40% Народна банка на Србија 12,00% автоматизација на процесите на на Хрватска (продолжува) 2,50% Народна банка 6,00%

понеделник - 11.06.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3м 3,60% 3,50% 3,20% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

6м 4,60% 4,50% 4,00% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 7,40% 7,00% 6,65% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

36м 7,70% 7,50% 6,85% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,38% 0,66% 0,94% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62%Нето вредност 0,93% Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,47% 22.450.883,56 0,73% 0,11% 34.919.341,63 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1M 1,06% -1,88% 0,39% -1,78%

Иново Статус Акции МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

14.067.056,79

1,29%

1 недела44.334.231,35 1м 3,18% 20.003.831,81 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6094 49,4140 76,2540 51,2899 47,7814 48,6454

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-8,58%

-5,71%

-27,10%

-4,54%

08.06.2012

-12,19%

-8,16%

-16,90%

-8,29%

08.06.2012

-5,11%

-6,30%

-16,22%

-4,63%

08.06.2012

3м-2,59% -5,50% 4,98%

-7,06%

-2,17%

-8,73%

-0,34%

07.06.2012

-8,74%

-8,74%

-34,23%

-6,70%

07.06.2012

25.118.732,69

-1,42%

-4,48%

0,59%

-13,73%

1,68%

07.06.2012

49.292.431,19

0,03%

0,37%

3,03%

3,87%

2,52%

07.06.2012

88.669.618,10 0,25% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,80%

1,64%

3,25%

1,41%

07.06.2012

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА

КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Топлификација АД РМДЕН08 Алкалоид Гранит РМДЕН 11

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 12.06.2012

11 Ќе се легализираат бесправно изградени оранжерии и фарми

Се олеснува постапката за добивање дозвола за работа на странец

О

Д

ранжерии, фарми, помошни објекти за чување добиток, механизација и храна за добиток, како и градби наменети за одгледување добиток, за складирање примарни земјоделски производи, собирни центри мора да се легализираат. Според измените на Законот за земјоделско земјиште, којшто е во собраниска процедура, со цел прецизирање на сопственоста на објектите коишто се наоѓаат на земјоделското земјиште, во согласност со Законот за легализација на бесправно изградени објекти, со измените ќе се спроведе постапка со која ќе се утврди сопственоста на градбите на земјоделско земјиште изградени без одобрение од надлежен орган. Како што информираат од Министерството за земјоделство, кое е предлагач на Законот, со легализирање на објектите ќе се создадат услови за земјоделските стопанства да аплицираат по програмите за подршка во земјоделството и ќе се уреди постапката за доброволна консолидација на земјоделското земјиште и за изградба на објекти на земјоделско земјиште.

озвола за привремен престој на странец ќе може да издава и Министерството за внатрешни работи, а дозвола за работа на странец ќе издава и Агенцијата за вработување. Како резултат на бариерите коишто се јавуваат кај странските инвеститори во делот за вработување странци, Министерството за внатрешни работи и Министерството за труд и социјална политика прават измени на Законот за странци и на Законот за вработување на странци. Во согласност со измените и дополнувањата на двата закони, коишто се во собраниска процедура, преку поедноставување на постапките за издавање дозвола за привремен престој на странец и за работа на странец ќе се поедностави постапката за добивање соодветни типови работни дозволи и ќе се изврши скратување на одредени рокови на органите кои постапуваат по барањата на странците. „Со предложените измени и дополнувања ќе се поедностави постапката за добивање соодветни типови работни дозволи и ќе се изврши скратување на одредени рокови на органите кои постапуваат по барањата на странците, при што предложените измени не предизвикуваат никави последици“, велат од Министерството за труд и социјална политика.

Само 3,4 милиони евра за кредити од капиталот на МБПР Да не беше кредитната линија од ЕИБ, за компаниите ќе немаше никаква финансиска поддршка од Македонската банка за поддршка на развојот. Од сопствени извори лани одобрила кредити од само 3,4 милиони евра

М

Александра Спасевска

кредит од 32.520 евра, а од кредината линија за директна поддршка на извозни компании биле финансирани само две фирми, со вкупен кредит од 230.000 евра. Во исто време, од двете кредитни линии од ЕИБ од 150 милиони евра заклучно со 2011 година МБПР одобри 314 кредити за мали и за средни компании. Но, банките од типот на МБПР во регионот се многу поактивни. Банката за поддршка на развојот (ХБОР), на пример, само во 2011 година финансирала проекти со повеќе од една милијарда евра.Ваквата структура на МБПР во 2011 година од сопствени средства кредитираше 30 компании кредитирање од банката ја објаснуваат со ниските кредитната активност од 54,5% и на активата од претставуваат силна финансиска поддршка за каматни стапки, подолгите рокови за отплата на 45,5% и со добивка од 1,7 милиони евра. малиот и за средниот бизнис во Македонија“, кредитите коишто ги нуди кредитната линија од „Во услови на суша од кредити, успеавме да вели Мартиновски. МБПР лани одобрила вкупно ЕИБ, кои се многу поконкурентни од условитеФЈУЧЕРСИ на го збогатиме кредитниот пазар со 50 милиони 358 кредити. Доминираат странските кредитни кредитирање на МБПР. евра од новата кредитна линија од ЕИБ, кои линии, со учество од 89%. МБПР лани осигурала Генералниот директор на МБПР, Драган НАФТА преку деловните банки беа целосно пласирани извоз во износ од 21,6 милиони евра, при што Мартиновски, вели декаЛЕСНА ризиците од СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС кај малите и кај средните претпријатија. Овие 61 компанија осигурала извозни побарувања од неликвидност во реалниот сектор с$ уште се 85,06 2,26 средства, во комбинација со првиот аранжман комерцијален ризик, а 16 компании потпишале присутни, што може да ги забави економските и со ЕИБ од 100 милиони евра и најавениот полиса за осигурување домашни побарувања од финансиските активности. Според него, минатата BRENT ЗА ЗАТОПЛ. трет аранжман од нови 100 милиони евра, комерцијални ризици.

270 година МБПР ја завршила успешно, со раст на 100,59

spasevska@kapital.com.mk

акедонската банка за поддршка на развојот минатата година обезбедила кредитно портфолио од 176,2 милиони евра за македонските компании, но дури 150 милиони евра се од двете кредитни линии од Европската инвестициска банка (ЕИБ). За жал, од сопствени средства МБПР дава незначителна поддршка за стопанството. Од својот капитал лани одобрила кредити од само 3,4 милиони евра, што е 14,9% помалку споредено со четири милиони евра во 2010 година. Според финансискиот МАКЕДОНСКА БЕРЗА извештај, МБПР во 2011 година од сопствени МБИодобрила 10 средства 25 кредити за мали и за средни компании, во вредност од 2,7 милиони 1.938,73 евра и два кредити за производство наменето МБИД за извоз, во вкупна вредност од 1,23 милиони 1.795,60 евра. За финансирање трајни обртни средства ОМБ банката поддржала само една компанија, со

119,46

1,7

милиони евра добивка оствари МБПР во 2011 година

+0,25% -0,46% +0,05%

+1,14% +1,13%

-1,61% +1,08%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 11.06.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.938,73 438,59 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.795,60 1.634,24 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 119,46

SASX 10 +0,25% +1,60% 693,86

-0,46% SOFIX 293,25 +0,05% ATHEX

+0,30%

487,03

Главен индекс на Љубљанската берза

438,59 12.554,20

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

28,65$/унца

7.405,25

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Главен индекс на Атинската берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

+1,60% +0,75%

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 2.858,42

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

3.000 3.000 3.000

+1,00%

FTSE 100 5.460,16

2.400 2.400 2.400

+0,46%

1.800 1.800 1.800

+0,75% +1,49% SWISS

DOW JONES

DAX12.554,20 Заеднички индекс 30 6.222,47

5.901,75

SBITOP 540,65

1.332,50$/бушел

S&P 500 1.325,66

DOW JONES Црвенка 6.600,00 12.554,20

517,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

+0,81% +3,19% 54.156,04 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 350,00

Центар банка

+1,96%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 730,07

+2,44%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

+1,72%

3.082,24

+1,00%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

-0,30%

16.668,01 FTSE 100

5.460,16

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.222,47

+6,46%

120,00

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 190,50

+1,49%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.082,24

.

DAX Меламин 6.222,47 17,00

+0,46%

31,91

410,00 FTSE 100 .

5.460,16БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

+1,00%

+12%

-3,53%

+0,46%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска Лашко берза Пивоварна

8,00

+5,26%

SWISS Дело продаја +1,49% +0,55% -14,57% 5.901,75 -12,92% 20,90

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +3,82% 2.420,00

Топлификација АД РМДЕН08 NIKKEI 225 +3,18% 8.624,90 АлкалоидИндекс +0,67% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни одТокиска берза Гранит компании +0,43% котирани на швајцарскиот пазар на капитал РМДЕН 11 +0,16%

SWISS 5.901,75

+0,55%

+1,96%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 100,59

1594,80$/унца

СРЕБРО 28,65$/унца

БАКАР 7.405,25

+1,14% +1,13%

ПРИРОДЕН ГАС 2,26

ЗА ЗАТОПЛ.

270

МЕТАЛИ

+0,21% +0,63% +1,9%

НИКЕЛ

16.897,50

АЛУМИНИУМ 1.855,00

ЧЕЛИК 390.00.00$/унца

-1,61% +1,08%

+3,0% +0,8% /

+4,76%

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

11.06.2012

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Екцелса некретнине

Дукат ЕВРОПА -5,46% ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Словенијалес

56,00

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Гоша ФОМ -16,67% BRAZIL -10,26% BOVESPA

Телефонија

125,00

BRAZIL BOVESPA +0,81% +3,19% 54.156,04 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

85,06

ЗЛАТО

Соја протеин +20% NASDAQ +5,94% +0,75% +0,97% 2.858,42

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.624,90 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 18.953,63 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Кока

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 487,03

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,97% S&P 500 +0,55% 1.325,66

NASDAQ 2.858,42

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-1,05%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

2226,000$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 693,86

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

-1,05%

Главен индекс на Белградската берза 635,25$/бушел

+3,19% +0,52%

ATHEX 2.200 2.200 2.200 487,03 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 ПЧЕНИЦА 438,59 CROBEX КАФЕ 1.634,24 1,56/бушел

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

+0,30%

598,00$/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 54.156,04 293,25

+0,30%

SBITOP 540,65

-0,87% SOFIX СОЈА -0,65% +0,19% 293,25

+1,88% -1,24% +3,45% +0,52% -0,36%

+0,97% -1,24% +1,60%

SASX 10 693,86

берзата, без финансиски компании

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +1,18% РЕГИОН

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,65% +0,81%

CROBEX S&P 500 1.634,24 1.325,66

CAC 40 3.082,24

1594,80$/унца

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 540,65

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

+0,05%

ОМБ ОМБ ОМБ

-0,46%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 16.897,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.855,00 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 390.00.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

+0,21% +3,0% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 +0,63% +0,8% 2.200 2.200 2.200 +0,25% 1.938,73 +0,52% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +1,9% / -0,46% 1.800 1.800 1.800 1.795,60 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -1,05% +0,05% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни119,46 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-1,24%

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

-0,65%

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

+0,25%

2.800 2.800 2.800

HANG SENG 90,80 18.953,63 4.050,00

598,00$/бушел

ПЧЕНИЦА 635,25$/бушел

КАФЕ 1,56/бушел

СУРОВИНИ

+1,18% -0,87% +0,19%

КАКАО

2226,000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.332,50$/бушел

+1,88% +3,45% -0,36%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+2,44%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

475 88,00

ПЧЕНКА

Црвенка

6.600,00

+20%

Соја протеин

517,00

+5,94%

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

12 БАЛКАН

П

WWW.KAPITAL.MK

Copy paste

Главниот економски столб на Владата е да се држи стабилен БДП преку јавната која е директно поврзана со поголеми трансфери кон администрацијата, чија Рубин потрошувачка, бројка расте во континуитет. Свесни дека на извозен план нема да можеме да постигнеме Зарески поголеми резултати, логично, Владата оди на сигурната опција на дознаките од странство и универзитетски професор очекувањата дека можеби ќе н$ изненади некоја странска директна инвестиција (СДИ)

роблемот никогаш не бил во отсуство на идеи, туку во приоритетот на нивното спроведување. Сосема е нормално политичките противници да се обвинуваат за крадење проекти, исто како што е очекувано неуспехот во одредени економски чекори да се споредува само со селектирани лоши резултати на опонентот. Како што стојат работите, можно е опозицијата да & „намести” на Владата серија проекти, однапред очекувајќи дека врз база на негирање, тие ќе бидат отфрлени како несоодветни. Како размислување, на пример, да се предложи зголемен ДДВ, девалвација на денарот, намалување на стапката на придонеси од плати, поголем буџетски дефицит итн. Резултатот би бил задржување на стапката на ДДВ, цврст денар, без корекции во придонесите и стабилен буџет. Машки. А работите се толку предвидливи. Главниот економски столб на Владата е да се држи стабилен БДП преку јавната потрошувачка, која е директно поврзана со поголеми трансфери кон администрацијата, чија бројка расте во континуитет. Без поголем „кикс” во пензискиот фонд, кој се дотира од државниот буџет и од здравственот фонд, кој ќе остане без поголеми реформи, политиката на Владата нема да претрпи поголеми промени. Свесни дека на извозен план нема да можеме да постигнеме поголеми резултати, логично, Владата оди на сигурната опција на дознаките од странство и очекувањата дека можеби ќе н$ изненади некоја странска директна инвестиција (СДИ). Од друга страна, опциите кои ги нуди опозицијата, а кои би ги одиграла и Владата, само да не е под опцијата за „негација” на предлозите, исто така се

предвидливи. Погледнете само кои се политиките во Хрватска. Зголемување на ДДВ на 25%, со што се очекува дека ќе се намали дефицитот во државниот буџет за 440 милиони евра. Словенија, исто така, оди во сериозно кратење на сите ставки од буџетот за да оствари дефицит под 3%. Точно е дека Македонија нема проблем со високиот буџетски дефицит. Ниските 2,5% се нарекуваат „мудро управување со фискалните политики”, но ние имаме исклучителен проблем со структурата на буџетот, кој не е развоен. Повеќе од 65% од домашниот буџет оди на плати за администрацијата, социјални трансфери и пополнување дупки во фондовите. Кога ќе се земе предвид дека во последните пет години буџетот порасна за 30%, прашање е од кои извори се финансираше и каде се насочија овие пари. Со субјекти кои се во нокаут-фаза, ниска ликвидност на ниво на стопанството и вкупни инвестиции кои папсуваат, изворите пресушуваат. Тука нема волшебна формула, а единствениот излез е задолжување во странство, кое сега тешко успева. Слична состојба има и во Хрватска. Со економија која и минатата година забележа негативна стапка на БДП и висок буџетски дефицит, кој им го намали рејтингот на БББ, оваа држава е следна за банкротирање. Во такви услови, хрватската влада одлучи во првата година од мандатот да ја намали администрацијата за 15% и да ги намали платите и пензиите. Непопуларните мерки мора да се преземат бидејќи економијата на Хрватска не може да се потпира континуирано врз својот потенцијал за развој на туризмот и инфраструктурата, во која значајно беше инвестирано во изминатиот период. Славините на можно задолжување во странство уште извесно време ќе им бидат

затворени, идеална можност да си ја завршат работата на свој терен. Токму ова и го прават. Намалување на вработените во јавните претпријатија, кое оди паралелно со кратење на трансферите за буџетарите, ќе произведе масовни штрајкови, но порано или подоцна, ова е неизбежно. Проценката на хрватската власт е ова да го направи сега и без одложување. Втората алтернативна економска политика ја гледаме кај новата словенечка влада. По проектираното излегување од кризата, Владата се обидува повторно да воспостави балансирани јавни финансии преку намалувања на трошоците, а не со зголемување на даночниот товар. Мерката веќе е видена и функционира. Во неа државниот буџет се става во функција на развој на економијата преку негово намалување и насочување кон стопанството. Комплексното намалување на дефицитот во буџетот од 6% на помалку од 3%, што е околу 1,1 милијарда евра, не е ни малку едноставна работа. Словенечката влада стартуваше со непопулистичка мерка. Намалување на сите плати во јавниот сектор за околу 8%, почнувајќи од овој месец. Мерката не може да се нарече предизвик. Ова е морален чекор во секаква смисла на зборот. За да не се изгубат во целиот пат на реформи кои мора да се преземат за да заживее економијата, Владата утврди три национални приоритети за развој. Тие се развој на претприемништво и менаџерски вештини, обезбедување флексибилност и социјална кохезија и развој на транспортната и енергетската инфраструктура. Се чини логично, теоретски и веќе видено. Така и го започнав текстот. Но, во практиката, секој од овие приоритети е поддржан со директни активности на Владата. Во основа, секоја од овие мерки

бара три услови. Првиот е реформите да започнат во Владата. Вториот е истрајност. Третиот услов е да се обезбедат извори за финансирање. Владата на Словенија делува на терен преку мерките на финансирање на реформите, со кои им се дозволи на компаниите потранспарентен пристап до фондови за развој, кои вклучуваат реструктурирање на СИД (што е еднакво на нашата МБПР), прилагодување на гарантни шеми и други форми на државна помош. Вториот национален приоритет е мерките на субвенционирање на невработените да ги замени со активна политика за вработување, како што се социјалните програми и доживотното учење. Кон оваа мерка државата директно ќе ги промени законите со кои ќе им овозможи на работодавците пофлексибилно вработување, додека вработените ќе ја одржат социјалната сигурност. Промените на пазарот на труд и намалувањето на администрацијата треба да доведат до зголемување на продуктивноста на словенечкото стопанство, а со тоа и зголемена конкурентност и извоз. Бидејќи промените и резултатите не можат да се случат преку ноќ, Словенија планира во меѓувреме да поработи малку и на надворешен план преку издавање на 1,5 милијарди евра суверена обврзница. Задолжувањето во странство ќе го ослободи притисокот за пополнување на буџетот преку повторно зголемување на ДДВ, а ќе го ослободи и домашниот пазар на капитал, бидејќи нема да се задолжува на сметка на компаниите. Како бонус, оваа мерка индиректно ќе ја докапитализира НЛБ, која има финансиски проблеми откако претходно многу либерално ги финансираше словенечките претпријатија. Кажав дека с$ е веќе видено, само треба да се има визија и желба за нови економски политики.

20 JUNI SPECIJALEN PRILOG

BRENDOVI [TO SE E POTREBNO ZA KREIRAWE USPE[EN BREND? KAKVA STRU^NA POMO[ IM E POTREBNA NA KOMPANIITE VO OVOJ PROCES? KOJA E RAZLIKATA ME\U PROIZVOD I BREND? KAKO USPE[NIOT BREND OTVARA VRATA ZA POGOLEMA PRODA@BA, NOVI IZVOZNI PAZARI, POGOLEMA LOJALNOST NA POTRO[UVA^ITE? KAKO STRATE[KI DA RAZMISLUVATE KOGA NOSITE ODLUKA DA LANSIRATE BREND? KOJA E ULOGATA NA MARKETING AGENCIITE VO KREIRAWETO BRENDOVI I KADE DA SE OBRATITE ZA POMO[ VO OVOJ SERIOZEN I VA@EN PROCES ZA KOMPANIJATA I NEJZINATA IDNINA? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BRENDOVI KOJ KE IZLEZE NA 20 JUNI 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 СВЕТ

Шпанија не ја крпат 100 милијарди евра?! Земјите од еврозоната на Шпанија ќе & обезбедат 100 милијарди евра за да го спаси финансискиот сектор, кој е во катастрофална состојба, но економистите сметаат дека ќе биде потребна дополнителна помош за да се поттикне растот

МАРИЈАНО РАХОЈ

премиер на Шпанија

“

Васе Целеска

Зошто се спасуваат банки, а не луѓе?!

celeska@kapital.com.mk

Ш

В

панија од земјите на еврозоната ќе добие 100 милијарди евра за да го спаси својот финансиски сектор, но коментарите на економистите одат во насока дека овие пари нема да & бидат доволни на земјата за повторно да застане на нозе. Се чини дека конзервативната влада на премиерот Маријано Рахој со недели се бореше против неизбежното, па сега договорот државите од еврозоната на Шпанија да & одобрат заем за санација на проблематичниот банкарски сектор тој го смета за голем успех. „Ја победивме кредибилноста на Европа и иднината на еврото“, изјави Рахој. Благодарение на свежите пари, шпанските банки повторно ќе може да им одобруваат заеми на граѓаните и на компаниите. „Без кредити нема инвестиции, а без инвестиции нема ни отворање на нови работни места“, вели Рахој. Тој додаде дека помошта од земјите на еврозоната е само дел од големиот план за санација на шпанската економија. Планот вклучува дополнителни кредити и заеми на шпанските банки, кои ќе треба да ги вратат во иднина, но Рахој тврди дека тоа нема да влијае на финансискиот дефицит на државата. Од друга страна, новиот француски премиер, Жан-Марк Еро, предупредува дека ќе биде потребна дополнителна помош за да се поттикне растот во Шпанија. к

о

м

е

р

ц

и

ј

Без кредити нема инвестиции, а без инвестиции нема отворање нови работни места.

черавечер на плоштадот Пуерта дел лол во Мадрид, Шпанците го искажаа својот гнев против спасувањето на приватните банки, а не на граѓаните. Пораката е јасна - корените на кризата се во пазарите, а не во граѓаните. Парите одат во рацете на финансиската елита. Затоа, тврдиме дека станува збор за голема измама, грабеж, бидејќи она што треба да го направат е да ги земат парите од банките и да ги пренасочат кон сиромашните, вели еден член на движењето Огорчени. С$ додека ги спасуваат, банките и банкарите ќе прават што сакаат, велат демонстрантите.

„Одлуката да & се помогне на Шпанија е добра, но ќе биде потребна дополнителна помош за да се поттикне растот и да се врати довербата на европскиот народ“, изјави Еро. Комесарот за монетарна политика на Европската унија (ЕУ), Оли Рен, ја повика Шпанија најбрзо што може да го поднесе барањето за европската финансиска помош. „Владата во Мадрид би требало да го поднесе формалното барање по можност уште пред средбата на еврогрупата на 21 јуни. Со многу јасен сигнал до пазарите, еврозоната покажува дека е подготвена да дејствува за да спречи проширување на а

л

е

н

о

г л

а

с

помош по Грција, Ирска и Португалија. Меѓународниот притисок на државите oд еврозоната, пред с$ Германија, да направат нешто повеќе за спас на презадолжените земји од еврозоната со ова само ќе порасне. Барањата до Европската централна банка (ЕЦБ) да печати повеќе пари за да се рефинансираат проблематичните држави ќе станат уште погласни, велат аналитичарите. За некои од нив ваквиот развој на настаните покажува дека досегашните рецепти за решавање на кризата се задоцнети и неуспешни. Се појавуаваат и прогнози дека следната земја на која ќе & биде потребна помош е Италија. Дури тогаш ниту еден „чадор за спасување“ не би бил доволно голем за да ги покрие сите огромни долгови.

кризата“, изјави Рен во Брисел. Тој додава дека заемот за шпанските банки може да биде клучот за смирување на пазарните потреси во Европа и да влијае на спречување на последиците од ширењето на должничката криза. Шпанија долго време се соочува со рецесија и со криза во финансискиот сектор, а најголем проблем с$ уште останува високата стапка на невработеност.

Италија е следна?

Шпанија е четвртата земја од еврозоната која ќе побара меѓународна финансиска к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Друштво за консалтинг услуги СМЕТКОВОДСТВО ФИНАНСИИ И ДАНОЦИ СФИД ДОО СКОПЈЕ, ул.Чедомир Миндеровиќ бр.29,п.фах 855, 1000 Скопје, Р.Македонија

тел:02/ 3237066, 3216247, 3214231/ факс:02/ 3216248 моб:070/221037,070/250636

ПРВ ЕВРОПСКИ БИЗНИС ПЛАН НАТПРЕВАР НА НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА НА ПРЕТПРИЕМАЧИ 70 млади претприемачи на возраст од 19-30 години , кои водат сопствени компании како дел од нивното високо образование под менторство на нивните професори и бизнис волонтери од 11 Европски земји ќе земат учество во натпреварот JA-YE Europe Enterprise Challenge 2012. Тие ќе ги презентираат своите бизнис идеи пред меѓународно жири со цел да им ја продадат својата идеја на потенцијалните ”инвеститори” , од кои секој има фиктивни 50.000 € за инвестирање во нивните компании. Овој натпревар е дел од проектот Junior Achievement Start Up Program на кој оваа година ќе земат учество студенти од: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Данска, Македонија, Норвешка, Португалија, Романија, Финска, Холандија и Шпанија. Цел на проектот е поттикнување на младите да ги користат сопствените вештини на иновативен начин со цел да се поттикне нивниот претприемачкиот дух и можноста за самовработување. СРЕДА , 4 ЈУЛИ 2012 Хотел Александар Палас Скопје 10 :00 -12: 00 САЕМ НА СТУДЕНТСКИ КОМПАНИИ ЧЕТВРТОК 5 ЈУЛИ, 2012 Хотел Александар Палас Скопје 09:00-11: 00 ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА БИЗНИС ПЛАНОВИ ВО ЖИВО ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ? x Ќе стекнете идеи за вашиот сопствен бизнис x Ќе видите како размислуваат младите за бизнисот од Европа x Ќе имате можност да воспоставите меѓународни контакти со млади претприемачи и бизнис претставници од светски корпорации x Ќе имате можност да видите како изгледа презентација во живо пред меѓународно жири ЗА КОГО Е НАМЕНЕТ НАСТАНОТ x Универзитетски студенти, професори x Млади претприемачи основачи на компании ВЛЕЗОТ Е БЕСПЛАТЕН ! Повеќе информации на : 02/32 32 653 E-mail:jasmina.maneva@gmail.com

Организатори

Лице за контакт: Јасмина Манева

Европски партнер

Поддржувачи

Медиумски спонзори

ЕДБ МК 4030994256360 Жиро сметка 300000000125554-Комерцијална банка АД www.sfid.mk

E-mail: kontakt@sfid.mk, pretplata@sfid.mk, seminari@sfid.mk

СЕМИНАР за НЕТЕКОВНИ СРЕДСТВА - СМЕТКОВОДСТВО (согласно МСС и МСФИ) И ДАНОЦИ Сметководствено и даночно евидентирање на нетековните средства согласно Меѓународните сметководсвени стандарди и даночните прописи при нивното: - Признавање и почетно мерење, - Мерење по почетното признавање, - Амортизирање и оштетување, - Отпишување и оттуѓување.

1. НЕДВИЖНОСТИ.

- Земјишта (земјоделски, градежни, останати земјишта), - Градежни објекти (згради, фабрики,инфраструктурни објекти).

2. ПОСТРОЈКИ И ОПРЕМА.

- Производствени линии и постројки, - Машини и опрема.

3. АЛАТ И ПОГОНСКИ ИНВЕНТАР.

4. КАНЦЕЛАРИСКИ ИНВЕНТАР И МЕБЕЛ.

5. ТРАНСПОРТНИ СРЕДСТВА.

6. БИОЛОШКИ СРЕДСТВА.

- Повеќегодишни насади (овоштарници, винова лоза, садници), - Основни стада (добиток,пчелни семејства,живина,риби).

7. НЕМАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА.

- Концесии, - Патенти, лиценци,трговски марки, - Софтвер.

8. ВЛОЖУВАЊЕ ВО НЕДВИЖНОСТИ.

- Недвижности за наем, - Недвижности заради зголемување на капиталот.

9. ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА НЕТЕКОВНИ СРЕДСТВА.

10. ЈАВНИ НАБАВКИ (нови одредби од 01.07.2012, Технички дијалог – практична изработка-Охрид) 11. НОВИНИ ВО ЗАКОНСКИТЕ ПРОПИСИ (Задолжница, донации и спонзорства, работни односи здравствено осигурување, туристички развојни зони,даночна постапка,адвокатски маркички и др.).

12. ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ. Семинарот со почеток во 10 часот,ќе се одржи во: ОХРИД во х. БЕЛВЕДЕРЕ.............................................................................. на 11, 12 и 13 Јуни 2012 година. БИТОЛА во х. МИЛЕНИУМ........................................................................................ на 14 Јуни 2012 година. СКОПЈЕ во х. КОНТИНЕНТАЛ................................................................................... на 15 Јуни 2012 година. Предавачи на семинарот : Славчо Николовски и Златко Митревски. Котизацијата за учество на семинарот,семинарскиот материјал,работен прибор и кафе паузи изнесува 2.000 денари (за претплатници),а за останатите учесници изнесува 4.000 денари и се уплаќа на жиро сметка на СФИД ДОО Скопје, 300000000125554, депонент на Комерцијална банка АД. За претплатниците на Годишна претплата со вклучени семинари, учеството на семинарот е БЕСПЛАТНО. Дополнителни информации во СФИД доо Скопје на тел. 02/3237-066, 3216-247, 3214-231 или 070/221-037.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 12.06.2012

15

ФЕЉТОН

01

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Publisher од Скопје. Со својот истражувачки истражувач тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текотт на времето. Конечно, списокот го свел све на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не. карактеристики. Но, што е со о поголемиот бро број ој компании ф ќ б коишто се будат на половина пат и сфаќаат дека се добри, но не и одлични?“ Сега сфаќам дека Михен намерно претеруваше кога рече „неупотреблива“, но во суштина, неговата забелешка е точна – вистински одличните компании, во најголем број случаи, отсекогаш биле одлични. А огромен број добри компании остануваат токму тоа – добри, но не и исклучителни. Овој коментар што ми го упати Бил Михен се покажа како непроценлив подарок, со оглед на тоа што го иницираше прашањето кое стана основа за целава книга – може ли добра компанија да стане одлична и на кој начин? Или болеста на просечноста е „неизлечлива“? Пет години по таа судбоносна вечера можеме без сомнение да тврдиме дека транзицијата „Oд добри до одлични“ навистина се случува, како и дека сме научиле многу за скриените варијабили што ја овозможуваат таа транзиција. Инспирирани од предизвикот што го постави пред нас Михен, мојот тим од соработници и јас се впуштивме во петгодишен истражувачки потфат, долго патување со цел да се истражат внатрешните механизими на процесот „Oд добри до одлични“.

Што е тоа „одлична“ компанија?

ПРВО ПОГЛАВЈЕ

“Доброто“ е непријател на “одличното“

Многу малку луѓе имаат одличен живот, главно поради тоа што е толку лесно да се постигне добар живот. Огромен број компании никогаш не стануваат исклучителни токму поради тоа што успеваат да станат прилично добри – и тоа е нивниот основен проблем

Д

оброто“ е непријател на „одличното“. Тоа е главната причина поради која толку мал број добри компании успеваат да прераснат во исклучителни. Немаме одлични училишта токму поради тоа што имаме солидни училишта. Немаме одлична влада, пред с$ затоа што имаме добра влада. Многу малку луѓе имаат одличен живот, главно поради тоа што е толку лесно да се постигне добар живот. Огромен број компании никогаш не

стануваат исклучителни токму поради тоа што успеваат да станат прилично добри – и тоа е нивниот основен проблем. Ова ми стана кристално јасно кога бев на вечера со една група менаџери, кои се собраа за да дискутираат за организацијата на компанијата, со цел подобрување на ефикасноста. Бил Михен, директор на канцеларијата на Меккинсли и компанија во Сан Франциско, се наведна преку масата кон мене и ми рече: „Знаеш, Џим, сите ние ја сакаме твојата книга „Направено да трае“. Ти и твојот

о една пригода, во времето кога го завршував овој В ракопис, отидов на трчање по стрмната и каменеста патека во кањонот Елдорадо Спрингс, јужно од мојот дом во

Булдер, Колорадо. Застанав на врвот од патеката, кај едно од моите омилени места за одморање, од кое се пружаше величествен поглед на околниот пејзаж, с$ уште прекриен со снег, кога одненадеж ми падна на памет чудно прашање колку пари би требало да ми плати некој за да не ја објавам книгата „Од добри до одлични“? Тоа беше необична помисла, со оглед на фактот дека последните пет години ги посветив на работа на тој истражувачки проект и на пишување на книгата. Не дека не постои сума која би ме натерала да заборавам на с$, но во моментот кога во мислите ја преминав бројката од сто милиони долари, сфатив дека е време да го завршам мисловниот експеримент. Дури ни толкава сума немаше да направи да се одречам од проектот. Јас сум, во својата суштина, професорпредавач и како таков, невозможно ми е да замислам да не ги споделам своите сознанија со студентите ширум светот. Токму во тој дух, духот на учење и подучување, сакам да ја претставам оваа книга.

соработник сте завршиле одлична работа и во поглед на истражувањето и во поглед на пишувањето. За жал, книгата е неупотреблива.“. Заинтригиран, побарав да ми објасни што сакаше да каже со тоа. „Компаниите за коишто пишувавте, главно, биле одлични од самиот почеток“, рече тој. „Тие компании никогаш не морале да го изминат патот од просечни до исклучителни. Тие имале создавачи како што се Дејвид Пакард и Џорџ Мерк, кои уште од првиот момент обликувале компанија со извонредни

По многу месеци поминати во изолација, која ја нарекувам монашки мод, многу би ми годело да слушнам од луѓето што им било корисно од оваа книга, а што не. Се надевам дека на страниците што следуваат ќе најдете многу вредни нешта и дека с$ што ќе научите ќе го примените во работата со која се занимавате, било да станува збор за компанија, претпријатие или за вашиот личен живот.“

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

Компаниите што се изборија за место во нашава студија имаа исклучителни резултати –во просек, приносот на акциите им беше 6,9 пати поголем од пазарниот просек во периодот од следните петнаесет години по транзицијата. За да ви биде јасно колку е добро тоа, сетете се на компанијата Џенерал електрик (според мислењето на многумина, најдобро водена американска компанија кон крајот на 19 век), која го надмина просекот што важи за севкупниот пазар (само) 2,8 пати во периодот од 1985 до 2000 година. Уште повеќе, да сте вложиле во 1965 година 1$ во заедничкиот фонд на компаниите „Oд добри до одлични“ и да сте вложиле истовремено 1$ во акциите на општиот пазар, вашиот долар во фондот „Oд добри до одлични“ до 1 јануари 2000 година би нараснал за 471 пати, во споредба со 56 – двојниот пораст на пазарот. Ова се исклучителни бројки, а с$ изгледа уште поисклучително кога ќе го земете предвид фактот дека тие потекнуваат од компаниите што пред тоа биле совршено неисклучителни. Да разгледаме само еден случај, да речеме Волгринс. Повеќе од четириесет години Волгринс преживуваше како целосно просечна компанија, горе -долу следејќи го пазарот. А тогаш, во 1975 година, наизглед од никаде – БУМ! Волгринс започна да се искачува… и да се искачува… и да се искачува… и продолжи со подемот. Од 31 декември 1975 година до 1 јануари 2000 година еден долар инвестиран во Волгринс го „тепаше“ доларот инвестиран во Интел (супер-ѕвездата на технологијата) речиси двојно, речиси петпати, доларот вложен во Кока-Кола речиси осум пати, а пазарниот просек (вклучувајќи го и скокот на акциите кон крајот на 1999 година) повеќе од петнаесет пати. Како е можно компанија со толку долга историја на „просечност“ да успее да се трансформира во претпријатие кое по ефикасност надминува некои од најдобрите водечки светски гиганти? И зошто Волгринс бил во состојба да направи скок, додека другите компании што се занимаваат со истата професија, со слични прилики и ресурси, како што е Екерд, не го направиле тој скок? Суштината на нашиот потфат беше да одговориме на тие прашања. Оваа книга не е посветена на компанијата Волгринс, ниту на која било конкрентна компанија што ја проучувавме. Оваа книга се занимава со прашањето: „Дали една добра компанија може да стане одлична и ако може, како се постигнува тоа?“, како и со потрагата на секогаш актуелните, универзални одговори што може да бидат применети во секоја организација. Оваа книга се обидува да го пренесе она што сами сме го научиле.

(Продолжува) Во утрешниот број: Дали концептот „Од добри до одлични“ е применлив во новата економија? К О

М

Е

Р

Ц

И

Ј

А

Л

Е

Н

О

Г Л

А С

27 JUNI SPECIJALNA EDICIJA

KAPITAL TOP 200

NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI

Kapital Media Group vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva sedmata godi{na edicija KAPITAL 200 NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI, vo koja }e bidat rangirani i analizirani 200 –te najgolemi i najuspe{ni kompanii vo Makedonija.

R

angiraweto na 200-te najgolemi i najuspe{ni kompanii }e bide napraveno spored vrednosta na ostvarenite vkupni prihodi i ostvareniot neto profit vo 2011 godina, a pokraj glavnite rangirawa kompaniite }e bidat analizirani i spored goleminata na aktivata i kapitalot, brojot na vraboteni i glavnite pokazateli za profitabilnost i uspe{nost vo raboteweto.

Vo prilog na rangirawata vo Edicijata }e bidat vklu~eni i pove}e analizi na podatocite i indikatorite za uspe{nost i efikasnost vo raboteweto na kompaniite i vo slednive sektori: Prehranbena industrija Telekomunikacii Metalurgija Energetika Trgovija i distribucija Grade`na industrija Site rangirawa }e bidat izraboteni vrz osnova na oficijalni i revidirani podatoci obezbedeni od oficijalni institucii vo R.Makedonija.

Pokraj rangirawata i analizite na rabotewteto na kompaniite vo izminatata 2011 godina, vo edicijata }e bidat objaveni pove}e tekstovi, analizi i kolumni koi treba da dadat odgovori i re{enija za polesno kreirawe na ekonomskata politika: Makedonskata ekonomija gi pre`ivuva najte{kite denovi. Koi se scenarijata za spas?

Kako da se spasat kompaniite od nelikvidnosta?

Dali e sega vreme za {tedewe i kratewe tro{oci?

Najgolemite predizvici i problemi na kompaniite

NAJUSPE[NI }e im bide korisna i na kompaniite, na bankite, na marketing agenciite, na mediumite i na doma{nite, kako i na stranskite kompanii da nosat mnogu podobri biznis odluki.

Veruvame deka edicijata Kapital 200 NAJGOLEMI I

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: mihajlovska@kapital.com.mk tel: 02 3298 110; faks: 02 3298 111 lice za kontakt: Gordana Mihajlovska