546-14.06.2012

четврток. 14 јуни 2012 чет. max. 30 0 C min. 130 C

пет. max. 310 C min. 130 C

СДСМ:

саб. max. 320 C min. 130 C

МБИ 10

1.937,87

-0,04%

Извор: Македонска Берза

Собранието да расправа за проектот „Скопје 2014“ }9

Толку од

А2!

}6

МБИД 1.797,39

+0,10%

ОМБ

119,63

+0,14%

ЕМУ

€

61,65

САД

$

48,71

Курсна листа на Народна банка на Македонија

СКопје е половИНА ИТАлИјА е СлеДНИоТ МАКеДоНИјА европСКИ „пАцИеНТ“? јазот меѓу регионите Каде се движи еврозоната?! }14 станува с$ поголем! }11 До 15.000 еврА Ќе се легализираат КАзНА зА КлевеТА оранжерии, за ова се испазарија фарми и зНМ и владата! }6-7 откупни центри }8

www.kapital.mk

број 546 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

А ј И ц А К И ф И л п о Т И л ДА ! ? А Д з А г в о Н е И Б о Д Ќе стр.

2-3

В.Британија

£

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

www.kapital.mk

Европа се менува. Грција има шанса за фер преговори во рамките на оваа атмосфера на промени.

АНДОНИс сАмАРАс

КОмЕНТАР

Александар Јанев janev@kapital.com.mk

С$ на едно место

Н

аместо по 70 милиони евра за рамномерен рзавој на регионите државата одвојува само по околу 50.000 евра. Значи ли тоа дека Владата го урива концептот на рамномерен регионален развој што самата го промовираше? И по пет години од донесувањето на Законот за рамномерен регионален развој, постојат огромни разлики меѓу одредени региони во земјава. Вообичаено, половина од с$ што создава домашната економија се случува на теренот на Скопскиот регион, а државата дозволи стампедо од луѓе во главниот град. Останатите седум региони, повеќе или помалку, одвај преживуваат. Наместо децентрализација, постигната е максимална централизација за да не се разводни моќта на власта. И што е уште полошо, нема ниту надеж дека нешто ќе се промени?! За да се подобри развојот на сиромашните региони, најважно е државата да изгради модерна инфраструктура, со што општините ќе станат поконкурентни за привлекување инвеститори. Штом се изградат нови патишта и железнички пруги, гасоводи, тогаш економските зони ќе бидат поатрактивни за отворање нови фабрики. Тоа значи дека ќе се отворат нови работни места, а животниот стандард на граѓаните во тие региони ќе се зголеми. Меѓутоа, клучните инфраструктурни проекти се заложници на партиска нетрпеливост меѓу локалната и централната власт. Ниту оние градоначалници што доаѓаат од редовите на владејачката партија не можат докрај да ги реализираат проектите поради недоволниот интерес на Владата за регионалниот развој. Словенија е пример за водење добра политика на рамномерен регионален развој. Словенечката политика го ограничува ширењето на Љубљана и ги кредитира и помага селата. При влезот во ЕУ, Словенија, која се води како еден регион, била толку развиена што немала право да користи пари од фондовите за регионален развој. Затоа сега е поделена на два региони – Љубљана и останатите општини, кои ги исполнуваат критериумите за добивање помош.

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

држави формираат компанија да ја олеснат трговијата со електрична енергија во Југоисточна Европа, меѓу кои и македонскиот електропреносен систем МЕПСО. Заедничката компанија ќе организира координирани аукции за закуп на далноводни капацитети за прекуграничен пренос на струја. Новата компанија Канцеларија за координирана аукција на Југоисточна Европа треба да го оптимизира закупот на преносните капацитети и да ги намали досегашните трошоци.

П

ретставници на конзорциум од Италија се сретнаа со градоначалникот на општина Новаци, Лазар Котевски, на кого му потврдија дека се заинтересирани да засадат плантажи со лешници. Истражувањата на италијанската компанија покажале дека во Мариово може да се одгледува и да се произведува квалитетен и вкусен македонски лешник. „Плантажата со лешници првично ќе биде лоцирана на површина од 250 хектари, со можност за проширување. Во непосредна близина на местото викано „Кај ергелата“ ќе биде изграден преработувачки капацитет за пакување на лешниците, додека од лушпите ќе се изработуваат брикети. Првиот род на лешници се очекува за четири години“, посочи Котевски. Според Карло Алфонси, менаџер од Италија, инвестирањето во земјоделството е перспективна и стабилна инвестиција, а во Новаци има извонредни услови за одгледување лешници.

Дали Топлификација ќе добие нов газда?!

2900

ДВИжЕњЕ НА цЕНАТА НА АКцИЈАТА НА ТОПлИфИКАцИЈА (во денари)

2.730

2700

2.500

2500

2.322

2300

2100

1900

1.910

1700

1.754

1500

1300

Освен што привремено ја размрда Македонската берза, продажбата на 16,44% од акциите на Потеза во Топлификација ги раздвижи и шпекулациите дека Топлификација наскоро може да добие нов газда. Извори на „Капитал“ тврдат дека новиот газда сигурно нема да биде словенечки Петрол, но постојат шанси тоа да биде руската корпорација Синтез, која е доминантен сопственик на топланата ТЕ-ТО милиони евра, проценуваат дека зад кипарската

Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

Д

ен по купопродажбата на 16,44% од акциите на Потеза во Топлификација с ловенечкиот нафтен гигант Петрол негира дека на каков било начин станал сопственицк на дел од капиталот во скопскиот производител и дистрибутер на топлинска енергија. „ Д ру ш т в ото П е т р о л н и т у п о с р ед н о, н и т у

н е п о с р е д н о к у п и д е л о д а к ц и т е н а а .д . Топлификација од Скопје“, тврди за „Капитал“, Александар Салкич, портпарол на Петрол. Иако речиси две недели во брокерските кругови се шпекулираше дека Петрол е заинтересиран да ги купи акциите на Потеза и на тој начин да влезе во бизнисот со топлинска енергија и гас, сега дел од инволвираните во купопродажбата на 16,44% од капиталот на Топлификација, вреден 3,7

фирма која се јавила како купувач на акците на Потеза најверојатно е фирма блиска до ТЕ-ТО. Токму Топлификација е сопственик на 20% од акциите во комбинираната термоелектрана и топлана ТЕ-ТО, а 80% од капиталот има рускиот нафтен конзорциум Синтез.

Раководството на Синтез се сретна со Груевски?!

Дека ТЕ-ТО, односно корпорацијата Синтез можеби има интерес да влезе во скопска Топлификација и засилено да ја развиваат дистрибуцијата на гас во земјава наведува и информацијата до која дојде „Капитал“, дека пред речиси еден

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

10

“ лидер на Нова демократија

четврток 14/06/2012

Италијанци ќе градат фабрика за лешници во Новаци?

> БРОЈКА

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

3 > БРОЈКА

27,2%

Грците ги носат парите секаде, ама не и во македонија

од БДП достигна јавниот долг во април годинава, што е 2,1 милијарди евра, објави Министерството за финансии. Најголем дел од долгот на Владата и на државните институции е надворешен, дури 73,9%, додека 26,1% државата должи дома. Според проценките на ММФ и на Светска банка, јавниот долг на земјата треба да се одржува до ниво од 30% од БДП, бидејќи Македонија е земја во развој која не може да си дозволи значително зголемување на долгот.

М

ногу е мал интересот на Грците да ги префрлат своите штедни влогови од грчките во македонските банки. Иако од почетокот на кризата во Грција, во 2010 година, досега од грчките банки се извлечени депозити во вредност од дури 72 милијарди евра, незначителен износ завршил во филијалите на македонските банки во пограничните градови Гевгелија и Битола. „Има многу мал интерес, но станува збор за мали износи од неколку илјади евра. На почетокот мислевме дека дека ќе има многу повеќе и се подготвувавме, но тоа не се случи. Ниту во Гевгелија, ниту во Битола“, велат во една од големите банки во земјава. Затоа пак, моќни странски банкари се во лов на грчки штедачи. За да дојдат до нивните

> БРОЈКА

заштеди, нудат погодни услови, користејќи ја нестабилната политичка ситуација во Грција. Единствено нешто што ветуваат странските банки, меѓу кои се УБС, Мерил Линч, Дојче банк, Ситибанк, Кредит агрикол и многу други, е да дадат гаранции за безбедноста на влоговите. Во меѓувреме, продолжува повлекувањето пари од грчките банки и само во изминатите 15 дена штедачите повлекле над четири милијарди евра. Банките имаат молби и за повлекување суми од над 20.000 евра дневно како што се наближуваат изборите. Банкарите тврдат дека 40% од парите се пренасочени во странски банки, а 60% се чуваат во домовите. Се проценува дека најмногу пари завршиле во банки во Велика Британија и во Луксембург.

470

милиони евра вложија банките во благајнички записи на последната аукција што се одржа во Народната банка. Тоа значи дека вкупното салдо на парите што се извлечени од промет преку овие записи е благо зголемено за 1,6 милиони евра. Постигнатата каматна стапка на аукцијата изнесува 3,73%. Народната банка неодамна ги ограничи аукциите на записи со цел да се зголеми кредитирањето, но овие мерки с$ уште не ги даваат очекуваните резултати, бидејќи според гувернерот, трансмисијата на промената на монетарната политика се одвива бавно.

лидери

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

КОцЕ ТРАЈАНОВсКИ

М

ногу е важно што градот Скопје е покровител на првиот фестивал на креативни индустрии, со што дава значајна поддршка за стопанските гранки кои носат економска корист

Petrol, Slovenska energetska družb a, d.d., Ljubljana Dunajska c. 50, 1527 Ljubljana tel.: + 386 1 47 14 234 www.petrol.si

ODGOVOR Družba Petrol ni neposredni niti pos

redni kupec delnic družbe AD Top lifikacija.

АлЕКсАНДАР АНДАР сАл сАлКИч сА КИч

портпарол на Петрол, Словенија

Друштвото Петрол ниту посредно, ниту непосредно купи дел од акциите на а.д. Топлификација од скопје. ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТИ НА ТОПЛИФИКАЦИЈА АД вкупни приходи бруто добивка добивка по оданочување јан-март 2012 год. 22.6 милиони евра 2.5 милиони евра 415.756 евра 2011 год.

38.9 милиони евра 8.2 милиони евра 1.4 милиони евра 2010 год.

32.9 милиони евра 9.6 милиони евра 2 милиони евра 2009 год.

28.8 милиони евра 9.8 милиони евра 486.329 евра 2008 год.

31 милиони евра 5.6 милиони евра 103.491 евра

ме сец пр етсед ател от на Синтез, Леонид Лебедев, имал средба со премиерот Никола Груевски и со дел од економските министри во Владата. Иако од Владата не обелоденуваат детали точно за што разговарале Лебедев и Груевски и дали можеби купопродажбата на 16,44% од капиталот на Топлификација била ставена на маса, дел од познавачите на состојбите в о ТЕ-ТО и в о То п л и ф и ка ц ија з а „Капитал“ коментираат дека веројатно, ТЕ-ТО има голем интерес да влезе во Топлификација. „Ако реално ги гледаме работите, ТЕ-ТО и тоа како би имал интерес да влезе во Топлификација. Според капацитетот, ТЕ-ТО е многу голем производител на топлинска и електрична енергија, кој како основен енергенс го користи природниот гас. Топлификација пак, како акционер во ТЕ-ТО, е производител и дистрибутер на топлинска енергија. Сметам дека ТЕ-ТО нема да биде во толку добра конциција ако не ги зајакне врските со Топлификација. Онолку колку што мене ми е познато, сегашниот купувач на акциите на Потеза во Топлификација има поголеми интереси отколку само да ги купи акциите и тука да запре. Купувачот на 16,44% од акците на Потеза во Топлификација понатаму може да купува акции стигнувајќи до 24,99% од акциите. За поголеми аспирации ќе мора да се оди на преземање на целото акционерско друштво, што не ми изгледа невозможно“, велат за „Капитал“ извори меѓу инволвираните компании во купопродажбата на акците на Потеза во Топлификација.

Акцијата на Топлификација порасна за само 400 денари

ДИмИТАР ХАџИмИшЕВ

Vpis v sodni register: Okrožno sodišče v Ljubljani, pod vložno štev. 1/05773 /00, osnovni

директор на а.д. Топлификација

1.700

извор: Македонска берза

гигават-часови струја е проектираното годишно производство на струја на ТЕ-ТО, што е 30% од вкупните потреби за струја на Македонија Според неофицијалните информации, з а с ум а о д 3,7 м и л и о н и е в р а кипарска компанија, како единствена заинтересирана, го купи пакетотакции кои ги продаваше словенечка Потеза во вторникот. НЛБ Тутунска банка продаваше 74.000 акции на Потез а со почетна цена од 3.079 денари, по принципот „с$ или ништо”. Тр а н с а к ц и ј а т а с е и з в р ш и п р е к у брокерската куќа Поштел брокер, в ел ат з а „Кап ита л” из в о р и меѓ у брокерите. Кој е официјалниот сопственик на 16,44% од акциите во Топлификација с$ уште никој не кажува. Централниот депозитар за хартии од вредност до петок треба да го впише новиот акционер во акционерската книга на Топлификација. Но, тоа не значи и дека јавноста ќе знае точно кој стои зад кипарскиот фонд кој ги купи акциите на Потеза. Пред објавата на Топлификација на Македонската берза дека Потеза, која е во ликвидација, ќе го продава својот удел во скопската енергетска компанија, акцијата на Топлификација чинеше 2.058 денари, за во вторникот, на денот на купопродажбата на акциите на Потеза, да достигне 2.500 денари. Но, продажбата на 16,44% од акциите се изврши по договорена цена од 3.071 денар преку јавна

kapital: 52.240.977,04 EUR, ID za

DDV SI80267432

Она што е добро е дека акциите кои ги поседуваше Потеза се продадоа. А кој ги купи и ние не знаеме. Нам ни е важно тоа да е сериозен инвеститор, со кој ќе можеме да го шириме бизнисот.

Потеза беше најголем акционер во Топлификација

П

оради ликвидација, акците на Потеза, Борзно посредничко друштво а.д. Љубљана во Топлификација пред два дена се продаваа по барање на НЛБ Тутунска банка. Словенечка Потеза од март 2006 година стана единствениот најголем поединечен акционер во скопска Топлификација, купувајќи 16,44% од капиталот на оваа компанија за производство и дистрибуција на топлинска енергија. Љубљанска Потеза е холдингздружение. Компанијата се занимаваше со инвестициско банкарство, берзанско посредување, управување со имот, а особено беше активна во давање менаџерски и консултантски услуги за трансфер на капитал. Потеза даваше услуги на 80.000 корисници во Словенија, а нејзини клиенти беа и најголемите словенечки компании.

аукција, а не на редовно тргување. Последните неофицијални информации во јавноста беа дека словенечкиот нафтен гигант Петрол има поголеми амбиции - сака да стане сопственик на Топлификација. Се шпекулираше дека за контролниот пакет-акции биле подготвени да платат околу 14 милиони евра. Влезот на Петрол во Топлификација се договараше уште лани, но зделката п р о п а д н а о т ка ко Борут Пахор си замина од премиерската фотелја.

БуЈАР НИшАНИ

А

лбанија конечно доби претседател, кој иако нема важна извршна функција, сепак, ќе има обврска да ја води земјата кон евроинтеграција

не им беше денот

ГОРДАНА ЈАНКулОВсКА

В

о време на тешка економска состојба, министерката даде неверојатни 600.000 евра за специјална лимузина мерцедес

Директорот на Институтот за акредитација на Македонија, Трпе Ристоски, успешно го заврши четиригодишниот процес на водење преговори и овој Институт потпиша договор за заемно признавање на акредитациите со Европската организација на акредитација. Ова е ТРПЕ од големо значење за РИсТОсКИ компаниите, бидејќи значително се скратува процедурата за извоз на македонски производи и услуги акредитирани од македонскиот институт. Најголема корист ќе имаат македонските извозно ориентирани компании, пред с$ прехранбената индустрија, машинството, градежната индустрија, заштитата на животната средина. Тие може слободно да се најдат на европските пазари без дополнителни технички барања. Признавањето на сертификатите за акредитација значи елиминирање на техничките бариери во трговијата при размена на македонските и европските производи. Од овие причини, овој договор уште се нарекува и пасош за македонските компании.

_

ГуБИТНИК Портпаролот на владејачката ВМРО–ДПМНЕ, Александар Бичиклиски, веројатно, не знае колку смешно изгледа во улогата што му е дадена кога секој ден бара СДСМ да му одговореле како ги трошеле парите пред шест години. Тој вели дека неговата партија трошела многу, ама за проекти кои се видливи и АлЕКсАНДАР во инвестиции кои биле за БИчИКлИсКИ доброто на граѓаните. За разлика од нив, СДСМ ем ништо не граделе, ем парите од буџетот пак ги трошеле. Не што ги трошеле, туку го краделе, вели Бичиклиски. Што значи ова? ВМРО–ДПМНЕ има сознанија за криминални дејства на СДСМ пред шест години? Зошто тогаш не „фрчат“ кривични пријави? Власта е кај нив – нека ги искористат сите законски механизми за да докажат дека функционерите на СДСМ краделе. За разлика од опозицијата, тие барем се во можност да покажат дека системот функционира. Па наместо секојдневно да ни го трошат времето со „оговарања“ за Бранко Црвенковски, ред е судски да ги докажат сите тврдења.

мисла на денот ТРАЈКО ВЕљАНОВсКИ

З

атоа што нема политички пазар со ДУИ, никако не успева да се одржи седница на Комитетот за односи меѓу заедниците, ниту пак може да се договорат пратениците од власта како да го читаат законот за употреба на јазици.

Големата депресија, како и повеќето друГи периоди на тешка невработеност, беше продуцирана од лошото управување на власта, а не од нестабилноста на приватната економија

Милтон Фридман американски економист

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

кои се најголемите извозници на земјоделски производи во светот?

фото на денот...

(во милијарди долари)

101

Извор:ФАО

74,3

63,3

57,5

52,9 36,1

П

САД

Холандија

Германија

Франција

Бразил

Белгија

оследните податоци на Организацијата за храна и земјоделство на ОН (ФАО) покажуваат дека САД е лидер во извозот на земјоделски производи, кој лани достигна вредност од 101 милијарда долари. Изненадувачки, на второто место се наоѓа Холандија, со извоз вреден 74,3 милијарди долари, а на трето место е Германија, со 63,3 милијарди долари.

светот низ медиумите...

Vecernji list

Хрватскиот министер за финасии, Славко Линиќ, удри остро по хрватските бизнисмени, најавувајќи уште поригорозни мерки и казни. ова го пренесува загрепскиот весник во ексклузивното интервју со Линиќ, кое следува по низата непопуларни мерки на владата кон стопанствениците.

Н

ајмалку 10 лица се повредени завчеравечер при судири меѓу припадници на полската полиција и група фудбалски хулигани во Варшава пред почетокот на натпреварот од Европското фудбалско првенство меѓу селекциите на Полска и Русија. Полицајците со гумени кршуми и солзавец се бореа со хулиганите, кои фрлаа шишиња и камења. Мечот меѓу Полска и Русија заврши со резултат 1:1.

СкОПјЕ Е ПОлОВИНА М

Јазот меѓу регионите стану

lll

The Times

Британските бизнисмени бараат пониски давачки кон државата, како стимулација на бизнисот во услови на криза. Мерката, како што пишува весникот, би се прифатила само формално, бидејќи намалените буџетски приходи веќе & предизвикуваат доволно главоболки на владата во Лондон.

lll

China Daily

како што пренесува кинескиот весник, владите во Пекинг и во вашингтон мора да бидат консултирани за каква било одлука на Брисел во однос на грција. овој став весникот го брани со можните далекусежни импликации по светската економија кои може да ги предизвика ова досега најгорчило прашање во историјата на еУ.

lll

Податоците за придонесот на економската активност по одделни региони во земјата за 2010 година покажуваат дека Скопскиот регион и понатаму е најразвиен. речиси половина од с$ што создава македонската економија се случува во овој регион. Стратегиите за рамномерен економски развој с$ уште не даваат резултати.

Jornal do Commercio

Бразилскиот бизнис-весник излегува со песимистички прогнози и предупредува дека ако рејтингот СеЛик на бразилската централна банка продолжи да паѓа, на долг рок тоа може да доведе до целосно замирање на уште една брзорастечка економија во изминатите пет години.

lll

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1 2

Зошто овој СДСМ нема шанси?

3

ВМРО-ДПМНЕ сами ќе побараат да дојдеме на власт! Државата тоне!

4

Гасификацијата стана реалност за Струмица

Владата нема повеќе пристап до кредитот од ММФ!

Соња Јованова-наумовска

П

s.jovanova@kapital.com.mk

оследните статистички податоци покажуваат дека Скопскиот плански регион и понатаму останува најразвиен од државата, со најголемо учество во БДП, но и со БДП по жител кој е поголем од просекот на Македонија. Податоците се за 2010 година и покажуваат дека Скопскиот регион создава речиси половина од вкупниот БДП на државата, односно 43,7%, додека околу 56% се произведува во преостанатите седум региони. Североисточниот плански регион има учество од само 4% од вкупниот БДП на Македонија, а во тој регион живеат околу 10% од вкупното население на државата.

Исто така постојат и огромни разлики во БДП по жител според паритетот на куповната сила. Во Скопскиот регион тој изнесува 5.000 евра, во Пелагонискиот регион околу 3.665 евра, а во Полошкиот околу 1.607 евра. Иако станува збор за постари податоци, ситуацијата и за минатата година сигурно не е драстично сменета. Анализирајќи ги податоците од 2008 година, ќе се види дека има само мала промена во учеството на осумте региони во вкупниот БДП на државата. Бројките покажуваат дека одреден раст доживуваат Пелагонискиот, Југоисточниот и Источниот регион, а пад има Североисточниот регион.

Бројките и реалноста

Точно е дека Скопскиот регион е најразвиен и тоа се потврдува со сите параметри, но држи и забелешката дека голем придонес за ваквите резултати имаат и жители од

внатрешната миграција пречка за рамномерен регионален развој

В

натрешната миграција на населението претставува значителен удар за регионалниот развој на државата, најмногу изразено преку младите кадри кои доаѓаат на студии во Скопскиот или Пелагонискиот регион, но по завршувањето на студиите не се враќаат дома туку остануваат да работат во истите градови. Податоците на државниот завод за статистика покажуваат дека само во 2010 година регистрирани се 2.270 луѓе доселени во Скопје. другите региони, кои дневно мигрираат во Скопје поради работните обврски. Полошкиот регион, иако е најнаселен по Скопскиот, во вкупниот БДП на државата учествува со само 7,2%. А факт е дека во овој регион се гради и се работи. Секојдневно се менува сликата покрај автопатот Скопје-Гостивар, каде што никнуваат нови бензински пумпи, ресторани, хотели, бизнис-центри, супермаркети, а интензивно се развиваат и населените места. Во

Полошкиот регион има и најквалитетни магистрални и регионални патишта и најголема покриеност со водоводна мрежа. Добрата инфраструктура, пак, е огромен предуслов за добар бизнис и за привлекување странски инвестиции. Наједноставно толкување за ваквата контрадикторна ситуација е фактот што многу жители на Полошкиот регион работат во Скопје, каде што создаваат нова вредност и секој ден се

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 СекУнди Брифинг

2.400

ПроЦенки...

3 факти за...

3,3%

1,1% 49,1%

тоП веСти...

роБин о’ниЛ

се намали бројот на малолетни корисници коишто користат социјална заштита во 2011 година

поарсна бројот на полнолетни корисници на социјална заштите во истиот период

од вкупната социјална помош која се исплаќа на социјални корисници е за туѓа нега

поранешниот медијатор во македонско-грчкиот спор

грција да го прифати името република Македонија

З

а името на Македонија проблем има само една држава во светот, Грција. Поради тоа не гледам причина Македонија да го смени своето име. Ова го изјави поранешниот медијатор во македонско-грчкиот спор, Робин О’Нил. „Само една држава во светот, Грција, има забелешки на уставното име Република Македонија. Поради тоа јас не гледам причина зошто Македонија треба да го смени името. Грција треба да го прифати името Република Македонија - тоа се користи дваесет години и не & предизвика никакви, ниту внатрешни, ниту надворешни проблеми на Грција“, вели О’Нил.

МАкЕдОНИјА.

ува с$ поголем! И покрај спроведената децентрализација, зголемените буџети на општините, многуте слободни економски зони во речиси секој поголем град, не се намали јазот меѓу регионите во земјава. Со 43,7% Скопскиот регион има најголемо учество во брутодомашниот производ

невзат БеЈта

министер за локална самоуправа

Парите од Министерството за локална самоуправа по региони ги дели Национален совет, но ЕУ бара парите за регионален развој да одат преку Министерството за локална самоуправа во функција на децентрализацијата. На овој начин средствата ќе ги менаџираат градоначалниците иако, за жал, дури и тие три милиони евра некои општини не знаат како да ги употребат и ги префрлаат за следната година. јас од оваа година ќе ги ограничам – ако за шест месеци не се реализира одобрениот проект, тогаш тој не може да се префрла во идната година. враќаат во родното место каде што и трошат поголем дел од парите. Незанемарлива е и сивата економија, која во држвата никој не ја мери, а има голем удел во создавањето на БДП и на приходите на граѓаните. Убедливо најлошо живеат жителите на Источниот и на Североисточниот регион, каде што во периодот на транзиција се затворија многу фирми, претежно со трудоинтензивна дејност. Југоисточниот регион, пак, економски опстанува поради економската соработка со грчките фирми и приливот на грчки туристи. Од туризмот главно живее и Југозападниот регион. Но, во најголема предност е Скопскиот, каде што има најголем прилив на капитал и најобразована структура на населението. Дури 90% од странските инвестиции се реализирани во Скопје. Експертите објаснуваат дека

постојат огромни диспаритети во економскиот развој на регионите како резултат на концентрацијата на големите претпријатија во Скопскиот, Пелагонискиот и во Југозападниот регион, но и на внатрешната миграција на населението. Во Министерството за локална самоуправа, кое е надлежно за носење и спроведување на стратегијата за рамномерен регионален развој, велат секоја општина мора да има проекти за да користи средства од институциите, па дури и од својот буџет. „Парите од Министерството за локална самоуправа по региони ги дели Национален совет, но ЕУ бара парите да одат преку Министерството за локална самоуправа во функција на децентрализацијата. На овој начин средствата ќе ги менаџираат градоначалниците иако, за жал, дури и тие три милиони евра за регионален развој некои општини не знаат како да ги употребат и ги префрлаат за следната година. Јас од оваа година ќе ги ограничам – ако за шест месеци не се реализира одобрениот проект, тогаш тој не може да се префрла во идната година“, вели Невзат Бејта, министер за локална самоуправа. Концептот за рамномерен регионален развој е дел од обврската на Македонија како земја-кандидат за влез во ЕУ. Иако Владата донесе Стратегија за регионален развој со важност од 2009 до 2019 година, се чини дека и покрај заложбите, преку техничко-технолошко осовременување на стопанството, ефикасно планирање на урбаниот развој, стимулирање на развојот на помалите градови, селските населби како и рационалното користење на природните ресурси да се обезбеди подобар квалитет на животот во сите региони, на терен нема видливи промени. Проценката е дека за да се помогне развојот на сите седум региони кои заостануваат зад Скопскиот, мора годишно да се издвојува околу 1% од бруто-домашниот производ, или 60 милиони евра.

31

јули годинава е рокот до кога земјоделците ќе можат да доставуваат барања за субвенции. Министерството за земјоделство за 40 дена го продолжи рокот за аплицирање. „Земјоделците побараа продолжување на рокот за поднесување барања за субвенции поради воведувањето нов систем на администрирање на директните плаќања во Македонија“, информираат од Министерството.

0,7%

се намалија продажните цени на производителите на индустриски производи во мај споредено со претходниот месец, а споредено со мај минатата година, индексот е повисок за 3,2%. Според Државниот завод за статистика, продажните цени на производителите на индустриски производи се пониски во групата енергија за 1,5% и во групата интермедијарни производи за 0,2%. На годишно ниво продажните цени се повисоки во групата енергија за 7,7%.

ЏиМ Јонг киМ

Македонски производи добија безвизен режим со еУ

М

акедонски производи и услуги акредитирани од македонскиот Институт за акредитација може слободно да се најдат на европските пазари без дополнителни технички барања. Ова го овозможува потпишаниот договор на македонскиот Институт за акредитација за заемно признавање на акредитациите со Европската организација на акредитација и Договорот за мултилатерално признавање на акредитациите во областа на тестирање и калибрација со Меѓународната организација за акредитација на лаборатории. „Ова беше долг процес, кој траеше повеќе од четири години и успешно заврши“, рече директорот на Институтот за акредитација на Македонија, Трпе Ристоски. Според него, ова претставува пасош за трговијата, а бизнис-заедницата го нарекува безвизен режим за нивните производи. Државниот секретар во Министерството за економија, Анче Трифунов, истакна дека квалитетот го обезбедува токму акредитацијата. „Ако акредитацијата е синоним за доверба, квалитет и сигурност, ние во Македонија имаме квалитет кој го испорачуваме и надвор од нашите граници, а сега веќе и без технички бариери под знакот на Институтот за акредитација“, рече Трифунов. Според Томас Факлон, претставник од Европската организација за акредитација, ова е силна порака за поттик на пазарот. „Ова значи осигурување на производите со квалитетот, а со тоа се штитат и потрошувачите. Нареден чекор е да се стане дел од меѓународниот форум за акредитација“, додаде Факлон.

2.200 2.000

1.800 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 04/12

Берза МБи 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

1.929,21 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

2.827,62 1.916,40

На Македонската берза НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК вчера беше остварен промет ОКИТЕКС од редовното тргување од МБИ 10 92.785,76 евра. Прометот 1.500,00 од редовното тргување со +1.300на дневно ниво +710,81% акции бележи 1.929,21 намалување од 98,13% во 2010/2012 Max. споредба со претходниот2.827,62 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 2010/2012 Min. 1.916,40 трговски ден. МЛАЗ Богданци Прометот од тргување со обврзници НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК од 87,63% 1.929,21 бележи намалување 236,00 ОКИТЕКС во споредба со претходниот 2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 -55,00 -19,48% трговски 2010/2012 ден. На официјалниот Min. 1.916,40 МБИ 10најголем пад забележаа 1.500,00 пазар МБИ 10 МБИ 10 на Макпетрол Скопје 1.929,21 акците +1.300 +710,81% НАЈГОЛЕМ DOW JONES ДОБИТНИК со намалување наMax. просечната 1.929,21 2010/2012 2.827,62 1.929,21 ОКИТЕКС цена од -5,08%.

1.929,21 Min. 2.827,62 1.916,40 2010/2012 Max.

1.500,00

2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. 2.827,62 Min. 2.827,62 1.916,40 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. 1.916,40 МЛАЗ Богданци 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИКMin. 1.916,40 +1.300 +710,81% НАЈГОЛЕМ ОКИТЕКС ДОБИТНИК НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500 НАЈГОЛЕМ ОКИТЕКС ДОБИТНИК 13.000 ОКИТЕКС -55,00 -19,48% НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК ОКИТЕКС 12.500 МЛАЗ Богданци +1.300 +710,81%

236,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 +1.300 236,00 DOW JONES +1.300 +1.300

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 10.500 -55,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МЛАЗ Богданци 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МЛАЗ Богданци МЛАЗ Богданци МЛАЗ Богданци DOW JONES

+710,81% +710,81% +710,81% -19,48% 03/01

236,00 236,00 -55,00 236,00 236,00 -55,00

Б

изнисот од хемиската индустрија се соочува со административни и финансиски пречки поради новиот Закон за хемиска индустрија, кој по усогласувањето со европските директиви, налага нови обврски. Претседателот на Здружението за хемиска индустрија при Стопанската комора на Македонија, Зоран Костовски, вели дека бариерите, во основа, се неминовност, но сепак, постои можност за разговор за одредени административни и финансиски пречки. „За добивање одобрение за работа со хемикалија и за внесување во регистарот на овластени корисници и оние што учествуваат во прометот со хемија постојат одредени финансиски такси кои се неминовност и мора да се платат. Но, треба да се разговара дали висината на тие средства е соодветна, затоа што постојат институции или фирми кои еднаш или двапати во годината ќе се појават во прометот со хемикалија, а ќе мора за добивање одобрение, дозвола или сертификат да платат износ кој е несоодветен на износот на хемикалијата што ја користат“, изјави Костовски. Директорот на Бирото за лекови, Илчо Захариев, вети дека ќе се имплементираат ставовите на бизнис-заедницата во однос на имплементацијата на Законот за хемикалии. „Бидејќи Законот е целосно хармонизиран со европското законодавство, носи многу новини и обврски на субјектите и нормално, и финансиски оптоварувања и рокови во кои треба да се исполнат. Сите нивни забелешки и конструктивни предлози ќе ги испочитуваме“, посочи Захариев. Надлежности во делот на хемикалиите имаат повеќе министерства. Захариев вети упростување на сите процедури.

претседател на Светска банка

економскиот раст во светот оваа година ќе биде слаб

17/02

-19,48% -19,48% -19,48% -19,48%

13.500 13.000

новиот закон за хемиска индустрија со проблеми за бизнисот

01/12

-55,00 12.500 -55,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

12.538,65 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

-0,28%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.432,52 8.587,84 19/11 1.324,18 2.843,87 6.111,96 726,44

-0,39% +0,60% 17/02 +1,17% +1,19% -0,80% +0,29% -0,28%

05/10

03/01

12.538,65

05/10

19/11

03/01

17/02

Американските05/10 акции19/11 03/01 17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 07/07 21/08 05/10 19/11 вчера пораснаа за над 1%,03/01 17/02 ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ 12.538,65 како резултат на надежта дека100 Федералните резерви FTSE 5.432,52 -0,39% евро -0,28% долар Фунта евроќе ја олабави на Америка Nikkei225 8.587,84 +0,60% СТАПКА СТАПКА монетарната политика, иако S&P 500 1.324,18 +1,17% сепак, на пазарот владее +1,19% 12.538,65 Nasdaq ДРУГИ ПАЗАРИ 2.843,87 1,2528 1,2412 извесна несигурност поради 12.538,65 DAX 6.111,96 ПРОМЕНА -0,80% ПРОМЕНА -0,28% 12.538,65 продлабочувањето на FTSE 100 5.432,52 -0,39% TOPIX 726,44 -0,28% +0,29% 12.538,65 европската криза. +0,19% -0,34% должничка Nikkei225 8.587,84 +0,60% -0,28% -0,28% +1,17% Nasdaq 2.843,87 +1,19% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 6.111,96 -0,80% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.432,52 -0,39% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 726,44 +0,29% Nikkei225 8.587,84 +0,60% FTSE 100евро 5.432,52 -0,39% евро долар Фунта FTSE 100 5.432,52 -0,39% S&P 500 1.324,18 +1,17% Nikkei225 8.587,84 +0,60% FTSE 100 5.432,52 -0,39% ЗЛАТО Nikkei225 8.587,84 +0,60% СТАПКА Nasdaq 2.843,87 СТАПКА +1,19% S&P 500 1.324,18 +1,17% Nikkei225 8.587,84 +0,60% S&P 500 1.324,18 +1,17% ВАЛУТИ DAX 6.111,96 1,2528 -0,80% Nasdaq 2.843,87 +1,19% S&P 500 1.324,18 +1,17% 1,2412 Nasdaq 2.843,87 +1,19% TOPIX 726,44 ПРОМЕНА +0,29% DAX 6.111,96 -0,80% Nasdaq 2.843,87 +1,19% ПРОМЕНА DAX 6.111,96 +0,50% -0,80% евро долар TOPIX 726,44 +0,29% Фунта евро 6.111,96 DAX -0,80% TOPIX 726,44 +0,29% -0,34% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 +0,19% TOPIX 726,44 СТАПКА +0,29% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2528 1,2412 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта S&P 500 1.324,18 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

дрУги Пазари

1.621,80

VALUTI 97,07

£ €

Фунта евро -0,34% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2412

€ $

евро долар +0,19% -0,07% СТАПКА евро долар евро долар

1,2528 1,2528 1,2528 1,2528 +0,19% +0,19% +0,19% +0,19%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2412 1.621,80 ФЈУЧЕРСИ 1,2412 1,2412 -0,34% -0,34% -0,34% -0,34%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА +0,50% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.621,80 ФЈУЧЕРСИ 97,07 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.621,80 1.621,80 97,07 1.621,80 1.621,80

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

97,07 97,07 97,07 97,07

+0,50% -0,07%

+0,50% +0,50% -0,07% +0,50% +0,50%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент -0,07% -0,07% -0,07% -0,07%

ПодатоЦите Се од ПретХодниот ден до 15Ч

С

ветската банка прогнозира слаб економски раст во светот за оваа година поради кризата во Европа и голем број други нејасни тенденции, наведуваа оваа финансиска институција во објавените шестмесечни прогнози. Светската банка предвидува светскиот економски раст оваа година да биде 2,5%, а 5,3% во земјите во развој, кои банката ги советува да бидат претпазливи при буџетските трошоци.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

витор конСтанСиУ

потпретседател на ЕЦБ

“

Европската централна банка не размислува за излез на Грција од еврозоната.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ четврток 14.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика ФОРУМ стартува со нов проект за транспарентни општини

С

Фратини смета дека проблемот за името ќе се реши набрзо

> БРОЈКА

о цел да се зголеми транспарентноста на единиците на локалната самоуправа и да се вклучат граѓаните во мониторирање на буџетските процеси и во донесувањето на одлуките за трошење на нивните пари, ФОРУМ - Центарот за стратегиски истражувања и документација започна со проектот „Фискален монитор - Буџет достапен до граѓаните“. Проектот се состои од интернет-страница на која секој граѓани ќе може да ги провери буџетите на засега 15 општини, а како што најавија од ФОРУМ, ќе се одржуваат и јавни дискусии со претставниците на локалната власт и граѓанскиот сектор за транспарентност на буџетското креирање и трошење. Оттаму најавија и спроведување кампањи во три општини за мобилизирање на граѓаните во ваквите процеси. Преку овие активности, велат од ФОРУМ, сакаме да влијаеме кај претставниците на локалната власт за да го подобриме нивното разбирање на потребите на граѓаните за отчетна власт со што, како што тврдат, „ќе се унапредат не само стандардите на одговорно владеење, туку и ќе се поттикне повисок демократски капацитет како на власта на локално, така и на централно ниво“.

33

волонтери - дипломирани економисти и правници бара Министерството за внaтрешни работи. Како што е наведено во соопштението на Министерството, се бараат 20 дипломирани правници, 11 дипломирани економисти и уште дваjца волонтери, по еден со завршен електротехнички факултет или природноматематички факултет – информатика, но и со средно електротехничко образование или друго средно образование од областа на информатиката, телекомуникациите или електрониката. Изборот на кандидатите ќе го спроведува комисија за избор на волонтер, а кандидатите треба да приложат мотивациско писмо, куса биографија и доказ за завршено образование. Во меѓувреме, с$ уште е во тек и јавниот повик за вработување на 300 полициски службеници.

П

оранешниот шеф на италијанската дипломатија, Франко Фратини, верува дека спорот за името меѓу Македонија и Грција ќе се реши наскоро. „Верувам дека бесконечната приказна со името ќе заврши многу скоро. Македонија заслужува да се реши ова прашање и сметам дека новата грчка влада по изборите ќе има и интерес да даде свој придонес“, изјави Фратини за Дојче Веле. Тој додаде дека Италија ќе продолжи да & помага на Македонија во надминувањето на овој проблем и да создава клима на доверба.

СДСМ: Владата конечно призна дека нема капацитет за да спроведува казнени реформи во техничките ресурси. Тие се радуваат на својата нова улога, но не доколку треба да ја преземат без исполнување на потребните услови“, истакна Салиу. Опозицијата побара одржување на јавна расправа на која ќе учествуваат аналитичари и експерти од областа на казненото право, со цел да се донесат квалитетни измени и насоки во кои треба да се движи имплементацијата на Законот за кривична постапка.

Опозицијата ја обвини Владата дека свесно две години не презела никакви мерки за обезбедување соодветни услови за старт на Законот за кривична постапка. Од Министерството за правда велат дека станува збор за најсложената реформа, за чие спроведување биле преземени сите неопходни мерки

Обвинителството за организиран криминал подготвено за новата улога (!?)

Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

Н

а Владата & беа потребни две години за да признае дека не е подготвена да го спроведува Законот за кривична постапка, а сега бара уште две години за да обезбеди дополнителни услови. Што правеше во меѓувреме, праша опозицијата на собраниската комисиска расправа за измените на Законот со кои се предвидува негово одложување освен во делот на Обвинителството за организиран криминал и корупција. Весна Бендевска од СДСМ изрази чудење зошто во постапката на донесување на Законот не биле послушани апелите на експертската јавност и опозицијата дека времето од две години

е прекратко за воведување на оваа клучна реформа на казнениот систем. Нејзината сопартијка пак, Цветанка Иванова, истакна дека за неуспехот на Законот е виновна Владата, која предлага и носи ад хок законски решенија, закони по потреба. „Законот го донесовте за да ги намалите критиките на Европската комисија, која и покрај тоа, во извештаите постојано наведува најголем број забелешки за функционирањето на судството“, изјави Иванова. За опозицијата е нејасно зошто Координативното тело за следење на процесот на имплементација на Законот било формирано една година откако

тој бил усвоен и зошто се чекал последниот момент за одложување, иако јавниот обвинител Љупчо Шврговски уште тогаш предупредувал дека без потребните средства Обвинителството не е подготвено да го имплементира Законот. Според пратеничката на ДУИ, Сузана Салиу, која доаѓа од позицијата обвинител, одложувањето на примената на Кривичниот законик е логична, бидејќи како што вели, лично од обвинителите е запознаена дека не се подготвени да го спроведуваат Законот. „Обвинителите сакаат да го спроведуваат Законот, тие не даваат никаков отпор кон него, но се соочуваат со проблеми во човечките и

За меник-министерот за правда, Билјана Бришкоска-Бошковски, истакна дека Законот за кривична постапка претставува најсложената реформа со која се соочува Македонија и токму поради тоа, потребна е дополнителна подготовка. Владата, потенцира таа, била свесна дека ќе бидат потребни средства за неговата имплементација и во согласност со Акцискиот план за спроведување на Законот, одвоени се еден милион евра, пари од ИПА-фондовите за поддршка на казнената реформа. „Од овие средства, 400 илјади евра ќе бидат одвоени за набавка на опрема за Истражниот центар на Обвинителството за организиран криминал и корупција“, рече Бошковски. Во согласност со потребите на Обвинителството, одобрено е вработување на седум обвинители и стручни соработници. Возила за потребите на Обвинителството ќе обезбеди Агенцијата за управување со конфискуван имот, а во поглед на просторните капацитети, зградата на Државниот архив ќе биде несоодветен простор каде што ќе биде преселено одделението на Обвинителството за организиран криминал и корупција.

До 15.000 евра казна за клевета за ова се испазарија ЗНМ и Владата! Кристина Озимец

З

ozimec@kapital.com.mk

дружението на новинари на Македонија и Вла д ата по с тигнаа договор з а декриминализација на клеватата и навредата и за висината на казните за нематеријална штета. Во случај судот да пресуди клевета, максималните надоместоци ќе бидат 2.000 евра за новинарот, 10.000 евра за главниот и одговорен уредник и 15.000 евра за сопственикот на медиумот. Вицепремиерот Теута Арифи, која е на чело на работната група составена од претставници на Владата и на Здружението на новинари, вели дека договорот меѓу двете страни покажува како за сите прашања постојат одговори.

„Овој договор покажува колку се битни процесите на разговори и се надевам на позитивна оценка од страна на Европската унија, бидејќи е дел од реализацијата на „Оперативниот патоказ“ кон ЕУ“, вели Арифи. Претседателот на ЗНМ, Насер Селмани, вели дека решението за законот за клевета претставува оптимален компромис. „Законот е поставен казните да бидат крајна опција. Воспоставен е систем кој му дава можност на новинарот да ја докаже вистината на напишаното, а доколку во тоа не успее, може да се извини или пак, да се објави демант. Крајна мерка ќе биде изрекување мерка надомест за нематеријална штета“, вели Селмани. Тој додава дека според законот, доколку новинарот се извини на страната која тужи за клевета, тогаш судот е обврзан да ја прекине постапката.

Освен договорот за декриминализација, од преговорите меѓу ЗНМ и Владата останува да се разговара за прашањата поврзани со Законот за радиодифузија, Законот за работни односи, владините кампањи и МРТВ, вели Селмани.

За Брисел договорот е одлична вест

Европската комисија, веднаш по објавата за постигнат компромис меѓу Владата и ЗНМ, го поздрави договорот за декриминализацијата на клеветата и навредата, јави дописникот на МИА од Брисел. Петар Стано, портпарол на еврокомесарот за проширување, Штефан Филе, истакнал дека договорот е одлична вест не само за Владата на Македонија, туку и за медиумите и за нивната слобода на изразување и известување. „Ова прашање беше во фокусот на Европската

комисија, со оглед на тоа што прашањето за слободата на изразување и слободата на медиумите е една од главните точки во прис тапниот пр оце с и ние навис тина го поздравуваме овој договор меѓу Владата на Македонија и ЗНМ“, истакнал портпаролот на Филе. Според Стано, договорот претставува позитивен развој на високиот пристапен дијалог што се води меѓу македонската Влада и Европската комисија, но и конкретен резултат од овој дијалог и доказ за неговата ефикасност. Декриминализацијата на клеветата и навред-ата и продолжувањето на дијалогот меѓу претставниците на новинарите и Владата е дел од приоритетните цели за 2012 година усвоени на пристапниот дијалог на високо ниво на земјава во Европската унија.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

политика 7 новоизбраните судии седнаа во Уставниот суд

Стратеншулте: Блокадата на Грција ја толерираа сите останати членки на еУ

Н

П

овоизбраните уставни судии, Елена Гошева, Сали Мурати и Никола Ивановски денеска за првпат седнаа во Уставниот суд. Претседателот на Судот, Бранко Наумовски, им посака добредојде на колегите и им посака успешна и плодна работа. Иако с$ уште не се доволно упатени во работата на судот, новите судии денеска гласаа за иницијативите кои беа на дневен ред за одлучување – дали се уставни или противуставни. По предлог на судиите-известители, Уставниот суд не поведе постапка за членови од Законот за електронски комуникации, за социјална заштита и Законот за територијална организација и локална самоуправа. Во сите случаи Уставниот суд се прогласи за ненадлежен да одлучува.

ропуштеното време на Македонија поради блокадата на Грција факт е дека е изгубено, но жално е што Грција го блокираше почетокот на пристпаните преговори, а останатите 26 членки на ЕУ, ваквото однесување на Грција го толерираа. Ова го истакна за Дојче Веле директорот на Европската академија Берлин, Екарт Д. Стратеншулте. Тој смета дека Германија доколку сака може да изврши притисок во Унијата во однос на членството на Македонија, но смета дека официјален Берлин нема да го стори тоа. „Дали Германија може нешто да направи? Одговорот со сигурност би бил - ДА. Но, дали нешто ќе направи? Сметам дека нема, затоа што и на германската агенда проширувањето не е меѓу приоритетите. А, и Германците критички гледаат кон проширувањето, кога се во прашање државите од Балканот“, вели тој и додава дека по приемот на Хрватска и веројано на Исланд, ќе следи подолга пауза во проширувањето.

Толку од А2! Максим Ристески

С

risteski@kapital.com.mk

оветот з а ра диодифу зија со 11 гласа „за“ и четири „против“ & ја одзеде дозволата за работа на А2 телевизија поради неисполнување на програмскиот формат. Ова е прв случај во Македонија, но и во регионот на одземање дозвола поради непочитување на програмскиот стандард. Аргументите за одлуката на регулаторното тело се дека А2, и покрај неколкуте дадени рокови да го усогласи работењето со Законот за радиодифузната дејност, односно со условите од дозволата, програмски с$ уште значајно отстапува од претежно забавниот општ формат што & е доделен. „Наместо најмногу 65% програма од забавен карактер, колку што & е дозволено, А2 емитува над 76% музички спотови. Само 11% од програмата на телевизијата е информативна, 13% документарна, но и од овој процент одвај една третина се премиери, а останатиот дел се репризи“, истакна претседателот на Советот, Зоран Трајчевски. Приговор от на дел од советниците дека кај телевизијата во последните 15 дена (последниот рок за прилагодување) има евидентен напредок Трајчевски го отфрли, упатув ај ќ и н а п и с м е н допис од стечајниот

управник на А2, Ацо Петров, во кој се наведува дека новата програма на А2 ја реализирале независни продукциски куќи без регулиран однос со медиумот. „Стечајниот управник ни јави дека за проектите дневно-информативна емисија „19“, забавната емисии „Фаци“ и „ВИП“, како и политичката сатира „На рапорт со Јофе“ од него не е побарано одобрение за реализација. Оваа програма во име на А2 ја реализирала одредена група без законски регулиран однос со медиумот“, истакна Трајчевски, кој потсети дека СРД од февруари оваа година во неколку наврати сериозно, но без резултат & укажувал на А2 да се прилагоди кон условите од дозволата. Најгласен против одлуката за одземање на дозволата на А2 беше советникот Столе Наумов, кој ја доведе во прашање непристрасноста на Советот во спроведувањето на Законот за радиодифузија. „Во Законот за радиодифузна дејност силен е духот на поддршка за медиумскиот плурализам. Може да имаме и 300 медиуми, но ништо не правиме ако сите зборуваат исто. Овој дух налага да не ги сечеме од старт оние кои во одреден период имаат проблеми. Не е работа на СРД по секоја цена да се обидува да затвори одреден медиум, туку да овозможи фер услови на медиумскиот пазар“, истакна Наумов, кој ги потсети колегите во Советот дека и за прекршување на членот 11 од Законот (кој забранува јавни функционери да поседуваат медиум) е предвидено одземање на

ЗоРан тРаЈчевСки

претседател на СРД

„наместо најмногу 65% програма од забавен карактер, колку што & е дозволено, а2 емитува над 76% музички спотови. Само 11% од програмата на телевизијата е информативна, 13% документарна, но и од овој процент одвај една третина се премиери, а останатиот дел се репризи.“

Столе наУМов

БРанко РаДовановиќ

член на СРД

член на СРД

дозволата, но сепак, со години била толерирана незаконската сопственост кај одредени медиуми поради добрата волја на советниците. Неговиот колега Бранко Радовановиќ, кој исто така беше во малцинството кое се заложи за А2, побара да се направи анализа на програмите и кај другите национални телевизии. „Со одземањето на дозволата ќе се отвори Пандорината кутија, која долго се полни со зло под притисок на олигархиски и политички с тру кт у ри. Сега ќе тр е б а и кај д ру гите национални телевизии да се направи анализа за тоа колку го запазуваат програмскиот формат, но не сум сигурен дека во случај да утврдиме неправилности, ќе постапиме исто како со А2“, рече Радовановиќ, поткрепувајќи го своето тврдење со информацијата дека на една

национална телевизија пред неколку дена се емитувале дури девет часа странска програма, најмногу серии. И советникот Замир Мехмети ја поддржа идејата за анализа на програмите на Сител, Канал 5, Алсат и на Телма, твдејќи дека кај сите нив ќе се најдат неправилности. Според претседателот на Советот, Трајчевски, тврдењето на двајцата негови колеги дека и другите телевизии отстапуваат од пропишаниот формат е тенденциозно. Одлуката за одземањето на дозволата на А2 веднаш стапува на сила и Советот ќе ги извести сите кабелски оператори да престанат да го реемитуваат сигналот на телевизијата. А2 има право на жалба до Управниот суд, но тоа не го одложува спроведувањето на одлуката на регулаторното тело.

“

во Законот за радиодифузна дејност духот на поддршка за медиумскиот плурализам е силен, кој налага да не ги сечеме од старт оние кои во одреден период имаат проблеми. не е работа на СРД по секоја цена да се обидува да затвори одреден медиум, туку да овозможи фер услови на медиумскиот пазар.“

“

Со одземањето на дозволата ќе се отвори пандорината кутија, која долго се полни со зло под притисок на олигархиски и политички структури. Сега ќе треба и кај другите телевизии да се направи анализа на програмата, но не сум сигурен дека ако утврдиме неправилности, ќе постапиме исто како со а2.“

ССнМ: причините за одземањето на дозволата се лицемерни Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници изрази згрозеност од одлуката на Советот за одземање на дозволата на А2 во период кога според оценката на Синдикатот, телевизијата почнала да се консолидира и да нуди можност за вработување на голем број новнари кои останаа без редовни примања по затворањето на А1. „Особен револт предизвикува цинизмот во образложението на Советот за

радиодифузија за одземање на дозволата поради „непочитување на програмската шема“. Во услови кога се кршат правилата на СРД по сите основи и тоа секојдневно, броењето проценти на забавната програма е хипокризија. Совпаѓањето на датумот на одземањето на дозволата со договорот за декриминализација на клеветата нема да ја намали тежината на одлуката за А2“, се вели во соопштението од ССНМ.

По неколкумесечно замрзнување на преговорите, падна договор меѓу Здружението на новинари и Владата. Казните за клевета и навреда ќе изнесуваат 2.000 евра за новинарот, 10.000 евра за главниот и одговорен уредник и 15.000 евра за сопственикот на медиумот

Неодамна, претседателот на ЗНМ, Селмани, изјави дека преговорите меѓу ЗНМ и Владата се неуспешни и вицепремиерот Теута Арифи

неколку месеци ги игнорира и не сака да се сретне со нив. Минатата недела Здружението на новинари протестираше пред Основниот

суд 1 поради незадоволството од досегашните пресуди за клевета против новинарите. Дел од медиумите објавија дека Владата

подготвува закон за клевета и навреда каде што максималниот финансиски надомест ќе изнесува 10 илјади евра за новинарите, 40 илјади евра за уредниците и 80 илјади евра за сопствениците на медиумите, по што преговорите меѓу двете страни практички замрзнаа. Во 2009, 2010 и првите шест месеци од 2011 година во основните судови во земјава се регистрирани 296 предмети во кои како тужители или тужени се јавуваат новинари за кривични дела навреда или клевета, покажуваат анализите на Министерството за правда.

КАПИТАЛ четврток 14.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 компании пазари

Ќе се легализираат оранжерии, фарми и откупни центри Бесправно изградените оранжерии, фарми, помошни објекти за чување добиток, механизација и храна за добиток, како и градби наменети за одгледување добиток и за складирање примарни земјоделски производи ќе се легализираат. Со последните измени на Законот за земјоделско земјиште се отвора законска можност за доброволна размена на земјоделско земјиште и се допрецизира процедурата за пренаменување на земјоделското во градежно земјиште Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

Б

есправно изградените објекти на државното земјоделско земјиште ќе се легализираат. Измените на Законот за земјоделско земјиште ја прецизираат и процедурата за пренаменување на земјоделско земјиште во градежно и даваат можност за размена на државно земјоделско земјиште. Според последните законски измени, ќе се легализираат оранжерии, фарми, помошни објекти за чување добиток, механизација и храна за добиток, како и градби наменети за одгледување добиток, за складирање примарни земјоделски производи, собирни центри мора да се легализираат. Зоран Коњановски, заменик-министер за земјоделство, при образложувањето на предлог-измените потенцираше дека во изминатите неколку месеци при посетата на неколку региони во државата Министерството утврдило дека постојат многу објекти на државно земјоделско земјиште коишто се

бесправно изградени. „Со цел регулирање на статусот на овие објекти, решивме да направиме законски измени со кои истите би добиле статус на легални. На овој начин се отвора можност за побрзо искористување на средствата од ИПА-фондовите наменети за земјоделстовото во делот на сопственоста на земјоделските објекти, што беше голема пречка за аплицирање“, истакна Коњановски. Во согласност со измените, според Коњановски, се олеснуваат и критериумите за добивање дозвола за изградба на објект на земјоделско земјиште. Ако досега дозвола за градба на ваков објект се добиваше само ако земјоделецот поседува 0,5 хектари, сега тој критериум се намалува на 0,2 хектари. Опозициската пратеничка група ги поддржа измените на Законот за земјоделско земјиште, со образложение дека има огромен број објекти на земјоделските површини за кои е неопходна легализација, но главната к

о

м е

р

ц

и

ј

Опозицијата побара Министерството да каже колку државно земјоделско земјиште е дадено под концесија, кој управува со него и дали закупците ги исполнуваат законските обврски забелешка беше дека е необјасниво како може Министерството за земјоделство да предлага легализација на земјоделки објекти кога досега никогаш јавно не објавила колку државно земјоделско земјиште досега е издадено под концесија, кој управува со тоа земјиште, колку од државното земјиште бесправно се узурпира и колку од закупците ги исполнуваат обврските за закуп. „Никој во Министерството за земјоделство не дава податоци за тоа колку државно земјиште е издадено под концесија, со колку корисници има потпишано договор, дали тие редовно си ги плаќаат обврските кон државата. Во а

л

е

н

о

г л

а

согласност со Законот, секој што зел под закуп земјиште од државата треба еднаш годишно да поднесува извештај и на секои пет години образложение дали го искористува земјоделското земјиште според намената. Ако не ги исполнува, треба да му биде раскинат договорот“, истакна Панче Орцев од СДСМ. Опозицијата, исто така, реагираше на делот во Законот којшто се однесува на пренаменувањето на земјоделското земјиште, што според нив, дополнително ќе ги намали земјоделските обработливи површини, кои и така во изминатите неколку години имаат тенденција на намалување.

с

Дали искуството може да се купи?

Дали добриот совет ќе ме чини скапо? Имате контрола и безбедни сте или имате доверба и жалите поради тоа?

Глобални предизвици – светски решенија Одлуки е потребно да се донесуваат секојдневно. ЕОЅ ви помага да ги донесете вистинските. Ние обезбедуваме финансиски услуги во полето на маркетинг, информации за ризици, раководење со побарувања и платежни услуги, и нудиме поддршка за сите прашања кои се однесуваат на профитабилни клиентски односи – со фокус и разбирање, а користејќи ја мрежата ширум светот. Повеќе детали можете да најдете на www.eos-matrix.mk.

With head and heart in finance

120215_250x191_EOS_MK.indd 1

15.02.2012 10:32:18 Uhr

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 14.06.2012

9

СДСМ: Собранието да расправа за проект „Скопје 2014“ Во информација за сите склучени зделки, анексдоговори и слични договори од проектот „Скопје 2014“, опозициската СДСМ бара на собраниска седница да се дискутира за „прекумерно, расипничко и криминално трошење на народни пари“ Соња Јованова-Наумовска s.jovanova@kapital.com.mk

С

амо за една недела додека траеше расправата за ребалансот на Буџетот, владата потроши 18,2 милиони евра на споменици, мостови, ентериер на Музејот на ВМРО, четири златни коњи, Филип 2, Прометеј, жални врби... И сето тоа како дел од забеганиот проект на владата „Скопје 2014“. Ова го пишува СДСМ во информацијата доставена до Собранието, со која бара задолжителна расправа за секој потрошен денар за овој проект. Од СДСМ порачуваат дека „по усвојувањето на ребалансот на Буџетот може да се констатира дека единствено место каде што владата не се откажува од кратење на трошоците е забеганиот проект ’Скопје 2014‘“. „Економската криза е само алиби на Ставрески да скрати на капитални инвестиции, образование и здравство, но не и за ’Скопје 2014‘“, пишува во информацијата. Пратениците од опозицијата ја анализирале разликата меѓу пресметковните вредности во распишаните огласи и склучените договори

за одделни споменици, при што дошле до бројка од 1,2 милиони евра. СДСМ тврди и дека владата не им плаќа на градежните компании кои работат во центарот на Скопје. „Во овој проект, не само што тендерите се со однапред познат победник, сите тие, без исклучок, завршуваат со по неколку анекси, а последен таков пример е зградата на Водовод, за која се потпиша анекс за темели од 200.000 евра, а за објектот веќе се резервирани 10 милиони евра. Тука се и седумте анекси за стариот театар и шестте за непредвидени и дополнителни трошоци за Музејот на ВМРО“, се вели во информацијата од СДСМ. Опозицијата го потенцира и задолжувањето на владата за реализација на „Скопје 2014“,

ставајќи акцент на 700 милиони евра кредити од странство за само една година. Според СДСМ, ништо покуса не била ниту општина Центар, која за само една катна гаража се задолжила со три милиони евра, а со пари од централниот буџет општината годинава планирала да изгради споменици и склуптури во вредност од еден милион евра. СДСМ тврди дека денес има помалку пари за училишта, студентски домови, научни лаборатории, но имало пари за златни коњи и за ограда вредна 1,7 милиони евра, исто како и за изградба на етно село вредно четири милиони евра, потенцирајќи дека владата се откажала од изградба на единствениот споменик за кој се сложувала и опозицијата, за

Информацијата на СДСМ за трошоците за проектот „Скопје 2014“ до Собранието ја достави пратеничката на СДСМ, Радмила Шеќеринска. споменикот на Тоше Проески. Опозицијата бара Собранието да изврши анализа на, за како што тврдат „расипничкото и криминалното трошење на парите на граѓаните и да понуди соодветни заклучоци“.

20 JUNI SPECIJALEN PRILOG

BRENDOVI [TO SE E POTREBNO ZA KREIRAWE USPE[EN BREND? KAKVA STRU^NA POMO[ IM E POTREBNA NA KOMPANIITE VO OVOJ PROCES? KOJA E RAZLIKATA ME\U PROIZVOD I BREND? KAKO USPE[NIOT BREND OTVARA VRATA ZA POGOLEMA PRODA@BA, NOVI IZVOZNI PAZARI, POGOLEMA LOJALNOST NA POTRO[UVA^ITE? KAKO STRATE[KI DA RAZMISLUVATE KOGA NOSITE ODLUKA DA LANSIRATE BREND? KOJA E ULOGATA NA MARKETING AGENCIITE VO KREIRAWETO BRENDOVI I KADE DA SE OBRATITE ZA POMO[ VO OVOJ SERIOZEN I VA@EN PROCES ZA KOMPANIJATA I NEJZINATA IDNINA? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BRENDOVI KOJ KE IZLEZE NA 20 JUNI 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари Третиот блок од рЕк Битола ќе биде модернизиран до ноември

кавадарци ќе бара пари од ипа за бизнис-обуки

Р

O

пштина Кавадарци ќе аплицира со проектот „Да се биде компетентен“ за пари од ИПА-програмата од компонентата 2 за прекугранична соработка во партнерство со СЕЕРЦ, општина Лозово и индустриската федерација на Северна Грција. Целта е да се надмине јазот меѓу теоретското знаење и потребите на мултинационалните компании за практична компетентност преку специјализирани обуки за менаџери и преквалификација наНА кадарот. Проектот гиДЕЛОВНИТЕ опфати иБАНКИ студентите кои се КАМАТНИ СТАПКИ ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИќе КАЈ во завршна со цел подобрување на бизнис-системот Банка година од студиите,3м 6м 24м 36м преку имплементација стандарди и квалитетни алатки. На Комерцијална банкана меѓународни 3,60% 4,60% 7,40% 7,70% крај, ова треба да придонесе за да се надминат разликите меѓу академската НЛБ Тутунска банка 3,50% 4,50% 7,00% 7,50% едукација и реалните потреби на бизнис-заедницата во пограничниот Стопанска банка 3,20% 4,00% 6,65% регион. Ќе се реализираат специјализирани обуки за менаџери, 6,85% обуки за Шпаркасе банка 3,50% на студенти 4,50% кои се 6,50% 7,00% преквалификација на кадар, обука во завршна година од Охридска банкавредност на 4,30% 5,50% евра,6,00% студиите. Вкупната проектот 4,80% изнесува 162.057 од кои за Прокредит банка 4,40% 7,10%од 100.000 7,30%евра. апликантите од Македонија се3,40% предвидени нешто повеќе Општина учествува3,50% со минимум 15%, кои ќе се обезбедат ТТККавадарци банка 4,40% 7,40% 7,70%од државниот Алфа буџет, банка а 85% се од ИПА-фондовите.

3,30% 4,20% 7,40% 7,60%

еконструкцијата и модернизацијата на котлите на третиот блок во РЕК Битола ќе ги завршиме до крајот на октомври или на почетокот на ноември годинава, најави Георг Гаштајгер, претседател на Управниот одбор на фирмата Бабкок борсиг. Оваа фирма на почетокот од годинава со Електрани на Македонија потпиша договор за да ги рехабилитира котелските постројки на РЕК Битола. „Проектот се реализира навреме и во моментов ги подготвуваме неопходните материјали за почеток на реконструкцијата. Во август третиот блок треба да биде исклучен од системот за да ја почнеме реконструкцијата, која треба да заврши до крајот на октомври или на почетокот на ноември. Потоа блокот ќе може да се пушти во работа, а нам ни остануваат уште некои работи до крајот на годината, кога ќе започнеме со реконструкција на вториот блок“, изјави Гаштајгер. Тој посочи дека сукцесивно, секоја година ќе се реконструираат котелските системи во по еден од трите блокови на РЕК Битола. „Вредноста на проектот е околу 90 милиони евра, односно по 30 милиони за секој блок. По целосното завршување на реконструкцијата ќе имате термоелектрана која ќе ги задоволува барањата на ЕУ за загадување и емисија на азотни оксиди“, истакна Гаштајгер. Во истиот период во ТЕ Битола 3 ќе се одвива и модернизација и автоматизација на агрегатите, со што целосно ќе се модернизира блокот. За таа намена ќе бидат инвестирани околу 22 милиони евра.

Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

Чартер-летовите не се доволни 0,03%за успешна летна сезона

7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

а

успешен туризам на охридската ривиера не се доволни 0,84%За само странските туристи кои доаѓаат со чартер-летови.

Туристичките работници се децидни дека автопат до Охрид е клучен за драстично зголемување на бројот на туристи

2,11%Дејан азески

Н

а охридската ривиера со 5-6 чартери неделно доаѓаат околу 700 странски и на NASDAQ туристи. Ниту овие туристи не им даваат оптимизам на туристичките работници дека годинешната летна туристичка сезона ќе ерзата во Саопомине добро. Хотелиерите велат дека чартерите се позитивна работа која му се случува на охридскиот туризам, но капацитетите во никој случај не можат да се полнат само со туристите кои доаѓаат по воздушен пат. Со повеќе од пет летови неделно и компании помалку од 1.000 туристи мал бенефит можат да видат само хотелиерите, но и тоа не е доволно да се пополнат околу 4.000 хотелски легла. „Сто пати сме кажале и пак ќе повториме. Убаво е с$ ни компании од што се прави за туризмот: и промоциите и чартерите, но автопатот ни е врвен приоритет. Владата мора да изнајде средства да го заврши автопатот од Гостивар до Охрид. Единствено на тој начин може сериозно да се зголеми бројот на туристи

1,19%

1,94%

0,16%

0,37%

0,82%

во градот“, апелира првиот човек на асоцијацијата на хотелиери ХОТАМ, Дончо Таневски. Иако позитивно го оценува приливот на странски туристи од чартерлетовите, сепак вели дека ниеден туристички центар во светот не се потпира само на еден извор на гости. И сопственикот на хотелот Дрим во Струга, Крсте Блажески, се согласува дека странските гости никако не смеат да се измалтретираат од патот до Охрид и Струга, бидејќи во спротивно не само што нема да се вратат, туку и ќе ја пренесат сликата за овој регион како дестинација отсечена од светот. „Ние сме угостители и не треба да н$ интересира што ќе направи државата за да го скрати чекањето на границите и да го скрати патувањето до Охрид и да го направи градот подостапен. Едноставно ние го бараме тоа, а за техничкиот дел нека си мислат надлежните“, вели Блажески. Тој смета дека капацитетите на охридските хотели во најголем дел од годината остануваат непополнети затоа што големите тур-

+

рани на берзата

1,17%

тирани на

13.06.2012

Окитекс Скопје Раде Кончар Скопје Алкалоид РМДЕН 11 / 13.06.2012

Млаз Богданци Макпетрол Жито Лукс АД Скопје РЖ Услуги РМДЕН 05

-

оператори во Европа бараат многу поголеми капацитети со стандардизиран квалитет. „Тотално погрешно е да се мисли дека Охрид и Струга имаат којзнае колкави туристички капацитети. Со едвај 4.000 хотелски легла ние не сме во состојба да преговараме со ниту еден сериозен тур-оператор. Нам ни се потребни големи авиони со руски туристи кои ќе остануваат по цела недела, но овие агенции бараат голем број легла со унифициран квалитет. Ние тоа, за жал, не можеме да го понудиме. Охридскиот регион може да стане вистинска туристичка дестинација ако има 10.000 хотелски соби, а не 4.000 колку што имаме“, тврди Блажески.

раст

пад

нова цена

1.500,00 1.350,00 4.050,00 88,00 /

нова цена

-19,48% 186 -5,08% 16.501,00 -2,98% 163,00 136,00 -1,45% 93,50 -0,32%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

1м 0,38% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,66% 0,62% 0,47% 0,11%

6м 0,94% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1,06% 0,39%

З

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност преку ноќ за 1 недела 3м а разлика од повеќето туристички Факултетот туризам во1мОхрид вели центри во регионот кои нудат дека цените треба намалат надвор СКИБОРи двојно 2,20% 3,18% да се4,18% 4,98% пониски цени надвор од сезонат од сезоната како што е во сите други МКДОНИА и 2,20% привлекуваат голем број туристи, во Охрид туристички места, но потенцира дека оваа практика е речиси непозната. се СТАПКИ „Охрид со сегашните капацитети не може ОСНОВНИТоа КАМАТНИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ смета и за една од причините зошто Охрид да привлече масовен туризам, Основна кам. стапка вонсезонски Стапка на инфлација пред стартот на шпиц-сезоната од 15банка јули, а без полни капацитети спуштањето 5,20% на Народна на Македонија 4,00% е речиси празен. цените на минимум ќе значи уште поголема 13,40% Народна банка на Србија 12,00% Професорот Стојан Велковски од загуба“. Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

6м 4,60% 4,50% 4,00% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 7,40% 7,00% 6,65% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,38% 0,66% 0,94% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62%Нето вредност 0,93%

2,50% 3,60% 2,20%

6,00%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 6,85% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,47% 22.450.883,56 0,73% 0,11% 34.919.341,63 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1M 1,06% -1,88% 0,39% -1,78%

Иново Статус Акции МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

14.067.056,79

1,29%

1 недела44.334.231,35 1м 3,18% 20.003.831,81 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6376 49,3417 76,6780 51,3134 47,9595 48,9148

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-8,58%

-5,71%

-27,10%

-4,54%

08.06.2012

-12,19%

-8,16%

-16,90%

-8,29%

08.06.2012

-5,11%

-6,30%

-16,22%

-4,63%

08.06.2012

3м-2,59% -5,50% 4,98%

-7,06%

-2,17%

-8,73%

-0,34%

07.06.2012

-8,74%

-8,74%

-34,23%

-6,70%

07.06.2012

25.118.732,69

-1,42%

-4,48%

0,59%

-13,73%

1,68%

07.06.2012

49.292.431,19

0,03%

0,37%

3,03%

3,87%

2,52%

07.06.2012

88.669.618,10 0,25% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,80%

1,64%

3,25%

1,41%

07.06.2012

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА

КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

на охрид му фалат пониски цени надвор од сезона

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

+710,81% +1,35% +0,28% +0,16% /

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

среда - 13.06.2012 3м 3,60% 3,50% 3,20% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

11 Турски компании заинтересирани да увезуваат во македонија

П

овеќе од 15 турски компании ќе учествуваат на македонско-турскиот бизнис-форум кој во организација на Стопанската комора на Македонија ќе се одржи следната недела. Како што информираат од Комората, компании од градежниот сектор, прехранбената индустрија, компанија за производство на електрична енергија и опрема, автомобилска индустрија, и претставници од Стопанската комора на Трабзон ќе се обратат на еднодневниот бизнисфорум, со цел да најдат македонски партнери за увоз и дистрибуција на своите производи на македонскиот пазар. Бизнис-форумот ќе се одржи на 21 јуни, четврток, во просториите на Стопанската комора на Македонија.

> БроЈка

прилепска пиварница стана ексклузивен дистрибутер за књаз милош

150

години постоење прославува компанијата Бадел 1862. Препознатливите пијалаци на оваа компанија веќе 150 години „владеат“ на балканските простори, заслужувајќи ја довербата на потрошувачите од целиот регион, вклучувајќи ја и Македонија. Како што информираат од компанијата, македонските потрошувачи веќе повеќе децении се добро запознаени со брендовите како „Прима Бренди“, „Пелинковац“, „Вигор“, домашниот рум и многу други кои се „стандардна опрема“ во македонските кафулиња и домови.

П

рилепска пиварница стана ексклузивен дистрибутер на брендовите на Књаз Милош во Македонија. „Со овој договор Прилепска пиварница го комплетира своето портфолио. Со дистрибуција на минералната вода Књаз Милош, негазираната Аква вива и на брендот Гуарана го комплетираме целосното портфолио каде што имаме производи за сите потрошувачи. Од пиво, вино, безалкохолно пиво, газирани безалкохолни пијалаци, овошни сокови – нектари, сега во понудата ќе има вода и енергетски пијалаци“, изјави генералниот менаџер на Прилепска пиварница, Сашко Самарџиоски. Според него, овој договор е чекор напред во ширењето на брендот во Македонија. „Књаз Милош зад себе има традиција од 200 години, што дополнително н$ обврзува да работиме рационално и одговорно и изборот на нашите деловни партнери го правиме за да бидеме сигурни дека постои целосно разбирање и се разбира заеднички интерес, без кој нема долгорочно успешен бизнис. Прилепска пиварница има изградено извонредно квалитетна дистрибуција во Македонија и убедени сме дека со наша активна поддршка нема да изостанат одличните бизнис-резултати“, изјави претседателот на Управниот одбор на Књаз Милош, Михаило Јанковиќ.

ИТ-компаниите ќе развиваат апликации за податоците на државата Домашните ИТ-компании ќе може да ги продаваат услугите или на домашниот сектор или на странските институции кои имаат интерес за тие податоци

Д

Силвана Жежова

инспекторат и за Државниот завод за статистика. Овие податоци ќе бидат во обработен формат, ставени на нивните интернет-страници, а која било домашна компанија ќе може да ги искористи и да направи атрактивни апликации за паметни мобилни телефони или за компјутери. Ова е пример кој на светски рамки, според статистика на Светската банка, има придонесено за развој на БДП до 5% во некои земји“, изјави министерот за информатичко општество, Иво Ивановски. Комората дала и конкретни предлози до Првиот човек на МАСИТ, Игор Бимбилоски, Министерството и до Бирото за јавни набавки истакна дека во вакви економски услови како да се подобрат условите под кои се владините институции со јавни податоци треба одвиваат електронските набавки. Упатиле и свои да им дадат можност на компаниите да развиваат забелешки кои треба да ги подобрат условите за дополнителни апликации и сервиси кои ќе работа на ИТ-компаниите. придонесат за дополнителен приход за сите оние Во однос на жалбата на компаниите дека и покрај компании кои ќе имат некакви идеи. ФЈУЧЕРСИ тоа што тендерите се одвиваат по електронски „Тоа во вакви економски услови ќе биде добар пат, сепак има можност за местење, министерот предизвик за сите фирми кои се чувствуваат НАФТА Ивановски одговори: способни не само на нашиот пазар, туку на ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС „Мојот одговор е дека не постои можност за регионалниот и на глобалниот да развиваат 82,87 2,21 местенки. Почнувајќи од 1 јули и малите набавки продукти и сервиси и да ја зголемуваат својата ќе бидат спроведувани по електронски пат, каде конкурентност и нивната профитабилност“, BRENT ЗА ЗАТОПЛ. што истакна Бимбилоски. 97,07 263 ќе може секој да види што се набавува и по

silvana@kapital.com.mk

омашните ИТ-компании ќе можат да ги користат податоците и регистрите на сите државни институции кои имаат информации од јавен карактер во насока на развивање апликации за мобилен телефон или за компјутер. Ова го соопшти министерот за информатичко општество и администрација, Иво Ивановски, по дискусијата со МАСИT, Комората на информатичкокомуникациски технолошки компании. Според него, со отворањето на податоците од државните институции, креативноста на домашните компании ќе излезе на виделина. БЕРЗА Тие ќеМАКЕДОНСКА можат да продаваат услуги за домашниот МБИ 10 сектор, странски граѓани кои ја посетуваат Македонија 1.929,21и за странски институции кои имаат интерес за тие податоци. МБИД „Очекувам дека домашните компании ќе ја имаат 1.800,09 предвид оваа иницијатива, ќе ги искористат ОМБ кои ги презентиравме за Пазарниот податоците

119,57

-0,45% +0,15% -0,05%

-0,54% -0,07%

-1,12% +0,32%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 13.06.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.929,21 435,45 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.800,09 1.622,96 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 119,57

SASX 10 -0,45% -0,12% 694,33

+0,15% SOFIX 290,78 -0,05% ATHEX

-2,15%

499,69

Главен индекс на Љубљанската берза

435,45 12.573,80

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

28,94$/унца

7.415,75

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 2.843,07

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 499,69 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,94%

FTSE 100 5.465,15

-0,16%

1.800 1.800 1.800

+1,31% -0,61% SWISS

DOW JONES

5.893,06

+2,11%

Главен индекс на Белградската берза 617,00$/бушел

1.335,75$/бушел

S&P 500 1.324,18

Главен индекс на Љубљанската берза

DOW JONES Црвенка 6.600,00 12.573,80

517,00

+1,17% +1,94% 55.049,03 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 350,00

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 724,37

3.043,70

+0,82%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,78%

+0,94%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

+1,17%

16.862,80 FTSE 100

5.465,15

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.123,44

+6,46%

Центар банка

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 190,50

-0,61%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.043,70

.

DAX Меламин 6.123,44 17,00

-0,16%

31,91

+0,94%

410,00 FTSE 100 .

5.465,15БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

+12%

-3,53%

-0,16%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска Лашко берза Пивоварна

8,00

+5,26%

SWISS Дело продаја -0,61% +0,37% -14,57% 5.893,06 -12,92% 20,90

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +710,81% 1.500,00

Окитекс Скопје NIKKEI 225 Раде Кончар Скопје +1,35% 8.587,84 АлкалоидИндекс +0,28% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза РМДЕН 11 +0,16% котирани на швајцарскиот пазар на капитал / /

SWISS 5.893,06

+0,37%

+0,60%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 97,07

1623630$/унца

СРЕБРО 28,94$/унца

БАКАР 7.415,75

-0,54% -0,07%

ПРИРОДЕН ГАС 2,21

ЗА ЗАТОПЛ.

263

МЕТАЛИ

+0,61% -0,05% +0,3%

НИКЕЛ

17.187,50

АЛУМИНИУМ 1.820,50

ЧЕЛИК 370.00.00$/унца

-1,12% +0,32%

+0,0% -0,9% /

+4,76%

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

13.06.2012

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Екцелса некретнине

Дукат ЕВРОПА -5,46% ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Словенијалес

56,00

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Гоша ФОМ -16,67% BRAZIL -10,26% BOVESPA

Телефонија

125,00

120,00

+0,60%

82,87

ЗЛАТО

Соја протеин +20% NASDAQ +5,94% +1,31% +1,19% 2.843,07

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

BRAZIL BOVESPA +1,17% +1,94% 55.049,03 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.587,84 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.026,52 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 499,69

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Кока

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+2,11%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

+1,19% S&P 500 +0,37% 1.324,18

NASDAQ 2.843,07

SASX 10 ШЕЌЕР 694,33

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.573,80 Заеднички индекс 30 6.123,44

-2,15%

2236,000$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 536,59

BELEX15 ПЧЕНИЦА 435,45

+1,94% +0,84%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

-2,15%

SBITOP 536,59

3.000 3.000 3.000

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 55.049,03 290,78

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.622,96 1,54/бушел

581,50$/бушел

берзата, без финансиски компании

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -2,06% РЕГИОН

-0,12% -1,95% SOFIX СОЈА -0,85% +0,06% 290,78

+1,19% +0,03%

SASX 10 694,33

на пазарот на јавно поседувани друштва

+0,22% +0,03% +3,45% +0,84% +0,39%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,85% +1,17%

CROBEX S&P 500 1.622,96 1.324,18

CAC 40 3.043,70

1623630$/унца

Главен индекс на Атинската берза

-0,12% +1,31%

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

-0,05%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,15%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 17.187,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.820,50 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 370.00.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

+0,61% +0,0% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -0,05% -0,9% 2.200 2.200 2.200 -0,45% 1.929,21 +0,84% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +0,3% / +0,15% 1.800 1.800 1.800 1.800,09 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ +2,11% -0,05% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни119,57 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

+0,03%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 536,59

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

-0,45%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,85%

која техничка документација“. За настапот на компјутерските фирми на тендери за јавни набавки дома и во регионот, Бимбилоски истакна дека компаниите учествуваат во зависност од големината и обемот на тендерите, но и од квалификациите кои се бараат. „Ние настојуваме преку нашата комора да излеземе со предлози кои на некој начин ќе им обезбедат подобри услови на компаниите да настапуваат на овие тендери. Тоа би требало да биде една опција во случај кога самите не можат да ги исполнат критериумите да бидат во партнерство со регионални и светски компании“, изјави Бимбилоски.

HANG SENG 1.350,00 19.026,52 4.050,00

581,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 617,00$/бушел

КАФЕ 1,54/бушел

СУРОВИНИ

-2,06% -1,95% +0,06%

КАКАО

2236,000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.335,75$/бушел

+0,22% +3,45% +0,39%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,82%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

88,00 /

ПЧЕНКА

Црвенка 6.600,00

+20%

Соја протеин 517,00

+5,94%

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

и

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ четврток 14.06.2012

балкан 13

Хрватска ќе & ги собере туристите на Грција Хрватските туристички работници оваа летна сезона очекуваат раст на туризмот од околу 10%, надевајќи се дека хрватското приморје ќе го посетат голем број туристи кои ја избегнуваат Грција

8% 500 20

Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

О

ткако минатата година Хрватска оствари рекодна заработка од туризмот, најмногу поради туристите кои се пренасочија од Египет и Тунис кон Јадранот, оваа година може да го собере кајмакот од кризата во Грција. Своето место на европската туристичка мапа Грција го поткопа уште со влегувањето во финансиска криза, потоа со штрајковите и масовните протести низ земјата. Европските туристи сега се плашат од неизвесниот исход на парламентарните избори и од можноста за напуштање на еврозоната. Како што се намалува „букингот“ во Грција поради овие причини, така хрватските туристички работници се трудат да ги привлечат туристите кон хрватското приморје. Поради ситуацијата во Грција, Хрватска оваа летна сезона очекува раст на туризмот од околу 10%. Туристичките работници прогнозираат дека оваа година на хрватското

изнесува растот на туризмот во Хрватска во 2011 година

приморје ќе се зголеми бројот на туристи кои доаѓаат од Германија, бидејќи тие почнаа да ја избегнуваат Грција, која традиционално е нивна дестинација за одмор. Хрватските туристички работници велат дека минатогодишниот плус од над 800.000 туристи на хрватското крајбрежје се случи затоа што Европејците се плашеа да одат во Египет и во Тунис, чиј туризам плати висока цена поради политичката нестабилнсот. Тие велат дека од пренасочувањето на овие туристи најголем ќар имале Шпанија и Турција, а Хрватска иако привлече помал број од нив, тие беа сосема доволни за да се наполнат капацитетите.

Иван Пушкар, директор на туристичката агенција Компас, пак, прогнозира дека околу 500.000 гости ова лето може да одлучат да ги заменат грчките плажи со хрватските. Тур-операторите ги предупредуваат хрватските туристички работници дека сепак станува збор за „позајмени гости“, кои можеби наредната сезона ќе се вратат во своите константни одморалишта. „Иако Хрватска е рангирана на повисоките скалила на европската туристичка мапа, а Грција веќе 2-3 години ја нема во кругот на првите пет туристички дестинации, хрватските туристички работници не трба да се радуваат на овој случаен наплив на туристи, туку треба да размислуваат како да ги задржат и да ги привлечат повторно следната сезона“, вели Дитмар Ганц, сопственик на ФТИ, четврт

Поголем раст од лани

„Евидентно е дека за Грција оваа туристичка сезона ќе биде катастрофална, па затоа дел од туристичките работници на хрватското приморје се надеваат на поголем број туристи“, вели Дамир Крешиќ од Институтот за туризам во Загреб. к

о

м е

р

ц

и

ј

илјади туристи од Европа наместо на грчките плажи ќе летуваат на хрватските

а

л

е

н

о

г л

а

с

милиони евра изнесуваат инвестициите во туристички сектор на Хрватска оваа година, без промотивните активности

најголем тур-оператор во Германија. Од хрватското Министерство за туризам, каде што се задоволни од мнатогодишната сезона, потврдуваат дека хрватското крајбрежје е меѓу оние на северниот Медитеран кои ќе профитираат од моменталната нестабилност во поединечни земји. „Сигурноста во Хрватска е на високо ниво, што нашите туристи и тоа како го препознаваат. Во хрватскиот туризам последните години силно се вложуваше во квалитетот и проширувањето на понудата, како и во развој на нови производи, а тоа гостите веднаш го препознаа“, вели министерот за туризам, Вељко Остојиќ. Тој нагласува дека оваа година инвестициите во јавниот и во приватниот туристички сектор, без промотивните активности, изнесуваат 1,5 милијарди куни (20 милиони евра).

КАПИТАЛ четврток 14.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 свет

Италија е следниот европски „пациент“?

Каде се движи еврозоната?! Откако Шпанија побра помош од Брисел за да го спаси финансискиот сектор, с$ позивесно е дека и Италија ги следи нејзините стапки, а има најави дека и Кипар ќе го направи истото. Спасувањето на овие земји би ја повлекло еврозоната во подлабока рецесија, а ризикот од распад би станал реален Васе Целеска

О

celeska@kapital.com.mk

брачот околу италијанскиот премиер Марио Монти с$ повеќе се стега. Откако Шпанија минатата недела стана четвртата земја од Европската унија (ЕУ) што побара меѓународна финансиска помош за да не банкротира, сега, под с$ поголем притисок е и Италија. Некои од европските лидери се убедени дека наскоро и оваа земја ќе мора да побара помош од Брисел. Но, за овие „нови“ пари, Италија ќе мора да плаќа повисоки камати. Инвеститорите од друга страна ги користат сите начини за да ги продадат италијанските обврзници. Според австриската министерка за финансии, Мари Фектер, наскоро ниту на владата во Рим нема да & преостане ништо друго, освен да оди по стапките на Шпанија. „Италија прво треба да се обиде со сопствени сили да се извлече од долговите“, нагласува таа. Италијанската економија е во рецесија, лошите кредити во банките постојано се зголемуваат, а јавниот долг достигна речиси две илјади милијарди евра, иако владата на Монти воведе строги мерки за штедење и кратење на трошоците. Владата на Шпанија, пак, на чело со к

о

м е

р

ц

и

ј

премиерот Маријано Рахој, во саботата призна дека не е во состојба сама да ги спаси своите банки, па соопшти дека ќе бара помош од Брисел. Може да се каже дека Шпанија засега е сигурна, но ова олеснување ќе потрае само до

а

л

е

н

о

г л

а

с

70 млади претприемачи на возраст од 19-30 години , кои водат сопствени компании како дел од нивното високо образование под менторство на нивните професори и бизнис волонтери од 11 Европски земји ќе земат учество во натпреварот JA-YE Europe Enterprise Challenge 2012 кој ќе биде под покровителство на претседателот на Р.Македонија Д-р. Ѓорѓе Иванов. Тие ќе ги презентираат своите бизнис идеи пред меѓународно жири со цел да им ја продадат својата идеја на потенцијалните ”инвеститори” , од кои секој има фиктивни 50.000 € за инвестирање во нивните компании. Овој натпревар е дел од проектот Junior Achievement Start Up Program на кој оваа година ќе земат учество студенти од: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Данска, Македонија, Норвешка, Португалија, Романија, Финска, Холандија и Шпанија. Цел на проектот е поттикнување на младите да ги користат сопствените вештини на иновативен начин со цел да се поттикне нивниот претприемачкиот дух и можноста за самовработување. СРЕДА , 4 ЈУЛИ 2012 Хотел Александар Палас Скопје 10 :00 -12: 00 САЕМ НА СТУДЕНТСКИ КОМПАНИИ ЧЕТВРТОК 5 ЈУЛИ, 2012 Хотел Александар Палас Скопје 09:00-11: 00 ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА БИЗНИС ПЛАНОВИ ВО ЖИВО ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ?  Ќе стекнете идеи за вашиот сопствен бизнис  Ќе видите како размислуваат младите за бизнисот од Европа  Ќе имате можност да воспоставите меѓународни контакти со млади претприемачи и бизнис претставници од светски корпорации  Ќе имате можност да видите како изгледа презентација во живо пред меѓународно жири ЗА КОГО Е НАМЕНЕТ НАСТАНОТ  Универзитетски студенти, професори  Млади претприемачи основачи на компании

Организатори

Лице за контакт: Јасмина Манева

Европски партнер

П

рва земја во редот за помош од европските фондови сега се спомнува Кипар, која рејтиншките агнеции неодамна ја означија како високо ризична. Неодамна Фич го намали кредитниот рејтинг на три главни финансиски институции на земјата, Кипарската народна банка (ЛАИКИ), Банката на Кипар и Хеленик банк, на статус „ѓубре“. Набрзо Мудис го намали рејтингот на ЛАИКИ, а основната причина е отписот на грчките обврзници. На втората по големина банка, ЛАИКИ, до крајот на месецот ќе & треба инјекција од две милијарди евра за да ги исполни барањата на европските регулатори. Бидејќи Кипар ги нема потребните пари за докапитализација, алтернатива е да се бара помош од Брисел.

Потребен е „мастер план“

Официјалното спасување на Шпанија и на Италија оваа година би ја повлекло еврозоната во подлабока рецесија, а ризикот од распад би станал реален. Тоа значи и дека еврозоната пред 2014 година нема да го врати загубениот бруто-домашен производ (БДП) во рецесијата од 2008/09 година. С$ посилни се критиките дека Европа не прави доволно за од корен да ги реши причините за своите економски проблеми, бидејќи некои земји се поткрепуваат на краткорочни пристапи за управување со кризата. Шведскиот премиер, Фредрик Рајнфелд, вели дека е загрижен, поради недостигот од фокус за решавање на структурните проблеми. „Шпанија и многу други земји имаат потреба од бројни реформи за да станат конкурентни и да ги доведат во ред своите финансии. Проблемите нема да се решат со краткотрајно управување на кризата“, нагласи тој. Како што се продлабочува кризата, меѓународниот притисок на државите oд еврозоната, пред с$ на Германија, да направат нешто повеќе за спас на презадолжените земји од еврозоната со ова само ќе порасне. Барањата до Европската централна банка (ЕЦБ) да печати повеќе пари за да се рефинансираат проблематичните држави ќе станат уште погласни, велат аналитичарите. Ваквиот развој на настаните покажува дека досегашните рецепти за решавање на кризата се задоцнети и неуспешни. Останува да се види дали Европската комисија, на чело со Жосе Мануел Баросо, ќе оди докрај со намерата да формира банкарска унија во еврозоната, која ќе ги контролира финансиите на презадолжените земји и на тој начин да влијае врз решавањето на кризата.

крајот на оваа недела, кога Грција ќе одлучи дали ќе излезе од еврозоната на парламентарните избори на 17 јуни. По итна постапка шпанските банки добија на располагање пари од европските фондови. Ова ги охрабри финансиските пазари, берзите скокнаа, а еврото зајакна речиси за 1%, на 1,26 долари. Независната проценка за состојбата на шпанските банки ќе биде готова за една недела и тогаш ќе биде познат конечниот износ за санацијата која може да достигне до 100 милијарди евра. Досега се сметаше дека 7% е границата над која цената на задолжување станува неодржлива. Во моментот кога ја надминаа оваа граница, Грција, Португалија и Ирска

ПРВ ЕВРОПСКИ БИЗНИС ПЛАН НАТПРЕВАР НА НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА НА ПРЕТПРИЕМАЧИ

ВЛЕЗОТ Е БЕСПЛАТЕН ! Повеќе информации на : 02/32 32 653 E-mail:jasmina.maneva@gmail.com

побараа помош. Меѓутоа, истражувањата на аналитичарите на Мудис Аналитикс покажуваат дека приходите на 10-годишните обврзници во Шпанија од 5,76% и во Италија од 5,5%, се веќе над нивото на одржливост, бидејќи државните финансии им се многу ослабени.

И Кипар ќе бара помош од Брисел?

Поддржувачи

Медиумски спонзори

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 14.06.2012

15

ФЕЉТОН

03

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

ВТОрО пОглаВјЕ: лидЕрСТВО На „пЕТТО НиВО”

Скромниот лидер со железна одлучност

Кој е човекот што ја трансформираше Кимберли-Кларк во светски лидер меѓу компаниите што се занимаваат со производство на хартиена галантерија?

В

о 1971 година еден наизглед сосема обичен човек по име Дарвин Е. Смит станал извршен директор на Кимберли–Кларк, за’рѓана стара компанија чиишто акции паднале 36% под пазарниот просек во текот на последните дваесет години. Смит, кој бил адвокат на компанијата, не бил сигурен дека управниот одбор донел добра одлука кога го избрал, а неговата непријатност само се зголемила кога генералниот директор го тргнал настрана и го потсетил дека му недостигаат извесни квалификации за новата позиција. Меѓутоа, бил поставен за извршен директор, каде што и останал во следните дваесет години. И тоа какви дваесет години! Во тој период Смит остварил зачудувачка трансформација, претворајќи ја КимберлиКларк во светски лидер меѓу компаниите што се занимаваат со производство на хартиена галантерија. Под негово водство Кимберли-Кларк остварила вкупен принос на акции којшто е 4,1 пати поголем од пазарниот просек, поразувајќи ја својата директна конкуренција, Скот Пејпер и Проктер&Гембл, и надминувајќи ги релевантните компании како што се Кола-Кола, Хјулит-Пакард, 3М и Џенерал електрик. Тоа бил импресивен потфат, еден од најдобрите примери на преземање компанија и претворање на таа компанија во одлична. Сепак, многу малку луѓе слушнале за Дарвин Смит, вклучувајќи ги и најпосветените студенти по менаџмент и корпоративна историја. Нему тој факт сигурно би му се допаднал. Бил човек без трага на вообразеност; омилено друштво му биле водоинсталатерите и електричарите и слободните денови ги минувал талкајќи околу својата фарма во Висконсин, седејќи во кабината на својот ровокопач, копајќи дупки и поместувајќи карпи. Никогаш за себе не создал статус на супер-херој или бизнис-ѕвезда. Кога еден новинар го замолил да го дефинира својот менаџерски стил, Смит - облечен неугледно, налик на човек од фарма кој неспретно го избрал својот прв костум

– само зјапал преку своите очила на “бубалица” со дебела црна рамка. По долга, непријатна пауза, едноставно рекол: „Ексцентричен”. „Волстрит журнал” никогаш не напишал гламурозен натпис за Дарвин Смит. Но, ако помисливте дека Смит е слаб, благ или мек, страшно сте погрешиле. Неговата видлива срамежливост и непретенциозност биле придружени со остра, дури стоичка решеност. Смит растел како сиромашно дете во фармерско гратче во Индијана. Се школувал така што работел преку ден, а го посетувал Универзитетот Индијана во вечерните часови. Еден ден се повредил на работа – изгубил дел од прстот. Таа вечер не ја пропуштил наставата, а утредента повторно бил на работа. Можеби таквата посветеност ви изгледа претерана, но јасно е дека тој не дозволил губењето на прстот да го забави неговото напредување кон дипломата. Продолжил да работи целосно работно време преку ден, продолжил да оди на часови навечер и успеал да се запише право на Харвард. Многу години подоцна, два месеци откако станал извршен директор, заболел од рак на грлото и докторите му прогнозирале помалку од една година живот. За тоа го известил управниот одбор, но нагласил дека с$ уште е жив и дека нема намера наскоро да умре. Во целост се држел до својот напорен дневен распоред на работа и притоа патувал на терапија од Висконсин до Хјустон. Живеел уште дваесет и пет години, од што поголем дел од времето го поминал на позицијата извршен директор. Смит настапувал со истата железна одлучност и при обновата на Кимберли- Кларк, посебно кога ја донел најдраматичната одлука во историјата на компанијата: да ги продаде производствените постројки. Набрзо по именувањето, Смит со својот тим заклучил дека традиционалната основна дејност на компанијата – производство на хартија наменета за печат – е осудена на пропаст. Економијата на таа дејност била лоша, а конкуренцијата слаба. Н о, м и с л е л е, д о ко л к у К и м б е р л и Кларк се уфрли во индустријата на хартиени производи за потрошувачи,

конкуренцијата со светска слава, како што е Проктер&Гембл, ќе претставува таков притисок што компанијата ќе биде принудена да стане одлична или да пропадне.

Хиерархијата на петте нивоа

И така, налик на адмирал кој ги пали сите бродови по истоварувањето на ново тло, оставајќи само една опција (да се успее или да се умре), Смит ја објавил одлуката за продажбата на постоечките и н д ус тр и ски п о го н и, која еде н од членовите на управниот одбор ја нарекол најхрабар потег што кога било го видел. Продаден бил дури и основниот погон во Кимберли, во Висконсин и компанијата ги насочила сите сили кон производствената програма наменета за потрошувачите, инвестирајќи во брендови како што се Хагис и Клинекс. Деловниот свет го нарекол овој потег глупав, а аналитичарите од Волстрит предвиделе пад на акциите на Кимберли-Кларк. Смит не се поколебал во ниеден момент. Дваесет и пет години подоцна Кимберли-Кларк ја откупила конкурентската компанија Скот Пејпер и го надминала Проктер&Гембл во шест од осум категории производи. Како пензионер, Смит размислувал за својот исклучителен потег и едноставно рекол: „Цело време се трудев да станам квалификуван за својата работа.”

Неочекувано откритие

Дарвин Смит е училишен пример на појавата која ја нарековме лидер на „Петтото ниво” – личност која поседува комбинација од екстремна скромност на лично и исклучително силна волја на професионален план. Откривме дека токму лидерите од овој тип биле на кормилото на секоја компанија која го остварила скокот „Од добри до одлични” во време на транзицијата. Налик на Смит, тие биле тивки и ненаметливи поединци кои покажале непоколеблива одлучност за да направат с$ што е потребно за компанијата да се вивне во ѕвездите. Терминот „Петто ниво” се однесува на највисокото ниво во хиерархијата на извршно-управувачките способности што ги идентификувавме во текот на своето

истражување. Иако не е обврзувачко движењето од ниво еден кон ниво пет – можно е дополнително да се пополнат некои пониски нивоа – целосно развиените лидери на „Петтото ниво” ги поседуваат сите карактеристики на оваа хиерархија. Овде нема да ги елаборирам сите пет нивоа, со оглед на тоа што првите четири нивоа се сосема јасни, а исто така, детално се анализирани од страна на други автори. Фокусот на ова поглавје ќе бидат разликите меѓу лидерите кои ги повеле своите компании „Од добри до одлични” и лидерите од споредбените компании. Но, најпрвин, дозволете ми мала дигресија за да поставам важна рамка. Ние не трагавме по поимот лидери на „Петтото ниво” или некоја слична друга идеја. Всушност, на истражувачкиот тим му дадов експлицитни инструкции да го намалат значењето на улогата и придонесот на раководителот, за да се одбегне поедноставувањето во стилот заблагодарете му се на шефот или виновен е шефот, што ни малку не е невообичаено. Да се послужам со аналогија, ставот „раководството е одговорно за с$” претставува модерен еквивалент на ставот „Бог е одговорен за с$”, кој ги кочел научните сознанија за физичкиот свет во мрачниот среден век. Во XVI век сите случувања што не ги разбирале луѓето ги припишувале на Бога. Зошто посевите пропаднале? Божја волја. Зошто се случил земјотрес? Божја волја. Што ги држи планетите на место? Божјата волја. Меѓутоа, во времето на просветителството луѓето започнале да трагаат по научни објаснувања преку физиката, хемијата, биологијата и преку другите науки. Не значи дека сите сме станале атеисти; само сме се здобиле со подлабоко разбирање на начинот на којшто функционира универзумот. Слично на тоа, секојпат кога ги припишуваме сите успеси и неуспеси на раководството на компанијата, ни малку не се разликуваме од луѓето од XVI век. Со тоа само го покажуваме нашето незнаење. Не значи дека треба да го отфрлиме лидерството како фактор (тоа навистина е важно), но секојпат кога немоќно ќе ги поткренеме рамењата – враќајќи се на фразата „Мора да е заслужен некој од директорите” – ние всушност, се оневозможуваме себеси да се здобиеме со подлабок, поегзактен увид во начинот со којшто една одлична компанија функционира. Од таа причина, на почетокот на проектот инсистирав на упатството - игнорирајте ги шефовите. Но, остатокот од тимот еднакво беше упорен: „Не! Има нешто необично во врска со сите нив. Не можеме да ги игнорираме”. Јас одговарав дека и споредбените компании имале лидери, од кои некои биле одлични и се прашував во што е разликата. Дебатата се разгоруваше. Конечно – како што би требало да биде секогаш – победија фактите. Извршните директори на компаниите што го поминале патот „Од добри до одлични” беа скроени од ист материјал. Без разлика дали компанијата била свртена кон пазарот или кон индустријата, дали била во криза или во стабилна фаза, дали нудела услуги или производи во моментот на транзиција и без разлика на тоа колку била голема – задолжително имала раководство од „Петтото ниво” во време на транзицијата. Освен тоа, недостигот на „Петто ниво” се покажал како константа во споредбените компании. Имајќи предвид дека лидерството на „Петтото ниво” им пркоси на важечките обрасци, посебно на уверувањето дека за трансформација на компанија се потребни гламурозни спасители, менаџери-ѕвезди, сакам да нагласам дека „Петтото ниво” е емпириско откритие, а не идеолошко тврдење.

(Продолжува) Во утрешниот број: Каква е приказната за Колман Моклер, поранешен извршен директор на Жилет? к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с

27 JUNI SPECIJALNA EDICIJA

KAPITAL TOP 200

NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI

Kapital Media Group vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva sedmata godi{na edicija KAPITAL 200 NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI, vo koja }e bidat rangirani i analizirani 200 –te najgolemi i najuspe{ni kompanii vo Makedonija.

angiraweto na 200-te najgolemi i najuspe{ni kompanii }e bide napraveno spored vrednosta na ostvarenite vkupni prihodi i ostvareniot neto profit vo 2011 godina, a pokraj glavnite rangirawa kompaniite }e bidat analizirani i spored goleminata na aktivata i kapitalot, brojot na vraboteni i glavnite pokazateli za profitabilnost i uspe{nost vo raboteweto.

Vo prilog na rangirawata vo Edicijata }e bidat vklu~eni i pove}e analizi na podatocite i indikatorite za uspe{nost i efikasnost vo raboteweto na kompaniite i vo slednive sektori: Prehranbena industrija Telekomunikacii Metalurgija Energetika Trgovija i distribucija Grade`na industrija Site rangirawa }e bidat izraboteni vrz osnova na oficijalni i revidirani podatoci obezbedeni od oficijalni institucii vo R.Makedonija.

Pokraj rangirawata i analizite na rabotewteto na kompaniite vo izminatata 2011 godina, vo edicijata }e bidat objaveni pove}e tekstovi, analizi i kolumni koi treba da dadat odgovori i re{enija za polesno kreirawe na ekonomskata politika: Makedonskata ekonomija gi pre`ivuva najte{kite denovi. Koi se scenarijata za spas?

Kako da se spasat kompaniite od nelikvidnosta?

Dali e sega vreme za {tedewe i kratewe tro{oci?

Najgolemite predizvici i problemi na kompaniite

R

NAJUSPE[NI }e im bide korisna i na kompaniite, na bankite, na marketing agenciite, na mediumite i na doma{nite, kako i na stranskite kompanii da nosat mnogu podobri biznis odluki.

Veruvame deka edicijata Kapital 200 NAJGOLEMI I

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: mihajlovska@kapital.com.mk tel: 02 3298 110; faks: 02 3298 111 lice za kontakt: Gordana Mihajlovska