548-18.06.2012

понеделник.18 јуни 2012 пон. max. 310 C min. 130 C

вто. max. 320 C min. 130 C

сре. max. 320 C min. 130 C

МБИ 10

1.913,39

-0,06%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.801,78

+0,2%

ОМБ

119,56

-0,01%

ЕМУ

€

61,60

САД

$

49,08

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Што точНо содржИ договорот На ЗНМ И владата? }7

граѓаните граѓаните се бараат од задолжуваат за државата да преживеат, право да секој должи по 650 евра Пад на БдП од 1,4% инвестираат }4-5 во првиот квартал }3 во странство }8 еедни податоци вади Платите во телекомудржавата за дома, други се праќаат во никациските компании Брисел!? }8 пораснаа за 100% }11 www.kapital.mk

број 548 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

ИНдИсКИот МИлИјардер суБрата рој ветИ голеМа ИНвестИцИја во МаКедоНИја

стр.

9

В.Британија

£

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

www.kapital.mk

> бРОЈкА

“

Европа е соочена со ризик да преживее криза еднаква на потресите што ги предизвика банкротот на банката Леман брадeрс.

РОбЕРТ ЗЕлИк

претседател на Светската банка

понеделник 18/06/2012

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

235,1 милијарди денари изнесуваат вкупните депозити во македонските банки во април годинава. Во споредба со март, бележат пад од околу 1,5 милијарди денари, што претставува прво намалување на депозитната маса по континуираниот раст од декември 2010 година.

Македонско вино во канада

М

акедонската винарска визба Езимит потпиша договор со најголемиот канадски синџир продавници за вино, ЛСБО. Со тоа, македонското вино ќе биде задолжително присутно во секоја продавница и во секое населено место во централната провинција Онтарио. ЛСБО е во сопственост на провинциската власт на Онтарио и единствен овластен дистрибутер на вино во малопродажба и во големопродажба во провинцијата. Според потпишаниот договор, македонското вино на Езимит ќе биде присутно на полиците на вина од Источна Европа.

кОМЕНТАР

Габриела Делова delova@kapital.com.mk

Влaдата „турбо“ вработува, невработеноста не се намалува!

Г

рујо батали славење, дај вработување“. Токму овој графит испишан на една од скопските згради можеби најдобро ја отсликува политиката која веќе долго владее во земјава. Ако сите најавени проекти и реформи за вработувања беа реални и одржливи, и сите пресечени ленти беа отворање на фабрики, а не само улици и игралишта (кои патем исто така се потребни), сосема јасно е дека еден ваков графит немаше да осамне. Популистичката политика на владата веќе и од Месечината се гледа. А секако највидлива е пред избори. Така очекувано, прерано вжештената предизборна атмосфера пред локалните избори, која се чини не успеа ниту да олади по предвремените парламентарни лани, на површина ги извади по кој знае кој пат вработувањата. И ако досега вработувањата се правеа само во државната и јавната администрација, преку отворање нови институции и нови позиции - центар за ова, центар за она, па вработување стратези, па советници, па соработници... сега владата бара општините и фирмите да ги вдомат партиските послушници, бидејќи амдинистрацијата веќе и онака е преполна. Службеници кои делат компјутери и столчиња, или пак, седат дома, а земаат плата не се виц, туку болна реалност во Македонија. Па сега, најавените не 100, не 200, туку 10.000 нови вработувања ќе ги пополнуваат општинските капацитети и оние на јавните и приватните претпријатија. Секако, за сите нив ќе плати државата. Односно, самите граѓаните. Притоа, владата се фали дека ја намалила невработеноста, а упорно одбива да одговори каде вработила нови луѓе. Нема ниту еден пример или новоотворена фирма која би можела да прими доволен број нововработени за да можеме да зборуваме за вистински резултати. А со вработувања во администрацијата само се ослабува стопанството и сите даночни обврзници, зашто тие го полнат буџетот за нејзините плати. Ваквите трендови кои ги турка владата, а се косат со сите правила во светот, бидејќи нормално во услови на криза прво на што кратат државите е администрацијата, се сосема нелогични. Со парите со кои ќе ги субвенционира овие вработувања, подобро е владата да отвори нова, или да рестартира некоја стара фарбика. Само на тој начин ќе помогне во вработувањата, кои само така можат да бидат долгорочни и одржливи, а не привремени, како што се привремени и мерките на владата.

Граѓаните бараат од државата право да инвестираат во странство

Спасијка Јованова

Г

jovanova@kapital.com.mk

раѓаните се децидни – сакаат да инвестираат во странство. За нив е нелогично што државата им забранува да вложуваат на светските берзи, односно не смеат да изнесуваат пари од земјава за да ги оплодуваат во странство. Законот за девизно работење с$ уште не дозволува либерализација на девизниот пазар во Македонија, иако таа беше најавена неколку пати. Но, не се случи затоа што постои страв од одлевање на многу пари од земјава. Дури и во такви услови не заживеа Македонската

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

берза, каде што граѓаните по берзанскиот бум во 2007 година го изгубија интересот за вложување во акции. Не им се интересни ниту инвестициските фондови, кои имаат право да инвестираат во странство. Затоа, пак, во последно време многу им е интересно, надвор од законот, да тргуваат со девизи и разни финансиски инструменти (фјучерси, опции...) на странски берзи, надевајќи се на голема заработка. Но, тоа значи дека, освен што дејствуваат нелегално, тие се изложени и на огромен ризик да ги изгубат сите пари што ги префрлиле на туѓи сметки во странство или некому ги дале во готово.

„Уште кога започна берзанскиот бум во 2007 година имаше странци во Македонија кои нудеа инвестиции преку фонд од Луксембург. Ваквите ситуации се многу опасни за граѓаните. Ако сакаат овие странски посредници или институции да привлечат македонски инвеститори, може да основаат фонд во Македонија. Но, сепак одлуката на граѓаните дали ќе влезат во оваа шема е индивидуална. Тоа е коцка и секој си ја сноси одговорноста за последиците. Потоа не може да бара заштита од никого“, коментираат експертите од областа на пазарот на капитал. Како што објави „Капитал“, с$ повеќе граѓани од земјава се навлекуваат на заразата за тргување со хартии од вредност во странство, наоѓајќи разни начини како да го изиграат Законот за девизно работење. Процедурата е многу „едноставна“ и веќе ја совладале многу „инвеститори“. Многу е важно да

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

> бРОЈкА

550

дополнителни транспортни дозволи за годинава се обезбедени за Белорусија. Македонско–белоруската мешовита комисија за меѓународен патен сообраќај потпиша протокол за дополнителен контингент од 500 билатерално-транзитни транспортни дозволи и 50 меѓународни дозволи за превоз за трети земји. Утврдена е и прелиминарна квота на дозволи за превоз на стоки за следната година, која изнесува 2.000 билатералнотранзитни и 150 дозволи за и од трети земји.

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

Пад на бДП од 1,4% во првиот квартал

П

ад на бруто-домашниот производ (БДП) од 1,4% во првиот квартал годинава регистрираше Државниот завод за статистика. Според податоците, најголем пад има во градежништвото од дури 9,8%, а потоа во секторите рударство и вадење камен, преработувачка индустрија и снабдување со електрична енергија, гас и вода од 9,4%. Раст на БДП има само во секторите финансиско посредување и бизнис со недвижен имот од 3%, земјоделство од 1% и јавна управа, овбразование и здравство од 2,3%. Државниот завод регистрира и пад на брутоинвестициите од 19,1%, на извозот на стоки и услуги од 1,6% и на увозот од 2,8%.

За граѓаните е нелогично што државата им забранува да вложуваат на светските берзи, па затоа тие нелегално изнесуваат пари од земјава за да ги оплодуваат во странство, надевајќи се на голема заработка. Но, тоа значи дека се изложени и на огромен ризик да ги изгубат сите пари што ги префрлиле на туѓи сметки во странство или некому ги дале во готово

САшО АРСОВ

професор на Економскиот факултет во Скопје

„Либерализацијата на девизниот пазар постојано се одложува, а тоа е поради стравот од одлевање многу пари од државата. Но, дали е оправдан тој страв? Хрватска го либерализираше девизниот пазар? Дали од Хрватска се изнесоа парите? Најверојатно не. Втора работа, зошто би се одлеале пари од земјава ако кај нас е добро, стабилно, сигурно, има раст? Во таков случај луѓето не би имале потреба да инвестираат во странство. На граѓаните треба да им се даде можност да прават свое портфолио. Затоа треба да се оди со либерализација, но со ограничување - годишно да можат да изнесат, на пример, до 20.000 евра.“

3

најдат човек од доверба што живее надвор од Македонија и кој ќе отвори своја сметка во странска банка, а тие од овде ќе му префрлаат пари. Првиот ризик со кој се соочуваат е тој да им ги собере парите. Странецот би требало само да ја отвори сметката и да зема провизија од заработката на инвеститорот, кој пак сам тргува онлајн со своите пари, а од странецот ја добива лозинката на банкарската сметка за да може да ги вложува парите. Сметките се отвораат во странски банки, а тргувањето се врши преку специјални платформи за онлајн-тргување со девизи и финансиски инструменти. Македонците имаат и можност да посетуваат обуки за тргување на вакви платформи, кои се организираат во земјава и во странство. „Македонците не можат како физичко лице да отворат сметка во странство, па затоа најчесто бараат роднини во странство. Има и огласи на разни форуми од лица кои се нудат како посредници, но тоа е премногу ризично затоа што може никогаш да не ги видиш парите кои од тука преку банка им ги праќаш. Пред да почнеш реално да инвестираш, може да отвориш тренинг-сметка на една платформа и да тргуваш со виртуелни пари. Ако си успешен, веднаш ќе те забележат ловците и ќе ти понудат да ти отворат сметка во странска банка за да инвестираш реални пари“, вели еден наш соговорник.

Засега нема реакција од надлежните

„На Советот на НБРМ не е зборувано за оваа тема. Законот за девизно работење си постои и не дозволува физички лица да инвестираат во странство. Затоа ова што се прави е полулегално или илегално. Дали е регулирано од надлежните државни институции, не знам“, вели универзитетскиот професор Сашо Арсов, кој е и член на Советот на Народната банка на Македонија. Според него, потребна е делумна или постепена либерализација на девизниот пазар, која ќе им овозможи на македонските граѓани

> бРОЈкА

400

Премиерот Никола Груевски не е изненаден од падот на БДП. „Не смеат да н$ изненадат податоците од Државниот завод за статистика имајќи предвид што се случува во Европа, која е на највисоко ниво на нејзината должничка криза и наместо работите да се подобруваат, како што предвидуваа многу аналитичари минатата година, тие се влошија дополнително. Со оглед на тоа што нашите компании извезуваат и тргуваат во државите од ЕУ со околу 90%, не е за изненадување што имаме пад на БДП во првиот квартал“, изјави Груевски. Тој верува дека земјата успешно ќе се справи со европската должничка криза.

дел од парите да инвестираат во странство, односно да си направат едно портфолио кое ќе им обезбеди поголема дисперзија на ризикот и на тој начин ќе им обезбеди простор за поголем принос. „Либерализацијата на девизниот пазар постојано се одложува, а тоа е поради стравот од одлевање многу пари од државата. Но, дали е оправдан тој страв? Хрватска го либерализираше девизниот пазар? Дали од Хрватска се изнесоа парите? Најверојатно не. Втора работа, зошто би се одлеале пари од земјава ако кај нас е добро, стабилно, сигурно, има раст? Во таков случај луѓето не би имале потреба да инвестираат во странство. На граѓаните треба да им се даде можност да прават свое портфолио. Затоа треба да се оди со либерализација, но со ограничување - годишно да можат да изнесат, на пример, до 20.000 евра“, смета Арсов. Дилерите со девизи, кои се сертифицирани и најголем дел работат во банките, каде што секојдневно тргуваат со девизи, се запознати со фактот дека с$ повеќе пари се изнесуваат од Македонија нелегално за да се инвестираат на FX пазарите во светот. Проблемот го лоцираат во нејасната регулатива и во тоа што с$ повеќе посредници од Србија, Хрватска, Словенија и од други земји ги „прелажуваат“ луѓето ветувајќи им големи заработки.

коментари од читатели

„И данокот на добивка го плаќаат во странство затоа што нашиве аматери т.е. квази политичари немаат поим кај е светот. Дај с$ либерализирај!“ „Секој треба да си управува со своите пари како знае и умее. Но, едно треба да се знае, дека сепак ова си е посебен занает и секој може да го работи ако добро го совлада. Мене ова ми изгледа како една голема измама. Но, еве и да не е, јас не разбирам како се осмелуваат да им даваат пари на странци. Инвестирањето на берза и воопшто финансискиот менаџмент е голем занеет и не може туку така да се однесуваш.“ „Срамота е што луѓето за свои пари мора да се кријат затоа што државата има неопалелоитски закони, дека за свои пари не можат да вложуваат во странство. Како што читам, дури државата ги кочи во оваа намера, а тие тргуваат со инструменти што се 20 години пред нашата Народна банка.“ „Сега прават пари надвор, подоцна ќе прават пари дома. Ќе дојдат на МСЕ и ќе почнат да купуваат акции додека се претерано потценети. Граѓаните ќе почнат да купуваат акции кога ќе почнат првите да ги продаваат. Сега, поисплатливо им е да ги чуваат парите во банка, за 5% годишно. Подоцна ќе им биде евтино да купуваат акции на МСЕ (кои во меѓувреме драстично ќе пораснат). За потсетување, граѓаните во депозити кај комерцијалните банки чуваат над две милијарди евра, плус веројатно уште толку под перница. Само 5% од овие пари да се пренасочат на МСЕ, може да направат бум поголем и од 2007 година.“

милиони евра од повлечените депозити од грчките банки завршиле по индиректни патишта во турски банки, објави турскиот весник „Стар“. Во 2011 година во турски банки биле вложени 12,4 милијарди долари со нејасен извор. Првично се претпоставувало дека тие пари дошле од Сирија и од други арапски земји, но последните проучувања покажуваат дека дел од нив може да се и од Грција.

лидери

победник и губитник ПОбЕДНИк

+

ФРАНСОА ОлАНД

Ф

ранција се подготвува на самитот на Европската унија на 28 јуни да го претстави „пактот за стабилност“, кој треба да обезбеди план за спасување на Европа

МАРИЈА МИТЕВА

В

инарската визба Сковин пушти на пазарот уште две нови вина, со кои го збогати асортиманот и ја зајакна својата позиција и на домашниот и на странскиот пазар

не им беше денот

МАРЈАН лАЗОВСкИ

П

ораз во контролниот натпревар со Русија претрпеа македонските кошаркари, што не е убава вест пред баражот за учество на Олимписките игри во Лондон

Македонската ракометна репрезентација избори пласман на Светското првенство во ракомет во бараж дуелот со Австрија. Нашите ракометари натпреварот во Виена го започнаа со предност од пет голови од првиот дуел, па поразот на реванш баражот не влијаеше на вкупниот кИРЕ резултат. лАЗАРОВ Капитенот Кире Лазаров имаше максимален учинок - шест голови од исто толку обиди во првото полувреме. Натпреварот го заврши со девет постигнати голови и беше најефикасен играч на репрезентацијата. Со тоа, го даде најголемиот придонес на успехот на ракометарите, кои ќе ги одмерат силите со најсилните репрезентации во светот. Пласманот на Светското првенство во ракомет е уште една потврда дека со добра игра ракометарите имаат голем потенцијал за искачување кон врвот. Останува добрата игра да ја задржат и за успешно да им парираат на најдобрите светски ракометни репрезентации.

_

ГубИТНИк Координаторот на пратеничката група на СДСМ, Игор Ивановски, како да сака да ги потврди тезите на власта дека најголемата опозициска партија вештачки се обидува да го премости јазот што ја дели од обичните граѓани. На седницата на која по предлог на СДСМ се расправаше за Законот ИГОР за социјална заштита, ИВАНОВСкИ Ивановски во екот на расправата побара пауза за неговата пратеничка група да можела да отиде на протест по повод промената на имињата на дел од скопските улици. СДСМ во претходниот период постојано се жалеше дека собранискиот спикер Трајко Вељаноски не ги става на дневен ред точките по нивен предлог. А закажала протест во термин кога во Собранието се расправа за дополнување на закон по нивен предлог. Додека предлагаат мерки за штедење, пратениците на СДСМ си добиваат дневници, надомест за патни трошоци, во ден кој наместо во Собранието го искористија за политички протест.

мисла на денот

ЏОРЏ буш

П

овеќе од две третини од Американците за лошата економска состојба во земјата вината ја лоцираат кај поранешниот претседател, Џорџ Буш, а не кај сегашниот, Обама

Секогаш прави го најдоброто. Жетвата ќе дојде Сигурно.

Ог Мандино американски писател

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

129.886

127.808

126.131

125.533

124.741

123.952

123.161

122.617

(во милиони денари)

121.588

122.005

121.508

120.372

119.132

117.994

116.205

114.607

114.692

Минимален раст на кредитите

фото на денот...

Извор: НБРМ

О

Г

колу две милијарди денари се пласирани во кредити за приватниот сектор во април годинава, што е двојно повеќе од кредитирањето во претходните три месеци од 2012 година. Според најновите податоци од Народната банка на Македонија, во првите три месеци банките одобрувале по најмногу една милијарда денари за кредити на компаниите.

светот низ медиумите...

The Times

Британскиот премиер, дејвид камерон, смета дека медиумите треба сами да се реформираат, без интервенции од парламентот, што според него, би било најбезболно и најправедно решение. ова го пренесува лондонскиот весник, кој го поддржува премиерот во овој став.

lll

рчките фудбалски фанови ја прославија победата на Еуро 2012. Но, нема голем ентузијазам за уште една победа – победа на Грција на парламентарните избори кои се одржаа вчера, што ќе значи опстанок на земјата во еврозоната и излез од кризата.

Граѓаните се задолжува преживеат, секој должи 287.389

кредити на граѓани 1.3 милијарди евра Мит ромни и Барак обама настапија со различни економски визии пред своите гласачи за економскиот напредок на С Сад. обама во настапот пред своите истомисленици потенцира дека е најден начин за успешно справување со една од најтешките економски кризи, со што не се согласува ромни.

lll

Financial Review

австралија ќе удри по мултинационалните компании, кои според владата во канбера, треба да понесат дел од товарот на намалените приходи во државниот буџет. австралискиот економски весник пренесува изјави на експерти со поделени ставови по ова прашање.

Автомобилски кредити Минус на тековни сметки

Кредитни картички

40

евра кредитни картички

1.103.636

75

евра дебитни картички

192 298

Станбени кредити

492

Потрошувачки кредити

(во милиони евра)

кој колку должи во банките? (во евра) 3800

The Boston Globe

милијарди евра кредити за бизнис (30% од БДП)

lll

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Како платите во телекомуникациските компании пораснаа за 100%?!

2

Македонци „парче прават“ на странски берзи?!

3

Мултимилијардерот Субрата Рој ќе ја разгледува инвестициската клима во Македонија

4

Промовиран коктел „Сварог-Капитал“

Чеси

Хрвати

александар Јанев

В

janev@kapital.com.mk

о време кога животниот стандард на граѓаните е загрозен поради продлабочувањето на кризата во економијата, Македонците се задолжуваат во банките со потрошувачки кредити за да го истераат месецот. Вкупната задолженост на граѓаните изнесува 1,3 милијарди евра, а речиси половина милијарда евра од кредитите се потрошувачки. Доколку на тоа се додадат

Црногорци

Срби

и долговите на граѓаните од кредитните картички, кои заклучно со април, достигнаа речиси 200 милиони евра и минусите на тековните сметки од 75 милиони евра, произлегува дека повеќе од половина од вкупната задолженост на граѓаните се должи на заeми за основни потреби - за купување предмети за домаќинствата, плаќање сметки, студирање и за одмори. За разлика од Македонците пак, Србите најмногу се задолжуваат во банките за да купуваат станови. Половина од кредитното портфолио во српскиот банкарски сектор е од

650

900

владата во Софија веќе не бира начини како да го наполни буџетот, но бугарски капитал коментира дека и покрај растрчаните министри, с$ поголеми ќе бидат дупките предизвикани од намалените приходи по основ на даноци.

1800

2300

lll

Капитал

2.1

134 илјади блокирани сметки

Македонци станбени кредити. Во земјава кредитната задолженост со станбени кредити изнесува околу 300 милиони евра. За купување нови автомобили пак, граѓаните заклучно со април позајмиле од банките само 40 милиони евра. Просечната задолженост на Македонците е мала ако се анализира во споредба со другите земји. Секој граѓанин во земјава должи во банките просечно 650 евра, што е речиси еднакво на нивото од минатата година поради забавениот кредитен раст и заострената кредитна политика на банкарите во време на криза.

„Македонците се многу претпазливи кога земаат кредити од банките и во споредба со европскиот просек, ние сме на многу пониско ниво. Тоа, пред с$, се должи на конзервативната политика на банките, но и на свеста кај граѓаните да трошат толку колку што имаат. Од друга страна, од аспект на структурата на кредитите, подобро што задолженоста е ниска, бидејќи потрошувачките кредити се трошат тековно за основни потреби, а не за инвестиции во недвижности или купување автомобили“, велат аналитичарите. Во Србија граѓаните им должат на банките просечно

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

проЦенки...

3 факти за...

2,7% 6,1% 4%

паднаа цените на индустриските производи во рударството во април годинава во споредба со истиот период лани

се намалија цените на индустриските производи во преработувачката индустрија во април годинава

паднаа цените на производите во секторот енергија во април годинава во споредба со истиот период лани, покажуваат статистичките податоци

карл Билд

министер за надворешни работи на Шведска

на Балканот повеќе ќе нема промени на границите

Н

а Балканот повеќе ќе нема промени на границите, конфликти и војни, бидејќи овој регион има европска иднина, изјави шведскиот министер за надворешни работи, Карл Билд. Според него, Балканскиот регион има европски дневен ред - економски реформи, социјален напредок и правен поредок, но Балканот с$ уште треба да ги реши проблемите со организираниот криминал и корупцијата. На прашањето какви потенцијали има на територијата на Балканот, Билд одговори дека тоа е регион со многу планини и реки и огромен неискористен воден потенцијал.

аат за да и по 650 евра Вкупната задолженост на граѓаните изнесува 1,3 милијарди евра, а повеќе од половина отпаѓа на потрошувачки кредити, кредитни картички и минуси на тековни сметки, кои се трошат за основна егзистенција. Компаниите пак, вкупно должат 2,1 милијарди евра во банките, а секоја од нив по 28.700 евра, што значи дека задолженоста на бизнисот со кредити изнесува само 30% од БДП на земјата по 900 евра, Црногорците двојно повеќе или 1.800 евра, во Хрватска граѓаните должат просечно по 2.300 евра, додека пак, просечната задолженост на Чесите до крајот на минатата година достигна 3.800 евра. Но, и таму банкарите не се загрижени, бидејќи најголем дел од граѓаните на Чешка земале кредити за да купуваат станови, што се смета за „паметен долг”. Сепак, најпотонати во долгови во Европа се жителите на Ирска, Португалија, Холандија и на Данска.

Бизнисот не може да дојде до кредити

Компаниите пак, вкупно должат 2,1 милијарди евра во банките или секоја од нив по 28.700 евра, што значи дека задолженоста на бизнисот со кредити изнесува само 30% од БДП на земјата. За споредба, задолженоста на германските компании, на пример, е два пати поголема од БДП на земјата, што значи дека германскиот бизнис им должи на банките пет трилиони евра. Но, германските компании, иако теоретски презадолжени, ја создадоа најмоќната економија во Европа, а резултатот од „дисциплинираната” кредитна политика во Македонија е поразителен - ниско ниво на инвестиции, слаби компании со мал извоз кои генерираат армија на невработени луѓе и низок животен стандард. Неликвидноста во економијата стана главен проблем. Тоа доведе до блокирање на повеќе од 134.000 сметки на граѓани и компании. Недовербата на банките во перспективите на приватните компании го замрзна кредитирањето на економијата, а банкарите целосно се свртеа да работат со државата. Наместо

во кредити за бизнис-секторот, тие парите ги вложуваат во државни хартии од вредност. Според последните статистички податоци, банките за приватните компании месечно одобруваат кредити во вредност од околу 21 милион евра. Имајќи ги предвид овие податоци, се отвора прашањето – има ли банка во земјава што дава кредити за приватниот сектор? Иако гувернерот, министерот за финансии, па дури и премиерот јавно апелираат за поголема кредитна поддршка од банките, очигледно, тоа нема да ги премисли банкарите да даваат повеќе кредити. „Домашната економија минува низ кризен период, банките што имаат вишок ликвидност перципираат висок кредитен ризик и поради тоа, веројатно, наместо во кредити, парите ги пласираат во државни или во благајнички записи. Тоа е конзервативна политика на кредитирање со која се одликува нашиот банкарски сектор, бидејќи се внимава процентот на лоши кредити да не се зголемува. Сега вистинското прашање не е колкави ќе бидат каматите, туку дали ќе има кредити. Според мене, подобро е банките да даваат повеќе кредити по какви било камати, отколку да замре кредитната активност”, оценува генералниот директор на Прокредит банка, Јованка Јолеска-Поповска. Слично како и граѓаните, засега, бизнисмените доминантно бараат кредити за надминување на тековните финансиски проблеми, а ретко кои бараат заеми за инвестиции. Според последните податоци на НБМ, кредитниот пораст во април изнесуваше 8,5% во споредба со истиот месец лани.

2,2

милиони евра се оштетени државата, физичко лице и фирма во незаконска постапка за денационализација, поради што против три лица МВР поднесе кривична пријава. За злоупотреба на службена положба се товарат двајца вработени во Министерството за финансии од Тетово и поранешен директор на ЈАТП Полет.

100

тони млеко дневно откупува Бимилк од фармерите, но тоа не ги задоволува потребите на млекарницата од Битола. Од Бимилк објавија дека секој фармер што ќе земе повеќе јуници, ќе добие и компјутер со софтвер за својата фарма, што треба да овозможи поефикасен начин на работа при производството на млеко.

Миле ЈанакиеСки

министер за транспорт

Јанакиески бара анализа за гасоводот

М

инистерството за транспорт објави јавна покана за изразување интерес за анализа за македонскиот гасовод во делот на проценка на влијанието врз животната средина и социјалното влијание. Во рамките на проектот за гасификација на Македонија предвидено е во соработка со Европската банка за обнова и развој да се изградат пет делници за пренос на гас со вкупна должина од 233 километри и да бидат пуштени во употреба до 2017 година. Консултантот треба да биде меѓународна компанија, способна да нуди услуги на мултидисциплинарен тим на меѓународни и локални експерти. Од консултантот ќе се бара да ја започне задачата што е можно побрзо, а периодот на завршување на смее да биде поголем од пет месеци. Крајниот рок за доставување на пријавите е 6 јули 2012 година.

топ веСти... во мај најмногу поскапеа краставиците, лубеницата и бананите

Ц

ените на краставиците, кикиритките, лубениците и бананите имаат најголем пораст на зелените пазари во мај годинава, во споредба со истиот месец лани, објави Државниот завод за статистика. Најголемо намалување на цените е забележано кај компирите, кромидот, лукот и зелката. Најголемо зголемување на цените кај земјоделските производи на големо има кај црвените домати, зелените пиперки, гравот и бананите. Најголемо намалување се забележува кај компирот, кромидот, лукот, зелката, јаболката и портокалите. Пораст има и кај цените на жив добиток кој се продава на добиточните пазари. Ако просечната цена на прасиња до 25 килограми во мај 2011 година изнесуваше 159 денари, во мај годинава истите се продаваат за 170 денари.

Стапката на невработеност порасна на 31,6%

С

тапката на невработеност во првото тримесечје годинава изнесува 31,6% и е поголема во однос на истиот период лани, кога изнесуваше 31,2%, објави Државниот завод за статистика. Активното население брои 941.019 лица, од кои вработени се 643.668 лица (68,4%), а 297.351, односно 31,6% се невработени. Бројот на активното население во истиот период лани изнесуваше 944.216, од кои вработени беа 649.575, а невработени 294.641. Стапката на активност во овој период е 56,4%, а стапката на вработеност 38,6%.

2.200 2.000

1.800 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 04/12

Берза МБи 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

1.913,39 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

2.827,62 1.914,62

Македонската берза во петокот НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК оствари промет од редовното Млаз Богданци тргување од 25.019.343,71 денари МБИ 10 (406.166,09 евра) од 180,00 кои 16.408.908,71 денари се +30,00 на oфицијалниот +20,00% остварени 1.913,39 пазар. Прометот од редовното 2010/2012 Max. 2.827,62 тргување со акции на дневно НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 2010/2012 Min. во 1.914,62 ниво порасна за 26,23% Герас Цунев Трговија Струмица споредба со претходниот трговски ден. Главниот НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 1.913,39 545,00 берзански индекс МБИ-10 Млаз Богданци 2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 -15,00 -2,68% на дневно ниво забележа 2010/2012 Min. 1.914,62 МБИ 10 -0,06%. Македонскиот пад од 180,00 МБИ 10 МБИ 10 берзански индекс МБИД на 1.913,39 +30,00 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК дневно ниво порасна за+20,00% 0,02%, DOW JONES 1.913,39 2010/2012 Max. 2.827,62 1.913,39 Млаз Богданци додека индексот на обврзници 1.913,39 Min. 2.827,62 1.914,62 2010/2012 Max. ОМБ падна за 0,01%.

2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. 2.827,62

180,00

Min. 2.827,62 1.914,62 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. 1.914,62 Герас Цунев Трговија Струмица 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИКMin. 1.914,62

+30,00

+20,00%

545,00 180,00 180,00 180,00 180,00 +30,00 545,00 DOW JONES +30,00 +30,00

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Млаз Богданци НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Млаз Богданци 13.000 Млаз Богданци -15,00 -2,68% НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Млаз Богданци 12.500 Герас Цунев Трговија Струмица +30,00 +20,00% НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500

12.000

+20,00% +20,00% +20,00%

11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 10.500 -15,00 -2,68% НАЈГОЛЕМ Герас ЦуневГУБИТНИК Трговија Струмица 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Герас Цунев Трговија Струмица Герас Цунев Трговија Струмица Герас Цунев Трговија Струмица DOW JONES

545,00

545,00 -15,00 545,00 545,00 13.000 -15,00 -15,00 12.500 -15,00

-2,68% -2,68% -2,68% -2,68%

13.500

владата ќе потпише меморандум за соработка со руска компанија

В

ладина бизнис-делегација, предводена од премиерот Никола Груевски, неделава во Москва ќе потпише меморандум за соработка со руската компанија Стројтрансгас во областа на енергетиката. Премиерот Грувески во интервју за руската агенција Итар-Тасс, ја најави посетата на Руската федерација, каде што владина делегација ќе учествува на бизнисфоруми во Москва, Владимир, Нижњиј Новогород и Санкт Петерсбург и истакнува дека посетата претставува одлична можност да ги претстават економските и инвестициските потенцијали на македонската економија пред руските стопанственици и учесниците на овие форуми. „За нас е значајно доколку би можеле да оствариме поконкретна соработка со Русија во енергетиката. Знаеме што значи Русија во енергетиката, во технологијата и во кадарот кој е оспособен за вакви области. Тука многу би значела проширената соработка, имајќи предвид дека нашите две земји веќе постигнаа начелен договор со кој би се регулирал клириншкиот долг кој Руската федерација го има кон нас уште од времето кога бевме член на поранешна Југославија. Тоа порамнување би можело да се ефектуира преку изградба на гасовод на приоритетниот магистрален правец КлечовцеШтип-Неготино-ТЕЦ Неготино–Кавадарци, кој е главна гасоводна артерија во нашата земја“, вели Груевски. Како области кои би можеле да бидат привлечни за рускиот капитал, Груевски ги наведува природните потенцијали во доменот на земјоделството и производството на храна. „Верувам дека согласно со искуството руските граѓани се запознаени со квалитетот на нашите земјоделски производи и на македонското вино. Една од стратешките области, како што напоменав претходно, е и производство на вино коешто е веќе присутно на рускиот пазар. Се разбира тука е и туризмот како значајна гранка на македонската економија“, одговара Груевски.

01/12

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

12.713,44 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

+0,49%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.473,90 8.569,32 19/11 1.329,10 2.836,33 6.196,35 725,57

05/10

+0,13% +0,01% 17/02 +1,08% +0,63% +0,94% +0,17% +0,49%

03/01

12.713,44

05/10

19/11

03/01

17/02

Цените на американските 05/10 19/11 акции 03/01 17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 значително пораснаа, на што укажа 07/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02 ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ и12.713,44 индексот Standard & Poor’s 500 кој порасна за 1,08%. Раздвижувањето FTSE 100Стрит 5.473,90 +0,13% евро +0,49% долар Фунта евросе должи на Вол најмногу на Nikkei225 8.569,32 +0,01% шпекулациите дека централните СТАПКА СТАПКА S&P 500ќе направат1.329,10 +1,08% банки с$ за да ја спасат 12.713,44 Nasdaq 2.836,33 +0,63% ДРУГИ ПАЗАРИ 1,2598 1,2364 европската економија, особено ако 12.713,44 DAX +0,94% изборите во Грција6.196,35 предизвикаат ПРОМЕНА ПРОМЕНА +0,49% 12.713,44 FTSE 100 5.473,90 +0,13% TOPIX 725,57 +0,49% +0,17% 12.713,44 турбуленции +0,37% на финансиските Nikkei225 8.569,32 -0,28% +0,01% +0,49% пазари. +0,49% S&P 500 1.329,10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

+1,08% Nasdaq 2.836,33 +0,63% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 6.196,35 +0,94% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.473,90 +0,13% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 725,57 +0,17% Nikkei225 8.569,32 +0,01% FTSE 100евро 5.473,90 +0,13% евро долар Фунта FTSE 100 5.473,90 +0,13% S&P 500 1.329,10 +1,08% Nikkei225 8.569,32 +0,01% FTSE 100 5.473,90 +0,13% ЗЛАТО Nikkei225 8.569,32 +0,01% СТАПКА Nasdaq 2.836,33 СТАПКА +0,63% S&P 500 1.329,10 +1,08% Nikkei225 8.569,32 +0,01% S&P 500 1.329,10 +1,08% ВАЛУТИ DAX 6.196,35 1,2598 +0,94% Nasdaq 2.836,33 +0,63% S&P 500 1.329,10 +1,08% 1,2364 Nasdaq 2.836,33 +0,63% TOPIX 725,57 ПРОМЕНА +0,17% DAX 6.196,35 +0,94% Nasdaq 2.836,33 +0,63% ПРОМЕНА DAX 6.196,35 +0,25% +0,94% евро долар TOPIX 725,57 +0,17% Фунта евро 6.196,35 DAX +0,94% TOPIX 725,57 +0,17% +0,37% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 -0,28% TOPIX 725,57 СТАПКА +0,17% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2598 1,2364 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта

други пазари

1.623,60

VALUTI 97,29

£ €

Фунта евро +0,37% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2364

€ $

евро долар -0,28% +0,12% СТАПКА евро долар евро долар

1,2598 1,2598 1,2598 1,2598 -0,28% -0,28% -0,28% -0,28%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2364 1.623,60 ФЈУЧЕРСИ 1,2364 1,2364 +0,37% +0,37% +0,37% +0,37%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА +0,25% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.623,60 ФЈУЧЕРСИ 97,29 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.623,60 1.623,60 97,29 1.623,60 1.623,60

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

97,29 97,29 97,29 97,29

+0,25% +0,12%

+0,25% +0,25% +0,12% +0,25% +0,25%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент +0,12% +0,12% +0,12% +0,12%

податоЦите Се од претХодниот ден до 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

Марио Монти

премиер на Италија

“

На Италија повторно & се заканува економска катастрофа.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика Милошоски практицира писмо-дипломатија

Н

а две недели од Самитот на ЕУ во Брисел, кога Данска ќе му го предаде претседателството на Кипар, претседателот на собраниската Комисија за надворешни работи и поранешниот министер за надворешни работи, Антонио Милошоски, испрати писмо до своите колеги, претседатели на комисиите за надворешни работи на земјите-членки на ЕУ, во кое бара почеток на преговорите со Македонија. Во писмото, како што соопштува собраниската прес-служба, се истакнува дека „почитувањето на пресудата на Меѓународниот суд на правдата од страна на Грција, најпрвин, е важна поради владеењето на правото, како темелен принцип во ЕУ, а секоја членка на ЕУ треба да биде пример за тоа. Второ, примената на пресудата ќе му овозможи на Европскиот совет да ја следи препораката на Европската комисија и да донесе одлука за отворање на преговорите за членство со Македонија во текот на 2012 година, што ќе даде значителен придонес во македонско-грчкиот дијалог за изнаоѓање компромисно решение за спорот за името“, истакнува Милошоски во писмото.

Груевски: ВМРо-ДпМНЕ ја обедини десницата

Н

а својот 22 роденден ВМРО-ДПМНЕ ја обедини десницата во Македонија со тоа што ги врати назад сите кои поради најразлични причини се откинаа од нејзиното јадро, порача премиерот и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, на одбележувањето на 22 роденден на партијата. „За сите има место кај нас, буквално за сите. За секој кој сака да се приклучи, без разлика дали досега бил член на некоја партија или не, без разлика на неговата верска или етничка припадност, има место за секој кој сака да придонесе со својот потенцијал, работа и идеи, да направиме нешто повеќе, да создадеме нешто

подобро“, истакна Груевски. Тој им вети на членовите и симпатизерите на партијата дека на локалните избори идната година ќе победи. „Ќе победиме! И тоа со сериозна разлика. Јас сум убеден во тоа. Затоа што сум убеден дека граѓаните го ценат ова што го правиме, гледаат дека од срце се трудиме нешто да подобриме и го вреднуваат тоа, прават разлика помеѓу сите нас на политичката сцена“, истакна Груевски. На одбележувањето на роденденот на ВМРО-ДПМНЕ присуствуваа министри, пратеници, градоначалници, членови на дипломатскиот кор и претставници на политички партии и јавни личности.

Онлајн-медиумите да се остават на саморегулација! Најавите за нова регулатива за медиумската сфера која ќе ги регулира и онлајнмедиумите предизвикаа бура од реакции во јавноста. Законот за медиуми с$ уште е во тајност, па затоа, никој уште не знае каква „регулација“ планира Владата за медиумите на Интернет. Експертите предупредуваат - внимавајте, Интернетот не е радиодифузија! кристина озимец

ozimec@kapital.com.mk

О

нлајн-медиумите треба да се остават на фелата и да спроведат саморегулација! Ова се мислењата на експертите по најавите за нов закон за медиуми, кој ќе ги регулира и интернетгласилата во земјава. Пробниот балон го пушти Министерството за транспорт и врски со објавата на верзијата за нова регулатива која треба да претставува усогласување на македонското законодавство со европското. Според овие најави, за интернет-медиумите нема да биде потребна посебна дозвола, но сепак, ќе треба да им биде одобрена регистрација од новото регулаторно тело, по што во јавноста излегоа шпекулации дека оваа регистрација ќе се наплаќа и по неколку илјади евра. Раководителот на програми во Македонскиот институт за медиуми, Петрит Сарачини, вели дека доколку шпекулациите се остварат, тоа ќе претставува сериозно загрозување на слободата на изразување. „Со ваков чекор тие само ќе ги натераат сите кои сакаат да отворат интернет-медиум да се регистрираат во странските земји, во Америка, Кина, Индија, а да си работат оттука. Интернетот значи слобода и е насекаде, не разбираат дека ова не е радиодифузија и не може да се направи ваков вид регулација“, вели тој. Регулацијата на интернет-медиумите во голема мера зависи од тоа како ќе биде конципиран новиот закон за медиуми и новото регулаторно тело за медиуми кое регулира с$ во оваа сфера, вели Сарачини. „С$ уште не знаеме дали ова регулаторно тело ќе ги регулира и онлајн-медиумите или пак, дали Советот за радиодифузија ќе има вакви надлежности. Не знаеме до кое ниво ќе се оди со регулацијата на интернетмедиумите и исполнувањето некои основни услови, како себеозначување на медиумите и импресум на интернет-медиумите или пак,

„лесна регулација“ за печатот и за онлајн-медиумите Со новиот закон за медиуми ќе се воведе „лесна регулација“ за издавање печат или за издавање на електронските публикации, најави Министерството за транспорт и врски. Според најавите, за да се биде издавач на електронска публикација, не треба да се добива посебна дозвола. Пред да започне со вршење на дејноста, лицето ќе треба само да има седиште и уредништво во Македонија и да се регистрира во новото

регулаторно тело. Нејасно е дали и колку оваа регистрација ќе се наплаќа. Регулаторното тело ќе треба да води посебен и јавен регистар на новински издавачи и регистар на издавачи на електронски публикации, со јасни одредби за начинот и условите за бришење од регистарот. Исто така, се планира воведување на одредби кои се однесуваат на рекламирањето и на спонзорството во печатот и во електронските публикации.

ќе се оди до регулација на професионални стандарди“, додава Сарачини. Според него, најдобро е регулацијата на онлајн-медиумите да биде оставена на новинарската фела. „Потребно е самоозначување, саморегулација и следење на новинарските стандарди, кои треба да важат и за медиумите на Интернет. Новинарството исто е неколку векови наназад, само се менуваат каналите преку кои се практикува“, вели Сарачини. Од Министерството за транспорт и врски с$ уште ја држат во тајност нацрт-верзијата на законот за медиуми, иако министерот за

транспорт и врски најави нејзино објавување до средината на април. „Јавноста благовремено ќе биде запознаена со содржината на предложените законски решенија, пред почнувањето на јавните дискусии, со цел сите засегнати страни да дадат свои конструктивни предлози и мислења“, велат од ова министерство. Од Советот за радиодифузија, засега, исто така не сакаат да коментираат за регулацијата на онлајн-медиумите, бидејќи с$ уште не го виделе нацрт-законот за медиуми. „Медиумската регулација бележи тренд на либерализација и

како е во светот?

Потребата од закон за медиуми произлезе од забелешките нотирани во Извештајот за напредокот на Македонија и од извршената анализа на законодавството од државите во регионот, како Словенија и Хрватска, велат од Министерството за транспорт и врски. Во светот обидите за регулација на Интернетот и на онлајн-медиумите повеќе се поврзани со заштитата на авторските права и интелектуалната сопственост. „Последни вакви обиди беа актите СОПА и ПИПА, а видовме како завршија тие во меѓународната јавност“, вели Сарачини за „Капитал“. поедноставување на ниво на автор на текст и на базична заштита од содржини коишто би можеле штетно да влијаат врз малолетната публика, како и на заштита од говор на омраза. Во наредниот период – среднорочно или долгорочно – може да се очекува дерегулација и поедноставување на размената на информациите во интерес на унапредување на плурализмот и слободата на говорот“, вели раководителот на Секторот за односи со јавноста на СРД, Борче Маневски.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

политика 7 Црвенковски: Во источна Македонија се живее најтешко од кога било

А

ктивистите на СДСМ викендов ги посетија Штип и општина Карбинци. Првата работа која ја најавија во програма е изградба на модерни патишта, со коишто Штип ќе се поврзе со Велес и со Скопје. Најавија и изградба на нов модерен пат Штип–РадовишСтрумица и реконструкција на старите патишта. „Во Источна Македонија се живее најтешко од кога било и од каде било. Невработеноста и сиромаштијата се тука најголеми, инвестиции нема, нови работни места нема, перспектива за младите нема, тие се иселуваат, ги напуштаат своите родни градови и

краишта, наталитетот опаѓа. Со еден збор, Источна Македонија се празни“, изјави лидерот на СДСМ, Бранко Црвенковски. На митингот, кој беше закажан за синоќа, се промовираше и кандидатот за градоначалник на Штип, Здравко Коцев. „Штип не може да стане урбана и модерна општина ако има болница која се распаѓа, ако нема никаква надеж за развој на индустриската зона и ако нема ни трага, ни глас од инвеститори. Иако оваа влада е позната по поставување фасади и шминкање градови, воопшто не обрна внимание на штипските тротоари и улици“, изјави Коцев.

протест на СДСМ: ВМРо-ДпМНЕ по вторпат го уби Стив Наумов

С

о едно кревање рака ВМРО-ДПМНЕ вторпат го уби Стив Наумов, кој се жртвуваше за слободна и независна Македонија. ВМРО-ДПМНЕ го заработи најсрамното место во поновата македонска историја, истакна генералниот секретар на СДСМ, Андреј Петров, на петочниот протест на мостот Слобода. Обвини дека власта сака подмолно да го избрише ликот и делото на Стив Наумов, додека во исто време го велича, како што го нарече, крвникот на македонскиот народ, Тодор Александров. Стотина советници и пратеници на СДСМ, како и граѓани кои не го поддржуваат реименувањето на улицата Стив Наумов во Филип

Втори, го блокираа мостот Слобода, скандирајќи на адреса на ВМРОДПМНЕ - „Бугари, Бугари!“, со алузија на усвоениот предлог на владејачката партија улицата Салвадор Ањенде и мостот близнак да се преименуваат во Тодор Александров. Во одговорот на ВМРО-ДПМНЕ се потенцира дека Стив Наумов ќе добие поголема улица во централното градско подрачје. Собранискиот спикер Трајко Вељановски ги опомена патениците на СДСМ дека втор ден ги запоставуваат своите обврски во Собранието на сметка на политичките активности на нивната партија. Пратеничка

група на СДСМ во петокот ја прекина пленарната седница, односно побара пауза за да оди на протест. „Додека се расправа за од вас предложено дополнување на Законот за социјална заштита, вие нерационално трошите народни пари. Од народните пари сега ќе треба да ви бидат исплатени и патни трошоци, а вие не сте тука, туку си терате партиски работи“, истакна Вељаноски. Министерството за внатрешни работи, пак, ќе постапи по судското барање да обезбеди видеоматеријал за идентификација на лицата кои вчера учествуваа во инцидентот пред Советот на град Скопје.

Што точно содржи договорот на ЗНМ и владата? Марија Севриева

Р

sevrieva@kapital.com.mk

еакциите кои ги предизвика договорот меѓу владата и Здружението на новинари за декриминализација на клеветата и навредата и нивното уредување со законот за граѓанска одговорност во најголем дел се однесуваат на надоместот за нематеријална штета кој е утврден на максимални 2 илјади евра за новинарот, 10 илјади евра за уредникот и 15 илјади евра за сопственикот на медиумот. Сепак во нацрт-законот покрај пропорционалното надоместување на нематеријалната штета осудениот ќе треба да ја плати и докажаната материјална штета како вистинска штета или изгубена добивка нанесена на оштетеното лице. Околности кои ги ослободуваат медиумските работници од одговорност се објавување демант или извинување. Според предлогзаконот, оштетениот има право да поднесе барање за објавување одговор и повлекување или исправка на навредливата или клеветничката изјава во рок од седум дена од денот кога дознал дека е објавена, но не подоцна од еден месец од нејзиното објавување. Медиумот пак е должен во рок од 15 дена да го објави демантот. Ако медиумот одбие да објави демант ќе се соочи со телото за саморегулација. Саморегулацијата е идеја која Здружението ја промовираше пред една година и која според претседателот Насер Селмани ќе придонесе за поголема одговорност на медиумите. Македонија, вели Селмани, е послената земја која нема вакво тело. Советот за етика во медиумите доколку биде формиран ќе има за задача да спроведува морални санкции

кон печатените и електронските медиуми кои не го почитуваат кодексот на новинари.

Докажување само со правосилна пресуда за лицето кое е клеветено

Еден од нејасните членови во законот е членот 9 за докажување

Селмани: Жалиме за оставката на Здравковска

Селмани & се заблагодарува на колешката Жанета Здравковска, досегашниот координатор на ЗНМ за Битола и Прилеп, и жали што не поразговарале пред таа да поднесе оставка. „Нема да ја коментирам нејзината оставка затоа што тоа е лична одлука. Секој носи одлуки според свое убедување. Таа веројатно има свои причини и ние тоа го почитуваме“, вели Селмани. Здравковска, како што наведе, оставката ја поднела од принципиелни причини затоа што како координатор не била известена дека се договорени критериумите за декриминализација на клеветата, а посебно

на вистинитоста на тврдењата изнесени преку медиумите. Имено новинарот кој за друг лажно изнесува дека сторил кривично дело за кое се гони по службена должност вистината на своето тврдење ќе може да ја докаже единствено со правосилна осудителна пресуда за тоа лице. Други доказни средства ќе можат да бидат употребени само ако гонењето или судењето не е можно или не е дозволено. За разлика од досегашната практика во која тужителот, носител на јавна функција, тужбите за клевета ги реализираше преку институцијата која ја застапува, па се случуваше како тужител да се јави некое министерство, според предлог-законот оштетениот јавен функционер ќе може само во неговото лично својство на физичко лице да поднесе тужба. Со влегувањето на сила на овој закон ќе запрат 290 постапки против новинари кои во моментот се активни во судовите. Само правосилните пресуди кои се започнати со извршување нема да бидат запрени. Тужителот ќе има рок од три месеци

Затвор ќе има за оној кој ја навредува Македонија или странска држава

Во Кривичниот законик сепак се предлага неколку одредби да останат на сила. Оној кој ќе се подбива со угледот на Република Македонија, нејзините симболи, македонскиот народ или припадниците на заедниците ќе се соочи со казна затвор од три месеци до три години. Доколку се подбивате со судот, судија или поротник за време на рочиштето или во писмен поднесок казната е парична или до една година затвор. За исмејување на странска држава или претставник на странска држава во земјава, казната е парична или до три години затвор. од стапувањето на сила на законот да поднесе тужба за делата за кои е изречена правосилна пресуда но извршувањето не е започнато. За запирањето на постапките кои се во тек, пак, рокот за поднесување нова тужба ќе биде еден месец.

Стојковски и Менковска кандидати за ректор на УКИМ кристина озимец

А

ozimec@kapital.com.mk

ктуелниот ректор и професор од Ветеринарниот факултет, Велимир Стојковски, и професорката Мирјана Менковска од Институтот за сточарство влегуваат во финалето во трката за ректорската позиција во Универзитетот Свети Кирил и Методиј.

Сенатот на УКИМ ги избра овие два кандидати со 26 гласа за Стојковски и 22 гласа за Менковска. Професорот Стојковски вели дека Сенатот ќе го избере вистинскиот кандидат за ректор на УКИМ. „Секогаш ветувам она што е реално, бидејќи ако ветувањата се претворат во

нешто нереално, тогаш се несериозни. Конкретно, на студентите им ветувам дека ќе продолжиме во насоката ва која почнавме, во насока за подобрување на студентскиот стандард. Доопремување – има најсовремена опрема во студентското радио, зголемување на книжниот фонд, на библиотечниот систем“, вели Стојковски. Професорката Менковска пак, вели дека Универзитетот има три основни мисии – општествена, образовна и научна мисија.

„Постојат универзитети во другите земји каде што доволно јавното финансирање и намалувањето на школарините би можело да се оствари, но битни се и други извори на финансирање, како соработка, освен со јавниот, и со приватниот сектор, а битна е и меѓународната соработка“, вели таа. Конечната одлука за тоа кој ќе биде ректор на Универзитетот Свети Кирил и Методиј ќе биде донесена на следното гласање на Сенатот на 25-ти овој месец.

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 18.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Едни податоци вади државата за дома, други се праќаат во Брисел!? Нејасно е зошто пристпаната економска програма на владата за 2012-2014 година покажува различни информации за 2009 година на бројот на вработени во приватен и во јавен сектор од податоците на Државниот завод за статистика. Владата 51.133 лица од јавниот прелеала во приватниот сектор Габриела Делова delova@kapital.com.mk

П

ристапната економска програма на владата за 2012-2014 година покажува различни информации од податоците на Државниот завод за статистика во однос на бројот на лица вработени во приватен и јавен сектор. Притоа во програмата се прикажува трендот од 2009 до 2011 година, и сите податоци се поклопуваат со оние на Државниот завод за статистика, освен податоците за 2009 година. Така согласно со владината програма во 2009 година во приватниот сектор биле вработени 514.816 лица, додека во јавниот 115.086. А пак, Државниот завод за статистика покажува друга слика. Во 2009 година Заводот констатира дека во приватниот сектор работат 463.683, а во јавниот 166.218. Разликата меѓу податоците на владината програма и Заводот за статистика изнесува 51.133 вработени кои во владината програма од јавниот, се прелеале во приватниот сектор. Дали случајно или намерно е направена ваквата грешка засега е непознато. Од Државниот завод за статистика вчера не одговорија на прашањето на „Капитал“ на што може да се должи ваквата разлика. Инаку неделава владината програма, беше на собраниска расправа. За бројките зборуваше пратеничката од СДСМ, Радмила Шеќеринска. Според Шеќеринска, алармантно е што само за три години, бројот на вработени во

јавната администрација се зголемил за 50.000 службеници, од 115.000 во 2009 на 165.000 во 2011 година, а во исто време дури 30.000 работни места од приватниот сектор исчезнале. Тоа значи дека се помалку вработени во приватни компании ги финансираат платите на административците, чиј број постојано се зголемува. „Овие податоци докажуваат дека државата го ’цеди‘ стопанството“. Кампањата „Осмели се“ очигледно не дава никакви резултати, бидејќи бројот на работници во приватни компании се намалува, а расте во државниот апарат. Кој Буџет може да го издржи тоа? Државата станува

514.816 лица се вработени во приватен сектор во 2009 година според владината програма

463.683 115.086 лица вработени во приватниот сектор во 2009 година брои Статистика

лица вработени во приватен сектор во 2009 година бележи владата

166.218 лица вработени во јавен сектор во 2009 година пресметува Статиска

с$ поскапа, а товарот врз реалниот сектор с$ поголем. За да има пари да ги исплати овие плати, владата постојано позајмува од домашните банки преку државни записи и со тоа директно удира врз потенцијалот за кредитирање на компаниите. Банките намасто кредити, со парите што ги имаат го финансираат Буџетот. Само од почетокот на годината, преку записи се извлечени околу 150 милиони евра од оптек“, истакна Шеќеринска.

20 JUNI SPECIJALEN PRILOG

BRENDOVI [TO SE E POTREBNO ZA KREIRAWE USPE[EN BREND? KAKVA STRU^NA POMO[ IM E POTREBNA NA KOMPANIITE VO OVOJ PROCES? KOJA E RAZLIKATA ME\U PROIZVOD I BREND? KAKO USPE[NIOT BREND OTVARA VRATA ZA POGOLEMA PRODA@BA, NOVI IZVOZNI PAZARI, POGOLEMA LOJALNOST NA POTRO[UVA^ITE? KAKO STRATE[KI DA RAZMISLUVATE KOGA NOSITE ODLUKA DA LANSIRATE BREND? KOJA E ULOGATA NA MARKETING AGENCIITE VO KREIRAWETO BRENDOVI I KADE DA SE OBRATITE ZA POMO[ VO OVOJ SERIOZEN I VA@EN PROCES ZA KOMPANIJATA I NEJZINATA IDNINA? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BRENDOVI KOJ KE IZLEZE NA 20 JUNI 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

9

Индискиот милијардер Субрата Рој вети голема инвестиција во Македонија Заинтересиран е за изградба на фабрика за производство и извоз на прехранбени производи, а размислува и за инвестиција во хотел и во туристичките зони александра Спасевска

Г

spasevska@kapital.com.mk

олема инвестиција во Македонија најави индискиот мултимилјардер Субрата Рој. Заинтересиран е за изградба на фабрика за производство и извоз на прехранбени производи, а размислува и за инвестиција во хотел и во туристичките зони. „Во Македонија планираме голема инвестиција, на нашата групација не & прилегаат мали работи. Заинтересирани сме пред с$ за инвестиција во прехранбената индустрија и за извоз на прехранбени производи, како и за инвестиции во туризмот, со кои би привлекле странци да ја посетат државата“, истакна Рој. Претставници на компанијата Сахара Индија Паривар, предводени од Субрата Рој, со министерот за земјоделство Љупчо Димовски разговарале за вложување во земјоделскиот сектор, а фокусот бил ставен на индустријата за млеко, месо и месни производи. Димовски ги запознал со условите за инвестирање во млечната индустрија, откупно дистрибутивните центри и во индустријата за преработка на млеко и месо, а им ги објаснил и програмата за субвенционирање и стратегијата за развојот на сточарството до 2020 година. „Со оглед на огромниот интерес кој индиската компанија го искажа за индустријата за млеко и млечни производи, министерот Димовски им ја презентираше програмата во делот на субвенцирањето по грло говеда, високо стелни крави и субвенционирање на млекото предадено во регистрираните млекарници“, соопштија од Министерството. Индијците ги посетија и Дојран и Охрид. Во Дојран к

о

м е

р

ц

и

ј

ги видоа локациите на кои е предвидено изградба на хотели и инвестирање и развивање на туризмот. Рој особено бил заинтересиран за лековитоста на алгите во Дојранското Езеро и посочил дека искористувањето на ова природно богатство може да биде потенцијална основа за развивање на туристичката атрактивност на Дојран. „Сахара груп започна да работи во 1978 година со 40 долари. Сега имаме вкупни приходи од 25 милијарди долари. Оставете ми неколку дена да ја разгледам земјата, планираме големи проекти во Македонија“, истакна Рој. Главни домаќини на Рој и на бизнис-делегацијата од Сахара Индија Паривар беа министерот за финансии, Зоран Ставрески, министерот за транспорт, Миле Јанакиески, и директорот на ТИРЗ, Виктор Мизо. „Посетата што ја имавме пред четири месеци вроди плод. Сопственикот на Сахара груп, кој беше наш домаќин при посетата во Индија, дојде лично да се запознае со можностите за инвестирање во Македонија. Заинтересиран е за инвестиции во повеќе сектори, како што се производство и преработка на прехранбени производи, туризам и хотелиерство, како и развој на туристичките зони“, изјави Ставрески. Субрата Рој е прогласен за еден од највлијателните луѓе и најголем приватен работодавач во Индија. Тој дојде на покана од македонската влада, која му беше врачена за време на економската турнеја во Индија. Рој има вработено околу два милиони луѓе, има капитал од приближно 65 милијарди долари и работи во голем број бизниси - финансии, осигурување, градежништво... а

л

е

н

о

г л

а

с

Субрата рој ќе гради статуа на мајка Тереза во Скопје

И

ндискиот бизнисмен Субрата Рој е емотивно поврзан со Македонија преку Мајка Тереза која лично ја познавал и & помагал во нејзината мисија. Неговата блискост со Мајка Тереза уште повеќе го поттикнала да ја посети земјата каде што е родена таа. Рој планира изградба на 13-метарска скулптура со нејзиниот лик.

ГруевСки: има интерес од нови странски инвеститори

П

ремиерот Никола Груевски изјави дека постојано се јавувале нови заинтересирани компании за инвестирање во Македонија, што било резултат на условите што ги нуди државата и на промоциите. „На минатата владина седница беа разгледани одредени документи поврзани со влегувањето на белгиската компанија Ванхол, која ќе произведува автобуси во Македонија и ќе вработи на почетокот најмалку 500 лица. Веќе има добиено и одредени нарачки од други прекуокеански држави“, информира Груевски. Според него, има интерес и за други две инвестиции од оваа индустрија, од кои едната во западниот дел на Македонија, а другата во околината на Скопје. к

о

м е

р

ц

и

ј

индиската бизнис-делегација, предводена од Субрата рој, посети неколку локации за инвестирање. заинтересиран е за изградба на преработувачки објекти, хотели и туристички центри. а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

Samsung Galaxy S 3 со Вип за 0 денари

С

ите корисници на Вип оператор, до крајот на месецот ќе можат да го добијат за 0 денари најновиот уред на Самсунг, ултраиновативниот Samsung Galaxy S 3. Како што информираат од операторот, телефонот уште денеска може да се набави во продавниците на ВИП. „Вип оператор уште еднаш ја докажува посветеноста во своите салони на корисниците да им ги направи достапни најновите технолошки достигнувања во мобилните комуникации, и тоа без резерви. Причината е едноставна - нашите корисници заслужуваат повеќе“, изјави Никола Љушев, главен извршен директор на Вип оператор. Како што информираат од компанијата, она што овој супермодерен уред го прави единствен и моментално најпосакуван на пазарот се пред с$ апликациите кои овозможуваат мултифункционалност и технолошки напредно споделување на содржини и информации со околината. Samsung Galaxy S 3 овозможува истовремено гледање на HD видео, паралелно сурфање на Интернет и пишување СМС-пораки или други текстови. Истовремено доколку се предомислите пишувајќи порака, доволно е да го приближите уредот до своето уво и тој самиот автоматски ќе го заврти истиот број. Покрај овие напредни функции Samsung Galaxy S 3 уредот одговара на говорни команди, како на пример одговор на дојдовен повик фотографирање, а екранот останува вклучен с$ додека гледате во него, со што препознава што сакате да направите.

руси ќе увезуваат нафтени деривати

T

he Energy ДООЕЛ е името на новата компанија со руски капитал којашто ќе увезува горива во државата. Според податоците објавени од Централниот регитстар, минатат недела е основана КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈсо ДЕЛОВНИТЕ компанија која основна БАНКИ дејност Трговија Банка 6м 24ми гасовити 36м на3м големо со цврсти, течни Комерцијална банка 3,60% и слични 4,60%производи.

7,40% 7,70% горива НЛБ Тутунска 3,50%основачи 4,50% 7,00% се 7,50% Како на друштвото билатерално-транзитни и 150 дозволи за превоз на стоки за и банка регистрирани Никота Георгиевич Анов Стопанска банка 3,20% 4,00% 6,65% 6,85%од од трети земји за следната година договориле Македонија и Санкт Петербург, Русија6,50% и Друштвото за Шпаркасе банка 3,50% 4,50% 7,00% Белорусија на состанокот на Македонско–белоруската мешовита трговија и услуги Крип-Транс ДООЕЛ со Охридска 4,30% 4,80% 5,50% 6,00% комисија за меѓународен патен сообраќај. Потпишан е и банка седиште во Скопје. Според објавата во Прокредит банка 3,40% 4,40% 7,10% 7,30% протокол со кој е договорен дополнителен контингент од 500 Централниот регистар, новата компанија во банка 3,50% 4,40% 7,40% 7,70% билатерално-транзитни транспортни дозволи и 50ТТК меѓународни Македонија е основана со почетен капитал 3,30% 4,20% или 5.000 7,40% евра. 7,60% дозволи за превоз за трети земји за годинава. Алфа банка од 307.500 денари

2.000

Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

Бадел 1862 лансираше нова вотка ,78% „сварог“ и прослави 150 години

К

silvana@kapital.com.mk

Бадел 1862, Срѓан Орeб, истакна дека прославата од 150 години е многу важна, бидејќи многу малку фирми во светот го слават овој јубилеј и опстоиле толку долго на пазарот. „За таков успех не е доволно само да се биде добар. Потребно е да се биде стручен, да се има знаење, желба, а она што е најважно е да се внесе емоција. Првпат сум во Скопје и мора да ви признаам дека ме допре фактот што толку многу луѓе се присутни на прославата, бидејќи тоа ја покажува силата на нашата компанија“, истакна Орeб на обраќањето пред присутните. Раѓањето на новиот бренд Сварог директорката на маркетинг на Бадел 1862, Татјана Гериќ-Подравац го спореди со раѓањето дете. „По 20 години Бадел лансираше еден премиумпроизвод, а тоа е вотката „сварог“. Сега ја пуштивме на пазар и она што е следно е да се постави брендот на нозе и да се заживее на сите пазари. Пред еден месец ја лансиравме во Загреб и има многу убава енергија околу производот. Приказната допрва започнува. Производот е направен, но сега треба да се развие и да стане бренд.

,94%

,28%

,37%

,26%

+

и на берзата

,20%

рани на

15.06.2012

Млаз Богданци Стопанска банка Битола Топлификација Македонски телеком Алкалоид 15.06.2012

/ Герас Цунев Трговија Комерцијална Банка РЖ Услуги РМЕДН 03

-

Она кон што ќе се насочи Бадел е пристап кон брендот. Бадел 150 години означува традиција и развој на брендови“, изјави ГериќПодравец. Познатата македонска хип-хоп ѕвезда Тони Зен стана заштитно лице на најновата вотка „сварог“, именувана по словенскиот бог на огнот и небото. Во преполната сала на ресторанот Мулино се случи нешто што наликуваше на древен словенски ритуал: преку енергичниот танц на македонските легенди Ребис и перформансот на хрватскиот театар Игра на сенки, богот Сварог беше „повикан“ во Македонија и отелотворен во ликот на Тони Зен. На настанот во Мулино присуствуваа голем број јавни личности од забавниот и од

Промовиран коктел „сварог-капитал“ Во име на долгогодишната соработка меѓу Капитал Медиа Гроуп и Бадел 1862, беше промовиран коктел „сварог-капитал“. Коктелот е направен од „сварог“ вотка и црн кавијар и така беше претставен и послужен пред многубројните гости, пријатели, деловни соработници на Бадел 1862 од Македонија и од Хрватска.

+20% +2,6% +0,66% +0,21% +0,1% пад

/ -2,68% -2,25% -0,51% -0,31%

нова цена

180,00 1.901,00 2.500,00 476,00 4.010,00

нова цена

/ 545,00 2.503,00 139,00 95,20

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

1м 0,38% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,66% 0,62% 0,47% 0,11%

6м 0,94% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1,06% 0,39%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност СКИБОР политичкиот живот, како и претставници од хрватската амбасада во РепубликаМКДОНИА Македонија.

преку ноќ 1 недела 1м 3м 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% пазар, каде што се наметнаа како своевиден 2,20% лидер, заземајќи околу 50% од целокупниот увоз

Публиката ја забавуваа познатите хрватски попна алкохол во земјава. Освен мини-турнејата ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ ѕвезди Ивана и Марија Хусар. на Тони Зен, која ќе се случи во текот на оваа Основна кам. стапка многубројни Стапка на настани инфлација Бадел 1862 а.д. Скопје, ексклузивен застапник година, тие најавуваат 5,20% Народна банка на Македонија за производите на Бадел 1862 во Македонија, и изненадувања со4,00% кои ќе ги наградат и ќе 13,40% Народназа банка на Србија 12,00% неодамна доби „Супербренд“ признание ги израдуваат своите верни потрошувачи во својата дводецениска работа на македонскиот Македонија.

2,50% Народна банка на Хрватска 6,00% 3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

петок - 15.06.2012 3м 3,60% 3,50% 3,20% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

6м 4,60% 4,50% 4,00% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 7,40% 7,00% 6,65% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 6,85% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,38% 0,66% 0,94% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62%Нето вредност 0,93% Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,47% 22.531.950,31 0,73% 0,11% 34.867.282,95 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1M 1,06% -0,42% 0,39% 0,01%

Иново Статус Акции МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

13.884.702,98

-0,20%

1 недела44.086.674,22 1м 3,18% 20.472.645,07 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5988 49,0788 76,1231 51,2981 47,8066 48,7873

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-9,19%

-4,65%

-26,07%

-4,30%

14.06.2012

-12,53%

-6,85%

-16,03%

-8,26%

14.06.2012

-6,91%

-6,86%

-17,92%

-5,91%

14.06.2012

3м-1,59% -4,18% 4,98%

-9,21%

-1,66%

-8,82%

-0,99%

11.06.2012

-8,15%

-7,48%

-33,50%

-5,87%

11.06.2012

25.072.413,05

-1,09%

-5,35%

1,70%

-13,44%

1,42%

13.06.2012

49.458.009,91

0,19%

0,77%

3,19%

4,01%

2,80%

13.06.2012

90.677.090,69 0,25% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,80%

1,63%

3,25%

1,46%

13.06.2012

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

фото:ИВАНА КУЗМАНОВСКА

Силвана Жежова

омпанијата Бадел 1862 лансираше нов премиумпроизвод, вотката „сварог“ и прослави 150 години од основањето. „Сварог“ најпрвин се промовираше пред две недели во Загреб, а NASDAQ а промоцијата во Скопје се случи во прекрасниот амбиент на Мулино гарден. Се работи за висококвалитетен алкохолен пијалак, во чие зата во Сао производство беа вклучени врвни хрватски алкохолни стручњаци и дизајнери, настојувајќи на овој начин најадекватно да го одбележат 150-годишното постоење на Бадел на балканските и на европските пазари. „Вечерва се обидовме да ве изненадиме, да ве мпании анимираме и да го покажеме Бадел во вистинско светло. Да се опстои 150 години во овој регион во ова невреме навистина е голем успех. Но, не би биле ова што сме денес без нашите пријатели и компании од деловни партнери“, истакна Љупчо Павловски, директор на Бадел 1862 а.д. Скопје. На прославата присуствуваа многу гости, пријатели, деловни соработници на компанијата. Генералниот директор на

,63%

8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Големиот јубилеј на компанијата се одбележува со ,42% промовирање нов производ - вотка за премиум-сегментот

,59%

7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

11 > БроЈка

американци ќе управуваат со отпад

Владата купи 30 возила на лизинг за 860.000 евра

459

L

SG World Energy е компанијата основана минатата недела и којашто ќе управува со отпад. Според податоците од Централниот регистар, како основачи на друштвото во Македонија се впишани Сесил Ерик Линколн од Џемерматаун и Еван Хари Сарикопулос од Карлтон и двајцата од САД. Според објавата, Друштво за трговија и услуги LSG World Energy Скопје ќе има основна дејност Санација и останати услуги за управување со отпад. Фирмата во Македонија е основана со капитал од 5.000 евра, а како управител на друштвoтo во Mакедонија е назначенa Сесил Ерик Линколн.

В

> БроЈка

ладата купи 30 патнички возила на лизинг кои вкупно чинат 860.000 евра. Станува збор за возила од висока и средна класа, кои во просек чинат 28.000 евра. Договорот што Службата за општи и заеднички работи на Владата го склучила со Порше Македонија е објавен на Бирото за јавни набавки, и во него пишува дека е со важност од 36 месеци и дека постои можност за купување на возилата.

илјади евра ќе ја чини Управата за јавни приходи набавката на нови моторни возила. Станува збор за договор склучен со компанијата Аутомобиле СК, објавен на Бирото за јавни набавки. Како што пишува во договорот, возилата ќе се купат со одложено плаќање, што било и услов во јавната набавка.

401

илјада денари украл од банкомати скопјанецот Р.К.(30) со лажна платежна картичка, па против него Центарот за сузбивање криминал поднесе кривична пријава. На 11 декември 2010 година, со повеќе лажни платежни картички, на кои нелегално биле вметнати податоци од носители на платежни картички, направил 20 успешни трансакции на банкомати на шест банки, а имал и 22 неуспешни трансакции во вкупен износ од 336.000 денари.

Платите во телекомуникациските компании пораснаа за 100% Овој фантастичен раст на просечната исплатена нето-плата во телекомуникацискиот сектор во март познавачите ја објаснуваат со исплатата на наградите и бонусите катерина попоска

З

92,7% 1.360

poposka@kapital.com.mk

а дури 92,7% порасна просечната исплатена нето-плата во телекомуникацискиот сектор во март годинава, што е раст од 650 евра за само една година. За еден месец, пак, платата на вработените во дејноста телекомуникации порасна за безмалку 500 евра, односно за 80% во март споредено со февруари годинава. Државната статистика објави дека во март просечната исплатена нето-плата во овој сектор изнесува 83.479 денари (1.360 евра), а во март лани изнесуваше 43.150 денари (700 евра). За првиот квартал, пак, просечната исплатена нетоБЕРЗА 57.654 денари плата МАКЕДОНСКА во оваа дејност изнесува МБИ 10 (940 евра), што е за 30,9% повеќе во споредба со првиото тримесечје лани.

1.913,39 Од Македонски Телеком, Т-Мобиле и од Оне јавно МБИД не сакаат да коментираат на што се должи растот 1.801,78 на платите во телекомуникацискиот сектор во март ОМБ за безмалку 100%.

119,56

пораснаа нето-платите во телекомуникацискиот сектор во март годинава, во споредба со истиот период лани

евра изнесува просечната исплатена нето-плата во телекомуникацискиот сектор во март годинава

Овој фантастичен раст на просечната исплатена ФЈУЧЕРСИ нето-плата во телекомуникацискиот сектор во Од мобилниот оператор Вип, пак, само кусо март познавачите ја објаснуваат со исплатата НАФТА објаснија: „Кај нас има само мал, природен раст на наградите и бонусите во овој период, кои се

-0,06% +0,02% -0,01%

-0,11% +0,12%

ЛЕСНА СУРОВА на платите“.

83,82 И од Државниот завод за статистика не сакаат да го толкуваат BRENT драстичниот пораст на „телекомуникацисиките“ плати.

97,29

+0,84% +0,20%

ПРИРОДЕН ГАС пресметуваат во рамките на нето-платата, за која 2,52 се плаќаат и сите обврски за персонален данок, пензиско ЗА ЗАТОПЛ. и здравствено осигурување. Законската регулатива во земјава предвидува давачките по 263

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, петок - 15.06.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.913,39 430,84 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.801,78 1.616,61 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 119,56

SASX 10 -0,06% -0,21% 688,88

+0,02% SOFIX 288,50 -0,01% ATHEX

-0,80%

546,88

Главен индекс на Љубљанската берза

430,84 12.651,91

1623,60$/унца

28,63$/унца

7.575,25

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 2.836,33

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 546,88 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,49%

FTSE 100 5.482,45

+0,28%

1.800 1.800 1.800

+1,24% +1,12% SWISS

DOW JONES

5.893,06

-0,59%

1.310,00$/бушел

S&P 500 1.329,10

Главен индекс на Љубљанската берза

DOW JONES Енергопр.

815,00 12.651,91

Срп.банк

7.903,00

5,85

Слав.ф

+0,01%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 16,00

+1,26%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX 7,26CAC 40

3.015,15

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

0,19%

-0,49%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.482,45

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.207,57

+1,20%

16.677,88 FTSE 100

185,00

+1,12%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.015,15

Ком.банк -13,63% BRAZIL BOVESPA

.

DAX НФД 6.207,57 0,02

+0,28%

-5,40%

+1,08% +1,94% 55.049,03 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 1.599,00

+24,47%

6,67

105,13

-0,12%

.

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Кред.б

2,35

SWISS Инлес +1,12% -33,33% 5.893,06 2,00

+5,38%

+0,37% -20%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

15.06.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +20% 180,00

Млаз Богданци СтопанскаNIKKEI банка225 Битола +2,6% 8.569,32 Топлификација +0,66% Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Македонски телеком +0,21% котирани на швајцарскиот пазар на капитал Алкалоид +0,1%

+0,37%

+0,01%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 97,29

1623,60$/унца

СРЕБРО 28,63$/унца

БАКАР 7.575,25

-0,11% +0,12%

ПРИРОДЕН ГАС 2,52

ЗА ЗАТОПЛ.

263

МЕТАЛИ

+0,25% +0,79% +1,6%

НИКЕЛ

16.652,50

АЛУМИНИУМ 1.862,50

ЧЕЛИК 400.00.00$/унца

+0,84% +0,20%

-1,0% +0,0% /

+6,33%

-0,49% 5.482,45БЕРЗА +0,28% ЉУБЉАНСКА +5,85%

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Кроац

Им.завод ЕВРОПА ИНДЕКСИ -19,96% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Петрол

180,00

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 5.893,06

83,82

ЗЛАТО

Телефонија +20,03% NASDAQ +19,35% +1,24% +0,63% 2.836,33

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

BRAZIL BOVESPA +1,08% +1,94% 55.049,03 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.569,32 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.233,94 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 546,88

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал ХГ Спорт

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,59%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

+0,63% S&P 500 +0,37% 1.329,10

NASDAQ 2.836,33

SASX 10 ШЕЌЕР 688,88

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.651,91 Заеднички индекс 30 6.207,57

-0,80%

2268,000$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 666,75$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 546,85

BELEX15 ПЧЕНИЦА 430,84

+1,94% -0,42%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

-0,80%

SBITOP 546,85

3.000 3.000 3.000

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 55.049,03 288,50

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.616,61 1,49/бушел

597,25$/бушел

берзата, без финансиски компании

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +0,29% РЕГИОН

-0,21% +0,61% SOFIX СОЈА -0,47% +0,00% 288,50

+0,63% -0,78%

SASX 10 688,88

на пазарот на јавно поседувани друштва

+0,22% -0,78% +3,45% -0,42% -1,02%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,47% +1,08%

CROBEX S&P 500 1.616,61 1.329,10

CAC 40 3.015,15

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

Главен индекс на Атинската берза

-0,21% +1,24%

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

-0,01%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,02%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 16.652,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.862,50 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 400.00.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

+0,25% -1,0% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 +0,79% +0,0% 2.200 2.200 2.200 -0,06% 1.913,39 -0,42% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +1,6% / +0,02% 1.800 1.800 1.800 1.801,78 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -0,59% -0,01% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни119,56 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,78%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 546,85

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

-0,06%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,47%

основ на плата да се ограничат на шест просечни нето-плати во Македонија, независно колку изнесува вкупната нето-плата која вработениот ја добил тој месец. Во анализата на Државниот завод во групата телекомуникации влегуваат телекомуникациските оператори, поштите и кабелските оператори.

HANG SENG 1.901,00 19.233,94 2.500,00

597,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 666,75$/бушел

КАФЕ 1,49/бушел

СУРОВИНИ

+0,29% +0,61% +0,00%

КАКАО

2268,000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.310,00$/бушел

+0,22% +3,45% -1,02%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+1,26%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

476,00 4.010,00

ПЧЕНКА

Енергопр.

815,00

+20,03%

Телефонија

185,00

+19,35%

КАПИТАЛ понеделник 18.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 коментари анализи

Новата ера започнува во понеделник

Алексис Ципрас претседател на грчката коалиција Сириза

П

ред с$, не сакам да постојат сомнежи, моето движење Сириза е посветено да ја задржи Грција во еврозоната. Претседателот Барак Обама беше во право кога минатиот петок рече: „Ајде да направиме с$ што можеме за да обезбедиме раст сега, дури и да создадеме долгорочен план за да го стабилизираме нашиот долг и нашиот дефицит и да почнеме да ги намалуваме на стабилен и разумен начин“. Ова се однесува и на мојата земја, исто така. Потребата да & се даде на Грција вистинската шанса за реален раст и нова иднина сега повеќе се прифаќа од кога и да било. Силно верувам дека ќе добиеме јасен демократски мандат од граѓаните на Република Грција во недела. Со тој мандат ќе преземеме итна акција за да стравиме крај на корумпираните и неефикасни политички и регуларни системи на Грција, кои постојано ја поткопуваа нашата економија во минатите децении. Граѓаните на Грција, исто така, очекуваат од нас да преземеме моментална одговорност за да го спречиме развојот на хуманитарната криза која & се заканува на земјата. Сириза е единственото политичко движење во Грција денес кое може да донесе економска, социјална и политичка стабилност во нашата земја. Од стабилизирањето на Грција за краток рок ќе има бенефит и еврозоната и тоа во критичен момент од еволуцијата на единствената валута. Ако ние не го промениме нашиот пат, сигурно е дека мерките за штедење ќе н$ натераат да ја напуштиме еврозоната. Само Сириза може да гарантира стабилност

Сириза е единственото политичко движење во Грција денес кое може да донесе економска, социјална и политичка стабилност во нашата земја. Од стабилизирањето на Грција за краток рок ќе има бенефит и еврозоната и тоа во критичен момент од еволуцијата на единствената валута. Ако ние не го промениме нашиот пат, сигурно е дека мерките за штедење ќе н$ натераат да ја напуштиме еврозоната

к

на Грција затоа што ние не го носиме политичкиот товар на политичките партии кои ја донесоа Грција на работ на пропаст. Токму поради оваа причина, гласачите ја поддржуваат нашата определба и решеност да ја извадиме нашата земја од работ на деструкцијата. Ние ќе поставиме нов пат за раст на Грција, а тоа ќе го направиме преку транспарентна влада. Обновената Грција ќе придонесе да се зацврстат темелите на поблиска и пообединета Европа. Случувањата во Шпанија минатиот викенд потврдија дека кризата е паневропска, а начинот со кој со неа се управуваше досега се покажа комплетно неуспешен. Граѓаните на Грција сакаат да го заменат стариот меморандум за разбирање (кој беше потпишан во март со ЕУ и Меѓународниот монетарен фонд) со нов „национален план за реконструкција и раст“. Ова е неопходно за да се спречи хуманитарната криза во Грција и истовремено да се спаси заедничката валута. Системските фискални проблеми на Грција во најголем дел се проблем на ниски јавни приходи. Огромниот број даночни олеснувања и ослободувања, кои претходните администрации ги направија од свој личен интерес, заедно со ниската ефективна стапка на персонален данок и на капитал воопшто, го објаснуваат поголемиот дел од проблемот. Истото може да се заклучи и од неефективниот метод на собирање на даноците. Според Еуростат, Грција заостанува за 4% зад просекот на еврозоната со владиниот приход како процент од брутодомашниот производ. Двопартискиот политички систем опстојуваше со декади, игнорирајќи ја очајната потреба за ефективна даночна реформа. Овој систем

о м е р ц и ј а л е н

се фокусираше на наплатата на даноци на еден исцрплив извор - домаќинствата со среден и низок приход. Со нашиот план за реконструкција и раст ние се обврзуваме да ја следиме програмата за прагматична и социјална самофискална стабилизација. Структурата на оваа програма се состои од стабилизирање на јавните расходи на околу 44% од БДП и преориентирање на овој трошок за да се осигураме дека е добро потрошен, зголемување на приходите од директно оданочување на просечните европски нивоа (за повеќе од 4% од БДП) во период од четири години и реформирање на даночниот режим со цел да се идентификуваат богатството и приходите на сите граѓани и да се дистрибуира правично товарот на оданочување. Недостигот од финансиска транспарентност преовладува, дури и откако грчките банки се рекапитализираа со заеми од тројката (ЕУ, ММФ и ЕЦБ). Ние ќе се осигураме банките да се рекапитализираат транспарентно, на начин кој целосно ќе е компатибилен со јавниот интерес. Тоа е единствениот начин да се погрижиме дека се врати целосната стабилност на финансискиот систем. Артур Милер еднаш напиша дека „може да се стави крај на една ера кога нејзините основни илузии ќе бидат исцрпени“. Основните илузии за добра грчка влада во рамките на стариот режим на двопартиски систем се исцрпени. Тој систем сега е тотално неспособен да & обезбеди на нашата земја враќање кон растот и целосна партиципација во еврозоната. Во недела ќе ја воведеме Грција во нова ера на раст и просперитет. Новата ера започнува во понеделник.

о г л а с

Дали искуството може да се купи?

Дали добриот совет ќе ме чини скапо? Имате контрола и безбедни сте или имате доверба и жалите поради тоа?

Глобални предизвици – светски решенија Одлуки е потребно да се донесуваат секојдневно. ЕОЅ ви помага да ги донесете вистинските. Ние обезбедуваме финансиски услуги во полето на маркетинг, информации за ризици, раководење со побарувања и платежни услуги, и нудиме поддршка за сите прашања кои се однесуваат на профитабилни клиентски односи – со фокус и разбирање, а користејќи ја мрежата ширум светот. Повеќе детали можете да најдете на www.eos-matrix.mk.

With head and heart in finance

120215_250x191_EOS_MK.indd 1

15.02.2012 10:32:18 Uhr

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

бАлкАн 13

Ризични избори во Грција В недела во Грција повторно се одржуваат парламентарни избори, а ако нова влада формираат партиите кои ги одбиваат мерките за штедење и за реформи, земјата набрзо ќе банкротира Васе Целеска

Г

celeska@kapital.com.mk

рција повторно се наоѓа на крстопат. По само шест недели, граѓаните од најзадолжената земја во Европа повторно ќе гласаат, но овој пат не само за нов парламент, туку и за тоа дали ќе останат во еврозоната. Прогнозите велат дека битката сега ќе се води меѓу радикалната левица Сириза на Алексис Ципрас и конзервативната Нова демократија на Андонис Самарас. Последните истражувања покажаа дека околу три четвртини од Грците се за еврото, но против мерките за штедење во сегашната форма. Сите партии се обидуваат да го капитализираат ваквото расположение. Конзервативците, традиционално, се пријателски настроени кон бизнисот и затоа се гледаат како гаранција за европската иднина на земјата. Во исто време, тие ветуваат ублажување на мерките за штедење. Сириза најавува дека ќе ја поништи програмата за штедење, но во исто време, се залага Грција да го задржи еврото. Коалицијата предводена од Ципрас, која изненади со втората позиција на изборите, нуди „поинаква политика“ кон меѓународните кредитори. Тој се залага за укинување на мерките за штедење и поттикнување на потрошувачката, како начин за излез од кризата. Ципрас во кампањата постојано повторуваше дека ќе ги намали кратењата и дека повторно ќе преговара со кредиторите на Грција. Неговите размислувања одат во насока к

о

м е

р

ц

и

ј

да се искористат и банкарските заштеди на граѓаните за стимулирање на економијата.

Во еврозоната, но без мерки за штедење?

Во пресрет на неделните избори, Сириза им ветува на Грците дека земјата може да остане во еврозоната дури и ако се откаже од обврските кон меѓународните кредитори. Меѓутоа, доколку Грција се откаже од спроведувањето на овие обврски, ЕУ и Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) најавија дека ќе запрат со исплатата на новите транши од доделените кредити. На овој начин Грција ризикува да остане без пари уште во текот на овој месец, а секојдневно с$ повеќе се видливи пукнатините на грчкиот систем. За разлика од Сириза, Нова демократија на Андонис Самарис ветуваат дека ќе се обидат да склучат нови договори со меѓународните кредитори со цел да го стимулираат растот, но не и целосно да ги отфрлат главните елементи од планот за спас што ќе & овозможи на Грција да остане во еврозоната, нешто што го посакуваат 80% од Грците. Анкетите на јавното мислење покажуваат дека, сепак, ниту една партија нема да обезбеди мнозинство во 300-члениот грчки Парламент, со што повторно ќе се наметне потребата од формирање владина коалиција. Доколку партиите што се залагаат за спроведување на планот за спас освојат мнозинство во Парламентот, можно е формирање стабилна а

л

е

н

о

г л

а

Прогнозите велат дека битката на овие парламентарни избори ќе се води меѓу радикалната левица Сириза на Алексис Ципрас и конзервативната нова демократија на Андонис Самарас.

Сите се подготвуваат за излез на Грција од еврозоната

И

ако ретко кој признава во јавноста, и Европската централна банка (ЕЦБ) и земјите-членки на единствениот монетарен блок, како и многубројни компании се подготвуваат за евентуалното излегување на Грција од еврозоната. Високите претставници на ЕУ изминативе шест седмици преку телефонски конференции постојано разгледуваа разни мерки, но с$ уште немаат конкретни одлуки. Наводно, тие дискутирале за

влада, која би ги продолжила започнатите реформи. Во спротивно, Грција може да се соочи со продлабочување на политичката криза и со оддржување нови парламентарни избори уште во текот на ова лето. Сепак, повеќето к

с

контрола на движењето на капиталот и прогнозирале што може да се случи во Грција по изборите. Медиумите во Грција информираат дека странските банки се подготвуваат за можниот излез на земјата од еврозоната, а тоа го прават и мултинационалните компании. Дури и Националната банка на Грција во својот годишен извештај напиша дека излегувањето на земјата од еврозоната повеќе не е хипотеза. аналитичари се согласуваат дека партиите ќе се најдат под притисок да формираат каква било владејачка коалиција од причина што земјата веројатно не ќе може да си дозволи нови предвремени избори.

о м е р ц и ј а л е н

о г л а с

ɂɫɬɪɚɠɭɜɚʃɟɬɨ ɝɨ ɨɛɥɢɤɭɜɚ ɫɨɧɨɬ

˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ʤ̡̛̥̖̬̦̌ ʶ̷̨̣̖ – ˁ̡̨̪̠̖͕ ̡̡̨̌ ̨̨̛̬̦̯̬̐̌̌̚ ̦̌ ʫ̨̡̬̪̭̯̏̌̌ ̴̶̛̛̥̦̖̭̯̠̌̌̌ ͣʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ϮϬϭϮ͞ ̨̏ ʺ̡̨̛̖̦̠͕̌̔̌ ̛̬̭̪̹̱̌̏̌ ʶʽʻʶ˄ˀˁ ʯʤ ʫˁʫʵ ʯ̌ ̸̶̛̛̱̖̦ ̨̔ ϭϭ ̨̔ ϭϴ-̨̛̹̦̐̔̌ ̨̬̭̯̏̌̚

ʻ̌ ̯̖̥̌ ͣʪ̌ ̭̖ ̛̖̍̔ ̨̡̛̖̬̪̭̏ ̸̡̛̦̱̦̌ ̖ ̡̱̣͞ ϭ͘ ʿ̨̬̌̏ ̦̌ ̸̨̱̖̭̯̏ ̦̌ ̡̨̡̨̦̱̬̭̯ ̛̥̌​̯̌ ̛̭̯̖ ̸̶̛̛̱̖̦ ̨̔ ϱ-̨̯͕ ϲ-̨̯͕ ϳ-̨̥ ̛ ϴ-̨̥ ̨̔​̛̖̣̖̦̖̔ ̨̏ ̨̨̨̨̭̦̦̯̏ ̨̨̛̬̦̖̍̌̏̌̚ ̛ ̛̭̯̖ ̸̶̛̛̱̖̦ ̨̏ ̨̨̭̬̖̦̯̔ ̨̨̛̬̦̖͕̍̌̏̌̚ ̛̛̪̹̦̌̌̚ ̨̏ ̨̨̛̭̦̦̯̖̏ ̛ ̛̭̬̖̦̯̖̔ ̸̛̛̱̣̹̯̌ ̦̌ ̨̛̛̯̖̬̯̬̠̯̌̌ ̦̌ ˀ̡̛̖̪̱̣̍̌ ʺ̡̨̛̖̦̠̌̔̌͘ Ϯ͘ ʫ̨̭̖̠̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̛̛̬̦̣̖̦͕̐̌ ̨̭ ̛̭̣̖̦ ̛̬̌̚̚ ̛ ̨̪̖̦̯̌ ̡̨̠̌ ̠̌ ̨̡̛̯̭̣̱̏̌ ̨̬̖̦̖̖̦̯̐̌̏̔̌̌ ̯̖̥̌ ̦̌ ̨̦̯̪̬̖̬̯̌̏̌͘ ϯ͘ ʪ̨̛̣̙̦̯̌̌ ̦̌ ̨̖̭̖̠̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̡̨̣̱ ϱϬϬ ̨̬̍̌̚͘ ϰ͘ ʫ̛̭̖̯̖ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̭̖ ̨̪̦̖̭̯̔̌ ̨̏ WORD ̴̨̬̥̯͕̌ ̦̌ ̡̨̡̛̥̖̦̭̌̔ ̡̛̠͕̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϱ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̸̡̨̛̛̭̣̱̏ ̦̌ e-mail: ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ͘ ϱ͘ ʯ̨̖̦̌̔ ̨̭ ̨̖̭̖̠̯͕ ̸̡̨̛̱̖̭̦̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̨̛̭̯̔̌̏ ̛ ̡̨̛̪̠̌ ̨̔ ̨̨̪̭̣̖̦̔ ̨̨̛̖̦̯̔̌̔̚ ̨̛̭̖̯̖̣̭̯͕̏̔̏ ̡̡̨̌ ̛ ̴̨̯̖̣̖̦ ̌̚ ̨̨̪̦̯̥̹̖̦̌̌ ̡̨̡̦̯̯̌͘

СКОПЈЕ, 28 СЕПТЕМВРИ 2012

ϲ͘ ʿ̛̛̛̬̭̯̦̯̯̖̐̌ ̛̖̭̖ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̬̣̖̦̌̐̔̌̚ ̨̔ ̸̛̯̬̣̖̦̌ ̡̨̛̛̥̭̠̌ ̨̔ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚͘ ϳ͘ ʫ̛̭̖̯̖ ̡̨̛ ̦̖ ̛̐ ̨̛̭̪̣̦̱̏̌​̯̌ ̨̛̖̏ ̛̪̬̣̌̏̌ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̴̡̡̛̛̛̛̭̣̱̦̔̏̌̏̌͘ ϴ͘ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ̢̖ ̨̛̖̣̔̔ ̛̯̬ ̛̦̬̌̐̌̔͗ ϮϬ͘ϬϬϬ͕ ϭϱ͘ϬϬϬ ̛ ϭϬ͘ϬϬϬ ̛̖̦̬̔̌ ̦̌ ̛̪̬̯̖̏ ̛̯̬ ̛̖̭̖͕ ̡̡̨̌ ̛ ̴̶̨̛̛̪̣̦̌ ̦̌ ̱̹̯̖ ̨̦̠̥̦̱̌̐ ̖̭̖̯̔ ̨̛̦̠̬̌̔̍ ̛̖̭̖͘ ʻ̛̬̯̖̌̐̌̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̛̖̣̖̦̔̔ ̦̌ ̨̛̣̦̯̐̌̏ ̦̭̯̦̌̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦̐̔̌͘ ϵ͘ ʿ̶̨̛̛̖̦̯̖̍̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̛̬̦̍̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϮϬ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̛ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̭​̨̨̖̯̦̔̏ ̴̨̛̛̛̦̬̥̬̦̌͘ ʽ̡̬̭̍̏̌ ̦̌ ̛̭̯̖ ̛̦̬̖̦̌̐̌̔ ̖ ̸̨̛̣̦ ̔̌ ̠̌ ̛̪̬̥̯̌ ̦̬̯̌̐̌̔̌̌ ̦̌ ̨̛̣̦̯̐̌̏ ̦̭̯̦̌̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦̐̔̌͘

ноќ на истражувачи - македонија СПОНЗОРИ

ГЛАВЕН МЕДИУМСКИ ПОКРОВИТЕЛ

ǁǁǁ͘ŶŽŬ-ŶĂ-ŝƐƚƌĂnjƵǀĂĐŝ͘ŵŬ ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ

ʻʽʷ ʻʤ ʰˁ˃ˀʤʮ˄ʦʤˋʰ - ʺʤʶʫʪʽʻʰʵʤ

ResearchNightMK

ПАРТНЕРИ

МЕДИУМСКИ ПОКРОВИТЕЛИ

ResearchNightMK

www.nok-na-istrazuvaci.mk

КАПИТАЛ понеделник 18.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 свет

Оланд ќе ја спасува еврозоната со нов „Пакт за стабилност“ Франција на Самитот на лидери на ЕУ има намера да предложи нов „Пакт за стабилност“, кој ќе им ги одврзе рацете на Европската централна банка и на Европскиот стабилизациски механизам за да ги контролираат банките и директно да им помагаат на оние во неволја

Што содржи „Пактот за стабилност“ на Оланд?

XXЕвропската централна банка да има целосна супервизија над банкарскиот сектор; XXЕЦБ да спроведува постојани стрестестови над банките;

Васе Целеска

XXЕвропскиот стабилизациски механизам (ЕСМ) да има можност за директна докапитализација на банките;

celeska@kapital.com.mk

П

обрзо отколку што се очекуваше, изборот на Франсоа Оланд за претседател на Франција го помести балансот на политичката сцена во еврозоната. Новиот претседател на Франција ги придоби Италија и Шпанија да го поддржат неговиот нов „Пакт за стабилност“, кој со многу точки ги предизвикува ставовите на германскиот канцелар, Ангела Меркел и тоа само две недели пред состанокот на лидерите на Европската унија (ЕУ). Оланд се подготвува на 28 јуни да го претстави „Пактот за стабилност“ и да ги убеди останатите европски лидери да го прифатат тој план за спасување на Европа. Европската централна банка (ЕЦБ), според францускиот предлог, мора да врши банкарски надзор во целата монетарна унија и редовно да им спроведува стрес-тестови на банките. Врз основа на резултатите од стрестестовите, надлежните органи ќе одлучуваат на кои банки им е потребен дополнителен капитал. Планот на Оланд предвидува Европскиот стабилизациски механизам (ЕСМ), новиот антикризен фонд вреден 500 милијарди евра, кој ќе почне да функционира од следниот месец, да може да се користи за директна рекапитализација на банките. Тој смета дека негативната реакција на пазарот на 100-те к

о

м е

р

ц

и

ј

милиони евра за спасување на шпанските банки е јасен знак дека ЕУ мора да усвои сеопфатни антикризни мерки. На вчерашната средба со премиерот на Италија, Марио Монти, во Рим, каде и го претстави овој план, Оланд истакна дека се надева да се постигне консензус со партнерите од ЕУ за должничката криза во еврозоната. Според него, неопходни се механизми за заштита од шпекуланти на државите кои презеле правилни политички чекори. „Европа има потреба од механизми за поддршка на државите и на банките, кои се напаѓани од шпекуланти“, нагласи тој по средбата со Монти. Според него, потребни се и нови инструменти за потесна интеграција, како спасувачки фондови. Францускиот претседател беше категоричен дека Европа треба да го исполни својот долг во однос на растот на Грција со тоа што брзо ќе обезбеди структурни фондови. Монти пак, истакна дека и Франција и Италија сакаат Грција да остане во еврозоната. Тој се согласува со идејата на Оланд да се посвети поголемо внимание на растот, што не значи помало внимание за буџетската дисциплина.

Поддршка од Италија и од Шпанија Разговорите во Рим меѓу Монти и Оланд завршија со големо приближување на а

л

е

н

о

г л

а

XXЕСМ да има банкарска лиценца и самостојно да може да го зголемува својот капитал; XXМерки за раст на потрошувачката и раст на економијата. ставовите на двајцата лидери за начинот за надминување на кризата на еврото. Од Париз веруваат дека заедничките ставови со Шпанија и со Италија ќе имаат големо влијание врз Германија. Шпанскиот премиер, Маријано Рахој, вчера до претседателот на Европскиот совет, Херман ван Ромпуј, упати предлог со мерки насочени кон зајакнување на улогата на ЕЦБ, кои треба да ја подигнат финансиската стабилност на еврозоната на повисоко ниво. Овие предлози се многу слични на оние за кои се залага Оланд, а во себе содржат и компонента за поттикнување на растот, што е и основната агенда на францускиот претседател Оланд. Од друга страна, Германија остро се противи на директната докапитализација на европските банки. Иако ја губи поддршката, Ангела Меркел с$ уште тврдоглаво верува дека не се потребни никакви интервенции, бидејќи посточеките инструменти со кои моментално располага еврозоната се адекватни.

„Европа има потреба од механизми за поддршка на државите и на банките, кои се напаѓани од шпекуланти“, вели претседателот на Франција, Франсоа Оланд, претставувајќи го својот план за спас на еврозоната. к

с

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

ПРВ ЕВРОПСКИ БИЗНИС ПЛАН НАТПРЕВАР НА НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА НА ПРЕТПРИЕМАЧИ 70 млади претприемачи на возраст од 19-30 години , кои водат сопствени компании како дел од нивното високо образование под менторство на нивните професори и бизнис волонтери од 11 Европски земји ќе земат учество во натпреварот JA-YE Europe Enterprise Challenge 2012 кој ќе биде под покровителство на претседателот на Р.Македонија Д-р. Ѓорѓе Иванов. Тие ќе ги презентираат своите бизнис идеи пред меѓународно жири со цел да им ја продадат својата идеја на потенцијалните ”инвеститори” , од кои секој има фиктивни 50.000 € за инвестирање во нивните компании. Овој натпревар е дел од проектот Junior Achievement Start Up Program на кој оваа година ќе земат учество студенти од: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Данска, Македонија, Норвешка, Португалија, Романија, Финска, Холандија и Шпанија. Цел на проектот е поттикнување на младите да ги користат сопствените вештини на иновативен начин со цел да се поттикне нивниот претприемачкиот дух и можноста за самовработување. СРЕДА , 4 ЈУЛИ 2012 Хотел Александар Палас Скопје 10 :00 -12: 00 САЕМ НА СТУДЕНТСКИ КОМПАНИИ ЧЕТВРТОК 5 ЈУЛИ, 2012 Хотел Александар Палас Скопје 09:00-11: 00 ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА БИЗНИС ПЛАНОВИ ВО ЖИВО ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ?  Ќе стекнете идеи за вашиот сопствен бизнис  Ќе видите како размислуваат младите за бизнисот од Европа  Ќе имате можност да воспоставите меѓународни контакти со млади претприемачи и бизнис претставници од светски корпорации  Ќе имате можност да видите како изгледа презентација во живо пред меѓународно жири ЗА КОГО Е НАМЕНЕТ НАСТАНОТ  Универзитетски студенти, професори  Млади претприемачи основачи на компании ВЛЕЗОТ Е БЕСПЛАТЕН ! Повеќе информации на : 02/32 32 653 E-mail:jasmina.maneva@gmail.com

Организатори

Претставата е посветена по повод формирањето на Фондацијата „М-р Ана Вуковиќ“

Лице за контакт: Јасмина Манева

Европски партнер

Поддржувачи

Медиумски спонзори

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 18.06.2012

15

ФЕЉТОН

05

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

ВТОрО ПОглаВјЕ: лидЕрсТВО На „ПЕТТО НиВО”

Подгответе им го теренот на наследниците

Лидерите од „Петтото ниво“ сакаат да ја видат компанијата уште поуспешна во генерацијата која доаѓа по нив и притоа ни малку не им пречи помислата дека луѓето никогаш нема да дознаат дека коренот на тој успех лежи во нивниот труд. Како што рекол еден од лидерите на „Петтото ниво“: „Би сакал еден ден да можам да погледнам од својата веранда кон една од најголемите компании и да можам да кажам ‘Некогаш работев тука‘“

К

ога Дејвид Максвел станал извршен директор на компанијата Фани Меј во 1981 година, компанијата работела со загуба од милион долари секој работен ден. Во текот на следните девет години, Максвел ја трансформирал Фани Меј во високо продуктивна компанија којашто ги достигнала најдобрите американски компании и којашто заработувала четири милиони долари секој работен ден. М аксв ел се п о в л екол додека бил на врвот на успехот, сметајќи дека би било лошо за компанијата доколк у би останал предолго на позицијата и водството му го препуштил на подеднакво спо собниот наследник, младиот директор по име Џим Џонсон. Набрзо потоа, отпремнината на Максвел, која нараснала до вредност од 20 милиони долари благодарение на спектакуларното работење на компанијата, станала тема на расправа во Конгресот (Фани Меј функционира под контрола на владата). Максвел реагирал така што му напишал писмо на својот наследник, во кое изразил загриженост во врска со таа збрканост која би можела да предизвика непријателска реакција во Вашингтон и да ја загрози иднината на компанијата. Потоа го замолил Џонсон да не му ја исплаќа преостанатата разлика – 5,5 милиони долари – и побарал целата

сума да биде вложена во фондацијата за социјално живеење на Фани Меј. Дејвид Максвел, исто како Дарвин Смит и Колман Моклер, претставува типичен пример на раководител од „Петтото ниво“: амбиција прво и пред с$ за компанијата и грижа за успех на компанијата отколку з а л ич е н усп ех. Лидерите од тоа ниво

Петте НиВоа На Лидери

сакаат да ја видат компанијата уште поуспешна во генерацијата која доаѓа по нив и притоа ни малку не им пречи помислата дека поголемиот број луѓе никогаш нема да дознае дека коренот на тој успех лежи во нивниот труд. Како што рекол еден од лидерите на „Петтото ниво“: „Би сакал еден ден да можам да погледнам од својата веранда кон една од најголемите компании и да можам да кажам ’Некогаш работев тука‘.“ Со сема спр отивно на то а, извршните директори на спор едб ените компании, анга ж ир ани о кол у св ојата лична репутација и промоција, честопати не успевале да ја подготват компанијата за успех во следната генерација. На крајот на краиштата, има ли подобро сведоштво за нечија способност и големина од тоа с$ да се распадне по неговото доаѓање? Некои страдаа од синдромот „главен фраер“ – не им пречеа другите директори и менаџери, с$ додека беа најголеми. Други ја уништуваа конкуренцијата – за директорот на една споредбена ко м п а н и ј а с е в е л е ш е д е к а ги третира л кандидатите за наследник „како што Хенри VIII ги третирал жените.“ Да го погледнеме случајот со компанијата Рабермејд, која успеала да оствари успех, но не и да го задржи; излегла од п отп олна сенка и с т а н а л а ко м п а н и ј а број 1 на годишната листа на Најценети американски

По неговата успешна книга „Направено да трае“ (коавтор, со Џери Порас), во која покажа како компаниите триумфираат со текот на времето, Колинс во оваа опширна анализа покажува како една добра, просечна, па дури и лоша компанија може да постигне трајна извонредност. Авторот предводел истражувачки тим од 21 член, со кого анализирале податоци за 1.435 компании, барајќи неколку што со текот на времето направиле значителни подобрувања во нивните перформанси. Единаесетте избрани бизниси, кои добиле етикета „добри до одлични“, ја надминале пазарната вредност најмалку трипати во текот на еден 15-годишен период и биле во можност да го одржат нивниот успех за најмалку 15 години. Авторот ги открива заедничките карактеристики, кои овие компании ги издвојуваат од компаниите со кои била направена споредбата, а кои не успеале да постигнат слично ниво на успех. Длабоко сериозната нарација на Колинс е зајакната со неговата очигледна ревност за материјал, што дополнително ја подобрува оваа солидна содржина. Книгата е препорачлива за сите библиотеки.

X LIbrary JournaL компании на списанието „Форчн“, а потоа толку брзо и потполно се дезинтегрирала, што било неопходно да ја откупи компанијата Нувел за да се спаси од пропаст. Авторот на оваа неверојатна приказна, харизматичниот и брилијантен лидер Стенли Голт, бил персонификација на успехот на Рабермејд во доцните осумдесетти години од минатиот век. Во 312 натписи собрани во архивата на Рабермејд, тој се појавува како автономен и егоцентричен раководител. Во еден од натписите, одговарајќи на обвинувањата дека е тиранин, тој вели: „Да, но јас не го ни кријам тоа“. Во еден друг натпис, кој претставува директен извадок од неговите лични прибелешки, зборот „Јас“ се појавува 44 пати („Јас ја предводев акцијата“, „Јас ги дефинирав дванаесетте цели“, „Јас ги објаснив тие цели“), додека зборот „Ние“ се појавува само 16 пати. Голт имал целосно право да биде горд на својот успех. Рабермејд имала пораст на заработката во четириесет непрекинати квартали под негово водство, што е импресивна ефикасност и заслужува големо почитување. Но – а ова е клучна работа – Голт не оставил зад себе компанија која ќе биде одлична и без него. Наследникот што тој го одбрал се задржал на таа позиција само една година, а оној по него затекнал толку лош тим менаџери, што морал истовремено да врши четири работи, комбинирајќи го сето време кого да постави за свој заменик. Неговите наследници не се соочиле само со проблемот со неспособни менаџери, туку и со стратешките празнини коишто на крајот сосема ја уништиле компанијата. Се разбира, можете да речете дека тоа што Рабермејд се распаднала по заминувањето на Голт само го потврдува неговиот личен квалитет во улогата на раководител. Токму така! Тој навистина бил одличен лидер на „Четвртото ниво“, можеби еден од најдобрите во последните педесет години. Но, не бил лидер на „Петтото ниво“, а тоа е клучна причина поради која Рабермејд се придвижил „Од добар до одличен“ еден кус брилијантен миг, за потоа со истата брзина да го помине патот од одличен до безначаен.

(Продолжува) Во утрешниот број: Зошто лидерите од „петтото ниво“ не зборуваат за себе? к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с

27 JUNI SPECIJALNA EDICIJA

KAPITAL TOP 200

NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI

Kapital Media Group vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva sedmata godi{na edicija KAPITAL 200 NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI, vo koja }e bidat rangirani i analizirani 200 –te najgolemi i najuspe{ni kompanii vo Makedonija.

angiraweto na 200-te najgolemi i najuspe{ni kompanii }e bide napraveno spored vrednosta na ostvarenite vkupni prihodi i ostvareniot neto profit vo 2011 godina, a pokraj glavnite rangirawa kompaniite }e bidat analizirani i spored goleminata na aktivata i kapitalot, brojot na vraboteni i glavnite pokazateli za profitabilnost i uspe{nost vo raboteweto.

Vo prilog na rangirawata vo Edicijata }e bidat vklu~eni i pove}e analizi na podatocite i indikatorite za uspe{nost i efikasnost vo raboteweto na kompaniite i vo slednive sektori: Prehranbena industrija Telekomunikacii Metalurgija Energetika Trgovija i distribucija Grade`na industrija Site rangirawa }e bidat izraboteni vrz osnova na oficijalni i revidirani podatoci obezbedeni od oficijalni institucii vo R.Makedonija.

Pokraj rangirawata i analizite na rabotewteto na kompaniite vo izminatata 2011 godina, vo edicijata }e bidat objaveni pove}e tekstovi, analizi i kolumni koi treba da dadat odgovori i re{enija za polesno kreirawe na ekonomskata politika: Makedonskata ekonomija gi pre`ivuva najte{kite denovi. Koi se scenarijata za spas?

Kako da se spasat kompaniite od nelikvidnosta?

Dali e sega vreme za {tedewe i kratewe tro{oci?

Najgolemite predizvici i problemi na kompaniite

R

NAJUSPE[NI }e im bide korisna i na kompaniite, na bankite, na marketing agenciite, na mediumite i na doma{nite, kako i na stranskite kompanii da nosat mnogu podobri biznis odluki.

Veruvame deka edicijata Kapital 200 NAJGOLEMI I

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: mihajlovska@kapital.com.mk tel: 02 3298 110; faks: 02 3298 111 lice za kontakt: Gordana Mihajlovska