549-19.06.2012

вторник.19 јуни 2012 втор. max. 350 C min. 140 C

сре. max. 350 C min. 150 C

чет. max. 360 C min. 150 C

МБИ 10

1.921,04

+0,40%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.801,78

0,00%

ОМБ

119,54

-0,02%

ЕМУ

€

61,57

САД

$

48,95

Курсна листа на Народна банка на Македонија

ПреМИерИте се МеНуваат – ЦрвеНИте лИНИИ Не! Иста каша за Македонија готви секоја грчка власт! }7

interview

доаѓаат поскапи Како фармерите андреа Јосифовски можат да штедат си ја објави платата }10 хрватски производи!? }10 пари на енергија?! }4-5 БучКосКИ: Црвенковски е браната што не дозволува да потече река народ! }6 www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

Aдминистративците на задолжителна обука 30 часа годишно }8

50%

40%

38,2% 30%

број 549 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

20%

10%

13,7%

7,2%

0% 2008 I квартал -10%

II III квартал IV квартал квартал

2009 I квартал

II квартал

III квартал

IV квартал

2010 I квартал

II квартал

III квартал

IV квартал

2011 I квартал

II квартал

III квартал

-12,1%

И градежНИштвото влезе во КрИза

IV квартал

2012 I квартал

-9,8%

-20%

стр.

2-3

В.Британија

£

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

www.kapital.mk

АНДОНИс сАмАРАс

КОмЕНТАР

Грчкиот народ одбра европска иднина за Грција. Ќе соработувам со сите за да ја оствариме националната цел и да излеземе од оваа криза. Грција ќе се врати на патот на просперитетот.

poposka@kapital.com.mk

Изместени приоритети

У

50%

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

М

ГРАДЕжНИшТВОТО ГО ГуБИ ЗДИВОТ

40%

38,2%

30%

20%

10%

13,7%

7,2%

foto: FILIP POPOVSKI

0% 2008 I квартал

II III квартал IV квартал квартал

2009 I квартал

II квартал

III квартал

IV квартал

2010 I квартал

II квартал

III квартал

IV квартал

2011 I квартал

II квартал

III квартал

IV квартал

2012 I квартал

-9,8%

-12,1%

-10%

-20%

Познавачите велат дека статистиката веќе почна да ја отсликува состојбата на издишување на градежната експанзија, која силно почна лани и беше локомотива на македонската економија соња Јованова Наумовска

П

s.jovanova@kapital.com.mk

одатоците за лош старт на 2012 година, особено во секторот градежништво, кое забележа пад од 9,8%, се само потврда на негативните трендови во економијата на кои предупредуваа бизнисмените. Познавачите на состојбите велат дека бројките, сепак, се очекувани, особено затоа што минатата година

градежниците ја почнаа прилично активно, придонесувајќи за раст на секторот од дури 21,2%. Иако и годинава може да се види дека градежните компании повторно се ангажирани на многу проекти, се поставува прашањето на што се должи падот од дури 9,8%? Едно од објаснувањата е дека градежниците тешко го наплаќаат сработеното, што директно се

рефлектира во негативните бројки. “Можеби и не е намален обемот на извршени градежни работи, но многу е намалена наплатата за извршените градежни работи, што верувам дека се рефлектира во растот или падот на градежништвото. Друг клучен проблем е тоа што цените се многу паднати, спуштени се на многу ниско ниво. Ако за еден проект финансиран од државата порано конкурирале 5-6 фирми, сега се јавуваат по 15 компании, кои во обид да дојдат до каква-таква работа, конкурираат со неверојатно ниски цени. Излегува и дека големите компании конкурираат за изведување работи кои порано биле во доменот на помалите градежни фирми“, објаснува Никола Велковски, претседател на Градежната комора при Стопанската комора. Дополнителен проблем е тоа што за реализација на голем број од највредните

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

домашни учесници дизајнери и претставници од секторите туризам, културно наследство, дигитални технологии, занаетчиство ќе имаат можност да ги слушнат искуствата и практиките за креативните индустрии во Велика Британија, односно како креативниот потенцијал да се стави во функција на економскиот развој на земјата. Тоа е главна цел на Форумот за креативни индустрии што утре ќе го организира Британскиот совет-Скопје во соработка со Министерството за култура. Креативните индустрии во Велика Британија се во подем од 1990 година и денес учествуваат со 7% во БДП и со над милион вработени во секторот.

акедонија ќе ги признае дипломите стекнати на Косовскиот универзитет, објави заменикминистерот за образование, Сафет Незири. Македонската влада ја донела оваа одлука како резултат на соработката меѓу двете земји во сферите на образованието. Признавањето ќе се однесува на дипломите добиени по прогласувањето на независноста на Косово. „Бројот на студенти кои досега доставиле документи за прием, легализација и нострификација е значаен“, оцени заменик-министерот Незири.

И градежништвото

Катерина Попоска

ште во февруари годинава Владата се пофали дека ќе субвенционира одредени авионски линии ако досега никој не ги нуди, а се од круцијално значење за потребите на економијата и на граѓаните. Четири месеци подоцна лично премиерот изјави дека со државните субвенции очекува повеќе патници, поголем промет и поголем број туристи, кои поради евтините билети, ќе дојдат да ги видат македонските убавини. Но, ваквата идеја се изгуби во реализацијата. Неконзистентност е ако една мерка која треба да го развие авиосообраќајот во Македонија се сведе на давање пари само на една авиокомпанија. Унгарската нискобуџетна авиокомпанија Виз ер (*Wizz Air) ќе добие 3,5 милиони евра во следните три години. Која е целта на оваа мерка? Намерите се наѕираат само кога ќе видите кои с$ дестинаци ќе се субвенционираат - Малме, Ајндховен, Дортмунд, Минхен, Милано и Базел(?!) Сега што лови Владата: туроператори, туристи, дијаспора или го отвора македонското небо за побрза конекција со развиените економии?! Треба да се овозможи полесен транзит до САД, Западна Европа, арапските земји, а не да се кешираат климави дестинации, кои ги понудила компанијата само за да не пропадне тендерот?! И додека сите бевме во исчекување да слушнеме дека биснисмените и македонските млади и надежни интелектуалци евтино и директно ќе можат да летаат до прометните Франкфурт, Москва или до арапските земји, надежите потонаа со објавата дека евтини летови ќе има до Малме, Ајндховен... брее! Поразумно е да се даваат субвенции за клучните и барани дестинации за економијата. Не помалку дискутабилно е и што прави во овој случај концесионерот ТАВ. Со ова се помага работењето на ТАВ Македонија, односно се прави она што, всушност, концесионерот најави дека ќе го прави. Па, нели концесионерот требаше да лови поатрактивни и пофреквентни летови за побрзо да си ја врати инвестицијата? И после, зошто две години се крие концесискиот договор меѓу Владата и ТАВ? Веројатно, токму во тој договор, можеби, кристално се опишува на што с$ се обврзале ТАВ и македонската Влада.

80

“ лидер на Нова демократија

вторник 19/06/2012

македонија ќе ги признае косовските дипломи

> БРОЈКА

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

> БРОЈКА

Бензините поевтинија за 3,5 денари, дизелот за 3 денари за литар

М

6,3%

се намали бројот на живородени деца во земјава лани во споредба со 2010 година, што е 1.526 деца помалку. Според податоците на Државниот завод за статистика, во земјава лани се родија вкупно 22.972 деца, од кои живородени се 22.770 и 202 мртвородени. Во структурата според полот кај живородените деца машките имаат поголемо учество, и тоа 51,6%.

алопродажната цена на бензините се намали за три денари за литар, со што еуросупер од 95 октани во следните две недели ќе се продава за 78 денари за литар, додека најупотребуваниот бензин - еуросупер од 98 октани за 80 денари. Со последната одлука на Регулаторната комисија за енергетика, дизелот и екстралесното масло за домаќинство поевтинија за три денари за литар, и сега чинат 67,5 денари, односно 56 денари. Мазутот, пак, поевтини 2,5 денари за килограм и се продава по 42,4 денари. Но, ако се земе предвид дека нафтата на светските берзи повторно поскапе, откако изборните резултати во Грција покажаа дека оваа земја ќе остане во еврозоната, не се исклучува можноста за две недели бензините повторно да почнат да поскапуваат. Суровата нафта на азискиот пазар вчера достигна близу 85 долари за барел. Нафтата на Њујоршката берза се зголеми за 80 центи, достигнувајќи 84,83 долари за барел, додека на меѓународната берза во Лондон цената на нафтата „брент“ се зајакнала за 86 центи и изнесува 98,47 долари за барел.

влезе во криза

лидери

С

фРАНсОА ОлАНД

Т

оа што го навести во првиот круг од парламентарните избори го потврди во вториот, на кои Социјалистичката партија освои апсолутно мнозинство

не им беше денот

Се чека изградбата на автопатот Демир Капија-Смоквица

Бавниот старт на градежништвото годинава го потврди и бројот на издадени одобренија за градење. Од почетокот на годинава до април, до кога и има регистрирано Државниот завод за статистика, издадени се 753 дозволи за градење, што е 0,9% помалку од лани. Иако со ребалансот на Буџетот дури половина од вкупното кратење од 120 милиони евра е за изградба на градежни објекти, што претставува директен удар врз градежната индустрија, сепак, градежниците оптимистички очекуваат подобрување на состојбите со најавениот најголем инфраструктурен проект во земјава, автопатот Демир Капија-Смоквица. Домашните градежни компании повеќе од шест месеци се во исчекување на изборот на фирма која ќе го гради автопатот, што постојано се одолжува. Познавачите коментираат дека најголемите домашни градежни компании,

9,8% 38,5

падна градежништвото во првиот квартал од годинава

милиони евра скрати Владата со ребалансот на Буџетот за изградба на градежни објекти годинава И додека нашите најголеми градежни компании се надеваат на повеќе работа дома, на странските пазари речиси целосно ја изгубија работата. Минатата година имаа три пати помалку договорени и извршени градежни работи во странство отколку во 2007 година, кога е постигнат рекордот на извоз на градежни услуги од Македонија од дури 81,6 милиони евра. Градежниците ја бараат вината во светската економска криза, која ги измести сите градежни параметри во земјава. Проблемите со наплата на сработеното дома и во странство и неможноста од обезбедување на високите банкарски гаранции се главните причини кои ја прават 2011 година најлоша за македонското градежништво во странство.

2,3%

се очекува да достигне просечната реална камата по која се отплаќа јавниот долг на земјата, проценува ММФ во својот најнов извештај. Просечната каматна стапка на јавниот долг годинава изнесува 0,3%. Економистите проценуваат дека трошоците за позајмување пари на меѓународните пазари на капитал постепено ќе растат поради нестабилноста на глобалната економија и особено поради хаосот во еврозоната.

победник и губитник

+

о организација на Британскиот совет, за првпат во Македонија ќе се случи Форум на креативни индустрии, кои треба да го стават креативниот потенцијал во функција на развојот

Бетон и Гранит, прават напори да учествуваат како подизведувачи во изградбата на автопатот, кој е најголем инфраструктурен проект во државата. Од градежната компанија Бетон се надеваат дека имаат можност да учествуваат како подизведувачи во проектот бидејќи се компанија која има голема градежна оператива. „Се надеваме на изградбата на автопатот Демир КапијаСмоквица. Во моментов, тоа е клучен инфраструктурен проект во државата. Ние имаме голема градежна оператива. Потребни ни се такви големи проекти, бидејќи инвестициите во инфраструктурата се единствена перспектива за раст на градежништвото“, вели Трајко Трпески, генерален директор во Бетон. На нови градежни активности се надеваат и во Сојузот на стопански комори, од каде што очекуваат раст на градежништвото кон крајот на годината. „Не станува збор за голем пад, затоа што ако ни дадат да работиме еден голем инфраструктурен проект, веднаш ќе се добие раст од 10%. Најверојатно, падот се должи на тоа што лани имаше навистина градежна експанзија, сите градежни компании се ангажираа, сега веќе се вршат завршните работи и нема поголема активност“, вели Сеад Кочан, претседател на Градежната комора при Сојузот на стопански комори.

> БРОЈКА

ПОБЕДНИК

КРИсТОфЕР К РИс РИ сТО ТОф фЕР ИВОН

градежни проекти, според податоците на Народната банка, градежните компании се задолжиле кај банките 280 милиони евра, од кои 7% се спорни за враќање. Познавачите коментират дека иако процентот на спорни кредити можеби не е голем, сепак, градежните компании ќе станат проблематични должници.

3

жИВКО мИТРЕВсКИ

С

ојузот на синдикати на Македонија како да не постои, па вработените во здравството решија преку нов синдикат да си ги бараат своите права пред државата

Докажано е дека оние компании кои ги следат трендовите на пазарот најмногу успеваат пред своите конкуренти. Последниот обид на извршниот директор на светскиот лидер во производство на софтвер, Мајкрософт, Стив Балмер, да влезе на хардверскиот пазар, и тоа во сТИВ производството на таблетуреди, кои претставуваат БАлмЕР брзорастечки сегмент на технолошкиот пазар е полн погодок. Серијата правилни чекори кои ги направи Стив Балмер откако е на чело на Мајкрософт, како на пример, купувањето на компанијата за интернет-разговори Скајп и купувањето на значаен удел во Нокиа, како и стартувањето на новата социјална мрежа, претставува доказ дека Мајкрософт работи на нешто големо, со што планира да ја заостри конкуренцијата на пазарот. Доказ дека долгорочните планови на Балмер ќе бидат успешни e и прогнозата дека софтверот за мобилни телефони на Мајкрософт, односно Windows Phone, за само четири години ќе има најголем удел на пазарот на „паметни“ телефони.

_

ГуБИТНИК Во Собранието последниве неколку недели се чини владее тотален хаос. А првиот човек, Трајко Вељановски, не наоѓа за потребно да ги реши проблемите. Закажување на седници и комисии во исто време, е случај кој веќе подолго време претставува проблем. Пратениците, кои пак поради летниот период ТРАЈКО се во неполн состав, мора ВЕљАНОВсКИ сами да изберат на која комисиска расправа или седница ќе учествуваат. Така, повеќе од комисиските расправи остануваат без кворум, па мора да се откажат. Со ова не трпи само собраниската работа, туку и законодавниот систем. Така, најголем број од законите не се донесуваат во предвидениот рок. Згора на с$, на Вељановски му се случи инцидент со ладно оружје кога вработен во техничките служби нападна колешка со што се доведува во прашање и безбедноста на собранието. Парламентарниот дом наместо да биде центарот на демократијата, с$ повеќе личи на улична расправа.

мисла на денот

ДЕЈВИД КАмЕРОН

И

ако британскиот премиер им објасни на Меркел, Оланд, Монти и на Рахој дека кризата во ЕУ е погубна, сепак, најмногу се нервира затоа што британската економија не е имуна на неа

Почни да го Правиш она што сакаш да го видиш во иднина.

Вилијам Џејмс американски филозоф

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

Бруто-домашен производ по сектори -12,00%

-10,00%

-8,00%

-6,00%

-4,00%

-2,00%

Извор: Државен завод за статистика

0,00%

Земјоделство

фото на денот...

2,00%

4,00%

6,00%

8,00%

1%

Рударство и преработувачка индустрија

-9,60%

Градежништво

-9,80%

Трговија

0,30%

Хотели и ресторани

5,80%

-0,10% Сообраќај и врски

Финансиски активности Јавна управа, образование, здравство

А

3% 2,30%

нализата на движењето на економијата по сектори во првиот квартал од годината, покажува дека најголем пад има кај градежништвото, рударството и преработувачката индустрија. Тоа придонесе БДП да падне 1,4% во споредба со истиот период лани. Некои сектори како што се угостителството, финансискиот сектор и јавната управа, сепак бележат раст.

П

рогонетиот тибетски будистички лидер Далај Лама има своја целонеделна турнеја во Обединетото Кралство. Во Манчестер, Англија, Лама вчера имаше обраќање за идеалите кои се во суштината на будизмот.

светот низ медиумите... Вечерње Новости

ивица дачиќ ја зацврстува позицијата за преговори за новата влада. Заедно со Млаѓан динкиќ од г-17 и со уште неколку помлади партии дачиќ ќе бара што повеќе ресори во идната српска влада.

lll

The Guardian

„грција & даде шанса на европа“ - вака лондонскиот весник ја коментира победата на нова демократија на изборите во грција. Британските медиуми коментираат дека дури сега се гледа колкаво е олеснувањето во европа од поразот на ултралевичарите од а атина.

lll

Time

американскиот магазин ја открива судбината на десетици милиони имигранти во Сад кои секојдневно живеат во страв од депортација. весникот го отвора клучното прашање - дали овие луѓе треба да се сметаат за американци?

lll

The Wall Street Journal Asia

Јапонија почна со рестартирање на дел од нуклеарните централи. настанот е проследен со големо медиумско внимание и бројни негодувања на разни групи граѓани низ земјата кои не можат да го заборават апокалиптичното сценарио од пред нецели две години.

lll

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Законот за сметководство ги вознемири сметководителите

2 3

Секој граѓанин должи по 650 евра

4

Влaдата „турбо“ вработува, невработеноста не се намалува!

Граѓаните бараат од државата право да инвестираат во странство

Со печката на пелети температурата во пластениците е константна, а заштедата за струја е огромна.

Со печката на пелети се заштедуваат до 85% од трошоците за загревање на пластениците.

Како фармерите можат да штедат пари на енергија?!

Во последните неколку години е зголемен интересот кај земјоделците за користење системи кои работат со обновливи извори на енергија. Проблемот е што не се целосно запознаени со можностите кои им стојат на располагање и со бенефитите коишто ќе ги имаат со нивното користење александра Спасевска

М

spasevska@kapital.com.mk

акедонските земјоделци многу малку, речиси и воопшто не размислуваат за користење обновливи извори на енергија. Иако на тој начин може многу да заштедат на трошоците за енергенси кои ги користат во производство на земјоделски производи, сепак голем дел од нив не се информирани за можностите коишто постојат, а се и скептични за искористување нови модерни технологии. Иако во последните години е зголемен интересот за користење сончеви колектори, ветерници, најголем проблем е тоа што фармерите и земјоделците не знаат како и за што да ги применат. Во рамки на приближувањето на Македонија кон Европската унија согласно со директивите, секоја земја-членка мора 20% од производството на енергенси да го произведува од обновливи извори на енергија.

Во таа насока, колку порано почнеме да ги применуваме овие практики, толку побрзо ќе има развој на земјоделството и ќе станеме поконкурентни на европските пазари. Македонија може да користи повеќе европски фондови наменети за инвестиции во обновливи извори и рурален развој. Во изминатите неколку години, во рамки на проектот за промовирање одржливи земјоделски практики во руралните средини на СИДА (Шведската агенцијата за меѓународен развој и соработка) беа поддржани петмина земјоделци, кои со имплементирање на системи за користење обновливи извори на енергија успеаја да ги намалат трошоците на производство. Преку нивните примери може да се види дека колку побрзо сфатиме дека мора да се применуваат нови модерни практики во земјоделството, токлу полесно ќе биде да се прилагодиме по влезот во ЕУ.

Со сончев колектор до двојно пониски сметки за струја

Една од десетте куќи во село Соколарци, општина Чешиново-

Облешево, која прва воведе сончев колектор е домот на Николинка Божинова. Семејството одгледува 230 овци и 50 јагниња и произведува повеќе од седум тони млеко годишно. Како резултат на с$ поголемите трошоци за струја, за одржување на хигената на нивната фарма и на садовите за чување на млекото и сирењето, Николинка решила да стави сончеви колектори за затоплување вода. „За колекторите слушнав на една земјоделска трибина, на којашто присуствував и таму имаше информации дека со помош на странски фондови можам да аплицирам и да добијам пари за сончев колектор. И бидејќи имам големи трошоци за загревање на водата за овците, решив да ставам и јас. Вкупната моја инвестиција беше 14.000 денари, а од СИДА добив 15.000 денари“, објаснува Божинова. Таа вели дека процедурата за добивање документи и за аплицирање не била сложена, а со колекторот заштедува електрична енергија. „Порано плаќав 1.200 денари за струја, сега сметката ми е само 600 денари. Топлата вода

најмногу ми треба за миење на садовите и за опремата кога го предавам млекото за млекарницата и за правње сирење“, објаснува Божинова. Таа вели дека откако го поставиле сончевиот колектор потоа уште дест куќи во селото купиле. Бидејќи произведува големи количини житни култури, од кои како остаток има многу слама која нема каде да ја складира, Илија Серафимов од пробиштипското село Пуљарци морал да најде начин што да прави со неа откако стапила на сила забраната за палење. Така при посета на еден саем во регионот, тој видел машина за производство на брикети од слама којашто веднаш решил да ја купи, раскажува Серафимов. И не зажалил. „Се распрашував по луѓе, воспоставив контакт со земјоделци од Хрватска коишто веќе ја користат и веднаш решив и јас да набавам“, вели Серафимов. Неговиот план е да произведува околу 120 тони брикети годишно, колку што му е и производството на слама, кое му останува по жетвата, а ќе има работа за 10 месеци.

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

проЦенки...

3 факти За...

135 69

484.041

субјекти се занимавале со радиодифузна дејност во земјава минатата година, покажуваат податоците од Државниот завод за статистика

радиодифузери емитуваат радиопрограма, а 66 телевизиска програма, од кои едно е јавно радиодифузно претпријатие

час телевизиска програма емитувале трговските радиодифузни друштва, од кои најголем дел (26,2%) се играна програма

МиХаел ШМит

директор на Унијата на Германските комори во Македонија

невработеноста на младите најголем проблем за Македонија

Д

иректорот на Унијата на Германските комори во Македонија, Шмит, исткана дека најголем проблем на Македонија е големата невработеност. Квалитетот на работата е дополнителен проблем со кој се соочуваат германските инвеститории на македонскиот пазар. „Најголем проблем на Македонија е големата невработеност, посебно невработеноста меѓу младите. Пречки со кои се соочуваат германските компании пак, е тоа што пазарот не е доволно познат. Важни се и квалитетот, нормите и стандардите коишто се бараат“, потенцираше Шмит.

1.100

метри од улицата „Митрополит Теодосиј Гологанов“ во Скопје ќе се реконструираат во наредниот период. Реконструкцијата ќе го опфати потегот од крстосницата на „Митрополит Теодосиј Гологанов“ со улицата „Френклин Рузвелт“ до крстосницата со улицата „Братфордска“ и булеварот „8 Септември“. Оваа сообраќајница ќе добие четири коловозни ленти и вкупна ширина на коловозот од 16 метри.

73.978

Машината произведува околу 60 килограми брикети од слама на час.

николинка Божинова

фармер

Порано плаќав 1.200 денари за струја, сега сметката ми е само 600 денари. Топлата вода најмногу ми треба за миење на садовите и за опремата кога го предавам млекото за млекарницата и за правење сирење. Иако с$ уште нема купувачи, вели дека има интерес и дека досега неколкупати му се јавиле и го прашувале за купување. „Машината произведува околу 60 килограми брикети на час. Сега сум на почеток, но има интерес за брикетите. Очекувам инвестицијата од 10.000 евра, од кои само 5.000 се сопствени средства, да ги вратам за две до три години“, вели Серафимов. Според него, еден тон брикети менуваат 4.200 киловат-часови електрична енергија.

Загревање на пластеници со пелети, ги намалува трошоците до 85%

Најголем проблем на земјоделците кои одгледуваат зеленчук под пластеници е нивното загревање. И покрај тоа што цените на енергенсите растат од година во година, многу е тешко да се задржи константна температура на пластениците. За да најдат поевтин начин за загревање и намалување на трошоците, Данаил Паланков од струмичкото село Муртино, кој произведува раноградинарски производи под пластеници, и Дамјан Смилков од гевгелиското село Богородица, кој одгледува цвеќе, исто така во пластеници на многу лесен начин успеале да си ги решат проблемите со загревање. „Цените на енергенсите во последните неколку години се вивнаа до бескрај. За загревање на

даМЈан СМилков

часа телевизиска програма на албански јазик е емитувана во Македонија во минатата година од страна на трговските радиодифузни друштва. Програмата на албански јазик е втора по застапеност, по програмата на македонски јазик, која во 2011 година се емитувала во 265.496 часа.

земјоделец

Имаме голема заштеда. Една од најголемите бенефиции кај овој систем е што во текот на ноќта нема потреба да се ложи печката дополнително, туку системот е така наместен да работи без прекин во текот на целата ноќ. пластениците досега користев нафта и дрва во печки, но не можев да постигнам константна температура. Кога слушнав дека имам можност да имплементирам систем за загревање на пластениците со обновливи извори на енергија, поточно со пелети, веднаш размислував да најдам начин како да го набавам“, објаснува Паланков. Тој вели дека прво системот ќе го користи само за загревање на насадот, а потоа ако има ефекти и на сите пластеници. „Во околината на селото има неколку пилани кои не знаат што да прават со пилевината од дрвото и се договорив да ми дадат пилевина, а јас да купам машина за производство на пелети, кои потоа ги користам во системот за загревање на пластениците за производство на расад“, вели Паланков. Тој објаснува дека целата инвестиција е 20.000 евра, од кои 10.000 евра е сопствена иневстиција на двајцата земјоделци и на сопственикот на пиланата. „Сега заштедувам до 85% од трошоците кои досега ги имав за загревање на пластениците, што е голема заштеда“, вели Паланков. Дамјан Смилков преку целата година произведува цвеќиња во пластеници. Досега ги загревал со буриња на примитивен начин за да не замрзнат, а сега со биомаса, односно со пелети, што во голема мера го зголемило производството и квалитетот на цвеќињата.

Зоран коњановСки

заменик-министер за земјоделство

Ќе се бара правична цена за житото

М

инистерството за земјоделство ќе посредува меѓу Сојузот на земјоделци и мелничарската индустрија за евентуални проблеми во претстојната жетва. „Мора да се најде договор кој ќе биде во интерес на мелничарите, но и на производителите на жито и ќе се амортизираат проблемите предизвикани од зголемената цена на нафтата и други дополнителни трошоци. Сигурен сум дека претставниците на мелничарската индустрија ќе имаат разбирање и ќе продолжат да градат партнерски односи со земјоделците. Веруваме дека ќе се определи правична цена за откуп на житото пред почетокот на годинешниот откуп“, вели заменик-министерот за земјоделство, Зоран Коњановски. Од Сојузот на земјоделци очекуваат цената на житото да не биде пониска од 15 денари за килограм.

топ веСти... Законот за сметководство ги вознемири сметководителите

С

метководителите и сметководствените бироа ќе можат да вршат сметководствени работи само ако добијат лиценца за работа од институтот на сметководители и овластени сметководители. За да добијат лиценца, ќе треба да полагаат испит за стекнување уверение за сметководител и овластен сметководител. Сите сметководители, сметководствени бироа и друштва за вршење сметководствени работи ќе бидат јавно објавени на интернет-страницата на институтот на сметководители. Ваквите одредби од новиот закон за сметководствени работи предизвикаа жестока дебата на пратениците и од власта и опозицијата, но и од претставниците на сметководствените бироа, присутни на првото читање на законот на собраниска комисија. Дебата отвори особено членот кој предвидува лиценца сметководител да добие оној кој има стручно средно образование, додека овластен сметководител да се нарекува оној со завршено високо образование. „50 години се занимавам со сметководство и ќе прашам како може некој кој полагал испит за сметководство на факултет и за него се подготвувал четири месеци да биде постручен од оној што води 20 години сметководство? Јас бев вознемирен од законот и тоа не толку од содржината, туку од причнините поради кои се носи“, вели Борис Стојменов, пратеник од ВМРО Македонска. Предлагачот, Министерството за финансии, објасни дека законот е на барање на сметководителите, кои преку своите здруженија и комори барале поголема одговорност од сметководителите и јакнење на стандардите. Досега, нерегулираните односи и непостоењето правила доведувале до нелојална конкуренција. Законот предвидува институтот на сметководители и овластени сметководители да биде единствено професионално тело на национално ниво. Институтот ќе има обврска да држи обуки и испити, ќе издава лиценци и уверенија, ќе го контролира работењето и ќе изрекува дисциплински мерки врз сметководителите.

СдСМ: државата да инвестира во производство на струја од обновливи извори

С

ДСМ побара Владата веднаш да ги објави пресметките и предвидувањата за тоа колкава ќе биде цената на електричната енергија на крајот од оваа година, а и до 2015 година. Потпретседателот на партијата, Зоран Јовановски, истакна дека земјата има преземено обврски кон меѓународната енергетска заедница кои треба да ги исполни, а тоа директно ќе влијае во насока на зголемување на цената на струјата. „Владата мора да има пресметки и очекувања за тоа колкава ќе биде цената на струјата и тие нејзини пресметки и очекувања треба да ги објави. Граѓаните треба уште сега да знаат која ќе биде цената на струјата во наредниот неколкугодишен период, за да можат да планираат, да си направат пресметка и да одлучат кој енергенс ќе им биде финансиски најисплатлив кога ќе дојде следната зима“, истакна Јовановски. СДСМ предложи формирање на ново друштво со доминантна државна сопственост кое директно ќе инвестира во производство на електрична енергија од обновливи извори. „Години наназад слушаме за изградба на соларни централи, ветерници, итн., а нема конкретни резултати. Државата има локации, наједноставно и најбрзо може да си ги собере сите потребни одобренија и дозволи и има директна контрола врз МЕПСО и ЕЛЕМ, кои треба да овозможат продажба на произведената електрична енергија. Со ваквата мерка расположливите пари во буџетот ќе се користат за продуктивни намени, ќе се зголеми домашното производство, ќе се намали увозот на електрична енергија и повеќе девизи ќе останат во земјата“, потенцира Јовановски. Опозицијата побара повеќе инвестиции од државата и во образованието преку реконструкции на најмалку едно училиште од секоја општина.

2.200 2.000

1.800 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 04/12

БерЗа МБи 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.921,04 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

2.827,62 1.914,62

На Македонската берза е НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК остварен промет од редовното Даскал Камче Кавадарци тргување од 105.511,53 евра вчера, МБИ 10 со пад на прометот 1.500,00 од 69,51%. Прометот од +500 тргување со обврзници+50,00% падна 1.921,04 за 76,72%. На официјалниот 2010/2012 Max. пазар најголем пораст во2.827,62 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 2010/2012 1.914,62 понеделникот имааMin. акциите на Млаз Богданци Реплек, а најголем пад акциите на Скопски Пазар. Главниот НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 1.921,04 144,00 берзански МБИ-10 Даскал Камчеиндекс Кавадарци 2010/2012 2.827,62 МБИ 10 за 0,40% иMax. -15,00 -20,00% порасна трговскиот 2010/2012 Min. 1.914,62 МБИ 10 заврши со 1.921,04 ден го 1.500,00 МБИ 10 МБИ 10 индексни поени. Индексот на 1.921,04 +500 +50,00% НАЈГОЛЕМ обврзници ОМБ на дневно ниво DOW JONES ДОБИТНИК 1.921,04 2010/2012 Max. 2.827,62 1.921,04 Даскал за Камче падна 0,02%.

1.921,04Кавадарци Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. Млаз Богданци 2010/2012 ДОБИТНИКMin. НАЈГОЛЕМ

1.914,62 2.827,62 2.827,62 1.914,62 2.827,62 1.914,62 1.914,62

1.500,00

+500

+50,00%

144,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 1.500,00 +500 144,00 DOW JONES +500 +500

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Даскал Камче Кавадарци НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Даскал Камче Кавадарци 13.000 Даскал Камче Кавадарци -15,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Даскал Камче Кавадарци 12.500 Млаз Богданци +500 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500

-20,00% +50,00% +50,00% +50,00% +50,00% -20,00%

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -15,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Млаз Богданци Млаз Богданци Млаз Богданци DOW JONES

10.500

Млаз Богданци 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

144,00 144,00 -15,00 144,00 144,00 -15,00

17/02

-20,00% -20,00% -20,00% -20,00%

13.500 13.000

-15,00 12.500 -15,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

12.713,44 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

+0,49%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.473,90 8.569,32 19/11 1.329,10 2.836,33 6.196,35 725,57

05/10

+0,13% +0,01% 17/02 +1,08% +0,63% +0,94% +0,17% +0,49%

03/01

12.713,44

05/10

19/11

03/01

17/02

Американските05/10 акции19/11 благо паднаа 03/01 17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 како07/07 резултат загриженоста 21/08 на 05/10 19/11 03/01 17/02 ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ за влошување на должничката 12.713,44 криза100во Европа откако цената+0,13% на FTSE 5.473,90 +0,49% евро долар Фунта евро шпанските обврзници се искачи на Nikkei225 8.569,32 +0,01% највисоко ниво во ерата наСТАПКА еврото. СТАПКА S&P 500 1.329,10 +1,08% Десетгодишните обврзници 12.713,44 Nasdaq 2.836,33 +0,63% ДРУГИ ПАЗАРИ на1,2420 Шпанија пораснаа за 7%,1,2651 12.713,44 DAX 6.196,35дека +0,94% ПРОМЕНА ПРОМЕНА +0,49% создавајќи загриженост на 12.713,44 FTSE 100 5.473,90 +0,13% TOPIX 725,57 +0,17% 12.713,44 државата ќе & треба надворешно +0,49% -0,20% Nikkei225 8.569,32 +0,2% +0,01% +0,49% задолжување. +0,49% S&P 500 1.329,10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

+1,08% Nasdaq 2.836,33 +0,63% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 6.196,35 +0,94% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.473,90 +0,13% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 725,57 +0,17% Nikkei225 8.569,32 +0,01% FTSE 100евро 5.473,90 +0,13% евро долар Фунта FTSE 100 5.473,90 +0,13% S&P 500 1.329,10 +1,08% Nikkei225 8.569,32 +0,01% FTSE 100 5.473,90 +0,13% ЗЛАТО Nikkei225 8.569,32 +0,01% СТАПКА Nasdaq 2.836,33 СТАПКА +0,63% S&P 500 1.329,10 +1,08% Nikkei225 8.569,32 +0,01% S&P 500 1.329,10 +1,08% ВАЛУТИ DAX 6.196,35 1,2651 +0,94% Nasdaq 2.836,33 +0,63% S&P 500 1.329,10 +1,08% 1,2420 Nasdaq 2.836,33 +0,63% TOPIX 725,57 ПРОМЕНА +0,17% DAX 6.196,35 +0,94% Nasdaq 2.836,33 +0,63% ПРОМЕНА DAX 6.196,35 -0,38% +0,94% евро долар TOPIX 725,57 +0,17% Фунта евро 6.196,35 DAX +0,94% TOPIX 725,57 +0,17% -0,20% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 +0,2% TOPIX 725,57 СТАПКА +0,17% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2651 1,2420 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта

други паЗари

1.621,90

VALUTI 96,04

£ €

Фунта евро -0,20% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2420

€ $

евро долар +0,2% -1,64% СТАПКА евро долар евро долар

1,2651 1,2651 1,2651 1,2651 +0,2% +0,2% +0,2% +0,2%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2420 1.621,90 ФЈУЧЕРСИ 1,2420 1,2420 -0,20% -0,20% -0,20% -0,20%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА -0,38% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.621,90 ФЈУЧЕРСИ 96,04 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.621,90 1.621,90 96,04 1.621,90 1.621,90

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

96,04 96,04 96,04 96,04

-0,38% -1,64%

-0,38% -0,38% -1,64% -0,38% -0,38%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент -1,64% -1,64% -1,64% -1,64%

податоЦите Се од претХодниот ден до 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

Марио драги

претседател на Европска централна банка

“

Европската централна банка им даде поддршка на банките од 1.000 милијарди евра во итни заеми, а сега дојде ред на владите да делуваат.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ вторник 19.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика Хасипи задоволен од Мешовитиот комитет во Брисел

М

ешовитиот комитет кој минатата недела заседаваше во Брисел го донесе досега најдобриот текст и заклучоци за македонските интереси. Но, за нивно валоризирање е потребно зголемено лобирање во европските институции и националните парламенти на земјите-членки на ЕУ. Ова е заклучокот на дел од членовите на собраниската Комисија за европски прашања, кои вчера требаше да расправаат по заклучоците од Мешовитот комитет, но поради немање кворум, расправата се одложи. „Ова е досега најдобар усвоен текст во однос на македонските интереси. Овие амандмани имаат исклучителна тежина. Добро е што добија сериозна поддршка и од делегацијата на Европскиот парламент, бидејќи за да се усвои

аманданот, потребно е да имате мнозинство и од вашата делегација и од делегацијата на Европскиот парламент. Оваа позитивна атмосфера би требало добро да се искористи. Ќе видиме како ќе се развиваат работите кај јужниот сосед. Таму завршија изборите, каква влада ќе се формира, за да можеме да го искористиме овој позитивен момент да ја забрзаме таа наша ЕУ-агенда", рече копретседавачот на Мешовитиот комитет од македонска страна, Кенан Хасипи. Претседателот на собраниската Комисија за надворешни работи, Атнонио Милошоски пак, истакна дека ваквите позитивни заклучоци на Комитетот се резултат на сложната и обединета македонска делегација, која без разлика на партиската припадност, едногласно побара интересот на Македонија да биде испочитуван.

СДСМ: МРТ се злоупотребува за владини реклами кои прават етнички поделби

Н

аместо на дебатни емисии, како што пишува во планот за работа на МРТ, времето се троши на владини глупави и дебилни реклами, кои будат етнички поделби,- рече пратеникот на СДСМ, Јани Макрадули, во жарот на собраниската расправа за финансиските планови и извештаи на јавниот сервис. Опозицијата потсети и на кажаното од претседателот на Советот на МРТ, Слободан Чашуле, дека до смената на извршните директори Каранаков и Гаштов во куќата се водело погрешно книговодство, односно биле трошени пари на граѓаните на погрешен начин. Откако СДСМ обвини и за игнорантски однос на владејачкото мнозинство кон нивните предлози, во знак на револт, одби да влезе во салата за гласање по поканата на спикерот, Трајко Вељаноски. Бидејќи ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ не успеаја да обезбедат доволно гласови, изјаснувањето е одложено за утре.

Од идната година судиите ќе мора да имаат просек 8 Наместо од јули 2013 година, високите критериуми за избор и напредување на судиите ќе почнат да важат од почетокот на идната година. Измените во Законот за судови се прават во согласност со Законот за кривична постапка, кој ќе се применува само за делата од организиран криминал и корупција Марија Севриева

В

sevrieva@kapital.com.mk

исоките критериуми за избор на судиите во основните судови ќе почнат да важат од почетокот на идната година. Просек 8 во двата степени од студирањето, 300 кредити според Европскиот кредит трансфер систем, меѓународно признат сертификат за познавање странски јазик, психолошки и тест на интегритет се условите кои ќе мора да ги исполнат идните судии за да можат да делат правда. Овие критериуми ќе важат и за напредувањето на судиите во апелационите судови и во Врховниот суд. Ваквите измени се направени поради усогласување на Законот за судови со Законот за кривична постапка, чија примена за делата од организиран криминал и корупција ќе стартува наесен. „Оваа одредба е изготвена во согласност со

активностите предвидени во пристапниот дијалог на високо ниво меѓу Република Македонија и Европската унија“, се вели во предлог-измените на Законот за судовите. Имено, една од најзначајните новини во Законот за кривична постапка е пренесувањето на истрагата од судска надлежност во надлежнст на Јавното обвинителство, што подразбира потреба од промени и во делот на надлежностите на основните судови. Наместо истрага, како досега, истражниот судија ќе има надлежност да спроведе претходна постапка за заштита на слободите и на правата на обвинетиот во согласност со одредбите од новиот Кривичен законик. Основните судови и судовите со проширена надлежност ќе одлучуваат за кривични дела за кои е определена казна затвор до пет години, за сите видови прекршоци, освен за

прекршоци кои со закон се ставени во надлежност на орган на државна управа или друг орган што врши јавни овластувања и други. Поактивната улога на јавните обвинители според новиот Закон за кривична постапка ќе значи водење на истрагата, афирмирање на вонсудско спогодување и поедноставени постапки, докажување од страна на странките, ефикасна контрола врз полицијата. Прокрај промената на улогата на обвинителите, ќе се забрза и судската постапка. Строги рокови за донесување и писмена изработка на пресудата, рационализација на

Бучкоски: Црвенковски е браната што не дозволува да потече река народ! Поранешниот премиер Владо Бучкоски, актуелен по отворените напади на политиките на СДСМ, партијата чиј лидер беше и каде што политички израсна, во интервју за „Капитал“ зборува за реформите кои според него, се неопходни да ги направи опозицијата за да успее во борбата со ВМРО–ДПМНЕ. Целото интервју со Бучкоски можете да го читате во магазинот „Капитал“ Катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

XXПотпретседателот на СДСМ, Зоран Заев, во интервју за „Капитал“ кажа дека Црвенковски ќе се повлече во вистинскиот момент. Кога би бил тој вистински момент? Зоран Заев го знам од почетокот на неговата политичка кариера, му дадов шанса и верував во него. Сега имам хендикеп да се конфронтирам со неговата наивност. Вистинскиот момент за повлекување на кој било политичар кој е долго

на политичката сцена, ако е искусен, е пред поразот. Па да направи ситуација во поразот да има нов квалитет. Правилото во политиката е јасно – или ќе се повлечеш навреме, ете, без да дефинираме што е навреме или по првиот пораз. Мислам дека повлекувањето на Црвенковски веќе не е можно. Неговата политичка судбина тој ја врза со успехот на локалните избори. Не верувам во тие приказни дека ќе замине.

XXКолку неговата борба со Груевски е лична? Ја сфаќам неговата желба да го победи Груевски. Но, не смее да биде тоа претворено во фрустрација која ќе ги загрози позициите на опозицијата. И цела година ни помина во контрапродуктивна смисла. Не сме рационални. Цела година се подготвуваме, наместо да бидеме рационални. Постојано како да ја подготвуваме партијата да биде на штрек како да ќе има вонредни избори, наместо објективно, по поразот да направиме план што треба да се направи.

XXГо пропушти ли Црвенковски моментот лани, на вонредните парламентарни избори,

системот на правни лекови, имплементација на документите на Европската унија и на Советот на Европа за казнената постапка се дел од критериумите кои според Законот, ќе бидат исполнети. Иако Законот за кривична постапка се одложува на две години за примена на целата територија според Акциониот план на Владата за негова имплментација, првата фаза е усогласување со останатите закони. Преостануваат обуките на субјектите кои ќе го применуваат Законот и јакнење на капацитетите на институциите.

во текот на кампањата да се повлече? Многумина опоменуваа дека не е доволно да имаме кандидат за премиер, а кампањата де факто да ја води тој лично. Ја контаминираше кампањата. Тој не остави простор да му се верува дека реално ќе се повлече. И во холивудско сценарио можеше, на пример, на последниот митинг во Куманово, пред изборниот молк, тој да даде оставка и да се повлече. Па условно речено, со таква шок-терапија во тој молк да анимираме уште 2,3%, колку што недостигаа за победа. Меѓутоа, тоа не се случи и сега СДСМ го носи тој хендикеп. Бев еден од неговите најблиски соработници и сега како да го слушам истиот од 2002 година, кога го уривавме Љубчо Герогиевски. Вели „овие избори се референдум, реката народ ќе потече по улиците“. Па тие кои се околу него, ако му се вистински пријатели треба да се искрени. Тоа е браната што не дозволува да потече таа река народ. Како да не ги слушаат оние добронамерници кои реално гледајќи ги работите зборуваат. Тој сега е магнет за сите критики на власта и тоа е едно. Но, неговите соработници молчат. Еве, видете го последното истражување на рејтингот. На прашањето дали Македонија оди во погрешна насока 67% велат да, каква е економската состојба, над 70% велат, лоша е. Но, ако ги прашате дали нешто ќе се смени со промена на власта, фантастични 64% велат не!

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вторник 19.06.2012

политика 7 Македонците, Србите и Црногорците отсега по канадски визи ќе патуваат во Виена?

Г

раѓаните на Македонија, Србија и Црна Гора, во иднина по канадски визи ќе треба да одат во Виена, зашто Канада одлучила конзуларните претставништва да ги пресели во австриската престолнина. Информацијата што ја објавија српските медиуми не ја потврдуваат од македонското Министерство за надворешни работи – велат дека немаат такви сознанија. Канада одлуката ја донела поради рационализација на трошоците, а адресата на која ќе треба да се обраќаат Македонците заинтересирани за визи е Лауренцерберг број 2, Виена, објавува српски РТС.

Трајчевски му ги претстави на Орав стратешките активности на СРД

К

ако да се унапреди соработката меѓу Советот за радиодифузија и Делегацијата на Европската унија во Скопје разговараа претседателот на регулаторното тело, Зоран Трајчевски, и евроамбасадорот Аиво Орав. Првата средба со Орав Трајчевски ја искористи за претставување на стратешките активности на кои работи Советот во однос регулирањето на пазарот на радиодифузната дејност во согласност со барањата на евроинтеграциите. „Советот активно учествува и во проекти финансирани од претпристапните фондови на ЕУ, наменети за градење на институционалните капацитети и исполнување на европските акти“, соопштија од СРД.

МНР изрази надеж за регионална стабилност по успешните избори во Грција

М

акедонското Министерство за надворешни работи ги поздрави успешно спроведените избори во Грција и се придружи кон очекувањата изнесени од лидерите на ЕУ. „Македонија има витален интерес од закрепнувањето на економијата во европски и во регионален контекст. Опстојување на реформскиот курс е од особено значење за целиот регион. Посакуваме зголемена предвидливост за иднината и интензивирање на соработката за надминување на тековната криза. Очекуваме посветено да работиме заедно, како соседи, со поддршка кон европските интеграции и економската консолидација. Тоа е клучен интерес за граѓаните на двете земји, но и за целиот регион“, се вели во соопштението од МНР.

Премиерите се менуваат – црвените линии не! Иста каша за Македонија готви секоја грчка власт! Со силна поддршка на меѓународната заедница, лидерот на Нова демократија, Андонис Самарас, успеа да го поттисне „левиот бран“ носен од СИРИЗА и повторно во Македонија да ги отвори дилемите – колку изборот на овој „националист“ негативно ќе се одрази врз решението на спорот и дополнително ќе ги забави македонските евроатлантски интеграции Катерина Синадиновска

З

sinadinovska@kapital.com.mk

алудни се анализи, прогнози и губење време за проучување на ефектите кои исходот од грчките парламентарни избори би го имале врз македонската политичка сцена и евентуалните разврски на спорот со името, од едноставна причина што настаните поврзани со нас не се креираат во Атина, туку во помоќните центри. Ова е заклучокот на македонските аналитичари, кои по првичните информации дека Нова демократија и лидерот Андонис Самарас се победници во вториот обид на јужниот сосед да избере политичко водство и да ја стабилизира државата која речиси една година функционираше без Влада. Андонис Самарас, човекот кој во 2001 година зборуваше дека нема потреба да се форсира решавање на спорот за името со „северниот сосед“ и дека „Атина треба да почека, затоа што Скопје ќе се распаднело кај и да е“ сега е најверојатна политичка фигура за нов премиер. Со силна поддршка на меѓународната заедница, Самарас успеа да го поттисне „левиот бран“ носен од СИРИЗА и повторно во Македонија да ги отвори дилемите – колку ова негативно ќе се одрази врз решението на спорот и дополнително ќе ги забави македонските евроатлантски интеграции. Ситуацијата во Грција, кон која се вперени очите на целиот свет за Македонија покрај проблем, оти јасно е дека грчката власт не беше ниту во блиска иднина ќе биде фокусирана на изнаоѓање решение на спрот за името, претставува и алиби – лесно да се минимизира нашата активност и посветеност за компромис со едноставно оправдување – таму долу, нема со кого да се разговара. Она во што македонските експерти се едногласни е дека кој и да дојде на власт во Атина, ние нема да „видиме фајде“ – нивните црвени линии се поставени одамна и тоа кај нив е политичка позиција за која партиите (без разлика од која политичка идеологија) имаат консензус. Оттука, пораките повторно одат кон дома – време ли е можеби нашите политички лидери да научат нешто од колегите од југ!?

Адреса за решавање на спорот за името сепак не е Атина... Вашингтон е!?

Универзитетскиот професор Стево Пендаровски вели дека политичката разврска во Грција нема воопшто да влијае врз процесот на решавање на спорот за името. „Единствено што може е да биде алиби кај нас за да кажеме дека од другата страна имаме нестабилна држава со која тешко се преговара. Реалноста е дека спорот не зависи и никогаш не зависел од добрата волја на власта во Атина и добро е што е така, оти во спротивно можеме да заклучиме дека никогаш и нема да се реши. Ним воопшто не им е гајле кога и дали ќе се најде компромис. За нив, ова не е прашање на живот и на смрт. Ниту ќе добијат, ниту ќе изгубат нешто и ако спорот остане отворен уште 100 години и затоа е факт дека Грција никогаш во овие 20 години не покажала вистински интерес за да се најдеме на половина пат“ вели Пендаровски. Затоа тој порачува дека македонската власт мора да покажат дека нам ни гори под нозете, дека решение ни е неопходно под итно и затоа треба да се лобира на вистинската адреса: „А тоа не е Атина, тоа е Вашингтон и треба да иницираме таму поголема активност и вклученост. Инаку, грчките црвени линии се јасни и без разлика кој ќе дојде на власт не може да очекуваме

некакво поместување во однос на позициите кон Македонија“, вели тој. Првиот министер за надворешни работи на независна Македонија, Денко Малевски, цени дека исходот во Атина има позитивна нишка од само еден аспект: „Грците беа доведени во ситуација да избираат меѓу две зла и овојпат го избираа помалото. Се чини како да се исплашија од непознатото, од Ципрас и од неговите идеи. Сепак, немаа одговор што би донела таа нова политика која би одела контра Европската унија или во најмала рака би ја дистанцирала Атина сосема од европските позиции. И кога правиме сериозна анализа не може да не се каже дека од аспект на глобалната стабилност, од аспект на регионот и неговата иднина, Грците направија добар избор. Грција треба да остане вклештена во Сојузите“, анализира Малевски. Тој се согласува дека за Македонија нема некоја голема разлика кој ќе дојде на власт на југ, од едноставна причина што грчките црвени линии за спроот за името се јасни и не се од вчера: „Тие се кристално исцртани и нема да се менуваат секојдневно. Но, токму затоа, нам ни одговара Грција да биде внатре, во сојузите, во ЕУ и во НАТО и да го чувствува притисокот оттаму за потребата од компромис со Македонија. Од друга страна, она што нам н$ мачи секако е ликот и делото на Андонис Самарас. Познат е тој за нашата политика како непопустлив, како цврст националист кој тоа го докажал низ двете децении во кои е актуелен спорот“, вели Малевски.

Самарас сепак буди негативни емоции во Македонија

И аналитичарот Ристо Никовски вели дека кој и да победел, тоа немало да влијае врз Македонија, но: „Во секој случај победата на Самарас е најлоша за нас. Не треба да има дилеми дека додека трае кризата во Грција, а тоа е најмалку 3-5 години, прифатливо решение за грчкиот проблем околу нашето име - нема. Во дадените услови нема политчар во Грција кој би се занимавал со овој проблем, кој нив воопшто не ги тишти, додека куќата им гори. Да победеше и Сириза, која има нешто пофлексибилни ставови околу името, ќе беше апсолутно исто. Доколку успеат да формираат Влада, било политичка или техничка, таа многу тешко ќе функционира и нема да биде во можност да го реши проблемот. Единствен излез за Грција е напуштање на еврозоната и враќање на драхмата.

Само така земјата ќе може да води економски политики преку одредување каматни стапки, печатење пари и слични мерки, да влијае на увозот, извозот на растот, на вработувањата. Интерес на Грција е да ја врати драхмата и преку нејзина девалвација и инфлација да ги реши проблемите“, вели Никовски.

Левиот бран од Грција наиде на брана во Европа

Првите анализи по резултатите од гласањето на Грците зборуваат за два факти – прво, премногу наивни се покажаа очекувањата дека ќе поминат идеите на Ципрас кои одеа контра целиот европски план за грчката иднина, а второ – социјалистичката идеологија и новите леви движења кои се надѕираа од југ се покажаа преслаби за да можат да проникнат низ цврстата рака на Западот. Ова се коментарите на грчкиот весник „Етнос“, кој исто така вели дека с$ додека грчката реалност зависи од замислите на водачите на Европската унија не може да се очекува дека Грците сами ќе си изберат политика. Главните реакции на светот сепак се позитивни. Тоа што од „втора мајка“ се организираа успешни избори е поздравено од сите центри на меѓународната политика. Стравувањата дека Грција ќе излезе од еврозоната, па и од ЕУ се намалија, и со оваа победа на Нова демократија која сега се „колне“ во соработка со ЕУ и во доследно почитување на наметнатите обврски стана „миленик“ на Западот, како партија со која се очекува полесно да можат да се имплементираат мерките за штедење: „Германската канцеларка Ангела Меркел му честита на победата на лидерот на Нова демократија, Андонис Самарас, и истовремено му порача дека очекува Грција да остане фокусирана на обврските кои ги има преземено“, сооппштија од нејзиниот кабинет веднаш по објавувањето на резултатите. Со коментар се јави и шефот на германската дипломатија, Вестер Веле, кој изјави дека е важно за Грција да се држи до своите договори со доверителите, но дека „с$ уште се силни изгледите дека на Атина сепак ќе & се даде повеќе време за да се усогласат со нив“. Позицијата на Германија виза ви грчките избори веројатно е и најважна оти најголемата економија на Европа е голем „спонзор“ на Грција - пакети за спасување вредни 2 милијарди евра се под нејзина капа и таа е клучниот застапник на барањето за тоа што во Атина се толкува како „тешки, и многу непопуларни и сторги реформски мерки“ како замена за „спонзорството“.

КАПИТАЛ ВТОРНИК 19.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Административците на задолжителна обука 30 часа годишно 24/7 службениците ќе може да се обучуваат преку новиот „Систем на управување со учење“. Триесет работни часа годишно обука се задолжителни. Доколку сакаат повиска фукнција, ќе мора да поминат повеќе обуки Габриела Делова delova@kapital.com.mk

Т

риесет работни часа обука ќе мора да помине секој од вработените во администрација во текот на една година. Ова е новата мерка која вчера ја најави министерот за информатичко општество и администрација, Иво Ивановски, со цел да се постигне ефикасна администрација која ќе биде вистински сервис за граѓаните. Проектот наречен „Систем на управување со учење“, предвидува електронски систем кој 24/7 ќе им биде достапен на вработените, а кој ќе содржи повеќе модули на учење. „Можноста за користење на формите на е-учење во системот, дозволува значително намалување на времето потребно за обука, со самиот факт што учесниците ќе може да ја добијат обуката на самото работно место или по своја иницијатива вон работно време. Со ова се намалуваат скриените трошоци од обуката како што е отсуството на вработените од процесот на работа. Институцијата од каде што вработениот се испраќа на обука нема да биде толку ефикасна, бидејќи ќе имаат дефицит на вработени додека трае обуката“,

рече министерот Ивановски. Ако дневно на еден службеник, рече тој, му се потребни четири часа за обука, во која два се ефективни за учење, а два се изгубено време за службеникот да пристигне и да се врати од местото на обуката, на овој начин, службеникот ќе потроши само два часа, додаде Ивановски. Позитивната страна, вели тој, е тоа што корисникот сам ќе избира колку и каде ќе учи, на работа или дома. „Секој корисник сам си го избира темпо на учење и кога и каде ќе учи. На тој начин се намалува стресот на службеникот, а се зголемува задоволството и ефикасноста“, вели тој. Дополнително, со овој систем ќе се намалат трошоците на организациите кои се поврзани со испорачување на обуката преку заштеда на средства за изнајмување простор, печатење и копирање на материјали, оброци за учесниците и слично.

Повеќе обуки за повиска позиција Системот овозможува самопроверка, но и евалуација на резултатите од обуките. Врз основа на тоа, додаде министерот, ќе се врши

150

илјади евра чини системот со кој ќе се нудат генерички обуки и општи знаења за вработените во администрацијата унапредувањето на службениците. Лицата кои сакаат да бидат унапредени и да добијат повиска позиција, ќе мора да поминат и повеќе обуки. Во моментот на системот се достапни само неколку видови обуки, кој како што кажа министерот Ивановски се генерички обуки и обуки за општи познавања на службениците. Наскоро, додаде тој, ќе се утврдат и други видови и модули на обука. Инаку, системот чини 150.000 евра и во моментот нуди неколку обуки - генерички обуки и општи знаења. За останатите обуки, рече Ивановски, во зависност од развојот на содржините кои ќе бидат побарани ќе се спроведат дополнителни набавки.

Со цел ефикасна администрација која ќе биде вистински сервис за граѓаните, министерот Ивановски ги задолжи службениците со триесет часа обука годишно. За повисоко место, ќе мора да поминат повеќе обуки.

20 JUNI SPECIJALEN PRILOG

BRENDOVI [TO SE E POTREBNO ZA KREIRAWE USPE[EN BREND? KAKVA STRU^NA POMO[ IM E POTREBNA NA KOMPANIITE VO OVOJ PROCES? KOJA E RAZLIKATA ME\U PROIZVOD I BREND? KAKO USPE[NIOT BREND OTVARA VRATA ZA POGOLEMA PRODA@BA, NOVI IZVOZNI PAZARI, POGOLEMA LOJALNOST NA POTRO[UVA^ITE? KAKO STRATE[KI DA RAZMISLUVATE KOGA NOSITE ODLUKA DA LANSIRATE BREND? KOJA E ULOGATA NA MARKETING AGENCIITE VO KREIRAWETO BRENDOVI I KADE DA SE OBRATITE ZA POMO[ VO OVOJ SERIOZEN I VA@EN PROCES ZA KOMPANIJATA I NEJZINATA IDNINA? ZA OVIE I ZA DRUGI TEMI ^ITAJTE VO SPECIJALNIOT PRILOG BRENDOVI KOJ KE IZLEZE NA 20 JUNI 2012 VO NEDELNIKOT KAPITAL.

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вторник 19.06.2012

9

Европа бара од Македонија одржлив енергетски развој Катерина Попоска

poposka@kapital.com.mk

Е

нергетската безбедност и независност е можна само со вложување во енергетската ефикасност и производството на енергија од обновливи извори, истакнаа учесниците на трибината по повод Европската недела на одржлива енергија. Ако се земе предвид фактот дека дури 80% од енергијата во земјава доаѓа од нафтата и од јагленот, Македонија мора забрзано да инвестира во ветерници, сончеви и хидроцентрали. „Создавањето на одржлив енергетски систем во Македонија е голем предизвик. Прашањето како Македонија да пристапи кон одржлив систем за енергија е комплексно, мора итно да се премостат

Прилеп со три проекти за пари од европските фондови

П

рилеп со три проекти за прекугранична соработка со општини во Грција ќе ги користи европските фондови за периодот 2007-2013 година. Два проекти се од програмата за економски развој, а еден за унапредување на ресурсите од културното наследство. Првиот проект за туризмот, „Екотура Лерин–Пелагонија“, ќе ги промовира туристичките локалитети во овој регион и во екотуризмот. Вториот се однесува на развојот на претприем-ништвото, а главно се вклучени битолскиот универзитет Свети Климент Охридски и Технолошкиот едукативен институт во Серес. Главни партнери во третиот проект за културното наследство се Прилеп и Воден. Проектот е насловен „Балкански рути на градови-тврдини“, со акроним „Варош“. „Проектите со сета документација се испратени на разгледување во канцеларијата на Унијата во Солун со јасни цели“, вели Винета Иваноска од прилепската локална самоуправа и додава дека реализацијата на сите тие проекти ќе придонесе за поголема промоција на Прилеп и на прекуграничниот регион, подобрување на економскиот развој, креирање нови вработувања и изградба на цврсти релации, пријателства и соработка меѓу сите вклучени партнери во проектите. Се очекува до декември, до кога ќе трае евалуацијата, да бидат познати првите резултати за проектите, кои македонската страна ќе ја чинат околу 900.000 евра.

> БРОЈКА

129.831 час играна програма емитувале телевизиските радиодифузни друштва во Македонија во минатата година, што е најголем дел од нивната вкупна телевизиска програма. Останатите видови содржини се застапени со двојно помалку време, а по играната, најзастапена е забавната програма со 66.882 часа.

Отворен повикот за награди за филантропи

Ц

ентарот за институционален развој (ЦИР-а) ги повикува граѓаните да номинираат кандидати за наградите за филантропија и општествена одговорност за 2011 година. Повикот се објавува петта година по ред, а со оваа акција ЦИР-а настојува да се развиваат и промовираат добрите донаторски практики и општествената одговорност во Македонија. „Целта на наградите е да се препознаат добрите практики на одговорно делување и да им се оддаде признание на правните субјекти и индивидуалците за нивниот придонес кон заживување и развој на вредностите како што се солидарноста, почитта, етичноста, хуманоста и добротворството. Граѓаните може да се номинираат или да номинираат друго лице или правен субјект во три категории, односно осум поткатегории. Трите главни категории се награда за општествена одговорност на претпријатијата, награда за индивидуална филантропија и награда за развој на филантропски практики. Номинирањето за секоја категорија може да се направи на следниот линк: http://cira.org.mk/index.php/en/component/content/article/204. Краен рок за доставување на формуларите е 3 јули.

многу предизвици. Македонија е енергетско интензивна земја со потрошувачка на енергија од околу 40% над просекот во ЕУ. Оттука, прво треба да се намали потрошувачката на струја. Македонија се наоѓа во еден од најсончевите региони во ЕУ и тој потенцијал не е искористен. Имаме повеќе од 13% нов извор на енергија, кој доаѓа од биомасата. Македонија до 2025 година речиси и да е обезбедена со јаглен, но што потоа? Ако не инвестираме сега, во иднина ќе бидеме многу позависни од увоз, а во прашање се доведува и националната енергетска безбедност“, потенцира Антонио Ивановски, претседател на здружение на граѓани Go Green.

Енергетската слика во земјава е поразителна. Во моментов не се гради гасовод, ниту се гради нова термо или хидроелектрана. Со минорно домашно производство, државата ќе ја покрива годинашнава растечка потрошувачка на енергија за 4% поголема во однос на 2011 година. С$ до 2016 година, Македонија ќе „кубури“ со домашно произведена струја-просечната годишна стапка на раст се проектира на 4,9%. Поради досегашната енергетска летаргија, увозот на електрична енергија до 2016 година во вкупната потрошувачка на струја ќе учествува со 19,2%, покажува петгодишниот Енергетски биланс на Македонија. Францускиот амбасадор во земјава, Жан-Клод Шлумберже, присутен на трибината порача дека само со сигурни и трајни извори на енергија к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

може да се задоволат милениумските цели на сите држави во светот. „Потребна е енергетска транзиција. Треба да се намали производството на енергија од фосилни извори, а да се зголеми од обновливите извори на енергија. Франција многу вложува во обновливи извори на енергија. Европа треба поективно да работи на производство на енергија од обновливи извори на енергија. Македонија пак, треба добро да се интегрира во европскиот систем, уште отсега, како земја-кандидат за Евроската унија“, изјави Шлумберже. Во рамките на Европската недела на одржлива енергија во сите земји на ЕУ во периодот 18-22 јуни ќе се одржат 500 активности за поттикнување на свеста за сигурна и одржлива енергетска политика.

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

андреа Јосифовски си ја објави платата

П

рвиот човек на нафтената компанија Макпетрол ја објави својата плата за 2011 година. Според годишниот извештај на Управниот одбор на Макпетрол за 2011 година, доставен до Македонската берза, претседателот на УО, Андреја Јосифовски, добил годишна плата од 8.720.446 денари. Според извештајот, Јосифовски останува и претседател на Одборот на директори на осигурителната компанија Кјуби Македонија. Познати се платите и на останатите членови на Управниот и на Надзорниот одбор на Макпетрол. Тие се движат од 2.557.898 денари за Саша Лекиќ до 830.405 денари за Дејан Левески. Вкупно за топ-менаџментот компанијата во 2011 година одвои 27.066.296 денари. Дивиденда не земале директорите на Макпетрол во минатата година. Макпетрол 2011 година ја заврши со добивка од 25.671.000 денари, за разлика од 2010 година, кога пријави загуба од 244.806.000 денари. И во 2009 година Макпетрол оствари загуба од 285.018.000 денари, што не беше случај во претходните две години, кога имаше добивка од 261.484.000 денари во 2009 и од 164.000.000 денари во 2008 година. Дури 95% од вкупниот промет на компанијата отпаѓа на нафтените деривати, 1% на прометот со хонда и компјутери и 4% на прометот со останати стоки. Макпетрол во својот извештај објави и дека во 2011 година инвестирал 378 милиони денари, а за годинава планира инвестиции во изградба на бензински пумпи во Скопје, Неготино, на магистралниот пат Прилеп-Битола, пуштање во промет на две компресорски станици за продажба на компримиран природен гас – метан, реконструкција на дел од постојните малопродажни објекти и во модернизација на дел од складовите за нафта.

339

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка 3м 6м 24м 36м Комерцијална банка 3,60% 4,60% 7,40% 7,70% барања за штета од земјотресот кој го зафати регионот на Дебарца се НЛБ Тутунска банка 3,50% 4,50% 7,00% доставени до Комисијата за утврдување на штета. Зоран7,50% Ногачески, Стопанска банка 3,20% 4,00% 6,65% 6,85% член на општинската комисија, информира дека најмногу барања се Шпаркасе банка 3,50% 6,50% 7,00% доставени од селото Белчишта,4,50% кое било и најпогодено. Охридска банка 4,30% Според пријавите од граѓаните,4,80% најмногу од5,50% оштетените6,00% објекти се Прокредит банка 3,40%и плевни 4,40% 7,30% за домување, но имало и помошни7,10% ѕидови. Елаборатот на ТТК банка 3,50% 4,40% на општината 7,40% и да 7,70% Комисијата треба да го усвои советот го достави до Алфа банка 7,60% владината Комисија3,30% за проценка4,20% на штети од7,40% елементарни непогоди. Уни банка 3,50% 4,50% 7,50% 8,00% Еуростандард банка 4,30% 5,30% 8,20% 8,60% Халкбанк АД Скопје 4,00% 5,00% 8,00% 8,40% Стопанска б. Битола 3,80% 4,80% 7,40% 7,60% Капитал банка 4,30% 5,50% 7,50% 8,20%

Германски експерти нудат помош за ,48% зголемување на извозот во Германија КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Повеќе од 9.000 сениор-експерти од 50 различни работни - трговија, занаетчиство, услуги, земјоделство, ,81% области прехранбена индустрија, хемија, дрвна индустрија, текстил, производство на енергија - им стојат на располагање на бизнисмени да им помогнат да ја зголемат ,07% домашните конкурентноста на производите и да го подобрат извозот Силвана Жежова

П

silvana@kapital.com.mk

,94%

квалитет и ИСО-стандарди. Иако се повлекле од активното извршување на својата професија, својата помош и услуги ги нудат на волонтерска основа. „Сите би биле среќни да го пренесат знаењето и искуството на некоја средна или мала компанија во Македонија, да ги подобрат производните процеси, да & помогнат на компанијата да извезува на германскиот пазар. Воедно, овие експерти своите услуги и влијание може да го понудат и на државните и на јавните институции и да & помогнат на државата да го подобри извозот. Бројот на ангажманите на сениорекспертите се зголемува. Во Македонија досега има 10-15 на годишно ниво, меѓутоа бројката расте“, изјави претседателот на Германската стопанска комора, Михаил Шмит. Во Македонско- ерманското стопанско здружение, кое е најголемо билатерално здружение во државата, членуваат 160 компании-

,21%

,38%

,26%

+

и на берзата

,44%

рани на

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

1м 0,38% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,66% 0,62% 0,47% 0,11%

6м 0,94% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1,06% 0,39%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

оддршка на извозот преку ангажирање сениора NASDAQ експерти кои ќе им помогнат на домашните компании со своето знаење и искуство да ја подобрат конкурентноста на нивните зата во Сао производи им понуди Германската стопанска комора на македонските бизнисмени. Повеќе од 9.000 сениор-експерти од 50 различни работни области се регистрирани во Сениорскиот експертски сервис. Тие мпании се висококвалификувани во секторите трговија, занаетчиство, услуги, земјоделство, прехранбена индустрија, хемија, облагородување метали, компании од дрвна индустрија, текстил, производство на енергија, изработка на едукативни програми, едукација на наставни кадри и кадри вработени во хотелиерството, изработка на програми за контрола на

,29%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

18.06.2012

Даскал камче Кавадарци Реплек Комерцијална банка Алкалоид РМДЕН 11 18.06.2012

Млаз Богданци Кјуби Осигурување Скопски Пазар АД РЖ Институт АД Скопје Макпетрол АД Скопје

-

членки. Минатата година извозот од Македонија кон Германија се зголеми за 60%. Според Шмит, одлична е идејата што компаниите се здружени, бидејќи секогаш кога се настапува заедно, компаниите се посилни. „Една од идеите е настапот на земјите во Германија, каде што можат да ги најдат потенцијалните деловни партнери, не само од Германија, туку и од светот“, истакна Шмит. За пречките со кои се соочуваат германските компании на нашиот пазар го истакна проблемот што пазарот не е доволно познат.

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Рочност СКИБОР „Друга работа е квалитетот, нормите и МКДОНИАи стандардите коишто се бараат. Воедно,

количината што германскиот партнер бара да текстил кон Германија во вредност од 400 ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ му биде испорачана некогаш не може да биде милиони евра. Основнае кам. стапка Стапка на инфлација задоволена“, потенцираше Шмит. Германија најголемиот трговски партнер 5,20% Народна банка на Македонија На презентацијата на Сениорскиот експертски на Македонија, со4,00% увоз од 870,48 милиони сервис присуствуваа и претставници од банка ИТ и на Србија евра од Македонија.

13,40%во Народна 12,00%Извозот од Германија од текстилниот сектор, гранки воНародна кои постои Македонија изнесува 2,50% банка на Хрватска 6,00%474,44 милиони евра.

понеделник - 18.06.2012 3м 3,60% 3,50% 3,20% 3,50% 4,30% 3,40% 3,50% 3,30% 3,50% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

6м 4,60% 4,50% 4,00% 4,50% 4,80% 4,40% 4,40% 4,20% 4,50% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 7,40% 7,00% 6,65% 6,50% 5,50% 7,10% 7,40% 7,40% 7,50% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,70% 7,50% 6,85% 7,00% 6,00% 7,30% 7,70% 7,60% 8,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

нова цена

+50% 1.500,00 +2,18% 37.500,00 +1,9% 2.550,00 +0,08% 4.065,00 +0,08% 88,00 пад

нова цена

-20,00% 144 -8,74% 1.002,00 -5,11% 4,050,00 427,00 -1,16‘ 16.500,00 -0,43%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,10% 2,10% 1,85% 1,95% 2,50% 2,00% 2,00%

6м 2,70% 2,60% 2,35% 2,35% 3,00% 2,60% 2,50%

24м 3,70% 3,70% 3,45% 3,80% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,20% 4,00% 3,75% 4,30% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

2,10%

2,30%

3,70%

4,00%

Уни банка

2,55%

3,00%

4,50%

6,00%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,50%

2,80% 2,80% 2,60% 3,20%

4,50% 4,10% 4,40% 4,10%

5,10% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,38% 0,66% 0,94% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62%Нето вредност 0,93% Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,47% 22.531.950,31 0,73% 0,11% 34.867.282,95 0,19%

12м 1,23% 1,26% 1M 1,06% -0,42% 0,39% 0,01%

Иново Статус Акции МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

13.884.702,98

-0,20%

1 недела44.086.674,22 1м 3,18% 20.472.645,07 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,5654 48,9474 75,9382 51,3357 47,7902 49,0721

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-9,19%

-4,65%

-26,07%

-4,30%

14.06.2012

-12,53%

-6,85%

-16,03%

-8,26%

14.06.2012

-6,91%

-6,86%

-17,92%

-5,91%

14.06.2012

3м-1,59% -4,18% 4,98%

-9,21%

-1,66%

-8,82%

-0,99%

11.06.2012

-8,15%

-7,48%

-33,50%

-5,87%

11.06.2012

25.072.413,05

-1,09%

-5,35%

1,70%

-13,44%

1,42%

13.06.2012

49.458.009,91

0,19%

0,77%

3,19%

4,01%

2,80%

13.06.2012

90.677.090,69 0,25% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,80%

1,63%

3,25%

1,46%

13.06.2012

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

преку ноќ 1 недела 1м 3м 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% најголема соработка меѓу двете земји. Во 2,20% моментов, Македонија извезува облека и

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

11 > БроЈка

како бизнис-регистрите да ја подобрат деловната околина?

8%

И

нтероперабилност и соработка меѓу бизнис-регистрите во Европа - транспарентни и ефикасни бизниси, е темата на 15-тата годишна конференција на Форумот на европски комерцијални регистри што се одржува во Охрид. Според директорот на Централниот регистар на Македонија, Ванчо Костадиновски, интероперабилноста е основната движечка сила во светот на бизнис-регистрите. „Ние како бизнис-регистри не функционираме како отсечени острови, туку во соработка со останатите институции, како што се даночните управи, банките, социјалните фондови... Претставуваме дел од еден комплексен екосистем, кој го именуваме како деловна околина“, рече Костадиновски. Тој посочи дека интероперабилноста во последната декада зазема повеќе димензии - географски, национални, регионални, меѓународни и меѓуинституционални, претставени во соработката и електронската размена на бизнис-регистрите со останатите периферни институции кои се дел од креирањето на деловното опкружување во една целосна и национална економија. На конференцијата учествуваат претставници на повеќе европски бизнис-регистри, како и на меѓународни организации на бизнис-регистри од САД и од Азија.

се намали трговијата на мало во земјава во март, споредено со истиот месец лани, покажуваат податоците на Државниот завод за статистика. Трговијата на големо пак, во истиот период бележи раст од 13%. Трговците на мало коментираат дека главната причина за намалувањето на нивната работа е падот на стандардот на граѓаните.

Доаѓаат поскапи хрватски производи!? По влезот на Хрватска во ЕУ, за голем дел од производите коишто сега се увезуваат во Македонија ќе се применуваат квоти и царини, што ќе значи нивно поскапување. Тоа од друга страна ќе ослободи простор за зголемување на конкурентноста на домашните производи александра Спасевска

В

прилагодување на договорите за стабилизација и асоцијација, односно ќе се отвори можност за договарање на транзиционен период во однос на промената на трговските режими во рамки на ЦЕФТА. „При увозот од ЕУ на 494 производи се применува царинска заштита и истата ќе се имплементира и во увозот од Хрватска, кога ќе стане членка на Хрватска најмногу увезуваме чоколадо, детска храна, супа, пченица, брашно и цигари, Европската унија. Тоа значи дека ќе се намали а извезуваме вино, кондиторски производи, тутун, свежо овошје и зеленчук трговската либерализација за земјоделски и преработки од овошје и зеленчук. прехранбени производи, согласно со ЦЕФТА двете земји, а големо влијание за тоа ќе има зеленчук и преработки од овошје и зеленчук. договорот“, истакна Љубица Нури, директор и тоа што Хрватска во моментов е сериозно „Со влезот на Хрватска во ЕУ за чоколадото ќе се во Стопанската комора на Македонија. Според погодена од рецесијата и е една од земјите со воведе квота од 350 тони и потоа царина од 15%, неа, тоа ќе резултира со соодветно поскапување најголем ризик за банкрот. Хрватска е 10 земја кај супата ќе биде воведена квота од 540 тони со на земјоделските производи, кое ќе ослободи со којашто Македонија има најголема трговска царина од 18%, а кај цигарите квота од 100 тони простор за другите учесници на македонскиот размена, при што најмногу извезуваме производи со царинска стапка до 60%. Тоа значи дека ќе пазар, вклучувајќи ги и домашните. Таа од црната металургија, а најмногу увзезуваме поскапат овие производи, и домашните ќе станат потенцира дека сега се отвора прашањето, кој ФЈУЧЕРСИ прехранбени производи. Суфицитот во трговската поконкурентни на домашниот пазар. Кај извозот колку ќе зграби од тој дел. размена изнесува околку пет милиони евра. Од пак на македонски производи ќе се воведат нови „Македонските стопанственици ќе мора да НАФТА прехранбените производи Хрватска најмногу квоти за вино, наливно и во шишиња, при што направат пресметки и да се консултираат со ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС извезува во Македонија чоколадо, детска постепено ќе се намалува количината на наливно владата околу преземањето натамошни чекори 82,58 2,52 храна, супа, пченица, брашно и цигари, додека вино“, истакна Васко Ристовски, од Здружението во оваа насока“, истакна Нури. Од Стопанската Македонија најмногу извезува во Хрватска вино, на земјоделство и прехранбени производи комора потенцираат дека до крајот на годината BRENT ЗА ЗАТОПЛ. кондиторски производи, тутун, свежо овошје и од СКМ. ќе биде неизвесна трговската размена меѓу 261 95,88

spasevska@kapital.com.mk

легувањето на Хрватска во Европската унија ќе предизвика драстични промени во трговската размена со сите земји во регионот, потписнички на ЦЕФТА договорот, вклучително и Македонија. Бесцаринскиот трговски режим кој важи сега, ќе се замени со квоти и повисоки царини за хрватските производи, пред с$ од прехранбената индустрија, меѓутоа, тоа ќе се одрази и на дел од македонските производи што се извезуваат таму. Нови квоти и царини ќе важат, на пример, за извозот на виното на хрватскиот пазар. Голем дел од хрватските производи коишто сега во големи количини се извезуваат во Македонија, МАКЕДОНСКА БЕРЗА како што се чоколадо, месо, млечни производи, кондиторски МБИ 10 производи и конзервирано овошје и зеленчук ќе поскапат, а со тоа се отвара можност 1.921,04 за зголемување на конкурентноста на домашните МБИД Како резултат на промените коишто производи.

1.801,78за една година, Европската комисија ќе настанат по иницијатива на Хрватска започна со процес на ОМБ

119,54

44,4

милиони долари изнесува вкупниот увоз на прехранбени производи на Хрватска во Македонија во 2011 година

+0,40% +0,00% -0,02%

-1,73% -1,77%

+2,27% -1,23%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 18.06.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.921,04 438,51 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.801,78 1.626,71 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 119,54

SASX 10 +0,40% +1,78% 677,85

+0,00% SOFIX 290,93 -0,02% ATHEX

-0,60%

583,07

Главен индекс на Љубљанската берза

438,51 12.762,20

1623,00$/унца

28,36$/унца

7.575,25

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Главен индекс на Атинската берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

+1,78% +0,91%

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

NASDAQ 2.872,80

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

579,50$/бушел

3.000 3.000 3.000

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 583,07 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,25%

FTSE 100 5.490,19

+0,21%

1.800 1.800 1.800

+0,91% +0,50% SWISS

DOW JONES

5.934,31

SBITOP 543,58

-0,60%

+4,07%

1.314,00$/бушел

S&P 500 1.342,24

28,36$/унца

3.456,00 12.762,20

+20,00% 2.872,80 +0,91%

2.372,00

СЛПФ

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 492,46

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

+1,71%

3.079,93

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

-0,25%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.490,19

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.260,74

-1,44%

16.705,83 FTSE 100

+0,50%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.079,93

.

DAX НФД 6.260,74 0,02

+0,21%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

+1,03% +1,94% 55.049,03 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 175,00

+16,67%

600,00

110,00 FTSE 100 .

5.490,19БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

-0,25%

+5,19%

-11,28%

+0,21%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска Лука Коперберза

8.620,00

+3,86%

SWISS Заваровалница +0,50% +0,38% -33,33% 5.934,31 -4,00% 12,00

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +50% 1.500,00

+0,38%

+1,77%

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

СРЕБРО БАКАР 7.575,25

-1,73% -1,77%

ПРИРОДЕН ГАС 2,52

ЗА ЗАТОПЛ.

261

+2,27% -1,23%

МЕТАЛИ

-0,31% -1,32% +1,6%

-1,0% +0,0% /

НИКЕЛ

16.652,50

АЛУМИНИУМ 1.862,50

ЧЕЛИК 400.00.00$/унца

ПЧЕНКА 579,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 651,25$/бушел

КАФЕ 1,51/бушел

СУРОВИНИ

-2,97% -2,03% +0,30%

КАКАО

2214,000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.314,00$/бушел

-1,47% +3,45% +0,31%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Даскал камче Кавадарци HANG SENG Реплек NIKKEI 225 +2,18% 37.500,00 8.721,02 19.233,94 Комерцијална банка +1,9% 2.550,00 Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на најголеми компании котирани на берзата Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Алкалоид +0,08% во 4.065,00 котирани на Хонг Конг швајцарскиот пазар на капитал РМДЕН 11 +0,08% 88,00

SWISS 5.934,31

116116 116

+3,23%

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

18.06.2012

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Танкерска пловидба

ЛВЦВ ЕВРОПА -4,95% ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Цинкарна

79,00

+19,20% +1,29%

Телефонија белград -20,00% BRAZIL -5,41% BOVESPA

Монтинвест Белград

8.000,00

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 19,00

+1,26%

ЗЛАТО

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

2.450,00

+1,77%

BRENT 95,88

DOW JONES фабрика за шеќер NASDAQ Шајкашка ИМЛЕК-Белград

BRAZIL BOVESPA +1,03% +1,94% 55.049,03 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

82,58

1623,00$/унца

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.721,02 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.233,94 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Либурна Ривиера

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 583,07

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

+1,29% S&P 500 +0,38% 1.342,24

NASDAQ 2.872,80

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+4,07%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.762,20 Заеднички индекс 30 6.260,74

-2,03% SOFIX СОЈА +0,46% +0,30% 290,93

-1,47% -1,48% +3,45% +0,81% +0,31%

2214,000$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 677,85

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -2,97% РЕГИОН

Главен индекс на Белградската берза 651,25$/бушел

+1,94% +0,81%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

BELEX15 ПЧЕНИЦА 438,51 CROBEX КАФЕ 1.626,71 1,51/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 55.049,03 290,93

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

на пазарот на јавно поседувани друштва

+1,29% -1,48% +1,78%

SASX 10 677,85

берзата, без финансиски компании

-0,60%

SBITOP 543,58

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

+0,46% +1,03%

CROBEX S&P 500 1.626,71 1.342,24

CAC 40 3.079,93

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 543,58

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

-0,02%

ОМБ ОМБ ОМБ

0,00%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 16.652,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.862,50 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 400.00.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

-0,31% -1,0% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -1,32% +0,0% 2.200 2.200 2.200 +0,40% 1.921,04 +0,81% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +1,6% / +0,00% 1.800 1.800 1.800 1.801,78 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ +4,07% -0,02% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни119,54 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-1,48%

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

+0,46%

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

+0,40%

2.800 2.800 2.800

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+1,26%

+20,00%

Шајкашка фабрика за шеќер

3.456,00

+19,20%

ИМЛЕК-Белград

2.372,00

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

балкан 13

Грците остануваат на европски курс! Нова демократија доби шанса да формира коалиција која треба да ги избрише проблемите со кои се соочува Грција. Андонис Самарас сега има само три дена да состави влада на национално единство, со која ќе преговара за новиот пакет финансиска помош за Грција Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Г

рчките гласачи ја прекинаа неколкумесечната политичка неизвесност и на вчерашните парламентарни избори одлучија да ги поддржат мерките за штедење и да останат во еврозоната. Тие & дадоа шанса на конзервативната Нова демократија, која е на страната на мерките за штедење наметнати од Европската унија (ЕУ) и од меѓународните кредитори (Меѓународниот монетарен фонд и од Европската централна банка), да формира коалиција која треба да ги избрише проблемите со кои се соочува земјата веќе долг период. Самарас сега има само три дена да состави влада на национално единство, со која ќе преговара за новиот пакет финансиска помош од меѓународните кредитори, вреден повеќе од 130 милијарди евра, без кои земјата може да банкротира до крајот на овој месец. Според официјалните податоци на грчкото Министерство за внатрешни работи, Нова демократија предводена од Андонис Самарас е победник на изборите во Грција, кои многумина аналитичари ги сметаат за најважни во последните неколку децении за земјата. Оваа партија освои освои 29,6% од гласовите, односно 129 пратенички места во Парламентот. Радикалната левица Сириза, предводена од к

о

м е

р

ц

и

ј

Алексис Ципрас, освои 26,8% од гласовите, односно 71 пратеничко место, додека ПАСОК на Евангелос Венизелос освои 12,2% или 33 пратенички места. Помалите партии поминаа слично како и на претходните избори. Партијата на Независни Грци освои 18 пратенички места, неонацистичката Златна Зора освои 17 места, а Комунистичката партија на Грција (ККЕ) 12 пратенички места. Останатите партии не го поминаа минимумот од 3% за влез во Парламентот. Грчкиот Парламент е составен од 300 пратенички места, а минималниот број за формирање влада е 151 пратеник, односно 38,2% од гласовите.

Влада за „национален спас“ на повидок

По соопштувањето на изборните резултати, Андонис Самарас изјави дека ќе ги почитува потписите и обврските на земјата и повика на формирање „влада за национален спас“. „Грчкиот народ гласаше за европскиот курс на земјата и за да останеме во еврозоната. Грците гласаа за политика која ќе донесе раст, нови работни места и безбедност. Грчката позиција во ЕУ веќе не е загрозена“, рече Самарас и ги повика сите политички сили кои ги делат овие цели да учествуваат во владата на национално единство. а

л

е

н

о

г л

а

лидерот на нова демократија, андонис Самарас, ја прославува победата, но Грција ја чека уште потежок период во кој ќе мора да се придржува до правилата на меѓународните кредитори. Лидерот на Сириза, Алексис Ципрас, откако му ја честита победата на Самарас повтори дека ќе продолжи да се противи на мерките за штедење и за распродажба на државниот имот, како што бараат меѓународните кредитори. „Наспроти нас имаме несвета алијанса на вчерашни сили, од внатре во земјата и надвор од неа. Ќе бидеме присутни на случувањата од позиција на главна опозициска партија. Изборните резултати покажаа постојаност во противењето на меморандумот. Отфрлањето на мерките за штедење е единствена одржлива опција“, изјави Ципрас. Тој отфрли секаква можност да учествува во коалициска влада со Нова демократија и со ПАСОК. Лидерот на ПАСОК, Евангелос Венизелос, изјави дека и покрај изборниот притисок и поларизација ПАСОК издржал. Тој прво рече дека ќе учествува само во влада во која ќе бидат сите партии, но потоа го промени мислењето и нагласи дека учеството на Сириза к

с

о

м е

р

ц

и

ј

не е клучно за формирање влада на единство.

Еврозоната бара брза влада

Министрите за финансии на еврозоната по првите официјални резултати изразија желба во земјата што побрзо да се формира нова влада која ќе ги спроведе на дело ветените реформи во замена за финансиска помош. Германскиот канцелар, Ангела Меркел, исто така очекува Грција да ги исполни европските обврски во областа на реформите. Меркел телефонски разговараше со Андонис Самарас, упатувајќи му честитки за добрите изборни резултати. САД исто така го поздравија грчкиот народ за излезноста на парламентарните избори, кои се одржаа во тешки времиња за земјата. По објавувањето на резултатите од изборите зајакнаа и европските берзи затоа што се врати довербата на инвеститорите, а се зголеми и вредноста на еврото во однос на другите валути. а

л

е

н

о

г л

а

с

ɂɫɬɪɚɠɭɜɚʃɟɬɨ ɝɨ ɨɛɥɢɤɭɜɚ ɫɨɧɨɬ

˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ʤ̡̛̥̖̬̦̌ ʶ̷̨̣̖ – ˁ̡̨̪̠̖͕ ̡̡̨̌ ̨̨̛̬̦̯̬̐̌̌̚ ̦̌ ʫ̨̡̬̪̭̯̏̌̌ ̴̶̛̛̥̦̖̭̯̠̌̌̌ ͣʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ϮϬϭϮ͞ ̨̏ ʺ̡̨̛̖̦̠͕̌̔̌ ̛̬̭̪̹̱̌̏̌ ʶʽʻʶ˄ˀˁ ʯʤ ˁʸʰʶʤ – ˇʽ˃ʽʧˀʤˇʰʵʤ – ˉˀ˃ʫʮ – ˁ˃ˀʰʿ ʯ̌ ̛̭̯̱̖̦̯̔ ̦̌ ̨̨̡̛̛̪̣̥̭̔̔ ̛̭̯̱̔​̛

ʻ̌ ̯̖̥̌ „ʰ̧̨̭̯̬̙̱̖̯̌̏̌ ̛ ̶̨̛̛̦̏̌​̛̯̖ ̛̥ ̨̪̥̌̐̌​̯̌ ̔̌ ̨̐ ̶̛̭̬̯̥̌ ̨̨̥̖̯ ̨̡̨̖̬̪̭̏ ̨̦̖̍ ̨̭ ̛̖̖̣̔̍ ̛̛̣̦​̛“ ϭ͘ ʿ̨̬̌̏ ̦̌ ̸̨̱̖̭̯̏ ̦̌ ̡̨̡̨̦̱̬̭̯ ̛̥̌​̯̌ ̛̭̯̖ ̛̭̯̱̖̦̯̔ ̦̌ ̨̨̡̛̛̪̣̥̭̔̔ ̛̭̯̱̔​̛͕ ̛̛̪̹̦̌̌̚ ̦̌ ̛̛̛̱̦̖̬̯̖̯̯̖̏̚ ̛ ̨̡̛̛̭̯̖̏ ̡̨̛̹̣ ̦̌ ̨̛̛̯̖̬̯̬̠̯̌̌ ̦̌ ˀ̡̛̖̪̱̣̍̌ ʺ̡̨̛̖̦̠̌̔̌͘ Ϯ͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̏ ̴̨̬̥̌ ̦̌ ̡̛̭̣͕̌ ̴̴̨̨̛̯̬̠͕̐̌̌ ̶̬̯̖̙͕ ̛̭̯̬̪ ̛̛̣ ̶̡̨̛̛̥̦̠̍̌̌ ̨̔ ̛̦̏͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̪̬̭̣̖̖̦̔ ̨̭ ̶̡̨̛̦̦̌̚ ̨̡̪̬̌̌ ̌̚ ̨̪̖̦̯̯̌̌ ̨̹̯ ̠̌ ̪̬̖̦̖̭̱̏̌͘ ʿ̨̡̬̯̌̌̌ ̨̥̙̖ ̔̌ ̛̖̍̔ ̡̛̭̙̦̌̌̌ ̨̏ ̴̨̬̥̌ ̦̌ ̸̶̛̬̖̖̦͕̌ ̧̪̬̹̖̌̌ ̛̛̣ ̨̛̠̣̔̌̐͘ ϯ͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̛̛̬̦̣̖̦͕̐̌ ̨̭ ̛̭̣̖̦ ̛̬̌̚̚ ̛ ̨̡̪̬̌̌ ̛ ̨̪̖̦̯̌ ̡̨̠̌ ̠̌ ̨̡̛̯̭̣̱̏̌ ̨̬̦̯̐̌̌ ̯̖̥̌ ̦̌ ̨̦̯̪̬̖̬̯̌̏̌͘ ϰ͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̭̖ ̨̛̭̯̔̌̏ ̨̏ ̯̬̏̔̌ ;̴̸̡̛̛̌̚Ϳ ̴̨̬̥͕̌ ̦̌ ̡̨̡̛̥̖̦̭̌̔ ̡̛̠͕̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ 5 ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̸̡̨̛̛̭̣̱̏ ̦̌ ̬̖̭̯̌̔̌̌ ̦̌ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏͗̚ ϯ̯̌ ʺ̡̨̡̖̦̭̌̔̌ ʥ̛̬̐̌̔̌ ̍​͕̍ ϭϬϬϬ ˁ̡̨̪̠̖͕ ̨̭ ̡̦̦̌̌̌͗̚ ͣʶ̨̡̦̱̬̭ – ʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌͘͞ ϱ͘ ʯ̨̖̦̌̔ ̨̭ ̨̨̡̨̪̦̖̭̯͕̔ ̨̭̯̱̖̦̯̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̨̛̭̯̔̌̏ ̛ ̡̨̛̪̠̌ ̨̔ ̡̡̛̦̖̭̭̯̱̖̦̯̭̔ͬ̔̌ ̸̡̡̛̬̯͕̌̌ ̡̡̨̌ ̛ ̴̨̯̖̣̖̦ ̌̚ ̨̨̪̦̯̥̹̖̦̌̌ ̡̨̡̦̯̯̌͘

СКОПЈЕ, 28 СЕПТЕМВРИ 2012

ϲ͘ ʿ̛̛̛̬̭̯̦̯̯̖̐̌ ̶̨̨̛̪̦̖̭̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̬̣̖̦̌̐̔̌̚ ̨̔ ̸̛̯̬̣̖̦̌ ̡̨̛̛̥̭̠̌ ̨̔ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚͘ ʶ̨̛̛̥̭̠̯̌̌ ̢̖ ̨̐ ̶̨̛̖̦ ̸̡̨̛̛̱̥̖̯̦̯ ̡̡̬̯̖̬̌̌ ̛ ̨̡̪̬̯̌̌̌ ̨̹̯ ̠̌ ̪̬̖̦̖̭̱̏̌ ̨̨̡̨̪̦̖̭̯̔͘ ϳ͘ ʿ̶̨̨̛̦̖̭̯̖̔ ̡̨̛ ̦̖ ̛̐ ̨̛̭̪̣̦̱̏̌​̯̌ ̨̛̖̏ ̛̪̬̣̌̏̌ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̴̡̡̛̛̛̛̭̣̱̦̔̏̌̏̌͘ ϴ͘ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ̢̖ ̨̛̖̣̔̔ ̦̬̌̐̌̔̌ ̨̏ ̛̛̭̦̏̌ ̨̔ ϮϬ͘ϬϬϬ ̛̖̦̬̔̌ ̌̚ ̸̨̡̨̛̛̪̖̦̯̍̔ ̨̨̡̪̦̖̭͕̔ ̡̡̨̌ ̛ ̨̔ ̖̭̖̯̔ ̴̶̨̛̛̪̣̦̌ ̌̚ ̱̹̯̖ ̨̦̠̥̦̱̌̐ ̖̭̖̯̔ ̶̨̨̛̪̦̖̭̔͘ ϵ͘ ʿ̶̨̛̛̖̦̯̖̍̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̛̬̦̍̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϮϬ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̛ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̭​̨̨̖̯̦̔̏ ̴̨̛̛̛̦̬̥̬̦̌͘ ʽ̡̬̭̍̏̌ ̦̌ ̛̭̯̖ ̛̦̬̖̦̌̐̌̔ ̖ ̸̨̛̣̦ ̔̌ ̠̌ ̛̪̬̥̯̌ ̦̬̯̌̐̌̔̌̌ ̦̌ ̨̛̣̦̯̐̌̏ ̦̭̯̦̌̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̡̨̖̹̯̌̔ ̶̨̨̛̪̦̖̭̯̖̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̛̛̣̙̖̦̚͘ ǁǁǁ͘ŶŽŬ-ŶĂ-ŝƐƚƌĂnjƵǀĂĐŝ͘ŵŬ ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ

ʻʽʷ ʻʤ ʰˁ˃ˀʤʮ˄ʦʤˋʰ - ʺʤʶʫʪʽʻʰʵʤ

ResearchNightMK

ноќ на истражувачи - македонија СПОНЗОРИ

ГЛАВЕН МЕДИУМСКИ ПОКРОВИТЕЛ ПАРТНЕРИ

МЕДИУМСКИ ПОКРОВИТЕЛИ

ResearchNightMK

www.nok-na-istrazuvaci.mk

КАПИТАЛ вторник 19.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 свет

Мајкрософт му конкурира на Епл со нов таблет-уред На конференцијата којашто ќе се одржи вечерва во Лос Анџелес се најавува дека извршниот директор на Мајкрософт, Стив Балмер, ќе излезе на сцена подготвен да & се спротивстави на доминацијата на Епл на пазарот на таблет-компјутери Васе Целеска

Тим Кук

извршен директор на Епл

“

Мајкрософт ќе ја купи Нокиа?

М

celeska@kapital.com.mk

ајкрософт се подготвува да лансира сопствен бренд на таблеткомпјутери, кои ќе работат на новата верзија на Windows, со цел да зграпчи дел од пазарниот колач на неприкосновениот гигант Епл на овој брзорастечки пазар. На конференцијата којашто ќе се одржи денеска во Лос Анџелес се најавува дека извршниот директор на Мајкрософт, Стив Балмер, ќе излезе на сцена подготвен да & се спротивстави на доминацијата на Епл на пазарот на таблет-уреди. Ова ќе биде драматична и пресвртна точка за Мајкрософт и за неговиот оддел за компјутерски хардвер, бидејќи неговите вообичаени потези се поврзани со развојот на софтвер.

к

о

м е

р

ц

и

ј

Сепак, Мајкрософт доста заостанува по Епл и Гугл на брзорастечкиот пазар на таблет-уреди, за кој се смета дека веќе изнесува една осмина од пазарот на персонални компјутери, а во 2016 година се прогнозира дека таблетите ќе зафатат 40% од овој пазар. Најбрз раст на продажбата на таблет-компјутери се забележува на пазарите во западните земји, каде што забавува продажбата на персонални компјутери, со што се намалува и продажбата на софтверите на Windows, особено последната година. Сепак, Мајкрософт ја предвиде оваа промена, па новиот софтвер, Windows 8, кој ќе биде претставен оваа година, е дизајниран да може да се употребува и на персоналните десктоп и лаптоп-компјутери

читач, бидејќи ќе има пристап до електронската книжарница на Barnеs and Noble, како и нивната технологија, бидејќи на крајот од април овие две компании потпишаа договор за соработка вреден 300 милиони долари. Со овој потег Мајкрософт, исто така, ќе му се спротивстави и на Гугл, кој пак, својот прв таблетуред ќе го претстави на 27 јуни, со што уште повеќе ќе се заостри конкуренцијата на пазарот на таблет-уреди.

А

налитичарите сметаат дека Мајкрософт во иднина ќе ја заземе лидерската позиција на пазарот на „паметни“ телефони, а според резултатите на истражувачката куќа ИДЦ, до 2016 година Windows Phone на пазарот ќе има 20% удел, со што ќе го надмине Епл и неговиот iPhone. Од друга страна, финската компанија Нокиа, која некогаш беше доминантна компанија на пазарот на мобилни и „паметни“ телефони, денес ги живее своите најтешки денови. Оваа компанија од неодамна е партнер на Мајкрософт во оваа област, па поради тешката ситуација во која се наоѓа Нокиа, аналитичарите прогнозираат дека е можно Мајкрософт целосно да ја преземе.

Борба за пазарен удел

Откако Епл со својот iPod и подоцна со таблетуредот iPad го револуционизираше пазарот на дигиталната индустрија, Мајкрософт се обидува да произведе свој сопствен уред и да влезе на овој брзорастечки пазар. Извршниот директор на компанијата, Стив Балмер, неодамна истакна дека компанијата треба посилно да работи на производство на иновативен хардвер доколку сака сериозно да се натпреварува со Епл во овој дел. Сепак, на Мајкрософт му беа потребни речиси седум години да го направи тоа. Мајкрософт и во минатото се трудеше да заземе поголем дел од пазарот со хардвер, но неговите обиди имаа различни резултати. Иако компанијата е успешен производител на компјутерска опрема, како тастатури и компјутерски глувчиња, обидот да му се спротивстави на iPod на Епл со лансирање на музичкиот уред Zune не беше успешен. Единствено нешто од Мајкрософт што постигна успех во зоната на хардверот се конзолите за видеоигри Xbox. Дури и ако таблет-уредите на Мајкрософт ја видат светлината на денот, сепак, компaнијата ќе се соочи со долга и тешка битка против уредите на Епл, кои предизвикаа бран на копии кои доаѓаат од источните пазари.

и на таблет-уредите. „Ако Мајкрософт сака да им понуди на своите потрошувачи целосно корисничко искуство, потребно е да изгради сопствен хардвер-уред“, вели Мајкл Чери, аналитичар во Мајкрософт, за Блумберг. Се претпоставува дека новиот таблет-уред на Мајкрософт ќе ја пополни празнината меѓу интернет-телевизијата и „паметните телефони“ или таблет-компјутерите. Шпекулациите одат во насока на тоа дека таблетуредот ќе биде и одличен електронски а

л

е

н

о

г л

а

к

с

о

м е

р

ц

и

Треба посилно да работиме на производство на иновативен хардвер доколку сакаме сериозно да се натпреваруваме со Епл.

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

ПРВ ЕВРОПСКИ БИЗНИС ПЛАН НАТПРЕВАР НА НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА НА ПРЕТПРИЕМАЧИ 70 млади претприемачи на возраст од 19-30 години , кои водат сопствени компании како дел од нивното високо образование под менторство на нивните професори и бизнис волонтери од 11 Европски земји ќе земат учество во натпреварот JA-YE Europe Enterprise Challenge 2012 кој ќе биде под покровителство на претседателот на Р.Македонија Д-р. Ѓорѓе Иванов. Тие ќе ги презентираат своите бизнис идеи пред меѓународно жири со цел да им ја продадат својата идеја на потенцијалните ”инвеститори” , од кои секој има фиктивни 50.000 € за инвестирање во нивните компании. Овој натпревар е дел од проектот Junior Achievement Start Up Program на кој оваа година ќе земат учество студенти од: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Данска, Македонија, Норвешка, Португалија, Романија, Финска, Холандија и Шпанија. Цел на проектот е поттикнување на младите да ги користат сопствените вештини на иновативен начин со цел да се поттикне нивниот претприемачкиот дух и можноста за самовработување. СРЕДА , 4 ЈУЛИ 2012 Хотел Александар Палас Скопје 10 :00 -12: 00 САЕМ НА СТУДЕНТСКИ КОМПАНИИ ЧЕТВРТОК 5 ЈУЛИ, 2012 Хотел Александар Палас Скопје 09:00-11: 00 ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА БИЗНИС ПЛАНОВИ ВО ЖИВО ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ?  Ќе стекнете идеи за вашиот сопствен бизнис  Ќе видите како размислуваат младите за бизнисот од Европа  Ќе имате можност да воспоставите меѓународни контакти со млади претприемачи и бизнис претставници од светски корпорации  Ќе имате можност да видите како изгледа презентација во живо пред меѓународно жири ЗА КОГО Е НАМЕНЕТ НАСТАНОТ  Универзитетски студенти, професори  Млади претприемачи основачи на компании ВЛЕЗОТ Е БЕСПЛАТЕН ! Повеќе информации на : 02/32 32 653 E-mail:jasmina.maneva@gmail.com

Организатори

Лице за контакт: Јасмина Манева

Европски партнер

Поддржувачи

Медиумски спонзори

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 19.06.2012

15

ФЕЉТОН

06

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

ВТОрО пОглаВјЕ: лидЕрсТВО На „пЕТТО НиВО”

Маѓепсувачка скромност

Лидерите на „Петтото ниво“ не ја сакаат улогата на гламурозни херои. Тие немаат аспирации кон популарност, ниту тежнеат да станат икони во своето опкружување. Тие наизглед се просечни луѓе, кои без многу врева произведуваат натпросечни резултати

С

поредувајќи го стилот на крајно егоцентричниот лидер на споредбените компании, бевме зачудени од тоа колку лидерите на „Петтото ниво“ не зборуваа за себе. Во текот на интервјуата тие нашироко зборуваа за компанијата и за придонесите на другите лидери, но ја избегнуваа дискусијата за сопствените заслуги. Приморани да зборуваат за себе, вообичаено зборуваа нешта од типот: „Се надевам дека не звучам како некој фалбаџија“ или „Да не умееше одборот да ми избере толку добар наследник, веројатно вие не би ме интервјуирале денес“, или „Дали успехот на компанијата во голем дел е постигнат благодарение на мене? Ох, тоа би било ласкање на самиот себе. Не ми припаѓаат толку заслуги. Имавме среќа луѓето во компанијата да бидат одлични“, или „Во оваа компанија има многу луѓе кои таа работа би ја завршиле подобро од мене“. Тоа не беше лажна скромност. Луѓето кои работеле со овие раководители или пишувале за нив непрекинато се служеа со зборовите како што се тивок, скромен, повлечен, резервиран, срамежлив, смирен, со фини манири, самокритичен и така натаму. Еве како членот на управниот одбор, Џим Хлавачак, го опиша Кен Иверсон, раководителот кој ја спровел трансформацијата на компанијата Нукор од речиси банкротство до позицијата на една од најголемите светски компании што се занимаваат со челик: „Кен е многу скромен и тивок човек.

Никогаш не сум запознал личност која е исто толку успешна во својата работа колку што е и скромна. А сум работел со многу извршни директори во многу големи компании. Тоа истото важеше и за неговиот приватен живот. Беше многу едноставен. Купуваше дребулии за своето куче. Имаше скромна куќа во која отсекогаш живееше. Немаше ниту гаража, туку само настрешница за автомобилот. Во една пригода ми се пожали дека ја скршил својата кредитна картичка затоа што се обидувал со неа да го истружи мразот од ветробранот. „Знаеш, Кен, постои решение за тоа – додај ѕидови покрај таа надстрешница и ќе имаш гаража“, а тој одговори: „Ах, по ѓаволите, тоа не е толку важно...“ Ете. колку беше скромен и едноставен.“ Единаесетмина извршни директори на компаниите што го имаа изведено скокот „Oд добри до одлични“ спаѓаат во најзначајните бизнисмени на XX век, земајќи предвид дека само тие единаесет компании успеале да ги задоволат стандардите потребни за да се најдат во оваа студија. Сепак, и покрај нивните очигледни резултати, тие ни малку не се уочливи! Џорџ Кејн, Алан Вурсел, Дејвид Максвел, Колман Моклер, Дарвин Смит, Џим Херинг, Лајл Еверингем, Фред Ален, Корк Волгрин, Карл Рајхард – за кои од овие извонредни раководители имате слушнато пред оваа студија? Лидерите на „Петтото ниво“ не ја сакаат улогата на гламурозни херои. Тие немаат аспирации кон популарност, ниту тежнеат да станат икони во своето опкружување. Тие наизглед се просечни луѓе, кои

без многу врева произведуваат натпросечни резултати.

Рамбо во деловен костум

Некои од лидерите на споредбените компании претставуваат чиста спротивност. Раководството на компанијата Скот Пејпер, споредбена компанија за Кимберли-Кларк, го ангажирала извршниот директор по име Ел Данлеп, човек кој бил сосема поинаков од Дарвин Смит. Данлеп силно се удирал в гради, раскажуваајќи им на сите кои сакале да слушааат (и на многумина кои не сакале) за сите свои достигнувања. Кога бил интервјуиран за весникот „Бизнис вик“ по повод деветнаесет месеци на чело на компанијата се фалел со следниве зборови: „Приказната за Скот Пејпер ќе влезе во аналите на американската историја на бизнисот како еден од најбрзите, најуспешните пресврти кога било изведени и ќе направи сите останати деловни пресврти да изгледаат смешно.“ Според пишувањето на списанието „Бизнис вик“, Данлеп лично остварил 100 милиони долари за 603 дена работење во компанијата (што би било 165.000 долари дневно), така што драстично ја намалил работната сила, буџетот за истражување и развој го преполовил на половина, пумпајќи ја компанијата со хормони за растење за да ја подготви за продавање. По продажбата на компанијата, Данлеп си ставил во џеб неколку милиони долари и се посветил на пишувањето на книгата за себе, во која се расфрлал со својот прекар „Рамбо во деловен костум“. „Ги сакам филмовите од

серијалот со Рамбо“, пишува тој. „Тој е младич кој нема ни најмали шанси, а сепак, победува. Непрекинато се наоѓа во ситуација во којашто најверојатно ќе настрада. Но, тоа никогаш не се случува. На крајот, тој секогаш успева да ги победи лошите момчиња. Ја трансформира војната во мир. И јас го правам истото тоа. И Дарвин Смит најверојатно го гледал глупавиот серијал со Рамбо, но се сомневам дека воопшто излегол од киното и & прокоментирал на својата сопруга: „Знаеш, навистина го разбирам Рамбо; ние двајцата, всушност, си личиме“.“ Овој образец е посебно поизразен кај споредбените компании со неодржлив пораст – компаниите што покажале скок во ефикасноста под водство на талентирани, но егоцентрични лидери, за потоа да доживеат драстично опаѓање во следните години. На пример, Ли Иакока го спасил Крајслер од работ на катастрофа така што го извел еден од најславните (заслужено!) пресврти во американската бизнис-историја. Крајслер го надминал пазарот два пати приближно на половина од неговиот мандат. Меѓутоа, потоа го свртел вниманието кон други нешта, пред с$ на тоа како од себе да направи најславен извршен директор во историјата на Америка. Списанијата како што е „Инвесторс бизнис дејли“ и „Волстрит журнал“ редовно пишуваа за неговите чести појавувања во емисии како што се „Тудеј“ или „Лери Кинг лајв“. Самиот тој беше ѕвезда во повеќе од осумдесет реклами, си поигруваше со идејата да се кандидира за претседател на САД (во една пригода изјавил: „Да се управува со Крајслер беше потешко од управување со држава... Јас би ја средил државната економија за шест месеци“) и нашироко ја промовираше својата автобиографија. Книгата на Иакока е продадена во седум милиони примероци и му обезбеди статус на ѕвезда до таа мера, што илјадници обожаватели го прогонувале додека бил во посета на Јапонија. личните акции на господин Иакока исто така скокнаа, но во првата половина од неговиот мандат акциите на Крајслер паднаа за 31% под пазарниот просек. За жал, Иакока имаше проблеми со напуштањето на сцената и одрекувањето од кралските прерогативи. Толку многу пати го одложуваше заминувањето во пензија што вработените во Крајслер започнале да се шегуваат дека неговото презиме, всушност, е акроним за „јас сум вечен претседател на корпорацијата Крајслер“. А кога конечно се повлече, од управниот одбор барал и понатаму да има на располагање приватен авион и опции за акции. Подоцна се здружи со познатиот виртуоз во уметноста на преземање компании, Кирк Керкоријан, за заедно да дадат агресивна понуда за преземање на Крајслер. Крајслер имаше уште еден краток блесок на слава пет години по повлекувањето на Иакока, но суштинската внатрешна слабост на компанијата доведе до тоа на крајот да биде продадена на германскиот Дајмлер-Бенц. Секако дека пропаста на Крајслер, како самостојна компанија, не е исклучиво вина на Иакока (следната генерација менаџери едноставно се заколнала дека ќе ја продаде компанијата на Германците), но останува фактот дека брилијантниот пресврт што го извел на почетокот на осумдесеттите години не бил со траен карактер и Крајлсер не успеал да опстане како голема компанија.

(Продолжува) Во утрешниот број: Дали само скромноста и едноставноста се карактеристиките кои ги создаваат лидерите од „петтото ниво“? к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с

27 JUNI SPECIJALNA EDICIJA

KAPITAL TOP 200

NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI

Kapital Media Group vo sorabotka so doma{ni analiti~ari i eksperti ja podgotvuva sedmata godi{na edicija KAPITAL 200 NAJGOLEMI I NAJUSPE[NI, vo koja }e bidat rangirani i analizirani 200 –te najgolemi i najuspe{ni kompanii vo Makedonija.

angiraweto na 200-te najgolemi i najuspe{ni kompanii }e bide napraveno spored vrednosta na ostvarenite vkupni prihodi i ostvareniot neto profit vo 2011 godina, a pokraj glavnite rangirawa kompaniite }e bidat analizirani i spored goleminata na aktivata i kapitalot, brojot na vraboteni i glavnite pokazateli za profitabilnost i uspe{nost vo raboteweto.

Vo prilog na rangirawata vo Edicijata }e bidat vklu~eni i pove}e analizi na podatocite i indikatorite za uspe{nost i efikasnost vo raboteweto na kompaniite i vo slednive sektori: Prehranbena industrija Telekomunikacii Metalurgija Energetika Trgovija i distribucija Grade`na industrija Site rangirawa }e bidat izraboteni vrz osnova na oficijalni i revidirani podatoci obezbedeni od oficijalni institucii vo R.Makedonija.

Pokraj rangirawata i analizite na rabotewteto na kompaniite vo izminatata 2011 godina, vo edicijata }e bidat objaveni pove}e tekstovi, analizi i kolumni koi treba da dadat odgovori i re{enija za polesno kreirawe na ekonomskata politika: Makedonskata ekonomija gi pre`ivuva najte{kite denovi. Koi se scenarijata za spas?

Kako da se spasat kompaniite od nelikvidnosta?

Dali e sega vreme za {tedewe i kratewe tro{oci?

Najgolemite predizvici i problemi na kompaniite

R

NAJUSPE[NI }e im bide korisna i na kompaniite, na bankite, na marketing agenciite, na mediumite i na doma{nite, kako i na stranskite kompanii da nosat mnogu podobri biznis odluki.

Veruvame deka edicijata Kapital 200 NAJGOLEMI I

Za site informacii i pra{awa okolu oglasuvaweto obratete se do marketing sektorot na e-mail: mihajlovska@kapital.com.mk tel: 02 3298 110; faks: 02 3298 111 lice za kontakt: Gordana Mihajlovska