555-27.06.2012

среда. 27 јуни 2012 сре. max. 290 C min. 110 C

чет. max. 310 C min. 110 C

пет. max. 340 C min. 130 C

МБИ 10

1.876,74

-0,98%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.820,63

+0,09%

ОМБ

118,99

Добредојдени сме биле во Грција - за налепниците виновна Привремената Весли Кларк спогодба }7 ќе инвестира

Зошто тие што најдобро ги знаат, ги премолчуваат проблемите во судството?

}6

5,6

милијарди долари во Косово?! }5

0,00%

ЕМУ

€

61,63

САД

$

49,35

Курсна листа на Народна банка на Македонија

В.Британија

£

СКаНаПИЕКО: Во Македонија најголем проблем се тендерските постапки }8

ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ бараат граѓаните да им ја напишат програмата, а потоа и да ја изгласаат }7 www.kapital.mk

број 555 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

НЕ СЕ ГРаДат ОтКуПНИ цЕНтРИ. ОтКуПНИтЕ цЕНИ ДРаМатИчНО Паѓаат

ДЕНЕС ВО НЕДЕЛНИКОт КаПИтаЛ

стр.

2-3

КАПИТАЛ вТорнИК 26.06.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

www.kapital.mk

200 “ Грција може да смета на одлучна поддршка од САД, но премиерот Самарас мора да ги примени реформите и да соработува со ММФ и со ЕЦБ.

БАРАк ОБАмА

претседател на САД

вторник 26/06/2012

кОмЕНТАР

катерина Синадиновска sinadinovska@kapital.com.mk

Т’зи сосед претера!

О

ткако лично премиерот Бојко Борисов се дрзна да се вмеша во билатералниот спор за името што го има Македонија со Грција, па почна да лицитира со имиња кои ним не им одговараат (небаре веќе имаме конкретен договор со Грција и што е уште поважно – небаре Бугарија е фактор во овој проблем), Софија тргна во секојдневни напади кон Македонија, нашиот судски и институционален систем, кон нашите граѓани. Низа се примерите како Бугарија ги преминува границите на дипломатијата и се впушта во потези кои никако не значат добрососедство - од колективната потресеност што ја презентираа по одлуката на Врховниот суд за одземање на старателството на Спаска Митрова (нивната „маченица”) за ќерка &, преку експлицитните закани дека поради оваа одлука (на независна судска инстанца) Македонија „ќе види убаво” кога ќе дојде време за зачленување во ЕУ, преку барања амбасадорот Ханџиски да се прогласи за персона нон грата, с$ до разните дебати на кои учествуваат секакви експерти, поранешни функционери, аналитичари на тема „каде оди Македонија?”. Да не ви се верува! Соседиве, засекирани до бескрај за иднината на Македонија, дебатираат на каде сме оделе! Ќе опстоиме или не! Па, од толку што се загрижени ли бугарските медиуми вадеа насловни страници дека Македонија е пред војна веднаш по убиството кај Смиљковци!? Тоа ли е конструктивност? Тоа е демонстрација на подадена рака? Кои и да се нагоните и целите на Софија, ова е валкана игра! Она што е несфатливо е молкот од Скопје! Додека се случува сето тоа, министерот Никола Попоски дава интервјуа за бугарски радија без збор да каже за тензијата која се крева. Никаква реакција не видовме од Македонија за постојаните обвинувања за тортура врз Бугарите и заканите дека „еден ден тоа ќе ни се врати” со блокада за ЕУ! Напротив! Скопје презенира друга тактика – тие нас обвинувања, ние за нив споменик! Па по срамниот потег со поставувањето на Симеон Радев, ни помалку, ни повеќе, туку на покривот на МНР, следуваше и споменикот на Тодор Александров (на кој наголемо се израдуваа медиумите на исток). Тоа ќе да е нашата идеја! Да им затвораме уста! Тие н$ критикуваат за тортура, ние ќе ја докажуваме и ќе ја величаме „бугарската врска”! Па каква тортура врз Бугари може да прави држава што дава стотици илјади евра за да изгради споменик на ликови обожавани во Софија? Ќе видат добро тие! Уште една закана и цар Борис ќе го поставиме! Којзнае...!

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

македонски и интернационални уметници, актери, музичари, балетски уметници, оперски пејачи и диви, дизајнери, се дел од театарскиот ораториум „Ромео и Јулија“, музичкосценски спектакл со кој ќе биде отворено 52-то издание на Охридско лето. Селекторот на драмскиот дел на фестивалската програма, Ѓорѓи Јолевски, за проектот „Ромео и Јулија“ вели дека се работи за голема претстава што ќе ги обедини сите уметности.

Д

олговите за здравството за три години пораснаа за 80%, а министерот за здравство, Никола Тодоров, се правда дека имале непредвидени трошоци за новата медицинска опрема. СДСМ изрази загриженост за финансиската состојба во која се наоѓаат јавните здравствени установи. „Министерот за здравство, Tодоров, конечно призна дека долговите во здравството се зголемуваат, a наведе неоправдани причини зошто долговите и на месечно ниво растат за 1,5 милиони евра“, изјави Менде Диневски, претседател на Собраниска комисија за здравство. Вистинската причина за финансиската криза во здравството, според него, се скапите споменици, интензивните рекламни кампањи, непродуктивните трошоци, кратењето на буџетот во здравството за 10 милиони евра.

Не се градат откупни центри. Откупните цени драматично паѓаат

Ниските откупни цени, несигурниот пласман, непланираното производство се најголемите маки со кои и оваа сезона се соочуваат земјоделците. Иако изградба на големи откупнодистрибутивни центри кои би ги примиле, складирале и брендирале земјоделските производи во голема мера ќе ги решат проблемите на земјоделците, освен откупниот центар на Агрокор, с$ друго остана само ветување Александра Спасевска

В

spasevska@kapital.com.mk

о екот на откупната сезона на земјоделски производи, проблемот со откупно-дистрибутивните центри повторно излегува на површина. Ниските откупни цени, несигурниот пласман, непланираното производство се најголемите маки со кои и оваа сезона се соочуваат земјоделците. Но, иако изградбата на големи откупни центри кои ќе ги примат, складираат и брендираат производите во голема мерка ќе ги решат проблемите, освен откупниот центар на Агрокор, нови не почнаа да се градат. Во државата освен неколку големи откупни центри, коишто можат да се

пофалат со ладилници, модерна технологија за пакување и складирање на овошје и зеленчук, останатиот дел од пласманот на земјоделски производи е неорганизиран, во примитивни услови. Откупните центри се мали и служат повеќе како складишта, отколку како откупен центар.

Неопходно е планско и брендирано производство

Земјоделците се жалат дека наместо да имаат договорно производство со откупните центри, каде што директно ќе го предаваат родот, при што ќе знаат колку и за кого да произведуваат во текот на годината, оставени се на волјата на трговците кои откупуваат по пониски цени

и потоа со големи маржи препородаваат во откупните центри. Велат дека за да имаат поквалитетни земјоделските производи, поголем пласман, а со тоа и повисоки цени мора да се насочат кон брендирање на производството, наместо да извезуваат евтина суровина. Претседателот на Здружението на раноградинари Кукла - градинар од струмичкото село Куклиш, Васил Митушев, вели дека речиси во секое струмичко село има импровизирани откупни центри, но недостигаат ладилници, машини за пакување и складирање. Единствен откупнодистрибутивен центар во Македонија е оној на Агрокор. „Тоа се трговци коишто откупуваат од земјоделците по пониски цени, а потоа многу поскапо ги предаваат во Агрокор. Ја рушат цената на земјоделските производи и наместо квалитетот, понудата и побарувачката, тие ја диктираат цената“, вели Митушев. За да може да се прими целото производство во Струмичкиот регион, Митушев вели дека неопходно е да се изградат уште најмалку 3-4 откупни центри како Агрокор, со што би се подобрил и квалитетот на производството и цената. „Сите најавуваат дека ќе градат откупни центри, ама досега не видовме ниту еден. Најави имаше од турски и од руски

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

СДСм загрижена за финансиската состојба во јавнoто здравство

> БРОЈкА

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 26.06.2012

3

Блокирано одобрувањето на хипотекарните кредити

> БРОЈкА

80

компании од информатичката индустрија, земјоделството, туризмот и од градежништвото ги слушнаа инвестициските поволности што им ги нуди Македонија на странските инвеститори на вчерашната презентација во Будимпешта, Унгарија. Директорот на технолошките индустриски развојни зони, Виктор Мизо, кој на унгарските бизнисмени им ги претстави инвестициските поволности во Македонија, вели дека речиси половина од присутните компании биле унгарски, а другата половина странски компании и консултантски компании кои се присутни во Будимпешта. По презентацијата, присутните дегустирале македонско вино.

> БРОЈкА

Б

анките не можат да одобруваат кредити обезбедени со залог поради законски измени што го блокираат овој процес. Последните измени на Законот за договорен залог предвидуваат во договорот што го склучуваат два субјекти, кој содржи хипотека, да биде наведен вкупниот износ на побарувањето. „Не може да се наведе вкупниот износ на побарувањето, затоа што тоа е менлива категорија, на пример доколку се пресметуваат затезни камати. Но, нотарите не го прифаќаат ова образложение и одбиваат да заверат договор без наведен вкупен износ на побарување“, објаснуваат банкарите. Затоа е испратено барање до Министерството за правда, кое е изготвувач на Законот за договорен залог, да се реши овој проблем. Од Министерството за правда пак, велат дека досега не добиле никаква претставка од банка за проблематичен член во Законот. Но, оттаму коментираат дека доколку добијат барање, ќе го разгледаат и ќе одлучат какви мерки ќе преземат за надминување на проблемот. Овој закон неодамна беше усвоен во Собранието.

лидери

4

спорови во Македонија се решени со медијација за шест години, што се смета за голем неуспех. Медијацијата е најбрз, најекономичен и најефикасен пристап до правдата. Може да се користи при решавањето граѓански или трговски спорови. Во Македонија се регистрирани 166 медијатори. Во медијација спорот треба да се реши за најмногу 45 дена.

победник и губитник ПОБЕДНИк

+

ИВО ИВАНОВСкИ

М

foto: FILIP POPOVSKI

инистерот за информатичко општество понуди уште еден проект, бесплатни интернет-продавници за домашни фирми, со што се става во функција на развој на бизнисот

Импровизирани откупни центри има во секое село во Струмица, но немаат ниту ладилници, ниту машини за пакување и складирање на производите. инвеститори, ама никој не сака да инвестира. Проблемот е во тоа што пазарот го диктираат трговците. Треба да има планско производство, односно да знаеме колку произведуваме и за кого произведуваме. Кога има голема понуда цените паѓаат, а во најголема загуба сме ние земјоделците“, вели Митушев. Тој потенцира дека треба да се изградат откупни центри каде што ќе има брендирано производство, односно ќе се знае дека тие домати или пиперки се од Макдонија, а не како сега, кога македонските производи се извезуваат во соседните земји и се препакуваат со туѓа амбалажа. „Си ја сечеме гранката на која седиме. Со години се исплаќаат субвенции за земјоделството, а резултатите никаде ги нема. Цените се ниски, примарното производство с$ уште ни е во примитивни услови. Субвенциите се само за да ги покриеме загубите“, вели Митушев.

Во Преспанско има само еден ладилник за јаболка

Во Преспанскиот регион каде што годишно се произведуваат повеќе од 100.000 тони јаболка има само четири откупни центри за јаболка за јадење, два за индустриски јаболка, но само еден има ладилник за чување и складирање на производството со капацитет од 5.000 тони. Иако Владата најавуваше изградба на откупно-дистрибутивен центар во овој регион, со можност за јавно-приватно партнерство, на двата јавни повици за продажба на државно земјиште наменето за изградба на откупен центар, засега нема заинтересирани. Овоштарите од овој регион велат дека за јаболката да имаат подобра цена и квалитет, мора да се калибрираат

и да се чуваат во ладилници. Но, услови за тоа нема. „Неколку пати беше најавена изградба на откупно-дистрибутивен центар за јаболка во Преспанскоресенскиот регион, во месноста Макази, но с$ уште ништо од најавата. Проблемот кај нас е што немаме договорно производство. Мора да се регулираат овие односи, во спротивно не можеме да зборуваме за поголем извоз“, вели Стојче Камбуровски, сопственик на плантажи со јаболка во Преспа. Тој додава и дека за да се прими целото годишно производство на јаболка во Преспанскиот регион, потребни се најмалку четири откупно-дистрибутивни центри со капацитет од 25.000 тони јаболка, со ладилници. За оваа инвестиција потребни се околу 50 милиони евра. „Сега ние продаваме во екот на сезоната, кога има голема понуда, пред с$ на консумните јаболка и кога цената е пониска. Да имавме ладилници ќе можеше да се чуваат подолг период и да добијат подобра цена. Од овие причини не можеме да зборуваме за извоз, бидејќи на европските пазари се бараат производи со повисок квалитет, што ние во овие услови не можеме да ги задоволиме“, потенцира Камбуровски за „Капитал“.

Владата продава 25 локации за откупни центри

Според програмата на Владата, планирани се откупнодистрибутивни центри на локаци каде што има поголемо производство на зеленчук и овошје. Министерството за земјоделство лани идентификуваше 14 локации за оваа намена, дел од нив беа објавени и продадени, а дел допрва ќе се огласуваат. Парцелата

100.000 300.000 5-10 евра најмалку чини квалитетна машина за калибрирање, која може да прими од 70 до 80 тони земјоделски производи

ЕНВЕР хОџА

З

а министерот за надворешни работи на Косово унапредувањето на економските односи со Македонија е приоритет, што покажува дека оваа земја активно работи на својот економски развој

не им беше денот

евра чини шок-машина која може да собере повеќе од 10 тони зеленчук и овошје

милиони евра се проценува вкупната инвестиција во изградба на модерен откупен центар

во Врапчиште ја купи турската компанија Актекс груп од Измир, а во Богданци на 5.000 метри квадратни откупно-дистрибутивен центар терба да гради инвеститор од Дубаи. Во Кочани, Облешево и во Штип ќе инвестираат домашни компании. На крајот на минатата година, Министерството за транспорт и врски локализираше уште 25 парцели наменети за изградба на откупно-дистрибутивни центри, кои годинава треба да се огласат. Од Министерството за земјоделство велат дека за домашните инвеститори, државата ќе покрие половина од трошоците за изградба на откупно-дистрибутивните центри преку ИПАРД и преку Програмата за рурален развој.

СИлВАНА БОНЕВА

П

ратеничката на ВМРО-ДПМНЕ мора да се правда пред македонската јавност дека „не е Бугарка“ откако европратеник од Бугарија пренесе информација дека таа, сепак, „е Бугарка“

Црна Гора доби датум за пристапни преговори со Европската унија. Преговорите ќе почнат на 29 јуни или само 6 години по прогласувањето независност на земјата. Со тоа Црна Гора се приклучува во друштвото на Хрватска и Словенија како политичкоИГОР економски прогресивна и проевропски ориентирана лУкшИќ земја која расчистила со балканското минато. Премиерот Лукшиќ покрај со исполнувањето на сите технички барања на ЕУ успеа да ги изгради односите и со Хрватска, која нема да ги кочи преговорите со горчливите прашања од минатото како за пограничниот регион Превлака и за инволвираноста на официјална Подгорица во нападите на Дубровник 1991. Црна Гора е земја со најмала стапка на невработеност во Западен Балкан од 12%, што е огромен напредок во однос на 32% од 2000 година. Земјата с$ повеќе станува и магнет за странски инвестиции, особено на мултимилијардерите од Истокот.

_

ГУБИТНИк По Грција, Ирска и Португалија, Шпанија е четвртата земја од еврозоната која побара меѓународна финансиска помош за да не банкротира. Иако нејзиниот премиер, Маријано Рахој, долго време даваше отпор на сите сугестии за спас на финансискиот сектор и цврсто веруваше дека мАРИЈАНО земјата може да ги реши РАхОЈ проблемите сама, се случи неизбежното. Сега Шпанија ќе ја чека помошта од 100 милијарди евра за да ја врати благосостојбата на своите банки, на кои пак денес им беше намален кредитниот рејтинг. Но, тука не застануваат маките на Рахој. Земјата долго време не може да ја победи рецесијата, нејзиниот јавен долг постојано се зголемува, а стапката на невработеност достигна рекордно ниво. Дополнителен проблем на Рахој му создаваат и зачестените протести против непопуларните мерки за штедење, кои сега ќе станат уште построги поради помошта која ќе дојде од меѓународните кредитори.

мисла на денот

ВАСИлИС РАПАНОС

П

ретседателот на Националната банка на Грција не го издржа предизвикот и се откажа од можноста да биде идниот министер за финансии на земја во криза

Практички е невозможно да се натПреварувате во денешната глобална економија без добиена диПлома.

Боби Скот американски политичар

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

навигатор график на денот...

државата најмногу гради деловен простор

Станбени згради

В

Нестанбени згради

Трансппртна инфраструктура

1.053

1.371

2.030 Цевпвпди, впдпвпди и електрични впдпви

154

260

217

282

254

453

124

407

478

850

1.530

1.106

2011

(во милиони денари)

1.857

2.598

2006

Извор: Државен завод за статистика

3.094

2001

фото на денот...

фото: Ивана Кузмановска

4

WWW.KAPITAL.MK

Кпмплексни кпнструкции вп индустријата

Рекпнструкција и пдржуваое

о Македонија, во последните години државата најмногу гради деловни згради и комплексни конструкции во индустријата. Државниот завод за статистика покажува дека во 2011 година се извршени градежни работи на објекти во општествена сопственост во вредност од 9,3 милијарди денари.

П

аркот Жена борец ги прими своите нови „жители“. Веднаш до споменикот на Президиумот на АСАНОМ започна поставувањето на спомен-обележјето на основачите на ВМРО-ДПМНЕ. Паркот ќе се збогатува со нови споменици, бидејќи с$ уште има постаменти кои ги чекаат своите херои.

светот низ медиумите...

Сканапиеко Во Македони најголем пр се тендерск

Poslovni Dnevnik

нови странски инвестиции на хрватското приморје. како што пишува загрепскиот весник, полската компанија алтерко е спремна да вложи милиони во купување на постоечки и изградба на нови сместувачки капацитети на Јадранот.

lll

The New York Times

Секоја сојузна американска држава на свој начин го толкува проблемот со имигрантите. големо прашање кое се наметнува во јавноста во Сад е дали америка може да остане отворена држава и во услови на ваков притисок од страна на дојденцитe од сиромашните земји.

Вториот човек на Европската инвестициска банка вели дека кога се работи за проектите што тие ги поддржуваат, најголемо внимание посветуваат на тендерските процедури, кои во Македонија с$ уште се проблематични. Она што ЕИБ го очекува од нашата држава се повеќе проекти во областа на гасификацијата

lll

La Tribune

француските економски весници предупредуваат на можна рецесија доколку не се забрза економскиот раст на земјата, што не е веројатно ако се гледаат резултатите од првите два квартали од годинава.

Сканапиеко: ние не вложуваме во споменици!

В

lll

Financial Review

австралија наметнува построги еколошки стандарди и е подготвена да ги затвори производствните капацитети кои нема да ги применат истите. австралискиот бизнис-весник прогнозира дека ова ќе ја чини земјата повеќе милијарди долари на долг рок.

lll

www.kapital.mk 1 2 3 4

НАЈЧИТАНО НА WEB... Македонците мислат на штедење и на плус 45 степени Компаниите си ги повлекуваат депозитите од банките Блокирано одобрувањето на хипотекарните кредити Сканапиеко: Во Македонија најголем проблем се тендерските постапки

дарио Сканапиеко

заменик претседател на ЕИБ габриела делова delova@kapital.com.mk Специјален известувач за „Капитал“ од Луксембург

Т

ендерските постапки се фокусот на интерес на Европската инвестициска банка кога се одлучува дали ќе се инвестира во некој проект. Заменик-претседателот на ЕИБ, Дарио Сканапиеко, вели дека токму во тендерите ги гледаат и најголемите проблеми. „При имплементацијата на кој било проект

финансиран од оваа банка најмногу сме претпазливи во процесот на објавување на тендерите и целата процедура околу нив. Ако не сме задоволни од начинот на којшто се спроведува проекетот, ние нема да го финансираме“, вели тој. Тој вели дека ЕИБ ќе продолжи со финансирање проекти за развој на малите и на средните претпријатија, бидејќи токму таму се креираат работните места. Она што е интересно, според него, е што во Македонија расте интересот за инвестиции во секторот

ицепремиерот на Европската инвестициска банка, Дарио Сканапиеко, рече дека оваа банка инвестира само во проекти кои даваат резултати и проекти од кои има бенефит. На прашањето како ја коментира политиката на Владата, која последната година интензивно го финансираше проектот „Скопје 2014“, Сканапиеко со дипломатски одговор. „Тоа е одлука на македонската Влада и ние не ја коментираме и не се мешаме во таквата одлука. Но, дозволете да ви кажам како работиме ние. Европската инвестициска банка не поддржува проекти од кои нема бенефит и нема резултати. Имаме строги критериуми за проектите кои ги финансираме и ги поддржуваме. Во согласност со нашите криетериуми, ние не обезбедуваме средства за изградба на споменици“, рече тој.

за вода. До банката, рече тој, веќе аплицирале многу општини од Македонија за проекти кои се однесуваат за изградба на прочистителни станици или пак, обработка на отпадни води: „Дополнително, во Македонија сакаме да инвестираме и во проекти кои се однесуваат на заштита на околината“, вели тој. Челниците во Европската инвестициска банка се едногласни дека не вршат притисок врз ниту една држава за изработка на конкретни проекти и дека вратите се отворени и дека добредојдени се сите

проекти кои се добри. „Ние не го носиме коњот до водата, туку сакаме коњот сам да дојде до неа. Европската инвестициска банка бара добри проекти, но не притискаме некој да прави проекти“, вели ХансХаралд Јанс од Секторот за природни ресурси и агроиндустрија на ЕИБ. Тој вели дека добро испланиран проект е оној кој третина од своите финансии ги обезбедува на краток рок, третина на среден и третина на долг рок. Таквото планирање, рече Ханс-Харалд, е проверена формула за успешноста на проектот.

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди брифинг

2.400

проЦенки...

3 факти за...

1.143 1.747

349

топ веСти...

странци се доселиле во Македонија минатата година, а 147 се отселиле

лица во 2011 година се доселени граѓани на Македонија, што е пад во однос на 2006 и на 2001 година

американски инвеститор и финансисер

германија да направи повеќе за спас на еврозоната

о: ија роблем ките постапки 170

илјади евра е грантот кој ЕИБ & го додели на Македонија за изработка на национален систем за гасификација

380

милиони евра се проценува дека ќе чини целиот проект

3

општини – Ресен, Пустец и Преспа - договорија соработка за одржлив развој на регионот Преспа. Градоначалникот на Ресен, Михаил Волкановски, на Пустец; Едмонд Темелко и на Преспа Грција, Василиос Тцепас, го потпишаа меморандумот за соработка, кој предвидува и стратегија за туризам и акциски план за сливот на Преспанското Езеро.

52%

од граѓаните во земјава активно користат Интернет дома. Бројот на оние кои се приклучени на светската мрежа од работните места е значително поголем дури 88%, бидејќи ретко која компанија во земјава функционира без можностите кои ги нуди Интернетот.

мби 10 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

еиб бара проекти за гасификација

С

канапиеко порачува дека банката чека да види повеќе македонски идеи за проекти во секторот на гасот. „Досега најмногу соработувавме преку проекти за развој на малите и на средните претпријатија и проекти во инфраструктурата. Она што го очекуваме и сакаме да го видиме од Македонија се повеќе проекти во однос на гасификацијата“, вели Сканапиеко. Поддршката на овој сектор ЕИБ ја демонстрира и преку физибилити-студијата за националниот систем за гасификација на Македонија. Оваа банка во 2011 година веќе го одбри овој проект.

Според податоците, за овој проект ЕИБ & даде грант на Македонија вреден 170.000 евра, а во согласност со првичните податоци, целиот проект се очекува да чини 308 милиони евра. Точно колку пари ќе одобри банката најмногу ќе зависи од подготвеноста на проектот, но и од времетраењето, брифираат во ЕИБ. Тој вели дека, главно, задоволен е од соработката со македонската Влада и од резултатите од досега спроведените проекти, но дека с$ уште постои проблем со начинот на којшто се изведуваат и насоката во која се движат истите.

екстерното оценување е штетно за образованието

весли кларк ќе инвестира 5,6 милијарди долари во косово?!

П

ензионираниот американски генерал Весли Кларк, кој беше командант на силите на НАТО за време на бомбардирањето на некогашната Сојузна Република Југославија, планира да инвестира на Косово повеќе од една милијарда долари во производство на синтетичка нафта, тврди виенскиот економски весник „Виртшафтсблат“. Кларк, кој раководи со канадската енергетска корпорација Енвидити, бара лиценца за да истражува во западниот дел на Косово со цел да ја утврди количината на јаглен во тој дел, кој подоцна би се преработил во синтетичка нафта. Енвидити планира да инвестира 5,6 милијарди долари во следните шест години во производство на синтетичко гориво, наведува весникот. Корпорацијата очекува во западниот дел на Косово дневно да произведува до 16 милиони литри или 100.000 барели гориво доколку бидат пронајдени доволни резерви. Резервите на јаглен на Косово се проценуваат на околу 14 милиони тони. Директорот на Енвидити, Џеф Брукман, потврдил за виенскиот весник дека постои проект за Косово, но не открил повеќе детали. Начинот на производство на гориво од јаглен е познат уште од Втората светска војна и вообичаено се користи во време на високи цени на нафтата. Сепак, овој начин произведува и релативно многу штетни гасови, бидејќи јагленот се согорува под земја до течна состојба, а потоа се претвора во течност. Крајниот производ може да се користи и за производство на струја, ѓубрива и на пластика.

ојузот на стопански комори на Македонија прослави осум години постоење. ССК претставува македонска деловна мрежа, која од своето основање до денес постојано работи за создавање подобри услови за работа и развој на микро, мали и средни претпријатија. „Иако постои само осум години, во него членуваат мали и средни претпријатија родени со независноста на Македонија. Во Македонија се регистрирани вкупно 61.454 претпријатија. Од нив 99,7% припаѓаат на групата микро, мали и средни претпријатија, кои вработуваат 78% од вработените во земјата и генерираат над 60% од БДП. По осумгодишната успешна работа, стана вистински глас на малите и на средните претпријатија, кои се двигател на економијата во Република Македонија“, соопштија од ССК. Во Сојузот на стопански комори се задоволни од соработката со Владата со цел подобрување на деловниот амбиент.

В

оведувањето на екстерното оценување е погрешен пристап на Министерството за образование и наука за подобрување на квалитетот на знаењето, смета пратеничката на СДСМ, Ана Павлова-Данева. Според неа, екстерното тестирање не може да биде единствен критериум за оценка на работата на наставниците. „Со овој систем на екстерно оценување се девалвира работата на наставникот, не се подобрува, ниту пак се стимулира. Тој се претвора во електронска вага за оценките и нема мотивација за подобрување на квалитетот во наставата“, рече Данева.

02/11

05/11

09/11

01/12

1.876,74

С

ана павлова-данева

10/10

Max. Min.

2010/2012 2010/2012

осум години Сојуз на стопански комори на македонија

пратеник на СДСМ

1.800 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 04/12

3.000

И

тно треба да се создаде специјален фонд за откуп и за чување на долгот од земјите погодени од кризата, како одговор и реакција на нивното ветување за спроведување темелни реформи по големата внатрешна презадолженост. Доколку оваа идеја ја прифатат сите други во ЕУ, а ја одбие германскиот Бундестаг, тогаш само Германија ќе ја сноси одговорноста за финансиските и за политичките последици што ќе настапат од една ваква постапка, смета американскиот инвеститор Џорџ Сорос.

2.000

берза

ЏорЏ СороС

граѓани се иселиле од Македонија во 2011 година, објави Државниот завод за статистика, што е речиси четири пати повеќе од 2001 година

2.200

2.827,62 1.914,62

На Македонската берза НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК вчера беше остварен промет Македонски Телеком од 112.430,59 евра, што е намалување од 6,39% во МБИ 10 475,00 споредба со претходниот +5,00 ден. На официјалниот +0,81% трговски 1.876,74 пазар најголемо учество во 2010/2012 Max. 2.827,62 вкупниот дневен промет имаа НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 на Алкалоид, 2010/2012 Min.со 1.914,62 акциите Стопанска банка Скопје промет од 744.183,00 денари. На редовниот пазар најголемо НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 1.876,74 300,00 учество имаа акциите на Кјуби, Македонски Телеком 2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 -21,00 -6,54% со промет од 189.000,00 денари.

2010/2012 Min. 1.914,62 МБИ 10 берзански индекс МБИГлавниот 475,00 МБИ 10 МБИ 10 на10дневно ниво забележа пад 1.876,74 +5,00 +0,81% НАЈГОЛЕМ од 0,98% и ДОБИТНИК трговскиот ден го DOW JONES 1.876,74 2010/2012 2.827,62 1.876,74 Македонски ТелекомMax. заврши со вредност од 1.876,74 1.876,74 Min. 2.827,62 1.914,62 2010/2012 поени. Max. индексни 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. 2.827,62

475,00

Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. Стопанска банка Скопје 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИКMin. +5,00 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Македонски Телеком НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Македонски Телеком 13.000 Македонски Телеком -21,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Македонски Телеком 12.500 Стопанска банка Скопје +5,00

1.914,62 2.827,62 1.914,62 1.914,62

+0,81%

300,00 475,00 475,00 475,00 475,00 +5,00 300,00 DOW JONES +5,00 +5,00

-6,54% +0,81% +0,81% +0,81% +0,81% -6,54%

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -21,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Скопје Стопанска банка Скопје Стопанска банка Скопје DOW JONES

10.500

Стопанска банка Скопје 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

300,00 300,00 -21,00 300,00 300,00 -21,00

17/02

-6,54% -6,54% -6,54% -6,54%

13.500 13.000

-21,00 12.500 -21,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

12.519,16 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

+0,13%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.451,56 8.663,99 19/11 1.313,72 2.836,16 6.119,66 738,89

05/10

+0,02% -0,81% 17/02 -1,60% -1,95% -0,21% -0,85% +0,13%

03/01

12.519,16

05/10

19/11

03/01

17/02

Американските05/10 акции19/11 се во03/01 благ17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 07/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02 ВАЛУТИ пораст за што навести и Standard & ДРУГИ ПАЗАРИ 12.519,16 Poor’s 500 индексот кој претходно FTSE 5.451,56 +0,02% +0,13% беше100 воевро двонеделен пад. Растот евро долар Фунта Nikkei225 -0,81% на акциите на Вол8.663,99 Стрит сеСТАПКА случува СТАПКА S&P 1.313,72 -1,60% пред500 да биде објавен извештајот 12.519,16 Nasdaq 2.836,16 1,2487 -1,95% ДРУГИ ПАЗАРИ за1,2507 довербата на американските 12.519,16 DAX 6.119,66 -0,21% ПРОМЕНА ПРОМЕНА +0,13% потрошувачи и пред да се објават 12.519,16 FTSE 100 5.451,56 +0,02% TOPIX 738,89 во+0,13% -0,85% 12.519,16 цените на недвижностите САД. +0,42% Nikkei225 8.663,99 +0,31 -0,81% +0,13% +0,13% -1,60% Nasdaq 2.836,16 -1,95% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 6.119,66 -0,21% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.451,56 +0,02% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 738,89 -0,85% Nikkei225 8.663,99 -0,81% FTSE 100евро 5.451,56 +0,02% евро долар Фунта FTSE 100 5.451,56 +0,02% S&P 500 1.313,72 -1,60% Nikkei225 8.663,99 -0,81% FTSE 100 5.451,56 +0,02% ЗЛАТО Nikkei225 8.663,99 -0,81% СТАПКА Nasdaq 2.836,16 СТАПКА -1,95% S&P 500 1.313,72 -1,60% Nikkei225 8.663,99 -0,81% S&P 500 1.313,72 -1,60% ВАЛУТИ DAX 6.119,66 1,2487 -0,21% Nasdaq 2.836,16 -1,95% S&P 500 1.313,72 -1,60% 1,2507 Nasdaq 2.836,16 -1,95% TOPIX 738,89 ПРОМЕНА -0,85% DAX 6.119,66 -0,21% Nasdaq 2.836,16 -1,95% ПРОМЕНА DAX 6.119,66 -0,52% -0,21% евро долар TOPIX 738,89 -0,85% Фунта евро 6.119,66 DAX -0,21% TOPIX 738,89 -0,85% +0,31 +0,42% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 TOPIX 738,89 СТАПКА -0,85% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2487 1,2507 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта S&P 500 1.313,72 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

други пазари

1.580,20

VALUTI 91,51

£ €

Фунта евро +0,42% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2507

€ $

евро долар +0,31 +0,55% СТАПКА евро долар евро долар

1,2487 1,2487 1,2487 1,2487 +0,31 +0,31 +0,31 +0,31

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2507 1.580,20 ФЈУЧЕРСИ 1,2507 1,2507 +0,42% +0,42% +0,42% +0,42%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА -0,52% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.580,20 ФЈУЧЕРСИ 91,51 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.580,20 1.580,20 91,51 1.580,20 1.580,20

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

91,51 91,51 91,51 91,51

-0,52% +0,55%

-0,52% -0,52% +0,55% -0,52% -0,52%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент +0,55% +0,55% +0,55% +0,55%

податоЦите Се од претХодниот ден до 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

евалд новотни

гувернер на Националната банка на Австрија

“

Европа без еврото би била уназадена и во политичка и во економска смисла.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика попоски: Ни треба сериозен партнер во Грција

З

лДп: пратениците од дијаспорат во едногодишен молк

О

д фарсата наречена гласање на дијаспората само Груевски ја зголеми својата гласачка машинерија со три горди, послушни и молчеливи притискачи на копчиња во Парламентот, изјави Роза Топузовска-Каревска од ЛДП. Според неа, пратениците од дијаспората својот едногодишен молк во Собранието „го позлатиле“ со илјадници евра народни пари. Поранешната пратеничка потсети дека за да го спроведе изборниот процес во дијаспората, Владата потроши стотици илјади евра и побара од премиерот Никола Груевски при подготовката на измените на Изборниот законик да бидат внесени сите забелешки на ЛДП.

Репортери без граници: Во Македонија се отвораат и затвораат медиуми без никаква врска со пазарот!

О

рганизацијата Репортери без граници анализира дека Македонија е влезена во ера на турбуленции во медиумскиот простор на кои не им се гледа крајот. Во најновиот извештај се вели дека во Македонија се појавуваат и згаснуваат весници без никаква реална поврзаност со условите на пазарот, а новинарите с$ уште работат во услови на економска несигурност и во поларизирани медиуми чие основање е нејасно. „Во медиумска ситуација во која преовладува говорот на омраза и во која расте напнатоста меѓу двете најголеми етнички заедници – македонската и албанската – одземањето на дозволата на А2 телевизија и неуспешните преговори да се декриминализира клеветата, ја дополнуваат сликата на загриженост за слободата на медиумите. С$ зависи од судовите и како судиите го спроведуваат Законот за клевета. Ургиравме во Советот на Европа да побара од македонската власт да обезбеди пропорционално одредување на казните за клевета наместо досегашната практика која познава екстремно високи казни за новинарите“, се истакнува во најновиот извештај на Репортери без граници.

Фото: Ивана Кузмановска

а да се реализираат односите меѓу Македонија и Грција, ни треба сериозен партнер во Атина и да се најде решение на спорот за името, изјави министерот за надворешни работи, Никола Попоски, во интервју за Бугарското национално радио. „Која и да биде идната влада, од наша страна ќе има исклучително посветен и одговорен однос да одиме кон остварување на заедничките цели – надминување и оставање во историјата на споровите и поделбите и градење иднина во која ќе имаме посветли и заеднички нешта кои ќе н$ спојуваат“, истакна Попоски во интервјуто за програмата „Хоризонт“ на Бугарското национално радио. Во врска со изјавата на бугарскиот премиер, Бојко Борисов, дека ако Бугарија биде прашана за името Северна Македонија како решение за спорот со Грција, не би се согласила, затоа што тоа би можело да носи територијални претензии кон оваа земја, министерот Попоски вели оти не гледа никаква логика во еден наметнат спор што ја блокира Македонија да се додава нешто или некој што дополнително би ја опструирало.

Новоизбраните членови на Советот на јавни обвинители дадоа свечена изјава дека ќе работат во согласност со Уставот и законите. Меѓу нив има и стари членови, кои како што истакнаа, ќе овозможат континуитет во неговата работа.

Зошто тие што најдобро ги знаат, ги премолчуваат проблемите во судството? Членовите на Судскиот совет и Советот на јавните обвинители секогаш застануваат во одбрана на одлуките кои ги носат. Децидно тврдат дека работат според законот, а не по политички диктат Марија Севриева

sevrieva@kapital.com.mk

О

творените прашања како политичкото влијание, независноста на судството и правосудните органи и спроведувањето на реформите останаа во втор план во работата на телата кои треба да ја гарантираат самостојноста на судската и на обвинителската власт, Судскиот совет и Советот на јавни обвинители. Според аналитичарите, во нив е наметната партискополитичката агенда, која ја кочи работата на советите и уште повеќе ги оддалечува од промоција и заштита на независноста на судството. „Советот за јавни обвинители работи во сенка на Судскиот совет, кој се покажа како многу

актуелен во својата работа преку начинот на избор и разрешување на судиите и како тело кое функционира како продолжена рака на власта. Од друга страна пак, јавните обвинители се ставија во втор план и се предадоа од преземање на работата во свои раце и наместо тоа, работат под диктат на полицијата и на власта“, смета Владо Бучковски, поранешен пратеник и најгласен критичар на реформите во правосудството. Подредената улога на двата совети Бучковски ја гледа во закочениот избор на судии во Судскиот совет и немотивираноста на обвинителите за преземање на новата улога во согласност со Законот за кривична постапка. Од друга страна пак, пратеничката на

ДУИ, Сузана Салиу, која доаѓа од редовите на обвинителите, тврди дека во Јавното обвинителство работат луѓе со интегритет, кои добро ја познаваат професијата и мора да обезбедат независно водење на истрагите, лишено од секаков вид надворешно влијание, за да се постигнат убедливи резултати кои нема да остават простор за никакво сомневање. „Само професионалци со висок интегритет ќе може да одговорат на предизвикот што го наметнува новата улога на Обвинителството. А таму има такви луѓе“, вели Салиу. Професионалноста ја гарантира и староновиот член на Советот на јавни обвинители, обвинителот Момир Маричиќ, според кого многу малку обвинители грешат во својата работа. „Обвинителите, со секоја почит кон судовите, имаат сосема друг пристап кон работата. Дури и начинот на утврдување на одговорноста на јавните обвинители, бидејќи хиерархиската поставеност тргнува да се утврдува преку Јавниот обвинител. Советот е само второстепен орган и мислам дека во изминатите четири години имаме разрешено неколку обвинители, но сметам дека тоа не е суштината на работата. Суштината е да ги

наградуваме да работат што можат подобро“, вели Маричиќ. Советот, потенцира тој, во иднина ќе се посвети на обезбедување услови за новиот Кривичен законик, менувањето на Законот за јавно обвинителство и Законот за Советот на јавни обвинители. Во Советот како нови членови седнаа поранешниот уставен судија Зоран Сулејманов, јавниот обвинител од Битола, Петар Анески, поранешните членови Костадин Кизов и Маричиќ и обвинителот Миле Мојсовски. Според министерот за правда, Блерим Беџети, изборот за позицијата член на еден од двата совети е поврзана со интегритетот, правните квалификации и кариерата. Тој отфрла каква било поврзаност на изборот според политичка заслуга. Одложувањето на изборот на судии и претседатели на судови во Судскиот совет, според него, е нормална практика, која сепак, не ги кочи останатите функции кои ги извршува Советот. И претседателката Александра Зафировска уверува дека во Советот нема место за „пазарење“. Шпекулациите ги сфаќа како нормални кога се работи за изборот на судии, кои како што тврди, немаат влијание.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

политика 7 Добредојдени сме биле во Грција - за налепниците виновна привремената спогодба

К

анцеларијата за врски на Грција во Скопје преку писмено соопштение реагира дека населението во Македонија е доведено во заблуда поради медиумските извештаи за покривање на македонските регистарски таблички. „Влезот на грчка територија на возилата регистрирани во Поранешната Југословенска Република Македонија со регистарски таблички кои го користат кодот МК е регулиран со практични мерки поврзани со Привремената спогодба и тоа е договорено од двете страни“, се вели во соопштението на Канцеларијата за врски. Тие потврдуваат дека грчките царински службеници ставале налепниците на задното стакло на возилата, но негираат дека тоа го правеле на самите регистарски таблички. Од Канцеларијата велат дека за влез на приватни возила со знакот МК на територијата на Грција грчките службеници, според Спогодбата, се должни да залепат на слободното место на задното стакло на тие возила самолеплива налепница со која

се наведуваат грчките резерви во однос на тој код. „Гласините кои се однесуваат на воведувањето такса за добивање на налепниците немаат основа. Канцеларијата за врски сака да повтори дека граѓаните на Поранешната Југословенска Република Македонија се добредојдени во Грција. Какви било обиди за нивно обесхрабрување да ја посетат Грција или секои изјави кои доведуваат во заблуда се контрапродуктивни“, велат од Канцеларијата. Министерот за надворешни работи, Никола Попоски пак, соопшти дека нашата држава веќе пратила реакција на дипломатско ниво. Попоски истакна дека во овие услови, какви било провокации не може да донесат ништо добро и нема да придонесат за надминување на проблемот кој трае веќе две децении. Шефот на македонската дипломатија порача дека додека Грција се соочува со економска криза, треба да се фокусира и да има приоритет за привлекување туристи, наместо да се дозволуваат потези кои одат во спротивна насока.

алекСаНДРа папаДополУ

ВМРО-ДПМНЕ И СДСМ БАРААТ

граѓаните да им ја напишат програмата, а потоа и да ја изгласаат Барањето на партиите, народот што ќе ги гласа да им помогне и да ја состават изборната понуда, ја обесмислува улогата на политичарите како лидери кои доаѓаат на власт победувајќи ја конкуренцијата со своите решенија за општествените проблеми Максим Ристески

risteski@kapital.com.mk

П

олитичките елити во Македонија кои досега никогаш не успеале да ја уверат јавноста дека граѓаните заземаат важно место во нивните програми, освен ако не се смета фразеолошкиот дел, во кампањата за претстојните локални избори претераа во однос на улогата што планираат да му ја доделат на народот. Владејачката ВМРО-ДПМНЕ најави конкурс за канидати за градоначалници на кој ќе може да се пријават и непартиски личности со свои идеи за тоа што е најнеопходно да се направи по локалните избори. Опозициската СДСМ, пак, очекува граѓаните да & помогнат да ја напише изборната програма. Ваквото барање на партиите, народот што ќе ги гласа да им помогне и да ја состават изборната понуда, ја обесмислува улогата на политичарите како лидери кои доаѓаат на власт победувајќи ја конкуренцијата со своите решенија за

општествените проблеми. Истовремено отвора и многу прашања, меѓу кои првото е за искреноста на оваа подготвеност на партиите да го слушнат гласот на народот. Овој пристап може да значи и криза на идеи во партиските кујни, кои очигледно го потрошија материјалот за испорачување на ветувања чие неисполнување можат да го оправдуваат со светската економска криза, последиците од „приватизацијата на Бранко“ или од „ненародната власт на Груевски“. На крајот на краиштата, на партиите им е работа да ги лоцираат проблемите за кои граѓаните очекуваат решенија, за да ги искористат како основа за пишување на изборните програми. Ова особено важи за Македонија, каде што одамна е воспоставена практиката наредната кампања да почнува по тукушто одржаните избори, односно да трае нонстоп. Партиите периодов, паралелно со наслушувањето на народната волја, не штедат енергија и за да

се зближат со народот пред изборите во март 2011 година, имајќи го предвид фактот дека убедливо најголем дел од потенцијалното гласачко тело с$ уште е неопределен, а токму тој дел ги одлучува изборите. За таа цел раковдството на СДСМ спие по селски куќи, лидерот на ВМРО-ДПМНЕ одамна ги има селата на својата теренска агенда, но врвот на овој аспект од кампањата е секако ангажманот на претседателот на државата, Ѓорге Иванов, кој досега ги посети Зелениково, Орешани, Новаци... по поводи што никако не може да се поврзат со вообичаени активности на шеф на држава. Партиите имаат свои одговори на прашањата што ги поставува кампањата во која наводно главниот збор го има народот, а политичарите ветуваат дека ќе бидат само извршители на неговата волја. Според ВМРО-ДПМНЕ со конкурсот на кој ќе може да се пријават и непартиски личности како кандидати за градоначалници што ќе ги поддржи партијата, се покажувала отвореност кон нови луѓе, односно нови идеи: „Конкурсот за кандидати за градоначалници на кој може да се пријават и непартиски личности со своја програма не значи дека ние во ВМРО-ДПМНЕ сме незадоволни од понудата на кандидатите кои се членови на партијата. Конкурсот е резултат на принципот на ВМРО-ДПМНЕ да биде отворена партија. Кај нас нема кланови, ниту пак политичари кои 20 години се провлекуваат низ различни функции. Тоа значи дека секој граѓанин на

Македонија кој сака да придонесе со свои идеи е добредојден“, изјави за „Капитал“ директорот на Центарот за комуникации на ВМРО-ДПМНЕ, Илија Димовски. Од најголемата опозициска партија, СДСМ, велат дека тие ги знаат проблемите на народот, но од граѓаните сепак побарале да бидат коавтори на нивната програма, зашто сакале да ги дознаат и деталите: „Пишувањето на програмата го правиме заедно со граѓаните и целта на нашите посети на помалите и на поголемите места низ Македонија е да се запознаеме до детали со сите проблеми со кои се соочуваат граѓаните. Знаеме дека нема да можеме да ги решиме сите проблеми, нема да ветуваме чуда, туку ќе се фокусираме на најгорливите проблеми“, изјави генералниот секретар на СДСМ, Гордан Георгиев, за „Капитал“. Во својата изјава Георгиев не пропушти да поентира за сметка на конкуренцијата, коментирајќи го конкурсот за градоначалници на ВМРО-ДПМНЕ: „Како уште една голема манипулација ја оценуваме безидејната најава на Груевски дека ќе распишувал јавен конкурс и интервјуа за канидати за градоначалници на ВМРО-ДПМНЕ. Оваа најава покажува или дека ДПМНЕ сфатиле дека најголем дел од општините се раководени од лоши градоначалници кои треба да бидат сменети или, пак, дека очајнички бараат пропагандни начини за да не каскаат зад ’работното лето‘ на СДСМ“, смета Георгиев.

КАПИТАЛ среда 27.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 компании пазари

Регулаторите ќе одобрат спорни правилници, Владата не реагира ги изготвуваат, а Регулатрорната комисија за енергетика ги одобрува. Комисијата е таа која при одобрувањето на овие акти треба да води сметка тие да се во интетрес на сите инволвирани“, велат од ЕВН Македонија. И директорот на скопска Топлификација, Димитар Хаџимишев, коментира дека со тоа што последната инстанца пред стапување на сила на подзаконските акти е Регулаторната комисија за енергетика, не може да се пренесе одговорноста кај компаниите. „Регулаторите нема да ги одобрат тие мрежни правила ако не се добри. Точно дека Уставниот суд останува заобиколен. Нема врска дека компаниите ќе си обезбедат привилегии преку овие подзаконски акти, кога тие на крај мора да ги одобри Регулаторната комисија за енергетика“, коментира Хаџимишев. По ваквиот развој на настаните, се поставува дилемата дали јавноста може да се потпре на стручноста, знаењето и на (не)зависноста на членови на Регулаторната комисија за енергетика кога ги одобруваат подзаконските акти со кои се уредуваат правата и обврските на пазарот на енергија во државава. Покрај техничките услови за работа, мрежните правила регулираат и управно-правни и кривично-правни односи меѓу енергетските компании кои се даватели на услугите и граѓаните и фирмите-корисници. Овие подзаконски акти во детали го регулираат давањето согласност за приклучок на мрежа и решавање на сопственоста на приклучокот, висината на надоместот за приклучување на мрежата, можноста за исклучување од мрежа, фактурирање на сметките и казните за неовластено користење природен гас, електрична и топлинска енергија. Мрежните правила ги уредуваат и обврските за енергетските компании во кои услови можат еднострано да ја запрат испораката на енергенсот и што во такви случаи.

Министерот за економија, Ваљон Сараќини, не одговара дали ќе го менува законскиот текст кој пред една година го изготви Министерството за економија, а го усвоија мнозинството пратеници во Собранието Катерина Попоска

Р

poposka@kapital.com.mk егулаторната комисија за енергетика ќе ги одобрува спорните енергетски правилници ако Владата итно не наложи измена на Законот за енергетика. Додека министерот за економија, Ваљон Сараќини, реши дали Законот за енергетика ќе се менува, енергетските компании сами си ги изготвуваат подзаконските акти, кои ги прецизираат нивните права и обврски на пазарот, документи кои откако ќе стапат на сила, нема да подлежат на уставна контрола токму поради фактот шти нив не ги прави државна институција, туку приватна компанија. Сараќини не одговара дали ќе го менува законскиот текст кој пред една година го изготви Министерството за економија, а го усвоија мнозинството пратеници во Собранието. Потпретседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Рухи Бакиу, за „Капитал“ тврди дека „на вака донесените мрежни правила никој не може да биде сигурен дека Комисијата одобрува нешто со што не се пречекорени законите и Уставот“, односно дека со вака поставените работи во Законот за енергетика, можеби, „намерно им се помага на компаниите кои сами си ги носат мрежните правила и со кои се регулира нивната дејност на пазарот“. Но, претседателот на Комисијата, Димитар

Петров, вели дека со одобрувањето на овие подзаконски акти водат сметка за пазарните принципи и за непристрасноста при носењето на одлуките на Комисијата. „Немам информација дека ќе има измени Законот за енергетика. Во фаза сме на носење мрежни правила за дистрибуција и снабдување со електрична и топлинска енергија и со природен гас. Постојано сме во комуникација со компаниите. Ако во изготвените мрежни правила има пропусти, им наложуваме да ги доработат. Точно е дека вака изготвените подзаконски акти нема да подлежат на ревизија на Уставниот суд, но за овие правилници да бидат правосилни, „амин“ даваат регулаторите, така што ние водиме сметка за интересите на сите чинители на пазарот“, изјави Петров за „Капитал“. Дел од енергетските компании кои сами си ги изготвуваат подзаконските акти за правата за приклучок на мрежата и за техничката подготвеност за пристап до мрежата отворените дилеми на Бакиу за можноста да си одобруваат поголеми права или помали обврски ги коментират како неосновани. Велат, дури и да си припишат поголеми овластувања, тоа мора на крајот треба да го „аминуваат“ регулаторите. „Секаде во светот компаниите ги предлагат мрежните правила. Во Македонија компаните к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

наместо минимална плата, пресметка на вредност за единица коефициент

С

ојузот на синдикати и Организацијата на работодавачи потпишаа спогодба за усогласување на Општиот колективен договор за приватниот сектор со Законот за работни односи и со Законот за минимална плата. Наместо поранешната минимална плата, се воведе нова категорија, која се нарекува пресметка на вредност за единица коефицент. „Тоа ќе овозможи, во зависност од јачината на самите гранки и оддели, со колективни договори на различно ниво да се определи висината на пресметководната вредност. Во практика, ова значи дека никој ќе нема пониска плата од минималната утврдена со Законот, но одредени гранки можат да утврдат повисок коефициент на пресметка на нивните основни плати“, објасни Ангел Димитров, претседател на Организацијата на работодавачи. Според Живко Митревски, претседател на Сојузот на синдикати на Македонија, усогласувањето на

колективниот договор со Законот за работни односи оди во прилог на подобрување на позицијата на социјалните партнери во делот на имплементирање на директивите, посебно околу информирањето и консултирањето, како и во делот на имплементирање на одредбите на претходно донесениот Закон за минимална плата. КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ ССМ и Организацијата на работодавачи потпишаа и 6м 24м 36м спогодби за продолжување наБанка рокот на важност на 3м банка 4,00% 6,80% 7,00% Општиот колективен договорКомерцијална за приватниот сектор за3,10% уште НЛБ Тутунска банка 3,20% 4,05% 6,50% 6,90% две години и спогодба да пристапат кон усогласување за од компаниите во Македонија имаат измени и дополнувања на Општиот колективен договор. Стопанска банка 3,20% 4,00% 6,65% 6,85% интернет-страница. Министерот „Останува да се договориме за сезонските Шпаркасе банка работници, 3,00% 4,00% 5,50% 6,00% за информатичко општество, затоа што имаат најголем проблем во банка однос на Охридска 4,30% 4,80% 5,50% 6,00% Иво Ивановски, е задоволен што остварувањето на работничките права вака дефинирани,“ Прокредит банка 3,00% 3,80% 6,90% бројките за6,80% користење Интернет во потенцираше Димитров. ТТК банка 3,20% 4,10% 6,70% 7,20% Минстерот за труд, Спиро Ристовски, најави дека Општиот земјава од страна на компаниите и Алфа банкае во завршна фаза.

3,30% 4,20% 7,60% колективен договор за јавниот сектор на граѓаните7,40% се во постојан подем.

60%

Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,20% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

4,20% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

5,70% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

6,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Традиционалните медиуми се 0,1% пред предизвик дали ќе опстанат?!

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

„News International одлучија да наплаќаат за пристап на на Интернет. Guardian, пак, се отвори максимално. ,10% содржините Значи, имате два весници со целосно два различни пристапи. Но, и двата пристапи не се покажаа како најсоодветни, но с$ е рано да се каже дали ќе бидат успешни или не“, вели ,22% уште консултантот Френк Бојд Силвана Жежова

Г

silvana@kapital.com.mk

олем проблем е како медиумите со долга традиција да опстанат, а NASDAQ бидејќи веќе с$ е на Интернет, оценуваат Пол Овенс и Френк Бојд, експерти за креативни индустрии од Велика Британија. Според зата во Сао нив, онлајн-ерата наметна голем предизвик за големата традиција во новинарството како во Велика Британија така и во Македонија. „News INternational одлучија да наплаќаат за пристап на соржините на Интернет. Од друга страна, Guardian, мпании наместо да одат на претплата се отворија максимално. Значи, имате два весници со целосно два различни пристапи. Мислам дека и двата пристапи не се покажаа како најсоодветни, компании од но с$ уште е рано да се каже дали ќе бидат успешни или не“, објаснува Бојд. Нашиот соговорник додава дека не може со сигурност да се предвиди како ќе изгледа економскиот модел за новинарството во иднина.

,32%

,49%

,10%

,12%

,45%

„С$ уште сме на почеток на примената на новите бизнисмодели“, вели тој. Во однос на регулирањето на интернет-изданијата во Велика Британија, единствено што не е дозволено е да се упатуваат расистички и екстремни пораки, но тоа спред нив, е тешко да се контролира. „Владата на интернетпровајдерите им наложи да го блокираат пристапот до главните пиратски интернетстраници. Сево ова е чисто козметичка работа, бидејќи секој знае за тие пиратски интернет-страници. Ако се обидеме да наметнеме законска рамка, тоа не е баш делотворно и тука најчест проблем е како да се имплементира законот кога, на пример, интернетстраницата не се одржува и не се наоѓа во Велика Британија туку е во некоја друга земја“, вели Бојд. Пол Овенс, кој е коосновач и директор на БОП Консалтинг, една од водечките консутлантски куќи во Велика Британија за

+

и на берзата

,14%

рани на

26.06.2012

Македонски Телеком РМДЕН 11

26.06.2012

Стопанска банка Скопје Македонија Турист Комерцијална банка Макпетрол ТТК банка

-

култура и креативни индустрии, смета дека цел спектар на индустрии се создадоа како такви, благодарение на процветот на технологијата. Тоа силно се чувствува кај видеоигрите, медиумите, телевизијата. „Приходите за рекламирање се слеваат од печатени кон онлајн-медиуми, меѓутоа реален проблем е тоа што најголем дел од парите на рекламирање одат само кај неколку фирми. Најголем од нив е Гугл, додека претходно рекламирањето најмногу одело во телевизијата каде што парите се реинвестираа во создавање нови содржини. Но, Гугл тоа не го прави, така што ова е голем

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка проблем и се заканува на постојните бизнисПрокредит банка модели“, вели Овенс. ТТК банка Според него, креативните индустрии, во кои,

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

вторник - 26.06.2012 3м 3,10% 3,20% 3,20% 3,00% 4,30% 3,00% 3,20% 3,30% 3,20% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

6м 4,00% 4,05% 4,00% 4,00% 4,80% 3,80% 4,10% 4,20% 4,20% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 6,80% 6,50% 6,65% 5,50% 5,50% 6,80% 6,70% 7,40% 5,70% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

+0,81% +0,05%

пад

нова цена

475,00 88,00

нова цена

-6,54% 16.100 -1,72% 2.750,00 -1,71% 2.502,00 -1,22% 16.000,00 899,00 -1,10%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

6м 2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

24м 3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 2,20% 2,10% 2,50%

4,80% 2,80% 2,60% 3,20%

7,50% 4,10% 4,40% 4,10%

8,00% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,38% 0,66% 0,93% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62%Нето вредност 0,93% Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,47% 22.672.569,38 0,73% 0,11% 35.639.082,09 0,19%

12м 1,21% 1,26% 1M 1,06% 0,03% 0,39% -0,51%

Иново Статус Акции МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

13.776.941,92

-4,13%

36м 4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

3,70%

4,00%

3,00%

3,20%

7,50% 4,10% 4,40% 4,10%

8,00% 4,50% 4,60% 5,00%

6м 0,93% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,21% 1,26% 1,06% 0,39%

1м 4,18%

3м 4,98%

Стапка на инфлација 5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

1 недела44.204.991,26 1м 3,18% 20.293.718,03 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6282 49,3499 76,7618 51,3226 47,9187 49,3816

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-7,51%

-4,63%

-25,33%

-4,88%

25.06.2012

-8,53%

-8,19%

-16,32%

-8,07%

25.06.2012

-5,89%

-6,40%

-17,52%

-6,68%

25.06.2012

3м1,80% -1,92% 4,98%

-6,83%

-1,20%

-8,86%

-0,85%

24.06.2012

-7,89%

-6,34%

-31,49%

-6,57%

24.06.2012

24.825.381,13

-0,91%

-5,23%

0,58%

-13,20%

0,40%

25.06.2012

49.600.630,08

0,58%

0,82%

3,27%

4,23%

3,08%

25.06.2012

60.500.772,60 0,23% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,76%

1,60%

3,23%

1,54%

25.06.2012

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА

КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

24м 3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,00% 6,90% 6,85% 6,00% 6,00% 6,90% 7,20% 7,60% 6,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

6м 2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

Алфа банка и 3,20% 4,10% секако, спаѓаат медиумите ги поттикнуваат другите делови од стопанството да Уни банка 1,90% 2,40% бидат иновативни. Еуростандард банка 3,50% 4,80% „Сетоа тоа може да се одрази 2,20% 2,80% на подобар технолошки развој, Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола 2,10% 2,60% истражување нови начини Капитал банка 2,50% 3,20% за комуницирање, влијание врз развојот на градовите, ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ ребрендирање на местата.

1м 3м Така што има цела редица пошироки ефекти кои Euribor (EUR) 0,38% 0,66% креативните индустрии ги Libor (EUR) 0,34% 0,62% имаат во општетството во Libor (USD) 0,24% 0,47% целина“, вели Овенс кој Libor (CHF) 0,08% 0,11% потенцираше дека малите економии се во предност МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ за развој на креативните Рочност преку ноќ 1 недела индустрии. Успешните економии, СКИБОР 2,20% 3,18% според него, се такви затоа што 2,20% се расцепкани во повеќе помали МКДОНИА кластери. Тој смета дека малите земји, по ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ Основна кам. стапка дефиниција, имаат мали домашни 4,00% пазари, но во старт имаат поголемНародна банка на Македонија притисок веднаш да размилсуваатНародна да излезат банка на Србија 12,00% на меѓународен пазар. Народна банка на Хрватска 6,00%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3м 2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

11 > БроЈка

Електронски продавници бесплатно ќе добијат 31 компанија

М

инистерството за информатичко општество ќе донира 31 електронска продавница на компании кои аплицирале на конкурсот за најдобар бизнисплан. Ова е предвидено во договорот склучен со компанијата Акселтра доел, која е избрана за изработка на продавниците преку елетронско јавно наддавање. Аплицирањето за електронските продавници преку доставување бизнис-план се одвиваше во првото тримесечје од годинава, а апликациите се разгледани од комисија составена од преставници на коморите, академијата и од соодветните министерства. Првично се обезбедени средства за 50 електронски продавници, но на огласот аплицирале само 31 компанија. Министерот за информатичко општество, Иво Ивановски, вели дека на овој начин им се обезбедува на компаниите можност да се поврзат со 61% од светската популација, колку што изнесува процентот на корисници на Интернет на планетарно ниво. Најдобрите пет интернет-продавници Министертвото ќе ги награди со уште една година бесплатно „хостирање“, а за наредната година се планира средства за уште 50 бесплатни електронски продавници за компаниите.

10%

од интернет-локациите во земјава имаат можност за елетронско купување, а само 4,1% од корисниците на Интернет во земјава купувале со помош на светската мрежа. Во Македонија с$ уште е многу мал процентот на луѓе кои се одлучуваат да користат дебитни и кредитни кратички за плаќање преку Интернет.

СДСМ: Заемот од Дојче банк не придонесува ништо за развојот на земјата! Што регулираат мрежните правила?

Пратениците од опозицијата не го поддржаа новото задолжување на Владата кај Дојче банк со образложение дека парите што се позајмуваат се трошат непродуктивно и им создаваат огромен товар на идните генерации. Опозицијата праша и зошто наместо 250 милиони евра, Владата одлучи да позајми само 75 милиони евра, и како планира да ја врати еврообврзницата што достасува во јануари догодина?! александар Јанев

К

од 75 милиони евра од Дојче банк нема да придонесе ништо за развојот на земјата. Тоа се пари што завршуваат за врби, фасади, за кампањи на Владата, но не за вистински капитални инвестиции во автопатишта, енергетски капацитети, железници кои може да обезбедат доволно приходи, со што овие заеми ќе се враќаат без проблем“, истакна Николов. Според него, Владата во првата половина од омисијата за финансирање и буџет го изгласа законот за издавање гаранција од страна годината се задолжила повеќе отколку што било на државата, за да може Македонската банка за поддршка на развојот (МБПР) да ги планирано за цела година. добие 100-те милиони евра од Европската инвестициска банка (ЕИБ). Оваа кредитна ФЈУЧЕРСИ Пратениците од опозицијата побараа одговор на линија ќе се одобрува за малите и средните компании преку комерцијалните банки и се неколку прашања: Зошто наместо 250 милиони НАФТА очекува дека ќе му помогне на бизнисот полесно да ги надмине ликвидносните проблеми. евра, Владата позајмуваЛЕСНА самоСУРОВА 75 милиони од Дојче ПРИРОДЕН ГАС во Комисијата. Неговиот заменик, Недим претставници објаснуваат дека одлуката за банк и како планира да ја врати еврообврзницата 78,99 2,70 Рамизи, само изјави дека ова е поволен заем помало задолжување доаѓа откако се влошиле од 175 милиони евра што достасува во јануари што Македонија го добива од Дојче банк за условите за позајмување пари поради хаосот во догодина?! Но, министерот за финансии, Зоран BRENT ЗА ЗАТОПЛ. финансирање на буџетскиот дефицит. Владините еврозоната.

255 Ставрески, не присуствуваше на расправата 91,61

janev@kapital.com.mk

ој проект предвиден во Буџетот за којшто ќе се потрошат позајмените 75 милиони евра од Дојче банк може да донесе доволно приходи за да се врати овој кредит?! Со оваа дилема опозициските пратеници на СДСМ во Парламентот одбија да го поддржат новотоМАКЕДОНСКА задолжување наБЕРЗА Владата. Претседателот на Комисијата за финансирање и буџет, Марјан МБИистакна 10 Николов, дека Владата претерува со задолжувањата 1.876,74 и им создава огромен долг на идните генерации, бидејќи парите не ги инвестира МБИД во развојни проекти, туку за да гради имиџ.

1.820,63 „Сите пари што ги позајмува Владата се ОМБ непродуктивни задолжувања. Така и заемот

118,99

6,8%

изнесува каматата што ќе ја плаќа земјата за заемот од 75 милиони евра од Дојче банк

комисијата ги одобри 100-те милиони евра од ЕиБ

К

-0,98% +0,09% 0,00%

-0,28% +0,66%

+0,33% +0,28%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, вторник - 26.06.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.876,74 435,83 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.820,63 1.625,24 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 118,99

SASX 10 -0,98% +0,19% 665,59

+0,09% SOFIX 292,53 0,00% ATHEX

-0,85%

565,57

Главен индекс на Љубљанската берза

435,83 12.530,21

+0,19% +0,22%

NASDAQ 2.845,34

7.346,50

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

SASX 10 665,59

+0,32%

+0,1%

641,25$/бушел

берзата, без финансиски компании

3.000 3.000 3.000

+0,49% +0,10%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0,85%

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 565,57 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,10%

FTSE 100 5.455,96

+0,10%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

+0,22% -0,09% SWISS

DOW JONES

DAX12.530,21 Заеднички индекс 30 6.126,95

5.937,37

-0,85%

-0,22%

SBITOP 522,42

S&P 500 1.313,72

Главен индекс на Љубљанската берза

Шајкашка фабрика за шеќер +20,00% NASDAQ +1,45% +0,22% +0,32% 2.845,34

480,00 12.530,21

3.906,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

-1,60% +0,49% 54.069,39 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 8.400,00

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 738,89

3.018,72

+0,45%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,85%

-0,10%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

+0,14%

16.906,58 FTSE 100

5.455,96

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.126,95

+10,61%

-0,09%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.018,72 0,79

.

DAX Сава Крањ 6.126,95 6.500,00

+0,10%

14,99

-0,10%

51,00 FTSE 100 .

5.455,96БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Истрабенз

+57,80%

-11,73%

+0,10%

8.300,00

41.900,00

+3,75%

-0,12% -2,56%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 5.937,37

Македонски Телеком РМДЕН 11NIKKEI 225

-0,12% 8.663,99

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +0,81% 475,00

+0,05% -0,81%

Индекс на најголемите јапонски компании

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза котирани на швајцарскиот пазар на капитал

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 91,61

1583,70,$/унца

СРЕБРО 27,30$/унца

БАКАР 7.346,50

-0,28% +0,66%

ПРИРОДЕН ГАС 2,70

ЗА ЗАТОПЛ.

255

МЕТАЛИ

-0,30% -1,04% +4,25%

НИКЕЛ

16.327,50

АЛУМИНИУМ 1.777,50

ЧЕЛИК 360.50.00$/унца

+0,33% +0,28%

+0,00% -0,4% /

+6,74%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска Лука Коперберза

SWISS Крка -0,09% -3,70% 5.937,37

26.06.2012

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Јадранкамен

Бадел 1862 ЕВРОПА -0,83% ИНДЕКСИ

Истратурист

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 119,00

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Монтинвест Белград -9,40% BRAZIL -3,45% BOVESPA

Привредна банка Белград

135,00

0,73

-0,81%

78,99

ЗЛАТО

DOW JONES Инекс Будучност Пожега

BRAZIL BOVESPA -1,60% +0,49% 54.069,39 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,22%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.663,99 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 18.981,80 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 565,57

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Магма

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

1.435,25$/бушел

+0,32% S&P 500 -0,12% 1.313,72

NASDAQ 2.845,34

SASX 10 ШЕЌЕР 665,59

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

+0,19% +9,49% SOFIX СОЈА -0,63% -0,62% 292,53

-0,38% +0,1% +3,45% +0,10% +4,34%

2094,000$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза 1.800 1.800 1.800

на пазарот на јавно поседувани друштва

Главен индекс на Белградската берза 752,25$/бушел

CROBEX КАФЕ 1.625,24 1,61/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 54.069,39 292,53

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

BELEX15 ПЧЕНИЦА 435,83

0,00%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,09%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 16.327,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.777,50 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 360.50.00$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +8,50% РЕГИОН

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,63% -1,60%

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.018,72

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

27,30$/унца

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

SBITOP 522,42

1583,70,$/унца

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.625,24 1.313,72

+0,1%

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 522,42

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

-0,63%

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

-0,98%

-0,30% +0,00% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 -1,04% -0,4% 2.200 2.200 2.200 -0,98% 1.876,74 +0,10% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +4,25% / +0,09% 1.800 1.800 1.800 1.820,63 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -0,22% 0,00% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни118,99 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани 2.800 2.800 2.800

HANG SENG 88,00 18.981,80

ПЧЕНКА 641,25$/бушел

ПЧЕНИЦА 752,25$/бушел

КАФЕ 1,61/бушел

СУРОВИНИ

+8,50% +9,49% -0,62%

КАКАО

2094,000$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.435,25$/бушел

-0,38% +3,45% +4,34%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,45%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

+20,00%

+1,45%

Инекс Будучност Пожега

Шајкашка фабрика за шеќер

480,00

3.906,00

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

и

‘’Novi maπini za besprekoren kvalitet na naπata mocarela..’’

CASEIFICIO CESARINA, Gostivar

BIZNIS KREDIT SO PODOLGI ROKOVI

ZA VA©ITE STARI I NOVI INVESTICII! • rok na otplata do 15 godini • 0% provizija pri isplata • moænost za refinansirawe na postoeËki krediti 02 2446 000

www.procreditbank.com.mk

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

Балкан 13

Хрватска ќе извезува возови Производството на нископодни електромагнетни возови спаѓа во категоријата најсложени и најсофистицирани производи на хрватската компанија Кончар-Електрични возила, а тоа ја става Хрватска меѓу петте земји во Европа каде што се изработуваат вакви возови Васе Целеска

celeska@kapital.com.mk

Х

рватската компанија КончарЕлектрични возила започна со извоз на современиот нископоден електромоторен воз, на чиј развој работеа околу 250 експерти од групацијата Кончар, а сите важни делови од возот се проектирани и произведени во Хрватска. Првиот прототип од овој воз беше изработен за Железници на Босна и Херцеговина (ЖФБХ), каде што и минатата недела беше официјално пуштен во употреба. Станува збор за модерен воз со капацитет од 186 патници, кој може да достигне брзина од 160 километри на час, а премиерното возење се случи на релација Сараево-Мостар. Според информациите, цената на возот изнесува 5,3 милиони евра, но тој с$ уште не е исплатен. Од ЖФБХ ја разгледуваат можноста за кредитно задолжување со цел да го платат долгот кон хрватскиот производител. Овој воз, исто така, ќе биде ставен и во меѓународна употреба. Претставници на Хрватски железници (ХЖ) и на ЖФБХ оваа недела ги продолжија преговорите со цел да се постигне консензус за меѓународната употреба на овој воз, за што се потребни посебни дозволи. Според најавите, возот на Кончар на почеток треба да ги поврзува Сараево и Плоче.

Даринко Баго

претседател на Управниот одбор на Кончар-Електроиндустрија

“

Кончар-Електрични возила, Иван Бахун, неодамна истакна дека минатата есен била договорена и изработка на ваков воз за Хрватската железница, а треба да биде произведен оваа година. Тој се надева дека ќе дојде и до договор за изработка за серија возови за ХЖ, но и за железниците од регионот. „Извозот е еден од предусловите за одржливост на електромоторната индустрија денес“, нагласи Бахун. Претседателот на Управниот одбор на Кончар-Електроиндустрија, Даринко Баго

Електроиндустријата го поттикнува хрватскиот извоз Претседателот на Управниот одбор на к

о

м е

р

ц

и

ј

овој воз е производ на знаењето, искуството, желбата и на волјата на вработените во кончар.

а

л

е

н

о

г л

а

с

5,3 65 милиони евра чини модерниот електромоторен воз на Кончар

12,4%

милиони евра годишно заработува групацијата Кончар во последните четири години

пак, истакна дека развојот на нископодниот електромагнетен воз спаѓа во категоријата најсложени и најсофистицирани производи на компанијата и дека само пет земји во Европа изработуваат вакви возови. „Овој воз е производ на знаењето, искуството, желбата и на волјата на вработените во Кончар“, изјави Баго и истакна дека целиот воз, од основната к

о

м е

р

ц

и

е уделот на хрватската електроиндустрија во извозот на Хрватска

идеја до завршните фази во производство, е направен во Кончар. Тој додаде дека електроиндустријата денес спаѓа меѓу најголемите извозни гранки на Хрватска, со удел во извозот од 12,4%. Хрватски Кончар вработува околу 350 работници, а просечните приходи на компанијата во последните четири години изнесуваат околу 65 милиони евра годишно. ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

ɂɫɬɪɚɠɭɜɚʃɟɬɨ ɝɨ ɨɛɥɢɤɭɜɚ ɫɨɧɨɬ

˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ʤ̡̛̥̖̬̦̌ ʶ̷̨̣̖ – ˁ̡̨̪̠̖͕ ̡̡̨̌ ̨̨̛̬̦̯̬̐̌̌̚ ̦̌ ʫ̨̡̬̪̭̯̏̌̌ ̴̶̛̛̥̦̖̭̯̠̌̌̌ ͣʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ϮϬϭϮ͞ ̨̏ ʺ̡̨̛̖̦̠͕̌̔̌ ̛̬̭̪̹̱̌̏̌ ʶʽʻʶ˄ˀˁ ʯʤ ʫˁʫʵ ʯ̌ ̸̶̛̛̱̖̦ ̨̔ ϭϭ ̨̔ ϭϴ-̨̛̹̦̐̔̌ ̨̬̭̯̏̌̚

ʻ̌ ̯̖̥̌ ͣʪ̌ ̭̖ ̛̖̍̔ ̨̡̛̖̬̪̭̏ ̸̡̛̦̱̦̌ ̖ ̡̱̣͞ ϭ͘ ʿ̨̬̌̏ ̦̌ ̸̨̱̖̭̯̏ ̦̌ ̡̨̡̨̦̱̬̭̯ ̛̥̌​̯̌ ̛̭̯̖ ̸̶̛̛̱̖̦ ̨̔ ϱ-̨̯͕ ϲ-̨̯͕ ϳ-̨̥ ̛ ϴ-̨̥ ̨̔​̛̖̣̖̦̖̔ ̨̏ ̨̨̨̨̭̦̦̯̏ ̨̨̛̬̦̖̍̌̏̌̚ ̛ ̛̭̯̖ ̸̶̛̛̱̖̦ ̨̏ ̨̨̭̬̖̦̯̔ ̨̨̛̬̦̖͕̍̌̏̌̚ ̛̛̪̹̦̌̌̚ ̨̏ ̨̨̛̭̦̦̯̖̏ ̛ ̛̭̬̖̦̯̖̔ ̸̛̛̱̣̹̯̌ ̦̌ ̨̛̛̯̖̬̯̬̠̯̌̌ ̦̌ ˀ̡̛̖̪̱̣̍̌ ʺ̡̨̛̖̦̠̌̔̌͘ Ϯ͘ ʫ̨̭̖̠̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̛̛̬̦̣̖̦͕̐̌ ̨̭ ̛̭̣̖̦ ̛̬̌̚̚ ̛ ̨̪̖̦̯̌ ̡̨̠̌ ̠̌ ̨̡̛̯̭̣̱̏̌ ̨̬̖̦̖̖̦̯̐̌̏̔̌̌ ̯̖̥̌ ̦̌ ̨̦̯̪̬̖̬̯̌̏̌͘ ϯ͘ ʪ̨̛̣̙̦̯̌̌ ̦̌ ̨̖̭̖̠̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̡̨̣̱ ϱϬϬ ̨̬̍̌̚͘ ϰ͘ ʫ̛̭̖̯̖ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̭̖ ̨̪̦̖̭̯̔̌ ̨̏ WORD ̴̨̬̥̯͕̌ ̦̌ ̡̨̡̛̥̖̦̭̌̔ ̡̛̠͕̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϱ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̸̡̨̛̛̭̣̱̏ ̦̌ e-mail: ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ͘ ϱ͘ ʯ̨̖̦̌̔ ̨̭ ̨̖̭̖̠̯͕ ̸̡̨̛̱̖̭̦̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̨̛̭̯̔̌̏ ̛ ̡̨̛̪̠̌ ̨̔ ̨̨̪̭̣̖̦̔ ̨̨̛̖̦̯̔̌̔̚ ̨̛̭̖̯̖̣̭̯͕̏̔̏ ̡̡̨̌ ̛ ̴̨̯̖̣̖̦ ̌̚ ̨̨̪̦̯̥̹̖̦̌̌ ̡̨̡̦̯̯̌͘ ϲ͘ ʿ̛̛̛̬̭̯̦̯̯̖̐̌ ̛̖̭̖ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̬̣̖̦̌̐̔̌̚ ̨̔ ̸̛̯̬̣̖̦̌ ̡̨̛̛̥̭̠̌ ̨̔ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚͘ ϳ͘ ʫ̛̭̖̯̖ ̡̨̛ ̦̖ ̛̐ ̨̛̭̪̣̦̱̏̌​̯̌ ̨̛̖̏ ̛̪̬̣̌̏̌ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̴̡̡̛̛̛̛̭̣̱̦̔̏̌̏̌͘ ϴ͘ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ̢̖ ̨̛̖̣̔̔ ̛̯̬ ̛̦̬̌̐̌̔͗ ϮϬ͘ϬϬϬ͕ ϭϱ͘ϬϬϬ ̛ ϭϬ͘ϬϬϬ ̛̖̦̬̔̌ ̦̌ ̛̪̬̯̖̏ ̛̯̬ ̛̖̭̖͕ ̡̡̨̌ ̛ ̴̶̨̛̛̪̣̦̌ ̦̌ ̱̹̯̖ ̨̦̠̥̦̱̌̐ ̖̭̖̯̔ ̨̛̦̠̬̌̔̍ ̛̖̭̖͘ ʻ̛̬̯̖̌̐̌̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̛̖̣̖̦̔̔ ̦̌ ̨̛̣̦̯̐̌̏ ̦̭̯̦̌̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦̐̔̌͘ ϵ͘ ʿ̶̨̛̛̖̦̯̖̍̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̛̬̦̍̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϮϬ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̛ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̭​̨̨̖̯̦̔̏ ̴̨̛̛̛̦̬̥̬̦̌͘ ʽ̡̬̭̍̏̌ ̦̌ ̛̭̯̖ ̛̦̬̖̦̌̐̌̔ ̖ ̸̨̛̣̦ ̔̌ ̠̌ ̛̪̬̥̯̌ ̦̬̯̌̐̌̔̌̌ ̦̌ ̨̛̣̦̯̐̌̏ ̦̭̯̦̌̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦̐̔̌͘ ǁǁǁ͘ŶŽŬ-ŶĂ-ŝƐƚƌĂnjƵǀĂĐŝ͘ŵŬ ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ

ʻʽʷ ʻʤ ʰˁ˃ˀʤʮ˄ʦʤˋʰ - ʺʤʶʫʪʽʻʰʵʤ

ResearchNightMK

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 сВет

Паѓа глобалната економија, паѓа цената на нафтата

Венецуела стана најголем производител на нафта

В

енецуела ја надмина Саудиска Арабија и стана држава со најголеми докажани резерви на нафта. Според официјалните податоци, венецуелските резерви чинат 18% расположливи количини од овој енергенс во светот, пишува Блумберг. Саудиска Арабија падна на второто место, со удел од 16% од вкупните резерви на нафта во светот, додека Канада е третопласирана, со 11% од вкупните светски резерви. Според податоците на Бритиш петролеум, на крајот од 2011 година резервите на јужноамериканската држава Венецуела биле на ниво од 296,5 милијарди барели, а на Саудиска Арабија 265,4 милијарди барели. Резервите на Канада пак, се проценуваат на 175,2 милијарди барели. Меѓу членките на ОПЕК, Венецуела заговара повисоки цени на нафтата. Министерот за нафта на Венецуела, Рафаел Рамирез, на почетокот од овој месец изјави дека нафтата треба да биде поскапа од 100 долари за барел, а падот на цената на овој енергенс го оцени како опасност за производителите.

Големите потрошувачи на нафта велат дека тековниот пад на цените во голема мера се должи на забавениот економски раст на Кина, земјата која е главен двигател на побарувачката на нафта. Ситуацијата со должничката криза во Европа дополнително може да ја дестабилизира цената на црното злато на светските берзи Васе Целеска

С

celeska@kapital.com.mk

ветските авиокомпании, глобалните дистрибутивни гиганти и останатите големи консументи на енергенси велат дека цената на нафтата на светските берзи ќе продолжи да паѓа, и покрај стравувањата дека на цената може негативно да влијае понатамошното слабеење на глобалната економија и продлабочувањето на должничките проблеми во еврозоната, анализира „Фајненшал тајмс“. Цената на суровата нафта на светските берзи во последните три месеци падна за 30%, од 125 долари за барел во март на 88,5 долари за барел оваа недела. Цената на нафтата „брент“ пак, минатата недела падна на 18-месечен минимум, продавајќи се за 91,01 долар за барел. Големите потрошувачи на овој енергенс велат дека тековниот пад на цените во голема мера се должи на забавениот економски раст на Кина, земјата која е главен двигател на побарувачката на нафта, додека ситуацијата со должничката криза во Европа дополнително може да ја дестабилизира цената на црното злато на светските берзи. Од друга страна, Саудиска Арабија оваа година го зголеми производството на нафта, што е рекордно производство во последните 30 години. Ова дополнително влијаеше на падот на цената на црното злато на берзите. к

о

м е

р

ц

и

ПРОСЕЧНА ЦЕНА НА СУРОВА НАФТА ВО 2012 (долар за барел) 140 120

125.3

100

103.2

притисок на пазарот.

Падот на цената на нафтата ја зголемува профитабилноста на компаниите

120.4 110.2

105.4

80

Многу аналитичари сметаат дека движењето на цената на суровата нафта во овој момент и однесувањето на големите потрошувачи е слично на она кон крајот на 2008 година, на почетокот на глобалната економска криза, кога цената на нафтата имаше историски пад - од високите 150 долари за барел на дури 45 долари. Сето тоа може да заврши лошо ако нафтата почне да поскапува поради санкциите на САД и на ЕУ кон Иран или ако Саудиска Арабија одеднаш одлучи да го намали производството. Главниот финансиски директор на најголемата нискобуџетна американска авиокомпанија, Саутвест ерлајнс, Лора Рајт, за „Фајненшал тајмс“ вели дека ниската цена на нафтата ќе влијае врз профитабилноста на компанијата, очекувајќи цената и понатаму да паѓа. Подпретседателот на светски познатата компанија за логиститка Федекс пак, Мајкл Глен, вели дека пониските цени на нафтата, секако, ќе & помогнат на компанијата да ја врати профитабилноста.

88.5

60

40 20 0

Јануари

Февруари

Март

„Ако глобалната економија продолжи да се влошува, нема да бидам изненаден ако има дополнителен притисок и цената на нафтата продолжи да паѓа“, изјави Фатих Бирол, главен аналитичар на ј

а

л

е

н

о

г л

а

Април

Мај

Јуни

Меѓународната агенција за енергетика. Врз падот на цената на нафтата влијае и тоа што потрошувачите и брокерите чекаат да видат до кое ниво може да падне цената, што дополнително создава к

с

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

ПРВ ЕВРОПСКИ БИЗНИС ПЛАН НАТПРЕВАР НА НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА НА ПРЕТПРИЕМАЧИ 70 млади претприемачи на возраст од 19-30 години , кои водат сопствени компании како дел од нивното високо образование под менторство на нивните професори и бизнис волонтери од 11 Европски земји ќе земат учество во натпреварот JA-YE Europe Enterprise Challenge 2012 кој ќе биде под покровителство на претседателот на Р.Македонија Д-р. Ѓорѓе Иванов. Тие ќе ги презентираат своите бизнис идеи пред меѓународно жири со цел да им ја продадат својата идеја на потенцијалните ”инвеститори” , од кои секој има фиктивни 50.000 € за инвестирање во нивните компании. Овој натпревар е дел од проектот Junior Achievement Start Up Program на кој оваа година ќе земат учество студенти од: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Данска, Македонија, Норвешка, Португалија, Романија, Финска, Холандија и Шпанија. Цел на проектот е поттикнување на младите да ги користат сопствените вештини на иновативен начин со цел да се поттикне нивниот претприемачкиот дух и можноста за самовработување. СРЕДА , 4 ЈУЛИ 2012 Хотел Александар Палас Скопје 10 :00 -12: 00 САЕМ НА СТУДЕНТСКИ КОМПАНИИ ЧЕТВРТОК 5 ЈУЛИ, 2012 Хотел Александар Палас Скопје 09:00-11: 00 ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА БИЗНИС ПЛАНОВИ ВО ЖИВО ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ?  Ќе стекнете идеи за вашиот сопствен бизнис  Ќе видите како размислуваат младите за бизнисот од Европа  Ќе имате можност да воспоставите меѓународни контакти со млади претприемачи и бизнис претставници од светски корпорации  Ќе имате можност да видите како изгледа презентација во живо пред меѓународно жири ЗА КОГО Е НАМЕНЕТ НАСТАНОТ  Универзитетски студенти, професори  Млади претприемачи основачи на компании ВЛЕЗОТ Е БЕСПЛАТЕН ! Повеќе информации на : 02/32 32 653 E-mail:jasmina.maneva@gmail.com

Организатори

Лице за контакт: Јасмина Манева

Европски партнер

Поддржувачи

Медиумски спонзори

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 27.06.2012

15

ФЕЉТОН

12

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

ев маринец, и многупати се уверував дека луѓето мислат дека Бе така. таму се воспоставува системот на вредности. Но, всушност не Тие регрутираат луѓе кои веќе имаат одреден, соодветен,

ТрЕТО пОГлавјЕ: првО „КОј“... а пОТОа „ШТО“

Најважно е кому му давате плата, а не колку изнесува таа

Несомнено, примањата и стимулациите се важни, но одличните компании гледаат на тоа на поинаков начин. Целта на системот на компензации не е за да ги натера погрешните луѓе да се однесуваат на вистински начин, туку пред с$ да ги мотивира вистинските луѓе да се качат во автобусот и тука да останат

О

чекувавме да утврдиме постојаните покачувања, посебно кај раководителите, да бидат директно поврзани со развојот на компанијата „Oд добри до одлични“. Со оглед на тоа колкаво внимание се посветува на платите на директорите – акциите што им се доделуваат, стимулативните пакети и разните други бенефиции – бевме сигурни дека количината и видот на примањата играат клучна улога. Како инаку би ги мотивирале луѓето да ги вршат вистинските работи и да остварат одлични резултати? Стопроцентно се излажавме во своите очекувања. Поминавме многу недели обработувајќи ги податоците во врска со примањата на раководителите, и извршивме 112 различни анализи во потрага по корелациите и обрасците што се повторуваа. Ги истраживме сите податоци кои можат да се квалификуваат за првите петмина луѓе во секоја компанија – висината на платата, уделот во акции, долгорочните и краткорочните стимулации, бонусите итн. Некои компании им делеле на раководителите акции на големо, а некои не. Некои давале исклучително високи плати, а некои не. Некои имале практика често да даваат различни бонуси, некои не. Но, што е најважно, кога направивме споредбена анализа на примањата во одличните компании во однос на споредбените, не пронајдовме никаква систематска разлика во врска со интензивната (не) употреба на акции, долгорочните стимулации или некои

други компензации. Единствената значајна разлика која ја утврдивме беше фактот дека раководителите на компаниите што се развиле „Oд добри до одлични“, десет години по транзицијата имаа нешто помали вкупни примања од своите „колеги“ во компаниите кои и понатаму живуркаа во медиокритетската зона! Со ова не сакаме да кажеме дека е неважно колкави се примањата на извршните директори. Во основа треба да се биде рационален и разумен (се сомневам дека Колман Моклер, Дејвид Максвел или Дарвин Смит работеле без надомест) и за ова прашање некој сигурно добро промислил во секоја од одличните компании. Ама кога еднаш ќе одредите примања кои се фер и имаат смисла, прашањето за платата на извршниот директор отпаѓа како релевантна варијабила во процесот на трансформација „Oд добри до одлични“. А зошто е тоа така? Веруваме дека тоа едноставно е последица на примената на принципот Прво „Кој“: Не е важно колава е платата, туку кому му ја давате. Доколку со вас во автобусот се качиле вистинските луѓе, тие ќе направат с$ што е во нивната моќ да изградат одлична компанија, не поради тоа што ќе „добијат“ за тоа, туку едноставно затоа што просечниот резултат не може да ги задоволи. Нивниот морален образец бара работа врз врвните резултати поради нив самите и висината на платата нема да има влијание врз тој став повеќе отколку што го има врз нивното дишење. Сопствениците на одлични компании знаат една важна вистина: вистинските луѓе ќе работат вистински

работи и ќе постигнуваат најдобри резултати, без разлика на системот на стимулација.

Работната етика се поседува од старт

Не бевме во можност толку детално да ги анализираме примањата на луѓето кои не се во извршниот тим; тие податоци не се на располагање во таков систематски облик како што е тоа случај со највисоките службеници. Сепак, фактите со коишто располагавме упатуваат на тоа дека оваа идеја важи за сите нивоа на организација. Посебно добар пример е компанијата Нукор. Нукор целиот систем го има темелено на идејата дека е возможно да се научат фармерите да произведуваат челик, но дека не можете да им ја пренесете високата работна етика на еден фармер на оние кои во старт не ја поседуваат. И, наместо да постават индустриски постројки во градови кои традиционално се занимаваат со челик, како што се Питсбург или Гери, тие ги сместиле во Крофордсвил (Индијана), Норфолк (Небраска) и Плимут (Јута) – места во кои поголемиот дел од населението го сочинуваат фармери кои легнуваат рано, стануваат в зори и вредно се фаќаат за работа без голема помпа. „Треба да ги измолзам кравите“ и „Ќе ја изорам половина нива пред пладне“ е лесно преведено во „Треба да произведам некои табли челик денес“ и „Ќе излеам четириесет тони пред ручек“. Нукор ги отфрлил луѓето кои немале ваква работна етика, што предизвикало многу висок степен на промена на кадрите (повеќе од 50%) во првата година, по што степенот на

систем од вредности и им овозможуваат тренинг неопходен за да се остварат мисиите. Во компанијата Питни Баус размислуваме на истиот начин. Кај нас има многу луѓе кои сакаат да ја направат вистинската работа, многу повеќе отколку што ги има во другите компании. Ние не бараме само искуство. Ние сакаме да знаеме кои се луѓето кои ги вработуваме и како функционираат. Дознаваме кои се, така што ги прашуваме зошто и како донесувале одлуки во животот. Одговорите на овие прашања ни даваат увид во нивниот систем од вредности.

X ДејВиД Насеф од компанијата Питни Баус флуктуација на вработени станал многу мал благодарение на тоа што вистинските луѓе се сместиле на вистински позиции. За да ги привлече и задржи најдобрите работници, компанијата Нукор плаќала подобро од која било друга компанија од дејноста. Системот на плаќање се базирал на механизмот бонус за тоа, па повеќе од 50% од примањата на работниците биле директно поврзани со продуктивноста на работната група која можела да има 20 до 40 луѓе. Во компанијата Нукор не било невообичаено работниците да доаѓаат на работа половина час порано за да го подготват алатот и да бидат подготвени да стартуваат во оној миг кога ќе се огласи ѕвоното за почеток на смената. „Ние имаме највредни работници во светот“, изјавил во една пригода еден од извршните менаџери. „Ќе вработиме петмина, тие работат за десетмина, а ги плаќаме како осуммина“. Системот за кој се одлучила компанијата Нукор немал за цел мрзливците да ги претвори во вредни работници, туку да креира работно опкружување во кое вредните работници ќе напредуваат и ќе ги развиваат своите потенцијали, а оние другите ќе излезат од автобусот, или во крајна линија ќе бидат исфрлени. Се случил дури и еден екстремен случај, кога работниците, заканувајќи му се со челични шипки, буквално истерале еден мрзливец од работната група. Случајот Нукор добро ја прикажува нашата поента. За да се изберат вистински луѓе, одличните компании повеќе ја фрлаат тежата врз карактерните особини, отколку на одреденото образование, стекнатите вештини или работното искуство. Секако дека знаењето и вештините не се неважни, но нив можете да ги научите или стекнете, додека карактерот, работната етика, интелигенцијата, посветеноста на исполнување на работните обврски и системот на вредности претставуваат вкоренети димензии на некоја личност. Еден директор од „Петтото ниво“ ни раскажа дека некои од неговите најдобри луѓе дошле од потполно други дејности или без ни малку искуство. Еднаш вработил менаџер кој двапати бил заробен во Втората светска војна и во двете ситуации успеал да побегне. „Сметав дека некој кој бил во состојба да го направи тоа, нема да има проблеми во работењето.“

(Продолжува) Во утрешниот број: Која е клучната разлика меѓу строгоста и немилосрдноста? Книгата „Од добри до одлични“, во издание на Publisher, може да ја купите во книжарница Три во ГТЦ, Скопје.

к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с