560-04.07.2012

среда. 04 јули 2012 сре. max. 360 C min. 160 C

чет. max. 360 C min. 170 C

пет. max. 360 C min. 170 C

МБИ 10

1.851,01

0,00%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.819,44

+0,02%

ОМБ

118,83

+0,03%

ЕМУ

€

61,61

САД

$

49,61

Курсна листа на Народна банка на Македонија

СЕп: Зградата на обвинителството не е готова поради градежните работи наоколу }7 СоБраНИСКа раСправа: Мвр не сака да ја даде контролата над кривичната постапка }6-7

Металната индустрија го чека најсилниот удар }2-3

Словенија ќе бара помош од ЕУ за спас на банките?! }13

Сезонците с$ уште работат во сива зона }9 www.kapital.mk

број 560 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

Криза - непознат термин за телекомуникациските компании }10-11

СтУдЕНтИтЕ во ШтИп ја дИгНаа цЕНата На СтаНБЕНИот Квадрат

стр.

4-5

В.Британија

£

КАПИТАЛ средА 04.07.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

“

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

При денешна памет и сознанија, би настојувала парите кои по преземањето на раководството на ХДЗ ги остави тогашниот чувар на трезорот, Младен Баричиќ, да им се вратат на донаторите или да се уплатат до државниот буџет.

ЈАДРАНкА кОсОР

www.kapital.mk

поранешен премиер на Хрватска

среда 04/07/2012

кОМЕНТАР

Марија севриева sevrieva@kapital.com.mk

Јавни набавки тајна корупција!

foto: FILIP POPOVSKI

Ј

авните набавки во државните институции се с$ само не јавни. Отчетот за трошењето за буџетските средства освен преку страната на Бирото за јавни набавки (каде што се случува договорите да се објават и со една година задоцнување) тешко се следи. Отсуството на електронска аукција, најтранспарентниот начин за спроведување тендер, поништување на постапките, склучување договори без објавување оглас или попознати како договори во четири очи се само дел од забелешките на невладиниот сектор. Но, нетранспарентноста во јавните набавки доби и државен печат – Државниот завод за ревизија во својот годишен извештај потенцира дека од вкупно констатираните нерегуларности, 14,84% се однесуваат на изршени набавки без да се спроведе постапка за јавна набавка. Неправилностите при планирање, спроведување и реализација на јавните набавки спротивни на Законот за јавни набавки отвораат сомневање за незаконско трошење на парите, а непочитувањето на Законот ги отвора раните на целиот државен систем и начинот на кој тој функционира. Нетранспарентни јавни набавки водат кон ненаменско и незаконско трошење на буџетските средства. Пазарната економија паѓа во вода кога државните тендери не обезбедуваат услови на фер конкуренција, а фирмите и понудувачите се демотивираат поради нееднаквата и дискриминаторска положба во која се ставени. Тендерските постапки ги кочат и проектите на меѓународните признати институции. Европската инвестициска банка, како што неодамна изјави нејзиниот заменик-претседател Дарио Сканапиеко, условот да инвестира во проекти во земјава го врзува со процесот на јавните набавки. Но, нерегуларностите во јавните набавки ќе останат јавна тајна с$ додека некој не одговара за нив. За жал, домашната „тајна“ на „на ти го дај ми го“ договорите ја гледаат странските инвеститори кои без здрава бизнис-клима ретко ќе се одлучат да инвестираат во државава.

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

245.000 М евра, како безкаматен заем, Владата ќе трансферира од државниот Буџет на сметката на загубарот Охис-Билјана. На седница на Владата е одлучено овие пари да се трансферираат во хемискиот загубар за подмирување на заостанатите обврски и надминување на неповолната финансиска состојба во компанијата. Вработените во Охис неколку пати досега протестираа пред Владата и си ги бараа заостанатите плати.

акедонија е дел од гасоводот Jужен поток, проект чија изградба треба да започне годинава, а да заврши до 2015 година, изјави министерот за финансии, Зоран Ставрески, по презентацијата на нацрт-спогодбата за Јужен поток, според која крак од овој меѓународен гасоводен коридор ќе поминува низ Македонија. „Во краток рок успеавме практично од позиција во која не беше планирано вклучување во Јужниот поток преку многубројните контакти, преку средбите што ги имавме на највисоко ниво, да добиеме согласност од Газпром и Владата на Руската федерација крак од гасоводот да минува низ Македонија“, изјави Ставрески. Со ова, според него, се решава прашањето за снабдување со гас на сите идни генерации, а најзначајно е за стопанството на Македонија, бидејќи ќе направи тоа да биде многу поконкурентно и да има стабилен извор на гас и да се добие по соодветна цена.

Металната индустрија го чека најсилниот удар Најголемите металуршки компании во земјава, двигатели на македонската економија, се песимисти дека 2012 година ќе биде една од најлошите години во нивното работење. Многу компании од металната индустрија велат дека веќе се соочени со голем пад на извозот поради намалените нарачки од странство. За да опстанат во овие кризни услови, многу компании ќе бидат принудени да направат измени во работењето и кратење на сите трошоци Биљана Здравковска - стојчевска

Н

zdravkovska@kapital.com.mk

ајголемите металуршки компании во земјава, двигатели на македонската економија, се песимисти дека во 2012 година ќе работат подобро. Помалите нарачки поради кризата во европските економии, намалената ликвидност, скапите енергенси и годинава им го отежнуваат работењето на македонските извозни гиганти од областа на металургијата и рударството. Многу компании од металната индустрија велат дека веќе се соочени со голем пад на извозот поради намалените нарачки од странство, а статистиката во изминатите седум месеци

бележи и континуиран пад и на страната на извозот, но и на страната на увозот, што исто така, е показател кој упатува дека економската активност кај овие компании е замрена. Менаџерите на најголемите извозници велат дека ќе бидат среќни ако годинава ја завршат на исто ниво како минатата година. Но, има и такви кои очекуваат добра година и раст на извозот и на продажбите. Нивните позитивни очекувања се базираат на зголемениот број нови извозни договори и изнаоѓањето нови извозни пазари. Но, сите се согласуваат дека приликите на пазарот се влошени. На повидок се сериозни ценовни поместувања во корист на

производителите на основните металуршки суровини и особено на енергенсите, кои од темел ги менуваат основните економски претпоставки на металуршкото производство. Во такви околности, во игра може да опстанат само оние со нагласена конкурентска предност. Оттука, во вакви околности на работење, многу компании ќе бидат принудени да направат одредени измени во нормалниот режим на работење и на преиспитување на трошоците во сите сегменти на работењето. Овие индустрии, кои речиси целосно се извозно ориентирани, изминатата година и првата половина од 2011 година го почувствуваа заживувањето на светската економија преку растот на цените на металите, но и преку зголемување на нарачките од странство, кои во кризната 2009 година беа во надолна линија. Но, втората половина од 2011 година и првата половина од 2012 година условите

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

Kapital Akademija...

ставрески: крак од Јужен поток ќе минува низ Македонија

> БРОЈкА

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk РЕКЛАМА Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk ОГЛАСИ: Дијана Гулакова: ++389 2 3298 110/ лок:105; gulakova@kapital.com.mk СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Јасмина Савовска Трошановски ++389 2 3298 110/ лок:102; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 04.07.2012

Понуди за електронска патарина може да се достават до утре

С

ите компании коишто се заинтересирани да имплементираат систем за електронска наплата на патарина на пет наплатни рампи во државата до утре ќе треба да ги достават своите понуди до Агенцијата за патишта. Пред три месеци Европската банка за обнова и развој (ЕБРД) распиша тендер за избор на конзорциум којшто ќе имплементира систем за електронска наплата на патарина кај Романовце, Петровец, Сопот и кај Градско, проект за кој државата доби кредит од банката од 17 милиони долари. Според поивикот кој завршува на 5 јули, во првата фаза од тендерот може да се пријават сите заинтересирани компании кои имаат искуство, техничко знаење и опрема за имплементација и управување со електронски систем за

наплата на патарина, а треба да достават техничка документација за реализација на прoектот. За да се квалификуваат во првата фаза од тендерот, заинтересираните компании треба да докажат дека имаат склучено најмалку три договори во вредност не помала од пет милиони евра од имплементација на сличен систем за наплата и најмалку еден систем кој е целосно реализиран и пуштен во употреба во последните пет години. Конзорциумите терба да имаат обрт од 22,5 милиони евра во последните три години, а за да влезат во втората фаза, треба да докажат дека имаат пристап до најмалку пет милиони евра, кои им се потребни за реализација на проектот во првите пет месеци од склучувањето на договорот.

3 > БРОЈкА

87,5

синдикатот ги повика работодавците да го почитуваат Законот за безбедност

милиони евра собра Владата за Буџетот преку шест аукции на државни записи. Издадени се тримесечни, шестемесечни, едногодишни и тригодишни обврзници за кои Министерството за финансии плаќа камата од 3,9% до 5,3% во зависност од рочноста. Меѓутоа, во исто време достасуваат за враќање околу 93 милиони евра, што значи дека Министерството за финансии треба да обезбеди дополнително уште 5,5 милиони евра за да ги врати достасаните обврски.

С

ојузот на синдикатите на Македонија, поради топлотниот бран и високото УВ зрачење, кое деновиве ја зафати нашата држава, до работодавците упати препорака да го почитуваат Законот за безбедност и здравје при работа и да преземат превентивни мерки и да обезбедат услови за работа соодветни на временските услови и кои нема да бидат штетни и да претставуваат ризик по здравјето на вработените. Работодавците имаат обврска и должност да ја идентификуваат опасноста во услови на природни непогоди, како што се деновиве екстремно високите воздушни температури, и да ги информираат вработените за ризиците по нивното здравје и живот, да обезбедат соодветна организација на работата...

лидери

победник и губитник ПОБЕДНИк

+

кОчО АНЃУшЕВ сопственик и претседател на Управниот одбор на Брако Со оглед на фактот што Брако е претежно извозно ориентирана компанија, најголема пречка ќе биде намалувањето на порачките на нашите клиенти, посебно во европските земји, кои се наши најголеми пазари. на пазарот повторно се влошија. Лошата состојба во која се наоѓа целата светска економија повторно ги намали цените на металите, а нарачките од европските земји, кои се најголеми извозни пазари на оваа индустрија, драстично се намалени. Сите компании се согласуваат дека единствениот спас може да го најдат во кратење на трошоците и во наоѓање нови пазари. Но, ако работите продолжат да се влошуваат, од компаниите сугерираат дека ќе бидат неопходни локални мерки за да се спречи отпуштање на вработените и поголем пад на производството во челичната и во металопреработувачката индустрија, во која се вработени повеќе од пет илјади лица и која создава околу 40% од извозот на Македонија. Меѓутоа, дури и да се подобрат бизнис-условите во втората половина од 2012 година, домашните услови за водење бизнис ја прават оваа индустрија во Македонија целосно неконкурентна на светскиот пазар. Додека македонските политичари се радуваат на позитивната светска конјунктура и на растот на цените на челикот, високите цени на струјата и на гасот, кои се далеку повисоки од цените кои за енергенси ги плаќаат европските и челичарниците во регионот, ги зголемуваат трошоците на работење на домашните компании и ги прават неконкурентни на светските пазари.

Лоша година за металургијата

Од најголемата компанија од областа на металургијата, Фени индустри, велат дека ќе бидат среќни ако успеат да го пребродат овој период без намалување на производнините капацитети. Но, сепак, тоа ќе зависи од тоа дали цената на никелот ќе се спушти под сегашната цена од 16 илјади долари за тон, кој веќе е на многу ниско ниво. „И покрај тоа што се шириме на нови пазари, европските челичарници с$ уште се нашиот најголем клиент, така што нивните неприлики се и наши неприлики. Тие исто така кратат на трошоци, ги заоструваат условите на плаќање, а секако, она што е клучно, се намалува и самата побарувачка, кое пак, директно влијае на цената на никелот. Во основа, и да купувате и да продавате на европските пазари, неизбежно сте изложени на негативните последици што произлегуваат од кризата во еврозоната”, вели Константинос Даскалакис, генерален извршен директор на Фени индустри.

ИЛИЈА ГЕчЕВ

генерален директор на ИГМ трејд

Земајќи ги предвид проблемите со коишто се соочува ЕУ, нашите предвидувања се дека до крајот на оваа година ќе биде многу тешко да се реализираат планираните количини. Нашите очекувања се дека 2012 година ќе ја завршиме со 10%-20% помала реализација во однос на минатата година. Но, и покрај лошата состојба во глобалната економија, од Фени велат дека се соочуваат и со многу пречки кои имаат чисто локален карактер, чие отстранување би можело значително да им го олесни работењето во овие кризни времиња. „За нас, како целосно извозно ориентирана компанија, од огромна важност за ликвидноста на компанијата е навремено сервисирање на обврските од страна на државата. Свесни сме дека кризата влијае на сите, не само на бизнис-секторот, меѓутоа постојат интелигентни решенија чија примена може значајно да придонесе за да се избегне загрозување на опстанокот на која било инволвирана страна”, вели Даскалакис. Втора најголема компанија од металната индустрија е преработувачот на челик Макстил, кој лани работел со вкупни приходи од седум милијарди денари или околу 115 милиони евра. Макстил, која според вкупните приходи е деветта компанија во Македонија, лани имал раст на приходите од 19,4%. Макстил, кој со 1.017 вработени е најголем рабодотавец во металната индустрија, лани остварил околу 100 илјади евра нето-добивка, што е пад од околу 10% во споредба со претходната 2010 година. „Во вакви услови и околности за работа, не сум сигурен дека може да се зголеми обемот на работа, уште помалку вработените. Во вакви отежнати услови на работа, работната сила се јавува како трошок. Во индустријата во која работи Макстил имаме специфичен производ кој го диктираат светските берзи и капиталните инвестиции кои се реализираат во Европа и во светот. Ние сме изложени кон европскиот пазар со 90% од производството”, вели Александар Панов, генерален директор на Макстил. Од ИГМ очекуваат годинава да биде полоша од ланската. „Нашето производство се пласира, пред с$, на европскиот пазар и во земјите на ЦЕФТА, така што ние сме 100% зависни од економските услови во Европската унија и ЦЕФТА. Земајќи ги предвид проблемите со кои се соочува ЕУ, нашите предвидувања се дека до крајот на оваа година ќе биде многу тешко да се реализираат планираните количини. Нашите очекувања се дека 2012 година ќе ја завршиме со 10%-20% помала реализација во однос на минатата

кОНсТАНТИНОс ДАскАЛАкИс

генерален извршен директор на Фени индустри

И покрај тоа што се шириме на нови пазари, европските челичарници с$ уште се нашиот најголем клиент, така што нивните неприлики се и наши неприлики. Тие исто така кратат на трошоци, ги заоструваат условите на плаќање, а секако, она што е клучно, се намалува и самата побарувачка, што пак, директно влијае на цената на никелот. година”, вели Илија Гечев, генерален директор на ИГМ трејд од Кавадарци, кој потенцира дека сликата на пазарот е далеку од оптимистична. „Нема инвестиции, нема јавна потрошувачка, сите држави одат со мерки за штедење. А еве, сега доаѓа летото, сезона на одмори во ЕУ и во САД, Рамадан во муслиманските земји, што значи многу фирми во тој период одат на колективен одмор и не работат. Тука да споменеме дека ослабувањето на еврото во однос на доларот дополнително ја влошува ситуацијата. Понатаму, извозните цени с$ повеќе се намалуваат, не поради преголемата понуда, туку поради премногу згаснатата побарувачка во странство. Всушност, залихите во големите трговски фирми се намалуваат, но побарувачката е постојано слаба. Цените на матријалите и понатаму ќе се намалуваат, а за да ги намалат трошоците, сите производители најавуваат намалување на производството или ремонт на производните линии. Исто така, има континуирано намалување на кинеските цени во регионот, како и на турските. Сето тоа ни предизвикува дополнителни проблеми во работењето со кои се соочуваме”, објаснува Гечев. Од Брако, која е една од најголемите домашни извозни компании и е рангирана како 120-та најголема компанија според вкупните приходи од продажба, велат дека за нив ќе биде успех ако и годинава ја завршат на исто ниво како и минатата година. „Со оглед на фактот дека Брако е претежно извозно ориентирана компанија, најголема пречка ќе биде намалувањето на порачките на нашите клиенти, посебно во европските земји, кои се наши најголеми пазари”, вели Кочо Анѓушев, сопственик и претседател на Управниот одбор на Брако. Во однос на мерките кои ги презема Брако со цел полесно да ги надмине кризните услови на европските пазари, Анѓушев вели дека веќе се во фаза на воспоставување соработка со два нови клиенти, односно во нови производни програми. „Тоа е неопходно за да го задржиме физичкиот и финансискиот обем на работењето на ниво од претходната година. Можно е тоа малку и да се зголеми, но задоволен би бил и да не се намали”, објаснува Анѓушев.

Дека бизнисот не треба да се гледа одвоено од спортот и од хуманоста покажа и компанијата Ка-Дис, чиј директор успеа по втор пат да организира хуманитарен ЕНРИкЕ ПЕњА НИЕТО тениски турнир „Сеат андидатот на опен“. Турнирот се одржа Институционалната во тенискиот клуб АБЦ револуциона партија со и успеа на едно место освоени 38% од гласовите е да собере 40 дечиња на ЗОРАН новиот претседател на Мексико. возраст од шест до 10 кАЛЕНИкОВ Победата на Нието отвора години и 100 возрасни, можност за враќање на неговата кои освен што ги покажаа партија на власт, по 12 години своите тениски вештини, успеаја и убаво опозициско дејствување да се забавуваат со музиката на познати естрадни уметници од земјава, како Ѓоко Танески, Дарко Димитров, Сања Николиќ, Слаткар, Мартин Вучиќ и други. Но, целта на Калеников не беше само забава, туку и хуманост, бидејќи од котизациите за натпреварувањето се собраа вкупно 117.000 денари со намена да се донираат на ЈЗУ Универзитетска клиника за детски болести–Скопје за отворање ургентен центар. Калеников најави дека Ка-Дис и во иднина ќе биде поддржувач на спортскиот и на хуманиот дух, што покажува дека компаниите с$ АНДЕРс ФОГ РАсМУсЕН повеќе се свесни за својата општествена енералниот секретар одговорност. на НАТО порача дека Алијансата нема намера воено да интервенира во Сирија. Расмусен вели Предизборната дека вистински начин за логика ја надминување на проблемот е натера ДПА да се најде политичко решение да ги излече од својот познат арсенал неефективните, а скапи за граѓаните потези, со кои сака евтино да ги купи симпатиите на Албанцитегласачи. Пратеникот Зиадин Села повторно прекина пленарна седница на Собранието зашто на Собранискиот ЗИАДИН канал немало можност сЕЛА гледачите-Албанци да ги слушаат дискусиите на пратениците од оваа националност изворно, туку морале да се задоволат со синхронизацијата на македонски. Постои МАРЈАН ЛАЗОВскИ опасност Села ова да го проблематизира окрај желбата за уште долго, бидејќи технички услови за пласман на Олимпијада, двоканално аудио Македонската радиопотребна е и посветеност. телевизија ќе обезбеди кога целосно ќе Селекторот на македонската се дигитализира телевизискиот сигнал во кошаркарска репрезентација земјава. Со паузите од еден час - колку нека ги земе конците во свои што Села и неговите колеги од ДПА можат раце и нека размисли за да побараат процедурално - собраниските стратегијата против Нов Зеланд скапи седници (од кои само еднодневна сесија чини дваесетина илјади евра) се одложуваат.

К

Г

не им беше денот

_

ГУБИТНИк

П

мисла на денот

МАРИЈАН ЃОРчЕВ

Г

радоначалникот на Кисела вода вели дека не знаел оти коњаникот кој му го поставија во општината бил споменик на контроверзниот Тодор Александров - тој само нарачал војвода, а каков војвода ќе добие не го интересирало

Вербата креира Вистински резултати.

Вилијам Џејмс американски математичар

КАПИТАЛ средА 04.07.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

Превезена стока со железнички превоз 5.000

(во илјади тони)

4686

4.500

фото на денот... Извор:Државен завод за статистика

4206 3800

4.000 3.500

2929

3.000

3097

2770

2.500 2.000 1.500 1.000 500

218

0

С

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 I-IV е намалува количеството на превезена стока во товарниот железнички сообраќај. Податоците на Државниот завод за статистика покажуваат дека почнувајќи од 2009 година до лани, количеството на превезена стока преку македонската железница е намалено за 34%. Поразителните податоци се резултат на континуираното запоставување на модернизацијата на домашната железница, што придонесе од 4,6 милиони тони во 2007 година кога е постигнат максимумот на превезена стока, минатата година да бидат превезени само 2,7 милиони тони стока.

Л

ондон со забрзани олимписки активности. Се привршуваат градежните зафати околу стадионите и трибините, кои ќе соберат не помалку од 15.000 гледачи. Олимписките игри почнуваат од 28 јули и траат до 9 август.

светот низ медиумите...

The Wall Street Journal

американскиот весник на насловната страница пишува дека индустријата во С Сад веќе ги чувствува негативните ефекти од големата криза во европа. ова е прв пад на американското индустриско производство од јуни 2009 година.

Poslovni Dnevnik

Хрватскиот весник пишува дека прва задача на идниот гувернер, Борис вујчиќ, ќе бида да се договрои со банкарите и со министерот за финансии, Линиќ, како ќе ги книжат недвижностите во билансите, бидејќи данокот на имот може да го издиши балонот на пазарот со недвижности.

lll

Vecernje Novosti

весникот на насловната страница пишува дека Србија ќе потроши милијарди за отпремнина во процесот на намалување на јавниот сектор. Според проценките, од државниот буџет во Србија плата земаат околу 500.000 административци.

lll

The Guardian

Премиерот на Британија, дејвид камерон, бара да се спроведе истрага за да се разоткрие вистината со местењето на каматните стапки Либор. овој скандал го потресе целиот банкарски сектор во земјата, а некои банкари веќе си дадоа оставки.

lll

www.kapital.mk 1 2 3 4

НАЈЧИТАНО НА WEB... Кавадарци ќе извезува за Мерцедес од април 2013 Доста кукавичлук, дај покажете заби! Осигурениците на ФЗОМ за време на одморот имаат право на здравствена заштита и во странство Може ли да се има и одлична компанија и одличен живот?

Студентите во Штип ја дигнаа цената на станбениот квадрат

фото: Ивана Кузмановска

lll

Побарувачката за сместување на студентите од Источна Македонија, кои помасовно почнаа да студираат на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, ја дигнаа цената на станбениот квадрат. Поради немањето доволно јавни сместувачки капацитети се бара сместување во приватни капацитети, чија цена исто така континуирано расте Петре димитров

Ш

dimitrov@kapital.com.mk

тип по десетгодишната пауза од времето кога се градеа само социјални станови повторно доживува станбено-градежна инвазија. Во градот моментално се градат неколку станбени згради, зад кои меѓу другите стојат и бизнисмените Славе Иванов, сопственик на хотелот Оаза, и Роберт Димитров, сопственикот на Телекабел. Поголем дел од капацитетите на овие згради се веќе распродадени. Една од причините поради кои во моментов на градот му се случува градежен „бум“ е и с$ поголемиот број македонски студенти, кои за студирање го избираат Универзитетот „Гоце Делчев“, кој почна да

функционира во 2007 година. На универзитетот на кој има 13 факултети, според информации од универзитетот, во последните четири години се запишале околу 16.000 студенти, од кои од 6.000-7.000 се од Штип и неговата околина. Некои од студентите кои доаѓаат да студираат во Штип одлучуваат да купат станови, а с$ повеќе штипјани вложуваат во ваква инвестиција, па купените станови ги исплаќаат со киријата од студентите.

Побарувачката ги дигна цените на киријата и станбениот квадрат Поголемата побарувачка на студентски кревети ги зголеми цените на киријата и цената за метар квадратен станбена површина во Штип. Во градот има само два мали студентски дома. Едниот со стотина легла, кој постои уште од времето кога во Штип немаше универзитет, туку

За Студентскиот град нема пари

У

ниверзитетот „Гоце Делчев“ од пред неколку години доби градежно земјиште во штипската населба Сењак, каде што треба да се изгради помал Студентски град. Таму е предвидена и изградба на студентски дом. Во него е предвидено да има место за сместување на најмалку 1.500 студенти, како и повеќе придружни објекти за забава и рекреација на студентите. Од универзитетот велат дека тие ги изработиле сите потребни елаборати и дека ја имаат целокупната документација за градбата, но дека немаат пари да се стартува изградбата. Извесно време во игра била и опцијата јавно-приватно партнерство, но и тоа пропаднало како идеја. само два факултети, и вториот, некогашниот Ученички дом со околу 200 кревети, во кој, по отворањето на универзитетот, половината од леглата се наменети за студенти. Затоа с$ повеќе расте интересот за приватно сместување. Но, поради големата побарувачка, цената за сместување континуирано се зголемува. Ако некогаш за студентски кревет се плаќаше по околу 2.000

денари, сега тоа чини 2.500, а во подобар стан и 3.000 денари. Еднособен стан, во каков што најчесто се сместуваат по тројца студенти, се изнајмува за околу 8.000 денари, а двособен во кој можат да се сместат повеќе студенти за 12.000 денари. Пред десетина години во Штип имаше речиси 3.000 станови повеќе од бројот на семејствата. Официјален податок за

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

ПроЦенки...

3 факти За...

135

490 15%

тоП веСти...

андерС фог раСмуСен

милиони нормални метри кубни гас годишно просечно троши македонската економија

евра за 1.000 нормални метри кубни гас плаќа Македонија, што е за 44% повеќе во однос на јануари минатата година

е искористеноста на гасоводот во земјава, покажуваат податоците од Стопанската комора на Македонија

генерален секретар на НАТО

Западен Балкан е незавршена работа!

Ч

елникот на НАТО изјави дека на Западен Балкан гледа како на „една незавршена работа“, бидејќи нешто кај земјите од регионот недостига. „После крајот на ладнокрвната војна, успеавме повторно да ја обединиме Европа, преку соработката со НАТО создадовме целосен траен мир... Но, и понатаму нешто недостасува на Западниот Балкан. Многу земји тежнеат кон тоа да станат не само членки на ЕУ, туку и на НАТО“, изјави Расмусен.

5

милиони евра изнесува вредноста на изградените згради во земјава во првото тримесечје од годинава, објави Државниот завод за статистика. Само минатата година физички лица изградиле 4.030 станбени згради во вредност од 201 милион евра. Вкупната површина на изградените станови лани изнесува 407.042 метри квадратни.

7

Се повеќе студенти од источна македонија студираат во Штип

туристички агенции затвори Пазарната инспекција поради вршење наплата без да поседуваат лиценца или воопшто не биле регистрирани субјекти. Кај 17 агенции пак, инспекторатот утврдил дека не ги исполнуваат основните услови за да нудат услуги и заработиле парични казни. Пазарната инспекција во изминатиот период направила контрола на 247 агенции.

на Штип му се случува градежен бум

16

3.000

850

3

илјади студенти се запишаа на штипскиот универзитет во последниве четири години

евра по квадрат е највисоката цена за стан во Штип

500

евра по квадрат беше цената на становите пред отворањето на универзитетот

денари е просечната цена за сместување по кревет

на ова место е рангиран Универзитетот „Гоце Делчев“ на последното рангирање на универзитетите во земјава, според Шангајската листа

13

факултети има Универзитетот „Гоце Делчев“

и турци студираат во Штип

О

колу стотина студенти од Анкара, Истанбул, Кајсери и неколку други градови во Турција, студираат и планираат да студираат на факултетите на штипскиот универзитет. Доаѓањето на Турците во Штип е резултат на соработката на Универзитетот „Гоце Делчев“ со турските универзитети „Ниде“, „Невшеир“ и „Јозгат“. Дел од студентите се сместени во Штип, а дел ќе го користат и интернетстудирањето.

моменталната состојба нема, но затоа е евидентен растот на цената на станбен квадрат пред отворањето

на универзитетот кога тој беше 500 евра, а денес цената се движи од 700 до 850 евра за квадрат.

Зоран миЛановиЌ

премиер на Хрватска

Хрватска треба да е како австрија, да произведува с$ и ништо посебно

Словенија вложува 552.000 евра во македонија

П

реку потпишување меморандум за меѓународна развојна соработка, Словенија донира 552.000 евра во Македонија за неколку проекти. Околу 354.000 евра Словенија ќе даде за изградба на прочистителна станица за вода за пиење во општина Пробиштип, за експертска помош 123.000 евра, 35.000 евра за одржлив развој на општините од Источниот плански регион, како и 40.000 евра за поддршка за невладиниот сектор. Словенечкиот амбасадор во земјава, Алан Бергант, потенцира и дека Словенија активно и силно ја поддржува европската иднина на Македонија, пристапниот процес, како и усвојувањето на стандардите на Европската унија. „Двете држави и институциите соработуваат одблиску за брзо и поефикасно приближување на Македонија кон ЕУ“, истакна Бергант. Државниот секретар при Секретаријатот за европски прашања, Јован Андоновски, истакна дека со денешниот чин се потврдува партнерството и одличната билатерална соработка, како и посветеноста на владите на двете земји за унапредување на тој процес.

Ќе се градат откупни центри за овошје и зеленчук во валандово и во ресен

М

инистерството за транспорт и врски распиша оглас за отуѓување градежно земјиште, по пат на електронско јавно наддавање за изградба на откупно-дистрибутивни центри за земјоделски производи во општините Валандово и Ресен. Предмет на електронското јавно наддавање во општина Валандово е една локација со вкупна површина од 77.981 метри квадратни, предвидена за изградба на откупно-дистрибутивен центар за свежо овошје и зеленчук и компатибилни класи на намени – мали и комерцијални дејности и големи трговски единици. Почетната цена на електронското јавно наддавање изнесува 110 денари од метар квадратен, а пријавите за учество на јавното наддавање можат да се достават до 23.07.2012 година. Јавното наддавање ќе се одржи на 31.07.2012 година. Предмет на електронското јавно наддавање во општина Ресен е една локација со вкупна површина од 61.433 метри квадратни, предвидена за изградба на стопански комплекс за откуп, складирање и дистрибуција на земјоделски производи. Почетната цена на електронското јавно наддавање изнесува 61 денари од метар квадратен. Пријавите за учество може да се достават до 15.08.2012 година, а јавното наддавање ќе се одржи на 27.08.2012 година.

„македонски спорт“ стана дел од медиа принт македонија

Д

невниот весник „Македонски спорт” стана дел од Медиа принт Македонија, членка на групацијата Орка холдинг. „Македонски спорт” е првиот и во моментов единствен весник во земјава кој обработува теми и пренесува информации поврзани исклучиво со спортот. На медиумскиот простор постои цели 14 години, со што го оправдува епитетот на сериозен спортски весник со голема традиција. За нов главен и одговорен уредник е поставен Игор Ивановски, кој во весникот работи од неговото основање. „Ни претставува задоволство што „Македонски спорт” станува дел од Медиа принт Македонија. Она што со сигурност можам да кажам е дека ние ќе ја продолжиме традицијата на весникот и секако, ќе работиме на унапредување на истиот. За МПМ инвестирањето во „Македонски спорт”, кој е вистински информативен спортски бренд, подразбира инвестирање во спортот“, изјави Виктор Доневски, извршен директор на МПМ.

2.200 2.000

1.800 06/10 10/10 02/11 05/11 09/11 12/11 04/12

БерЗа мБи 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.860,62 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

2.827,62 1.914,62

На Македонската берза НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК вчера беше остварен промет Макстил од редовното тргување од 112.069,64 евра, при што МБИ 10 108,00 прометот од редовното +3 +2,97% тргување со акции на дневно 1.860,62 ниво порасна за 2,13% во 2010/2012 Max. споредба со претходниот2.827,62 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 ден. Од акциите 2010/2012 Min. 1.914,62 трговски РЖ Услуги тргувани на официјалниот пазар најголемо учество во НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 1.860,62 120,00 вкупниот дневен промет имаа Макстил 2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 на Комерцијална -13,00 -9,77% акциите 2010/2012 Min. 1.914,62 МБИ 10 додека од акциите банка, 108,00 МБИ 10 МБИ 10 на редовниот пазар тргувани 1.860,62 +3 НАЈГОЛЕМ најголемо учество имаа +2,97% DOW JONES ДОБИТНИК 1.860,62 2010/2012 Max. 2.827,62 1.860,62 Макстил на Телеком, акциите со промет 1.860,62 Min. 2.827,62 1.914,62 2010/2012 Max. од 238.882,00 денари.

2010/2012 Max. 2.827,62 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

108,00

Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. РЖ Услуги 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИКMin. +3 НАЈГОЛЕМ Макстил ДОБИТНИК НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500 НАЈГОЛЕМ Макстил ДОБИТНИК 13.000 Макстил -13,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Макстил 12.500 РЖ Услуги +3

1.914,62 2.827,62 1.914,62 1.914,62

+2,97%

120,00 108,00 108,00 108,00 108,00 +3 120,00 DOW JONES +3 +3

-9,77% +2,97% +2,97% +2,97% +2,97% -9,77%

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -13,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК РЖ Услуги РЖ Услуги РЖ Услуги DOW JONES

10.500

РЖ Услуги 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

120,00 120,00 -13,00 120,00 120,00 -13,00

17/02

-9,77% -9,77% -9,77% -9,77%

13.500 13.000

-13,00 12.500 -13,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

12.871,39 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

-0.07%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.654,44 9.066,59 19/11 1.365,51 2.951,23 6.536,66 769,34

05/10

+0,24% +0,70% 17/02 +0,25% +0,55% +0,61% -0,10% -0.07%

03/01

12.871,39

05/10

19/11

03/01

17/02

На Вол Стрит вчера се 05/10 19/11 03/01 17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 тргуваше претпазливо 07/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02 ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ поради неочекуваниот пад на 12.871,39 индустриското производство FTSE 100 5.654,44 +0,24% евро -0.07% долар Фунта во САД,евро но цените9.066,59 на акциите Nikkei225 +0,70% не паднаа многу, бидејќи СТАПКА СТАПКА S&P 500 1.365,51 +0,25% инвеститорите се надеваат 12.871,39 Nasdaq +0,55% ДРУГИ ПАЗАРИ 2.951,23 1,2590 1,2394 дека слабеењето на растот на 12.871,39 DAX 6.536,66 ПРОМЕНА +0,61% ПРОМЕНА -0.07% 12.871,39 американската економија ќе им FTSE 100 5.654,44 +0,24% TOPIX 769,34 -0.07% -0,10% 12.871,39 +1,4% навести на Федерални резерви да -01,0% Nikkei225 9.066,59 +0,70% -0.07% -0.07% ја олабават монетарната политика.

S&P 500 1.365,51 +0,25% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

Nasdaq 2.951,23 +0,55% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 100 6.536,66 +0,61% ДРУГИ ПАЗАРИ 5.654,44 ФЈУЧЕРСИ FTSE +0,24% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 769,34 -0,10% Nikkei225 9.066,59 +0,70% FTSE 100евро 5.654,44 +0,24% евро долар Фунта FTSE 100 5.654,44 +0,24% S&P 500 1.365,51 +0,25% Nikkei225 9.066,59 +0,70% FTSE 100 5.654,44 +0,24% ЗЛАТО Nikkei225 9.066,59 +0,70% СТАПКА Nasdaq 2.951,23 СТАПКА +0,55% S&P 500 1.365,51 +0,25% Nikkei225 9.066,59 +0,70% S&P 500 1.365,51 +0,25% ВАЛУТИ DAX 6.536,66 1,2590 +0,61% Nasdaq 2.951,23 +0,55% S&P 500 1.365,51 +0,25% 1,2394 Nasdaq 2.951,23 +0,55% TOPIX 769,34 ПРОМЕНА -0,10% DAX 6.536,66 +0,61% Nasdaq 2.951,23 +0,55% ПРОМЕНА DAX 6.536,66 +1,05% +0,61% евро долар TOPIX 769,34 -0,10% Фунта евро 6.536,66 DAX +0,61% TOPIX 769,34 -0,10% -01,0% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 +1,4% TOPIX 769,34 СТАПКА -0,10% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2590 1,2394 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта

други ПаЗари

1.614,50

VALUTI 99,08

£ €

Фунта евро -01,0% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2394

€ $

евро долар +1,4% +1,79% СТАПКА евро долар евро долар

1,2590 1,2590 1,2590 1,2590 +1,4% +1,4% +1,4% +1,4%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2394 1.614,50 ФЈУЧЕРСИ 1,2394 1,2394 -01,0% -01,0% -01,0% -01,0%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА +1,05% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.614,50 ФЈУЧЕРСИ 99,08 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.614,50 1.614,50 99,08 1.614,50 1.614,50

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

99,08 99,08 99,08 99,08

+1,05% +1,79%

+1,05% +1,05% +1,79% +1,05% +1,05%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент +1,79% +1,79% +1,79% +1,79%

ПодатоЦите Се од ПретХодниот ден до 15Ч

А

гробизнисот, туризмот и диверзифицираната бродоградба треба да бидат стратешките цели на развојот на Хрватска, истакна хрватскиот премиер во онлајн-дискусијата со „твитерашите“ од оваа земја. Тој додаде дека успешноста на австриската економија е пример кон кого треба да се стреми хрватската економија. „Австрија е пример на економија којашто одлично функционира, а некој да ве праша што произведуваат, веројатно не би знаеле. Произведуваат с$ и ништо“, забележа Милановиќ.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

дејвид камерон

премиер на Велика Британија

“

Британија е против сегашниот статус-кво во односите со ЕУ. Напуштањето на Унијата не е во најдобар интерес за Велика Британија.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ среда 04.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика Амди Бајрам за градоначалник на Шуто Оризари

П

ратеникот Амди Бајрам од Сојузот на Ромите, дел од владејачката коалиција на ВМРО-ДПМНЕ, ќе се кандидира за градоначалник на општина Шуто Оризари. Бајрам, како што најавил, е подготвен да ја напушти пратеничката фотелја и да се кандидира за градоначалник. Своето место во Собранието ќе го отстапел на следниот на листата. Но, со својата кандидатура, доколку победи, Амди Бајрам ќе му ја земе работата на својот син, Елвис Бајрам, кој с$ уште е актуелен градоначалник на Шуто Оризари. Амди Бајрам е сигурен во својата победа, но засега, не сака да открие детали од програмата која ќе им ја понуди на своите сограѓани.

Владата формира Институт за геостратешки политики

И

нститут за геостратешки и геоекономски истражувања и надворешна политика ќе се формира во рамки на Министерството за надворешни работи, одлучи Владата на денешната седница. „Институтот ќе функционира во рамки на Министерството за надворешни работи, а неговите активности ќе бидат насочени кон овозможување на платформа за дискусии, презентации и публикации од наведените области“, се вели во соопштението од владината пресслужба.

Тачи: Рано е за предизборна македонско-албанска коалиција

М

ендух Тачи, лидерот на ДПА, нема да биде дел од опозицискиот фронт предводен од СДСМ и Бранко Црвенковски. Тој во емисијата Х/0 на Канал 5 телевизија истакна дека е невозможна предизборна македонско-албанска коалиција. „Таквата коалиција би била смешна или неупотреблива с$ додека не се решат отворените прашања на Албанците во земјава“, изјави Тачи. Тој не планира соработка ниту со ВМРО-ДПМНЕ с$ додека лидерот Никола Груевски води ваква политика. Сепак, Тачи остава простор за партнерство со Груевски доколку биде прифатена платформата на ДПА. Според Тачи, политиката „сите Албанци во една држава“ е само сон и дека националистичките сонови донеле многу крв на Балканот. Мендух Тачи во емисијата нагласи дека останува на своите услови, нов договор меѓу Албанците и Македонците. Тачи додаде дека Албанците не го оспоруваат македонскиот идентитет. Лидерот на ДПА е против референдум за надминување на спорот за името со Грција.,

Беџети: Идната недела ќе излеземе со мерки по препораките на ГРЕКО Во владина постапка се измените и дополнувањата на Изборниот законик и Законот за финансирање на политичките партии. Оваа зона е посочена како „најсива“ и до ГРЕКО. Од шест препораки, Владата делумно исполнила само една

Марија Севриева

П

sevrieva@kapital.com.mk

роширување на финансискиот референтен период пред и по завршувањето на изборната кампања со цел да се добие целосна слика за трошоците на политичките партии, преиспитување на улогата на приватните фондации и зајакнување на надзорот над финансирањето на политичките партии. Ова се препораките на ГРЕКО (Група држави против корупцијата на Советот на Европа) кои Македонија треба да ги имплементира до 30 септември оваа година. Од препораките на ГРЕКО од Третиот круг на евалуација кои се однесуваа на криминализација на делото поткуп и финансирањето на политичките партии само седум од вкупно тринаесет се исполнети. „Во владина постапка се измените и дополнувањата на Изборниот законик и

Законот за финансирање на политичките партии. Идната недела очекуваме тие да поминат на Владина седница за да можеме јавно да ви ги презентираме“, истакна министерот за правда, Блерим Беџети, без да открие детали како ќе се врши контрола на црните пари во изборните кампањи. Во измените кои се подготвуваат треба да се подобри финансиката дисциплина на партиите, појаснува шефот на македонската делегација во ГРЕКО, Анета Арнаудова. Еден од механизмите за поефективно следење на парите во изборните кампањи е подобрување на обрасците на извештаите кои

ќе овозможат целосен увид во Финансиите на партиите. Досегашните обрасци, пропишани од Министерството за финансии, допуштаа различни толкувања и не даваа целосен увид за финансиите кои ги прибираат партиите. „Предвидено е воведување на пофлексибилен систем на санкции за непостапувањето по финансиските прописи покрај кривичните и прекршочните санкции да се воведат и административни санкции кои ќе имаат за последица губење на финансирањето од јавните средства особено за помалите прекршувања“, истакна Арнаудовска.

Во поглед на надзорот на финансирањето на политичките партии ГРЕКО ја поздрави одлуката Државниот завод за ревизија да врши контрола над сметките на партиите, но препорачува да му се дадат поголеми ингеренции, да се обезбеди соработка со сите надлежни органи, како и соодветни овластувања и ресурси за да врши проактивен и ефективен надзор, истрага и спроведувања на прописите за политичко финансирање. Токму надлежностите на Државниот завод за ревизија и отсуството на санкции против прекршителите на Законот ги потенцираше и претседателката на Транспаренси интернешнал Македонија, Слаѓана Тасева. Според неа, целиот државен систем, Државниот завод за ревизија, Државната комисија за спречување на корупцијата и Јавното обвнителство само се вклопиле во сликата дека не постои политичка волја за ефикасна контрола над финансирањето во политиката. „Извештаите на Државниот завод за ревизија за изборното финансирање не се во согласност со Законот, ревизорите пропуштиле да ја остварат својата функција на надзор и контрола и не повеле постапки кои би довеле до повикување на одговорност и санкционирање на одговорните“, изјави Тасева. Ревизорите, според неа, толерираат незаконски однесувања на одговорните лица за организирање на изборната кампања, со што се добива впечаток дека оваа институција функционира како продолжена рака на власта. Слабости во законите кои го регулираат финансирањето на политичките партии постојат, вели Тасева, и тие се забележуваат токму при нивната имплементација.

Собраниска расправа: МВР не сака да ја даде контролата над кривичната постапка Максим Ристески

В

risteski@kapital.com.mk

ладата на Груевски да поднесе одговорност што две години не е направено речиси ништо за имплементација на Законот за кривична постапка побара опозицијата откако предлогот на власта за ново одлагање на оваа клучна реформа во судството се најде пред пленарниот состав на Собранието. „Како да веруваме дека навистина сакаат истражните постапки да ги води обвинителството, а не полицијата, кога набавија блиндирана кола за Јанкуловска од 600 илјади евра и 150 нови коли за Министерството за внатрешни работи, каде што постојано го зголемуваат бројот на вработени, а за подобрување на состојбата со капацитетот на јавното обвинителство немаат пари, па ја одложуваат примената на законот што самите го најавија како клучна реформа“, истакна пратеничката на СДСМ, Радмила Шеќеринска, надоврзувајќи се на својата досетлива констатација дека

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ среда 04.07.2012

политика 7

СЕП: Зградата на Обвинителството не е готова поради градежните работи наоколу Нејасно е зошто изградбата на Јавното обвинителство не е приоритет, бидејќи најголемите забелешки кои со години ги посочуваат јавните обвинители, но се и постојана забелешка на Брисел, се токму необезбедениот простор и недобрата екипираност со луѓе и опрема на обвинителството, поради кои Обвинителство не може навремено и доследно да се бори со организираниот криминал и корупцијата

Ј

delova@kapital.com.mk

авното обвинителство никако да Инаку, за изградба на зградата обезбедени ги добие своите нови простории. се средства во висина од 14 милиони евра, Иако највите беа дека до крајот на додека за нејзиното опремување обезбедени месец јуни новата зграда на Јавното се средства во висина од 800.000 евра. обвинителство ќе биде готова и Но, нејасно е зошто изградбата на Јавното целосно опремена, сепак градежните обвинителство не е приоритет, бидејќи активности с$ уште се во тек. најголемите забелешки кои со Новата прогноза за нивно години ги посочуваат јавните завршување е август 2012 обвинители, но се и постојана година. Оправдувањата, пак, забелешка на Брисел, се токму за ваквото доцнење се дека необезбедениот простор и поради градежните работи недобрата екипираност со луѓе на зградите кои се наоѓаат и опрема на Обвинителството. во непосредна близина, не Компјутери кои служат како милиони евра се обезбедени за е пристапен патот до новата машини за пишување, Интернет изградба на зградата зграда на Обвинителството. ни за лек, печатачи кои не се „Градежните активности мрежно поврзани, недостиг од за изградба на зграда за возила и стручна литература се ЈОРМ, како и активностите само дел од проблемите кои се во однос на опремување на јавуваат во сите обвинителства. зградата со канцелариски А поради пристапот до само мебел се во тек. Се очекува една копија на Службен весник илјади евра се обезбедени за градежните работи на обвинителите не можат ниту опремување на Обвинителството зградата на Обвинителството навремено да се информираат да завршат во август 2012 за измените во законите. година, бидејќи во моментов Освен со опремата, најголем поради изведување на дел од обвинителствата градежните работи на зградите кои се наоѓаат имаат проблем и со просториите. Согласно во непосредна близина не може да се обезбеди со последниот Извештај на Јавното пристапен пат до зградата“, одговорија од обвинителство, само три обвинителства се Секретаријатот за европски прашања. сместени во сопствени простории, а поголем

14 800

Опозицијата не го прифаќа образложението дека нема пари за примена на Законот за кривична постапка во услови кога министерката за внатрешни работи купила блиндирано возило од 600 илјади евра, а Владата не сака да одвои 390 илјади евра за опрема за истражните центри на обвинителството „Владата ги сака реформите, но повеќе сака да ги одлага“. Според неа, вистинската причина за новото двегодишно одлагање на имплеменатцијата е постоењето на кочничари на процесот во самиот врв на власта. „Половина од членовите на Координативното тело за следење на процесот на имплементација на Законот за кривична постапка имале интерес да го минираат процесот, особено оние од МВР, кои не сакаат да ја дадат контролата што сега ја имаат“, рече Шеќеринска, откако нејзината колешка од пратеничката група на СДСМ, Ана Павловска-Данева, потенцираше дека сите во Координативното тело се политички фигури, односно избрани функционери (министрите за правда, за внатрешни работи и за финансии, директорот на Управата за безбедност и контраразузнавање и јавниот обвинител). Предлогот на Владата, Законот за кривична постапка да се примени во предвидениот рок само за делата од областа на организираниот криминал (за сите други да се одложи за уште две години, до ноември 2014 година) Данева го карактеризира како апсурд. „Секое дело може да почне како организиран криминал, а подоцна да се преквалификува во друго дело. Што значи, шест месеци

постапката ќе се води по еден закон, а потоа по друг“, истакна пратеничката, која се закани дека СДСМ нема да ја даде неопходната поддршка за ново одложување (кое се носи со 2/3 мнозинство) доколку власта не поднесе амандмани со кои ќе го скрати рокот за кој се пролонгира примената и со кои би се избегнала парцијалноста. „Зошто го одредивте рокот за одложување на цели две години? Зошто не шест месеци или барем една година, што е сосема доволно време за да се создадат услови за преземање на обврската од страна на обвинителството“, рече Данева, која потсети дека истото законско решение во БиХ стапило на сила за само осум дена, а веќе се применува и во Косово, Албанија и во Србија. Во име на владејачкото мнозинство прва говореше пратеничката на ДУИ, Сузана Салиу, која новото одложување го нарече логична, а не политичка одлука, поради нејзината оценка дека с$ уште не се доволно оспособени обвинителствата. Според пратеничката на ВМРО-ДПМНЕ, Надица Танчева-Тулиева, и самото носење на Законот во 2010 година било голем потфат. За тоа што не се обезбедуваат доволно средства за имплементација на Законот, според Тулиева, вина има и светската економска криза.

дел плаќаат закуп за местото во коешто функционираат. Екипираноста со персонал е исто така проблем со кој секојдневно се соочуваат. Притоа, недостиг од човечки ресурси има не само кај носителите на јавно обвинителската функција (јавни обвинители, советници, соработници и приправници), туку и кај останатите групи - административно стручни работници и технички помошен персонал.

дисциплинска постапка и разрешување на судии и нивна практична примена, а експертите презентирале европски стандарди и практики за судската одговорност. „Експертите оставарија средба со претставници на Судскиот совет, судии од Врховниот суд, со претседателот на Здружението на судии, претставници од Министерството за правда. На средбата присуствуваше и претставник на Мисијата на Европската унија на Директоратот за проширување на Европската комисија. Експертот ги презентираше европските стандарди и практики по однос на судската одговорност, дисциплинските постапки и дисциплински санкциии даде препораки за натамошно унапредување и усогласување на домашното законодавство со законодавството на ЕУ по однос на ова прашање“, изјавија од Секретаријатот.

ЕУ-експерти презентираа европки стандарди за судската одговорност

Од секретаријатот за европски прашања ја потврдија информацијата на „Капитал“ дека минатата недела, односно на 25 и 26 јуни, во посета на Македонија беше TAIEX експертска мисија. Во фокусот беа законските одредби кои се однесуваат на

KAPITAL VO KAVADARCI

INTERVJU: GORDAN GEORGIEV

potpretsedatel na SDSM

CELA TIKVE[IJA SAKA DA RABOTI ZA MERCEDES

AKO IZGUBIME DOGODINA, NE SAMO CRVENKOVSKI, TUKU CELOTO RAKOVODSTVO ]E PONESE ODGOVORNOST!

biznis magazin

www.kapital.mk

Габриела Делова

~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

COVER STORY

KI SUBVENCII, I SO REKORDNO VISOHR NE PROIZVEDUVAME ANA

00 7 $ MILIONI

GODI[NO ZA UVOZ NA HRANA 800,00

Izvoz i uvoz na hrana vo Makedonija

(mil.USD)

672

ИЗВОЗ НА ХРАНА

620,9

УВОЗ НА ХРАНА

600,00

ТРГОВСКИ ДЕФИЦИТ 400,00

282,2

183,9

156,8

200,00

-125,1

-171,9

-200,00

1991

1992

1993

1994

1996

...samo idejata e kapital, sè drugo e pari...

1997

1998

1999

373,2

250,3

92,01 -171,8

-189,7 1995

362,4

246,5 66,99

19,2

0,00

-400,00 1990

243,1 131,8

2000

2001

2002

-169,7

-211,8 2003

2004

-312,3 2005

BROJ 662 CENA 100 DEN.|4 JULI, 2012, SREDA|GODINA 13

2006

2007

2008

-298,7 2009

2010

2011

КАПИТАЛ СРЕДА 04.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

И земјоделците и институциите несвесни за ефектите од климатските промени Во земјава тешко се прифаќаат адаптивните методи кои се неопходни за заштита на земјоделството од негативните ефекти на климатските промени, кои во наредниве неколку децении ќе однесат добар дел од приносите Дејан Азески

М

а ке д о н с к и т е з е м ј о д е л ц и и институции незаинтересирано и н е с е р и о з н о гл е д а а т н а предупредувањата и на првичните последици од ефектите на климатските промени и многу малку и погрешно ги применуваат светски стандардизираните техники на адаптација. Ова се импресиите од почетокот на проектот за адаптација на земјоделството кон климатските

промени кој го спроведува Мрежата за рурален развој (МРР), финансиран од УСАИД. Светските искуства и прогнози се дека земјоделството без примена на овие мерки ќе изгуби дури половина од приносите во наредните 15 години. Во тригодишниот проект на локации во земјава кои се под влијание на медитеранската клима ќе се испробаат нови техники на орање, нови начини на наводнување, заштита на насадите од изгореници и град со помош на УВ-мрежи, соодветно кроење

18 JULI SPECIJALEN PRILOG

SONЧEVA ENERGIJA KAKO ENERGETSKI DA SE ISKORISTI SON^EVA MAKEDONIJA? Kakvi benefiti u`ivaat, kolku za{teduvaat i kako Sonceto im go promeni `ivotot na kompaniite i doma}instvata koi ja koristat son~evata energija?

Raste interesot za koristewe na son~evata energija preku son~evite kolektori i preku fotovoltai~ni sistemi. Koi se glavnite igra~i na stranata na ponuda na vakvi sistemi? [to se nudi na pazarot i {to prepora~uvaat ekspertite?

Koj e idniot predizvik vo Makedonija za {to pogolemo iskoristuvawe na son~evata energija?

Potrebna li e pogolema finansiska i ekspertska poddr{ka na kompaniite i doma}instvata za pogolemo koristewe na ovoj va`en energetski resurs?

Energetski bum na Balkanot. Kako zemjite od regionot go pottiknuvaat i stimuliraat iskoristuvaweto na son~evata energija?

Koi se mo`nite izvori za finansirawe na proekti za eneretska efikasnost vo Makedonija?

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

Македонија дефинитивно оди кон екстремни температури, а засега, никој не ја сфаќа работата сериозно на насадите, мулчирање на почвата (покривање на засадената почва со органски или со неогрански материјали кои ја задржуваат водата во почвата), затревување во насадот и сл. Од македонската рурална мрежа велат дека според првичните наоди, површините кои се опфатени со овие мерки даваат значително подобри и квантитативни и квалитативни резултати во однос на плодот. Весела Ламбевска-Домазетова, потпреседател на Мрежата за рура лен ра звој, вели дека традиционално, тешко се допира до свеста на земјоделците и дека и тие кои на своја кожа ќе ги почувствуваат последиците од климатските промени не прават ништо за да се заштитат во иднина. „Земјоделците гледаат по своите ниви дека нешто се случува, но не можат сами да проценат што им ги уништува поседите. Поради тоа, потребна е сестрана заштита и применување на сите предложени мерки одеднаш. Иако мерките дока жано се ефективни, за земјоделците претставуваат голема инвестиција, но доколку им се презентира дека станува збор за исплатлива инвестиција и доколку им се потенцираат позитивните ефекти, мислам дека на крај ќе ја

прифатат“, вели Домазетова.

Каде и како првично ќе се почувствуваат климатските промени? Кавадарци, Струмица, Гевгелија, Скопје, Куманово и Штип, според експертите, се први на удар од климатските промени во земјава. Во овие региони се очекуваат намалени приноси, но и целосно промашени жетви и берби. Проценките на меѓународните истражувања се дека доколку не се преземе ништо, до 2025 година приносот на грозјето во овие региони ќе се намали за 46%, на доматот за 75%, а на пченицата за 14%. Ламбевска-Домазетова смета дека ефектите се чувствуваат веќе повеќе децении, а состојбата сигурно нема да оди на подобро и затоа, значајно е што поскоро да се започне со адаптација на земјоделството на климатските промени. „Водата е најлимитирачки фактор, особено во Повардарието и на сливот на Црна река и Брегалница. С$ помалку ќе може да се одгледува пиперка на отворено бидејќи с$ повеќе ќе има град и изгореници. Јасно е дека Македонија дефинитивно ќе се соочи со екстреми, кои не само што ќе го однесат родот, туку и ќе ја однесат сета плодна почва. Затоа, треба навреме да се интервенира“, вели Домазетова.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 04.07.2012

9

Иако компаниите од конзервната индустрија со години бараат да се регулира статусот на сезонските работници, за да можат да се ангажираат по потреба, а не како редовно вработени, Владата нема слух за нивните барања. Најголем дел од сезонците с$ уште работат на црно Александра Спасевска spasevska@kapital.com.mk

И

ако Владата досега неколкупати направи измени на Законот за вработување и во Законот за работни односи, со цел да се намали невработеноста и сивата економија и да го поттикне вработувањето, с$ уште не е регулиран статусот на сезонските работници, кој е голем проблем за стопанствениците посебно во аграрот. Во летниот период кога трае откупната сезона, земјоделските комбинати, преработувачки компании мака мачат со ангажирање на дополнителна работна сила која им е потребна за берба на земјоделските производи. Дел од нив проблемот го решаваат со редовно вработување, а дел од нив с$ уште ангажираат работници на црно, за што можат да се соочат со драконски казни од неколку илјади евра. Менаџерите на оранжериите и преработувачките капацитети коишто ги консултираше „Капитал“ велат дека иако досега многупати побарале од Владата сезонските работници да не се ставени

во групата на редовно вработени лица, с$ уште нема друг начин како да ангажираат сезонци. Бараат овој проблем којшто континуирано се провлекува со години, конечно да се регулира. Виктор Петков, сопственик на Випро од Гевгелија, вели дека конзервната индустрија со години бара да се регулира статусот на сезонските работници, бидејќи со ова законско решение коешто сега постои тоа не е можно. Потенцира дека секој месец пријавуваат и одјавуваат работници, иако некогаш им се потребни само за 15-20 денови во текот на месецот. Според него, конзервната индустрија годишно вработува 1.200 постојано вработени, и 3.300 сезонски работници. „Како резултат на нерегулираниот статус на сезонските работници с$ повеќе расте бројот на лица коишто работат на црно. Најизразен е проблемот кај социјалните случаи, кои не сакаат да бидат пријавени на работа за да не го изгубат правото на социјална помош. Од друга страна проблем кај нас компаниите е тоа што во одреден период за време на откупната сезона

VO SPECIJALEN PRILOG

MEDIA & ADVERTISING NA 25 JULI VO MAGAZINOT KAPITAL ]E ^ITATE: Analiza na makedonskata mediumska scena – problemi, predizvici, iden razvoj!

Advertajzing kola~ot vo Makedonija od godina vo godina e se pomal!

Koj se reklamira vo makedonskite mediumi? Kolku? Kade? [to sleduva?

Kako }e se razvivaat internet mediumite i internet oglasuvaweto vo Makedonija?

Kakvi se sostojbite na mediumskite scena na Balkanot?

Golemite svetski mediumi se vo faza na seriozna rekonstrukcija.

Kakva e idninata na tradicionalnite mediumi?

Internet VC tradicionalni mediumi!

Фото: Ивана Кузмановска

Сезонците с$ уште работат во сива зона Според анализата на Конфедерацијата на работодавачи во аграрот годишно се ангажираат повеќе од 30.000 сезонски работници коишто земаат дневница од 200 до 600 денари.

само пријавуваме и одјавуваме работници. Некој ден ни се потребни 20 луѓе, некогаш 30 не можеме секој ден да планираме колку ни се потребни“, вели Петров. Тој потенцира дека од друга страна казните за компаниите каде што инспекторите ќе најдат непријавен работник се многу високи 6.0007.000 евра, и компаните се во многу незавидна ситуација. „Секоја година мака мачиме со овој проблем кој мора да се реши, дали преку можност за пријавување според часови на работа, дали преку некои стимулации за компаниите. На тој начин ќе се намали и сивата економија и невработеноста“, вели Петков. Ѓорѓи Самандов, сопственик на оранжериите ЕКО Оаза Самандов од Штип пак, објаснува дека сега за бербата на вишни, покрај редовно вработените мора да ангажираат и повеќе од 200 сезонски работници, кои не можат да ги пријават сите за еден или два месеци, а бербата трае само една или две недели.

„Се договараме со откупувачот тој да ангажира работници од другите градови за да го оберат овошјето. Ако ни требаат сезонски работници за редовното производство, ги пријавуваме на три месеци“, вели Самандов и потенцира дека овој проблем постои подолго време и мора да се донесе практично решение. Според анализата на Конфедерацијата на работодавачи, во аграрот годишно се ангажираат повеќе од 30.000 сезонски работници коишто земаат дневница од 200 до 600 денари, но ниту се пријавуваат, ниту пак државата има контрола колку се вработени сезонски, дали им се плаќаат придонеси. Според анализата, само половина од сезонски ангажираните лица имаат договор за работа, а проблем на компаниите при ангажирањето сезонски работници е тоа што никогаш не се знае за колку време се потребни тие, бидејќи потребата од работна рака за време на сезоната е различна, согласно со количините на суровини кои се менуваат од ден на ден.

КАПИТАЛ средА 04.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

осигурениците на Фзом за време на одморот имаат право на здравствена заштита и во странство

Ф

ондот за здравствено осигурување на Македонија информира дека сите осигуреници за време на годишниот одмор можат да го остварат своето право на итна и неопходна здравствена заштита надвор од територијата на Република Македонија, односно во Германија, Австрија, Турција, Хрватска, Словенија, Србија, Црна Гора, Бугарија, Босна и Херцеговина, Чешка, Холандија, Луксембург, Белгија, Франција и во Италија. Под итна и неопходна здравствена заштита, како што се наведува, се подразбира користење здравствени услуги чие давање не може да се одложи до планираното враќање во земјава. Пред патувањето во странство осигурениците на

20

ФЗОМ треба да се обратат во подрачната служба на Фондот каде што е поднесена пријавата за задолжително здравствено осигурување и да пополнат барање (ПП1) за издавање двојазичен образец за една од наведените КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ на6м 2.500 луѓе во првите пет36м години земји. Кон барањето се приложува потврда за Банка милиони евра и вработување 3м 24м најавибанка Мартин Пасерн, член на4,00% Управниот одбор на германската здравствената состојба, издадена од избраниот Комерцијална 3,10% 6,80% 7,00% лекар (општ и гинеколог за жени) и наод, оценка компанија за производство на автомобилска опрема Кромберг и банка 3,20% 4,05% 6,50% 6,90% и мислење на лекарската комисија на ФЗОМ. НЛБ Тутунска Шуберт, поставувајќи камен-темелник на фабриката за производство 3,20% 4,00% 6,65% Двојазичниот образец на осигурените лица на Стопансканабанка кабелски инсталации во индустриската зона Жабени.6,85% Кромберг и банка 3,00% 4,00% 6,00% ФЗОМ им служи како привремена здравствена ШпаркасеШуберт треба да почне со производство во5,50% март следната година. легитимација во земјата каде што патуваат и на Охридска банка 4,30% 4,80% 5,50% 6,00% Пасерн посочи дека барале погодно место за инвестирање, а во основа на истиот осигурените лица на ФЗОМ се Прокредит банка 3,00% 3,80% 6,80% 6,90% кое има инфраструктура, квалификувани изедначени во однос на правата и обврските, ТТК банкаЖабени нашле земјиште 3,20%на нивните 4,10% 7,20% кадри за остварување цели, што6,70% било доволно за да со осигурените лица на државата во која Алфа банка 3,30% во битолската 4,20% 7,40% 7,60% одлучат да инвестираат зона. престојуваат. Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,20% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

4,20% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

Криза - непознат термин за ,54% телекомуникациските компании

,55% катерина попоска

,81%

И

poposka@kapital.com.mk

ако глобалната економска криза го зема зата во Сао данокот речиси кај сите извозни компании, телекомуникациите како да се најимуни кога станува збор за негативните ефекти наметнати од финансиската криза. Компаниите кои работат во овој сектор мпании секојдневно се исправени пред предизвикот да бидат иновативни, модерни, предвесници на промените кои сака да ги види бизнисот, со единствена цел - да им компании од го олеснат работењето и комуницирањето на своите корисници. Со грижата кон корисниците и понудата на квалитетни услуги компаниите инвестираат и во сопствената иднина. Преку нови понуди на „паметни“ телефони, таблет-компјутери,

,28%

6,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Поголема понуда и подостапни „паметни“ телефони, ,57% таблет-компјутери и современи машини, како и инвестиции во нови платформи, услуги и во апликации најавуваат телекомуникациските компании за оваа година. Тие се дека деловните луѓе с$ повеќе имаат потреба од ,83% едногласни „паметни“ телефони со коишто постојано ќе бидат поврзани со работното место, ќе можат да плаќаат преку мобилниот телефон, да одговараат на електронската пошта, да прават нарачки и да го контролираат производниот процес и сето тоа преку еден уред!

а NASDAQ

5,70% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

,13%

,51%

нови апликации и современи машини, македонските телекомуникациски компании и годинава на корисниците ќе им ги доближат најновите светски технолошки решенија.

Приходите на трите телекомуникациски оператори достигнаа речиси половина милијарда евра лани

Анализата на финансиските резултати на трите најголеми телекомуникациски оператори во земјава - Македонски телеком и Т-Мобиле, Вип и Оне покажува дека компаниите лани заедно остварија приходи од околу 500 милиони евра. Иако европската должничка криза немилосрдно удри по извозните компании, телекомуникациите вешто ги избегнуваат негативните

+

и на берзата

,59%

рани на

03.07.2012

+2,97% +2,25% +0,18% +0,10% +0,06%

03.07.2012

РЖ Услуги Макпетрол Алкалоид Македонијатурист

пад

-

нова цена

108,00 2.074,00 476,00 88,00 2,500

нова цена

-9,77% 120 -2,48% 15.008,00 -0,43% 3.950,00 -0,43% 2.768,00

500

24м 3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 2,20% 2,10% 2,50%

4,80% 2,80% 2,60% 3,20%

7,50% 4,10% 4,40% 4,10%

8,00% 4,50% 4,60% 5,00%

1м 0,38% 0,34% 0,24% 0,08%

3м 0,66% 0,62% 0,47% 0,11%

6м 0,93% 0,93% 0,73% 0,19%

12м 1,21% 1,26% 1,06% 0,39%

1 недела 3,18%

1м 4,18%

3м 4,98%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

милиони евра се вкупните приходи на Вип, Оне, Македонски Телеком и на Т-Мобиле Македонија

Рочност СКИБОР МКДОНИА

преку ноќ 2,20% 2,20%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

кам. стапка Стапкада нарасте инфлација зголемува преносот на податоци. Расте и бројот мартОсновна и се очекува да продолжи и во на DSL корисници, кој на крајот наНародна март годинава 2012 година. Ќе расте крајот 5,20% банка на Македонија 4,00%и IPTV услугата – на забележа пораст од 5,6%, што резултира на март 2012 година бројот на IPTV корисници 13,40% Народнасо банка на Србија 12,00% 162.000 корисници на Интернет наНародна крајот од изнесува 42.000, што е пораст од 26,6% во 2,50% банка на Хрватска 6,00% 3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

вторник - 03.07.2012 3м 3,10% 3,20% 3,20% 3,00% 4,30% 3,00% 3,20% 3,30% 3,20% 4,30% 4,00% 3,80% 4,30%

6м 4,00% 4,05% 4,00% 4,00% 4,80% 3,80% 4,10% 4,20% 4,20% 5,30% 5,00% 4,80% 5,50%

24м 6,80% 6,50% 6,65% 5,50% 5,50% 6,80% 6,70% 7,40% 5,70% 8,20% 8,00% 7,40% 7,50%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

36м 7,00% 6,90% 6,85% 6,00% 6,00% 6,90% 7,20% 7,60% 6,00% 8,60% 8,40% 7,60% 8,20%

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

3м 2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

6м 2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

24м 3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

36м 4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 2,20% 2,10% 2,50%

4,80% 2,80% 2,60% 3,20%

7,50% 4,10% 4,40% 4,10%

8,00% 4,50% 4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,38% 0,66% 0,93% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,34% 0,62%Нето вредност 0,93% Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) 0,08% Илирика Глобал-Растечки пазари

0,47% 22.847.540,54 0,73% 0,11% 35.902.375,58 0,19%

12м 1,21% 1,26% 1M 1,06% 0,81% 0,39% 0,21%

Иново Статус Акции МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

13.776.941,92

-4,13%

1 недела43.640.197,63 1м 3,18% 20.243.891,67 4,18%

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ САД В.Британија Швајцарија Канада Австралија

Среден курс во 61,6225 48,9339 76,6354 51,2880 48,1125 50,1689

Валута евро долар фунта франк долар долар

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-6,61%

-4,07%

-24,51%

-4,14%

26.06.2012

-7,44%

-7,25%

-16,31%

-7,41%

26.06.2012

-5,89%

-6,40%

-17,52%

-6,68%

25.06.2012

3м0,35% -2,91% 4,98%

-8,04%

-2,48%

-10,02%

-2,14%

25.06.2012

-8,11%

-6,56%

-31,66%

-6,80%

25.06.2012

24.825.381,13

-0,91%

-5,23%

0,58%

-13,20%

0,40%

25.06.2012

49.600.630,08

0,58%

0,82%

3,27%

4,23%

3,08%

25.06.2012

60.500.772,60 0,23% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,76%

1,60%

3,23%

1,54%

25.06.2012

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,20% КБ Публикум - Балансиран 2,20% МКДОНИА КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум Паричен

6м 2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

Euribor (EUR) Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3м 2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Макстил Топлификација Телеком RMDEN11 Комерцијална банка

ефекти наметнати од ЕУ. Од најголемиот телекомуникациски оператор во земјава кога е во прашање фиксната и мобилната телефонија, Македонски телеком и Т-Мобиле, се оптимисти за периодот што следува. „Очекуваме резултатите за крајот на годината да го следат трендот на резултатите од првите два квартали, каде што опаѓаат говорните услуги, а радипно се

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 04.07.2012

11 карпош основа јавно претпријатие за дистрибуција на гас

Винер животно осигурување пласира нов производ - 3Д

В

П

инер животно осигурување создаде нов производ, кој го именува како 3Д, со кој се нудат опции за осигурување на сите категории луѓе и деца. За таа цел, постојат три димензии, во коишто може да се пронајде секој потенцијален осигуреник во согласност со неговите потреби - може да бидат осигурени новороденчиња, здрави возрасни луѓе, но и лица со нарушена здраствена состојба. „Винер животно осигурување во креирањето на секој нов производ вложува детално истражување и анализа за потребите на сите постојани и потенцијални осигуреници. Така со секој нов производ сакаме да опфатиме што е можно повеќе различни категории граѓани. Целта ни е за секој потенцијален корисник да имаме соодветна и прифатлива

реку јавното претпријатие КАР-ГАС општина Карпош планира да дистрибуира природен гас. Со влог од 5.000 евра, општината го основа претпријатието, чиј директор е Љупчо Димов. Според најавите на градоначалникот на Карпош, Стевче Јакимовски, три основни училишта во општината уште летово треба да добијат гас. „Со оглед на тоа што Га-Ма веќе го заокружува гасоводниот прстен во Скопје, се создаваат основните предуслови за да започне изградбата на локалната дистрибутивна мрежа за природен гас на територијата на нашата општина. Оваа година улицата Илинденска ќе биде готова, а потоа останува уште само улицата Словенечка, а ние во меѓувреме може да почнеме да ја градиме секундарната мрежа“, неодамна изјави Јакимовски.

ЦириЛ каФоЛ

никоЛа ЉушеВ

главен извршен директор на Т-Мобиле Македонија

Во првите три месеци од годинава Оне направи клучни промени во работењето. Со цел да обезбедиме највисоко ниво на квалитетот на услугата за нашите корисници, воведовме нови комерцијални политики, ја проширивме дистрибутивната мрежа, обновивме дел од нашите продажни салони и го сменивме пристапот во креирањето производи и услуги. Сето тоа резултираше со раст во сите сегменти од нашето работење. Посакуваме добри и иновативни проекти и многу подобри сервиси, нешто што сметам дека корисниците ќе го наградат.

Најголем проблем за секој бизнис, вклучувајќи н$ и нас, е брзото и често менување на „правилата на игра“, односно на регулативите. Честите промени во регулативата имаат негативни последици врз бизнисите, бидејќи планираните активности веќе добиваат нереална основа, односно не можат да се реализираат. Ако на ова се додаде фактот дека компаниите кои се дел од странски групации претходно го образложиле и добиле одобрување на бизнис-планот од надзорниот одбор на групацијата, не е лесно потоа да се објаснува зошто некои најавени активности доцнат или нивната реализација се доведува во прашање.

Треба да бидеме паметни и да избегнеме ценовна војна и ерозија на севкупниот пазар на телекомуникациите. Она што ние го нудиме и ќе продолжиме да го нудиме е најголема вредност за парите на нашите корисници, а тоа значи дека ќе останеме доследни на понуда на најквалитетни услуги на македонскиот пазар. Ќе продолжиме да инвестираме во нови платформи и услуги, кои за разлика од другите индустрии, имаат подолг рок на поврат, но очекуваме позитивни резултати во иднина.

од 153 милиони евра или 9,4% помалку во однос на собраното во 2010 година. покажува и фактот што лани Македонски Операторот Вип успеа годинава да стане вториот Телеком ја заврши со добивка од 100 милиони мобилен оператор во земјава со пазарен удел евра или 3,6% повеќе во споредба со 2010 година. од 26,1%. Главниот извршен директор на Вип, Вкупните приходи на компанијата, која лани ФЈУЧЕРСИ Никола Љушев, за „Капитал“ вели дека работат имаше 1.250 вработени, достигна 200 милиони посветено на реализирањето на своите планови евра, 5,5% помалку во споредба со остварените НАФТА за раст на пазарот. приходи во 2010 година. Т-Мобиле пак, минатата ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС „Продолжуваме да работиме на креирање година ја заврши со позитива од 54,6 милиони 85,67 2,82 нови понуди и приближување на најновите евра, добивка помала за 10,4% во споредба технолошки решенија до корисниците. Како со 2010 година. Финансиските резултати на BRENT ЗА ЗАТОПЛ. резултат на добриот бизнис-план и солидната Т-Мобиле за 2011 година покажуваат и приходи 262

споредба со истиот период лани. Факт е дека МАКЕДОНСКА се менуваат потребитеБЕРЗА на корисниците и дека операторите МБИ 10 ќе треба да ги следат тие потреби за да1.860,62 останат во игра. Мобилниот Интернет, преносот на податоци, конвергираните услуги МБИД на нашиот бизнис“, велат од се иднината 1.808,81 компанијата. Дека ОМБ компаниите под брендот Т работат добро

118,73

Жарко ЛукоВски

генерален извршен директор на Оне

главен извршен директор на Вип

+0,00% +0,02% +0,03%

+2,29% +1,79%

99,08

-0,18% +2,55%

Извор: Македонска Берза

SASX 10 +0,00% -0,19% 669,72

+0,02% SOFIX 294,90 +0,03% ATHEX

-0,33%

610,23

Главен индекс на Љубљанската берза

BELEX15 DOW JONES 430,26 12.871,39

1614,50,$/унца

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

28,00$/унца

7.775,75

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

-0,19% -0,07%

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградската компании котирани на Њујоршка берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 610,23 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+2,92%

FTSE 100 5.656,40

+0,28%

1.800 1.800 1.800

-0,07% +0,62% SWISS

DOW JONES

6.054,23

-0,83%

1.448,50$/бушел

S&P 500 1.365,51

Главен индекс на Љубљанската берза

Сацен Нови Сад +19,97% NASDAQ +19,90% -0,07% +0,55% 2.951,23

691,00 12.871,39

2.000,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Бозјаковина

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 94,96

+1,51%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 770,08

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

+1,49%

3.140,83

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

+2,92%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

5.656,40

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.536,47

+2,59%

17.429,98 FTSE 100

+0,62%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.140,83

.

DAX Истрабенз 6.536,47 0,50

+0,28%

-6,67%

+0,25% +2,81% 54.130,07 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 700,00

+7,19%

921,00

+2,92% 5.656,40БЕРЗА +0,28% ЉУБЉАНСКА .

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Хелиос

430,00

SWISS Цинкарна +0,62% -36,63% 6.054,23 75,50

+5,13%

+1,13% -4,43%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

03.07.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,97% 108,00

Макстил NIKKEI 225 Топлификација +2,25% 9.066,59 Телеком Индекс +0,18% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни одТокиска берза RMDEN11компании +0,10% котирани на швајцарскиот пазар на капитал Комерцијална банка +0,06%

SWISS 6.054,23

+1,13%

+0,70%

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 99,08

1614,50,$/унца

СРЕБРО 28,00$/унца

БАКАР 7.775,75

+2,29% +1,79%

ПРИРОДЕН ГАС 2,82

ЗА ЗАТОПЛ.

262

-0,18% +2,55%

МЕТАЛИ

+1,05% +1,82% +1,8%

+3,3% +2,5% /

НИКЕЛ

17.177,50

АЛУМИНИУМ 1.948,75

ЧЕЛИК 405,00.$/унца

+6,56%

100,00

+5,88%

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Ериксон Никола Тесла

Електрометал ЕВРОПА ИНДЕКСИ -24,74% -18,99% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Даталаб

0,90

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Напред ГП -14,09% BRAZIL BOVESPA

АМС Осигурување

500,00

99,99

+0,70%

85,67

ЗЛАТО

DOW JONES Инекс Будучност Пожега

BRAZIL BOVESPA +0,25% +2,81% 54.130,07 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.066,59 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.735,53 ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 610,23

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Хидроелетра Нискоградба

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,83%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

+0,55% S&P 500 +1,13% 1.365,51

NASDAQ 2.951,23

SASX 10 ШЕЌЕР 669,72

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.871,39 Заеднички индекс 30 6.536,47

-0,33%

2282,00$/бушел

Главен индекс на Белградската берза 777,25$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 522,19

BELEX15 ПЧЕНИЦА 430,26

+2,81% -0,57%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

-0,33%

SBITOP 522,19

3.000 3.000 3.000

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 54.130,07 294,90

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.685,44 1,76/бушел

702,50$/бушел

берзата, без финансиски компании

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +4,46% РЕГИОН

-0,19% +2,64% SOFIX СОЈА -0,84% -0,68% 294,90

+0,55% +0,54%

SASX 10 669,72

на пазарот на јавно поседувани друштва

+2,33% +0,54% +3,45% -0,57% +1,45%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,84% +0,25%

CROBEX S&P 500 1.685,44 1.365,51

CAC 40 3.140,83

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

NASDAQ 2.951,23

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,02%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 17.177,50 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.948,75 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 405,00.$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

+1,05% +3,3% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 +1,82% +2,5% 2.200 2.200 2.200 +0,00% 1.860,62 -0,57% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД +1,8% / +0,02% 1.800 1.800 1.800 1.808,81 06/10 06/10 06/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11 04/12 04/12 04/12 ОМБ -0,83% +0,03% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни118,73 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

+0,54%

ЗЛАТО

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 522,19

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

0,00%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Сараевската берза

-0,84%

проценка за очекувањата на потрошувачите и на нивните потреби, првиот квартал од 2012 година го завршивме со позитивни резултати. Искажано во конкретни бројки, Вип првиот квартал од годинава го заврши со пораст на бројот на корисници за 18,5%, споредено со истиот период лани. Бројот на претплатници на Вип оператор сега е повеќе од половина милион или 581.000 корисници. Ваквиот растечки тренд овозможи зајакнување на нашите пазарни позиции како втор мобилен оператор на македонскиот пазар, со пазарен удел од 26,1%. Бележиме и раст на приходите од 22,5% или за 13,6 милиони евра. Анализите и проценките од нашето работење укажуваат дека ваквиот растечки тренд ќе продолжи и во следниот период. Очекуваме годинава да ја завршиме позитивно со нов дополнителен раст и на бројот на корисници, но и со соодветен раст во финансиските резултати“, вели Љушев. И телекомуникацискиот оператор Оне годинава очекува да ја заврши подобро отколку лани. Со раст на приходите од 5% и раст на ЕБИДТА (заработка пред оданочување, камати, депресијација и амортизација) од 70% Оне го заврши првиот квартал од годинава споредено со финансиските резултати од првото тримесечје лани. Според финансиските резултати кои ги објави групацијата Телеком Словенија, Оне го заврши првиот квартал од годинава со загуба од 2,7 милиони евра, за разлика од загубата од 8,3 милиони евра во истиот период лани. Минатата година Оне ја заврши со загуба од 89,8 милиони евра, која пак, во 2010 година изнесуваше 28,7 милиони евра. Во 2011 година овој оператор оствари приходи од 73 милиони евра. За да ги намали негативните финансиски резулати од работењето лани, Оне го намали бројот на вработени за 103 за една година.

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, вторник - 03.07.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.860,62 430,26 Главен индекс на Белградската берза МБИД CROBEX 1.808,81 1.685,44 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 118,73

понуда. Животното осигурување не е луксуз, тоа е производ којшто е потребен и неопходен за секого“, изјави Дарко Дедиќ, член на Управниот одбор на Винер животно осигурување. Во првата димензија може да се осигураат деца до 14 години, а максималната возраст при истекувањето на осигурувањето е 20 години. За втората димензија, која е наменета за здрави луѓе, пристапната возраст за осигуреникот е од 14 до 60 години, а максималната возраст при истекувањето на осигурувањето е 75 години. Третата димензија на овој производ е наменета за лица каде што има нарушување на здравствената состојба и намалена им е работната способност, како последица од тешки болести или телесни недостатоци.

HANG SENG 2.074,00 19.735,53 476,00

702,50$/бушел

ПЧЕНИЦА 777,25$/бушел

КАФЕ 1,76/бушел

СУРОВИНИ

+4,46% +2,64% -0,68%

КАКАО

2282,00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.448,50$/бушел

+2,33% +3,45% +1,45%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+1,51%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

88,00 2,500

ПЧЕНКА

+19,97%

+19,90%

Инекс Будучност Пожега

Сацен Нови Сад

691,00

2.000,00

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

и

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ среда 04.07.2012

балкан 13

Словенија ќе бара помош од ЕУ за спас на банките?!

фонд (ММФ).

Докапитализацијата на НЛБ создава проблеми

Многу веројатно е дека Словенија ќе биде следната мала економија, по Кипар, која ќе побара помош од Европскиот стабилизациски механизам (ЕСМ), која ќе биде фокусирана исклучиво на банкарскиот сектор, анализира Блумберг

С

ловенија е на пат да стане шеста земја од еврозоната која ќе побара помош од европските фондови за да го спаси својот финансиски сектор, анализира Блумберг. Земјата која се приклучи кон еврозоната во 2007 година се соочува со криза во банкарскиот сектор поради зголемениот број лоши кредити. Банките во Словенија имаат околу четири милијарди евра лоши кредити, а тоа е околу 8% од нивниот вкупен биланс. Оваа ситуација е многу слична со проблемите кои ги има шпанскиот и кипарскиот финансиски сектор, па тамошната власт беше принудена да побара помош од фондовите за спас на Европската унија (ЕУ). „Многу е веројатно дека Словенија ќе биде следната мала економија, по Кипар, која ќе побара помош од Европскиот стабилизациски механизам (ЕСМ), која ќе биде фокусирана

исклучиво на банкарскиот сектор“, изјави Михаил Дубла, главен економист во банката БНП Парибас во Варшава. Тој потсети дека трошоците за позајмување на Словенија минатата недела достигнаа рекордно ниво од почетокот на годинава, додека приносите на десетгодишните обврзници достигнаа 6,1%. Во ваква ситуација, Грција, Ирска, Португалија, Шпанија и Кипар беа принудени да побраат финансиска помош, потсети Дубла. Дополнителен проблем за Словенија претставува и тоа што оваа година се очекува пад на економијата од 2%, според последните проценки на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД). Дури и премиерот Јанез Јанша на последниот самит на ЕУ-лидери во петокот изјави дека Словенија ризикува „грчко сценарио“, но дека владата прави с$ за да пронајде решение и да ја избегне помошта од меѓународните к

о

м е

р

ц

и

ј

Ќе избегне ли Словенија грчко сценарио?! кредитори. Аналитичарите сметаат дека на Словенија & останува уште малку време за да ги реши проблемите во финансискиот сектор. Доколку трошоците за позајмување продолжат да растат, тогаш земјата ќе мора да побара помош од ЕУ и од Меѓународниот монетарен а

л

е

н

о

г л

а

Минимална олеснителна околност е тоа што Европската комисија (ЕК) вчера привремено & одобри дополнителна финансиска инјекција во износ од 382,9 милиони евра на најголемата словенечка банка, Нова Љубљанска Банка (НЛБ), бидејќи докапитализацијата на оваа банка претставуваше еден од главните проблеми на финансискиот сектор. Но, загрижувачко е тоа што ЕК во исто време отвори истрага за планот за реконструкција на банката, кој беше поднесен по првата рекапитализација. На банката & беа потребни 381 милиони евра откако вториот најголем сопственик на акции, белгискиот фонд КБЦ, одлучи да го намали својот удел. „Добро е што успеавме да го зголемиме капиталот на НЛБ“, изјави министерот за финансии, Јанез Шуштершиќ, и додаде дека останатите проблеми во финансискиот сектор во земјата ќе може да се решат преку домашните фондови. Министерот Шуштершиќ истакна дека на НЛБ, која е во мнозинска државна сопственост, & се потребни над 500 милиони евра за да го рестартира работењето и да ја поттикне економијата, иако банката неодамна позајми 1,2 милијарди евра од Европската централна банка (ЕЦБ). Тој ја исклучи можноста словенечката влада да побара помош од ЕУ за спасување на банкарскиот сектор и истакна дека НЛБ е сигурна до крајот на годината. Исто така, за да ја врати стабилноста на економијата и да го намали буџетскиот дефицит, владата во Љубљана почна да спроведува мерки за кратење на трошоците во износ од 800 милиони евра. Словенечкиот весник „Финанце“ пишува дека и покрај тоа што Словенија обезбеди дополнителен капитал за НЛБ, важно е Словенија да изврши основна проверка на својот банкарски сектор, со цел да има реална слика на ситуацијата. Само тогаш ќе бидат најдени трајни решенија за НЛБ, за словенечкиот финансиски сектор и за економијата, наведува весникот. Весникот предупредува дека и во случај Љубљана да побара финансиска помош од Европскиот механизам за стабилност за своите банки, таа нема да биде исплатена пред 2013 година, и тоа под услов с$ да се одвива како што треба.

с

Дали искуството може да се купи?

Дали добриот совет ќе ме чини скапо? Имате контрола и безбедни сте или имате доверба и жалите поради тоа?

Глобални предизвици – светски решенија Одлуки е потребно да се донесуваат секојдневно. ЕОЅ ви помага да ги донесете вистинските. Ние обезбедуваме финансиски услуги во полето на маркетинг, информации за ризици, раководење со побарувања и платежни услуги, и нудиме поддршка за сите прашања кои се однесуваат на профитабилни клиентски односи – со фокус и разбирање, а користејќи ја мрежата ширум светот. Повеќе детали можете да најдете на www.eos-matrix.mk.

With head and heart in finance

120215_250x191_EOS_MK.indd 1

15.02.2012 10:32:18 Uhr

КАПИТАЛ среда 04.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 свет

Манипулациите со Либор го потресоа британскиот банкарски сектор Откривањето на скандалот со местење на меѓубанкарската каматна стапка Либор, предизивика ново бранување во британското банкарство и барање за дисциплинирање на банките, како Барклис, Кралската банка на Шкотска и ХСБЦ Васе Целеска

Б

celeska@kapital.com.mk

ританската јавност остана вџашена кога финансиската власт во деловниот центар Сити, во Лондон, која ја регулира и контролира работата на банките и на сите други финансиски компании, откри манипулации и местење на интернационалната каматна стапка во меѓубанкарското работење при заемите што ги доделуваат банките меѓу себе (Либор). Во овој скандал се вмешани повеќе од 20 банки на три континенти, а веќе настанаа низа оставки и отпуштања, посебно во финансиските гиганти Барклис, Кралската банка на Шкотска (РБС), ХСБЦ, Кралската банка на Канада итн. Откривањето на скандалот предизивика ново бранување во британското банкарство и барање за „дисциплинирање“ на банките и за менување на сегашната „култура за деловно однесување“. Британската влада и министерот за финансии, Џорџ Озборн, побараа детална истрага за целиот случај. Опозицијата бара и јавна истрага за состојбите во банкарскиот сектор, но Владата засега ја отфрли таквата можност. к

о

м е

р

ц

и

ј

Зошто е важна меѓународната каматна стапка Либор?

Л

ибор (London interbank offered rate benchmark) е воспоставен за да ги мери меѓународните каматни стапки според кои банките можат да си позајмуваат пари една на друга. Останатие каматни стапки како Еурибор (Euro interbank оffered rate) како и Тибор (Tokyo interbank offered rate), функционираат на сличен начин. Повеќе од 800 илјади милијарди долари во хартии од вредност и кредити се поврзани со Либор, меѓу кои и 350 илјади милијарди свопови и 10 илјади милијарди заеми. Дури и минималните неточни движења на каматната стапка Либор влијаат врз инвестициите и трошоците за позајмување, како за поединци, така и за компании и професионални инвеститори.

а

л

е

н

о

г л

а

с

ПРВ ЕВРОПСКИ БИЗНИС ПЛАН НАТПРЕВАР НА НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА НА ПРЕТПРИЕМАЧИ 70 млади претприемачи на возраст од 19-30 години , кои водат сопствени компании како дел од нивното високо образование под менторство на нивните професори и бизнис волонтери од 11 Европски земји ќе земат учество во натпреварот JA-YE Europe Enterprise Challenge 2012 кој ќе биде под покровителство на претседателот на Р.Македонија Д-р. Ѓорѓе Иванов. Тие ќе ги презентираат своите бизнис идеи пред меѓународно жири со цел да им ја продадат својата идеја на потенцијалните ”инвеститори” , од кои секој има фиктивни 50.000 € за инвестирање во нивните компании. Овој натпревар е дел од проектот Junior Achievement Start Up Program на кој оваа година ќе земат учество студенти од: Белгија, Бугарија, Велика Британија, Данска, Македонија, Норвешка, Португалија, Романија, Финска, Холандија и Шпанија. Цел на проектот е поттикнување на младите да ги користат сопствените вештини на иновативен начин со цел да се поттикне нивниот претприемачкиот дух и можноста за самовработување. СРЕДА , 4 ЈУЛИ 2012 Хотел Александар Палас Скопје 10 :00 -12: 00 САЕМ НА СТУДЕНТСКИ КОМПАНИИ ЧЕТВРТОК 5 ЈУЛИ, 2012 Хотел Александар Палас Скопје 09:00-11: 00 ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА БИЗНИС ПЛАНОВИ ВО ЖИВО ШТО ЌЕ НАУЧИТЕ?  Ќе стекнете идеи за вашиот сопствен бизнис  Ќе видите како размислуваат младите за бизнисот од Европа  Ќе имате можност да воспоставите меѓународни контакти со млади претприемачи и бизнис претставници од светски корпорации  Ќе имате можност да видите како изгледа презентација во живо пред меѓународно жири ЗА КОГО Е НАМЕНЕТ НАСТАНОТ  Универзитетски студенти, професори  Млади претприемачи основачи на компании ВЛЕЗОТ Е БЕСПЛАТЕН ! Повеќе информации на : 02/32 32 653 E-mail:jasmina.maneva@gmail.com

Организатори

Лице за контакт: Јасмина Манева

Европски партнер

Поддржувачи

Медиумски спонзори

Британската јавност за главни виновници во овој скандал ги смета сега веќе поранешниот извршен директор на Барклис, Боб Дајмонд (лево) и претседателот на Управниот одбор во заминување Маркус Ејџас (десно) Откако претседателот на Управниот одбор на банката Барклис, Маркус Ејџас, поднесе оставка, истото го направи и извршниот директор, Роберт Боб Дајмонд, во кого британската јавност гледа главен виновник за овој скандал. Оставката на Боб Дајмонд, кој беше подолго време под притисок на британските политичари од левицата, поради тоа што не сакаше да се откаже од високите бонуси што ги примаше изминатите години, доаѓа во време кога е отворена парламентарна истрага за работењето и на другите банки, како и за тоа дали има измама, а тоа значи и нечија кривична одговорност. „Надворешниот притисок врз Барклис достигна ниво со кое се нарушува имиџот на банката. Не можам да дозволам тоа да се случува понатаму“, соопшти Дајмонд денес поднесувајќи ја оставката. Тој утре треба да се појави пред британските финансиски регулатори и пред претседателот на Финансискиот комитет, Лорд Едир Тарнер, да сведочи за скандалот со манипулација на каматната стапка Либор, за што Барклис заработи и казна од 290 милиони фунти.

дека оставката на Боб Дајмонд беше потребна и исправна, но дека во скандалот е вмешан повеќе од еден човек. „Тука станува збор за културата и практиките во целиот банкарски систем, па затоа треба да се направи независна и јавна истрага“, истакна Милибанд. Претседателот на Финансискиот комитет, Лорд Едир Тарнер, истакна дека нема да има отстапки во истрагата, без разлика за колку голема банка станува збор. „Циничната алчност на банкарите во манипулацијата со каматните стапки и целта да остварат поголеми профити ги прави луѓето гневни, особено кога се соочуваме со финансиска криза како оваа“, нагласи Тарнер. Аналитичарите сметаат дека во британските банки ќе следуваат низа оставки и отпуштање на луѓето вмешани во овој скандал. Како последица на нелегалното местење на меѓународната каматна стапка Либор, РБС отпушти четворица трговци кои давале неточни податоци за цената на задолжувањето на банката на британскиот пазар. Имено, наведувањето на пониски каматни стапки сугерира дека банката се смета за помалку ризична за позајмување од другите банки, отколку што е во суштина. Извршниот директор на РБС Стивен Хестер, вчера потврди дека неговата банка спаѓа во оние против кои е покрената истрага поради манипулација со Либор, но одби да коментира за кои трговци станува збор, во интерес на истрагата.

Потребна е промена на банкарската култура

Министерот за финансии, Џорџ Озборн, изјави дека оваа одлука на Дајмонд е правилна, како за банката така и за земјата. „Барклис сега треба да се фокусира и да & помага на британската економија“, нагласи Озборн. Лидерот на Лабуристите, Ед Милибанд, изјави к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 04.07.2012

15

ФЕЉТОН

17

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

На виСТиНаТа ЧЕТврТО пОГлавјЕ: пОГлЕдНЕТЕ & вЕрбаТа) вo ОЧи (НО, НиКОГаш НЕ ја ГУбЕТЕ

Успешните ја гледаат вистината вo очи

Две американски компании иако свесни за фактот дека светот околу нив се менува, сепак не постапиле на ист начин. Само една од нив се одлучила да се соочи со вистината и да го промени целиот свој систем и начин на функционирање, додека другата одлучила да ја пикне главата во песок. Од втората остана само бледа сенка од она што некогаш била

В

о раните педесетти години од минатиот век, Големата а тл а н т с к а и п а ц и ф и ч к а компанија за чај, попозната како А&П, важела за најголема трговска организација во светот и една од најголемите корпорации во САД – единствено Џенерал моторс според годишната продажба бил пред нив. Наспроти тоа, Кругер, важел за просечен синџир на продавници, повеќе од половина помал од А&П, со ефикасност која одвај одела во чекор со пазарниот просек. Во текот на шеесеттите години, А&П започнала да заостанува, додека Кругер ги поставувал темелите за процесот на трансформација во одлична компанија. Во периодот од 1959 до 1973 година, двете компании заостанувале на пазарот, со тоа што Кругер бил малку подобар од А&П. Потоа, патеките на овие две компании потполно се разишле и во текот на следните 25 години приходот на Кругер бил десетпати поголем од пазарниот просек и 80 пати поголем од приходот на А&П. Кога се случил толку драматичен пресврт? И како една така моќна компанија, како што е А&П, можела да стане толку лоша? Компанијата А&П имала совршен модел за првата половина од 20-тиот век во кој две светски војни и депресијата на Американците им го наметнале духот на штедливост: евтини намирници кои се продаваат во едноставни продавници. Но, во вториот, многу поимотен половина век, Американците се промениле. Сакале поубави, поголеми продавници и многу поширок избор на стока. Сакале да купуваат леб кој се пече (таму), цвеќе, здрава храна, лекови за настинка, свежо овошје и зеленчук, четириесет и пет видови житарици и десет видови млеко. Сакале неконвенционални артикли, како

што се скапо, егзотично овошје, зеленчук и различни мешавини на протеини во прав и кинески лековити билки. И секако, сакале да имаат каде да подигнат пари за време на купувањето. Кратко кажано, не сакале повеќе обични продавници дуќани. Сакале мега маркети, кои нудат с$ под еден покрив, со многу место за паркирање, пристапни цени, светнати подови и милијарда каси кои го скратуваат времето на чекање на минимум. На прв поглед можеби ќе помислите: „Добро, приказната за компанијата А&П е тажна приказна за компанија која старее и која имала правилна стратегија во своето време, но времето се променило и ја пристигнале помлади, подобро прилагодени компании кои поуспешно излегувале во пресрет на желбите на потрошувачите. Што има да се каже тука?“

Стратегијата на Кругер

Две компании – и Кругер и А&П – биле стари компании (Кругер 82, а А&П 111 години) на прагот на седумдесеттите години; цело време двете компании биле мали, трговски продавници; двете компании имале упориште во дејности кои не биле во процут; и двете компании биле свесни за фактот дека светот околу нив се менува. А сепак, само една од нив се одлучила да се соочи со фактот, да & погледне на вистината во очи и да го промени целиот свој систем и начин на функционирање, додека другата одлучила да ја пикне главата во песок. Во 1958 година „Форбс“ ја опишал А&П како „маѓепсано царство“, со кое владее остарен принц. Ралф Бургер, наследник на браќата Хартфорд, кои ја создале династијата А&П, од петни жили се трудел да зачува две нешта: дивидендите за семејната фондација и славата на браќата Хартфорд. Според зборовите на еден од директорите на компанијата

А&П, Бургер самиот себеси „се сметал за реинкарнација на стариот Џон Хартфорд, во што одел толку далеку што секојдневно на реверот носел цвет од градината на Хартфорд. И покрај разните препреки, се обидел да го продолжи сето тоа што сметал дека (Хартфорд) би го одобрил. Бургер во процесот на одлучување го применувал мотото „Што би сторил господинот Хартфорд?“. А животното мото му било „Не може да му се противречи на стогодишен успех“. И навистина, Бургер овозможил господин Хартфорд да продолжи да биде доминантна сила во управниот одбор во следните дваесет години. Без разлика на фактот што одамна бил мртов. Како што се натрупувале бруталните факти кои сведочеле за разминувањето меѓу стариот модел на А&П, с$ повеќе се натрупувале модерните реалности, компанијата А&П воспоставила многу инспиративен одбранбен систем. Била отворена нова продавница, наречена Златен клуч, сосема одвоен бренд во рамките на кои компанијата можела да експериментира со новите модели и методи, со цел да дознае „Што е тоа што сакаат потрошувачите“. Во Златен клуч се продавале производи кои не биле бренд на А&П, менаџерите имале поголема слобода, биле спроведувани експерименти со некои нови и поинтересни оддели и асортимани и с$ се движело кон понов и поинтересен супермаркет. На потрошувачите многу им се допаднал Златен клуч. Компанијата А&П пред себе го имала одговорот на прашањето зошто започнала да заостанува зад пазарот и што може да направи по тоа прашање. И, што направиле извршните директори во компанијата А&П со Златен клуч? Го затвориле, бидејќи не им се допаднала вистината на која им укажал тој. Компанијата А&П започнала со испробување на најразлични стратегии, во луда потрага

по едноставни и ефикасни решенија на сите нивни проблеми. Организирале разни активности и погодности, ги следеле трендовите, отпуштале многу извршни директори, вработувале многу нови извршни директори, а потоа ги отпуштале. Ја лансирале дури и т.н. политика „урни до темел“, така наречена од страна на еден аналитичар, која подразбирала радикално спуштање на цените, но во ниеден момент не сакале да го признаат фактот дека купувачите не барале пониски цени, туку поинаков тип продавници. Снижувањето на цените довело до намалување на трошоците, што, пак, довело до тоа нивните продавници да бидат уште понеугледни, а услугата уште полоша; тоа секако ги одбивало купувачите, границите се спуштале с$ пониско, а резултатот бил уште понеугледни продавници и уште полоша услуга. „Набрзо лошите последици се натрупаа“, рече еден од поранешните менаџери во А&П. „Не само што околу себе имавме нечистотија, туку имавме еден куп нечистотија.“ Во меѓувреме, во компанијата Кругер на сила бил сосема поинаков образец. Кругер, исто така, спроведувала експерименти во текот на 60-тите години, за да го провери концептот за супермаркет. До почетокот на 70-тите години, извршните директори на компанијата Кругер дошле до неизбежен заклучок: стариот модел на продавница – трговски дуќан (кој се однесувал речиси на сите Кругерови продавници) бил осуден на пропаст. За разлика од луѓето кои управувале со компанијата А&П, директорите од Кругер се соочиле со оваа сурова вистина и се ориентирале спрема неа. Подемот на Кругер е толку едноставен, што речиси е иритирачко. За време на интервјуата што ни ги дадоа Лајл Еверингем и неговиот претходник, Џим Херинг, (извршни директори во Кругер за време на транзицијата) забележавме дека, иако беа љубезни и услужливи, нашите прашања им беа по малку здодевни. За нив целата работа беше совршено јасна. Кога побаравме господин Еверингем да ни вреднува пет фактори најважни за процесот на транзицијата на нивната компанија, распределувајќи 100 поени на тие пет фактори, тој ни рече: „Малку ме збунува тоа ваше барање. Во суштина, ние само изведовме сериозно истражување, а податоците што ги добивме беа јасни и гласни: големите супермаркети се иднината за трговијата. Исто така, сфативме дека морате да бидете најдобар или, евентуално, втор на пазарот, или е подобро да се откажете од целата работа. „Секако дека на почетокот имаше малку скептицизам. Но, штом внимателно ги анализиравме фактите, беше јасно како ден што треба да се направи. И, ние го направивме тоа.“ Раководството на Кругер решило да ја елиминира, промени или замени секоја продавница и да ја напушти секоја област која не се вклопува со факторот за новата реалност. Целиот систем бил свртен наопаку, продавница по продавница, кварт по кварт, град по град, од една до друга сојузна држава. До почетокот на деведесеттите години, Кругер го реконструирал целиот свој систем во согласност со новиот модел и бил на добар пат да стане најдобар и најголем синџир на супермаркети во цела Америка, што и станал во 1999 година. Во меѓувреме, А&П и понатаму имала повеќе од половина од своите продавници во целосно ист облик и состојба во кои биле во педесеттите години, станувајќи само бледа сенка на некогашната моќна американска институција.

(Продолжува) Во утрешниот број: Како патиштата на компаниите Питни Баус и Адресограф кои биле во слична положба, во еден момент драстично се разишле? Книгата „Од добри до одлични“, во издание на Publisher, може да ја купите во книжарница Три во ГТЦ, Скопје.

к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с