568-16.07.2012

понеделник. 16 јули 2012 пон. max. 360 C min. 140 C

втор. max. 290 C min. 130 C

сре. max. 310 C min. 130 C

МБИ 10

1.855,54

+0,47%

Извор: Македонска Берза

МБИД 1.829,72

+2,63%

ОМБ

118,95

Избирачкиот список излезе претежок за чистење! }6 Атина во груевски не гледа соговорник подготвен за суштински разговори! }7

Нема вонредно поскапување на струјата }9

-0,01%

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

број 568 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

: о Н Т Н А П фрА

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

€

61,56

САД

$

50,55

Курсна листа на Народна банка на Македонија

„Нафташите“ во Македонија со поголеми приходи и загуба во првиот квартал }10

Се продава Топлификација?! }3 www.kapital.mk

ЕМУ

БрИСел: разочарувачки резултати за користењето на ИПАрД }11

НАД

230.000 МАКеДоНСКИ грАѓАНИ Се ИСелеНИ оД 1998 гоДИНА ДИНА ДоСегА 2-3 стр.

В.Британија

£

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛИНК 16.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

2 НАВИГАТОР ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“ премиер на Турција

понеделник 16/07/2012

КОМЕНТАР

Соња Јованова Наумовска

s.jovanova@kapital.com.mk

Што работат советниците на град Скопје?

В

о македонската политика ретко кој верува дека партиите, а особено институциите работат во интерес на граѓаните, но во последно време нивото на кое партиите се борат „за“ граѓанското добро ја помина секоја граница на добар вкус. Ова особено се однесува на институциите, пред с$ на државните и на локалните претставнички тела, за кои кога е во прашање комуникациското ниво, дури и споредбата со улицата е комплимент. Повеќе од очигледно е дека Советот на град Скопје во секој поглед се угледува на републичкото Собрание. Доцнењето на почетокот на речиси секоја закажана седница стана и нивна практика. Ако веќе сите се навикнавме во законодавниот дом да чекаме да се соберат пратениците и по 40 минути, во Советот на град Скопје, иако сите советници се речиси навреме собрани, седниците не почнуваат дури по истекувањето на 30 минути по закажаната седница. И тоа е најчесто бидејќи на советниците им се поинтересни цигарите и кафето отколку дебатите. И покрај тоа што понекогаш одржуваат и по една седница месечно, а месечниот надомест го добиваат без разлика на тоа колку пати во месецот заседавале и кога се присутни, очигледно е дека им е напорно да издржат до крај на целата седница. Па така, наместо да седнат и дебатираат за поставените точки, на последната седница претседателката на Советот мораше неколку пати да интервенира и буквално да ги моли советниците да влезат во просторијата. И за ваквата состојба се виновни и советниците, и од власта и оние од опозицијата. Во недостиг од идеи, а во обид да привлече внимание, опозицијата не бира начин како да се истакне, па се служи со зборови како мртовци, пејачки за погреб, со извикувања и довикувања, со свирежи. Ај што ваквиот начин на комуникација не нуди решение на проблемите на граѓаните, туку и во „натпреварот“ на безидејните говори опозицијата ги премолчува дури и најважните актуелни општествени прашања, состојба која особено се истакнува на седниците посветени на советнички прашања. Советниците од власта пак, во обид да ги избегнат прашањата на опозицијата, вообичаено, прашуваат с$, освен она што би било од реален интерес на граѓаните на главниот град. Тоа се потврдува со легендарните прашања за тоа дали е дозволено да се продава гробно место добиено во сопственост по пат на наследство, но и за иднината на лунапаркот и за проектите во Зоолошката градина.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

Алија Изетбеговиќ ми ја остави Босна во аманет, како оставнина од Османлиите, кога го посетив во болницата во Сараево и с$ уште се сеќавам на тие зборови. Турција ќе направи с$ што е во нејзина моќ за да се воспостави мир, сигурност и благосостојба во БиХ.

“

РЕЏЕП ТАИП ЕРДОГАН

www.kapital.mk

Ќе се прават економски зони во пограничните региони на Грција

> БРОЈКА

13.000 А исчезнати лица има во земјите од поранешна Југославија, објави српска владина комисија во својот извештај за работата во првите шест месеци од годинава. Недостигот од квалитетна информација го отежнува трагањето по исчезнатите и решавањето на овој проблем во Србија се смета за една од важните претпоставки за стабилноста во регионот.

тинската трговско-индустриска комора (ЕВЕА) предложи создавање специјални економски зони во пограничните региони на Грција, во кои компаниите би работеле според повластен даночен систем, објави грчкиот весник „Експрес“. Комората предлага даночната стапка во овие зони да биде намалена од 20% на 10%, а во исто време, да се поедностават и процедурите за издавање лиценци за работа за компаниите што ќе инвестираат во овие области. Според весникот, ваквата идеја била изнесена на средбата на претседателот на ЕВЕА, Константинос Михалос, со грчкиот заменик-министер за регионален развој, Нотис Митаракис. Оваа мерка може да биде конкуренција за Македонија и за Бугарија, каде што грчките фирми селат дел од производството поради поголеми погодности.

Над 230.000 македонски граѓани се иселени од 1998 година досега Тоа е повеќе од 10% од населението во државата. Податоците кои ексклузивно ги анализира „Капитал“ покажуваат дека само во земјите на ЕУ во моментот живеат 176.423 македонски граѓани со привремен престој. Од нив најголем број се во Италија, 78.048. Според официјалните податоци, за една деценија вкупно 56.506 Македонци добиле странско државјанство Дејан Азески azeski@kapital.com.mk

П

о в е ќе од 230.0 0 0 м а кедо н ски граѓани се иселиле од земјава од 1998 до 2011 година во Европската унија и во САД. Тоа е повеќе од 10% од населението во државата. Податоците кои ексклузивно ги анализира „Капитал“ покажуваат

дека само во земјите на Европската унија во моментот живеат 176.423 македонски граѓани со привремен престој. Од нив најголем број се во Италија, 78.048, потоа во Германија 58.007, во Австрија 15.698, во Словенија 9.511... Од 1998 година, државјанство во САД стекнале 6.378 Македонци. Според официјалните податоци,

за една деценија вкупно 56.506 Македонци добиле странско државјанство. Дури 11.444 Македонци се трајно иселени во Германија, а потоа следува Австрија, каде што државјанство добиле 6.070 Македонци. Потоа следуваат Белгија, каде што се издадени 2.726 државјанства на македонски граѓани, Шведска со 2.833, Италија со 2.610, Словенија со 1.726 и Велика Британија со 1.376 пасоши за македонски државјани. Бугарски пасош добиле 18.533 Македонци. Ова покажува дека иселувањето од Македонија е големо и застрашувачко. Немањето работа, безбедносната нестабилност и лошите услови за живот се клучните причини за иселување. Професорот Драган Тевдовски од Економскиот факултет во Скопје смета дека никој не е свесен и целосно не може да ги согледа последиците од она што се случува со миграцијата. „Трагедија. Едноставно тоа & се случува на з емјав а со од лив на м ла дото население. Државата треба да сфати дека не само што губи идни ресурси туку и губи средства кои

РЕГИОНАЛНИ ПАРТНЕРИ НА КАПИТАЛ

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

РЕКЛАМА И ОГЛАСИ: Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Гордана Михајловска ++389 2 3298 110/ лок:202; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПОНЕДЕЛНИК 16.07.2012

> БРОЈКА

200.227 ученици во основно образование се регистрирани од Државниот завод за статистика за периодот 2011/2012 година. Нивниот број се намалува во изминатите 10 години. Во училишната година 2001/2002 имало 246.773 ученици. Наспроти тоа, бројот на наставници во основните училишта се зголеми од 13.657 во 2001/2002 на 17.444 во 2011/2012 година.

Н

адзорниот одбор на Топлификација Скопје донесе одлука за формирање мнозински пакет-акции во компанијата. Одлуката на надзорниот одбор Топлификација вчера ја објави на интернет-страницата на Македонската берза како ценовно чувствителна информација. „Во наредниот период, во зависност од операционализацијата на одлуката, сите ценовно чувствителни информации ќе бидат објавувани во согласност со законските прописи. Концептот за формирање на мнозинскиот пакет-акции и Анализата за мнозинскиот пакет-акции, како и сите други документи неопходни за реализација на оваа активност ќе им бидат достапни на сите акционери на Топлификација а.д. Скопје“, се вели во соопштението. Формирањето мнозински пакет, вообичаено, значи дека компанијата се подготвува за продажба. Влез на нови акционери во сопственичката структура на Топлификација веќе се случува. Пред околу еден месец Кордикор инвестментс

ги инвестира ла во развојот и во образованието на тие млади луѓе. Бидејќи очигледно емиграцијата не запира, на долг рок ќе се соочиме не само со демографско стареење на населението, туку со екстремност на целосно стара држава, која ќе почива на пензионери и на ништо друго“, констатира професор Тевдовски. И професорот Славе Ристевски е со сличен став и не е оптимист во врска со демографската иднина на државава. Тој се повик ува на меѓ ународни истражувања, кои покажуваат уште повчудовидувачки податоци. „Најверојатно ќе се остварат црните претпоставки на САД и на Светската банка дека до 2030 година Македонија ќе има одвај 1.800.000 жители. Ако се знае дека овој процес кај нас се одвива во последниве неколку децении, не треба да н$ зачуди ако за 10 години, од кога не е одржан попис, не сме загубиле добар дел од градското население од внатрешноста на земјава“, вели Ристевски. Од з д р у же н и ј ат а н а и се л е н и ц и се све сни з а со с тојб ата и велат дека странското државјанство во се кој с л у ч ај е п о ат р а к т и в н о о д домашното. Со ф иј а Сте ф ко в с ка, п о р а н е ш е н генерален секретар на Матица на иселеници, вели дека уште поголема болка од фактот дека македонските граѓани се иселуваат е кој дел од населението најмногу се иселува. „ И н т е л е к т у а л ц и т е, ц у т о т н а македонската држава во најголем дел бараат работа во странство. Навистина лоша слика е да се види завршен ст удент на нашите универзитети како послу ж ува пијачки во СА Д, бидејќи условите на Запад налагаат да не се пребира работа. Точно е дека дел од нив подоцна ќе успеат во кариерата, но Македонија во секој случај губи со иселувањето“, заклучува Стефковска.

Велика Британија Словенија

1.376 1.726

Италија

2.610

Шведска

2.833

Белгија

2.726

Германија

11.444

Бугарија САД

> БРОЈКА

Се продава Топлификација?!

18.533 6.378

Земји кои издале државјанство на македонски граѓани

ДРЖАВА Италија Германија Австрија Чешка Белгија Словенија Естонија Ирска Грција Шпанија Франција Унгарија Кипар Латвиа Литванија Полска Словачка Малта Холандија Финска Шведска Португалија Романија Норвешка Вкупно

лимитед, регистирана на Кипар, стана најголем поединечен акционер во Топлификација. Кипарската компанија купи 16,44% од главнината на Топлификација, удел кој го продаваше словенечка Потеза. Точно кој стои зад оваа компанија засега никој не кажува. Нема детали дали и кои се плановите на Кордикор за ширење на македонскиот пазар. За сума од 3,7 милиони евра Кордикор како единствен купувач доби 74.000 акции во скопска Топлификација. Купопродажбата на 16,44% од акциите на Потеза во Топлификација ги раздвижи и шпекулациите дека Топлификација наскоро може да добие нов газда. Дека ТЕ-ТО, односно корпорацијата Синтез можеби има интерес да влезе во Топлификација и засилено да ја развива дистрибуцијата на гас во земјава наведува и информацијата до која дојде „Капитал“, дека пред речиси еден месец претседателот на Синтез, Леонид Лебедев, имал средба со премиерот Никола Груевски и со дел од економските министри во Владата.

Што им нуди Западот, а не можат да го најдат во Македонија?

Италија е земја во која во моментов привремено престојуваат 78.048 м акедо н ски гр аѓани, а 2.610 се стекна ле со граѓанско право во последниве 10 години. Најмногу се застапени Македонци од дебарскиот, кочанскиот и од виничкиот крај. Од локалната самоуправа на овие места ги детектираат причините кои ги носат нивните сограѓани во оваа држава. Ратко Димитровски, градоначалник на Кочани и стопанственик, вели дека улога во иселувањето играат и безбедносната состојба и квалитетот на живот, но можноста за наоѓање работно место сепак е пресудна. „Јасно е дека економските услови најмногу ја поттикнуваат емиграцијата. Нашите сограѓани се поттикнати од позитивни примери на некои луѓе кои успеале и, во немање друг излез, решаваат да си ја пробаат среќата. Тоа се случува без прекини во последниве 20 години. Ако моите сеќавања се точни, првите с лучаи почнаа за време на бегањето од регрутација во ЈНА во 1991 година, а сестраната економско-политичка криза оттогаш наваму само го потхранува процесот“, вели Димитровски. Или Мирзо од општина Дебар вели дека се селат цели семејства. „Едноставен одговор е дека Италија им нуди работа на иселеници, нешто што Македонија во изминатиов период не можеше да им го понуди. За луѓето од нашиот крај емиграцијата е начин за да се преживее. Има секакви случаи, во последно време се селат и цели семејства. Но, бидејќи ги познавам луѓето, добро знам дека доколку им се обезбедат услови, не подобри туку блиски на оние во Италија, никој не би се селел“, потенцира Мирзо.

2008 72.125 55.960 16.265 2.259 2.869 11.651 1 439 1.761 331 2.527 118 28 8 15 181 360 7 782 294 1.506 19 241 206 169.953

2009 85.469 57.388 15.761 2.191 3.272 10.158 2 54 1.820 376 2.462 123 31 3 10 185 714 8 427 255 1.586 20 232 227 182.774

2010 78.048 58.007 16.598 1.559 4.357 9.511 3 58 1.624 405 2.469 63 36 4 11 370 456 8 535 268 1.540 11 254 228 176.423

лидери

М

од вкупно 34 градови во Македонија имаат од 10.000 до 20.000 жители. Во осум градови бројот на жители се движи од 20.000 до 50.000, а во четири од 50.000 до 100.000. Вкупно во сите градови во земјава живеат 1.169.042 лица.

победник и губитник

+

РИЧАРД ПАРАТ

И

мперијал тобако ТКС инвестира 23 милиони евра во модернизирање на Тутунскиот комбинат во Скопје, со што ќе ја зголеми конкурентноста на производите

ГОРАН ПАНДЕВ

Т

ренерот на Наполи очекува македонскиот фудбалер да биде во стартната екипа и многу значаен за напаѓачкиот тим на италијанскиот фудбалски клуб

не им беше денот

ИВО ЈОСИПОВИЌ

П

ретседателот на Хрватска остана без привилегии, владата меѓу мерките за стабилизирање на државната каса, му ја намали пензијата од 22.000 на 8.000 куни

Кралското семејство на Катар, предводено од емирот Хамад Бин Калифа Ал Тани, купи една од најпрестижните италијански модни куќи, а воедно и синоним за високата мода, Валентино фешн груп, за 700 милиони евра. Овој потег емирот го прави во вистинско време, ХАМАД БИН бидејќи купувањето КАЛИФА АЛ ТАНИ на врвните европски дизајнерски брендови на нови пазари се смета за една од најдобрите инвестиции. Основачот на модната куќа Валентино е италијанскиот дизајнер Валентино Гаравани, кој е познат и ценет во светот на високата мода, а неговиот заштитен знак се црвените вечерни тоалети. Втората причина поради која овој бизнис-потег на катарското кралско семејство е во вистинско време е тоа што Валентино е последниот италијански луксузен бренд кој отиде во рацете на странец, што е доказ дека Италија е во длабока криза, а катарското кралско семејство знае дека е добро да се купува кога цената е пониска од вообичаената.

_

ГУБИТНИК Струга цела недела живее во тотатален хаос и хорор. За само неколку дена во градот со кој раководи Рамиз Мерко се случија неколку убиства, млад возач на скутер го загуби животот, а беше нападната и група холандски туристи. Што уште треба да им се случи на жителите РАМИЗ и посетителите на овој МЕРКО туристички центар во сред сезона, за градскиот татко да преземе одредени мерки за зголемување на безбедноста на тие што го изгласале? Мерко со години континуирано води катастрофална локална и развојна политика, која од бисерот на македонската култура и историја направи паланка, а со изготвувањето на последната верзија на урбанистичкиот план планира негово „доуништување“ на спортско и културно ниво. Листата на небулозите кои & се случуваат на Струга во двата мандати на Мерко е долга. Тешко дека може да очекува и трета шанса.

мисла на денот

Земји во кои македонски граѓани имаат регулиран престој со државјанство за нив и за нивните фамилии во земјите во кои престојуваат. „Се склучуваат фиктивни бракови, се запишуваат на непостоечки универзитети, најмуваат адвокати и советници. Важно е да се остане ден повеќе на саканата дестинација. Во никој случај не велам дека кој било од овие луѓе не ја сака Македонија ама едноставно засега туѓиот пасош им е билет за подобар живот“, заклучува Стефковска.

9

ПОБЕДНИК

Не се бираат средства за да се дојде до странско државјанство акедонците со привремен регулиран или нерегулиран престој на Запад живеат со постојана опсесија за стекнување државјанство. Ова го потврдува секој наш земјак кој ја поминал голготата за стекнување каков било странски пасош. Поради ограниченоста и постојаната несигурност што им ја наметнува статусот на привремен престој, Македонците по секоја цена се трудат што побрзо да се стекнат

3

ФИЛИПОС САКИНИДИС

М

еѓународниот монетарен фонд констатира задоцнување кај Грција во примената на програмата за буџетски корекции побарани од тројкатa

ЕКОНОМСКИ РАСТ НЕ СЕ КУПУВА СО ПОСЛУШНОСТ.

Џејми Дajмон

американски бизнисмен

КАПИТАЛ ПонедеЛИнК 16.07.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

фото на денот...

најголеми производители на железна руда во светот (во милиони тони) Австралија Бразил Индија Русија Украина Јужна Африка САД Канада

А

Извор: Ројтерс

встралија е најголемиот производител на железна руда на светот за 2011 гoдина, со произведени 480 милиони тони. На второто место се наоѓа Бразил со 390 милиони тони, а на трето Индија, со 240 милиони. На листата не е вклучена Кина бидејќи таа објавува податоци само за суровата руда.

П

окровителот на Галичката свадба, претседателот Ѓорге Иванов, со министерот за наворешни работи, Никола Попоски, ја гледаат веселбата на 50-тото издание на една од најголемите манифестации во земјава, Галичката свадба.

светот низ медиумите...

Vecernji list

Младите Xрвати масовно бараат работа во германија. како што пишува загрепскиот весник, германската амбасада во Загреб е најхит дестинација за собирање на младите ова лето. Се очекува работни дозволи да добијат повеќе од 15 илјади граѓани.

Според англиските безбедносни експерти, велика Британија има премногу либерални закони во однос на извозот на оружје, со што истото може многу лесно да заврши како алатка на радикалите во авторитарните режими.

lll

The Washington Post

владата на Сад, според вашингтонскиот весник, треба да ги заштити емигрантите од Латинска америка, кои како последица на должничко-доверителските односи со локални моќници завршуваат во некој вид модерно ропство. Последниот случај со аферата „фарго велс“ е вистински пример како треба да постапува државата со „зеленашите“ и со лихварите.

lll

L'Economist

Мароко ја усогласува даночната политика, а жестока борба се води за тоа дали одредени земји треба да имаат повластени стапки за увоз од другите. опозицијата е децидна дека треба да престане политичкоекономската повластеност на земјите од северен Медитеран во однос на Мароко.

lll

www.kapital.mk 1 2

НАЈЧИТАНО НА WEB... Се продава Топлификација?! Банките се заканија: Нема кредити без промена на спорниот Закон

3

За десетгодишнината Империјал тобако инвестира 23 милиони евра

4

Сезонските работници останаа без работа

фото: Филип Поповски

The Guardian

фото: Ивана Кузмановска

lll

од град Скопје велат дека до крајот на годината ќе се реализираат поголем број инфраструктурни проекти во насока на подобрување на сообраќајот

За конечно да се заврши водоводот во тетово недостигаат уште 10 километри цевковод. По завршувањето на тендерската фаза, ќе продолжат работите на терен

Градоначалниците со “турбо“ активности се ближат избори! Градоначалниците ветуваат дека до локалните избори ќе ги подобрат сообраќајните решенија, ќе решат одредени комунални проблеми и ќе го подобрат квалитетот на животот на граѓаните. Звучи познато...! Силвана Жежова

Р

silvana@kapital.com.mk

еконструкција на улици и патишта, изградба на кружни текови, катни гаражи, решавање комунални проблеми се главните проекти на кои општините интензивно работат пред локалните избори догодина. Секој од овие проекти е заглавен во различна фаза од реализацијата, но градоначалниците најавуваат дека ќе бидат завршени во предвидениот рок - догодина. Граѓаните се навикнати на глетката пред избори да се работи нешто, па од ова правило не се исклучок ниту активностите кои се спроведуваат пред следните локални избори. Од град Скопје велат дека до крајот на годината ќе се реализираат поголем број

инфраструктурни проекти во насока на подобрување на сообраќајот во главниот град. А како најголем проект го издвојуваат проширувањето и реконструкцијата на булеварот Првомајска, кој веќе е започнат. „Веќе е започната и реконструкцијата и проширувањето на булеварот Свети Климент Охридски, а започнаа и реконструкциите на улиците Самоилова и Козле. Од поголемите инфраструктурни проекти кои треба да започнат се и проширувањето и реконструкцијата на булеварот Митрополит Теодосиј Гологанов, булеварот Илинден, улицата Манапо. Годинава ќе се реконструираат и улиците Радишанска, Благоја Стефковски и дел од булеварот Јане Сандански“, велат од кабинетот на градоначалникот, Коце Трајановски. Оттаму најавуваат и изградба на повеќе сообраќајни решенија со кружен тек во

Ѓорче Петров, Бутел и во Чаир. Ќе биде завршена и изградбата на новиот мост во Сарај. Во тек е изградбата на двете катни гаражи кај стариот Цветен пазар. Во Тетово пак, проблемите со водата и со отпадот се во фаза на решавање. Иако е во подножјето на Шар Планина, градот има проблем со водоснабдувањето. Поради застарената водоводна мрежа, се губат 20% од водата која тече по водоводните цевки. Досега за иградба на водоводот се потрошени 4,5 милиони евра, а за целосно завршување се потребни уште околу два милиони евра. Од градот најавија дека недостигаат 10 километри цевковод за да се заврши водоводот. По завршувањето на тендерската фаза ќе продолжат работите на терен. Не најавија време кога ќе го завршат. „Оваа фаза ќе содржи изградба на водовод од реката Пена до Студена вода, во должина од

околу 10 километри. Работите за изградба на водоводот ќе продолжат до конечното завршување на овој проект“, велат од кабинетот на градоначалникот на Тетово. Општината заедно со Полошкиот регион, во соработка со Министерството за екологија, се наоѓаат во трета и последна фаза за давање под концесија на отпадот од сите општини од Полошкиот регион. Со овој проект се очекува дефинитивно решавање на проблемот со собирање и складирање на отпадот. Во градот под Шара се предвидуваат значајни инфраструктурни инвестиции на булеварите и на улиците во руралните населени места, како и доизградба на православните гробишта. Чекаат и одобрение за изградба на основното училиште во М.Речица, чија изградба општината финансиски го поддржува.

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

ПроЦенки...

3 факти За...

14% 6% 88.092

е зголемен бројот на патници на двата македонски аеродроми во јуни, споредено со истиот месец минатата година

е намален бројот на летови на аеродромите во Скопје и во Охрид во јуни

патници летале од двата аеродроми во истиот период

увозот на храна расте бидејќи расте и стандардот

станбени згради се управувани од страна на управител или на заедница на сопственици во земјава, пишува во шестмесечниот извештај на Регулаторната комисија за домување. Според последниот попис, во земјава има околу 10.000 станбени згради што значи дека веќе 40% од нив се управувани согласно со Законот за домување.

2.911

градоначалникот на Битола, владимир талески, најави реконструкција на 100 улици во Битола

6

заедници на сопственици биле регистрирани до крајот на мај, покажуваат податоците на Централниот регистар. Во однос на декември минатата година, ова претставува пораст од околу 50%, додека бројот на згаснати заедници на сопственици изнесува 37.

милиони евра е планираниот оперативен буџет за општината Прилеп; до крајот на годината треба да се завршат стаклената пирамида, нов трговски центар, инфраструктура

Од Битола најавуваат максимално подобрување на патната инфраструктура, доуредување на пешачките патеки, на влезовите во градот. Најголем предизвик на локалната самоуправа, според градоначалникот Талески, е асфалтирање на сите улици. Ќе бидат опфатени најмалку 100, без разлика на должината. „Пресметавме дека со буџетот на општина Битола сето тоа што остана неинтервенирано може да се направи за следните четири години, улици кои досега не биле допрени со кој било проект. Досега не бевме во можност да го направиме тоа затоа што најфреквентната патна мрежа, практички, беше оставена со децении, препуштена сама на себе и најчесто се крпеше. Поради спецификата на временските услови, долгиот период на неасфалтирање, се покажа дека најдоброто решение е инвестиција во потполна реконструкција на улиците“, вели Талески. Тој објасни дека за проектите за кои наоѓаат финансиски средства заокружуваат цели проекти. „Со децентрализацијата општините с$ уште немаат таква моќ одеднаш с$ да преасфалтираат. Тоа се навистина големи финансиски средства. Значи,

еден километар асфалтирање на улиците со димензии за меѓународен сообраќај чини околу еден милион евра, само асфалтирањето, не земајќи ја предвид подземната инфраструктура, доколку треба да се направи“, изјави Талески. Општина Прилеп парите од продажбата на парцелите ќе ги намени за изградба на инфраструктурата, која треба да биде финализирана за околу една година. Кон крајот на годината Прилеп планира да гради и стаклена пирамида со планетариум и 3Д-кино, која ќе се користи за културни настани. Проектот е вреден 1,5 милиони евра. Дел од парите ќе обезбеди општината, а остатокот ќе се обезбеди преку јавно-приватно партнерство. Ќе се реконструира и плоштадот, за кој се предвидени еден милион евра. Прилепчани годинава ќе добијат и нов трговскоделовен центар во вредност од седум милиони евра. Планираниот оперативен буџет за општината годинава изнесува шест милиони евра, а минатата година основниот буџет бил со реализација од 90%. Од одржувањето на фестивалот на пивото викендов општината очекува прилив од 4-5 милиони евра, пари кои според градоначалникот Ристески, повторно ќе решат одредени проблеми на прилепчани.

никоЛа груевСки

премиер

Македонија повторно ќе стане голем извозник на автобуси

МБи 10 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.855,54 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

Следната недела нов тендер за владините спортски игралишта

И

дната недела Агенцијата за млади и спорт ќе распише нов тендер за изградба на 100-те повеќенаменски терени за спорт, вели за „Капитал“, Лазар Поповски, директор на Агенцијата за млади и спорт. Според него, овојпат на тендерот предност ќе им се даде на македонските компании, а најверојатно ќе се скрати и временскиот период за изградба на игралиштата од пет на два месеци. На овој проект работеше хрватската компанија Конструктор ДД од Сплит преку подружницата во земјава. Договорот беше раскинат поради непридржување до договорениот план за изгрдба. „Изведувачот не се придржуваше кон доставениот динамичен план за изведување на градежните работи, неоправдано доцнеше со реализацијата на целиот проект, а со тоа се одолговлекуваше целиот проект“, соопштија од Агенцијата за млади и спорт.

Звечево и краш ќе ја купувaат горењка, нема интерес од Македонија

С

ловенечката прехранбена компанија Жито започна со продажба на еден од најпознатите брендови од Словенија, чоколадата „горењка“. Брендот Горењка, според досегашните оценки, вреди меѓу пет и седум милиони евра. Словенечкиот весник „Финанце“ како можни заинтересирани купувачи ги наведува хрватските компании Звечево и Краш. Според првиот човек на Звечево, Здравко Алвир, начелно биле заинтересирани, но немале доволно информации. Тој додаде дека „горењка“ добро ќе го дополни производството на Звечево. Како можни купувачи се јавуваат и српските Соко штарк, Свисслион Таково и Пионир. Во Атлантик група, кои се сопственици на Соко штарк, велат дека моментално немаат планови за ширење, а од Краш не се огласуваат. Од македонските прехранбени компании нема интерес за купување на брендот Горењка. Семејната компанија за производство на чоколади Горењка е основана во 1922 година во Лесцам. По Втората светска војна компанијата е одземена од нејзиниот сопственик Адолф Завратник и помина во државна сопственост. Прво беше споена со кондиторската индустрија Шуми во Љубљана, а потоа со прехранбената компанија Жито, која до неодамна беше на продажба. Заинтересираните купувачи, меѓу кои и Миодраг Костиќ од Србија, не ги исполниле очекувањата, па продажбата била прекината.

Б

елгиската компанија за производство на автобуси Ван Хоол ја почнува практичната реализација на најавената инвестиција во Македонија. До крајот на следната недела ќе почне изградбата на фабриката, која ќе отвори 400 нови работни места и ќе го зголеми македонскиот извоз за 100 милиони евра, најави премиерот Никола Груевски. „Македонија повторно ќе стане извозник на автобуси, и тоа голем извозник. Првата тура која веќе ја има потпишано Ван Хоол е за Америка, односно првите 500 автобуси кои ќе се произведат ќе одат за американскиот пазар и ќе бидат производ од Република Македонија“, изјави Груевски.

1.800 06/10 10/10 02/11 05/11 09/11 12/11 04/12

3.000

З

големувањето на увозот на храна во последните неколку години, според министерот за земјоделство, Љупчо Димовски, е како резултат на зголемувањето на стандардот на граѓаните. „Пазарот е слободен и дозволува секому според потребите да троши секакви производи. Не можеме да им забраниме на граѓаните да купуваат производи со додадена вредност и поголем квалитет. Производството на земјоделски производи во изминатите 5-6 години навистина е зголемено, особено извозот, којшто од 242 милиони евра во 2006 година се зголеми на речиси 500 милиони евра во 2011 година“, истакна Димовски.

2.000

БерЗа

ЉуПЧо диМовСки

министер за земјоделство, шумарство и водостопанство

4.017

1 километар асфалт = 1 милион евра. Колку гласови?

тоП веСти...

2.200

2.827,62 1.914,62

На Македонската берза е НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК остварен промет од 157.698,93 Комерцијална банка евра. Прометот од тргување МБИ 10 порасна за 373,24%, 2.430,00 со акции додека прометот од тргување +22,00 со обврзници за 47,22%. Од+0,9% 1.855,54 акциите коишто се тргуваат 2010/2012 Max. 2.827,62 најголемо учество имаа НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 2010/2012 Min. 1.914,62 акциите на Топлификација РЖ Услуги Скопје со промет од НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 1.855,54 1.187.963,00 денари, кои 108,00 Комерцијална банкаНајмногу пораснаа за 9,11%.

2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 -12,00 -10,00% изгуби вредноста наMin. акцијата 2010/2012 1.914,62 МБИ 10 2.430,00 на ОХИС МБИ 10 со пад од 1,54%. МБИ 10 1.855,54 +22,00 +0,9% НАЈГОЛЕМ DOW JONES ДОБИТНИК

1.855,54 1.855,54 1.855,54 2.430,00

2010/2012 Комерцијална банка Max. Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. РЖ Услуги 2010/2012 ДОБИТНИКMin. НАЈГОЛЕМ

2.827,62 1.914,62 2.827,62 2.827,62 1.914,62 2.827,62 1.914,62 1.914,62

+22,00

+0,9%

108,00 2.430,00 2.430,00 2.430,00 2.430,00 +22,00 108,00 DOW JONES +22,00 +22,00

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Комерцијална банка НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Комерцијална банка 13.000 Комерцијална банка -12,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Комерцијална банка 12.500 РЖ Услуги +22,00 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500

-10,00% +0,9% +0,9% +0,9% +0,9% -10,00%

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -12,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК РЖ Услуги РЖ Услуги РЖ Услуги DOW JONES

10.500

РЖ Услуги 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

108,00 108,00 -12,00 108,00 108,00 -12,00

17/02

-10,00% -10,00% -10,00% -10,00%

13.500 13.000

-12,00 12.500 -12,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

12.573,30 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

-0,25%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.638,79 8.724,12 19/11 1.334,76 2.866,19 6.494,15 746,34

05/10

+0,54% +0,05% 17/02 -0,50% -0,75% +1,17% -0,15% -0,25%

03/01

12.573,30

05/10

19/11

03/01

17/02

Американските05/10 берзи19/11 ја 03/01 17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 заокружуваат 07/07 21/08 неделата 05/10 19/11 03/01 17/02 ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ со минимален пад.

12.573,30 Петочното негативно FTSE 100евро 5.638,79 +0,54% евро -0,25% долар Фунта салдо на прекуокеанските Nikkei225 8.724,12 +0,05% СТАПКА СТАПКА берзи на -0,50% S&P 500е продолжување 1.334,76 целонеделниот тренд на 12.573,30 Nasdaq -0,75% ДРУГИ ПАЗАРИ 2.866,19 1,2205 1,2701 минимално лизгање на акциите 12.573,30 DAX 6.494,15 +1,17% ПРОМЕНА ПРОМЕНА -0,25% 12.573,30 FTSE 100 5.638,79 +0,54% на компаниите.

TOPIX -0,15% 12.573,30 746,34 -0,25%

8.724,12 -0,01% +0,05% -0,25% -0,25% -0,50% Nasdaq 2.866,19 -0,75% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 6.494,15 +1,17% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.638,79 +0,54% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 746,34 -0,15% Nikkei225 8.724,12 +0,05% FTSE 100евро 5.638,79 +0,54% евро долар Фунта FTSE 100 5.638,79 +0,54% S&P 500 1.334,76 -0,50% Nikkei225 8.724,12 +0,05% FTSE 100 5.638,79 +0,54% ЗЛАТО Nikkei225 8.724,12 +0,05% СТАПКА Nasdaq 2.866,19 СТАПКА -0,75% S&P 500 1.334,76 -0,50% Nikkei225 8.724,12 +0,05% S&P 500 1.334,76 -0,50% ВАЛУТИ DAX 6.494,15 1,2205 +1,17% Nasdaq 2.866,19 -0,75% S&P 500 1.334,76 -0,50% 1,2701 Nasdaq 2.866,19 -0,75% TOPIX 746,34 ПРОМЕНА -0,15% DAX 6.494,15 +1,17% Nasdaq 2.866,19 -0,75% ПРОМЕНА DAX 6.494,15 +1,11% +1,17% евро долар TOPIX 746,34 -0,15% Фунта евро 6.494,15 DAX +1,17% TOPIX 746,34 -0,15% +0,47% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 -0,01% TOPIX 746,34 СТАПКА -0,15% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2205 1,2701 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта

+0,47% Nikkei225

S&P 500 1.334,76 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

други ПаЗари

1.582,60

VALUTI 101,50

£ €

Фунта евро +0,47% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2701

€ $

евро долар -0,01% +1,22 СТАПКА евро долар евро долар

1,2205 1,2205 1,2205 1,2205 -0,01% -0,01% -0,01% -0,01%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2701 1.582,60 ФЈУЧЕРСИ 1,2701 1,2701 +0,47% +0,47% +0,47% +0,47%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА +1,11% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.582,60 ФЈУЧЕРСИ 101,50 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.582,60 1.582,60 101,50 1.582,60 1.582,60

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

101,50 101,50 101,50 101,50

+1,11% +1,22

+1,11% +1,11% +1,22 +1,11% +1,11%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент +1,22 +1,22 +1,22 +1,22

ПодатоЦите Се од ПретХодниот ден до 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

ПоЛ кругМан

нобеловец

“

Европската криза може да заврши на два начини, а двата се неможни.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ ПонедеЛИнК 16.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика макрадули: Јанакиески и тодоровиќ да не бегаат од одговорност за ѕидот на Водно

П

Јани макрадули

ратеникот на СДСМ, Јани Макрадули ги повика министерот Миле Јанакиевски и градоначалникот Владимир Тодоровиќ, наместо да се обидуваат да се амнестираат од одговорноста, да објаснат како е можно да се случи таков инцидент. „Ако причината за попуштањето на потпорниот sид е несовесна градба, што друго е на ваков ист начин несовесно и недговорно изградено? Кој со име и презиме ќе понесе одговорност за ова урбанистичко злодело? Што треба уште да се случи за власта да престане по секоја цена да ја задоволува алчноста на својата бизнис-олигархија? Зошто во секоја градежна афера во изминатите шест години се јавуваат истите бизнис-миленичиња на „фамилијата“, кои градат од плоштадот до Водно?“, вели Макрадули.

> БроЈка

17.000

евра донираше Холандската амбасада во Касарната во Тетово, за фитнес-центарот во кој тренираат македонските војници. Според министерот Фатмир Бесими, ова ќе послужи за подобрување на капацитетите и условите за работа и за унапредување на физичката кондиција на припадниците на Армијата. Военото аташе на Кралството Холандија во заминување, потполковникот Тон Кудам вели дека му претставува чест што на овој начин и со ваков настан тој го завршува својот ангажман во државата. „Овој проект е одличен пример за начинот на реализација и развој на билатералната соработка меѓу двете земји, начин на кој треба да се продолжи и во иднина“, истакна потполковникот Кудам.

„Златна камера 300“ за лучано товоли

И

талијанецот Лучано Товоли е добитник на престижната награда „Златна камера 300“ за животно дело на годинешниот 33 по ред Интернационален фестивал на филмската камера Браќа Манаки - Битола. Лучано Товоли е еден од најголемите кинематографери на италијанската и светската кинематографија.

лучано тоВоли

Избирачкиот список излезе претежок за чистење! По речиси шест месеци работа на прочистување на избирачкиот список, институциите инволвирани во процесот откриваат дека како избирачи с$ уште се запишани илјадници лица на кои дури и старите лични документи престанале да им важат пред четврт век максим ристески

Д

risteski@kapital.com.mk

ури 137.725 избирачи кои се во Македонија немаат нови, односно валидни лични документи, а с$ уште фигурираат во избирачкиот список, без да се знае дали некои од нив се воопшто живи, зашто во оваа бројка има и такви кои последен пат се јавиле пред административен орган за издавање нов документ во далечната 1981 година. Ова е најсимптоматичниот показател за актуелната состојба на избирачкиот список, што врз база на најновите податоци од Министерството за внатрешни работи ја констатираше работната група за проверка на списокот. Управата за водење на матични книги допрва, по налог на работната група, ќе проверува колку од овие лица се живи и ги исполнуваат условите за да гласаат на избори. Претставникот на Управата, Катерина Битровска, побара рок до средината на септември, зашто како што рече, се работело за голема бројка. Меѓу овие 137.725 лица кои ќе бидат предмет на проверка на дури 251 и старите документи престанале да им важат во 1987 година. Бројката на лицата кои фигурираат на избирачкиот список, а чии лични документи престанале да важат во периодот од 1987 година до (сега далечната) 2000 година изнесува дури 17.102. Ова е недозволено, заклучија некои од членовите на работната група, кога се знае дека локални избори во одредени општини се добиваат и со само еден глас разлика. Зачудувачки, единствен претставник на политичка партија на вака важната расправа кога од Македонија се очекува да испорача имплементација на препораките од ОБСЕ за изборниот процес беше пратеникот на СДСМ, Јани Макрадули. Тој и во оваа пригода го повтори ставот на партијата дека за да се отстранат сите сомнежи во објективноста на списокот, „тој мора да се направи од нула, само со лица кои поседуваат валидни, односно биометриски лични документи“. „Овие 137.725 избирачи со стари лични карти не треба да гласаат, иако стојат во избирачкиот список, зашто таква бројка решава избори. Мора да се знае каков е реалниот статус на овие луѓе, а дај Боже да се живи тие кои последен пат побарале документ во 1981 година“, истакна Макрадули, кој побара во

пресрет на локалните избори да не се потценува значењето на дијаспората, зашто според него, ако иселениците не се обележани со ѕвездичка во списокот, некој може да ги организира да гласаат овде за градоначалници и за општински советници. Претседателот на работната група, Бедередин Ибраими, потенцираше уште еден голем проблем што произлегува од одредената двојност на значењето на Уставот и на Изборниот законик во однос на тоа кој може да гласа на избори. „Дилемата што мора да се реши произлегува од тоа што Уставот вели дека право на глас има секој полнолетен граѓанин, а според Изборниот законик, може да гласа само лице кое поседува валиден документ, што веќе одамна се биометриските лични карти и пасоши. Затоа, сметам дека Министерството за правда избрза со измените на Изборниот законик во услови кога с$ уште не се решени дилемите со избирачкиот список“, истакна Ибраими. Претставникот на граѓанската асоцијација Мост, Дарко Алексов, побара да се воведе протокол за тоа во каква форма институциите си ги

дарко алексоВ

Бедредин иБраими

Граѓанска асоцијација МОСТ

претседател на работната група

Потребно е да се воведе протокол за тоа во каква форма институциите си ги предаваат меѓусебе податоците поврзани со списокот, за да може процесот прегледно да се следи и за да се врати довербата во ажурирањето.

„Дилемата што мора да се реши произлегува од тоа што Уставот вели дека право на глас има секој полнолетен граѓанин, а според Изборниот законик, може да гласа само лице кое поседува валиден документ, што веќе одамна се биометриските лични карти и пасоши. Затоа, сметам дека Министерството за правда избрза со измените на Изборниот законик, во услови кога с$ уште не се решени дилемите со избирачкиот списоk.“

предаваат меѓусебе податоците поврзани со списокот, за да може процесот прегледно да се следи и за да се врати довербата во ажурирањето.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 16.07.2012

политика 7 кипар: решението на спорот за името зависи од скопје

K

ипарскиот амбасадор во САД, Павлос Анастасијадес, на претставувањето на приоритетите на кипарското претседавање со Европскиот совет во врска со проширувањето на Европската унија, изјави дека Кипар ја поддржува европската перспектива за сите земји од регионот, вклучувајќи ја „Поранешната Југословенска Република Македонија“. „Се надеваме дека ќе има позитивен развој на настаните по прашањето за името, за да можеме да одиме натаму. Тоа многу зависи од раководството во Скопје“, изјавил тој. Анастасијадес исто така порачал дека ЕУ е задоволна што Црна Гора ги почнала преговорите за членство, а Србија успеа да добие статус на кандидат.

Ќе им помагаме на Бугарите и на Грците да гасат пожари

> БроЈка

1

милион евра кредит од Светска банка ќе добие општина Гостовар. Половина од овие средства се одобрени и наменети за реконструкција на уличното осветлување во градот и во 19-те населени места, каде што веќе постои систем на улично осветлување, информира на денешната прес-конференција министерот за локална самоуправа, Невзат Бејта. „Речиси 400 илјади евра се одобрени за ЈП Комуналец, предвидени за набавка на модерна механизација за миење на улиците, за чистење на снегот во зимски услови и за одбележување на улиците. Одобрени се и околу 100 илјади евра за изградба на резервоар за водоснабдување во село Дебреше“, рече Бејта.

Б

угарската агенција Фокус јави дека хеликоптер на македонската армија им се приклучи на бугарските екипи во гасењето на големиот шумски пожар во северна Бугарија, со кој е зафатена борова шума во регионот на селото Арбанаси, Велико Трново. Македонската Влада, исто така, донесе одлука за ставање на располагање на опрема, меѓу која и противпожарни авиони на Грција, по појавата на локализирани пожари и опасноста од нивно проширување на нејзина територија. На располагање се и лица за гаснење пожари. Ангажманот на лицата и опремата стапуваат на сила во моментот на барање поддршка од Грција.

Атина во Груевски не гледа соговорник подготвен за суштински разговори! аврамопулос: Ја поддржуваме евроатлантската интеграција на македонија

Габриела делова

П

delova@kapital.com.mk

одадената рака на Македонија, Грција ја сфати како фрлена ракавица. Барањата на Груевски веднаш да се седне на маса и да се разговара за надминување на билатералниот проблем не наидоа на разбирање од грчка страна. Засега, официјална Атина во Груевски не гледа соговорник подготвен за суштински разговори. Проактивната дипломатија пак, која веќе неколку дена се промовира преку старо- новите иницијативи, последена со негативните изјави упатени на сметка на новата грчка

Поканата на премиерот Никола Груевски до грчката власт веднаш да се седне на маса и да се реши проблемот со името не наиде на разбирање во Атина. Без да конкретизираат кога, најавија средби, но засега с$ уште не знаат дали во Груевски навистина може да гледаат соговорник подготвен за суштински разговори влада, грчките официјални преставници ја оценија како негативна пропаганда. „Се подразбира дека ќе има контакти, но потребна е суштина, а не фотографија. Главното не е дали ќе има можности за средби. Главната поента е да има суштинско расположение од другата страна за да се продолжи со наоѓањето решение. Потребен е соговорник и основно е да видиме дали конечно има соговорник во Скопје или не“, рече портпаролот на грчкото Министерство за надворешни работи, Григорис Делавекурас. Потсетувајќи на веќе остварените средби меѓу вицепремиерот Теута Арифи и нејзиниот грчки колега, Теодорос Пангалос, но и на средбата меѓу министрите за одбрана, Фатмир Бесими и Димитрис Аврамопулос, грчката влада испрати порака дека „кога Грција гледа соговорник подготвен за суштински разговори, покажува подготвеност за соработка и презема иницијативи за средби и разговори“.

Грција с$ уште го гледа решението само преку „папката“ на Нимиц

Иако премиерот јасно упати покана за билатерална средба, на која ќе се разговара за наминување на разликите околу проблемот за името, се чини, официјална Атина с$ уште го гледа

И додека обвинувањата кој е конструктивен, а кој не ја вжештија линијата на релација Скопје-Атина, министерот за надворешни работи на Грција, Димитрис Аврамопулос, исткана дека Грција с$ уште ја поддржува евроатлантската интеграција на Македонија, но побара од Владата да заземе конструктивен став за прашањето за името. Според него, грчкото претседателство со ЕУ во 2014 година ќе даде нова енергија во процесот на пристапувањето кон Унијата на земјите од Западен Балкан. единственото решение само преку „папката“ на медијаторот Метју Нимиц. „Се надеваме во брзо време да се укаже можност за контакти со Метју Нимиц за да видиме кои ќе бидат следните чекори“, велат од Атина. Меѓутоа, засега, барем според официјалните информации од Министерството за надворешни работи, нема никакви најави дека медијаторот планира повторно да ги седне на маса двете страни или пак, да дојде во посета на регионот. Но, се чини дека ниту македонската страна засега не планира да иницира какви било разговори со Нимиц. Барем до таков заклучок може да се дојде од последната изјава на министерот Никола Попоски, кој рече дека токму повикот од Грција за повторно активирање на Нимиц, Македонија би го сметала за конкретен позитивен гест и заложба за брзо надминување.

КАПИТАЛ ПонедеЛИнК 16.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 компании пазари

Скопје повеќе ќе троши на неразвојни проекти, ќе штеди на сообраќајници Градоначалникот на Град Скопје, Трајановски, тврди дека за да завршат дел од веќе започнатите проекти, неопходно било да скратат од предвидените капитални проекти. Одвојувањето дополнителни пари за изградба на Градската куќа и за реализација на ГУП, Трајановски го објасни не како зголемување на првично проектираната сума, туку како прилагодување на динамиката на градба Соња Јованова-наумовска

Н

s.jovanovanova@kapital.com.mk

аместо за изградба на сообраќајница, на магистрални улици и системи за наводнување, Градот Скопје повеќе пари планира да потроши за Градска куќа, за реализација на Генералниот урбанистички план, за субвенции за јавните претпријатија... Градоначалникот на Скопје, Коце Трајановски, тврди дека за да реализира дел од веќе започнатите

проекти оваа година, неопходно било да крати од предвидените капитални проекти. Објаснувајќи ја прераспределбата на парите и проширувањето на буџетот на Град Скопје, Трајановски потенцира дека

VO SPECIJALEN PRILOG

Media & advertising NA 25 JULI VO MAGAZINOT KAPITAL ]E ^ITATE: u Analiza na makedonskata mediumska scena – problemi, predizvici, iden razvoj! u Advertajzing kola~ot vo Makedonija od godina vo godina e se pomal!

Koj se reklamira vo makedonskite mediumi? Kolku? Kade? [to sleduva? u Kako }e se razvivaat internet mediumite i internet oglasuvaweto vo Makedonija? u Kakvi se sostojbite na mediumskite scena na Balkanot? u Golemite svetski mediumi se vo faza na seriozna rekonstrukcija.

Kakva e idninata na tradicionalnite mediumi? u Internet VC tradicionalni mediumi!

за да се изгради Градската куќа требало да се одвојат дополнителни 450.000 евра, за реализација на ГУП дополнителни 325.000 евра, 245.000 евра за рушење на објекти за да се изградат булевари, и уште

илјадници евра за субвенции на дел од јавните претпријатија. Токму ваквата распределба на парите од буџетот на Град Скопје наиде на остра критика од советниците од опозициската СДСМ. Драги Давчевски, смета дека станува збор за огромни суми непредвидени пари кои ќе се искористат недомаќински, како и за покривање на нерационалното работење на јавните претпријатија. „Цело ова проширување на буџетот се прави со вметнување нови суми кои воопшто не се мали, а ние не слушнавме никакво објаснување зошто воопшто се потребни дополнителни средства. Веќе постоеше проект за Градска куќа, си беше предвидено и колку пари ќе требаат за нејзина реализација. Од каде сега оваа потреба за дополнителни пари. Она што е најстрашно е покривањето на загубите на јавните претпријатија, без барање каква било одговорност за недомаќинското работење на нивните директори“, вели Давчевски. Тој тврди дека нема никаква разлика во работењето на Јавното сообраќајно претпријатие сега и пред неколку години кога претпријатието воопшто не добивало субвенции, работело со стари автобуси и плаќало повисоко ДДВ. „Сега има дополнителни приходи и од жичарницата и повторно претпријатието книжи загуби. Не тврдам дека сите трошоци можат да се покријат, но сметам дека не се искористени сите ресурси“, додава Давчевски, и тврди дека доколку не се побара одговорност од директорот на ЈСП до крајот на годината, претпријатието ќе книжело уште поголема загуба од минатогодишната. Иако минатата година се покажа успешна за градските јавни претпријатија, кога повеќето ја завршија годината со добивка, само Јавното сообраќајно претпријатие и Градски паркинг имаа загуба од 813.000 евра, односно 150.000 евра. Бранејќи ги позициите на ЈСП, градоначалникот Трајановски потенцираше дека претпријатието имало многу наследени долгови, неплатени давачки и било тешко да се доведе до ред. „Ве уверувам дека Јавното сообраќајно петпријатие е на добар пат да почне да работи нормално и без загуби, но мора да помине одредено време, најмногу поради тоа што не станува збор за претпријатие кое во минатото било во чиста позиција без никакви долгови и проблеми“, вели Трајановски. Одвојувањето на дополнителни пари за изградба на Градската куќа и за реализација на ГУП, градоначалникот ја објасни не како зголемување на првично проектираната сума, туку како прилагодување на динамиката на градба.

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

Дали искуството може да се купи?

Дали добриот совет ќе ме чини скапо? Имате контрола и безбедни сте или имате доверба и жалите поради тоа?

Глобални предизвици – светски решенија Одлуки е потребно да се донесуваат секојдневно. ЕОЅ ви помага да ги донесете вистинските. Ние обезбедуваме финансиски услуги во полето на маркетинг, информации за ризици, раководење со побарувања и платежни услуги, и нудиме поддршка за сите прашања кои се однесуваат на профитабилни клиентски односи – со фокус и разбирање, а користејќи ја мрежата ширум светот. Повеќе детали можете да најдете на www.eos-matrix.mk.

With head and heart in finance

120215_250x191_EOS_MK.indd 1

18 JULI SPECIJALEN PRILOG

KAKO ENERGETSKI DA SE ISKORISTI SON^EVA MAKEDONIJA? u Kakvi benefiti u`ivaat, kolku za{teduvaat i kako Sonceto im go promeni `ivotot na kompaniite i doma}instvata koi ja koristat son~evata energija? u Raste interesot za koristewe na son~evata energija preku son~evite kolektori i preku fotovoltai~ni sistemi. Koi se glavnite igra~i na stranata na ponuda na vakvi sistemi? [to se nudi na pazarot i {to prepora~uvaat ekspertite? u Koj e idniot predizvik vo Makedonija za {to pogolemo iskoristuvawe na son~evata energija?

Potrebna li e pogolema finansiska i ekspertska poddr{ka na kompaniite i doma}instvata za pogolemo koristewe na ovoj va`en energetski resurs? u Energetski bum na Balkanot. Kako zemjite od regionot go pottiknuvaat i stimuliraat iskoristuvaweto na son~evata energija? u Koi se mo`nite izvori za finansirawe na proekti za eneretska efikasnost vo Makedonija?

ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

15.02.2012 10:32:18 Uhr

КАПИТАЛ ПонедеЛИнК 16.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

нови стипендии за докторски и за специјалистички студии

В

ладата ќе доделува полна стипендија на секое лице што ќе успее да се запише на докторски или на специјалистички студии во областа на медицинските, стоматолошките или на фармацевтските науки на еден од 100-те најреномирани универзитети во светот. Владиниот портпарол Александар Ѓорѓиев информираше дека не се ограничени ниту бројот, ниту висината на стипендиите доколку апликантот ги исполнува потребните услови. За стипендиите, кои вклучуваат школарина и трошоци за престој и исхрана, ќе бидат распишани два конкурси. Првиот конкурс за докторски и за специјалистички студии од областа на медицината, стоматологијата и на фармацијата ќе биде објавен на интернет-страницата на Министерството за образование, а вториот, кој се однесува на докторски студии за која било научна област, ќе биде распишан неделава.

нов инвестициски фонд кД кеш депозит

0,8%

К

Д Кеш депозит е новиот отворен инвестициски фонд кој доби одобрение за основање од Комисијата за хартии од вредност. Основач на фондот е Друштвото за управување со инвестициски фондови КД Фондови а.д. Скопје. Според проспектот, инвестициската цел на фондот е зголемување на вредноста на имотот, остварување постојан раст на вредноста на уделот и високо ниво на сигурност при КАМАТНИ Затоа, СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ БАНКИ вложувањето. друштвото планира КАЈ да ДЕЛОВНИТЕ ги вложува средствата од 24м 36м имотот Банка на фондот претежно во 3м портфолио6м на нискоризични должнички хартии Комерцијална од вредностбанка и инструменти 3,10% на пазарот 4,00% на пари.

6,80%Предвидено 7,00% е хартиите одТутунска вредност каде што фондот ќе ги инвестира НЛБ банка 3,20% 4,05% 6,50% средствата 6,90% да бидат од издавачи чие седиште, односно4,00% претежна 6,65% дејност се 6,85% врши на Стопанска банка 3,20% територијата на следниве земји: Република Македонија, земји-членки Шпаркасе банка 3,00% 4,00% 5,50% 6,00% на ЕУ и на ОЕЦД, земји од Јужна и од Источна Европа (Хрватска, Босна и Охридска банка 4,30% 4,80% 6,00% Херцеговина, Србија, Црна Гора, Албанија, Украина)5,50% и БРИК-земји (Бразил, 3,00% за управување 3,80% 6,90% Русија, Прокредит Индија ибанка Кина). Друштвото со6,80% фондови КД Фондови ТТК банка 3,20% 4,10% управува 6,70%и со уште 7,20% а.д. Скопје, освен со новиот КД Кеш депозит, два Алфа банка 7,40% 7,60% инвестициски фонда и тоа КД3,30% Брик и КД 4,20% Јужен Балкан.

се пониски цените на индустриските производи на домашниот пазар во јуни на месечно ниво, објави Државниот завод за статистика. На годишно ниво тие се повисоки за 3%. Во споредба со мај годинава, продажните цени на производителите на индустриски производи се пониски во групата енергија за 2,6% и во групата капитални производи за 0,1%. Во јуни годинава, во споредба со јуни лани, продажните цени на производителите на индустриски производи на домашниот пазар се повисоки во групата енергија за 6,8%, во групата трајни производи за широка потрошувачка за 4,9% и во групата нетрајни производи за широка потрошувачка за 0,6%.

Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,20% 4,30% 4,00%

4,20% 5,30% 5,00%

5,70% 8,20% 8,00%

6,00% 8,60% 8,40%

Стопанска б. Битола Капитал банка

3,80% 4,30%

4,80% 5,50%

7,40% 7,50%

7,60% 8,20%

„Нафташите“ во Македонија со поголе,06% ми приходи и загуба во првиот квартал КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка

Кризата не ги одмина ниту компаниите инволвирани во ,95% производството и трговијата со нафтени деривати, што се гледа според резултатите на најголемите играчи во овој бизнис за првиот квартал

,34% игор петровски

К

igor@kapital.com.mk

ризата не ги одмина ниту компаниите инволвирани во производството и трговијата со нафтени а NASDAQ деривати, што се гледа според резултатите на најголемите играчи во овој бизнис за првиот квартал. И ОКТА и Макпетрол забележаа зата во Сао нето-загуби како последица од зголемените цени и намалената побарувачка за нафтени деривати. Рафинеријата за нафта Окта има приходи од 156 милиони евра во првите три месеци, што е 9% повеќе во однос на истиот период лани, а компанијата покажува нетомпании загуба на крајот, од 194 илјади евра. Во образложението на финансискиот извештај се вели дека загубата е последица на ниските температури и обилните компании од врнежи од снег зимоска, како и значајното зголемување на продажните цени на нафтените деривати поради постојаниот пораст на цената на суровата нафта на светската берза. Макпетрол во првиот квартал има нето-загуба

,75%

,28%

,62%

,39%

,35%

од 1,17 милиони евра на ниво на друштвото и нето консолидирана загуба на ниво на групата во износ од 940 илјади евра. Екстремната зима, опаѓањето на економската сила на стопанските и на нестопанските субјекти, како и куповната сила на населението, се причина за загубата, велат во Макпетрол. Минатата година пак, нафтената индустрија во Македонија оствари приходи од 1,3 милијарди евра, од коишто повеќе од половина или 671 милион евра оствари Окта. Окта забележа пораст на приходите од 31% минатата година, а зголемени приходи од продажба лани имаа и Макпетрол, 16,4% и Лукоил Македонија, 32,5%. Макпетрол имаше продажба од 407,4 милиони евра, а Лукоил 106,8 милиони евра. На листата со 200 најголеми според остварениот приход од нафтениот сектор во 2011 година има девет компании и сите оствариле зголемени приходи од продажба во период кога цената на нафтата на светските берзи се движеше од 85 долари за барел во јануари до кај 115

+

и на берзата

,11%

рани на

13.07.2012

РЖ услуги Окта Пелагонија Арцелормитал РМДЕН 11

пад

-

-10% -7,62% -7,41% -1,67% -0,20%

нова цена

2.430,00 310,00 2,297.01

нова цена

108 1.201,00 2.000,00 59,00 89,00

36м

3,60% 3,30% 3,45% 3,40%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90%

Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,50% 2,20% 2,00%

3,00% 2,90% 2,50%

4,00% 3,60% 3,65%

4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

3,50% 2,20% 2,10% 2,50%

4,80% 2,80% 2,60% 3,20%

7,50% 4,10% 4,40% 4,10%

8,00% 4,50% 4,60% 5,00%

Euribor (EUR)

1м 0,26%

3м 0,55%

6м 0,83%

12м 1,12%

Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

0,30% 0,24% 0,08%

0,54% 0,47% 0,11%

0,85% 0,73% 0,19%

1,26% 1,06% 0,39%

Со овие приходи, Лукоил е на третоМЕЃУБАНКАРСКИ место во овој сектор, рангирани меѓу најголемите 200 во КАМАТНИ СТАПКИ овој бизнис, зад Окта и Макпетрол.Рочност Лукоил ја земјава. Меѓу1останатите шест преку ноќ недела 1м лани најголема 3м отвори првата бензинска станица во Скопје пред продажба имал Алми петрол од Куманово, 38 СКИБОР 2,20% 3,18% 4,18% 4,98% шест години, а во моментов поседува дваесетина милиони евра и добивка од 560 илјади евра. Овие МКДОНИА низ Македонија и заграбува с$ поголем дел од шест2,20% компании се од рангот на помали трговци, колачот во продажбата на нафтени деривати. односно сопственици на по неколку бензиски ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ Досега споменатите три компании, од кои една станици, главно регионално фокусирани. Основна кам. стапка инфлација произведува и во помал дел продава нафтени Просечниот приход на овиеСтапка шест на компании Народна банка на Македонија 4,00% деривати, а останатите две се исклучиво минатата година бил 20,4 милиони евра, 5,20% а 13,40% од банка на Србија 12,00% дистрибутери и трговци, држат 90%Народна од целиот просечната нето-добивка им е нешто помалку бизнис што го покриваат деветте компании од на Хрватска 800 илјади евра. 6,00% 2,50% Народна банка

петок- 13.07.2012

3,60% 2,20%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка

3м 3,10% 3,20% 3,20%

6м 4,00% 4,05% 4,00%

24м 6,80% 6,50% 6,65%

36м 7,00% 6,90% 6,85%

Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,00% 4,30% 3,00% 3,20% 3,30% 3,20% 4,30% 4,00% 3,80%

4,00% 4,80% 3,80% 4,10% 4,20% 4,20% 5,30% 5,00% 4,80%

5,50% 5,50% 6,80% 6,70% 7,40% 5,70% 8,20% 8,00% 7,40%

6,00% 6,00% 6,90% 7,20% 7,60% 6,00% 8,60% 8,40% 7,60%

Капитал банка

4,30%

5,50%

7,50%

8,20%

3м

6м

24м

36м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,50% 2,20%

4,80% 2,80%

7,50% 4,10%

8,00% 4,50%

Стопанска б. Битола Капитал банка

2,10% 2,50%

2,60% 3,20%

4,40% 4,10%

4,60% 5,00%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,26% 0,55% 0,83% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,30% 0,54% Нето вредност 0,85% 0,47% 23.395.284,92 0,73% 0,11% 23.395.284,92 0,19%

12м 1,12% 1,26% 1M 1,06%2,84% 0,39%2,84%

37.106.233,91

3,38%

1 недела 13.332.621,82 1м 3,18% 45.450.688,84 4,18%

камата 3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

Држава ЕМУ

Валута евро

Среден курс во 61,5677

САД В.Британија Швајцарија

долар фунта франк

50,5565 78,0722 51,2637

Канада Австралија

долар долар

49,4083 51,1827

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

-2,89%

-22,62%

-1,36%

10.07.2012

-1,11%

-2,89%

-22,62%

-1,36%

10.07.2012

-1,02%

-7,96%

-15,45%

-4,48%

10.07.2012

3м-3,92% 4,98%3,29%

-6,81%

-8,49%

-18,78%

-8,38%

10.07.2012

-3,32%

-1,00%

-8,37%

2,43%

09.07.2012

20.141.591,33

-0,99%

-6,99%

-6,68%

-31,14%

-7,33%

09.07.2012

25.141.279,33

-0,38%

-3,05%

1,43%

-13,48%

1,33%

09.07.2012

49.734.927,69 0,63% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,85%

3,36%

4,21%

3,32%

09.07.2012

Илирика Глобал-Растечки пазари

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

преку ноќ 2,20%

КД Нова ЕУ МКДОНИА

Инструмент Благајнички записи Ломбарден кредит

-1,11%

Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,24% Libor (CHF) Илирика Југоисточна Европа 0,08%

2,20%

КБ Публикум - Балансиран

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

КБ Публикум - Обврзници

24м

2,50% 2,40% 2,35% 2,10%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Иново Статус Акции Рочност КД БРИК СКИБОР

6м

2,00% 1,80% 1,85% 1,70%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

Банка

+0,9% +0,32% +0,05%

13.07.2012

долари во април и по период на осцилации меѓу 80 и 100 долари, годината да заврши со светска цена од околу 100 долари за барел. Иако имаше зголемени приходи, лани Окта забележа загуба од 1,1 милион евра, а за речиси четири пати се зголемени трошоците на рафинеријата за продадени услуги и производи, од 54,5 милиони евра во 2010 година на 201 милиони евра лани, кои претставуваат трошоци за набавена сурова нафта. За 2011 година Макпетрол имаше нетодобивка од 417 илјади евра при остварени приходи од 350 милиони евра. Најголема добивка во 2011 година од нафтените компании во земјава има Лукоил Македонија, пет милиони евра, покрај остварена продажба од 107 милиони евра.

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

Комерцијална банка Стопанска банка Топлификација

17%

е учеството на нафтениот сектор во вкупниот приход на ТОП 200 компаниите

3м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 16.07.2012

11 > БроЈка

започна продажбата на кроација осигурување

С

о усвојување на одлуката за спроведување на постапката за избор на советници за приватизација и докапитализација на Кроација осигурување, хрватската влада го отвори патот за продажба на најстарото и најголемо осигурително друштво во земјата. Според министерот за финансии, Славко Линиќ, државата има намера да продаде 50% од акциите на Кроација осигурување, а потоа да ја докапитализира со помош на стратешки партнер. Со тоа државата ќе стане малцински партнер во компанијата, во која сега поседува 82% од акциите. Осигурителната компанија Кроација осигурување е присутна и на македонскиот пазар. Неодамна медиумите шпекулираа дека за купување на хрватската компанија се заинтересирани најголемата американска осигурителна компанија Американ интернешнал груп (АИГ) и рускиот гигант Сбербанк.

министерството за информатичко општество со ISO сертификат

М

инистерството за информатичко општество и администрација се стекна со сертификат ISO 9001:2008, кој претставува значаен стандард за квалитет во работењето на институцијата. Министерот Иво Ивановски, кој го прими сертификатот од сертификациската куќа ТУВ Австрија, истакна дека станува збор за стандардизирање на 21 процес и 64 процедури, чиј процес на стандардизација започнал во втората половина на 2011 година. „Овие процедури се најзначајни за работењето на Министерството. Очекуваме да се подобрат не само внатрешната организација на Министерството, туку и резултатите од услугите што ги нудиме кон институциите и кон граѓаните“, рече Ивановски. Тој посочи дека со цел подобрување на квалитетот на работењето на државната администрација, овој стандард треба да се примени во сите останати министерства и институции за администрацијата да стане услужно ориентирана, поефикасна и поефективна. Дејан Лазаров од ТУВ Австрија изјави дека ова е нивна прва соработка со владина институција во Македонија. ТУВ Австрија е основана во 1872 година за одржување квалитет на системи.

49,9881

изнесуваше просечната вредност на девизниот курс на денарот во однос на швајцарскиот франк во 2011 година. Според податоците од Народната банка на Македонија, франкот бележи најголем раст на вредноста во однос на денарот од 2006 година, кога просечниот курс изнесуваше 38,8981. Втор по големина раст бележи вредноста на јапонскиот јен, додека вредноста на британската фунта и на американскиот долар е намалена.

Брисел: Разочарувачки резултати за користењето на ИПАРД Што регулираат мрежните правила?

Правилата и процедурите се најголемата пречка за поголема искористеност на европските фондови за инвестиции во земјоделството

2,4

александра Спасевска

Р

spasevska@kapital.com.mk

езултатите за искористување на парите од програмата ИПАРД за 2,5 години, колку што & се достапни на Македонија, се разочарувачки. Има многу тесни грла и проблеми кои треба да се решат. Ова е заклучокот по состанокот на координативното тело за следење на програмата ИПАРД. Во наредниот период, во соработка со Европската комисија, ќе се работи на воведување нови мерки и зголемување на лимитите за побрзо искористување на европските фондови за инвестиции МАКЕДОНСКА БЕРЗА во земјоделството кои & се достапни на МБИ 10 до 2013 година. Како што Македонија беше1.855,54 истакнато по состанокот, правилата и процедурите кои треба да ги исполнат МБИД апликантите се најголемата пречка за 1.829,72 поголема апсорпција на парите и затоа е ОМБ да се зголеми ефикасноста на потребно

118,95

милиони од вкупно достапни 50 милиони евра досега се повлечени од ИПАРД институциите за обезбедување на потребната документација. „Резултатите од овие две години, откако Воведување на мерката за рурална инфраструктура, чии корисници се општините, на Македонија & се достапни европските е еден од начините за побрзо искористување на парите од ипарД фондови за развој на земјоделството, се разочарувачки. Но, државата се движи во Министерот за земјоделство, Љупчо механизација во финансирањето. Пособен вистинската насока“, истакна Жерард Кили, Димовски, истакна дека искористувањето фокус ставивме на воведувањето на мерката претставник на Генералниот директорат за на парите од ИПАРД е предизвик за за рурална инфраструктура“, истакна ФЈУЧЕРСИ земјоделство и рурален развој. институциите кои се одговорни да ги Димовски. Според него, сo овој инструмент ќе се спроведуваат фондовите, а уште повеќе за Од декември 2009 година досега се објавени НАФТА подигнат стандардитеЛЕСНА на земјоделскoто приватниот шест огласи и се потпишани 157 договори, СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС сектор. производство и ќе се задоволат критериумите „Дискутиравме за понатамошните измени во вкупна вредност од 15 милиони евра, 86,88 2,87 за контролата и управувањето со парите на програмата ИПАРД, за проширување на односно 7,5 милиони евра кофинансирање. од ИПАРД, што е чекор напред на патот за BRENT ЗА ЗАТОПЛ. можностите за инвестирање во рамките Но, повлечени се само 2,4 милиони евра од приближување кон Европската унија.

279 посточките мерки и за воведување 101,50 на вкупно достапните 50 милиони евра.

+0,47% +2,63% -0,01%

+0,93% +1,22%

-0,28% +1,70%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, петок- 13.07.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.855,54 437,44 Главен индекс на Белградска берза МБИД CROBEX 1.829,72 1.673,32 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 118,95

SASX 10 +0,47% -0,44% 664,86

+2,63% SOFIX 292,38 -0,01% ATHEX

-1,08%

614,20

Главен индекс на Љубљанската берза

27,35$/унца

7.555,00

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

-0,44% -0,25

437,44 12.573,27

NASDAQ 2.866,19

берзата, без финансиски компании

+0,27% -0,50%

781,00$/бушел

3.000 3.000 3.000

Паоло, Бразил

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 614,20 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,60%

FTSE 100 5.649,89

+0,62%

1.800 1.800 1.800

-0,25 +1,10% SWISS

DOW JONES

6.171,47

+2,34%

SBITOP 515,01

Главен индекс на Љубљанската берза

S&P 500 1.334,76

Бамби +4,55% NASDAQ -0,25 2.866,19

DOW ГошаJONES 2.300,00 12.573,27

20.000,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Инд. Некрет

BRAZIL BOVESPA -0,50% -0,28% 53.420,87 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Монтинвест -13,64% BRAZIL BOVESPA 7.700,00

Аренатурист

+0,05%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 746,34

3.153,92

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 95.05

+О,35%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,15%

+0,60%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

-0,11%

17.213,70 FTSE 100

5.649,89

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.489,77

+11,11%

150,00

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

+1,10%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.153,92

.

DAX Меламин 6.489,77 12,50

+0,62%

735,00

+0,60%

530,00 FTSE 100 .

5.649,89БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

+7,71%

66,80

-8,33%

-0,28%

-4,05%

+0,62%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Јутекс

32,99

+6,42%

421,00

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +0,9% 2.430,00

Комерцијална банка СтопанскаNIKKEI банка225 +0,32% 8.724,12 Топлификација +0,05% Индекс на најголемите јапонски компании

+0,39%

+0,05%

Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза котирани на швајцарскиот пазар на капитал

116116 116 112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 101,50

1582,20,$/унца

СРЕБРО 27,35$/унца

БАКАР 7.555,00

+0,93% +1,22%

ПРИРОДЕН ГАС 2,87

ЗА ЗАТОПЛ.

279

МЕТАЛИ

+1,08% +0,68% 0,0%

НИКЕЛ

15.775,00

АЛУМИНИУМ 1.785,50

ЧЕЛИК 395,00.$/унца

-0,28% +1,70%

0,0% 0,0 /

+10,19%

SWISS Хелиос Домжале +1,10% +0,39% -13,79% 6.171,47 -3,88%

13.07.2012

120120 120

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Каштелан

Привр.банка ЕВРОПА -6,98% ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Словенијаинлес

+2,56% -0,75%

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

SWISS 6.171,47

86,88

ЗЛАТО

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

-0,50% 53.420,87 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

95,00

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.724,12 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.092,63 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

124124 124

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

+2,34%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал КОКА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 614,20

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

-0,75% S&P 500 +0,39% 1.334,76

NASDAQ 2.866,19

Главен индекс на Сараевската берза 27,25

1.533,50$/бушел

07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX12.573,27 Заеднички индекс 30 6.489,77

-1,08%

SASX 10 ШЕЌЕР 664,86

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

-0,44% +2,02% SOFIX СОЈА +0,27% -0,30% 292,38

-0,00% -0,06% +3,45% -0,95% +0,38%

2.184,00$/бушел

Главен индекс на Белградска берза 844,00$/бушел

-0,28% -0,95%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

BELEX15 ПЧЕНИЦА 437,44 CROBEX КАФЕ 1.673,32 1,86/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 53.420,87 292,38

-1,08%

SBITOP 515,01

-0,75% -0,06%

SASX 10 664,86

на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +3,72% РЕГИОН

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.153,92

МАКЕДОНСКА БЕРЗА

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградска компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.673,32 1.334,76

1582,20,$/унца

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 515,01

BELEX15 DOW JONES

2.600 2.600 2.600

-0,01%

ОМБ ОМБ ОМБ

+2,63%

3.100 3.100 3.100 НИКЕЛ 2.900 2.900 2.900 15.775,00 2.700 2.700 2.700 АЛУМИНИУМ 2.500 2.500 2.500 2.300 2.300 2.300 1.785,50 2.100 2.100 2.100 ЧЕЛИК 1.900 1.900 1.900 395,00.$/унца 1.700 1.700 1.700 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12

+1,08% 0,0% 2.400 2.400 2.400 СРЕБРО МБИ 10 +0,68% 0,0 2.200 2.200 2.200 +0,47% 1.855,54 -0,95% 2.000 2.000 2.000 БАКАР МБИД 0,0% / +2,63% 1.800 1.800 1.800 1.829,72 06/10 06/10 06/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11 04/12 04/12 04/12 ОМБ +2,34% -0,01% МБИ 10 е составен од 10 најликвидни118,95 акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,06%

ЗЛАТО

Главен индекс на Сараевската берза

+0,27%

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

+0,47%

2.800 2.800 2.800

HANG SENG 310,00 19.092,63 2,297.01

ПЧЕНКА 781,00$/бушел

ПЧЕНИЦА 844,00$/бушел

КАФЕ 1,86/бушел

СУРОВИНИ

+3,72% +2,02% -0,30%

КАКАО

2.184,00$/бушел

ШЕЌЕР 27,25

СОЈА 1.533,50$/бушел

-0,00% +3,45% +0,38%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+О,35%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

Гоша 2.300,00

+4,55%

Бамби 20.000,00

+2,56%

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ понеделник 16.07.2012

балкан 13

Еврото пак за влакно се спаси од колапс Џозеф Стиглиц Европските челници конечно сфатија дека решението со кое Европа ги кредитира банките

К

заради спас на поедини држави, како и држави за да спаси банки, нема да вроди со плод

нобеловец по економија

ако затвореник или осуденик на смрт, еврото повторно за влакно ја избегна пропаста. Уште малку ќе поживее. Пазарите прославуваат, баш како што славеа и по четирите претходни состаноци на еврошефовите на тема „кризата на еврото“ - с$ додека не сфатија дека основите проблеми допрва треба да ги решаваат. На последниот состанок имаше добри вести: европските челници конечно сфатија дека решението со кое Европа ги кредитира банките поради спас на поедини држави, како и држави за да спаси банки, нема да вроди плод. Денес им е јасно дека санациските кредити на позајмувачот му даваат предност пред другите кредитори, и со тоа ја загрозуваат положбата на приватните инвеститори, коишто едноставно ќе бараат уште повисоки каматни стапки. Многу е проблематично тоа што на европските челници им требаше толку долго да спознаат нешто толку очигледно (и јасно уште од времето на источноазиската криза од пред 15-ина години). Но, од она што е во тој договор вклучено, уште поважно е што е во него пропуштено. Пред една година европските челници признаа дека Грција нема да заздрави без раст, и дека растот не може да се оствари само преку мерките на штедење. Но, по тоа прашање не е сторено речиси ништо. Денес се предлага докапитализација на Европската инвестициска банка во склоп на пакетот на раст вреден околу 150 милијарди долари. Политичарите, меѓутоа, се извонредни во препакувањето, а според некои наоди, новите средства се само дел од тие пари, па дури ни тие нема веднаш да влезат во системот. Накусо речено: преслабиот к

о

м е

р

ц

и

и предоцна применет лек е пропишан на погрешна дијагноза на проблемот и економијата во криза. Постои надеж дека пазарите ќе ја наградат доблеста дефинирана како штедливост. Но, пазарите се многу попрактични: Ако, како што денес е речиси сигурно случај, мерките на штедење му наштетат на економскиот раст, и ја намалат можноста за отплата на долгот, тогаш каматите нема да паѓаат. Всушност, вложувањата ќе опаѓаат, а на таа маѓепсана надолна патека Грција и Шпанија веќе се движат. Германија е со тоа очигледно изненадена. Германскиот државен врв наликува на средновековните лекари коишто им пуштале крв на пациентите: не признавале дека лекот не делува и останувале на своето додека болниот на крај не умрел. Еврообврзниците и фондот на солидарноста би можеле да поттикнат раст и да ги стабилизираат каматните стапки што ги мачат земјите во криза. Пониските каматни стапки, на пример, би ослободиле пари, па и земјите со поголеми буџетски ограничувања би можеле повеќе да вложат во поттикнување на растот. Во банкарскиот сектор ситуацијата е уште полоша. Банкарските системи на поедини земји се поддржани од поедини влади: ако владата не може повеќе да ги поддржува банките, тогаш паѓа и довербата во нив. Дури и стабилните банкарски системи би се нашле во неволја ако доживеат пад на економската активност каков што доживеаја Грција и Шпанија. По пропаста на шпанскиот пазар на недвижности, шпанските банки се уште позагрозени. Во силната желба да создадат „единствен пазар“, европските челници не зедоа предвид дека владите на имплицитен начин субвенционираат поедини банкарски системи. Вербата дека владите ќе ги поддржат банките ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

денес. Германија се грижи дека без строг надзор на банките и буџетите ќе ги сноси трошоците на расипничките соседи. Но, главната работа тука не се спомнува: Шпанија, Ирска и многу држави во криза пред рецесијата бележеа буџетски суфицит. Дефицитот е предизвикан од падот на економската активност, а не обратно. Ако тие земји и погрешиле во нешто, тогаш се виновни што, токму како и Германија денес, премногу им веруваа на пазарите, па по примерот на САД и многу други земји, допуштија неконтролиран раст на пазарниот меур. Ако се спроведе разумна економска политика и се втемелат подобри институции – што не значи само дополнителни мерки на штедење и подобар надзор на банките, буџетите и дефицитите – а растот се воспостави повторно, тие држави би можеле да го санираат долгот, а на искористувањето на гаранциите не би имало крај. Уште повеќе, Германија во никој случај нема да се извлече: ако еврозоната или економиите на периферните членки на ЕУ се распаднат, Германија тоа скапо ќе ја чини. Европа има многу силни точки. Слабите точки & се огледуваат во проблематичната економска политика и слабата организација на институциите, а тоа е многу побитно да се реши отколку да се спроведуваат структурни реформи во поедини земји. Иако структурните проблеми ја ослабеа конкурентноста и наштетија на растот на БДП во поедини земји, не предизвикаа криза и решавањето на тие проблеми нема да ја реши кризата. Опортунистичкиот пристап на Европа кон кризата не може да се одржи во недоглед затоа што не слабее само довербата во периферните земји на ЕУ, туку е загрозен и опстанокот на еврото.

во случај на криза создава доверба во банките, а кога некои влади се во значително посилна позиција од други, имплицитната субвенција за тие држави е поголема. Во недостиг на лојална конкуренција, зошто парите од послабите држави не би отишле во финансиските институции на посилните земји? Уште повеќе, ме чуди што немаше и поголемо бегање на капиталот. Европските челници не ја препознаа таа растечка опасност, која лесно можеше да се избегне со заедничка гаранција, која истовремено би ги исправила неправилностите што настануваат поради разликите во имплицитните субвенции. Еврото од самиот почеток беше со мани, но беше јасно дека последиците на тие несовршености ќе се почувствуваат дури во моментите на криза. Во политичка и економска смисла, еврото настана со најдобри намери, а целта на концептот на единствен пазар беше да ја промовира ефикасноста во распределбата на стоки и на работна сила. Но, важни се деталите. Даночната конкуренција значи дека капиталот можеби не се распоредува таму каде што општествениот поврат би бил најголем, туку онаму каде што во деловна смисла најдобро ќе се искористи. Имплицитните субвенции на банките значат дека германските банки ќе имаат предност пред банките од другите земји. Работниците нема да ја напуштат Грција или Ирска затоа што продуктивноста таму им е помала, туку затоа што со заминувањето може да го избегнат товарот на долгот што го натрупале нивните родители. Задача на Европската централна банка е да обезбеди стабилност на цените, но инфлацијата ниту одблиску не е најголемиот макроекономски проблем на Европа к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

КАПИТАЛ ПонедеЛИнК 16.07.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 сВет

Мерките за штедење ќе ја продлабочат кризата во Шпанија?! Иако новите мерки за штедење на Шпанија ги поздрави Европската комисија, која пред само една недела & обезбеди на Шпанија 30 милијарди евра за спас на финансискиот сектор, аналитичарите сметаат дека тие може да го забават излезот на земјата од рецесија Васе Целеска

Д

celeska@kapital.com.mk

одека владата на шпанскиот премиер, Маријано Рахој, во парламентот го бранеше воведувањето на новиот пакет антикризни мерки за штедење, со кои земјата треба да заштеди нови 65 милијарди евра, низ улиците на Мадрид ескалираа протестите на граѓаните. Тие веќе со недели штрајкуваат поради лошата економска состојба и социјалните кратења. Новите мерки вклучуваат раст на данокот за додадена вредност (ДДВ) од 18% на 21%, намалување на надоместоците за невработени, иако во земјата стапката на невработеност достигна речиси 25% и кратење на платите во јавниот сектор за 7%. Иако новите мерки за штедење ги поздрави Европската комисија (ЕК), која пред само една недела & обезбеди на Шпанија дополнителни 30 милијарди евра за спас на финансискиот сектор, аналитичарите сметаат дека тие може да го забават излезот на земјата од рецесија и да ја натераат Шпанија да прифати полн пакет финансиска помош од меѓународните кредитори, во вредност од 100 милијарди евра. Рахој во обраќањето во парламентот, откако еврозоната го одобри големиот пакет за спас на шпанските банки, укажа дека иднината на Шпанија е доведена во прашање бидејќи к

о

м е

р

ц

и

ј

земјата е соочена со рецесија, огромен дефицит и загриженост кај инвеститорите за нејзиниот суверен долг. Од владата на Шпанија долго време тврдеа дека нема да бидат потребни дополнителни кратења за да се остварат ставките зацртани во буџетот, а исто така негираа дека ќе се зголеми стапката на ДДВ. „Денес ги плаќаме грешките од минатото. Денес во Шпанија е невозможно да се оствари раст и да се создаваат работни места. Ја доживуваме втората по сериозност рецесија во нашата историја“, рече Рахој, додека пред зградата на парламентот протестираа стотици рудари поради големите кратења во овој сектор и намалувањето на субвенциите од минатогодишните 301 милион евра на 111 милиони евра. Хаосот низ улиците на Мадрид настана кога на рударите им се придружија голем број обични граѓани, лути поради штедењето кое Владата го воведе како одговор на финансиската и на економската криза.

Втора најголема рецесија во историјата на Шпанија

Шпанија за оваа година очекува пад на бруто-домашниот производ (БДП) од 1,7%, поради што министрите за финансии на еврозоната се согласија да го зголемат дозволениот буџетски дефицит на 6,3% во а

л

е

н

о

г л

а

с

ɂɫɬɪɚɠɭɜɚʃɟɬɨ ɝɨ ɨɛɥɢɤɭɜɚ ɫɨɧɨɬ

˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ʤ̡̛̥̖̬̦̌ ʶ̷̨̣̖ – ˁ̡̨̪̠̖͕ ̡̡̨̌ ̨̨̛̬̦̯̬̐̌̌̚ ̦̌ ʫ̨̡̬̪̭̯̏̌̌ ̴̶̛̛̥̦̖̭̯̠̌̌̌ ͣʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ϮϬϭϮ͞ ̨̏ ʺ̡̨̛̖̦̠͕̌̔̌ ̛̬̭̪̹̱̌̏̌ ʶʽʻʶ˄ˀˁ ʯʤ ˁʸʰʶʤ – ˇʽ˃ʽʧˀʤˇʰʵʤ – ˉˀ˃ʫʮ – ˁ˃ˀʰʿ ʯ̌ ̛̭̯̱̖̦̯̔ ̦̌ ̨̨̡̛̛̪̣̥̭̔̔ ̛̭̯̱̔​̛

ʻ̌ ̯̖̥̌ „ʰ̧̨̭̯̬̙̱̖̯̌̏̌ ̛ ̶̨̛̛̦̏̌​̛̯̖ ̛̥ ̨̪̥̌̐̌​̯̌ ̔̌ ̨̐ ̶̛̭̬̯̥̌ ̨̨̥̖̯ ̨̡̨̖̬̪̭̏ ̨̦̖̍ ̨̭ ̛̖̖̣̔̍ ̛̛̣̦​̛“ ϭ͘ ʿ̨̬̌̏ ̦̌ ̸̨̱̖̭̯̏ ̦̌ ̡̨̡̨̦̱̬̭̯ ̛̥̌​̯̌ ̛̭̯̖ ̛̭̯̱̖̦̯̔ ̦̌ ̨̨̡̛̛̪̣̥̭̔̔ ̛̭̯̱̔​̛͕ ̛̛̪̹̦̌̌̚ ̦̌ ̛̛̛̱̦̖̬̯̖̯̯̖̏̚ ̛ ̨̡̛̛̭̯̖̏ ̡̨̛̹̣ ̦̌ ̨̛̛̯̖̬̯̬̠̯̌̌ ̦̌ ˀ̡̛̖̪̱̣̍̌ ʺ̡̨̛̖̦̠̌̔̌͘ Ϯ͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̏ ̴̨̬̥̌ ̦̌ ̡̛̭̣͕̌ ̴̴̨̨̛̯̬̠͕̐̌̌ ̶̬̯̖̙͕ ̛̭̯̬̪ ̛̛̣ ̶̡̨̛̛̥̦̠̍̌̌ ̨̔ ̛̦̏͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̪̬̭̣̖̖̦̔ ̨̭ ̶̡̨̛̦̦̌̚ ̨̡̪̬̌̌ ̌̚ ̨̪̖̦̯̯̌̌ ̨̹̯ ̠̌ ̪̬̖̦̖̭̱̏̌͘ ʿ̨̡̬̯̌̌̌ ̨̥̙̖ ̔̌ ̛̖̍̔ ̡̛̭̙̦̌̌̌ ̨̏ ̴̨̬̥̌ ̦̌ ̸̶̛̬̖̖̦͕̌ ̧̪̬̹̖̌̌ ̛̛̣ ̨̛̠̣̔̌̐͘ ϯ͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̛̖̍̔ ̨̛̛̬̦̣̖̦͕̐̌ ̨̭ ̛̭̣̖̦ ̛̬̌̚̚ ̛ ̨̡̪̬̌̌ ̛ ̨̪̖̦̯̌ ̡̨̠̌ ̠̌ ̨̡̛̯̭̣̱̏̌ ̨̬̦̯̐̌̌ ̯̖̥̌ ̦̌ ̨̦̯̪̬̖̬̯̌̏̌͘ ϰ͘ ʿ̨̨̡̨̦̖̭̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̭̖ ̨̛̭̯̔̌̏ ̨̏ ̯̬̏̔̌ ;̴̸̡̛̛̌̚Ϳ ̴̨̬̥͕̌ ̦̌ ̡̨̡̛̥̖̦̭̌̔ ̡̛̠͕̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ 5 ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̸̡̨̛̛̭̣̱̏ ̦̌ ̬̖̭̯̌̔̌̌ ̦̌ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏͗̚ ϯ̯̌ ʺ̡̨̡̖̦̭̌̔̌ ʥ̛̬̐̌̔̌ ̍​͕̍ ϭϬϬϬ ˁ̡̨̪̠̖͕ ̨̭ ̡̦̦̌̌̌͗̚ ͣʶ̨̡̦̱̬̭ – ʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌͘͞ ϱ͘ ʯ̨̖̦̌̔ ̨̭ ̨̨̡̨̪̦̖̭̯͕̔ ̨̭̯̱̖̦̯̯̔ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̨̛̭̯̔̌̏ ̛ ̡̨̛̪̠̌ ̨̔ ̡̡̛̦̖̭̭̯̱̖̦̯̭̔ͬ̔̌ ̸̡̡̛̬̯͕̌̌ ̡̡̨̌ ̛ ̴̨̯̖̣̖̦ ̌̚ ̨̨̪̦̯̥̹̖̦̌̌ ̡̨̡̦̯̯̌͘ ϲ͘ ʿ̛̛̛̬̭̯̦̯̯̖̐̌ ̶̨̨̛̪̦̖̭̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̬̣̖̦̌̐̔̌̚ ̨̔ ̸̛̯̬̣̖̦̌ ̡̨̛̛̥̭̠̌ ̨̔ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚͘ ʶ̨̛̛̥̭̠̯̌̌ ̢̖ ̨̐ ̶̨̛̖̦ ̸̡̨̛̛̱̥̖̯̦̯ ̡̡̬̯̖̬̌̌ ̛ ̨̡̪̬̯̌̌̌ ̨̹̯ ̠̌ ̪̬̖̦̖̭̱̏̌ ̨̨̡̨̪̦̖̭̯̔͘ ϳ͘ ʿ̶̨̨̛̦̖̭̯̖̔ ̡̨̛ ̦̖ ̛̐ ̨̛̭̪̣̦̱̏̌​̯̌ ̨̛̖̏ ̛̪̬̣̌̏̌ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̴̡̡̛̛̛̛̭̣̱̦̔̏̌̏̌͘ ϴ͘ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ̢̖ ̨̛̖̣̔̔ ̦̬̌̐̌̔̌ ̨̏ ̛̛̭̦̏̌ ̨̔ ϮϬ͘ϬϬϬ ̛̖̦̬̔̌ ̌̚ ̸̨̡̨̛̛̪̖̦̯̍̔ ̨̨̡̪̦̖̭͕̔ ̡̡̨̌ ̛ ̨̔ ̖̭̖̯̔ ̴̶̨̛̛̪̣̦̌ ̌̚ ̱̹̯̖ ̨̦̠̥̦̱̌̐ ̖̭̖̯̔ ̶̨̨̛̪̦̖̭̔͘ ϵ͘ ʿ̶̨̛̛̖̦̯̖̍̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̛̬̦̍̌̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϮϬ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̛ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̭​̨̨̖̯̦̔̏ ̴̨̛̛̛̦̬̥̬̦̌͘ ʽ̡̬̭̍̏̌ ̦̌ ̛̭̯̖ ̛̦̬̖̦̌̐̌̔ ̖ ̸̨̛̣̦ ̔̌ ̠̌ ̛̪̬̥̯̌ ̦̬̯̌̐̌̔̌̌ ̦̌ ̨̛̣̦̯̐̌̏ ̦̭̯̦̌̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̡̨̖̹̯̌̔ ̶̨̨̛̪̦̖̭̯̖̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̨̛̛̣̙̖̦̚͘ ǁǁǁ͘ŶŽŬ-ŶĂ-ŝƐƚƌĂnjƵǀĂĐŝ͘ŵŬ ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ

ʻʽʷ ʻʤ ʰˁ˃ˀʤʮ˄ʦʤˋʰ - ʺʤʶʫʪʽʻʰʵʤ

ResearchNightMK

низ улиците на Мадрид ескалираа протестите на граѓаните, кои веќе со недели штрајкуваат поради лошата економска состојба и социјалните кратења однос на претходните 5,3% за оваа година. Меѓутоа, и приходите од даноците во земјата се намалени поради влезот во како што рече Рахој, втората најголема рецесија во историјата на Шпанија. Многу од аналитичарите сметаат дека и покрај олабавените цели, малку е веројатно дека Шпанија може да ги исполни, бидејќи лани земјата оствари буџетски дефицит од 8,9% од БДП. Трговските синдикати остро ги критикуваа новите мерки за штедење и се заканија со дополнителни штрајкови, додека корпоративниот сектор лошо ја прими веста за покачување на стапката на ДДВ. Истовремено, проблем на шпанската влада & создаваат и трошоците за задолжување. Приносите на 10-годишните обврзници вчера се намалија за 0,16 процентни поени, на 6,62%, откако на почетокот на неделава изнесуваа 7%, ниво кое економистите сметаат дека е неодржливо.

Маријано рахој

премиер на Шпанија

“

Денес ги плаќаме грешките од минатото. Денес во Шпанија е невозможно да се оствари раст и да се создаваат работни места. ја доживуваме втората по сериозност рецесија во нашата историја. к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ПонедеЛнИК 16.07.2012

15

ФЕЉТОН

25

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

ОТ ПЕТТО ПОГлавјЕ: КОНЦЕПТОТ На ЕЖ ТЕ КруГа) Три (ЕдНОСТавНОСТа вО рамКиТЕ На

Запознајте се себе си

Во секоја компанија луѓето сакаат да бидат број еден во нешто, но малкумина се оние кои навистина разбираат – согледувајќи ги работите јасно и без суета – што е тоа во што можат да бидат најдобри и, што е подеднакво важно, што е тоа во што никако неможат да бидат најдобри. Оваа моќ ја поседуваат компаниите кои успеале да го изминат патот „Oд добри до одлични“

С

е држат до она што добро го разбираат и во сите стремежи се р ако в од ат од св о ите способности, никако од егото.“ Така пишувал Ворен Бафет за банката Велс Фарго, во која вложил 290 милиони долари, и покрај тоа што имал сериозни сомневања во врска со банките и нивното работење. Пред да им стане јасен Концептот на ежот, кој важи за нив, раководителите на банката Велс Фарго се обиделе да создадат глобална банка, и во тоа биле делумно успешни. Потоа, кога на чело на банката дошол Дик Кули, а потоа и Карл рајхард, раководството на банката Велс Фарго започнало да си поставува клучни прашања: „Што е тоа во што сме потенцијално подобри од која било друга компанија и, подеднакво важно, што е тоа во што неможеме да бидеме подобри од другите? А, доколку не сме најдобри во нешто, зошто воопшто да се занимаваме со тоа?“ Оставајќи го на страна професионалното его, раководниот тим на банката Велс Фарго решило да ги прекине најголемиот дел од меѓународните операции, прифаќајќи ја вистината дека не можат да бидат подобри од најдобрите на глобално ниво, како што е на пример Ситикорп. А потоа се свртеле кон она во што можеле да бидат најдобри во светот, а тоа е создавање банка која функционира како фирма, со фокус на западниот дел на САД. И тоа било тоа. Тоа е суштината на Концептот на ежот, кого Велс Фарго го трансформирала од просечен имитатор на банката Ситикорп, во една од најуспешните светски банки. Карл рајхард, кој бил на позицијата извршен директор во време на транзицијата, претставува пример на совршен еж. Додека неговите колеги во Американската банка запаѓале во с$ поголем хаос, вработувајќи едноподруго „инспирирани“ раководители, кои употребувале софистицирани и компликувани модели на работење и губеле време на бесконечни работни состаноци, Рајхард успеал с$ да сведе на чиста едноставност. „Овде не се работи за некаков вселенски научен проект“, ни рече во едно од интервјуата. „Она што го направивме беше сосема едноставно и ние се потрудивме

да ја задржиме таа едноставност. Беше толку едноставно и очигледно, што звучи речиси смешно кога се зборува за тоа. Секој просечен бизнисмен, кој има искуства во високомпетентни дејности, би се смеел кога би го слушнал тоа.“ Рајхард успеал да го задржи фокусот на своите соработници на едноставната идеја на ежот, постојано потсетувајќи ги де ка може да се „заработат повеќе пари во Модест5 отколку во Токио.“ Соработниците се воодушевувале на неговата генијална едноставност. „Да беше Карл натпреварувач во скокови во вода на Олимписки игри“, рече еден од неговите колеги, „тој не би извел ниту едно петкратно салто или некоја слична егзибиција. Тој би го извел најдобриот можен скок на глава и би продолжил да го изведува совршено.“ Фокусираноста на Концептот на ежот во банката Велс Фарго била толку интензивна што, според зборовите на самите директори, се претворила во „мантра“. Во текот на интервјуто кое го имавме со вработените, непрекинато слушавме една иста приказна – „Воопшто не беше комплицирано. Само чесно го анализиравме сето она што го работевме и решивме во целост да се фокусираме на оние неколку работи за кои знаевме дека ни одат од рака подобро од кој било. Не дозволивме да заталкаме во дејности со кои би сакале да се занимаваме или кои би нѝ ласкале, но во кои никогаш не би можеле да бидеме најдобри.“ Во секоја компанија луѓето сакаат да бидат број еден во нешто, но малкумина се оние кои навистина разбираат – согледувајќи ги работите јасно и без суета – што е тоа во што можат да бидат најдобри и, што е подеднакво важно, што е тоа во што никако неможат да бидат најдобри. Оваа моќ на јасен увид е една од примарните разлики меѓу компаниите кои успеале да го изминат патот „Oд добри до одлични“ и споредбените компании.

Абот vs Апџон

Ајде да го разгледаме контрастот помеѓу компаниите Абот лабораторис и Апџон. Во 196 4 година овие две компании биле еднакви по обртот, профитот и производствените линии. Двете компании најголем дел од своето работење го базирале на фармацевтските производи,

главно антибиотиците. Двете компании имале семејна управа. Двете компании каскале зад остатокот од фармацевтската индустрија. А потоа, во 1974 година, Абот направила пробив, создавајќи вкупен принос на акциите кој за 4 пати бил поголем од пазарниот просек и за 5,5 пати поголем од оној на компанијата Апџон. Единствената клучна разлика помеѓу овие две компании е во тоа што Абот го развила Концептот на ежот, барајќи го она во што може да биде најдобра, додека Апџон не го направила тоа. Во компанијата Апџон се соочиле со суровата вистина. До 1964 година таа компанија ја загубила секоја можност да стане поголема водечка фармацевтска компанија. Додека Абот се „провлекувала“ во четириесеттите и педесеттите години, издржувајќи се од својата златна кокошка (еритромицинот), компаниите каква што била Мерк изградиле колосални истражувачки машинерии слични на оние на Беркли и Харвард. До 1964 година Џорџ Кејн и неговиот тим на раководители сфатиле дека Мерк и компании слични на неа имаат толкава огромна предност во истражувачката пракса, што обидот за натпреварување со нив е потполно смешен, како кога училишен кошаркар би се обидел да ги победи Л.А. Лејкерси. Иако целата историја на Абот била темелена на производство на лекови, борбата за водечкото место во фармацевтската компанија едноставно повеќе не била прифатлива опција. И така раководниот тим на Абот, на чело со лидерот од „Петтото ниво“ и со цврсто верување во Парадоксот Стокдејл („Мора да постои начин да изградиме одлична компанија и ние ќе го пронајдеме!“) се фокусирал во потрага на дејноста во која нивната компанија може да биде подобра од другите. Приближно во 1967 година го имале клучот в рака: „ја пропуштивме можноста да станеме најдобра фармацевтска куќа, но имаме можност да брилјираме во производството на артикли коишто придонесуваат за поевтина здравствена заштита.“ Абот експериментирал со нутриционистички производи, како и со дијагностички апарати (еден од основните начини за да се намалат трошоците за лекување е поставувањето точна дијагноза).

Абот навистина станала компанија број еден во овие две области и со тоа бил совладан најтешкиот дел од патот во обид да се создаде светски квалитет во областа на креирање производ кој го прави лекувањето ефикасно. Во компанијата Апџон никогаш не се соочиле со реалноста и продолжиле да се залажуваат со илузијата дека можат да го надминат Мерк. Подоцна, кога резултатите покажувале дека уште повеќе заостанува зад лидерите во својата дејност, Мерк се расчленила на активности во кои дефинитивно не можела да биде најдобра во светот (производство на пластика и хемикалии). Потоа уште малку заостанале зад конкуренцијата, па се свртеле кон производство на дозволени опасни хемикалии, упорно одбивајќи да се соочат со фактот дека едноставно биле премногу мали за да победат во фармацевтскиот натпревар. И покрај тоа што за истражување и развој трошеле двојно повеќе од Абот, луѓето од компанијата Апџон морале да се соочат со фактот дека профитот им е повеќе од двојно помал од профитот што го остварува Абот, па на крајот компанијата била продадена во 1995 година. Очигледно, Концептот на ежот не е исто што и стручноста. Можете да бидете стручни за нешто, што не значи обврзно дека имате потенцијал за да бидете најдобри во светот. Да се послужиме со една аналогија – замислете млада личност која има само петки по математика, што јасно укажува на компетентност за таа област. Значи ли тоа дека таа личност треба да стане математичар? Тоа не е нешто што се подразбира. Да претпоставиме сега дека таа личност ќе замине на колеџ, ќе ја избере математиката како предмет и ќе продолжи да добива само високи оценки, но таму ќе запознае луѓе кои се природно надарени за математика. Како што рекол еден таков студент: „Ми беа потребни три часа за да го завршам тестот. А имаше такви кои го завршија за половина час и добија 10+. Нивниот мозок едноставно работи поинаку. Јас можам да бидам добар математичар, но никогаш не би успеал да бидам најдобар.“ Таквата млада личност може да биде изложена на притисок од страна на родителите и пријателите за да продолжи да се занимава со математика, нешто во стилот „Но, толку си добар во тоа.“ Таквите случаи не се ретки и многу млади луѓе по инерција се лизнуваат во професии во кои никогаш нема да постигнат врвен успех и врвно задоволство. Нив ги следи „проклетството“ дека се многу добри во нешто, но сепак им недостасува Концептот на ежот и речиси никогаш не стануваат врвни стручњаци во работата со која се занимаваат. Концептот на ежот има строги стандарди по прашањето за тоа што е одлично. Тука не се работи за изградба на кариерата врз основа на стручноста и упорноста; треба да откриете што е тоа во што вашата организација има потенцијал да биде најдобра, а потоа цврсто да се држите за тој избор. Слично на компанијата Апџон, и останатите споредбени компании упорно се држеле до бизнисот во кој биле добри, но никако најдобри или, што е уште полошо, се фрлале во потрага на полесни професии во дејностите во кои немале ни најмала можност да бидат на врвот. Таквите компании имале добар профит, но никогаш не станувале одлични. Секоја одлична компанија развила целосно разбирање за овој принцип и својата иднина ја приковала за оние дејности во кои има сериозни шанси да биде најдобра во светот.

(Продолжува) Во утрешниот број: Кои се одличните компании кои сознале во што можат да станат најдобри во светот?

Книгата „Од добри до одлични“, во издание на Publisher, може да ја купите во книжарница Три во ГТЦ, Скопје.

к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с