578-16.08.2012-koregiran

четврток. 16 август 2012 пет. max. 320 C min. 160 C

саб. max. 320 C min. 160 C

нед. max. 320 C min. 170 C

-0,17% %

МБИ 10

1.817,91

Извор: Македонска Берза

МБИД

1.734,83

+0,11% %

ОМБ

119,07

+0,37% %

Иванов бара истрага за „ширењето меѓуетничка доверба“ по рецепт на Грчка туристичка федерација: Бесими 7 Македонците годинава И по високиот дијалог висок дијалог! 6

оставиле 550 милиони евра во Грција 3

ЕМУ

€

61,52

САД

$

50,71

Курсна листа на Народна банка на Македонија

М Македонските политичари на одмор п не одат во хотел?! 2 н

Тамбурковски вплеткан во криминал и со Мирко Цветковиќ? 5 Охридските хотелиери задоволни, приватниците ја живеат најлошата летна сезона 4-5

www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

ПРОДАЖНИ ЦЕНИ НА ИНДУСТРИСКИ ПРОИЗВОДИ

90.0% 80.0%

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

80.3%

72.0%

јули 2012/просек 2005

70.0% 60.0% 50.0% 40.0%

30.0%

22.5%

33.6%

27.1% 16.7%

20.0%

6.2%

6.4%

СКАПАТА ЕНЕРГИЈА ЈА УНИШТУВА КОНКУРЕНТНОСТА НА ИНДУСТРИЈАTA

3.3%

-8.2% Фармација

Производство на нафтени деривати

Производство на мебел

Производство на облека

Производство на текстил

Производство на пијалоци

Прехранбена индустрија

Рударство

-10.0%

Производство на метали

0.0%

Енергија

број 578 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 1 110 | факс. 3 298 111

10.0%

СТР.

2-3

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

“

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

ЕУ не е заморена од проширувањето. ЕУ е организација во чија суштина е проширувањето, како дел од нејзината ДНК. Нема да & помогнеме на ситуацијата ако не се грижиме за проширувањето и за нашите соседи.

“

ШТЕфАН фИлЕ

www.kapital.mk

еврокомесар за проширување

четврток 16/08/2012

КОМЕНТАР

spasijka.jovanova@kapital.mk

Фер игра. Како па да не!

Д

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

74,6

милиони долари изнесуваат вкупните директни инвестиции во земјава во првите пет месеци од годинава. Според податоците од Народната банка на Македонија, 60,1 милиони долари се акционерски капитал и реинвестирана добивка. Во споредба со истиот период минатата година, обемот на странските инвестиции бележи драстичен пад – во првите пет месеци лани изнесуваше 216,9 милиони долари.

Д

ури 80,12% од државните функционери во Македонија ланскиот годишен одмор биле сместени во приватна соба, а останатите 19,88% кај роднини и кај пријатели. Во хотел, во работничко или младинско одморалиште, во камп или во сопствена куќа или стан не бил сместен ниеден од нив. Ова го покажуваат податоците од Државниот завод за статистика за 2011 година за тоа каде се сместиле за време на годишниот одмор членовите на законодавни и извршни тела, државните функционери, раководните државни службеници, дипломатите и директорите. Овие по малку зачудувачки податоци ги објави Државниот завод за статистика во публикацијата „Патувања на домашното население 2011“. За разлика од политичарите и од државните функционери, „обичните“ граѓани сакаат да го поминат годишниот одмор полуксузно, па се сместуваат и во хотел. Хотелско сместување најмногу одбираат службениците.

Скапата енергија ја уништ на македонската индустри

Спасијка Јованова

ПРОДАжНИ цЕНИ НА ИНДуСТРИСКИ ПРОИЗВОДИ

90%

јули 2012/јули 2011

80%

јули 2012/просек 2005

80,3%

72,0%

70% 60% 50% 40%

33,6%

30%

27,1%

22,5%

16,7%

20% 10% foto: FILIP POPOVSKI

али по некоја случајност сте забележале во податоците на Државниот завод за статистика дека продажните цени во секторот енергија во Македонија за седум години се зголемени за 72%? Тоа не е случај со ниедна друга домашна индустрија. Во другите сектори продажните цени во јули годинава во однос на просекот од 2005 година не се пораснати за повеќе од 30%. Сигурно знаете дека цените на горивата во последно време не растат толку многу поради цената на нафтата, туку поради растот на вредноста на доларот. Значи фамозната методологија на Регулаторната комисија за енергетика им гарантира сигурна заштита на нафтените компании од загуби поради курсни разлики. Што е со останатиот дел од индустријата во Македонија? Кој води сметка за производството, извозот, интересите и потребите на компаниите од рударството металургијата, металната, прехранбената и текстилната индустрија? Тие се директно оштетени од ваквата реалност во Македонија, која им ја убива конкурентноста, посебно на странските пазари. А, тие во исто време се и најголеми извозници! Поскапувањето на енергенсите, кое станува с$ поголемо и с$ почесто во земјава, е сериозен проблем за стопанството затоа што претставува голем трошковен удар. Компаниите не можат да го надоместат со повисоки цени за да ја одржат конкурентноста, а не можат ни да сменат нешто затоа што освен скапа струја и скапа нафта немаат друга алтернатива. Поскапувањето на енергенсите ќе биде неминовност, која ќе се случува и во наредните години затоа што Македонија е увозно зависна од енергија и со голема потрошувачка на енергија по единица БДП. Во услови на економски бум тоа ќе биде уште поизразено затоа што цената на нафтата и на струјата на светските берзи уште повеќе ќе расте. Прашањето е сега има ли Македонија (стопанството и Владата) одговор на овие предизвици? Во моментот нема! Енергетската иднина на Македонија во овој момент е црна. За да се смени тоа, државата не смее да го остави стопанството само да се бори со скапите енергенси. Тоа ќе & се врати како бумеранг со пад на индустриското производство и на извозот. Државата е таа која треба да обезбеди енергетска иднина, а компаниите да се погрижат таа привилегија да ја стават во функција на поконкурентно производство. Спремна ли е Владата да им го овозможи тоа и да ја поддржи индустријата?

Македонските политичари на одмор не одат во хотел?!

> БРОЈКА

9,3% 2,0%

0%

-20%

Енергија

Рударство

3,2%

6,4%

1,0%

6,6%

3,7%

-0,2%

Прехранбена Производство Производство Производство Производство Производство индустрија на пијалоци на текстил на облека на мебел на нафтени деривати

Вртоглавиот раст на цените на енергенсите ги натера компаниите неколку пати да ги ревидираат трошоците за производство. Веќе на сите им е јасно дека енергијата ќе биде с$ поскапа. Имаат ли македонските компании избор за да обезбедат поевтина енергија и со тоа да ја спасат конкурентноста? Соња Јованова-Наумовска

В

3,3%

-0,6%

-1,3%

-10%

6,2%

1,9%

Sonja.jovanova@kapital.mk

ртоглавиот раст на цените на енергенсите е еден од најголемите проблеми со кои се соочува домашната индустрија оваа година. Соочени со раст на цената на суровините, намален извоз и со општата неликвидност, компаниите тешко може да се справат и со зголемување на трошоците за енергија. Иако голем дел од компаниите с$ уште немаат преземено драстични мерки, како што е зголемување на цените на производите, секоја од нив се

обидува преку различни интерни мерки да се справи со финансикиот удар. Фактот дека продажните цени во секторот енергија во Македонија се речиси двојно повеќе пораснати за седум години отколку во сите други сектори во индустријата покажува дека енергенсите се с$ поголем трошок за производниот сектор. Компаниите немаат голем простор овој трошок да го надоместуваат со зголемување на цените на своите производи затоа што си ја уништуваат конкурентноста, посебно на странските

-8,2%

Фармација

Производство на метали

пазари. Менаџерите на најголемите македонски компании од металуршкиот сектор велат дека приликите на пазарот се влошени бидејќи на повидок се сериозни ценовни поместувања во корист на производителите на основни металуршки суровини, а особено на енергенсите, кои од темел ги менуваат основните економски претпоставки на металуршкото производство. Во Макстил старото железо и енергијата учествуваат со 80% од вкупниот производ. „Целата индустрија е непотребно изложена на трошковни удари, прво со проблемите со снабдувањето со природниот гас и неговата супституција со алтернативни, но значително поскапи енергетски решенија, а потоа и со спреченоста на дотурот на старо железо од домашни извори на снабдување. Во такви околности во игра можат да опстанат само оние со нагласена конкурентска предност, па и ние во такви околности ќе бидеме принудени на одредени измени во нормалниот режим на работење и на преиспитување на трошоците во сите сегменти на работењето“, изјави Митко Кочовски, директор за стратешко планирање

РЕГИОНАЛНИ ПАРТНЕРИ НА КАПИТАЛ

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

РЕКЛАМА И ОГЛАСИ: Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Гордана Михајловска ++389 2 3298 110/ лок:202; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

3 > БРОЈКА

Македонците ја помогнаа грчката економија со 550 милиони евра

5,93%

М

акедонците во Грција летово потрошиле 550 милиони евра, тврди анализата на Грчката туристичка федерација, во која македонските државјани се на првата позиција по најмногу потрошени пари кај јужниот сосед среде летната сезона. „Грчката туристичка федерација во своите анализи за посетеност и потрошувачка на странски туристи, по подробната анализа, утврди дека граѓаните на ФИРОМ од почетокот на 2012 година вкупно во Грција потрошиле 550 милиони евра и се најдобри туристи за оваа година според просекот на влез на евра во Грција“, се вели во анализата.

порасна прометот на Македонската берза во јули годинава во споредба со претходниот месец. Вкупниот берзански промет во јули изнесуваше 566,7 милиони денари, а најголем дел е остварен од блок-трансакции (426 милиони денари). Најголем пад бележи прометот од тргување со обврзници, од дури 76,32%. Просечниот дневен промет е намален за 55,77%.

тува конкурентноста ија 10% 100% 3% 10 поскапе струјата во август, по последната одлука на Регулаторната комисија за енергетика

лидери

во Макстил, во интервјуто во „Капитал“ во јуни годинава. Освен металопреработувачката индустрија, на удар од скапите енергенси се изложени и прехранбената и текстилната индустрија, каде што струјата се користи како единствен или доминантен енергенс во производството. Според пресметките на Стопанската комора, во прехранбената индустрија учеството на електричната енергија во цената на производот е 10%, во металната и во електроиндустријата околу 3%, а кај текстилната, дрвната и индустријата за хартија околу 2%. Во прехранбената индустрија најавуваат неминовно поскапување на крајните производи. „Ние веќе донесовме мерки за внатрешни заштеди во компанијата, за поекономично осветлување, донесовме и течен нафтен гас со што направивме одредена заштеда, но не напреднавме, туку се вративме на претходното ниво. Во последниот месец, нафтата се покачи многу. Но, тоа не е с$, цените на суровините веќе се отидени нагоре. Шеќерот и брашното како наши основни суровини се многу поскапени и ние веќе за домашниот пазар ги поскапевме производите за 2%-3%. Така планираме да биде до крајот на годината, за после тоа ќе видиме“, вели Григор Цветанов, генерален директор на пекарско-кондиторската компанија Макпрогрес од Виница. Во кондиторската фабрика Европа велат дека во моментот ги преиспитуваат калкулациите и најверојатно за неколку дена ќе знаат дали на ценовниот шок

поскапе парното во август со одлука на РКЕ

денари се зголеми цената на горивата во изминатиот месец со неколкукратни поскапувања на нафтените деривати

од енергенсите ќе одговорат со зголемени цени на производите. „Ние с$ уште имаме една линија производи која е заклучена по стари цени и нема први да истрчаме со некаква одлука за зголемување на цените на производите. Ќе видиме спиралата што с$ ќе закачи. Засега е јасно дека цената на шеќерот е многу зголемена. Порано енергенсите, особено струјата, учествуваа со 2% во вкупните трошоци, а сега со 6%, не вклучувајќи ги трошоците за гас, кои учествуваат со 19%. Најстрашно е што сме немоќни нешто да направиме на долг рок, цените очигледно нема да се намалат, а ние единствено што направивме е што го заменивме стариот котел со цел енергетска ефикасност, која ни носи некоја заштеда, но не носи профит“, вели генералниот директор на Европа, Савка Димитрова.

Нема крај на поскапувањата на горивата

За речиси еден месец горивата поскапеа за 10 денари, односно за околу 13%. Опозициската СДСМ побара Владата да влијае врз цената на нафтените деривати и на струјата со тоа што привремено ќе се откаже од дел од акцизата на нафтените деривати за да се намали цената на бензините. „Бидејќи сегашната цена на бензините е повисока од онаа што Владата ја предвидуваше кога го планираше Буџетот за оваа година, таа сега од бензините има екстра приходи што не ги планирала“, потенцираше Зоран Јовановски, потпретседател на СДСМ. Објаснувањата од Регулаторната комисија за енергетика се дека

нафтените деривати поскапуваат поради растот на просечната цена на нафтата на светските берзи за речиси 5% и падот на вредноста на денарот во однос на доларот. Ценовниот шок од енергенсите со негодување го дочекуваат и во тешката индустрија, каде што секој ценовен удар е проблем во време на отежнати услови за работа. „Цената на енергенсите учествува со 9% во вкупната цена на чинење и секое зголемување на цената на нафтата значително влијае на работењето на рудникот. Олеснителна околност е тоа што цената на бакарот с$ уште е на задоволително ниво, што значи дека сега засега ни се намалува само профитот. Не можеме никакви мерки да преземеме, сите машини работат на дизел, а горивата поскапеа за 10 денари во последниот месец. Лошо е што не можеме да направиме никаков план затоа што иднината е непредвидлива“, вели Николајчо Николов, директор на рудникот Бучим. Во услови кога светските енергетски експерти во земјава предупредуваат дека цената на електричната енергија во следните четири години може да се зголеми за фрапантни 100%, домашните компании се принудени да размислуваат за алтернатива. И експертите и инвеститорите порачуваат дека иднината на енергетската стабилност на една земја лежи во инвестициите во енергетски капацитети и во производството на енергија од обновливи извори. Со тоа ќе се намали зависноста од скапиот увоз, посебно во услови на растечка потрошувачка на енергија.

74,47%

од граѓаните во Македонија не биле на годишен одмор во минатата година, покажуваат податоците од Државниот завод за статистика. Најголем дел од населението на возраст над 50 години не оди на одмор (89,13%). Но, висок процент (73,18%) од лицата на возраст од 35 до 49 години не биле на одмор. Најмалку на одмор одат лица без или со основно образование и лица што живеат на планински места.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

МАРК М АРК ТОМПСОН Т

О

д главната директорска фотелја во британската радио-телевизиска корпорација Би-би-си се префрли на чело на американскиот медиумски холдинг Њујорк тајмс

ќе порасне цената на струјата во Македонија во следните четири години, прогнозираат светски енергетски експерти

цените на енергијата во Македонија бележат најголем раст во споредба со цените на сите други индустриски производи на домашните компании. Во јули годинава, во споредба со просекот од 2005 година, продажните цени во секторот енергија се повисоки за дури 72%, а во сите други сектори имаат раст од околу 36%. Тоа значи дека енергијата станува с$ поскап инпут за домашната индустрија, која тоа не може да го надомести со поскап финален производ.

> БРОЈКА

КОцЕ ТРАЈАНОВСКИ

Д

оби силни пофалби од премиерот Никола Груевски за сработеното, но и за неговите визии за иднината на градот, со што му се отвораат можностите за втор мандат

не им беше денот

фАТМИР БЕСИМИ

С

е најде во небрано со одлуката војници на АРМ да се поклонат пред споменик на паднати борци од УЧК - за општеството овие потези се неприфатливи, особено кога се туркаат низ мала врата

Светските медиуми се едногласни: Олимписките игри во Лондон се најуспешната олимпијада што досега е организирана и одржана некаде во светот, благодарение на напорната работа на организациониот одбор и градоначалникот на главниот британски град, БОРИС Борис Џонсон. Уште пред ЏОНСОН четири години тој вети маестрална олимпијада, па тоа и го оствари. Игрите во Лондон ќе останат за паметење по големиот ентузијазам што беше присутен од почетокот до крајот на олимпијадата, по големата посетеност и поради отсуството на каков било инцидент, посебно безбедносен. Сите странски гости беа задоволни од функционирањето на транспортот низ осуммилионскиот град, како и од работењето на повеќе од 70.000 доброволци вклучени во опслужувањето на спортските борилишта, но и помагајќи во и околу олимпискиот парк и насекаде низ градот, овозможувајќи им на гостите полесно да се снајдат низ Лондон.

_

ГуБИТНИК Додека дивата депонија во Тетово тлее и шири смрдеа и болести, а вработените во претпријатието Комунална хигиена штрајкуваат, градоначалникот Сади Беџети не мрда со мал прст. Иако проблемот со складирањето на сметот во Тетово е постојан, а не новина, градоначалникот САДИ Беџети покажува нула капацитет за справување БЕЏЕТИ со него. Истекува и рокот даден од Инспекторатот за животна средина за расчистување на депонијата кај железничката станица, а 120-те работници од Комунална хигиена не сакаат да слушнат за враќање на работа додека не ги добијат своите две неисплатени плати. Прашање е дали Беџети воопшто треба да размисли да бара нов мандат од своите сограѓани кои се гушат во смрдеа и ѓубре во услови во кои ниту деценискиот проблем со водоснабдувањето с$ уште не е решен.

мисла на денот

АНДОНИС САМАРАС

К

рајот на кризата во Грција не се гледа, а грчкиот премиер го одложи уште за четири години, за колку ќе бара продолжување на рокот за имплементирање на мерките за штедење

Парите се клуч што ги отвора сите врати.

Молиер

француски писател и артист

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

најмногу се градат висококатници Нискоградба 7.210

фото на денот...

(во илјади денари)

Реконструкција 5.252

В

Високоградба 660.095 Вкупно 672.557

Извор: Државен завод за статистика

о првите шест месеци од годинава се издадени 89 одобренија за употреба, а проценетата вредност на објектите изнесува 672.557.000 денари. Најголем број (93,3%) од издадените одобренија се за објекти од високоградба. Кај 80 објекти инвеститори се физички лица, а кај девет деловни субјекти. Издадена е употреба на 185 станови со вкупна површина од 14.163 метри квадратни.

В

о Кина дошле до оригинална идеја. Врз кровот на шопинг-центарот во кинескиот град Џуџоу решиле да изгадат неколку вили. Цената за квадрат, поради нивната атрактивност, е нормално поголема од квадратот во самиот шопинг-центар.

светот низ медиумите... Капитал

Бугарија засега се спаси од рецесија, но растот на економијата се мери во промили. ова е главна тема на анализа на бугарскиот дневен весник, кој сепак, тврди дека се работи за едно од попозитивните сценарија кои можеа да ја снајдат земјата.

lll

The Wall Street Journal нестабилноста во иран скапо ги чини бизнисмените кои соработуваат со оваа муслиманска земја. Проблемите кои настануваат во платниот промет и постојаните загуби и откажани нарачки се тема на анализа од насловната страница на њујоршкиот весник.

lll

The Times

Железничкиот транспорт во англија ќе поскапи за 20% во наредните три години. оваа официјална најава наиде на жестоки полемики во јавноста со оглад на паѓањето на животниот стандард, воопшто. веројатно, одлуката нема да се промени поради с$ поголемите трошоци со коишто се соочуваат транспортните компании.

lll

Gulf News

Според дубајскиот весник, веќе се кројат контурите на поствоените сфери на влијанија во Сирија. Состојбата с$ повеќе наликува на онаа во Либија, пишуваат тие, а единствено останува нејасно дали Башар ал асад ќе ја доживее свирепата судбина на Садам Хусеин и на Моамер гадафи.

lll

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1

Меѓународната арбитража пресуди во корист на Свисслион

2

Секоја трета куќа стана вила

3

Само инвестиции отвораат работни места

4

Македонските политичари на одмор не одат во хотел?!

Охридските хотелиери задоволни, приватниците со најлоша летна сезона За најмалку 10% се зголеми бројот на странски гости во охридските хотели оваа летна сезона. И покрај статистичкиот раст на бројот на туристи, приватниците во Охрид се жалат дека се соочуваат со една од најлошите сезони досега дејан азески

П

dejan.azeski@kapital.mk

ромашена сезона за приватното сместување и повеќе странски туристи во охридските хотели. Ваква е генералната слика на актуелната туристичка сезона во Охрид. Хотелиерите се едногласни дека чартер-летовите им го зголемија бројот на гости за најмалку 10%. Ѓоко Кутановски, директор на хотелот Гранит, вели дека чартер-летовите се спасот за охридските хотели. „Слободно можам да кажам дека да не се чартерите, ќе седиме празни. Кога пет или шест месеци има постојан прилив на гости од странство, а домашните гости во вкупниот број учествуваат само со 10%, тогаш е јасно дека од чартерите ни е најголемиот

приход“, вели Кутаноски. Охридските хотелиери, генерално, се согласуваат дека туризмот е на многу пониско ниво во однос на 2008 година ако се суди според бројот на ноќевања. Затоа, за нив чартерите и странските туристи се значаен фактор на заздравување. „Кога ќе паднеш од 950.000 ноќевања во Охрид во 2008 година на 410.000 во 2011 година, не може да се разговара за успеси, но кога ќе се види дека странските туристи заземаат с$ поголем процент и значително го зголемуваат бројот на гости и на приходи, повеќе од 10% кај нас во однос на лани, тогаш се констатира дека чартерите даваат резултати и навистина, на подолг рок може да го вратат Охрид на светската туристичка карта“, вели Зоран Михајловски, генерален директор на хотелите Метропол и Белви. Најголем број од чартер-

летовите за Охрид одат преку холандската компанија Корендор. Дел од охридските хотелиери имаат потпишано договори за закуп на поголем дел од сместувачките капацитети за целата сезона, а од ХОТАМ тврдат дека со холандските и белгиските туроператори имаат договорено соработка за наредните три години. Во моментов на охридскиот аеродром слетуваат по девет чартер-авиони неделно, а вкупно во Охрид за периодот априлоктомври се очекуваат повеќе од 16.000 туристи само по оваа основа. Традиционално, најбројни се холандските туристи (шест чартер-летови или 720 туристи неделно), а по нив следуваат белгиските и финските. Во однос на минатата сезона, кога по основа на чартер-летови во Охрид пристигнаа 10.000 странски туристи, оваа сезона има раст од најмалку 50%.

16

илјади странски туристи се очекуваа во Охрид до крајот на сезоната само од чартери од Холандија и од Белгија

30%-40% е годинешното учеството на странските туристи во охридските хотели

18,1% е зголемен бројот на странските туристи во јуни годинава во однос на минатиот јуни

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

ПроЦенки...

3 факти за...

28.988 12.251 4.058

радован Жерјав

слободни места има на петте јавни универзитети во земјава, од кои 17.371 место се за редовни студенти во државна квота

слободно место има на Универзитетот Свети Кирил и Методиј во Скопје, од кои за редовни студенти во државна квота се 6.904 места

слободни места има на Универзитетот Свети Климент Охридски во Битола, а 5.170 на Државниот универзитет во Тетово

министер за економија на Словенија

Словенија веќе нема време за барање решенија

С

анирањето на банките и запирањето на понатамошниот пад на бонитетот на Словенија се услови за делување на мерките за економско закрепнување, изјави словенечкиот министер за економија, Радован Жерјав. „Време за барање решенија веќе нема, што се докажува и со падот на бонитетот на Словенија. Немаше да падне кредитниот рејтинг ако се прифатеше предлогот на владата за златно фискално правило во уставот и за санација на банките преку посебна агенција за лоши пласмани на банките“, смета Жерјав.

1,34%

Ѓоко кутаноСки

директор на хотел Гранит

Слободно можам да кажам дека да не се чартерите, хотелите ќе ни бидат празни. Кога пет или шест месеци има постојан прилив на странски гости, а домашните гости во вкупниот број учествуваат само со 10%, тогаш е јасно дека од чартерите ни е најголемиот приход. Според податоците на Државниот завод за статистика, бројот на туристите во јуни 2012 година изнесува 63.216, а бројот на ноќевањата изнесува 163.278, што претставува раст од 14,3% во однос на 2011 година. Бројот на домашните за истиот период е зголемен за 8,3%, а бројот на странските туристи е зголемен за 18,1%.

донЧо таневСки

ХОТАМ

Ние хотелиерите како-така се организиравме и по пет години мачење ги донесовме чартерите, кои н$ спасија. Приватните станоиздавачи не си ја научија лекцијата и немаат никаква иницијатива за да си ја подобрат состојбата. Со ваков начин на работа во иднина можат да очекуваат само минуси и загуби.

бележи пад во јули вредноста на компаниите што котираат на Македонската берза. Вкупната пазарна капитализација на котираните компании во минатиот месец изнесуваше 107,7 милијарди денари, а во јуни нивниот капитал вредеше 109,2 милијарди денари. Најголем дел од вредноста изгубија акциите од класичната берзанска котација - 3,88%.

паднал прометот во трговијата на мало со непрехранбени продукти, освен за горивото, во јуни годинава во споредба со истиот месец лани, објави Државниот завод за статистика. Кај трговијата на мало со храна, пијалаци и тутун, пак, има пораст од 2,3%.

зоран МиХајЛовСки

директор на хотелите Метропол и Белви

Кога бројот на ноќевања од 950 илјади во 2008 година во Охрид ќе падне на 410.000 во 2011 година, не можеме да разговараме за успеси, но кога ќе се види дека уделот на странските туристи станува с$ поголем, повеќе од 10% кај нас во однос на лани, констатираме дека чартерите даваат резултати и навистина, на подолг рок може да го вратат Охрид на светската туристичка карта. специјално да ја бара мојата куќа во Пештани. Значи, потребна е промоција, потребно е користење на сите можни алатки кои ги нуди современата технологија. Моето искуство кажува дека кога гостинот еднаш ќе дојде во приватно сместување, многу ретко сака да се врати во хотел. За жал, очигледно, ние не знаеме да фрлиме јадица, како што го прават тоа приватните сместувачи од соседните земји“, вели Танески. Падот на бројот на туристи кај приватните станоиздавачи го потврдуваат и од Секторот за локален економски развој во општина Охрид. Оттаму велат дека максимум ги искористуваат нивните овластувања за стимулирање на туризмот, но дека економската состојба си го прави своето.

тамбурковски вплеткан во криминал и со Мирко Цветковиќ?

С

рпски „Курир“ објави дека поранешниот премиер Мирко Цветковиќ имал заедничка фирма со нашиот „бегалец“ Владислав Тамбурковски, стечајниот управник кој ограби неколку фирми, доби 10 години затвор и веќе шеста година никако не бидува екстрадиран. Според весникот, двајцата соработувале од 2005 до 2008 година, и во времето кога Цветковиќ бил министер за финансии и во време кога бил претседател на српската влада. Фирмата била консултантска куќа „Цес мекон“ која ги контролирала најважните политички и економски државни институции како Владата, Министерството за финансии и економија, Народната банка на Србија. „Цветковиќ и Тамбурковски работеа заедно на советување на Агенцијата за приватизација, проект со вкупна вредност од 253.000 евра. Тамбурковски требаше да заработи 18.000 евра, а Цветковиќ 12.000. Набргу потоа двајцата ја формираа фирматра БРГ каде што имаа по 25% акции, а економистот Стипе Ловрет 50%“, вели изворот на весникот. Тамбурковски исчезна од Македонија по првите кривични пријави. Осуден е за злоупотреба на службената положба во случајот топилница Инвестас за 390.000 евра, а потоа и за Експортимпорт банка, Газела и Скопје Фас.

2.000

1.800 06/10 10/10 02/11 05/11 09/11 12/11 04/12 08/12

Берза МБи 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.817,91 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

2.827,62 1.847,52

На Македонската берза НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК вчера беше остварен Стопанска банка Битола промет од 64.162,99 евра. Прометот од редовното МБИ 10 1.851,00 тргување со акции на +141,00 дневно ниво бележи +8,24% 1.817,91 намалување од 9,31% во 2010/2012 Max. 2.827,62 споредба со претходниот НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 ден. Прометот 2010/2012 Min. 1.847,52 трговски Раде Кончар од тргување со обврзници бележи намалување НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК од 1.817,91 1.200,00 93,68% во банка споредба со Стопанска Битола 2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 претходниот трговски ден.

-180,00 -13,04%

1.851,00 1.817,91 1.817,91 1.817,91 1.817,91 1.851,00

2010/2012 Min. МБИ 10 МБИ 10 МБИ 10 +141,00 НАЈГОЛЕМ DOW JONES ДОБИТНИК 2010/2012 Max. Стопанска банка Битола Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. Раде Кончар 2010/2012 ДОБИТНИКMin. НАЈГОЛЕМ

1.847,52

+8,24%

2.827,62 1.847,52 2.827,62 2.827,62 1.847,52 2.827,62 1.847,52 1.847,52

+141,00

1.200,00 1.851,00 1.851,00 1.851,00 1.851,00 +141,00 1.200,00 DOW JONES +141,00 +141,00

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Стопанска банка Битола НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Стопанска банка Битола 13.000 Стопанска банка Битола -180,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Битола 12.500 Раде Кончар +141,00

+8,24%

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500

-13,04% +8,24% +8,24% +8,24% +8,24% -13,04%

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -180,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Раде07/07 Кончар Раде Кончар Раде Кончар DOW JONES

10.500

Раде Кончар 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

1.200,00 1.200,00 -180,00 1.200,00 1.200,00 -180,00

17/02

-13,04% -13,04% -13,04% -13,04%

13.500 13.000

-180,00 12.500 -180,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

13.172,10 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

+0,02%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

3,2%

Приватното сместувања во колапс

Приватните сместувачки капацитети во Охрид се соочуваат со најлошата сезона во последните 20 години. Официјално, во Охрид има регистрирани повеќе од 2.200 приватни станоиздавачи, што значи бројка од повеќе од 20.000 регистирани и нерегистрирани легла. За да се исполнат овие капацитети, потребни се големи реформи и вложувања и од страна на сместувачите и од страна на државата, кои засега ги нема. Дончо Таневски од ХОТАМ вели дека за разлика од хотелиерите, кои се организираа и успеаја да регрутираат странски туристи, приватните станоиздавачи не ја научија лекцијата и немаат никаква иницијатива да си ја подобрат состојбата. Таневски вели дека Секторот за локален економски развој прави многу малку за подобрување на состојбите и тие со ваков начин на работа во иднина може да очекуваат само минуси и загуби. Додава дека лошата економска состојба и инфраструктурната отсеченост на Охрид дополнително се влошува со нивната пасивност. Ѓоре Танески, советник во општина Охрид, угостител и станоиздавач, вели дека погрешна е тезата дека туристите не сакаат да доаѓаат во приватно сместување. „Неинформираноста е клучна. Турист дојден од Утрехт или од Брисел сигурно нема

тоП веСти...

2.200

5.840,31 8.925,04 19/11 1.403,93 3.016,98 6.936,41 747,32

-0,42% -0,05% 17/02 -0,01% -0,18% -0,54% -0,29% +0,02%

05/10

03/01

13.172,10

05/10

19/11

03/01

17/02

05/10 19/11 Цените на акциите на 03/01 17/02 05/10 19/11 03/01 17/02 07/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02 Волстрит вчера не забележаа ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ 13.172,10 позначителни осцилации, a FTSE 100евро 5.840,31 -0,42% пазарот ги покажа првите евро +0,02% долар Фунта Nikkei225 знаци на умор. И8.925,04 обемот на -0,05% СТАПКА СТАПКА S&P 500 1.403,93 тргување е намален поради -0,01% 13.172,10 Nasdaq -0,18% ДРУГИ ПАЗАРИ летните годишни3.016,98 одмори.1,2276 1,2777

13.172,10 13.172,10 13.172,10

DAX ПРОМЕНА

Промени во управните одбори на неколку компании

Д

еновиве од неколку компании информираа дека извршиле измени во управните одбори. Од Прокредит банка известија дека Илир Алиу не е повеќе член на Управниот одбор, а во него остануваат генералниот директор Јованка Јолеска, Валентина ТрајчеваНиколовска и Емилија Спировска. Има измени и во управниот одбор на НЛБ Нов пензиски фонд. Поради пензионирање, член на одборот повеќе не е Максимилијан Жвеглич, а на негово место доаѓа Петер Велкаврх. Од Голд Мак а.д. Радовиш пак, информираат дека собранието на друштвото донело одлука за изменување и дополнување на Статутот на друштвото. Имено, се донесе одлука за намалување на бројот на членови на Одборот на директори (од седум се намали на пет), како и за продолжување на мандатот на новите членови на Одборот на директори (од четири на шест години), одлука за отповикување на постојните членови во одборот (седум члена) и одлука за избор на нови членови (пет) во Одборот на директори (еден извршен, еден независен и три неизвршни членови).

СтефЧе јакиМовСки

6.936,41 ПРОМЕНА -0,54% +0,02% FTSE 100 5.840,31 -0,42% TOPIX 747,32 +0,02% -0,29% +0,42% Nikkei225 8.925,04+1,02% -0,05% +0,02% +0,02% S&P 500 1.403,93 -0,01% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ Nasdaq 3.016,98 -0,18% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 6.936,41 -0,54% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.840,31 -0,42% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 747,32 -0,29% Nikkei225 8.925,04 -0,05% FTSE 100евро 5.840,31 -0,42% евро долар Фунта FTSE 100 5.840,31 -0,42% S&P 500 1.403,93 -0,01% Nikkei225 8.925,04 -0,05% FTSE 100 5.840,31 -0,42% ЗЛАТО Nikkei225 8.925,04 -0,05% СТАПКА Nasdaq 3.016,98 СТАПКА -0,18% S&P 500 1.403,93 -0,01% Nikkei225 8.925,04 -0,05% S&P 500 1.403,93 -0,01% ВАЛУТИ DAX 6.936,41 1,2276 -0,54% Nasdaq 3.016,98 -0,18% S&P 500 1.403,93 -0,01% 1,2777 Nasdaq 3.016,98 -0,18% TOPIX 747,32 ПРОМЕНА -0,29% DAX 6.936,41 -0,54% Nasdaq 3.016,98 -0,18% ПРОМЕНА DAX 6.936,41 -0,20% -0,54% евро долар TOPIX 747,32 -0,29% Фунта евро 6.936,41 DAX -0,54% TOPIX 747,32 -0,29% +0,42% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 +1,02% TOPIX 747,32 СТАПКА -0,29% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2276 1,2777 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта

други Пазари

1.599,20

VALUTI 112,14

£ €

Фунта евро +0,42% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2777

€ $

евро долар +1,02% -0,01% СТАПКА евро долар евро долар

1,2276 1,2276 1,2276 1,2276 +1,02% +1,02% +1,02% +1,02%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2777 1.599,20 ФЈУЧЕРСИ 1,2777 1,2777 +0,42% +0,42% +0,42% +0,42%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА -0,20% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.599,20 ФЈУЧЕРСИ 112,14 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.599,20 1.599,20 112,14 1.599,20 1.599,20

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

112,14 112,14 112,14 112,14

-0,20% -0,01%

-0,20% -0,20% -0,01% -0,20% -0,20%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент -0,01% -0,01% -0,01% -0,01%

ПодатоЦите Се од ПретХодниот ден до 15Ч

градоначаник на Карпош

Цела плата плус годишно ќе чинат поскапувањата

С

о последните зголемувања на цената на струјата, бензините и парното ќе го чинат домашниот буџет дури 350 евра повеќе на годишно ниво. Произлегува дека македонските граѓани ќе мора да се откажат од една цела просечна плата годишно за да можат да ги покријат поскапувањата и да ги платат трошоците за струја, бензин и зимско греење. Државата притоа нема никаква стратегија и план.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

фиЛиП роСЛер

министер за економија на Германија

“

Не сакаме грчката влада да банкротира, но можеме да се соочиме со последиците доколку е потребно.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика пендаровски: колку команданти има во аРМ?

Ч

СтеВо пеНДаРоВСки

ин без преседан во постконфликтниот период, вака претседавачот на Советот на СДСМ за безбедносни прашања и ЕУ-интеграции, Стево Пендаровски, го оцени положувањето цвеќе на делегацијата од Министерството за одбрана и од АРМ во Слупчане. Првото институционално оддавање почит на загинатите од ОНА од страна на АРМ, според Пендаровски, го поставува прашањето дали премиерот ќе побара политичка одговорност од министерот за одбрана за да не се случи истото било во одбраната, било во Министерството за внатрешни работи. „Политички паралелизам на дуализам во Владата очигледно постои. Дали постои паралелизам и во безбедносниот сектор? Дали сите униформирани лица во АРМ се под команда на Генералштабот или дел од нив имаат други команданти?“, праша Пендаровски.

ВМРо-Нп бара оставка од директорот на агенцијата за млади и спорт

В

о неделата заврши олимпијадата во Лондон, но за жал, во сите дисциплини Македонија исчезна, додека истовремено, сите земји од регионот се радуваат на успесите на своите најголеми амбасадори. Благодарение на политиките на оваа влада, половина младина избега од државата, а во спортот доживеавме дебакл. Ова го изјавија вчера од партијата на Љубчо Георгиевски, ВМРО-НП. Тие побараа неотповиклива оставка од директорот на Агенцијата за млади и спорт и обвинија дека „наместо поддршка за подготовки, спортистите се жртви на манипулации пред секој голем спортски настан“.

Делови од Македонија с$ уште во пламен

Д

елови од Македонија с$ уште се во пламен. На територијата на земјава с$ уште се активни неколку пожари. Согласно со последните информации на Дирекцијата за заштита и спасување, ставен е под контрола пожарот кај Македонски Брод, меѓу селата Боровска Брезница и Тажево, кој зафати дел од Националниот парк Јасен. С$ уште е активен и пожарот во атарот на село Радуша. Од синоќа гори и сува трева, смрека и нискостеблеста мешана шума на висок недостапен карпест терен над село Грачани, Скопско, а активен е пожарот и кај село Бањица, Велешко. Пожар има кај село Стрима, кој е префрлен кон територијата на општина Чучер-Сандево, додека од општина Липково испратено е барања за ангажирање на хеликоптери на АРМ за гаснење на пожарот. Од Дирекцијата информираат дека засега целосно е изгаснат пожарот кај месноста Бањиче, во близина на тетовското Кале, односно патот за Шипковачко Теќе во Тетово. Со овој пожар беше зафатена нискостеблеста мешана шума.

И по високиот дијалог висок дијалог! А Габриела Делова

gabriela.delova@kapital.mk

ко позитивните оценки кои ги даде еврокомесарот однесува до нашите очекувања за во иднина, Штефан Филе за успешно исполнување на задачите очекуваме остварениот напредок соодветно да задедени од Брисел, се повторат и во септември, биде валоризиран од Европската комисија, и да ја кога се исцрпуваат роковите во кои Македонија задржиме препораката за почеток на преговорите. требаше да ги заврши, логично се наметнува Покрај тоа, Пристапниот дијалог се покажа прашањето - што потоа? Освен уште една во низата како успешен инструмент за интензивирање на препораки за почеток на преговорите, Македонија не треба реформите, затоа сметаме дека е добро да се многу да очекува од Европската унија до крајот на оваа задржи ваквата практика на примена на креативни година, велат познавачите. Дури ниту позитивниот тон на механизми во процесот на европска интеграција. Во еврокомесарот Штефан Филе, кој веќе во неколку наврати секој случај, ние како земја остануваме посветени укажува на задоволството од начинот на спроведување на процесот и на спроведувањето на реформите, дијалог, не дава надеж дека бидејќи секоја Брисел конечно ќе ни даде успешно зелено светло за почеток на спроведена преговорите. Покрај фактот реформа е Најпозитивните прогнози во овој момент се дека дека во моментот со Унијата аргумент повеќе н$ очекува жешка есен и конечна разврска на претседава Кипар, земја за нас и нашата дводеценискиот спор околу името. Наводно напролет, која многумина ја сметаат за интеграција”, велат ако позитивните оценки кои ги даде еврокомесарот Штефан Македонија конечно би ги добила заслужените грчки сателит, тука е и молкот од Секретаријатот. Филе за успешно исполнување на задачите задедени од преговори со Унијата. Но, зошто дури догодина? од Атина на македонските На иста линија се Брисел, се повторат и во септември, логично се наметнува Аналитичарите сметаат дека дури и решението на иницијативи за помрднување и прогнозите на прашањето - што потоа? аналитичарите велат дека во услови името да се случи есенва, тешко може да се очекува на спорот за името од мртва аналитичарите кога разврската за името е неизвесна, најверојатно е по датумот за преговори да се случи за време на точка. кои сметаат дека септевмри Брисел да утврди нови задачи на Скопје Кипарскиот мандат со Унијата. Токму затоа, напролет, Од Секретаријатот за европски единствениот заедно со новото претседателство, кое го презема прашања, очекуваат чекор понатаму е Ирска, очекувањата се Македонија да добие Брисел и понатаму Брисел да утврди повторно ќе следува висок дијалог. Статусно Македонија преговори, прогнозираат истите извори. Имајќи да продолжи нови обврски и рокови кои не треба да очекува ништо ново. Без решен спор за името, предвид дека брифинзи со сличен оптимизам, да применува Македонија ќе треба да ги високиот дијалог останува единствениот инструмент во не е прв пат да се пуштаат во јавноста, секако креативние исполни во наредната година. меѓуфазата кандидатски статус и почеток на преговорите. дека повторно е отворено прашањето за механизми. Ова јасно значи дека Тоа е единствениот начин, велат експертите, да се одржи веродостојноста на истите. “Што се по високиот дијалог, динамиката на реформите.

преговори напролет?!

Граѓанскиот сектор страд Марија Севриева

Г

marija.sevrieva@kapital.mk

аНа ЈоВкоВСка

новинар и активист

„Граѓанските иницијативи кои се вакцинирани против вирусот на политичарите и партиите имаат потенцијал да ги менуваат работите во општеството и да веруваат дека подобар свет е можен. Ќе бидам искрена, понекогаш сум скептична кон колективистичките матрици и кон можната манипулација низ нивните дупки, но сепак, верувам дека колективното добро има сила да му се спротистави на колективното зло.“

раѓански активизам по потреба или граѓански иницијативи кои може да доведат до вистинска промена на општествените текови во државата. Невладините организации и индивидуалните активисти с$ почесто ги апострофираат проблемите со коишто се соочуваат граѓаните, но за резултат од нивните иницијативи, потребно е подигање на општата свест и чувство за одбрана на основните човекови права и потреби. Континуирано и систематско градење на граѓанскиот сектор е она што нам ни е потребно, смета Ана Јовковска, новинар и активист. Јавните личности, смета таа, се најповикани за сензибилизирање на луѓето за важните општествени прашања и проблеми. „Граѓанските иницијативи кои се вакцинирани против

Невладините организации и индивидуалните активисти с$ почесто ги апострофираат проблемите со коишто се соочуваат граѓаните, но за резултат од нивните иницијативи, потребно е подигање на општата свест и чувство за одбрана на основните човекови права и потреби. континуирано и систематско градење на граѓанскиот сектор е она што нам ни е потребно, сметаат претставниците на НВо и активистите вирусот на политичарите и партиите имаат потенцијал да ги менуваат работите во

општеството и да веруваат дека подобар свет е можен. Ќе бидам искрена, понекогаш сум

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

политика 7

Иванов бара истрага за „ширењето меѓуетничка доверба“ по рецепт на Бесими

Фото: Ивана Кузмановска

Претседателот Иванов во услови на голем притисок од јавноста побара истрага за случајот Слупчане, а Бесими тврди дека не само што во него немало ништо спорно, туку оти само така правилно се читал рамковниот Устав Максим Ристески

В

maksim.risteski@kapital.mk

рховниот командант на армијата – претседателот Ѓорге Иванов, побара да се утврди дали постои злоупотреба на службена должност во случајот Слупчане, односно во чествувањето на споменикот на ОНА од страна на министерот за одбрана и на унифомирани припадници на АРМ. Иванов барањето го упати до надлежните институции откако до неговиот кабинет тие доставиле релевантни информации, од кои било оценето дека во случајот не се испочитувани институционалните правила и процедури. Во овој контекст, јасна индикација за вина на министерот за одбрана, Фатмир Бесими, открива барањето на претседателот повеќе да не се злоупотребува Армијата и нејзината униформа за политички, партиски,

актуелниот министер за одбрана еднаш годишно ќе се советува со своите претходници

и вчерашната средба помина во знакот на инцидентот

Министерот за одбрана оствари средба со своите претходници на функцијата и со досегашните началници на армискиот Генералштаб пред централното одбележување на јубилејот „20 години АРМ“. Со своите соговорници Бесими разговараше за новата формација на АРМ, за прогресот во евроатлантските интеграциии - членството во НАТО, за мировните мисии и за модернизацијата на Армијата. Бесими ги информираше своите поранешни колеги и за планираните активности за одбележувањето на јубилејот, односно за утрешната свечена академија во Домот на АРМ и за церемонијата во скопската касарна Илинден.

или какви било други цели. Бесими и покрај инсистирањето на новинарите не даде конкретен одговор на прашањето кој им издал непосредна наредба на припадниците на АРМ во услови кога тоа не го сторил единствениот законски овластен наредбодавец - Генералштабот на АРМ. На прес-конференцијата по денешната средба со поранешните министри за одбрана, Бесими уверуваше дека постапил според Уставот и законите на Државата. За тоа што не го информирал врховниот командант на вооружените сили – претседателот Ѓорге Иванов, министерот вината му ја стави „на душа“ на покојниот претседател Борис Трајковски: „Институцијата претседател го даде своето ’за‘ со самиот потпис на Охридскиот рамковен договор, што е составен дел од Уставот на Република Македонија“, изјави Бесими. Одговори кои се вртеа околу Рамковниот и неговиот дух вграден во Уставот, министерот даде и на сите други новинарски прашања

поврзани со Слупчане. Според Бесими, случајот бил во функција на градење доверба што се базира на меѓусебно почитување, иако, ако навистина имал таква намера, нелогично е за тоа да не го информира ниту претседателот, ниту Владата, а ниту Генералштабот. Во ситуација кога навистина сакаше да гради меѓусебна доверба – кога положи цвеќе на споменикот на загинатите припадници на АРМ поставен во дворот на Министерството за одбрана, Бесими покани претставници и на другата, македонската страна. Според него, ситуацијата не предизвикала никаква тензија зашто, рече Бесими, „тоа што треба да успее во Македонија, меѓусебното почитување, ќе успее, во духот на Охридскиот договор, како пат до членство во НАТО и во ЕУ, во интерес и со поддршка на граѓаните“. Наспроти ставот на претседателот Иванов дека во слупчанското чествување не биле испочитувани институционалните правила и процедури, министерот тврди дека постапил

да од некоординираност

скептична кон колективистичките матрици и кон можната манипулација низ нивните дупки,

но сепак, верувам дека колективното добро има сила да му се спротистави на колективното зло“, смета Јовковска. Проблемот на распрснување на конструктивната енергија во граѓанскиот сектор таа ја гледа во инфилтрирањето партиски цели во речиси секој независен граѓански обид да се реагира на состојбите во општеството. И Џабир Дерала, првиот човек од невладината организација Цивил, смета дека отсуството на поактивен граѓански сектор е поради недостигот од општествена и политичка култура, а во последно време недоверба на граѓаните во невладините организации. „Ваквите собири и иницијативи ќе бидат осудени на пропаст поради крајната некоординираност и отсуството на солидарност. Најголем дел од НВО постојат само за да ќарат пари. Доколку немаат пари, тие не мрдаат со прст“, вели Дерала. Цивил упати јавен повик до граѓанските организации да дејствуваат заеднички и наместо да бидат заобиколени, да станат почитувани како еден од најголемите ресурси на земјата во овие времиња. Сепак, потенцира

Дерала, на јавниот повик поголем одѕив добил од странските невладини организации отколку од домашните. Кога станува збор за егзистенцијалните прашања, како поскапување на режиските трошоци, зголемување на цената на храната во услови на безработица и сиромаштија, ангажирањето на граѓанскиот сектор треба да биде најинтензивно, смета професорот Ферид Мухиќ. Е д и н с т в е н о с р ед с т в о н а н е в л а д и н и те организации и граѓанските активисти е токму протестот преку излегување на улица и затоа, додава тој, ваквите иницијативи треба почесто да се практикуваат. „На невладините организации не им преостанува ниедно друго средство освен притисок. За жал, не постојат други методи по кои може да дејствуваат невладините организации, а веќе доволно беа сокриени и неактивни. Само преку јавно искажување на незадоволството и барање конкретни мерки од надлежните институции може да се слушне нивниот глас и да дојде до евентуална промена“, вели Мухиќ.

според Законот за одбрана „во кој јасно се дефинирани односите на Министерството, на ГШ и на претседателот на државата“. Владата, која се огра ди од постапката на Бесими веднаш по Генералштабот, се очекува на денешната седница да го отвори и овој проблем, откако веќе констатираше дека одлуките за одбележување на настани со присуство на официјална делегација од Владата и нејзиниот состав ги носи самата таа со заклучок. Ова не било испочитувано во однос на честувањето во Слупчане кое познавачите на приликите во албанскиот политички блок го сметаат само за предизборен маркетинг на ДУИ поради можна кандидатура на Бесими за градоначалник на Тетово (и покрај најавите дека на Сади Беџети од ДПА ќе му се спротивстави Хазби Лика). Од тие причини, тврдат познавачите, албанската владејачка партија веќе пресметала дека се исплаќа и да се поднесе евентуална штета за неа од случајот.

Граѓаните бараат безбедност, мир и поевтина струја

Последнава година бевме сведоци на граѓански иницијативи кои по долго време го кренаа гласот за неколку случувања во државата. Движењето „Стоп за полициска бруталност“ неколку месеци, секој ден, преку јавен протест низ улиците на Скопје бараше правда за смртта на Мартин Нешковски и контрола врз припадниците на Министерството за внатрешни работи. Големиот број меѓуетнички инциденти и тепачки го активираа „Маршот за мир“, а поскапувањата на цената на струјата, парното, бензинот резултираше со иницијативата „АМАН“, како и масовниот протест на велешани против рестартирањето на топилницата. Ад хок граѓанските иницијативи кои се организираат за да се сврти вниманието на јавноста и на власта околу даден општествен проблем или потреба на граѓаните се индикатор за демократскиот капацитет на едно општество, вели Зоран Стојковски од Центарот за институционален развој. „Фактор за успех во сите тие иницијативи беше хоризонтално организирана мала група посветени млади луѓе, кои користејќи иновативни начини за информирање и комуникација успеаја да мобилизираат поддршка од голем број граѓани“, смета Стојковски.

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 16.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Храната ќе биде с$ поскапа Зголемувањето на цената на горивата за македонските компании од прехранбената индустрија се главната причина за повисоките цени. Маслото веќе поскапе, а се најавува и поскапување на лебот. Тоа што поскапе и електричната енергија, допрва ќе се почувствува, велат тие Силвана Жежова Silvana.Zezova@kapital.mk

С

капите суровини на светските пазари и поскапувањето на енергенсите ги принудија и македонските компании од прехранбената индустрија да се одлучат за повисоки цени. Цената на маслото за јадење во последните 20 дена е покачена за 10 денари, а има најави и за поскапување на лебот, иако производителите не откриваат која цена би ја достигнал и од кога би важела истата. Нашите компании велат дека во последните три недели има континуиран раст на цената на маслото од 2 до 4 денари. Веќе денес, новата цена изнесува 92 денари. „Цената на маслото почна да се качува уште пред три недели. Главна причина за овој тренд на поскапување е лошата жетва и малите приноси на сончогледот. Згора на тоа влијаат и поскапувањето на енергенсите односно, мазутот и нафтата. Тоа е главната причина што последните 20 дена, цената на маслото се зголеми за 10 денари“, изјави Коста Ташков, директор во фабриката за масло Брилијант. Од Агрофила, фабрика за производство на

традиционално масло за јадење велат дека до крајот на септември ќе знаат дали ќе ја покачат цената на маслото. „Чекаме нова реколта на суровината за сончогледот, кој треба да го набавиме после 1 септември, па потоа ќе одлучиме дали ќе го поскапиме маслото. Но, имаме информации од терен дека одредени производители веќе го поскапиле маслото за јадење. А, дали и ние ќе го следиме тој чекор ќе знаеме до крајот на септември“, вели Андријана Апостолова од Агрофила.

Најголемо влијание има поскапувањето на цената на горивата За наредниот период е најавено поскапување на лебот, иако фурните и производителите на житни производи не знаат за колку денари и од кога точно ќе биде поскапувањето. „Фурна Диме ќе ја покачи цената на лебот, само не знаеме од кога и за колку денари ќе биде повисока. Најголемо влијание врз цената има поскапувањето на цената на горивата, која н$ чини поскапа дистрибуција“, велат од фурна Диме.

NA 26 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

ZDRAV @IVOT SPRAVETE SE SO STRESOT Vra}aweto na pointenzivni rabotni obvrski posle le`ernoto leto drasti~no go zgolemuvaat nivoto na stres. Ekspertite, lekarite, nutricionistite prepora~uvaat aktivnost so nesmaleno tempo pred doa|aweto na zimata!

Kapital vi pomaga kako polesno da gi nadminete stresnite sostojbi i da bidete aktivni i na povisoko energetsko nivo!

Koi fizi~ki aktivnosti mo`ete da gi praktikuvate za da go podobrite imunitetot?

Velosipedot go {titi srceto i krvnite sadovi. Zo{to da se dvi`ite na dve trkala?

Vitaminska podgotovka pred sezonata na grip i nastinki.

Top esenski namirnici koi ne smeete da gi propu{tite!

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

ЦРВЕНИ ДОМАТИ јули 2011 година

22,32 денари јули 2012 година

32,59 денари

ЗЕЛКА јули 2011 година

11,96 денари јули 2012 година

19,96 денари

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 16.08.2012

9 И од Млин Ивана од Свети Николе, потврдуваат дека ќе ја покачат цената на лебот и на нивните производи. „Одредени производи ќе ги поскапиме уште утре, а од септември сигурно ќе го поскапиме и лебот“, велат оттаму. Од Жито Лукс велат дека секојдневно ги следат пазарот и движењата на цените и прават напори да се задржат цените на ова ниво. „Сведоци сме на постојано покачување на цените на основните прехранбени производи и суровини, а тука, секако, е и поскапувањето на електричната енергија и на нафтените деривати. Секојдневно го следиме пазарот и движењата на цените и правиме напори да се задржат цените на ова ниво“, велат од Жито Лукс.

Млекото и млечните продукти следни на удар?

ЛУБЕНИЦИ јули 2011 година

8,96 денари јули 2012 година

12,93 денари

ДИЊИ јули 2011 година

24,27 денари јули 2012 година

26,25 денари

Некои млекарници најавуваат поскапување на млекото и на млечните производи, некои пак велат дека с$ уште ги прават калкулациите, но не веруваат дека ќе ги поскапат цените. „Нормално е да ги покачиме цените, бидејќи не можеме да го издржиме покачувањето на цените на суровините и на енергенсите“, вели Љупчо Јовановски од млекарницата Јока. Од Бучен Козјак велат дека ќе ја следат извор: Државен завод за статистика

ЛИМОНИ јули 2011 година

70,98 денари јули 2012 година

98,21 денари

NA 12 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

“NOVI TEHNOLOGII ZA SOVREMENO @IVEEWE” “Kapital” vo ovoj specijalen dodatok Vi gi pretstavuva najnovite tehnolo{ki usovr{eni aparati koi sovremenoto `iveewe go podignaa na nivo na sovr{enstvo!

Analiza na pazarot - {to se nudi i {to se bara na makedonskiot pazar? Koi tehnolo{ki aparati, neophodni vo sovremenoto `iveewe, se najbarani od makedonskite potro{uva~i?

Koi se kriteriumite na makedonskiot potro{uva~ pri izborot na sovremeni tehnolo{ki aparati funkcionalnosta, energetskata efikasnost ili pak dizajnot i `elbata na kupuva~ite?

Kolkavo e vlijanieto na ve}e doka`anite brendovi so inovativni tehnologii vrz odlukata za kupuvawe?

Kolku se barani energetski efikasnite aparati na na{iot pazar i kakva e informiranosta na potro{uva~ite za “A” oznakata koja ja sodr`at ovie aparati?

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

конкуренцијата, па доколку дојде до поскапување и тие ќе интервенираат во корекција на цените на нивните производи. „С$ уште не знаеме дали ќе ги покачиме цените. Ние сме со помал капацитет на производство, па затоа ќе видиме како ќе диктираат другите, па така ќе реагираме“, велат од Бучен Козјак. Јован Дабески не најавува покачување на цените на млекото и на млечните производи на Здравје Радово. „Не сме завршиле со калкулациите, но мислам дека нема да има покачување на цените“, изјави Дабески за „Капитал“. Според економските аналитичари, очекуван е порастот на цените на суровините во светот, и овој тренд повлекува и поскапи производи за крајна потрошувачка. „Притоа не смееме да заборавиме дека цената на еден производ ја градат само суровините од кои е директно направен, туку и цената на реагенсите која моментално е прилично висока. А и цените на индустриските производи растат многу побрзо од цените на земјоделските производи, па инфлација секако се очекува, но верувам дека ќе биде контролирана како и сега“, неодамна изјави за „Капитал“, Јован Аждерски, професор на Земјоделскиот факултет во Скопје.

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

Бесплатен токен од алфа банка за сите нови корисници

А

лфа банка започна промотивна кампања со која нуди бесплатен токен за сите нови корисници кои ќе аплицираат до 31 декември 2012 година. Целта е развој на електронското банкарство, кое им овозможува на клиентите да извршат едноставни безготовински плаќања преку Интернет. Освен проверка на состојбата на сметката, електронското банкарство нуди и извршување брзи и едноставни трансакции, како плаќање сметки, префрлување пари меѓу трансакциски сметки... „Она што е особено важно за клиентите е дека електронското банкарство на Алфа банка има високо ниво на заштита без никакви дополнителни уреди за безбедност, што значи дека банката користи 128 битна SSL енкрипција со индустриски стандард. Овие методи за заштита се користат во сите големи банки во светот. Покрај ова, сите нови клиенти можат исто така да добијат и 50% попуст за изнајмување на сите видови сефови“, соопштија од Алфа банка.

Бонитас – нови производи од Витаминка

В

16,7%

раст бележи трговијата на големо во земјава во јуни споредено со истиот месец минатата година. Според податоците од Државниот завод за статистика, во истиот месец трговијата на мало бележи пад од 2,7%. Од оваа пресметка е исклучена трговијата на големо и на мало со моторни возила и нивни делови, која во јуни се зголеми за 7,9%.

итаминка го збогати пазарот со со новините кои ги воведуваме во нова линија солени производи овој сегмент во поглед на изгледот - Бонитас пелети. Тоа се сосема и вкусот на производот влегуваме нови и различни од останатите snack во делот на ретките компании кои се ужинки со својот вкус. насочени кон иновативни производи. „Следејќи ги најспецифичните Поради тоа сигурни сме во успехот КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ барања на потрошувачите и на овој производ, кој е со пристапна Банка 3м 6м 24м 36м обидувајќи се да ги задоволи цена”, изјави комерцијалниот Комерцијална банка 3,10% 4,00% на Витаминка, 6,80% 7,00% нивните вкусови, кои постојано директор Владимир Тутунска банка 3,20% Трпаноски.

4,05% 6,50% 6,90% бараат нешто НЛБ ново, енергично, банка 3,20% Бонитас 4,00%се солени 6,65%производи 6,85%во 3D несекојдневноСтопанска и интересно, Витаминка ја Шпаркасе лансираше новата достапни во три различни банка 3,00% форма, 4,00% 5,50% 6,00% линија на солени производи, Бонитас - пилешко, пиперка 6,00% и солен Охридска банка 4,30% вкуса4,80% 5,50% пелети. Бонитас се направени според Производите Прокредит банка 3,00% вкус.3,80% 6,80%се во пакување 6,90% светските трендови, невообичаени од 30 грама и се достапни во ТТК банка 4,10% 6,70% 7,20% по својот изглед и несекојдневни по3,20% малопродажба, а наскоро ќе бидат Алфа банка 3,30% 4,20%и пакувања 7,40% од 607,60% својот вкус. Не се сомневаме дека пуштени грама. Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,20% 4,30% 4,00%

4,20% 5,30% 5,00%

5,70% 8,20% 8,00%

6,00% 8,60% 8,40%

Стопанска б. Битола Капитал банка

3,80% 3,50%

4,80% 4,50%

7,40% 7,00%

7,60% 8,00%

Владата мора да најде начин ,06% да се раздолжи со стопанството

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка

Иако странските инвестиции се добредојдени, за ,32% позначителен економски раст на краток рок неопходно е бизнисмените да размислуваат за регионална економска интеграција, вели претседателот на Комората на ,23% Северозападна Македонија, Мендерес Кучи Соња Јованова-наумовска

З

sonja.jovanova@kapital.mk

адолжувањата по сите основи, меѓу самите фирми, државата итн., а NASDAQ се значително високи, а кога нема средства во оптек, нема оптимизам дека ќе може да се намалат. Ова доведува до еден зата во Сао маѓепсан круг, каде што секој на секого му должи и на крај, никој нема пари. Новиот свеж капитал кој се најавува одредено време, реално, с$ уште не пристигнува кај самите компании и како таков, тој нема да го направи вистинското мпании влијание како што би го направил да беше достапен малку порано во временски период и во бараниот износ од нашата страна. Предизвик ќе компании од биде ако успееме да го сочуваме минатогодишниот раст на стопанството, но овојпат мислиме на физичкиот обем, а не на искажаните вредности во пари, вели Мендерес Кучи, претседателот на

,18%

,76%

,04%

,28%

,18%

Комората на Северозападна Македонија. Кучи смета дека Македонија мора да размисли за поголема регионална економска интеграција, којашто е повозможна од странските директни инвестиции и која може за пократок рок да даде резултати и да доведе до позначителен економски раст. „Треба да се согласиме дека македонската економија е мала и како таква, не секогаш е атрактивна за нови инвестиции и за ширење на пазарот за големите и значителни меѓународни компании. Како држава, ние досега сета енергија ја насочуваме токму кон овие странски инвестиции, а од друга страна, многу малку или воопшто не се грижиме за постоечките можности внатре или во регионот. Мора да размислуваме за додавање вредност во секоја понуда којашто ја претставуваме кон надвор и кон внатре“, објаснува Кучи.

+

и на берзата

,54%

рани на

15.08.2012

Стопанска банка Битола РМДЕН 11 РМДЕН 03 РМДЕН 02 Кјуби 15.08.2012

+8,24% +1,14% +1,05% +1,04% +0,84% пад

нова цена

1.851,00 89,00 96,00 97,00 1.080,00

нова цена

Раде Кончар -13,04% 1.200 Макпетрол -3,00% 14.550,00 Стопанска банка Скопје -2,76% 282,00 Топлификација -1,18% 2.250,00 Алкалоид -0,50% 3.950,00

-

36м

3,60% 3,30% 3,45% 3,40%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90%

Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,50% 2,20% 2,00%

3,00% 2,90% 2,50%

4,00% 3,60% 3,65%

4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

3,50% 2,20% 2,10% 2,20%

4,80% 2,80% 2,60% 2,50%

7,50% 4,10% 4,40% 4,00%

8,00% 4,50% 4,60% 4,50%

3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

среда - 15.08.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка

3м 3,10% 3,20% 3,20%

6м 4,00% 4,05% 4,00%

24м 6,80% 6,50% 6,65%

36м 7,00% 6,90% 6,85%

Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,00% 4,30% 3,00% 3,20% 3,30% 3,20% 4,30% 4,00% 3,80%

4,00% 4,80% 3,80% 4,10% 4,20% 4,20% 5,30% 5,00% 4,80%

5,50% 5,50% 6,80% 6,70% 7,40% 5,70% 8,20% 8,00% 7,40%

6,00% 6,00% 6,90% 7,20% 7,60% 6,00% 8,60% 8,40% 7,60%

Капитал банка

3,50%

4,50%

7,00%

8,00%

3м

6м

24м

36м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,50% 2,20%

4,80% 2,80%

7,50% 4,10%

8,00% 4,50%

Стопанска б. Битола Капитал банка

2,10% 2,20%

2,60% 2,50%

4,40% 4,00%

4,60% 4,50%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,18% 0,46% 0,74% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,13% 0,34% Нето вредност 0,65%

Инструмент

камата

Благајнички записи Ломбарден кредит

3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

Држава ЕМУ

Валута евро

Среден курс во 61,4980

САД В.Британија Швајцарија

долар фунта франк

49,7879 78,2417 51,2057

Канада Австралија

долар долар

50,1984 52,4369

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12.860.261,71

-2,48%

1 недела47.243.150,15 1м 3,02% 20.043.039,47 4,03% 25.224.270,30

3м 3,45% -0,59% 4,51% -1,02%

4,91%

-3,78%

-6,00%

-9,08%

-2,05%

-4,36%

49.233.560,62

-0,05%

0,61%

61.575.764,65 0,23% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,70%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,05% КБ Публикум - Балансиран 2,10% МКДОНИА КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

0,45% 24.284.393,00 0,73% 0,07% 37.799.174,13 0,17%

Иново Статус Акции

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

12м 1,02% 0,99% 1M 1,07%2,25% 0,38%1,17%

Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,25% Libor (CHF) 0,03% Илирика Глобал-Растечки пазари

КБ Публикум Паричен

24м

2,50% 2,40% 2,35% 2,10%

реалниот долг кон потоа да се мисли за оправданоста на мерките. Тој предлага ЕВРОПСКИ дека КАМАТНИ СТАПКИ 1м 3м 6м 12м Владата треба да размисли за задолжување во странство или (EUR) пак, Euribor 0,18% 0,46% 0,74% 1,02% дома, но не треба да се исклучи Libor (EUR) 0,13% 0,34% 0,65% 0,99% и можноста за покачување на Libor (USD) 0,25% 0,45% 0,73% 1,07% даноците на одредени категории Libor (CHF) 0,03% 0,07% 0,17% 0,38% стоки. „Со овие мерки Владата ќе може да се раздолжи иМЕЃУБАНКАРСКИ кон КАМАТНИ СТАПКИ стопанството и притоа, да има Рочност преку ноќ 1 недела 1м 3м стратегија за вложување во нови СКИБОР 2,05% 3,02% 4,03% 4,51% капитални инвестициски објекти МКДОНИА 2,10% (патишта, пруги и нови гранични премини), коишто понатаму би КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ овозможиле нови реални ОСНОВНИ вредности Основна кам. стапка Стапка на инфлација и вработувања, а притоа би биле поатрактивни и за странските, и 5,20% Народнаа банка на Македонија 4,00% за домашните инвеститори“, смета мендереС кучи12,00% 13,40% Народна банка на Србија претседател на Комората на Северозападна Македонија Кучи.

2,50% Народна банка на Хрватска 6,00%

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

6м

2,00% 1,80% 1,85% 1,70%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка стопанството, а

Кучи смета дека ликвидноста во економијата е одраз на големите задолжувања по сите можни основи. „Компаниите не се толку моќни за да издржат и по неколку месеци, па дури и години неплаќање на обврските, а притоа, од нив чекамe дека тие треба дa сe креатори на нови работни места, да поттикнат економски раст. Само за пример, шпекулациите за обврските на државата само по основ на поврат на ДДВ се со неколкумесечни задоцнувања. Кажете ми, која е таа компанија на која оваа ситуација не би & претставувала проблем?“, прашува Кучи, додавајќи дека за да се најде некое решение за овој навистина сериозен проблем, најнапред мора да се знае колку е

Банка

3м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

5,80%

-2,22%

-9,80%

1,87%

13.08.2012

5,93%

-7,83%

-4,29%

-2,53%

13.08.2012

-5,56%

-9,72%

-17,87%

-10,65%

13.08.2012

4,68%

5,59%

13.08.2012

-22,91%

-7,67%

13.08.2012

-8,22%

0,44%

13.08.2012

1,79%

4,14%

3,24%

13.08.2012

1,52%

3,17%

1,91%

13.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

11 > БроЈка

меѓународната арбитража пресуди во корист на Свисслион

50%

еѓународната арбитража иницирана од Свисслион Скопје против Република Македонија пред Меѓународниот центар за решавање на инвестициски спорови при Светската банка донесе пресуда целосно во корист на Свисслион, тврдат од компанијата. „Потврдено е дека постапките и мерките на органите на РМ се спротивни на стандардите за фер и праведен третман кон инвеститорот Свисслион. Потврдено е дека Свисслион постапувал фер и во согласност со стандардите на домашниот и меѓународниот правен поредок. Потврдени се сите инвестиции согласно со Договорот. Сите обвинувања и кривични пријави упатени на адреса на Свисслион се докажаа како неосновани“, информираат од компанијата. Свисслион Скопје, како дел од швајцарскиот концерн ДРД Свисслион, во 2006 година стана мнозински сопственик на Агроплод од Ресен, откако од Фондот за пензиско на тендер купи 25 % од акциите на Агроплод за 1,1 милион евра. Потоа инвестираше повеќе од 10 милиони евра во Агроплод. „Поттикнато од некои домашни акционери, Министерството за

М

се намали обемот на приватизацијата во светот во 2011 година. Се одложи или се откажа приватизацијата на рекорден број компании и друг имот поради големите осцилации на пазарот и политичката несигурност, објави весникот „Фајненшал тајмс“. Според податоците од Барометар приватизација, иако се продаваат разни државни компании, од аеродроми до електродистрибутивни мрежи, бројот на реализирани приватизации лани беше за половина помал во однос на 2010 година.

економија оваа инвестиција ја оспори, со тврдења дека Свисслион наводно „извлекувал капитал од Агроплод“, постапувал со „лоши намери“ и со „крајна цел да го уништи бизнисот на Агроплод“. Свисслион, пред сите надлежни институции правеше напори да го докаже спротивното. Повикуваше на разговори и предупредуваше дека правдата ќе ја бара пред меѓународната арбитража. Но, не наиде на разбирање. Како резултат на тоа во 2009 година Свисслион Скопје беше приморан преку своите правни застапници да иницира меѓународна арбитража против Република Македонија со единствена цел да ја одбрани репутацијата на сериозен инвеститор, кој инвестира со добри намери и очекува исполнување на обрските на институциите согласно со меѓународен билатерален договор“, објаснуваат од компанијата. Меѓународниот арбитражен трибунал пресуди дека е повреден Договорот за поттикнување и заемна заштита на инвестициите меѓу Република Македонија и Швајцарија, бидејќи Македонија ја прекршила обврската за фер и еднаков третман на инвестициите на Свисслион Скопје.

Македонските производи ги нема на полиците

Што регулираат мрежните правила?

Преполните супермаркети со увезени „од игла до локомотива“ производи и минорното присуство на македонски продукти го отсликува не само дефицитот од една милијарда евра за пет месеци, туку и пасивноста на дел од македонските компании во освојување на пазарот Верица Јорданова

А

познавачите на сектор производи за широка потрошувачка со голема динамичност, се најудобни кога копираат. Ќе видат каде странската конкуренција поминува добро, па решаваат да направат поевтина, но и понеквалитетна копија на тој производ. Тоа значи дека за развојот на тој производ ниту прават пазарни анализи, ниту ангажираат стручен кадар, ниту го прават со визија и идеја тој производ да прерасне во водечки бренд. Клучното прашање е како да се стимулира тоа Дел од консултантските компании со кои да стане бизнис-практика во македонската разговаравме велат дека речиси и немаат економија, вели консултантот Ристо Иванов. клиенти со коишто работат на развој на нови „Во сите земји иновациите се од поширок производи или такви кои нарачуваат анализи ФЈУЧЕРСИ интерес и затоа постојат национални стратегии на пазарот со цел да влезат во одреден за нивно финансирање со цел да се преземе сегмент. Велат – компаниите и пред с$ НАФТА дел од ризикот. Да не заборавиме дека нивните сопственици и директори се удобни ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС развојот на нови производи е многу ризична во позициите кои ги зазеле и многу ретко се 92,99 2,80 активност“, вели тој. Дел од македонските охрабруваат да скокнат во нов проект. производители ги обвинуваат и самите Сепак, успехот на македонската економија BRENT ЗА ЗАТОПЛ. маркети, кои, како што велат, наплаќаат висока не зависи само од поединци кои успеале.

304 112,14

verica.jordanova@kapital.mk

ко направите обиколка на поголемите супермаркети за да купите македонски производи, ќе се соочите со сериозни приблеми. Во малопродажбата има премалку македонски производи во споредба со целокупната понуда, многу лоша позиционираност во трговијата, во најголем дел лоша амбалажа, слаба визибилност на рафтовите и отсуство на означеност дека се работи за домашни МАКЕДОНСКА БЕРЗА производи. Последиците МБИ 10 од ваквите неповолни состојби се повеќе од евидентни на салдото на 1.817,91 надворешно-трговската размена. Трговскиот МБИД дефицит за првите пет месеци од годината 1.734,83 надмина една милијарда долари! ОМБ македонски компании, велат Повеќето

119,07

-0,17% +0,11% +0,37%

-0,47% -0,01%

-1,24% -0,03%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, среда - 15.08.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.817,91 443,92 Главен индекс на Белградска берза МБИД CROBEX 1.734,83 1.693,51 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 119,07

SASX 10 -0,17% +0,39% 682,47

+0,11% SOFIX 320,52 +0,37% ATHEX

+0,24%

621,77

Главен индекс на Љубљанската берза

443,92 13.172,10

15.227,50

27,66$/унца

1.750,00

NASDAQ 3.016,98

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

3.000 3.000 3.000

2.400 2.400 2.400

ATHEX 2.200 2.200 2.200 621,77 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,20%

FTSE 100 5.552,72

+1,04%

1.800 1.800 1.800

+0,02% -0,50% SWISS

DOW JONES

6.524,07

-0,23%

1.603,75$/бушел

S&P 500 1.403,93

Главен индекс на Љубљанската берза

БИП Београд +20,00% NASDAQ +16,67% +0,02% -0,18% 3.016,98

102,00 13.172,10

35,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Импол Севал

601,00

500,00

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

3.443,33

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 1.735,00

-1,18%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,29%

-0,20%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

+0,54%

17.728,20 FTSE 100

5.552,72

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 6.939,46

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Млекара Суботица -9,62% BRAZIL -1,29% BOVESPA

-0,01% 58.082,92 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 1.300,00

+25,00%

-0,50%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.443,33

1.350,00

Јадроплов ЕВРОПА -6,22% ИНДЕКСИ

-0,20%

75,00 FTSE 100 .

5.552,72БЕРЗА ЉУБЉАНСКА

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Истрабенз

0,35

+33,67%

-5,05%

+1,04%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Интереуропа

0,45

+12,50%

0,01

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

15.08.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +8,24% 1.851,00

Стопанска банка Битола РМДЕН 11NIKKEI 225 +1,14% 8.925,04 РМДЕН 03Индекс +1,05% на најголемите јапонски компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза РМДЕН 02 +1,04% котирани на швајцарскиот пазар на капитал Кјуби +0,84%

SWISS 6.524,07

+0,28%

-0,05%

112112 112 108108 108 104104 104 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 08/12 08/12 08/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 112,14

1599,20,$/унца

СРЕБРО 27,66$/унца

БАКАР 7.390,95

-0,47% -0,01%

ПРИРОДЕН ГАС 2,80

ЗА ЗАТОПЛ.

304

МЕТАЛИ

-0,20% -0,67% -0,4%

НИКЕЛ

15.227,50

АЛУМИНИУМ 1.750,00

ЧЕЛИК 365,00.$/унца

-1,24% -0,03%

-2,1% -0,7% /

+23,85%

SWISS НФД Холдинг -0,50% +0,28% -15,00% 6.524,07 -9,09%

.

DAX Пивоварна Лашко 6.939,46 4.250,00

+1,04%

-1,76%

116116 116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Карловачка месна индустрија

Либурна ривиера

-0,05%

92,99

ЗЛАТО

DOW JONES А.Д. Београд Телефонија

BRAZIL BOVESPA -0,01% -1,76% 58.082,92 АЗИЈА ИНДЕКСИ

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.925,04 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.052,30 ДЕН ДО 15Ч.

TOPIX CAC 40 747,32

ATHEX 621,77

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Агромеџумурје

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Сараевската берза 23,19

120120 120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,23%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

-0,18% S&P 500 +0,28% 1.403,93

NASDAQ 3.016,98

2.441,00$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 682,47

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.172,10 Заеднички индекс 30 6.939,46

+0,24%

Главен индекс на Белградска берза 863,00$/бушел

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

SBITOP 511,00

BELEX15 ПЧЕНИЦА 443,92

-1,76% +1,32%

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

+0,24%

CROBEX КАФЕ 1.693,51 1,67/бушел

-1,74% SOFIX СОЈА +0,26% +0,45% 320,52

782,75$/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 58.082,92 320,52

Паоло, Бразил

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -0,29% РЕГИОН

-0,18% -0,06% +0,39%

SASX 10 682,47

берзата, без финансиски компании

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

на пазарот на јавно поседувани друштва

+0,00% -0,06% -1,61% +1,32% +0,03%

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

+0,26% -0,01%

SBITOP 511,00

124124 124

365,00.$/унца

7.390,95

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

+0,39% +0,02%

CAC 40 3.443,33

1599,20,$/унца

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградска компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.693,51 1.403,93

3.100 3.100 3.100

ЗЛАТО

2.600 2.600 2.600

+0,37%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,11%

НИКЕЛ 2.900 2.900 -0,20%2.900 -2,1% 2.700 2.700 МАКЕДОНСКА БЕРЗА 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 -0,67% -0,7% 2.300 2.300 2.300 2.200 2.200 2.200 -0,17% 1.817,91 2.100 2.100 2.100 +1,32% 2.000 2.000 2.000 БАКАР ЧЕЛИК МБИД 1.900 1.900 -0,4%1.900 / +0,11% 1.800 1.800 1.800 1.700 1.700 1.700 1.734,83 06/10 06/10 06/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11 04/12 04/12 04/12 08/12 08/12 08/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 ОМБ -0,23% +0,37% 119,07 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

-0,06%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 511,00

BELEX15 DOW JONES

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

-0,17%

Главен индекс на Сараевската берза

+0,26%

влезна цена. „Маркетите не ги намалуваат цените. С$ е на грбот на добавувачите и производителите кои мораат да кратат на своите приходи. Маркетите бараат да учествуваме во нивните флаери и промотивни материјали секој месец. Од друга страна, истите тие малопродажни објекти за стоката плаќаат дури по неколку месеци, што дополнително ни ги ослабнува позициите во однос на странската конкуренција“, анонимно коментираат некои од нив.

HANG SENG 89,00 20.052,30 96,00

782,75$/бушел

ПЧЕНИЦА 863,00$/бушел

КАФЕ 1,67/бушел

СУРОВИНИ

-0,29% -1,74% +0,45%

КАКАО

2.441,00$/бушел

ШЕЌЕР 23,19

СОЈА 1.603,75$/бушел

+0,00% -1,61% +0,03%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-1,18%

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

97,00 1.080,00

ПЧЕНКА

+20,00%

Телефонија А.Д. Београд

БИП Београд

102,00

35,00

+16,67%

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ЧЕТВРТОК 16.08.2012

БАЛКАН 13

Дали Агрокор ќе успее да го купи Меркатор овој пат?! Сопствениците на најголемиот словенечки трговски синџир, Меркатор, кои минатата година имаа неуспешен обид да ја продадат компанијата на хрватскиот концерн Агрокор, се подготвуваат за нов круг на продажба. Агрокор, секако, останува во игра Васе Целеска vase.celeska@kapital.mk

С

опствениците на најголемиот словенечки трговски синџир, Меркатор, подготвуваат меѓусебен конзорциумски договор со цел повторно да се обидат да го продадат мнозинскиот пакет-акции. Повикувајќи се на неофицијални информации, Словенечката новинска агенција (СТА) наведува дека е готов нацрт-договорот, според кој ќе се распише нов меѓународен тендер за собирање необврзувачки понуди, а ќе го потпишат актерите од минатата есен, кога се случи последниот обид за продажба на оваа компанија. Пивоварна Лашко, која има 23,34% од акциите на

Меркатор, веќе се согласи со нацрт-конзорциумскиот договор, со кој треба да се продадат 60% од Меркатор. Се очекува кон овој договор да пристапат и останатите големи акционери, како Нова Љубљанска банка (НЛБ), Банка Целје, Абанка Вип, Банка Копер, Горењска банка, Хипо Алпе-Адриа банка, Нова Кредитна банка Марибор и фондовите НФД 1 и НФД холдинг. Станува збор за истите актери кои своите акции ги продаваа и минатата година, за кои најголема необврзувачка понуда од 221 евро по акција понуди најголемиот хрватски концерн, Агрокор, во сопственост на Ивица Тодориќ, кој не успеа да го финишира договорот поради

NA 19 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

AVTO “VISOKI OKTANI NA MAKEDONSKITE PATIШTA” Vo ovoj specijalen dodatok “Kapital” vi gi pretstavuva najbaranite marki na avtomobili od visoka klasa na makedonskiot pazar.

Koi se najprodavani “delovni avtomobili” vo Makedonija?

Kakvi avtomobili vozat makedonskite menaxeri?

Kolkav del od proda`bata na novi avtomobili otpa|a na ovaa kategorija vozila? [to naj~esto baraat klientite vo ovoj pazaren segment?

Koi se svetskite noviteti vo tehnologijata {to gi pravat avtomobilite poednostavni za koristewe, posigurni i poekonomi~ni?

Koi novi modeli na avtomobili }e bidat prezentirani ovaa esen?

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

221

евро за акција од Меркатор лани понуди Ивица Тодориќ, сопственикот на Агрокор несогласувања со поранешната раководна структура на Меркатор и со поранешната словенечка влада. Словенечките медиуми наведуваат дека сегашната влада на Словенија, предводена од Јанез Јанша, повеќе е наклонета кон странски инвестиции од минатата, но сепак, с$ уште има тешкотии со формирањето на стратегијата за управување со државниот имот. Новиот директор на Меркатор, Тони Балажиќ, и новиот претседател на Надзорниот одбор, Матеј Лаховник, начелно, повеќе се наклонети кон продажба на мнозинскиот дел од капиталот отколку минатата управа, предводена од Жига Дебељак, која им се спротивставуваше на преговорите со Агрокор, тврдејќи дека станува збор за желба на хрватскиот концерн да го преземе словенечкиот регионален конкурент. Агрокор тогаш нудеше 221 евро за акција на Меркатор, иако компанијата на Љубљанската берза котираше по цена од околу 160 евра за акција. Новата цена во моментов изнесува околу 120 евра за акција. Словенечкиот весник „Дело“ наведува дека во новиот круг од продажбата може да се повтори приказната од лани. Весникот смета дека Агрокор овој пат нема да понуди 221 евро за

170

евра за акција од Меркатор се претпоставува дека овој пат ќе понуди Тодориќ акција на Меркатор, додека хрватските медиуми тврдат дека новата понуда ќе биде за 50 евра повисока од моменталната цена на акциите на Меркатор на берза.

Продажбата зависи од понудената цена Претседателот на Надзорниот одбор на Меркатор, Матеј Лаховник, изјави дека продажбата најмногу зависи од сопствениците на овој трговски синџир, но и од понудената цена. „Одлуката за продажба на Меркатор ќе ја донесат сопствениците, но не е тајна дека поголем дел од нив веќе долго време не се препознаваат во улогата на долгорочни сопственици и дека сакаат да ги продадат акциите. Дали ќе дојде до продажба на компанијата или не, секако, зависи од понудената цена“, вели Лаховник, истакнувајќи дека очекува да се појави некој кредибилен купувач со повеќе пари. Словенечките медиуми предупредуваат дека засега с$ останува исто, само што некои од околностите се променети - вредноста на акциите на Меркатор падна, а финансиската криза се продлабочи.

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 свет

Како само Германија е отпорна на рецесијата?! Еврозоната е во опасност да падне во рецесија откако во второто тримесечје економијата забележа пад 0,2%. Но, Германија оствари поголем раст на БДП од очекуваниот. Како е можно тоа?

Е

кономијата на еврозоната, вредна околу 13.000 милијарди евра, забрзано тоне и се заканува да го забави глобалното економско закрепнување. Ова го потврдуваат и последните статистички податоци на Евростат, кои покажаа дека економската активност во европската монетарна унија забележа пад од 0,2% во вториот квартал. Аналитичарите сметаат дека еврозоната е с$ поблиску до рецесија. Во земјите во кои на сила се строгите мерки за штедење економските активности се во пад, додека во другите стагнираат или имаат скромен раст. Острите мерки за штедење ги туркаат Шпанија, Италија и Грција во подлабока рецесија, но двете најмоќни европски економии, Германија и Франција, & одолеваат на рецесијата. Француската економија во вториот квартал стагнираше, но се смета дека земјата сепак е на работ на рецесија. Германија пак, с$ уште „се држи“, забележувајќи раст од к

о

м е

р

ц

и

ј

0,3% благодарение на поголемиот извоз и потрошувачката, кои го надоместија падот на инвестициите. Но, малиот раст влијае на зголемување на евроскептицизмот во земјата. „Германците се поделени кога станува збор за спасување на еврото, бидејќи некои сметаат дека за државата е поевтино да излезе од еврозоната. Германија не сака да биде одговорна за пропаѓањето на еврото, но нема да биде несреќна доколку некои земји први излезат од еврозоната“, појасни економистот Џејмс Шаг. Сепак, извозно ориентираната германска економија не е поштедена од должничката криза, која ги погодува нејзините европски партнери. Германскиот раст забавува, а Германците предупредуваат дека не можат да ја спасуваат целата еврозона, во која некои земји рецесијата ги води кон нови долгови. „Важно е другите европски земји да го следат примерот на Германија и да ги спроведат економските реформи. Само со реформи производството станува а

л

е

н

о

г л

а

с

ɂɫɬɪɚɠɭɜɚʃɟɬɨ ɝɨ ɨɛɥɢɤɭɜɚ ɫɨɧɨɬ

˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ʤ̡̛̥̖̬̦̌ ʶ̷̨̣̖ – ˁ̡̨̪̠̖͕ ̡̡̨̌ ̨̨̛̬̦̯̬̐̌̌̚ ̦̌ ʫ̨̡̬̪̭̯̏̌̌ ̴̶̛̛̥̦̖̭̯̠̌̌̌ ͣʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ϮϬϭϮ͞ ̨̏ ʺ̡̨̛̖̦̠͕̌̔̌ ̛̬̭̪̹̱̌̏̌ ʶʽʻʶ˄ˀˁ ʯʤ ʻʤ˄ˋʻʽ-ʰˁ˃ˀʤʮ˄ʦʤˋʶʰ ʿʽˁ˃ʫˀ ʯ̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ̨̔ ̛̭̯̖ ̴̨̛̛̪̬̣ ̛ ̡̛̯̖̥̯̭̌ ̨̛̣̭̯̍̌ ϭ͘ ʿ̨̬̌̏ ̦̌ ̸̨̱̖̭̯̏ ̦̌ ̡̨̡̨̦̱̬̭̯ ̛̥̌​̯̌ ̛̭̯̖ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌ ̡̨̛ ̛̙̖̯̏̌ ̦̌ ̨̛̛̯̖̬̯̬̠̯̌̌ ̦̌ ˀ̡̛̖̪̱̣̍̌ ʺ̡̨̛̖̦̠̌̔̌͘ Ϯ͘ ʿ̨̨̭̯̖̬̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̨̛̪̬̣̖̖̚̚ ̨̔ ̨̨̭̪̭̯̖̦̏ ̸̨̦̱̦̌ ̨̖̣̔ ;̨̨̠̖̦̍̌̏ ̛̛̣ ̨̨̦̖̠̖̦̍̌̏Ϳ ̛ ̔̌ ̨̐ ̪̬̖̯̭̯̱̌̏̏̌ ̨̨̦̯̌̔ ̛ ̨̨̛̪̬̦̖̭̯̔ ̦̌ ̨̨̛̭̯̯ ̦̌ ̨̖̦̭̯̖̦͕̔̌̏ ̡̨̭̖̠̦̖̖̦̔̏ ̛ ̨̛̛̣̖̭̦̬̬̣̌̍̏̚ ̸̛̦̦̌͘ ϯ͘ ʿ̨̨̭̯̖̬̯ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̭̖ ̨̪̦̖̭̖̔ ̨̏ ̯̬̏̔̌ ;̴̸̡̛̛̌̚Ϳ ̴̨̬̥͕̌ ̦̌ ̡̨̡̛̥̖̦̭̌̔ ̡̛̠͕̌̚ ̨̏ ̴̨̬̥̯̌ ϭϬϬdžϭϰϬ Đŵ͕ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ 5 ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̨̛̦͕̐̔̌ ̸̡̨̛̛̭̣̱̏ ̦̌ ̬̖̭̯̌̔̌̌ ̦̌ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏͗̚ ϯ̯̌ ʺ̡̨̡̖̦̭̌̔̌ ʥ̛̬̐̌̔̌ ̍​͕̍ ϭϬϬϬ ˁ̡̨̪̠̖͕ ̨̭ ̡̦̦̌̌̌͗̚ ͣʶ̨̡̦̱̬̭ – ʻ̨̢ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̌̏̌͘͞ ϰ͘ ʯ̨̖̦̌̔ ̨̭ ̨̨̪̭̯̖̬̯͕ ̸̨̛̭̯̬̙̱̯̌̏̌ ̯̬̖̍̌ ̔̌ ̨̛̭̯̔̌̏ ̛ ̡̨̛̪̠̌ ̨̔ ̸̛̣̦̌ ̡̬̯͕̌̌ ̡̨̛̪̠̌ ̨̔ ̸̨̨̦̱̦̯̌ ̨̖̣͕̔ ̡̡̨̌ ̛ ̴̨̯̖̣̖̦ ̌̚ ̨̨̪̦̯̥̹̖̦̌̌ ̡̨̡̦̯̯̌͘ ϱ͘ ʿ̛̛̛̬̭̯̦̯̯̖̐̌ ̶̨̨̛̪̦̖̭̔ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̛̬̣̖̦̌̐̔̌̚ ̨̔ ̸̛̯̬̣̖̦̌ ̡̨̛̛̥̭̠̌ ̨̔ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚͘ ʶ̨̛̛̥̭̠̯̌̌ ̢̖ ̡̛̭̖̣̖̯̬̌ ̨̦̠̥̦̱̌̐ ϭϬ ̨̛̪̭̯̖̬ ̌̚ ̨̨̪̦̯̥̹̖̦̌̌ ̦̯̪̬̖̬̌̏̌ ̛ ̨̧̛̣̙̱̖̏̌̚ ̦̌ ʻ̨̢̯̌ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̯̖̌̏̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ͘ ϲ͘ ʿ̶̨̨̛̦̖̭̯̖̔ ̡̨̛ ̦̖ ̛̐ ̨̛̭̪̣̦̱̏̌​̯̌ ̛̪̬̣̯̌̏̌̌ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̴̡̡̛̛̛̛̭̣̱̦̔̏̌̏̌͘ ϳ͘ ʶ̨̛̛̥̭̠̯̌̌ ̢̖ ̛̛̬̹̏̚ ̧̛̬̦̬̖̌̐̌ ̦̌ ̛̛̬̦̯̖̍̌̚ ̨̔ ϭϬ ̨̛̪̭̯̖̬͘ ʺ̧̨̛̭̣̖̖̯ ̦̌ ̡̨̛̛̥̭̠̯̌̌ ̢̖ ̛̯̖̙ ϱϬй͕ ̌ ̨̛̭̯̦̯̯̖̌̌ ϱϬй ̢̖ ̭̖ ̨̛̔̍̏̌​̯̌ ̨̪ ̪̯̌ ̦̌ ̧̣̭̖̐̌̌ ̨̔ ̛̛̪̬̭̱̯̦̯̖ ̨̛̭̯̐ ̦̌ ʻ̨̢̯̌ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̯̖̌̏̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ͘ ϴ͘ ʤ̨̛̯̬̯̖̏ ̦̌ ̛̛̬̦̯̖̍̌̚ ̨̔ ϭϬ ̨̛̪̭̯̖̬ ̢̖ ̛̯̍̔̌ ̴̨̛̛̛̦̬̥̬̦̌ ̌̚ ̨̨̛̬̯̍̚ ̶̨̦̠̦̌̔̌ ̨̔ ϮϬ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ͘ ʽ̡̬̭̍̏̌ ̦̌ ̨̛̯̬̯̖̌̏ ̦̌ ̛̛̬̦̯̖̍̌̚ ̨̔ ϭϬ ̨̛̪̭̯̖̬ ̖ ̔̌ ̛̪̬̭̱̭̯̱̏̏̌​̯̌ ̦̌ ʻ̨̢̯̌ ̦̌ ̸̛̛̭̯̬̙̱̯̖̌̏̌ ̦̌ Ϯϴ ˁ̛̖̪̯̖̥̬̏ ϮϬϭϮ ̛ ̔̌ ̨̐ ̶̡̨̛̛̥̱̦̬̌​̯̌ ̨̨̭̖̯̏ ̨̖̣̔ ̨̭ ̨̛̭̯̯̖̐ ̛ ̨̠̦̭̯̌̏̌͘ ϵ͘ ˄̨̛̛̦̖̬̯̖̯̯̏̚ ̢̖ ̨̛̖̣̔̔ ̦̬̌̐̌̔̌ ̨̏ ̛̛̭̦̏̌ ̨̔ 3Ϭ͘ϬϬϬ ̛̖̦̬̔̌ ̌̚ ̸̨̡̨̛̛̪̖̦̯̍̔ ̨̪̭̯̖̬͕ ̡̡̨̌ ̛ ̨̔ ϵ ̴̶̨̛̛̪̣̦̌ ̌̚ ̨̛̭̯̦̯̯̖̌̌ ̛̛̬̦̍̌̚ ̨̛̪̭̯̖̬͘

ǁǁǁ͘ŶŽŬ-ŶĂ-ŝƐƚƌĂnjƵǀĂĐŝ͘ŵŬ ƌĞƐĞĂƌĐŚĞƌƐ͘ŶŝŐŚƚΛƵĂĐƐ͘ĞĚƵ͘ŵŬ

ʻʽʷ ʻʤ ʰˁ˃ˀʤʮ˄ʦʤˋʰ - ʺʤʶʫʪʽʻʰʵʤ

ResearchNightMK

0,2%

0,2% 0,3% падна економијата на Франција во вториот квартал

изнесува падот на БДП во еврозоната во вториот квартал

во моментов, но воведувањето строги мерки за штедење низ целата еврозона станува контрапродуктивно“, вели Сајмон Тилфорд, главен економист во Центарот за европски реформи во Лондон. „Шпанија и Италија се соочуваат со речиси невозможен предизвик: како да обезбедат раст на економијата кога трошоците за задолжување се толку високи“, додава тој. Кога станува забор за економијата на целата Европска унија (ЕУ), технички, регионот се наоѓа на работ на рецесија, бидејќи извозот насекаде се намалува. Дури и во вториот дел од европскиот индустриски мотор, Франција, која забележа пад на БДП од 0,2%, има стапка на невработеност од 10%, најголема во последните 13 години. Економијата на Италија пак, се намали за 0,7%, додека на Белгија за 0,6%. Аналитичарите велат дека Европа се соочува со намалување на буџетите, високи каматни стапки и раст на задолжувањето, што претставува смртоносен коктел во моментов.

поевтино, а производите поконкурентни“, нагласува Роберт Халвер, аналитичар во Франкфуртската берза. Експертите предупредуваат на можно понатамошно забавување на германската економија поради падот на порачките од другите земји од еврозоната, каде што до крајот на годината се очекува пад од 1%.

Потрошувачката мора да расте?!

Критики за лошото економско управување на европските лидери доаѓаат од сите страни. Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) и американската влада, но и многу економисти им посочуваат на европските лидери да ја поттикнат потрошувачката во земјите каде што пазарот може да го издржи тоа, како на пример Германија, а истовремено да ги намалат високите каматни стапки за да се поттикне работата на бизнисите на југот од Европа. „Не се сомневам дека периферните европски земји немаат друга опција освен да спроведуваат строги фискални политики к

о

м е

р

ц

и

порасна германската економија во вториот квартал

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ чеТврТоК 16.08.2012

15

ФЕЉТОН

35

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

„Голем број луѓе попрво би умреле, отколку што би размислувале за нештата. На многумина токму тоа и им се случува.“ X БертраН расел

шЕСТО ПОГлавјЕ: ТЕХНОлОшКИ аКЦЕлЕРаТОРИ

Подгответе се за големата интернет-трка

Интернетот ќе доведе до потполна револуција во индустријата, најавуваа заговорниците на новите технологии. Ваква е големата интернет-трка: бидете први, заминете што побрзо, заземете го пазарниот дел – без разлика на цената – и ќе победите, тврдат претприемачите

Н

а д в а е се т и о с м и ј ул и 1999 година компанијата Драгстор.ком – една од првите интернет-аптеки – започнала со јавна продажба на своите акции на берзата. Веќе со првото огласување на ѕвончето кое го означува отворањето на берзата, вредноста на акциите тројно се зголемила, достигнувајќи цена од 65 долари за акција. Четири недели подоцна, цената на акциите достигнала дури 69 долари, подигнувајќи ја пазарната вредност на компанијата на повеќе од 3,5 милијарди долари, што воопшто не е лошо за претпријатие кое се занимавало со продажба само 9 месеци, имало помалку од 500 вработени, не ветувало никаква исплата на дивиденда на инвеститорите со години (ако не и децении) и кое планирало губитоци во работењето од повеќе од стотина милиони долари пред покажување на профит и од еден долар. Кое образложение може да ја оправда оваа чудна игра на бројки? „Новата технологија ќе промени с$“, била основната логика. „Интернетот ќе доведе до потполна револуција во индустријата“, најавуваа заговорниците на новите технологии. „Тоа е голема интернет-трка: бидете први, заминете што побрзо, заземете го пазарниот дел – без разлика на цената – и ќе победите“, тврделе претприемачите. Влеговме во еден исклучителен период на историјата во кој целата идеја за градење на одлични компании изгледала старомодно и надминато. „Да се изгради со еден потег“, гласеше новото мото. Само кажете им на луѓето дека работите нешто, било што, што е поврзано со Интернет и ете! Ќе се збогатите со продажбата на акциите на широката публика, дури и ако не остварувате никаков профит (или дури воопшто немате реална компанија). Зошто да се преземаат сите тие напорни чекори на патот од акумулација до пробив, градејќи модел кој навистина

функционира, кога едноставно можете да викнете „Нова технологија!“ или „Нова економија!“ и да ги убедите луѓето да ви дадат стотици милиони долари? Некои претприемачи дури не ни сугерирале дека воопшто ќе градат реална компанија, а камоли одлична. Еден од нив поднел барање за јавно емитување на акциите во март 2000 година, за претпријатие кое се состоело само од информативна интернетстраница, бизнисплан и ништо повеќе. Тој јавно признал во натпис во списанието „Индустри стандард“ дека е необично да се оди на јавно емитување на акциите пред самиот почеток на работењето, но тоа не го запрело во обидот да ги убеди инвеститорите да купат 1,1 милион акции по цена од 7 до 9 долари за акција. И покрај тоа што с$ уште не постоел никаков деловен приход, ниту еден вработен, ниту клиент, па ни самата компанија. Со новата интернет-технологија, кому му е потребна старата економија и сите нејзини архаични реликти? Ете како функционирала таа логика. На врвот од тоа лудило, Драгстор.ком му го поставил својот прв предизвик на Волгринс. Отпрво, акциите на Волгринс претрпеле извесен удар поради интернеткомпаниите, губејќи повеќе од 40% од својата вредност во првите месеци по јавната понуда на акциите на Драгстор. ком. Во октомври 1999 година списанието „Ф о р б с“ пиш у в а л о: „Се чини дека инвеститорите мислат дека во интернеттрката ќе ги победат конкурентите кои се дури на почетокот од своето работење – компаниите слични на Драгстор.ком, чија пазарна вредност е 398 пати поголема од деловните приходи, пред Волгринс, чија пазарна вредност е за 1,4 пати поголема од приходите“. Аналитичарите ја потцениле вредноста на акциите на Волгринс и притисокот на компанијата да реагира на интернетзаканата растел, бидејќи речиси 15 милијарди долари од неговата пазарна

вредност испариле. Каков бил одговорот на Волгринс на таа збрка? „Ние сме компанија која прво лази, потоа оди, па дури на крајот трча“, рекол Ден Џорнт за списанието „Форбс“, опишувајќи го нивниот осмис лен и методичен пристап кон Интернетот. Наместо панична реакција, менаџерите на Волгринс направиле нешто значително необично за дадената ситуација. Одлучиле да размислат. Лазејќи на почетокот, Волгринс започнала д а е кс п е р и м е н т и р а с о и н т е р н е тстраницата, додека истовремено се впуштиле во интензивен дијалог во внатрешноста на компанијата и дебата во врска со импликациите на интернетработењето, с$ во контекст на нивниот необичен Концепт на ежот. Како ќе се вклопи Интернетот во нашиот концепт за достапни аптеки? Како можеме да го поврземе со нашиот економски именител – профит по посета на купувач? Како да се искористи Интернетот за да го подобриме она што го работиме подобро од која било друга компанија во светот и тоа на толку страствен начин. Менаџерите на Волгринс го профатиле Парадоксот Стокдејл. Имаме непоколеблива верба во тоа дека ќе опстанеме во интернет-светот, и тоа како одлична компанија, но исто така мораме да се соочиме со суровата вистина во врска со Интернетот. Еден од менаџерите на Волгринс раскажа интересна приказна за својот исклучителен момент во историјата на нивното работење. „Ах, Волгринс, тие се премногу стари и бавни за интернет-светот. Тие едноставно ќе бидат надминати“. Луѓето од Волгринс, иако навредени од овој арогантен коментар, никогаш не размислувале сериозно да одговорат на провокацијата. Еден од извршните менаџери одговорил: „Ајде ние мирно да продолжиме да го работиме она што треба да го работиме, и наскоро ќе им

стане јасно дека се намериле на погрешен противник“. А потоа малку го забрзале (чекорот), и почнале да бараат начин за поврзување на Интернетот со сопствениот софистициран модел и, на крајот, со својот концепт на достапност. Пополнете го рецептот по пат на Интернет, седнете во својот автомобил и појдете до својот локален Волгринс „драјвин“ (во кој било град да сте во тој момент), провозете се покрај шалтерот, застанувајќи само на момент за да го подигнете својот лек или препарат. Или, ако ви е позгодно, можете да побарате испорака на домашна адреса. Немаше никаква агресивна реклама, никакво фалење, нити расфрлање – само мирно, осмислено разбирање на ситуацијата зад која следат мирни, смислени чекори напред. А потоа конечно (трк!) – Волгринс заиграла на големо, лансирајќи интернет-страница која била подеднакво софистицирана и добро дизајнирана како и поголемиот број страници на изворните интернет-компании. Токму пред пишувањето на ова поглавје, во октомври 2000 година ја посетивме страницата на Волгринс.ком. Откривме дека е едноставен за користење со ситемот на дистрибуција и испорака подеднакво доверлив како и кај Амазон.ком (кој во тоа време претставуваше владејачки шампион на електронската трговија, екомерција). Точно една година по натписот во списанието „Форбс“, Волгринс пронашла начин како да го искористи Интернетот за постигнување поголем замаец, што ја правеше незапирлива. На својата интернет-страница имаа објавено голем број нови работни места, за да можат да го поддржат својот континуиран пораст. Од критичната точка, во 1999 година, кога беа загрозени од новонастанатите интернет-компании, акциите на Волгринс ја удвоија својата вредност за само една година. А што се случи со компанијата Драгстор.ком? Продолжила да трупа сериозни губитоци и била приморана на масовни отпуштања за да ги намали трошоците. На својот врв, нешто повеќе од една година пред пишувањето на оваа книга, акциите на Драгстор.ком се продавале по цена дваесет и шест пати поголема отколку во време на пишувањето. Компанијата ја загубила речиси целокупната иницијална вредност. И додека Волгринс прво лазела, за да почне да оди и на крајот да трча, Драгстор.ком почетното трчање го претворила во одење и на крајот во лазење. Можеби Драгстор.ком ќе успее да пронајде некој траен модел и можеби ќе стане одлична компанија. Но, тоа нема да се случи со помошта на најмодерната технологија, фалби и ирационалниот пазар на акции. Драгстор.ком ќе стане одлична компанија доколку пронајде начин да ја примени технологијата на еден кохерентен концепт, кој го одразува разбирањето на трите круга.

(Продолжува) Во утрешниот број: технологијата и концептот на ежот Книгата „Од добри до одлични“, во издание на Publisher, може да ја купите во книжарница Три во ГТЦ, Скопје.

к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с