581-22.08.2012 kor

среда. 22 август 2012 чет. max. 370 C min. 160 C

пет. max. 370 C min. 160 C

саб. max. 360 C min. 160 C

МБИ 10

1.829,78

-0,54%

Извор: Македонска Берза

МБИД

1.760,73

-0,10%

ОМБ

118,70

+0,14%

ЕМУ

€

61,52

САД

$

50,71

Курсна листа на Народна банка на Македонија

Колку степени според Рикер е силен владиниот земјотрес? }7 СДСМ: за 5 години и Се празни касата на Домашното вмровците ќе се срамат од Окта, Макпетрол и производство на месо делови на „Скопје 2014“! }7 Топлификација }11 пред замирање }4-5 Речиси една милијарда евра годишно за вработувања во администрација! До кога? }6 www.kapital.mk

број 581 | година 3 | цена 20 ден. | тел. 3 298 110 | факс. 3 298 111

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

БИзНИСОТ пРеД БаНКРОТ, НеМа НОвИ КРеДИТИ за вРаќање На СТаРИТе

Балканските авиопревозници во тешки загуби? }13

стр.

2-3

В.Британија

£

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

“ ЗОРАН МИлАНОВИќ

www.kapital.mk

премиер на Хрватска

среда 22/08/2012

КОМЕНТАР

Габриела Делова gabriela.delova@kapital.mk

Кој е тој Усул?

Д

еновиве по социјалните мрежи најсподелувана изрека е онаа „Кој е тој Усул, мајка ми постојано ми вели да пијам со него?“. Се чини и нашата Влада с$ уште не се запознала со овој Усул, барем кога станува збор за администрацијата. Можеби помалку добрата страна во тоа да се има млада и енергична влада е тоа што најверојатно, до нив не стигнале старите изреки како оваа за Усул. С$ што се работи со усул е добро, с$ што е претерено е лошо, честопати велат старите. А кај нас работите во администрацијата се повеќе од претерани. Во услови кога веќе секоја годинa ни е или предизборна или изборна, на вработувањата им нема крај. Државниот апарат без усул се зголемува. Јасно е дека во услови на криза единственото ветување кое може да го даде Владата предизборно е вработувањето. А кога и приватниот сектор е на колена, а инвестициите стојат само во најава, единствен излез за вработувањата е државната и јавната администрација. И додека загрижува фактот за економските последици кои ги предизвикува прекумерното вработување (кога државата почнува да се задолжува за да ја исплати плејадата од војници кои ги вдомила на државна сметка), можеби уште повеќе треба да загрижува социјалната димензија на овој феномен. На младите с$ поатрактивна им е службеничката работа отколку градење сопствена кариера или кариера во приватна фирма. Оние амбициозните пак, веќе одамна ја „прочитаа“ политиката на Владата, па се вработија во друга држава или пак, во нашава, ама за странска фирма. Останатите чекаат на државна работа, а во меѓувреме, наместо работа во приватниот сектор, полесно им е да магистрираат и да докторираат. Логиката дека секои избори носат нови вработувања веќе е јасна, но јасна ли е онаа дека прекумерното вработување во администрација честопати носи до државен банкрот? Примерите, барем последните неколку години, ни се пред очи. И ако во случајот со дечкото кој го бара Усул на социјалните мрежи јасно е дека пиењето без усул води до алкохолизам, по логика на нештата, дијагнозата за нашето општество од прекумерни вработувања е бирократизирано општество. А Алберт Анштајн веќе одамна проценил: „Бирократијата е смрт за секоја добра работа“.

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

> БРОЈКА

Очигледно сите сме препуштени на случајот, а државата која е препуштена на случајот е случајна држава.

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

42

илјади евра дополнителна наплата на царински давачки, поради погрешно тарифирање на течен нафтен гас очекува царинската испостава од Куманово. Минатата недела царинските службеници при дополнителна контрола на документација поднесена за фирма од Велес, открија обид за избегнување на плаќање на царински давачки врз основа на погрешно тарифирање во 29 царински декларации.

Презентација на бизнис-можностите на Македонија во Мајами

Н

а 31 август премиерот Никола Груевски, заедно со министрите за финансии, Зоран Ставрески, за странски инвестиции, Бил Павлески, амбасадорот на Македонија во САД, Зоран Јолевски и Виктор Мизо, директорот на Дирекцијата за технолошки и развојни зони, ќе присуствуваат на деловен настан во Мајами, Флорида, кој е организиран од тамошната комора и кој носи наслов „Македонија: европска земја на можности“. Деловниот форум ги таргетира компаниите од секторите производство, медицина, фармацевтска индустрија, биотехнологија, преработка на храна, известиции во недвижности, електроника, туризам, финансии, френшајзинг, телекомуникации, образовение, увоз-извоз и истражување и развој. Форумот ќе се одржи во хотелот Хилтон во центарот на градот. Учеството чини 25 долари по човек, а обраќања ќе имаат сите претставници на македонската делегација.

Бизнисот пред банкрот, нема нови кредити за враќање на старите

Многу компании ќе дојдат пред банкрот бидејќи Народната банка забранува рефинансирање на кредитите со задолжување во други банки, коментираат бизнисмените откако гувернерот Димитар Богов неодамна во јавноста изјави дека нема да се толерираат вакви операции Александар Јанев

М

aleksandar.janev@kapital.mk

ногу компании ќе дојдат пред банкрот бидејќи Народната банка забранува рефинансирање на кредитите со задолжувања во други банки, коментираат бизнисмените откако гувернерот Димитар Богов неодамна во јавноста изјави дека нема да се толерираат вакви операции. Тој дури и лично ги предупредил банкарите дека овие постапки се спротивни на домашната банкарска регулатива и како такви ќе бидат санкционирани. Меѓутоа, менаџерите коментираат дека во време кога

економијата е удавена во неликвидност, рефинансирањето на долговите кон банките е клучно за да им помогне на компаниите да ја преживеат кризата. „Има многу компании коишто се заглавени во банките, нема работа и отплатата на ратите за кредитите оди многу тешко. Затоа сметам дека во вакво време најважно е банките да бидат пофлексибилни. Зошто да се забранува рефининсирање на кредитите кога со тоа се пролонгираат обврските и им се дава можност на компаниите полесно да ги пребродат финансиските проблеми. Знам многу фирми што имаат вакви проблеми. Можеби тоа е

спротивно на банкарската регулатива, но за бизнисот е единствен излез да не дојде до блокирање и банкрот“, вели Ангел Димитров, директор на текстилната компанија Мода од Свети Николе. Банкарите велат дека најголем дел од кредитните барања се токму за рефинансирање на кредитите или пак за затворање на стари долгови во други банки. Гувернерот Богов неодамна потврди дека имало вакви обиди, но тие сега биле с$ поретки. „Точно е дека банките правеа такви работи, меѓутоа последниве години се обидуваме да ја елиминираме ваквата практика. Минатата година во неколку контроли јас отидов лично и ги предупредив банките дека нема да го толерираме тоа и сметам дека кај банките има корекција. Не би рекол дека ваквите рефинансирања што се скриени се од некој голем обем, така што не гледам некој ризик“, изјави неодамна Богов. Според гувернерот, регулативата оневозможува да се прави такво рефинансирање. Доколку се прави рефинансирање на некој долг, односно се

РЕГИОНАЛНИ ПАРТНЕРИ НА КАПИТАЛ

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

РЕКЛАМА И ОГЛАСИ: Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Гордана Михајловска ++389 2 3298 110/ лок:202; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

3 > БРОЈКА

2.500

студенти студираат на 13 факултети на Штипскиот универзитет. Ректорот на Универзитетот, Саша Митрев, вели дека е задоволен што во првиот уписен рок имаат запишано поголем број студенти на техничките факултети, бидејќи на овие факултети запишани се 1.800 студенти, а на оние од општествените науки околу 600. Штип по отворањето на неколкуте факултети станува с$ поинтересно место за студирање за студентите од Источна Македонија.

ставрески: Владата нема да ги зголеми даноците

В

ладата нема да ја менува фискалната политика и нема да дозволи зголемување на даноците, вклучувајќи го и данокот на додадена вредност (ДДВ), истакна министерот за финансии, Зоран Ставрески. Тој признава дека во услови на криза Владата се соочува со искушенија за обезбедување доволно пари во Буџетот, но тврди дека како Влада остауваат на определбата, Буџетот и фискалната политика да се движат во правец без да предизвикаат дополнителен товар врз стопанството и граѓаните. „Речиси сите земји во Европската унија ги зголемија даноците. Најдобро е ако можеме да издржиме, да нема зголемување на даноците, затоа што и така стопанството и граѓаните се соочуваат со сериозни предизвици. Предизвик е тоа да се направи во овие времиња затоа што економијата и динамиката се такви што налагаат внимателно трошење на средствата и внимателно

> БРОЈКА

прибирање на приходите. Но, тоа е определба на оваа Влада, политиката на незголемување на даноците и ние ќе останеме на таа политика“, вели Ставрески. Според него, Буџетот е скроен во насока да ја помогне ликвидноста на стопанството и да делува контрациклично, најавувајќи дека с$ уште не размислуваат за ребаланс. Ставрески објаснува дека с$ уште е неизвесно дали домашната економија е во рецесија, потенцирајќи дека во втората половина на септември ќе бидат објавени податоците за БДП за вториот квартал од годинава. „Индустриското производство веќе девети месец е во негатива но, ние сме имале периоди кога и со негативно индустриско производство сме имале благо позитивен БДП. Не ја исклучувам можноста за негативен БДП затоа што индустриското производство партиципира со 20% во вкупното БДП“, потенцира Ставрески.

лидери

1,4

милиони евра се намали основната главнина на текстилната компанија Тетекс од Тетово, со повлекување на 28.803 сопствени обични акции на компанијата со номинална вредност од 50,40 евра по акција. Основната главнина на Тетекс по намалувањето е 21 милион евра поделена на 427.984 обични акции, објавува Македонска берза. Согласно со поднесената пријава, Центарлниот регистар на Македонија ја запиша промената – намалување на основна главнина на компанијата.

победник и губитник ПОБЕДНИК

+

ЃОРГЕ ИВАНОВ

Ш

колата за млади лидери, чиј покровител е претседателот на државата, годинава собра уште повеќе бизнисмени, научници, млади и политичари од земјава и од светот

ПЕТАР сТОЈчЕВ

Б

угарскиот пливач е најверниот и најупорен поддржувач на Охридскиот маратон, на кој триумфираше по 11-ти пат, овој пат и со нов рекорд на патеката Климе Савин

не им беше денот

Регулативата оневозможува да се прави такво рефинансирање. Доколку се прави рефинансирање на некој долг, односно се бараат нови рокови за отплата и нови каматни стапки, тоа соодветно се рефлектира на износот на резервациите што ги издвојуваат банките. бараат нови рокови за отплата и нови каматни стапки, тоа соодветно се рефлектира на износот на резервациите што ги издвојуваат банките. Ексгувернерот Љубе Трпески признава дека со ваквата политика многу фирми се изложени на ризик да бидат блокирани, меѓутоа, тој објаснува дека ова е светска практика. „Штом една компанија не може да го враќа кредитот во една банка, тоа значи дека не е кредитоспособна и затоа не се толерира задолжување во друга банка за да се вратат старите долгови. Доколку некоја банка нуди подобри услови за задолжување, а компанијата веќе има кредит во друга банка, тогаш може да се врати стариот кредит, па да се побара нов. Тоа е дозволено“, изјави Трпески. Дел од економистите коментираат дека со ваквите постапки се искривува сликата за износот на лошите кредити, кои подлежат на поголеми резервации од банките како обезбедување за загубите што би можеле да ги претрпат. Според проценките, износот на лоши кредити веројатно е поголем од тоа што статистичките податоци го објавуваат. Според официјалната статистика, лошите кредити постојано растат. Банките не можат да наплатат речиси 340 милиони евра дадени кредити, што е околу 10% од

вкупното кредитно портфолио, покажуваат последните податоци за април што ги објави Народната банка. Неликвидноста на компаниите и намалениот обем на работа им создаваат проблеми на бизнисмените навреме да ги враќаат кредитите во банките, а како што се продлабочува кризата во економијата, овој проблем станува с$ поизразен. Поголем дел од лошите кредити доаѓаат од бизнис-секторот, односно 235 милиони евра се спорни за наплата од компаниите, додека граѓаните не можат да вратат приближно 100 милиони евра. Банкарите коментираат дека најпроблематични должници се компаниите што се занимаваат со угостителство, трговските и земјоделските фирми. „Бизнис-секторот се соочува со сериозни финансиски проблеми, компаниите го намалуваат производството, немаат доволно пари и поради тоа бараат кредити само за надминување на тековните ликвидносни проблеми. Сите кредити што се бараат во последно време, се за рефинансирање. Земаат од една банка за да вратат кредит во друга и тоа ги одржува во живот, но нема инвестициски циклус кој може да обезбеди стабилен развој. Во такви услови, кредитирањето мора да се одвива многу претпазливо. Главна причина што наплатата на кредитите оди

тешко, е што и самите компании не можат да си ги наплатат побарувањата, како од државата, така и од нивните партнери“, оценуваат банкарите. Статистичките податоци за рапиден пораст на лошите кредити се очекувани бидејќи гувернерот на Народната банка уште кога се појавија првите знаци дека кризата се врати во домашната економија, предупреди дека банките ќе се соочат со сериозни проблеми при наплатата на кредитите поради падот на производството и извозот на македонски производи. Тој неодамна изјави дека лошите кредити годинава ќе пораснат за околу два до три процентни поени, што негативно би се одразило врз профитабилноста на банките, но не и врз стабилноста. Мрачното сценарио од стрестестовите на Народната банка, кое предвидува остварување на најцрните прогнози за банкрот на грчката економија и длабока рецесија во Европа, покажува дека банките во тој случај не ќе можат да наплатат 27,6% од кредитите дадени на компаниите и 21,8% од кредитите што ги пласирале кај граѓаните. Во пари, тоа значи дека лошите кредити на ниво на цел банкарски ситем ќе достигнат вредност од дури 850 милиони евра. Гувернерот уверува дека дури и во најцрните сценарија банките ќе останат стабилни.

ЖОЗЕ МАНуЕл БАРОсО

А

ргентина поднесе тужба против Европската унија во Светската трговска организација, бидејќи е лута што Шпанија го ограничувала увозот на аргентински биодизел

Поетот Никола Маџиров е добитник на австриска литерарна стипендија, која вклучува и книжевен престој во текот на овој месец како автор-гостин во Куќата за писатели во Грац, во Австрија. Маџиров ќе учествува на меѓународното читање наречено „Мал туѓинец“ НИКОлА заедно со поети и прозни МАџИРОВ автори од Конго, Турција и од Србија. Неговите песни ќе се читаат на македонски и во превод на германски јазик. Ова читање е во рамките на еден од најзначајните австриски музичко-поетски настани, Меѓународниот фестивал за современи музички стилови и култура Муртон, на кој годинава настапуваат и норвешкиот пијанист Буге Веселтофт, познат по соработките со Јан Гарбарек, Џон Скофилд, Били Кобам и други светски џез-имиња, францускиот трубач од швајцарско потекло Ерик Трифо и др. Маџиров е добитник на престижни награди од областа на литературата, а неговата поезија е преведена на многу странски јазици.

_

ГуБИТНИК Политичката битка што ја започна премиерот на Романија против претседателот Трајан Басеску се заканува да ја доведе државата до раб на граѓанска војна. Романија веќе е во тешка економска и политичка криза, но загрозена е и стабилноста на државата. Закочено е функционирањето на земјата во секоја смисла, ВИКТОР ПОНТА но најмногу е погодена економијата. Иако Понта го симна Басеску од претседателската функција, битката не заврши. Резултатите од референдумот за отстранување од функцијата на романскиот претседател Трајан Басеску сега се неважечки. Така одлучи Уставниот суд, па сега Басеску се очекува да се врати во претседателската палата Котрочени. Привремениот претседател на Романија, Крин Антонеску пак, соопшти дека одлуката на судот е неправедна, со што повторно се замати политичката слика во земјата.

мисла на денот

ИлИЈА МЕРџАНОВсКИ

K

ошаркарската репрезентација остана без неколку важни првотимци, што е голем удар пред Европското првенство в година, бидејќи младите с$ уште не се на ниво на задачата

СÉ додека вашата главна преокупација е миСлењето, миСлете барем на големи нешта.

Доналд Трамп американски магнат

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

фото на денот...

во кои муслимански земји се пие најмногу алкохол?

И

стражувањето на „Економист“ покажува дека најмногу алкохол од муслиманските земји се пие во Либан, и тоа по околу 2,23 литри чист алкохол по жител. Во оваа земја алкохолот се пие легално. Најмалку алкохол се пие во Пакистан, но таму тоа е забрането.

светот низ медиумите... Република

Цената на месото во Бугарија незапирливо расте, а државата бавно и безуспешно бара механизми за да спречи уште еден голем удар врз стандардот на граѓаните. Според софискиот весник, слабата реколта на пченицата и на сончогледот дополнително ќе ги поскапи и другите прехранбени производи.

lll

Financial Times

амир надир, турскиот бизнисмен од Северен кипар, е на насловната страница на британските бизнисмедиуми по аферата со проневера на поголема сума фунти, кои се переле преку офшор-сметки во кипар.

lll

The Boston Globe

образовниот систем и во Сад трпи удари. Последното брање од федералното министерство за евалуација на наставниот кадар во Масачусетс не е исполнето во целост, а тоа е случај и со други сојузни држави. недостигот од средства се смета како клучен проблем.

С

И

грачи со цртежи по телата чекаат да учествуваат во манифестацијата по повод годишниот фестивал на жетвата во индискиот град Кочи. Секоја година учесниците ги цртаат своите тела за да се заблагодарат за богатата жетва.

: о н З о Л к анд а

Македонија ќе остан домашно производст 7%

е паднато производството на месо во 2011 година во однос на претходната година

262,8

милиони евра чинеше увозот на храна во првата половина од 2012 годинаа

4%

е пораснат уѕвозот на храна во 2012 година во однос на истиот период од 2011 година

lll

ги снема овците од планините, луѓето од градовите, на ред се свињите

Gulf News

Противофанзивата на сириската армија остави пустош меѓу цивилното население. Според дубајскиот весник, овој настан го одолжува крајот на конфликтот, во кој само досега загинаа неколку десетици илјади луѓе.

lll

www.kapital.mk 1 2 3 4

НАЈЧИТАНО НА WEB... Во Струмица се гради најголемиот спа центар во земјата Колку степени, според Рикер, е силен владиниот земјотрес? Обезбедени 46,4 милиони евра за пруга кон Бугарија Разбуди се!: Предлог законот за бранителите се коси со Охридскиот договор

И тие ретките производители на свежо месо во земјава се закануваат со целосно уништување на сточниот фонд и затворање на фармите ако не се најде начин да добијат поевтина сточна храна. Таа само годинава е поскапена за 50%. Во меѓувреме, се излеваат стотици милиони евра годишно за увоз на храна дејан азески

И

dejan.azeskI@kapital.mk

тно е потребно државата да ги принуди сите инволвирани во месопроизводството да седнат на иста маса и да се договорат за интервентен увоз на добиточна храна. Велам државата, бидејќи нема друга обединувачка сила која во моментов може да го стори тоа. Инаку, прашање е до кога јас ќе можам на Веро и на Тинекс да им продавам пиле по 150 денари, чие производство ме чини 140 денари. Можеби не им изгледа страшно што ќе пропаднат неколку фарми, но треба да се земе предвид и дека сегашните 30 милиони евра кои одат на увоз на пилешко месо тогаш ќе станат 60 милиони евра. Ова е ситуацијата со која во моментов

се соочува Тони Димовски од фирмата Макпиле, која одгледува бројлери. Неговата судбина ја делат уште неколку фарми во земјава, кои се на работ на опстанок поради драстично зголемени трошоци по поскапувањето на сточната храна. Доколку и тие згаснат, целосно ќе исчезне производството на домашно месо во Македонија, што ќе биде поразително за земјата која изобилува со предуслови за производство на месо и на добиточна храна. Фармерите веќе трупаат загуби и поголем дел од нив планираат затворање на фармите. Ова го потврдуваат и податоците од Заводот за статистика, според кои за 7% е паднато производството на месо во 2011 во однос на 2010 година, а според фармерите, состојбата годинава е многу полоша. Производството на говедско месо од 5.301 тон во 2011

Пилињата ги снема, истата судбина ги чека свињите и кравите

„Капитал“ пред осум месеци ексклузивно ја објави приказната за одгледувачите на бројлери (кокошки наменети исклучиво за месо) и нивната судбина. Во тој период за само шест месеци со пропаѓањето на Пилко исчезнаа повеќе од еден милион бројлери кои годишно се произведуваа во земјава. Производството на пилешко месо за 2011 година е паднато за 50% во однос на 2010 година. Пропаднаа 10 фарми за одгледување бројлери со капацитет меѓу 5.000 и 10.000 пилиња месечно и маркетите повторно се наполнија со хрватски и со словенечки кокошки, за кои од земјава се одлеваат по 30 милиони евра годишно. Според фармерите, ако не паднат цените на храната, ќе отидат и свињите и кравите. година е намалено за 13%, а на живинско месо дури за 50%. Во исто време, Македонија увезе храна во првата половина од 2012 година во износ од 262,8 милиони евра, што е 4% повеќе во однос на првата половина од 2011 година и за 94% во однос на истиот период од 2005 година. Скапата добиточна храна,

ниските откупни цени, промашената жетва и зголемениот увоз на месо се најголемите проблеми на сточарите, кои единствен спас бараат во итен државен интервенционизам преку стоковите резерви или преку државен увоз на поголема количина добиточна храна по

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

ПроЦенки...

3 факти За...

1 60% 38%

милијарда смртни случаи во 21 век ќе бидат предизвикани од пушењето ако продолжи сегашниот тренд на пушење, објави британскиот медицински журнал „Лансет“

од мажите во Русија пушат, што ја прави земја со најголем број пушачи меѓу земјите во развој, покажа „Глобалното истражување за уживањето на тутунот кај возрасните“

од мажите во Египет се пушачи, но за оваа земја е карактеристично што расте бројот на пушачи поради револуцијата

владата итно да го намали ддв за храна на 0%

тони диМовСки

ПериЦа ивановСки Да увезуваме сточна храна и да ја даваме на фармерите по повластени цени мислам дека не е во согласност со принципите на пазарната економија, бидејќи тоа би го барале и текстилците и металурзите и сл. Единствено може да интервенираме од државните резерви, но тоа е мерка која се презема само во крајни случаи, односно кога нема доволно храна за прехрана на населението.

повластени цени. Перица Ивановски од Министерството за земјоделство вели дека состојбата се следи и доколку има потреба, државата ќе интервенира, но и дека при таков случај важат одредени правила. „Да увезуваме сточна храна и да ја даваме на фармерите по повластени цени не е во согласност со принципите на пазарната економија, бидејќи тоа би го барале и текстилците и металурзите и сл. Единствено може да интервенираме од државните резерви, но тоа е мерка која се презема само во крајни случаи, односно кога нема доволно храна за прехрана на населението“, вели Ивановски.

Фармерите се закануваат со уништување на сточниот фонд

На пазарот цената на различните типови сточна храна е порасната за околу 50% во однос на минатата година. Според поголемиот број фармери кои ги контактиравме, нерентабилното работење не може да трае вечно и поголем дел од нив ќе ги затворат фармите, без разлика на последиците. Каролина Видановска од краварската фарма Дуброво од Неготинско, која произведува по околу 200 машки телиња за продажба годишно, вели дека се наоѓаат пред најголемото искушение досега да ја затворат фармата.

Итно е потребно државата да ги принуди сите инволвирани во месопроизводството да седнат на иста маса и да се договорат за интервентен увоз на добиточна храна. Велам државата, бидејќи нема друга обединувачка сила која во моментов може да го стори тоа. Инаку, прашање е до кога јас ќе можам на Веро и на Тинекс да им продавам пиле по 150 денари, чие производство ме чини 140 денари. Можеби не им изгледа страшно што ќе пропаднат неколку фарми, но треба да се земе предвид и дека сегашните 30 милиони евра кои одат на увоз на пилешко месо тогаш ќе станат 60 милиони евра. „Неиздржливо. Од 21 денар килограм ќуспе за прехрана на кравите сега плаќаме 39 денари. По овие цени не само што не правиме профит, туку и трупаме загуби. Единственото што н$ држи отворени е надежта дека нешто во скоро време ќе се смени. Ако не, ќе направиме како и многу наши комшии од Неготинско, ќе ги ставиме кравите и телињата под нож. Можеби нема да заработуваме, ама барем нема да трупаме загуби“, вели Видановска. И кај одгледувачите на свињи состојбата е слична. Фармерите јавно се огласија дека за 60% помалиот род на јачменот во однос на минатата година и цената од 17 денари за килограм, која веројатно, ќе расте и во наредниот период, се причина за уништување на свињарството во земјава. Овие факти ги потврдуваат и од една од најголемите свињарски фарми во земјвата, ЗЗ Единство од Челопек, каде што кај производството на месо работат со загуби. „Економијата е едноставна, нема што да се коментира. Трошоците за добиточна храна во моментов се повисоки отколку излезниот производ и тоа не прави профит, туку загуби. На малите фармери им е полесно, тие побрзо можат да затворат и повторно да рестартираат фарма, а ние со повеќе од 10.000 свињи сме многу поинертни“, велат од Единство.

1.800 06/10 10/10 02/11 05/11 09/11 12/11 04/12 08/12

МБи 10 3.000

А

ко Владата има пари за рекламните спотови кои секојдневно ги гледаме по телевизиите и по весниците, тогаш мора да има пари и за да им помогне на граѓаните. Ако Владата нема проблем да финансира изградба на стотици споменици, скапи барокни фасади, жални врби и златни огради, тогаш не смее да остане глува на барањата на граѓаните и ДДВ на храната од 5% да го направи 0%, изјави Јовановски. СДСМ бара до крајот на годината Владата да се откаже од приходите од ДДВ за храна. „Тоа нема да го наруши буџетот, а ќе влијае на стабилизирање на цените на храната“, вели потпретседателот на СДСМ.

41

степен Целзиусов неделава ќе достигнат температурите во земјава, која повторно е зафатена од топлотен бран, што условува и висок УВ индекс. Според најавата од Управата за хидрометеоролошки работи, температурата во наредните три дена ќе се движи околу 41 степен Целзиусов. УВ индексот ќе биде 8 и 9. Освежување може да се очекува од понеделник.

150

Макпиле, одгледувач на бројлери

2.000

БерЗа

Зоран јовановСки

потпретседател на СДСМ

не без тво на месо Mинистерство за земјоделство

тоП веСти...

2.200

илјади гости од земјава и од странство го посетија „Струмица опен фестивал“, на кој во изминатите осум дена настапија над 200 учесници. Ликовни уметници, настапи на локални музички бендови, театарски претстави, филмски проекции, поетски читања и концерти на познати ѕвезди и музички групи од македонската и од странската естрада беа дел од понудата на фестивалот.

аБдуЛаќиМ адеМи

министер за заштита на животната средина

Секоја компанија да вработи управител за отпад

2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.819,85 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

Македонија на претпоследно место во екс-ју по договорените осигурителни премии

О

сигурителната индустрија на пазарите на Словенија, Хрватска, БиХ, Црна Гора, Македонија и Србија лани договори премии во вкупен износ од 4,29 милијарди евра од кои речиси половината (2,1 милијарди евра) се остварени од словенечките осигурителни компании или компании во словенечка сопственост, пишува „Пословни дневник“ од Загреб. На второ место се осигурителните компании од Хрватска со премии во износ од 1,22 милијарди евра, а на трето место е Србија со премии во износ од 562 милиони евра, иако станува збор за најголем пазар. Потоа следуваат Босна и Херцеговина со 249 милиони евра, Македонија со 111 милиони евра и на крајот е Црна Гора, во која тамошните 12 осигурителни компании имаат договорено премии во износ од 65 милиони евра. Словенечкиот и хрватскиот пазар и лани, но и во првата половина од годинава забележаа пад на премиите и во овие две земји рецесијата остави најголем траг. Словенечкиот пазар лани оствари 638 милиони евра премии во животното осигурување, што претставува пад од 2,7%, а Хрватска со минус од 1,1% оствари 324 милиони евра премии во овој вид осигурување. Иако Босна и Херцеговина и Македонија имаат мал износ на премиите, овие два пазари покажаа натпросечни стапки на раст.

Проект за поддршка за воведување еколошко означени производи и услуги во Македонија

В

о Министерството за животна средина и просторно планирање во тек е реализација на проектот за поддршка за воведување еколошка ознака на производи и услуги oд страна на производните и туристичко-сместувачките капацитети во Македонија за период од 2012 и 2013 година. „Еколошкото означување производи и услуги е значаен инструмент со кој може да се намали штетното влијание врз животната средина и врз природата предизвикано од производите и услугите за време на нивниот целосен животен циклус, од почетокот на дизајнирањето на производот, па с$ до грижата по неговото искористување, при што се остваруваат значителни заштеди на вода, хемиски супстанции и енергија, а воедно се намалува отпадот“, посочуваат од Министерството. Доделувањето еколошка ознака е доброволно и зависи од интересот на производителот на производот и на давателот на услугата. Еколошката ознака ја доделува Министерството за животна средина и просторно планирање врз основа на барање на правно и физичко лице, а на предлог на Комисијата за еколошка ознака, во согласност со Законот за животна средина и прописите донесени врз негова основа.

С

поред Законот за отпад, секоја компанија мора да има вработени управители со отпад или анагжирано лица за оваа дејност. Ова е европска практика што се применува и кај нас, изјави Адеми на доделувањето на новата група сертификати за управување со отпад, кои ги добија 78 лица. Обврска на идните управители со отпад е изготвување и спроведување годишна програма за правните лица, следење на тековната состојба во управувањето со отпадот, преземање активности и мерки за намалување и отстранување на создадениот отпад, изготвување извештаи за поголеми незгоди или хаварии кои можат да настанат при постапувањето со отпадот...

10/10

2.827,62 1.847,52

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК На Македонската берза Макстил вчера беше остварен промет од редовното МБИ 10 103,00 тргување од 72.155,85 евра. Прометот од редовното +2,78% +3 тргување со акции на 1.819,85 дневно ниво порасна за 2010/2012 Max. 2.827,62 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК со 14,04% МБИ 10 во споредбаMin. 2010/2012 1.847,52 претходниот трговски Стопанска банка ден, додека прометот од НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 1.819,85 270,00 тргување со обврзници Макстил бележи намалување од -4,26% 2010/2012 Max. 2.827,62 МБИ 10 -12 1,33%.

103,00 1.819,85 1.819,85 1.819,85 1.819,85 103,00

2010/2012 Min. МБИ 10 МБИ 10 МБИ 10 +3 НАЈГОЛЕМ DOW JONES ДОБИТНИК 2010/2012 Max. Макстил Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. Стопанска банка 2010/2012 ДОБИТНИКMin. НАЈГОЛЕМ

1.847,52

+2,78%

2.827,62 1.847,52 2.827,62 2.827,62 1.847,52 2.827,62 1.847,52 1.847,52

+3

+2,78%

270,00 103,00 103,00 103,00 103,00 +3 270,00 DOW JONES +3 +3

НАЈГОЛЕМ Макстил ДОБИТНИК НАЈГОЛЕМ Макстил ДОБИТНИК 13.000 Макстил -12 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Макстил 12.500 Стопанска банка +3 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500

-4,26% +2,78% +2,78% +2,78% +2,78% -4,26%

12.000 11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -12 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Стопанска банка Стопанска банка Стопанска банка DOW JONES

10.500

Стопанска банка 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

270,00 270,00 -12 270,00 270,00 -12

17/02

-4,26% -4,26% -4,26% -4,26%

13.500 13.000

-12 12.500 -12

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

13.271,64 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

-0,03%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.844,89 9.156,92 19/11 1.418,13 3.076,21 7.072,62 765,81

+0,35% -0,16% 17/02 -0,00% -0,01% +0,55% +0,88% -0,03%

05/10

03/01

13.271,64

05/10

19/11

03/01

17/02

19/11 03/01 17/02 Вредноста на 05/10 американските 05/10 19/11 03/01 17/02 07/07благо 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02 акции ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИпорасна на 13.271,64 Волстрит како резултат на FTSE 100евро на инвеститорите 5.844,89 +0,35% оптимизмот евро -0,03% долар Фунта Nikkei225 9.156,92 -0,16% дека челниците на еврозоната СТАПКА СТАПКА S&P 500 1.418,13 на овонеделниот состанок ќе-0,00% 13.271,64 Nasdaq 3.076,21 -0,01% ДРУГИ ПАЗАРИ постигнат напредок во однос 1,2356 1,2726 13.271,64 DAX +0,55% на прашањето за7.072,62 решавање на ПРОМЕНА ПРОМЕНА -0,03% 13.271,64 FTSE 100 5.844,89 +0,35% TOPIX 765,81 -0,03% +0,88% 13.271,64 должничката +0,00% -0,04% криза.

Nikkei225

9.156,92 -0,03% -0,16% -0,03% -0,00% Nasdaq 3.076,21 -0,01% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 7.072,62 +0,55% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.844,89 +0,35% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 765,81 +0,88% Nikkei225 9.156,92 -0,16% FTSE 100евро 5.844,89 +0,35% евро долар Фунта FTSE 100 5.844,89 +0,35% S&P 500 1.418,13 -0,00% Nikkei225 9.156,92 -0,16% FTSE 100 5.844,89 +0,35% ЗЛАТО Nikkei225 9.156,92 -0,16% СТАПКА Nasdaq 3.076,21 СТАПКА -0,01% S&P 500 1.418,13 -0,00% Nikkei225 9.156,92 -0,16% S&P 500 1.418,13 -0,00% ВАЛУТИ DAX 7.072,62 1,2356 +0,55% Nasdaq 3.076,21 -0,01% S&P 500 1.418,13 -0,00% 1,2726 Nasdaq 3.076,21 -0,01% TOPIX 765,81 ПРОМЕНА +0,88% DAX 7.072,62 +0,55% Nasdaq 3.076,21 -0,01% ПРОМЕНА DAX 7.072,62 +0,97% +0,55% евро долар TOPIX 765,81 +0,88% Фунта евро 7.072,62 DAX +0,55% TOPIX 765,81 +0,88% -0,04% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 +0,00% TOPIX 765,81 СТАПКА +0,88% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.10 1,2356 1,2726 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта S&P 500 1.418,13 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

други ПаЗари

1.638,70

VALUTI 114,47

£ €

Фунта евро -0,04% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2726

€ $

евро долар +0,00% +0,68% СТАПКА евро долар евро долар

1,2356 1,2356 1,2356 1,2356 +0,00% +0,00% +0,00% +0,00%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2726 1.638,70 ФЈУЧЕРСИ 1,2726 1,2726 -0,04% -0,04% -0,04% -0,04%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА +0,97% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.638,70 ФЈУЧЕРСИ 114,47 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.638,70 1.638,70 114,47 1.638,70 1.638,70

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

114,47 114,47 114,47 114,47

+0,97% +0,68%

+0,97% +0,97% +0,68% +0,97% +0,97%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент +0,68% +0,68% +0,68% +0,68%

ПодатоЦите Се од ПретХодниот ден до 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

воЛфганг ШојБЛе

министер за финансии на Германија

“

Можностите на ЕУ за обезбедување финансиска помош на Грција не се безгранични. Неодговорно е да се фрлаат пари во бездна.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика иванов-Јосиповиќ: односите меѓу Македонија и Хрватска се на одлично ниво

Б

лагодарност за отворената поддршка од Хрватска на самитот на НАТО во Чикаго и заложба за примена на позитивните искуства во надминувањето на хрватско-словенечкиот спор за паралелно движење во интеграциите и истовремено решавање на билатералните прашања, побара претседателот Ѓорге Иванов од својот хрватски колега, Иво Јосиповиќ. Претседателот Јосиповиќ, како што информираат од кабинетот на Иванов, порача дека Хрватска ќе продолжи да ја поддржува земјава во евроатлантските интеграции, притоа оценувајќи дека билатералните проблеми не смеат да влијаат во индивидуалниот пат на која било држава кон Европската унија. Двајцата претседатели ја истакнаа и важноста од регионалната соработка за унапредување на севкупните односи во регионот. Во тој контекст, беше разговарано за можностите за поврзување на Јадранско-јонската магистрала со Коридорот 10, како еден од инфраструктурните проекти од значење за сите држави во регионов, како и за политичка и економска поддршка од Европската унија на тој план.

„Разбуди се!“: предлог-законот за бранителите се коси со охридскиот договор

Д

одворување на некоја екстремна и маргинална група гласачи и бегање од одговорност за потписот врз Охридскиот рамковен договор или од гласот за амнестијата, вака граѓанската иницијатива „Разбуди се!“ го коментира обидот на ВМРО-ДПМНЕ за донесување нов закон за безбедносните сили инволвирани во конфликтот во 2001 година. Според нив, Охридскиот договор стана знак за рамноправност меѓу граѓаните на земјава, вклучително и двете страни учеснички во војната, покрај тоа што означи крај на конфликтот, спаси безброј животи, а стана дел и од Уставот.

тодоров ги промовираше топ 20-те најдобри доктори

М

инистерот за здравство, Никола Тодоров, ги презентираше првите 20 од „Клуб на 100 најдобри лекари“, кои во месец јули имаа најголем број бодови, најголем учинок и најголем број извршени сложени интервенции во установите каде што работат. Најголем број од докторите кои се најуспешни по овие критериуми доаѓаат од комплексот клиники Мајка тереза, информира Тодоров. „Тоа беше сложена математика по која се водевме за да го извршиме овој избор на најдобри лекари. Практично ја земавме поделбата на здравството на примарно, секундарно и терциерно ниво“, односно кампусот клиники Мајка Тереза, клиничките и општите болници“, изјави Тодоров. Најдобрите доктори ќе добијат посебно признание и уште една плата од 30.000 денари. На овој начин, вели Тодоров, дополнително ќе се валоризира работата на оние кои најмногу се залагаат во здравствените установи.

Речиси една милијарда евра годишно за вработувања во администрација! До кога? Од Владата информираат дека расходите по еден вработен во државните институции во просек изнесуваат 500.000 денари годишно, односно 8.000 евра, што значи дека 118 -те илјади административци, бројката која официјално ја соопшти министерот за администрација Иво Ивановски, годишно чинат речиси една милијарда евра народни пари Габриела Делова

Р

gabriela.delova@kapital.mk

ечиси една милијарда евра државата годишно троши на администрацијата. Ако се погледнат податоците во Буџетот, кои покажуваат дека расходите по еден вработен во државните институции во просек изнесуваат 500.000 денари годишно, односно 8.000 евра, тогаш 118.000 административци, бројката која официјално ја соопшти министерот за администрација, Иво Ивановски, годишно трошат, речиси една милијарда евра. И додека од година во година вработувањата на државна сметка постојано се зголемуваат, а континуирано Владата с$ повеќе се задолжува, наместо да се размислува за нивно стопирање, огласи за работа во државната и јавната администрација постојано се објавуваат. Само минатата недела Владата отвори конкурс за 70 слободни работни места во Генералниот секретаријат на Владата.

Неколку месеци претходно пак, конкурс за повеќе од 100 нови вработувања распиша општина Тетово. Во меѓувреме, речиси секоја институција и општина отворила барем по еден конкурс за тројца-четворица вработени. Дополнително, тука се и вишокот вработени детектирани во поголем број од институциите кои треба да бидат трансферирани. Не е целосно завршен ниту процесот на вработените, кои седат дома, а земаат плата. Згора на с$, се и новите вработувања кои ги вети премиерот Никола Груевски како антикризна мерка во услови на економската криза. Додека во сите држави намалувањето на администрацијата е единствен одговор на кризата, само кај нас антикризна мерка се вработувањата на државна сметка. Иако овие вработени нема да се вдомат во администрацијата, сепак и тие ќе бидат на товар на Буџетот, бидејќи ќе бидат финансирани преку проекти на Владата или

430 вработувања по Рамковен годинава?

Оваа година Секретаријатот за спроведување на Рамковниот договор најверојатно ќе вработи 430 лица. Ова може да се заклучи барем од средствата кои Владата ги одвојува за владината програма која се однесува на правичната застаптеност. Ако лани за програмата К5, односно програмата за правична застапеност, Владата одвоила 8,7 милиони евра, а притоа вработила 600 лица, тогаш со средствата од вкупно 6,4 милиони евра, по едноствана математичка операција, значи дека ќе вработи 430 лица. Во кои институции ќе се вдомат новите вработени по Рамковен засега с$ уште не е официјално одлучено. Остануваат само информациите од Секретаријатот од каде што брифираат дека најмала правична застаптеност има во јавната администрација. Во државните институции пак, брифират оттаму, правичната застапеност е речиси исполнета. општините. За ваквата политика на Владата, експертите веќе ги дадоа своите

8.000 118.000 2,7 евра изнесуваат расходите по вработен во администрација

административци е официјалната бројка

милијарди евра тежи Буџетот на Македонија

прогнози- најрадикалните одат дотаму што предвидуваат дека доколку не се застане со вработувањата, и Македонија ќе може да се соочи со банкрот. Немсто вработувања во администрацијата, тие бараат поттикнување на малите и средните претпријатија, кои, тврдат тие, најмногу влијаат на растот на вработеноста.

СДСМ: За 5 години и вмровците ќе се Најавените поскапувања на енергенсите & овозможија на опозицијата да додаде нови обвинувања на контото на власта за проектот „Скопје 2014“, кое не престанува да расте, исто како и процентот на сиромашни граѓани Максим Ристески maksim.risteski@kapital.mk

П

о 21 ден одмор, пратениците со нови сили се вратија на старата тема – „Скопје 2014“. Дебатата по иницијатива на опозицијата која беше прекината пред еден месец, кога всушност беа исцрпени сите поенти, пратениците на СДСМ

кои единствено останаа на листата пријавени дискутанти, ја освежија поврзувајќи ја со најавите за нови поскапувања на енергенсите. Ја обвинија Владата дека со уште поскапата струја, гориво и парно „ќе им ја земе и последната капка крв на граѓаните, додека самата безочно троши за

забеганиот проект ’Скопје 2014‘“. Пратеничката на СДСМ, Цветанка Иванова, за потенцирање на трагичноста на ситуацијата со растечката сиромаштија направила пресметка дека 600 илјади граѓани кои примаат социјална помош од 4.600 денари, со новите цени ќе треба да плаќаат по 3.000 денари само за струја, и при крајно рационално користење на основните електрични апарати. „По 5 или најмногу 10 години, кога ќе спласне еуфоријата околу ’Скопје 2014‘, пратениците на ВМРО-ДПМНЕ ќе се срамат, зашто овој проект ќе биде окарактеризиран како манифестација на севкупна моќ на една владејачка гарнитура која сета власт ја има во свои раце. Како безочно трошење без да се прашаат граѓаите. Како симбол на градење култура на два етноси – еден во центарот на Скопје, друг во Старата

чаршија“, набројуваше Иванова за на крајот да заклучи дека проектот „Скопје 2014“ не ја исполнува ниту својата основна намена, зашто, според неа, „не ја антиципира иднината, ниту пак објективно го прикажува минатото на македонскиот народ“. Пратеникот на СДСМ, Оливер Спасовски, рече дека со новите, повисоки цени на струјата, бензините и парното, и онака високиот процент на сиромашни и невработени луѓе ќе се зголеми. Обвини дека и во вакви услови државата продолжува недомаќински да ги троши парите што од граѓаните и фирмите ги собира по сите основи, првенствено со разни давачки и казни. „За ВМРО-ДПМНЕ подобро е да стави еден куп бронза и бетон во центарот на Скопје, отколку да донесе квалитетен закон за енергетска ефикасност, и да им помогне на најзагрозените

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ среда 22.08.2012

политика 7

Колку степени, според Рикер, е силен владиниот земјотрес? Обидот на ВМРО–ДПМНЕ преку најавата за закон за правата на бранителите да го релативизира скандалот во Слупчане отвори Пандорина кутија во која коалицискиот партнер ДУИ по којзнае кој пат се закани дека чашата е прелиена и дека ако законот помине, тие ќе ја напуштат владината коалиција. Катерина Синадиновска

А

katerina.sinadinovska@kapital.mk

ко помине законот за бранителите без во истиот да се вклучат правата на борците на ОНА и нивните семејства, ДУИ ќе излезе од Владата! Овој брифинг на висок партиски функционер на ДУИ ги наруши плановите на ВМРО–ДПМНЕ кои го најавија законот неколку дена по скандалот во Слупчане во обид да ја релативизраат неговата тежина. Но, лидерот на ДУИ и поранешен политички лидер на ОНА, Али Ахмети, денеска му ја освежува меморијата на партнерот, Никола Груевски - кога ја договарале Владата, наводно, премиерот ветил дека ова прашање, заедно со сите отворени прашања од 2001 година, ќе стои под тепих, оти немаат консензус како би се извел закон со кој и двете страни ќе бидат задоволни. Фактот дека не ВМРО–ДПМНЕ, туку токму ДУИ преку министерот за одбрана од нивните редови, Фатмир Бесими, ги оживеа духовите од 2001 година со свеченото поклонување на војници во униформи на АРМ пред спомениците на загинати борци на ОНА за ДУИ не е спорен. Тие тврдат дека тоа го направиле со висока цел - помирување и простување, па сега велат дека по тој нивен потег неприфатлив е закон со кој би се дале бенефиции само на бранителите. „На постојниот закон ќе поднесат амандмани и дека законот треба да има ново име, Закон за жртвите од конфликтот во 2001 година. Ако не се прифатат овие амандмани, тогаш ДУИ ќе ја напушти владината колиција. Со тоа би се загрозиле меѓуетничките односи и односите во владината колиција. Во таков случај, ДУИ ќе излезе од владата и ќе иницира предвремени избори заедно со локалните“, велат во ДУИ.

Избори!?

П о с л ед н ат а р е ч е н и ц а од б р и ф и н гот н а човекот близок до А х мети е ток му онаа најсимптоматичната – заканата дека ДУИ ќе иницира одржување на предвремени парламентарни избори заедно со локалните е едно од сценаријата за кои токму „Капитал“ пишуваше неодамна. По смртта на Арбен Џафери, идеолошкиот столб на ДПА, и во ситуација кога с$ уште рејтингот е доволно висок, ова е идеален момент за Ахмети да се одлучи на изборен мегдан кој би му донел

нова победа, но и можност да нанесе силен удар на ДПА и на нејзиниот лидер, Мендух Тачи. Во ДУИ велат дека во партијата сериозно разговарале за овие опции и дека нивната идеја се води од фактот што досега доволно долго толерирале. „Настанот во С лупчане се протолкува мошне погрешно. Воопшто не беше идејата да предизвика нов раздор и да ги поткопа меѓуетничките односи. Затоа, несфатливи се потезите на ВМРО–ДПМНЕ кои веднаш потоа излегоа со ваква верзија за законот. На бранителите, на нивните семејства им доликува да бидат емотивни, но тоа не важи за сериозни и одговорни политичари кои мора да гледаат напред. Затоа, сега нема враќање. Ако ова помине како што тие го замислиле, ние веќе нема да гледаме поента на нашето седење во Владата“, вели висок партиски извор од ДУИ за „Капитал“. Во ВМРО - ДПМНЕ практички избегнаа да одговорат на овие директни провокации од коалициониот партнер. Практички тие не одговорија ни каква ќе биде сега иднината на законот за бранители кој се уште не е влезен во собраниска процедура. Само кусо соопштија: „ВМРО - ДПМНЕ води принципиелна политика базирана на ставовите на партијата и на членството. Таа платформа и тие политиким добиваат легитимитет на избори. Чинови од типот на полагање на цвеќе во Слупчане не биле и не се дел од политички договор со ДУИ“.

Улогата на САД?

И среде целата бура во која влезе владиниот брод во Македонија, во официјална посета дојде помошникот-заменик државен секретар на САД и поранешен амбасадор во Скопје,

Поддршката која на Слупчане ја даде официјален Вашингтон и самото присуство на помошникот-заменик државен секретар на САД, Филип Рикер, во Македонија, кој оствари поединечни средби со премиерот Никола Груевски и со лидерот на ДУИ, Али Ахмети, го наметнува прашањето – колку е оваа закана посериозна од сите досега? Филип Рикер. На средбите со државниот врв, барем според официјалните изјави и брифинзи, не било отворено прашањето за Слупчане. Но, проценките на познавачите се дека и тоа како се зборувало на оваа тема, особено ако се има предвид фактот дека американската амбасада излезе со свој став за настанот. Според официјален Вашингтон, потегот на Бесими во Слупчане е одраз на визионерство и храбро лидерство во претставувањето и служењето на сите граѓани на Македонија. Американците оценија дека „визијата и патриотизмот на лидерите како Бесими се критични за процесот на залечување на раните кај двете страни од конфликтот“. Овие зборови очигледно, ги погодија во ВМРО–ДПМНЕ, кои не се воздржаа, иако во завиена форма, да порачаат дека Бесими: „Овој чин не е ни визионерство, ниту храбро лидерство, ниту патриотизам и освен ако зад него не стои друг план, тоа е само перчење пред сопствениот електорат со цел добивање краткорочни партиско-политички поени, а на сметка на довербата меѓу различните етнички заедници. Ниту во Република Македонија, ниту во која било држава во светот не може да се прифати како визионерски чин или лидерство

доколку униформирани членови на армијата се поклонат пред оние кои убиваа нивни колеги пред само единаесет години. Тоа може да биде само отворање стари рани, креирање емоционална болка кај населението, создавање лоша атмосфера, предизвикување револт и слично“, се велеше во реакцијата на партијата на Груевски. Денеска, по средбата со премиерот, Рикер одби да одговара на новинарски прашања. Изјави дека зборувале за вообичаените теми и дека е задоволен што наишол на „убаво, сончево и навистина топло време“. Поволната временска прогноза пак, не беше спомената во официјалното владино соопштение. „На средбата беа поздравени билатералните односи меѓу двете земји во секоја сфера од заемен интерес, се разговараше и за европските и за евроатланските интеграции и аспектите и деталите на интегративниот пат, со посебен фокус на претпристапниот дијалог на високо ниво. Соговорниците разговараа и за партнерските односи меѓу Република Македонија и Соединетите Американски Држави и соработката во учеството во мировните мисии под командата на НАТО“, информираа од Владата.

е срамат од делови на „Скопје 2014“! граѓани. Рековте 80 милиони евра ќе чини ’Скопје 2014‘, а испадна 500 милиони, од кои дел ќе исперете за уште еднаш да купите гласови на избори“, истакна Спасовски кој реторички апелираше до колегите од в ла дејачкото мнозинство „заеднички да најдат начин да ја вразумат Владата на Никола Груевски и да ги стопираат сите трансфери кои значат вложување во празно, пренасочувајќи ги во полза на граѓаните“. Во име на ВМРО-ДПМНЕ одговори пратеникот Димитар Стевананџија обвинувајќи ја опозицијата за лицемерие, зашто не реагирала кога во 2005 година премиер од СДСМ ја загрозил енергетската политика на државата: „Во 2005 година премиерот Владо Бучковски реши да ја продаде ЕСМ (Електростопанство на Македонија), кога сиромаштијата броеше

38%, а невработеноста 39% од граѓаните. Зошто тогаш не реагиравте вака? Она на што ве предупредивме во тоа време, дека последиците ќе се рефлектираат подоцна, еве, н$ стигна денес“, рече Стевананџија. Во својата контрареплика, Иванова истакна дека нема простор за такви споредби: „Кадар на ВМРО-ДПМНЕ, Игор Гиевски, ја води политиката на цената на струјата. Тој бара покачување од регулаторната комисија за енергетика, која, исто така, не е независна“, рече Иванова. Првата седница по одморот пратениците ја почнаа по еден час пауза, зашто веднаш по едноминутното молчење за починатитот пратеник Арбен Џафери, пратениците на ДПА побараа прекин, зашто с$ уште не било овозможено пренесување на дискусиите на пратениците Албанци на Собранискиот канал на мајчин јазик.

к

о

м

NA 26 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

ZDRAV @IVOT SPRAVETE SE SO STRESOT Vra}aweto na pointenzivni rabotni obvrski posle le`ernoto leto drasti~no go zgolemuvaat nivoto na stres. Ekspertite, lekarite, nutricionistite prepora~uvaat aktivnost so nesmaleno tempo pred doa|aweto na zimata!

Kapital vi pomaga kako polesno da gi nadminete stresnite sostojbi i da bidete aktivni i na povisoko energetsko nivo!

Koi fizi~ki aktivnosti mo`ete da gi praktikuvate za da go podobrite imunitetot?

Velosipedot go {titi srceto i krvnite sadovi. Zo{to da se dvi`ite na dve trkala?

Vitaminska podgotovka pred sezonata na grip i nastinki.

Top esenski namirnici koi ne smeete da gi propu{tite!

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 22.08.2012

9

Во Струмица се гради најголемиот спа центар во земјата Во октомври во Струмица би требало да почне со работа најголемиот спа-центар во Македонија и еден од најголемите на Балканот. Освен вообичаената понуда, овој спа-центар ќе располага и со термална вода, а е дел од големиот комплекс хотел Сириус Петре Димитров petre.dimitrov@kapital.mk

З

атворен базен, финска сауна, турска бања, џакузи, солена бања и соба, инфрацрвена сауна, соба за релаксација и масажа, фитнес... Ова се дел од содржините кои ќе ги нуди најголемиот спа-центар, кој веќе наголемо се гради во Струмица, кој ќе користи и термална вода. Спа-центарот ќе се протега на површина од 1.500 метри квадратни. „Површината е огромна, така што со секоја новина што ќе се појави на пазарот имаме можност да ја вметнеме во спа-центарот. Една од многу битните работи е и тоа што располагаме со термална вода. Со ископувањата што ги направивме во текот на претходните години дојдовме до термална вода на длабочина од 850 метри. Температурата на водата е 40 степени Целзиусови. Имаме испратено примероци во најпрестижните институти во Европа за потврдување на лековитите карактеристики на водата. По

претходните анализи што ги направивме во Македонија, водата е со навистина многу добар квалитет“, вели Наташа Шапковска, директор на хотелот Сириус, кој стои зад овој проект. Од Сирус објаснуваат дека се решиле на оваа инвестиција, бидејќи сметаат дека е добра бизнис-стратегија и за да ја зголемаат понудата на ваквиот тип услуги во земјава. „Во Македонија постојат хотели кои рекламираат спа-центри, но тие се далеку со помала површина, а со тоа и содржините кои се нудат се многу оскудни. По сите наши претходни истражувања што ги направивме на пазарот, како и посетата на голем број саеми во странство, сигурни сме дека изградбата на спа-центарот е добар бизнис и вистинска инвестиција“, вели Шапковска. Таргет-група за овој центар ќе бидат лица од сите возрасти. „За секој посетител има активност со која може да се занимава. Исто така, се фокусиравме и на

фамилијарните викенди, како и на спортските екипи. Тргнувајќи од тоа дека голем број македонски државјани ги посетуваат спа-центрите во Бугарија, па зошто да одат во странство кога сме убедени дека многу подобро ќе поминат кај нас, во Македонија. Со изградбата на спа-центарот секако дека ќе се зголеми и бројот на семинари, бројот на ноќевања, воопшто. Спа-центарот треба да почне со работа во октомври. Хотелот Сириус постои веќе 13 години, а негов сопственик е струмичкиот бизнисмен Мите Шапковски. Локацијата на која се наоѓа е идеална, 30 километри од македонско-грчката граница и само 20 километри од македонско-бугарската граница. Целокупната површина на која се протега хотелот е 70.000 метри квадратни. Хотелот располага со 120 соби, конгресна сала со капацитет до 250 лица, опремена со најсовремена опрема и бизнис-клуб за максимум 40 лица. Во склоп на хотелот работи и ресторанот Елегант и Кристалната сала, со капацитет до 500 лица. Во овој комплекс функционира и отворен летен базен. Следната година сопствениците планираат докомплетирање на целиот комплекс, со изградба на фудбалски терен, спортска сала и две тениски игралишта.

NA 12 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

“NOVI TEHNOLOGII ZA SOVREMENO @IVEEWE” “Kapital” vo ovoj specijalen dodatok Vi gi pretstavuva najnovite tehnolo{ki usovr{eni aparati koi sovremenoto `iveewe go podignaa na nivo na sovr{enstvo!

Analiza na pazarot - {to se nudi i {to se bara na makedonskiot pazar? Koi tehnolo{ki aparati, neophodni vo sovremenoto `iveewe, se najbarani od makedonskite potro{uva~i?

Koi se kriteriumite na makedonskiot potro{uva~ pri izborot na sovremeni tehnolo{ki aparati funkcionalnosta, energetskata efikasnost ili pak dizajnot i `elbata na kupuva~ite?

Kolkavo e vlijanieto na ve}e doka`anite brendovi so inovativni tehnologii vrz odlukata za kupuvawe?

Kolku se barani energetski efikasnite aparati na na{iot pazar i kakva e informiranosta na potro{uva~ite za “A” oznakata koja ja sodr`at ovie aparati?

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 компании пазари > БроЈка

Хрватските извозници бараат ниски царини и од ЦЕФТа и по влезот во ЕУ

Е

дна третина од земјоделскопрехранбените производи кои Хрватска ги извезува во БиХ ќе се царинат, дури и со над 20%, а просечната царина во Србија од 4,5% ќе се зголеми на 13,2%, по влезот на земјата во Европската унија. Ова го покажа анализата на Хрватската народна банка, што значително ќе ја намали конкурентноста на хрватските производи на пазарите на земјитечленки на ЦЕФТА (Албанија, БиХ, Црна Гора, Косово, Македонија, Молдавија, Србија). По влезот на Хрватска во Унијата престануваат да важат постоечките

трговски договори, од кои најважен е договорот со земјите-потписнички на ЦЕФТА, а ќе почне да се применува заедничката трговска политика на ЕУ. Вицепремиерот Невен Мимица најави дека од крајот на август, ЕУ во име на Хрватска ќе почне преговори со земјите на ЦЕФТА за задржување на нултите или најниските царини за хрватските производи. Хрватска на овие пазари пласира една петтина од својот извоз. Во 2011 година хрватскиот извоз во ЦЕФТА изнесуваше 1,84 милијарди евра и беше за 10,9% поголем од претходната година, а увозот од овие земји изнесуваше 964,4 милиони евра.

Вип со интензивни подготовки за пуштање на својата 3G мрежа

42

М

обилниот оператор на истото. Дополнително, Вип Вип извести дека прими решение од АЕК со кое се доби oдобрение за врши измена на oдобрението за користење радиофреквенции користење на радиофреквенции во копнено-мобилна служба во копнено мобилна служба и за КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ од радиофреквенцискиот опсег 880-890MHz/1710-1720MHz Банка 3м 6м 24м 36м опсег 1720-1730 MHz/1815-1825 и 925-935MHz/1805-1815MHz, Комерцијална банка 3,10% 4,00% 6,80% 7,00% MHz за обезбедување на јавни кои може да се користат и за НЛБ Тутунска банка 3,20% 4,05% 6,50%IMT-2000/UMTS 6,90% мобилни комуникациски мрежи терестријални Стопанска банка GSM 18003,20% 4,00% 6,65% и услуги согласно и системи. Со ова Вип ја6,85% заврши IMT-2000/UMTS стандардите3,00% формалната законска 6,00% постапка Шпаркасе банка 4,00% 5,50% на целата територија на 4,30% за оперирање Охридска банка 4,80% 5,50%со сопствена 6,00% 3G Република Македонија. мрежа. Техничките подготовки Прокредит банка 3,00% 3,80% 6,80% 6,90% Одобрението е издадено за ќе се одвиваат постапно по ТТК банка 3,20% 4,10% 6,70% 7,20% период од 10 години, со право региони на целата територија на Алфа банка 3,30% 4,20% 7,40% 7,60% на продолжување на важноста Република Македонија.

барања за одобрение за градба се доставени до општина Кочани откако е намален надоместокот за градежно земјиште, со важност до 31 јули. Седум од барањата се за комерцијални објекти, а 35 за индивидуално домување. Собрани се 23.225.749 денари, од кои 14.286.156 денари за комерцијални објекти, а 8.939.593 денари од индивидуално домување. Во 2011 година, приходот по основ на надоместок за уредување градежно земјиште изнесуваше 12.579.720 денари.

Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,20% 3,50% 4,00%

4,20% 4,80% 5,00%

5,70% 7,50% 8,00%

6,00% 8,00% 8,40%

Стопанска б. Битола Капитал банка

3,80% 3,50%

4,80% 4,50%

7,40% 7,00%

7,60% 8,00%

Обезбедени 46,4 милиони евра ,86% за пруга кон Бугарија

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка

пари се за делот Куманово-Бељаковце. Изградбата на ,75% Овие делницата од Бељаковце до Крива Паланка ќе чини околу 145 милиони евра, а од Крива Паланка до Деве Баир дури 332 милиони евра. Овие пари уште не се обезбедени

,58% Соња Јованова-наумовска

В

sonja.jovanova@kapita.mk

ладата обезбеди пари од Европската банка за обнова и развој за реализација на првата фаза а NASDAQ од изградбата на железничкиот Коридор 8 кон Бугарија. Вкупно 46,4 милиони евра се на располагање за рехабилитација и изградба на пругата Куманово-Бељаковце, зата во Сао долга 31 километар. Се очекува изградбата на делницата да почне во првиот квартал од 2013 година, а работите на терен да завршат за три до четири години. Министерот за финансии, Зоран Ставрески, најави дека тендерот за избор на мпании градежна компанија која ќе ја гради пругата ќе се објави во септември годинава, откако договорот за заемот со ЕБОР ќе помине во Собранието. „Станува збор за еден од најзначајните транспортни компании од коридори за железничката пруга од Куманово до Бељаковце, а во продолжение и делот од Бељаковце до Крива Паланка и од Крива Паланка до границата со Бугарија. Неговата изградба ќе придонесе да се

,01%

,34%

,32%

,00%

,02%

подобри конкурентноста на Македонија, да се обезбеди транспорт на стоки и луѓе со пониски трошоци и за уште една алтернативна транспортна рута за македонските производители и компании“, истакна Ставрески. ЕБОР обезбеди и грант од 2,5 милиони евра за да заврши проектната документација и да може да се аплицира и за втората фаза од проектот, кој опфаќа изградба на пругата од Бељаковце до Крива Паланка. Директорката за транспорт на ЕБОР, Сју Барет, при потпишувањето на договорот за заем со Владата истакна дека Коридорот 8 е клучен и стратешки за Македонија. Кога ќе биде завршен, ќе се протега од јадранскиот брег во Албанија преку Македонија до регионот на Црно Море во Бугарија, со што ќе се овозможи пристап и пократка рута до пристаништата. „Коридорот ќе отвори нова трговска рута и ќе ја подобри регионалната интеграција во полза на растот на Македонија и на нејзините соседи“, истакна Барет.

+

и на берзата

,10%

рани на

21.08.2012

Макстил РМДЕН 10 Фершпед ОКТА Македонски Телеком 21.08.2012

Стопанска банка Скопје Комерцијална банка ТТК Банка Кјуби Гранит

-

Според анализата на сегашната состојба во сообраќајот и во транспортот, неопходни се вложувањата во железничката инфраструктура, посебно во Коридорот 8, кој низ Македонија треба да има должина од 317 километри и да ги поврзе Драч– Тирана–Скопје–Софија–Бургас и Варна. Изградбата на делницата од Бељаковце до Крива Паланка ќе започне најдоцна во 2015 година, а ќе заврши во 2020 година. Се проценува дека ќе чини околу 145 милиони евра, од кои 2,5 милиони евра веќе се обезбедени како грант од ЕБОР со намена за изработка

нова цена

+2,78% 103,00 +0,94% 88,00 +0,12% 41.050,00 +0,1% 1.021,00 +0,05% 483,00 пад

-4,26% -2,56% -2,30% -0,91% -0,07%

нова цена

270 2.498,00 807,00 1.199,00 470,00

36м

3,60% 3,30% 3,45% 3,40%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90%

Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,50% 2,20% 2,00%

3,00% 2,90% 2,50%

4,00% 3,60% 3,65%

4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,20%

2,80% 2,80% 2,60% 2,50%

4,50% 4,10% 4,40% 4,00%

5,10% 4,50% 4,60% 4,50%

Euribor (EUR)

1м 0,13%

3м 0,32%

6м 0,59%

12м 0,86%

Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

0,13% 0,25% 0,03%

0,34% 0,45% 0,07%

0,65% 0,73% 0,17%

0,99% 1,07% 0,38%

1 недела 3,02%

1м 4,03%

3м 4,51%

Рочност СКИБОР

преку ноќ 2,05%

МКДОНИА

2,10%

на проектна документација, која треба да биде проценува дека оваа делница ќе чини 332 КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ готова до крајот на идната година.ОСНОВНИ За делот од милиони евра, кои треба да се обезбедат од ИПА, кам. стапкаинвестициска Стапка на инфлација Крива Паланка до Деве Баир, кој е најтежок и ЕБОРОсновна и од Европската банка.

5,20% Народна банка на Македонија 4,00% најскап, Министерството за транспорт поднесе Македонија има изградено само 154 километри барање до ИПА за обезбедување два милиони од железничката 12,00% пруга од Коридорот 8,13,40% што е Народна банка на Србија евра за изработка на основните проекти. половина од нејзината Народна Се банка на Хрватска 6,00% вкупна должина. 2,50% 3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

понеделник - 21.08.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка

3м 3,10% 3,20% 3,20%

6м 4,00% 4,05% 4,00%

24м 6,80% 6,50% 6,65%

36м 7,00% 6,90% 6,85%

Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,00% 4,30% 3,00% 3,20% 3,30% 3,20% 3,50% 4,00% 3,80%

4,00% 4,80% 3,80% 4,10% 4,20% 4,20% 4,80% 5,00% 4,80%

5,50% 5,50% 6,80% 6,70% 7,40% 5,70% 7,50% 8,00% 7,40%

6,00% 6,00% 6,90% 7,20% 7,60% 6,00% 8,00% 8,40% 7,60%

Капитал банка

3,50%

4,50%

7,00%

8,00%

3м

6м

24м

36м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,20%

2,80% 2,80%

4,50% 4,10%

5,10% 4,50%

Стопанска б. Битола Капитал банка

2,10% 2,20%

2,60% 2,50%

4,40% 4,00%

4,60% 4,50%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,13% 0,32% 0,59% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,13% 0,34% Нето вредност 0,65%

Инструмент

камата

Благајнички записи Ломбарден кредит

3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

Држава ЕМУ

Валута евро

Среден курс во 61,4953

САД В.Британија Швајцарија

долар фунта франк

49,8462 78,3230 51,1992

Канада Австралија

долар долар

50,4267 51,9869

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12.860.261,71

-2,48%

1 недела47.243.150,15 1м 3,02% 20.043.039,47 4,03% 25.224.270,30

3м 3,45% -0,59% 4,51% -1,02%

4,91%

-3,78%

-6,00%

-9,08%

-2,05%

-4,36%

49.233.560,62

-0,05%

0,61%

61.575.764,65 0,23% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,70%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,05% КБ Публикум - Балансиран 2,10% МКДОНИА КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

0,45% 24.284.393,00 0,73% 0,07% 37.799.174,13 0,17%

Иново Статус Акции

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

12м 0,86% 0,99% 1M 1,07%2,25% 0,38%1,17%

Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,25% Libor (CHF) 0,03% Илирика Глобал-Растечки пазари

КБ Публикум Паричен

24м

2,50% 2,40% 2,35% 2,10%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

6м

2,00% 1,80% 1,85% 1,70%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка

3м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

5,80%

-2,22%

-9,80%

1,87%

13.08.2012

5,93%

-7,83%

-4,29%

-2,53%

13.08.2012

-5,56%

-9,72%

-17,87%

-10,65%

13.08.2012

4,68%

5,59%

13.08.2012

-22,91%

-7,67%

13.08.2012

-8,22%

0,44%

13.08.2012

1,79%

4,14%

3,24%

13.08.2012

1,52%

3,17%

1,91%

13.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

11 > БроЈка

32 милиони евра обврски на прилепски Тутунски ќе се претворат во државен капитал

Н

а собранието на акционери што треба да се одржи викендов се очекува да биде донесена одлуката за ново претворање сега на 32,6 милиони евра обврски на прилепскиот Тутунски комбинат во државен капитал. Се очекува да биде изгласана одлуката за почнување на зделката акции за долг со кои Владата реши јавните давачки, односно парите за даноци и придонеси што ги должи комбинатот на државата да бидат заменети со зголемување на нејзините акции во компанијата од сегашните 72% на 79,2%. Комбинатот ќе издаде 637.778 обични акции со продажна цена од 51,13 евра по акција за познат купувач,

400

односно за Владата преку приватна понуда. Со оваа трета емисија на акции се врши зголемување на основната главнина на друштвото со непарични влогови по пат на приватна понуда, се вели во предлогодлуката што треба да биде донесена на акционерското собрание. Целта на издавањето на хартиите од вредност е да се претворат јавните давачки на Тутунски комбинат Прилеп кон државата во нејзин траен влог во комбинатот. Комбинатот лани имаше загуба од 20,5 милиони евра, преклани таа изнесуваше 5,9 милиони евра, а проценките велат дека пред овој потег кумулираните загуби на комбинатот се движат околу 60 милиони евра.

милиони денари од Буџетот Владата реши да ги потроши за реновирање на Универзалната сала во Скопје. Реконструкцијата се очекува да трае 18 месеци, а би стартувала на почетокот на следната година. Изработени се идеен, основен и изведбен проект кои заедно со останатата техничка документација, чекаат во општина Центар одобрение за градба, информира владиниот портпарол Александар Ѓорѓиев. Новиот објект ќе ги задоволи најсовремените аудиовизуелни стандарди. Поради автентичноста ќе биде задржан автентичниот изглед, ќе се зацврстува челичната и бетонската конструкција, а ќе се гради од енергетско ефикасни материјали. Со нови системи за климатизација и греење. Комплексот предвидува и подземен паркинг на две нивоа.

Како и со поскапи енергенси Окта, Макпетрол и Топлификација ги стопија профитите? Што регулираат мрежните правила?

И покрај с$ повисоката цена на топлинската енергија и на горивата, Окта, Макпетрол и Топлификација во првите шест месеци од годинава имаат полоши финансиски резулати во споредба со истиот период лани

Д

катерина попоска

На домашниот пазар Макпетрол продаде нафтени деривати во вредност од 184 милиони евра за шест месеци, што е за пет милиони евра повеќе во споредба со истиот период лани. На странските пазари пак, Макпетрол во првите шест месеци лани продаде горива за 60% помала добивка во споредба со истиот за 5,3 милиони евра, што е за два милиони период лани. За 6% паднаа и приходите од подобар резултат во споредба со годинава. продажба на Окта на домашниот и на странските Од компанијата нема образложение на што се пазари. Годинава Окта инкасираше 293 милиони должат полошите резултати во работењето во евра од продажба на нафтени деривати во услови кога Макпетрол с$ уште држи околу 50% Македонија и во странство, додека лани за ФЈУЧЕРСИ од малопродажбата на нафтени деривати, чии истиот период собра 312 милиони евра. цени рушат рекорди во последните неколку „Годината започна со неповолни временски НАФТА месеци. Бензините се доближуваат до 90 денари, услови, ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН со ГАС невобичаено студена зима и највисока цена на горивата во историјата на ниски температури со обилни врнежи од 96,82 2,82 независна Македонија. снег. Значајното зголемување на продажните Иако рафинеријата Окта првите шест месеци ги BRENT цени на нафтените деривати резултираше со ЗА ЗАТОПЛ. заврши со добивка од 3,3 милиони евра, тоа е 311 намалена побарувачка на пазарот“, пишува во 114,47

katerina.poposka@kapital.mk

вете енергетски компании кои котираат на Македонската берза во првото полугодие работеа полошо од лани. И покрај малиот раст на приходите од продажба, Макпетрол и Топлификација во првите шест месеци од годинава имаа загуба, односно помала добивка во МАКЕДОНСКА БЕРЗА споредба со првото полугодие лани. МБИ 10 дистрибутер на нафтени деривати Најголемиот во земјава, Макпетрол, првите шест месеци од 1.819,85 годинава ги заврши со загуба од речиси два МБИД милиони евра, наспроти позитивните 519.073 евра 1.759,05 остварени во истиот период лани. За 4% ОМБ оперативните приходи на компанијата. пораснаа

118,97

-0,54% -0,10% +0,14%

+0,89% +0,68%

+1,69% +0,58%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 21.08.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН 3.000 3.000 3.000МБИ10

МБИ 10 BELEX15 1.819,85 445,96 Главен индекс на Белградска берза МБИД CROBEX 1.759,05 1.695,41 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 118,97

SASX 10 -0,54% -0,67% 679,30

-0,10% SOFIX 323,88 +0,14% ATHEX

-0,34%

636,11

Главен индекс на Љубљанската берза

1630,10$/унца

15.337,50

29,02$/унца

1.730,00

7.509,75

355,00.$/унца

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

-0,67% -0,03%

NASDAQ 3.076,21

3.000 3.000 3.000

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил

-0,34%

2.400 2.400 2.400

+0,61%

FTSE 100 5.842,83

-0,03% +0,47% SWISS

DOW JONES

6.506,26

+1,58%

Главен индекс на Белградска берза 900,75$/бушел

+0,32%

1.800 1.800 1.800

07/10 07/10 07/1010/10 10/10 10/1002/11 02/11 02/1105/11 05/11 05/1109/11 09/11 09/1101/12 01/12 01/12

DOW JONES Прогрес 40,00 13.271,60

ЛЕСНА СУРОВА 96,82

BRENT 114,47

15,50

ЗЛАТО

Јединство Севојно +14,29% NASDAQ +3,18% -0,03% -0,01% 3.076,21 4.380,00

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

Дунав осигуравање -18,92% BRAZIL -12,92% BOVESPA

Чачанска банка

6.000,00

BRAZIL BOVESPA 0,00% +0,34% 59.283,09 АЗИЈА ИНДЕКСИ

0,00% +0,34% 59.283,09 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА 694,00

+29,03%

1630,10$/унца

СРЕБРО 29,02$/унца

БАКАР 7.509,75

-0,16%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 20,00

-0,02%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

+0,08%

+0,61%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

+1,10%

17.855,26 FTSE 100

5.842,83

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

+0,47%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

CAC 40 3.501,96

20,30

0,45

+0,61% 5.842,83БЕРЗА +0,32% ЉУБЉАНСКА 18,00

.

DAX КБМР 7.066,82 1.380,00

+0,32%

+49,50%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на ЛондонскаЉубљана берза Аеродром

10,00

SWISS Велана +0,47% -6,76% 6.506,26 950,00

+5,26%

0,00% -5,00%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

21.08.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,78% 103,00

0,00%

-0,16%

2,82

ЗА ЗАТОПЛ.

311

МЕТАЛИ

+0,44% +1,18% +1,1%

НИКЕЛ

15.337,50

АЛУМИНИУМ 1.730,00

ЧЕЛИК 355,00.$/унца

+1,69% +0,58%

0,00% +0,4% /

ПЧЕНКА 814,00$/бушел

ПЧЕНИЦА 900,75$/бушел

КАФЕ 1,65/бушел

СУРОВИНИ

+1,94% +0,70% +0,36%

КАКАО

2.404,00$/бушел

ШЕЌЕР 10,14

СОЈА 1.683,00$/бушел

-0,17% -1,76% +0,86%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Макстил SENG РМДЕН 10NIKKEI 225 +0,94% HANG 88,00 9.156,92 20.100,10 41.050,00 Фершпед Индекс +0,12% на најголемите јапонски компании Индекс на најголеми компании котирани на берзата Индекс на 20 најголеми и најликвидни одТокиска берза ОКТА компании +0,1% во 1.021,00 котирани на Хонг Конг швајцарскиот пазар на капитал Македонски Телеком +0,05% 483,00

SWISS 6.506,26

ПРИРОДЕН ГАС

+21,32%

Славонски инвестициски фонд ЕВРОПА ИНДЕКСИ -15,00% -13,94% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза Интереуропа

+0,89% +0,68%

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Диоки

Хотели Подгора

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

DAX 7.066,82

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 9.156,92 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 20.100,10 ДЕН ДО 15Ч.

3.501,96

ATHEX 636,11

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

-0,01% S&P 500 0,00% 1.418,14

NASDAQ 3.076,21

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

TOPIX CAC 40 765,26

Главен индекс на Сараевската берза 10,14

1.683,00$/бушел

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Електропромет

S&P 500 1.418,14

SASX 10 ШЕЌЕР 679,30

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

DAX13.271,60 Заеднички индекс 30 7.066,82

-0,34%

2.404,00$/бушел

Главен индекс на Љубљанската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

котирани на Македонска берза

+1,58%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

ATHEX 2.200 2.200 2.200 636,11 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

SBITOP 508,51

BELEX15 ПЧЕНИЦА 445,96

+0,34% +0,75%

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 59.283,09 323,88

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

CROBEX КАФЕ 1.695,41 1,65/бушел

-0,67% +0,70% SOFIX СОЈА -0,44% +0,36% 323,88

-0,01% -0,86%

814,00$/бушел

берзата, без финансиски компании

-0,44% 0,00%

SBITOP 508,51

124124 124

на пазарот на јавно поседувани друштва

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ +1,94% РЕГИОН

-0,17% -0,86% -1,76% +0,75% +0,86%

ПЧЕНКА

SASX 10 679,30

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

CAC 40 3.501,96

ЗЛАТО

2.600 2.600 2.600

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградска компании котирани на Њујоршка берза

CROBEX S&P 500 1.695,41 1.418,14

3.100 3.100 3.100

-0,17%

ОМБ ОМБ ОМБ

+0,10%

НИКЕЛ 120120 120 2.900 2.900 +0,44%2.900 0,00% 2.700 2.700 МАКЕДОНСКА БЕРЗА 2.700 116116 116 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.400 2.500 2.500 2.500 СРЕБРО МБИ 10 112112 112 +1,18%2.300 +0,4% 2.300 2.300 2.200 2.200 2.200 -0,54% 1.819,85 2.100 2.100 2.100 +0,75% 108 108 108 2.000 2.000 2.000 БАКАР ЧЕЛИК МБИД 1.900 1.900 1.900 +1,1% / -0,10% 1.800 1.800 1.800 1.700 1.700 1.700 104104 104 1.759,05 06/10 06/10 06/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 12/11 12/11 12/11 04/12 04/12 04/12 08/12 08/12 08/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 08/12 08/12 08/12 07/10 07/10 07/10 10/10 10/10 10/10 02/11 02/11 02/11 05/11 05/11 05/11 09/11 09/11 09/11 01/12 01/12 01/12 04/12 04/12 04/12 08/12 08/12 08/12 ОМБ +1,58% +0,14% 118,97 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани ОМБ е составен од најликвидните обврзници

-0,86%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 508,51

445,96 13.271,60

МБИД МБИД 3.300 3.300 3.300МБИД МЕТАЛИ

+0,62%

Главен индекс на Сараевската берза

-0,44%

BELEX15 DOW JONES

соопштението од Окта испратено до Комисијата за хартии од вредност. Окта држи речиси 90% од пазарот на големо со нафтени деривати во земјава. Со 17% пад на добивката за првото полугодие, ниту скопска Топлификација не може да се пофали со подобри финансиски резултати. И покрај растот на приходите од продажба на домашниот пазар за 30%, на 27 милиони евра, сепак, Топлификација првото полугодие го заврши со помала добивка - 108.440 евра во првото полугодие годинава наспроти 1,3 милиони евра во истиот период лани.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

-0,02%

Прогрес 40,00

+14,29%

+3,18%

Јединство Севојно 4.380,00

к

о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ СРЕДА 22.08.2012

БАЛКАН 13

Балканските авиопревозници пред банкрот? Словенечката Адриа ервејс, хрватската Кроација ерлајнс и српската ЈАТ ервејс никако да се справат со долговите кои се резултат на нерентабилното работење во време на криза, намалениот број патувања и растот на цената на горивата

Б

алканските национални авиокомпании, словенечката Адриа ервејс, хрватската Кроација ерлајнс и српската ЈАТ ервејс, се во тешка ситуација бидејќи не можат да се справат со високите долгови, кои се трупаат и поради с$ поскапото гориво и намалениот број патници. Овие авиопревозници сакаа да ги решат проблемите и да ги намалат трошоците преку спојување во единствена регионална авиокомпанија, но не најдоа заеднички јазик. Овие три авиокомпании имаат вкупни долгови од околу 100 милиони евра, кои се направени поради нерентабилното работење. Словенечките медиуми деновиве пишуваат дека националниот авиопревозник се наоѓа пред стечај. Бидејќи словенечката влада не е во состојба да & помогне на Адриа ервејс, авиокомпанијата започна преговори со Нова Љубљанска банка (НЛБ) и Уникредит банка да подигне кредит од девет милиони евра за да ги врати своите долгови. Извори од компанијата тврдат дека таа е во тешка финансиска состојба, па за да ги реши приоритетните финансиски обврски, раководството очекува кредит од осум милиони евра од НЛБ и еден

100

милиони евра долгови имаат регионалните авиопревозници милион од Уникредит банка. Минатата година Адриа ервејс доби финансиска инјекција од 50 милиони евра. Пет милиони евра потроши за набавка на тековни средства, 20 милиони евра за плаќање на долговите кон добавувачите, а остатокот го искористи за да покрие дел од побарувањата на банките. Раководството на Адриа мака мачи со ветеното реструктурирање на компанијата, а треба да ги убеди банките дека тоа се спроведува според првичниот план за да го добие кредитот. Меѓутоа, неофицијалните информации од компанијата тврдат дека словенечкиот авиопревозник има приходи помали од планираните и дека е неизвесно дали банките, кои и самите се соочуваат со проблеми, ќе

NA 19 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

AVTO “VISOKI OKTANI NA MAKEDONSKITE PATIШTA” Vo ovoj specijalen dodatok “Kapital” vi gi pretstavuva najbaranite marki na avtomobili od visoka klasa na makedonskiot pazar.

Koi se najprodavani “delovni avtomobili” vo Makedonija?

Kakvi avtomobili vozat makedonskite menaxeri?

Kolkav del od proda`bata na novi avtomobili otpa|a na ovaa kategorija vozila? [to naj~esto baraat klientite vo ovoj pazaren segment?

Koi se svetskite noviteti vo tehnologijata {to gi pravat avtomobilite poednostavni za koristewe, posigurni i poekonomi~ni?

Koi novi modeli na avtomobili }e bidat prezentirani ovaa esen?

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

платат за реконструирање на компанијата. Опција с$ уште останува необврзувачката понуда за продажба. Словенечката влада би се одлучила да ја продаде Адриа ервејс на заинтересиран купувач кој е спремен да ги преземе долговите. Загубата на Адриа ервејс за првите шест месеци годинава е еднаква на целата минатогодишна загуба и изнесува околу осум милиони евра.

Кроација ерлајнс и ЈАТ ервејс се борат за опстанок

Иако авионите на хрватскиот и на српскиот авиопревозник се полни во екот на летната сезона, во остатокот од годината тие се борат за опстанок. Минатиот месец Кроација ерлајнс и ЈАТ превезоа рекорден број патници, но никако не можат да ја намалат загубата и да ги вратат долговите. Кредитот од 51,5 милиони евра кој српскиот превозник ЈАТ го зеде уште пред две години, со гаранција од српската влада, е потрошен во

најголем дел на враќање на старите долгови кон добавувачите на гориво, сервисерите, аеродромите и за рефинансирање на подигнатите кредити. Нови авиони не се купени. Останаа неплатени и дел од долговите. Можноста за продажба на овој авиопревозник с$ уште останува отворена, а се чини дека за купување најмногу се заинтересирани српските тајкуни. И Кроација ерлајнс долго време работи со загуба, но с$ уште се наоѓа во најповолна ситуација во однос на другите авиокомпании што се однесува до пазарот и до оперативнотехничките ресурси. Но, растот на прометот и рекордниот број превезени патници во првите шест месеци од годинава не беа доволни за позитивни финансиски резултати. Хрватскиот национален авиопревозник пријави загуба од 11,3 милиони евра. Управата на Кроација ерлајнс смета дека оваа загуба е поради сложените пазарни околности.

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

14 свет

Епл е највредна компанија во историјата! Поради вртоглавиот раст на цената на акциите во последните месеци, американскиот ИТ-гигант Епл сега вреди неверојатни 621 милијарда долари, со што го собори рекордот на Мајкрософт од 1999 година и стана највредна компанија што некогаш постоела во светот васе Целеска

А

vase.celeska@kapital.mk

мериканскиот технолошки гигант Епл стана највредна светска компанија во историјата на човештвото, бидејќи неколку месечниот раст на цената на нејзините акции на берза, поради очекувањата на инвеститорите за новиот Ајфон 5, ја подигна пазарната вредност на компанијата на неверојатни 621 милијарда долари. Со тоа компанијата го собори рекордот на Мајкрософт од првите денови на интернетскиот „бум“. Акциите на Епл неодамна достигнаа нов максимум благодарение на оптимизмот на пазарот поврзан со претстојната промоција на новиот Ајфон, а можеби и на помалиот и поевтин таблет-уред Ајпед. Епл ја носи титулата највредна компанија на светот од крајот на минатата година, а сега вреди 53% повеќе од второпласираниот нафтен гигант Ексон мобил. Мајкрософт на 30 декември 1999 година, пак, достигна пазарна вредност од 850 милијарди долари, што е еднакво на моментални 620 милијарди долари, ако се пресмета инфлацијата. Моментално Мајкрософт вреди 257 милијарди долари. к

о

м е

р

ц

и

ј

Ајфон 5 во продажба од 21 септември?!

Н

овиот мобилен уред на Епл, Ајфон 5, ќе биде пуштен во продажба на 21 септември во САД, додека во Европа ќе биде достапен од 5 октомври, пренесува Си-ен-ен. Новиот Ајфон, според шпекулациите, ќе има неколку промени, вклучувајќи поголем екран, потенок дизајн, побрз процесор, помал влезен приклучок и НФЦ технологија, која на корисниците ќе им овозможи полесно купување од Интернет. И покрај големите предизвици од почетокот на оваа година, како судските спорови со Самсунг и обвинувањата за нехуманите услови во производствените погони во Кина, односно фабриката Фокскон, акциите на Епл останаа недопрени и само се движеа нагоре. Сепак, пред Епл следуваат нови предизвици за да се остане број еден, предупредуваат експертите. Тоа не е ни малку лесна задача за една а

л

е

н

о

г л

а

с

621

11%

милијарда долари изнасува пазарната вреднос на Епл, највисока во историјата

53%

порасна вредноста на акциите на Епл во последните два месеци

„Новиот Ајфон може да биде највлијателниот производ на Епл во историјата, а компанијата ќе продаде најмалку 250 милиони примероци од него“, предвидуваат аналитичарите на ФБР Капитал маркетс. „Со Ајфонот, Епл успешно создаде силно потрошувачко следбеништво и тоа на апсолутно огромен пазар. Компанијата со овој производ ги зароби срцата и умовите на потрошувачите“, вели Тони Саконаги, аналитичар во компанијата Бернстајн енд Ко. Речиси 70% од профитот на Епл доаѓа од продажбата на Ајфон, а како што се појавуваа с$ повеќе информации околу можностите и изгледот на новиот паметен телефон, акциите на компанијата изминативе два месеци пораснаа за 11%. Новиот Ајфон ќе биде потенок, но ќе има поголем екран, а се очекува да има и побрз процесор, кој ќе работи на безжичните мрежи од новата генерација. Покрај Ајфон 5, Епл на пазарот до крајот на годинава планира да воведе и помал, но поевтин таблет-уред - Ајпед.

компанија во постојано променливиот технолошки свет. Паметните телефони како Ајфон, од кој доаѓа поголемиот дел од приходот на американскиот гигант, многу брзо се менуваат и застаруваат, а нивниот пазар не е стабилен поради можноста за замена со други нови решенија. Во сегментот на теблет-уреди, во кои Епл со својот Ајпед зазема околу 90% од пазарот, конкуренцијата станува с$ пожешка. Затоа, експертите предупредуваат дека Епл ќе мора да продолжи со развој на нови модели и изуми секоја година ако сака да ја одржи оваа пазарна предност.

Ајфон 5 - најдобриот производ на Епл во историјата? Шпекулациите околу промоцијата на новиот Ајфон на Епл не престануваат, а паралелно со нив продолжуваат да растат акциите на компанијата. Епл се подготвува да ја претстави новата верзија на Ајфон на 12 септември, а неговите перформанси ќе бидат вчудовидувачки. к

о

м е

р

ц

и

ј

е поголема пазарната вредност на Епл од второпласираната компанија, Ексон мобил

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ средА 22.08.2012

15

ФЕЉТОН

38

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

СЕДМО пОГлавјЕ: ТЕХНОлОШКИ аКЦЕлЕРаТОРИ

Технолошка клопка

Многу фактори докажуваат дека клучна тема во нашиот колективен ум е технологијата и нејзините импликации. Но, технологијата сама по себе никогаш не е примарна причина за фантастичен пробив, стагнација или пропаѓање на некоја компанија. Како во натпреварувањето Дејтона 500 (познатата американска автотрка), примарното нешто за победа не е автомобилот, туку возачот и неговиот тим. Се разбира дека автомобилот е важен, но е секундарен

Д

ва важни настани ми беа на ум додека го пишував ова поглавје. Првиот е изборот на Алберт Ајнштајн во списанието „Тајм“ од 1999 година за „личност на дваесеттиот век“. Доколку како критериум би го избрале прашањето колку светот би бил поинаков денес да не постоела таа личност, изборот на Ајнштајн донекаде е изненадувачки во споредба со личностите т.е. лидерите како Черчил, Хитлер, Сталин и Ганди – луѓето кои навистина го промениле текот на историјата на подобро или на полошо. Физичарите, инаку, тврдат дека научниците секако би дошле до спознавањето на релативитетот, со Ајнштајн или без него; можеби по пет години, можеби и по десет години, но секако не по педесет. Нацистите не дошле до атомската бомба, а Сојузниците би победиле во Втората светска војна и без неа (иако по цена на поголем број човечки жртви). Зошто „Тајм“ го одбрал Ајнштајн? Објаснувајќи го својот избор, уредниците на „Тајм“ напишале: „Тешко е да се споредат влијанијата на државниците со влијанијата на научниците. Очигледно е дека постојат различни периоди – на едните најголемо влијание оставила политиката, на некои други културата, а на третите напредокот во науката... По што, значи, ќе биде запаметен ХХ век? Да кажеме, по демократијата. И секако, по граѓанските права. Но, најмногу по огромните достигнувања во науката и во технологијата... Достигнувања кои довеле до слобода на многу начини, повеќе од кој било државник. Во векот кој ќе биде запаметен по достигнувањата во науката и во технологијата... една личност се истакнува како икона на нашата доба... Алберт Ајнштајн“. Во суштина, уредниците на списанието „Тајм“ не избрале личност на векот колку што избрале тема на векот – технологијата и науката – а потоа ја истакнале најпознатата

личност од дадената област. Интересно, само неколку дена пред изборот на Ајнштајн, „Тајм“ објавил свој личен избор на личности за 1999 година. И кого избрале? Никој друг, туку основачот на најголемата компанија за електронско тргување, Џеф Безос од Амазон.ком, што повторно ја отсликува нашата културолошка опсесија на промените поттикнати од технологијата. Сакам веднаш да нагласам. Јас ниту се согласувам со изборот на „Тајм“, ниту го оспорувам. Едноставно, го сметам за интересно и индикативно, со оглед на тоа дека ни дава увид во модерниот начин на размислување. Очигледно, клучна тема во нашиот колективен ум е технологијата и нејзините импликации. Ова ме доведува до вториот важен настан. Правејќи краток одмор во пишувањето на оваа книга, отпатував во Минесота за да одржам предавање на форумот Мастерс. Форумот Мастерс одржува семинари за извршни менаџери веќе петнаесет години и ме интересираше кои теми постојано се повторувале во текот на сите тие години. „Една од постојаните теми е“, според зборовите на Џим Ериксон и Пети Грифин Џенсен, директор на програмата, „технологијата, промените и поврзаноста меѓу двете.“ „Што мислите, зошто е тоа така?“ „Луѓето не знаат какви с$ новитети постојат, а тие да не се известени“, рече тој. „И постојано се исплашени дека ќе се појави некоја нова технологија и дека ќе им расипе с$. Тие не ја разбираат технологијата, а многумина се плашат од неа. Она што со сигурност го знаат е дека технологијата е важен фактор за промените и дека е подобро да обрнете внимание на неа.“ Имајќи ја предвид опседнатоста на модерното општество со технологијата и пионерската примена на технологиите во одличните компании, би можело да се очекува дека технологијата беше главна тема на разговор во интервјуата што ги водевме со менаџерските компании кои се вивнале до ѕвездите. Но...

Одличните менаџери не зборуваат за технологија

Ако технологијата е толку важна, тогаш зошто менаџерите на одличните компании зборуваат толку малку за неа? Секако не поради тоа што технологијата била занемарена во одличните компании – тие се технолошки софистицирани и главно супериорни во однос на споредбените компании. Уште повеќе, многу од нив се здобиле со медиумско внимание и голем број награди за пионерската примена на технологијата. И покрај тоа, нивните менаџери ретко зборуваат на оваа тема. Се добива впечаток дека натписите во весниците што ги користевме и менаџерите коишто ги интервјуиравме зборуваат за две сосема различни групи компании! Нукор, на пример, станала многу позната како еден од најагилните пионери во миничеличарниците, за што сведочат десетина натписи и две книги посветени на храбрите вложувања и на технологијата на континуално леење тенки плочи и електролачни печки. Нукор е компанија чие работење се изучува во училиштата како пример за менување на стариот начин на производство по пат на напредна примена на нови технологии. Меѓутоа, кога побаравме од Кен Ајверсон, кој бил на чело на Нукор во време на транзицијата, да наброи пет важни фактори за пробив „Oд добри до одлични“, што мислите, на кое место ја стави технологијата? На прво? Не. На второ? Не. Трето? Не, ниту на трето. Четврто? Не, ниту на четврто. Петто? Жалам, но не. „Најважните фактори“, рече Кен Ајверсон, „беа доследноста во компанијата и нашата способност да го пренесеме новиот начин на размислување на сите вработени, што беше овозможено со отсуството на хиерархиски нивоа и бирократија.“ Сега размислете за момент. Овде имаме совршен пример на заменување на стариот поредок со нов – со помош на технологијата, извршниот директор кој ја реализирал целата работа не ја ни сместува технологијата во првите пет фактори на развојот. Сличен образец се појавуваше во сите

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011). интервјуа поврзани за компанијата Нукор. Од седум важни менаџери и членови на управниот одбор со кои разговаравме, само еден ја одбра технологијата како најважен фактор за транзицијата, додека поголемиот дел се фокусираа на други фактори. Неколку менаџери во текот на интервјуата ги споменаа големите ризични вложувања на Нукор во технологијата, но далеку повеќе ги нагласуваа останатите фактори – качување работливи луѓе со силна работна етика во автобусот, поставувањето вистински луѓе на клучни менаџерски позиции, едноставност на структурата и отсуството на бирократија, неуморната култура на постигнување резултати, која го зголемувала профитот по тон произведен челик. Технологијата била дел од равенката наречена Нукор, но од секундарно значење. Еден менаџер од Нукор убаво го сумира тоа: „Дваесет проценти од нашот успех потекнува од новата технологија која ја применивме... Меѓутоа, осумдесет проценти од нашиот успех потекнува од културата во самата компанија“. И навистина, иста таква технологија можевте да примените во точно истиот период, во која било компанија која располагала со истите средства и ресурси како Нукор – но сепак, нема да добиете толку одлични резултати. Како во натпреварувањето Дејтона 500 (позната американска автотрка) примарното нешто за победа не е автомобилот, туку возачот и неговиот тим. Се разбира дека автомобилот е важен, но е секундарен.

(Продолжува) Во утрешниот број: Просечните резултати потекнуваат, пред с$, делумно од лошото управување, а не од пропустите во примената на технологијата. Историјата секогаш одново н$ учи на оваа лекција. Таков беше и дебаклот на САД во судирот со Виетнам... Книгата „Од добри до одлични“, во издание на Publisher, може да ја купите во книжарница Три во ГТЦ, Скопје.

к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с