588-04.09.2012

вторник. 4 септември 2012 вто. max. 350 C min. 160 C

сре. max. 340 C min. 150 C

чет. max. 340 C min. 150 C

МБИ 10

1.852,22

-0,21% %

Извор: Македонска Берза

МБИД

1.771,83

-0,01% %

ОМБ

118,75

+0,03% %

ЕМУ

€

61,50

САД

$

49,02

Курсна листа на Народна банка на Македонија

ИВАНОВ:

Очекувам датум за преговори во декември! 7 ОПОЗИЦИЈА: Ревизорите го кријат криминалот на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ 7

И да обезбеди Владата 1,2 милијарди евра, Македонија ќе остане енергетски зависна! 4-5

Цените на становите во Скопје уште ќе паѓаат 12

Поскапувањата во о август генерираа повисока инфлација 11 www.kapital.mk

...само идејата е капитал, с$ друго е пари...

член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP

ОНЕ ЌЕ ДОБИЕ НОВ СОПСТВЕНИК?! 13

број 588 | година 3 | цена 20 ден. | тел. тел 3 298 110 | факс. 3 298 111

СРЕДБА НА НАЈГОЛЕМИТЕ < ТОЧНО НАПЛАДНЕ

НА КОМПАНИИТЕ ИМ ТРЕБААТ ВИЗИИ И ИНОВАЦИИ, НА ДРЖАВАТА СТРАТЕГИЈА ПРОТИВ КРИЗАТА

С Р СТР.

2-3

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

ИЗЈАВА НА ДЕНОТ

“

> коментар > анализа > победник и губитник > бројка > лидери > не им беше денот

ТОм АНТОНИсЕН

www.kapital.mk

експерт за европски прашања

вторник 04/09/2012

КОмЕНТАР

максим Ристески maksim.risteski@kapital.mk

Власта прави изборни реформи, а се моли да остане по старо

С

о сите досегашни измени на изборната регулатива не се реши ниту еден од трите најголеми проблеми на изборниот процес во Македонија – злоупотребата на државните функции за партиски кампањи, нетранспарентното финансирање и секако, стотиците илјади фантомски гласачи како главна закана за регуларноста на изборите, која доаѓа од избирачкиот список. Овојпат реформски ориентираната Влада имплеметацијата на препораките за измени на Изборниот законик што ги доби од ОБСЕ по изборите во 2011 година гордо ја нарече реформа на изборната регулатива. Иако, прашање е каде е поводот за гордеење, кога за да почне „реформата“ не беше доволна провокација фактичката состојба што „боде очи“ со години, а чија најдобра парадигма се дури триесетината гласачи со над стогодишна возраст, кои според избирачкиот список, сите живеат во општината Гази Баба. А од реформа, каква и да е, ако е вистинска, се очекува спроведувачите со фанфари да објавуваат последователни успеси, што ќе влеат доверба во крајниот резултат. Откако почнаа активностите за имплементација на препораките на ОБСЕ, вклучените институции не само што ниту еднаш не се пофалија со оствареното, туку досега официјално не е објавен ниту еден документ од работата за подобрување на Изборниот законик. Деновиве Министерството за надворешни работи најпрвин негираше дека стигнало мислењето на ОБСЕ за тоа што сме направиле со препораките. Кога конечно работната група мораше да се соочи со оценката на ОБСЕ за тоа дали со предложените измени (од македонска страна) ќе се остварат зацртаните цели, претставниците на институциите на власта не дозволија да се разгледа целиот текст испратен од меѓународната организација. Членови на работната група откриваат дека ова е така зашто мислењето на ОБСЕ е преполно со забелешки и ако се сумира, јасно се наметнува заклучокот дека ниту една од препораките не е добро имплементирана. Кога е во прашање пак, Избирачкиот список, поимот реформа е избанализиран до максимум – метод за ефикасно прочистување е најден (во списокот да се запишуваат само лица со важечки, односно биометриски документи) и никој засега не успеал да го оспори, но власта и во овој случај пробува да ескивира преку сценирање противречност меѓу одредбите од Уставот и од Изборниот законик со кои се дава и се регулира избирачкото право. Има ли некој што верува дека ова е борба за уставното право да останат во избирачкиот список откриените над 160 илјади лица кои со децении не оставиле никаков институционелан траг во државата?

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Вељко Влаховиќ бр 11, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.commk

Во однос на самиот спор, го давам примерот со Белгија. Во Белгија имаме провинција што се вика Луксембург, а постои и држава Луксембург. Долго време коегзистираме, дури и во формирањето на ЕУ како основачки партнери. Сметам дека ова е одличен пример што може да се искористи како аргумент.

“

2 НАВИГАТОР

WWW.KAPITAL.MK

Иванов ќе се сретне со Расмусен, Филе, Шулц и Ван Ромпуј

> БРОЈКА

17

фалфикатори од Балканот, меѓу нив и Македонци, уапси чешката полиција во големата акција насловена „Покер“. Групата се занимавала со фалсификување документи (пасоши, дозволи за престој, возачки дозволи, лични карти) и организиран криминал. Истрагата траела 18 месеци, а групата ја сочинувале албански, македонски, чешки, бугарски, украински и египетски државјани. Тие биле активни на пазарот 10 години.

П

ретседателот Ѓорге Иванов во рамките на официјалната посета на Брисел ќе оствари средба со генералниот секретар на НАТО, Андрерс Фог Расмусен, еврокомесарот за проширување, Штефан Филе, како и со претседателот на Европскиот парламент, Мартин Шулц, соопштуваат од Кабинетот на претседателот. Иванов, исто така ќе се сретне и со претседателот на Европскиот совет, Херман ван Ромпуј. Како што пишува во соопштението, централни теми на разговорите ќе бидат македонските евроинтегративни процеси, можноста за нивно деблокирање, тековниот реформски процес во рамки на Пристапниот дијалог на високо ниво и очекувањата на Република Македонија во однос на октомврискиот извештај на Европската комисија.

средба на најголемите - точно напладне

На компаниите им требаа на државата стратегија пр

ЉупчО ЗИКОВ

БРАНКО АЗЕсКИ

ВлАДИмИР пЕШЕВсКИ

директор и главен уредник на Капитал Медиа Гроуп

претседател на Стопанската комора на Македонија

вицепремиер за економски прашања

Компаниите во Македонија имаат силна потреба од ново знаење, формирање силни развојни сектори внатре во компаниите, кои континуирано ќе генерираат нови и остварливи проекти. Банките и државата ќе треба да создадат свои капацитети и да ги препознаат тие проекти. Тешка е денес релацијата меѓу банките, државата и фирмите. Не го дава резултатот - поголеми инвестици, нови пазари што значи извоз, зголемување на обемот на продажба и на крај отворање нови работни места и пак отпочеток... Се разбира дека имаме и такви македонски компании кои претставуваат силни зраци на македонското сонце, успешни примери за агресивен извоз, преструктурирање за кратко време, креирање ново лидерство и тимови и, се разбира, силно фокусирање на најважното - освојување многу пазари ширум Европа.

Македонија во ова време има три големи диспропорции во делот на производството и потрошувачката, во делот на увозот и извозот и во делот на активното вработено население и она што е издржувано. Сите тие диспропорци во земјава би биле катастрофални ако не се овие 200 компании, кои остваруваат 47% од вкупните приходи во Македонија, бидејќи вработуваат најголем дел од вработените и се локомотива на економскиот развој на Македонија. За надминување на проблемите во економијата неопходни се иницијатива за единствен закон за привлекување инвестиции, еднаков третман меѓу странските и домашните инвеститори, ново решение за поврат на ДДВ и покренување селективна регулаторна гилотина за надворешно трговско работење.

Не секогаш можеме да им излеземе во пресрет на компаниите, меѓутоа тоа не е по наша вина, туку од објективни причини. Ние и понатаму мора да се потпреме на домашните компании, меѓутоа важни се и странските инвеститори, кои носат нови начини на управување и нови знаења. Оваа и наредната година нé очекува навистина еден тежок период. Должничката криза во Европа зема сé поголем замав и не можеме да ги одбегнеме ефектите од неа, но правиме сé што можеме во комуникација со бизнисзаедниците во земјава за да ги надминеме проблемите.

Огромна неликвидност и неможност да се наплати сработеното, намалена побарувачка на домашниот пазар и на нарачките од странство се најголемите проблеми со кои се соочуваат менаџерите на најголемите компани во државата. Должничката криза во еврозоната е главната причина за сé поголема неизвесност до крајот на годината. На македонската економија & требаат нови, иновативни проекти и промена на деловната политика, сето тоа поддржано од цврстата рака на банките и на државата, порачаа бизнисмените присутни на промоцијата на најновото издание на едицијата „Топ 200 најголеми и најуспешни компани во Македонија“, во организација на Капитал Медиа Гроуп РЕГИОНАЛНИ ПАРТНЕРИ НА КАПИТАЛ

Првиот број на дневниот весник Капитал се појави на 17 март 2010 телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 e-mail: kontakt@kapital.com.mk Издава: KAPITAL MEDIA GROUP доо Скопје, компанијата е формирана во 1999 година, кога е издаден првиот број на магазинот Капитал ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, 1000 Скопје, п.фах: 503, Република Македонија

ПРЕТПЛАТА НА ДНЕВНИОТ ВЕСНИК КАПИТАЛ И НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ Сања Савовска: ++ 389 2 3298 110/ лок:104 pretplata@kapital.com.mk

ДИРЕКТОР И ГЛАВЕН УРЕДНИК: Љупчо Зиков

РЕКЛАМА И ОГЛАСИ: Александра Стојменова: ++389 2 3298 110/ лок:103; marketing@kapital.com.mk; aleksandra@kapital.com.mk

ИЗВРШЕН ДИРЕКТОР (МАРКЕТИНГ И ФИНАНСИИ) Гордана Михајловска ГРАФИЧКИ И ИТ ДИРЕКТОР Николај Томашевски OFFICE MANAGER И ФИНАНСИИ Александра Николова: ++389 2 3298 110/ лок:101 nikolova@kapital.com.mk

СПЕЦИЈАЛНИ ПРИЛОЗИ: Гордана Михајловска ++389 2 3298 110/ лок:202; prilozi@kapital.com.mk

ОДГОВОРЕН УРЕДНИК Спасијка Јованова

ОВЛАСТЕН ПРАВЕН ЗАСТАПНИК: “Адвокатско друштво ДЕ ЛЕГЕ”

ПОМОШНИЦИ НА ОДГОВОРНИОТ УРЕДНИК Катерина Синадиновска (политика) Катерина Попоска (економија)

Печати: Графички Центар Скопје Според мислењето на Министерството за култура за дневниот весник “Капитал” се плаќа повластена даночна стапка. Текстовите и фотографиите не се враќаат. Сите објавени текстови, фотографии и друга графичка опрема се авторски заштитетни и можат да бидат преобјавени, или на друг начин користени само со дозвола на издавачот. Даночен број: МК 4030999366644; Жиро сметки: Еуростандард банка: 370011100019555

УРЕДНИЦИ Александар Јанев, Петре Димитров Александра Спасевска ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА СПЕЦИЈАЛНИ ДОДАТОЦИ Верица Јорданова ОДГОВОРЕН УРЕДНИК НА WWW.KAPITAL.MK Александар Јанчески

WWW.KAPITAL.MK

> БРОЈКА

5.667

слободни работни места регистрирал Државниот завод за статистика во второто тримесечје од годинава во анкетата на слободни работни места, која ја прави за прв пат. Според анкетата, најмногу слободни работни места има во Скопскиот регион, а најмногу или 1.503 слободни работни места се во услужната дејност и продажба.

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

3

министерството за транспорт и врски ќе го продава државниот деловен простор

П

оради надминати и неуслогласени прописи за деловните згради и за деловните простории на Македонија, Министерството за транспорт и врски предлага измени на Законот за продажба на деловните згради и деловните простории. Во предлогот на Законот се прецизира дека под деловен простор во смисла на овој закон се смета и деловниот простор во сопственост на фондовите, агенциите, дирекциите, јавните претпријатија, јавните установи, независни регулаторни тела основани од државата, трговските друштва и на други институции основани од државата. „Продажбата на деловниот простор се врши според пазарната вредност утврдена во согласност со Методологијата за проценка на пазарната

> БРОЈКА

вредност на недвижен имот“, се вели во Законот. Пазарната цена не смее да биде пониска од цената што за ист или сличен деловен простор која се постигнува во слободен промет се наведува во појаснувањето на Законот. Продажбата на деловниот простор ќе се врши со електронско јавно наддавање, кое ќе го воспоставува, ќе го управува и ќе го оперира електронскиот систем на Министерството за транспорт и врски. За користењето на електронскиот систем за јавно наддавање субјектите кои ја вршат продажбата на деловен простор плаќаат надомест. Плаќањето на цената на деловниот простор се врши само со денари, кои се уплаќаат на сметка на Буџетот на Република Македонија.

4

милиони евра да одвои Владата од Буџетот и со тоа да воведе бесплатна здравствена картичка за сите граѓани, бара СДСМ. Тие бараат наместо секој граѓанин да плати по 250 денари, таа обврска да ја преземе државата во услови кога сé поскапе и кога луѓето не можат да врзат крај со крај. „Здравјето на луѓето нема цена! Овие пари се ништо во споредба со недозволената екстраваганција на проектот ’Скопје 2014‘, но се многу значајни за опустошениот стандард на населението“, рече секретарот на СДСМ, Андреј Петров.

лидери

ат визии и иновации, ротив кризата

пОБЕДНИК

+

мАРЈАН РИсТЕсКИ

О

пштина Прилеп потпиша Меморандум за соработка со Френклин универзитетот од САД со кој од пред една година соработува прилепскиот Економски факултет каде што се спроведуваат магистерски студии со вклучени американски предавачи

КОНсТАНТИН ДИмИТРОВ

П

ретседателот на МАЦИФ јасно порача дека и да се обезбедат 1, 2 милијарди евра колку што Владата вети за Македонија да стане енергетски независна, се работи за премала сума која нема да биде доволна

не им беше денот

Катерина попоска katerina.poposka@kapital.mk

Александра спасевска

Н

aleksandra.spasevska@kapital.mk

а македонската економија & требаат нови, иновативни проекти, визии и знаење, слободно и креативно деловно опкружување и сето тоа поддржано од цврстата рака на банките и државата, порачаа бизнисмените присутни на промоцијата на најновото издание на едицијата „Топ 200 најголеми и најуспешни компани во Македонија“ на „Средба на најголемите точно напладне“ во организација на Капитал Медиа Гроуп, под покровителство на Стопанската комора на Македонија. „Денес, како никогаш во овие 20 одминати години, македонските компании се соочуваат со потребата за преиспитување, креирање нови стратешки планови, ширење и во други сектори, редефинирање на визијата. Но, во овој значаен дел македонските компании имаат проблем и со недоволното и несоодветно управување и недоволното кадровско екипирање во менаџерските тимови и стратешкото планирање“, истакна Љупчо Зиков, директор и главен

уредник на Капитал Медиа Гроуп. Според него, компаниите во Македонија имаат силна потреба од ново знаење, формирање силни развојни сектори кои континуирано ќе генерираат нови и остварливи проекти, а банките и државата да создадат свои капацитети и да ги препознаат тие проекти. „Тешка е денес релацијата меѓу банките, државата и фирмите. Не го дава резултатот - поголеми инвестици, нови пазари што значи извоз, зголемување на обемот на продажба и на крај отворање нови работни места и пак отпочеток... Се разбира дека имаме и такви македонски компани кои претставуваат силни зраци на македонското сонце, успешни примери за агресивен извоз, преструктурирање за кратко време, креирање ново лидерство и тимови и се разбира силно фокусирање на најважното - освојување многу пазари ширум Европа“, истакна Зиков пред 150 присутни директори, претседатели на бизнис-заедниците и владините претставници. Претседателот на Стопанската комора, Бранко Азески, истакна дека собирот на 200-те најголеми менаџери во земјава е особено важен во време кога во македонската економија се актуелни три диспропорции. „Македонија во ова време има три големи диспропорции во делот на

производството и потрошувачката, во делот на увозот и извозот и во делот на активното вработено население и она што е издржувано. Сите тие диспропорци во земјава би биле катастрофални ако не се овие 200 компании, кои остваруваат 47% од вкупните приходи во Македонија“, вели Азески. Во функција на поддршка на овие компании, Азески потенцираше дека за надминување на проблемите во економијата неопходни се иницијатива за единствен закон за привлекување инвестиции, еднаков третман меѓу странските и домашните инвеститори, ново решение за поврат на ДДВ и покренување на селективна регулаторна гилотина за надворешно трговско работење. Бизнисмените порачаа и дека темел за економски раст, поголем извоз и вработеност и зголемување на приходите е и изградбата на инфраструктурни објекти, со што значително ќе им поевтинат производните трошоци на компаниите, поради кои сега се неконкурентни на странските пазари. Според вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски, кој присуствуваше на средбата на најголемите компании, Владата и понатаму ќе ги поддржува сите компании и ќе презема мерки за решавање на проблемите во економијата.

Продолжува на стр. 8-9

победник и губитник

ВИКТОР пОНТА

Р

оманскиот премиер нема да ја реши, туку ќе ја влоши политичката криза во Романија со тоа што нема да оди на средбите на високо ниво на ЕУ во Брисел

Србија веќе нема да отсуствува од меѓународните собири, дури и ако Косово гостува на истите. Премиерот на Србија, Ивица Дачиќ, рече: „Нема да се жртвуваме заради ѕвездички и фусноти од меѓународните собири“. Ваквата изјава на Дачиќ, во најмала рака, е ИВИЦА лидерска. Србија на патот ДАчИќ кон Европската унија, кога во декември очекува одлука за датум за преговори, очигледно ја сфати цената што Белград ја губи со отсуството на меѓународните конференции, но и тврдоглавоста во однос на статусот на Косово. Дипломатската изјава на Дачиќ, иако е јасно додворување до Брисел во услови кога Европската унија ги крои последните забелешки пред објавувањето на Извештајот за напредокот, сепак е и чекор напред во односите Белград-Приштина. Со ова Србија уште еднаш покажува дека Белград ја продолжува политиката на претходната гарнитура и посветено и вистински работи на патот кон Европската унија.

_

ГуБИТНИК Босанскиот премиер треба да се замисли по силните критики кои ги упати еврокомесарот за проширување на Европската унија, Штефан Филе, за состојбата во која се наоѓа неговата земја. Филе најотворено кажа дека е комплетно разочаран од босанските политичари од власта и ВЈЕКОслАВ опозицијата поради тоа БЕВАНДА што не се придржуваат кон патоказот на ЕУ за оваа држава. Беванда мора да најде начин да ги сплоти сите општествени сили во насока на исполнување на критериумите наметнати од Брисел. БиХ го промашила првиот временски рок за исполнување на тие одредници, 31 август, па сега ЕУ е директна кога вели дека во државата се дава слаб приоритет на европската агенда. Граѓаните на Босна заслужуваат подобро, а политичарите, особено премиерот, мора да знаат каде ја водат земјата и како ја гледаат нејзината иднина.

мисла на денот

ДуШАН ИВКОВИќ

К

ошаркарите на Србија по втор пат изгубија од Црна Гора со што им обезбедија пласман на Црногорците на Еуробаскет 2013 на три кола до крајот на квалификациите

Љубовта кон економијата е коренот на сите општествени вредности.

Џорџ Бернард Шо соосновач на Лондонската школа за економија

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

4

WWW.KAPITAL.MK

навигатор график на денот...

фото на денот...

93.6

Странски инвестиции во Македонија (во милиони евра) 100.0

75.1

46.9

60.0

61.4

80.0

П

32.3

31.1

о повеќе од 40 години Зоолошката градина - Скопје доби жирафа по име Орка, млад мажјак кој на 8 септември ќе полни две години. Жирафата Орка е донесен од Зоолошката градина од Берлин и е донација од групацијата Орка холдинг - Фондација Илија Камчев.

7.9

2012-јуни

2012-мај

-1.2

-28.1 2012-април

2012-март

2012-февруари

2012-јануари

2011-ноември

2011-декември

г

2011-октомври

Извор: Народна банка на Македонија

2011-септември -12.4

2011-август

2011-јули

-22.0 2011-јуни

-17.8 2011-мај

2011-март

2011-февруари

-40.0

2011-јануари

-20.0

2011-април

-22.9

0.0

30.5

21.9

29.6

20.0

28.4

21.6

40.0

рафикот покажува дека континуирано се намалува вредноста на странските инвестиции во земјава. за првите шест месеци од годинава во земјава влегле 72,5 милиони евра, што е пад од 47% во споредба со истиот период лани, кога беа регистрирани 139,2 милиони евра странски инвестиции.

светот низ медиумите... Република

Бугарскиот весник бара ревизија на доделените концесии за ископ на златна руда во Бугарија. Според бугарските експерти, дури во Брисел не им е јасно како странски компании добиваат концесии за ископување под така сомнително поволни услови.

И да обезбеди Владата 1,2 м

Македонија ќе оСтане енер

lll

Financial Times

Британскиот премиер, дејвид камерон, смета дека нема друг начин за да ги замолчи критичарите освен да го испорача најавениот раст на Б БдП. Според него, досегашните мерки на долг план неминовно ќе дадат резултати и ќе ја раздвижат економијата.

lll

Time

Магазинот Time прави анализи на личноста на претседателот обама и кои се предностите кои ги има по четиригодишниот престој во Белата куќа. Според досегашната практика, претседателите во Сад најчесто добиваат втор мандат, но останува да видиме дали еден од ретките исклучоци ќе биде обама.

lll

Haaretz

дали нападот на иран може да претставува уште една грешка на западните сојузници од типот на виетнам, кореја и Југославија. израелските безбедносни експерти предупредуваат на фактот дека муслиманите во иран гледаат персонификација на идеална шеријатска држава како оставнина на Хомеини.

lll

www.kapital.mk НАЈЧИТАНО НА WEB...

1 2 3

Трета среќа за полициските возила!

4

Капитал на едно место ги собра најголемите 200 компании во Македонија

Индустријата доби амортизери “Средба на најголемите – Точно напладне” во организација на Капитал Медиа Гроуп

алтернативните извори на енергија нема да н$ направат енергетски ефикасни - експертите оценуваат дека се потребни поголеми капацитети

Со реализација на првата петогодишна фаза од енергетската стратегија (2010-2030) Македонија само ќе ја покрие зголемената побарувачка на енергија. Увозот процентуално ќе остане ист, но под услов да се вложат 1,2 милијарди евра, кои с$ уште никој не знае како ќе се обезбедат дејан азески

М

dejan.azeski@kapital.mk

акедонија нема да успее да стане енергетски независна дури и да се обезбедат инвестиции од 1,2 милијарди евра, колку што ветува Владата. На вакво сценарио предупредија експертите на дебатата во МАНУ за предлогтекстот на програмата за реализација на првите пет години (2012-2016 година) од Енергетската стратегија на Македонија, кои исто така се сомневаат дека во услови на криза Владата воопшто ќе биде способна да ги најде овие пари. Првата фаза 2012-2016 година од Енергетската стратегија 2010-2030 предвидува само покривање на растот на побарувачката на енергија, но не и намалување на зависноста од увоз.

Константин Димитров, претседател на МАЦИФ, Центарот за енергетска ефикасност на Македонија, смета дека и по пет години со мерките предвидени од Стратегијата во однос на увозот нема да има чувствителна промена. Според него, Стратегијата за првата петолетка би требало само да ги ублажи ударите од зголемената побарувачка и доколку воопшто во целост биде реализирана. „Според мене, најпроблематично е дали ние воопшто ќе успееме да обезбедиме милијарда и двеста шеесет милиони евра за реализација на оваа програма. Сметам дека и самата цифра е мала и дека на крај ќе испадне дека ќе се потребни многу поголеми вложувања само за да се одржи сегашното ниво на делумна енергетска независност на земјава“, констатира Димитров. Според истражувањата на

достапноста на гасот треба да биде приоритет за наредните пет години

М

акедонија е само делумно гасифицирана земја. С$ уште не е утврден крајниот рок за изградба на националниот гасовод, чиј почеток е најавен до крајот на календарската 2012. Иако според министерот за финансии, Ставрески, Македонија има зелено средство од Русија за вклучување на земјава во гасоводниот проект Јужен поток, никој не знае кога целосно ќе биде реализирана оваа идеја. Енергетските експерти предупредуваат дека покрај потпирањето на јагленот и на термоцентралите како примарен извор на енергија, на гасот треба да се гледа

Министерството за економија и МАНУ, побарувачката на електрична енергија во земјава до 2016 секоја година

како на енергенс на иднината. За академик Глигор Каневче земјава до 2020 година покрај 21% обновливи енергетски извори кои ги бара ЕУ, треба што повеќе да се ослонуваме на гасот како алтернатива на јагленот. „Иако во поглед на безбедното снабдување со електрична енергија, ние и понатаму ќе потпираме пред с$ на термоцентралите на јаглен, што значи редовно обезбедување јаглен, доста значаен момент за наредните 5-6 години, обезбедување дополнителен правец и извоз на природен гас, на кој Македoнија планира да се потпира во иднина“, вели Каневче. ќе расте од 2,3% до 3%. Министерот за економија, Ваљон Сараќини, потврди дека државата с$ уште

МБИ10

3.000

WWW.KAPITAL.MK

2.800 2.600

60 Секунди Брифинг

2.400

ПроЦенки...

3 факти за...

200 20,7 20.049

тоП веСти...

кендиС Милер

конгресмен од Републиканската партија

илјади основци и средношколци ја стартуваа новата учебна година

ако Македонија го брани шаторот на нато, мора и да спие во него

илјади од нив тргнуваат во прво одделение, што е намалување на бројот споредено со лани

ученици запишале средно училиште, а најголемиот број од нив се запишале на стручни насоки

Ќ

е продолжиме да работиме многу посветено на поддршката на македонските аспирации за членство во НАТО. 53 конгресмени го потпишаа писмото до претседателот Барак Обама за поддршка изјави конгресменот од Републиканската партија по средбата Кендис Милер. „Македонија има свои војници во Ирак и во Авганистан и ви благодариме многу за тоа. Во Авганистан тие го чуваат шаторот на НАТО. Ако можат тоа да го прават надвор од шаторот, тогаш треба да им биде дозволено и да влезат внатре, во НАТО“, вели таа.

милијарди евра,

ргетСки завиСна!

конСтантин диМитров

претседател на МАЦИФ

Според мене, најпроблематично е дали ние воопшто ќе успееме да обезбедиме милијарда и двеста шеесет милиони евра за реализација на оваа програма. Сметам дека и самата цифра е мала и дека на крај ќе испадне оти ќе се потребни многу поголеми вложувања за да може само да се одржи сегашното ниво на делумна енергетска независност на земјава. нема дефинирано од каде ќе се финансира фамозната сума од 1,2 милијарди евра, која е потребна за привите пет години од Енергетската стратегија. „Средствата би требало да се обезбедат или од наши сопствени извори или со ново задолжување, или пак, со моделот на јавноприватно партнерство“, вели Сараќини.

Што треба да се очекува на краток рок од Стратегијата?

Ревитализација и модернизација на постоечките објекти, изградба на нови енергетски објекти, но и енергетско поврзување со земјите од регионот. Почеток на изградбата на ХЕЦ Бошков мост во април 2013 година, изготвување физибилити-студија за Вардарска Долина и интензивирање на подготовките околу ХЕЦ Луково Поле. Вложување во алтернативни извори на енергија, пред с$ сончеви панели и ветерници. Ова се дел од проектите кои ги најави министерот Ваљон Сараќини, а треба да бидат реализирани во согласност со нацрт-планот за реализација на првите пет години од Енергетската стратегија. Според Сараќини, денеска потрошувачите на енергија се соочуваат со сложена енергетска состојба, која е условена од растот на цените на енергијата и на глобално ниво. „Се преземаат интензивни мерки за изградба на нови капацитети, но најголемо внимание се посветува на

григор каневЧе

Академик

во поглед на безбедното снабдување со електрична енергија, ние и понатаму ќе потпираме пред с$ на термоцентралите на јаглен, што значи редовно обезбедување јаглен, доста значаен момент за наредните 5-6 години, обезбедување дополнителен правец и извоз на природен гас, на кој Македонија планира да се потпира во иднина.

70

студенти се очекува да се запишат на Универзитетот Гоце Делчев во Штип во вториот уписен рок. Слободни места има на 13-те факултети. Во првиот уписен рок се запишани се 2.410 студенти, а најголем интерес имаше за факултетите за туризам и бизнис-логистика и за Факултетот за медицински науки. Се очекува годинава на штипскиот универзитет да студираат околу 20.000 студенти.

интеркомпатибилно поврзување со Србија и Албанија и со Косово”, најави Сараќини. Од МАЦИФ се скептици дека треба нешто посебно да се очекува од првата петогодишна фаза од Стратегијата. Според Константин Димитров, овие пет години од Стратегијата се само подготовка за наредните пет години коишто следуваат по нив. „Според мене, во Стратегијата за наредните пет години има само подготовка на големи производствени капацитети, а енергија ќе се произведува реалативно малку од ветер и сонце. Значи, со 40 мегавати плус, колку што се предвидени од алтернативните извори на енергија, до 2016 година нема ништо позначајно да се промени“, вели Димитров.

волфганг ШоЈБле

германски министер за финансии

не очекувам многу од состанокот на еЦБ

1.800 06/10 10/10 02/11 05/11 09/11 12/11 04/12 08/12

Берза МБи 10 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800

07/10

МБИ 10

10/10

02/11

05/11

09/11

01/12

1.852,22 Max. Min.

2010/2012 2010/2012

2.827,62 1.847,52

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК

Изминатата недела Инс. За заварување Југ на Македонската берза МБИ 10 беше остварен промет 2.286,00 од 606.526 евра, +86,00 +2,97% што е неделен пад 1.852,22 од 41,44%. Прометот 2010/2012 Max. 2.827,62 од тргување со НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК МБИ 10 2010/2012 Min. 1.847,52 обврзници Витаминка бележи раст од 348,03%.

1.852,22 5.000,00

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Инс. За заварување ЈугMax. 2010/2012 МБИ 10 -151,00 2010/2012 Min. МБИ 10 МБИ 10 МБИ 10 +86,00 НАЈГОЛЕМ DOW JONES ДОБИТНИК 2010/2012 Max. Инс. За заварување Југ Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИКMax. Min. 2010/2012 Max. 2010/2012 Min. Витаминка 2010/2012 ДОБИТНИКMin. НАЈГОЛЕМ

2.827,62 -2,93%

2.286,00 1.852,22 1.852,22 1.852,22 1.852,22 2.286,00

1.847,52

+2,97%

2.827,62 1.847,52 2.827,62 2.827,62 1.847,52 2.827,62 1.847,52 1.847,52

+86,00

+2,97%

5.000,00 2.286,00 2.286,00 2.286,00 2.286,00 +86,00 5.000,00 DOW JONES +86,00 +86,00

НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Инс. За заварување Југ НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК Инс. За заварување Југ 13.000 Инс. За заварување Југ -151,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Инс. За заварување Југ 12.500 Витаминка +86,00 НАЈГОЛЕМ ДОБИТНИК 13.500

-2,93% +2,97% +2,97% +2,97% +2,97% -2,93%

11.500 11.000

НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК -151,00 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК 07/07 21/08 05/10 19/11 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК Витаминка Витаминка Витаминка DOW JONES

10.500

Витаминка 10.000 НАЈГОЛЕМ ГУБИТНИК

03/01

5.000,00 5.000,00 -151,00 5.000,00 5.000,00 -151,00

17/02

-2,93% -2,93% -2,93% -2,93%

13.500 13.000

-151,00 12.500 -151,00

DOW JONES

12.000

DOW JONES

11.500 DOW JONES 13.500 11.000 DOW JONES

13.090,80 DOW JONES

13.000 10.500 12.500 10.000

+0,69%

12.00007/07 21/08 05/10 19/11 03/01 17/02

11.500 13.500 ДРУГИ ПАЗАРИ 11.000 13.000 13.500 13.500 10.500 12.500 FTSE 100 13.000 13.500 13.000 10.000 12.000 Nikkei225 12.500 13.000 12.500 07/07 21/08 11.500 S&P 500 12.000 12.500 12.000 11.000 Nasdaq 11.500 12.000 11.500 10.500 DAX 11.000 11.500 11.000 10.000 10.500 TOPIX 11.000 10.50007/07 21/08 10.000 10.500 10.00007/07 21/08 10.00007/07 21/08

5.751,02 8.783,89 19/11 1.406,58 3.066,97 7.002,31 728,83

05/10

-0,69% -0,63% 17/02 +0,51% +0,60% +0,45% -0,41% +0,69%

03/01

13.090,80

владата со четири милиони евра ќе ја модернизира железницата

В

ладата одлучи да стартува инвестициски циклус во модернизација на железничката мрежа во земјата, со цел зголемување на квалитетот на превозот на граѓаните, унапредување на можностите за остварување комуникација и поддршка на бизнисзаедницата во врска со транспортот на стоки. Како што соопшти владиниот портпарол Александар Ѓорѓиев, во текот на првата половина на септември ќе почнaт градежните работи за модернизација и ремонт на железничката делница од Коридорот 10 Табановце-Куманово-Карпош. Вкупната должина која ќе биде модернизирана е 13,3 километри, а обезбедени се средства во износ од четири милиони евра. Во исто време ќе почне со градежни работи за модернизација и ремонт на железничката делница Миравци-Смоквица, која исто така е дел од Коридорот 10. Оваа делница е во должина од 13,1 километар и за неа ќе бидат исплатени три милиони евра. Дополнително, соопштија од Владата, обезбедени се и средства за реконструкција на железничката делница Згрополци-Ногаевци, која исто така е дел од Коридорот 10, во износ од 10 милиони евра.

Г

ерманскиот министер за финансии, Волфганг Шојбле, предупреди дека не очекува многу од состанокот со Европската централна банка (ЕЦБ), кој е закажан за оваа недела. „Мора да бидеме внимателни да не предизвикаме премногу лажни очекувања“, изјави Шојбле за германските медиуми. Според неговите зборови, германската влада верува дека „монетарната политика не смее да биде употребувана за финансирање на државните долгови“ и дека сите слични постапки во таа насока „треба да бидат сведени на минимум“. Тој верува дека ЕЦБ нема да носи одлуки кои не се во согласност со мандатот на оваа институција.

2.000

12.000

800

се прогнозира да расте побарувачката на енергија во земјава секоја наредна година до 2016 година

од изворите на енергија во земјава треба да се обновливи до 2020 година за да се исполнат стандардите на еУ

Н

астапи на домашни и на странски компании, изложби на дизајнери од земјата и од странство, учество на студенти од приватните и од државните факултети, голем број работилници и предавања ќе се случуваат во рамките на Неделата на дизајнот во Скопје (Skopje design week), настан кој започнува утревечер и ќе се случува до 10 септември во Куршумли-ан. За разлика од минатата година, програмата е многу побогата, а целта е единствена, да се покаже што значи дизајнот во денешно време и колку е тој неопходен за економијата. „На приземјето на Куршумли-ан е зоната која е комерцијална, односно ќе се претстават фирмите кои постигнуваат успеси со својот дизајн или фирми кои се застапници на врвен странски дизајн, ќе има и неколку помали, но етаблирани домашни дизајнирани. На првиот кат ќе имаме богато претставување од регионот, патувачки изложби, изложби на познати и млади дизајнери. Би ги споменала Јанг Балкан дизајнерс, која е регионална смотра на таленти од областа на индустрискиот дизајн, иницирана од културната организација Миксер“, изјави Јасна Шоптрајанова-Вртева, менаџер за комуникација.

илјади влезници по симболична цена од 20 денари ќе бидат пуштени во продажба за концертот на браќата Тавитјан во Националната арена Филип Втори, кој се организира по повод Денот на независноста „8 Септември“. На концертот ќе настапат многу македонски и балкански ѕвезди. Сите посетители на влезот на арената ќе го добијат албумот „Македонското срце чука во 7/8“. Средствата од билетите ќе бидат дадени за хуманитарни цели .

3%

21%

неделата на дизајнот ќе покаже колку дизајнот е неопходен за економијата

2.200

05/10

19/11

03/01

17/02

05/10 оптимистички 19/11 03/01 17/02 Септември почна 05/10 19/11 03/01 17/02 на Волстрит, значително 07/07 21/08 бидејќи 05/10 19/11 03/01 17/02 ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ се зголеми обемот на тргување 13.090,80 како100 резултат крајот на +0,69% FTSE -0,69% евро долар Фунта евро на5.751,02 летната сезона, но и поради-0,63% Nikkei225 8.783,89 СТАПКА СТАПКА надежта S&P 500 на инвеститорите 1.406,58 +0,51% околу одлучноста3.066,97 на мерките 13.090,80 Nasdaq +0,60% ДРУГИ ПАЗАРИ 1,2570 1,2637 на Европската централна банка 13.090,80 DAX 7.002,31 ПРОМЕНА +0,45% ПРОМЕНА +0,69% 13.090,80 FTSE 100 5.751,02 -0,69% за справување со должничката TOPIX 728,83 +0,69% -0,41% 13.090,80 +0,16% Nikkei225 8.783,89 -0,07% -0,63% +0,69% криза. +0,69%

S&P 500 1.406,58 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ДРУГИ ПАЗАРИ

+0,51% Nasdaq 3.066,97 +0,60% ВАЛУТИ ДРУГИ ПАЗАРИ DAX 7.002,31 +0,45% ДРУГИ ПАЗАРИ ФЈУЧЕРСИ FTSE 100 5.751,02 -0,69% ДРУГИ ПАЗАРИ TOPIX 728,83 -0,41% Nikkei225 8.783,89 -0,63% FTSE 100евро 5.751,02 -0,69% евро долар Фунта FTSE 100 5.751,02 -0,69% S&P 500 1.406,58 +0,51% Nikkei225 8.783,89 -0,63% FTSE 100 5.751,02 -0,69% ЗЛАТО Nikkei225 8.783,89 -0,63% СТАПКА Nasdaq 3.066,97 СТАПКА +0,60% S&P 500 1.406,58 +0,51% Nikkei225 8.783,89 -0,63% S&P 500 1.406,58 +0,51% ВАЛУТИ DAX 7.002,31 1,2570 +0,45% Nasdaq 3.066,97 +0,60% S&P 500 1.406,58 +0,51% 1,2637 Nasdaq 3.066,97 +0,60% TOPIX 728,83 ПРОМЕНА -0,41% DAX 7.002,31 +0,45% Nasdaq 3.066,97 +0,60% ПРОМЕНА DAX 7.002,31 +2,11% +0,45% евро долар TOPIX 728,83 -0,41% Фунта евро 7.002,31 DAX +0,45% TOPIX 728,83 -0,41% +0,16% ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 -0,07% TOPIX 728,83 СТАПКА -0,41% СТАПКА ВАЛУТИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 Нафта Брент 1,2570 1,2637 ВАЛУТИ ВАЛУТИ ФЈУЧЕРСИ ПРОМЕНАевро ПРОМЕНА ВАЛУТИ евро долар Фунта

други Пазари

1.692,10

VALUTI 114,57

£ €

Фунта евро +0,16% евро ЗЛАТО Фунта евро

СТАПКА Фунта

1,2637

€ $

евро долар -0,07% -0,09% СТАПКА евро долар евро долар

1,2570 1,2570 1,2570 1,2570 -0,07% -0,07% -0,07% -0,07%

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА СТАПКА ПРОМЕНА ПРОМЕНА

1,2637 1.692,10 ФЈУЧЕРСИ 1,2637 1,2637 +0,16% +0,16% +0,16% +0,16%

ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА ПРОМЕНА +2,11% ПРОМЕНА ПРОМЕНА СТР.10 ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ЗЛАТО ПОВЕЌЕ СТР.10 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10 ФЈУЧЕРСИ ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.10

1.692,10 ФЈУЧЕРСИ 114,57 FJU^ERSI ФЈУЧЕРСИ ФЈУЧЕРСИ ЗЛАТО

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11

ЗЛАТО ZLATO ЗЛАТО Нафта Брент ЗЛАТО

1.692,10 1.692,10 114,57 1.692,10 1.692,10

ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ СТР.11 НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА ПОВЕЌЕ ИНФОРМАЦИИ НА СТР.11 ПОВЕЌЕ НафтаИНФОРМАЦИИ Брент НА СТР.11

114,57 114,57 114,57 114,57

+2,11% -0,09%

+2,11% +2,11% -0,09% +2,11% +2,11%

Нафта БрентBRENT NAFTA Нафта Брент -0,09% -0,09% -0,09% -0,09%

ПодатоЦите Се од ПретХодниот ден до 15Ч

Kapital Akademija... член на групацијата KAPITAL MEDIA GROUP ул. Димитрие Туцовиќ бр 20, телефон: ++ 389 3 298 110 факс: 3 298 111 mail: akademija@kapital.com.mk

СуМа ЧакраБарти

претседател на ЕБОР

“

Европската банка за обнова и развој ја поддржа словенечката програма за приватизација која би требало да го поттикне економскиот раст во оваа земја.

3.300 3.100 2.900 2.700 2.500 2.300 2.100 1.900 1.700 0

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

WWW.KAPITAL.MK

6 политика попоски се сретна со своите колеги од Црна Гора и косово

М

инистерот за надворешни работи, Никола Попоски, се сретна со своите колеги од Црна Гора и Косово. Како што соопштуваат од Министерството, во фокусот на разговорите биле евроинтегративните просеци, продлабочување на билатерланите односи и негување на добрососетски односи. На маргините од Стратешкиот самит во Блед, Попоски оствари средба и со Генералниот секретар на ЦЕИ Герхард Фанцелтер, кој го информирал за приоритетите на македонското претседателство со Процесот за соработка во Југоисточна Европа.

Црвенковски: најуплашените луѓе во оваа земја се оние во владата!

Н

ајуплашените луѓе во земјава се оние што седат во зградата на Владата, изјави лидерот на СДСМ, Бранко Црвенковски, на митингот во Кавадарци. Според него, тие луѓе не се плашат од лицата кои се излезени на митинг, туку од неопределените. Токму поради тоа, од говорницата во Кавадарци тој ги повика сите заеднички да се борат против политиките на власта. „Ве уверувам дека денес најуплашените луѓе во оваа земја се оние што седат во зградата на Владата! А знаете ли од кого најмногу се плашат? Не, не од нас овде на плоштадот! Најголемиот нивен страв, најголемиот нивен кошмар сте вие од зад завесите и од пред телевизорите! Си велат, ако уште овие се осмелат и излезат - крај! Ќе н$ прегазат! Е па ајде да ги прегазиме!“, порача Црвенковски.

Груевски бара единство од дијаспората за да се спречеле негаторите на македонскиот народ

П

ремиерот Никола Груевски на средбата со македонската дијаспора во Детроит испрати порака за „заедништво, солидарност и непокор пред предизвиците со коишто се соочува Македонија“. „Тоа е единствен начин за добивање на борбата против негаторите на македонскиот народ и македонската црква. Немојте да се делите“, изјави тој. На средбата присуствуваа и американски конгресмени и бизнисмени. Конгресменот од Демократската партија, Гари Питерс, изјави дека педесетина негови колеги испратија писмо до претседателот Барак Обама во кое побараа да се заложи за Македонија да стане дел од НАТО. Поддршка за македонското членство во НАТО и засилување на партнерството меѓу САД и Македонија искажа и Кендис Милер, конгресмен од Републиканската партија.

Десковска: Министерството за правда го игнорира ОБСЕ за измените на Изборниот законик Работната група задолжена за измени на Изборниот законик не прифати во целост да го разгледа мислењето на ОБСЕ за тоа како се спроведуваат препораките на меѓународната организација, зашто таму стои дека ниту една од нив не е добро имплементирана, вели претставникот на опозицијата во работната група, професорката Рената Десковска-Треневска

Рената Десковска-тРеневска

Се нема волја да се постапи по препораките на меѓународната организација. А овојпат забелешките се многу конкретни и јасно се лоцира каде треба да се менува. Забелешките се на предложените измени од страна на Министерството за правда. Се покажа дека ниту една од препораките на ОБСЕ не е добро имплементирана.“

Максим Ристески

В

maksim.risteski@kapital.mk

ласта нема волја да постапи по препораките на ОБСЕ/ОДИХР за измени на изборната регулатива, смета претставникот на опозицијата во работната група задолжена за измени на Изборниот законик, Рената Десковска-Треневска. По состанокот одржан во петокот на кој работната група ги разгледуваше забелешките на ОБСЕ во однос на измените на Изборниот законик предложени од македонска страна со цел да се имплементираат препораките на меѓународната организација, Десковска е уште поуверена дека на следните избори (кога и да се) ќе се оди со одвај козметички

Дали и на следните избори, ќе се оди со козметички коригирана изборна регулатива? изменета регулатива. Во мислењето од ОБСЕ кое с$ уште не е ставено на јавен увид имало јасни забелешки дека не е направена соодветна имплементација на препораките, но тие биле игнорирани од страна на работната група каде што главниот збор го имаат претставниците на Министерството за правда. „На состанокот на работната група не се разгледуваше целиот документ што е добиен од ОБСЕ, туку само негови делови, и тоа селективно. Оттука се гледа дека нема волја да се постапи по препораките на меѓународната организација. А овојпат забелешките се многу конкретни и јасно се лоцира каде треба да се менува. Забелешките

се на предложените измени од страна на Министерството за правда. Се покажа дека ниту една од препораките на ОБСЕ не е добро имплементирана“, изјави Десковска за „Капитал“. Државните институции, пак, оставаат многу простор за сомневање во искреноста на намерите да ги направат потребните реформи, пред с$ поради нетранспарентноста со која го водат процесот. Најпрвин Министерството за надворешни работи одбиваше да потврди дека мислењето на ОБСЕ е примено во Македонија, иако во Министерството за правда веќе знаеја дека стигнало по дипломатска пошта. Во петокот на интернет-страницата на Министерството за

правда, во најавата за состанокот на работната група напишаа дека соопштение за јавноста ќе има по одржувањето на состанокот, а потоа се „пишманија“ и изјавија дека била направена грашка, и оти информација за тоа што се случува во процесот ќе добиеме на прес-конференција што ќе се одржи дури откако Владата ќе го даде своето мислење. За односот на Министерството за правда кон препораките на ОБСЕ доволно зборува тоа што на интернет-страницата на Министерството мислењето на ОБСЕ е окарактеризирано како „неофицијален коментар на ОБСЕ/ОДИХР за предложените измени на Изборниот законик“. Во меѓувреме, повторно е пробиен рокот за измени на изборната регулатива, кој овојпат истече на 1 септември – на шест месеци пред следните избори, кои ако нема предвремени, ќе бидат во март 2013 година.

Трета среќа за полициските возила! И покрај тоа што закажано е ново електронско наддавање за избор на компанија која ќе набави 150 полициски возила, Ка-дис, победникот на последниот неуспешен тендер бара запирање на постапката и истрага за наводите за хакерски напад на страната на Бирото за јавни набавки Марија севриева

П

marija.sevrieva@kapital.mk

оловина час ќе имаат петте добавувачи на автомобили за повторно наддавање за набавка на 150 полициски возила, тендер кој никако да добие завршница со успешна најниска понуда. Како што информираат од Комисијата за јавни набавки при МВР, задолжена за спроведување на постапката за доделување

договор за јавна набавка на моторни возила, компаниите ќе се наддаваат само половина час, бидејќи тоа е периодот кој беше оспорен од Порше Македонија. По завршувањето на последната електронска аукција Порше Македонија поднесе жалба на наддавањето, бидејќи како што тврдеа, биле оневозможени да дадат пониска понуда од последната на Ка-дис. Бирото за јавни

набавки ја уважи жалбата и препорача МВР како договорен орган да спроведе нова електронска аукција. Прекините во електронскиот систем за јавно наддавање од Бирото ги објаснија како хакерски напад. Додека условно речено за едните, Порше Македонија, правдата ќе биде задоволена преку повторното спроведување на електронската аукција, Ка-дис се сомнева дека Бирото е жртва или соучесник во конструкција на повеќе правни субјекти. Тие побарале издавање на судска времена мерка додека МВР и надлежните органи не спроведат истрага за откривање на сторителот на кривичното дело – наводен хакерски упад или давање лажни изјави. „Сметаме дека по втор пат ни е укинат регуларно добиен тендер во МВР при што чувствуваме морална одговорност да ја изнесеме вистината на виделина“, велат во соопштението Ка-дис. Ваквите тврдења ги поткрепуваат со

фотографии на кои хронолошки се прикажани фрагменти од лицитацијата кои ја потврдуваат нејзината регуларност, тврдат од Ка-дис. „Од ова јасно и недвосмислено се гледа дека системот за останатите оперативно функционира, т.е редовно прифаќал наддавања. Аутомотив-РЕНО и дилерот на Порше Делукс од Куманово воопшто не наддале во ниеден момент од почетокот на лицитацијата“, велат од Ка-дис врз основа на нивната доказна документација. Тие бараат од МВР да спроведе истрага за тоа дали СЕАВУС и НЕОТЕЛ можат да кажат дека се работи за хакерски напад на страната на Бирото за јавни набавки и да ја прекине новата лицитација без спроведување истрага и прекин на лицитацијата. На последната електронска аукција најниска понуда даде Ка-дис од 3,4 милиони евра за набавка на 150 возила „сеат алтеа фритрек“ во полициска изведба.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вторник 04.09.2012

политика 7 Хелсиншкиот комитет бара стоп за лустрацијата

Х

елсиншкиот комитет за човекови права бара стоп за процесот на лустрација. Тие барат од лустраторите да ја запрат својата работа до моментот додека Уставниот суд не ја испита уставноста на законот. За Хелсиншки е спорен временскиот опфат во кој се одвива лустрацијата, начинот на одјавување на лустрираните на интернет-страницата на комисијата, како и нејзините надлежности кои ги оценуваат како надлежности на суд.

НДП: ВМРО–ДПМНЕ и ДУИ наводно, се караат, а всушност, кријат економски проблеми

Н

ационалната демократска преродба (НДП) на Руфи Османи го поздрави поставувањето на таблите во Чаир, но смета дека неменувањето во документите и во службените акти, каде што и понатаму се користат старите имиња, е потврда за правната неписменост на ДУИ. НДП реагира и на, според нив, наводните несогласувања на владините партнери: „Треба на граѓаните, особено на Албанците, да им биде јасно дека препукувањата меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ се лажни и дека поклонувањето во Слупчане, како и Законот за бранителите се само наместени игри на ДУИ и ВМРО со цел подигање на рејтингот. Во услови на недостиг од инвестиции и вработувања на Албанците, кога цените се во постојан раст, заедно со институционалната дискриминација на Албанците, за да ги земе повторно гласовите на Албанците“, велат тие.

ДПА напушти координација кај Вељаноски, бара повлекување на законот за бранители

П

ратеничката група на Демократската партија на албанците денеска ја напушти координацијата што редовно вo понеделник се одржува кај претседателот на Собранието, Трајко Вељаноски. Пратеникот на ДПА, Имер Алиу, како координатор на пратеничката група на ДПА побара од претседателот да го повлече од собраниска процедура Законот за бранителите. „Цениме дека сега е време да се спречи донесувањето на овој закон кој во суштина е антиалбански и еднонационален. Ние како ДПА, како што сте информирани, дадовме поддршка да се спречи донесувањето на овој закон ако него не го напушти владата ќе цениме дека ова е нивна игра со која тие се додворуваат на граѓаните, но, за жал, во овие нивни игри секогаш трпат Aлбанците“, изјави Алиу. Тој додаде дека ќе чека одговор од претседателот Вељаноски по однос на нивното барање и во зависност од одговорот ќе одлучат дали и до кога нема да присуствуваат на координацијата.

Имер Алиу

Опозиција: Ревизорите го кријат криминалот на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ На собраниската расправа за Годишниот извештај на Заводот за ревизија, опозицијата забележа дека препораките од оваа институција остануваат без завршница, оти се обидуваат да ги ублажат формулациите за, како што рекоа, незаконската работа на власта. Според власта, пак, споредено со период пред десетина години Заводот за ревизија е многу потранспарентен, неговата работа е поквалитетна и попрофесионална Марија Севриева

С

marija.sevrieva@kapital.mk

о ублажени формулации кои потсетуваат на поема за Струшките вечери на поезијата нема сериозна контрола врз трошењето на буџетските средства од страна на државните институции, истакна опозицијата во собраниската расправа по однос на Годишниот извештај за извршени ревизии на Државниот завод за ревизија. Препораките на ревизорите се без завршница и наместо одговорност и заштеда во трошењето на народните пари не служат за ништо, истакна Маријанчо Николов од СДСМ. „Ревизорите влегоа во строга форма и техникалии, забелешките се сведуваат на ’округло, па на ќоше‘ и целосно од извештаите ја исфрлија формулацијата сомневање за ненаменско и незаконско трошење на средствата“, рече Николов. Тој побара ревизорите да спроведат ревизија на успешност за најспорните проекти како – „Компјутер за секое дете“, доделувањето на пензиите, „Скопје 2014“ и други.

На забелешките на Николов заменикот на главниот државен ревизор, Насер Адеми, истакна дека според новите програми за работа Заводот ќе ги зголеми ревизиите на успешност кои ќе се однесуваат на државните програми каде што се забележуваат најхроничните проблеми. Според начинот на кој работи Државниот завод за ревизија, повеќе од очигледно е дека во Македонија постои легална корупција истакна пратеникот на НДП, Изет Зеќири. „Без собраниска Комисија з а на д зор на трошењето на јавните пари и Комисија за финансирање и буџет која не ја остварува својата вистинска цел никогаш нема да имаме фискална транспарентност“, рече Зеќири. Зеќири додава дека во земјава постои 40-50 процентна транспарентност во трошењата на јавните пари додека во докажаните демократии, како Велика Британија, тој процент изнесува 80. Јани Макрадули од СДСМ на ревизорите им порача дека не се институција која

Маријанчо Николов

Павле Трајанов

пратеник од СДСМ

“

пратеник од Демократски сојуз

Ревизорите влегоа во строга форма и техникалии, забелешките се сведуваат на ’округло, па на ќоше‘ и целосно од извештаите ја исфрлија формулацијата сомневање за ненаменско и незаконско трошење на средствата.“

Крајно необјективно го читате извештајот. Ако убаво го читавте ќе сфатевте дека ДЗР е институција која е најрезистентна на политички притисоци и најдобро се справува со истите.“

“

тр е б а д а го пр икр ив а кр им ина л от на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ, туку да го лоцира криминалното трошење на државните пари и да алармира. „Џабе е што пратениците на ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ се воодушевени од тоа како Конгресот во САД и Парламентот во Велика Британија вршат контрола над трошењето на државните пари кога го забораваат тоа веднаш штом се вратат во Македонија“, рече Макрадули. Пратениците, пак, од партиите на власт сметаат дека Државниот завод за ревизија е професионална институција која стручно ги извршува своите обврски. Заводот споредено со период пред десетина години е многу потранспарентен, нивната работа е поквалитетна и попрофесионална. Исто така, намален е бројот на негативни извештаи, а зголемен е и процентот

на прифаќање на препораките на Заводот. „Крајно необјективно го читате извештајот. Ако убаво го читавте ќе сфатевте дека ДЗР е институција која е најрезистентна на политички притисоци и најдобро се справува со истите“, истакна Павле Трајанов од Демократскиот сојуз, коалиционен партнер на ВМРО-ДПМНЕ. Владанка Авировиќ од СПМ смета дека Државниот завод за ревизија има постигнато голем напредок во последните десетина години. Сега, рече, неговата работа е попрофесионална, потранспарентна. За тоа, истакна, говорат и оценките на релевантни институции кои сметаат дека тој е на рамниште на сите останати ревизорски куќи. Расправата по Извештајот на Државниот завод за ревизија се исцрпи, а опозицијата најави дека ќе гласа против него.

Иванов: Очекувам датум за преговори во декември! Максим Ристески

В

maksim.risteski@kapital.mk

о октомври ќе добиеме позитивен извештај од Европската комисија за напредокот на Македонија, а два месеци подоцна и датум за почеток на преговорите од Советот на ЕУ, се очекувањата кои претседателот Ѓорге Иванов ги подели со јавноста непосредно пред да отпатува во Брисел. За самата посета на политичкиот центар на Унијата, Иванов објасни дека е вообичаена пред донесувањето на извештајот за Македонија, но потенцираше дека во Брисел ќе патува со голем оптимизам, втемелен на сигналите за препознавање на реформите во земјава од страна на Европската комисија. „Ова е вообичаена посета на Брисел пред донесувањето на извештајот за кој сите очекуваме да биде позитивен. Реформите даваат резултати. Тоа го оценува Европската комисија. Според сето она што е направено, мислам дека овој извештај ќе биде позитивен и дека конечно

во декември ќе го добиеме она што толку време го очекуваме - почеток на преговорите. Ние со Дијалогот на високо ниво навистина влегуваме во отворање на поглавјата, но го очекуваме она што секоја земја-кандидат го очекува - датум за почеток на преговорите“, рече Иванов по посетата на Советот за радиодифузија, по повод 15-годишниот јубилеј на регулаторното тело. Претседателот се осврна и на развојот на настаните поврзани со спорот за името, оценувајќи ги разговорите со генералниот секретар на Обединетите нации, Бан Ки-мун, како прва содржајна средба на оваа тема. „При посетата на Бан Ки-мун и на медијаторот Нимиц можам да кажам дека за првпат се оствари содржајна средба од таков вид. Не знам досега како се одвивале ваквите средби, меѓутоа овојпат со Бан Ки-мун ги отворивме сите прашања, сите аспекти и сето она што ние досега како држава сме го презеле и сме го иницирале

Претседателот Ѓорге Иванов демонстрираше силен оптимизам со изјава дека со Дијалогот на високо ниво Македонија навистина влегува во отворање на поглавјата, но и дека го очекуваме она што секоја земја-кандидат го очекува - датум за почеток на преговорите. за да ја искажеме нашата подготвеност да се дојде до решение. Меѓутоа, од другата страна постојано има изговор тоа да се одлага. Еднаш се тоа избори, другпат е економска криза, третпат е неподготвеност. Сево ова го увиде и го искажа на прес-конференција Бан Ки-мун. Нашата страна во однос на овој дводецениски спор е со чисто досие“, рече Иванов. Претседателот не сакаше да ги коментира затегнатите односи во владината коалиција кои ги окарактеризира како дневна политика, и побара институциите да си ја вршат својата работа во спорните ситуации што се повод за конфронтациите меѓу ВМРО-ДПМНЕ

и ДУИ. На состанокот со членовите на Советот за радиодифузија, Иванов добил информации за оствареното и за планираното во стратегијата на регулаторното тело за медиумската сфера. „СРД е едно од првите регулаторни тела во Македонија кое беше пример како овие тела треба да функционираат. Помина еден период на разни предизвици и разни влијанија, така што Советот денес е навистина институција за почит која постигна нашиот медиумски простор да биде регулиран и да функционира онака како што бараат европските стандарди и принципи“, истакна Иванов.

КАПИТАЛ вторник 04.09.2012

WWW.KAPITAL.MK

8 компании пазари Продолжува од стр. 2-3 „Не секогаш можеме да им излеземе во пресрет на компаниите, меѓутоа тоа не е по наша вина, туку од објективни причини. Ние и понатаму мора да се потпреме на домашните компании, меѓутоа важни се и странските инвеститори кои носат нови начини на управување и нови знаења“, изјави Пешевски.

Донкихотовска битка да останат профитабилни

Дел од менаџерите на 200-те најголеми и најуспешни компании во земјава велат дека тешко работат во услови на скапи суровини и енергенси, на сé потежок пристап до свежи пари, намалени нарачки од странство, намалена потрошувачка, а со тоа и намалени приходи. „Економската состојба во државата не е ниту подобра, ниту полоша од тоа што се очекуваше. Освен домашните фактори, големо влијание на моменталната состојба има и лошата ситуација во Грција, која ако продолжи во тој правец, ќе биде уште пострашно. Кога Германија покажува слаби параметри, која е наш најголем трговски партнер, а македонското стопанство доживува блокади од грчка страна поради тамошните внатрешни состојби, за очекување е сите овие причини да се одразат и на нашата економија. Неликвидноста на стопанството е најголемиот проблем. Тоа е хронична болка. Проблем се и ниските пласмани на банките, кои повеќе сакаат да се задолжуваат кај државата, отколку во стопанството. Примерот на Грција е показател дека Владата е лош позајмувач. Државата треба да ги расчисти своите обврски. Тоа е во нејзиниот дел за подобрување на економијата. Освен тоа, треба конечно да дефинира кои се нејзините стратешки цели кога е во прашање стопанството и кој се стопанските гранки зад кои ќе застане“, изјави Антони Пешев, директор на Ултра компјутери. Тој додава дека претстои исклучително тешка година, а евентуално

подобрување очекува дури во третиот квартал следната година. Слични прогнози има и претседателот на Управниот одбор на Макстил, Минчо Јорданов. Според него, мерките кои минатата недела ги донесе Владата се вистински потег во вистинско време и ќе спречат носечката индустриска гранка во државата да падне во подлабока криза. „Очекувањата се дека до крајот на годината состојбата нема да се подобри, а нема ни да се влоши. Ќе биде на тоа ниво на некоја позитивна нула. Во овој многу тежок период на криза мерките што ги донесе Владата ќе помогнат металургијата да ги консолидира своите состојби на краткорочен и особено на долгорочен план, да ги модернизира капацитетите што ќе значи еколошко унапредување и поголема конкурентност. Макстил од 70% капацитет на работа, со кој што работевме лани, сега се сведе на 50% искористеност на капацитетите, што покажува загрижувачки пад. Овие мерки доаѓаат во вистинско време за да закрепнеме и да се вратиме на вистинскиот пат“, изјави Јорданов, потенцирајќи дека во моментот црната металургија се соочува со намалени нарачки како резултат на запрените инвестиции поради кризата, на светско ниво. Од фармацевтската индустрија велат дека кризата не ги одминала ниту нив. Од менаџментот на најголемата фармацевтска компанија Алкалоид сметаат дека најголем проблем за нив претставува неликвидноста на сите пазари. „Алкалоид во првите два квартали реализира 3% раст на продажбите и исто толку пад на профитот. Сепак, кога ќе се земат предвид сите околности во кои работиме, резултатите се задоволувачки. Успеавме да постигнеме минимален раст. Годинава очекувам да ја завршиме нешто подобро од лани. Фокусирани сме на работа со посолидните клиенти, иако се во помал број“, смета Живко Мукаетов,

Глигор Цветанов

генерален директор на Макпрогрес

“

Прехранбената индустрија годинава бележи раст. Не голем, но задволителен во поглед на условите во кои работиме. Најголем проблем сега и во периодот што следува е неликвидноста. Има исплата на ДДВ, но со мали задоцнувања. Најмногу стравуваме, не од намалената куповна моќ, туку од тоа што ќе мора да ги зголемиме цените на производите. Прашањето е дали ќе ги има потребните суровини и по која цена ќе се купуваат.

Златко Симоновски

генерален директор на Факом

“

Нема ништо ново да кажам ако истакнам дека економскиот амбиент е исклучително лош, тоа на сите им е јасно, проблеми има, најгорлив е можеби со ликвидноста и станува сé потешко за менаџирање. Со странските клиенти наплатата оди нешто подобро отколку со домашните затоа што во првиот случај постојат акредитиви, гаранции и сл., додека дома е голема беспарица и тешко се наплаќа.

Сеад Кочан претседател на Градежната комора при Сојузот на стопански комори

“

Проекциите на Владата кои се вкалулирани во Буџетот ќе се реализираат, пред сé, преку реализација на најавени инфраструктурни проекти, како што е автопатот Демир Капија - Смоквица, како и енергетски проекти коишто се најавени и предвидени. Ако се реализираат овие планови, тогаш голем дел од градежните компании ќе си го најдат своето место. Очекуваме градежништвото како сектор да остане на стабилно ниво и следната година.

Иван Туџаров

извршен директор на фабриката за лекови Реплек

“

Деловната клима за нас е идеална. Ние имаме извоз во 26 земји во Европа, Азија и Африка. Во Азија извезуваме во поранешните советски републики, Туркменистан, Казахстан, Азербејџан, Авганистан, потоа во Русија. Никогаш подобро не сме работеле. На домашниот пазар, со оглед на целокупната ситуација, нас не ни е лошо. Не работиме многу со Владата, освен инсулинот кој го нудиме на државните тендери. Сé друго нудиме како веледрогерија.

200-те најголеми создаваат полов Македонските компании во изминатата 2011 година се соочија со намалена побарувачка, како на домашен, така и на странските пазари, со откажани нарачки и извозни договори, со отежната наплата, но и со отежнат пристап до кредити. Најголемите македонски компании рангирани на листата со 200 најголеми лани остварија вкупни приходи од 472 милиони денари или 7,7 милијарди евра, што е речиси половина од сите приходи кои се создаваат во македонската економија Биљана Здравковска-Стојчевска biljana.zdravkovska@kapital.mk

Н

ајголемите македонски компании рангирани на листата со топ 200 најголеми лани забележаа вкупни приходи од 472 милиони денари или 7,7 милијарди евра. Ако се знае дека сите компании лани имале вкупни приходи од 16,4 милијарди евра, тогаш може да се заклучи дека 200-те рангирани најголеми компании остваруваат 47% од сé што создава македонската економија. Дури 151 компанија лани имале раст на приходите, додека останатите 49 компании имаа пад на приходите во споредба со претходната 2010 година. Дваесет компании лани имале раст на приходите поголем од 100%, додека шест од нив имале раст на приходите поголем од 1000%. Дваесет и две компании пак, имале годишен пад на приходите поголем од 10%, додека седум компании имале пад на приходите поголем од 20%. Најголем раст на приходите лани имала компанијата Орка холдинг, додека најголем пад на приходите имала тутунската компанија Алајанс уан. Најголемите 200 македонски компании лани

оствариле профит од 29 милиони денари или 470 милиони евра, што е 5% помалку во споредба со претходната 2010 година. Од 200-те најголеми лани 66 компании имале пад на профитот, додека останатите работеле со поголем профит. Ако се анализира големината на добивката, само 14 од компании од 200-те најголеми македонски компании лани имале профит поголем од 10 милиони евра, на чело со Македонски Телеком, кој е најпрофитабилен меѓу најголемите, со остварен годишен профит од нешто повеќе од 100 милиони евра, со што е единствена компанија на листата со најголеми која лани имала профит поголем од 100 милиони евра. Дури 28 компании од листата со 200 најголеми лани работеле со загуба. Во 200-те најголеми македонски компании работеле повеќе од 63.614 лица, што е само 6,7% од бројот на вкупно вработени во Македонија, што ја докажува претпоставката дека најголем дел од работните места се креираат во секторот на средни и мали претпријатија. Податоците покажуваат дека за само една година бројот на вработени кај 200-те најголеми во Македонија е зголемен за 2.129 вработени. Податоците покажуваат дека 2011 година 200-

те најголеми компании во Македонија ја завршиле со вкупна актива или вкупен имот од девет милијарди евра.

Кој е кој на листата со 200 најголеми?

Листата со компании на Капитал, „200 најголеми и најуспешни“ е направена според обемот на вкупните приходи кои ги оствариле компаниите во 2011 година. Сите 200 компании од листата на Капитал во 2011 година оствариле вкупни приходи од 7,7 милијарди евра. Најголема компанија во Македонија веќе со години наназад е рафинеријата ОКТА, која во 2011 година оствари приходи од 41 милијарди денари или околу 671 милиони евра, што е раст од 31% во споредба со претходната година. Окта лани работела со загуба од 1,1 милион евра, што е значително влошување на финансискиот резултат во споредба со претходната 2010 година, кога единствената рафинерија во Македонија имала профит од еден милион евра. Окта и годинава останува на лидерската позиција. На втората позиција, исто како и минатата година, останува најголемиот нафтен дистрибутер, Макпетрол, кој лани работел со приходи од 25 милијарди денари или 407 милиони евра, што е годишен раст од 16,4 %. Макпетрол лани работел со профит од 417 илјади евра, што е позитивен финансиски резултат во споредба со загубата од околу четири милиони евра во претходната

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вторник 04.09.2012

9 генерален директор и претседател на Управниот подбор на Алкалоид. Тој порача компаниите да бидат повеќе оптимисти и да бараат начини како да прогресираат на сите пазари. Дека компаните треба да се посветат на иновации и нови проекти порача и генералниот извршен директор на Порше Македонија, Златко Муцунски. „Компаниите треба да се посветат на иновативоста и на вадење на најдоброто од себе. Треба да има што повеќе странски инвестиции во Македонија кои ќе донесат еден нов стил на работа и на однесување. Тие ќе бидат пример и за локалните компании како треба да работат. Во претходниот период многу фирми убаво си живееја и не водеа сметка ниту за приходите ниту за расходите. Затоа многу

компании сега се затекнати. Приходите и расходите всушност постојано треба да се мониторираат и затоа ќе нема изненадувања, ниту на краток ниту на долг рок. Така и ударите од регионални, европски или глобални кризи ќе бидат амортизирани“, вели Муцунски за „Капитал“.

енергенсите дополнително ќе влијаат на нивната профитабилност. Предупредуваат дека неопходна е промена на деловната политика на фирмите за да можат да се справат со кризата. Генералниот директор на винарската визба Тиквеш, Игор Илиевски, очекува тежок период. „Влезните трошоци кај сите компании се голем проблем и компаниите терба да направат стратегија како ќе го имплементираат тоа во крајната цена на нивните производи и во внатрешните деловни политики. Генерално се очекува затегнат макроекономски амбиент и затоа секоја компанија треба да си преземе мерки внатре со кои од една страна нема да ги преоптовари своите потрошувачи, а од друга страна нема да предизвика загуби

Растот на цените на суровините и енергенсите најголем предизвик

Тешка 2013 година очекуваат менаџерите на најголемите прехранбени компании во државата. Како резултат на големиот раст на цените на основните суровини и на прехранбените производи на светско ниво проценуваат дека драстично ќе се намалат нивните приходи, а растечките цени на

Што велат менаџерите за бизнис-климата?

Минчо Јорданов

претседателот на Управниот одбор на Макстил

“

Очекувањата се дека до крајот на годината состојбата нема да се подобри, а нема ни да се влоши. Ќе биде на ниво на некоја позитивна нула. Во овој многу тежок период на криза мерките што ги донесе Владата ќе помогнат металургијата да ги консолидира своите состојби на краткорочен и особено на долгорочен план, да ги модернизира капацитетите што ќе значи еколошко унапредување и поголема конкурентност. Макстил од 70% капацитет на работа, со којшто работевме лани, сега се сведе на 50% искористеност на капацитетите, што покажува загрижувачки пад. Овие мерки, доаѓаат во вистинско време, за да закрепнеме и да се вратиме на вистинскиот пат.

Благоја Механџиски

сопственик на веледрогеријата Зегин

“

Глигор Бишев

Од макроаспект гледано, климата може да се оцени како многу поволна. Од микроаспект може да се зборува за одделни претпријатија, бидејќи пазарот бара почисти и поусовршени методи на претпријатија. Не може веќе со незнаење, како досега, да се водат фирмите. Проблем на македонскиот пазар е што сé уште имаме новопечени бизнисмени кои пораснаа со привилегии и сега не можат да издржат. Во европската лига не може да се експонираат претпријатија со балкански квалитети. Токму претпријатијата кои ги водат неедуцирани бизнисмени, без осет и минат труд за да го компонираат новото пристапување кон обврските, го усложни начинот на плаќање.

генерален директор на Стопанска банка

“

Компаниите во услови на криза не размислуваат како да се преструктурираат, па оттаму повеќе бараат кредити за обртен капитал, а помалку за нови инвестиции. Компаниите имаат огромни залихи и за да ја чуваат стоката бараат обртен капитал. Во првиот квартал од годината, економијата оствари негативен резултат, односно БДП падна за 2%, но дури и во тој период, банките го зголемија кредитирањето за 8%. Тоа е исклучително голема кредитна поддршка за компаниите што може да им овозможи да се преструктурираат. Суштината е да се направи редизајн на процесот на производството, да креираме поконкурентни производи коишто и во услови на рецесија, ќе се бараат и ќе се продаваат на странските пазари.

во работењето“, смета Илиевски. Тој потенцира дека следниот период ќе биде голем предизвик за сите компании во државата. Директорот на продажба во Пекабеско, Марко Кутревски, го дели мислењето со повеќето бизнисмени, без оглед во кој сектор работат. Според него, периодот што следува ќе биде најтежок што досега го преживеале компаниите, пред сé, од прехранбениот сектор. „Ги следиме секојдневно цените на суровините и на прехранбените производи на светските берзи и се бележи пораст кој досега не е виден. Тоа е резултат на сушата што ја зафати целата северна хемисфера. Намалена е понудата, а со тоа растат и цените, а тоа негативно ќе влијае врз компаниите. Ќе чекаме на подобрување на состојбите кога ќе дојде жетвата на јужната хемисфера“, вели Кутревски. Додава дека ситуацијата на домашниот пазар е тешка, бидејќи сите компании имаат проблем со ликвидноста. „Тешко наплатуваме, затоа моравме да преземеме поригидни деловни методи кон добавувачите. Не очекувам подобрување на состојбите ниту цела 2013 година и се подготвуваме за таков период“, потенцира Кутревски. Од трговскиот синџир Веропулос не очекуваат големи промени следната година, односно се надеваат дека приходите и добивката ќе останат на исто ниво, како и очекувањата за годинава. „Се надевам дека ќе успееме да ја одржиме позицијата којашто сега ја имаме. Веропулос оваа година има позитивни резултати, не е сé многу добро. На исто ниво сме како и минатата година. Се надевам дека и следната година ќе ја задржиме позицијата“, вели Костас Теодосијадис, генерален менаџер на Веропулос во Македонија. Тој потенцира дека Владата носи мерки за економијата, но дека тие треба да се имплементираат за да имаат ефекти. „Од донесување на мерки до нејзина реализација има голема разлика. Едно е да биде предлоежена и донесена една законска измена, а друго е нејзината имплементација и реализација“, потенцира Теодосијадис.

овина од македонската економија Дури 140 од 200-те најголеми се од Скопје

А

ко се анализира географската разместеност на компаниите од листата со 200 најголеми, се добива веќе познат заклучок - дека најголем дел од најголемите македонски компании се со седиште во Скопје. Дури 140 компании од 200-те најголеми се лоцирани во Скопје, а во нив се создаваат 6,2 милијарди евра или дури 81% од вкупните приходи на сите 200 најголеми македонски компании.

2010 година. На третата позиција, со скок за пет места, годинава се најде производителот на катализатори Џонсон Мети, кој лани работел со вкупни приходи од 24,7 милијарди денари или 401 милион евра. Приходите на Мети за една година се зголемени за 202%, додека профитот е зголемен за дури 1.400%. Со пад од една позиција, како четврта најголема компанија во Македонија според остварените вкупни проходи, 380 милиони евра, се најде електродистрибутивната компанија ЕВН. Приходите на ЕВН лани се зголемени за 5,4%, а загубата лани е намалена на 10 милиони евра, од загубата од 16 милиони евра во 2010 година. На петтото место се наоѓа државниот производител на електрична енергија Електрани на Македонија (ЕЛЕМ), чии приходи лани се намалија за 6,6%, на 272 милиони евра. Со пад на приходите од 9,2% и пад на профитот од 30%, Фени индустри годинава е шесторангирана компанија, што е пад од едно место. Изминатата 2011 година кавадаречки Фени индустри лани работел со вкупни приходи од 225 милиони евра и профит од 27 милиони евра. На седмото и на осмото место се наоѓаат најпрофитабилната компанија, фиксниот оператор Македонски Телеком и најголемиот мобилен оператор, Т-Мобиле. И двете компании лани имале пад на приходите од 5,5%, односно 9,4%, по што Македонски Телеком минатата 2011 година ја заврши со вкупни приходи од 200

ТОП 10 НАЈУСПЕШНИ КОМПАНИИ Ранг 2011 1 2 3

Ранг 2010 КОМПАНИЈА 1 МАКЕДОНСКИ ТЕЛЕКОМ КАМЕНИМОСТ КОМУНИКАЦИИ 2 во ликвидација 3 Т-МОБИЛЕ МАКЕДОНИЈА

ГРАД Скопје

ДЕЈНОСТ Телекомуникации

Нето добивка 2011 (евра) 6.163.556.917

Нето добивка 2011 (евра) 100.220.438

% промена 3,60%

Скопје

Консултантски услуги

3.504.966.786

56.991.330

-7,10%

Телекомуникации

3.355.499.415

54.560.966

-10,40%

Рудник

2.817.598.889

45.814.616

5,00%

4

САСА

5

6

ЦЕМЕНТАРНИЦА УСЈЕ

Скопје Македонска Каменица Скопје

Градежни материјали

1.920.326.747

31.224.825

28,00%

6

78

М-6

Скопје

Консултантски услуги

1.756.171.951

28.555.641

2322,30%

7

5

ФЕНИ ИНДУСТРИ

Кавадарци

Металопреработувачка индустрија

1.663.046.273

27.041.403

-30,50%

8

/

ОРКА ХОЛДИНГ

Скопје

Холдинг

1.259.494.206

20.479.581

301616,40%

9

64

ЏОНСОН МЕТИ

Скопје

Индустрија за автомобилски делови

1.220.057.063

19.838.326

1396,00%

10

7

ИМПЕРИАЛ ТОБАКО

Скопје

Тутунска индустрија

1.066.929.461

17.348.447

-3,10%

ГРАД Скопје Скопје Скопје Скопје Скопје Кавадарци Скопје Скопје Скопје Скопје

ДЕЈНОСТ Нафтена индустрија Нафтена индустрија Автомобилски делови Енергетика Енергетика Металопреработувачка индустрија Телекомуникации Телекомуникации Металопреработувачка индустрија Naftena industrija

Вкупни приходи Вкупни приходи 2011( ден) 2011(евра) 41.267.067.732 671.009.231 25.054.314.438 407.387.227 24.670.520.094 401.146.668 23.428.188.091 380.946.148 16.763.810.809 272.582.290 13.881.419.840 225.714.144 12.330.056.795 200.488.728 9.420.741.530 153.182.789 7.041.800.573 114.500.822 6.572.153.259 106.864.281

Годишна промена (%) 31,20% 16,40% 202,10% 5,40% -6,60% -9,20% -5,50% -9,40% 19,40% 32,50%

4

ТОП 10 НАЈГОЛЕМИ КОМПАНИИ Ранг 2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ранг 2010 1 2 8 3 4 5 6 7 10 14

КОМПАНИЈА ОКТА МАКПЕТРОЛ ЏОНСОН МЕТИ ЕВН ЕЛЕКТРАНИ НА МАКЕДОНИЈА ФЕНИ ИНДУСТРИ МAKEDONSKI TELEKOM Т-МОБИЛЕ МАКЕДОНИЈА МАКСТИЛ ЛУКОИЛ МАКЕДОНИЈА

милиони евра, а Т-Мобиле со приоходи од 153 милиони евра. Како деветта најголема компанија според вкупните приходи од работењето, 115 милиони евра (годишен раст од 19,4%), е Макстил. Со скок од три места, на десетта позиција се најде нафтениот дистрибутер Лукоил. Лани Лукоил работел со вкупни приходи од 106 милиони евра, што е годишен раст од 32,5%, додека профитот на компанијата во истиот

период е зголемен за дури 178%.

Индустрии-лидери

Анализата на компаниите на листата со 200 најголеми компании за 2011 година според индустриите во кои работат покажува дека најбројна индустрија е прехранбената индустрија, со 24 компании, кои лани работеле со приходи од 473 милиони евра. Најголема прехранбена индустрија

во Македонија годинава е компанијата Пекабеско, која лани работела со вкупни приходи од 34,7 милиони евра и профит од 990 илјади евра. Ако се анализираат финансиските резултати на 200-те најголеми компании според индустрии, се доаѓа до заклучокот дека секторот нафтена индустрија е најголем, со оглед на фактот што деветте компании лани имале најголем приход од 1,3 милијарди евра.

КАПИТАЛ ВТОРНИК 04.09.2012

WWW.KAPITAL.MK

10 КОМПАНИИ ПАЗАРИ

Локалните избори ги реновираат училиштата Долги години училиштата плачеа за реновирање. Реконструктивните зафати летово, но и оние што се најавуваат за следните три години веројатно ќе ја променат хорор-сликата што преовладуваше во санитарните јазли и покривите. Случајно или не, активностите се интензивираа пред локалните избори догодина Силвана Жежова silvana.zezova@kapital.mk

Д

олги години некои од училиштата плачеа за реновирање, бидејќи глетката беше ужасна покривите протекуваа, санитарните јазли беа како во хорор-филм. Случајно или не, реконструктивните активности во училиштата се извршуваа летово пред локалните избори догодина. Голем број училишта во градот и низ државта се реновираа, односно се менуваа покриви, прозорци, санитарни јазли, се купуваше нова столарија, се правеа енергетски ефикасни. „Кога во 2005 година се направи децентрализацијата, општините ги добија училиштата во катастрофална ситауција. Таму 20 години ништо не беше инвестирано. Но лека полека, општините со свои средства, но и со помош на донации, ги

реновираа училиштата и ги направија пристојно место за престој. Исто така се оди и кон енергетска ефикасност на истите, што е тренд насекаде во светот“, изјави Душица Перишиќ, портпарол на ЗЕЛС. Владата неодамна најави дека 132 основни и средни училишта во 49 општини низ Македонија ќе бидат реконструирани и реновирани за 3 години, за што биле обезбедени 45 милиони евра или по 15 милиони евра за секоја година почнувајќи и од оваа. Вкупно ќе има 192 реконструкции и реновирања на прозорци, покриви, инсталации за греење и на санитарни јазли. „Училиштата се определени преку јавен повик и преку нивна физичка проверка. Целта на проектот е да се создадат современи услови за настава во енергетски ефикасни училишта. Ќе

NA 19 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

AVTO “VISOKI OKTANI NA MAKEDONSKITE PATIШTA” Vo ovoj specijalen dodatok “Kapital” vi gi pretstavuva najbaranite marki na avtomobili od visoka klasa na makedonskiot pazar.

Koi se najprodavani “delovni avtomobili” vo Makedonija?

Kakvi avtomobili vozat makedonskite menaxeri?

Kolkav del od proda`bata na novi avtomobili otpa|a na ovaa kategorija vozila? [to naj~esto baraat klientite vo ovoj pazaren segment?

Koi se svetskite noviteti vo tehnologijata {to gi pravat avtomobilite poednostavni za koristewe, posigurni i poekonomi~ni?

Koi novi modeli na avtomobili }e bidat prezentirani ovaa esen?

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

132

45

училишта треба да бидат реновирани во следните 3 години

милиони евра се проценува да чини проектот за реновирање

бидат опфатени различни општини, независно од составот на населението или од политичката припадност на градоначалникот“, изјави неодамна портпаролот на Владата, Александар Ѓорѓиев. Во североисточниот, источниот и вардарскиот регион со реконструкции ќе бидат опфатени 36 училишта, во југозападниот и југоисточниот 21 училиште, во пелагонискиот и полошкиот регион 33, а во скопскиот регион 42 училишта. Во Град Скопје ќе бидат реконструирани и реновирани 34 училишта, од кои шест во Чаир, по пет во Карпош, Аеродром, Гази Баба и во Сарај, по три во Кисела Вода, Бутел и Центар и две училишта во општината Ѓорче Петров. Ќе бидат реновирани и училиштата во Куманово, Битола, Гостивар, Охрид, Струга, Тетово, Струмица, Прилеп и Крива Паланка. Оваа година за образовната инфраструктура се наменети околу 20 милиони евра - во кои покрај средствата за новите училишта и за сместувачкиот комплекс Стив Наумов влегуваат и 15 милиони евра за првата фаза од реконструкција и реновирање на 132 училишта. Но, освен проблемите со инфраструктурата,

остануваат и проблемите кои поголем дел од училиштата, а тоа е неподмирување на долговите за струја и парно. За ова, летово проговори и градоначалникот Изет Меџити кој соопшти дека долгот на сите училишта и градинки во оваа самоуправа е 500 илјади евра. „Само кон Топлификација долгот на сите училишта и градинки во Чаир е 500 илјади евра. Ќе правиме напори да се најде решение и да нема застој во наставата, а за тоа би требало да помогнат и други институции, изјави Меџити по почетокот на реконструкција на ОУ „Лирија“ пред еден месец, каде што ќе се спроведуваат мерки за енергетска ефикасност. Пред почетокот на новата учебна година се реновираа училишта и градинки и во општините Ѓорче Петров, Карпош, Кисела Вода, Аеродром. Со реновирањето на училиштата се води сметка и за енергетската ефикасност, така што во првата фаза на проектот за енергетска ефикасност се реновираа 18 училишта во 6 општини низ земјата, а во втората фаза ќе се реновираат објекти во пет општини. Вкупната инвестиција во двете фази е 5,5 милиони долари.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ ВТОРНИК 04.09.2012

11

Поскапувањата во август генерираа повисока инфлација 3,7% Најмногу се зголемиле трошоците за домување, односно за греење и осветлување, и тоа за 15,2%, што се должи на растот на цените на струјата и на парното. Меѓутоа, поскапеле и земјоделските производи за 7,7%, облеката и обувките за 5,2%, индустриските производи за 4,8%, храната за 2,8%. Инфлаторната спирала очекувано се отвори, бидејќи импулсот дојде од растот на цените на енергенсите, кои се главен голем трошок за бизнисот Александар Јанев aleksandar.janev@kapital.mk

А

вгустовските поскапувања на струјата, на парното, на бензините ја вивнаа инфлацијата над очекувањата. Државниот завод за статистика измери дека трошоците за живот во август се зголемиле за 3,7% споредено со истиот месец лани. Најмногу се зголемиле трошоците за домување, односно за греење и осветлување, и тоа за 15,2%, што се должи на растот на цените на струјата и на парното. Меѓутоа, поскапеле и земјоделските производи за 7,7%, облеката и обувките за 5,2%, индустриските производи за 4,8%, храната за 2,8%. Инфлаторната спирала очекувано се отвори, бидејќи импулсот дојде од растот на цените на енергенсите, кои се главен голем трошок за бизнисот. Во вакви услови, менаџерите се принудени да ги поскапат своите производи, а штом се зголемат потрошувачките цени, тие стравуваат дека дополнително ќе се намали побарувачката. Искуството покажа дека секогаш кога има драстични зголемувања на цените, има и намалена потрошувачка на крајните производи. Според пресметките на Стопанската комора,

учеството на електричната енергија во цената на производот во прехранбената индустрија е 10%, во металната и во електроиндустријата околу 3%, а кај текстилната индустрија, дрвната индустрија и кај индустријата за хартија околу 2%. Во прехранбената индустрија најавуваат неминовно поскапување на крајните производи. „Ние веќе донесовме мерки за внатрешни заштеди во компанијата, за поекономично осветлување, донесовме и течен нафтен гас, со што направивме одредена заштеда, но не напреднавме, туку се вративме на претходното ниво. Последниот месец нафтата се покачи многу, но тоа не е с$. Цените на суровините веќе се отидени нагоре. Шеќерот и брашното, како наши основни суровини, се многу поскапени и ние за домашниот пазар веќе ги поскапевме производите за 2%-3%”, вели Григор Цветанов, генерален директор на пекарско-кондиторската компанија Макпрогрес од Виница. И текстилната индустрија не остана поштедена од скапите енергенси. Костадин Барзов од текстилната фабрика Баргала револтирано

вели дека доколку продолжи поскапувањето на струјата, ќе бидат принудени да ги намалат платите на работниците. „Не е точно дека Македонија има најевтина струја. Нека ги прашаат компаниите во Србија или во Германија колку плаќаат за струја и дали и ним им ја пресметуваат по моќност или имаат само крајна цена според потрошеното. Скапите енергенси ја уништуваат индустријата”, вели Барзов. Истовремено, растат и цените на суровините на светските берзи. Според

последниот извештај на Светска банка, цените на храната во јули пораснале за 10% споредено со претходниот месец, што всушност, е нов рекорд. „Цените на месото на глобално ниво

NA 12 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

“NOVI TEHNOLOGII ZA SOVREMENO @IVEEWE” “Kapital” vo ovoj specijalen dodatok Vi gi pretstavuva najnovite tehnolo{ki usovr{eni aparati koi sovremenoto `iveewe go podignaa na nivo na sovr{enstvo!

Analiza na pazarot - {to se nudi i {to se bara na makedonskiot pazar? Koi tehnolo{ki aparati, neophodni vo sovremenoto `iveewe, se najbarani od makedonskite potro{uva~i?

Koi se kriteriumite na makedonskiot potro{uva~ pri izborot na sovremeni tehnolo{ki aparati funkcionalnosta, energetskata efikasnost ili pak dizajnot i `elbata na kupuva~ite?

Kolkavo e vlijanieto na ve}e doka`anite brendovi so inovativni tehnologii vrz odlukata za kupuvawe?

Kolku se barani energetski efikasnite aparati na na{iot pazar i kakva e informiranosta na potro{uva~ite za “A” oznakata koja ja sodr`at ovie aparati?

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

пораснале трошоците за живот во август споредено со истиот месец лани

пораснаа за 30% за само еден месец, а во споредба со лани, поскапувањето е поголемо од 50%. Во такви услови, доведен е во прашање опстанокот на компаниите од месната индустрија. Нема ниту нова продажба, ниту пак, наплата. Јас мислам дека допрва ќе затворат многу компании, а работниците ќе останат на улица. Многу е важно државата сега да им помогне на сите индустрии, да ги намалиме трошоците за производство со пониски цени на енергенсите, но јас сум песимист дека Владата ќе преземе нешто за да спречи поголема криза. Бизнисот молчи, затоа и Владата молчи“, изјави за „Капитал“, Раде Трајковски, генерален директор на компанијата од месната индустрија Глобус. Според проекциите на Народната банка, инфлацијата годинава нема да надмине 2,2%, но неизвесно е дали оваа проекција ќе се коригира откако стана јасно дека цените до крајот на годината ќе продолжат да растат повеќе од планираното.

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

WWW.KAPITAL.MK

12 компании пазари работното време на угостителските објекти пократко за еден час

> БроЈка

О

д утре угостителските објекти ќе работат пократко за еден час, соопшти Државниот пазарен инспекторат. Ваквата одлука произлегува од Законот за угостителска дејност. Одлуката нема да важи само во деновите петок и сабота, како и наспроти празници и празнични денови, кога ќе се работи плус еден час, соопшти Државниот пазарен инспекторат. Со ваквата одлука, Државниот пазарен инспекторат најавува и инспекциски надзори за почитување на Законот за угостителска дејност, посебно во делот за работното време, а ќе се зголеми и бројот на надзорите за почитување на Законот за заштита од пушење во угостителските објекти.

општина прилеп ќе соработува со Универзитетот Френклин од СаД

80

О

илјади евра се на располагање за проектот „Форуми на заедницата“ во Прилеп, кој се реализра со поддршка на Швајцарската агенција за развој и соработка. Прилепчани до крајот на годинава ќе имаат можност да се вклучат во одлучувањето на општината за тоа кој проект треба да се спроведува за подобрување на животот во заедницата.

пштина Прилеп потпиша пред с$ со јавните претпријатија“, Меморандум за соработка со објаснува Гери Страут, еден од Универзитетот Френклин од предавачите на магистерските САД, со кој од пред една година студии. Според градоначалникот соработува прилепскиот Економски на Прилеп, Марјан Ристески, КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ факултет, на кој се спроведуваат Меморандум ќе значи и директо Банка 3м 6м 24м 36м магистерски студии со американски вклучување на искуствата на Комерцијална банка 3,10% 4,00% 6,80% предавачи. Студиите ги држат американските стручњаци.7,00% Тие ќе НЛБ Тутунска банка 6,50% 6,90% седум американски и тројца наши 3,20% бидат4,05% дел од општинскиот економски 3,20% совет4,00% 6,85% професори. Стопанска банка што пред 6,65% една година е „ПрофесоритеШпаркасе од Универзитетот градови банка 3,00% формиран 4,00% од неколку 5,50% 6,00% во Френклин имаат големо искуство во4,30% државава. Охридска банка 4,80% Советите 5,50% на американските 6,00% соработка со локалната економија 3,00% експерти да придонесат Прокредит банка 3,80% треба 6,80% 6,90% уште на универзитетот во САД. Затоа за зајакнување на општинските ТТК банка 3,20% 4,10% 6,70% 7,20% не е чудно што ќе се соработува со капацитети и на функционирањето на Алфа банка 3,30% 4,20% 7,40% 7,60% локалната економија во Прилеп, јавните претпријатија. Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

3,20% 3,50% 4,00%

4,20% 4,80% 5,00%

5,70% 7,50% 8,00%

6,00% 8,00% 8,40%

Стопанска б. Битола Капитал банка

3,80% 3,50%

4,80% 4,50%

7,40% 7,00%

7,60% 8,00%

Цените на становите ,00% во Скопје уште ќе паѓаат

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка

,46% Понудата на станбен простор во Скопје е за 2% намалена

во првата половина од годинава во однос на истиот период од лани, анализираат експертите од агенцијата недвижности Фортон МКА. Според истата анализа, ,05% за нееднаквоста меѓу понудата и побарувачката ќе доведе до паѓање на цената на становите и во втората половина од годинава

,60%

Соња Јованова-наумовска

П

sonja.jovanova@kapital.mk

онудата на станбен простор во Скопје е за 2% намалена во првата половина зата во Сао од годинава во однос на истиот период од лани, но намалена е и продажбата, се вели во најновата анализа на консултантската компанија Фортон МКА. Цените на становите во истиот период сепак останале стабилни, во мпании просек од 1.165 евра за метар квадратен, а намалување од 10% има кај цените на ексклузивните станови. Фортон МКА анализира дека нееднаквоста меѓу понудата компании од и побарувачката сигурно ќе доведе до паѓање на цената на становите во втората половина од годинава. Во првиот квартал од годинав почната е изградба на 3.200 станови што е за 8% повеќе од истиот период

а NASDAQ

,34%

,74%

,61%

,39%

минатата година. Некои од поголемите резиденцијални проекти како Соравија, Панорама Резиденс, Парк Резиденс и Верина кои заедно нудат околу 370 станови се веќе при крај. До крајот на годинава пак, изградени ќе бидат уште 840 нови станови, најмногу во Аеродром и во Центар. Наспроти изјавите на некои агенти за недвижности дека цените и за изнајмување и за продажба на деловен простор значително паднале изминатиот период, Фортон анализира дека кириите кај канцеларискиот простор и за А и за Б класа останале стабилни, однсно се движеле меѓу 9 и 15 евра за метар квадратен за А класа, и 6 до 10 евра за метар квадратен за Б класа. Во истиот период се зголемиле и трансакциите за закуп на деловен простор за 10%. Според анализата, и кај канцеларискиот и трговскиот деловен простор

+

и на берзата

,26%

рани на

03.09.2012

Инс. За заварување Југ Фершпед 11 Октомври Куманово Македонија Турист Комерцијална банка 03.09.2012

Витаминка Стопанска банка Битола Алкалоид Макстил Македонски Телеком

-

се забележува зголемување на површината, во просек за 4% а во вторта половина од годинава се очекуваат нови 40.000 метри квадратни деловен простор.Се очекува отворањето на новиот трговски центар Скопје сити мол и влезот на синџирот маркети Карфур дополнително да се радзвижи пазарот. Прогнозите на Фортон се дека до 2015 година ќе бидат изградени дополнителни 80 илјади метри квадратни со изградбата на трговскиот центар на турската компанија Џеваир Холдинг (18.000 метри квадртани), Сити мол во

нова цена

+2,97% 2.286,00 +1,19% 41,500,00 381,00 +0,26% +0,18% 2.806,00 +0,14% 2.549,00 пад

-2,93% -2,7% -0,44% -0,43% -0,07%

нова цена

5.000 1.800,00 3.990,00 103,00 481,00

36м

3,60% 3,30% 3,45% 3,40%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90%

Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,50% 2,20% 2,00%

3,00% 2,90% 2,50%

4,00% 3,60% 3,65%

4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола Капитал банка

2,50% 2,20% 2,10% 2,20%

2,80% 2,80% 2,60% 2,50%

4,50% 4,10% 4,40% 4,00%

5,10% 4,50% 4,60% 4,50%

Euribor (EUR)

1м 0,12%

3м 0,29%

6м 0,55%

12м 0,82%

Libor (EUR) Libor (USD) Libor (CHF)

0,13% 0,25% 0,03%

0,34% 0,45% 0,07%

0,65% 0,73% 0,17%

0,99% 1,07% 0,38%

1 недела 3,02%

1м 4,03%

3м 4,51%

Рочност СКИБОР

преку ноќ 2,05%

МКДОНИА

2,10%

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Основна кам. стапка Стапка регионална на инфлација Аеродром (12.000 метри квадратни) и Шопинг движи во правец на креирање 5,20% Народна банка на Македонија 4,00% мол во Петровец (4.400 метри квадратни). стратегија за привлекување регионални Фортон заклучува дека пазарот за потрошувачи, нешто го 13,40% Народна банка на Србија 12,00%што веќе почна да изнајмување на деловен просторНародна требабанка да сена Хрватска прави Скопје сити мол.

2,50% 6,00% 3,60% 2,20%

Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

понеделник - 03.09.2012

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБМ

Банка Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка

3м 3,10% 3,20% 3,20%

6м 4,00% 4,05% 4,00%

24м 6,80% 6,50% 6,65%

36м 7,00% 6,90% 6,85%

Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка Алфа банка Уни банка Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје Стопанска б. Битола

3,00% 4,30% 3,00% 3,20% 3,30% 3,20% 3,50% 4,00% 3,80%

4,00% 4,80% 3,80% 4,10% 4,20% 4,20% 4,80% 5,00% 4,80%

5,50% 5,50% 6,80% 6,70% 7,40% 5,70% 7,50% 8,00% 7,40%

6,00% 6,00% 6,90% 7,20% 7,60% 6,00% 8,00% 8,40% 7,60%

Капитал банка

3,50%

4,50%

7,00%

8,00%

3м

6м

24м

36м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка Охридска банка Прокредит банка ТТК банка

2,00% 1,80% 1,85% 1,70% 2,50% 2,20% 2,00%

2,50% 2,40% 2,35% 2,10% 3,00% 2,90% 2,50%

3,60% 3,30% 3,45% 3,40% 4,00% 3,60% 3,65%

4,00% 3,80% 3,75% 3,90% 4,50% 3,80% 4,05%

Алфа банка

3,20%

4,10%

3,70%

4,00%

Уни банка

1,90%

2,40%

3,00%

3,20%

Еуростандард банка Халкбанк АД Скопје

2,50% 2,20%

2,80% 2,80%

4,50% 4,10%

5,10% 4,50%

Стопанска б. Битола Капитал банка

2,10% 2,20%

2,60% 2,50%

4,40% 4,00%

4,60% 4,50%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

1м 3м 6м ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД Euribor (EUR) 0,12% 0,29% 0,55% Отворен инвестициски фонд Libor (EUR) 0,13% 0,34% Нето вредност 0,65%

Инструмент

камата

Благајнички записи Ломбарден кредит

3,75% 5,50%

СТАПКИ НА ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕЗЕРВА НА БАНКИ

Домашна валута Домашна валута со валутна клаузула Странска валута

Држава ЕМУ

Валута евро

Среден курс во 61,5040

САД В.Британија Швајцарија

долар фунта франк

48,7701 77,3392 51,2149

Канада Австралија

долар долар

49,2544 50,4090

Извор: НБРМ

ДВИЖЕЊЕ НА ИНФЛАЦИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА ПЕРИОДОТ 2010/2011 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0% -1%

-1% 01/10

04/10

06/10

09/10

12.860.261,71

-2,48%

1 недела47.243.150,15 1м 3,02% 20.043.039,47 4,03% 25.224.270,30

3м 3,45% -0,59% 4,51% -1,02%

4,91%

-3,78%

-6,00%

-9,08%

-2,05%

-4,36%

49.233.560,62

-0,05%

0,61%

61.575.764,65 0,23% Основна кам. стапка Стапка на инфлација

0,70%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КД БРИК Рочност КД Нова ЕУ СКИБОР

преку ноќ 2,05% КБ Публикум - Балансиран 2,10% МКДОНИА КБ Публикум - Обврзници

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ ВО ОДДЕЛНИ ЗЕМЈИ

Народна банка на Македонија Народна банка на Србија Народна банка на Хрватска Централна банка на Црна Гора Централна банка на Словенија

4,00% 12,00% 6,00%

5,20% 13,40% 2,50% 3,60% 2,20%

12/10

03/11

06/11

09/11

12/11

Извор: Државен завод за статистика

0,45% 24.284.393,00 0,73% 0,07% 37.799.174,13 0,17%

Иново Статус Акции

10% 20% 13%

КУРСНА ЛИСТА

12м 0,82% 0,99% 1M 1,07%2,25% 0,38%1,17%

Libor (USD) Илирика Југоисточна Европа 0,25% Libor (CHF) 0,03% Илирика Глобал-Растечки пазари

КБ Публикум Паричен

24м

2,50% 2,40% 2,35% 2,10%

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕПОЗИТИ ВО ЕВРА КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

раст

6м

2,00% 1,80% 1,85% 1,70%

ЕВРОПСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

КАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИТЕ БАНКИ

Банка

3м

Комерцијална банка НЛБ Тутунска банка Стопанска банка Шпаркасе банка

3M

6M

1Y

YTD

ДАТУМ

5,80%

-2,22%

-9,80%

1,87%

13.08.2012

5,93%

-7,83%

-4,29%

-2,53%

13.08.2012

-5,56%

-9,72%

-17,87%

-10,65%

13.08.2012

4,68%

5,59%

13.08.2012

-22,91%

-7,67%

13.08.2012

-8,22%

0,44%

13.08.2012

1,79%

4,14%

3,24%

13.08.2012

1,52%

3,17%

1,91%

13.08.2012

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

13 Ќе се бараат консултанти за докапитализација на ЕЛЕм

До крајот на октомври ќе заврши реконструкцијата на делницата Скопје-Велес

> БроЈка

8

Н

а тендер ќе се бараат консултанти за докапитализација на ЕЛЕМ. Ова вчера го потврди министерот за економија, Ваљон Сараќини, кој рече дека е изготвена тендерска докумантација за проектот. „Она што е најново во врска со ЕЛЕМ е дека пред две недели беше утврдена тендерска документација за консултанти за докапитализација на ЕЛЕМ“, потврди Сараќини. Влез на приватен капитал во државните електрани се најавува уште од крајот на минатата година. Планирано е привлекување на странски капитал, којшто би инвестирал во делови што се приоритетни за ЕЛЕМ и со тоа би ја зголемил капиталната вредност на компанијата, а на тој начин оној што би ги инвестирал тие средства би добил дел од целокупното капитално портфолио на компанијата.

Д

о крајот на октомври или во почетокот на ноември целосно треба да заврши реконструкцијата и ревитализацијата на делницата од Скопје до Велес, а до крајот на 2016 година целосно ќе биде обновен и доизграден коридорот 10 со што ќе ги задоволува сите барања за современ автопат. Станува збор за инвестиција од околу 7,5 милиони евра со која дрстично се подобрува делот на автопатот од Скопје до Велес, посебно асфалтната подлога која не беше во добра состојба. Во текот на работите за рекнструкција ќе се отстранат и 10 проблематични косини со што во иднина нема да има поголеми одрони на камења. Моментално се завршени околу 65% од градежните работи. До крајот на 2015 година целосно треба да се реконструира коридорот 10.

претпријатија од земјава ќе учат од ЈКП Водовод и канализација од Прилеп како се штеди вода со новите инсталирани мерила и системот Скада, кој е со далечинско набљудување и контрола. Ова доаѓа по одличната оценка што ја доби прилепското водоводно претпријатие од експертите од Холандија, кои ја набљудуваа неговата работа изминатиов период. Нивниот заклучок е дека прилепчани, и покрај високите температури и зголемената потрошувачка на вода, сепак не почувствувале нејзин недостиг.

Оне ќе добие нов сопственик?! Телеком Словенија оди на продажба овој месец, објавува угледниот бизнис-весник „Финанце“ од Љубљана. Тоа значи дека и телекомуникацискиот оператор Оне, чиј сопственик е Телеком Словенија, ќе добие нов сопственик катерина попоска

С

продажба на Оне, што во минативе две години го потврдивме и во медиумите, мислиме дека за нашите корисници тоа е одлична вест. Нашите корисници во Оне имаат можност да најдат модерни телекомуникациски решенија, продукти и услуги, што нуди најдобар однос меѓу квалитетот и цената. Дополнително, грижа за корисниците 24 часа во текот на целата година, современи решенија и одлична продажна мрежа. Добиваат одговорен партнер кој се грижи и вложува во развојот на заедницата“, велат за „Капитал“ од Оне. присутен преку операторот Вип, а е сопственик Оттаму додаваат дека новиот претседател на и на вториот по големина мобилен оператор во бордот на управата на Телеком Словенија најави Словенија, Симобила, се смета за најжесток состанок со претставниците на словенечката ривал на Дојче телеком. За Телеком Словенија влада за на почетокот на својот мандат да во 2008 година се интересираше и кинескиот се запознае со планот на владата околу мултигигант ЗТЕ. продажбата. Откако ќе се одржи ој состанок Новиот газда на Телеком Словенија ќе ги добие Телеком Словенија ќе ја информира јавноста за и фирмите-ќерки: Оне во Македонија, ИПКО ФЈУЧЕРСИ идните планови. во Косово, Анекс во Босна и Херцеговина, Дојче телеком, сопственик на најголемиот интернет-провајдерот Примо во Албанија и НАФТА телекомуникацсики оператор во земјава под операторот Гибтелеком на Гибралтар. ЛЕСНА СУРОВА ПРИРОДЕН ГАС брендот “Т“ (Македонски Телеком и Т-Мобиле), Според информациите на „Финанце“, против 96,39 2,79 преку својата унгарска фирма-ќерка се продажбата на Телеком Словенија е новиот шеф интересираше за Телеком Рудолф BRENTСловенија уште лани. ЗА ЗАТОПЛ.Скобе, кој најверојатно, сака прво да ги Телеком Австрија пак, 114,57 кој во Македонија е продава фирмите-ќерки во странство, па потоа 317

katerina.poposka@kapital.mk

ловенечката влада овој месец на тендер ќе го продава мнозинскиот удел во Телеком Словенија, тврди угледниот словенечки бизнис-весник „Финанце“. Со тоа на продажба оди и телекомуникацискиот оператор во Македонија, Оне, фирма-ќерка на словенечки Телеком. Повикувајќи се на свои извори, „Финанце“ пишува дека политичките кругови во Словенија шпекулираат дека Телеком Австрија и Дојче телеком ќе бидат во мртва трка за да станат газда на околу 75% од акциите на Телеком Словенија. Со тоа ќе станат сопственици и на операторот Оне во Македонија, но веројатно, ќе мора веднаш да го продадат, бидејќи и двете МАКЕДОНСКА БЕРЗА странски телекомуникациски компании веќе се МБИ во 10 Македонија. присутни „Новиот претседател на бордот на Телеком 1.852,22 Словенија МБИДна прес-конференција одржана во четвртокот јасно и прецизно изјави дека дека 1.771,83 Телеком Словенија не ги продава своите ОМБ фирми, односно Оне. Бидејќи немаме план за

118,78

-0,21% -0,01% +0,03%

+1,87% -0,09%

+1,35% -0,28%

Извор: Македонска Берза

Вредностите кои ги гледате денеска, се од последниот ден на тргување, понеделник - 03.09.2012

МАКЕДОНСКА БЕРЗА МБИ10 МБИ10 МБИ10 ИНДЕКСИ РЕГИОН3.000 3.000

МБИ 10 BELEX15 1.852,22 440,98 Главен индекс на Белградска берза МБИД CROBEX 1.771,83 1.672,07 ОМБ Главен индекс на Загребската берза 118,78

SASX 10 -0,21% +0,36% 681,16

-0,01% SOFIX 320,91 +0,03% ATHEX

+0,09%

646,49

Главен индекс на Љубљанската берза

440,98 13.090,80

16.102,50

31,87$/унца

1.760,50

+0,36% +0,69%

NASDAQ 3.066,97

Извор: Македонска Берза официјалниот пазар на Македонска берза

на пазарот на јавно поседувани друштва

Главен на Загребската Заеднички индексиндекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи

3.000 3.000 3.000

+0,78%

FTSE 100 5.753,91

2.400 2.400 2.400

+0,74%

1.800 1.800 1.800

+0,69% +0,48% SWISS

DOW JONES

DAX13.090,80 Заеднички индекс 30 7.004,03

6.427,01

SBITOP 505,71

1.756,50$/бушел

+8,57% 3.066,97 +0,69%

Никодије Стојановиц Татко NASDAQ Енергопроект

380,00 13.090,80

489,00

Заеднички индекс 30 големи американски компании котирани на Њујоршка берза

Гоша Монтажа

2.201,00

BRAZIL BOVESPA +0,51% -0,34% 57.061,45 АЗИЈА ИНДЕКСИ

799,00

-0,63%

Индекс на најголемите јапонски компании котирани на Токиска берза

TOPIX CAC 40 743,79

+0,39%

3.439,67

Индекс на најголеми компании котирани на берзата во Хонг Конг

ЕВРОПА ИНДЕКСИ BSE 30

-0,83%

+0,78%

Индекс на компании котирани на примарен пазар на Токиска берза

-0,26%

17.384,40 FTSE 100

5.753,91

Индекс на 30 најголеми компании котирани на берзата во Бомбај

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Извор: Блумберг

DAX 7.004,03

+13,30%

+0,48%

Индекс на 30 најголеми герм. компании котирани на Франкфуртска берза

УМАГ Истра CAC 40 3.439,67

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао 1.020,00

,

-0,34%

101,00

120,00

+60,00%

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза Интереуропа

0,49

SWISS Саве Ре +0,48% -20,00% 6.427,01

.

DAX Униор Зрече 7.004,03 4.000,00

5.000,00

+2,08%

+0,61% -4,76%

Индекс на 30 најголеми герм. компании Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Податоците за акции со најголема промена во регионот, се земаат од веб страниците на котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал

Белградска, Загрепска и Љубљанска берза Индекс на 100 најголеми британски компании ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч. котирани на Лондонска берза

03.09.2012

раст нова цена АЗИЈА ИНДЕКСИ +2,97% 2.286,00

+0,61%

-0,63%

108 108108 104 104104 07/10 07/10 10/10 10/10 02/11 02/11 05/11 05/11 09/11 09/11 01/12 01/12 04/12 04/12 08/12 08/12 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 04/12 08/12

ОМБ е составен од најликвидните обврзници котирани на Македонска берза

BRENT 114,57

1692,10$/унца

СРЕБРО 31,87$/унца

БАКАР 7.649,25

+1,87% -0,09%

ПРИРОДЕН ГАС 2,79

ЗА ЗАТОПЛ.

317

МЕТАЛИ

+2,11% +4,66% +1,00%

НИКЕЛ

16.102,50

АЛУМИНИУМ 1.760,50

ЧЕЛИК 340,00.$/унца

+1,35% -0,28%

+1,5% +0,6% /

ПЧЕНКА 802,75$/бушел

ПЧЕНИЦА 889,50$/бушел

КАФЕ 1,64/бушел

СУРОВИНИ

-1,08% -1,41% +0,55%

КАКАО

2.610,00$/бушел

ШЕЌЕР 19,96

СОЈА 1.756,50$/бушел

+0,35% +1,06% -0,01%

Податоците за фјучерсите на нафта, метали и суровини се земаат од веб страната на американската финансиска агеција Блумберг ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Инс. За заварување Југ HANG SENG Фершпед NIKKEI 225 +1,19% 41,500,00 8.783,89 19.559,20 381,00 11 Октомври Куманово +0,26% Индекс на најголемите јапонски компании Индекс на најголеми компании котирани на берзата Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании одТокиска берза Македонија Турист +0,18% во 2.806,00 котирани на Хонг Конг швајцарскиот пазар на капитал Комерцијална банка +0,14% 2.549,00

SWISS 6.427,01

112 112112

+5,21%

+0,78% 5.753,91БЕРЗА +0,74% ЉУБЉАНСКА

0,02

116 116116

Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао Паоло, Бразил Аренатурист

Центар банка ЕВРОПА ИНДЕКСИ -22,14% -14,29% FTSE 100

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза НФД Холдинг

+0,74%

+3,60 +0,60%

Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ берзата, без финансиски компании

+0,51% 57.061,45 ЗАГРЕБСКА БЕРЗА

549,98

Заеднички индекс на 500 котирани компании на

96,39

ЗЛАТО

Филип Морис Ниш -11,96% BRAZIL -11,22% BOVESPA

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

NIKKEI HANG SENGПаоло, Бразил двете225 најголеми американски берзи 8.783,89 ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ 19.559,20 ДЕН ДО 15Ч.

ЛЕСНА СУРОВА

Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

големи американски Индекс на 100 светски компании котирани на NASDAQ компании котирани на Њујоршка берзата, без финансиски компании Индекс на 30 најголеми герм. компании берза Индекс на 20 најголеми и најликвидни компании од Заеднички индекс на 500 котирани компании на двете најголеми американски берзи котирани на Франкфуртска берза швајцарскиот пазар на капитал Танкерска пловидба

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

ATHEX 646,49

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

Главен индекс на Љубљанската берза

+0,60% S&P 500 +0,61% 1.406,58

NASDAQ 3.066,97

Главен индекс на Сараевската берза 19,96

120 120120

ФЈУЧЕРСИ НАФТА

-0,05%АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА

07/10 07/10 10/10 10/10 02/11 02/11 05/11 05/11 09/11 09/11 01/12 01/12 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 DOW JONES

Индекс на 100 најголеми британски компании котирани на Лондонска берза

2.610,00$/бушел

SASX 10 ШЕЌЕР 681,16

Главен индекс Загребската берза метали и суровини Главен индекс на Софиската берза на Податоците зана фјучерсите на нафта, се земаат од веб страната американската финансиска агеција Блумберг

2.000 2.000 2.000 Главен индекс на Атинската берза

АМЕРИКА ИНДЕКСИ

Индекс на 40 најголеми компании котирани на париската Еуронекст берза

Главен индекс на Белградска берза 889,50$/бушел

-0,34% -0,46%

ATHEX 2.200 2.200 2.200 646,49 ЕВРОПА ИНДЕКСИ

Главен индекс на Љубљанската берза

-0,05%

BELEX15 ПЧЕНИЦА 440,98 CROBEX КАФЕ 1.672,07 1,64/бушел

2.600 2.600 2.600 берза Главен индекс на Софиската берза Индекс на најликвидните акции на Берзата во Сао

+0,09%

+0,09%

802,75$/бушел

SOFIX BRAZIL BOVESPA 2.800 2.800 2.800 57.061,45 320,91

Паоло, Бразил

-1,41% SOFIX СОЈА -0,47% +0,55% 320,91

+0,35% +0,00% +1,06% -0,46% -0,01%

+0,60% +0,00% +0,36%

SASX 10 681,16

берзата, без финансиски компании

ПОДАТОЦИТЕ СЕ ОД ПРЕТХОДНИОТ ДЕН ДО 15Ч.

СУРОВИНИ КАКАО ИНДЕКСИ -1,08% РЕГИОН

ПЧЕНКА

Индекс на 100 светски компаниииндекс котирани на на NASDAQ берза Главен Сараевската берза

-0,47% +0,51%

CROBEX S&P 500 1.672,07 1.406,58

S&P 500 1.406,58

124 124124

340,00.$/унца

7.649,25

Главен индекс на Атинската берза

Заеднички индексиндекс 30 големи Главен наамерикански Белградска компании котирани на Њујоршка берза

CAC 40 3.439,67

1692,10$/унца

ИНДЕКСИ АМЕРИКА ИНДЕКСИРЕГИОН

SBITOP 505,71

3.100 3.100 3.100

ЗЛАТО

2.600 2.600 2.600

+0,03%

ОМБ ОМБ ОМБ

-0,01%

НИКЕЛ 2.900 2.900 +2,11%2.900 +1,5% 2.700 2.700 МАКЕДОНСКА БЕРЗА 2.700 АЛУМИНИУМ 2.400 2.400 2.500 2.500 СРЕБРО 2.400 2.500 МБИ 10 +4,66% +0,6% 2.300 2.300 2.300 2.200 2.200 -0,21% 2.200 1.852,22 2.100 2.100 2.100 -0,46% 2.000 2.000 БАКАР ЧЕЛИК 2.000 МБИД 1.900 1.900 +1,00%1.900 / -0,01% 1.800 1.800 1.700 1.700 1.771,83 1.800 1.700 06/10 06/10 10/10 10/10 02/11 02/11 05/11 05/11 09/11 09/11 12/11 12/11 04/12 04/12 08/12 08/12 07/10 07/10 10/10 10/10 02/11 02/11 05/11 05/11 09/11 09/11 01/12 01/12 04/12 04/12 08/12 08/12 06/10 10/10 02/11 05/11 09/11 12/11 04/12 08/12 07/10 10/10 02/11 05/11 09/11 01/12 04/12 08/12 ОМБ -0,05% +0,03% 118,78 МБИ 10 е составен од 10 најликвидни акции на компании котирани на МБИД е составен од 15 најликвидни акции на компании котирани

+0,00%

2.800 2.800 2.800

Главен индекс на Софиската берза

SBITOP Извор: Македонска Берза 505,71

BELEX15 DOW JONES

МБИД МБИД МБИД 3.300 3.300 МЕТАЛИ 3.300

-0,21%

3.000

Главен индекс на Сараевската берза

-0,47%

матичната компанија. Според неофицијалните информации, Владата би задржала 25% плус една акција во Телеком Словенија. Ова е предвидено во Стратегијата за приватизација на државниот имот во Словенија, подготвена од Националната агенција за управување со инвестиции. Телеком Словенија во март 2009 година за 190 милиони евра го купи тогашен Космофон, кој подоцна словенечкиот инвеститор го ребрендираше во Оне. Космофон беше сопственост на грчката компанија Оте, но по влезот на Дојче телеком во Оте, Космофон мораше да добие друг газда, па го купија Словенците.

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМА ПРОМЕНА БЕЛГРАДСКА БЕРЗА

+0,39%

+8,57%

Никодије Стојановиц Татко

Енергопроект

380,00

489,00

+3,60

к

о

м е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а

с

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вторник 04.09.2012

балкан 15

Грција ќе го стимулира растот преку специјални економски зони Со отворањето на економските зони грчката влада планира да ги намали даноците и бирократијата за потенцијалните инвеститори, со цел што побрзо да се создадат работни места, а земјата да тргне по вистинскиот пат за одржлив развој Васе Целеска

С

vase.celeska@kapital.mk

е чини дека стотиците милијарди евра кои Грција ги доби од меѓународните кредитори, како и серијата мерки за штедење не се доволни за земјата да излезе од криза и да ги врати долговите. Грција моментално е во преговори со Европската комисија (ЕК) за идејата за формирање специјални економски зони кои ќе нудат помали даноци и поголеми погодности за да се привлечат странските инвеститори, со цел да се стимулира грчката економија, која веќе петта година се наоѓа во рецесија. Овој предлог е еден од десетте приоритети, односно инфраструктурни проекти за забрзување на развојот на грчката економија поддржани од Европската унија (ЕУ). Со отворањето на економските зони грчката влада планира да ја намали бирократијата за потенцијалните инвеститори, со цел што побрзо да се создадат работни места, а земјата да тргне по вистинскиот пат за одржлив развој од 2014 година натаму. И претседателот на Европскиот парламент (ЕП), Мартин Шулц, го поддржа овој предлог. Во интервју за германскиот неделник „Шпигел“ тој изјави дека услови за реализација на овој проект се придржувањето на Атина кон единствената европска валута, подготвеноста за спроведување реформи и поволната инвестициска клима во земјата. Претседателот на ЕП повика во Грција да биде создадена и агенција за обезбедување на растот, во која европски и грчки експерти

ќе разговараат за „достојни за внимание“ економски проекти. Според Шулц, од една страна, тоа ќе претставува контрола на спроведувањето на антикризните реформи во Грција, а од друга страна, ќе овозможи создавање на атмосфера на меѓусебна доверба. Според Шулц, Грција треба да разбере дека европските експерти & помагаат на Атина во спроведувањето на мерките за излез од кризата. „Тие не се странски окупациски сили и дејствуваат со цел да & помогнат на земјата“, истакна тој. Грчкиот премиер, Андонис Самарас, за време на посетата на Париз и на Берлин минатиот месец, во разговорот со Франсоа Оланд и Ангела Меркел, истакна дека на Грција & се потребни нејзините партнери и поддршката која & ја даваат во еврозоната. Атина моментално ги финализира мерките за кратење на 11,7 милијарди долари од буџетскиот дефицит, кои пак, треба да бидат одобрени од ЕУ и од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), па да се имплементираат во 2013 и во 2014 година. „Сметаме дека специјалните економски зони ќе ја поттикнат реалната економија, бидејќи ќе работат под посебен режим за да привлечат нови инвестиции и да го зголемат извозот“, вели министерот за развој, Костис Хаѕидакис. Но, тој признава и дека Грција мора да ги надмине пречките од некои европски парнтери кога станува збор за нелојалната конкуренција, бидејќи креирањето на една таква зона на земјата ќе & даде конкурентна предност пред к

о

м е

р

ц

и

ј

а

останатите земји-членки на еврозоната. Иако некои од аналитичарите се сомневаат во успешноста на овој проект, некои од нив сметаат дека специјалните економски зони во Грција ќе имаат примамлива понуда за некои од големите европски компании, кои наместо да го селат своето производство во далечните брзорастечки земји, истото ќе можат да го направат во Грција.

Без екстремно ниски плати за работниците

Сличен предлог за формирање посебни економски зони имаше и претходната грчка влада, но не успеа да го истурка кај европските лидери, кои беа преокупирани со мерките за штедење. Вакви специјални идустриски зони беа создадени во економиите во развој, посебно во Кина, со цел да се забрза растот. Структурните реформи како намалување на јавната администрација и платите на државните л

е

н

о

г л

а с

службеници, како и уште многу други мерки за намалување на буџетскиот дефицит за повеќето европски лидери се единствениот начин за излез на Грција од кризата и нејзино останување во еврозоната. Но, Атина критикува дека овој план е премногу долг и дека се потребни повеќе мерки за економско заздравување. Министерот за развој, Хаѕидакис, побара од европските лидери да го прифатат планот на Грција за развој на овие зони, но тој напомена дека нема да им биде дозволено на инвеститорите во зоните да им плаќаат на работниците екстремно ниски плати. „Моменталниот закон за труд мора да биде почитуван. Грција веќе го намали нивото на минимални плати со цел да се отворат нови работни места“, додаде тој. Стапката на невработеност во Грција, сепак, има рекордно високо ниво, достигнувајќи 23,1% во мај.

и

Дали искуството може да се купи?

Дали добриот совет ќе ме чини скапо? Имате контрола и безбедни сте или имате доверба и жалите поради тоа?

Глобални предизвици – светски решенија Одлуки е потребно да се донесуваат секојдневно. ЕОЅ ви помага да ги донесете вистинските. Ние обезбедуваме финансиски услуги во полето на маркетинг, информации за ризици, раководење со побарувања и платежни услуги, и нудиме поддршка за сите прашања кои се однесуваат на профитабилни клиентски односи – со фокус и разбирање, а користејќи ја мрежата ширум светот. Повеќе детали можете да најдете на www.eos-matrix.mk.

With head and heart in finance

120215_250x191_EOS_MK.indd 1

15.02.2012 10:32:18 Uhr

КАПИТАЛ ВТОРНИК 04.09.2012

WWW.KAPITAL.MK

16 СВЕТ

Лондон e нова оаза за луксузни недвижности Лондонскиот пазар на недвижности, кој е меѓу првите пет во светот според висината на цените, продолжува да ги надминува конкурентните пазари во Њујорк, Париз и во Хонг Конг. Цените на најскапите недвижности во Лондон пораснаа за дури 49% во последните три години Васе Целеска vase.celeska@kapital.mk

Г

лавниот град на Велика Британија се соочува со „бум“ на пазарот на луксузни недвижности. Во најскапите лондонски населби моментално се работи на проекти вредни дури 38 милијарди фунти (47,73 милијарди евра), главно наменети за азиските и за европските купувачи, кои бараат сигурни инвестиции подалеку од турбулентната економија на еврозоната. Така, до крајот на 2021 година во Лондон треба да бидат завршени повеќе од 15.000 планирани или веќе започнати со изградба луксузни објекти, што значи дека приходите на градежниот сектор во Велика Британија ќе се зголемат за повеќе од две третини во споредба со претходната година, иако градежните работи во другиот дел од државата стагнираат. Новите луксузни лондонски домови ќе се протегаат на површина од 2,5 квадратни километри, што е еднакво на површината на олимпискиот парк во Стратфорд. Голем дел од планираните недвижности се резултат на

исклучително високата побарувачка за скапи домови во главниот град на кралството. зните домови во Иако цените на Цените на луксу% повисоки од недвижностите во Лондон с$ Лондон се за 13 во 2008 година во уште растат, инвеститорите ни то но рд ко ре с$ повеќе се интересираат (One Hyde Park). Се проценува дека продажбата за купување, бидејќи на луксузните недвижности ќе достигне 8,5 пронајдоа сигурна оаза, сместена подалеку од милијарди фунти (10,68 милијарди евра) до превирањата на меѓународните финансиски крајот на следната година, а во 2016 година до пазари.

10,2 милијарди фунти (12,81 милијарди евра). Лондонскиот пазар на недвижности, кој е „Лондон продолжува да биде магнет за меѓу првите пет во светот според висината високата класа на глобалните инвеститори, на цените, продолжува да ги надминува бидејќи нуди јасни можности за инвеститорите конкурентните пазари во Њујорк, Париз и Хонг да добијат поврат на инвестицијата“, Конг. Цените на најскапите недвижности во вели Марк Фармер, извршен директор на Лондон пораснаа за дури 49% во последните консултантската компанија за продажба на три години, а овој тренд привлече бројни луксузни недвижности ЕС Харис. компании и поединци. Само минатата година во Лондон беа Втор дом на светските богаташи продадени луксузни домови во вредност од Но, за разлика од претходнот „бум на две милијарди фунти (2,51 милијарди евра) и недвижности“, Фармер нагласува дека тоа во луксузните квартови како Уан Хајд Парк

NA 26 SEPTEMVRI VO “KAPITAL” ^ITAJTE

SPECIJALEN PRILOG

ZDRAV @IVOT SPRAVETE SE SO STRESOT Vra}aweto na pointenzivni rabotni obvrski posle le`ernoto leto drasti~no go zgolemuvaat nivoto na stres. Ekspertite, lekarite, nutricionistite prepora~uvaat aktivnost so nesmaleno tempo pred doa|aweto na zimata!

Kapital vi pomaga kako polesno da gi nadminete stresnite sostojbi i da bidete aktivni i na povisoko energetsko nivo!

Koi fizi~ki aktivnosti mo`ete da gi praktikuvate za da go podobrite imunitetot?

Velosipedot go {titi srceto i krvnite sadovi. Zo{to da se dvi`ite na dve trkala?

Vitaminska podgotovka pred sezonata na grip i nastinki.

Top esenski namirnici koi ne smeete da gi propu{tite!

ZA POVE]E INFORMACII VO VRSKA SO PRILOGOT I ZA KOMERCIJALNO PRETSTAVUVAWE VO ISTIOT OBRATETE SE NA DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL prilozi@kapital.com.mk TELEFON 02 3298 110 LICA ZA KONTAKT: GORDANA MIHAJLOVSKA I BOBAN \ORGIEVSKI

Апартман во ко лексот Уан Хајд Парк се продавамп 7.500 фунти (9.420 евра) за меза тар квадратен овие средства кои се влеваат во градежниот сектор најчесто доаѓаат од долгорочните инвеститори, како пензиските фондови, кои инвестираат сигурно и бараат стабилен поврат на инвестицијата. Така, на пример, британската осигурителна компанија Авива неодамна ја финан-сираше изградбата на Фитзрој плејс, блокзгради со 237 апартмани во близина на Оксфорд стрит. „Не е важно каде сте на светот и каков бизнис имате. Трендот е веднаш кога некој ќе успее во бизнисот една од првите работи што ќе ја направи е да купи втор дом во Лондон“, вели Тони Пидгли, претседател на Беркејли груп, најголем градежен изведувач во

Лондон. Пидгли, чија компанија го гради најголемиот резиденцијален облакодер во Лондон, вели дека интернационалните инвеститори го фаворизираат главниот град на Велика Британија во споредба со останатите светски метрополи, најмногу поради транспарентноста на сопственоста врз недвижностите. „Ова е еден од најпознатите целосно отворени пазари за недвижности на светот - ако купите нешто, вие тоа го поседувате и никој не може да ви го одземе“, нагласува Пидгли. Од почетокот на оваа година до крајот на август цената на луксузните недвижности во Лондон порасна за 9,9%, а претходниот месец се зголеми за 0,5%, велат лондонските брокери на пазарот на недвижности.

WWW.KAPITAL.MK

КАПИТАЛ вТорнИК 04.09.2012

17

ФЕЉТОН

45

Почитувани читатели, Капитал Медиа Гроуп ви го претставува апсолутниот светски бестселер на Џим Колинс, „Од добри кон одлични“ (Good to great), во издание на Pub Publisher од Скопје. Со својот истражувачки тим, Колинс подредил список од речиси 1.500 глобални компании во потрага по оние што покажале исклучителни резултати со текот на времето. Конечно, списокот го свел на 11, меѓу кои Кимберли Кларк, Филип Морис, Жилет, откривајќи ги нивните заеднички карактеристики за корпоративен успех. Прочитајте зошто некои компании се вивнуваат до врвот, а други не.

Џ

им Колинс (роден 1958 година во Колорадо, САД) е американски бизнис-советник, автор и професор на Универзитетот Стенфорд, каде што предава Одржливост и раст на компаниите. Тој е редовен колумнист и советник на „Харвард бизнис ривју“, „Бизнис вик“, „Форчн“, „Инк. Магазин“, СНН други реномирани бизнис-магазини. Автор е на повеќе бестселери, како „Изградено да трае“ (1994), „Постпретприемништво: претворете го вашиот бизнис во истрајна голема компанија“ (1995), „Од добри до одлични“ (2001), „Од добри до одлични и социјалниот сектор“ (2005), „Како големите паѓаат“ (2009), „Големи по избор“ (2011).

ПОСлЕдНО ПОГлавјЕ: „Oд дОбри дО ОдличНи“ КаКО вОвЕд вО „НаПравЕНО да ТраЕ“

Прво одлични резултати, а потоа компанија која му пркоси на времето

Уште на самиот почеток решивме да го спроведуваме истражувањето „Oд добри до одлични“ како воопшто да не постои книгата „Направено да трае“. Тоа беше единствениот начин да ги утврдиме клучните фактори за трансформацијата на една просечна компанија во одлична со минимално влијание од претходното истражување. Дури потоа можеме да се вратиме назад за да го поставиме прашањето кои се допирните точки на овие два труда, ако воопшто ги има? „Вашиот труд е најзаводливото нешто со кое ќе се сретнете во животот“

К

X ПаблО ПиКасО

ога го започнавме овој истражувачки проект се соочивме со дилемата: на кој начин да се гледаат идеите од книгата „Направено да трае“ додека го спроведуваме истражувањето „Oд добри до одлични“. Накратко, книгата „Направено да трае“ е базирана на шестгодишниот истражувачки проект спроведен во рамките на Економскиот отсек на Универзитетот Стенфорд на почетокот на деведесеттите години, а дал одговор на прашањето што е тоа што е потребно за да придвижите и да изградите компанија која е одлична од самиот почеток. Заедно со својот ментор и коавтор на книгава, Џери И. Порас, проучував осумнаесет исклучително успешни и тајни компании – институции кои го издржале тестот на времето во вистинската смисла на тој збор. Некои од нив потекнуваат уште од 1800 година, а на крајот на дваесеттиот век станале вистински деловни икони. Во истражувањето вклучивме компании како Проктер и Гембл (основана 1837 година), Американ експрес (основана 1850 година) Џонсон и Џонсон (основана 1886 година) и Џенерал електрикс (основана 1892 година). Една од тие компании, Ситикорп (денес Ситигруп) е основана во 1812 година, истата година кога Наполеон влегол во Москва. Најмладите компании кои ги вклучивме во истражувањето беа ВолмМарт и Сони, кои датираат од 1945 година. Слично како во оваа книга која ја имате пред себе, користевме директно споредбени компании – 3М наспроти Нортон, Волт Дизни наспроти Коламбија пикчрс, Мериот наспроти Хауард Џонсон и така

натаму – вкупно осумнаесет споредбени парови. Накратко, се трудевме да ги пронајдеме суштинските разлики меѓу одличните компании и добрите компании во временска рамка од повеќе децении, па и векови. Кога за првпат го собрав истражувачкиот тим за проектот „Oд добри до одлични“, си го поставив прашањето: „Каква улога би требало да има книгата „Направено да трае“ во ова истражување?“. „Мислам дека не треба да има никаква улога“, рече Брајан Бегли. „Не се придружив на овој тим за да работам на истражување кое се базира на нешто претходно.“ „Ниту јас“, додаде Алисон Синклер. „Се радувам на новиот проект и новите прашања. Нема да бидам особено восхитена ако се занимавам со добивање нови детали од вашата претходна книга.“ „Само момент, ве молам“, одговорив. „Поминавме шест години на претходното истражување. Би можело да биде корисно да се базираме на нашиот претходен труд.“ „Како што ми се чини, идејата за ова истражување ја добивте кога еден од партнерите во експозитурата Меккинсли ви рекол дека книгата „Направено да трае“ не нуди одговор на прашањето како добра компанија да се претвори во одлична“, забележа Пол Вајсман. „Што ако одговорот на тоа прашање е во целост поинаков од с$ во книгата „Направено да трае“?“ Како и да е, расправата потраја неколку недели. Тогаш Стени Џад настапи со аргумент кој ме натера да се замислам. „Јас сум одушевена од идеите изнесени во книгата „Направено да трае“ и токму тоа ме загрижува“, рече таа.

„Се плашам дека ако тргнеме со таа книга како почетна точка, само ќе се вртиме во круг, докажувајќи ги своите сопствени тврдења.“ Стана очигледно дека би било многу помалку ризично да тргнеме од нула, подготвени да се соочиме со откритијата, без разлика дали тие се вклопуваат со претходниот труд или не. Сега, по пет години, кога книгата е доведена до крајот, можеме да ги согледаме овие два труда во заеднички контекст. Прегледувајќи ги двете истражувања, дојдов до следните четири заклучоци: Кога ги гледам долготрајно успешните компании од книгата „Направено да трае“, уочувам дека постојат очигледни докази дека нивните лидери го следеле образецот „Oд добри до одлични“. Единствената важна разлика е таа што овој образец го следеле како претприемачи во малите претпријатија во раните фази од развојот, во обид да се одлепат од дното, а не како директори на чело на компанија која се обидуваат да ја изведат трансформацијата „Oд добри до одлични“. Можеби тоа личи на ироничен пресврт, но сега ја гледам книгата „Oд добри до одлични“ не како продолжение на „Направено да трае“, туку како нејзина претходница. Применете ги поуките од оваа книга која е пред вас за да постигнете одржливи резултати одлични резултати во новите или во веќе постоечките организации, а потоа применете ги заклучоците од книгата „Направено да трае“ за да направите чекор од одличните резултати кон одлична компанија која му пркоси на времето.

1

2

„Направено да трае“ е друга книга на Џим Колинс, во која соработник му е Џери И. Порас. Издадена е во 1994 година. Книгата ги изложува главните контури на резултатите од шестгодишниот истражувачки проект во кој авторите го бараа одговорот на прашањето - што е тоа што големите компании ги прави да траат толку долго. Двете примарни цели во истражувањето на авторите се: да се идентификуваат карактеристиките кои се заеднични за визионерските компании и ефективно да се сублимираат откритијата кои ќе им помогнат на менаџерите. Како што вели една од рецензиите на овој труд, „Направено да трае“ е „една од највлијателните книги за бизнис во нашето време“.

3

За да остварите премин од компанија со одржливи одлични резулати до исклучителна, трајна компанија која има статус на деловна икона, треба да го примените главниот концепт на книгата „Направено да трае“: откријте ги сопствените суштински вредности и некоја смисла освен едноставната заработка на пари (суштинска идеологија) и комбинирајте го ова со динамиката на процесот за зачувување на суштината и истовременото стимулирање на напредокот. Постои исклучителна усогласеност меѓу овие две истражувања; идеите изнесени во нив меѓусебно се збогатуваат и се дополнуваат. Книгата „Oд добри до одлични“ дава одговор на фундаменталното прашање кое е поставено во претходната книга, но кое тогаш остана без одговор: која е разликата меѓу доброто и лошото АТЦ (АТЦ = амбициозната тешко достапна цел)?

4

(Продолжува) Во утрешниот број: Како Хјулит-Пакард и Волмарт во почетниот стадиум функционирале според образецот „Од добри до одлични“? Книгата „Од добри до одлични“, во издание на Publisher, може да ја купите во книжарница Три во ГТЦ, Скопје.

к о

м

е

р

ц

и

ј

а

л

е

н

о

г л

а с