bezbednost_2012

BEZBEDNOST NA KOMPANIITE

www.kapital.mk www. ww kapi kapital. tal.mk mk

sreda reda re da 16/ 16/05/ 16/05/2012 05/201 20122

MAKEDONSKITE KOMPANII SE POVE]E JA JAKNAT SVOJATA BEZBEDNOST

KORPORATIVNO OSIGURUVAWE

RASTE I INTERESOT I OSIGURITELNATA PONUDA ZA KOMPANIITE E-ARHIVIRAWE

BEZBEDEN 24/7 PRISTAP DO ARHIVIRANITE DOKUMENTI

40 SPECIJALEN PRILOG BEZBEDNOST NA KOMPANIITE

KOLKU INVESTIRAAT MAKEDONSKITE KOMP

ZA BEZBEDNOSNI M DURI PO NAPRAVEN

BROJ 655 16/05/2012 www.kapital.mk

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

a edna kompanija nepre~eno i efikasno da funkcionira, prv i osnoven preduslov e bezbednosta na nejziniot imot, vrabotenite i sredstvata za rabota.

Bez seriozen pristap kon nivnoto obezbeduvawe, mo`e da se dovede vo pra{awe izvr{uvaweto na osnovnata dejnost - proizvodstvo ili davawe uslugi.

“Kapital” vo ovoj specijalen dodatok na makedonskite kompanii im dava pregled na mo`nostite za za{tita na imotot i objektite preku sistemi za nadzor i za{tita, potoa za za{tita na podatocite so pomo{ na antivirusni programi i drugi tipovi za{tita na ITsistemite.

Del od kompaniite od ovoj sektor vo razgovor za “Kapital” velat deka ekonomskata kriza voop{to ne ja namalila pobaruva~kata na nivnite proizvodi i us-

Z

lugi. Naprotiv, ekonomskata kriza i vlo{enite uslovi za vodewe na biznisot ja zgolemija pobaruva~kata kaj odredeni sistemi za za{tita.

Koi merki na za{tita i bezbednost naj~esto gi prezemaat makedonskite kompanii? Koi industrii se

lideri vo obezbeduvaweto merki na za{tita za svojot kapital? Kako najdobro da se za{titat informaciite, kako mnogu va`en kapital na kompaniite?

Brojnite kompanii od ovaa dejnost konstatiraat deka karakteristi~no za makedonskite kompanii e {to nivniot interes za implementirawe bezbednosni sistemi e posledi~en, a ne planiran i preventiven, kako {to naj~esto e slu~aj vo pogolemiot del od svetot.

“Smetame deka vnimanieto koe go posvetuvaat makedonskite kompanii na svojata bezbednost e nedovolno i vo najgolem broj slu~ai e posledica na odredeni nepovolni slu~uvawa i situacii vo koi kompaniite pretrpele izvesna {teta. Duri po nekoj takov nastan tie projavuvaat interes za barawe soodvetno re{enie so koe bi gi za{titile svoite stoki i bi spre~ile povtoruvawe na nesakani nastani vo

idnina”, velat od Dinamik sistemi, kompanija koja obezbeduva sistemi za videonadzor, alarmni uredi, prijava na rabotno vreme i drugi.

So ogled na {irokata paleta na proizvodi koi ja nudat ovaa i drugite kompanii od ovaa sfera, profilot na nivni klienti e mnogu razli~en, no spored obemot i za~estenosta na pobaruvawata, najmnogu se izdvojuvaat onie ~ija osnovna dejnost e povrzana so proda`bata, odnosno proda`nite i ugostitelskite objekti.

Pritoa, najmnogu se nabavuvaat sistemi za videonadzor, potoa alarmni sistemi za detekcija i dojava pri upad i provala, pa sistemite za evidencija na rabotno vreme, detekcija i dojava na po`ar.

Od Dinamik sistemi velat deka ekonomskata kriza ne go namalila obemot na pobaruva~ka za bezbednosni

41

PANII VO SVOJATA SIGURNOST?

MERKI SE MISLI NA [TETA Koi merki na za{tita i bezbednost naj~esto gi prezemaat makedonskite kompanii? Koi industrii se lideri vo obezbeduvaweto merki na za{tita za svojot kapital? Kako najdobro da se za{titat informaciite, kako mnogu va`en kapital na kompaniite? So ovie va`ni pra{awa za nepre~enoto rabotewe na kompaniite se zanimavame vo ovoj specijalen prilog sistemi, tuku pove}e vlijaela vrz izborot na kvalitetot na ponudenoto re{enie. “Poradi ograni~enosta na planiranite sredstva, izborot na sistemite naj~esto se vr{i vrz osnova na cenata na istite, bez da se obrne vnimanie na kvalitetot i pridobivkite, kako i na barawata koi treba da gi ispolni sistemot i zara-

di koi istiot se voveduva�, velat od kompanijata.

Trgovcite so razli~ni tipovi sistemi i proizvodi za za{tita velat deka protivpo`arnite aparati se edni od najredovno pobaruvanite proizvodi poradi zakonskata obvrska. Vo posledno vreme videonadzorot, alarmnite sistemi i registracijata na rabotnoto

vreme isto taka stanuvaat standardna oprema vo kompaniite vo nasoka na obezbeduvawe pogolema za{tita na imotot i za obezbeduvawe normalno odvivawe na biznis-procesite.

KAKO NAJEFIKASNO DA SE ZA[TITAT INFORMACIITE? Fizi~koto obezbeduvawe na kompaniite vo porazvienite

ekonomii e standard. Za toa pove}e ne se ni razmisluva.

Videonadzorot, alarmnite sistemi se del od standardnata za{tita. Toa pove}e ne e dovolno. Sega se odi kon posofisticirani formi na za{tita, prete`no na informaciite i na informaciskite sistemi.

Najdaleku so vakviot tip za{tita na makedonskiot

42 SPECIJALEN PRILOG BEZBEDNOST NA KOMPANIITE

BROJ 655 16/05/2012 www.kapital.mk

pazar imaat otideno kompaniite od telekomunikaciskiot i od finansiskiot sektor, koi poradi prirodata na uslugite i produktite koi gi nudat na pazarot, mora da imaat visoko nivo na bezbednost na informaciskite sistemi.

“Ovie industrii se redovni korisnici na na{ite uslugi i produkti, no raduva faktot {to s$ pove}e kompaniite od sektorot na mali i sredni kompanii stanuvaat svesni za bezbednosnite predizvici i s$ pove} e obrnuvaat vnimanie na bezbednosta na informaciskiot sistem, kolkav i da e vo konkretnite kompanii”, veli Ile Ristov, menaxer za proda`ba od kompanijata Intek Sistem.

“Na primer, Fejsbuk (FB), kako biznis-alatka za promocija na produkti i uslugi, mo`e da bide dosta korisen, no vo isto vreme mo`e se-

Brojnite kompanii od ovaa dejnost konstatiraat deka karakteristi~no za makedonskite kompanii e {to nivniot interes za implementirawe bezbednosni sistemi e posledi~en, a ne planiran i preventiven, kako {to naj~esto e slu~aj vo pogolemiot del od svetot.

riozno da ja namali produktivnosta na vrabotenite. Za da se iskoristi najdobroto od FB, a voedno vrabotenite da bidat produktivni, postojat uredi koi ve}e gi postavivme vo nekolku kompanii koi ne dozvoluvaat vklu~uvawe na igrite na FB, a ovozmo`uvaat s$ drugo”, potenciraat od Intek Sistem.

Kompaniite od telekomunika-

ciskiot i od finansiskiot sektor sekoga{ treba da go imaat implementirano ili da po~nale da go implementiraat ona {to e aktuelno vo svetski ramki. Momentalno kaj nas toa se sistemi za upravuvawe so identitetite na korisnicite na informaciskiot sistem i nivno nekolkufaktorsko najavuvawe na korporativnite resursi.

Ova e imperativ, bidej}i vo

bliska idnina koristeweto na korporativnite resursi }e bide od koj bilo ured vo koe bilo vreme, taka {to onoj koj bara pristap do sistemot i na~inot na koj{to go bara pristapot }e bidat golem bezbednosen predizvik, bidej}i so samoto toa deka ste im ovozmo`ile na vrabotenite da rabotat od koe bilo mesto vo koe bilo vreme bezbednosnite rizici se zgolemeni.

“Kaj malite i kaj srednite kompanii evidenten e trendot na vgraduvawe bezbednosni uredi popoznati kako “ognen yid” (FireWall), pri {to sledno nivo }e bide voveduvawe uredi koi imaat vgradeno vo sebe nekolku bezbednosni funkcii, takanare~eni UTM (Unified Treat Management) uredi i sekako, uredi za kontrola i ovozmo`uvawe na bezbedno mobilno rabotewe”, velat od Intek.

ANTIVIRUS ZA ZA[TITA ODNADVOR Dobrata antivirusna za{tita, sekako, e u{te eden va`en element od celokupnata za{tita na ITsistemite vo kompanijata.

Vo ovoj segment kompaniite se dobro informirani i pogolem del od niv gi imaat za{titeno svoite sistemi so profesionalni re{enija koi nudat maksimalna za{tita od onlajnnapadi i virusi.

Od kompanijata Kabtel, ekskluziven zastapnik na Kasperski (Kaspersky) za

SVETSKIOT PAZAR NA VIDEONADZOR ]E PORASNE NA 25,5 MILIJARDI DOLARI

Spored novoto istra`uvawe na pazarot, “Videonadzoren pazar globalna prognoza i analiza 2011-2016”, napraveno od istra`uva~kata kompanija Markets end markets (Markets and Markets), vkupniot pazar na videonadzor-aplikacii }e dostigne 25,5 milijardi dolari do 2016 godina, so godi{na stapka na rast od 19,3% vo periodot od 2011 do 2016 godina. Evidenten e napredokot vo domenot na videonadzornite sistemi vo tekot na izminatata decenija. Inovaciite na poleto na digitalnite sistemi ovozmo`ija pobrzo i posistemati~no skladirawe na podatocite i pristap do istite, vo sporedba so gubeweto vreme pri pregleduvawe na videolentite. Industrijata za videonadzor raste{e brzo, ne samo vo smisla na tehnolo{ki napredok, tuku i vo pogled na usvojuvawe novi aplikacii vo ovoj sektor. So globalizacijata kompaniite se pro{irija, a mnogu od niv i na prekuokeanski zemji, i kako posledica na toa, nadzornite sistemi sega se koristat i za nadzor vo realno vreme i dale~inski nadzor. Pazarot na videonadzor do`ivuva napredok i so pomestuvawe od analogna na IP-tehnologija, a igra~ite na ovie pazari stavaat akcent na razvojot na novi proizvodi.

Kon rastot na ovoj biznis na svetsko nivo najmnogu pridonesoa Indija i Kina.

BRITANIJA, CENTAR NA NAJNOVITE BEZBEDNOSNI INOVACII

Denovive (14-17 maj) vo britanskiot Birmingem se odr`uva saemot IFSEC 2012, na koj godinava ima nad 650 izlaga~i, pove} e od 25 iljadi profesionalci za bezbednost od nad 100 dr`avi, koi }e gi prezentiraat najnovite dostignuvawa i inovacii od oblasta na privatnata bezbednost i industrijata za za{tita od po`ar, kontrola na pristap, videonadzor, protivterorizam, IP i mre`na sigurnost, sistemi za za{tita od kra`ba, kako i za{tita pri rabota. makedonskiot, albanskiot i za kosovskiot pazar, velat deka, za `al, s$ u{te ima kompanii koi upotrebaat limitirani OEM verzii, koi se nedovolno razvieni za ponaprednite tipovi virusi ili “trojanci”, koi vo posledno vreme stanuvaat s$ pokompleksni.

“Softverskite platformi od tipot aplikacii za “bekap” na podatoci i enkripcija

na podatoci s$ u{te se vo podem i nedovolno zastapeni na makedonskiot pazar – naj~esto poradi neinformiranost za ogromnite beneficii koi tie mo`at da gi obezbedat i prednostite na avtomatizacija na navedenite procesi vo raboteweto na edna kompanija”, veli Goran Mitreski, glaven izvr{en direktor na Kabtel.

Toj objasnuva deka benefitite od upotrebata na legalen softver ne vklu~uvaat samo za{tita od kazni, tuku i pristap do najnovi nadgradbi na softverot, pogolema za{tita od onlajn bezbednosni napadi, tehni~ka poddr{ka i mnogu drugi povolnosti koi mo`e da pridonesat za besprekorno funkcionirawe na biznisot.

43 SPECIJALEN PRILOG maj 2012 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul. Dimitrie Tucovi} br 20, 1000 Skopje p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Avtor na prilogot: Verica Jordanova Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Fotoarhiva na Kapital Marketing: Jasmina Savovska Tro{anovski www.kapital.mk

45

18,2% e udelot na osiguruvaweto na imoti vo vkupniot osiguritelen pazar

8,8%

KORPORATIVNO OSIGURUVAWE

porasna brojot na sklu~enite dogovori za imotno osiguruvawe vo 2011 vo odnos na 2010 godina

RASTE I INTERESOT I OSIGURITELNATA PONUDA ZA KOMPANIITE Zgolemenata konkurencija si go napravi svoeto.

Poradi namalenite ceni, vo 2011 godina naglo skokna interesot kaj kompaniite za osiguruvawe.

Osiguritelite ova go ocenuvaat kako odli~na {ansa za da se nametnat novi proizvodi i da ja zgolemat svesnosta na kompaniite za potrebata od osiguruvawe!

glavno na onie rizici koi bi predizvikale mali {teti, na primer protivpo`arna za{tita, videonadzor, merki za za{tita pri rabota na vrabotenite, nezavisno od toa koi merki i vo koj obem }e gi sprovede, osiguruvaweto na kapitalot i rizicite koi mo`at da nastanat za istiot e najsigurna i najbezbedna merka za kompaniite.

Na primer, protivpo`arnata za{tita mo`e da zatai, nedovolno ili nepravilno da detektira opasnost, nekontrolirano da se pro{iri i da napravi katastrofalni {teti. Zatoa, site preventivini merki koi gi pravat kompaniite ne se dovolni za celosna za{tita na kapitalot.

Od toj aspekt, osiguritelnata za{tita e najsoodvetna merka za kompaniite.

oga kompanijata odlu~uva da ja osigura svojata bezbednost, toa mo`e da go napravi na nekolku na~ini.

Prvo, da vovede ili da primenuva za{titni merki za spre~uvawe na ostvaruvaweto na rizikot. Vtoro, da se osigura!

Praktikata poka`uva deka i pokraj prezemaweto odredeni preventivni merki za za{tita na rizik, koi se odnesuvaat

Vo vkupniot osiguritelen pazar osiguruvaweto na imoti ima udel od 18,26%.

Brojot na sklu~enite dogovori za imotno osiguruvawe vo 2011 godina vo sporedba so 2010 godina porasna za 8,8%, no vo isto vreme ima pad na bruto-polisiranata premija od 2,5%.

Osiguritelite velat deka porastot najmnogu se dol`i na

K

KOLKU SE OSIGURUVAAT MAKEDONSKITE KOMPANII?

dogovorite za osiguruvawa so stranskite investitori vo zemjava za osiguruvawe na opremata, kako i na zgolemuvaweto na kreditnata izlo`enost na bankite, odnosno toa {to klientite mora da gi osiguruvaat imotite {to gi davaat pod hipoteka za zemawe kredit.

ZO[TO OSIGURUVAWE?

Osig uritelite velat deka potrebata za ovoj vid osiguruvawe doprva }e raste, bidej}i za{titata na imotot e osnovna.

Imotot {to go poseduva biznissektorot, kako na primer zgradite i fabrikite, opremata, slu`benite avtomobili, mora da se osigura, bidej}i koj bilo rizik dokolku se slu~i mo`e da dovede do traen prekin na proizvodstvoto i mo`e da ima ogromni posledici vrz finansiskite rezultati na kompaniite.

Osiguritelite velat deka kompaniite so golem kapital imaat navika i golema svesnost deka ako se slu~i o{teta na kapitalot, }e dojde do golemi finansiski dava~ki za negovo obnovuvawe.

Iako krizata predizvika del od kompaniite da se otka`at i od eden del od nekoj tip osiguruvawe, prviot ~ovek na Triglav osiguruvawe, Traj~e

Latinovski, procenuva deka vo idnina na osiguritelniot pazar vo Makedonija, osven klasi~nite tipovi osiguruvawe, }e se razvivaat i novi tipovi, koi }e korespondiraat na barawata na klientite za soodvetna za{tita. Golem razvoj }e ima vo osiguruvawe od odgovornost od dejnost. So vlezot na stranski kapital vo Makedonija s$ pove} e }e se bara i osiguruvawe od prekin na rabota (business interruption) ili osigiruvawe poradi prekin na rabota. Toa e celosna osiguritelna za{tita na kompanijata ne samo od rizicite od {teti, tuku osiguritelna za{tita od gubewe na profitot ili pokrivawe na fiksnite tro{oci vo period do vospostavuvawe normalen biznis-proces po nastanuvaweto golema {teta. Ovoj proizvod ve}e se nudi na na{iot pazar.

I od Evroins osiguruvawe velat deka osiguruvaweto direktno e zavisno od sostojbite vo ekonomijata. Objasnuvaat deka nelikvidnosta vo ekonomijata e problem za niv, bidej}i naplatata na premijata odi ote`nato. Go potenciraat i faktot deka ima u{te prostor za pogolema promocija na osiguruvaweto kako merka na za{tita i nejzino dobli`uvawe do krajnite korisnici.

46 SPECIJALEN PRILOG BEZBEDNOST NA KOMPANIITE

BROJ 655 16/05/2012 www.kapital.mk

Osven {to na kompaniite im go olesnuva i im go skratuva vremeto za arhivirawe i sreduvawe i pristap do dokumentacijata, elektronskata arhiva go minimizira rizikot od uni{tuvawe, zloupotreba i neovlasteno koristewe na dokumentot

E-ARHIVIRAWE

BEZBEDEN 24/7 PRIST ARHIVIRANITE DOKU ako da za{tedite vreme i r e s u r si, a d a j a zgolemite efikasnosta i produktivnosta vo kompanijata? Eden od na~inite za da ja podobrite funkcionalnosta na takanare~eniot paper work, na koja{to makedonskite kompanii tro{at re~esi polovina od rabotnoto vreme, e da se svrtite kon novite sistemi za elektronsko arhivirawe. Poslednive nekolku godini ponudata na makedonskiot pazar za vakov tip uslugi e golema.

Ako minatata godina akcentot be{e staven na edukacija na kompaniite, kako potencijalni korisnici na uslugite za fizi~ko arhivirawe, digitalizacija i elektronska arhiva, sega istite tie davateli na uslugite velat deka imaat brojni klienti od redot na makedonskite kompanii.

Od arhivskiot centar Inbox, koj

K

funkcionira pove}e od edna godina, velat deka se iznenadeni od na~inot i brzinata so koja pazarot najprvin gi prepozna prednostite od koristeweto na na{ite uslugi, a potoa i gi prifati, kako osnovna alatka za ovozmo`uvawe deloven kontinuitet vo sopstvenoto rabotewe. “Od dosega{noto iskustvo se zabele`uva deka najgolem interes imaat finansiskite institucii, kompaniite od telekomunikaciskata industrija, distributivnite centri i maloproda`niot sektor, imaj} i go predvid obemot na dokumentacija so koja sekojdnevno upravuvaat i potrebata za brz pristap do istata�, veli direktorot Petar Nedelkovski.

Osven {to na kompaniite im go olesnuva i im go skratuva vremeto za arhivirawe i sreduvawe i pristap do dokumentacijata, elektronskata

arhiva go minimizira rizikot od uni{tuvawe i zloupotreba na dokumentot.

Kompaniite vo dnevna upotreba ja koristat isklu~ivo elektronskata kopija od dokumentot i so toa ovozmo`uvaat dolg vek na originalniot dokument, bez rizik od negovo namerno ili nenamerno uni{tuvawe poradi fizi~ka manipulacija.

Dopolnitelno, tuka se i ostanatite bezbednosni merki na sistemot za e-arhiva na Inbox, koi ovozmo`uvaat pristap do odredeni dokumenti samo na ovlastenite lica vo ramkite na organizacijata, kako i izve{tai koi prika`uvaat detali za pristap do dokumentacijata (koj pristapil do dokumentite i koga).

I vo Duna kompjuteri potenciraat deka nivnoto re{enie ULTIMAÂŽ Records Management ovozmo`uva da se digitaliz-

47

TAP DO UMENTI PREDNOSTI NA ELEKTRONSKOTO ARHIVIRAWE SE NAMALUVAAT TRO[OCITE; SE ZGOLEMUVA PRODUKTIVNOSTA NA VRABOTENITE PRISTAP DO DOKUMENTITE VO SEKOE VREME SITE DOKUMENTI SE ZA^UVANI I SIGURNI VO KOMPANIJATA SE ZGOLEMUVA ZA[TITATA NA @IVOTNATA OKOLINA iraat site dokumenti, a dokolku vrabotenite imaat potreba od uvid na nekoj dokument, istiot mo`at da go pregledaat vo

3%

14

milijardi evra godi{no tro{at evropskite kompanii za upravuvawe so dokumenti

elektronska forma. Na toj na~in, mnogu retko se koristat originalnite dokumenti, koi se ~uvaat vo arhivata, {to ja namaluva verojatnosta da se slu~i nekoj od navedenite rizici. Dopolnitelno, postojat definirani prava na pristap i samo odredeni vraboteni mo`at da pregleduvaat i da pobaruvaat ~uvstvitelni dokumenti.

Potenciraat deka ULTIMA速 Re-

cords Management e nezavisen sistem od drugite sistemi na kompanijata i zatoa ne pobaruva dopolnitelna integracija i dopolnitelni tro{oci. Re{enieto mo`e vedna{ da se koristi, so mnogu brza instalacija i obuka za vrabotenite.

Vo Intek Sistem isto taka potenciraat deka voveduvaweto vakvi sistemi vo idnina nema da bide izbor na kompaniite, tuku biznis-potreba. Sistemot }e bide siguren tolku kolku {to se implemetirani nekoi od tehnologiite koi spre~uvaat

od prihodite tro{at makedonskite kompanii za pe~atewe dokumenti

neovlasten protok na informacii, upravuvawe so korisnicite i nivnite privilegii vo sistemot. Informaciite, vo koi spa|aat i arhiviranite dokumenti, }e bidat na edno mesto, a nivnata dostapnost treba da 24/7. Najva`no e vo taa nasoka pristapot do niv da bide siguren, dobro da se znae koj ima pristap i so kakvi ovlastuvawa za da se spre~i nivna zloupotreba.