brendovi_2011-02

BRENDOVI

www.kapital.mk .mk

sreda 07/12/2011 /2011

ONE, PRIJATEL KOJ SE IZDVOJUVA OD OSTANATITE

MO]TA NA BRENDOT

GRADEWETO NA BRENDOT E GRADEWE IMUNITET NA KOMPANIJATA m-r ELENA MLADENOVSKA– JELENKOVI] direktor na Direkcijata za marketing i razvoj na proizvodi vo TTK Banka

EVALUACIJATA NA BRENDOT SE VR[I VO GLAVATA NA KORISNICITE

M-r ZLATKO MUCUNSKI generalen direktor na Por{e Makedonija

SUPERBREND E U[TE EDEN DOKAZ ZA NA[IOT KVALITET I RENOME

42 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

A

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

ko se pra{ate sebesi koi se makedonski brendovi na koi mo`ete vedna{ da se setite, rezultatot }e mo`e da go izmerite preku sila na prstite od dvete race.

Makedonija ima nekolku proizvodni i korporativni brendovi koi se prisutni na pazarot po 20, 30 ili 40 godini, nekoi i podolgo, a mnogu malku novi sozdadeni brendovi izminative 20 godini, vo pazarna ekonomija.

Makedonski brendovi, pak, koi se prepoznatlivi na stranski pazari, ima eden-dva, i toa na pazarite od porane{na Jugoslavija, kade {to ja izgradija svojata reputacija vo stariot sistem.

Glavnoto opravduvawe na makedonskite kompanii deka nemaat dovolno pari da investiraat vo razvoj na brendovi e krajno pogre{no, smetaat poznava~ite na ovaa problematika. Tokmu sprotivnoto, brendovite se tie koi generiraat prihodi. Kolku pove}e brendovi vo kompaniskoto portfolio, tolku pogolemi {ansi za profitabilnost. „Dolgoro~no gledano, potro{uva~ite ne komuniciraat so anonimni proizvodi, tuku gradat

MO]TA NA BRENDOT

GRADEWETO NA B IMUNITET NA K Potrebno e potro{uva~ite da bidat motivirani za da se zainteresiraat za va{iot brend, a dokolku investirate vo elementite na va{iot biznis preku brendirawe, toga{ sigurno e deka investicijata }e se vrati

odnos so brendot, identifikuvaj} i gi vo nego svoite sopstveni vrednosti. Za eden brend da opstoi na pazarot toj mora kontinuirano da gi ispolnuva svoite vetuvawa za da ja osvoi doverbata kaj kupuva~ite, koja pak, mo`e da se zadr`i edinstveno ako proizvodot garantira konstantno

visok kvalitet”, re~e @ivko Mukaetov, generalen menaxer i pretsedatel na upravniot odbor na farmacevtskata kompanija Alkaloid, vo negovoto neodamne{no intervju za „Kapital”.

Alkaloid e edna od retkite doma{ni kompanii {to mo`e da se pofali so izgradeni brendovi vo svoeto portfolio.

SA[O NAUMOSKI

„Brend” e poim {to {iroko se upotrebuva i ne e zakonski definiran, poradi {to na razli~ni lu|e razli~no im zna~i, a toa mnogu lesno mo`e da dovede do nedorazbirawe.

Edna od naj~esto prifatenite definicii e deka brendot e za{titen znak i site so nego povrzani, marketin{ki neopiplivi sredstva.

GENERALEN MENAXER NA VITAMINKA PRILEP

Pogre{na e strategijata da se {tedi vo vreme koga se najavuva kriza, posebno vo prehranbenata industrija. Toga{ investicite treba da prodol`at bidej}i so niv nema da prestanat inovaciite, razvoj na novi podproizvodi, razvoj na nova vizija za brendot.

„Kafetin, koj vo 2007 godina odbele`a 50 godini od svoeto postoewe, spored mnogu kriteriumi e eden od vode~kite izvozni makedonski brendovi.

So pove}e od 10 milijardi prodadeni tableti dosega, Kafetin prerasna vo sinonim za borba protiv bolkata. Svesta na

BRENDOT E GRADEWE KOMPANIJATA KAKO REBRENDIRAWETO VLIJAE VRZ VREDNOSTA NA BRENDOT?

„Zavisno od toa dali se raboti za nov ili star brend, kako i na~inot na izvr{uvawe na promenata i nejzinata prezentacija”, veli Dejvid Hej, osnova~ i izvr{en direktor na svetski poznatata konsultantska firma *Brand Finance. „Nekoi primeri na rebrendirawe bea mnogu uspe{ni, no, za `al, ima i mnogu slu~ai na katastrofalno rebrendirawe {to zna~itelno ja upropasti vrednosta na brendot. Namaluvaweto na vrednosta ~esto e rezultat na nedostig od razbirawe i znaewe koga se raboti za strate{kite dvigateli na pazarite, brendovite, konkurencijata i potro{uva~ite. Mnogu pri~ini ima zo{to noviot brend mo`e da predizvika {teta: nesoodvetno ime, ili te{ko za pomnewe ili za izgovor, naziv sli~en na konkurentskiot, nedovolno vlo`uvawe vo prezentacijata na brendot, zbunuvawe na potro{uva~ite, silata na vernosta kon postoe~kiot naziv i brzinata na preo|awe kon noviot. No, efektivnoto rebrendirawe nudi mnogu mo`nosti za rast na prihodite i profitot”, veli Hej.

potro{uva~ite za ovoj brend e pri~inata poradi koja Alkaloid re{i da razvie negovi ekstenzii vo pravec na novi indikacii. Prv vo redot be{e ’kafetin kold‘, sleduva{e ’kafetin menstrual‘, pa ’kafetin kold‘ so priroden vitamin C i poslednata netabletarna ekstenzija nameneta za indikaciite na nastinka i grip, na ~ij razvoj se rabote{e tri godini vo sorabotka so stranski partner, ’kafetin kold maks‘ vre}i~kite pra{ok.

Bekutan, pak, kako brend 33 godini se prenesuva od generacija na generacija. Na po~etokot so samo pet proizvodi za higiena na detska ko`a, denes portfolioto na Bekutan sodr`i 20 osnovni tipovi proizvodi so vkupno 35 formi, site klini~ki i dermatolo{ki testirani”, dodade Mukaetov.

mna sprega me|u biznisite, akdemskite krugovi i vladata vo nasokata na gradewe silni brendovi {to mo`e da se natprevaruvaat ne samo na regionalniot, tuku i na svetskiot pazar. „Na Makedonija & e potrebna dobro educirana biznis-zaednica koja{to }e bide sposobna da sozdade silno odr`livi

voren za pazarnite operacii vo Makedonija, Srbija, Crna Gora i Bosna i Hercegovina.

Toj pove}e godini e na menaxerski pozicii vo Koka-Kola, zadol`en za menaxirawe na nejziniot korporativen del, kako i za proizvodnite brendovi vo regionov i ni prenese od prva raka kako toa go pravi mo}nata korporacija.

DEJVID HEJ

OSNOVA^ I DIREKTOR NA BRAND FINANCE

„Mnogu pri~ini ima zo{to rebrendiraweto mo`e da predizvika {teta.” imot, nie postojano investirame vo nivno gradewe, i vo vreme koga svetskata ekonomija e soo~ena so te{ki predizvici.

Pove}e od 125 godini kompanijata konzistentno raboti na toa da ostane relevantna za svoite potro{uva~i i postojano da gi odr`uva brendovite sve`i, unikatni i izdiferencirani na pazarot. So razvojot na Internetot i socijalnite mre`i, uspe{nite brendovi treba da go menuvaat svojot na~in na marketing: namesto edna poraka naso~ena kon masovna publika, da se forsira specijalno kreirana poraka pretstavena preku konverzacija so eden potro{uva~ vo eden moment”, objasnuva Andonov.

Znaete li deka zborot „brend” ima proizlezeno od terminot {to ozna~uva stavawe `ig na teloto na govedata, kowite i ostanatata doma{na stoka. Na toj na~in vo minatoto se „brendirale” `ivotnite za da se ozna~i sopstvenosta vrz niv.

KAKO KOKA-KOLA JA ODR@UVA MO]TA NA BRENDOT

Ekspertite na tema brendovi prepora~uvaat zae-

kompanii {to nema da bidat fokusirani isklu~ivo na cenovnata konkurentnost. Potrebna e i akademska zaednica koja{to }e producira ’rabotna sila na idninata‘ . I na krajot, vladata treba posilno da gi poddr`i malite i sredni kompanii da sozdadat silni marketingstrategii za nivnite proizvodi i uslugi”, smeta Dimitar Andonov, regionalen menaxer na Koka-Kola kompani, odgo-

„Kako lider vo svojata industrija i sopstvenik na 14 brendovi, koi{to se na{iot najvreden

KOLIN EGAN

BLEDSKA [KOLA ZA MENAXMENT

„Investiraweto vo brendovite pretstavuva gradewe imunitet na kompanijata. Kolku pove}e investirate vo brendot, tolku pobrzo }e vi se vrati investicijata, a toa vra}awe na investicijata }e bide dolgotrajno.”

43

44 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

SOZDAVAWE POBEDNI^KI BRENDOVI

Investiraweto vo brendovite pretstavuva gradewe imunitet na kompanijata, velat ekspertite. Kolku pove}e investirate vo brendot, tolku pobrzo }e vi se vrati investicijata, a toa vra}awe na investicijata }e bide dolgotrajno. „Brendiraweto e sozdavawe i davawe vrednost na toa {to go proizveduvate, a i na samata kompanija. Potrebno e potro{uva~ite da bidat

motivirani za da se zainteresiraat za va{iot brend, a dokolku investirate vo elementite na va{iot biznis preku brendirawe, toga{ sigurno e deka investicijata }e se vrati.

No, kolku treba da investirate, zavisi od toa kolku sakate da bide golem va{iot brend”, re~e profesorot od Bledskata {kola za menaxment, Kolin Egan, vo edno intervju za „Kapital”.

Vo prilepska Vitaminka, na primer, velat deka investiciite vo brendovi, konkretno vo nivniot najpopularen brend

Stobi Flips nikoga{ ne prestanuvaat.

“Pogre{na e strategijata da se {tedi vo vreme koga se najavuva kriza, posebno vo prehranbenata industrija. Toga{ investicite treba da prodol`at bidej} i so niv nema da prestanat inovaciite, razvoj na novi podproizvodi, razvoj na nova vizija za brendot. Nie vo Vitaminka znaeme deka vlo`enite sredstva sekoga{ se vra}aat bidej}i znaeme {to treba da se izgradi silen brend”, veli generalniot menaxer na kompanijata Sa{o Naumoski.

Pri sozdavaweto pobedni~ki brendovi, profesorot Egan smeta deka e potrebna ednostavna kombinacija od dve raboti.

Toj smeta deka sozdavaweto pobedni~ki brendovi e ednostavna kombinacija od dve raboti. Toa {to go pravite treba da ve vodi i da ve probiva na pazarot. Ne e tolku do toa {to go ka`uvate, tuku toa {to go pravite so svojata kompanija, toa {to go nudite i dostavuvate na pazarot e najva`no. Vtoro i najva`no, e da gi naterate lu|eto da ve prepora~uvaat, odosno da ja koristite tehnikata marketing od usta do usta. No, toa e pra{awe za odnesuvaweto na potro{uva~ite. Lu|eto kupuvaat poradi toa {to sakaat da kupat ne{to i imaat potreba. So kupuvaweto tie gi zadovoluvaat svoite potrebi.

Megabrendovite na dene{nicata, kako Koka-Kola, Prokter i Gembl, Vriglis, @ilet, po~nale so misija, ideja i vizija proizlezena od li~nostite koi gi osnovale. Nivnite brendovi nastanale kako rezultat na ispolnuvaweto na nivnite vetuvawa. Idninata ne treba da bide porazli~na, smetaat ekspertite za problematikata na brendovite. „Zo{to da e razli~no denes.

Zemete go primerot na IBM. Tie celosno ja propu{tija mo`nosta koja{to Gugl ja zgrap~i. So tehnologijata koja ja ima{e IBM, Gugl se pojavi na pazarot i formira svoj brend, svoj identitet.

Brendovite se nao|aat vo mozokot na potro{uva~ite, tie se vre`ani tamu. Lu|eto gi kupuvaat proizvodite koi pravilno }e im bidat servirani na pazarot, a potoa toa kupuvawe im stanuva navika. Tie stanuvaat lojalni kon brendot”, smeta profesorot Egan.

45

ONE PRIJATEL KOJ SE IZDVOJUVA OD OSTANATITE

V

o pazarna ekonomija i izobilstvo na proizvodi i uslugi {to go zgolemuvaat izborot vo site segmenti na `iveeweto, gra|anite ~estopati se zbuneti pred ogromnata ponuda i ne znaat dali }e go izberat vistinskiot proizvod.

Vo takva situacija, zna~eweto na brendot i samoto brendirawe stanuva pojasno vo re~isi site industrii, a brendovite prerasnuvaat vo nezamenliv element vo sozdavaweto prednost pred konkurencijata. Zatoa, izbiraweto na vistinskiot brend i stanuvaweto negov korisnik stanuva vistinski predizvik - da se izbere ne{to {to gi zadovoluva va{ite potrebi i istovremeno da vi veti deka nikoga{ nema da ve izneveri.

Postojat mnogu definicii za terminot brend. Zaedni~kiot imenitel e toa deka brendot e ne{to pove}e od kombinacija na ime, dizajn, simbol, boja.

Toj gi isprepletuva iskustvata i obvrskite koi vlijaat vrz klientot i javnata svest i nudi vetuvawe i ispolnuvawe na o~ekuvawata. Brendot se gradi sekoj den so iljadnici gestovi koi ve osvojuvaat celosno. Vo moreto od brendovi krajnata cel na kompaniite e da sozdadat vrska so klientite koja se zasnova na doverba.

Na 11 noemvri 2009 godina se rodi ONE, operatorot za telekomunikaciski uslugi promoviran kako del od grupacijata Telekom

Slovenija, operator {to nudi kompletno telekomunikacisko portfolio: mobilna i fiksna telefonija, Internet, DVBT. Kompanija koja na svoite klienti im nudi sve`ina, strast, mo}, edinstveno iskustvo.

Sozdavaweto brend ne e lesen i ednostaven proces, no nie vo ONE sme ubedeni deka imame dobra osnova da postigneme sovr{enstvo. Telekomunikaciite se edna od industriite koi najbrzo se razvivaat vo svetot, dodeka nie imame predizvik da bideme vo ~ekor so najnaprednite tehnologii i inovacii i da gi napravime dostapni za na{ite korisnici.

Za nas brendot pretstavuva sozdavawe i gradewe doverba so na{ite klienti i site koi

ve}e se ili }e stanat ~lenovi na ONEE familijata mnogu naskoro }e go po~uvstvuvaat takvoto ~uvstvo.

Vo ONE korisnicite prepoznavaat iskrena i transparentna kompanija, koja svoite ponudi gi soop{tuva bez marketin{ki trikovi i skrieni tro{oci. Nie sme edinstveniot operator vo zemjata so kompletno portfolio na telekomunikaciski uslugi. Toa e pri~inata poradi koja na{ite proizvodi i uslugi se pove}e od dobredojdeni vo domovite, vo kompaniite, kaj site generacii i na{ite klienti to~no znaat kako da go prepoznaat kvalitetot i prednostite na ONE. Nie vo ONE cvrsto veruvame deka kompaniite, kako i lu|eto, se del od op{testvoto vo koe

dejstvuvaat. Zatoa, na{iot pridones za zaednicata e seopfaten i kontinuiran – im pomagame na ranlivite op{testveni grupi i gi sledime nivnite potrebi, se gri`ime za `ivotnata sredina, redovno poddr`uvame brojni socijalni i filantropski aktivnosti, kako i proekti od oblasta na kulturata, umetnosta, obrazovanieto i sportot. Osobeno sme gordi na priznanijata i na nagradite za na{eto deluvawe na poleto na op{testvenata odgovornost, {to e samo potvrda za na{ite zalo`bi vo ovaa sfera i motiv pove}e za da prodol`ime vo istata nasoka.

Nakratko, ova e ONE - va{iot dobro poznat star prijatel, koj se izdvojuva od ostanatite.

46 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

P

or{e Makedonija, generalen importer na vozilata Folksvagen, Audi i [koda, svojata uspe{na prikazna, koja{to trae ve}e {est godini vo Makedonija, od neodamna ja krunisa so edno golemo priznanie – Superbrend za 2011/2012 godina.

M-r ZLATKO MUCUNSKI generalen direktor na Por{e Makedonija

SUPERBREND E U[TE E ZA NA[IOT KVALITE

Za toa {to zna~i statusot superbrend za kompanijata, kako i obvrskata i odgovornosta {to ja nametnuva ovaa laskava titula pred potro{uva~ite zboruvavme so generalniot menaxer na Por{e Makedonija, m-r Zlatko Mucunski.

Spored vas, koi se klu~nite faktori poradi koi Por{e Makedonija e Superbrend za 2011/2012 godina?

Superbrend sekako e posakuvana nagrada na sekoja kompanija ~ii aspiracii se da bide aktuelna dolgo na biznis-scenata, no i nagrada koja e mo{ne te{ko da se dobie so ogled na golemata konkurencija, strogite kriteriumi i faktot deka taa nagrada ne ja dodeluva malobrojno `iri, tuku za nea odlu~uva {irok spektar na gra|ani od site profili. Klu~nite faktori za dobivawe na statusot superbrend, sekako, se dominacija na pazarot, gri`a za klientite, dolgotrajnost, kvalitet na uslugite...

Por{e Makedonija kontinuirano se trudi da kotira visoko vo site zadadeni segmenti.

N a { a ta kompanija ve}e {est godini opstojuva na pazarot i e lider vo avtomobilskata industrija vo Makedonija.

Primarnata cel i osnovata na na{ata korporativna politika e gri`ata za klientite i postignuvaweto na nivno potpolno zadovolstvo. Vo korist na tie na{i zalo`bi nesomneno odi neprikosnoveniot kvalitet na proizvodite i uslugite {to gi nudime i nivnoto postojano nadgraduvawe i podobruvawe.

So toa na na{ite klienti im davame vol{ebni momenti na vozbuda i u`ivawe i sre}ni sme {to tie {irokogrado n$ prifatija i vo nas gledaat partner od doverba. ^uvstvoto deka pripa|aat na na{eto golemo Por{e semejstvo, koe postojano se gri`i i gi ispolnuva nivnite potrebi i barawa, e pri~ina i klu~en faktor klientite da ni vozvratat so ovaa titula Superbrend.

Kolku goleminata na brendovite {to gi prodava Por{e Makedonija e prednost ili mo`ebi pre~ka za gradewe na samata kompanija kako brend? Folksvagen, Audi ili [koda samite za sebe se superbrendovi, pa me interesira kako Por{e Makedonija uspeva da se nosi so nivnite golemini, odnosno da izgradi sopstven imix na firma koja{to ne e samo obi~en diler na avtomobili?

Por{e Makedonija e direktna stranska investicija na Por{e holdingot, koj po formiraweto na integriraniot avtomobilski koncern stana celosna sopstvenost na svetskiot avtomobilski gigant Folksvagen AG. Por{e Makedonija e edinstveniot importer vo Makedonija vo direktna sopstvenost na proizvoditelot na avtomobilite. Kako takva, na{ata kompanija ja ima{e ~esta da

dobie vo nasledstvo eden vrven “bekgraund�, koj sekako pretstavuva odli~na osnova za gradewe biznis. Samoto ime so sebe nosi edna ideologija koja lu|eto o~ekuvaat da ja vidat i na lokalno nivo i zatoa nosi i ogromna odgovornost za za~uvuvawe na statusot na Folksvagen, Audi i [koda. Za nas toa be{e predizvik so koj nie poka`avme deka mo`eme da se soo~ime. Uspeavme da ja izgradime Por{e Makedonija kako kompanija ~ij uspeh ne se dol`e{e samo na mo}ta na vrvnite brendovi koi gi zastapuva, tuku taa stana prepoznatliva po svojot na~in na rabota, po gri`ata za klientite, poradi koja sekoga{ sme niven prv izbor. Zadovolen sum {to uspeavme Por{e Makedonija da dojde do izraz i da bide ceneta ne samo poradi goleminata na brendovite koi gi zastapuvame, tuku poradi samiot kvalitet, koj e zasluga isklu~ivo na na{ite vraboteni i na nivniot odnos kon klientite.

Koga sme kaj brendovite {to se pod kapata na Por{e Makedonija, kolku se razlikuvaat i kolku se sli~ni strategiite za nivnoto odr`uvawe i unapreduvawe na makedonskiot pazar?

Razli~nite brendovi imaat svoja razli~na celna grupa klienti i tokmu poradi toa se nametnuva potrebata od razli~ni strategii za nivno odr`uvawe i unapreduvawe na pazarot. Sekoj od brendovite ima svoi vrednosti i ideali, svoja mo} da gi inspirira i da gi privle~e klientite. Folksvagen so svojot ednostaven slogan - DAS AUTO ni ja pretstavuva svojata filozofija - unikaten, razli~en i ednostaven, ni

47

Pe~atot na Superbrend, koj sega gordo go nosat na{ite vraboteni, samo go zasiluva toa ~uvstvo na odgovornost pred klientite i zalo`bite za niv sekoga{ da se odi i ~ekor ponapred za da im se ponudi pove}e od toa {to o~ekuvale

EDEN DOKAZ ET I RENOME nudi kompletno Folksvagen iskustvo, “lajfstajl� opcija za onie koi baraat performansi i prakti~nost, stil i bezbednost, vrednost i raznovidnost, ne samo impresiven paket na vgradena tehnologija, tuku vozilo koe gi budi emociite vo vas. Audi, koj e simbol za presti`, stil i luksuz, so svojot slogan “Napredok niz tehnika�, stoi za inovativna tehnologija, beskompromisna perfekcija vo detalite, seto toa zavitkano pod velot na ultramoderen dizajn i nov na~in na razmisluvawe bez strav od eksperimentirawe. [koda gi vozbuduva qubitelite na visokokvalitetni avtomobili po atraktivni ceni. Simply Clever filozofijata promovira precizni, ~isti linii, ednostaven, no impresiven dizajn, prostornost i bezbednost, odli~na oprema i napredna tehnologija vgradena vo vozilata. Atraktivnost, ekskluzivnost ili prakti~nost, sekoj brend ima svoja filozofija i dopira razli~na celna grupa klienti. Nie kon sekoj brend pristapuvame kako individualen brend i sozdavame mo`nosti za toj da se razviva po svojata nagorna pateka. Toa {to e zaedni~ko za razvojnite strategii na ~etirite brendovi pod eden pokriv e {to se razmisluva na golemo, se razmisluva nadvor od kutijata, se dejstvuva sekoga{ nadvor od mejnstrimot, so cel da se privle~at klientite tokmu poradi taa unikatnost i razli~nost od drugite.

Kakvi pridobivki za kompanijata o~ekuvate od statusot superbrend?

Statusot superbrend e u{te eden dokaz za visokiot kvalitet i renome na kompanijata, u{te edna promocija na na{iot brend i

dokaz za negovata visoka pozicioniranost.

Toj e od osobena va`nost i za na{ite vraboteni, bidejki ja zgolemuva atraktivnosta na brendot, so {to go podignuva moralot na vrabotenite. ^uvstvoto na pripadnost kon eden vrven brend sekako e dopolnitelna motivacija i za niv. Vo odnos na klientite, ovoj status pretstavuva emocionalen benefit pred na{ata konkurencija.

Potvrda za na{ite klienti deka koga ja biraat Por{e Makedonija go pravat vistinskiot izbor, {to istovremeno e motivacija za site potencijalni klienti. Sekako, o~ekuvame deka brojot na klientite koi }e ni ja podarat svojata doverba zna~itelno }e se zgolemi, {to za nas }e pretstavuva dopolnitelen pottik naporno da rabotime i da ja prodol`ime uspe{nata prikazna. So pe~atot na Superbrend nie so poln elan }e rabotime za promocija na Folksvagen, Audi i [koda i planirame dopolnitelno da go zgolemime pazarnoto u~estvo.

Istovremeno o~ekuvame na{iot status da ja zaskokotka na{ata konkurencija i da pridonese za nivna pogolema aktivnost, na {to nie se raduvame, bidej}i dinamikata na biznis-scenata mo`e da pridonese za promovirawe novi idei, otkrivawe novi kvaliteti i kontinuirano podobruvawe od {to najgolem benefit }e imaat klientite, {to povtorno e vo soglasnost so na{ata delovna strategija - postignuvawe potpolno zadovolstvo na klienite.

Kakva poddr{ka dobivate od principalot vo procesot na jaknewe na brendot Por{e Makedonija i na av-

tomobilskite brendovi soodvetno?

Principalot e mo{ne pozitivno iznenaden od uspehot i napredokot koj Por{e Makedonija za kratko vreme go postigna i go odr`uva. Ako pred pove}e od pet godini ne znaeja vo {to se vpu{taat so inicijalnata investicija vo Makedonija od 10 milioni evra i dopolnitelnata od 17 milioni evra preku Por{e lizing, sega se sigurni deka napravile vistinski ~ekor.

Smetaat deka iako Makedonija e mal pazar, vo nego vredi da se vlo`uva i da se poddr`uva, bidejki ima klienti koi znaat i zaslu`uvaat kvalitet. Sigurni sme deka vo idnina Makedonija }e bide posakuvana destinacija na mnogu svetski brendovi koi } e investiraat vo na{ata zemja.

Tokmu zatoa od principalite imame potpolna poddr{ka, no i golema sloboda vo raboteweto, kako znak na nivnata doverba koja ja steknavme so odli~nite rezultati na pazarot. Por{e Makedonija funkcionira kako decentraliziran del od integriraniot avtomobilski koncern, so koj imame mo{ne bliski odnosi i sekoga{ ni e vetar vo grb koga ni e potreben. Nie ja imame nivnata bezrezervna poddr{ka vo site aktivnosti koi gi prevzemame bidejki i nim kako i nam im e va`no klientite vo Makedonija koi znaat da prepoznaat kvalitet da imaat vrvni avtomobili sekoga{

na dofat na rakata.

Kako kompanijata, odnosno vie, kako generalen menaxer, go komunicirate so svoite vraboteni zna~eweto na statusot superbrend i obvrskite {to proizleguvaat za toj da se opravda pred klientite i {irokata javnost?

Od momentot na vleguvawe vo na{ata kompanija vrabotenite se zapoznaeni so politikata na kompanijata, vo koja klientite se sekoga{ na prvo mesto i nim sekoga{ mora da im se ponudi vrvna usluga.

Nivnoto potpolno zadovolstvo e krajna destinacija na sekoja rabotna zada~a. Pe~atot na Superbrend, koj sega gordo go nosat na{ite vraboteni, samo go zasiluva toa ~uvstvo na odgovornost pred klientite i zalo`bite za niv sekoga{ da se odi i ~ekor ponapred za da im se ponudi poveke od toa {to go o~ekuvale. Jas sum gord {to moite vraboteni se eden sovr{eno izvajan tim, koj ja razbira odgovornosta {to ja nosi statusot superbrend i za koi toj pretstavuva dopolnitelen pottik za rabota i gordost {to pripa|aat vo semejstvoto na eden vrven brend. Nie zaedno rabotime ne samo da go opravdame statusot superbrend, tuku i da postavime novi povisoki kriteriumi za istiot...

48 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

KOJ KOLKU „TE@I” NA DOMA[NIOT PAZAR

NE SE ZNAE VREDNOSTA NA MAKEDONSKITE BRENDOVI Dodeka vo regionot i vo svetot ve}e so godini se pravat rang-listi na najsilni, najvredni, najvlijatelni i ostanati naj-naj karakteristiki na brendovite napraveni po razli~ni metodologii, vo Makedonija mereweto na vrednosta na brendovite s$ u{te slu`i samo za interna upotreba na kompaniite

V

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

o Makedonija zasega nema javno dostapni podatoci za toa kolkava e vredosta na doma{nite brendovi, odnosno rang-listi na najvredni doma{ni i stranski brendovi prisutni na pazarot.

Nekoi makedonski kompanii nara~uvaat istra`uvawa za vrednosta na svoite brendovi, koi{to gi koristat za svoi potrebi, velat poznava~ite na problematikata povrzana so brendovite. Zastapnicite i distributerite na svetski poznatite brendovi, osobeno onie od sektorot {iroka potro{uva~ka, elektronika i avtomobili, pove} e od sigurno e deka redovno nara~uvaat istra`uvawa so koi ja merat pazarnata mo} i pozicija na nivnite brendovi, no i tie podatoci ne se dostapni za javnosta. Za razlika od pazarite na Slovenija, Hrvatska ili Srbija, kade {to poslednive godini imame rang-listi na najskapi, najvredni ili najsilni brendovi.

Vo 2010 godina vo Hrvatska, na

primer, najsilen korporativen brend bil toj na Hrvatski telekom, so izmerena vrednost od 603 milioni dolari, pa sledat naftenata kompanija INA so 582 milioni dolari, trgovskiot sinxir Konzum so 544 milioni dolari, T-Mobile Hrvatska so 472 milioni dolari itn. Ova rangirawe go napravi biznismagazinot „Lider” vo sorabotka so Brend Fajnens (Brand Finance), ~ii{to analiti~ari presmetale deka vkupnata vrednost na 100te najsilni hrvatski brendovi e 9,2 milijardi dolari.

Rangirawa na brendovite vo regionot pravat i drugi analiti~ki i konsultantski ku}i, koi{to pravat segmentirani listi, kako, na primer, taa za najsilni brendovi za {iroka potro{uva~ka, koja ja pravi slovene~kata agencija Valikom, vtora godina po red. Za 2011 godina, tie presmetale deka na podra~jeto na porane{na Jugoslavija najsilni brendovi se Koka-Kola, Milka i Argeta.

Na nivniot spisok na 25 najsilni brendovi za {iroka potro{uva~ka se nao|aat 14 brendovi koi doa|aat od eks

Brendovite na Hrvatski telekom, naftenata kompanija INA, trgovskiot sinxir Konzum, se trite najvredni brendovi vo Hrvatska za minatata godina.

50 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

1.258

milijardi dolari e vrednosta na 100-te najskapi svetski brendovi spored Interbrend

jugoslovenskite dr`avi, a dominiraat slovene~ki i hrvatski trgovski marki. Najsilen brend od slovene~kite e Argeta (iako sega proizvoditelot na pa{tetata, Droga Kolinska, e pod kapata na hrvatskata Atlantik grupa), a od hrvatskite e podravkinata Vegeta. Ovaa lista se odnesuva za pazar pogolem od 22 milioni lu|e, a silata na brendovite e presmetana vrz osnova na prepoznatlivosta, iskustvoto i koristeweto od strana na potro{uva~ite. Na

nea nema makedonski brendovi.

BRENDOT ZAZEMA SĂˆ POGOLEM DEL OD VREDNOSTA NA EDNA KOMPANIJA

Zo{to e bitno vrednuvaweto na brendovite? Zatoa {to vo sovremenata ekonomija e {iroko prifateno deka brendot igra va`na uloga vo sozdavaweto i odr`uvaweto na finansiskite performansi na kompaniite.

Vo uslovi na golema konkurencija vo re~isi sekoja industrija, silniot brend & pomaga na edna kompanija da se izdvojuva od drugite na pazarot i da doka`e zo{to nejzinite proizvodi se unikatno sposobni da gi zadovolat potrebite na potro{uva~ite.

Poslednive dvaesetina godini se slu~i dramati~en presvrt vo pogled na toa kako se odreduva vrednosta na edna kompanija.

Ako porano vrednosta glavno doa|a{e od t.n. opiplivi ili materijalni (tangible) sredstva, kako {to e zemji{te, zgradi, oprema i ostanatiot imot, sega s$ pogolem udel vo vrednosta na kompaniite imaat stavkite {to ne mo`at fizi~ki da se opipaat i izmerat. Tuka vleguva znaeweto, ~ove~kiot kapital, patentite, a i brendovite.

Analizite na Interbrend (In-

Analizite na Interbrend, investiciskata banka XP Morgan i Univerzitetot Harvard, poka`uvaat deka kaj uspe{nite kompanii brendovite vo prosek ~inat pove}e od edna tretina od berzanskata vrednost na kompanijata, a vo nekoi slu~ai i do 70%.

terbrand), investiciskata banka XP Morgan i Univerzitetot Harvard, poka`uvaat deka kaj uspe{nite kompanii brendovite vo prosek ~inat pove}e od edna tretina od berzanskata vrednost na kompanijata, a vo nekoi slu~ai i do 70%. „Poradi relativnoto nepoz-

navawe na tematikata na nematerijalnite osnovni sredstva, zasega najgolemiot del od komapniite vo Makedonija se fokusiraat na materijalnite sredstva pri odreduvaweto na vrednosta na kompaniite�, veli Zoran Sazdovski, direktor na Superbrends Adriatik za Make-

NAJVREDNI SVETSKI BRENDOVI (vo milijardi dolari) spored Brand Finance spored Interbrand 1 Google 48,3 1 Coca-Cola 2 Apple 39,3 2 IBM 3 Microsoft 39 3 Microsoft 4 IBM 35,9 4 Google 5 Walmart 35 5 General Electric 6 Vodafone 30,7 6 McDonalds 7 General Electric 29 7 Intel 8 Toyota 28,8 8 Apple 9 AT&T 28,3 9 Disney 10 HSBC 27,1 10 HP

71,9 69,9 59 55,3 42,8 35,6 35,2 33,5 29 28,5

Koka-Kola e najskap svetski brend, so izmerena vrednost od 71,8 milijardi dolari, spored Interbrend, a Gugl so 48,3 milijardi dolari e prv na listata najskapi brendovi spored Brend Fajnens.

52 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

1.646

milijardi dolari e vrednosta na 100-te najskapi svetski brendovi spored Brend Fajnens

donija, koja{to kako partner na Brend Fajnens, ve}e nekolku godini pravi aktivni procenki na vrednosta na brendovite vo Slovenija i Hrvatska.

KOKA-KOLA I GUGL NAJVREDNI SVETSKI BRENDOVI SPORED DVE RANGIRAWA

Brendot na tehnolo{kiot gigant Gugl (Google) vredi 48,3 milijardi dolari i e najska-

KAKO SE MERI VREDNOSTA NA BRENDOT?

P

ostojat mnogu razli~ni metodologii za vrednuvaweto na brendovi, a pove}eto se temelat na prihodite na kompanijata.

Site takvi pristapi ja presmetuvaat vrednosta na brendot preku procenka na neto sega{nata vrednost dodavaj}i ja pritoa i idnata ekonomska korist {to mu se pripi{uva na brendot.

Specifi~niot pristap {to go koristi Brend Fajnens e t.n. metoda Royalty Relief, koja{to se temeli na pretpostavkata deka firmata kako akcionersko dru{tvo ima brend i negovite licencni prava gi dava na operativna kompanija. Zamislenata cena {to operativnata kompanija & ja pla}a na brend-firmata se izrazuva kako neto-prihod od pravata. Neto sega{nata vrednost na site predvideni prava e vrednosta na brendot.

Brend Fajnens predvid gi zema rasponot i t.n. tvrdi i meki obele`ja na brendot {to go meri. Vlezni merki se kvalitetot na brendmenaxmentot i pazarnata vrednost na brendot, odnosno negovata prepoznatlivost, funkcionalnite obele`ja i emocionalnata povrzanost, a izlezni merki se rastot na prihodite, pazarniot udel i profitabilnosta.

Analizata rezultira so indeks od 0 do 100, {to potoa se prika`uva kako rejting na brendot od AAA do D, odnosno od mnogu silen brend do brend na „smrtna postela�.

Interbrend, pak, u{te edna svetska konsultantska ku}a {to ja meri vrednosta na brendovite, ja koristi slednava metodologija: pocen brend na svetot, spored rang-listata na Brend Fajnens, edna od vode~kite svetski

predvid gi zema site na~ini so koi brendot ima dopir i & nosi korist na organizacijata – od privlekuvawe i zadr`uvawe na talentirana rabotna sila do ispolnuvawe na o~ekuvawata na potro{uva~ite. Krajnata vrednost mo`e da se koristi kako vodi~ za brend-menaxmentot, za potoa da se donesuvaat podobri odluki, bazirani na pokvalitetni informacii. Ima tri klu~ni aspekti {to vlijaat na procenkata: finansiskite performansi na brendiranite produkti ili na kompanijata kako brend, ulogata na brendot pri odlukite za kupuvawe, kako i silinata na brendot.

kompanii za brend-konsalting.

Vo Brend Fajnens periodi~no gi obnovuvaat podatocite, pa presmetale deka od januari do septemvri godinava, vrednosta na brendot Gugl porasnala za ~etiri milijardi dolari. Po Gugl, na listata najvredni svetski brendovi sledat Epl (Apple) so 39,3 milijardi dolari, Majkrosoft (Microsoft) so 39 milijardi dolari, Aj-biem (IBM) so 35,9 milijardi dolari, itn.

Interbrend, e isto taka svetska konsultantska ku}a specijalizirana za brendanalitika, koja sekoja godina pravi svoja lista na najvredni, ili kako {to tie gi narekuvaat, najdobri brendovi vo svetot.

Za 2011 godina, sopored Inter-

brend, najdobar brend e KokaKola, so 71,86 milijardi dolari izmerena vrednost, pred Aj-biem so 69,9 milijardi dolari, Majkrosoft so 59 milijardi dolari, Gugl so 55,3 milijardi dolari, itn.

SPECIJALEN PRILOG dekemvri 2011 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul.

Veqko Vlahovi} br.11, Skopje (delovna zgrada na Tehnometal Vardar AD, 2 kat) p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Igor Petrovski Avtor na prilogot: Igor Petrovski Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Fotoarhiva na Kapital Marketing: Jasmina Savovska Tro{anovski www.kapital.mk

54 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

SITE SE BAREM STOGODI[NICI

BRENDOVI [TO GI PROSLAVI LOGOTIPOT JOHN DEERE

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

Mnogu svetski proizvodi svojata prepoznatlivost ne ja dol`at samo na imeto, tuku i na eden, mnogu ~esto neodoliv, del od brendot - logotipot.

Mediumskata korporacija 24/7 Wall St., specijalizirana za distribucija na finansiski informacii, sostavi spisok so deset najdolgove~ni prepoznatlivi logotipovi vo SAD, od koi{to nekoi bez problem ja preminuvaat amerikanskata granica, dodeka drugite se slabo poznati nadvor od SAD. Na site logotipovi im e zaedni~ko toa {to pripa|aat na kompanii ili na proizvodi osnovani ili lansirani na pazarot u{te vo XIX vek

ANHEUSER-BUSCH

P

John Deere, kompanijata {to proizveduva zemjodelski ma{ini, najpoznata e po svoite traktori, a logoto so elenot vo skok go ima u{te od 1876 godina. Izvorniot logotip na John Deere sodr`el afrikanski elen, no podocna toa e korigirano, pa denes na logoto se pojavuva severnoamerikanski elen.

AUNT JEMIMA

F

irmata Aunt Jemima gi proslavi instantsmesite za pala~inki, no i likot so nasmeanata Afroamerikanka na nejzinite proizvodi. Idejata za imeto i “maskotata” osnova~ite ja dobile gledaj}i ja izvedbata na pesnata Old Aunt Jemima („Starata tetka Xemima”) vo 1888 godina. Aunt Jemima denes e vo sopstvenost na Quaker Oats, {to zna~i deka taa kompanija e edinstvenata koja ima dva proizvodi na listata so najslavni logotipovi.

ivarnicata Anheuser-Busch e osnovana vo 1852 godina i ottoga{ e me|u najgolemite proizvoditeli na pivo vo svetot, a najpoznata e po pivoto Budweiser.

Logoto na Anheuser-Busch, poznato kako A and eagle, odnosno „A i orelot” e sostaveno od bukvata A i amerikanskiot orel, istiot toj {to se nao|a na amerikanskiot grb, a vo SAD e tolku slaven {to i pivarnivata InBev, koja{to ja kupi Anheuser-Busch vo 2008 godina, re{i da go vklu~i vo svoeto novo logo.

COCA-COLA

Coca–Cola e tolku slavna {to za nea re~isi nema ve}e {to da se napi{e, no ne {teti da se potsetime deka do taa mera se identifikuva so amerikanskiot na~in na `ivot, {to stana eden od simbolite na najgolemata svetska ekonomija. Golema uloga vo osvojuvaweto na popularnosta odigra i logotipot, koj{to ne go osmisli izumitelot na „koka-kola”, aptekarot Xon Pemberton, tuku negoviot partner i smetkovoditel Frenk Robinson, koj{to zabele`al deka “dve S dobro }e izgledaat vo reklamite”.

I iako ambala`ata na „koka-kola” so tekot na godinite do`ivea mnogu promeni, logotipot ostana prakti~ki nepromenet.

QUAKER OATS

G

lavniot del na logotipot na Quaker Oats, proizvoditelot na `itni snegulki, go ~ini negovata maskota Quaker man, odnosno kveker, a pripadnikot na ovaa religiozna zaednica e izbran za logoto zatoa {to kompanijata na po~etokot rabotela vo Pensilvanija, kade {to `iveat mnogu kvekeri, no i poradi toa {to osnova~ite na kompanijata sakale da ja poistovetat so kvekerskite vrednosti – iskrenost, integritet i ~istota.

56 SPECIJALEN PRILOG

NEW YORK TIMES

I

ako i samoto ime The New York Times, eden od najcenetite dnevni vesnici na svetot, e dovolno slavno, fakt e deka koga toa }e se spomene mnogumina vedna{ go vizueliziraat logotipot {to ja krasi naslovnata stranica u{te od 1851 godina.

Vsu{nost, toga{ ne izgledal isto kako denes, zatoa {to vesnikot toga{ se vikal The New York Daily Times, no po promenata na imeto vo 1857 godina logoto ne do`ivealo zna~ajni promeni.

BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

JOHNNIE WALKER

N

e, ne ste `iveele vo zabluda. Johnnie Walker navistina e {kotsko viski, no o~igledno e prili~no slaven i od drugata strana na Atlantikot. Po~nal da se proizveduva vo 1820 godina, no na po~etokot ne se vikal Johnnie Walker, tuku Walker’s Kilmarnock Whisky, a se prodaval od firmata na Xon Voker vo {kotskiot Kilmarnok. Duri vo 1908 godina pijalakot go dobil imeto Johnnie Walker, a istata godina crta~ot Tom Brauni go naslikal logoto so ~ovekot {to {eta, zasnovan na izgledot na osnova~ot na kompanijata. Tokmu crte`ot na {eta~ot, koj treba da go pretstavuva “Vokeroviot duh na napredok i slobodno razmisluvawe”, stana detaq po koj{to Johnnie Walker e najprepoznatliv.

VICKS

T

riagolniot logotip na farmacevtskata kompanija Vicks e od krajot na XIX vek, a dosega ima mnogu promeni – bojata, pa triagolniot se svrte naopaku, a semejnite portreti se isfrleni, no sekoga{ ostana triagolen.

GENERAL ELECTRIC

Industriskiot xin General Electric, ~ij{to spektar na proizvodi se protega od tosteri do finansiski uslugi, mo`ebi e najpoznat po svojot skraten naziv GE, a del od zaslugata za toa sigurno mu pripa|a i na logotipot, {to go so~inuvaat stiliziranite bukvi G i E na kru`na podloga. Logoto e registrirano vo 1900 godina, a najgolema promena do`ivea vo 2004 godina, koga zadninata e oboena sino.

ARM & HAMMER

ogotipot Arm & Hammer prvo se pojavil na kutiite so soda bikarbona, koja{to ja proizveduval Church and Dwight. Pred da se pojavat detergentite soda bikarbonata bila mnogu ra{irena kako sredstvo za ~istewe, a rakata i ~ekanot vo logotipot pretstavuvale muskulesta raka i ~ekanot na rimskiot bog-kova~, Vulkan. So tekot na godinite logoto osamna na cela serija proizvodi.

L

58 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 632 7/12/2011 www.kapital.mk

to e najbitno za kreiraweto na eden brend?

Brendiraweto e samo posledica, kraen ishod vo potrebata da se motiviraat korisnicite da se vklu~at vo svetot koj im go nudime, da ja prifatat komunikacijata koja ja nudime, da se vtisne identitetot na kompanijata vo svesta na

[

INTERVJU

m r ELENA m-r MLADENOVSKA JELENKOVI] direktor na Direkcijata za marketing i razvoj na proizvodi vo TTK Banka

EVALUACIJATA NA BRENDOT SE VR[I VO GLAVATA NA KORISNICITE korisnicite. Brendot ne mo`e da razvie dlaboki odnosi bez dobro poznavawe na korisnicite, nivnite vrednosti, potrebi, naviki, uveruvawa. Samo silnite vrski kreiraat silni brendovi. Zatoa, mnogu e bitno da se neguvaat i strate{ki da se razvivaat dolgoro~ni vrski so korisnicite. Korisnicite se identifikuvaat so brendovite ne samo na racionalno, tuku i na emocionalno nivo. Osobeno vo dene{no vreme na globalizacija i brzi promeni vo site sferi, najbitno e da se bide i da se ostane blizok so korisnicite, da se razberat nivnite potrebi i da im se poka`e kako mo`eme da im pomogneme so nas da stanat pouspe{ni, da dobijat pove}e. [to podrazbira evaluacijata na brendot?

Evaluacijata na brendot se vr{i vo glavata na korisnicite. Zatoa, krajnata cel e da se zadovolat potrebite na korisnicite so cel da se dobie zadovolen korisnik, koj povtorno }e dojde da koristi na{i proizvodi ili usluga. No, pritoa treba da mu ponudime i pove}e – interesen dopadliv, dinami~en brend. Zatoa, brendot ima smisla samo ako se gleda od aspekt na korisnikot.

Najbitno e da se razbere korisnikot kako kompleksna edinka, sostavena od potrebi, stavovi i naviki i vrz baza na tie soznanija koi se dobivaat od istra`uvawa i od analiza na podatocite so koi raspolagame treba da se kreiraat strategii i taktiki/aktivnosti.

Sekoja aktivnost vlijae na korisnicite na razli~en na~in i predizvikuva razli~na reakcija, kako kaj korisnicite, taka i kaj ka konurencijata. Samo aktivnostite koi se vo ak nasoka na implementnas acija aci na strate{kite celi vodat kon izgradba na vo kvaliteten brend. Da, k za toa se potrebni sredstva, no dokolku se primeni pametna strategija, ne e neo-

phodno pritoa da se investiraat ogromni sumi, iako od dolgogodi{noto iskustvo vo Mobimak/T-Mobile mo`am da ka`am deka taka e mnogu, mnogu polesno. Zna~i, nakratko –da se definira dobra strategija, da se izberat aktivnosti koi }e imaat najgolem efekt za dostapnata suma pari (best value for money) i na krajot mora da se izmeri efektot so cel da se optimiziraat narednite investicii i da se postigne dolgoro~en pozitiven efekt.

Kolku e bitno mereweto na efektot na aktivnostite pri gradeweto brend?

Mereweto na razli~nite efekti od marketing-strategiite im pomaga na marketing/brendmenaxerite da donesat pravilni odluki za toa koi elementi od marketing-miksot treba da se primenat. Za `al, vo dr`avava marketingot i brendiraweto se poistovetuvaat samo so advertajzing, pa mnogu malku se zboruva za analizi i merewe na efikasnosta, standardizacija i kvalitet na proizvod i usluga.

Vo ova digitalno vreme mo`e da se sobiraat podatoci koi voop{to ne bile dostapni vo minatoto, da se segmentiraat korisnicite, da se koristat alatki za podlaboka i pobrza analiza i merewe na site pokazateli na efikasnosta.

Samo vrz baza na kvalitetni i navremeni informacii koi se dobivaat od analizite i istra`uvawata mo`e da se donesat dobri odluki. [to e potrebno denes za brendovite da se razlikuvaat od konkurencijata?

Korisnicite ve}e ne gi prifa} aat prikaznite koi nudat idealna slika za svetot, idealno pretstaveni proizvodi i uslugi.

Toa e najsiguren na~in na komunikacija, no korisnicite baraat avtenti~nost, inovativnost. Vo uslovi na malo pazarno u~estvo, kade {to bankite gore–dolu gi imaat istite proizvodi, mo`eme da se razlikuvame i da se diferencirame po na~inot na komunikacijata i kvalitetot i brzinata na uslugata. Za nas

diferencijacijata na komunikacijata vo slu~aj na mal buxet zna~i deka treba da se primeni targetirana i direktna komunikacija, pritoa da se primeni i inovativen, nesekojdneven na~in. Ottuka, smetam deka ponekoga{ e potrebno da se prezemaat pametni rizici i smelo da se nastapi. Vetuvaweto do korisnicite treba da e ednostavno, koncizno, izdr`livo i mora da bide ispolneto. Razvivaweto dlabok/blizok odnos so grupa korisnici e pozna~ajno otkolku {to mo`e da poka`at brojkite, a toa se gradi preku direktnata komunikacija na proda`nite mesta. Lojalnite korisnici vlijaat na drugite i pretstavuvaat stabilna osnova za proda`ba.

Dali i kakva uloga ima op{testvenata odgovornost vo izgradbata na brendot?

Odgovornoto odnesuvawe e imperativ. Preku eti~ko upravuvawe i transparentno rabotewe, gri`a kon korisnicite i otvorena komunikacija so sorabotnicite i se razbira, vlo`uvawe vo zaednicata mora da pridoneseme za podobruvawe na op{testvoto vo koe deluvame.

Ova e osobeno zna~aen del od na{ata kultura i ima golemo vlijanie na prepoznatlivosta na brendot, lojalnosta na korisnicite i na zgolemuvaweto na doverbata vo bankata.

Koi se predizvicite za razvoj na brendovite vo idnina?

Bitno e da se razberat trendovite na pomestuvawe na odnesuvaweto, stavovite i vrednostite na korisnicite so cel da se iniciraat novi idei za razvoj, novi proizvodi koi }e gi zadovolat potrebite na korisnicite, pa taka i na brendot vo nasoka na prilagoduvawe na pazarot.

Na primer, bankite treba da predvidat deka treba da se podgotvat za periodot na novite Y i Ω generacii i da se podgotvat za zadovoluvawe na nivnite potrebi preku implementacija na novi tehnologii, mobilno bankarstvo i da se fokusiraat na razvoj vo taa nasoka.