brendovi_prilog

BRENDOVI www.kapital.mk

sreda 20/06/2012

MAKEDONSKITE KOMPANII I BRENDIRAWETO

NE BIDETE NO NAME, STANETE BREND XEJSON EJSON SO ROMEJKO OM O

BRENDIRAWE DR@AVI

DEFINITIVNO E LUDO VO DENE[NIOT SVET ZATOA, ZABAVUVAJTE SE!

MAKEDONIJA IMA “[TOF” ZA DA SE KREIRA SILEN NACIONALEN BREND

kreativen reativen direktor na Saatchi & Saatchi za T-Mobile pora~a

58 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 660 20/06/2012 www.kapital.mk

Golemiot interes i brojnata prisutnost na Prvata marketing-konferencija, “Brendirawe: patot do potro{uva~ot”, poka`a deka vo Makedonija temata brendirawe e visoko na agendata.

Mo`ebi novite brendovi nema da se rodat utre, no `elbata da se nau~i mnogu pove}e za ovoj va`en proces dava nade` deka makedonskata ekonomija vo bliska idnina }e se zbogati so novi brendovi kako nejzin dvi`e~ki motor!

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

to e brend? Zo{to zboruvame za brendovi? Od kade taa golema potreba, interes, `elba i podgotvenost kaj potro{uva~ite da platat mnogu pove}e za nekoj proizvod, da odlo`at zadovoluvawe na nekoja potreba dodeka ne go dobijat “svojot” brend i emotivno da se vrzat za nivnite lovemarks?

Odgovorot na ovie pra{awa so ~ie dekodirawe se zanimavaat mnogu psiholozi, marketingeksperti i kreativci le`i vo emocijata! Prikaznata spletena okolu eden brend, bezuslovnoto ispolnuvawe na vetenite

[

MAKEDONSKITE KOMPANII

NE BIDETE STANETE B

o~ekuvawa kon potro{uva~ite i neprekinatoto povrzuvawe i komunikacija so niv se klu~ot za uspeh na sekoj posakuvan brend. ^uvstvoto na zabava i bezgri`nost koi gi budi KokaKola, klasnata pripadnost koja

se asocira so avtomobilskiot brend Bentli, instiktivniot izbor na Kafetin koga “vi puka glava” se emocii i odnesuvawa koi ne se kupuvaat so pari ili so edna marketing-kampawa.

Toa se asocijacii i emocii koi

se pottiknuvaat edinstveno so doverbata koja ja steknala edna kompanija kaj potro{uva~ite so doslednosta na kvalitetot na svojot proizvod, komunikacijata so potro{uva~ite i 100% ostvaruvawe na o~ekuvawata.

59

E NO NAME, BREND Primerite na vaka izgradeni i odr`uvani makedonski brendovi se brojat na prsti.

Od u~esnicite na neodamna odr`anata Prva marketingkonferencija, “Brendirawe: patot do potro{uva~ot�, vo

organizacija na Kapital Akademija, mo`evme da dojdeme do dva zaklu~oci. Prvo, deka kreiraweto novi makedonski brendovi i nivnoto nametnuvawe ne samo na doma{niot, tuku i na stranski pazari e na mnogu

nisko nivo. Ne postojat nitu javni podatoci za odnesuvaweto na na{ite brendovi na pazarot, nitu se meri i se sporeduva nivnata vrednost vo odnos na stranskite, nitu pak, znaeme kolku novi brendovi godi{no

ra|aat na{ite kompanii.

Od druga strana, vo eden vakov nepovolen ambient, na ovoj nastan se sobraa nad 300 mladi lu|e od brojni makedonski kompanii vo ~ii race, prakti~ki, e idninata na makedonskite

foto: Ivana Kuzmanovska

I I BRENDIRAWETO

60 SPECIJALEN PRILOG

RADO[ VUKI^EVI] TIKVE[

BRENDOVI

Porazitelen e podatokot deka 73% od makedonskiot izvoz e nalivno vino, so {to, prakti~ki, sme surovinska baza za brendiranite proizvoditeli vo regionot.

Od tie 17% vino vo {i{iwa koe se izvezuva, 75% otpa|a na Tikve{. Stanuva zbor za brendirani proizvodi koi imaat svoja specifi~na target-publika na koja & se obra} aat. Potro{uva~ite vo regionot tradicionalno imaat izgraden odnos kon brendovi i zatoa postoi golem potencijal za izvoz na brendirani proizvodi na ovie pazari.

Nie znaeme deka samo so brend mo`e da se prodade proizvod so dodadena vrednost. Taka, od 2001 godina do denes prose~nata proda`na cena po litar vino e zgolemena od 1,2 na 2,1 evro.

Pri kreiraweto na izvoznata strategija se fokusiravme na brendovite koi imaat najgolema sila na daden izvozen pazar. Vo Hrvatska, kade {to najmnogu izvezuvame “t’ga za jug”, zaklu~ivme deka ima potreba od redizajnirawe za da se dobli`ime do grupata potro{uva~i kaj koja stoime najlo{o - toa se progresivni racionalisti koi se podgotveni da platat pove}e. Akcioniot plan vo naredniot period e redizajn i nova komunikacija, koja }e soodvetstvuva na nivnite o~ekuvawa.

Vo Srbija, Tikve{ e lider vo segmentot na racionalisti i kaj starata populacija, poradi {to napravivme investicija vo integrirana marketing-kampawa so koja uspeavme da ja zgolemime proda`bata za 20% na vinata od liniite Aleksandrija i Klasik.

Tret strate{ki pazar za Tikve{ e SAD. Fantasti~nata ocenka od Robert Parker za “bela voda” so visoki 94 poeni ni otvori vrata do pazarot i sega se nara~ani site koli~ini od ova vino za slednite pet godini po cena od 8,5 evra po {i{e. Ova e dokaz deka mo`e da se osvojuvat pazari, da se izvezuva koga se ima jasna vizija i cel.

BROJ 660 20/06/2012 www.kapital.mk

brendovi!

Golemiot interes da se slu{ne i da se nau~i ne{to pove}e za brendiraweto i za efektite koi gi ima vrz finansiskata kondicija na kompaniite dava nade` deka makedonskite kompanii imaat poriv, `elba i motiv da pravat brendovi!

Makedonski brendovi!

KOJ GRADI BRENDOVI? Kompaniite vo Makedonija se podeleni vo dve golemi grupi. Koga stanuva zbor za brendirawe i razbirawe na ovoj biznis-koncept, od edna strana, se golemite makedonski kompanii i internacionalnite kompanii prisutni na makedonskiot pazar koi sekojdnevno koristat istra`uvawa, analizi i relevantni podatoci kako alatka za {to podobro pozicionirawe na nivnite brendovi.

Od druga strana pak, se site ostanati kompanii koi pravat me too products. Toa se tipi~ni makedonski kompanii koi investirale vo proizvodstvo, no re{ile ili da rabotat za ve}e etabliranite brendovi so takanare~eni private labels ili pravat proizvodi koi se bleda,

ponekvalitetna i poevtina kopija na originalite od stranstvo.

Ovie proizvodi ne izdr`uvaat dolgo na pazarot.

Marketing-ekspertite i menaxerite od kompaniite zaklu~ija deka bez dodadena vrednost vo proizvodot, bez obid za diferencijacija od konkurencijata, bez ONA ne{to po {to }e bidete originalni, nema uspeh.

“Makedonskite kompanii, onie bez stranski kapital, retko imaat plan i vizija za razvoj na svoite brendovi. So mnogu

U~esnicite na konferencijata so crveni srcenca gi odbele`aa svoite omileni brendovi!

Da se bide love mark e vizija na sekoja kompanija!

kompanii rabotata po~nuva, a potoa ni{to ne se slu~uva.

A ni{to ne se slu~uva ni so brendot”, veli Aleksandra Dilevska-Simova, direktor na Publicis-Makedonija. Pri~ina za toa e nekonzistentnosta na kompaniite i vo sproveduvaweto na idejata, i vo odvojuvaweto soodvetni buxeti za taa namena. Mnogu malku kompanii ni ka`ale kakva vizija imaat, veli taa, objasnuvaj}i zo{to ekonomijata e siroma{na so brendovi.

Otsustvoto na strategija e klu~niot problem i za prviot ~ovek na Wu moment (New Moment), Sa{o Pe{ev.

“Ne mo`e da se gradi brend bez dolgoro~na strategija, bez golemi investicii i konzistentna komunikacija”, veli toj i prepora~uva naso~uvawe kon analiza koja na dolg rok }e mu dade vrednost na proizvodot, a potoa }e ja vrati investicijata nazad.

Brend ne se gradi so ednokratna kampawa i so PR, tuku so

MILE STAN^EV brend-menaxer na [koda, Por{e-Makedonija

Brendot star 120 godini po Vtorata svetska vojna po~na da go gubi ~ekorot so stranskite konkurenti i vo 80-tite godni stana sinonim za staromodna, evtina i neposakuvana kola i predmet na {egi.

So padot na yidot po~na potragata na silen zapaden partner i vo 1991 godina stana ~etvrti brend na Folksvagen, {to voveduva nov kvalitet, podobruvawe na sigurnosta i dizajnot, no i gri`ata za korisnicite. So vakvite noviteti imixot na [koda se menuva vo pozitivna smisla i stanuva najbrzoraste~ki avtomobilski brend vo Evropa.

Promenetiot imix ja katapultira{e i proda`bata na avtomobilite pod brendot [koda, pa taka, od okolu 170 iljadi prodadeni vozila vo 1991 godina, proda`bata vo 2011 porasna na 880 iljadi, {to direktno se dol`i i na promenetiot imix na brendot i voveduvaweto mnogu novi modeli!

Klu~nite prednosti na na{iot brend se nivniot kvalitet, golemata gri`a za korisnicite i negovoto zadovolstvo, odnosno na{ata glavna koncentracija e na potrebite na korisnicite i davawe edna humana dimenzija na odnosot so na{ite korisnici i silna komunikacija so niv. strategija na dolg rok.

A kade, vo su{tina, le`at pri~inite za otsustvoto na pogolema inicijativnost kaj makedonskite menaxeri vo gradeweto brendovi? Ima li, voop{to, kompanii so vizija?

Za direktorot na Mekken Skopje, Vladimir Dimovski, problemot e vo samite kompanii, vo otsustvoto na predizvik da se kreira brend.

“Jas ve}e deset godini sum vo Mekken, a za ova vreme ne se javile pove}e od deset makedon-

ski kompanii za da rabotime ne{to na tema brend”, veli toj.

Naj~esto, rabotata po~nuva, zapira i so toa se gubi {ansata da se kreiraat pove}e makedonski brendovi.

KOJ E NAJODGOVOREN ZA VAKVATA SITUACIJA? Faktot deka makedonski brendovi re~isi ne postojat za Pe{ev od Wu moment mo`e da se premosti ako na nacionalno nivo definirame vo koi sektori kako ekonomija imame

potencijal i da proizvedeme i da izvezeme, pa tamu da se naso~ime i da razmisluvame za brendirawe. “Sekako, za ova e potrebna pomo{ i od dr`avata preku konsultantni, marketingagencii i finansiska pomo{ za kone~no da razmisluvame za brendovi, a ne za toa kako da go pre`iveeme denot”, veli Pe{ev.

Ni takvata poddr{ka sekoga{ ne uspeva da dade efekt. Iskustvoto na Dilevska-Simova od Publicis e deka klu~niot fak-

tor za uspeh pri brendiraweto e vo poedincite. Kolku kompaniite se vistinski podgotveni da napravat ne{to.

“Sme sorabotuvale i na proekti za brendirawe finansirani od stranski proekti i prikaznata zavr{uvala so zavr{uvaweto na proektot. Tie kompanii ne razvile znaewe, ni svesnost za ulogata na marketin{kata poddr{ka i potrebata od organiziran pristap kon procesot na brendirawe”, zaklu~uva taa.

KAKO SE KOMUNICIRA BRENDOT? Direktorot za komunikacii na T-Home i T-Mobile, Dimitar Kova~evski, procesot na brendirawe go deli na dva dela - delot na komunikacijata kako bela boja, kako osnova i site drugi boi, odnosno site drugi procesi vo kompanijata. “Ne e to~na tezata deka e va`na ili e dovolna samo komunikacijata, tuku se va`ni i fabrikite, odnosno proizvodstvoto i site procesi koi prethodat za da se kreira eden proizvod ili brend”, veli Kova~evski i potencira deka besprekornoto funkcionirawe na site procesi e preduslov za uspe{no etablirawe na eden brend. Toj tvrdi deka ni perfektnata komunikacija nema da dade efekt ako padne kvalitetot na proizvodot ili uslugata, kakvi {to gi o~ekuvaat va{ite potro{uva~i i klienti.

Od druga strana, mlada kompanija kako {to e Stobi, koja doprva gradi nov vinski brend, e svesna deka mora da primeni vakov sistematski pristap dokolku saka da izgradi zdrav brend. ^lenot na Nadzorniot odbor na Stobi, Nikola Derebanov, potencira{e deka vo site fazi dosega koristele analizi i

61

63

MILO[ RADULOVI] menaxer na OTC vo Alkaloid

Alkaloid e kompanija stara 75 godini i isto tolku godini proizveduva brendovi za izvoz.

Vo ovoj biznis ima kompanii-inovatori koi gi izmisluvaat novite lekovi, investiraat i do 500 milioni dolari i do 10 godini razvoj vo nov lek. Takvi se golemite, internacionalni farmacevtski giganti. Ostanatite, vklu~itelno i Alkaloid, se generi~ki kompanii. Proizveduvaat lekovi ~ii patenti ve}e se iste~eni, nastapuvaat so poniski ceni i originatorot go teraat da gi namali cenite, se natprevaruvaat koj pobrzo }e nastapi na pazarot.

Razlikata vo brendiraweto vo farmacevtskiot biznis se sostoi vo toa {to lekovite koi se izdavaat na recept se brendiraat kon stru~nite lica, a onie bez recept se marketiraat kon krajniot korisnik.

OTC-biznisot e maraton. @ivotniot ciklus na brendot mo`e da trae i pove}e decenii, pa i vek. Buxetot vo prvite tri godini e i do 100% od o~ekuvanite proda`bi. Po tretata godina buxetot go namaluvaat na 10%-30% od o~ekuvanite proda`bi. Od top OTC-brendovi vo Zapadna Evropa, samo 19 se lansirani po 1990 godina i tie stari brendovi se vistinsko “nasledstvo” koe kompanijata mo`e da go iskoristi. istra`uvawa za pazarot na vino, a naskoro }e pravat i analizi za odnesuvaweto na nivniot vinski brend.

“Za nas e najva`no {to koga ja po~navme prikaznata imavme vizija kakov proizvod sakame da napravime i kako toj da prerasne vo brend”, veli Derebanov.

Vo Vitaminka, kompanija so pove}edeceniska tradicija i brojni brendo-

vi, odlukata za lansirawe nov brend ja nosi vrvniot menaxment otkako }e se odmerat mo`nostite na kompanijata za investirawe vo nov proizvod, nova ambala`a, otkako }e se napravi procenka dali mo`e da se nosat so konkurencijata i sli~no.

“Ideite pak, za novi proizvodi, za novi brendovi mnogu ~esto proizleguvaat

BOGE BO@INOVSKI GFK

“Potrebno e pozicionirawe na atributite na proizvodot za da se doznae so koj segment od nego ne e zadovolen potro{uva~ot, so cel da se podobri brendot.”

NIKOLA DEREBANOV Stobi

“Nie sme mlada kompanija, no aktivno koristime istra`uvawa. Brendot Stobi postojano gi sledi percepciite na potro{uva~ite i se nametnuva na pazarot.”

ALEKSANDRA DILEVSKA-SIMOVA Publicis-Makedonija

“Ne e rabotata potro{uva~ite da go prepoznavaat brendot, rabotata e da go sakaat!

Lu|eto gi pravat brendovite, a za toa e potrebna disciplina.”

SA[O PE[EV New Moment

“Osven problemot so parite, kaj Makedonecot problem e i strategijata.

Nema gradewe brend bez dolgoro~na strategija, sredstva i komunikacija.”

VLADIMIR DIMOVSKI

McCann Erickson

QUP^O ZIKOV osnova~ i direktor na Kapital Media Group

Kolku pobrgu makedonskite kompanii i nejzinite menaxeri sfatat deka brendiraweto e edinstveniot na~in da se razlikuvaat od konkurencijata i da se nametnat vo potsvesta na potro{uva~ite, tolku pobrgu makedonskata ekonomija }e ja zajakne konkurentnosta i potentnosta za kreirawe novi i pove}e brendovi!

Brendovite se tie koi ni nedostigaat! Toa, za `al, go potvrduva i porazitelniot podatok deka me|u najpopularnite 25 eks-ju brendovi nema nitu eden makedonski!

Vreme e toa da se promeni!

“Jas ve}e deset godini sum vo McCann Erickson, a za ova vreme ne se javile nitu deset makedonski kompanii koi planiraat da pravat ne{to so svojot brend”

DIMITAR KOVA^EVSKI T-Mobile

“Komunikacijata treba na kreativen na~in da ja prenese su{tinata na brendot, odnosno vetuvaweto na na{iot brend i vrednostite na brendot.”

SA[O NAUMOSKI Vitaminka

“Inovacijata i ideite se mnogu va`ni koga lansirame nov brend. Tie ~esto doa|aat od na{ite vraboteni, no i od komunikacijata so potro{uva~ite.”

64 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 660 20/06/2012 www.kapital.mk

od na{ite potro{uva~i, od reakciite na pazarot, no i od proizvodstvoto, kade {to postojano se pravat inovacii”, veli prviot ~ovek na kompanijata, Sa{o Naumoski.

INOVACIITE SE KLU^OT Bez inovacii nema kvalitetn brend. Nositelite i kreatorite na nekoi od uspe{nite makedonski brendovi go potvrduvaat ova pravilo.

Porakata od Alkaloid, kompanija koja uspe{no so decenii proizveduva i izvezuva brendovi, e slednava: “Barajte na~in da lansirate proizvodi so dodadena vrednost.

Kakva bilo tehnolo{ka postapka ili inovacija e odli~na podloga za da se prika`e dodadena vrednost na proizvodot ili na uslugata”.

Milo{ Radulovi}, menaxer na sektorot za lekovi bez recept, vo ~ija nadle`nost se Kafetin, Acerola, BlokMaks veli: “Im prepora~uvam na kompaniite

NATA[A \UR\EVI] Marketing Activation Experience Director, Coca Cola

Kako i sekoja kompanija, mora da imame cel, a kako vizija za 2020 imame za cel da go duplirame toa {to sme go napravile za prethodnite 120 godini. Na{iot DNA model zapo~nuva so vizija...

Biznisot na kraj na den se sveduva na brojki, no ako brendot ne e povrzan so emocii toga{ rezultatot }e izostane.

Potrebno e da se startuva so vizija, sekoj brend ima destinacija, da se znae komu se obra}ate, a potoa da se pravi komunikaciski plan.

Za nas kako kompanija e va`no brendot da e sakan i da osigurame deka e izgradena silna emocija so potro{uva~ite. Za da go postigneme ova na{iot brend go povrzuvame so muzika, sport i hrana.

Ova e va`na vrednost za na{iot brend. Sakame i se stremime da imame pijalok za sekoj tip na potro{uva~ i za sekoe vreme.

Stravot od nepoznatoto ne treba da ne zapre! Svetot se dvi`i napred, a nie i na{ite brendovi mora da go sledime toj proces! da ne razmisluvaat za me too products, tuku za proizvodi so dodadena vrednost i toa e primer deka mo`e da se napravi kvalitet”.

Deka e pravilo vo svetot na uspe{nite potvrduva i vinarnicata Tikve{, kade {to od najnovoto vino “bela voda”, kako rezultat na inovaciite vo nov proizvod i uspe{no prodirawe na pazarot, gi rasprodadoa site koli~ini za slednite pet godini.

“Ova e dokaz deka mo`e da se osvojuvat pazari, da se izvezuva koga se ima jasna vizija i cel. Dokaz deka makedonski kompanii mo`at da uspeat sega ima prostor ako se proizveduva kvalitetno i se realizira osmislena marketing-strategija”, veli Rado{ Vuki~evi}, marketing-menaxer na vinarnicata.

Namesto zaklu~ok, Kapital Akademija, organizitorot na ovoj biznis-nastan, davaj}i svoj pridones kon podignu-

vaweto na svesta za potrebata od brendovi za edna ekonomija, u{te edna{ }e apelira do makedonskata biznis-elita sekoga{ da se stremi so inovacii i so kreativnost da se diferencira od konkurencijata, da ja bara svojata to~ka na diferencijacija i da gradi emotivna prikazna za svoite brendovi.

Na kraj na den, brendovite im pripa|aat na onie {to gi kupuvaat, ne na kompaniite koi gi proizveduvaat!

GLIGOR CVETANOV DIREKTOR NA MAKPROGRES VINICA

Brendot Vin~ini postoi ve}e 10 godini, se prodava na 30-ina pazari i ima 30 subbrendovi. Na sekoi dve godini pravime istra`uvawe na pazarot. Poslednoto od 2010 godina poka`a 78% prepoznatlivost na brendot i e tret najposakuvan konditorski brend vo Makedonija po Milka i Kra{.

Kreiraweto na brendot zapo~na so ideja da vlezeme vo konditorskata industrija vo segment koj ne be{e dovolno pokrien - rolati i torti~ki. Sakavme proizvodite da se razlikuvaat, da bidat so novo, originalno ime, koe prethodno voop{to ne bilo koristeno, a sepak, povrzano so mestoto od kade {to poteknuvame. Taka se rodi Vin~ini, odnosno “ona {to ~ini od Vinica”. Lesno se pameti, lesno se izgovara, asocira na italijansko poteklo. Taka po~na celata prikazna za Vin~ini. So tekot na godinite evoluiraa dizajnot, pakuvaweto, asortimanot na brendot. Smetame deka brendot odvreme-navreme treba da se osve`i. So brend-ekstenzii se postignuva toa, pa taka, vo 2010 godina vovedovme “vin~ini mafins”.

Na po~etokot ni be{e polesno da go osvoime pazarot zo{to nema{e mnogu ponuda vo na{ata kategorija, za razlika od denes, koga konkurencijata e pogolema.

Na{ata strategija e sekoga{ da bideme prvi, so visok kvalitet i prifatlivi ceni, dopolneto so dobra distributivna cena koja prethodno ja imavme izgradeno so brendot Son~eva dolina. Vo start napravivme “roud-{oua” po site makedonski gradovi, na koi go promovirame i brendot i proizvodite, koi mnogu ni pomognaa i da se nau~i kako se izgovara na{iot brend i kakvi proizvodi imame.

Svesni sme deka promocijata ne e tro{ok, tuku investicija. Na{ata marketing-strategija e miks od promocija, investicii vo maloproda`ba, oglasuvawe, organizacija na degustacii i prezentacii, a vo posledno vreme i na socijalnite mre`i.

Za da se rodi i da se podigne eden brend, potrebno e mnogu vnimanie, da se preispita potrebata na pazarot, koi se konkurentite, so koi predizvici }e se soo~i toj brend i vizija kakov treba da bide proizvodot. Neophodna e i prikazna za da se postigne emotivnoto povrzuvawe so potro{uva~ite.

66 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

QUP^O PAVLOVSKI direktor na Badel 1862 AD Skopje BROJ 660 20/06/2012 www.kapital.mk

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

odinava slavite jubilej od 150 godini koj se proslavuva i vo mati~nata, i vo kompaniite-}erki.

Koe, spored vas, e zna~eweto na tradicijata za sozdavawe i vtemeluvawe na brendot, imixot, za prifa}awe od potro{uva~ite, za kvalitetot na proizvodite i uslugite, itn.?

So samiot fakt {to imeto na kompanijata e Badel 1862 nie ja potencirame na{ata d o l go go d i { n a t r a d i c i j a .

Tradicijata ima ogromno zna~ewe za edna kompanija.

Za edna firma da ima 150godi{na tradicija zna~i deka ima kontinuitet vo rabotata, doverba na kupuva~ite, postojani brendovi koi ve}e si go znaat svoeto mesto na pazarot.

Interesno e {to gor~liviot liker Pelinkovec postoi isto tolku dolgo kolku i samata kompanija i e vtemelen kako proizvod ~ija receptura najstrogo se ~uva vo tajnost. Samoto toa {to Napoleon go piel ovoj pijalak, mnogu ka`uva za negovoto zna~ewe. Nie vo kompanijata posvetuvame mnogu golemo vnimanie na tradicijata, pa taka vo upravnata zgrada vo Zagreb imame i mal muzej so eksponati na prvite proizvedeni pijalaci, etiketite, ~a{ite vo koi se slu`ele. Vo sekoja prigoda ja istaknuvame dolgovekovnosta na kompanijata.

Po povod jubilejot voveduvate i promovirate nov proizvod od rang na premium proizvodi. Za {to konkretno stanuva zbor?

Badel ima izvonredni enolozi i tehnolozi vo Zagreb, koi ja kreiraa novata votka „svarog”, so koja planirame da navlezeme vo premium segmentot. „Svarog” e staroslovenski bog na sonceto i na ognot. Na{ite marketingmenaxeri ocenija deka ova

G

PROIZVODITE NA BADEL ZA POTRO[UVA^ITE SE DOMA[NI PROIZVODI ime me e soodvetno zatoa {to votkata otkata kako pijalak poteknuva odd Slovenite. Napraven e od isklu~itelno sklu~itelno kvalitetni `itni destilati, estilati, ima mek vkus i se nadevam adevam }e naide na odli~en priem riem kaj kupuva~ite. Votkata e najkonsumiraniot ajkonsumiraniot pijalak vo svet i nie sakame da se vklopime voo tie trendovi. trendovi Ve}e ja imame votkata „vigor”, koja e najkonsumirana na makedonskiot pazar, a spa|a vo sredniot segment. Vo premium segmentot nemavme soodveten proizvod i tokmu poradi toa se re{ivme da promovirame mnogu kvalitetna votka.

Oficijalnata promocija na noviot pijalak be{e pred nekolku nedeli vo Zagreb.

Badel e poznat po svoite tradicionalni godi{ni sredbi. Zo{to se odr`uvaat istite, kade i vo {to se nejzinite specifiki i zna~ewe?

Ovaa godina e 16-tata tradicionalna sredba so na{ite kupuva~i, distributeri i prijateli. jateli Idejata po~na pred 17 godini na Saemot za {iroka potro{uva~ka koj se odr`uva{e sekoj juni vo Skopje. Toga{ ocenivme deka ovoj na~in na prezentirawe ne ni gi dava posakuvanite rezultati i zatoa re{ivme na edno mesto edna{ godi{no da si gi sobereme site prijateli, distributeri i kupuva~i na celodnevna zabava.

Prviot pat be{e vo manastirot Joakim Osogovoski vo Kriva Palanka i ottoga{ interesot za ovoj nastan, koj sekoga{ go pravime na razli~na lokacija vo Makedonija, postojano raste.

Na ovoj nastan lu|eto od na{ata fela imaat mo`nost da sednat zaedno, da razmenat mislewa, da se dru`at i sekako da gi probaat na{ite proizvodi.

Marketin{kiot efekt e mnogu pogolem od u~estvo na saem.

Godinava na ovoj nastan pravime tri raboti vo edno – proslavuvame 150-godi{en jubilej, ja promovirame votkata „svarog” i ja zadr`uvame tradicijata da se sobereme na edno mesto.

Patem, ja zapoznavame podobro

TATJANA GERI]-PODRAVAC direktor na marketing na Badel 1862

“Ra|aweto na eden nov brend }e go sporedam so ra|aweto na deteto. Po 20 godini Badel lansira{e eden premium-proizvod, “svarog” votka. Sega ja pu{tivme na pazarot i ona {to e sledno e da se postavi brendot na noze i da se vnese vo `ivot na site pazari.

Pred eden mesec go lansiravme vo Zagreb i ve}e ima mnogu ubava energija okolu proizvodot. Isklu~itelno sme zadovolni {to ova go napravivme vo Makedonija i {to ja odbele`uvame 150-godi{ninata i lansiraweto na noviot proizvod. Prikaznata doprva zapo~nuva. Ona kon {to }e se naso~i Badel e pristap kon brendot. Badel ozna~uva 150 godini tradicija, razvoj na brendovi. Toa }e go pravime na site pazari.”

foto: Ivana Kuzmanovska

Tradicija koja ima uspeh samo ako e na solidni osnovi i ako postojano se vlo`uva vo usovr{uvawe, podobruvawe, gri`a i qubov kon onie za koi e nameneta. Ova e osnovnoto moto po koe se vodi Qup~o Pavlovski, prviot ~ovek na Badel 1862 vo Skopje, koja godinava slavi golem jubilej 150 godini od osnovaweto! i Makedonija zatoa {to sekoga{ se sobirame na razli~no mesto vo Makedonija.

Badel go organizira poznatiot Vigor barmen kup.

Ka`ete ni ne{to pove}e za ovoj nastan - kade bilo organizirano dosega, motivacijata, zainteresiranosta na makedonskite barmeni, nagradite, zadovolstvoto i `elbata na mati~nata ku}a vo Zagreb da go izdigne na nivo na regionalen kup so u~estvo na site zemji od porane{na Jugoslavija kade {to Badel ima svoi kompanii?

Pred devet godini zaedno so marketing-slu`bata vo Zagreb ocenivme deka treba da ja po-

digneme kulturata na piewe kokteli vo Makedonija. Чetiri godini po red pravevme besplatna Vigor barmen edukacija za site zainteresirani kafuliwa. Kako obu~uva~i doa|aa stru~waci od Hrvatska. Interesot be{e golem po {to re{ivme da napravime i natprevaruvawe da vidime do kade stignale makedonskite barmeni. Prviot pat be{e vo Holidej In, a slednite dve natprevaruvawa vo hotel-kazino Flamingo vo Gevgelija. Godinava barmen kupot }e bide vo Strumica vo avgust koga gradot organizira tridnevna zabava.

So toa smetame deka samiot nastan }e dobie mnogu pogolema popularnost i vidlivost kaj

po{irokata javnost.

I pokraj na{ite napori, vo Makedonija s$ u{te ima malku barmeni zatoa {to najdobrite zaminuvaat nadvor od Makedonija, no interesot kaj mladite raste. Na na{ predlog od godinava }e se organiziraat i regionalni barmen kupovi, a finaleto }e bide vo Hrvatska.

Op{testvena odgovornost i naso~enost kon poddr{ka na zdraviot duh kaj mladite e edna od specifikite na va{ata kompanija. Badel ima dva `enski ko{arkarski kluba koi se uspe{ni na me|unarodno nivo?

Godinava imame dva kluba `enski ko{arkarski klub Vigor Skopje koj postoi 19 godini i @K Badel 1862 Skopje, i dvata vo prva liga. Vigor Skopje so godini e najdobar `enski ko{arkarski klub. Imame tolku talentirana mlada generacija juniorki koi za da mo`at da dojdat do izraz zatoa re{ivme da kreirame nov tim - Badel 1862 Skopje. Tie dve godini po red go osvojuvaat kupot na Makedonija i mladinskoto prvenstvo.

Vo seniorsko prvenstvo igraat plej-of so Vigor Skopje. Okolu 60% od reprezentativniot sostav e od na{iot klub, na {to sum osobeno gord.

Vo Hrvatska do pred sedum godini Badel sponzorira{e rakomet, a vo Makedonija na moja inicijativa kako biv{ ko{arkar ova trae ve}e 19 godini.

Toa e op{testveno odgovorna rabota. Momentalno vo klubot imame okolu 70 devoj~iwa, nau~eni na sportska disciplina i zdrav `ivot. Ko{arkarskata igra kako kolektiven sport, mnogu zna~i za razvojot i osobeno sme gordi {to pove}eto od generaciite {to pominaa niz na{iot klub, se diplomirani i vraboteni devojki. Kamo da ima pove}e sponzori koi sakaat da go poddr`uvaat sportot vo

SR\AN OREB GENERALEN DIREKTOR NA BADEL 1862

“150 godini za koja bilo kompanija na svetot zna~i mnogu, bidej}i toa e potvrda za uspe{na rabota. Mnogu e te{ko da se opstane 150 godini na pazarot i mnogu malku firmi vo svetot mo`at da se pofalat so tolku godini istorija na kompanijata.

Brendovite se edinstvena garancija za opstanok na pazarot i tie n$ zadr`aa 150 godini. Celta na lansiraweto na noviot brend na votka e tokmu toa - da gi osigurame narednite 150 godini za Badel. Ako napravite dobra doma{na rabota, stru~niot del, toga{ ostanuvaat 25% na sre}ata. Za Badel, makedonskiot pazar e mnogu zna~aen. Nie go smetame za na{ domicilen pazar, na pazarot sme prisutni pove}e od 23 godini kako samostojna firma i navistina e mnogu biten vo vkupnata slika za lansirawe brendovi i voop{to, pristap kon pazarot. Ja imate sre}ata deka recesijata ve zaobikoli, taka {to vo ovoj moment Makedonija e eden od postabilnite pazari na koi{to raboti Badel. Ekipata koja raboti ovde doka`a deka na vistinski na~in vo odnosot so kupuva~ite mo`e da se osigura eden kontinuitet vo stabilnosta.

Ona {to ponatamu }e go rabotime, vsu{nost, e toa da se osigura kontinuitet i stabilnost i dokolku se uka`at mo`nosti, razmisluvame i za investicii, taka {to i niz investicii da se po~uvstvuvame kako doma{en proizvoditel.”

Makedonija, no, za `al, osobeno `enskiot sport e na marginite i od strana na sponzorite i od strana na dr`avata.

Rabotite so brendovi koi se poznati i ve}e etablirani kaj potro{uva~ite. Kakov marketing-pristap gradite vo vakva pazarna situacija?

Ona {to mene mi e osobeno zadovolstvo e {to pove}eto brendovi na Badel se odoma}ineti i imaat tretman na doma{ni proizvodi. Badel e prisuten na pazarot 60 godini, {to ni ja olesnuva rabotata. Toa zna~i deka na{iot marketin{ki pristap e naso~en kon zadr`uvawe na ve}e osvoenite pozicii na pazarot. Mo`am da ka`am deka platformata e ve}e postignata i ima mnogu malku prostor za zgolemuvawe na proda`bata. Se znae deka e mnogu pote{ko da se odr`i{ na vrvot vo sporedba so prvite fazi na kontinuiran rast.

Na{iot marketing pove}e e li~en marketing, naso~en direktno kon kupuva~ite preku zabavi, drugi nastani, happy hours…

Zna~ajno e da se istakne deka Badel ne e samo uvoznik i distributer na alkoholni pijalaci. Godini nanazad Badel izvezuva me|u 700 iljadi i milion litri crveno vino od Makedonija. Mati~nata ku}a ima posebna linija Veritas vo koja vleguvaat isklu~ivo vina od Makedonija. Izvezuvame i zna~litelni koli~ini vinski destilat.

Vkupno 70% od uvozot ni e pokrien so izvoz. Na{ite nastojuvawa se u{te pove}e da se zgolemuva izvozot od Makedonija, odnosno od Badel Skopje za Badel Hrvatska. Interesno e {to osnovata za proizvodstvo na xin – smrekata, ja izvezuvame od Makedonija. Makedonskata smreka pritoa se poka`a deka ima mnogu pove}e eteri~ni masla od italijanskata smreka, {to porano be{e surovina za proizvodstvo na ovoj pijalak.

67

70 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 660 20/06/2012 www.kapital.mk

ekoja kompanija saka da ima brend koj }e prerasne vo lovemark, no ne sekoj brend denes go mo`e toa. Internacionalniot kreativen direktor na Sa~i i Sa~i (Saatchi & Saatchi) za brendot T-Mobile (T-Mobile), Xejson Romejko, pred makedonskata bizniselita prisutna na konferencijata “Brendirawe: patot do potro{uva~ot” se obide i uspea da prika`e deka kreativnosta, involviranosta i pottiknuvaweto emocii se klu~ni za emotivnoto vrzuvawe kon brendot i negovo izdignuvawe na piedestalot na lovemark!

Romejko, koj gostuva{e na konferencijata so pomo{ na Sa~i i Sa~i, ~lenka na grupacijata Publicis (Publicis Groupe), so svojata inspirativna i prepolna so videoprimeri od pove} e reklamni kampawi demonstrira{e zo{to marketerite denes treba da `iveat vo vreme na AEDO,

“Motivirajte gi lu|eto i zabavuvajte se so brendot!

Soberete gi site eksperti na edna masa i napravete ne{to! Komunicirajte so potro{uva~ite.

Zabavuvajte se!

Vie mo`ete da go napravite va{iot brend - LOVEMARK!”

S

XEJSON ROMEJKO kreativen direktor na Saatchi & Saatchi za T-Mobile pora~a

DEFINITIVNO E LUDO VO DENE[NIOT SVET - ZATOA, ZABAVUVAJTE SE!

vreme na Atention (vnimanie), Engagement (vklu~enost, anga`iranost), Desire (`elba) i Ownership (sopstvenost).

“Vo dene{niot svet na reklamirawe najprvin {to treba da napravat kompaniite e da privle~at vnimanie, da kreiraat potreba za proizvodot ili za uslugata i da kreiraat ~uvstvo na poseduvawe.

Komuniciraj}i na ovoj na~in so potro{uva~ite, brendovite prerasnuvaat vo lovemarks”, veli Romejko, koj tvrdi deka advertajzingot vo poslednite godini pretrpe mnogu promeni.

Kompaniite mora da sfatat deka ne gi poseduvaat proizvodite ili uslugite, niv gi poseduvaat lu|eto, potro{uva~ite. Takov e slu~ajot so iPhone 5, koj iako u{te ne e izlezen na pazarot, lu|eto imaat potreba od nego u{te pred voop{to da po~ne komunikacijata za

ovoj proizvod.

KOMPANIITE TREBA DA SE MENUVAAT “Kompaniite se menuvaat.

Koga jas zapo~nav vo Sa~i i Sa~i nie bevme advertajzing-agencija koja kreira{e reklami. Kon krajot na 90-tite godini go isfrlivme terminot advertajzing i stanavme Saatchi&Saatchi the ideas company, a podocna prerasnavme vo Saatchi&Saatchi lovemark agency. Sakam da ka`am deka ne go menuvavme imeto kako takvo, tuku na~inot na koj{to rabotevme i razmisluvavme”, veli Romejko. Toa e zadol`itelno i za site ostanati kompanii. Sekoj {to saka da bide uspe{en na pazarot mora da gi ima predvid novite trendovi na dene{nicata, vo

foto: Ivana Kuzmanovska

711 7

Poradi faktot deka `iveeme vo podelen, polariziran svet, vo koj od edna strana, se slu~uvaat prirodni katastrofi, a od druga strana, ima visoka tehnologija i novi invencii sekoj den, kompaniite mora da se menuvaat i da se adaptiraat na novite promeni koja lu|eto vo isto vreme koristat razli~ni mediumi i razli~ni tehni~ki uredi, kako televizor, kompjuter i “pameten” telefon. Nevozmo`no e da go postignete posakuvan-

iot efekt ako ja plasirate istata reklama ili oglas preku televizija i na Internet, na primer.

Najdobrata forma za participacija na brendovite na pazarot e EMOCIJATA.

sutnite na konferencita slika na aukcija me|u pri i potrebi “@elezara” ebn Sredstvata od prodadena pos so a dec ot centar za jata se nameneti za Dnevni

Komunikacijata pove}e ne gi gradi brendovite - konverzacijata gi gradi brendovite!

Romejko potseti da ne se zaborava i mo}ta na odnosite so javnosta. “Mislam deka tie bea zapostaveni vo posledno vreme.

Odnosite so javnosta mo`at da napravat mnogu za va{iot brend!”, veli toj.

Prezentacijata na kreativniot direktor Rome-

jko zapo~na so frlawe so baloni polni so boja na belo platno. Ako na samiot start u~esnicite ne znaeja to~no koja e celta na ovaa aktivnost, koja vo start deluva{e kako aktivnost za utrinsko razmrduvawe i kreativna inspiracija, na krajot zavr{i so aukcija na umetni~koto delo koe go “naslikaa” 300 u~esnici na konferencijata.

74 SPECIJALEN PRILOG BRENDOVI

BROJ 660 20/06/2012 www.kapital.mk

KATERINA KOSTOVSKA menaxer za izvoz vo VV Tikve{

NEOPHODEN E SPECIF PRISTAP NA BRENDIR VO VINSKATA INDUST

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

olku e va`en brendot za probivawe na stranskite pazari?

Vo praktikata, pod BREND se podrazbira pozitivno izgradena percepcija/emocija za odreden proizvod/usluga/koncept koj generira proda`ba, imix i doverba za povtorno kupuvawe kaj potro{uva~ite. Vsu{nost, klu~ot e vo PERCEPCIJATA, no taa se zasnova na ispolneti o~ekuvawa. Dobro izgraden brend e osnova za seriozno da se nastapi na stranski pazar.

Bez brendirani proizvodi, probivot na stranski pazar e ote`nat, potrebna e silna finansiska poddr{ka, no i potvrda na kvalitetot od referenten avtoritet na pazarot koj{to se osvojuva. Zatoa postojat mnogu brendovi koi uspe{no se prodavaat i pokraj toa {to vo istiot rang ima i mnogu pokvalitetni proizvodi koi nemaat prepoznatliv brend, odnosno pozitivno izgradena percepcija/emocija za istiot. Na poleto na gradewe brend pred Tikve{ pretstoi predizvik za promovirawe i pozicionirawe na na{ite brendovi na pazarite vo EU i vo SAD, kade {to ne sme tolku poznati, dodeka na doma{niot i regionalnite pazari taa rabota Tikve{ ve}e ja ima odli~no odraboteno. Vo vinskata industrija vrz kreiraweto na brendot vlijaat zemjata na poteklo, regionot, vinogorjeto, na~inot na odgleduvawe na grozjeto, enolo{kite praktiki, vkusot, stilot, pakuvaweto, ocenkite, vremeto...

Vie ste zadol`eni za plasman na vinata na Tikve{ na stranski pazari. Kako se kreira razli~na strategija na razli~ni pazari?

Vinoto ne e berzanski proizvod, {to zna~i deka nema generalni

K

Vinata na „Tikve{“ na profesionalna vinska degustacija vo Wujork

karakteristiki koi se isti za site pazari. So ogled na faktot deka sekoj pazar ima svoja odlika i svoj rang na ceni koi se ve}e prifateni od potro{uva~ite, pristapot pri vlezot na odreden pazar se prilagoduva na ve}e postoe~kite karakteristiki. Toa zna~i deka se podgotvuva posebna strategija koja nudi nastap vo soglasnost so karakteristikite na pazarot.

Konkretno, za vinoto kako proizvod toa e osobeno va`no, bidej}i se raboti za proizvod koj vo sebe sodr`i i odreden procent alkohol, pa istiot podle`i na specijalen re`im na odano~uvawe, pa duri i na specijalen re`im na proda`ba.

Vrz osnova na ovie faktori, kako i na svetskite izve{tai za proda`ba na vino po zemji i podetalni analizi na vinskata industrija i konsumacijata na vino na odredeni pazari, kako i trendovite i o~ekuvawata, se pravat strategii na koj pazar kako }e se nastapi. Isto taka,

od ovaa strategija zavisi i kakov }e bide izborot na vina so koi }e se nastapi i koj cenoven segment }e se targetira. Strategijata za nastap na odreden pazar isto taka poka`uva i dali pogolem fokus treba da se stavi na fizi~kata distribucija ili pove}e treba da se posvetime na marketingot.

Bez posebna strategija koja }e go poka`e vistinskiot pravec za nastap, nevozmo`no e da se postigne uspe{en plasman na vino na stranskite pazari, bidej}i ne postoi unificiran ili generalen pristap.

Kakvi informacii se koristat kako input za izrabotka na vakov tip strategii, od koi treba da proizleze pristapot za osvojuvawe nov pazar?

Inputot proizleguva od ve}e postoe~ki relevantni agencii koi go istra`uvaat pazarot na alkoholni pijalaci, kako na primer Nielsen, Euromonitor, Wine Intelligence i drugi.

Vo zavisnost od potrebite, se zemaat predvid i drug tip istra`uvawa, a se pravat i specijalni istra`uvawa na pazarot koi mo`at da se fokusiraat na odredeni specifi~ni segmenti.

Kolku e va`na preporakata od svetski poznati kriti~ari, kako {to be{e slu~ajot so izvozot na Tikve{ vo SAD po pozitivnata preporaka od Robert Parker?

Konkretno, za na{iot izvoz vo SAD kritikata od strana na Robert Parker be{e od presudno zna~ewe. Samata ocenka stana del od procesot na brendirawe na samoto vino, no i na Tikve{ kako proizvoditel na vrvni vina. Negovata verifikacija za kvalitetot ni dade unikatna prednost, bidej}i vakva visoka ocenka od Parker ima dobieno samo Tikve{ vo celiot region na Jugoisto~na Evropa. Ovaa ocenka ni ovozmo`i vlez vo segmentot HOREKA vo

FI^EN RAWE TRIJA SAD, {to e od isklu~itelno zna~ewe. Sega na{ predizvik e da go za~uvame i da go nadmineme visokiot kvalitet na na{ite vina i slednata godina.

Koi se va{ite o~ekuvawa za izvozot vo 2012 godina i so kakvi predizvici }e se soo~ite?

Na na{e ogromno zadovolstvo, o~ekuvame zna~itelen porast na izvozot poradi sklu~enite dogovori vo SAD i poradi zajaknuvaweto na pozicijata na Tikve{ na pazarite vo regionot. Glaven predizvik na Tikve{, no i na vinskata industrija vo celina e gradewe percepcija, brendirawe na Makedonija kako vinska zemja i na oddelni vinski regioni. Duri otkako }e go postigneme toa mo`eme da po~neme poseriozno da rabotime na gradewe oddelni vinski proizvoditeli i brendovi.

Za da go postigneme toa, treba da gi podobrime performansite vo zemjata vo delot na enologijata, pakuvaweto, brendiraweto i proda`bata. Sepak, nie o~ekuvame uspe{na godina, {to e rezultat na na{ata dolgogodi{na rabota i posvetenost vo osvojuvaweto novi pazari.

Koi se novite pazari na koi ste fokusirani?

Ostanuvame fokusirani na pazarite vo regionot i na pazarot vo SAD i }e rabotime na dopolnitelno zajaknuvawe na na{ite pozicii tamu. Rabotime i na strategija za pristap na nekoi evropski pazari, so nade` deka od 2013 godina povtorno }e se vrati interesot za novi zemji-proizvoditeli na vino od strana na potro{uva~ite i stru~nata javnost.

Bez brendirani proizvodi, probivot na stranski pazar e ote`nat, potrebna e silna finansiska poddr{ka, no i potvrda na kvalitetot od referenten avtoritet na pazarot koj{to se osvojuva. Zatoa postojat mnogu brendovi koi uspe{no se prodavaat i pokraj toa {to vo istiot rang ima i mnogu pokvalitetni proizvodi koi nemaat prepoznatliv brend, odnosno pozitivno izgradena percepcija/emocija za istiot

75

77

BRENDIRAWE DR@AVI

MAKEDONIJA IMA “[TOF” ZA DA SE KREIRA SILEN NACIONALEN BREND VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk spea li Makedonija da se pretstavi vo najdobro svetlo pred svetot? Uspeavme li vo godinite na nezavisnost da izgradime nacionalen brend? Koj ja pretstavuva Makedonija?

Ova se glavnite pra{awa na koi se debatira{e na paneldiskusijata “makBRENDonija”, od koja proizlegoa mnogu interesni informacii i tezi za razmisluvawe kako site nie kako Makedonci i nadle`nite institucii mo`eme da ja podigneme percepcijata na nacionalniot brend na dr`avata.

Moderatorot na ovaa diskusija, akterkata i producentka Labina Mitevska, koja voedno, e direktor na filmskiot festival Bra} a Manaki, otvori brojni dilemi za diskusija - od toa deka uspe{noto brendirawe na edna zemja zavisi i od poddr{kata na kulturata kako najgolem ambasador na edna zemja, no i od brojnosta i kvalitetot na izvoznite proizvodi i brendovi.

Taa go potencira{e primerot na Kanada, ~ij brend-rejting porasna po Olimpiskite igri, otkoga se smeta za prijatelska i zabavna zemja, povrzana i prepoznatliva po Blekberi.

Na pra{aweto kakva e strategijata na Makedonija i koi se

U

Simon Trp~eski, Mil~o Man~evski, Ohridsko kulturno leto, Stru{ki ve~eri na poezijata, Ohrid, Bra} a Manaki... Ova se golemi imiwa, proekti, lokacii so golem potencijal da ja brendiraat Makedonija! So koordiniran i osmislen pristap, zemjata ima {ansa da vleze vo redot na dr`avi so silni nacionalni brendovi NATION BRANDING POKRIVA POVE]E POLITIKI I OBLASTI:

EKONOMSKI RAZVOJ; JAVNA DIPLOMATIJA; ME\UNARODNI ODNOSI; TRGOVIJA I TURIZAM; STRANSKI DIREKTNI INVESTICII; KULTURNA POLITIKA.

benefitite koi mo`e da gi dade kulturata za ekonomijata, ministerkata za kultura, Elizabeta Kan~eska-Milevska, ja potencira{e golemata finansiska poddr{ka za kulturata i kulturnite manifestacii koi dostojno ja pretstavuvaat Makedonija {irum svetot.

“Me|unarodnata promocija ja pravime preku poddr{ka na brojni proekti i umetnici koi se eden vid promocija za dr`avata, kako {to se denovi na makedonskata kultura, nedela na makedonskata kultura vo brojni dr`avi koi vo momentov se prioritet za Makedonija.

Filmskite ostvaruvawa, isto taka, se odli~na forma za promocija na dr`avata, koi bi mo`ele da privle~at duri i stranski producenti da dojdat i da snimaat vo Makedonija.

Ima mnogu da se govori za brendirawe na Makedonija preku kulturata. Taa ja otslikuva na{ata tradicija, identitet, istorija, na{eto vrvno umetni~ko tvore{tvo”, veli ministerkata koja smeta deka e neophodna pogolema poddr{ka na kulturata i od strana na samite kompanii.

Spojot na kulturata so najdo-

brite makedonski proizvodi e odli~en recept za uspe{no promovirawe na edna zemja, smeta Ivo Lauren~i}, osnova~ na edna od najstarite agencii vo Makedonija, IDEA Plus Communications, no go potencira{e i zna~eweto na sportot.

“Mnogu dobri efekti za promovirawe na zemjata vo pozitivno svetlo dava sportot. Poslednive slu~uvawa vo makedonskiot sport go potvrduvaat toa.

Percepcijata za makedonskite naviva~i vo sosednite zemji sega e celosno promeneta vo pozitiven pravec”, veli Lauren~i}.

Vo tekot na diskusijata site u~esnici potenciraa deka Makedonija ima mnogu destinacii i proekti koi imaat potencijal i zalu`uvaat da bidat izdignati na mnogu povisoko nivo, so {to }e dovedat do pogolema percepcija za zemjata.

Qup~o Zikov, osnova~ i direktor na Kapital Media Group, smeta deka proektot Ohrid e najva`niot proekt za brendirawe na Makedonija, vo koj{to treba da se investira vo idnina.

“Fali da napravime mnogu pove}e za Ohrid da bide u{te podobar. Da se napravi pristani{te, na 20 hoteli da

im se dade nepovratna pomo{ za da mu napravat na gradot eden “fejslifting” i da se smeni pristapot kon turistite i ponudata koja im se dava”, veli Zikov i dodava deka negov son e najdobriot re`iser na dene{nicata da snimi film za Makedonija kakva {to nie sakame da ja vidi svetot.

KAKO SE POZICIONIRAME VO SVETOT SO INVEST IN MACEDONIA I “MAKEDONIJA VE^NA” Ovie dve kampawi pravat spoj od prezentirawe na Makedonija kako destinacija za biznis i kako turisti~ka destinacija. Idejniot tvorec na ovie kampawi, Viktor Mizo, objasnuva deka idejata zapo~nata pred pet godini za zgolemuvawe na vizibilnosta na zemjata ve}e dava efekti.

“Percepcijata za Makedonija e zna~itelno promeneta. Mnogu kompanii i lu|e {irum svetot stanaa svesni za Makedonija.

Izvr{niot direktor na Kemet ka`a deka Makedonija vlegla vo igra za investirawe otkako ja videl na{ata reklama na Si-en-en. Investicijata ve}e se realizira blagodarenie tokmu na tie reklami. Vrednosta na tie kampawi ne e tolku golema

79 SPECIJALEN PRILOG juni 2012 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul. Dimitrie Tucovi} br 20, 1000 Skopje p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Avtor na prilogot: Verica Jordanova Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Fotoarhiva na Kapital Marketing: Aleksandra Stojmenova www.kapital.mk

kolku {to mislat lu|eto i koga }e se sporedi so efektite koi gi postignuvame i koi ve}e se vidlivi”, veli Mizo.