deloven_prostor_-_prilog

РЕНЕСАНСА НА ДЕЛОВНИ ОБЈЕКТИ ВО МАКЕДОНИЈА

ЦЕНИТЕ ПАЃААТ, КВАЛИТЕТОТ НА ДЕЛОВНИОТ ПРОСТОР РАСТЕ!

ИНТЕРВЈУ

www.kapital.mk среда 17/10/2012

Сашко Даев директор на Рехау

Рехау на инвеститорите и на градежниците им нуди нискоенергетски системи

60

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ н Во овој специјалее: прилог прочитајт

т ната на деловнио Зошто паѓа цеопје? Како ќе се простор во Ск иот период? движи во наредн иите, каква е ан мп ко Што бараат понудата? си стите кои ги но Кои се предноделовен простор? от ни ет квалит тор деловниот прос Како и колку уктивноста на влијае на прод вработените? ите асно да ги уред Како најефик арии? ел вашите канц

Ако до пред само неколку години беше речиси невозможно да се најде репрезентативен канцелариски простор со сите нишани како обезбедување, заедничко одржување, пријавница, атрактивен дизајн и локација, тоа веќе е минато. Понудата на квалитетен деловен простор во Скопје е сериозно зголемена, а за разлика од минатата година, цените се паднати до 30%. Уште што можат да посакаат компаниите чиј сон е репрезентативен канцелариски простор, кој освен наведените предности, го подобрува имиџот на компанијата, ја зголемува продуктивноста на компанијата и ве прави горди на просторот во кој го поминувате најголемиот дел од денот

Цените паѓаат на деловниот Верица Јорданова

verica.jordanova@kapital.mk

А

ко мислите дека економската криза која ја тресе Европа, но и Македонија не донесе ништо

позитивно, се лажете. Во Македонија, специфична по бавните и нефлексибилни промени на пазарот на недвижности, кризата донесе сериозни позитивни промени. Пазарот конечно почна да се однесува како пазар, велат агентите со

недвижности и познавачи на пазарот. Ако до неодамна цените за изнајмување деловен простор, а истото се однесува и на станбениот, беа речиси забетонирани на нивото на кое сопствениците или инвеститорите сметаа дека треба да бидат, повеќе

92

РЕНЕСАНСА НА ДЕЛОВНИ ОБЈЕКТИ ВО МАКЕДОНИЈА

илјади метри квадратни е површината на трговскиот деловен простор за изнајмување во Скопје

т, квалитетот т простор расте! не е така. Намалената побарувачка, зголемената понуда на квалитетен нов деловен простор осетно ги намалија цените и можеби што е уште поважно, ја зголемија понудата на навистина квалитетен деловен простор. Освен

тоан се случува и уште една тенденција во овој сегмент. Речиси сите со коишто разговараме за потребите на овој специјален прилог едногласно констатираа дека становите адаптирани во канцеларии дефинитивно испаѓаат од игра, а оние

што остануваат (во најголем дел за потребите на мали компании кои имаат потреба до 100 метри квадратни) драстично ги намалија цените. Со еден збор, пазарот почна да се однесува како вистински пазар. Вкусот и

критериумите, па и потребите на изнајмувачите или купувачите на канцелариски простор се значитело изострени, а изнајмувачите многу посвесни за неопходноста со цена да реагираат на пазарните промени.

61

62

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

7-16

евра за метар квадратен се движат цените за изнајмување деловен простор во Скопје “Побарувачката е значително намалена. За разликa од истиот период лани, од почетокот на годината досега имаме за 30%-40% помала побарувачка на деловен, административен простор. Цените се паднати за 20%-30% поради помалиот прилив на странски компании и поради помалата економска активност на домашните“, вели директорката на агенцијата за недвижности Бастион, Донка Филиповска. Таа објаснува дека зголемената понудата на квалитетен деловен простор е поради тоа што некои компании си заминаа, а други поради намалениот обем на а во работа се преселија и па сега помали канцеларии, и потешко се издаваат. Поради новите деловни згради кои сега се во изградба, Филиповска очекува следната пролет да има уште поголема понуда, која во услови на намалена или непроменета побарувачка дополнително ја намали цената на канцелариите. Што се однесува конкретно на падот на цените, оние деловни објекти во кои метар квадратен се изнајмувал за 13 евра сега може да се добие за 10 евра, а тие што порано држеле цена од 10 евра сега се паднати на седум евра. Така, веќе е можно во Скопје да се изнајми деловен простор од 100 метри квадратни за 600-700 евра или 150 метри квадратни за 900 евра во понов објект, велат агентите. Лилјана Ковачева од Дом дизајн на среден рок не очекува големи промени. Кога ќе се завршат сите деловни објекти кои се во најава, како оној во бивша Алумина и кај Скопје сити мол, целосно ќе се смени амбиентот и алтернативните простори целосно ќе излезат од игра и ќе се случи

дополнител дополнителен пад на цените цените.

Зголемена понуда на квалитетни канцеларии

Анализата на консултантската компанија за недвижности Фортон, која трета година е присутна на македонскиот пазар, за движењата на пазарот на недвижности во првата половина од годината покажа дека примарниот фокус на инвеститорите во овој период била да се пополнат постојните деловни објекти, обидувајќи се да ги одржат цените за изнајмување (сите вистински бизнис центри се изнајмуваат, Граве, Соравиа, Хипериум, Синерџи) на исто ниво како во втората половина на 2011 година. Инаку, класа А и класа Б деловен простор изнесуваат 265.000 метри квадратни, што е за 4% повеќе од 2011 година. Најголем дел од новите објекти се лоцирани во Скопје. Директорот на Фортон за Македонија, Влатко Богоевски, вели дека со оглед на тоа дека не се очекуваат некои нови проекти во овој дел, тоа ќе значи поголема пополнетост на постојните објекти. “Со оглед на тоа дека

постојните бизнис-центри се полни, а нова понуда нема, мислам дека тоа ќе врши притисок на цените да одат нагоре. Притоа, под бизнис -центар мислам на објекти во кои нема изложбен и малопродажен дел, туку само канцелариски простор со уреден влез и пријавница. Такви објекти во Скопје има многу малку. На пример, Соравија, која е полна околу 80%, Граве со околу 81% исполнетост, Синерџи (поранешно Меги) со 79% исполнет капацитет и Хипериум со 95%“, вели Богоевски од Фортон. Неизвесно е дали Газит глоуб, кој го купи и го расчисти земјиштето кај поранешна Алумина, ќе започне да гради, затоа што с$ уште не е донесена одлука за инвестирање во Македонија. Позитивното, според него, е што за разлика од лани, сега има поголемо движење на пазарот. Интернационалната компанија Move One се пресели од Фонко во бизнис-центар Синерџи на 1.300 квадратни метри, а деновиве таму се сели и осигурителната компанија Винер на 950 квадрати, а се очекува и една банка до крајот на годината да се пресели во Синерџи бизнис

40

илјади метри квадратни нов канцелариски простор се изгради последниве 2-3 години во Скопје центарот. Можност за раздвижување на пазарот Филиповска пак, гледа во евентуалното добивање датум за преговори. “Сега на пазарот има многу празен простор, грубо околу 15%-20% од тие простори што лани беа полни сега се празни. Ако до крајот на годината добиеме датум за преговори, работите на пазарот на недвижности може драстично да се променат поради очекуваниот зголемен интерес на странски компании за Македонија“, предвидува Филиповска.

Инвеститорите и понатаму планираат инвестиции

Инвеститорите целосно не се согласуваат со ваквите констатации. Дел одговорив во претходното прашање. Златко Тодоров, директор

64

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

4%

Најскапи градови во светот за изнајмување деловен простор

Се зголемила понудата на деловен простор од класа А и Б во првата половина на 2012 во однос на истиот период во 2011 година на Кубус и инвеститор во два деловни објекти кои сега се градат во центарот на Скопје со вкупна квадратура од 8.000 квадратни метри со различна намена, вели дека ако цените за изнајмување во Скопје во претходните години беа повисоки од многу пооптоварени и попосетувани, сега цените се пониски од тоа што би требало. Тој очекува тоа со тек на време ќе се избалансира и ќе се приближи до цените за изнајмување во соседството. “Цените за изведбата и продажните цени се нешто друго. Продажната цена е далеку пониска од цените на деловните објекти во европските градови, вклучително и од соседството. Тука јас не гледам простор да оди надолу цената. Зборуваме за компаративна вредност на метри квадратни според локација, цена и квалитет на градба“, вели Тодоров. Има ли с$ уште простор за инвестирање во деловни објекти во Скопје, Тодоров одговара: “Секако дека има. И официјалните податоци покажуваат недостиг од простор, станбен и деловен. За Кубус можам да кажам дека е со веќе договорени локации за изведба на деловни простори во централното подрачје. За изведба на деловен простор вон централното подрачје мислам дека треба да е со исклучително атрактивна намена за да успее инвестицијата да се врати во прифатлив период“. Вели, просторот во центарот на Скопје отсекогаш бил посакуван како сопственост, а во време на глобална рецесија тоа е гаранција плус дека инвестицијата ќе се исплати.

Канцеларии во станови излегуваат од игра

Станови и куќи адаптирани во канцеларии се OUT. С$ помалку се бара ваков алтернативен деловен простор поради зголемената свесност на компаниите дека заради добриот имиџ, но и подобрата комуникација

1.500-2.000 евра за метар квадратен се движат цените за купување деловен простор во Скопје

со клиентите, што секако, зависи и од дејноста со која се занимаваат, е неопходно да имаат добра локација, во репрезентативен објект со целата потребна поддршка. “Компаниите с$ повеќе сакат да бидат сместени во порепрезентативен простор во кој се бара да има добар ентериер, влез со пријавница, обезбеден паркинг и добар приод“. Со еден збор, естетиката има с$ поголема улога во изборот“, велат од Дом дизајн. Потребата на компаниите од добро среден и квалитетен простор го потврдуваат и од Фортон, каде што велат дека побарувачката за деловен простор од класа А не е на некое високо ниво поради тоа што сме мал пазар и менаџментот на компаниите најчесто има ниска свест за потребата од сместување во функционален

и репрезентативен простор кој треба да ја зголеми продуктивноста на бизнисите. Оттука и констатацијата дека главен фактор за раздвижување на пазарот дефинитивно се странските инвеститори, кои очекува да бидат во поголем број. Што се однесува до квалитетот на новите објекти, познавачите велат дека е на задоволително ниво. Причината зошто мора да бидат квалитетни е за да можат да бидат атрактивни на пазарот и да постигнат цена, што значи дека зголемената конкуренција позитивно се одразува и врз квалитетот на самите објекти, кои освен со дизајн, си конкурираат и со квалитетот на градбата и на градежните материјали. Најчестата забелешка е упатена на сметка на архитектите, дека креираат и проектираат објекти без да ги

Хонгконг; Лондон; Токио; Москва; Париз. Во Хонг Конг, најскапиот град во светот за изнајмување деловен изна простор, просечната цена пр на н закуп на еден метар квадратен месечно к изнесува 1.248 евра. Со С 830 евра, Париз е втор најскап град во Европа, н а петти во светот според це цената на изнајмување дел деловен простор. И покрај фин финансиската криза во Евро Европа, побарувачката на деловен простор во Париз годинава пораснала за 14% споредено со 2011 година, во која се издадени вкупно 2,4 милиони метри квадратни деловен простор. Лондон, со 19,2 милијарди евра инвестиции во изградба на деловен простор, и понатаму останува европски лидер, додека Париз, со инвестиции од 11,9 милијарди евра, е на второ место, а Москва на трето место меѓу најскапите европски градови за изнајмување деловен простор. земат предвид и да ги знаат барањата на компаниите кои би се сместиле и би работеле во тие објекти. На пример, дизајнираат објекти со канцеларии без да знаат дека повеќето компании кои бараат голем простор, како што се ИТ-команиите, бараат океански отворен простор. Тоа подоцна повлекува трошоци кај инвеститорот, кој треба да го адаптира просторот наспрема потребите на клиентот. Она што го констатираат сите е дека и покрај тенденцијата на пад на цените на деловниот простор, цените за изнајмување и за продажба во Македонија с$ уште се високи ако се споредува со европските просеци. Но, промените кои сега се случуваат даваат надеж дека пазарот на недвижности конечно ќе почне навреме и вистински да реагира на промените во понудата и во побарувачката.

66

ИНТЕРВЈУ

САШКО ДАЕВ

директор на Рехау

Градежните материјали и системи на Рехау с$ почесто се присутни во изградбата на станбени и деловни објекти во Македонија. Првиот човек на оваа германска компанија во Македонија, Сашко Даев, е задоволен што од година во година расте интересот и свесноста на компаниите и на инвеститорите за вградување енергетски ефикасни материјали

К Рехау на инвеститорите и на градежниците им нуди нискоенергетски системи

омпанијата Рехау е основана во 1948 година од страна на семејството Вагнер во германскиот град Рехау. Од мала семејна фирма, Рехау денес е компанија со 48 фабрики и 171 продажно место ширум светот. Иако на нашиот пазар позната како компанија главно од градежната индустрија, компанијата најпрвин започнала како производител на гумената стапка на “фолсксваген буба“, односно во в автомобилската индустриј индустрија, во којашто с$ уште е ак активна. Компанијата има 17 илјади ил вработени, а послед последната инвестиција од над 70 милиони евра е во фабри фабрика во Унгарија за произво производство на браници и на др други делови за авто автомобилската индус индустрија. Од кога Рехау е при присутен на макед македонскиот пазар и во к кои сегменти сте најза најзастапени? На ма македонскиот пазар сме присутни од 1999 годи година, од 2000 година сме регистрирани како претставништво М за Македонија и за Косо и оттогаш имаме Косово конт континуиран раст, пора што во 2005 поради годин година регистриравме своја компанија к со магацин магацински простор. Денес Рехау Ма Македонија има 17 вработени и претставништва во Албанија и на Косово, што значи дека одовде гги опслужуваме

67 сите три пазари. На овие пазари работиме исклучиво во градежништво, иако Рехау глобално е присутен и во делот на индустрија и автомобилска индустрија. Активни сме во делот на енергетската ефикасност со комплетни решенија од нашите производи кои овозможуваат енергетски ефикасно добивање на топлина (топлинска пумпа, соларни системи), нејзино енергетски ефикасно искористување (површинско греење) како и и енергетски ефикасно зачувување на топлината (прозорски систем ГЕНЕО) . Сите овие три компоненти во еден објект даваат исклучително добри резултати во однос на енергетската ефикасност, која се повеќе добива на о значење поради постојаното е намалување на енергетските ресурси во светот. Како ги оценувате тенденциите на пазарот во изминатите 12 години, колку што сте присутни во Македонија? Во секој случај, во нагорна линија. Една од причините е брзото темпо на информирање што се нуди на пазарот, потоа е континуираното поскапување на енергенсите и свесноста на сите засегнати субјекти за потребата од заштеда на енергија. Во последно време и државата и приватните инвеститори с$ повеќе вложуваат во добра изолација. Тоа особено е видливо при реновирањето на училиштата, односно се преземаат сите потребни мерки с$ со цел да се намалат трошоците за енергија. Од целата палета на Рехау - прозорци, топлински пумпи, соларни системи и друго - што е најбарано на македонскиот пазар? За еден објект да биде енергетски ефикасен не е доволно да биде само добро изолиран. Самото добивање на топлина е голема ставка во трошоците за греење. Поради тоа актуелен тренд се топлинските пумпи. Во секој случај, тренд се нискоенергетски системи кои користат малку енергија. Поради тоа нашите системи за површинско греење се добро позиционирани на пазарот, посебно за големите индустриски објекти, каде

Во Арената Филип Втори, Рехау проекти раше и заедно градежната компан Бетон го изведе тревното грее ија ње на целиот стадион, коесоово фудбал на каллив тере зможува играњето р н да д отиде во историјата! Објектот Експро во Струмица ја доби првата награда за најдобар енергетски ефикасен објект на Рехау на светско ниво во конкуренција на 171 објект. Во овој објект, деловна зграда на струмичката компанија Експро, се вградени и применети сите системи на Рехау. Овој објект постигнува заштеда од 90%. На пример, ако за еден објект се потребни 100 киловати струја за истиот да се загрее, Експро троши само 9-10 киловати.

што секој дел од просторот треба да биде искористен. Нашата задача притоа, не е само да продаваме, туку и да ги информираме инвеститорите и градежните компании за новите системи, какви бенефити носат истите и друго. Тоа го правиме преку семинари и презентации, а преку предавања на Градежниот и на Архитектонскиот факултет ги запознаваме и студентите со најновите материјали и системи. Кои индустрии предничат во имплементацијата на енергетски ефикасни системи? Дефинитивно, тоа се големите административни

објекти без разлика дали објекти, се државни или приватни, затоа што станува збор за големи површини кои треба да се загреат и да се изладат, а тоа повлекува голема потрошувачка на енергија. Предничат и хотелите, кои се најзасегнати од големите трошоци кои ги имаат за загревање на просторот и на санитарната вода, што во многу случаи ги доведува на работ на рентабилност. Ваков тип енергетски ефикасни системи бараат и автосалоните и големите индустриски хали. Колку се ефикаснки покажува следниот пример. Инвестицијата во топлинска пумпа во училиште во кое претходно е интервенирано

со подобрување на из изолацијата и смена на пр прозорците се враќа за 4,5 го години. Како котира Македонија во поглед на другите земји од регионот што се однесува до примената на мерките за енергетска ефикасност? Д Доста добро. Дефинитивно, предничиме во однос на Бугарија, на исто ниво сме со Србија, додека од пазарите кои ние ги покриваме,најслабо стои само Албанија, но тоа е поради медитеранската клима. Во делот на прозорските и фасадните системи држиме околу 17% од пазарот. Но, верувам дека и секое домакинство има некој наш производ, како кантраки, работни плочи од вештачки мермер или заштитни лајсни. Рехау е иновативна компанија. Нема година во која не се вади некој нов производ, кои се обидуваме да ги воведеме и во Македонија.

68

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

Одлични услови за работа = суперпродуктивн кај вработените Силвана Жежова

silvana.zezova@kapital.mk

С

овремениот човек с$ повеќе време поминува на работа отколку дома, поради што е исклучително важно работниот простор да ги поттикнува креативноста и продуктивноста. Од една страна, да расположува, од друга, да смирува. Вработените сакаат да се чувствуваат пријатно на работа, а тоа во голема мера зависи од ентериерот, боите, работната маса, распоредот на бироата, светлината... Не случајно експертите за внатрешен ентериер препорачуваат во деловниот простор да се чувствува топлината на домот, како поттик за максимална продуктивност.

Големите светски компании одат дотаму што во нивните деловни објекти имаат и сали за спортски активности, како и градинки за децата на вработените. “Со оглед на тоа што денешниот lifestyle на деловниот човек тешко наоѓа остра граница меѓу работата и приватниот живот, тенденциите на инвеститоритеработодавците се да им овозможат поудобни услови на своите вработени на работно место и со тоа да ги намамат повеќе време да поминуваат на истото. Работата и домот веќе се испреплетени и многу често пенетрираат едно во друго. Затоа, деловниот простор веќе не подразбира канцеларија од 8м2 со две бироа, чад од цигари и ливче на врата “Пауза” или “Веднаш се враќам““,

вели Бојана Марковска од архитектонското студио и концепт-продавница Смарт ливинг. Денес се прават канцеларии, објаснува таа, каде што вработените можат да играат пинг-понг, да вежбаат фитнес, да добијат масажа, да работат во лежечка позиција... С$ со цел да се зголеми нивната продуктивност и волја за работа. Тоа што се бара е креативна и забавна атмосфера со неприкосновени услови за работа. “Комплетниот деловен простор бара повеќе различни атмосфери и амбиенти. Една атмосфера протекува во друга, еден простор се менува во друг. Зона за ефикасно работење, зона за забава и дружење, зона за релаксација. За сето тоа да функционира, битно

е светлото и како тоа се менува од една атмосфера во друга. На работната маса нашето архитектонско студио Смарт ливинг секогаш мора да има и 400 LUX светлина од 4000К. Тоа е чиста бела светлина која те држи буден и овозможува конструктивна работна атмосфера, додека пак, во делот за релаксација одиме со жолтеникава топла светлина од 2500-3500К, со намален интензитет“, објаснува Марковска. Нашата соговорничка се согласува со констатацијата на експертите дека работниот простор и тоа како влијае врз продуктивноста на вработените. Луѓето имаат потреба да прават различни активности на работа, па оттука, монотонијата и чувството на немање избор сериозно ја намалува продуктивноста. “Затоа, овозможувањето

РЕНЕСАНСА НА ДЕЛОВНИ ОБЈЕКТИ ВО МАКЕДОНИЈА Актуелна тенденција на работодавците е да им овозможат поудобни услови на своите вработени на работно место и со тоа да ги намамат да поминуваат повеќе време на истото. Деловниот простор веќе од поодамна не подразбира канцеларија од 8м2 со две бироа, чад од цигари и ливче на врата “Пауза” или “Веднаш се враќам“, велат архитектите. Креирањето идеален работен простор веќе е уметност!

ност различни искуствени зони – од тивко работно место, до отворен групен простор за работа работа, преку места за социјализација е начинот на приближувањето кон идеалот за работно место. Правилниот избор на материјали, бои и организација на мебелот е дополнување на суштинскиот концепт за среќен деловен простор“, вели таа.

Да се запазат стандардите за осветлување и климатизација

Од КЛ Студио, исто така, потврдуваат дека добро уредениот деловен простор има огромно влијание врз продуктивноста на вработените, затоа што тој претставува

Што бараат компаниите?

место во кои тие луѓе го поминуваат оној дел од денот во кој треба да бидат инвентивни креативни, креативни брзи инвентивни, и паметни. “Може да се каже дека добро уредениот простор е правопропорционален со продуктивноста на вработените. Задоволените стандарди за осветлување и климатизација обезбедуваат добри

услови за работа, а добро д дизајнираниот просто простор ја зголемува продуктив продуктивноста на вработените и создава созд чувство на поврзаност со работното место. Гугл, Фејсбук и останатите големи корпорации го предводат трендот на дизајнирање канцеларии во кои вработените би се чувствувале релаксирано и опуштено“, велат Перо Лазаровски и Филип Караѓозовски, архитекти во КЛ Студио.

Архитектите со коишто разговаравме, генерално, се задоволни од клиентите со кои работат и велат дека тие, се информирани за трендовите во уредувањето канцеларии, но и за предностите кои како менаџери ќе ги добијат со добро уредениот деловен простор. “Ние како архитекти имаме одговорност да влијаеме на вкусот на клиентот, бидејќи многу често клиентот знае што сака, меѓутоа сепак, сето тоа треба да се врзе во една комплетна приказна која ќе формира идентитет. Ние инсистираме на искреност во изразувањето

ПЕРО ЛАЗАРОВСКИ И ФИЛИП КАРАЃОЗОВСКИ архитекти во КЛ Студио

“Компаниите што се грижат за изгледот на своите канцеларии бараат современ дизајн. Изборот на материјали најчесто зависи од буџетот, а боите се поврзани со корпоративниот идентитет на компанијата.“

69

70

СПЕЦИЈАЛЕН Н ПРИЛОГ при оформувањето на а просторот. Со искреноста излегува и стилот. Секој чна проект раскажува различна р кој приказна и секој простор ува го проектираме претставува посебен карактер. Затоа, не можам да кажам кои се трендовски бои или вска. материјали“, вели Марковска. Како позитивни примери за ни деловни простори градени и по европски стандарди ги и наведува новите деловни бизнис-центри и новите трговски центри. а “На пример, изведбата на аде функционални подови, каде што целата инсталација се пушта низ подовите ње придонесува избегнување на појавата на пластични и маскирни канали за кабли кои би ги “декорирале” по плафоните и ѕидовите“, објаснува Марковска. Од КЛ Студио објаснуваатт ње дека во нивното работење а. имале различни искуства. “Постојат компании кои о н$ ангажирале за целосно дизајнирање на деловниот простор и компании на кои изгледот на нивните работни простории не им бил приоритет. Најчесто, ова не е поврзано со буџетот со којшто располагаат, ниту пак, со идејата фирмата да биде порепрезентативна, тука директно зависи од индивидуалната одлука на менаџментот. Може да се каже дека младите менаџери на компаниите се позаинтересирани за условите на работа на р вработените и изгледот

винг иштина), Смарт ли Авио педиа (Ер Пр на пишуваат со ите да т ри жа ла мо це те кан ни на оте то аб При проектирање јално стакло на столбовите каде што вр о да се менува. стојан употребиле специ ваат со тоа ентериерот по фломастер и да придонесу на просторот, додека повозрасните ова го сметаат за непотребен трошок“, велат оттаму. Тие додаваат дека во Скопје има голема понуда на деловни простори, но не сите ги задоволуваат стандардите. Дел од нив се лошо проектирани во однос на функционалност и инсталции, а голем е бројот на станбени простори кои се пренаменети во деловни. “Најчест пропуст кај овие пренамени е ненавреме планирани инсталации како климатизациja и вентилација, што подоцна води кон проблеми со катната

висина и организацијата на просториите. Овие проблеми бараат голема инвентивност и креативност во проектантскиот процес“, велат од КЛ Студио.

Енергетската ефикасност не е тренд, таа е must have Енергијата станува с$ поскапа, па оттука, еден од начините за заштеда на компаниите е да инвестираат во енергетски штедливи деловни објекти, препорачуваат експертите. Идејата за енергетска ефикасност е планетарна идеја која Македонија

На КЛ Студио проектите за ентериер за ИТ-компаниите Реактив и MCA им За секое работно место успе се најдраги. да обезбедат доволно интима посебно внимание посветилеале ватност и комфор, а на просториите за релаксирање и, при дружење.

не смее да ја остава на маргините, до толку повеќе што според европската регулатива, до 2020 година Македонија мора да ја намали потрошувачката на енергија за 20%. Според архитектонското студио Архитектри, енергетската ефикасност не секогаш значи да се направи поскапа зграда. Енергетски ефикасна зграда може да биде и таа ако надвор ставите брисолеј кој ќе обезбеди струење на воздухот и внатре се создава микроклима која е независна од надвор. “Во архитектурата она што значи убаво не е само во смисла на дизајнот и изгледот, естетиката веќе е исцрпена. Пропорциите, стандардите веќе сите ги почитуваат. Трендовите повеќе се насочени во енергетската ефикасност и она што се нарекува sustainable architecture или одржлива архитектура). Има повеќе проблеми во архитектурата отколку дали зградата е сина или црвена. Освен дизајнот, секако треба да се внимава и на функционалноста на објектот“, велат од Архитектри. Според КЛ Студио, во развиените земји енергетската ефикасност, осветлување и вентилација одамна не се тренд, туку прашање на норми и стандарди кои компаниите мора да ги исполнат за да можат да работат. “Кај нас употребата на енергетски ефикасни

65

godini ja gradime Makedonija

tel. 02 30 80 888 fax. 02 30 80 207 beton@beton.com.mk www.beton.com.mk

72

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ Фенг-шуи правила за поголем успех во работата

Старата кинеска вештина фенг-шуи препорачува неколку правила во уредувањето на канцеларијата со цел да се обезбеди хармоничен и просперитетен проток на енергија. Основно правило е да се расчисти нередот, да се обезбеди доволно дневна светлина и адекватно вештачко осветлување; Работните маси треба да се свртени кон внатрешноста на просторијата, бидејќи тоа ја поттикнува креативноста; Мебелот треба да е едноставен и покриен со покривки во темна боја; Средината на просторот треба секогаш да е слободна, растоварена од работи и предмети; Кога сакате да си го подобрите потенцијалот за работа, закачете на јужниот ѕид во канцеларијата фотографија на орел кој лета на небото под облаци; За да имате повеќе пари, направете свое дрво на пари. Денари или евра закачете со црвен конец и закачете ги на гранките на собните цвеќиња; Во јужниот дел не би смеело да стои фигура на желка, бидејќи претставува вода која гаси оган, која е симбол на богатства; Парите ќе се трупаат доколку во југоисточниот дел на канцеларијата го сместите фотокопирот или печатачот. Седете со грб свртени кон прозорецот за да бидете поуспешни во работата; За да не се расправате со колегите, користете само една врата во канцеларијата. Останатите затворете ги и спречете го продорот на негативна енергија. материјали с$ уште е на ниво на тренд (кој во последно време може да го забележиме во изградбата на новите деловни згради). Пред с$, користењето современи материјали е резултат од ј појавата на неколкуу големи светски компании на нашите

простори, но и растот на цената на електричната енергија игра голема улога во одлуките кои се донесуваат при изградба на деловни простори“, велат Караѓозовски и Лазаровски д КЛ Студио. уд од Марковска пак, од Смарт

БОЈАНА МАРКОВСКА

архитект во Смарт ливинг

“Денес се прават канцеларии каде што вработените можат да играат пинг-понг, да вежбаат фитнес, да добијат масажа, да работат во лежечка позиција... С$ со цел да се зголеми нивната продуктивност и волја за работа. Тоа што се бара е креативна и забавна атмосфера со неприкосновени услови за работа.“

ливинг смета дека денес тренд во проектирањето е да се внимава на проектирањето на т.н. soundscapes – различни нивоа на звучност – звучни пејсажи, во секоја од предвидените деловни зони. Секој soundscape има своја предвидена боја, има светлина која кореспондира со него и расположенија кои ги генерира. “Има одредени норми и стандарди кои се фино стандардизирани во светските регулативи и беспрекорно се следат. Но, за жал, кај нас тоа с$ уште не е комплетно оформено и се јавуваат

некои дупки во правилниците поради кои, на пример, можете не ретко да сретнете канцеларија со плафонска височина од 210см, простор кој тешко се вентилира и каде што ни приближно не се почитуваат предвидените 6м2 простор по вработен. Многу често може да се забележат фолии и хартии залепени на прозорите како моментално решение за заштита од блесокот заслепувачка светлина на мониторот“, објаснува Марковска.

СПЕ СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ октомври 2012 окто Издава: Изд КАПИТАЛ МЕДИА ГРОУП доо КАП Туцовиќ бр 20, ул. Димитрие Д 1000 Скопје п.фах: 503 п.фа Република Македонија Репу телефон: +389 2 3298 110 теле факс: +389 2 3298 111 фак e-mail: kapital@kapital.com.mk e-ma Уред Уредник на специјални прилози: Верица Јорданова Вери Автори на прилогот: Авто Верица Јорданова Вери Силвана Жежова Сил Графички дизајн: Граф Николај Томашевски Нико Игор Томашевски

Смарт ливингтниа епт-продавниц, аа со нц ко и а и рабо ио уд ст о тектонскот т даде одлични канцеларии ав натовработените хи ар ѓу ме а ат тк иот ст Сорабо лопмен та и за позитивн та Космик диве продуктивнос потсетува на Гугл. ИТ-компанијаја за те а ии ув ар ес ел он нц ид ка пр во атмосфера ко ботата. Работната атмосфера во текот на ра

Фотографија: Фот Ивана Кузмановска Иван Фотоархива на Капитал Фото Маркетинг: Мар Александра Стојменова Але www.kapital.mk www